Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
VOGËL DHE I
MESËM
Nga literaturat mësimore
V.S
2/1/2010
Literatur mësimore
Faktorët të cilët ndikojnë në zgjedhjen e formës adekuate të organizimit të NVM
janë:
1. Kapitali fillestar dhe planet financiare
2. Përfitimet, detyrimet dhe obligimet e pronarëve / menaxherëve
3. Tatimet dhe rregullimi qeveritar
4. Shfrytëzimi i burimeve
5. Rritja, ekspansioni, integrimi dhe shitja
FORMAT KRYESORE TË ORGANIZIMIT SIPAS PRONËSISË
1. Pronar i vetëm – biznesi individual
2. Ortakeria – partneriteti
3. Korporata
Pronar i vetëm – biznesi individual
1. Pronar i vetëm Të punësuarit
2. Përparësitë:
3. Liri e veprimit
4. Lehtësia e fillimit dhe përfundimit të biznesit
5. Taksa më thjeshta
6. Kufizime më të vogla ligjore
Të metat e pronësisë individuale:
1. Përgjegjësi e plotë mbi pronarin
2. Vështirësitë për të siguruar kapitalin e nevojshëm
3. Pronari / menaxheri është tepër i ngarkuar
4. Kontinuiteti kohor
5. Kufizime (mungesë) të menaxhmentit
Ortakeria – partneriteti
1. Partneriteti formalizohet me kontratë
2. kushteve të ndërprërjes së partneritetit
3. Tërheqja ose inkuadrimi i partnerëve të rinj
4. Nuk ekzistojnë kufizime ligjore për numrin e partnerëve
Përparësitë e partneritetit si formë e organizimit të ndërmarrjes së vogël janë këto:
1. Rritja e potencialeve për funsionimin dhe zhvillimin e biznesit (sinergjia)
2. Mundësitë më të mëdha për rritje dhe zhvillim
3. Thjeshtësia e procedurave të menaxhimit dhe marrjes së vendimeve në krahasim
me korporaten
4. Lehtë themelohet
5. Kufizime të vogla ligjore
6. Ndarja e rrezikut
Mangësitë e partneritetit si formë e organizimit të ndërmarrjes së vogël janë këto:
1. Fleksibiliteti i kufizuar
2. marrja e vendimeve, zhvillimi, personeli
3. Rritja e kapitalit
4. Kontinuitet në punë
5. Ndarja e punës: ka vështirësi në ndarjen
Korporata
1. Jeta e korporatës është e pavarur nga jeta e pronarit
2. Formë më e komplikuar e organizmit të biznesit
3. Ndarja e pronësisë nga menaxhimi
4. prona mund te shitet - biznesi vazhdon
5. Korporata themelohet siaps rregullave të përcaktuara me ligj
Pronësia në korporatë mund të jetë e transferueshme dhe jo e transferueshme
Korporata (struktura organizative) është përgjegjëse për obligimet e bëra, e jo pronarët e
kapitalit
Akcionarët janë pronarë dhe zgjedhin bordin e drejtorëve
Përparësitë:
1. Orientimi kah zhvillimi: ndarja e e qartë e përgjegjësive për menaxhim nga prona
dhe motivimi për dividendë dhe mundësia për të siguruar burime për investime
krijon platformë për zhvillim
2. Lehtësia për të siguruar burime financiare
3. Letësia në ndryshimin e strukturës së pronësisë dhe transferin e pronës
4. Menaxhmenti i specializuar
5. Përgjegjësia e kufizuar
6. Përfitime për të punësuarit
Mangësitë:
1. Kapitali themletar i nevojshëm për krijimin e koorporatës (i përcaktuar me ligj)
2. Taksate dyfishta
3. Kërkesa të mëdha juridik: çertifikatës së aksioneve, vulës së korporatës, librit
korporativ të shënimeve, regjistrimit si inkorporatë, evidencë të detajizuar të
kontabilitetit, regulativ lidhur me mbledhjet e këshillit të drejtorëve, etj.
4. kontrolli i vështirësuar
5. Rrezikim i aksionerëve të vegjël
6. Struktura menaxhuese e korporatave
Akcionerët janë pronarët e korporatës
PERGJEGJESITË LIGJORE TË BIZNESEVE
1. Shoqëritë tregtare me përgjegjësi të plotë
2. Shoqëritë tregtare me përgjegjësi të kufizuar
3. Shoqëritë komandite
FRANSHIZA SI FORMË E KRIJIMIT TË BIZNESIT
Franshiza është një marrëveshje midis kompanisë poseduese të një marke të mirënjohur
produkti (kompania prind) dhe një ndërmarrësi
Tipet e franshizave janë:
1. Franshiza e emrit tregtar
2. Franshiza e shpërndarjes së produktit
3. Franshiza e pastër
Përparësitë e franshizës
1. Suksesi më i lehtë në zbatimin e teknologjisë dhe standardeve / trajnimi
2. Marketingu / penetrimi me i lehtë (emri me i njohur dhe identifikimi me te)
3. Sistemi i përpunuar mire për të sigurauar cilësinë + standardet
4. Asistenca teknike dhe financiare (trajnime)
Të metat e franshizës
1. Pagesa e vazhdueshme e franshizes në kembim të së drejtës
2. Standardet strikte- autonomia më e vogël (inspektimi nga franshizori)
3. Kufizimet në blerje dhe shitje
4. Kufizimet në asortiman
REGJISTRIMI I BIZNESVE
1. Bazat ligjore per krijimin dhe funksionimin e bizneseve
2. Formë legale –regjistrohen tek organi perkatës shtetëror
3. numri identifikues, xhirollogaria, emri tregtar (firma)
4. Përkufizojnë obligime reciproke me bizneset e tjera shtetin
5. Akti i tehmelimit, Statuti dhe Kontrata
Zakonisht e zhvilluar në sektorin e tregtisë(Vickham, 2003)
Ndërmarrës qe i drejton burimet (resurset) e siguruara nga te tjeret
Termi : Ndërmarrës dhe ndërmarrësi
Richard Couton me 1734
Ndërmarrësi i lëvizë burimet nga një fushë më fitim më të ultë në një fushë me fitim
më të lartë (D.Stoks, 2003)
Shumpeteri në shekullin 20 ,ndërmarrësit i konsideron si një force destabilizuese në
kuptimin e nxitjes së ndryshimit të asaj që ekziston
P. Drucker në vitet 80,paraqitjen e ekonomisë së ndërmarrësisë do ta quajë “ngjarjen me
shpresëdhënëse”: ajo incon ndryshimet e shpeshta, shfrytëzon shanst që tjerët nuk i
shohin
Krjon diçka ndryshe dhe bën që nevoja për risi të jetë e përhershme
Wickham ( 2003) numron disa nga keto atribute :
1. Rreziku (risku)
2. Efikasiteti
3. Inovacioni
Howard (1998) numron kater karakteristika qenesore te ndermarrësit :
1. Njohja e shansave në treg
2. Gatishmeria për pranimin e rrëzikut
3. Aftesia per te siguruar resurset ( burimet) per investim
4. Aftesia per te menaxhuar bzinesit
Zimmerer dhe Scarborough ( 1998): nje person qe krijon nje biznes duke u ballafaquar
me rrezikun dhe duke synuar realizimin e fitimit dhe rritjen e biznesit duke perfituar nga
shansat dhe aftesia per te siguruar dhe menaxhuar resurset ( burimet) .
Atributet e profilit te ndermarresit:
1. Deshira per marrjen e pergjegjesise
2. Preferenca per nje rrezik te menaxhueshem - nje rrezik i kalkulueshem
3. Vetebesimi i larte ne aftesine per sukses
4. Deshira per nje pergjegje te shpejte ndaj veprimeve
Fushat e veprimit të biznesit të vogël dhe të mesëm…
1. Aktivitete intensive për nga puna që realizohen me shfrytëzim më racional të burimeve
njerëzore dhe pajisjeve, që sigurojnë punësim më të madh.
2. Nevoja për konsumatorë të rregullt që krijon një marrëdhënie midis shfrytëzuesve të
rregullt të shërbimeve përkatësisht konsumatorëve dhe dhënësve /ofruesve të shërbimeve
3. Problemi i përputhjes mes ofertës dhe kërkesës ka të bëjë me pasigurinë lidhur me
kërkesën e cila është shpeshherë vështirë e parashikueshme;
4. Fleksibiliteti në lokacion që ndërlidhet me faktin se lokacioni duhet të jetë te
konsumatorët.
Kjo është një komponentë e rëndësishme e planit të marketingut
1. Pozicionimi në treg
2. Strategjia rreth përkufizimit të çmimeve
3. Strategjia dhe plani I shitjes
4. Plani i promocionit, publicitetit dhe reklamës
PLANI I BIZNESIT
1. Plani i biznesit duhet të sigurojë informatat si:
2. Ku ndodhemi në momentin e tanishëm?
3. Analiza mbi gjendjen e tanishme (SWOT)
4. Ku dëshirojmë të arrijmë?
5. Qëllimet që dëshirojmë ti realizojmë
6. Si do të arrijmë atje?
7. Shpjegimet mbi kushtet e tregut, teknologjisë.
8. Sa janë të vlefshme sakrificat në krahasim me investimet që kemi për të bërë?
9. Krahasim në mes të investimeve dhe efekteve nga investimet
Përgatitja dhe hartimi
Përmbajtja
1. Rezyme
2. Historiku i shkurtër dhe gjendja e tanishme
3. Analiza SWOT
4. Përcaktimi i qëllimeve
5. Analiza e tregut
6. Aspektet teknologjike
7. Aspektet e menaxhimit
8. Identifikimi i shpenzimeve, investimeve dhe mjeteve të financimit
9. Analiza Financiare
Struktura -Në përgjithësi mund të themi se kemi të bëjmë me 4 njësi
themelore:
1. Analiza e gjendjes
2. Analiza e Tregut
3. Analiza e teknologjisë dhe menaxhmentit
4. Analiza Financiare
1. Analiza e gjendjes -Pasqyrë mbi:
1. Biznesin ekzistues
2. Origjinën e biznesit
3. Pronarët
4. Formëne e organizimit
5. Rruga e zhvillimit
Çka është SWOT analiza ?
Teknikë e analizës së gjendjes aktuale të institucionit të caktuar dhe ambientit të
tij
Është faza e parë e planifikimit dhe ndihmon në fokusimin mbi çështjet kyçe
SWOT
1. Strengths – Përparësitë
2. Weaknesses – Dobësitë
3. Opportunities - Mundësitë
4. Threats - Rreziqet
SWOT përdoret për të zhvilluar një PLAN që merr për bazë
1. faktorët e brendshëm
2. faktorët e jashtëm
3. maksimizon përparësitë dhe mundësitë
4. minimizon ndikimin e dobësive dhe rreziqeve
Përparësitë (Strengths)
1. Cilat janë përparësitë tuaja?
2. Çfarë bëni ju më së miri?
3. Cilat janë përparësitë tuaja në sytë e të tjerëve?
Dobësitë – Weaknesses:
1. Çfarë mund të përmirësoni?
2. Çfarë nuk e bëni mirë / apo e bëni keq?
3. Çfarë nuk duhet të bëni?
Mundësitë - Opportunities
1. Ku janë mundësitë e mira për ju?
2. Cilat janë trendet me interes për të cilat keni ju njohuri?
Rreziqet - Threats
1. Me cilat pengesa ballafaqoheni?
2. Çfarë bën konkurenca juaj?
3. A po rrezikon seriozisht veprimtarinë tuaj ndërrimi i shpejtë i ambientit?
SMART
1. S – SPECIFIK
2. M – I MATSHëM
3. A – I ARRITSHëM
4. R – REALIST
5. T – I PëRKUFIZUAR Në PIKëPAMJE KOHORE
1. Përkufizimi i produktit dhe konsumatorëve
1. Emri, paketimi, madhësia, karakteristikat
2. Si do ti plotësojë nevojat
3. Pse mund të penetrojë në tregun ekzistues/tregun e ri
4. Çfarë e dallon nga të tjerët
Produkti mund të destinohet në tregjet:
1. TREGU I KONSUMIT – nevoja individuale dhe konsumi familjar
2. TREGU INDUSTRIAL – produkte të destinuara për prodhim të mëtejmë
(gjysmëprodukte)
3. QEVERIA – prokurime dhe blerje (kontraktim i shërbimeve)
4. EKSPORTI – tregje ndërkombëtare (kërkesa të rrepta në pikëpamje të aftësisë
konkurruese)
Procesi i identifikimit të segmenteve ka tri hapa:
1. Segmentimi i tregut
2. Tregu cak
3. Pozicionimi në treg
Segmentimi në bazë të kategorive të konsumatorëve:
Familja
1. Shtrirja gjeografike
2. Të ardhurat
3. Religjioni
4. Profesioni
5. Edukimi
6. Niveli social
7. Mosha
8. Gjinia
Tregu cak – bëhet pasi BVM ti ketë identifikuar segmentet e tregut
1. Vlerësimi i aktiviteteve të secilit segment
2. Cili gjeneron më shumë të ardhura
3. Ku ka më pak konkurencë
4. Cili ka më tepër qëndrueshmëri
Të mirat zëvendësuese
1. Autobusi me Taxi Largësia gjeografike
2. Konkurent në shtetin fqinj
3. Krahasoni produktin tuaj me atë të konkurentëve
3. Strategjia dhe plani i shitjeve
1. Shitja direkte
2. Porositë (shitje e kontraktuar)
3. Ndërmjetësit
4. Shitja me shumicë
5. Shitje me pakicë
24. Çka kuptoni me specifikat karakteristike të ekonomive dhe cilat janë ato
specifika të cilat ndikojnë optimalen në mes të BV dhe BM?
Secila ekonomi ka një numër të karakteristikave specifiket cilat e ndikojnë
optimalen. Këto specifika mund të jenë të natyrës institucional, politika të
aplikuara ekonomik, histori të cilat kanë ndikim në distribuimin specifik të
ndërmarrësisë nëpër këto vende.
28. Në cilat industri gjenerojnë më tepër vende të punës BV dhe në cilat industri
BM?
BV gjenerojnë vende të punës kryesisht në industritë intensive në fuqi punëtore,
ndërsa BM në industritë intensive në kapital.
KAPITULLI I TRETE
1. Faktoret te cilet ndikojne ne zgjedhjen e formes adekuate te organizimit te
NVM jane:
• Shfrytezimi I burimeve
• Orijentimi kah zhvillimi, lehtesia per te siguruar burime financiare per investime,
menaxhmenti I specializuar dhe pergjegjesia e kufizuar.
11. Aksionaret jane pronare te korporates dhe per te mbrojtur interest e veta
zgjedhin anetar ne keshillin e drejtoreve.
15. Franshiza rrjedh ptej fjales franceze qe do te thote privilegj ose autorizim.
Ndersa ne gjuhen anglese e drejt e votes, ndonje e drejt speciale, e drejta e emrit
te sherbimeve dhe produkteve.
24. Nder faktoret nxites qe kane burimin nga nje nevoje apo detyrim mund te
llogariten :
26. Para se te merret vendimi per blerjen e biznesit ekzistues duhet te analizohet
puna e ndermarrjes dhe aspektet e veqanta si:
• Tejkalimi I barrierave per hyrje ne treg, Kalimi I shpejt nga ideja ne shitje ,
besimi me konsumatoret ekzistues, Dija prezente ne stafin ekzistues per
teknologji.
Kapitulli I katert
1. Plani I biznesit paraqet:
KAPITULLI I PESTE
1. Prezentimi I biznesit dhe analiza e gjendjes aktuale paraqet nje pasqyre te
shkurter te biznesit ekzistues origjinen e biznesit, pronaret, formen e organizimit
dhe rrugen e zhvillimit te tij.
2. Analiza SWOT behet duke analizuar sa me hollesisht ndikimin e faktoreve te
brendshem dhe te jashtem.
S: Perparesit W: Dobesit
Lokacioni I mire Shka.e pamjaftueshme menaxh
Shpenzimet e uleta Mungesa e pervojes
Sherbimet per konsumet Disajni I dobet
Partneret strategjik Motivimi I dobet
O: Mundesit T: Rreziqet
Rritja e nivelit te konsumit Rritja e taksave
dhe GDP Inflacioni
Ndertimi I infrastruktures Pasiguria
Marveshjet e tregtis se lire Kriza/ recesioni ekonomik
R- realist : qellimi duhet te jete realist ne kuptim te mundesive per ta realizuar ate
9.Tregu cak dhe zgjedhja e tij behen pasi BVM t’I kete identifikuar segmented e tregut
qe asaj I ofrojne me shume shanse per zhvillim.
10.Gjate hartimit te planit te biznesit perkufizimi I tregut cak behet sipas nje
procedure qe ka te beje me:
Identifikimin e nevojave dhe kerkesave te tregut cak, Cili eshte klienti juaj,
11.Pozicionimi ne treg paraqet qasjen e zenies se nje vendi te caktuar te qarte dhe te
deshirueshem te produktit ne mendjen e konsumatoreve cak ne raport me konkurrencen
Shpenzimet e transportit dhe logjistika, Te dhenat mbi popillsin locale she shtrirjen e saj
si dhe levizja.
18.Plani I personelit dhe pershkrimi I puneve duhet pasur kujdes sidomos per
aspektet siq jane:
Investimet: Paisjet, mjetet transportues Brenda lokacionit, mobiljet e zyres dhe paisjet
ndihmese kompjuteri telefoni, internet
21.Pasqyra e parase se gatshme tregon aftesine e biznesit per te paguar obligimet e veta
ne para , faturat nga furnitoret, pagat, kredite, sherbimet publike, tatimet.
22.Shitja – e cila paraqet vleren e mallrave dhe sherbimeve te shitura e qe nxjeren nga
plani I shitjes
23.Kostoja e shitjes san a ka kushtuar malli apo sherbimi I shitur ose I blere
Per te ndertuar nje imazhe te mire, per te ruajtur partneret , per tu ikur sanksioneve, per te
ruajtur vazhdimesin e funksionimit.
Asetet/Mjetet/Kapitali
26.Obligimet vijuese – jane borgje qe kompanija eshte marre vesh ti paguaj me afat te
shkurter prandaj ndermarrja duhet te jete ne gjendje ti mbuloj ato nga asetet likuide.
Diferenca mes aseteve likuide dhe obligimeve vijuese quhet kapitali qarkullues
27.Obligimet afatgjata – zakonishte paraqesin shuma te medha financiare qe ndermarrja
planifikon ti paguaj per disa vite.
28.Kapitali paraqet ate qe eshte investuar ne kompanin nga vete pronaret apo
ndermarresi dhe te tjeret jashte kompanise.
Emri I biznesit dhe pershkrimi I shkurter I tij , investitoret, produkti dhe sasit qe
planifikohen te prodhohen
Diagrami I Gantit eshte nje paraqitje grafike ne te cilen pasqyrohen aktivitetet dhe koha e
fillimit dhe perfundimit te tyre.
KAPITULLI I GJASHTE
• Bottom – up/ nga poshte lart :Identifikimi I shanseve ne treg, Terheqja e nje
baze iniciale te konsumatoreve, zgjerimi I bazes se konsumatoreve
21. Në cilat industri gjenerojnë më tepër vende të punës BV dhe në cilat industri
BM?
BV gjenerojnë vende të punës kryesisht në industritë intensive në fuqi punëtore, ndërsa
BM në industritë intensive në kapital.
22.Çka kuptoni me raport optimal të BV dhe BM për zhvillimin ekonomik të një
vendi?
Është tejet e rëndësishme që Ekonomitë nacionale të kenë një raport optimal të BV dhe
BM. Është mjaft i rëndësishëm ky optimum në mes këtyre dy kategorive sepse prezenca
më e madhe e njërës nga këto kategori në strukturën industriale të një ekonomie mund të
ndikoj negativisht në rritjen ekonomike të atij vendi.
Shitja
Kosotoja e shitjes
Krijimi i fitimit nuk do të thotë se siguron sasi të mjaftueshme të parave të gatshme.
ZBATIMI I PLANIT TË BIZNESIT
Masat më të rëndësishme për të realizuar planin e biznesit janë :
Sigurimi i burimeve fianaciare
Menaxhimi i biznesit (dokument i qeverisjes)
objektivat
Identifikimi i aktiviteteve që duhen kryer
Caktimi i bartësit e aktiviteteve.
Caktimi i kohes se nevojshme për kryerjen e secilit aktivitet
Diagrami GANTT
Investimet:
- Pajisjet – makinat dhe instalimet për prodhim duke i llogaritur ato sipas çdo pjese dhe
kategorie të tyre me të gjitha shpenzimet përcjellëse të lizingut/blerja;
Mjetet transportuese brenda lokacionit të punës si dhe për logjistikën e shitjes dhe
furnizimit
Mobiliet e zyrës dhe pajisjet ndihmëse
Kompjuteri (hardueri dhe softueri), telefoni dhe interneti
Objektet (ndërtimi / meremetimi)
Kapitali punues inicial / mjetet e xhiros / stoqet iniciale që duhet të financojë
zhvillimin e operacioneve të biznesit deri sa fillimisht të arkëtohen të ardhurat nga
shitja
B. Shpenzimet
Shpenzimet e materialit dhe lëndëve tjera ndihmëse
Shpenzimet e punës, sipas kualifikimit dhe vëllimit x paga e planifikuar në bazë të
çmimit në tregun e punës
Shpenzimet e energjisë, ujit, higjienës publike
Shpenzimet e qirasë
Shpenzimet administrative: telekomunikimet, furnizimet e vogla / letër etj.
Udhëtimet e meditjet
Shpenzimet e marketingut dhe promocionit
Shpenzimet e financimit kur shfrytëzohen huatë apo kreditë
Amortizimi vjetor i pajisjeve, i mjeteve të transportit, objekteve ndërtimore,
përkatësisht i të gjitha aseteve fikse
Krijimi i biznsit të ri – identifikimi i ideve, brainstormingu
Të ndërtosh idetë / qëndrimet në interakcion me të tjerët
Inkurajim i diskutimit, respektimi i mendimeve të tjerëve
Regjistrimi i të gjitha ideve
Sistemimi, klasifikimi dhe grupimi
Krahso me qëllimet, ambiciet dhe resurset personale
2. Segmentimi i tregut dhe tregu cak
Diversitet i konsumatorëve
Secili BVM identifikon nevoja specifike të tregut dhe konsumatorëve
Procesi i identifikimit të segmenteve ka tri hapa:
1. Segmentimi i tregut
2. Tregu cak
3. Pozicionimi në treg
“…ndërmarrjet me rritje të lartë të afarizmit kanë pasur sukses vetëm pse i kanë zbuluar
dhe plotësuar nevojat e llojit të caktuar të konsumatorëve me produkte dhe shërbime të
caktuara, por jo të gjithë konsumatorëve dhe jo me të gjitha produktet dhe të gjitha
shërbimet..” Clifford and Cavanagh
Gjatë segmentimit të kihet parasysh edhe konkurrenca
Segmentimi në bazë të kategorive të konsumatorëve:
Familja
Shtrirja gjeografike
Të ardhurat
Religjioni
Profesioni
Edukimi
Niveli social
Mosha
Gjinia