1

BAB 1

PENGENALAN

1.1 Pengenalan

Teknologi perkomputeran pada masa kini dianggap penting dalam setiap

urusan dan menjadi medium untuk menyelesaikan masalah yang mudah atau sukar
dalam bidang saintifik dan kejuruteraan. Perkembangan yang pesat teknologi
perisian komputer di dalam kehidupan manusia pada masa kini, menggalakkan
saintis dan jurutera mencipta suatu hasil atau produk baru menggunakan teknologi
perisian.

Di dalam bidang kejuruteraan mekanikal, sebenarnya memerlukan satu

kemahiran terhadap penggunaan komputer untuk menganalisis dan merekabentuk
sesuatu struktur seperti kekuda bumbung. Jurutera-jurutera yang merekabentuk
sesuatu struktur bukan sahaja memastikan bahawa struktur tersebut tidak gagal tetapi
perlu juga mengambil kira sejauh mana kebolehkhidmatan struktur tersebut dengan
kos yang ekonomikal. Disini, sememangnya penelitian terhadap merekabentuk
mungkin memerlukan pengiraan yang kompleks ataupun yang mudah. Kemahiran
terhadap penggunaan komputer dapat membantu untuk mendapatkan satu jawapan
yang tepat, mengurangkan kesilapan dan juga boleh menjadi faktor untuk
mendapatkan hasil rekabentuk yang berkualiti.
 2

Salah satu struktur yang pesat membangun dari segi rekabentuk adalah
struktur kekuda bumbung. Struktur ini boleh dianggap berfungsi sebagai rembatan
terhadap sesuatu bangunan untuk tujuan kestabilan pada bangunan tersebut. Oleh itu
kajian ke atas struktur ini adalah penting untuk menentukan tahap kekuatan serta
kedudukan- kedudukan kritikal pada struktur apabila ia dikenakan beban tertentu.
Tragedi bumbung makmal komputer sekolah runtuh yang berlaku adalah salah satu
contoh di mana struktur kerangka kekudanya tidak stabil, pemilihan material
kerangka yang tidak betul dan faktor keselamatan tidak diambil kira. Oleh itu kajian
ke atas struktur kerangka kekuda ini akan memberikan manfaat, di mana kita dapat
mengetahui keadaan yang berlaku pada kerangka apabila ia dikenakan beban melalui
analisis berkomputer. Hasil yang dijangkakan diakhir kajian ini ialah penentuan
terhadap titik kritikal (alah) dan beban maksima bagi rekabentuk struktur kekuda
lengkung dan penggunaan perisian I-DEAS (CAE) untuk mencapai maksud seperti di
atas.

1.2 Penyataan Masalah

Kajian ini dijalankan adalah kerana penggunaan struktur kerangka kekuda

lengkung keluli pada bumbung semakin meluas berkembang dalam sektor
pembinaan terutamanya dalam pembinaan bumbung kilang, dewan, bangunan
industri, gudang dan sebagainya. Kemampuan memahami dan menganalisis
menggunakan komputer yang baik boleh membantu jurutera untuk mengurangkan
tenaga kerja dan kesilapan di dalam menganalisis struktur yang rumit seperti ini.
Oleh yang demikian penggunaan perisian I-DEAS yang menggunakan pendekatan
analisis unsur terhingga (FEA) boleh mengurangkan masalah-masalah yang sering
terjadi dalam melakukan analisis, diantaranya adalah:

(a) aktiviti penyelidikan dan pembangunan (R&D) terhadap analisis stuktur

amat perlahan di Malaysia. Ini kerana, pendekatan secara analisis
 3

manual memerlukan komitmen dan pemahaman yang tinggi serta amat

rumit untuk dilakukan. Oleh yang demikian, analisis unsur terhingga
secara berkomputer dapat memudahkan proses dan diharap dapat
menarik lebih ramai penyelidik berkecimpung di dalam bidang ini.

(b) perkembangan industri rekabentuk struktur bumbung yang beraneka jenis

dimasa kini menyebabkan pelbagai masalah timbul dalam analisis
untuk menentukan kekuatan dan ketahanan sturuktur tersebut.
Pendekatan analisis berkomputer ini dapat membantu jurutera
menghasilkan suatu rekabentuk yang menarik dan selamat serta
memudahkan proses perekaan dilakukan.

(c) penjimatan kos analisis yang tinggi terhadap penggunaan bahan dan
ujikaji pada analisis simulasi berkomputer jika dibandingkan dengan
analisis secara insani yang memerlukan penggunaan model dan
sebagainya.

1.3 Kepentingan Kajian

Kajian ini adalah penting kerana :

(a) memberikan analisis kekuatan dan keseimbangan bagi struktur kekuda

lengkung untuk mendapatkan titik alah dan beban yang boleh
ditanggung oleh struktur tersebut.

(b) menggunakan perisian I-DEAS untuk mendapatkan suatu cara

alternatif selain dari menyelesaikan masalah pengiraan analisis
dengan kaedah pengiraan statik biasa.
 4

(c) memberi panduan kepada pereka untuk mendapatkan suatu

rekabentuk struktur kerangka bumbung yang sesuai dengan
penggunaannya dalam bidang pembinaan bangunan.

(d) memberikan sumber rujukan terhadap kajian- kajian yang berkaitan

dengan struktur ini dimasa akan datang.

1.4 Objektif

Objektif kajian ini adalah :

(a) untuk melakukan analisis perbandingan terhadap

struktur kerangka kekuda lengkung secara manual dan menggunakan
perisian I-DEAS (CAE).

(b) untuk mendapatkan titik kritikal dan beban maksimum

yang boleh ditanggung oleh struktur tersebut.

1.5 Skop Kajian

Skop kajian ini adalah :

(a) kajian keatas rekabentuk struktur kerangka kekuda Studio Muzik

KUiTTHO yang berbentuk lengkung.
 5

(b) analisis struktur akan dilakukan ke atas kekuda lengkung dengan

mempertimbangkan beban statik (beban hidup dan beban mati).
Beban-beban lain seperti beban dinamik, getaran akibat gegaran dan
beban haba keatas struktur akan diabaikan.

(c) satu perisian yang terdapat di KUiTTHO yang menggunakan

pendekatan analisis unsur terhingga akan digunakan untuk
mendapatkan analisis struktur tersebut..

1.6 Perancangan Projek

Perancangan projek akan dibuat dalam 2 semester pengajian

berdasarkan kepada carta Ghant yang dikemukakan seperti terkandung dalam
Lampiran A.
 6

BAB 2

KAJIAN LITERATUR

2.1 Pengenalan Kekuda Bumbung

Kekuda bumbung boleh dikategorikan kepada dua jenis berdasarkan kepada

bahan pembinaannya iaitu kayu dan keluli. Kekuda bumbung yang diperbuat
daripada kayu adalah seperti yang biasa digunakan untuk membina rumah kediaman,
rumah kedai dan bangunan bersaiz kecil. Manakala kekuda bumbung keluli pula
lebih kerap digunakan untuk membina bangunan industri, dewan, gereja, hangar,
gudang dan sekolah serta lain-lain lagi.

Pembinaan sesebuah bumbung bangunan yang tidak mempunyai penyokong

dalaman dan keadaan dinding luar serta tiang yang berukuran lebih kurang 12 m
ataupun 40 kaki adalah lebih sesuai dan ekonomi jika pembinaan tersebut
menggunakan sistem kerangka berbanding dengan rasuk disokong mudah. Sistem
kerangka yang dinyatakan untuk tujuan ini ialah kekuda bumbung.[1]

Kekuda bumbung merupakan satu struktur kerangka yang biasanya hanya

disokong di hujung struktur tersebut. Struktur kekuda bumbung ini mempunyai
anggota tegangan dan mampatan yang disusun secara pugak ataupun condong.
 7

Daya-daya yang ditanggung oleh setiap anggota kekuda bumbung hanyalah daya
paksi. Daya paksi ini akan disebar dan ditanggung dari satu anggota kepada satu
anggota yang lain.[1]

Bentuk segitiga merupakan bentuk yang paling umum bagi sesuatu kekuda
bumbung manakala bentuk-bentuk yang lain adalah seperti bentuk segiempat tepat,
bentuk gerbang, bentuk trapezium dan lain-lain lagi seperti yang ditunjukkan dalam
Rajah 2.1. Sambungan antara anggota-anggota kekuda bumbung biasanya adalah
secara kimpalan atau secara. bolting dengan menggunakan sejenis plat yang
dipanggil plat guset.[1]

Warren Truss Pitch Pratt Truss

Warren Truss No Vertical Howe Truss

Flat Pratt Truss Fink Truss

Rajah 2.1: Jenis- Jenis Kekuda Bumbung Conventional[2]

2.2 Jenis-jenis Dan Bahagian-Bahagian Kekuda Bumbung

 8

Dalam pembinaan kekuda bumbung, terdapat banyak jenis kekuda bumbung

yang berlainan boleh dipilih berdasarkan kepada keadaan dan rekabentuk bumbung.
Faktor utama pemilihan jenis kekuda bumbung adalah contour atau bentuk bumbung
yang akan dibina dan faktor kedua ialah bahan buatan kekuda bumbung sama ada
keluli atau kayu.[3]

Kekuda bumbung yang biasa digunakan adalah seperti yang ditunjukkan

dalam Rajah 2.1. Kekuda bumbung yang paling biasa digunakan untuk bumbung
yang condong adalah kekuda Howe, Pratt dan Warren. Bilangan panel dalam kekuda
bumbung adalah ditentukan oleh panjang rentang diantara nod yang condong. Purata
ruang dalam kekuda bumbung ialah lebih kurang 4.5 m atau 15 kaki, tetapi secara
prinsipnya, ia adalah berdasarkan kepada pembinaan bumbung dan saiz gulung-
gulung (purlin)yang akan digunakan. Kekuda bumbung yang bersegitiga biasanya
mempunyai panjang rentang sehingga 22.5 m atau 75 kaki.[1]

Secara amnya, kekuda bumbung terdiri daripada beberapa bahagian yang

penting seperti perentas atas, perentas bawah (upper & lower chord) dan anggota
dalaman seperti gegandang (bay)yang menyokong bumbung tersebut seperti Rajah
2.2. Perentas atas merupakan bahagian anggota kekuda bumbung yang bermula dari
satu hujung kekuda ke satu lagi hujung kekuda melalui puncak kekuda bumbung.
Perentas bawah pula ialah bahagian anggota yang mendatar dari satu hujung ke
hujung yang satu lagi.[3]

Anggota-anggota yang menyambungkan perentas atas dan perentas bawah

merupakan anggota dalaman yang terdiri daripada anggota tegangan dan mampatan.
Kedudukan mereka samada berada dalam keadaan pugak atau condong. Nod (panel
point) adalah kedudukan sambungan anggota dalaman dengan perentas atas dan
bawah. Jarak diantara nod pula dipanggil panel (panel). Gulung-gulung (purlin)
seperti dalam Rajah 2.2, merupakan angggota yang digunakan untuk meletakkan
 9

rentang rasuk dari satu kekuda bumbung ke satu lagi kekuda bumbung. Jarak
diantara kekuda bumbung (bay) juga merupakan panjang rentang gulung-gulung.[3]

Purlins
Bay

Truss Ridge Beams

Sa g
Ro
ds
Purlins

Rajah 2.2: Pembebanan Asas Yang Dikenakan Terhadap Kekuda[2]

Rajah 2.3: Jenis-Jenis Keratan Rentas Anggota Kekuda Yang Biasa

Digunakan [2]

Selain itu, anggota-anggota yang sering digunakan dalam rekabentuk untuk

kekuda bumbung adalah sesiku tunggal dan berganda, keratan T, saluran dan keluli
 10

keratan geronggang segiempat dan bulat seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 2.3.
[1]

2.3 Jenis Pembebanan Dan Had Rekabentuk Bagi Anggota Kekuda

Beban yang biasa ditanggung oleh anggota adalah akibat daripada, beban
mati dan beban hidup yang diambil kira dan difaktorkan untuk memberi keadaan
yang paling kritikal untuk had rekabentuk.[1] Beban mati ialah beban yang bertindak
secara kekal dan seragam sepanjang hayat struktur kekuda.[3] Beban hidup pula
bertindak secara tidak tetap (sementara) dari kedudukan dan juga nilainya. Bagi
anggota kekuda biasanya ia terdiri daripada anggota selanjar dan anggota tidak
selanjar. Anggota selanjar adalah anggota-anggota pugak yang merupakan
penyokong utama diantara 2 struktur kekuda, manakala anggota tidak selanjar adalah
anggota yang bersilang di antara anggota-anggota pugak tersebut.[3] Kedua-dua
anggota ini merupakan struktur utama yang menanggung beban yang menghasilkan
daya tegangan dan daya mampatan keatas kerangka kekuda.[3]

2.4 Analisis Terhadap Struktur Kerangka kekuda

Analisis terhadap struktur kerangka kekuda merupakan perkara penting dan

perlu diberi perhatian sebelum sesuatu struktur kerangka itu direkabentuk.
Pemahaman tentang tindak balas anggota semasa beban dikenakan adalah amat
penting diberi perhatian.[4] Untuk struktur kekuda, tujuan analisis adalah untuk
mendapatkan daya dalaman yang ditanggung oleh struktur termasuk berat dirinya.
Kaedah yang biasa digunakan untuk mendapat daya dalaman anggota adalah melalui
kaedah pengiraan manual atau kaedah analisis komputer. Kaedah analisis manual
 11

amat sesuai digunakan untuk kebanyakan struktur tetapi untuk struktur yang besar
dan rumit, penggunaan komputer amat diperlukan.[5]

Pada masa ini memang terdapat banyak perisian yang berada di pasaran untuk
menganalisis dan merekabentuk kerangka menggunakan komputer seperti Staad Pro,
TB Stress, I-DEAS dan lain-lain lagi. Di dalam kemajuan penggunaan teknologi
komputer, pengguna perlu memahami tentang bagaimana untuk memasukkan data
dengan betul dan memahami keputusan yang dicetak keluar. Sebarang kesilapan
dalam menganalisis data boleh mengakibat sesuatu struktur itu gagal.[5]

2.5 Pengenalan Kaedah Analisis Unsur Terhingga(FEA)

Kaedah unsur terhingga adalah teknik penyelesaian berangka kira hampir

bagi persamaan kalkulus yang meramal gerakbalas sistem fizikal sesuatu jasad yang
dikenakan pengaruh luaran. Secara am, kaedah unsur terhingga (FEA) adalah
berdasarkan teori yang melihat jasad sebagai pemasangan blok-blok diskret.[6]

Penggunaanya dalam analisis struktur melibatkan pembahagian jasad kepada,

unsur-unsur kecil dan kemudian menggunakan unsur-unsur ini sebagai asas
pengiraan. Unsur ini dianggap sebagai bersambungan antara satu sama lain pada titik
yang dikenali sebagai titik nod. Bilangan dan bentuk unsur yang hendak digunakan
bergantung pada ketepatan keputusan yang dikehendaki. Semakin kecil saiz unsur,
maka semakin kecil ralat dan hasil yang diperolehi dan semakin hampir kepada
penyelesaian sebenar. Dengan kata lain, asas kaedah unsur terhingga adalah
menterjemahkan masalah rekabentuk yang komplek kepada, sistem persamaan
aljabar linear.[6]
2.6 Pendekatan Kaedah Unsur Terhingga Dalam Analisis Kerangka Kekuda
 12

Kekuda merupakan anggota bar yang boleh dianalisis menggunakan

pendekatan kaedah unsur terhingga. Ia merupakan lanjutan daripada analisis bar satu
dimensi yang menggunakan konsep matrik unsur selari darjah pertama.
Perbezaannya ialah anggota kekuda tidak disambungkan secara bersiri. Oleh itu
konsep penjelmaan koordinat harus digunakan untuk mendapatkan matriks
kekukuhan unsur.[6]

Dalam pendekatan analisis unsur bar simplek bagi anggota kekuda, nilai E
dan A dianggap malar, katakan koordinat nod i ialah (xp , yi) dan nod j (xp , yj)
seperti dalam Rajah 2.4.

Rajah
2.4: Unsur Kekuda Dalam Satah X-Y [6]

Panjang
anggota
kekuda
boleh
dihitung
iaitu,

L x i  x j  2  y j  yi 
2

Daripada trigonometri, boleh ditulis ;

 13

yi  y j
sin  
L

x j  xi
kos 
L

Ungkapan ini digunakan untuk penjelmaan koordinat daripada sistem

tempatan(local) kepada sistem sejagat (global).[6]

Jika perubahan panjang bagi unsur ialah L dan daya dalam ialah R, Rujuk Rajah
2.5, maka,

 AE 
R  L
 L 

Matrik anjakan nod boleh ditulis sebagai,

u xi 
 
u 
 u
yi
  
u xj 
 
u yj 

dan

 R xi 
 
 R 
 R
yi
  
 R xj 
 R 
 yj 

2.6.1 Matrik Kekukuhan Unsur

Bagi unsur bar dua dimensi seperti kekuda, maka matriks unsur mempunyai bentuk,
 14

 e 
 R xi  u 2 i 1 
 R  u 
   

yi
   k   e 
u
2 i

 R xj   2 j 1 
   
 R yj  u 2 j 

Rajah 2.5: Unsur Kekuda Dalam Satah X-Y [6]

bagi satu anggota kekuda yang mengalami anjakan seperti dalam Rajah 2.5,
katakan anjakan ialah,

u xi  u xi manakala u yi  u xj  u yj  0
oleh itu,

AE
Ri  L
L

daya Ri , ini boleh dileraikan kepada dua komponen pada arah x dan y. Kesan
perubahan sudut  adalah kecil dan boleh diabaikan maka,

AE
Rxi  L.kos
L

AE
Rxi  L.sin 
L
 15

dapat diperhatikan bahawa L  u xi kos , Jadi,

 AE 
R xi   L.kos 2 u xi
 L 

 AE 
R yi   L.sin  .kos u xi
 L 

Maka, dengan mengambil persamaan keseimbangan daya pada arah x dan y dan
menyamakan dengan nilai sifar,

 Fx  0 R xi  R xj  0

 AE 
R xj   R xj   L.kos 2 u xi
 L 

 Fx  0 R yi  R yj  0

 AE 
R yj   R yj   L. sin  .kos u xi
 L 

Dengan cara yang sama, empat persamaan lagi akan diperolehi bagi setiap kes
dengan menjadikan,

u yi  u yi manakala u xi  u xi  u yj  0

u xi  u xi manakala u xi  u yi  u yj  0

u yj  u yj manakala u xi  u yi  u xj  0

Dengan menjumlahkan semua daya-daya mengikut komponen masing-masing, iaitu

R xi , R yi , R xj , dan R yj maka boleh ditulis sebagai,
 16

 R xi   kos 2  sin kos


 R yi

 AE

sin 
k os  sin 2

 ko
 
  
 R xj L kos 2  sin
  
 
R    sin kos  sin 2
 yj  

atau,

R xi   c 2 sc  c 2
 s
R  
 yi  AE  sc s 2
 sc  s
    c 2
R L 2
 - sc c sc
xj

    sc
R
2 2
yj   - s sc s

atau,

 R   k  u
dimana,

 c 2 sc  c 2
 sc

AE  sc s 2
 sc  s 2

 k    c 2
L - sc c 2
sc


 sc - s 2
sc s 2

y j  yi
s  sin  
L

x j  xi
c  kos 
L

Matriks  k  disebut matriks kekukuhan unsur. Unsur-unsur dalam matrik

menggambarkan penjelmaan koordinat daripada sistem tempatan(local) kepada
sistem sejagat (global).[6]
 17

Pemasangan matrik kekukuhan pula adalah seperti yang dijelaskan sebelum ini. Bagi
N nod, akan terdapat sejumlah 2N persamaan linear atau boleh ditulis,

nod N  R xN  FxN
R yN  FyN

2.6.2 Pengiraan Tegasan Dan Keterikan Dalam Analisis Unsur Terhingga

Tegasan dalam sesuatu unsur kekuda boleh dikira dengan anggapan bahawa
semua koordinat local berada dalam dua daya tindakan setempat. Oleh itu pengiraan
tegasan dalam unsur adalah diberikan,[6]

  E

Oleh kerana terikan berubah dengan panjang asal maka,

ui  u j
 E
L

dengan menggunakan transformasi matriks dari persamaan diatas

maka, pengiraan tegasan unsur adalah,

E
   -c - sc c sc u
L
 18

2.7 Penggunaan Komputer Dalam Analisis Kaedah Unsur Terhingga (FEA)

Penggunaan analisis Kaedah Unsur Terhingga (FEA) adalah salah satu teknik
yang digunakan dalam simulasi sistem komputer digital kejuruteraan. Dalam analisis
struktur kerangka, kaedah ini telah digunakan secara meluas dalam era 60an di mana
rekabentuk struktur kerangka kapal terbang North American's B-70 telah dianalisis
menggunakan kaedah ini untuk menentukan kekukuhan (stiffness) dan juga tegasan
(stress) pada struktur tersebut.[7] Penggunaan kaedah unsur terhingga di perluaskan
lagi dalam kejuruteraan pembinaan di mana, rekabentuk bangunan yang melebihi
100 tingkat seperti The World Trade Center di New York dan bangunan John
Hancock Center di Chicago adalah di antara bangunan yang terawal menggunakan
kaedah unsur terhingga dalam analisis rekabentuk strukturnya.[2]

Dalam era teknologi tinggi penggunaan komputer adalah penting untuk

menyelesaikan masalah rekabentuk kejuruteraan. Terdapat pelbagai jenis perisian
(software) dan hardware untuk penggunaan kejuruteraan di pasaran dalam
menganalisis sesuatu rekabentuk, terutama dalam analisis unsur tehingga Finite
Element Analysis (FAE) dan Finite Element Mesh (FEM).[8] Perisian I-DEAS adalah
salah satu daripada perisian yang menggunakan pendekatan analisis unsur terhingga
dalam penyelesaian sesuatu masalah kejuruteraan.[8]

2.8 Perisian I-DEAS Dalam Kaedah Analisis Unsur Terhingga

Dalam kepesatan teknologi perkomputeran pada masa kini terdapat banyak

jenis perisian telah direka untuk menyelesaikan masalah berkaitan dengan analisis
 19

unsur terhingga pada masa kini. Salah satu perisian yang banyak digunakan di negara
ini adalah perisian I-DEAS.

Perisian I-DEAS adalah merupakan salah satu sistem analisis unsur terhingga
komplek modular yang dimajukan oleh MSC Software yang dikhususkan untuk
penggunaan Microsoft Window dan Macintosh- APPLE untuk komputer peribadi dan
Work-stations Sistem ini termasuklah modul-modul yang digunakan untuk
menyelesaikan masalah struktur tegasan linear, struktur kabel, getaran , analisis
tegasan tak linear, analisis statik, dinamik, bahan komposit, pemindahan haba,
kinematik dan juga analisis elektromagnetik. Penggunaan perisian ini dalam analisis
kekuda lengkung dapat dilakukan berdasarkan kaedah penyelesaian persamaan
model matematik melalui penyelesaian kaedah kekukuhan unsur.
2.9 Faktor Keselamatan Bagi Rekabentuk Struktur

Dalam melakukan analisis terhadap sesuatu struktur menggunakan kaedah

unsur terhingga, perkara utama yang perlu diambilkira adalah kebolehan atau
kebolehpercayaan bagi struktur tesebut untuk menanggung beban sebelum ia gagal.
Ini merujuk kepada penentuan kepada faktor keselamatan terhadap struktur terbabit.

Faktor keselamatan ini, biasanya ditentukan oleh kumpulan jurutera

berpengalaman yang menulis kod serta spesifikasi yang digunakan oleh
perekabentuk lain. Pada amalan biasa terdapat beberapa cara bagi menentu dan
menggariskan faktor keselamatan bagi sesuatu struktur pembinaan.[9] Bagi
kebanyakan struktur adalah penting bahan yang digunakan berada dalam julat anjal
lelurus untuk mengelakkan ubah bentuk kekal berlaku apabila beban dialihkan.
Dalam keadaan ini satu kaedah biasa dalam mereka bentuk ialah dengan
menggunakan satu faktor keselamatan terhadap alahan struktur tersebut. Struktur
mula mengalah apabila tegasan alahnya tercapai pada mana-mana titik dalam
struktur tersebut. Dengan menggunakan faktor keselamatan terhadap tegasan alah
maka akan perolehi tegasan dibenarkan atau tegasan kerja yang tidak boleh
dilampaui di mana-mana titik dalam struktur terbabit.[9]
 20

Faktor keselamatan terhadap tegasan muktamad biasanya lebih tinggi jika

dibandingkan dengan tegasan alah. Bagi kes keluli struktur, faktor keselamatan 1.67
terhadap alahan adalah sepadan dengan faktor keselamatan lebih kurang 2.8 terhadap
tegasan muktamad. [9]

Perkara ini adalah berhubung dengan penggunaan faktor keselamatan

terhadap beban selain daripada tegasan.Ungkapan beban muktamad yang bermaksud
beban yang menghasilkan kegagalan atau keruntuhan struktur. Beban yang mesti
disokong oleh struktur semasa dan sedang digunakan dipanggil beban khidmat atau
beban kerja. Oleh itu dapat disimpulkan bahawa faktor keselamatan adalah nisbah
antara beban muktamad terhadap beban khidmat iaitu:[9]

beban muktamad
Faktor Keselamatan 
beban khidmat

Disebabkan kuantiti beban khidmat adalah dianggap telah diketahui maka

peraturan rekabentuk biasa dengan mendarabkannya dengan faktor keselamatan bagi
mendapatkan beban muktamad. Oleh itu struktur tersebut direka bentuk agar ia
hanya dapat menanggung beban muktamad pada kegagalannya. Kaedah rekabentuk
ini dikenali sebagai rekabentuk kekuatan atau rekabentuk muklamad dan faktor
keselamatannya dipanggil faktor beban disebabkan ia adalah pekali kepada beban
khidmat[9]

2.10 Teori Alahan Terhadap Struktur Keluli

 21

Bagi bahan mulur seperti keluli yang dikenakan daya pembebanan statik akan
menghasilkan tegasan alah tanpa pecah. Ini boleh dilihat dalam proses pembentukan
bahan keluli melalui kerja sejuk.[2] Terdapat banyak teori alahan yang digunakan
untuk menentukan had rekabentuk bagi struktur. Antara teori alahan yang biasa
digunakan adalah:[5]

2.10.1 Teori Tegasan Normal Maximum

Menurut teori ini kegagalan akan terjadi apabila  1 atau  3 bersamaan

dengan kekuatan alahan bahan samada pada keadaan tegangan atau mampatan.
Kegagalan alah bahan akan terjadi apabila tegasan alah pembebanan bahan terjadi,
atau dalam bentuk persamaan seperti berikut bagi analisis 2D :

 1   ys

2.10.2 Teori Tegasan Ricih Maksimum (Tresca)

Alahan terjadi apabila tegasan ricih maximum bahan bersamaan dengan 1.5
tegasan alah bagi bahan tersebut. Kegagalan disebabkan tegangan terjadi pada sudut
450 diatas satah ricih maksimum bagi sesuatu bahan seperti persamaan dibawah:

 max   min   ys

2.10.3 Teori Tenaga HerotanVon Mises-Hencky

 22

Teori ini adalah teori yang paling banyak digunakan dalam menentukan tahap
kegagalan bagi sesuatu struktur.Dalam teori ini menyatakan bahawa kegagalan bagi
sesuatu struktur akan terjadi apabila tegasan efektif Von-Mises  ' bersamaan
dengan tegasan alah bagi bahan tersebut. Penjelmaan pengiraan tegasan kepada
tenaga herotan dilakukan dengan menggunakan persamaan berikut.[5]

  1   2  2   ys

Tegasan Ricih
Maksimum Tori Von Mises
Data Ujikaji

Teori Tegasan
Normal
MaksimumMaksi
mum
Rajah 2.6:
Perbandingan diantara Teori-Teori Kegagalan [5]

Rajah 2.6 adalah perbandingan tegasan prinsipal 3 jenis teori kegagalan yang
biasa digunakan bagi menentukan tegasan satah pada elemen unsur terhingga.
Pengiraan tegasan satah teori ditentukan berdasarkan lokus titik yang berdekatan
dengan bentuk elips, segiempat dan poligon 5 sisi yang menggambarkan tegasan
yang selamat diantara ketiga tiga teori yang dikemukakan. Berpandukan kepada nilai
data experimen yang telah dilakukan , jika tegasan prinsipal  1 dan  2 berada pada
kedudukan magnitud yang sama , teori kegagalan Normal Maksimum dan Ricih
 23

Maksimum telah terkeluar dari lokus titik optimum. Walaupun begitu, bahan mulur
tersebut masih boleh dianggap selamat. Teori yang terbaik berhampiran pada lokus
alah, paling hampir kepada data experimen adalah Teori Tenaga Herotan Von
Mises[5]

BAB 3

METODOLOGI

3.1 Pendahuluan

Berdasarkan kepada skop dan objektif kajian, analisis ke atas kerangka.

kekuda lengkung akan dilakukan dengan menggunakan kaedah analisis secara
pengiraan manual dengan bantuan atucara komputer (Band Solver) serta kaedah
analisis simulasi mengunakan perisian teknologi tinggi ( I-DEAS ) yang
menggunakan pendekatan analisis unsur terhingga (FEA) untuk mendapatkan
objektif kajian seperti yang diterangkan pada Bab 1 sebelum ini.
 24

3.2 Carta alir Metodologi

Mula

. kerangka kajian
Penentuan ( 3.3 )

A
A

Perolehan semua parameter berkaitan ( 3.4 )

kajian terhadap struktur

Analisis manual kerangka bumbung ( 3.5 )

Lukisan kerangka menggunakan ( 3.6 )

I-DEAS

Simulasi menggunakan ( 3.7 )

I-DEAS

Keputusan perbandingan simulasi ( 3.8 )

berkomputer dengan manual

Perbincangan keputusan

Kesimpulan dan cadangan

Tamat
 25

2.3 Penentuan Kerangka Kajian

Terdapat beberapa jenis kerangka telah dikemukakan sebagai cadangan untuk

dianalisis pada kajian ini. Setelah mempertimbangkan beberapa aspek seperti bahan,
rekabentuk dan saiz kerangka, aspek rekabentuk telah dipilih sebagai aspek utama
dalam kajian ini. Ini disebabkan pada masa kini terdapat pelbagai jenis rekabentuk
terbaru bumbung dihasilkan bagi menggantikan rekabentuk bumbung conventional
yang berbentuk segitiga. Dalam mencapai objektif ini maka rekabentuk bumbung
Studio Muzik KUiTTHO telah dipilih berdasarkan rekabentuknya yang melengkung
sepeti Rajah 3.1 dan 3.2. yang berunsurkan kepada rekabentuk moden.

Rajah 3.1: Bumbung

Studio Muzik KUiTTHO
 26

Rajah 3.2: Kerangka Bahagian Dalam Bumbung Studio Muzik

KUiTTHO

3.4 Perolehan Parameter Kajian

Pemasangan kekuda bumbung bagi Studio Muzik KUiTTHO dikenalpasti

mematuhi kehendak piawai kumpulan BS for Roof Trusses dan mematuhi undang-
undang Kecil Bangunan Seragam 1984 Malaysia. Data-data kejuruteraan terhadap
struktur kekuda diperolehi daripada syarikat Jurutera Perunding Madani yang terletak
di Johor Bahru.

Analisis secara umum, telah dilakukan oleh syarikat ini mengikut rekabentuk
struktur bumbung menggunakan kaedah analisis berdasarkan anggaran framework
steel. Kaedah ini biasanya digunakan untuk menganalisis struktur terutama pada,
kekuda bangunan. Penggunaan kaedah analisis ini adalah kurang tepat dan hanya
sesuai bagi struktur yang penggunaanya tidak kritikal.

3.4.1 Spesifikasi Am Kerangka

Bil Perkara Penerangan

1 Struktur Utama Bahan adalah dari jenis hollow tube.
 CHS steel Struktur utama dipasang pada RC
(139 x 5.0 x 16.6 beam dengan 5 Nos M16 Bolt Nut
kg/m CHS) dan Washer di kedua-dua belah
 27

 Kekuda ditanam kedalam 75 mm konkrit.

(60.3 x 3.2 x 4.51 Kukuh dan mempunyai piawai
kg/m CHS) keselamatan tinggi

 Tegasan alah bahan  y

= 500 MPa[9]

 Modulus Kenyal(E)
= 206.8 GPa[9]

 Modulus Ricih (G)

= 80.15 GPa[9]

2 Sambungan Kekuda Dikimpal menggunakan MIG dengan

THK Wire dengan penembusan 8mm

Jadual 3.1: Spesifikasi Am Kerangka Kajian

3.5 Analisis Manual Kerangka Bumbung

Analisis secara manual akan dilakukan menggunakan kaedah kekukuhan

dengan penyelesaian persamaan matrik menggunakan (Band Solver-Gauss
Elimination) dan (Band Solver – Truss Analysis) analisis unsur terhingga, terdapat
enam langkah utama yang perlu diambil, antaranya ialah :

i. Memahami dan memastikan keadaan fizikal sistem

Dalam kes kajian keatas kekuda lengkung ini, sistem fizikalnya adalah kajian
kekuda atau bar dua dimensi.Ia membabitkan kekuda yang dikenakan beban pada
 28

dua arah tindakan ( Degree Of Freedom - DOF). Dalam kes ini setiap beban dan
tindakbalas keatas kerangka hanya dianggap berlaku pada nod sambungan dan semua
sistem adalah bersambung diantara satu sama lain seperti Rajah 3.3. Setiap
sambungan pada elemen kerangka adalah dianggap sebagai sambungan secara
berpin.
Rajah 3.3: Kedudukan Nod Dan DOF Bagi Kerangka Dari Elemen 28 hingga ke-57
29
 30

Rajah 3.4: Kedudukan Nod Dan DOF Bagi Kerangka Dari Elemen 1 hingga ke 28
 31

ii. Menjadikan sistem kepada model matematik mengikut keperluan

Untuk menentukan panjang bagi setiap elemen, koordinat Cartesian

diplotkan keatas kerangka bagi mendapatkan jarak diantara satu nod ke nod yang
lain selain untuk menentukan panjang elemen (le) terbabit.

Nod Koordinat X (mm) Koordinat Y(mm)

1 0 0
2 513 154.743
3 1228 309.092
4 1943 400.416
5 2658 435.459
6 3373 420.069
7 4088 359.33
8 4803 256.288
9 5518 118.985
10 6233 -53.322
11 6948 -258.803
12 7663 -497.645
13 8378 -762.427
14 9093 -1050.953
15 9579 -1259.853
16 9579 -443.503
17 9093 -234.603
18 8378 41.246
19 7663 293.948
20 6948 521.554
21 6233 725.899
22 5518 889.257
23 4803 1019.38
24 4088 1114.443
25 3373 1171.1
26 2658 1185.562
27 1943 1153.487
28 1228 1060.876
29 513 928.931
30 0 794.326

Jadual 3.2: Kedudukan Koordinat Cartesian Pada Setiap Nod Kerangka.

 32

ii. Menggunakan proses unsur terhingga.

Penentuan terhadap sambungan di antara satu nod dengan nod yang lain dan
elemen ke elemen berdasarkan kaedah kekukuhan (FEM). Jadual dibawah 3.3
menunjukkan kedudukan nod 1 (N1) dan nod 2 (N2) pada elemen kerangka.

Elemen N1 N2
1 30 1
2 29 1
3 2 29
4 28 2
5 3 28
6 27 3
7 4 27
8 26 4
9 5 26
10 25 5
11 6 25
12 24 6
13 7 24
14 23 7
15 8 23
16 9 23
17 22 9
18 10 22
19 21 10
20 11 21
21 20 11
22 12 20
23 19 12
24 13 19
25 18 13
26 14 18
27 17 14
28 15 17
29 16 15
30 17 16
31 14 15
32 13 14
33 18 17
34 19 18
35 12 13
36 11 12
37 20 19
38 21 20
39 10 11
 33

40 9 10
41 22 21
42 23 22
43 8 9
44 7 8
45 24 23
46 25 24
47 6 7
48 5 6
49 26 25
50 27 26
51 4 5
52 3 4
53 28 27
54 29 28
55 2 3
56 1 2
57 30 29

Jadual 3.3: Kedudukan Sambungan Nod 1 dan Nod 2 Bagi Setiap Nod
Kerangka

iii. Penyelesaian kepada persamaan analisis unsur terhingga.

Penyelesaian persamaan linear (FEM),  R   k  u dilakukan dengan kaedah

matriks 60 x 60. Persamaan ini diselesaikan menggunakan program (Band
Solver-2D Truss Analysis).

iv. Penilaian terhadap tegasan dan anjakan

Penilaian terhadap tegasan dilakukan dengan mengambil kira semua kesan

tegasan yang berlaku pada setiap elemen kerangka. Setiap nilai tegasan yang
diperolehi dianggap malar sepanjang elemen dan bertindak pada panjang elemen
berkenaan manakala anjakan dianggap pada arah X dan Y sahaja.
 34

v. Menafsirkan nilai keputusan analisis

Keputusan daripada analisis secara manual ini disusun kedalam bentuk jadual
bagi setiap set beban yang berbeza dari 5 kN – 30 kN. Keputusan yang diperolehi
juga akan diplotkan kedalam bentuk graf Elemen –Tegasan dan Nod – Anjakan
X dan Y.

3.6 Lukisan Kerangka Menggunakan I-DEAS

Lukisan kerangka didalam I-DEAS dilakukan dengan menggunakan nisbah

asal kerangka kekuda bumbung tersebut dalam mm seperti Rajah 3.4. Terdapat
sebanyak 30 nod disetkan keatas struktur kerangka. Kedudukan nod dan elemen
adalah sama dengan kedudukannya dalam analisis secara manual dengan dua keratan
rentas yang berbeza.

Rajah 3.5 Lukisan Kerangka Menggunakan I-DEAS.

 35

3.7 Simulasi didalam I-DEAS

Simulasi dan analisis dilakukan dengan menggunakan beberapa arahan di

dalam menu arahan utama Simulation. Terdapat banyak kaedah yang boleh
digunakan dalam pemodelan kerangka yang dipilih antaranya ialah menggunakan
unsur 3 dimensi padu (3D Solid), kelompang nipis (Thin Shell), dan juga kaedah
elemen rasuk dan rangka satu dimensi (ID beam and truss element). Oleh kerana
kerangka mempunyai bentuk yang kompleks, iaitu bentuk yang melengkung tidak
sekata, adalah sukar untuk menggunakan kaedah elemen 3 dimensi padu dan juga
kelompang nipis disebabkan oleh bilangan unsur yang banyak dan keupayaan
komputer yang terhad dalam penyelesaian analisis unsur terhingga keatas kerangka.

Secara teorinya, sesetengah elemen hanya mempunyai peralihan darjah

kebebasan dan hanya boleh mengalihkan daya terus dari elemen ke elemen yang lain
dengan nod bertindak sebagai sambungan pin.[7] Rasuk boleh memindahkan daya
dan momen melalui nod dengan menetapkan peralihan dan putaran darjah kebebasan
pada nod itu sendiri dimana anjakan pada nod akan diperolehi.[7] Jika elemen rasuk
digunakan, ia mempunyai 6 darjah kebebasan pada setiap nod dengan matrik
kekukuhan sebanyak 3 x 3 yang mewakili 3 unit peralihan dan 3 unit putaran.

Model unsur terhingga bagi kerangka yang dipilih ini, ia akan menggunakan
kaedah elemen rasuk dan rangka 1 D dan akan dibina dalam I-DEAS Simulation,
iaitu salah satu komponen dalam perisian I-DEAS yang melaksanakan analisis unsur
terhingga. Oleh yang demikian, penggunaan elemen rasuk dan rangka satu dimensi
bukan sahaja memudahkan kerja malah mempercepatkan analisis yang akan
dijalankan nanti.

Terdapat 4 langkah penting yang digunakan untuk menyelesaikan analisis

model unsur terhingga bagi kerangka kajian iaitu:
 36

i. Pembinaan elemen jejaring (Meshing)

ii. Menetapkan syarat sempadan (Boundary Condition)

iii. Penyelesaian FEM

iv. Pasca pemprosesan bagi keputusan

3.1 Pembinaan Unsur Jejaring.

Seperti yang terkandung dalam bahagian 3.0, kaedah unsur terhingga yang
digunakan untuk analisis ialah menggunakan elemen satu dimensi, rasuk dan rangka
dimana data-data mengenai keratan rentas rasuk dimasukan dan ia dibuat dalam
paparan I-DEAS Simulation - Beam Section (Rajah 3.6). Antara arahan-arahan yang
digunakan untuk memasukan data rasuk ialah :

i. Circular Beam
Pemilihan bentuk bagi rasuk yang hendak digunakan. Ukuran diameter luar
dan dalam diperlukan untuk membina keratas rentas bagi rasuk tersebut.

ii. Store Section

Menyimpan data mengenai rasuk yang telah dibuat dimana la akan digunakan
dalam proses pembinaan unsur jejaring dalam I-DEAS Simulation - Meshing
nanti.
 37

Rajah 3.6 Menentukan Luas Keratan Rentas Bagi Kerangka

Untuk membina unsur jejaring bagi model kerangka kajian, ia telah dibuat
dalam I-DEAS Simulation - Meshing seperti Rajah 3.7, dimana kedudukan nod dan
elemen pada kerangka diletakkan pada kedudukan yang sama dengan analisis secara
manual. Antara arahan-arahan yang digunakan dalam paparan tersebut adalah :

i. Node
Penggunaan arahan ini adalah untuk membina nod-nod pada keseluruhan
kerangka. Pembinaannya adalah berdasarkan koordinat-koordinat pada paksi x
dan y untuk setiap panjang rod pada kerangka, dalam kajian ini bilangan nod
yang telah ditetapkan adalah sebanyak 30 nod.

ii. Modify node

Arahan ini digunakan untuk mengubahsuai nod yang telah dibina
 38

iii. Create Between Node

Penambahan bilangan nod diantara nod-nod asal yang telah dibuat boleh
dilakukan dengan menggunakan arahan ini. Bilangan nod yang ingin ditambah
bergantung kepada keperluan. Semakin banyak nod yang dibuat, semakin banyak
elemen yang terhasil nanti dan akan memberikan keputusan yang lebih tepat.

iv. Node on point

Pembinaan nod secara manual pada titik-titik yang dikehendaki dibuat
menggunakan arahan ini.

v. Element
Menyambungkan nod-nod yang dibina berdasarkan topologi yang dikehendaki.
Berdasarkan kajian, topologi elemen adalah dalam bentuk 1D dengan elemen
jenis rasuk (beam).

vi. Material Selection

Penentuan bahan yang digunakan untuk elemen dalam pembinaan unsur jejaring.
Maklumat bagi bahan yang digunakan CHS steel dimasukkan berdasarkan ciri
dan spesifikasi bahan yang dikeluarkan oleh pengeluar.
 39

Rajah 3.7:
Kedudukan Nod Dan Elemen Bagi Kerangka

3.7.2 Menetapkan syarat sempadan (Boundary Condition)

Penetapan syarat sempadan (boundary condition) adalah amat penting dalam

menyelesaikan analisis keatas kerangka dan ianya dilakukan dalam
I-DEAS –Simulation(Boundary Conditions) (Rajah 3.8). Pada bahagian ini, daya-
daya yang bertindak dan had sekatan akan diletakkan pada nod, perentas atas
kerangka. Antara arahan-arahan digunakan ialah :

i. Displacement Restrain
Arahan ini digunakan untuk meletakkan had sekatan anjakan pada
kerangka. la adalah melibatkan jenis sekatan-sekatan seperti pengapit,
sambungan bebola, pin dan gelangsar, roller dan juga satah simetri. Untuk
kajian ini, sekatan jenis pengapit diletakkan pada bahagian hujung di kedua-
dua belah sangga kerangka.

ii. Force
Semua daya-daya terlibat yang dinyatakan dalam bahagian 3.4 akan
diletakkan pada kerangka iaitu. melibatkan daya rekabentuk beban hidup dan
 40

juga mati diambil yang kira berdasarkan anggaran. Daya-daya ini diletakkan
mengikut koordinat paksi yang dipilih, iaitu paksi-y sahaja berdasarkan
anggapan yang dibuat untuk keadaan kritikal akan berlaku akibat tindakan
daya pada paksi-y.

iii. Modify
Arahan yang berfungsi untuk mengubahsuai daya, termasuk juga had sekatan
yang telah dibuat.

iv. Boundry Condition

Menu arahan untuk meletakkan parameter had sekatan dan juga daya yang
digunakan untuk analisis pada bahagian penyelesaian model nanti.
 41

Rajah 3.8: Penetapan Had Sempadan (Boundry Condition)

3.7.3 Penyelesaian FEM

Penyelesaian model dibuat dalam paparan I-DEAS Model Solution seperti

dalam Rajah 3.9. Arahan yang digunakan dalam proses penyelesaian model adalah :

i. Solution Set
Arahan untuk membina dan menyediakan data-data berkaitan dengan
keputusan yang bakal diperolehi seperti keputusan untuk tegasan, terikan,
anjakan dan sebagainya. Penyediaannya diperlukan sebelum analisis sebenar
dijalankan.
 42

ii. Solve
Fungsi arahan ini adalah untuk menjalankan analisis dan menghasilkan
penyelesaian kepada model yang telah dibina.

iii. Visualizer
Memaparkan keputusan setelah analisis selesai dijalankan.Dalam kes analisis
kerangka ini, nilai paparan akan diambil berdasarkan tegasan pada elemen
dan anjakan pada setiap nod.

Rajah 3.9: Paparan Analisis Model Solution

 43

3.7.4 Pasca pemprosesan

Bagi memaparkan keputusan secara terperinci, seperti graf, ia dibuat dalam

paparan I-DEAS Post Processing (Rajah 3.9). la melibatkan hasil keputusan
berdasarkan kepada parameter-parameter yang telah ditetapkan dalam kajian seperti
anjakan, tegasan dan juga tenaga terikan. Antara arahan-arahan dalam I-DEAS Post
Processing ini adalah :

v. Result Selection
Memilih keputusan yang hendak dipaparkan dan secara tidak langsung ia
boleh digunakan untuk paparan statik dan juga paparan keputusan secara
animasi berdasarkan kepada satu set keputusan. Keputusan yang dipilih untuk
dipaparkan adalah seperti tegasan Von Mises, anjakan dan tenaga terikan.
.

vi. Display Template

Fungsi arahan ini adalah untuk mengawal paparan keputusan yang telah
disetkan. Bagi setiap paparan yang disetkan akan disimpan sebagai satu unit
paparan khas. Pilihan untuk memaparkan keputusan sebelum dan selepas
analisis dibuat boleh dilakukan menggunakan arahan ini.

vii. Displays

Untuk tujuan mempamerkan keputusan yang diperolehi hasil analisis secara

separa proses. Paparan akan dibuat secara am dengan menerangkan
keputusan umum bagi analisis.
 44

viii. Report Writer

Arahan untuk mendapatkan semua data-data keputusan sama ada keputusan
dipaparkan pada skrin atau ditulis dalam output fail yang telah ditetapkan.la
adalah melibatkan data-data yang ingin diperolehi termasuk tegasan Von-
Mises, anjakan, tenaga terikan, momen lentur dan sebagainya

Rajah 3.10: Paparan Analisis Pra-Pemprosesan

3.8 Perbandingan Keputusan Analisis Manual Dan Simulasi I-DEAS

Data yang diperolehi dari keputusan analisis manual dan simulasi I-DEAS
akan diolah untuk memastikan kesahihan kepada kedua-dua analisis yang dijalankan.
 45

Peratus ralat yang dicatat dan dikira akan dibandingkan dengan keputusan
dari simulasi I-DEAS dengan anggapan pengiraan secara simulasi I-DEAS adalah
lebih tepat berbanding pengiraan manual. Formula pengiraan peratus ralat yang
digunakan adalah :

Keputusan I - DEAS  Keputusan Manual

% ralat   100 %
Keputusan I - DEAS

Ralat purata parameter kajian yang dikehendaki bagi setiap kes kajian ini
akan ditentukan menggunakan kaedah statistikal dari perisian Microsoft Office-Exel
2003 Std-Devivation. Formula am yang digunakan dalam perisian ini adalah :

x f i i

Mean,  i 1
n

f
i 1
i

n 
 F 
Median, M  LM  C 2 
 fm 
 
 

1  n ( f i xi ) 2 
 i i
2
Std-Devivation , s  
2
f x 
 f  1  i 1  f 
 46

3.9 Analisis Kegagalan Terhadap Struktur

Anggota-anggota pada kerangka struktur berkemungkinan akan gagal jika

had pembebanan dan perubahan plastik yang tinggi terjadi terhadap struktur terbabit.
Untuk menghasilkan satu rekabentuk yang selamat had keselamatan terhadap
struktur mestilah ditentukan. Dalam analisis ini penentuan terhadap kegagalan bagi
struktur kerangka akan dibuat berdasarkan kepada beberapa andaian iaitu :

i. kegagalan struktur hanya akan diambil kira berdasarkan kepada takat

tegasan alah bahan struktur Keluli CHS sahaja berdasarkan analisis
plastik, segala kegagalan struktur termasuk dari akibat kilasan,
momen putaran, dan tenaga ricihan tidak akan diambil kira.[9]

ii. kegagalan struktur tidak akan terjadi pada sambungan antara struktur
dengan beam-konkrit, kegagalan lesu yang mungkin terjadi pada
sambungan tersebut akibat had beban lampau juga diabaikan.

iii. analisis kegagalan hanya akan dilakukan berdasarkan kepada teori

kegagalan berikut sahaja :

a. Teori Von Mises.

b. Teori Tegasan Normal Maksimum.

c. Teori Tegasan Ricih Maksimum.

 47

3.10 Penentuan Titik Kritikal Dan Beban Maksimum Bagi Struktur

Penentuan titik kritikal dan beban maksimum akan ditentukan setelah semua
set data analisis pembebanan terhadap kerangka diperolehi. Beban maksimum yang
boleh dikenakan terhadap kerangka akan dirujuk berdasarkan kepada teori kegagalan
yang telah disebutkan diatas tadi. Pengiraan kepada faktor keselamatan bagi
kerangka adalah menggunakan persamaan berikut :[9]

Tegasan Yang Dibenarkan

Faktor Keselamatan 
Tegasan Alah Bahan

Faktor keselamatan yang akan digunakan dalam analisis ini adalah bersamaan
dengan 1. Beban Maksimum yang boleh ditampung oleh struktur akan ditentukan
dengan andaian bahan keluli struktur akan mematuhi hukum analisis anjal plastik
sempurna seperti dalam Rajah 3.12 yang menyatakan bahawa beban yang dikenakan
adalah berkadar terus dengan anjakan bagi bahan struktur kerangka tersebut.
Pengiraan terhadap beban maksimum akan dilakukan berdasarkan teori kegagalan
yang dinyatakan sebelum ini menggunakan persamaan berikut :

Beban Maksimum  Tegasan Alah ( Luas kawasan Alahan) [9]

Beban (kN)

Pu Beban Muktamad

PyMP Teori Tegasan Normal Max.

PyTrsca Teori Ricih Tresca

Teori Von Mises

PyVM

uVMuTRu MP Anjakan
(mm)

Rajah 3.11: Teori Analisis Plastik Sempurna[9]

 48

BAB 4

ANALISIS DATA

4.1 Pengenalan

Dalam bab ini keputusan analisis kerangka kekuda lengkung menggunakan

pendekatan analisis unsur terhingga (FEM) secara pengiraan manual dan
menggunakan perisian I-DEAS akan dikemukakan dalam bentuk jadual dan graf.
Perbincangan keputusan akan dibuat pada bab seterusnya yang meliputi keputusan
dari 4.2 hingga ke 4.19.

Analisis dilakukan dengan meletakkan beberapa set beban paksi pada arah-Y
di 15 nod pada perentas atas struktur kerangka. Sebanyak 6 nilai beban bermula dari
5000 hingga 30000 N dikenakan terhadap kerangka tetapi hanya 3 sahaja yang akan
dikemukakan dalam bab ini kerana mendekati penyelesaian kepada objektif kajian.
Beban permulaan awal sebanyak 5000 N akan diletakkan pada setiap nod (Rujuk
Lampiran B) struktur kerangka untuk mendapatkan nilai-nilai tegasan bagi setiap
elemen dan anjakan X dan Y pada setiap nod. Pemilihan daya ujian awal sebanyak
5000 N ini adalah dengan andaian bahawa kerangka tidak mungkin akan gagal pada
pembebanan ini, berdasarkan maklumat yang dikemukan sebelum ini yang
menyatakan bahawa bahan struktur kerangka mempunyai tegasan alah sehingga 500
MPa atau 500 N/mm2 yang dianggarkan boleh menampung beban sehingga 30000 N.
 49

4.2 Keputusan Analisis Manual 5000 N

Keputusan analisis manual pada 5000 N seperti Jadual 4.1 di bawah

dilakukan berdasarkan kaedah kekukuhan dan penyelesaian matrik secara Gauss
Elimination.

Elemen Tegasan(N/mm2) Nod Anjakan X(mm) Anjakan Y(mm)

1 0.001724 6 -0.42523 -2.99568
2 -30.9263 7 -0.48197 -3.38139
3 14.0087 8 -0.51068 -3.50611
4 -32.1028 9 -0.54119 -3.60772
54 8.877521 10 -0.50892 -3.41144
55 -61.9606 11 -0.41098 -2.93777
56 -84.0319 12 -0.25346 -2.22646
57 24.48239 13 -0.08501 -1.37491
14 -5.0614 14 0.017979 -0.52556
15 -0.13964 15 1.37E-05 -1.1E-05
16 -1.52242 16 -3.7E-06 4E-07
17 0.821417 17 -0.26412 -0.42224
42 -68.9752 18 -0.62763 -1.29487
43 -2.96733 19 -0.85825 -2.16752
44 -2.94419 20 -0.93519 -2.90029
45 -65.661 21 -0.86344 -3.38956
27 25.31073 22 -0.67242 -3.60455
28 -47.3113 23 -0.39985 -3.50665
31 -84.7055 24 -0.14251 -3.36788
32 -57.6722 25 0.094801 -2.96695

Jadual 4.1: Keputusan Pengiraan Secara Manual Pada Pembebanan 5000 N

Pada Titik Nod Perentas Atas
 50

Elemen Melawan Tegasan (Manual)

40

20

Tegasan (N/mm )
2
0
0 10 20 30 40 50 60
-20

-40

-60
Elemen

Rajah 4.1: Graf Keputusan Analisis Secara Manual Pengiraan Tegasan

Pada Elemen Kerangka Pada Pembebanan 5000 N

Nod Melawan Anjakan X (Manual)

0.2

0
0 5 10 15 20 25 30 35
-0.2

Anjakan X (mm) -0.4

-0.6

-0.8
Nod

Rajah 4.2: Graf Keputusan Analisis Secara Manual Anjakan X Bagi Setiap
Nod Kerangka Pada Pembebanan 5000 N

Nod Melawan anjakan Y (Manual)

0.5
0
-0.5 0 5 10 15 20 25 30 35
-1
-1.5
-2
Anjakan Y (mm)
-2.5
-3
-3.5
Nod

Rajah 4.3: Graf Keputusan Analisis Secara Manual Anjakan Y Bagi Setiap
Nod Kerangka Pada Pembebanan 5000 N
 51

4.3 Keputusan Analisis Simulasi I-DEAS 5000 N

Keputusan analisis I-DEAS pada 5000 N seperti Jadual 4.2 di bawah

dilakukan berdasarkan kaedah simulasi Pre Processing .

Elemen Tegasan(N/mm2) Nod Anjakan X(mm) Anjakan Y(mm)

1 0 6 -0.411 -2.901
2 -30.895 7 -0.466 -3.273
3 14.099 8 -0.494 -3.394
4 -32.051 9 -0.524 -3.493
54 8.848 10 -0.495 -3.309
55 -62.107 11 -0.398 -2.845
56 -84.021 12 -0.245 -2.155
57 24.416 13 -0.082 -1.33
14 -5.051 14 -0.018 -0.5083
15 -0.143 15 0 0
16 -1.532 16 0 0
17 0.824 17 -0.256 -0.4084
42 -68.932 18 -0.608 -1.253
43 -3.044 19 -0.831 -2.098
44 -3.02 20 -0.906 -2.808
45 -65.632 21 -0.837 -3.289
27 25.306 22 -0.65 -3.49
28 -47.308 23 -0.387 -3.394
31 -84.8 24 -0.138 -3.26
32 -56.589 25 0.091 -2.873

Jadual 4.2: Keputusan Analisis Secara Simulasi I-DEAS Pada Pembebanan

5000 N.
 52

Elemen Melawan Tegasan(I-DEAS)

40
)
20
2
m
/m
(N 0
n 0 10 20 30 40 50 60
sa -20

-40
ga
Te
-60

-80

-100
Elemen

Rajah 4.4: Graf Keputusan Analisis Secara Simulasi I-DEAS Tegasan Pada
Elemen Kerangka Pada Pembebanan 5000 N

Nod Melawan Anjakan X (I-DEASl)

0.4
0.2
Anjakan X (mm)

0
-0.2 0 5 10 15 20 25 30 35

-0.4
-0.6
-0.8
-1
Nod

Rajah 4.5: Graf Keputusan Analisis Secara Simulasi I-DEAS Anjakan X

Bagi Setiap Nod Kerangka Pada Pembebanan 5000 N

Nod Melawan Anjakan Y (IDEAS)

0.5
0
-0.5 0 5 10 15 20 25 30 35
Anjakan Y (mm)

-1
-1.5
-2
-2.5
-3
-3.5
-4
Nod

Rajah 4.6: Graf Keputusan Analisis Secara Simulasi I-DEAS Anjakan Y

Bagi Setiap Nod Kerangka Pada Pembebanan 5000 N
 53

4.4 Keputusan Analisis Manual 20000 N

Keputusan analisis manual pada 20000 N seperti Jadual 4.3 di bawah

dilakukan berdasarkan kaedah kekukuhan dan penyelesaian matrik secara Gauss
Elimination.

Elemen Tegasan(N/mm2) Nod Anjakan X(mm) Anjakan Y(mm)

1 0.006895 6 -1.70092 -11.9827
2 -123.705 7 -1.92786 -13.5255
3 56.0348 8 -2.04274 -14.0245
4 -128.411 9 -2.16478 -14.4309
54 35.51009 10 -2.03567 -13.6458
55 -247.842 11 -1.64392 -11.7511
56 -336.128 12 -1.01384 -8.90585
57 97.92957 13 -0.34005 -5.49966
14 -20.2456 14 0.071918 -2.10223
15 -0.55854 15 5.47E-05 -4.3E-05
16 -6.08968 16 -1.5E-05 1.6E-06
17 3.285666 17 -1.05647 -1.68898
42 -275.901 18 -2.51053 -5.1795
43 -11.8693 19 -3.43301 -8.67007
44 -11.7768 20 -3.74075 -11.6012
45 -262.644 21 -3.45377 -13.5582
27 101.2429 22 -2.68967 -14.4182
28 -189.245 23 -1.59939 -14.0266
31 -338.822 24 -0.57004 -13.4715
32 -230.689 25 0.379203 -11.8678

Jadual 4.3: Keputusan Analisis Manual Pada Pembebanan 20000 N

 54

Elemen Melawan Tegasan(Manual)

100

50

0
0 10 20 30 40 50 60
-50
Tegasan (N/mm2)
-100

-150

-200
Elemen

Rajah 4.7: Graf Keputusan Analisis Secara Manual Tegasan Pada Elemen
Kerangka Pada Pembebanan 20000 N

Nod Melawan Anjakan X(Manual)

m) 1
0.5
(m
X
an 0
ak -0.5 0 5 10 15 20 25 30 35
nj -1
A -1.5
-2
-2.5
-3
Nod

Rajah 4.8: Graf Keputusan Analisis Secara Manual Anjakan X Bagi Setiap
Nod Kerangka Pada Pembebanan 20000 N

Nod Melawan Anjakan Y (Manual)

m) 0
(m -2 0 5 10 15 20 25 30 35
Y
an -4
ak -6
nj
-8
A
-10
-12
Nod

Rajah 4.9: Graf Keputusan Analisis Secara Manual Anjakan Y bagi Setiap
Nod Kerangka Pada Pembebanan 20000 N
 55

4.5 Keputusan Analisis I-DEAS 20000 N

Keputusan analisis I-DEAS pada 20000 N seperti Jadual 4.4 di bawah

dilakukan berdasarkan kaedah simulasi Pre Processing .

Anjakan Anjakan
Elemen Tegasan(N/mm2) Nod
X(mm) Y(mm)
1 0 6 -1.645 -11.602
2 -123.581 7 -1.865 -13.093
3 56.394 8 -1.977 -13.576
4 -128.204 9 -2.097 -13.971
54 35.392 10 -1.979 -13.234
55 -248.426 11 -1.59 -11.381
56 -336.083 12 -0.979 -8.619
57 97.664 13 -0.327 -5.321
14 -20.202 14 0.07 -2.033
15 -0.573 15 0 0
16 -6.129 16 0 0
17 3.296 17 -1.022 -1.634
42 -275.727 18 -2.43 -5.011
43 -12.176 19 -3.325 -8.391
44 -12.081 20 -3.625 -11.232
45 -262.529 21 -3.35 -13.155
27 101.225 22 -2.601 -13.959
28 -189.233 23 -1.547 -13.578
31 -339.2 24 -0.552 -13.041
32 -231.07 25 0.366 -11.491

Jadual 4.4: Keputusan Analisis Secara Simulasi I-DEAS Pada Pembebanan

20000 N.
 56

Elemen Melawan Tegasan (IDEAS)

200

100

Tegasan (N/mm )
2
0
0 10 20 30 40 50 60
-100

-200

-300

-400

Elemen

Rajah 4.10.: Graf Keputusan Analisis Secara Simulasi I-DEAS Tegasan Pada
Elemen Kerangka Pada Pembebanan 20000 N

Nod Melawan Anjakan X (I-DEAS)

2
m)
(m 1

0
X
an
0 5 10 15 20 25 30 35
ak -1
nj
A -2

-3

-4
Nod

Rajah 4.11: Graf Keputusan Analisis Secara Simulasi I-DEAS Anjakan X

Bagi Setiap Nod Kerangka Pada Pembebanan 20000 N

’
Nod melawan Anjakan Y (I-DEAS)

2
m)
0
(m
Y -2 0 5 10 15 20 25 30 35
an -4
ak -6
nj -8
A -10
-12
-14
-16
Nod

Rajah 4.12: Graf Keputusan Analisis Secara Simulasi I-DEAS Anjakan Y

Bagi Setiap Nod Kerangka Pada Pembebanan 20000 N
 57

4.6 Keputusan Analisis Manual 30000 N

Keputusan analisis manual pada 30000 N seperti Jadual 4.5 di bawah

dilakukan berdasarkan kaedah kekukuhan dan penyelesaian matrik secara Gauss
Elimination.

Elemen Tegasan(N/mm2) Nod Anjakan X(mm) Anjakan Y(mm)

1 0.010342 6 -2.55138 -17.9741
2 -185.558 7 -2.89179 -20.2883
3 84.0522 8 -3.06411 -21.0367
4 -192.617 9 -3.24717 -21.6463
54 53.26513 10 -3.05351 -20.4687
55 -371.764 11 -2.46589 -17.6266
56 -504.191 12 -1.52076 -13.3588
57 146.8944 13 -0.51007 -8.24948
14 -30.3684 14 0.107877 -3.15334
15 -0.83781 15 8.21E-05 -6.4E-05
16 -9.13452 16 -2.2E-05 2.4E-06
17 4.928499 17 -1.58471 -2.53347
42 -413.851 18 -3.7658 -7.76925
43 -17.804 19 -5.14952 -13.0051
44 -17.6651 20 -5.61112 -17.4018
45 -393.966 21 -5.18065 -20.3373
27 151.8644 22 -4.0345 -21.6273
28 -283.868 23 -2.39908 -21.0399
31 -508.233 24 -0.85506 -20.2073
32 -346.033 25 0.568805 -17.8017

Jadual 4.5: Keputusan Analisis Secara Manual Pada Pembebanan 30000 N.

 58

Elemen Melawan Tegasan(Manual)

200
100
0
-100 0 10 20 30 40 50 60
Tegasan (N/mm2)
-200
-300
-400
Elemen

Rajah 4.13: Graf Keputusan Analisis Secara Manual Tegasan Pada Elemen
Kerangka Pada Pembebanan 30000 N

Nod Melawan Anjakan X (Manual)

2
m)
(m 1
X 0
-1 0 5 10 15 20 25 30 35
an
ak
nj -2
A -3
-4
-5
Nod

Rajah 4.14: Graf Keputusan Analisis Secara Manual Anjakan X Bagi Setiap
Nod Kerangka Pada Pembebanan 30000 N

Nod Melawan Anjakan Y(Manual)

5
m)
m 0
Y(
0 5 10 15 20 25 30 35
an -5
ak
nj -10
A
-15

-20
Nod

Rajah 4.15: Graf Keputusan Analisis Secara Manual Anjakan X Bagi Setiap
Nod Kerangka Pada Pembebanan 30000 N
 59

4.7 Keputusan Analisis Simulasi I-DEAS 30000 N

Keputusan analisis I-DEAS pada 30000 N seperti Jadual 4.6 di bawah

dilakukan berdasarkan kaedah simulasi Pre Processing .

Elemen Tegasan(N/mm2) Nod Anjakan X(mm) Anjakan Y(mm)

1 0 6 -2.467 -17.403
2 -185.37 7 -2.798 -19.639
3 84.592 8 -2.966 -20.363
4 -192.31 9 -3.145 -20.956
54 -53.088 10 -2.968 -19.851
55 -372.64 11 -2.385 -17.072
56 -504.12 12 -1.468 -12.928
57 -146.5 13 -0.491 -7.981
14 -30.303 14 0.106 -3.05
15 -0.859 15 0 0
16 -9.193 16 0 0
17 4.944 17 -1.534 -2.45
42 -413.59 18 -3.645 -7.517
43 -18.264 19 -4.987 -12.587
44 -18.122 20 -5.437 -16.848
45 -393.79 21 -5.024 -19.732
27 151.838 22 -3.902 -20.938
28 -283.85 23 -2.321 -20.367
31 -508.8 24 -0.828 -19.561
32 -346.6 25 0.549 -17.237

Jadual 4.6: Keputusan Analisis Secara Simulasi I-DEAS Pada Pembebanan

30000 N.
 60

Elemen Melawan Tegasan (I-DEAS)

200

0
0 10 20 30 40 50 60
-200
Tegasan (N/mm2)
-400

-600
Elemen

Rajah 4.16: Graf Keputusan Analisis Secara Simulasi I-DEAS Tegasan Pada
Elemen Kerangka Pada Pembebanan 30000 N

Nod Melawan Anjakan X (I-DEAS)

4
m)
(m 2
X
an 0
0 5 10 15 20 25 30 35
ak
nj -2
A
-4

-6
Nod

Rajah 4.17: Graf Keputusan Analisis Secara Simulasi I-DEAS Anjakan X

Bagi Setiap Nod Kerangka Pada Pembebanan 30000 N

Nod Melawan Anjakan Y (I-DEAS)

5
m)
m 0
-5 0 5 10 15 20 25 30 35
Y(
an
ak -10
nj
A -15
-20
-25
Nod

Rajah 4.18: Graf Keputusan Analisis Secara Simulasi I-DEAS Anjakan Y

Bagi Setiap Nod Kerangka Pada Pembebanan 30000 N
 61

4.8 Keputusan Analisis Perbandingan Antara Simulasi I-DEAS Dengan

Pengiraan Manual

Analisis perbandingan keputusan pengiraan manual dengan simulasi I-DEAS

seperti dalam Jadual 4.7 dibuat berdasarkan pengiraan purata ralat kepada semua
data keputusan yang dihasilkan pada kajian ini. Pengiraan peratus ralat dilakukan
dengan menggunakan persamaan pengiraan yang telah dikemukakan pada Bab 3
sebelum ini.

Beba Ralat Ralat

Ralat Purata Ralat
n Anjakan Anjakan
Tegasan(%) Keseluruhan
(kN) X(%) Y(%)
5 Min 2.757092713 2.830156866 4.245276935 3.277508838

Mod 3.31052277 3.232511 2.545018117 3.029350629

Median 3.392345 3.421111 2.518835161 3.11076372

Std.Deviation 1.277588625 1.133756466 2.734178367 3.139207729

10 Min 2.757092713 2.830156866 4.378276935 3.093107359

Mod 3.31052277 3.232511 2.53501001 3.114359603

Median 3.392345 3.421111 2.518835161 3.11555823

Std.Deviation 1.277588625 1.133756466 2.634178367 3.107675064

20 Min 2.757092713 2.840156113 4.221822277 3.112530966

Mod 3.32577 3.22511 2.545018117 3.031966039

Median 3.392345 3.420144 2.518835161 3.110441387

Std.Deviation 1.277588625 1.133756466 2.066644841 1.492663311

30 Min 2.757092713 2.830156866 4.221822277 3.269690619

Mod 3.31052277 3.232511 2.545018117 3.029350629

 62

Median 3.392345 3.421111 2.518835161 3.11076372

Std.Deviation 1.277588625 1.133756466 2.634178367 1.681841153

Purata Ralat Ujikaji Keseluruhan 2.926673687

Jadual 4.7: Keputusan Analisis Purata Ralat Perbandingan Antara

Pengiraan Manual Dan Simulasi I-DEAS

4.9 Keputusan Analisis Tegasan Dan Anjakan Maksimum Pada Kerangka

Dalam setiap pembebanan yang dikenakan terhadap struktur kerangka,

terdapat elemen dan nod yang akan menanggung tegasan dan anjakan yang tinggi.
Jadual 4.8 menunjukkan nilai tegasan dan anjakan tertinggi yang berlaku terhadap
struktur kerangka pada pembebanan yang berbeza.

Tegasan Max. Anjakan X Anjakan Y

Beban(kN)
(N/mm2) (mm) (mm)
5 8.48E+001 -0.906 -3.490
10 1.70E+002 -1.870 -7.210
15 2.54E+002 -2.805 -10.8137
20 3.39E+002 -3.625 -13.959
25 4.24E+002 -4.676 -18.022
30 5.09E+002 -5.437 -20.938

Jadual 4.8: Keputusan Analisis Tegasan Dan Anjakan Pada Pembebanan

Yang Berbeza
 63

4.10 Keputusan Analisis Kegagalan Struktur Berdasarkan Teori-Teori

Kegagalan

Jadual di bawah menunjukan keputusan yang diperolehi dari pembebanan

yang dilakukan keatas kerangka berdasarkan teori teori kegagalan yang telah
dikemukakan.

4.10.1 Teori Von-Mises Henchky

Berdasarkan teori ini, tegasan maksimum berlaku pada lokus efektif Von
Mises dengan jumlah tenaga herotan yang berlaku pada struktur kerangka. Jadual 4.9
menunjukkan nilai tegasan yang diperolehi pada analisis ini.

Beban (kN)   1   2  2   ys
5 8.48E+01 N/mm^2
10 1.70E+02 N/mm^2
15 2.54E+02 N/mm^2
20 3.39E+02 N/mm^2
25 4.24E+02 N/mm^2
30 5.09E+02 N/mm^2

Jadual 4.9: Data Keputusan Analisis Berdasarkan Teori Kegagalan Von

Mises

4.10.2 Teori Tegasan Normal Maximum

Berdasarkan teori ini, tegasan maksimum hanya akan berlaku apabila nilai
tegasan pada satah prinsipal kerangka melebihi atau bersamaan denga nilai takat alah
 64

bahan kerangka. Jadual 4.10 menunjukkan nilai tegasan yang diperolehi pada analisis
yang telah dibuat.

Beban (kN)  1   ys

5 2.87E+01 N/mm^2
10 5.75E+01 N/mm^2
15 8.62E+01 N/mm^2
20 1.15E+02 N/mm^2
25 1.44E+02 N/mm^2
30 1.72E+02 N/mm^2
Jadual 4.10: Data Keputusan Analisis Berdasarkan Teori Tegasan Normal
Maximum

4.10.3 Teori Tegasan Ricih Maksimum (Tresca)

Teori ini menyatakan bahawa tegasan ricih maksimum hanya akan berlaku
apabila perbezaan nilai tegasan prinsipal melebihi atau bersamaan dengan nilai takat
alah bahan kerangka. Jadual 4.11 menunjukkan nilai tegasan yang diperolehi pada
analisis yang telah dibuat berdasarkan teori ini.

Beban (kN)  max   min   ys

5 4.24E+01 N/mm^2
10 8.48E+01 N/mm^2
15 1.27E+02 N/mm^2
20 1.70E+02 N/mm^2
25 2.12E+02 N/mm^2
30 2.84E+02 N/mm^2

Jadual 4.11: Data Keputusan Analisis Berdasarkan Teori Tegasan Ricih

Maksimum (Tresca)

4.11 Keputusan Analisis Beban Maksimum Berdasarkan Teori Analisis Anjal

Plastik
 65

Berdasarkan Rajah 4.22 di bawah diperolehi keputusan bagi analisis

kegagalan terhadap struktur kerangka kekuda lengkung berdasarkan teori analisis
anjal plastik. Daripada graf yang diplotkan ini, didapati bahawa beban maksimum
Py yang diboleh dikenakan terhadap struktur berdasarkan teori kegagalan adalah

seperti berikut:

(a) Teori Von-Mises Henchky , Py  2800 N

(b) Teori Tegasan Ricih Maksimum (Tresca), Py  59000 N

(c) Teori Tegasan Normal Maksimum, Py  87000 N

Beban Melawan Teori Kegagalan

7.00E+02
6.00E+02
)
2

5.00E+02
Von Mises
Tegasan(N/mm

4.00E+02
Normal Max
3.00E+02
Tresca
2.00E+02
Had alah
1.00E+02
0.00E+00
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 10
0
Beban (kN)

Rajah 4.19: Graf Perbandingan Antara Teori-Teori Alahan

BAB 5
 66

PERBINCANGAN KEPUTUSAN

5.1 Pengenalan

Keputusan analisis secara pengiraan manual dan simulasi I-DEAS telah

dilakukan. Perubahan pada struktur dapat dilihat dengan ketara pada pembebanan
yang berbeza yang menyebabkan kesan kepada keupayaan dan ketahanan struktur
dari segi nilai tegasan dan perubahan plastik kerangka (anjakan). Perbincangan
seterusnya adalah untuk menentukan kesahihan kepada data analisis yang diperolehi.
Selain itu, penentuan terhadap titik alah dan beban maksimum yang boleh dikenakan
terhadap struktur kerangka juga ditentukan berdasarkan kepada beberapa teori alahan
yang dikemukakan sebelum ini. Penentuan kepada perkara ini adalah bagi menjamin
kepada penggunaan yang optimum kepada struktur tersebut serta menjamin
keselamatan kepada pengguna yang berkaitan dengannya.

5.2 Perbincangan Graf Keputusan Berdasarkan Data Yang Diperolehi

 67

Berdasarkan kepada data yang diperolehi melalui pengiraan manual dan

simulasi I-DEAS, didapati bahawa terdapat sedikit ralat yang terhasil dari kedua-dua
analisis ini. Namun begitu, bentuk polar graf yang sama dapat diperolehi analisis
walaupun pada keadaan pembebanan yang berbeza. Bentuk graf yang menunjukkan
polar berbentuk sinus positif diperolehi pada kesemua jenis pembebanan yang
dikenakan terhadap kerangka.

Bagi graf elemen-tegasan, diperolehi bentuk tegasan positif dan negatif yang
berkadaran pada elemen kekuda dari elemen 1 hingga elemen 30 pada kerangka. Ini
menunjukkan bahawa keadaan kekuda pada struktur kerangka adalah menanggung
tegasan tegangan pada perentas atas (nilai positif) dan tegasan mampatan (nilai
negatif) pada perentas bawah struktur kerangka. Seterusnya, dari elemen yang ke-31
sehingga elemen yang ke-60 didapati bentuk graf yang tidak sekata dengan nilai
negatif bagi kesemua keputusan. Ini menunjukkan bahawa bahagian yang
melengkung pada struktur atas dan bawah kerangka ini menghasilkan tegasan
tegangan mampatan dikesemua elemen yang telah ditetapkan pada struktur kerangka.

Berdasarkan kepada graf bagi anjakan-nod pada paksi-X pula, anjakan

negatif struktur kerangka berlaku dari nod 1 sehingga ke nod 20. Ini menunjukkan
kerangka akan bergerak ke arah sebelah kiri apabila sesuatu beban dikenakan
terhadapnya. Dari nod yang ke-20 sehingga ke nod yang ke-30, anjakan positif
berlaku menunjukkan hanya terdapat sedikit elemen pada kerangka yang akan
bergerak ke sebelah kanan badan struktur tersebut. Perkara ini disebabkan oleh
bentuk lengkungan pada struktur kerangka yang tidak sekata antara datum rujukan
pada koordinat mula struktur ini. Anjakan maksimum paksi X pula didapati berlaku
pada nod yang ke-20.

Bagi anjakan pada paksi-Y pula, dari semua data yang diperolehi berdasarkan
graf anjakan-nod, menunjukkan anjakan pada arah Y kerangka berlaku pada nilai
negatif sahaja. Ini menunjukkan struktur kerangka akan bergerak ke bawah apabila
beban dikenakan ke atasnya. Perkara ini terjadi adalah disebabkan dalam kajian ini
 68

beban keatas kerangka hanya dikenakan pada arah Y sahaja, tanpa mengambil kira
beban pada arah lain yang dikenakan pada nod perentas atas struktur kerangka
kajian.

5.3 Perbincangan Analisis Perbandingan Antara Pengiraan Manual dan

Simulasi I-Deas

Berdasarkan kepada data yang telah dikemukakan, analisis perbandingan di

antara keputusan dari pengiraan manual dan simulasi I-DEAS dilakukan dengan
mengambil kira ralat dari keputusan yang diperolehi pada kedua-dua analisis ini.
Pengiraan ralat dari data dilakukan dengan menggunakan perisian Microsoft Exel dan
dianalisis secara statistik untuk mendapatkan ralat keseluruhan bagi analisis.

Merujuk kepada Jadual 4.7, didapati bahawa analisis pengiraan bagi tegasan
menunjukkan peratus ralat yang lebih tinggi berbanding analisis ralat anjakan paksi-
X dan Y. Walau bagaimanapun, purata ralat ini menunjukkan nilai yang malar bagi
setiap pembebanan yang dikenakan terhadap kerangka dengan nilai purata min
adalah sebanyak 3.277% manakala mod dan median sebanyak 3.029% dan 3.110%.
Bagi nilai Std.Deviation pula, peratus ralat yang dicatatkan adalah sebanyak 1.499% .
Ralat keseluruhan bagi kajian yang dikira berdasarkan kepada purata keseluruhan
kajian mencatatkan nilai sebanyak 2.927% atau penghampiran kepada ralat sebanyak
3 %.

5.4 Perbincangan Analisis Tegasan Dan Anjakan Pada Struktur Kerangka

 69

Merujuk kepada keputusan graf (Rajah 4.1 - 4.18) dan (Jadual 4.1 – 4.6)
yang telah dikemukakan, dapat dilihat dengan jelas bahawa tegasan maksimum pada
kerangka berlaku pada elemen yang ke 31 manakala anjakan maksimum berlaku
pada nod yang ke 20 bagi anjakan X nod yang ke 22 bagi anjakan Y.

Berdasarkan Jadual 4.8, pada beban sebanyak 5000 N kerangka kekuda

mengalami tegasan sebanyak -84.7 N/mm2 mampatan, manakala anjakan maksimum
yang diperolehi adalah -0.906 mm bagi anjakan X dan -3.490 mm bagi anjakan Y.
Ini menunjukkan bahawa kerangka hanya mengalami sedikit sahaja perubahan
plastik dan ianya tidak mampu untuk menjejaskan kerangka ini kerana jika dilihat
kepada takat alah bagi bahan kerangka iaitu tegasan sebanyak 500 N/mm2, boleh
dikatakan bahawa kerangka mampu untuk menanggung beban ini dan ianya tidak
mungkin akan gagal.

Apabila nilai beban ditingkatkan sehingga 20000 N, tegasan pada kerangka

meningkat sehingga -338.82 N/mm2. Peningkatan tegasan ini menunjukkan bahawa
kerangka mengalami perubahan plastik yang ketara dengan anjakan X sebanyak
-3.625 mm dan anjakan Y meningkat sebanyak -13.959 mm. Walau bagaimanapun,
jika dilihat pada had julat anjal lelurus yang digunakan, keadaan pembebanan ini
masih belum menyebabkan kerangka kekuda ini gagal kerana ia masih berada pada
lingkungan nilai tersebut.

Setelah nilai beban ke atas kerangka ditingkatkan kepada 30000 N, tegasan

meningkat kepada -508 N/mm2 . Ini menunjukkan bawa beban yang dikenakan telah
melebihi had kepada takat alah bahan dan nilai faktor keselamatan iaitu satu yang
digunakan dalam kajian ini. Bagi analisis berdasarkan teori kegagalan Von Mises,
kerangka telah dikatakan gagal pada pembebanan yang dikenakan ini.

5.5 Perbincangan Analisis Kegagalan Terhadap Struktur Kerangka

 70

Dari keputusan analisis teori kegagalan yang telah dilakukan , didapati

bahawa pada setiap peningkatan beban yang berlaku terhadap struktur, peningkatan
tegasan akan terjadi yang menyebabkan berlakunya kemungkinan kepada kegagalan
terhadap struktur kerangka ini. Pada nilai graf yang telah diplotkan, Rajah 4.20
dapat dilihat dengan jelas bahawa nilai bagi setiap teori alahan yang telah
dikemukakan sebelum ini adalah berbeza di antara satu sama lain.

Berdasarkan kepada teori tenaga herotan Von Mises , kegagalan pada struktur
kerangka akan berlaku pada beban 28 000N merujuk kepada takat alah bahan
kerangka iaitu tegasan alah sebanyak 500 N/mm2 . Perkara ini ditentukan dengan
andaian bahawa bahan kerangka akan mematuhi hukum Hooke sehingga ke efektif
Von Mises dan kemudiannya akan meng-alah dibawah tegasan malar atau juga
dikenali sebagai sifat keplastikan sempurna bagi bahan kerangka.

Bagi kajian yang berdasarkan kepada teori tegasan maksimum, kerangka

akan meng-alah pada beban maksimum sebanyak 59 000 N. Ini menunjukkan
bahawa bahan kerangka, masih berada pada julat anjal lelurus pada beban 28 000 N.
Satah prinsipal pada elemen kerangka hanya akan gagal pada beban prinsipal
tersebut.

Berdasarkan keputusan analisis teori tegasan ricih maksimum, nilai beban

alah yang lebih tinggi diperolehi iaitu sebanyak 87 000 N. Ini bermakna ,
berdasarkan teori ini, kekuatan bagi kerangka adalah amat tinggi sehingga mampu
menampung beban pada tahap tersebut tanpa ricihan kritikal berlaku pada satah ricih
maksimum dalam struktur. Namun begitu, nilai ini telah melebihi had faktor
keselamatan yang telah ditetapkan.
 71

Beban (kN)

Pu Beban Muktamad

87 Teori Tegasan Normal Max.

59 Teori Ricih Tresca

Teori Von Mises

28

uVMuTRu MP Anjakan (mm)

Rajah 5.1: Graf Anjal Plastik Berdasarkan Teori Kegagalan Bagi Kerangka
Kajian.

Secara amnya, berdasarkan kepada Rajah 5.3 di atas jelas menunjukkan

bahawa dari ketiga-tiga penggunaan teori kegagalan bagi struktur yang diplotkan
mengikut data yang diperolehi, teori yang akan menghasilkan keputusan kepada
beban yang paling selamat adalah teori Von Mises. Ini dibuat berdasarkan kepada
julat beban yang besar dari beban muktamad iaitu beban sebenar yang akan
menyebabkan kerangka alah, diperolehi apabila teori ini digunakan. Oleh itu
keputusan bagi teori kegagalan yang lain akan diabaikan kerana ia tidak mematuhi
spesifikasi kepada faktor keselamatan yang dikehendaki dalam kajian ini. Dengan
kata lain, dalam kajian ini beban maksimum yang diperolehi dan boleh dikenakan
kepada struktur kerangka adalah berdasarkan kepada teori kegagalan Von Mises iaitu
sebanyak 28 000 N manakala titik kritikal pada struktur akan berlaku berdasarkan
kepada nilai berlakunya beban alah ini iaitu pada nod ke-14 dan unsur yang ke-31.
 72

BAB 6

KESIMPULAN DAN CADANGAN

6.1 Kesimpulan

Berdasarkan kepada keseluruhan kajian ini yang melibatkan analisis keatas

struktur kerangka kekuda lengkung, terdapat beberapa aspek penting yang telah
dikenalpasti untuk mencapai keputusan yang terbaik berdasarkan kepada objektif
kajian yang telah dikemukakan.Antara aspek-aspek penting itu adalah :

i. memahami konsep asas analisis unsur terhingga terhadap struktur dan

pendekatannya menggunakan I-DEAS serta pengiraan secara manual.

ii. menggunakan pendekatan analisis secara sistematik untuk membuat

perbandingan antara keputusan kajian.

iii. analisis kekuatan struktur dan kawasan kritikal menggunakan

pendekatan kajian terhadap mekanik bahan.

Memahami konsep dan kaedah perisian I-DEAS adalah amat penting kerana
secara amnya, perisian ini menggunakan pendekatan kaedah penyelesaian unsur
terhingga untuk menyelesaikan semua masalah analisis. Dalam kajian ini,
penggunaan kaedah analisis secara linear statik digunakan bagi mendapatkan
 73

keputusan yang optimum yang bersesuaian dengan skop kajian yang telah
dinyatakan. Bagi pengiraan secara manual pula, penyelesaian persamaan matrik
kekakuan unsur yang terlalu kompleks menggunakan atucara komputer, dapat
menghasilkan keputusan yang hampir tepat dengan keputusan analisis dari simulasi
I-DEAS. Peratus ralat yang kecil diperolehi dari kedua dua kaedah ini menunjukkan
keputusan yang munasabah terhadap kajian telah diperolehi.

Bagi memperolehi data analisis yang unggul, penggunaan kaedah matematik

yang sesuai perlu digunakan. Dalam kajian ini, penggunaan analisis statistikal data
menggunakan perisian Microsoft Exel telah dapat memudahkan pengiraan dan
memperolehi keputusan yang jitu bagi semua set beban yang digunakan. Perbezaan
ralat sebanyak 3 % adalah dikenalpasti disebabkan oleh penyelesaian persamaan
matriks yang menggunakan kaedah pendekatan yang berlainan diantara Simulasi
I-DEAS dan kaedah manual yang digunakan selain dari nilai titik perpuluhan data
yang berbeza antara kedua-duanya.

Kajian terhadap kegagalan dan beban maksimum terhadap struktur dengan

kaedah kajian mekanik bahan pula secara tidak langsung dapat mengesan kawasan-
kawasan kritikal terhadap kerangka yang mengalami tegasan , anjakan dan ricihan
maksimum. Dalam kajian ini, kawasan kritikal yang dikenalpasti adalah pada unsur
yang ke 31, 56 dan 42. Ini bermakna struktur kerangka ini akan gagal berdasarkan
teori kegagalan Von Mises pada beban paksi 28 000 N pada unsur-unsur tersebut.

Secara keseluruhannya, dengan keputusan yang telah diperolehi, dianalisis

serta ketepatan sebanyak 97 % , kajian ini boleh dianggap berjaya untuk mencapai
skop dan objektif yang dikehendaki iaitu membuat analisis perbandingan dan
menentukan titik kritikal dan beban maksimum yang boleh dikenakan terhadap
struktur kerangka kekuda lengkung Studio Muzik KUiTTHO.
 74

6.2 Cadangan

Cadangan yang ingin dikemukakan bagi meneruskan kesinambungan

terhadap kajian ini adalah:

i. melakukan kajian struktur ini menggunakan perisian unsur terhingga

yang lain seperti Nastran, Cosmos, Ansys dan lain-lain lagi yang
terdapat dipasaran pada masa kini.

ii. melakukan kajian , analisis lesu terhadap sambungan bolt diantara

struktur kerangka kekuda dengan beam konkrit.

iii. melakukan kajian terhadap kesan cuaca dan faktor pengaratan terhadap
bahan struktur kerangka.

iv. melakukan kajian perbandingan diantara ujikaji sebenar dan simulasi

berkomputer.
 75

RUJUKAN

1. Tat, F.C., Rekabentuk Kekuda Bumbung, in Fakulti Kejuruteraan Awam.

1999, Universiti Teknologi Malaysia: Skudai.

2. Engel, I., Structural Steel In Architecture and Building Technology. First ed.
1988, Englewood Cliff, New Jersy: Prentice Hall.

3. Shahrin Mohammad, A.A.S., Mohd Ismail, Redzuan Abdullah., Rekabentuk

Struktur Keluli. 1 ed. 2001: Dewan Bahasa Dan Pustaka.

4. Mc Cormac, J., Structural Steel Design. 1992: Ed.Harper Colin.

5. Askenazi, V.A.a.A., Building Better Products with Finite Element Analysis.

First ed. 1999, Santa FE,USA: Onword Press.

6. D.Belegundu, T.R.C.a.A., Introduction to Finite Element In Engineering.

Third Edition ed. 2003, New Jersey: Prentice Hall.

7. Breikopf, M.K.a.P., Finite Element Method In Structural Mechanic.

Translation Edition ed. 1993, West Sussex, England: Ellies Horwood.

8. Mat, N.Z.B.C., Analisis Kerangka Kereta Formula SAE Menggunakan

Simulasi I-DEAS, in Fakulti Kejuruteraan Mekanikal. 2003,
KuiTTHO.

9. P.Timoshenko, J.M.G.d.S., Mekanik Bahan. Edisi ketiga ed. 1990, Skudai:

Universiti Teknologi Malaysia.
 76

LAMPIRAN A
Perancangan Projek Bagi PSM 1 PSM 2
 77

PERANCANGAN PROJEK PSM 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

 
Perancangan                              
Perbincangan Mengenai Tajuk PSM 1
Saransa                              
Perancangan                              
Pemilihan Tajuk PSM 1
Saransa                              
Perbincangan Tajuk Secara Menyeluruh Dengan Perancangan                              
Penyelia Saransa                              
Perancangan                              
Membuat Pengenalan Tajuk Kajian
Saransa                              
Perancangan                              
Membuat Objektif dan Skop Kajian
Saransa                              
Perancangan                              
Membuat Kajian Literature
Saransa                              
Perancangan                              
Ulasan Hasil Daripada Kajian Literature
Saransa                              
Perancangan                              
Membuat Metodologi Kajian
Saransa                              
Perancangan                              
Membuat Kesimpulan Kajian
Saransa                              
Perancangan                              
Membuat Kemaskini Laporan PSM 1
Saransa                            
Perancangan                              
Persediaan Seminar PSM 1
Saransa                              
Perancangan                              
Seminar PSM 1
Saransa                              
Perancangan                              
Membuat Pemeriksaan Terakhir Laporan PSM 1
Saransa                              
Perancangan                              
Hantar Laporan PSM 1
Saransa                              
 78

PERANCANGAN PROJEK PSM 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

 
Perancangan                              
Mengemaskinikan Data-Data Yang Diperlukan
Saransa                              
Perancangan                              
Analisis Secara Manual
Saransa                              
Perancangan                              
Belajar Menggunakan I-DEAS
Saransa                              
Perancangan                              
Melukis Framework Kerangka
Saransa                              
Perancangan                              
Computer-aided solution
Saransa                              
Perancangan                              
Simulasi Menggunakan I-DEAS
Saransa                              
Perancangan                              
Mengambil Data Analisis
Saransa                              
Perancangan                              
Ulasan Terhadap Data
Saransa                              
Perancangan                              
Menbuat Persediaan Laporan
Saransa                              
Perancangan                              
Membuat Kemaskini Laporan PSM 2
Saransa                              
Perancangan                              
Persediaan Seminar Dan Journal PSM 2
Saransa                              
Perancangan                              
Seminar PSM 2
Saransa                              
Perancangan                              
Membuat Pemeriksaan Terakhir Laporan PSM 2
Saransa                              
Perancangan                              
Hantar Laporan PSM 2
Saransa                              
 79

LAMPIRAN B
Kedudukan Nod Dan Elemen Serta Contoh Analisis Data Secara Pengiraan
Manual Kerangka Kajian
 80

Rajah B1: Kedudukan Nod Dan Elemen Pada Struktur Kerangka Kekuda
81
 82

LAMPIRAN B2

Contoh Pengiraan Manual Untuk Mendapatkan Matriks Kekakuan ke Bagi

Kerangka Kajian

N29 ( 513 , 929 )

Kedudukan Nod Dan Elemen Pada Struktur Kerangka Kekuda

N1 ( 0 , 0 )

N
Modulus Kenyal, E  207  10
3

mm 2
Panjang Elemen, l 2  ( x 2  x1 ) 2  ( y 2  y1 ) 2

 (513  0) 2  (929  0) 2

 1061.23

x 2  x1
sudut cosines, l  cos  
l2
513  0

1061.23
 0.483

l 2  0.23
Rajah B2:

y 2  y1
sudut cosines, m  sin  
l2
929  0

1061.23
 83

 0.875
m 2  0.77

lm  (0.483)(0.875)

 0.423

  d 2 luar  d 2 dalam 
Luas Keratan Rentas Kerangka, A2 
4
  (60.3) 2  (57) 2 

4
 590.934

Matriks Kekakuan Unsur, k 2

l 2 lm -
 2
k 
A2 E 2 lm m -
2
l2 - l 2 - lm


- l m - m 2

 0.2 3
 0 .4 33
(5 90.93 4)( 20 7  1 0 3 ) 

1 0 61.23  - 0 .2 3

 - 0 .4 33

 26.51 E  03 49 .9 1
 49 .9 1E  03 88. 75
 
- 26.51 E  03 - 49 .9 1

- 49. 91 E  03 - 88. 75
 84

LAMPIRAN C
Simulasi I-DEAS Pada Pembebanan 30000 N
 85

Rajah C1: Tegasan Von Mises Pada Beban 30000 N

Rajah C2: Tegasan Normal Maksimum Pada Beban 30000 N

 86

Rajah C3: Tegasan Ricih Maksimum Pada Beban 30000 N

Rajah C5: Anjakan Y Pada Beban 30000 N

 87

Rajah C6: Anjakan X Pada Beban 30000 N

Rajah C7: Graf Elemen - TegasanVon Mises Pada Beban 30000 N

Rajah C8: Graf Elemen – Tegasan Ricih Maksimum Pada Beban

 88

30000 N

Rajah C8: Graf Elemen – Tegasan Normal Maksimum Pada Beban

30000 N

Rajah C9: Graf Nod – Anjakan X Pada Beban 20000

 89

Rajah C10: Graf Nod – Anjakan X Pada Beban 20000

LAMPIRAN D
Simulasi I-DEAS Pada Pembebanan 20000 N
 90

Rajah D1: Tegasan Von Mises Pada Beban 20000

 91

Rajah D2: Tegasan Prinsipal Maksimum Pada Beban 20000 N

Rajah D2: Tegasan Ricih Maksimum Pada Beban 20000 N

 92

Rajah D5: Anjakan Y Pada Beban 20000 N

Rajah D4: Anjakan X Pada Beban 20000 N

 93

Rajah D6: Graf Elemen - TegasanVon Mises Pada Beban 20000 N

Rajah D7: Graf Elemen – Tegasan Normal Maksimum Pada Beban

20000 N
 94

Rajah D8: Graf Elemen – Tegasan Ricih Maksimum Pada Beban 20000 N

Rajah D9: Graf Nod – Anjakan X Pada Beban 20000 N

 95

Rajah D10: Graf Nod – Anjakan Y Pada Beban 20000 N

LAMPIRAN E
Data Input Dan Atucara Bagi Pengiraan Kerangka Secara Manual
 96

<< TRUSS ANALYSIS USING BAND SOLVER>>

PSM2 5000N
NN NE NM NDIM NEN
30 57 1 2 2
ND NL NMPC
8 15 0
Node# X Y
1 0 0
2 513 154.743
3 1228 309.092
4 1943 400.416
5 2658 435.459
6 3373 420.069
7 4088 359.33
8 4803 256.288
9 5518 118.985
10 6233 -53.322
11 6948 -258.803
12 7663 -497.645
13 8378 -762.427
14 9093 -1050.953
15 9579 -1259.853
16 9579 -443.503
17 9093 -234.603
18 8378 41.246
19 7663 293.948
20 6948 521.554
21 6233 725.899
 97

22 5518 889.257
23 4803 1019.38
24 4088 1114.443
25 3373 1171.1
26 2658 1185.562
27 1943 1153.487
28 1228 1060.876
29 513 928.931
30 0 794.326
Elem# N1 N2 Mat# Area
1 30 1 1 590.934
2 29 1 1 590.934
3 2 29 1 590.934
4 28 2 1 590.934
5 3 28 1 590.934
6 27 3 1 590.934
7 4 27 1 590.934
8 26 4 1 590.934
9 5 26 1 590.934
10 25 5 1 590.934
11 6 25 1 590.934
12 24 6 1 590.934
13 7 24 1 590.934
14 23 7 1 590.934
15 8 23 1 590.934
16 9 23 1 590.934
17 22 9 1 590.934
18 10 22 1 590.934
19 21 10 1 590.934
20 11 21 1 590.934
21 20 11 1 590.934
22 12 20 1 590.934
23 19 12 1 590.934
24 13 19 1 590.934
25 18 13 1 590.934
26 14 18 1 590.934
27 17 14 1 590.934
28 15 17 1 590.934
29 16 15 1 590.934
30 17 16 1 2115.863
31 14 15 1 2115.863
32 13 14 1 2115.863
33 18 17 1 2115.863
34 19 18 1 2115.863
35 12 13 1 2115.863
36 11 12 1 2115.863
37 20 19 1 2115.863
38 21 20 1 2115.863
39 10 11 1 2115.863
40 9 10 1 2115.863
41 22 21 1 2115.863
42 23 22 1 2115.863
43 8 9 1 2115.863
44 7 8 1 2115.863
 98

45 24 23 1 2115.863
46 25 24 1 2115.863
47 6 7 1 2115.863
48 5 6 1 2115.863
49 26 25 1 2115.863
50 27 26 1 2115.863
51 4 5 1 2115.863
52 3 4 1 2115.863
53 28 27 1 2115.863
54 29 28 1 2115.863
55 2 3 1 2115.863
56 1 2 1 2115.863
57 30 29 1 2115.863
DOF# Displacement
1 0
2 0
59 0
60 0
29 0
30 0
31 0
32 0

DOF# Load
32 -5000
34 -5000
36 -5000
38 -5000
40 -5000
42 -5000
44 -5000
46 -5000
48 -5000
50 -5000
52 -5000
54 -5000
56 -5000
58 -5000
60 -5000
MAT# E Alpha
1 2.00E+05 0.00E+00
B1 i B2 j B3
Multi-point constr (. B1*Qi+B2*Qj=B3)

Lampian E1: Data Input Bagi Atucara Band Solver Pada Beban 5000 N
 99

'****************************************
'* PROGRAM TRUSS2D *
'* TWO DIMENSIONAL TRUSSES *
'* T.R.Chandrupatla and A.D.Belegundu *
'****************************************
DefInt I-N
DefDbl A-H, O-Z
Dim NN, NE, NM, NDIM, NEN, NDN
Dim ND, NL, NPR, NMPC, NBW
Dim X(), NOC(), F(), AREA(), MAT()
Dim PM(), NU(), U(), DT(), SE(), TL(), S()
Dim MPC(), BT(), Stress(), React()
Dim CNST, NQ
Dim Title As String, File1 As String, File2 As String, Dummy As String
Dim Results As Worksheet
Private Sub CommandButton1_Click()
Call InputData
Call Bandwidth
Call Stiffness
Call ModifyForBC
Call BandSolver
Call StressCalc
Call ReactionCalc
Call Output
CommandButton1.Enabled = False
CommandButton2.Enabled = True
End Sub

Private Sub CommandButton2_Click()

Worksheets("Results").Delete
CommandButton1.Enabled = True
CommandButton2.Enabled = False
End
End Sub
Private Sub InputData()
NN = Val(ActiveWorkbook.Sheets("Sheet1").Range("A4"))
NE = Val(ActiveWorkbook.Sheets("Sheet1").Range("B4"))
 100

NM = Val(ActiveWorkbook.Sheets("Sheet1").Range("C4"))
NDIM = Val(ActiveWorkbook.Sheets("Sheet1").Range("D4"))
NEN = Val(ActiveWorkbook.Sheets("Sheet1").Range("E4"))
NDN = Val(ActiveWorkbook.Sheets("Sheet1").Range("F4"))
ND = Val(ActiveWorkbook.Sheets("Sheet1").Range("A6"))
NL = Val(ActiveWorkbook.Sheets("Sheet1").Range("B6"))
NMPC = Val(ActiveWorkbook.Sheets("Sheet1").Range("C6"))
NQ = NDN * NN
NPR = 2 'Material Properties E, Alpha
ReDim X(NN, 2), NOC(NE, NEN), F(NQ), AREA(NE), MAT(NE)
ReDim PM(NM, 2), NU(ND), U(ND), DT(NE), SE(4, 4), TL(4)
ReDim MPC(NMPC, NPR), BT(NMPC, 3)
'============= READ DATA ===============
LI = 0
'----- Coordinates -----
For I = 1 To NN
LI = LI + 1
N = Val(ActiveWorkbook.Sheets("Sheet1").Range("A7").Offset(LI, 0))
For J = 1 To NDIM
X(N, J) = Val(ActiveWorkbook.Sheets("Sheet1").Range("A7").Offset(LI, J))
Next J
Next I
LI = LI + 1
'----- Connectivity -----
For I = 1 To NE
LI = LI + 1
N = Val(ActiveWorkbook.Sheets("Sheet1").Range("A7").Offset(LI, 0))
For J = 1 To NEN
NOC(N, J) = Val(ActiveWorkbook.Sheets("Sheet1").Range("A7").Offset(LI, J))
Next J
MAT(N) = Val(ActiveWorkbook.Sheets("Sheet1").Range("A7").Offset(LI, NEN + 1))
AREA(N) = Val(ActiveWorkbook.Sheets("Sheet1").Range("A7").Offset(LI, NEN + 2))
DT(N) = Val(ActiveWorkbook.Sheets("Sheet1").Range("A7").Offset(LI, NEN + 3))
Next I
'----- Specified Displacements -----
LI = LI + 1
For I = 1 To ND
LI = LI + 1
NU(I) = Val(ActiveWorkbook.Sheets("Sheet1").Range("A7").Offset(LI, 0))
U(I) = Val(ActiveWorkbook.Sheets("Sheet1").Range("A7").Offset(LI, 1))
Next I
'----- Component Loads -----
LI = LI + 1
For I = 1 To NL
LI = LI + 1
N = Val(ActiveWorkbook.Sheets("Sheet1").Range("A7").Offset(LI, 0))
F(N) = Val(ActiveWorkbook.Sheets("Sheet1").Range("A7").Offset(LI, 1))
Next I
LI = LI + 1
'----- Material Properties -----
For I = 1 To NM
LI = LI + 1
N = Val(ActiveWorkbook.Sheets("Sheet1").Range("A7").Offset(LI, 0))
For J = 1 To NPR
PM(N, J) = Val(ActiveWorkbook.Sheets("Sheet1").Range("A7").Offset(LI, J))
Next J
Next I
'----- Multi-point Constraints B1*Qi+B2*Qj=B0
If NMPC > 0 Then
LI = LI + 1
 101

For I = 1 To NMPC
LI = LI + 1
BT(I, 1) = Val(ActiveWorkbook.Sheets("Sheet1").Range("A7").Offset(LI, 0))
MPC(I, 1) = Val(ActiveWorkbook.Sheets("Sheet1").Range("A7").Offset(LI, 1))
BT(I, 2) = Val(ActiveWorkbook.Sheets("Sheet1").Range("A7").Offset(LI, 2))
MPC(I, 2) = Val(ActiveWorkbook.Sheets("Sheet1").Range("A7").Offset(LI, 3))
BT(I, 3) = Val(ActiveWorkbook.Sheets("Sheet1").Range("A7").Offset(LI, 4))
Next I
End If
End Sub
Private Sub Bandwidth()
'----- Bandwidth Evaluation -----
NBW = 0
For N = 1 To NE
NABS = NDN * (Abs(NOC(N, 1) - NOC(N, 2)) + 1)
If NBW < NABS Then NBW = NABS
Next N
For I = 1 To NMPC
NABS = Abs(MPC(I, 1) - MPC(I, 2)) + 1
If NBW < NABS Then NBW = NABS
Next I
End Sub
Private Sub Stiffness()
ReDim S(NQ, NBW)
'----- Global Stiffness Matrix -----
For N = 1 To NE
I1 = NOC(N, 1): I2 = NOC(N, 2)
I3 = MAT(N)
X21 = X(I2, 1) - X(I1, 1)
Y21 = X(I2, 2) - X(I1, 2)
EL = Sqr(X21 * X21 + Y21 * Y21)
EAL = PM(I3, 1) * AREA(N) / EL
CS = X21 / EL: SN = Y21 / EL
'----------- Element Stiffness Matrix SE() -----------
SE(1, 1) = CS * CS * EAL
SE(1, 2) = CS * SN * EAL: SE(2, 1) = SE(1, 2)
SE(1, 3) = -CS * CS * EAL: SE(3, 1) = SE(1, 3)
SE(1, 4) = -CS * SN * EAL: SE(4, 1) = SE(1, 4)
SE(2, 2) = SN * SN * EAL
SE(2, 3) = -CS * SN * EAL: SE(3, 2) = SE(2, 3)
SE(2, 4) = -SN * SN * EAL: SE(4, 2) = SE(2, 4)
SE(3, 3) = CS * CS * EAL
SE(3, 4) = CS * SN * EAL: SE(4, 3) = SE(3, 4)
SE(4, 4) = SN * SN * EAL
'-------------- Temperature Load TL() ---------------
EE0 = PM(I3, 2) * DT(N) * PM(I3, 1) * AREA(N)
TL(1) = -EE0 * CS: TL(2) = -EE0 * SN
TL(3) = EE0 * CS: TL(4) = EE0 * SN
For II = 1 To NEN
NRT = NDN * (NOC(N, II) - 1)
For IT = 1 To NDN
NR = NRT + IT
I = NDN * (II - 1) + IT
For JJ = 1 To NEN
NCT = NDN * (NOC(N, JJ) - 1)
For JT = 1 To NDN
J = NDN * (JJ - 1) + JT
NC = NCT + JT - NR + 1
If NC > 0 Then
S(NR, NC) = S(NR, NC) + SE(I, J)
 102

End If
Next JT
Next JJ
F(NR) = F(NR) + TL(I)
Next IT
Next II
Next N
End Sub
Private Sub ModifyForBC()
'----- Decide Penalty Parameter CNST -----
CNST = 0
For I = 1 To NQ
If CNST < S(I, 1) Then CNST = S(I, 1)
Next I
CNST = CNST * 10000
'----- Modify for Boundary Conditions -----
'--- Displacement BC ---
For I = 1 To ND
N = NU(I)
S(N, 1) = S(N, 1) + CNST
F(N) = F(N) + CNST * U(I)
Next I
'--- Multi-point Constraints ---
For I = 1 To NMPC
I1 = MPC(I, 1): I2 = MPC(I, 2)
S(I1, 1) = S(I1, 1) + CNST * BT(I, 1) * BT(I, 1)
S(I2, 1) = S(I2, 1) + CNST * BT(I, 2) * BT(I, 2)
IR = I1: If IR > I2 Then IR = I2
IC = Abs(I2 - I1) + 1
S(IR, IC) = S(IR, IC) + CNST * BT(I, 1) * BT(I, 2)
F(I1) = F(I1) + CNST * BT(I, 1) * BT(I, 3)
F(I2) = F(I2) + CNST * BT(I, 2) * BT(I, 3)
Next I
End Sub
Private Sub BandSolver()
'----- Band Solver -----
N1 = NQ - 1
'--- Forward Elimination
For K = 1 To N1
NK = NQ - K + 1
If NK > NBW Then NK = NBW
For I = 2 To NK
C1 = S(K, I) / S(K, 1)
I1 = K + I - 1
For J = I To NK
J1 = J - I + 1
S(I1, J1) = S(I1, J1) - C1 * S(K, J)
Next J
F(I1) = F(I1) - C1 * F(K)
Next I
Next K
'--- Back-substitution
F(NQ) = F(NQ) / S(NQ, 1)
For KK = 1 To N1
K = NQ - KK
C1 = 1 / S(K, 1)
F(K) = C1 * F(K)
NK = NQ - K + 1
If NK > NBW Then NK = NBW
For J = 2 To NK
 103

F(K) = F(K) - C1 * S(K, J) * F(K + J - 1)

Next J
Next KK
End Sub
Private Sub StressCalc()
ReDim Stress(NE)
'----- Stress Calculations
For I = 1 To NE
I1 = NOC(I, 1)
I2 = NOC(I, 2)
I3 = MAT(I)
X21 = X(I2, 1) - X(I1, 1): Y21 = X(I2, 2) - X(I1, 2)
EL = Sqr(X21 * X21 + Y21 * Y21)
CS = X21 / EL
SN = Y21 / EL
J2 = 2 * I1
J1 = J2 - 1
K2 = 2 * I2
K1 = K2 - 1
DLT = (F(K1) - F(J1)) * CS + (F(K2) - F(J2)) * SN
Stress(I) = PM(I3, 1) * (DLT / EL - PM(I3, 2) * DT(I))
Next I
End Sub
Private Sub ReactionCalc()
ReDim React(ND)
'----- Reaction Calculation -----
For I = 1 To ND
N = NU(I)
React(I) = CNST * (U(I) - F(N))
Next I
End Sub
Private Sub Output()
' Now, writing out the results in a different worksheet
Set Results = ActiveWorkbook.Worksheets.Add
Results.Name = "Results"
Results.Range("A1").Offset(0, 0) = "Results from Program TRUSS2D"
Results.Range("A1").Offset(0, 0).Font.Bold = True
Results.Range("A1").Offset(1, 0) = ActiveWorkbook.Sheets("Sheet1").Range("A2")
Results.Range("A1").Offset(1, 0).Font.Bold = True
Results.Range("A1").Offset(2, 0) = "Node#"
Results.Range("A1").Offset(2, 0).Font.Bold = True
Results.Range("A1").Offset(2, 1) = "X-Displ"
Results.Range("A1").Offset(2, 1).Font.Bold = True
Results.Range("A1").Offset(2, 2) = "Y-Displ"
Results.Range("A1").Offset(2, 2).Font.Bold = True
LI = 2
For I = 1 To NN
LI = LI + 1
Results.Range("A1").Offset(LI, 0) = I
Results.Range("A1").Offset(LI, 1) = F(2 * I - 1)
Results.Range("A1").Offset(LI, 2) = F(2 * I)
Next I
LI = LI + 1
Results.Range("A1").Offset(LI, 0) = "Elem#"
Results.Range("A1").Offset(LI, 0).Font.Bold = True
Results.Range("A1").Offset(LI, 1) = "Stress"
Results.Range("A1").Offset(LI, 1).Font.Bold = True
For N = 1 To NE
LI = LI + 1
Results.Range("A1").Offset(LI, 0) = N
 104

Results.Range("A1").Offset(LI, 1) = Stress(N)
Next N
LI = LI + 1
Results.Range("A1").Offset(LI, 0) = "DOF#"
Results.Range("A1").Offset(LI, 0).Font.Bold = True
Results.Range("A1").Offset(LI, 1) = "Reaction"
Results.Range("A1").Offset(LI, 1).Font.Bold = True
For I = 1 To ND
LI = LI + 1
N = NU(I)
Results.Range("A1").Offset(LI, 0) = N
Results.Range("A1").Offset(LI, 1) = React(I)
Next I
End Sub

Lampiran E2 : Atucara Program Band Solver- Truss