ΛΕΞΙΚΟ ΟΡΩΝ ΤΗΣ ΙΛΙΑΔΑΣ

Αδυνάτου σχήμα : χρησιμοποιείται όταν ο ποιητής θέλει να δείξει πως κάτι

δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί παρά μόνο αν αλλάξει η φυσική τάξη του
κόσμου (π.χ. η δήλωση του χιλλέα στη ρα!ωδία ότι θα ξαναγυρίσει στη
μάχη μόνο αν το σκήπτρο που κρατο"σε #γάλει φ"λλα$ κάτι #έ#αια που είναι
αδ"νατο να συμ#εί σ"μφωνα με τους νόμους της φ"σης.%
Αναδρομική αφήγσ: αφήγηση που αναφέρεται σε γεγονότα που έχουν
συμ#εί πριν από το σημείο της ιστορίας στο οποίο #ρίσκεται η αφήγηση.
Αναχρονισμ!": προ#ολή μιας συνήθειας της εποχής του &μήρου σε
παλαιότερη εποχή(π.χ. κα"ση των νεκρ'ν που αναφέρεται στην ρα!ωδία $
εν' στα μυκηνα(κά χρόνια επικρατο"σε η συνήθεια της ταφής των νεκρ'ν.%
Αν#ρ$%ομορφισμ!": η συνήθεια του ομηρικο" ανθρ'που να παρουσιά)ει τους
θεο"ς του &λ"μπου με ανθρ'πινα γνωρίσματα τόσο στη μορφή (εξωτερική
εμφάνιση% όσο και στη συμπεριφορά και στο χαρακτήρα.
Α%! μχανή" #&!": * εμφάνιση ενός θεο" σε μια 'ρα κρίσιμη για την εξέλιξη
της υπόθεσης( π.χ. η εμφάνιση της θεάς θηνάς στον οργισμένο χιλλέα$ τη
στιγμή που είναι έτοιμος να σκοτ'σει τον γαμέμνονα%$ στη ρα!ωδία .
Α%οστροφή : σχήμα κατά το οποίο ο ποιητής διακόπτει τη ροή της αφήγησης
και στρέφεται για λίγο σε κάποιον από τους ήρωες του έργου$
χρησιμοποι'ντας το #+ενικό ή #+ πληθυντικό πρόσωπο. ,ε το σχήμα αυτό ο
ποιητής φανερ'νει τη συμπάθειά του προς τον ήρωα (π.χ. η αποστροφή του
ποιητή προς τον -άτροκλο στη ρα!ωδία -%.
Αριστ&'α : η ξεχωριστή ανδρεία που δείχνει ένας πολεμιστής στη διάρκεια
της μάχης. & στόχος του ποιητή είναι να προ#άλει την αξία του πολεμιστή και
να προκαλέσει το θαυμασμό των ακροατ'ν. (π.χ. * αριστεία του .ιομήδη στη
ρα!ωδία /%.
(στοχα &ρ$τήματα: τα ερωτήματα που δεν αποσκοπο"ν στη διερε"νηση της
αλήθειας. πορρίπτονται ένα0ένα για δοθεί στο τέλος έμφαση στην αλήθεια
(π.χ. τα άστοχα ερωτήματα που διατυπ'νει ο χιλλέας στη ρα!ωδία %.
(τ)*+ρ)ν,μ&σ τ'σ: άτ είναι η τ"φλωση του νου του ανθρ'που. * άτ
οδηγεί στην *+ρ δηλαδή ο άνθρωπος ξεπερνά τα όρια και φέρεται με ασέ#εια
σε θεο"ς και ανθρ'πους. * *+ρ προκαλεί τη νέμεση$ δηλαδή την οργή των
θε'ν και ακολουθεί η τ'σ που είναι η τιμωρία του ανθρ'που.
Ειρ$ν&'α &%ική :αφηγηματική τεχνική κατά την οποία ο ήρωας παρουσιά)εται
να αγνοεί την αλήθεια$ εν' τη γνωρί)ει ο ακροατής ή ο αναγν'στης.
Εναν#ρ-%ισ: /νανθρ'πιση ονομά)εται η εμφάνιση των θε'ν στους
ανθρ'πους όχι με τη θε(κή μορφή τους αλλά με τη μορφή ανθρ'που.
Ε%ι+ράδυνσ: η καθυστέρηση της εξέλιξης της υπόθεσης που έχει ως στόχο
να αυξήσει την αγωνία των ακροατ'ν και να συμ#άλει στην ομαλή εξέλιξη της
πλοκής.
Ε%ιφάν&ια. ονομά)εται η εμφάνιση των θε'ν στους ανθρ'πους με τη θε(κή
ιδιότητα τους( π.χ. η επιφάνεια της θεάς θηνάς στον χιλλέα στη ρα!ωδία
%
Η#ογράφσ: η παρουσίαση του χαρακτήρα των ηρ'ων. υτό γίνεται με δ"ο
τρόπους: α% με την περιγραφή και τους χαρακτηρισμο"ς που δίνει ο ίδιος ο
ποιητής #% με την παρουσίαση του χαρακτήρα των ηρ'ων$ των λόγων και των
πράξεων τους 'στε ο αναγν'στης να σχηματίσει τη δική του άπο!η για τους
ήρωες χωρίς την παρέμ#αση του ποιητή.
/αυμαστ! ή υ%&ρφυσικ! στοιχ&'ο: γεγονότα που έρχονται σε αντίθεση με
τους φυσικο"ς νόμους και δεν μπορο"ν να εξηγηθο"ν με την ανθρ'πινη
λογική.
Ικ&σ'α: η θερμή παράκληση σε κάποιον$ συνήθως για να παρέχει τη #οήθεια
του.
Ν!μο" τ$ν τρι-ν. η τεχνική σ"μφωνα με την οποία ο ποιητής αναφέρεται σε
τρία πράγματα και αφήνει για το τέλος το πιο σημαντικό.
0αρομο'$σ . σχήμα λόγου$ με το οποίο παρομοιά)εται ένα πρόσωπο$ μια
πράξη ή μια ιδιότητα με κάποιο άλλο πρόσωπο$ πράξη ή ιδιότητα. ,ια
παρομοίωση αποτελείται από τα εξής μέρη: α% το αναφορικό μέρος που
εισάγεται με τις λέξεις :σαν$ όπως$ πως$ καθ'ς $ #% το δεικτικό μέρος που
εισάγεται με λέξεις : έτσι$ παρόμοια$ όμοια και γ% τον κοινό όρο ανάμεσα στο
αναφορικό και δεικτικό μέρος.
1την επική ποίηση υπάρχουν πολ"στιχες$ πλατιές παρομοι'σεις που
συνήθως αντλο"ν το υλικό τους από τον κόσμο της φ"σης.
0ρο&ιδο%ο'σ ή %ρο1δ&ασμ!" ή %ροσήμανσ του ακροατή. -ροειδοποίηση
του ακροατή ονομά)εται η εκ των προτέρων ν"ξη από τον ποιητή για
γεγονότα ή καταστάσεις που θα παρουσιαστο"ν αργότερα.
0ροοικονομ'α. * τακτική του ποιητή να προετοιμά)ει από πριν τους
ακροατές0αναγν'στες για όσα θα ακολουθήσουν αυξάνοντας με αυτόν τον
τρόπο την αγωνία τους.
Τυ%ικ!" αρι#μ!". ο αριθμός τρία και τα πολλαπλάσια του.(π.χ. εννιά μέρες
τιμωρεί ο πόλλωνας τους χαιο"ς στην ρα!ωδία %.
Τυ%ικ! &%'#&το. το επίθετο που συνοδε"ει σταθερά ένα ουσιαστικό και του
αποδίδει μια γνωστή ιδιότητα (π.χ. θείος -ηλείδης$ μέγας γαμέμνων%.
Τυ%ικο' στ'χοι: είναι οι στίχοι που χρησιμοποιο"νται συχνά αυτο"σιοι ή με
κάποιες μικρές παραλλαγές και διευκόλυναν τους αοιδο"ς να απομνημονε"ουν
πιο ε"κολα τα έπη.
2στ&ροφμ'α. η επιδίωξη του ήρωα να αφήσει καλό όνομα και μετά το θάνατο
του. 2ια την ομηρική εποχή ήταν ένα σπουδαίο ιδανικό και οι ήρωες
προσπαθο"σαν να κατακτήσουν την υστεροφημία με πράξεις ηρωικές.