Alistirma Kilavuzu

SAP2000 
Yapõlarõ Sonlu Elemanlarla

Çözümleme ve Boyutlama için
Yazõlõmlar Serisi
ALIŞTIRMA KILAVUZU
COMPUTERS &
ENGINEERING
Sürüm 7.0
Baskõ 1.1.2001
TELİF HAKKI
Copyright Computer & Structures, Computers &
Engineering. Her hakkõ saklõdõr. SAP2000 programõ
ve ilgili tüm yazõlõ belgeler sahiplik ve çoğaltma
haklarõ saklõ ürünlerdir. Evrensel sahiplik haklarõ
Computers & Structures Inc.'a aittir. Türkçe yazõlõ
belgelerin sahiplik haklarõ Computers & Engineering
kuruluşuna aittir. Computers & Structures Inc. ve
Computers & Engineering kuruluşlarõndan yazõlõ izin
alõnmadan programõn lisanssõz kullanõmõ veya yazõlõ
belgelerinin çoğaltõlmasõ tamamen yasaktõr.
Daha ayrõntõlõ bilgi, yazõlõm lisansõ ve

belgelerin kopyalarõ için başvuru adresi:
Türkiye, Almanya ve Rus Fed. Devletleri

Ana Dağõtõmõ:
COMPUTERS & ENGINEERING
Holzmühlerweg 87-89
D-35457 Lollar, ALMANYA
Tel: 0049 6406 73667
Fax: 0049 6406 4745
E-Mail: baser@comp-engineering.com
http://www.comp-engineering.com
http://www.csiberkeley.com
ftp://ftp.csiberkeley.com/webdld
ã Copyright Computers and Structures Inc., 1978-2000

ã Copyright Computers & Engineering 1992-2000
CSI Logo'su Computers & Structures Inc. kuruluşunun tescilli ticari markasõdõr.
SAP2000 Computers & Structures Inc. kuruluşunun ticari markasõdõr.
ii
SORUMLULUK
SAP2000 programõnõn ve yazõlõ belgelerinin hazõrlanmasõna büyük zaman, çaba
harcanmõş ve maddi fedakarlõk yapõlmõştõr. Program tam olarak test edilmiş ve
kullanõlmõştõr. Bununla birlikte programõ kullanõrken, kullanõcõ, programõn güvenilirliği
veya kesinliği konusunda programõ hazõrlayan veya dağõtanlarõn herhangi bir
sorumluluk almadõğõnõ veya bunu ima etmediğini kabul eder ve anlar.
Program, betonarme çerçevelerin boyutlamasõ için çok pratik bir araçtõr. Programõn
bundan önceki sürümleri çok başarõlõ olmuş ve çeşitli tür yapõlarda kullanõlmõştõr.
Bununla beraber kullanõcõ, bu kõlavuzu tamamen ve dikkatlice okumalõ ve betonarme
hesabõnda program algoritmalarõnõn kapsamadõğõ durumlarõ iyice anlamalõdõr.
Kullanõcõ, programõn temel varsayõmlarõnõ açõkça anlamalõ ve programõn oluşturduğu

sonuçlarõ kendisi bağõmsõz olarak kontrol etmelidir.
iii
TEŞEKKÜR
Bu ürünün bugünkü durumuna gelmesinde yõllar boyu süren
değerli çalõşmalarõyla katkõ sağlayan bütün mühendis
meslekdaşlarõmõza teşekkür ederiz.
Özellikle orjinal SAP serisi programlarõnõn kavramsallaştõrõlmasõ

ve geliştirilmesinden sorumlu, California Berkeley Üniversitesi
emekli profesörlerinden Dr. Edward L. Wilson’õ özel olarak
anõyoruz. Kendisinin devam eden orijinal çözümler üretmesi,
programõn bu versiyonunda kullanõlan eşsiz kavramlar
oluşturulmasõnda rol oynamõştõr.
iv
Yukarõdan
Bakõş Penceresi Simge Ekranõ
Durumuna Kaplatma
Ana Başlõk Çubuğu Başlõk Üst Menü Ana Araç Çubuğu Küçültme Düğmesi
Düğmesi
Kapatma
Düğmesi
Yan Araç
Çubuğu
Durum Güncel
Çubuğu Birimler
İmleç Yeri
Koordinatlarõ
SAP2000 MENÜLERİNİN TANIMLARI
SAP2000 komutlarõna Uygulama Simgeli (İkon’lu) Ana Araç Çubuğu, Yan Araç
Çubuğu, ve Üst Menü'den (Pull Down) erişilecektir. Bununla birlikte Uygulama
Simgeli araç çubuklarõ Üst Menü’de bulunan işlemlerin çoğuna, daha çabuk erişimi
sağlar.
Atama (Assign) işlemi sõrasõnda hatõrlamanõz gereken iki önemli nokta vardõr.
Birincisi; bir değeri atayacağõnõz nesneyi belirtmeden önce o değeri tanõmlamõş
(Define) olmalõsõnõz. İkincisi; önce elemanlarõ seçmeli (Select) sonra onlara yeni
büyüklükler atamalõ (Assign) ya da eskilerini değiştirmelisiniz .
v
vi
İÇİNDEKİLER:
Alõştõrma I: Statik Yüklü Düzlem Çerçeve
Alõştõrma II: Davranõş Spektrumu Yükü ile Düzlem Çerçeve
Alõştõrma III: Zaman Tanõm Alanõ (Time History) Yükü ile Düzlem
Çerçeve
Alõştõrma IV: Düzlem Çerçevenin Çelik Dizaynõ
vii
viii
ALIŞTIRMA I
Statik Yüklü Düzlem Çerçeve
Açõklama
Bu bölüm, statik deprem yuklerine maruz kalacak 7 katlõ bir düzlem çerçevenin modellenmesini
ve analizini anlatõr. Çerçevenin şekli ve statik yükler Şekil 1-1 de gösterilmiştir.
Modelin önemli özellikleri ve SAP2000

• Şablon (Hazõr Yapõ Modelleri) kullanõlmasõ
• Modeli grafik olarak üretmek ve değiştirmek
• İki boyutlu düzlem çerçeve analizi
• Diyafram düğüm bağõmlõlõğõ
• Yatay düğüm yükleri
• Düşey yayõlõ yükler
• Sonuçlarõn grafik çõktõlarõ
SAP2000 Egitim Klavuzu I-1

Computers & Engineering Tel: 0049 6406 73667
Alõştõrma I: Statik Yüklü İki Boyutlu Düzlem Çerçeve
ZEMiN 20K 20K 20K 20K
HER KATTA 10' 10' 10' 10' 10' 10'

TİPİK DÜŞEY
YÜKLEME
0.1K/ft
ÇATI 104 104
20K
176 211 176
KAT 7 104 104
15K
176 211 176
KAT 6 104 104
12.5
K 211 257 211 5 @ 13'0"
KAT 5 131 131
10K
211 257 211
KAT 4 131 131
7.5K
257 283 257
KAT 3 162 162
5K
257 283 257
KAT 2 162 162
2 @ 13'-6"
2.5K
257 283 257
ZEMİN
GLOBAL Z
30'-0" 30"-0" GLOBAL X
TÜM KOLONLAR W14

TÜM KİRİŞLER W24
ELEMAN AĞIRLIKLARINI DA İÇEREN TİPİK KAT KÜTLESİ = 0.49 kip-sn-sn/in
ELASTİSİTE MODÜLÜ=29500 ksi
ÇELİK MUKAVEMETİ (fy) = 36 ksi
Şekil 1-1 İki Boyutlu Düzlem Çerçeve
SAP2000 Alõştõrma Kõlavuzu I-2

SAP2000´de Modelin Üretilmesi

Şablon Modellerin Kullanõlmasõ
(1) SAP2000 Ekranõnõn altõndaki durum çubuğundan çalõşmak istediğiniz birimi seçin. Bu düzlem
Çerçevede Kip-ft ile çalõşacağõz.
Not: Çalõşmalarõnõz süresince herhangi bir anda birimleri değiştirebilirsiniz.

SAP2000 bu değişimi girdiğiniz tüm bilgilere uygular.
(2) Üst Menü Çubuğundaki File (Dosya) yõ tõklayõn, açõlan uygulama menüsü öğelerinden New Model
from Templateí (Hazõr yapõ tipi şablonlardan yeni bir model) seçin.
(3) İki boyutlu düzlem çerçeveyi seçin.

(4) Kat yüksekliği ve açõklõk bilgilerini doldurun. Kat yüksekliği için 13 ft kullanõn. Sonra ilk iki döşemeyi
ve onlarõn yardõmcõ çizgi olacak hasõrlarõ (grid) düzenleyeceğiz.
Modelin Düzenlenmesi, işlenmesi

Çerçeve ve hasõrlarõn düzenlenmesini aynõ anda yapacağõz.
1. Üst menüdeki Draw (Çiz) den Edit Grid i (Hasõrlama) seçin.
İpucu: Düğüm noktalarõnõzõ daima hasõrlarõn kesim noktalarõna yerleştirmeye

çalõşõn. Hasõrlarõnõzõ hazõrlarsanõz modelinizin veri değiştirme ve
görüntülenmesini daha kolayca ve hõzlõ bir şekilde yapabilirsiniz
2. Kat yüksekliklerinizi tanõmlayan hasõrlarõ değiştirmek için Z yönü düğmesini seçin.

3. Glue Joints to Grid Lines (Düğüm noktalarõnõ hasõr kesim noktalarõna yapõştõr) õ seçin.
Böylece hasõrlar üzerinden düğüm noktalarõnõ ve çerçeve elemanlarõnõ kolayca üretebilirsiniz.
4. Hasõr bölgelerini düzenleyin ve OK düğmesine basarak pencereyi kapatõn.
İpucu: Hasõr düzenlemesini bitirdiğinizde istediğiniz bir kolonun üzerine gelin,

farenin sağ düğmesine basõn, kolonun tüm bilgilerini görebilirsiniz. Bu
düğüm noktasõ veya çerçeve elemanlarõ hakkõndaki bilgilere ulaşmanõn
çok pratik bir yoludur.

Mesnetlerin (Sõnõr Şartlarõnõn) Düzenlenmesi

Bir sonraki aşama yapõnõn alt kolonlarõnõn önceden tanõmlõ mesnet şartlarõnõ değiştirerek ankastre
yapmaktõr.
1. Yan Araç Çubuğu’nun en üstündeki ok şeklindeki İşaretleme düğmesini tõklayõn.
2. Farenin imleci ile yapõnõn tabanõndaki 3 noktayõ içine alan bir kutu çizin ve bu noktalarõ seçin.
İpucu: Ekranõn altõndaki yatay durum çubuğunda (solda) ne tip elemanlarõ ve

bunlardan kaçar tane seçtiğinizi görebilirsiniz.
3. Yan Araç Çubuğundan Assign Joint Restraints (Mesnet Şartlarõ Atama) düğmesini tõklayõn
ve mesnetleri ankastre yapõn. Üst menüdeki Assign (Ata) yõ kullanarak da diğer düğüm
noktalarõnõn özelliklerini ve serbestlik derecelerini atayabilirsiniz. (Assign > Joints >
Restraints)
Yapõ Elemanlarõna Kesitlerin Atanmasõ

1. Modelimizde ihtiyacõmõz olan tüm çerçeve elemanlarõnõn kesit değerlerini
tanõmlamalõyõz. Define (Tanõmla) menüsünden Frame Sections (Çubuk Eleman Kesit
Tipleri) seçeneğini tõklayõn. Şekil 1-1 de gösterilen I profilleri yükleyin.
Not: Bir defada birden fazla profil seçebilirsiniz. Seçim yaptõğõnõz sürece Ctrl
düğmesini basõlõ tutun.
2. Select (Seç) menüsünün altõnda eleman ve düğüm seçimleri için birçok seçenek
bulacaksõnõz. Bu problem için Pointer/Window (Fare imleci ile kutu içine almak) ve
Intersecting Line (Seçilecek elemanlarõ kesen doğru çizmek) yöntemlerini seçmek çok
faydalõdõr.
3. Önce istediğiniz bir yapõ elemanõnõ seçin, seçtiğiniz elemana çelik profil atamak için
Yan Araç Çubuğunda Assign Frame Sections (Çubuk Eleman Kesit Tiplerini Ata)
düğmesini tõklayõn.

Yüklerin Atanmasõ
Şekil 1-2 Statik yük isimleri giriş formu
1. Yükleri girmenin ilk aşamasõ statik yüklerin tanõmlanmasõ ve atanmasõdõr. Define (Tanõmla)
menüsünden Static Load Cases.‘i (Statik Yük Durumlarõ) seçin.
• DEAD (Ölü yük) Kiriş düşey yükleri için kullanõlabilir. Profil zati yüklerini hesaba
katmak için Self Weight Multiplier (Zati ağõrlõk çarpanõ) 1.0 alõnõr. Böylece düşey kiriş
yüklerine profil zati yükü eklenmiş olur.
2. Deprem Yükü için EQ isminde bir statik yatay yük tanõmlayõn. Bu yatay yükü QUAKE (Deprem)
ismine atayõn. Bu, program dizayn özellikleri için yük Kombinezonlarõnõn otomatik olarak hesaba
katõlmasõnõ sağlar. Self Weight Multiplier (Zati ağõrlõk çarpanõ) sõfõr alõnõr. (Diğer yük
durumlarõnda 0 olmalõdõr, yoksa zati yük ikinci olarak hesaba girer).
3. Şekil 1-1 de gösterilen kiriş düşey yükleri tüm kirişleri seçerek ve Yan Araç Çubuğundan
Assign Frame Span Loads (Çubuk Eleman Açõklõk Yüklerini Ata) düğmesi tõklanarak kirişlere
atanõr.
4. Düğüm noktalarõna statik yatay yükleri girebilmek için, her düğüm noktasõ tek tek seçilmeli ve
Yan Araç Çubuğunda Assign Joint Loads (Düğüm Yükleri Ata) düğmesi tõklanmalõdõr.
Hatõrlatma: Bir yükleme yapõyorsanõz uygun yük durumunda olduğunuza emin

olun. Bu yük durumlarõ daha sonra birleştirilebilir (Kombinezon).
Döşeme Diyaframlarõnõn Yerleştirilmesi

Sadece X yönünde döşeme diyaframlarõnõn yerleştirilmesi ve döşeme kütlelerinin belirtilmesi,
SAP2000 tarafõndan çözülen problemin boyutlarõnõ küçültmek için kullanõlan sõradan yöntemlerdir.
Ayrõca diyafram yerleştirilmesi yapõnõn rijit diyaframlardan yapõlmõş bir bina gibi davranmasõnõ
sağlar.
1. Her kat için bu adõmlarõ tekrarlayõn:
• Sadece konu olan kattaki tüm düğüm noktalarõnõ seçin.
• Assign (Ata) menüsünden Joint i (Düğüm) ve > Constraints i (Bağõmlõlõk) seçin .
• Açõlan formdaki alt menüden Add Diaphragm õ (Diyafram Ekle) seçin.
♦ Diaphragm Constraint (Diyafram Bağõmlõlõğõ) formunda diyafram ismini, ilk kat
için DIA1 kullanõn.

♦ Z-aksõ bağõmlõlõğõnõ seçin . Bu Z-aksõna dik bir diyafram tanõmlar.

♦ OK düğmesine basõn.
• İşlemi bitirmek için OK düğmesine basõn.
• Diğer katlar için de farklõ isimler kullanarak bu işlemleri tekrarlayõn.
2. Kat kütleleri tüm katlarda aynõdõr. Bu nedenle her kattan bir düğüm noktasõ seçin.
3. Şekil 1-1 de verilen tipik kat kütlelerini girebilmek için bilgi girişi birimini Kip-in e değiştirin.
4. Assign (Ata) menüsünden Joint (Düğüm Noktasõ) ve Masses i (Kütle) seçin
• Kat kütlesi lokal yönünü girin (bu durumda global X yönü) .
• Diğer tüm değerler sõfõrdõr.
5. Kullanõlacak birimi tekrar Kip-ft e çevirin.
Malzeme Özellikleri
Analize başlamadan önce kontrol etmemiz gereken son şey malzeme özellikleridir.
1. Define (Tanõmla) menüsünden Materials õ (Malzeme) seçin.
2. Materials formundan STEEL´ i (Çelik) seçin ve MODIFY/SHOW MATERIAL
(Malzemeyi Göster/Değiştir) düğmesine basõn.
• Material Property Data (Kesit Değerleri Bilgisi) formundan malzeme özelliklerinin
doğruluğunu kontrol edin. Değerlerin şu anda alt durum çubuğundaki birim ile
işleneceğini unutmayõn.
Analizi Çalõştõrmak
Bilgilerimiz girildi. Şimdi modelimizi çalõştõrõp sonuçlarõ alalõm ve inceliyelim.
1. Modelinizi saklayõn (Save).
2. Analizi çalõştõrmak için Analyze (Analiz Et) menüsünden Set Options õ (Seçenekleri Belirle)
seçin ve analiz parametrelerinizi ayarlayõn
• Analysis Options (Analiz Seçenekleri) formundan Plane Frame (Düzlem Çerçeve) yi
seçin. Bu seçim, çözüm için gerekli boyut ve zamanõ küçültür
• Değişikliklerinizin kabulü için OK düğmesine basõn.
3. Yapõnõn analizi için Analyze (Analiz Et) menüsünden Run (Çalõştõr) õ seçin.
Not: Analiz bittiğinde OK düğmesine basmadan önce analiz sonuçlarõnõ toplu

halde görebilirsiniz. Bu sizin model ile ilgili bir problem olup olmadõğõna
dair yaptõğõnõz ilk kontroldur.

Sonuçlarõn İrdelenmesi
Sonuçlarõn Kontrolu
Modelinizin analizini başarõyla tamamladõğõnõzda, çõktõlarõn doğru ya da umduğunuza yakõn
olduğunu görmek ve kontrol etmek gereklidir.
Modelin kontrolu:
1. EQ yük durumu altõnda toplanmõş toplam yatay yükler altõnda taban kesmesi kontrolu.
(Yönetmelik tarafõndan öngörülen toplam deprem yükünü kontrol etmek bakõmõndan
önemlidir).
• Yapõnõn alt kolonlarõnõn alt uçlarõndaki düğüm noktalarõnõ seçin.
• Bu noktalara grup ismi vermeniz için Assign (Ata) menüsünden Group Names (Grup
İsmi) i seçin.
• BASE SHEAR (Taban Kesmesi) gibi bir grup ismi verin ve isimler listesine eklemek için
• ADD NEW GROUP NAME (Yeni Grup İsmi Ekle) düğmesine ve sonra OK düğmesine
basõn.
• Display (Görüntüle) menüsünden Show Group Joint Force Sums õ (Düğüm Noktasõ
Grupundaki Toplam Kuvveti Göster) seçin ve az önce girdiğiniz grup adõnõ seçin.
Sonuçlar ekranda görüntülenecektir.
2. Yatay ve düşey yüklerin birlikte etkisi altõnda yapõdaki dönme ve hareketlerin beklenildiği
gibi olup olmadõğõna bakõn. (Davranõş kontrolu).
• Display (Görüntüle) menüsünden Show Deformed Shape (Şekil Değiştirmeden Sonraki
Durumu Görüntüle) yi ve ilgilendiğiniz yükü seçin. Sonra Wire Shadow (Çizgi Gölge)
seçeneğini işaretleyin ki yapõnõzõn şekil değiştirmemiş durumu da görün. Şekil 1-3 ve
Şekil 1-4 yapõnõn şekil değiştirmelerini göstermektedir. Herhangi bir düğüm noktasõndaki
dönme ve ötelenmeleri görmek için farenin sağ düğmesi ile düğüm üzerine tõklayõn.
• Durum çubuğundaki START ANIMATION (Hareketi Başlat) düğmesini tõklarsanõz şekil
değiştirmeyi hareketli olarak izleyebilirsiniz. (Şekil değiştirmeyi görmek için ilgili
pencerenin seçilmiş olmasõ gerekmektedir). Ayrõca daha sonra izlemek için hareketli
görüntüyü *.AVI dosyasõnda File (Dosya) menüsünden ulaşarak saklayabilirsiniz.
(Saklama için yardõm <HELP> dosyalarõndan “Export an AVI file” den yardõm
alabilirsiniz.)
Deneyin: START ANIMATE düğmesinin yanõndaki + veya – lere basõp şekil

değiştirmeyi izleyin.
• İncelemeleriniz bittiğinde STOP ANIMATION düğmesine basõn.
Bu kontrollar sonucunda girilen bilgiler doğru görünüyorsa daha ileri kontrollara geçebilirsiniz.

Şekil 1-3 Statik Yükler Nedeniyle Şekil Şekil 1-4 Yatay Yükler Nedeniyle
Değiştirme Şekil Değiştirme
Yapõsal Çalõşma
Genellikle kullandõğõnõz yönetmeliklere göre, yapõnõn çalõşma sõnõrlarõ hakkõnda (Gerilme oranlarõ
gibi) kesin bilgi sahibi olmak isteriz. SAP2000 herhangi bir yapõ elemanõnõn dizaynõnõ yaptõğõnda
otomatik olarak gerilmeleri kontrol eder. (SAP2000ín dizayn özellikleri ilerideki alõştõrma
konularõnda detaylõ olarak anlatõlacaktõr.)
1. Yapõsal elemanlar basitçe Design menüsünden Start Design/Check of Structure (Yapõnõn
Boyutlama/Gerilme Kontroluna Başla) seçilerek dizayn edilebilir.
• Düzlem çerçeve elemanlarõn gerilme düzeyi ile gerilme oranlarõnõ renk kodlarõ ile kirişin
altõnda gösterir. 1 (Bir) Değeri %100 gerilmeyi gösterir.
• Diğer dizayn ve veri bilgileri Design menüsünden Display Design Info (Dizayn Bilgisini
Görüntüle) seçilerek görülebilir.
2. Tek tek bütün elemanlarõn ve atanan diğer kesitlerin dizayn bilgilerini, eleman üzerine sağ düğme ile
tõklayarak görme olanağõnõz vardõr.
• Ekran üzerinde görünen DETAILS düğmesini tõklayarak seçilen elemanõn tüm yük
Kombinezonlarõndaki detaylõ dizayn bilgileri görülebilir.
• Dizayn parametreleri, efektif uzunluk, K faktörü ve kesit değerleri gibi özellikleri
değiştirdikten sonra, REDESIGN düğmesine basarak yeniden dizayn edebilirsiniz.

3. Yeni bir kesit seçer ve bunu sonuç dizaynõnõzda kullanmak isterseniz Design menüsünden Update
Analysis Sections (Analizdeki Kesitleri Güncelleştir) seçeneğini tõklamalõsõnõz. Böylece yapõ
seçtiğiniz yeni kesit ile yeniden analiz edilir.
Not: Herhangi bir dizayn parametresini değiştirdikten sonra dizayn bilgilerinin aktif
pencerede yeniden yazõlabilmesi için Simgeli Üst Menü Çubuğundan veya Yan
Araç Çubuğundan Refresh Window (Ekran Görüntüsünü Yenile) yi
çalõştõrmanõz gerekir
Analiz Sonuçlarõnõn İncelenmesi ve Basõlmasõ

Genellikle SAP2000 analiz sonuçlarõna bir göz atmak ve sonuçlardan bir kopya almak isteriz. Bunun
değişik yollarõ vardõr.
1. Analysis Options (Analiz Seçenekleri) formundan Generate Output (Çõktõ Üret) seçeneği ile
analiz boyunca oluşan çõktõlardan almak istediğiniz sonuçlarõ seçebilirsiniz. Select Output
Options (Çõktõlarõ Seç) düğmesi ile sonuçlarõn ne kadarõnõ almak istediğinizi seçebilirsiniz.
Sonuçlar bilgi dosyanõzõn adõ ile ve uzantõsõ *.OUT olan bir dosyaya yazõlõr.
2. Girdiğiniz bilgiler ve çõktõlar ile ilgili birçok bilgiyi Display (Görüntüle) menüsünden
görebilirsiniz.
3. File menüsünden modelinizin grafiklerini, veri bilgilerini, çõktõlarõn ve dizayn sonuçlarõnõn
tablolarõnõ seçerek bastõrtabilirsiniz.
İpucu: Eğer tablolar basõlõrken bazõ çerçeve elemanlarõ ve düğümler seçilmiş ise
çõktõlarõnõzda yalnõzca bu seçilenleri alabilirsiniz. Bunun için Selection
Only (Sedece Seçilenleri Bastõr) seçeneğini işaretlemelisiniz
4. SAP2000 in analizi .çalõştõğõnda sonuçlarõ iki tip dosya oluşturur. Dosyaadı.EKO dosyasõ analiz
tarafõndan kullanõlan veri bilgilerini kapsar. Dosyaadı.OUT dosyasõ Analyze (Analiz Et) …Set
Options (Seçenekleri Belirle) menüsünün gerektirdiği sonuç bilgilerini kapsar.
Hatõrlatma: Alõşkanlõk gereği bazõ baskõlarõnõzõn dosyada önceden çõkmasõnõ

isteyebilirsiniz. Bunu kağõdõnõzõ boşa harcanmadan çõktõlarõnõzõ herhangi
bir text editörde görerek ve formatlayarak sağlayabilirsiniz. Hatta,
grafikleri ekrandan yakalayõp bu text içine gömebilirsiniz.

Son Açõklamalar
Görüldüğü üzere, SAP2000 güçlü bir yapõsal analiz aracõdõr ve pek çok problem için kullanõlabilir.
Bununla beraber, temel mühendislik kurallarõna oturan ilkeleri anlamak çok önemlidir.
Çoğu proje fizibilite çalõşmasõ ile başlar ve tam ve gerçek analiz/dizayn projesi olarak gelişir. Dizayn
projesi yapõlmadan önce projenin ortasõnda program değişikliğine ihtiyaç duyulmayacak çözüm
araçlarõna karar verilmelidir. SAP2000 bir projecinin proje çözümü sõrasõndaki gereksinmelerinin
adresidir.
Projelendirme işlemlerini kapsayan yardõmcõ özellikler:

• Yeni bir program öğrenmeden küçük veya büyük projelerin dizaynõnõ yapabilmek.
• Aynõ programda çelik ve betonarme elemanlarõn dizaynõnõ yapabilmek.
• Hõzlõ analiz hesaplarõ ile kõsa zamanda, modeli geliştirmek ve yapõsal elemanlarõn optimal dizaynõnõ
yapmak.
• Dizaynõ kolayca değiştirmek, geliştirmek.
Mühendisler için bir yapõyõ modellemenin pek çok yolu vardõr. Bununla beraber şu fikirlerden
bazõlarõnõ faydalõ bulabilirsiniz:
• Yapõnõzõn basit bir modeli ile başlayõn ve onu detaylandõrmadan önce deneyin ve anlayõn. Model
küçükken yapõsal sistemin problemlerini çözmek daima daha kolaydõr.
• Yapõnõn sizin düşündüğünüz gibi davranacağõndan emin olun. Eğer yapõ bu şekilde inşa
edilemiyorsa yapõyõ etkileyen nedenleri anlamalõsõnõz.
• Dizaynõnõz ile ilgili tahminleri, gözden geçirilmesi gereken konularõ, hala ihtiyaç duyulan bilgiyi
titizlikle belgeleyin. Bunun için File menüsünün altõndaki User Comments and Session Log
(Kullanõcõ Notlarõ ve Oturum Kayõtlarõ) kelime işlemcisini kullanabilirsiniz. Bu, modeliniz ile ilgili
notlarõ yazabileceğiniz basit bir kelime işlemcidir.
• Değişik yapõ sistemlerini deneyin. SAP2000 tasarõmõnõzõ geliştirirken, size zaman kaybettirmeyecek
şekilde dizayn edilmiştir.
• Eğer işi doğru yapmak için daha sonra zaman bulabilecekseniz, bunu yapmaya şimdiden
başlayabilirsiniz.

ALIŞTIRMA II
Davranõş Spektrumu Yükü ile

Düzlem Çerçeve
Açõklama
Bu alõştõrma konusu alõştõrma 1 in devamõdõr. Bu alõştõrma konusunda iki boyutlu düzlem çerçeveye
Davranõş Spektrumunun nasõl ilave edileceği gösterilecektir. Davranõş Spektrumu için SAP2000 in
içindeki UBC94S2 Spektrumu baz alõnacaktõr.
Modelin Önemli Özellikleri ve SAP2000

• Help (Yardõm) menüsünü kullanarak SAP2000 in özelliklerini öğrenmek
• Davranõş Spektrumu yükünü eklemek
• Dizaynda kullanmak için Davranõş Spektrumunu ölçeklendirmek
SAP2000 Alõştõrma Kõlavuzu II-1

Davranõş Spektrumunun Tanõmlanmasõ

Davranõş Spektrumu, tabandan (zaman ivme fonksiyonuyla) tahrik edilmiş bir yapõnõn maksimum
tepkisidir. Tabii frekans ve sistemin sönüm miktarõ ile ifade edilir. Ayrõca bir tanõmlamaya gerek
kalmaksõzõn SAP2000 de tanõmlanmõş olan UBC94S2 Davranõş Spektrum fonksiyonunu
kullanabiliriz. Eğer ayrõca bir Davranõş Spektrumu fonksiyonu tanõmlamak istersek Help (Yardõm)
menüsünden adõm adõm bilgi alabilirsiniz.
Ekranda Yardõm
Hatõrlatma: Aşağõdaki yöntemi kullanarak SAP2000’ in fonksiyonlarõ hakkõnda
bilgi alabilirsiniz.
1. Help (Yardõm) menüsünden Search for Help on’õ seçin.

2. Index tablosu seçilerek;
• 1. Sahaya ‘Define (Tanõmla)’ yazõn. 2. Sahaya baktõğõnõzda Define (Tanõmla) ile
başlayan bütün yardõm konularõnõ görebilirsiniz. Bunlardan biri olan Define Response
Spectrum Functions (Davranõş Spektrum Fonksiyonlarõnõ Tanõmla) ihtiyacõmõz olan
yardõm konusudur. Define Response Spectrum Functions satõrõnõ çift tõklayarak
konumuza ilişkin yardõm alabilirsiniz.
3. Ayrõca Find (Bul) tablosundan herhangi bir anahtar kelime kullanarak da yardõm alabilirsiniz.
• Eğer SAP2000 ekranda yardõmdan Find (Bul) grubunu ilk kez kullanõyorsanõz Find
Setup Wizard (Bulma Seçeneğini Kur) formundan onu kurmalõsõnõz.
♦ Bulma veri tabanõnõ oluşturan kriterleri onayladõktan sonra NEXT düğmesine basõn.
♦ Veri tabanõnõ oluşturmak için FINISH düğmesine basõn.
• 1. Sahaya ‘Response Spectrum’ yazõn.
• 3. Sahada tekrar Define Response Spectrum Functions (Davranõş Spektrum
Fonksiyonlarõnõ Tanõmla) ifadesini seçerek yardõm bilgilerini alabilirsiniz.
Not: Windows dökümanlarõnõzda Ekranda Yardõmõn kullanõlmasõna ilişkin bir

çok bilgi bulabilirsiniz veya. C:\WINDOWS\HELP dizininde
WINHELP32.HLP dosyasõnõ çalõştõrabilirsiniz.
Davranõş Spektrumunun Tanõmlanmasõ

1. Eğer model kilitli ise Lock/Unlock Model i (Modeli Kilitle/Aç) düğmesini kullanarak
kilidi açõn. Böylece modelde değişiklik yapabilirsiniz.
2. Birimi Kip-ft olarak ayarlayõn.
3. Define (Tanõmla) menüsünden Response Spectrum Case i (Davranõş Spektrumu
Durumu) seçin.
4. Response Spectra (Davranõş Spektrasõ) formunda ADD NEW SPECTRA (Yeni
Spektra Ekle) düğmesine basõn.
5. Response Spectrum Case Data (Davranõş Spektra Durumu Bilgisi) formunda:

• Damping (Sönüm) için 0.05 (5 %) girin

2 2
• U1 yönü için UBC94S2 yi seçin Scale Factor é 32.2 ft/sn (9.81 kN.m/s ) girin. Bu
ölçek Davranõş Spektrumu tarafõndan kullanõlõr. Çünkü UBC94S2, g yerçekimi
ivmesi ile arttõrõlarak normalize edilir.
• Diğer ön tanõmlõ değerler kalabilir.
• OK düğmesine basarak değişikliklerinizi onaylayõp formu kapatabilirsiniz.
Değişikliklerinizi yaptõnõz. Şimdi modelinizi çalõştõrõp Davranõş Spektrumu sonuçlarõnõ gözleyelim.
2. Analyze (Analiz Et) menüsünden Set Options (Seçenekleri Belirle) õ seçerek analiz
parametrelerini ayarlayõn.
• Dynamic Analysis (Dinamik Analiz) kutusunu işaretleyin.
• SET DYNAMIC PARAMETERS (Dinamik Analiz Parametrelerini Belirle) düğmesine
basõn ve Number of Modes çözülecek mod sayõsõnõ 7 olarak verin. Diğer ön tanõmlõ
değerler kalabilir.
• Değişikliklerinizin kabulü için alttaki OK düğmesine basõn.
Not: Anlamlõ sonuçlar elde etmek için ihtiyacõnuz olan mod sayõsõnõn kaç
olduğuna siz karar vermelisiniz. Bu sayõnõn tesbiti için birçok kriter vardõr,
fakat örneğimizdeki basit yapõ için kat adedi kadar mod sayõsõnõ dikkate
alacağõz
3. Yapõnõn analizi için Analyze (Analiz Et) menüsünden Run Minimized õ (En az Ekran
Kaplama ile Çalõştõr) seçin.
Not: Büyük modellerde analiz için uzun zaman gerektiğinden Run Minimized
seçeneği çok faydalõdõr. Bu seçenek SAP2000 in geri planda çalõşmasõnõ ve
sizin başka programlarla çalõşmalarõnõzõ sürdürmenizi sağlar. Bir başka
faydasõ da gerekiyorsa istediğiniz anda analizden çõkmanõzõ da sağlar
(Cancel).

1. İstediğiniz modal şekilleri ve periyotlarõnõ görebilirsiniz.
• Display menüsünden Show Mode Shape í seçin ve ilgilendiğiniz mod numarasõnõ seçin.
Wire Shadow (Çizgi Gölge) seçeneğini de işaretliyerek şekil değiştirmeden önceki
durumu da görebilirsiniz. Şekil 2-1 den 2-4 e kadar pencere üstünde mod numaralarõ ve
peryotlarõ da yazan şekilleri görebilirsiniz.
Not: Diğer mod şekillerini + veya – düğmelerine ve sonra START

ANIMATION düğmesine basarak görebilirsiniz
2. Davranõş Spektrumu analizi gereği meydana gelen taban kesmelerini görebilirsiniz

• Alõştõrma 1 de tanõmladõğõmõz BASE SHEAR (Taban Kesmesi) grubuna bakarak,
Davranõş Spektrumu gereği yapõda meydana gelen taban kesmelerine bakabilirsiniz. Ve
statik yüklere nazaran ne kadar daha büyük olduğunu görebilirsiniz.
3. Ayrõca Davranõş Spektrumu gereği oluşan düğüm noktasõ deplasmanlarõnõ da kontrol
edebilirsiniz.
• Display menüsünden Show Deformed Shape (Şekil Değiştirmeden Sonraki Durumu
Görüntüle) i seçin.
♦ Deformed Shape formunda spektral analiz yük durumunu seçin.
• Farenin sağ düğmesini en üst katdaki herhangi bir düğüm noktasõ üzerinde tõklayarak
düğümün global X ekseni yönündeki deplasmanõnõ görebilirsiniz.
4. Çözüme yeterli sayõda mod katõldõysa kütle katõlõmlarõnõ görebilirsiniz. Bunun için herhangi bir
text editörde (WordPad gibi) SAP2000 çõktõsõ olan dosyaadı.OUT a bakmalõsõnõz.
• SAP2000 programõnõ minimize yapõn. (Windows sağ üst düğmesini kullanarak alt çubuğa
gönderin)
• WordPad veya başka bir kelime işlem programõnõ çalõştõrõn.
• Bu alõştõrma kitabõnda kullandõğõnõz dosyaadı.OUT isimli dosyayõ yükleyin.
♦ MODAL PARTICIPATING MASS RATIOS (Modal Katõlma Oranlarõ) başlõklõ
bölümü bulun. Şekil 2-5.
♦ CUMULATIVE SUM (PERCENT) kolonu altõnda mod 1 den mod 7 ye kadar (%100
e kadar) tüm kütle katõlõm oranlarõnõ bulabilirsiniz. Bu 7 modun analiz için yeterli
olduğunun kanõtõdõr.

Şekil 2-1 1. Mod Şekli ve Peryodu Şekil 2-2 2. Mod Şekli ve Peryodu
Şekil 2-3 3. Mod Şekli ve Peryodu Şekil 2-4 4. Mod Şekli ve Peryodu

Şekil 2-5 Kütle Katõlõm Oranlarõ için Çõktõ Dosyasõ Parçasõ
Davranõş Spektrumunun Ölçeklendirilmesi

Bazõ dizayn yönetmelikleri, Spektral analiz taban kesmelerini statik yük taban kesmesi ile
ölçeklendirilmesine müsade eder. Bu durumda Davranõş spektrumuna yeni bir ölçek vermelisiniz
1. Statik taban kesmesi ile Spektral taban kesmesini bölün ve 32.2 ft/sn2 ile çarpõn Davranõş
Spektrumu için yeni ölçeği elde edin.
2. Yeni ölçeği Davranõş Spektrumunun yeni çarpanõ olarak verin.
3. Davranõş Spektrumu ile ilgili yeni kuvvetler için analizi tekrar çalõştõrõn.
Son Açõklamalar
Davranõş Spektrumu analizi farklõ bir karmaşõklõk getirir, mühendisin modelinde birçok kabulleri
kullanmaya ve birçok analiz sonucunun kontroluna ihtiyacõ vardõr. Davranõş Spektrumu analizi
yaptõğõnõz sürece aklõnõzda tutmanõz gerekenler:
• Dinamik analize geçmeden statik Davranõşlarõ tam olarak anlamalõsõnõz.
• Herhangi bir modeli ele aldõğõnõzda sonuçlarõ ölçeklendirmeden önce statik taban kesmesine
eşdeğer, akõlcõ, uygulanabilir dinamik analiz ölçeğini tam olarak anlamaya ihtiyacõnõz vardõr.
• Davranõş Spektrumu analizinde çalõşmanõn hõz avantajõna karşõn, zaman tanõm alanõnda analiz , çok
daha gerçekçidir. Dizaynda Davranõş Spektrumu analizi, (yaman dilimlerinde dizayn kontrolu
gerekmediğinden) büyük hõz kazandõrõr. Bununla beraber Davranõş Spektrumu Yönteminin zaman
tanõm alanõ analizine göre kõsõtlamalarõ olduğunu bilmek gerekir.

ALIŞTIRMA III
Zaman Tanõm Alanõ (Z.T.A) yükü

(Time History) ile Düzlem Çerçeve
Açõklama
Bu alõştõrma konusu birinci ve ikinci alõştõrma konusunun üzerine zamana bağlõ taban ivmesi
şeklindeki deprem yükü olarak üretilmiştir. Deprem tahriki Şekil 3-1 de gösterilmiştir. Bu 1940 El
Centro depreminin kuzey-güney bileşenidir. Zaman tanõm alanõ dönüştürülerek Davranõş
Spektrumu üretilmiş ve yapõ tekrar analiz edilerek sonuçlarõ karşõlaştõrõlmõştõr .
Modelin Önemli özellikleri ve SAP2000

• Zaman Tanõm alanõ taban tahriki tepkisi.
• Zaman Tanõm alanõ sonuçlarõnõn çizimi.
• Zaman Tanõm alanõndan Davranõş Spektrumu çizimi.
• Analizde kullanmak için Davranõş Spektrumunun yüklenmesi.
SAP2000 Alõştõrma Kõlavuzu III-1

Alõştõrma III: Zaman Tanõm Alanõ Yükü ile Düzlem Çerçeve
Şekil 3-1 El Centro Zemin ivmeleri Birim- ft/sn2
Zaman Tanõm Alanõ Belirlenmesi

Zaman tanõm alanõ belirli zaman dilimlerinde, belirli bir yönde, depreme ait zemin ivmelerinin
kaydõdõr. Kayõt genellikle normalize edilir, bu yüzden mutlaka yerçekimi (g) veya uygun bir katsayõ
ile çarpõlmalõdõr.
1. Define (Tanõmla) menüsünden Time History Functions õ (Zaman Tanõm Alanõ Fonksiyonu)
seçin.
2. ADD FUNCTION FROM FILE (Dosyadan Fonksiyon Ekle) düğmesini tõklayõn.
• Open File (Dosya Aç) düğmesine basõn ve SAP2000 \ EXAMPLES dizininden
ELCENTRO dosyasõnõ bulup seçin.
• Kolayca tanõmak için fonksiyon ismini ELCENTRO ile değiştirin.
• Bu dosyanõn düzeninde her satõrda üç çift bilgi kolonu vardõr. Her çiftin ilk kolonu zaman,
ikinci kolonu ivmedir.
♦ Points Per Line a (Satõrdaki Nokta Sayõsõ) 3 girin.
♦ Time and Function Values ‘i (Zaman ve Fonksiyon Değerleri) seçin.
• Yaptõğõnõz ilavelerin kabulü için OK düğmesine basõn.
3. Modelinizin zaman tanõm alanõ özelliklerini tanõmlamak için Define (Tanõmla) menüsünden
Time History Cases (Zaman Tanõm Alanõ Durumlarõ = Z.T.A) seçin.
• ADD NEW HISTORY (Yeni Z.T.A ekle) düğmesini seçin.
• MODIFY/SHOW MODAL DAMPING (Modal Sönümü Göster/Değiştir) düğmesine
basõn ve tüm modlar için 0.05 (5%) girin ve OK düğmesine basõn.
• Number of Output Time Steps (Çõktõ Zaman Adõmlarõ Sayõsõ) için 500 girin.

• Output Time Step Sizes için 0.02 saniye girin. Bu size 10 saniyelik bir deprem zamanõ
verir.
• Analysis Type (Analiz Tipi) listesi kutusundan Linear i seçin.
• Load Assignment (Yük Atamasõ) sahasõnda:
♦ Load (Yük) ün altõnda ACC DIR1 I seçin,
♦ Function (Fonksiyon) un altõnda ELCENTRO yu seçin,
♦ Scale Function (Fonksiyonu Ölçekle) için uygun yerçekimi ivmesini, kullandõğõnõz
birime bağlõ olarak Kip-in kullanõyorsanõz 386.4 in/sn2 , Kip-ft kullanõyorsanõz 32.2
ft/sn2 girin.
♦ Arrival Time (Varõş Zamanõ) ve Angle (Açõ) için sõfõr girin.
♦ Yük tanõmlamalarõnõzõ eklemek için ADD (Ekle) düğmesine basõn ve girdiklerinizin
kabulü için OK düğmesine basõn.
• İlavelerinizin kabulü için formdaki OK düğmesine da basmalõsõnõz.
Zaman tanõm alanõ analizi için gerekli tüm bilgileri girmiş olduk.
Not: Her zaman yaptõğõnõz büyük değişiklik ve ilavelerde modelinizi çalõştõrmak

genellikle iyi bir fikirdir . Bu, sizin her adõmda yapmõş olduğunuz hata ve
eksiklikleri zamanõnda görüp düzeltmenizi sağlar ve sonuç dizaynda
zaman kazandõrõr.
2. Dizayn parametrelerinizi ayarlayõn, Analyze (Analiz Et) menüsünden Set Options
(Seçenekleri Belirle) õ seçin.
• Alõştõrma 2 de olduğu gibi Dynamic Analysis ayarlarõnõ kontrol edin.
3. Yapõnõzõn analizi için Analyze (Analiz Et) menüsünden Run (Çalõştõr) õ seçin.
Sonuçlarõn Kullanõlmasõ
Sonuçlarõn Kontrolu
Modelinizin analizini başarõ ile tamamladõğõnõzda çõktõlarda umduğunuz sonuçlarõ görmek ve kontrol
etmek istersiniz.
1. Zaman tanõm alanõnõn oluşturduğu taban kesmelerinin kontrolu.
• Display (Görüntüle) menüsünden Show Time History Traces ‘i (Z.T.A İzleri) seçin.
♦ Time History Display Definition (Z.T.A Görüntüleme Tanõmlarõ) formunda DEFINE
FUNCTIONS (Fonksiyonlarõ Tanõmla) düğmesine basõn.
♦ Time History Functions (Z.T.A Fonksiyonu) formunda Add Base Functions (Taban
Fonksiyonlarõnõ Ekle) ve Base Shear X (Taban Kesmesi X ) i seçin.
♦ Time History Display Definition formuna geri dönmek için OK düğmesine basõn.

♦ Plot Functions (Fonksiyonlarõ Çiz) liste kutusuna Base Shear õ ekleyin.

♦ Ve, DISPLAY düğmesine basarak global X yönünde zamanõn fonksiyonu olarak
taban kesmelerini görün. Şekil 3-2 ye bakõnõz.
Not: Add Base Functions (Taban Fonksiyonlarõnõ Ekle) yerine alõştõrma 1 de
tanõmlanan Add Group Summation Forces (Grup Toplam Kuvvetlerine Ekle)
dan BASE SHEAR (Taban Kesmesi) seçilerek taban kesmelerinin zaman
alanõndaki grafiklerini görebilirsiniz.
2. Zaman Tanõm Alanõ boyunca düğüm noktasõnõn yer değiştirmesini de izleyebilirsiniz.

• Bir düğüm noktasõ seçin ve Display (Görüntüle) menüsünden Show Time History
Traces ‘i (Z.T.A İzleri) seçin.
♦ DEFINE FUNCTIONS düğmesine basõn ve Time History Functions (Zaman Tanõm
Alanõ Fonksiyonu) formundaki listeden düğüm noktasõ numarasõnõ seçin ve
MODIFY/SHOW TH FUNCTION (Z.T.A Fonksiyonunu Göster/Değiştir) düğmesine
basõn.
♦ Time History Joint Function (Z.T.A Düğüm Noktasõ Fonksiyonu) formunda DISPL
Vector Type (Vektör Tipini Görüntüle) ve UX Vector Direction õ (Vektör
Doğrultusu) seçin.
♦ Değişikliklerinizin kabulü için OK düğmesine basõn.
♦ Time History Display Definition (Z.T.A Görüntüleme Tanõmlarõ) formuna geri
dönmek için OK düğmesine basõn.
♦ List of Functions (Fonksiyon Listesi) nden Plot Functions listesine düğümü ekleyin
ve Taban Kesmesi (Base Shear) X fonksiyonunu silin.
♦ Düğümün zamana bağlõ deplasmanõnõ görmek için DISPLAY düğmesine basõn. Şekil
3-3 e bakõnõz.
• Önceden seçmeden de Time History Display Definition formunda bir düğüm noktasõ
fonksiyonunu tanõmlayabilirsiniz.
♦ Time History Display Definition formunda DEFINE FUNCTIONS düğmesine basõn
ve Time History Functions formundaki Add Joint Disps/Forces õ (Düğüm
Deplasman / Kuvvetlerini Ekle) seçin.
♦ Time History Joint Function (Z.T.A Düğüm Noktasõ Fonksiyonlarõ) formunda düğüm
noktasõ adõnõ girin (Joint ID).
♦ Vector Type (Vektör Tipi) ve Vector Direction õ (Vektör Doğrultusu) girin.
♦ Time History Display Definition formuna geri dönmek için OK düğmesini tõklayõn
List of Functions liste kutusunda yeni düğüm noktasõ fonksiyonunu bulacaksõnõz.

Şekil 3-2 Taban Kesmesi – Kips
Şekil 3-3 Zaman Tanõm Alanõnda Çatõ Kotu Deplasmanõ – in
Davranõş Spektrumu Bilgisinin Üretilmesi

Yapõlacak ilk şey zaman alanõ datasõndan Davranõş Spektrumunun çizilmesidir. Daha sonra bu
bilgilerin bir dosyaya yazõlmasõ ve SAP2000 in okuyabileceği formatta düzenlenmesi gerekir.
Davranõş Spektrumunun Çizilmesi

1. Yapõnõn taban kotundan bir düğüm noktasõ seçin.
2. Display (Görüntüle) menüsünden Show Response Spectrum Curves i (Davranõş Spektrumu
Eğrilerini Göster) seçin. Bu seçeneğin aktif hale gelebilmesi için bir düğüm noktasõnõn seçilmiş
olmasõ gerekir.

3. Response Spectrum Generation formunda seçtiğiniz düğüm noktasõnõn adõnõ bulacaksõnõz.

• Define (Tanõmla) menüsünde X Vector Direction õ seçin.
• Axes tablosunu altõnda Abscissa için Period ve Ordinate için PSA (Pseudo Spectral
Acceleration) õ seçin.
• Options tablosu altõnda Abscissa ve Ordinate in her ikisi için de Arithmetic i seçin.
Ordinate için ölçek faktörü 1/g (g=32.2 ft/sn2) yani biriminiz kip-ft ise 0.03106 sn2/ft
olmalõdõr.
Not: Ölçek faktörü Davranõş Spektrumunu normalize etmek için kullanõlõr.

Davranõş Spektrumunu üreteceğimiz Z.T. Alanõ g ile çarpõlõr ve böylece
normalize edilmiş değerlere dönmek için aynõ değerlere böleriz.
• Davranõş Spektrumunu üretmek için Period tablosu altõnda Default (Ön değer) ve
Structural frekanslarõ seçin. Default olarak isimlendirilen frekanslar tipik olarak yapõsal
olanlara benzer şekilde oluşturulan frekanslardõr. Structural frekanslar yapõnõn tabii
frekanslarõdõr.
• Damping tablosu altõndaki Damping Value (Sönüm Değeri) ni 0.05 olarak koruyun.
Çünkü yapõ 0.05 sönüm var gibi davranõr, bu nedenle başka bir değere ihtiyaç yoktur.
• İşiniz bitince DISPLAY düğmesine basõn.
4. Ekranda EL CENTRO depreminin 0.05 sönümlü Davranõş Spektrumunu göreceksiniz. Şekil 3-4 e
bakõnõz.
Şekil 3-4 Zaman Tanõm Alanõndan Davranõş Spektrumu
5. Response Spectrum Curves formunda File menüsünü ve Print Tables to File ‘i seçin. Bu iki
kolondan oluşan bir dosya oluşturur. Birinci kolon peryot ikincisi ise bu peryoda karşõ gelen
(PSA) spektral ivmedir.
• Bu dosyayõ RS-ELCEN.TXT adõ ile saklayõn (save).

Tablonun Düzenlenmesi
Bundan sonraki adõm RS-ELCEN.TXT text dosyasõnda bazõ küçük değişiklikler yaparak dosyayõ
SAP2000 in okuyabileceği düzene getirmektir. Dosya oluşturulurken, dosyanõn içeriği ile ilgili size
yardõmcõ olabilecek bazõ ek bilgiler de oluşturulur. Bu ek bilgilerin silinmesi gerekmektedir.
1. RS-ELCEN.TXT dosyasõnõ WORDPAD veya NOTEPAD gibi bir text editor ile açõn.
• Şekil 3-5 de görüldüğü gibi bütün yazõlarõ seçin ve silin.
• Aynõ isim ile RS-ELCEN.TXT text dosyasõnõ saklayõn.
2. Şimdi dosya yalnõzca peryot ve sahte spektral ivmeleri bulunan ve SAP2000 in okuyabileceği
düzende bir dosyadõr.
Şekil 3-5 Davranõş Spektrumu Tablosu Text Dosyasõ
Spektral Bilginin Okunmasõ

Şimdi SAP2000 okuyabileceği formatta bilgilere sahip olan dosyanõn programa, nerede ve hangi
düzende olduğunu anlatmak kaldõ.
1. Model kilitli ise, üst menüdeki Modeli Kilitle/Aç düğmesine basõn. Bu, kilidi açacak ve
değişiklik yapmanõza izin verecektir.
2. Define (Tanõmla) menüsünden Response Spectrum Functions õ seçin.
3. Response Spectrum Functions formunda Add Function from File düğmesine basõn.
• Spektrum adõ RSELCEN
• Open File (Dosya Aç) düğmesine basõn ve Pick File formundan RS-ELCEN.TXT
dosyasõnõ seçin.
• Number of Points Per Line’ õ (1) olarak koruyun çünkü her satõrda 1 davranõş
(Response) bilgisi var.

• Period and Acceleration Values ‘i seçin.

• Formu kapatmak için OK düğmesine basõn.
4. Define (Tanõmla) menüsünden Response Spectrum Cases i seçin.
5. Response Spectrum formunda ADD NEW SPECTRA düğmesine basõn.
• Modal Damping için 0.05 girin.
• Input Response Spectra sahasõnda U1 yönü için RSELCEN õ seçin ve Scale Factor
(Çarpan) için 32.2 ft/sn2 girin.
• Geriye kalan değerler kabul edilebilir.
• Formu kapatmak için OK düğmesine basõn.
Değişiklikler yapõldõ şimdi modelimizi çalõştõrõp, sonuçlarõ alõp inceleyebiliriz.

2. Analyze (Analiz Et) menüsünden Run Minimized i seçin ve analizi başlatõn.
Kontrolda yapõlacak ilk şey Zaman Tanõm Alanõ ve Davranõş Spektrumu gereği yapõnõn üst kotundaki
yer değiştirmeler ve taban kesmelerinin kontroludur. Bu bize taslak yöntem çalõşmamõzõn ne düzeyde
iyi olduğunu gösterir. Bu bölümün sonunda statik yatay yükler, Zaman Tanõm Alanõ Yükleri ve
Davranõş Spektrumu yüklerinin sonuçlarõnõ görebilirsiniz.
Davranõş Spektrumu Şekil Değiştirmeleri

1. Display (Görüntüle) menüsünden Display Deformed Shape i seçin
• Deformed Shape formunda spektral analiz için yük durumunu seçin.
• OK düğmesine basõn.
2. Yapõnõn en üst kotundaki bir düğüm noktasõna sağ düğme ile tõklayarak global X yönündeki
deplasmanlarõ görebilirsiniz.
Davranõş Spektrumu Taban Kesmesi

Alõştõrma 1 de tanõmlanan BASE SHEAR grubunu kullanarak Davranõş Spektrumundan oluşan taban
kesmelerini görebilirsiniz.

Zaman Tanõm Alanõ Şekil Değiştirmeleri ve Taban Kesmeleri

1. Bu alõştõrma konusunun ilk bölümünde ana hatlarõyla kullanõlan yöntem ile yapõnõn en üst
kotundaki yer değiştirmeleri görebilirsiniz.
2. Plot Functions listesinden düğüm noktasõnõ silin ve Time History Display Definitions formunda
List of Functions dan Base Shear X i seçerek X yönü taban kesmelerini çizebilir ve
listeleyebilirsiniz.
Statik Yatay Davranõş Zaman Tan. Alanõ

Spektrumu
Max Dönmeler 1.6 in 5.5 in 5.9 in
Max Taban 72.5 Kips 306 Kips 286 Kips
Kesmesi.
Tablo 3-1 Yatay Yük Sonuçlarõnõn Karşõlaştõrõlmasõ
Son Açõklamalar
Gördüğünüz gibi zaman tanõm alanõnda hesap, Davranõş Spektrumu analizine göre çok daha fazla
zaman harcar. Davranõş Spektrumu ve zaman tanõm alanõ analizleri birbirine yakõn sonuç vermektedir.
Bununla beraber her iki yöntemin da sõnõrlarõnõn ve gücünün mühendisler tarafõndan tam olarak
anlaşõldõktan sonra kullanõlmasõ çok önemlidir.


ALIŞTIRMA IV
Düzlem Çerçevenin Çelik Dizaynõ

(Boyutlamasõ)
Açõklama
Bu alõştõrma konusu yapõnõn analizinden sonra, dizayn için SAP2000 deki güçlü araçlara dikkat
çekmeyi sağlar. Bu alõştõrma konusunda, Alõştõrma I de modellediğimiz yapõnõn çelik dizayn
olanaklarõ görülecek.
Modelin önemli özellikleri ve SAP2000

• Elemanlarõn rijit uç bölgelerinin tanõmlanmasõ
• Otomatik seçim gruplarõ
• Eleman özelliklerinin tanõmlanmasõ
• Gruplar ile elemanlarõn dizaynõ
• Analize P-Delta etkisinin katõlmasõ
• Dizayn sonuçlarõnõn görüntülenmesi
• Auto Selection bölümlerinin üstüne yazma
SAP2000 Alõştõrma Kõlavuzu IV-1

20K 20K 20K 20K

10' 10' 10' 10' 10' 10'
0.1K/ft
ÇATI KİRİŞ KİRİŞ
20K
KOLON KOLON KOLON
KAT 7 KİRİŞ KİRİŞ
15K
KOLON KOLON KOLON
12.5K
KOLON
KOLON KOLON 5 @ 13'0"
10K
KOLON KOLON KOLON
7.5K
KOLON
KOLON KOLON
5K
KOLON KOLON KOLON

2 @ 13'-6"
2.5K KOLON KOLON
KOLON
ZEMİN
GLOBAL Z
30'-0" 30"-0"
GLOBAL X
TÜM KOLONLAR W14
TÜM KİRİŞLER W24
ELEMAN AĞIRLIKLARINI DA İÇEREN TİPİK KAT KÜTLESİ = 0.49 kip-sn-sn/in
ELASTİSİTE MODÜLÜ=29500 ksi
ÇELİK MUKAVEMETİ (fy) = 36 ksi
Şekil 4-1 2 Boyutlu Düzlem Çerçeve Alõştõrmasõ

SAP2000 de Modelin Üretimi

Alõştõrma I in konusu olan dosyayõ birkaç değişiklik ile geliştirerek kullanabilirsiniz.
Malzemeler
Yapõlacak ilk şey, malzeme özelliklerinin tanõmlanmasõdõr.
1. Birimin Kip-in olduğunu kontrol edin.
2. Define (Tanõmla) menüsünden Materials õ seçin
3. Define Materials formunda malzeme tiplerinde STEEL i seçin ve MODIFY/SHOW MATERIAL
düğmesine basõn.
4. Steel Yield Stress (Akma Gerilmesi fy) i 36 Ksi olarak ayarlayõn.
5. Modulus of Elasticity (Elastisite Modülü E) 29500 Ksi olarak ayarlayõn.
6. OK düğmesine basarak değişikliklerinizi onaylayõn ve formu kapatõn.
Yükler
1. Alõştõrma I in konusu olan noktasal yükler üniform ölü yükler ve elemanlarõn zati ağõrlõklarõ
atanmõştõ. (Şekil 4-2 de yeni Statik Yük Durumlarõ listesine bakõnõz.) Bu alõştõrma konusunda
hareketli yük ve elemanlarõn zati ağõrlõklarõ atanacak. Yapõnõn zati ağõrlõğõnõ içeren yük durumu,
amaçlanan optimum dizaynda yapõsal ağõrlõğõ korumak için iyi bir yoldur. Yükler; ölü yük,
hareketli yük ve yatay deprem yükü durumu gibi bölümlere ayrõlmõştõr. Böylece SAP2000 in
dizayn kõsmõ otomatik olarak yük Kombinezonlarõnõ oluşturur.
• DEAD (Ölü Yük) yük durumu için Self Weight Multiplier katsayõsõnõ 0 verin.
• Elemanlar için SELF adõnda DEAD (Ölü Yük) tipinde Self Weight Multiplier katsayõsõ
1 olan yük durumunu ilave edin.
• Diğer statik yük durumu için adõ LIVE olan ve LIVE (Hareketli Yük) tipinde bir yük
ilave edin.
2. Aynõ yük durumlarõnõ ölü yük ve hareketli yük durumu için ilave edin. Bunun anlamõ yapõdaki her
kirişin ölü ve hareketli yükleri olduğudur. (Alõştõrma I bölümündeki yüklerin atanmasõ konusuna
bakõnõz.)
Şekil 4-2 Statik Yük Durumlarõ

Otomatik Seçim Grubu Tanõmlanmasõ

SAP2000 deki otomatik seçim özelliği, yapõnõn dizaynõ için çok etkili bir yoldur. Otomatik seçim
profil gruplamasõ ile çelik profõller tanõmlandõğõnda, program tüm çubuk elemanlarõnõ bu grupdaki
profil ile dizayn edebilir. Örneğin W14 Profilleri ile COLUMN adõnda, ve W24 profilleri ile BEAM
adõnda otomatik seçim grubu tanõmlayabilirsiniz. Bu yolla COLUMN olarak belirlenen çerçeve
elemanlarõ, otomatik profil seçimi sayesinde yalnõzca W14 profili ile dizayn edilir.
Yapõlacak ilk şey, yalnõzca kolon profillerini kapsayan otomatik seçim grubu tanõmlamaktõr. Esasen
bizim programa verdiğimiz profil listesi çerçeve elemanlarõnõ dizayn ederken seçebilecekleridir.
Böylece en uygun profili bu gruptan seçecektir.
Ön dizayn bitip hassas dizayn başladõğõnda, BEAM ve COLUMN gruplarõ, optimum sonuç için
otomatik seçim gruplarõna bağlanacaktõr. Bundan sonra ihtiyacõ olabilecek birkaç profili kolayca
değiştirerek analiz ve dizayn için kesin profil atanõr.
Not: Otomatik seçim yalnõz çelik çerçeve profilleri için çalõşõr.
1. Define (Tanõmla) menüsünden Frame Sections õ (Çubuk Eleman Kesitleri) seçin.

2. Frame Sections formundan W14x61 ve W14x283 arasõndaki bütün profilleri yükleyin.
• IMPORT I/WIDE FLANGE õ tõklõyarak listeyi açõn.
• Profil listesinde aşağõ doğru inip W14x283 profilini seçin.
• SHIFT düğmesine basõp farenin sol tuşu ile W14x61 õ tõklayõn ve OK düğmesine basõn.
Bu işaretlediğiniz ve arada kalan tüm profilleri seçer.
3. Frame Sections formunda tekrarlanan profiller varsa silin (Delete).
Hatõrlatma: Eğer bir profil kullanõlõyorsa silinemez. Bu özellik tüm elemanlarõn

profillere atandõğõna emin olmanõn bir yoludur.
4. Frame Section formundan Add Ekle) listesinin en altõndaki Auto Select i (Otomatik Seçim)
seçin.
• Auto Section Name i COLUMN olarak değiştirin.
• Auto Selections listesinde, W14 ile başlayanlar hariç bütün profilleri seçin ve Remove
düğmesini kullanarak listeden çõkartõn. Bunun anlamõ COLUMN olarak belirlenmiş bir
çerçeve elemanõnõn dizaynõ Auto Selections listesindeki W14 profillerinden biriyle
dizayn edileceğidir. (Şekil 4-3 e bakõn.)

Şekil 4-3 COLUMN Adõnda Otomatik Seçim Grubu Tanõmlanmasõ
5. 2. den 4. e kadar olan maddeleri tekrarlõyarak:

• W24x55 ve W24x162 arasõndaki bütün profilleri yükleyin.
• BEAM adõnda ve yalnõzca W24 profilleri içeren bir otomatik seçim grubu belirleyin.
6. Sonuç olarak, tüm düşey çerçeve elemanlarõnõ seçin ve onlarõ COLUMN kesitlerini atayõn. Tüm
yatay çerçeve elemanlarõnõ seçin ve onlara BEAM kesitlerini atayõn. (Çerçeve elemanlarõ
bölümlerinin atanmasõ için Alõştõrma I in konusuna bakõnõz.)
Not: Şüphesiz ki otomatik profil seçimi kullanmak yerine kendiniz analiz ve

dizayn için özel bir profil seçebilirsiniz . Çerçeve elemanõna çelik profil
atama dizayn Alõştõrma I in konusundan basitce sağlanabilir. Çelik profil
kullancõnõn tanõmladõğõ bir profil veya Section Property dosyasõndan
seçilmiş bir profil olabilir.
Bilgilerimizi girdik, şimdi modelimizi çalõştõrõp sonuçlara göz atalõm.

2. Analyze (Analiz Et) menüsündeki Set Options (Seçenekleri Belirle) yi seçerek dizayn ile
ilgili parametreleri ayarlayõn
• Analysis Options (Analiz Seçenekleri) formunda Plane Frame i seçerseniz çözüm
miktarõ ve analiz için gerekli zamanõ kõsaltmõş olursunuz.
• Include P-Delta (İkinci Mertebe Etkilerini Hesaba Kat) kutusunu işaretleyin.
• SET P-DELTA PARAMETERS düğmesine basarak gelen formdan analiz parametrelerini
ayarlayõn.
♦ Maximum Iterations a 10 girin.

♦ P-Delta yük Kombinezonu için iki ölü yük DEAD ve SELF girin ve katsayõlarõnõ 1
olarak verin
♦ Hareketli yük için LIVE yük durumunu 1 katsayõsõ ile verin.
Not: Yük katsayõlarõna yapõdaki en olumsuz yatay ve düşey dizayn yükünü veren
yük Kombinezonu için ihtiyacõnõz vardõr.
♦ Geriye kalan değerler kabul edilebilir.

♦ Değişikliklerin kabulü için OK düğmesine basõn ve formu kapatõn.
3. Yapõnõn analizi için Analyze (Analiz Et) menüsünden Run (Çalõştõr) seçeneğini tõklayõn.
Not: Çünkü biz profiller için gruplar belirledik ve dizaynõmõz için özel bir
profilimiz yok. SAP2000, en uygun kesit değerlerini, rijitlik matrisi ve diğer
ihtiyacõ olan özellõkleri hesaplamak için alõr. İlk analiz ve dizayn
çalõştõrõldõğõnda programa analiz için kullanõlacak profil boyutlarõ öğretilir.
Kesitlerin Dizaynõ
Analizi Çalõştõrõp sonuçlarõnõ kontrol ettikten sonra çelik dizaynõ için gerekli parametreleri
ayarlõyabilirsiniz.
Yönetmelik Seçimi
Analizdeki bilgiler çerçeve elemanlarõ üzerinde bir yönetmeliğin kontrolu yapõlarak çalõşõr.
1. Options menüsünden Preferences i seçin

2. Preferences formunun altõnda Steel tablosunu ve kullanmak istediğiniz yönetmeliği seçin. Bu kez
AISC-ASD-89 u kullanacağõz.
• Çelik profiller için daha önce kullandõğõnõz aynõ Section Properties file dosyasõnõ
kullanõn.

Yük Kombinezonlarõ ve Dizayn
Şekil 4-4 Dizayn Menüsü Seçenekleri
Yönetmeliği seçtiğinize göre elemanlarõnõzõn dizaynõnõ yapabilirsiniz, ancak dizaynda kullanacağõnõz

yük Kombinezonlarõnõ kontrol etmelisiniz.
1. Öncelikle Design menüsünün altõnda Steel Design seçeneğinin işaretlendiğinden emin olmalõsõnõz. Bu
SAP2000 e çelik profil ile dizayn yapõlacağõnõ söyler.
2. Design menüsünden Select Design Combos u (Yük Kombinezonlarõnõ Seç) seçin.
• Design Combos listesinde otomatik Kombinezon üretiminden Combo yu seçip SHOW
düğmesine basõn.
• Eğer orada dizaynõnõzda kullanmak istediğiniz diğer yük Kombinezonlarõnõ görürseniz
bunlarõ da ekliyebilirsiniz. Basitçe, Kombinezon tanõmõnõ Define (Tanõmla) menüsünden
Select Design Combos formundan Design Combos öğesinden ekliyerek yapabilirsiniz.
3. Design menüsünden Start Design/Check of Structure õ (Yapõnõn Dizayn/Tahkik’ine Başla) seçerek
dizaynõ çalõştõrabilirsiniz.
• Tüm elemanlarõn dizaynõ otomatik profil seçim grubundan en uygun profil seçilerek
yapõlõr.
• SAP2000 otomatik olarak aktif pencerede elemanlarõn altõnda maksimum gerilmeye bağlõ
yüzdelerini gösterir.
• Ayrõca ekranõn altõnda yer alan gerilme oranlarõ renk anahtarõnõ ile elemanlarõn gerilme
oranlarõnõ renk kodlarõ ile karşõlaştõrabilirsiniz.
Not: Eğer hemen birkaç çerçeve elemanõnõn dizayn sonucunu görmek

istiyorsanõz, bu elemanlarõ seçin ve ‚Design‘ menüsünden‚ Start
Design/Check of Structure‘ õ tõklõyarak dizaynõ başlatõn.

Sonuçlarõ İnceleyip Yeniden Dizayn Etmek

Design/Check işlemi tamamlandõktan sonra ilk yapõlacak şey sonuçlarõn doğruluğuna bakmaktõr.
SAP2000 sonuçlarõn kontrolu için kullanõcõya bazõ kolaylõklar sunar.
1. Dizayn sonucunu görmek için herhangi bir elemanõn üzerine sağ düğme ile tõklayõn. Eleman
kendini belli edicek şekilde parlayõp sönmeye başlar.
2. Steel Stress Check Information formunda, eleman boyunca değişik noktalarõnda listedeki yük
Kombinezonlarõ kullanõlarak yapõlan kontrollarõ görüceksiniz. (Şekil 4-5 e Bakõnõz)
• Forma ilk bakõşda bir kombinezon dikkati çeker. Bu profilin dizaynõnda kullanõlan kontrol
Kombinezonudur.
• Diğer her Kombinezon eleman boyunca değişik noktalardaki moment etkileşimi ve kesme
ile ilgili gerilme oranlarõnõ içerir.
Hatõrlatma: Rapor edilmesini istediğiniz parça sayõsõnõ değiştirebilirsiniz.

Elemanõ seçin, Assign (Ata) menüsünden Frame …Output Segments i
seçin ve gelen formdan parça (Segment) sayõsõnõ değiştirin. Ancak, yeni
bölge sayõsõna uygun sonuçlarõ görebilmek için analizi yeniden
çalõştõrmanõz gerekir.
3. Herhangi bir kontrol Kombinezonunu seçip Details düğmesine bastõğõnõzda elemanõn analiz
sonuçlarõnõ ve yönetmelik gereği eşitlikleri görebilirsiniz. (Bakõnõz Şekil 4-6)
4. ReDesign düğmesine bastõğõnõzda Element Overwrite Assignments formunu oluşturursunuz. Bu
formda yapabildikleriniz:
Not: Eğer ReDesign düğmesi sayesinde Element Overwrite Assignments

formunda bazõ değişiklikler yaparsanõz, yenilenen dizayn sonuçlarõnõ
ekranda görmek için Refresh Window (Ekranõ Tazele) düğmesine
basmalõsõnõz .
• Gerilme oranlarõnõn değişiminin etkilerini görmek için başka bir kesit seçin.
Not: Auto Selection (Otomatik Seçim) modunda ( eğer ‘Update Analysis

Sections’ õ kullanõyorsanõz) bu kesit yeni bir rijitlik matrisi üretiminde
kullanõlabilir. Bununla beraber, bundan sonra Design/Check
(Dizayn/Tahkik Et) i çalõştõrdõğõnõzda hala ‘AutoSelection’ geçerli olacaktõr.
• Elemanõ Moment Resisting Element veya Brace olarak kurun..

• Efektif açõklõk, Temiz açõklõk oranlarõ gibi dizayn faktörlerini yeniden yazõn.
• Overwrite Allowable Stresses Dizayn için kullanõlõr. Bu, kesitlerin izin verilen
gerilmeleri içinhalihazõrdaki birimlerle ifade edilen değerdir.
• Dizayn parametreleri ile ilgili değişiklikleriniz bittiğinde OK düğmesine basõn.
Not: ReDesign formunda herhangi bir bilgiyi değiştirdiğinizde SAP2000

otomatik olarak yeni bilgiye göre dizayn gerilme oranlarõnõ yeniden
hesaplar ve Steel Stress Check Information formunu yeniler. Analiz
bölümünün yenilenmesi için Yeniden Analiz bölümüne bakõn.

5. Bir sonraki analizde yeniden dizayn edilmiş profilleri kullanmak için Design menüsünden
Update Analysis Sections seçeneğini kullanmalõsõnõz. Bu, değiştirilen profilleri kullanarak
rijitlik matrisini oluşturur ve böylece daha hassas dizayn kontrolu yapõlabilir.
Şekil 4-5 Belirlenen Yük Kombinezonlarõ İçin Çelik Gerilme Kontrolu

Şekil 4-6 Kiriş Elemanõnõn Detaylõ Çelik Dizayn Bilgileri
6. Design menüsünden Display Design Info seçeneğini kullanarak grafik ekranda çeşitli dizayn
sonuçlarõnõ görebilirsiniz. Bu sonuçlar çerçeve elemanõnõn sağ ve altõnda yazõlacaktõr.
Not: Analiz için kullanõlan profiller çerçeve elemanlarõnõn sol ve üstünde

gösterilir. Tüm dizayn bilgileri çerçeve elemanlarõn sağ ve altõnda
gösterilir.

Şekil 4-7 Dizayn Veri / Sonuç Görüntüleme Formu
7. Ayrõca File menüsünden Print Design Tables seçeneğini kullanarak dizayn sonuçlarõnõn yazõcõdan
basõlmasõnõ sağlõyabilirsiniz. Belirili bir sayõdaki elemanõn sonuçlarõnõ bastõrtmak için önce
elemanlarõ seçin, sonra File menüsünden Print Design Tables i seçin.
Kesit Değerlerinin Değiştirilmesi

Şekil 4-1 de gördüğümüz gibi kirişlerin üzerinde üçte bir mesafeden gelen noktasal yükler vardõr. Bu
noktasal yükleri diğer elemanlardan geliyor gibi, yani kiriş üçte bir mesafesinden onlara destek
oluyor gibi farzedelim. Modelin tanõmlanmasõnda bunlar göz önüne alõnmadõ ve kirişlerin dizaynõna
uygun değil. Kirişi güvenli olarak dizayn edebilmek için dizayn parametrelerini düzenlemeliyiz.
1. Yapõdaki tüm kirişleri seçin. Intersecting Line Select Mode i kullanabilirsiniz.

2. Design menüsünden ReDefine Element Design Data yõ seçin.
• Element Overwrite Assignments formundan Unbraced Length Ratio yu seçin, ve L22
kutusunu işaretleyin ve 0.33 değerini girin. Bu elemanlarõ ön değer olarak son noktasõ
yerine 1/3 üncü noktasõndan (Lokal 1-2 düzleminin dikine) kõrar. (Şekil 4-8 e Bakõnõz)
• Yeni değeri girdikten sonra OK düğmesine basõn. SAP2000 otomatik olarak
Design/Check i yeniden çalõştõrarak modelinizi günceller.
3. Şimdi kiriş elemanlarõnõzõ daha küçük görüyorsunuz.
Hatõrlatma: Yapõnõn zati ağõrlõğõnõn ne kadar olduğunu bulmak için taban kesme
grubunda düğüm yüklerinin toplamõnõn raporunu alabilirsiniz. Bu
yaptõğõnõz değişikliklerin ne kadar etkili olduğunu görmenin en çabuk
yoludur. Ayrõca yapõnõn toplam ağõrlõğõnõ Dosyaadõ.EKO dosyasõndan
görebilirsiniz.

Şekil 4-8 Kirişler İçin ‘Element Overwrite Assignments’ Formu
Yeniden Analiz
İlk analiz çalõştõğõnda rijitlik matrisinin oluşturulmasõ için yaklaşõk kesit değerleri kullanõlõr. Bu
nedenle analizin seçilen profilleri kullanarak yapõldõğõna emin olmak için iteratif bir yöntem ile
analizin tekrarlanmasõ gerekir.
1. Yapõsal bölümlerin değişiklikleri bittiğinde, Design menüsünden Update Analysis Sections ‘õ
seçmelisiniz. Böylece rijitlik matrisi için seçilen parçalarõn özellikleri kullanõlarak analiz yeniden
çalõştõrõlõr.
2. Sonra hangi parçalarõn değiştiğini görmek için dizaynõ tekrar çalõştõrmalõsõnõz.
3. Profil seçiminden memnunsanõz Design menüsünden Replace Auto w/ Optimal Sections ‘i
seçin. Bu sürekli olarak, otomatik seçim ile esas dizayn edilen profili değiştirir. Etkili bir şekilde
analiz edilen profilin dizaynõnõ yapar ve bu nedenle kolon ve kiriş analizi profilleri ile optimum
veya kullanõcõnõn seçtiği profili değiştirir.
LRFD Dizaynõ
LRFD dizaynõ için kullanõlan yöntem aslõnda ASD için kullanõlan ile aynõdõr. Kombinezon ve
kontrollar LRFD yönetmeliği kullanõlarak çerçeve elemanlarõ üzerinde uygulanõr ve böylece sonuçlar
ve bilgiler farklõ rapor edilir. LRFD Design/Check çalõştõrõlacakssa bazõ bilgi giriş parametrelerini
değiştirmeniz gerekecektir.
1. P-Delta analizi için yeni yük faktörü girmelisiniz.
2. Preferences formundan AISC-LRFD93 çelik yönetmeliğini seçmelisiniz.
3. Çelik profilleri yeniden dizayn etmelisiniz.

İleri Düzeyde Konular

Çerçeve Eleman Gruplarõ Tanõmlanmasõ
Bazen dizayn için çerçeve eleman gruplarõnõ faydalõ bulabilirsiniz. Bu, grupdaki tüm parçalarõn aynõ
profil ile dizaynõnõ zorunlu kõlar. Bu yöntemin avantajõ dizaynda kullanõlan çok sayõdaki profili
azaltõr. Örneğin, iki-üç katõ aynõ gruba alarak birlikte dizayn edebilirsiniz. Bu size bir profil ile tüm
kolonlarõn veya bir profil ile tüm kirişlerin aynõ grupda çalõşmasõnõ sağlar.
1. Çerçeve elemanlarõnõn otomatik profil seçimi listesini yeniden belirleyin.

2. Kat ve altõndaki çerçeve profillerini BOTTOM adõnda bir grup ile belirleyin.
3. 3 üncü kat ile 5 inci kat arasõndaki çerçeve profillerini MIDDLE adõnda bir grup ile belirleyin.
4. Diğer elemanlarõ TOP adõnda bir grup ile belirleyin.
5. Modelin analizini tekrar çalõştõrõn.
6. Design menüsünden Select Design Group ‘u seçin. Bu, programa elemanlar grupu dizayn
ettirilip bu elemanlarõn hepsine, bütün elemanlardaki gerilmeyi sağlayan en hafif kesiti
atamakla yapõlõr.
• Design Groups liste kutusu TOP, MIDDLE ve BOTTOM adõndaki parça gruplarõnõ
içerir. Bunun anlamõ her çerçeve grubu otomatik seçim grubundan etkin bir şekilde
dizayn edilmektedir.
Not: Dizayn grubu listesinde herhangi bir grup yoksa tüm parçalar kendi
başõna dizayn edilir.
• OK düğmesine bastõğõnõzda, SAP2000 otomatik olarak çelik profilleri dizayn eder ve

ekranda sonuçlarõnõ gösterir.
7. İlk dizayn çalõştõrõldõğõndaki sonuçlar ile grup dizaynõ çalõştõrõldõğõndaki sonuçlarõ
karşõlaştõrarak seçilen profillerde hangisinin daha etkin olduğuna bakõn.
Rijit Uçlar
Bu yapõ, enkesit boyutlarõ olmayan elemanlar ile moment çerçevesi analizi amacõyla dizayn edilmiştir.
Bununla beraber bu kabul çok da kötü değildir, SAP2000 bu problem için birçok kesin yöntem
kullanõlmasõna müsade eder. Elemanlara rijit uç tanõmladõğõnõzda, kolon-kiriş birleşim bölgesinde
eğilemeyen (Rijit) bir bölge tanõmlamõş olursunuz. Bu bölgenin büyüklüğü kullanõcõ tarafõndan
belirlenir, fakat genellikle çerçeveyi oluşturan parçalarõn derinliği veya buna bağlõ bir katsayõ verilir.
1. Tüm çerçeve elemanlarõnõ seçin.

2. Assign (Ata) menüsünden Frame… End Offsets i seçin.
• End Offset formundan Update Lengths From Current Connectivity ‘i seçin. Bu,
program tarafõndan otomatik olarak düğüm noktasõna gelen profillerin rijit uçlarõnõn
hesaplanmasõnõ sağlar.
• Rigid Zone Factor için 1 girin. Bunun anlamõ rijit uç bölgesinin %100 ünün rijit uç
olarak analiz edileceğidir.

• OK düğmesine basõn.
3. Eğer Set Elements formunda Element Shrink i işaretlerseniz ekrana baktõğõnõzda her
düğüm noktasõnda parlak çizgili rijit uçlarõ görürsünüz.
Hatõrlatma: Çerçeve elemanlarõnõ her değiştirdiğinizde rijit uç tanõmlamasõnõ

tekrar yapmalõsõnõz.
Not: Kolon ve kirişlerdeki moment ve kesme kuvvet değerleri rijit uç
tanõmlamasõ yapmadõğõnõz duruma göre biraz değişir.Çünkü rijit uç
atanmasõ elemanlarõn eğilebilir uzunluklarõnõ azaltõr.
Son Açõklamalar
SAP2000 in çelik dizayn takõmõ çerçeve elemanlarõnõn dizaynõ için çok faydalõdõr. Bununla beraber
akõlda tutulmasõ gereken birkaç şey vardõr:
1. Elemanlarõn tüm dizayn bilgilerinin doğru olduğundan emin olmalõsõnõz. Programõn dizaynda
kullandõğõ bazõ ön değerler, yapõnõzõ modellerken kullandõğõnõz çeşitli yöntemler için yeterli
doğrulukta olmayabilir. Örneğin K ve Unbraced Length Ratios (Serbest Açõklõk Oranõ) gibi.
Display Design Results formunu kullanarak karkas ile ilgili bilgileri görebilirsiniz. Uygunluk
için analiz bölümü ile dizayn bilgilerini aynõ zamanda görebilirsiniz.
2. Programõn sağladõğõ dizayn Kombinezonlarõnõn yapõnõza mahsus yeterli ve doğru olduğunu

kontrol edin. Yeterli değil ise dizayn için kişisel liste oluşturun.
3. Son dizayn sonuçlarõnõzõ kişisel tecrübeniz ile kritik noktalarda kontrol ediniz.
4. P-Delta analizi için kullanõlan yük faktörlerinin doğruluğunu kontrol edin.
5. Modelinizde her değişiklik yaptõğõnõzda yeniden dizaynõ çalõştõrõn. Bu size elemanlarõnõzõn

hala kabul edilebilir olduğunu göstermenin bir yoludur.
6. Yapõnõn toplam ağõrlõğõnõ bulmakta grup kullanmak yararlõdõr. (Bunu nasõl yapacağõnõz ile
ilgili bilgi Alõştõrma I konusundadõr).
7. Modelinizdeki profillerin çeşitlerinin sayõsõnõ azaltmak için gruplar kullanõn.
8. Dosyaadı.EKO dosyasõ her profilinizin ağõrlõğõnõ verir. Bu bilgi ilk değerlendirme için
kullanõlabilir.


Alistirma Kilavuzu

Enviado por

Dados do documento

Título original

Direitos autorais

Formatos disponíveis

Compartilhar este documento

Compartilhar ou incorporar documento

Opções de compartilhamento

Você considera este documento útil?

Este conteúdo é inapropriado?

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

Alistirma Kilavuzu

Enviado por

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

SAP2000 

Yapõlarõ Sonlu Elemanlarla

Daha ayrõntõlõ bilgi, yazõlõm lisansõ ve

Türkiye, Almanya ve Rus Fed. Devletleri

ã Copyright Computers and Structures Inc., 1978-2000

Kullanõcõ, programõn temel varsayõmlarõnõ açõkça anlamalõ ve programõn oluşturduğu

Özellikle orjinal SAP serisi programlarõnõn kavramsallaştõrõlmasõ

SAP2000 MENÜLERİNİN TANIMLARI

Alõştõrma I: Statik Yüklü Düzlem Çerçeve

Alõştõrma II: Davranõş Spektrumu Yükü ile Düzlem Çerçeve

Alõştõrma IV: Düzlem Çerçevenin Çelik Dizaynõ

Statik Yüklü Düzlem Çerçeve

Modelin önemli özellikleri ve SAP2000

SAP2000 Egitim Klavuzu I-1

ZEMiN 20K 20K 20K 20K

HER KATTA 10' 10' 10' 10' 10' 10'

30'-0" 30"-0" GLOBAL X

TÜM KOLONLAR W14

Şekil 1-1 İki Boyutlu Düzlem Çerçeve

SAP2000 Alõştõrma Kõlavuzu I-2

SAP2000´de Modelin Üretilmesi

Not: Çalõşmalarõnõz süresince herhangi bir anda birimleri değiştirebilirsiniz.

(3) İki boyutlu düzlem çerçeveyi seçin.

Modelin Düzenlenmesi, işlenmesi

İpucu: Düğüm noktalarõnõzõ daima hasõrlarõn kesim noktalarõna yerleştirmeye

2. Kat yüksekliklerinizi tanõmlayan hasõrlarõ değiştirmek için Z yönü düğmesini seçin.

İpucu: Hasõr düzenlemesini bitirdiğinizde istediğiniz bir kolonun üzerine gelin,

SAP2000 Alõştõrma Kõlavuzu I-3

Mesnetlerin (Sõnõr Şartlarõnõn) Düzenlenmesi

İpucu: Ekranõn altõndaki yatay durum çubuğunda (solda) ne tip elemanlarõ ve

Yapõ Elemanlarõna Kesitlerin Atanmasõ

SAP2000 Alõştõrma Kõlavuzu I-4

Şekil 1-2 Statik yük isimleri giriş formu

Hatõrlatma: Bir yükleme yapõyorsanõz uygun yük durumunda olduğunuza emin

Döşeme Diyaframlarõnõn Yerleştirilmesi

SAP2000 Alõştõrma Kõlavuzu I-5

♦ Z-aksõ bağõmlõlõğõnõ seçin . Bu Z-aksõna dik bir diyafram tanõmlar.

Not: Analiz bittiğinde OK düğmesine basmadan önce analiz sonuçlarõnõ toplu

SAP2000 Alõştõrma Kõlavuzu I-6

Deneyin: START ANIMATE düğmesinin yanõndaki + veya – lere basõp şekil

• İncelemeleriniz bittiğinde STOP ANIMATION düğmesine basõn.

SAP2000 Alõştõrma Kõlavuzu I-7

SAP2000 Alõştõrma Kõlavuzu I-8

Analiz Sonuçlarõnõn İncelenmesi ve Basõlmasõ

Hatõrlatma: Alõşkanlõk gereği bazõ baskõlarõnõzõn dosyada önceden çõkmasõnõ

SAP2000 Alõştõrma Kõlavuzu I-9

Projelendirme işlemlerini kapsayan yardõmcõ özellikler:

SAP2000 Alõştõrma Kõlavuzu I-10

Davranõş Spektrumu Yükü ile

Modelin Önemli Özellikleri ve SAP2000

SAP2000 Alõştõrma Kõlavuzu II-1

Davranõş Spektrumunun Tanõmlanmasõ

1. Help (Yardõm) menüsünden Search for Help on’õ seçin.

Not: Windows dökümanlarõnõzda Ekranda Yardõmõn kullanõlmasõna ilişkin bir

Davranõş Spektrumunun Tanõmlanmasõ

SAP2000 Alõştõrma Kõlavuzu II-2

• Damping (Sönüm) için 0.05 (5 %) girin

SAP2000 Alõştõrma Kõlavuzu II-3

Not: Diğer mod şekillerini + veya – düğmelerine ve sonra START

2. Davranõş Spektrumu analizi gereği meydana gelen taban kesmelerini görebilirsiniz

SAP2000 Alõştõrma Kõlavuzu II-4

SAP2000 Alõştõrma Kõlavuzu II-5

Şekil 2-5 Kütle Katõlõm Oranlarõ için Çõktõ Dosyasõ Parçasõ