MTE3103 GEOMETRI

Topik
6.0

Seksyen Konik
Kerangka Konsep

6.1 Lokus
6.1.1 Definisi
a) Suatu lokus (Latin for "place", plural loci) ialah kumpulan titik titik yang berkongsi
ciri yang sama.
b) Suatu lokus boleh diperihalkan sebagai laluan (path) di mana suatu titik bergerak
dengan mengikut syarat atau syarat-syarat tertentu.
Bulatan ditakrifkan sebagai satu lokus bagi suatu titik yang bergerak melalui titik
tetap pada jarak yang diberi.
Contoh masalah.
1. a) Namakan lokus yang terbentuk bila suatu titik P bergerak dengan syarat ia sama
jarak dari dua titik tetap (5,3) dan (2,1).
b) Carikan persamaan bagi lokus titik P tersebut.

Azizah Hj Tengah | 1
IPG KPI 2012

MTE3103 GEOMETRI

Penyelesaian
a) Garis lurus berserenjang.
b) Persamaan lokus di dapati menggunakan rumus jarak;
Katakan P (x,y) , A(5,3) dan B(2,1)

( x 5) 2 ( y 3) 2 ( x 2) 2 ( y 1) 2
( x 5) 2 ( y 3) 2

( x 2) 2 ( y 1) 2

x 2 10 x 25 y 2 6 y 9 x 2 4 x 4 y 2 2 y 1
10 x 4 x 25 6 y 9 4 2 y 1 0
6 x 4 y 29 0

Contoh masalah.
2) a) Namakan lokus yang terbentuk jika suatu titik R bergerak di mana jaraknya
sentiasa 5 unit daripada titik tetap ( -2,5).
b) Carikan persamaan lokus bagi titik R tersebut

Penyelesaian
a) Bulatan
b) Persamaan lokus di dapati dengan menggunakan rumus jarak;
Katakan R (x,y) , A(-2,5)

( x 2)2 ( y 5) 2 5
( x 2) 2 ( y 5)2 25
x 2 4 x 4 y 2 10 y 25 25
x 2 4 x 4 y 2 10 y 0

Azizah Hj Tengah | 2
IPG KPI 2012

MTE3103 GEOMETRI

6.2 Konik
6.2.1 Definisi
Konik ialah suatu lengkung yang terbentuk dengan menyilang (intersect) suatu
kon ( permukaan kon berbentuk lengkungan tepat ) dengan suatu satah.

6.2.2 Jenis jenis konik

6.3 Bulatan
Suatu bulatan ialah konik yang terhasil bila sepasang kon dipotong pada sebarang
titik kecuali titik tengah oleh suatu satah yang berserenjang dengan paksi.

Azizah Hj Tengah | 3
IPG KPI 2012

MTE3103 GEOMETRI

6.3.1 Definisi
a)

Suatu bulatan ditakrifkan sebagai lokus bagi semua titik P pada satah
yang mempunyai jarak sama dari suatu titik tetap. Titik tetap ini dipanggil
pusat bulatan dan jarak tetap dipanggil jejari.

b)

Persamaan piawai bagi suatu bulatan yang berpusat (h,k) dan berjejari r
unit.
(x h)2 + (y k )2 = r2

c) Persamaan piawai bagi suatu bulatan yang berpusat (0,0) dan berjejari 1
unit.
x2 + y2 = 1
d) Persamaan piawai bagi bulatan yang berpusat (0,0) dan berjejari r unit.
x2 + y2 = r2

Contoh masalah
1. Carikan persamaan bulatan dalam bentuk piawai , jika diberi
(a) Pusat bulatan pada (0,0) dan jejari panjangnya 3 unit.
(b) Pusat pada (-5,-9) dan jejari nya

2 3 unit.

Penyelesaian
(a) Menggunakan rumus piawai x2 + y2 = r2 (sebab pusat (0,0))
x2 + y2 = 32
x2 + y2 = 9
(b) Menggunakan rumus piawai (x h)2 + (y k )2 = r2
( x + 5)2 + (y + 9 )2 = (23)2
( x + 5)2 + (y + 9 )2 = 12

Sila cuba contoh di bawah:

Lakarkan bulatan berikut.

a.
b.

x 3 y 2 16
2
2
3 x 1 3 y 1 6
2

c. x 2 y 2 4 x 6 y 12 0
1
d. x 2 y 2 x y 0
2
Azizah Hj Tengah | 4
IPG KPI 2012

MTE3103 GEOMETRI

6.4 Elips
Sebuah elips terbentuk apabila sebuah kon dipotong oleh satah yang bukan
berserenjang dengan paksi kon tersebut.

6.4.1 Definisi
Elips ditakrifkan sebagai suatu lokus bagi titik P (x,y), di mana jumlah jarak
daripada dua titik tetap di dalam bulatan ialah nilai pemalar . Titik tetap ini di
panggil foci iaitu F1 (c,0) dan F2 (-c,0).

6.4.2 Persamaan elips dalam bentuk piawai

1.

2.

( x h)2 ( y k )2

1
a2
b2

di mana a > b dan c 2 = a2 b2 ( elips

( x h)2 ( y k )2

1
a2
b2

di mana a < b dan c 2 = b2 a2 ( elips

melintang)

menegak)

6.4.3 Bahagian bahagian elips.

y

Major axis

h c, k

(h, k + b )

h, k

h a, k

IPG KPI 2012

h, k c

h c, k

h a, k

(h - b, k)

h, k

Major axis
(h + b, k)
x

(h,

Azizah Hj Tengah | 5

h, k

k-b)

h, k a

h, k

MTE3103 GEOMETRI

6.4.4 Foci dan eccentricity

- Foci berperanan menentukan bulat atau bujur sesuatu elips.
- eccentricity,

atau

kebujuran

sesuatu

elips

ditentukan

dengan

membahagikan jarak di antara foci dengan panjang paksi major.

- Untuk sebarang elips, nilai eccentricity terletak antara 0 dan 1
- Eccentricity bagi elips ialah ukuran bagaimana bujurnya sebuah elips.
Eccentricity dikira menggunakan rumus berikut.
- eccentricity =

c
a

di mana c ialah jarak daripada pusat ke fokus elips

a ialah jarak daripada pusat ke vertex

Contoh 1

Azizah Hj Tengah | 6
IPG KPI 2012

MTE3103 GEOMETRI

Contoh 2
Diberi persamaan elips ialah 9x2 + 16y2 = 144. Carikan pusat elips, foci dan vertices (bucu)
elips.Seterusnya lakarkan elips tersebut.

Penyelesaian.
Tukarkan persamaan yang di beri kepada bentuk piawai.

9 x 2 16 y 2 144
9x2
16 y 2 144

144
144
144
2
2
x
y
x2
y2

1 bandingkan dengan bentuk piawai 2 2 1

16
9
a
b
2
a 16; a 4
b 2 9; b 3
a b; c 2 a 2 b 2 7
c 7
pusat elips (0,0)
verteks = ( 4,0), (0, 3)
Foci = ( 7 ,0)

Contoh 3
Carikan persamaan elips yang mempunyai vertices ( 4,0) dan foci ( 2,0).

Penyelesaian.
a = 4, c = 2
c2 = a2 b2
22 = 42 b2
b2 = 16-4
b=

12

persamaan elips

Azizah Hj Tengah | 7
IPG KPI 2012

x2 y2
x2
y2
x2 y2

1
ialah

1
;

1
2
a 2 b2
42
16 12
12

MTE3103 GEOMETRI

Contoh 4
Carikan foci dan persamaan bagi elips yang berpusat (0, 0) , mempunyai vertices pada
(2,0) dan (0,4).

Penyelesaian
a = 2 , b = 4; b > a
c2 = b2 a2
c=

12 = 2 3 Foci = (0, 2 3 ) dan persamaan elips ialah ;

Azizah Hj Tengah | 8
IPG KPI 2012

x2
y2

1
16
12