Jaargang 2
nummer 18
29 oktober
V E R S C H I J N T G R AT I S T W E E W E K E L I J K S O P W O E N S D A G I N A L L E Z I E K E N H U I Z E N I N N E D E R L A N D E N O P I N T E R N E T
2008
03
Bouwkosten onzeker
Extra service:
op internet worden de
advertenties doorgelinkt
naar de eigen website
Start van Topinstituut
Gezond Ouder worden
Tijdens een nationaal congres dat afgelopen
maandag werd gehouden in Den Haag vond de
officiële start plaats van Topinstituut Gezond
Ouder worden (Ti-GO). Gezonde ouderen kun-
nen langer zelfstandig deel uitmaken van de
maatschappij. Ti-GO liet tijdens dit congres
zien dat alleen een integrale aanpak van de
vergrijzing Nederland een garantie biedt op
gezondheidswinst. Nederlandse onderzoeks-
instellingen en bedrijven zien kansen om op
het gebied van de gezondheid van ouderen
een leidende positie te veroveren in de wereld,
en de Nederlandse samenleving daarvan als
eerste te laten profiteren.
Nu de babyboomgeneratie zich begint terug
te trekken van de arbeidsmarkt, zal het aan-
tal niet-actieve ouderen de komende decennia
fors toenemen, van 2,4 miljoen nu tot bijna
vier miljoen in 2030. Voor deze groep wil
Ti-GO zich inzetten, zowel op medisch-tech-
nisch als op sociaal-economisch gebied. Door
technische innovaties in de thuissituatie toe te
passen, kan de zelfstandigheid van de oudere
langer behouden blijven. Daarnaast ontwik-
kelen Ti-GO-partners telemedicine-toepas-
singen ommonitoring op afstand mogelijk te
maken bij chronisch zieke ouderen. Ti-GO
richt zich tevens op sociaal-economische op-
lossingen, zoals onderzoek naar factoren die
bepalen of ouderen na hun 65ste nog enige tijd
willen en kunnen doorwerken.
Mmax.nl
Kantoorinrichtingverhuur
Laboratoriumstoelen
Projektmeubilair
ERGO
Nieuw!gsstoel
Voedin
Tel. 0294 28 5215 • Info@Mmax.nl
De facilitaire
zorgondersteuner
www.isshospitalservices.nl
Tel: 030 - 24 24 800
21
Proef met alcoholpoli’s
Nieuwe aanpak van
ondervoeding werkt
Zieke mensen eten vaak lange tijd te weinig, waardoor zij ondervoed raken.
De aanpak van ondervoeding bij patiënten
loont, zo blijkt uit een onderzoek dat is ver-
richt bij twee ziekenhuizen in de Haagse regio,
het HagaZiekenhuis in Den Haag en ‘t Lange
Land Ziekenhuis in Zoetermeer. ’t Lange Land
Ziekenhuis concludeert dat het tot zo’n 500
euro kosten per patiënt kan besparen als ge-
volg van minder complicaties en een gemid-
delde kortere opnameduur van patiënten van
ongeveer anderhalve dag.
De beide ziekenhuizen gaan hun voedings-
beleid definitief aanpassen om zo ondervoe-
ding van specifieke risicogroepen patiënten
tegen te gaan. Dat is het besluit dat volgt op
de positieve bevindingen en uitkomsten van
een proef die het afgelopen jaar is uitgevoerd
op initiatief van zorgverzekeraar OHRA en
waarvan de cijfers vorige week bekend wer-
den gemaakt. Het doel van het project was de
effecten van een structurele aanpak van onder-
Roken vergroot kans op ‘hazenlip’
Baby’s met een genafwijking en een rokende moeder
lopen 2,7 maal meer kans op een ‘hazenlip’.
23
Behandeling prostaatkanker
voeding op patiënten en het ziekenhuis zelf te
meten en in kaart te brengen. Zieke mensen
eten vaak lange tijd te weinig, waardoor zij
ondervoed raken. In slechts een kwart van de
gevallen wordt dit tijdig gesignaleerd. Doel
van de proef was deze ondervoeding te voor-
komen door screening en gerichte behande-
ling van risicopatiënten. De effecten van deze
aanpak zijn een jaar lang structureel in kaart
gebracht. Door de screening op ondervoeding
bij specifieke patiëntgroepen werd de diëtist
eerder bij de behandeling betrokken. Door ge-
richte dieetadviezen kon de voedingstoestand
verbeterd worden en complicaties ten gevolge
van ondervoeding teruggedrongen worden. De
proef in ‘t Lange Land Ziekenhuis richtte zich
op patiënten die een grote buikoperatie moes-
ten ondergaan. In het HagaZiekenhuis richtte
de proef zich op het poliklinisch screenen van
patiënten met leukemie (bloedkanker), long-
kanker en COPD.
Baby’s met een afwijking in het MSX1-gen
waarvan de moeder rookt hebben bijna drie
keer zoveel kans met een ‘hazenlip’ geboren
te worden. De genvariant komt bij onge-
veer dertig procent van de bevolking voor.
Klinisch genetici van het UMC Utrecht en
epidemiologen van het Erasmus MC beschrij-
ven deze resultaten in het tijdschrift Human
Genetics. Uit het onderzoek blijkt dat de
genvariant alleen het risico op een lip-, kaak-
of gehemeltespleet niet verhoogt. Maar in
combinatie met een moeder die rookt tijdens
de zwangerschap, vergroot de genvariant de
kans op een lipspleet wel (2,7 maal zoveel
meer kans). Als beide ouders roken wordt de
kans zelfs 4,9 maal zo groot.
25
Couveusesuites CWZ
Eerste ‘witte jas
ceremonie’ in
Nederland
VU medisch centrum heeft zaterdag 25 okto-
ber haar masterstudenten geneeskunde in de
witte jas geholpen, een indrukwekkende cere-
monie afkomstig uit de VS. VUmc is de eerste
in Nederland die zo een duidelijke markering
maakt tussen het meer theoretische en prakti-
sche deel van de opleiding geneeskunde. Stu-
denten spreken een zelf geschreven belofte,
vergelijkbaar met de eed van Hippocrates, uit.
Met deze jaartekst geven ze aan hoe ze straks
in de praktijk patiënten willen behandelen en
hun vak gaan uitoefenen.
VU medisch centrum markeert met de witte
jas ceremonie de overgang van de meer theo-
retische naar de praktische fase van de studie.
Zo markeren studenten de start van de patiën-
tencontacten. Tijdens deze witte jas ceremo-
nie spreken zij ook een jaartekst uit. Hiermee
geven ze op plechtige wijze aan hoe ze als arts
willen functioneren, welke verantwoordelijk-
heden, idealen en verplichtingen zij verbinden
aan hun beroep en hoe zij deze wensen uit te
dragen. Zij doen dit ten overstaan van familie,
vrienden, artsen en vertegenwoordigers van
medisch onderwijs.
Bewustwording
Doel van de ceremonie is dat er meer inzicht
in en bewustwording van het arts-zijn zowel
bij de student als bij de opleider komt. Drie
jaar geleden startte VUmc met een totaal ver-
nieuwd onderwijsprogramma. Hierin is er niet
alleen aandacht voor medische expertise maar
ook voor communicatie, zelfreflectie en der-
gelijke zaken. VUmc reageert hiermee op de
vraag van patiënten naar een arts, die niet al-
leen deskundig is maar ook competent in de
andere rollen die de medicus moet vervullen
in een moderne en dynamische samenleving.
Professioneel wegen
www.medifix.nl - tel. 013-5111111
;nYbki_[l[ WWdX_[Z_d]leeh m[had[c[hi _d Z[ peh]0
&)&#-+''&&'
BZi]Zijc^Z`ZK^iVb^cZ8CKGZX]ih]jae EV``Zi
kVcb^_ckV`WdcY]ZZ[ijbZZgoZ`Zg]Z^Y^c]VcYZc
C[[h_d\ehcWj_[efmmm$l_jWc_d[9DL$db
 Nummer 18
29 oktober 2008
Colofon
Uitgever: Gouda Media Groep B.V.
Crabethstraat 38 D, 2801 AN Gouda
T (0182) 322456
F (0182) 322466
Redactie: Gouda Media Groep B.V.
De Ziekenhuiskrant
Eindredactie: Marja den Otter
Opmaak: Gouda Media Groep B.V.
Afdeling vormgeving
Fotografie: Gouda Media Groep B.V.
Druk: Wegener NieuwsDruk Gelderland
Verspreiding: DistriQ Amsterdam
Redactie-adres: Crabethstraat 38 D
2801 AN Gouda
T (0182) 322456
E redactie@ziekenhuiskrant.nl
Advertentieverkoop:
Gouda Media Groep B.V.
T (0182) 322 451
E info@ziekenhuiskrant.nl
Mw. Anneke de Pater
Alhoewel deze krant met de grootst mogelijke
zorg is samengesteld, kan geen van betrokken
partijen aansprakelijk worden gesteld voor even-
tueel voorkomende fouten.
Lezersservice
Algemene servicevragen:
maandag tot en met vrijdag van 9.00-16.00 uur;
telefoon (0182) 322 456 of mail naar:
info@ziekenhuiskrant.nl
Abonnementen
adres: Crabethstraat 38-D
2801 AN Gouda
Tel: (0182) 322 456
info@ziekenhuiskrant.nl
Prijzen: per half jaar 42,40 euro
per jaar 74,20 euro
Redactie/tips:
Tips voor de redactie, een redactionele tekst of
een persbericht kunt u mailen naar
redactie@ziekenhuiskrant.nl
De redactie houdt zich het recht voor om artike-
len niet te plaatsen of in te korten.
Verspreiding:
De krant wordt tweewekelijks beschikbaar gesteld
in het personeelrestaurant van alle ziekenhuizen
in Nederland. Daarnaast wordt de krant toege-
stuurd aan alle afdelingshoofden. Ook wordt hij
aan leveranciers en betrokkenen verzonden.
De oplage bedraagt 25.000 exemplaren.
Webkrant:
De webkrant is op de avond vóór het verschijnen
van de papieren krant beschikbaar op
www.ziekenhuiskrant.nl In de webkrant worden
enkele pagina’s dagelijks ververst.
Komende verschijningsdata 2008:
Tweewekelijks. Klik op:
www.ziekenhuiskrant.nl/verschijning
Bezorging:
Bezorgklachten kunt u mailen naar
info@ziekenhuiskrant.nl of bel (0182) 322456
2 Actueel
Kredietcrisis goed
voor farmaceuten Eiwitten voorspellen
Het Zwitserse farmaciebedrijf Novartis heeft
zijn winst in het derde kwartaal van dit jaar
zien stijgen met 32 procent. Deze forse
ontstaan darmkanker
hogere winst is met name te danken aan de
goede verkopen van medicijnen tegen kanker
en hoge bloeddruk.
De omzet van Novartis steeg met twaalf pro-
cent. Toch probeert het bedrijf nog te snijden
in de kosten door 550 banen te schrappen in
de Verenigde Staten. Grote farmabedrijven
profiteren van de kredietcrisis. Hun winsten
blijven stabiel en ook het constante dividend-
beleid maakt de aandelen van deze bedrijven
aantrekkelijke vluchthavens. Ook het aandeel
Novartis heeft nauwelijks onder de krediet-
crisis te lijden gehad.
Philips en King’s Col-
lege London strijden
tegen hartziekten
Koninklijke Philips Electronics N.V. heeft vorige
week een nieuw Memorandum of Understan-
ding bekendgemaakt voor een vijf jaar durende Poliepen van de dikke darm komen veel voor bij mensen boven de zestig jaar.
onderzoekssamenwerking met King’s College
London. In het kader van de miljoenen euro’s Extra genen op chromosoom 20 veranderen lair niveau van elkaar worden onderscheiden.
omvattende overeenkomst zullen Philips en darmpoliepen in kwaadaardige tumoren. Dat Poliepen van de dikke darm komen veel voor
de Division of Imaging Sciences van King’s blijkt uit onderzoek van Gerrit Meijer, hoog- bij mensen boven de zestig jaar. Een klein deel
College London nieuwe onderzoeksprojecten leraar pathologie aan VU medisch centrum van deze darmpoliepen, circa vijf procent, kan
betreffende medische beeldvormingtechnie- in Amsterdam. Deze kennis is belangrijk voor uitgroeien tot een kwaadaardige tumor. Het
ken ontwikkelen die speciaal gericht zijn op de vroege opsporing van darmkanker. Ook was al bekend welke genen belangrijk zijn bij
cardiologie en cardiale elektrofysiologie. kan nu worden gezocht naar geneesmidde- het ontstaan van goedaardige darmpoliepen,
len die de verandering van darmpoliepen in bijvoorbeeld het APC gen, maar niet welke
Een van de belangrijkste gebieden waar het kwaadaardige tumoren kunnen tegengaan. genen betrokken zijn bij de verandering van
onderzoek zich op zal richten, is het combi- De bevindingen van de onderzoeksgroep zijn goedaardige naar kwaadaardige tumoren, ofte-
neren van verschillende beeldvormingstech- onlangs gepubliceerd in GUT online. wel kanker. Bij poliepen die kanker worden,
nieken, zoals röntgen, MRI, echo en CT, zo- zijn veranderingen vastgesteld, zoals extra
dat artsen eenvoudiger hun weg door het hart Via microarray experimenten onderzocht het kopieën van delen van chromosoom 20. Op
van de patiënt kunnen vinden bij minimaal- team eerst precies welke gebieden van chro- basis hiervan was te verwachten dat het mRNA
invasieve ingrepen. Philips en King’s College mosoom 20 extra aanwezig zijn in darmkan- dat in dat gebied wordt geproduceerd teveel
London hebben, met name via de Division of ker en kwaadaardige poliepen. Vervolgens eiwit aanmaakt van een of enkele genen. Deze
Imaging Sciences van King’s College London, keken de onderzoekers welke van de honder- eiwitten spelen een rol bij de kwaadaardige
reeds een jarenlange relatie opgebouwd op het den genen die in deze gebieden liggen ook ontaarding van een darmpoliep. Er liggen ech-
gebied van beeldanalyse, speciaal op het ter- daadwerkelijk meer mRNA produceerden en ter meer dan 800 genen op chromosoom 20.
rein van MRI, diagnostiek en interventionele of dit leidde tot een toename van de hoeveel-
geleiding. De nieuwe overeenkomst beoogt de heid eiwit, de actieve component in de cel. Uit Vroege opsporing
voortzetting van langdurige samenwerking op de analyses bleek dat zeven genen actiever Deze nieuwe kennis wordt momenteel ge-
deze terreinen en is er ook op gericht nieuwe werden naarmate er meer kopieën van chro- bruikt om nieuwe methoden te ontwikkelen
onderzoeksprojecten op te zetten betreffende mosoom 20 aanwezig waren. Van twee daar- voor de vroege opsporing van darmkanker.
medische beeldvorming voor cardiovasculaire van was al eerder bekend dat ze een rol spelen Wanneer darmkanker in een vroeg stadium
aandoeningen, hartritmestoornissen en hart- bij darmkanker, maar dat deze twee genen, wordt opgespoord is heel vaak genezing moge-
aandoeningen bij kinderen. samen met de vijf andere, belangrijk zijn bij lijk. Daarom zal een bevolkingsonderzoek de
de kwaadaardige ontaarding van darmpolie- sterfte aan darmkanker sterk verminderen.
Vooruitgang pen, en het mechanisme erachter, is nu pas Gerrit Meijer is hoogleraar pathologie en doet
Reza Razavi, hoogleraar cardiovasculaire vastgesteld. Op basis van de activiteit van onderzoek naar nieuwe methoden voor vroege
kinderziekten aan King’s College London en deze genen kon bijna negentig procent van de opsporing van darmkanker. Voor meer infor-
hoofd van de Division of Imaging Sciences: goed- en kwaadaardige tumoren op molecu- matie zie www.gameijer.nl
“We hebben een lange historie van samen-
werking met Philips, en deze nieuwe over-
eenkomst stelt ons in staat ons onderzoek Klink laat de gevolgen van de kredietcrisis voor
naar cardiovasculaire aandoeningen nog een de gezondheidszorg in kaart brengen
groot aantal jaren voort te zetten. Door mid-
del van ons onderzoek hopen we vooruitgang Minister Klink van Volksgezondheid laat in lingen voor geestelijke gezondheidszorg en
te boeken bij de diagnose en behandeling van kaart brengen welke gevolgen de kredietcrisis verzorgingstehuizen, onder meer door de kre-
hartaandoeningen, en zo de behandeling van heeft voor de gezondheidzorg. Nog voor de dietcrisis in geldnood dreigen te komen. De
kinderen en volwassenen met hartziekten te begrotingsbesprekingen op 7 november wil hij kredietcrisis is niet de enige oorzaak, maar
verbeteren.” dat de ‘quickscan’ af is. Die toezegging deed versterkt de financiële problemen die veel
hij op vorige week bij een Algemeen Overleg zorginstellingen toch al hebben. Ruim een
met de Tweede Kamer over kapitaallasten. kwart van alle instellingen zat in 2007 al in de
Adverteren? Klink laat onderzoeken of zorgverzekeraars
slechte beleggingen hebben gedaan en of
rode cijfers. Het beeld dat daaruit naar voren
komt is volgens Ernst & Young verontrustend.
Volgens de NVZ vereniging van ziekenhui-
ziekenhuizen geld naar IJsland hadden over- zen en de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa)
Uw advertentie in een gemaakt. Ook wil hij weten of zorgorgani- is er echter geen reden tot paniek en verkeren
oplage van 25.000 saties extra geld kwijt zijn om geld te lenen, nog geen ziekenhuizen of andere instellingen
exemplaren? omdat banken hogere rentes hanteren. Mocht in acute financiële nood. “Bovendien zitten
dit zo zijn, dan overweegt hij met extra geld er veiligheidskleppen, zoals een onderling
Bel voor meer informatie met over de brug te komen. Eerder kwam uit waarborgfonds, in het systeem”, aldus een
Anneke de Pater, 0182 - 322 een onderzoek van accountantsbureau Ernst woordvoerster van de NVZ vorige week in het
& Young naar voren dat veel Nederlandse Nederlands Dagblad.
zorginstellingen, zoals ziekenhuizen, instel-
V E R S C H I J N T G R AT I S T W E E W E K E L I J K S O P W O E N S D A G I N A L L E Z I E K E N H U I Z E N I N N E D E R L A N D E N O P I N T E R N E T
Actueel 3 Nummer 18
29 oktober 2008

Bouwkosten blijven Inspectie constateert nonchalance bij

infectiepreventie op de OK in ziekenhuizen
onzekere factor De Inspectie voor de Gezondheidszorg heeft
op 10 oktober een kritisch rapport gepubli-
ceerd over de inspanningen die ziekenhui-
zen leveren om infecties te voorkomen. De
inspectie constateert onder meer dat “het ge-
drag rond infectiepreventie onprofessioneel
is. Het ontbreekt op de OK aan discipline op
bijvoorbeeld het gebied van handen wassen
en kledingvoorschriften.” Ook verpleegkun-
digen spelen een belangrijke rol in infec-
tiepreventie daarom is het Landelijk Exper-
tisecentrum Verpleging & Verzorging gestart
met het project Verpleegkundige Interventies
InfectiePreventie (VIP).
Jaarlijks krijgen ongeveer 100.000 patiënten
tijdens hun opname in het ziekenhuis een
infectie. Deze ziekenhuisinfecties leiden soms
tot ernstige complicaties, een hogere sterfte,
een langere opnameduur en een toename van
de kosten. Preventie van deze infecties ver-
dient dus de hoogste prioriteit. Daarin kunnen
verpleegkundigen een belangrijke rol spelen,
stelt het LEVV, aangezien verpleegkundigen
vaak langdurig en intensief contact hebben
met de patiënt. Ziekenhuisinfecties ontstaan
mede als gevolg van het feit dat medewer-
kers niet handelen volgens de richtlijnen
van de Werkgroep Infectiepreventie (WIP),
een samenwerkingsverband van drie weten-
schappelijke verenigingen op het gebied van
infectiepreventie en ziekenhuishygiëne. De
Inspectie beschouwt deze richtlijnen als pro-
fessionele standaarden en wil dat deze op elke
operatieafdeling strikt worden nageleefd. Het
onderzoek werd uitgevoerd door het onder-
zoeksbureau Duo Market Research in op-
dracht van verpleegkundig vakblad Nursing
en NewCompliance.

Ziekenhuizen krijgen geen lange termijn perspectief over de bouwkosten.

Minister Klink van VWS biedt ziekenhuizen
geen lange termijn perspectief over bouw-
kosten. Wel biedt hij hierover meer zekerheid
voor de korte termijn. Ziekenhuizen vinden het
positief dat de minister een gefaseerde over-
gang in de nacalculatie hanteert. Maar hij biedt
geen duidelijk eindperspectief bij de deregu-
lering van de bouwkosten. Hierdoor lopen de
investeringsplannen van ziekenhuizen vast en
worden innovaties en prestatieslagen bemoei-
lijkt. Het belemmert de toegang tot financie-
ring op het meest ongelukkige moment, vindt
de NVZ vereniging van ziekenhuizen.
De NVZ concludeert dit op basis van een brief
die Klink vorige week aan de kamer heeft ge-
stuurd. De minister reageert hierin op het ad-
vies van de commissie Havermans. Deze heeft
een voorstel gedaan voor de compensatie die
ziekenhuizen ontvangen vanwege de over-
gang van het oude bouwregime naar de eigen
verantwoordelijkheid voor het vastgoed. Dit
proces duurt nu al vijf jaar. Ziekenhuizen heb-
ben bij de minister al vaker bezwaar aange-
tekend tegen de voortdurende onduidelijkheid
hierover. Uiteindelijk levert de eigen verant-
woordelijkheid voor bouw volgens de NVZ
een grotere doelmatigheid op. De overdracht
van het vastgoed en de bijbehorende risico’s
moet alleen wel zorgvuldig gebeuren. Hoe-
wel ziekenhuizen blij zijn dat er nu eindelijk
een advies ligt over kapitaallasten dat duide-
lijkheid biedt voor de korte termijn, hebben
zij voor de lange termijn nog veel bezwaren
tegen de reactie van Klink.
Ingangsdatum onacceptabel
Klink stelt in zijn brief voor nadeelcompen-
satie geen extra geld uit te trekken voor (tijde-
Mammoettransport brengt nieuwe Intensive
Care naar Enschede
De nieuwe Intensive Care van ziekenhuis
Medisch Spectrum Twente in Enschede is
maandag 13 oktober in Duitsland op transport
gezet en kwam in de nacht van 15 op 16 okto-
ber in Enschede aan.
De Raad van Bestuur van Medisch Spectrum
Twente heeft in het voorjaar 2008 besloten
tot de plaatsing van een semipermanente
Intensive Care op het ziekenhuisterrein. Op
dit moment worden patiënten die intensieve
zorg behoeven, nog behandeld en verpleegd
op de algemene Intensive Care. Deze voldoet
niet meer aan de eisen die vandaag de dag aan
lijke) meerkosten. “Het moet macrobudgettair
neutraal worden uitgevoerd.” Voor de NVZ is
dit geen uitgemaakte zaak: daar waar door de
systeemwijziging nadeel ontstaat zullen spe-
cifieke oplossingen moeten komen. Daarnaast
is de ingangsdatum van de overgangsregeling
onacceptabel, stelt de NVZ. Ziekenhuizen zijn
vanaf 2008 financiële risico’s gaan lopen. De
minister wil de regeling echter per 2009 in
laten gaan. De waarde van de overgangsrege-
ling wordt hiermee beperkt.
Probleemgevallen
De hardheidsclausule voor probleemgevallen
en de nadeelcompensatie worden in de brief
van Klink onvoldoende uitgewerkt. Zieken- Het ontbreekt op de OK aan discipline op bijvoorbeeld het gebied van handen wassen.
huizen weten daardoor niet precies waar zij
aan toe zijn. De minister stelt slechts dat de
nadeelcompensatie vanwege financiële terug- Reumapatiënten in het zonnetje
gang pas is vast te stellen als de nacalculatie
volledig is afgeschaft. De NVZ stelt vast dat
er al ziekenhuizen zijn die al schade onder-
vinden van het uitblijven van de compensatie-
regel of die daardoor een bouwstop moesten
afkondigen. De ziekenhuizen willen daarom
dat de minister een voorschotregeling treft of
een voorlopige voorziening instelt. De margi-
nale toetsing die de minster vooraf op bouw-
kosten wil laten doen brengt de ziekenhuizen
weer terug bij af, vindt de NVZ. Dit werd na-
melijk in het oude bouwregime ook toegepast.
Daarnaast, stelt de NVZ, komt de minister zijn
uitspraken rond solvabiliteitscriteria niet na.
Ziekenhuizen moeten eerst hun eigen vermo-
gen gebruiken om de ontstane verliezen en de
verliezen die gaan ontstaan te dragen voordat
zij aanspraak kunnen maken op compensatie
voor de gepleegde bouw.
Wereldreumadag (12 oktober) vormde voor Ziekenhuis St Jansdal in Harderwijk een aardige aanleiding om alle
reumapatiënten die de maandag erna op de polikliniek reumatologie kwamen, te verrassen met een cadeautje in
de vorm van een appelsnijder, een pak appeltaartmix en een appeltaartrecept. Op de foto v.l.n.r. de polikliniek-
assistenten Mieke van de Heidenen en Muriel van Stormbroek en reumaverpleegkundige Ina Tromp. Op de voor-
grond mevrouw Gielen uit Ermelo (foto Linda Heller).
een algemeen Intensive Care worden gesteld.
De Raad van Bestuur heeft gekozen voor het
concept van een semipermanente voorziening,
omdat de voorgenomen nieuwbouwplannen een
(beoogde realisatie in 2013) voorzien in een Al 80 jaar
drijf
geheel nieuwe Intensive Care. Maandag 13
oktober vertrekt het transport richting Ensche-
erkend be
de. De grootte van de Intensive Care maakte
vervoer met een dieplader noodzakelijk. Op
15 oktober kwam het transport in Enschede HENK LUBBERS
aan. Het manoeuvreren op het ziekenhuister-
VERHUIZINGEN - MEUBELOPSLAG - MOBIELE VERHUISLIFT
rein en de aansluitende plaatsing was een om-
vangrijke en complexe operatie die met chi- KLOKWEG 27 TEL. 010 - 466 76 42
rurgische precisie werd verricht.
3034 KK ROTTERDAM 414 71 50
 Nummer 18
29 oktober 2008 4 Advertentie

“Freelift maakt
mijn huis
weer thuis”
Genieten van je héle huis, dat lukt weer met een traplift
van Freelift.
Wellicht herkent u het: de trap op en af was altijd eenvoudig,
maar de laatste tijd niet meer. Steeds meer mensen
kiezen daarom voor een traplift van Freelift. Amsterdam - P.C. Hooftstraat 55
Den Haag - Noordeinde 2
Freelift maakt al 45 jaar trapliften van hoge kwaliteit. Rotterdam - Lijnbaan 50
Voor alle trappen, recht of met bochten. Met volop
keuze in lifttype, stoelen, bekleding en kleuren. Vakkundig
geplaatst in een halve dag, zonder rommel in uw huis.

Freelift informeert u graag over de optimale oplossing, geeft u

gedegen advies over subsidiemogelijkheden of andere manieren
om uw traplift te financieren.

Bel gratis 0800 – 023 28 28 of stuur onderstaande bon in. ;h`TaEXfbheVX@TaTZX`Xag-WXU\]WeTZXiTaXXa\aW\i\WhX_X`XWXjXe^Xe

iXegTT_gm\V[aTTeWXgbgT_XbhgchgiTahjbeZTa\fTg\X!;bX^e\]Zgh\am\V[g\a
WXceXfgTg\XfXaZe\cbcWXeXfh_gTgXaiTa`XWXjXe^Xef2;bX`TT^ghWXmX
eXfh_gTgXa`XXgUTTeXa^b`ghgbgXXaUX_ba\aZbc`TTg2
>begb`-[bX`bU\_\fXXeghhj`XWXjXe^XefgbgT`UTffTWXhefiTahjbeZTa\
fTg\X^bXef2

9J:4Wi\XfbaWXefgXhaghU\]ieTTZfgh^^Xabc[Xgi_T^iTa;E UX_X\WXabeZTa\
fTg\Xbagj\^^X_\aZjTTeU\][XgYhaVg\XZXUbhjXaWX_bba^bfgXabagj\^^X_\aZ
VXageTT_fgTTa!EXWhVg\XiTa[XgTTagT_YhaVg\Xf[XgbcfgX__XaiTaZXaXe\X^X
UXfV[e\]i\aZXaVb`cXgXag\X`TaTZX`XagUXbbeWX_XaXaÑXk\UX_UX_baXa.XXa
ZeXXch\gWXg[X`TÇfjTTebiXebamXW\XafgiXe_Xa\aZm\V[h\gfgeX^g!
7XVb`U\aTg\XiTaYhaVg\XjTTeWXe\aZbc_X\W\aZXaXaTWi\fXe\aZXabamX
fcXV\ÐX^X^Xaa\fiTaWXmbeZibe`XabamX^eTV[g!
Bel gratis 0800 - 023 28 28
WWW.FREELIFT.COM

Ja, ik wil graag meer weten over Freelift trapliften 9haVg\XjTTeWXe\aZ Bc_X\W\aZXa 4Wi\Xf

Stuur mij uitgebreide informatie CbfgUhf+(%)*&(#+4:HgeXV[gG#&# %)),'(#9#&# %)),'($Jjjj!YjZTWi\Xf!a_

Bel mij voor een vrijblijvende afspraak

Naam
Adres
M/V
Adverteren?
Postcode Uw advertentie in een Op internet worden de
Woonplaats oplage van 25.000 advertenties doorgelinkt
Telefoon exemplaren? naar de eigen website
Stuur deze bon in een envelop zonder postzegel naar:
Freelift b.v., antwoordnummer 805, 1700 WB Heerhugowaard
Bel voor meer informatie met
ZK

Anneke de Pater, 0182 - 322 V E R S C H I J N T G R AT I S T W E E W E K E L I J K S O P W O E N S D A G I N A L L E Z I E K E N H U I Z E N I N N E D E R L A N D E N O P I N T E R N E T


Gezondheid
Maagzuurremmer
lang niet altijd nodig
Eén op de vijf patiënten die langdurig maag-
zuurremmers gebruikt, blijkt zonder te kun-
nen. Eén op de drie kan met een lagere dosis
toe. Dat blijkt uit het onderzoek dat Alike van
der Velden uitvoerde aan het UMC Utrecht en
waarop ze op 27 oktober promoveerde.
In haar onderzoek liet Van der Velden 203
langdurige gebruikers van maagmiddelen de
minimale dosis bepalen waarmee hun klach-
ten onder controle bleven. De deelnemers kre-
gen gedurende drie maanden twee potjes pil-
len mee naar huis. Uit het eerste potje namen
ze dagelijks een pil, uit het tweede ‘zo-nodig’
potje mochten de deelnemers alleen een pil
nemen om opspelende klachten te onderdruk-
ken. Bij de meeste deelnemers bevatte het
‘dagelijks’ potje een placebo en het ‘zo-nodig’
potje een maagzuurremmer. Bij de overige
deelnemers was dat net andersom. Negentien
procent van de patiënten die dagelijks een
Website LekkerLangLeven in de lucht
Diabetes Fonds, Hartstichting en Nierstich-
ting willen een rem zetten op de groei van het
aantal mensen met hart- en vaatziekten, chro-
nisch nierfalen en diabetes. Daar werken ze
aan met eigen activiteiten én gezamenlijk met
het preventieprogramma LekkerLangLeven.
Over die gezamenlijke activiteiten bericht
men nu op de nieuwe website www.lekker-
langleven.nl.
Het aantal mensen met diabetes (suikerziekte),
hart- en vaatziekten en nierziekten groeit snel.
Die groei moet worden gestopt, zodat meer
mensen gezond oud worden. Dat is niet alleen
plezierig voor de mensen zelf en voor hun om-
geving, maar betekent ook dat de kosten van
de gezondheidszorg beter beheersbaar blijven.
Het preventieprogramma LekkerLangLeven
Polikliniek Ziekenhuis Amstelland vernieuwd
Burgemeester Van Zanen van Amstelveen
opende begin deze maand de vernieuwde poli-
kliniek Cardiologie van Ziekenhuis Amstelland
in zijn woonplaats.
Met de recente verbouwing is een hartfunc-
tieafdeling in de polikliniek Cardiologie geïn-
corporeerd en is een extra ECG-kamer gereali-
seerd. Daarnaast is er ruimte gemaakt voor de
vierde cardioloog die naar verwachting voor
Burgemeester Van Zanen heft samen met de cardiologen het glas op de vernieuwde polikliniek Cardiologie.
5 29 oktober 2008
placebo innamen blijkt zonder bijslikken van
een maagzuurremmer zonder maagklachten te
blijven. Zij zouden na afloop van het onder-
zoek kunnen stoppen met maagzuurremmer-
gebruik. Eén derde van de deelnemers vermin-
derde het gebruik naar twee tot zes tabletten
per week, en ongeveer de helft bleef dagelijks
gebruiken. Na afloop van het onderzoek was
het medicijngebruik sterk gedaald, terwijl de
maagzuurklachten niet verergerden.
Meeste geld
Aan maagzuurremmers wordt in Nederland
samen met cholesterolverlagers het meeste
geld voor geneesmiddelen uitgegeven, res-
pectievelijk 330 en 380 miljoen euro. De
onderzoeksmethode die Van der Velden toe-
paste zou ook gebruikt kunnen worden om de
werkelijke behoefte aan antidepressiva en kal-
merende benzodiazepinen (jaarlijkse uitgaven
van 175 en 185 miljoen euro) te bepalen.
van de Nierstichting, het Diabetes Fonds en
de Hartstichting is gericht op bewustwording
en het stimuleren van goede vroegtijdige op-
sporing van risicofactoren in de reguliere zorg.
Dit doen de drie fondsen door de ontwikke-
ling van een Checkstandaard, het investeren
in wetenschappelijk onderzoek over risico-
communicatie en effectieve leefstijl, lobby en
pleitbezorging richting politiek. De samen-
werking tussen deze gezondheidsfondsen is
logisch: om diabetes, hart- en vaatziekten en
nierfalen te voorkomen, moeten dezelfde risi-
cofactoren worden aangepakt. Het voorkomen
van de ene ziekte, beïnvloedt ook het ontstaan
van de andere. In vijf jaar tijd willen de orga-
nisaties een concrete bijdrage geleverd hebben
aan preventie van deze ziekten in Nederland.
de jaarwisseling bij de vakgroep zal starten.
Ook is het secretariaat nu op één locatie ver-
zameld, in plaats van verdeeld over meerdere
ruimtes op de polikliniek. Dit moet de logis-
tiek en bereikbaarheid verbeteren. Binnenkort
zal de hartfalenpolikliniek worden versterkt
zodat ook de klinische patiënten door de hart-
falenverpleegkundige begeleid kunnen wor-
den. Het aantal heropnames voor hartfalen zal
hierdoor verder afnemen.
Nummer 18
(Advertorial)
Power to the sterren in de zorg
In de zorg wordt steeds meer van werk-
nemers gevraagd. Door de cliënt én de werk-
gever. Vraaggericht werken, klantvriendelijk
optreden en breed inzetbaar zijn. Hiervoor
moet mensen flexibel zijn en grenzen kun-
nen stellen. Daarmee kunnen ze een gevoel
van onvrede, hoge werkdruk en stress tegen-
gaan. Het is voor werknemers dus belangrijk
om voor zichzelf op te komen. ABVAKABO
FNV wil de sterren in de zorg sterker maken
in hun werk door het aanbieden van een
powertraining.
Deze training bestaat uit een actieve ochtend-
workshop en een middagtraining. De work-
shop staat onder leiding van een professio-
ABVAKABO FNV wil de sterren in de zorg sterker maken in hun werk door het aanbieden van een powertrai-
ning (foto Wil Groenhuijsen).
Geschiedenis van de gezondheidszorg
De thermometer
Het was Hippocrates al opgevallen dat som-
mige patiënten warm aanvoelden. Aanvan-
kelijk werd dit fenomeen als een apart ziek-
tebeeld gezien. Pas later werd duidelijk dat
koorts een symptoom is.
Het registreren van temperatuurverschillen
werd pas mogelijk nadat Christiaan Huygens
in 1665 naast de kwikbuis een schaalverde-
ling had aangebracht. Hij stelde het vries-
punt van water op nul graden en het kook-
punt op honderd graden. Pas een eeuw later
verdedigde Celsius deze schaalverdeling,
die inmiddels overal in Europa ingang heeft
gevonden. Dit geldt echter niet voor de in-
deling van Fahrenheit, die nog veel in Ame-
rika wordt gebruikt of Réaumur, die vrijwel
nooit wordt gehanteerd. De beroemde medi-
cus in Leiden Boerhaave gebruikte al een
thermometer maar noteerde de gegevens niet.
Zijn leerling de Haen deed dit wel en zag
daardoor het verband tussen koorts en een
nele vechtsporttrainer, die deelnemers met
een bokssessie bewust maakt van hun eigen
weerbaarheid. Om te ervaren wat grenzen
stellen met hen doet, krijgen zij na de sessie
feedback op hun gedrag. Tijdens de middag-
training leren deelnemers assertief op te tre-
den in lastige werksituaties met collega’s,
leidinggevenden en cliënten. Verder wordt
uitgelegd hoe hun gedrag invloed kan heb-
ben op mensen en situaties. Nog geen lid van
ABVAKABO FNV, maar wel deelnemen aan
de powertraining? Maak dan gebruik van het
actieaanbod en word zes maanden lid voor
25 euro. Ga voor meer informatie over de
powertraining en ABVAKABO FNV naar
www.abvakabofnv.nl.
snelle pols. Wunderlich tekende temperatuur
en pols in een curve op en bracht zo een snel
dalende (kritische) en een langzaam dalende,
een lytische, temperatuurdaling in beeld. De
plaats om de temperatuur te meten veranderde
in de loop der eeuwen. Aanvankelijk werd de
meter tegen de huid van pols of buik gelegd,
vervolgens in de mond of onder de oksel,
daarna rectaal en tegenwoordig met een elek-
tronische meter in het oor. James Currie in-
troduceerde een gebogen thermometer zodat
hij de temperatuur kon aflezen terwijl hij ach-
ter de patiënt stond. De patiënt bleef in die
tijd altijd onkundig van zijn toestand. Atkin
bracht in 1852 de vernauwing in de kwikbuis
aan waardoor de maximum temperatuurstand
gehandhaafd bleef. Nog niet lang geleden is
de kwikthermometer uit de gratie geraakt en
tegenwoordig is de verkoop hiervan verboden
omdat bij breuk het vrijkomende kwik slecht
voor het milieu is.
Bob Griffioen, Medisch Farmaceutisch Museum Delft
 Nummer 18
29 oktober 2008 6 Werken in de Zorg

Werken
in de
ZORG
Zoek een baan die bij je past!
Hèt uitzend- en detacheringbureau
voor de zorg.
De zorg heeft vandaag de dag zelf ook nogal

eens een helpende hand nodig. Care4Care voor-

ziet hierin met haar netwerk van gemotiveerde

Verpleegkundigen en Verzorgenden IG die van

afwisseling houden. Als medewerker van Care-

4Care kun je rekenen op persoonlijke aandacht en

Dudokplein 214 coaching, als dat nodig is. Bovendien bieden we

3315 KH Dordrecht
078 6309292 uitstekende arbeidsvoorwaarden, interne opleiding
www.continuecare.nl
en zelfs optie op een leaseauto. Lijkt de uitdaging

van het werken in verschillende zorginstellingen

je wel wat? Kom dan eens langs op onze website

voor alle mogelijkheden of bel voor een afspraak.

Dan maken we graag kennis met je in Rotterdam.

Care4Care.nl

PATIENTEN
MONITOREN
EN JE EIGEN CARRIÈRE
Hét uitzendbureau voor zorg en welzijn. BEWAKEN
PlusZend biedt jou: TMI ZOEKT
Zinvol, gezellig en verantwoordelijk • verpleegkundigen (A, B en gespecialiseerd)
• laboranten
werk op de dagen die jij wilt. • operatie-assistenten
• anesthesiemedewerkers
• gipsverbandmeesters
Er is een ruime keus aan functies. • doktersassistenten
• apothekersassistenten
Denk ook aan:
Praktijkervaring opdoen tijdens je studie in TMI BIEDT
• vrijheid met de zekerheid van een uitstekend salaris
de zorg en/of welzijn sector. • meer ervaring door afwisselend werk
• een auto vanaf 28 uur per week

Kortom een baan die bij jou past! Werken op jouw manier!
Een vast dienstverband, een min-max contract of een 0-uren contract.
Tevens bemiddelt TMI al jaren voor ZZP’ers. Interesse?
www.pluszend.nl
Capelle aan den IJssel: 010-4507266
Gouda: 0182-547015 KOM EENS PRATEN BIJ TMI. DE DETACHEERDERS IN
DE ZORG.
Woerden: 0348-499053
Zoetermeer: 079-3310437 www.verpleegkundigen.nl

Werken in de Zorg
Beroep in Beeld
Naam: Pieter Kamp
Leeftijd: 29 jaar
Opleiding: Bouwkunde (Ing) Biome-
dische technologie (Ir)
Afdeling: Klinische Fysica
Beroep: Biomedisch technoloog
Ziekenhuis: ZGT (Hengelo en Almelo)
Kunt u een omschrijving geven van uw
beroep?
“Sinds 1 september ben ik in deze organisa-
tie werkzaam als Biomedisch Technoloog. Ik
hou mij bezig met het QMT (Quality Medical
Technologie) proces. Dit is een beproefd kwa-
liteitssysteem dat voorziet in de borging van
alle technologie in de medische systemen.
Hiermee wordt de kwaliteit dus geborgd ge-
durende het gehele proces van aanschaf, ge-
bruik tot en met afvoer. Tevens zal ik enige
onderwijstaken toegewezen krijgen.”
In welke ziekenhuizen heeft u
gewerkt?
“Als Biomedisch Technoloog in Hengelo en
Almelo. In mijn vorige baan, bij de installaties
van OK lampen en pendels in ziekenhuizen
over heel Nederland en België.”
Welke eigenschappen heeft iemand
nodig om dit werk te kunnen doen?
“Hij moet zowel de taal van de technicus als
de taal van de medici kunnen verstaan.”
EMBO-lidmaatschap voor Daniel Peeper en
Bas van Steensel
De European Molecular Biology Organization
(EMBO) heeft 59 onderzoekers van binnen en
buiten Europa erkend voor hun bewezen excel-
lentie in onderzoek. Daniel Peeper en Bas van
Steensel, allebei staflid van het Nederlands
Kanker Instituut – Antoni van Leeuwenhoek
Ziekenhuis (NKI-AVL) in Amsterdam, zijn twee
van deze vooraanstaande onderzoekers. Het
door hen verkregen lidmaatschap van EMBO
geldt als levenslange eer. Nieuwe leden wor-
den jaarlijks genomineerd en verkozen door
de leden van de organisatie.
Prof. Daniel Peeper en dr. Bas van Steensel
leiden hun eigen onderzoeksgroep in respec-
tievelijk de divisie Moleculaire Genetica en
de divisie Genregulatie van het NKI-AVL.
Het onderzoek van Peepers laboratorium
richt zich op het ontrafelen van mechanismen
die voorkomen dat gezonde cellen verande-
ren in kankercellen. Ook is hij op zoek naar
genen die ervoor zorgen dat een tumorcel zal
uitzaaien. Hierbij maakt zijn groep gebruik
van onder andere functionele genomica. Van
Steensel is geïnteresseerd in de manier waarop
7 29 oktober 2008
Waar moet iemand tegen kunnen?
“Dat bestaande processen in een organisatie
nu eenmaal niet in een dag veranderd kunnen
worden.”
Wat moet iemand heel goed kunnen?
“Zowel een goed luisterend oor hebben om
problemen op te sporen en te analyseren, als
ook de overtuigingskracht hebben om mensen
over de streep te halen dat de bestaande situa-
tie niet per definitie de beste is.”
Wat vindt u het plezierigst/onplezie-
rigst in dit werk?
“Het plezierigste aan mijn werk vind ik dat
ik direct bezig ben om de kwaliteit van het
zorgproces te verbeteren. Ik zal hierbij dus
niet direct een patiënt behandelen, maar wel
zorg dragen voor een zo goed mogelijke om-
geving om de patiënt te behandelen. Ook de
afwisseling met het geven van onderwijs en
het bepalen van mijn eigen dag indeling vind
ik erg prettig.”
Welke ambities heeft u?
“Wellicht dat ik over een aantal jaren besluit
om toch de opleiding tot klinisch fysicus af
te ronden. Momenteel wil ik mij eerst eigen
maken met dit ziekenhuis en het QMT plan
verder uitrollen dat zal eerst nog een aantal
jaren in beslag nemen!”
chromatine-regulerende eiwitten genexpressie
controleren. Zijn onderzoeksgroep ontwerpt
nieuwe genoombrede technologieën en ana-
lytische methoden en past deze toe om de in-
teractie van regulerende eiwitten met genen te
bestuderen.
Excellente onderzoekers
Van de 51 onderzoekers die als nieuw EMBO-
lid zijn verkozen komen er vier uit Nederland.
Acht onderzoekers komen uit Australië, Singa-
pore en de Verenigde Staten. Zij zijn benoemd
tot geassocieerde leden. Het totaal aantal
leden van EMBO komt met de nieuw verko-
zen leden op 1360. Ze vertegenwoordigen een
groep excellente onderzoekers uit alle richtin-
gen van de moleculaire levenswetenschappen,
waaronder ontwikkelingsbiologie, genomica,
moleculaire geneeskunde, neurowetenschap-
pen, biologie van planten en systeembiologie.
Van de EMBO-leden hebben er 48 de Nobel-
prijs gekregen en ontvingen vele anderen
prestigieuze internationale prijzen en benoe-
mingen.
Nummer 18
Meer subsidie voor
opleiding tot jeugdarts
De opleiding Jeugdarts bij de Netherlands
School of Public & Occupational Health
(NSPOH) start op vrijdag 16 januari 2009 in
Utrecht, en op donderdag 3 september ook in
Zwolle. De inschrijving is inmiddels geopend.
Het ministerie van VWS biedt een ruimere
subsidieregeling waardoor meer dan honderd
artsen kunnen instromen in de tweejarige
beroepsopleiding.
Veel jeugdartsen werken in deeltijd. Part-
timers kunnen bij de NSPOH het cursorisch
deel van de tweejarige beroepsopleiding in
een driejarig programma volgen. Ook zij-
instromers en aios (arts in opleiding tot spe-
cialist) met een aangepast programma kunnen
meedoen. Na afronding van de eerste fase kan
de jeugdarts verder met de tweede fase, ge-
richt op beleid, wetenschappelijk onderzoek
en management, om deze af te sluiten met de
specialistenregistratie arts Maatschappij en
Gezondheid (M en G).
Duaal
Zoals alle opleidingen tot medisch specialist,
hebben de opleidingen Arts M en G van de
NSPOH de vorm van een duale, competen-
tiegerichte opleiding. Dus ook de nieuwe op-
leiding jeugdgezondheidszorg. Dat betekent
dat de arts het werk in de praktijk leert, onder
begeleiding van een of meer ervaren collegae.
De opleiding sluit nauw aan bij de dagelijkse
praktijk van het werk. Voor het invullen van de
nieuwe opleidingsprincipes werkt de NSPOH
nauw samen met de koepelorganisaties, de
universiteiten, de KAMG en de AJN. Deze
wetenschappelijke vereniging speelt een sleu-
telrol in het vormgeven van de beroepsoplei-
ding én van de tweede-fase-opleiding tot Arts
M&G. Geïnteresseerden vinden meer infor-
matie op www.nspoh.nl/mg en www.cbog.nl
of nemen contact op met het opleidings-
secretariaat, telefoon (020) 566 49 49.
Marktwerking in zorg
krijgt plaats in nieuwe
opleiding in Ede
De Christelijke Hogeschool Ede en advies-
bureau Servira (organisatie voor innovatie en
ontwikkeling binnen zorg en welzijn) starten
in het najaar van 2008 een nieuwe opleiding
waarin de marktwerking in de zorg- en hulp-
verlening centraal staat. Medewerkers uit de
zorg- en hulpverlening leren tijdens deze stu-
die hoe ze de nieuwe, complexe overheids-
regels kunnen toepassen in hun dagelijkse
werk. Het is voor het eerst dat een dergelijke
studie in Nederland wordt aangeboden.
Zowel de Christelijke Hogeschool Ede als
Servira verwachten dat de opleiding voorziet
in een grote behoefte. Veel zorgaanbieders
hebben te maken met oplopende financiële
tekorten en dreigen zelfs failliet te gaan.
Vaak heeft dat volgens hen te maken met on-
bekendheid met het toepassen van de nieuwe
regels in de praktijk. In de huidige zorg- en
welzijnsopleidingen wordt nog nauwelijks
aandacht besteed aan de nieuwe overheids-
regels voor marktwerking in de zorg. Markt-
werking speelt een steeds grotere rol in de
Nederlandse gezondheidszorg. Niet alleen
het management van zorg- en welzijnsorga-
nisaties, maar ook individuele hulpverleners
worden hiermee geconfronteerd. Het is daar-
om belangrijk dat iedereen weet hoe de huidi-
ge financieringsstructuur in elkaar zit en wat
nodig is voor een goede verantwoording van
de zorg. De nieuwe opleiding is een post-hbo-
studie (‘Indicatiegericht hulpverlenen’) en is
bestemd voor zorg- en hulpverleners met een
afgeronde hbo-opleiding.
Mensen in de zorg
De Raad van Toezicht
van het Westfries-
gasthuis in Hoorn
benoemt deze maand
mevrouw dr. J.A.A.M.
van Diemen-Steen-
voorde (50) als
nieuw lid. Zij treedt
toe tot de vijfkoppige Raad van Toezicht
ter opvolging van prof. dr. M. Berg die de
afgelopen jaren betrokken was bij de be-
leidsvorming van het Hoornse ziekenhuis.
Mevrouw Van Diemen is lid van de Raad
van Bestuur van GGZ Oost Brabant (vanaf
1 januari 2009 voorzitter). Na haar oplei-
ding tot kinderarts heeft ze tot 2003 ge-
werkt als afdelingshoofd-opleider kinder-
geneeskunde in het St. Antonius ziekenhuis
in Nieuwegein.
De arts E.J. (Eric) Janson (47) is per
1 december 2008 door de Raad van Toezicht
benoemd als bestuurder/algemeen directeur
van het BovenIJ ziekenhuis in Amsterdam.
Hij volgt per die datum D. van Goor op,
bestuurder/algemeen directeur a.i. Eric Jan-
son heeft geneeskunde gestudeerd aan de
Rijksuniversiteit Groningen. Daarna volgde
hij verschillende opleidingen op het gebied
van kwaliteit, financiën en management.
Erik Janson vervulde eerdere directie- en
bestuursfuncties in onder meer het Acade-
misch Ziekenhuis Maastricht en de Zieken-
huisgroep Twente.
De Raad van Commissarissen van zieken-
huis Medisch Spectrum Twente in Enschede
heeft drs. A.H. (Lex) Hilbers per 1 janua-
ri 2009 benoemd als lid van de Raad van
Bestuur van dat ziekenhuis. Binnen de Raad
van Bestuur wordt Hilbers primair verant-
woordelijk voor de portefeuille Financiën.
Hij is momenteel lid Raad van Bestuur van
de Isala Klinieken in Zwolle. Daarvoor was
hij voorzitter Raad van Bestuur van de Zie-
kenhuis Groep Twente. Verder treedt per
1 november 2008 drs. R.W.L. (Ronald)
Spanjers in dienst van MST als directeur
Financiën en Informatievoorziening.
Hans Kestens, lid van de Raad van Bestuur
van Univé-VGZ-IZA-Trias (UVIT), treedt
per 1 januari 2009 terug als bestuurder. De
afgelopen tien jaar is hij lid geweest van
de Raad van Bestuur van achtereenvol-
gens VGZ, VGZ-IZA, VGZ-IZA-Trias en
nu UVIT. Nu de strategie en de inrichting
van de nieuwe UVIT-organisatie vorm ge-
kregen hebben, wil hij een nieuwe wending
aan zijn loopbaan geven en meer in de luwte
gaan opereren.
Het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG)
in Amsterdam heeft per 1 maart 2009 drs.
P.E. (Peter) van der Meer MBA benoemd
tot lid van de Raad van Bestuur van het
OLVG. Peter van der Meer (46 jaar) maakt
sinds januari 2001 deel uit van de Raad van
Bestuur van het Medisch Centrum Haag-
landen in Den Haag; vanaf januari 2007 als
voorzitter.
Welzorg, marktleider op het gebied van
(mobiliteits)hulpmiddelen voor ouderen
en gehandicapten in Nederland heeft sinds
1 oktober een nieuwe CEO. Gerard Brand
(52) volgt Ad Huijsmans op. Brand was tot
1 september algemeen directeur van ISS
Facility Services.
 Nummer 18
29 oktober 2008 8 Advertentie

PATIENTEN MONITOREN
EN JE EIGEN CARRIÈRE BEWAKEN
TMI ZOEKT TMI BIEDT
• verpleegkundigen (A, B en gespecialiseerd) • vrijheid met de zekerheid van een uitstekend salaris
• laboranten • meer ervaring door afwisselend werk
• operatie-assistenten • een auto vanaf 28 uur per week
• anesthesiemedewerkers
• gipsverbandmeesters
• doktersassistenten
• apothekersassistenten

Werken op jouw manier!

Een vast dienstverband, een min-max contract of een 0-uren contract.
Tevens bemiddelt TMI al jaren voor ZZP’ers. Interesse?

KOM EENS PRATEN BIJ TMI.

DE DETACHEERDERS IN DE ZORG.
www.verpleegkundigen.nl

Het veiligheidsmanagementsysteem (VMS)

is vanaf 2008 in elk ziekenhuis verplicht
Jalaco Consultancy is gespecialiseerd in: Neem contact op met:
• patiënt veiligheid Jalaco Consultancy
• medicatie veiligheid Dr. J. M. de Laat
• proces optimalisatie 0182 - 32 24 40
• systeem oplossingen jmdelaat@jalaco.nl

Jalaco Consultancy • Blekerssingel 78 • 2806 AD Gouda • www.jalaco.nl


Gezondheid
MRI redt levens van
hartpatiënten
De voordelen van het gebruik van de MRI bij de behandeling en controle van hartfalen zijn groot.
Ondanks een effectieve dotterbehandeling
vindt er bij een deel van de hartfalenpatiënten
geen of onvolledig herstel plaats van de bloed-
toevoer naar het hart. Dit wordt veroorzaakt
door beschadiging van de kleinste bloedvaat-
jes. De huidige controlemethoden, zoals een
angiogram, pikken deze beschadigingen niet
op. De verbeterde techniek van nieuwe MRI’s
signaleert deze beschadiging echter wel, zo
blijkt uit onderzoek van Robin Nijveldt. Hier-
door kan een betere individuele voorspelling
gedaan worden van de kans op het ontwikke-
len van hartfalen in de nabije toekomst. Ook
kan de behandeling beter afgestemd wor-
den op de behoeften van de patiënt. Nijveldt
promoveerde op woensdag 15 oktober aan
VU medisch centrum in Amsterdam.
Nijveldt beschouwt het onderzoeksresultaat
als een belangrijke stap in de behandeling van
de groeiende groep hartpatiënten. De voorde-
len van het gebruik van de MRI bij behande-
ling en controle van hartfalen zijn namelijk
Neurologe beschrijft eigen hersenbloeding
“Ik heb zoveel geleerd van de ervaring met
mijn beroerte, dat ik me zelfs gelukkig prijs
voor deze tocht. Dankzij die verwonding heb
ik de kans gekregen om uit de eerste hand
dingen te leren over mijn brein die ik anders
nooit voor waar had kunnen houden. Voor
dat inzicht zal ik altijd dankbaar blijven.” Een
fragment uit het boek van dr. Jill Bolte Taylor
die neurowetenschappen doceerde aan de
Harvard Universiteit tot zij op 37-jarige leef-
tijd een hersenbloeding kreeg. In haar boek
‘Onverwacht inzicht’, dat half oktober in het
Nederlands verscheen, beschrijft ze haar
ervaringen.
Er zijn meer mensen die na een hersenbloe-
ding hun ervaringen aan het papier hebben
toevertrouwd. Maar dat een hersendeskun-
dige het hele proces zelf bewust meemaakte
en later ook kan beschrijven, komt niet zo
vaak voor. Het boek is daardoor een mix tus-
sen ervaring en de overdracht van kennis,
gericht op een groot publiek. Op de ochtend
van 10 december 1996 kreeg neurologe Jill
Bolte Taylor een ernstige beroerte toen een
bloedvat in de linkerhelft van haar hersenen
sprong. In luttele uren verloor haar brein
het vermogen om informatie te verwerken.
“Tegen het einde van die ochtend kon ik niet
meer lopen, praten, lezen, schrijven of me
iets van mijn leven herinneren. Opgerold tot
een klein balletje in foetale houding voelde
ik hoe mijn geest zich overgaf aan de dood”,
schrijft Jill in haar boek. Deze toestand be-
zorgde haar niet alleen paniek, maar ook een
gevoel van euforie. Ze voelde zich wegzwe-
ven boven haar alledaagse zorgen. Dat heeft
alles te maken met de hersenhelft waarin de
9 29 oktober 2008
erg groot: zo hoeft de patiënt geen straling te
ondergaan en krijgt hij geen schadelijke con-
trastvloeistof ingespoten. Daarnaast is bin-
nen vijftien minuten duidelijk hoe het met de
bloedvaten gesteld is en kan direct een op de
patiënt aangepaste behandeling starten. Door
de inzet van de MRI kan de kwaliteit van
leven van hartpatiënten zo hoog mogelijk blij-
ven. Nijveldt onderzocht een groep van zes-
tig mensen met een hartinfarct en vergeleek
daarbij de huidige behandelings- en controle-
methoden (zoals dotteren, het angiogram en
het hartfilmpje) met de inzet van de MRI. In
Nederland overleven steeds meer mensen een
hartinfarct. Hierdoor is er een toename in het
aantal mensen met hartfalen. De uitkomsten
uit het onderzoek zijn direct bruikbaar voor
patiënten in de centra die beschikken over een
MRI. Het onderzoek van Nijveldt is mede ge-
financierd door de Nederlandse Hartstichting
en het Interuniversitair Cardiologisch Insti-
tuut Nederland (ICIN).
bloeding plaatsvond. Jill Bolte Taylor ver-
klaart steeds haar ervaringen vanuit de rol-
len die de linker- en rechterhersenhelft vol-
gens haar vervullen. Hoewel die rollen niet
algemeen aanvaard zijn, geeft dit boek een
mooi inzicht in het brein van iemand die een
hersenbloeding meemaakt. De weg van het
herstel heeft weer alles te maken met die lin-
ker- en rechterhersenhelft. Jill wist een brug
te vormen vanuit de rechter- naar de linker-
helft van de hersenen en stapje voor stapje
herstelden de oude functies. Dit hele proces
heeft acht jaar geduurd, toen was zij weer
helemaal hersteld.
N.a.v. ‘Onverwacht inzicht’, door Jill Bolte Taylor,
Kosmos Uitgevers Utrecht/Antwerpen, 222 pagina’s,
prijs: 24,95 euro.
Nummer 18
Drie nieuwe genen voor schizofrenie ontdekt
Nederlandse genetici van onder meer het
UMC Utrecht en Radboud UMC Nijmegen
beschrijven drie nieuwe genen die betrokken
zijn bij het ontstaan van schizofrenie. Ze kwa-
men de genen op het spoor via grootschalig
genetisch onderzoek bij patiënten met een
ernstige variant van schizofrenie. De onder-
zoekers publiceren hun resultaten in het tijd-
schrift American Journal of Human Genetics.
Het artikel is verschenen op 10 oktober.
De genetici ontdekten de genen door in het
DNA van schizofreniepatiënten te speu-
ren naar ‘copy number variation’. Dat is
het verschijnsel dat sommige stukken DNA
meerdere keren kunnen voorkomen of juist
afwezig zijn. Van deze genetische verande-
ring vonden onderzoekers dertien zeldzame
varianten. Uiteindelijk bleken hierdoor drie
hersenspecifieke genen verstoord te worden.
Van deze genen was weliswaar al bekend dat
ze invloed hebben op de werking van zenuw-
WZA opent valpreventiepolikliniek
Het Wilhelmina Ziekenhuis Assen beschikt
sinds enkele maanden over een valpreventie-
polikliniek, in de volksmond valpoli geheten.
De valpoli is een onderdeel van de ouderen-
polikliniek, waar ook de geheugenpoli, de de-
lierpoli en de onbegrepen klachtenpoli onder
(gaan) vallen.
Huisartsen kunnen patiënten van 65 jaar en
(Advertorial)
Institutioneel eten en drinken verstrekken, nu en in de toekomst........?
Het pakket van eisen en wensen van klanten
verandert continu. Zorginstellingen onder-
nemen steeds vaker stappen om hierop in te
spelen. Binnen de ontwikkeling van nieuwe
voedingsconcepten wordt de patiënt, bewo-
ner (klant) centraal gesteld. Dit vraagt een
enorme inspanning op het gebied van ver-
anderingsmanagement, namelijk van aanbod
gestuurd naar vraag gestuurd.
De klant centraal betekent in veel gevallen
dat:
• de klant kan sturen
• de klant kan kiezen, wat, wanneer, hoe-
veel, hoe vaak, waar etc, de voeding
wordt genuttigd
Deze inspanning vraagt om een totaal nieuwe
aanpak, waarin functies van back- en Front-
office duidelijk veranderen, input van ICT op-
lossingen worden gevraagd, attitude van een
organisatie moet veranderen, maar bovenal,
moet dit worden gerealiseerd met een krim-
pend budget en een onzekere ’omzet’, gelet
op de financiering van de zorg.
EsusGroup
Biedt totaaloplossingen op het gebied van
eten, drinken, gastvrijheid en service. Met als
producten en diensten;
• Multimediale- en logistieke ICT dien-
sten,
• Consultancy en expertise,
• Training en opleiding,
cellen, maar het is voor het eerst dat ze met
schizofrenie in verband worden gebracht. De
veranderingen in deze genen komen zeer zel-
den voor maar kunnen de kans op het verkrij-
gen van schizofrenie sterk verhogen. In ruim
één procent van de patiënten troffen de onder-
zoekers deze genetische veranderingen aan.
Het vinden van nieuwe schizofrenie genen
is belangrijk voor het beter begrijpen van het
ontstaan van de ziekte. Het onderzoek bestond
uit twee stappen. Eerst een scan van het hele
DNA bij 54 schizofreniepatiënten, vervolgens
een gedetailleerdere analyse bij meer dan 750
patiënten en 700 gezonde controles uit Neder-
land. Schizofrenie is een ernstige psychiatri-
sche aandoening waar ongeveer een procent
van de bevolking aan lijdt. Patiënten kampen
met hallucinaties en waanbeelden, maar ook
met een gebrek aan levenslust en initiatief. De
ziekte is niet te genezen maar wel met medi-
cijnen in toom te houden.
ouder die in de periode voorafgaande aan de
verwijzing om onverklaarbare redenen min-
stens één keer gevallen zijn, verwijzen naar de
valpoli. In één dagdeel zorgen de internist en
twee specialistische verpleegkundigen voor
een grondige medische anamnese. Verder
wordt een vragenlijst, die de patiënten vooraf
thuis hebben ingevuld, uitgebreid besproken.
• Kwaliteitszorg en voedselveiligheid en
• Datacollectie.
Daarom heeft EsusGroup met betrouwbare
en ervaren marktpartijen besloten om een
concept te ontwikkelen genaamd ‘Eye4Hos-
pitality’. EsusGroup biedt mogelijkheden om
visie, missie en doelstellingen te realiseren,
gebaseerd op een hoogwaardig business-
model, met een garantie voor de toekomst.
Eye 4 Hospitality
Eye4Hospitality, vrij vertaalt ‘oog voor gast-
vrijheid in de gezondheidszorg’, staat voor-
een totaaloplossing op het gebied van eten,
drinken, gastvrijheid en service. Eén van de
belangrijkste kenmerken van dit concept is
dat men binnen het integriteitprogramma de
identiteit van de institutionele partner be-
waakt.
Meer weten over onze aanpak en dit con-
cept?
De EsusGroup is te vinden op de website
www.esusgroup.com
of telefonisch (040) 230 98 10, de heer. A.
Verschuren of de heer. W. Goris
 Nummer 18
29 oktober 2008 10 Advertentie

VOOR EEN VERTROUWD GEVOEL

kijk op echthaar.nl

Maar wist u dat dun haar of

kaalheid niet meer hoeft!
Uw kaalheidsprobleem wordt in het Veluws Haar Instituut gega-
randeerd opgelost. Niet met medicijnen, implantaten, of pruiken,
maar met echt haar. Haar dat op unieke wijze is samengesteld na Al zeven jaar lang werkt het Veluws Haar Instituut met
uitgebreid onderzoek van uw eigen haar.
passie voor mensen met kaalheidsproblemen. Uw zorg
Onzichtbare nieuwe haardelen
De specialisten van het Veluws Haar Instituut kunnen uw haar is onze zorg. Wij streven naar perfectie en doen er alles
exact namaken. Lengte, kleur, dikte en krulling blijven hetzelfde.
Doordat echt haar gebruikt wordt voelt de haarvervanging na- aan om een concrete bijdrage te leveren aan uw
tuurlijk en zacht aan. De bevestiging is dun, flexibel, onzichtbaar
en prettig in het dragen.
Op basis van de allernieuwste, door onszelf ontwikkelde metho-
zelfbewustzijn en welbevinden.
den worden uw nieuwe haardelen onzichtbaar bevestigd met
een zogenaamde tweede huidlaag. U hoeft niet bang te zijn voor
onaangename verrassingen zoals een plotselinge windvlaag die
De producten van ons instituut worden door onze eigen vakmen-
ineens uw haargrens bloot legt. Onze specialisten brengen de
sen ontwikkeld en zijn daarom van hoogwaardige kwaliteit. Onze
nieuwe haarlijn geleidelijk aan zodat de overgang volledig na-
haarvervangingen zijn volledig onzichtbaar, zeer comfortabel en
tuurlijk is. Deze bevestiging is volstrekt pijnloos. Zo krijgt u weer
een permanente oplossing tegen kaalheid of andere vormen van
een prachtig kapsel met aanvullend haar dat niet van uw eigen
haarverlies. Als eerste haarinstituut in de Benelux ontvingen wij
haar te onderscheiden is!
een ISO 9001 certificaat. Dit kwaliteitscertificaat bewijst dat het
Veluws Haar Instituut voldoet aan de hoogste kwaliteitsnormen.
Privacy is naast kwaliteit en de beste service één van de speerpun-
ten van het Veluws Haar Instituut. De inrichting van onze klinieken
en de uitgebreide mogelijkheden om afspraken te maken bieden u
elke vorm van privacy die u maar wenst. Bij het Veluws Haar Instituut
“Jarenlang keek ik angstig kunt u rekenen op een vakkundig, persoonlijk en uitgebreid advies.
naar mijn haar of het
alsjeblieft niet wéér
dunner was geworden.” Belt u gerust voor het maken van een afspraak voor een
vrijblijvend eerste Consult!
Telefoonnummer 0341 - 42 41 30 of kijkt u op www.echthaar.nl

“Ik snap niet waarom Veluws Haar Instituut Veluws Haar Instituut
ik zo lang gewacht vestiging Nunspeet vestiging Apeldoorn
heb om een oplossing F.A. Molijnlaan 145 Hoofdstraat 218
voor mijn haarprobleem 8071 AE Nunspeet 7311 BG Apeldoorn
te zoeken.” tel 0341 424 130 tel 055 576 39 88
 Nummer 18
Voeding in de Zorg 11 29 oktober 2008

6OEDING:ORG
INDE

15 15 17
Darmproblemen Immuunsysteem Lactose-intolerantie
 Nummer 18
29 oktober 2008 12 Voeding in de Zorg

‘Orafti®Synergy1 draagt bij tot verlengde

Biologische kant- en klaarmaaltijden
uit Haaksbergen
’Met de Michelinsterren van moeder natuur...‘
Overtuigd van zijn missie begon Raymond Hertong met veel
ervaring in de ‘gangbare maaltijdenwereld’ een nieuw biolo-
gisch kant- en klaarmaaltijdenbedrijf in Haaksbergen: BioZorg.
BioZorg bestaat sinds april, na een ‘pilot’ van een half jaar bij
een zorginstelling in Nijmegen. “Het bedrijf is even vers als onze
producten.”
BioZorg richt zich in dit stadium
vooral op afnemers in het hele
land. Zorginstellingen, horeca-
en bedrijfscatering en de Retail.
In de keuken van het bedrijf aan de Indu-
striestraat wijst alles op biologisch, emmers
vol kruiden en specerijen, tapioca om te
binden, zelfs grootmoeders nootmuskaat is
biologisch. Kratten met vers van de akker
aangevoerde eerlijke groenten. De zoek-
tocht naar receptuur is nog in volle gang,
om ook aan de verwende smaak van de
hedendaagse consument te voldoen. “Op
dit moment zijn we vooral bezig met het
afstemmen op de vraag van de klanten.”
Kok Tony loopt rond met kleine potjes met
biologische inhoud, die hij op proef heeft
besteld en waarvan hij bulkvoorraden no-
dig heeft. “Dat is niet zo eenvoudig, elk
ingrediënt moet gegarandeerd biologisch
zijn. Daar is nog niet zo makkelijk aan te
komen. Waar haal je bijvoorbeeld bouillon
vandaan getrokken van biologisch vlees?
Een smaakmaker als Maggi kan ook niet,
dat moet een ander aroma zijn uit de bio-
logische keuken. Een biologische maaltijd
is toch wat anders van smaak.”
Hertong is dan wel “bekeerd” tot biolo-
gisch, maar hij erkent ook de problemen.
“Het is niet altijd even eenvoudig om van
alles voldoende volume te krijgen, groen-
ten vooral. Daarom hebben we zaaiplan-
nen neergelegd bij biologische boeren,
die dan ook verzekerd zijn van afname.
Vlees is geen probleem, dat is er genoeg
in het Vechtdal waar wij het betrekken. Een
biologisch wijntje bij het eten
kan ook. We willen zo com-
pleet mogelijk zijn.”
Biologische groenten
nemen de tijd en brul-
len niet de grond uit.
Kunstmest is taboe.
Duurzaamheid laat zich
ook vertalen in prijs: een
maaltijd van BioZorg is gemid-
deld 10 tot 15 procent duurder, maar dat
verschil betaalt zich uit in meer smaak, re-
deneert Hertong. Bij BioZorg geen aard-
beien in de winter. Spruitjes met een ‘bite’
en de lichte bitterheid van ouderwetse
spruitjes, knisperende stevige witlof met de
smaak van oma. “Ik wil het mogelijk ma-
BioZorg BV
Industriestraat 50, 7482 EX Haaksbergen
Tel: 053 7112431, Fax: 053 7112430, SKAL 025390
info@biozorg.nl, www.biozorg.nl
ken dat biologisch voedsel voor één ieder
toegankelijk wordt. Dat is best moeilijk,
maar niet onmogelijk. Ik zie het als een
persoonlijke uitdaging om er een succes
van te maken.”
Om de smaakpapillen te testen organiseert
BioZorg geregeld proeverijen voor poten-
tiële afnemers. Hertong:
“We staan in Nederland
vergeleken met landen
als Italië en Engeland nog
aan het begin van een
ontwikkeling. Het komt
vanzelf hier naartoe. Ook
de haring wordt al duurzaam gevangen.
De trend zal ook in ons land doorzetten. In
de nabije toekomst gaan we ons zeker ook
richten op de particuliere markt, via super-
markten en een bestel- en bezorgsysteem
van biomaaltijden die mensen online kun-
nen bestellen.”
Hertongs bedrijf heeft de benodigde bio-
logische certificaten die kwaliteit garande-
ren. “Er ligt een markt voor ons open, zegt
de ondernemer die ooit begon aan de lo-
pende band bij een grote runderslachterij.
“Iedereen wil op den duur biologisch. Mijn
vrouw wil niet anders meer. Er zijn veel-
belovende ontwikkelingen, zoals de minis-
teries die een convenant hebben gesloten
dat maaltijden in hun personeelsrestaurants
vanaf 2010 voor 60 procent biologisch
moeten zijn. Andere instellingen en bedrij-
ven zullen volgen, dat merk je nu
al. Het wordt een heel grote
markt, waarop wij wil-
len inspelen.” BioZorg
heeft zich al verzekerd
van expansiemogelijk-
heden op eigen terrein,
zodat het bedrijf aan de
voorspelde groeiende vraag
kan beantwoorden. “De produc-
tiecapaciteit is toereikend op dit moment
om aan de vraag van de klanten te vol-
doen. We zitten nog in de aanloopfase,
eerst mooie recepturen maken en dan
moet de zaak echt gaan draaien. Met
de Michelinsterren van moeder natuur”,
belooft Raymond Hertong.
levensduur’
De resultaten van een recente studie van
BENEO-Orafti heeft volgens dit bedrijf aan-
oorsprong vinden in het maag-darmkanaal.
In de microbiële samenstelling van het darm-
getoond dat levenslange toevoeging van
Orafti®Synergy1 aan de voeding van ratten de
kanaal doen zich leeftijdsgebonden verande-
ringen voor bijvoorbeeld een dalend peil van
gezondheid verbetert. bifidobacteriën en een toegenomen niveau van
clostridia, streptokokken en enterobacteriën.
Orafti®Synergy1 is een prebioticum dat de Zulke veranderingen in de microbiële samen-
gezondheid en het welzijn bij mensen bevor- stelling van het darmkanaal kunnen leiden
dert. Nieuwe bevindingen, na levenslange tot een minder goed functioneren van de dar-
toediening met Orafti®Synergy1, tonen de men met ongemakken zoals constipatie, maar
positieve invloed aan op het verouderings- ook een groter risico op het ontwikkelen van
proces bij ratten, met een verbetering van de ziekten zoals chronische darmontstekingen
levenskwaliteit en een langere levensduur. In of darmkanker. De studie van BENEO-Orafti
deze samenleving leven mensen steeds langer toonde aan dat levenslange toediening met
waardoor het aantal 65-plussers in de bevol- Orafti®Synergy1 bij ratten het ontstaan van
king toeneemt. In deze bevolkingsgroep is leeftijdsgebonden fysiologische en morfolo-
welzijn nauw geassocieerd met een actief, ge- gische veranderingen (zoals een toegenomen
zond en zelfstandig leven. Er bestaat dan ook lichaamsgewicht, vetmassa, cholesterol en
grote interesse in voedingswijzen die de ge- vetten in het bloed) vertraagt en de levensduur
zondheid verbeteren, de kans op ziekte doen verlengt. Het is de eerste keer dat een ver-
dalen en de levensduur verlengen. Een minder hoogde overlevingskans bij zowel mannelijke
goede gezondheid tijdens het ouder worden als vrouwelijke ratten wordt aangetoond met
gaat nogal eens gepaard met een toename van Orafti®Synergy1.
chronische en acute infecties, die vaak hun
Al 8.000 jaar melk
Melk, kaas en boter zijn veel oudere voedings- resten van melkvet achtergebleven. De vee-
middelen dan we tot nu toe hebben gedacht. houders uit die tijd verwerkten de melk tot
Al meer dan 8.000 jaar geleden hielden men- kaas en boterolie. Zij maakten van de melk
sen koeien, geiten en schapen voor hun melk. zuivelproducten die langer houdbaar waren.
Dat is ruim 2.000 jaar eerder dan tot nu toe De Leidse archeoloog Olivier Nieuwenhuijse
werd aangenomen. werkte aan het onderzoek mee. Hij trof de vol-
gens hem ‘oudste melkvlekken’ ter wereld aan
Dit ontdekten archeologen na onderzoek van op potscherven uit Noord-Syrië. Het volledige
aardewerk. Op dit aardewerk uit Zuidoost- onderzoek is gepubliceerd in het tijdschrift
Europa, Turkije en het Nabije Oosten zijn Nature van augustus 2008.
(Advertorial)
Goed ademhalen van levensbelang
Ademhalen doet iedereen min of meer auto- presenteerde op een bijeenkomst van Nobel-
matisch; zestien keer per minuut. Zonder prijswinnaars op 30 juni 1966 in Lindau. In
eten kan men tien dagen, zonder drinken deze lezing presenteerde Warburg bewijs dat
tien uur maar zonder zuurstof nog geen tien anaerobiosis een eerste oorzaak (gevolg) is
minuten. Maar door eens extra aandacht aan van kankercellen. Meer informatie is te vin-
de ademhaling te geven kunnen mensen de den op www.goxpower.eu
kwaliteit van leven aanmerkelijk verbeteren.
Er zijn namelijk maar weinig mensen die
goed ademhalen.
Goed ademhalen doet men zo; twee tellen
door de neus inademen, twee tellen vasthou-
den (in de buik) en vier tellen flink uitade-
men. Herhaal dit circa vijf minuten en doe dit
twee tot drie keer per dag. Mensen merken
dan dat ze zich fitter, gezonder en daardoor
gelukkiger gaan voelen.
Hoe komt dat? Zuurstofrijk bloed zorgt na-
melijk voor een betere doorbloeding in het
lichaam tot in de kleinste haarvaatjes. Hier-
door werken de organen beter, de stofwisse-
ling werkt beter, maar ook de spijsvertering
werkt beter.
Het weerstandsvermogen neemt toe; dus
mensen zijn minder vatbaar voor ziektes.
Bovendien worden door zuurstofrijkbloed
de slechte lichaamscellen, zoals huidcellen,
sneller afgebroken en afgevoerd. Terwijl
nieuwe (huid) cellen worden aangemaakt.
Met andere woorden; zuurstofrijk bloed helpt
mee aan ‘verjonging’!
Prof. Dr. Otto Warburg, nobelprijs-winnaar
1931, heeft onderzocht dat kwaadaardige cel-
len zich niet kunnen ontwikkelen daar waar
voldoende zuurstof aanwezig is. (The Meta-
bolism of Tumours. tr.1931) New Methods of
Cell Physiology (1962). Hij schreef ook The
Prime Cause and Prevention of Cancer dat hij
 Nummer 18
Voeding in de Zorg 13 29 oktober 2008

SMAKELIJK
Ambachtelijke koelverse maaltijden
en maaltijdcomponenten, afgestemd
op de smaak en behoeften van uw
gast, dat is KOOK! Ons assortiment is
zeer divers: wij bieden onder andere
buitenlandse en Hollandse speciali-
teiten, vegetarische, biologische en
natriumarme gerechten aan.

KOOK biedt een uitgekiend assortiment kwalitatieve

en smakelijke producten, voedingskundig advies
en ondersteuning op kennis- en middelenniveau.
Daarnaast verzorgen wij inspirerende en leerzame
activiteiten zoals proeverijen en trainingen.

Postbus 440, 6710 BK Ede, T (0318) 678 900

KOOK is een samenwerking van Deli XL en Bonfait
en exclusief verkrijgbaar bij Deli XL.

Voor meer informatie: www.kook.nu - info@kook.nu

6ROEGTIJDIGE HERKENNING VAN ONDERVOEDING IS DOOR MIDDEL VAN SCREENING /OK KINDEREN DIE ONBEDOELD AFVALLEN OF IN EEN VERMINDERDE VOEDINGS
IN VEEL ZIEKENHUIZEN PRESTATIE INDICATOR $E 3.!1 SCORE OF DE -534 TOESTAND VERKEREN ZULLEN DIT GEBAKJE ALS LEKKERNIJ BESCHOUWEN EN ZICH
WORDEN VEELAL ALS MEETINSTRUMENT GEBRUIKT -ENSEN DIE ONBEDOELD AF DAARDOORAANGENAMERVOELENINDEZIEKENHUISOMGEVING
VALLENKRIJGENOPBASISVANDEZESCOREDIVERSETUSSENDOORTJESAANGEBODEN
DIERIJKZIJNAANENERGIEENEIWIT )NMIDDELS IS HET "OUWSTEENTJE OPGENOMEN IN HET #OMPENDIUM EN DE
'0)$ATABASE
(ET "OUWSTEENTJE EEN 5NIQUE ENERGIE EN EIWITRIJK GEBAKJE IS VERKRIJG
BAAR IN DE SMAKEN BANAAN EN AARDBEI "EIDE SMAKEN ZIJN ±VERASSEND (ET±"OUWSTEENTJE²ISBIJELKE±FOOD²GROOTHANDEL
LEKKER² EN EEN AANVULLING OP UW ASSORTIMENT (ET "OUWSTEENTJE IS NAAST TBVZORGINSTELLINGENVERKRIJGBAAR)NDIENUEENBE
ENERGIERIJK OPGEBOUWD UIT HOOGWAARDIGE EIWITTEN DIE HET HERSTEL BE MONSTERINGWILTLATENPLAATSVINDENKUNTUDIRECT
VORDEREN CONTACTOPNEMENMET0ATISSERIE5NIQUE
INFO PATISSERIEUNIQUENLOFTELEFONISCHMET(UIBVAN
/P EEN GASTVRIJE WIJZE KUNT U DIT GEBAKJE PRESENTEREN AAN UW CLIpNTEN ,EEUWENOF*EROEN-AJOOR
DOORHETINDEMENUCYCLUSOPTENEMENALSNAGERECHTOFALSTRAKTATIEBIJ
DEKOF½EOFTHEE

³+OKS
)NNOVATIE4ROFEE´
)NMIDDELS HEEFT HET "OUWSTEENTJE OOK OF½CIpLE WAARDERING GE
KREGENENISHETGEBAKJEDOOREENDESKUNDIGEVAKJURYUITGEROEPEN
TOTWINNAARVANDE³+OKS
)NNOVATIE4ROFEE´
.AAST DE E PRIJS IN DE CATEGORIE &OOD  "EVERAGE ONTVING 0ATISSERIE
5NIQUE ZELFS DE /VERALLPRIJS UIT  INZENDINGEN ³(ET "OUWSTEENTJE VOORDE
SGEN OMINEERD
IS EEN ECHTE INNOVATIE DIE VOOR EEN GROTE GROEP MENSEN DIE LIJDT AAN STEENT JEI RIE&OOD
ONDERVOEDING WAARDE KAN HEBBEN´ ZEI JURYVOORZITTER .ELLEKE -EINDERS (ETBOUW WARD#ATEGO
!
DIRECTEUR"'0/PLEIDINGEN )NNOVATIE
 Nummer 18
29 oktober 2008 14 Voeding in de Zorg

94% is tevreden!
Yakult biedt een lange historie aan
gezondheidservaring en wetenschap in 65 ml
zuiveldrank vol actieve Lactobacillus casei
Shirota bacteriën. Een makkelijke, snelle en
lekkere gezondheidsoplossing waar veel
mensen baat bij hebben. Uit het Yakult
Drinktest onderzoek* blijkt dat 94% van
de deelnemers tevreden is over Yakult.

Darmgezondheid
Gezonde darmen en darmflora zijn de sleutel
voor een goede gezondheid.Voor de
spijsvertering, stoelgang en voor het
immuunsysteem. Gezonde darmen bevatten
veel lactobacillen. Al in 1935 ontwikkelde de
Japanse wetenschapper Dr. Minoru Shirota het
product Yakult. Zo konden zijn patiënten op een
makkelijke en snelle manier het aantal lactobacillen
in hun darmen aanvullen, met succes!

www.yakult.nl/science
Exclusief voor gezondheidsprofessionals,
wetenschappers en medici. Door in te loggen,
krijgt u toegang tot wetenschappelijke
informatie over probiotica, gezondheid en
onderzoek. Bellen kan naar 020-3472100 of
mail naar science@yakult.nl.
IMMUUNSYSTEEM

SPIJSVERTERING

STOELGANG

Klein flesje. Groot effect.

* 379 deelnemers april ’07 – juli ’08. Nieuwe aanmeldingen mogelijk. www.yakult.nl/science
 Nummer 18
Voeding in de Zorg 15 29 oktober 2008

Probiotica, darmflora en immuunsysteem

Probiotica, voeding en Een sterk immuunsysteem vormt de basis goede bacteriën die ervoor zorgen dat slechte

darmproblemen voor de gezondheid. Vanaf de geboorte ont-

Het is belangrijk om veel groente, fruit en volkoren graanproducten te eten.
Eén op de acht personen heeft last van darm-
problemen waarbij de klachten wisselend zijn.
Verstopping, diarree en prikkelbare darmsyn-
droom komen veelvuldig voor. Hierbij spelen
naast voeding ook de leefstijl, medicatie en
psychosociale factoren zoals stress een rol.
Probiotica zorgen, afhankelijk van de samen-
stelling en de dosis, voor de opbouw en het
in stand houden van een gezonde darmflora
en het herstel van de darm na ziekte. Tevens
hebben ze een barrière functie doordat ze
ziekteverwekkers tegenhouden. Daarnaast
zijn prebiotica belangrijk: de voeding voor
deze bacteriën.
Op het symposium ‘Ziek van darmproble-
matiek’ op 4 oktober, dat mogelijk gemaakt
was door probioticaproducent Yakult, meldde
prof. dr. R.J. Brummer dat nu nog de diagnose
prikkelbare darmsyndroom wordt gesteld als
er sprake is van of predominantie van con-
stipatie of predominantie van diarree of een
combinatie van beide, maar dat er over vijf
jaar een andere verdeling zal komen. Hij licht-
te toe dat er tussen de hersenen en darm een
communicatie bestaat die niet verstoord moet
worden. De hersen-darm-as is sterk verbon-
den met ons metabolisme en immuunsysteem.
Psychosociale factoren zoals stress, depressie
en angststoornissen hebben hun uitwerking op
de darm, zowel op de motiliteit als de sensa-
tie, aldus Brummer. De invloed van probiotica
op de hersen-darm-as en het gebruik daarvan
voor gezondheidsbevorderende doeleinden,
zijn interessante onderzoeksgebieden die
sterk in ontwikkeling zijn. Bij darmproblemen
en de samenstelling van de darmflora speelt
voeding een belangrijke rol. Prof. dr. E. Claas-
sen stelde dat uit onderzoek is gebleken dat
bij Japanners die oorspronkelijk veel groente
en vis aten, de darmflora veranderde als zij
overgingen op westerse voeding met weinig
groente en veel (rood) vlees. Het is zaak er-
voor te zorgen dat de eigen darmflora in op-
timale conditie blijft. Een gezonde voeding
met voldoende vezels en variatie in de soort
vezels is hierbij belangrijk. Onverteerbare
vezels geven volume aan de darminhoud en
hebben een prebiotische werking. Eet dus ge-
zond en gevarieerd. Veel groente, fruit en vol-
koren graanproducten. Daarnaast vis in plaats
van (rood) vlees, weinig (dierlijk) vet en zo
min mogelijk geraffineerde suiker. ‘Gewone’
suiker stimuleert de groei van pathogene bac-
teriën. Voor degenen die hun darmflora met
een gezonde voeding niet op peil kunnen of
willen houden zijn commerciële probiotica,
mits van goede kwaliteit, een hulpmiddel, al-
dus Claassen. Zeker voor mensen die nacht-
diensten of ploegendiensten verrichten en
hierdoor kwetsbaarder zijn. In Nederland zijn
er ongeveer dertig producten te verkrijgen die
probiotica bevatten, in de vorm van drankjes,
poeders en pillen. De producten hebben elk
een verschillende samenstelling en kunnen
door elkaar heen worden gebruikt. Voorwaar-
de voor een gezondheidsbevorderend effect is
wel dat zowel de samenstelling als de dosis
goed zijn. In Nederland hebben drie producten
de gedragscode Wetenschappelijke onderbou-
wing Gezondheidseffecten voor Gezondheids-
claims van het Voedingscentrum met succes
doorlopen, namelijk: Yakult, Activia en Vifit.
Hoe
gezond
wikkelt ons immuunsysteem zich in het gehele
lichaam. Een belangrijk deel van het immuun-
bacteriën zoals ziekteverwekkers niet kunnen
binnendringen of zich vast kunnen houden.
Door het dagelijks innemen van melkzuur-
systeem zit lokaal in en om de darm, waarbij bacteriën, bijvoorbeeld in probiotica, kan de
de darmflora met de daarin levende micro- eigen darmflora, die een belangrijk ecologisch
organismen een grote rol speelt. Al tijdens systeem vormt, in optimale conditie worden
het eerste levensjaar kan het zo zijn dat het gebracht en gehouden. Met bepaalde soorten
afweersysteem niet correct functioneert: be- probiotica kun je het afweersysteem de goede
kende symptomen zijn dan (voedsel)allergie, kant op sturen.
eczeem en astmatische aandoeningen. Maar
ook bij andere ziektes en (darm)aandoeningen Roken
speelt de darmflora in de darm een rol. Ook bij het gebruik van breedspectrum anti-
biotica is het zinvol van te voren, tijdens en
Bij het disfunctioneren van het immuunsys- minstens twee weken na het stoppen van de
teem spelen zowel omgevingsfactoren als de antibiotica elke dag probiotica in te nemen.
genetische opmaak om te kunnen reageren, De aanbevolen hoeveelheid is dan afhankelijk
een belangrijke rol. Wij hebben de afgelopen van de persoon. Uit onderzoek is gebleken dat
decennia onze omgeving in meer of mindere behalve een goede voeding ook niet roken een
mate veranderd door een soms te ver doorge- positief effect heeft op ons immuunsysteem
voerde hygiëne en wijzigingen in leefgewoon- en dat van de ongeboren vrucht. Men kan er
ten en voedingspatroon. Verschillende (klini- dus zelf veel aan doen om het afweersysteem
sche) studies hebben de hypothese bevestigd zo gezond mogelijk te houden.
dat dit nadelig kan werken. Hierdoor heeft
er een verschuiving in het denken plaatsge-
vonden: van vermijding naar blootstelling,
aldus prof. dr. Brummer, en kinderarts aller-
goloog dr. Hoekstra die een presentatie gaf
over de preventie van astma en allergie. Of
zoals prof. dr. Claassen zei: ‘een beetje vies
is gezond’. Bij een te ver doorgevoerde hy-
giëne, ook wat betreft de keuze van voeding,
worden uit de omgeving de micro-organis-
men verwijderd zoals veel bacteriën die in
de darm altijd in symbiose met mensen heb-
ben geleefd. Het contact met deze organis-
men, de zogenaamde ‘oude vrienden’, stimu-
leert de rijping van bepaalde immuuncellen
en zorgt ervoor dat immuunreacties niet uit
de hand lopen. Wanneer nu deze micro-
organismen zoveel mogelijk uit de omgeving
worden verbannen, mist het immuunsysteem
deze ‘oude vrienden’ waardoor het immuun-
systeem overdreven reacties, bijvoorbeeld
tegen het eigen lichaam of tegen onschuldige
stoffen van buitenaf, kan gaan vertonen. Melk-
zuurbacteriën maken een belangrijk deel uit
van de totale hoeveelheid bacteriën van een
gezonde darmflora. Zij voorzien de darm van Roken heeft een negatief effect op het immuunsysteem.
Voedingsinterventie in de primaire zorg
Op het congres van Yakult, ‘Ziek door darm- bepaalde probiotica een activering geven van
problematiek’ van 4 oktober werd nog eens immunologische processen en mede chroni-
duidelijk verwoord hoe groot het belang is van sche infecties kunnen bestrijden. We weten
gezonde voeding en een gezonde darmflora ook dat bepaalde probiotica de complicaties
in zowel de preventie als behandeling van een van antibioticagebruik kunnen minderen of
groot aantal ziektebeelden. Niet alleen van verhinderen. Te denken is hier ook aan de
de darm maar ook op het gebied van chro- mindere mortaliteit door de clostridiumtoxi-
nische infecties, psychoneurologische beel-
den en auto-immuun processen zijn relaties
nes. Ook het prikkelbare darmsyndroom is
een ziektebeeld waaraan zeer veel mensen
aangetoond. De ontwikkeling in de weten- lijden en welke zorgt voor veel consulten en
schap is de onderbouwing van de jarenlange
praktische ervaring die een bepaalde groep
opnames in ziekenhuizen. Niet alleen spelen
probiotica hier een positieve rol; ook elimi-
CAM-artsen (complementaire en alternatieve natiediëten bijv. op basis van de IgG analyse

is uw geneeskunde red.) hebben met deze materie.

Dit vormt een uitdaging voor de geneeskunde
helpen de patiënt verder. De hierover gepubli-
ceerde artikelen in Gut en het American Jour-
om deze stromingen samen te laten vloeien nal of Gastroenterology kunnen als leidraad

zorg? om zo te profiteren van de ervaring die er ligt

Een gezonde voeding met voldoende vezels is goed
voor de darmen.
En hoe zichtbaar is dit voor de zorgconsument en uw
medewerkers? Gezonde zorg begint met een integrale
benadering van de zorgkolom. Daar waar processen
transparant en besparingsmogelijkheden helder worden.
Want in het zorgproces hangt alles met elkaar samen.
Een nieuwe manier van denken. Op strategisch, tactisch
en operationeel niveau. Bel ons voor een vrijblijvend en
verhelderend gesprek.
Casper van der Most & Peter Rozendaal
Boncura Oslo 18 - 2993 LD - Barendrecht
tel: +31 (0)180 531 825 - www.boncura.nl - info@boncura.nl
bij deze artsen en bij organisaties zoals het In-
stitut für Microöcologie te Herborn en de daar-
mee samenwerkende Old Herborn University.
De kwaliteit van voeding in ziekenhuizen
staat al lang onder vuur. Ook is bekend dat
tussen de twintig procent en veertig procent
van de patiënten die langer zijn opgenomen
in een ziekenhuis lijden aan ondervoeding. De
logistieke problemen om in de instellingen bij
elke patiënt de juiste en volwaardige voeding
te organiseren zijn ook groot. Op dit terrein
juist kan een grote winst geboekt worden, te
beginnen met voedingssuppletie door mid-
del van probiotica. We weten inmiddels dat
dienen. Probiotica zijn niet geregistreerd als
geneesmiddel omdat levende culturen niet
kunnen voldoen aan de eisen hiervan. Voor
voedingsinterventie wordt de medewerking
van de patiënt gevergd. In beide gevallen kan
de rol van een ziekenhuis van betekenis zijn
de patiënt te motiveren om te investeren in
de eigen gezondheid. Bij opname kan dat een
voortrekkersrol betekenen in de educatie van
gezonde voeding en het gebruik van suppletie
van probiotica bij een maaltijd per dag. Welke
dat dan moet zijn, daar bestaan goede ideeën
over.
Door Hans van Montfort, arts. Centrum voor Integrale
Gezondheidszorg, BioPartner3 Center, Maastricht,
telefoon (043) 388 58 70. www.cigmtr.nl
 Nummer 18
29 oktober 2008 16 Voeding in de Zorg

Nieuw:
Ensure TwoCal
®

Extra power voor

patiënten

®
Ensure TwoCal is een complete, energierijke drinkvoeding in een pakje, verkrijgbaar
in drie heerlijke smaken (vanille, aardbei en banaan). Eén verpakking van 200 ml
bevat maar liefst 400 calorieën, 17 gram eiwit, 28 essentiële vitaminen en mineralen
en prebiotica voor een verbeterde darmwerking.1-7
®
Ensure TwoCal levert een bijdrage aan het herstel van mensen die door ziekte,
operaties, slikproblemen of andere oorzaken extra voedingsstoffen nodig hebben.
®
Ensure TwoCal – uw keuze bij ondervoeding.
Referenties: 1. Bengmark S. et al. JPEN 1995;
19: 410-415 2. Gibson, GR et al. Journal of
Nutrition 1995; 125: 1401-1412 3. Reilly, K.J, et al.
Clinical Nutrition 1993; 12, 1: s97-105 4. Mortensen
P.B. et al. Scand. J. Gastroenterol. Suppl. 1996;
216: 132-148 5. Bouhnik, Y et al. Journal of
Nutrition 1999, 129: 113-116 6. Chen H.L. et al
Nutri. Res. 2000; 12: 1725-1733 7. Whelan K. et al.
J. Hum Nutri Dietet 2001; 14: 423-433. Abbott Nutrition, Postbus 727, 2130 AS Hoofddorp, Tel. +31 (0)88 82 22 439 www.abbottnutrition.nl A Promise for Life

Voeding in de Zorg
Rol van colonmicrobiota
bij lactose-intolerantie
Het disacharide lactose is het belangrijkste koolhydraat in melk. Voor veel volwassen niet-Kaukasiërs, ruwweg
75 procent van de wereldbevolking, kan dit leiden tot lactose-intolerantie.
Bij personen met lactasedeficiëntie kan de
fermentatie van lactose in het colon leiden
tot symptomen van lactose-intolerantie. Hier-
bij speelt niet alleen fermentatie van lactose
door de colonmicrobiota een rol, maar ook
het verwerken van de fermentatiemetabolie-
ten door de darmflora. De balans tussen pro-
ductie en verwijdering van de metabolieten is
van beslissende invloed op het al of niet ont-
wikkelen van de klachten, denken Groningse
onderzoekers. Toediening van bifidobacteriën
en yoghurt kan leiden tot significante klach-
tenreductie.
Het disacharide lactose is het belangrijkste
koolhydraat in melk. Voor veel volwassen
niet-Kaukasiërs, ruwweg 75 procent van de
wereldbevolking, kan dit leiden tot lactose-in-
tolerantie. Bij deze mensen neemt na de zuige-
lingentijd de activiteit van het enzym lactase
in de dunne darm zover af dat bij melkcon-
sumptie relatief grote hoeveelheden lactose in
de dikke darm terecht komen. Daar wordt het
gefermenteerd. De fermentatieproducten zoals
waterstofgas, methaan, koolzuurgas en korte-
ketenvetzuren (SCFA), kunnen leiden tot zeer
onplezierige symptomen: diarree, buikpijn,
een opgeblazen gevoel en gasvorming. De
Nieuwe afslankpil werkt twee keer zo goed
Met de stof tesofensine zouden mensen twee
keer zoveel kunnen afvallen dan met de dieet-
pillen die op dit moment te koop zijn. Dit blijkt
uit een vervolgonderzoek aan de Universiteit
van Kopenhagen.
Na zes maanden pillen te hebben geslikt met
tesofensine vielen mensen meer dan tien kilo
af. Met andere medicijnen vallen mensen
hooguit vijf kilo af, zeggen de Deense onder-
zoekers. De resultaten verschijnen in het blad
The Lancet. Aan het onderzoek deden 203
mensen mee. Ze kregen allemaal het verzoek
om een half uur per dag te bewegen, te letten
op hun voedselinname en een medicijn te slik-
ken. Zij slikten een placebo of dagelijks 0,25
milligram, 0,5 milligram of 1,0 milligram
Brochure ‘Gezonde leefstijl & voeding, een
andere kijk op gezond gewicht’
Nieuw verschenen
€ 9,90 incl. verzend- en administratiekosten
Bestellen door het bedrag over te maken op rekening 10.73.30.253
bij de Rabobank te Gouda t.n.v. de Gouda Media Groep, onder
vermelding van uw adres.
Bestellen in combinatie met de brochure ‘Gezonde Leefstijl & Voeding,
in relatie tot kanker’ kan voor een totaal bedrag van € 14,90.
17
fermentatie van lactose in het colon is een van
de factoren die bijdragen aan lactose-intole-
rantie. In enkele Groningse studies zijn daar
in het verleden aanwijzingen voor gevonden.
Onderzoeker Tao He en haar collega’s zijn
momenteel bezig met het ontwerpen van een
studie waarin de rol van de colonflora op de
lactose-intolerantie in vivo wordt onderzocht.
Ook de waarneming dat gebruik van antibio-
tica de klachten van lactose-intolerantie kan
verminderen wijst op betrokkenheid van de
colonmicrobiota bij de intolerantie. Daarnaast
refereert Tao He in haar artikel aan de moge-
lijkheid dat lactose-intolerante personen door
continue lactose-inname hun klachten kunnen
verminderen. Deze verbetering kan samenhan-
gen met adaptatie van de micro-organismen in
het colon. Na toediening van bifidobacteriën
en yoghurt, die zelf lactoseverterende bac-
teriën bevat en wellicht ook de groei van dit
soort bacteriën in het colon stimuleert, veran-
derde het klachtenpatroon. Uit volgende stu-
dies moet blijken of deze verbetering toe te
schrijven valt aan de bifidobacteriën, aan de
yoghurt of aan beide.
Voor meer informatie: www.voedingsmaga-
zine.nl
tesofensine. De placebogroep viel gemiddeld
2,2 kilo af, de groep met de hoogste dosering
viel bijna dertien kilo af. Tesofensine wordt
gebruikt bij de behandeling van Parkinson en
Alzheimer. Het heeft effect op de afgifte van
de hersenstofjes noradrenaline, dopamine en
serotonine en zorgt zo voor remming van de
eetlust. Tijdens een derde onderzoek moet
goed naar de bijwerkingen worden gekeken.
Bij de hoge dosering hadden mensen last van
een hoge bloeddruk. Bovendien werden de
proefpersonen die dit middel gebruikten va-
ker boos en voelden zij zich vaker verward.
De onderzoekers hopen het middel over vier
jaar zonder deze bijwerkingen op de markt te
kunnen brengen.
Nummer 18
29 oktober 2008
Magnesium onmisbaar voor de gezondheid
Het metaal magnesium is een belangrijk ele-
ment. Het is onmisbaar voor de gezondheid.
Mensen hebben magnesium nodig voor veel
enzymatische processen en vooral voor de
energiestofwisseling. Verder is het belang-
rijk voor de spierfunctie en hartwerking, het
zenuwstelsel en de opbouw van botten en
tanden. Als base vormend metaal speelt mag-
nesium een belangrijke rol bij het in stand
houden van het zuur-base evenwicht in ons
lichaam.
De opname van magnesium verloopt hoofd-
Magnesium komt veel voor in groene bladgroenten.
Stichting Fairfood bedankt eierproducenten
Wereldeierendag (10 oktober) is voor stichting
Fairfood aanleiding geweest om met enkele
bekende Nederlanders de eierenproducenten
die duurzame soja als veevoer gebruiken tele-
fonisch te bedanken.
Ruim zestig procent van de supermarktpro-
ducten bevat soja. In een ei zelf zit geen soja
maar in het voer dat veel legkippen krijgen
In een ei zelf zit geen soja maar in het voer dat veel legkippen krijgen wel.
(Advertorial)
Van suf naar hip; biologisch eten
Biologisch eten wordt steeds normaler in Ne-
derland. Het imago van biologisch verandert
langzaam van suf naar hip. Veel mensen hou-
den zich tegenwoordig bezig met wát ze eten
en of het ook verantwoord is. Men wil geen
bestrijdingsmiddelen meer of een teveel aan
(kunst)mest dat uitspoelt in het grondwater.
Biologisch eten is het logische vervolg van
onze kijk op het leven!
Bijkomend voordeel van biologisch is dat de
smaak ook nog eens vele malen beter is! Men
proeft weer de smaak van de oude school-
tuintjes en niet die van een hele hoeveelheid
water in een product. Dit is ook te merken
bij het bereiden van de maaltijden. Waar je
bij een regulier product behoorlijk veel pro-
ductieverlies hebt is dit bij biologisch niet het
geval. Met andere woorden de opbrengst van
de producten is vele malen hoger.
zakelijk via de voeding. Het komt in veel
voedingsmiddelen voor zoals groene blad-
groenten, noten, ongeraffineerde granen en
graanproducten, melk en zeevis. Voedingsve-
zels gaan de opname van magnesium tegen,
evenals een hoog calciumgehalte in de voe-
ding. Om ervoor te zorgen dat er zo min mo-
gelijk magnesium bij de voedselbereiding ver-
loren gaat, is het aan te raden groente eerst te
wassen en pas daarna, vlak voor de bereiding,
te snijden en kort in zo weinig mogelijk water
te koken of te stomen of roer te bakken.
wel. Elk jaar verdwijnt een oppervlakte bos
ter grootte van 5,6 miljoen voetbalvelden voor
sojaplantages. Doordat bedrijven kiezen voor
duurzame soja van bijvoorbeeld Basel-soja of
EKO soja dragen zij bij aan het tegengaan van
ongecontroleerde regenwoudkap, oneerlijke
handelsovereenkomsten en slechte arbeids-
omstandigheden. Kijk voor meer informatie:
www.fairfood.org
Het koken met biologische producten vergt
creativiteit van de kok. Bepaalde smaakver-
fijners zijn er niet of nauwelijks in de biolo-
gische keuken. Denk eens aan de ouderwetse
Maggi, of waar haal je een groentebouillon
vandaan? De werking van bepaalde verdik-
kingsmiddelen zoals bloem is veel sterker.
Sommige recepturen moeten dus herschre-
ven worden. Maar aan het eind heb je altijd
een veel smaakvoller product!
Bovenstaande was ook van toepassing op
BioZorg BV, soms werd het wiel opnieuw
uitgevonden. BioZorg BV is op dit moment
de enige biologische maaltijdenproducent in
Nederland. Zij kan vrijwel alle convenience-
maaltijden leveren aan zowel instellings-keu-
kens als ook bedrijfskantines. Zij heeft ook
alle biologische producten in het nieuwe con-
cept ‘KOOK’ van Bonfait / Deli XL.
Nummer 18
29 oktober 2008 18 Voeding in de Zorg
 Nummer 18
Advertentie 19 29 oktober 2008

apotheek - drogist - therapeut;

groothandel: www.hollandpharma.nl;
internetshops: www.zuurstofwinkel.nl, www.athlete.nl
www.bestel.nl, www.goxpower.nl

www.goxpower.eu
 Nummer 18
29 oktober 2008
Eerste Harthulp Meander officieel geopend
Cardioloog dr. Wildbergh heeft maandag
20 oktober de Eerste Harthulp (EHH) van
Meander Medisch Centrum officieel geopend.
De nieuwe afdeling EHH vangt mensen met
acute hartklachten op en is een verlengstuk
van de Spoedeisende Hulp en het voorpor-
taal van de hartbewaking. De Eerste Harthulp
draagt bij aan het streven van de vakgroep
Cardiologie en Meander naar een zo hoog
mogelijke kwaliteit van zorg.
Bij hartklachten is tijd van (levens)belang.
Met de komst van de Eerste Harthulp wordt
de tijd tussen het ontstaan van de klachten en
de behandeling aanzienlijk verkort in verge-
lijking tot de vroegere werkwijze. Een patiënt
met hartklachten gaat vanaf nu direct naar de
Eerste Harthulp. De Eerste Harthulp obser-
veert, diagnosticeert en behandelt mensen met
acute hartproblemen. Hiermee ontlast de EHH
de Spoedeisende Hulp (SEH) en verricht zij
De ruimte van de Eerste Harthulp op de locatie Amersfoort Ligtenberg.
(Advertorial)
Consultancy voor ziekenhuizen
Consultants van Centric ondersteunen zie-
kenhuizen en haar eindgebruikers, onaf-
hankelijk van informatiesysteem. Zij hebben
diepgaande kennis van het ziekenhuisseg-
ment en de werk- en bedrijfsprocessen die
daar deel van uitmaken en kunnen méér dan
problemen oplossen. Zij denken mee!
André Proost, director Centric Healthcare
Solutions over de betrokkenheid van Cen-
tric in het ziekenhuissegment: “De invoering
van het EPD heeft hoge prioriteit. In prak-
tijk ondersteunen onze consultants niet al-
leen bij een selectietraject, maar ook bij de
daadwerkelijke inrichtingen en/of implemen-
tatie van het gekozen product. Ze fungeren
als onafhankelijke gesprekspartner voor alle
betrokken partijen en komen zo tot een op-
lossing waarin alle betrokkenen zich kunnen
vinden.”
Waarom Centric-consultants? “Onze con-
sultants en Prince-2 gecertificeerde project-
managers hebben diepgaande kennis van de
ziekenhuisomgeving en combineren functio-
nele en technische kennis in praktijk”, aldus
André. “Deze achtergrond is van essentieel
belang bij het inschatten van de mogelijk-
heden van softwaresystemen bij de imple-
mentatie van een EPD.”
Wat kunnen Centric-consultants concreet
voor ziekenhuizenorganisatie betekenen?
• als intermediair fungeren tussen de
zorguitvoerders, het bestuur, de ICT-
afdeling en de ZIS-leveranciers en/of
EPD-systemen;
• het opstellen, dan wel aanpassen van het
pakket van eisen en wensen voor de aan-
schaf van een nieuw EPD of ZIS;
20
belangrijk voorwerk voor de Hartbewaking
(CCU). Snelle diagnosestelling en snelle start
van behandeling onder goede omstandigheden
zijn daarbij belangrijke doelstellingen van de
EHH.
Samenwerking
De Spoedeisende hulp en de Hartbewaking
werken al vanaf 1 september samen in de Eer-
ste Harthulp. Deze is tussen beide afdelingen
in gesitueerd op de begane grond van locatie
Amersfoort Ligtenberg. In de ruimte staan
vier bedden. Naar verwachting zullen gemid-
deld 450 patiënten per maand naar de Eerste
Harthulp komen. De samenwerking van SEH
en CCU binnen de Eerste Harthulp zorgt
voor kennisvermeerdering en draagt bij aan
een efficiëntere patiëntenstroom tussen deze
afdelingen. Naar verwachting zullen gemid-
deld 450 patiënten per maand naar de Eerste
Harthulp komen.
• begeleiding, advies en ondersteuning bij
het pakketselectietraject;
• het opstellen én bewaken van het project-
plan
• het in kaart brengen van de procesgang
binnen en tussen de verschillende af-
delingen;
• het ontwerpen van een elektronisch
patiëntendossier, rekening houdend met:
• beheersbaarheid;
• uitwisselbaarheid;
• gebruikersvriendelijkheid;
• managementinformatie;
• begeleiding van implementaties;
• het aansturen, begeleiden en opleiden van
applicatiebeheerders.
Meer weten?
Neem dan contact met op met Robin Lam-
merts, account manager Centric via 0182 34
50 00 of robin.lammerts@centric.nl.
Geen ‘g.b.’ zonder
protocol
“Doorpakken, protocolleren en vastleggen”,
waren de kernwoorden, die 16 oktober cen-
traal stonden op het IC-symposium ‘Gezond-
heidsrecht en klinische ethiek op de Intensive
Care’ in het Martini Ziekenhuis in Groningen.
De sprekers Erwin Kompanje, klinisch ethi-
cus van het Erasmus Medisch Centrum Rot-
terdam, - en de enige in Nederland - , en ge-
zondheidsjurist Jolande van Boven wisten de
bijna 200 belangstellenden een paar uur lang
te boeien met de voorbeelden van ethische
en juridische dilemma’s waarmee specialisten
en IC-verpleegkundigen in aanraking kunnen
komen, bijvoorbeeld bij het staken van een
behandeling.
De vraag om een second opinion, beschul-
diging van discriminatie, marchanderen (“Zijn
zoon moet nog uit Australië komen”) en ver-
baal of fysiek geweld zijn vaak uitingen van
de familie van een patiënt op het voorstel van
een specialist de behandeling te staken. Kom-
panje geeft aan dat een behandelaar zich hier
niet door moet laten leiden. “Houd de regie
en communicatie zelf in handen en laat je niet
leiden door familie van de patiënt.” Oftewel:
“Doorpakken als het besluit eenmaal geno-
men is.” Ook wilsverklaringen vormen vaak
een heikel onderwerp op de IC, waar men
volgens Kompanje uiterst zorgvuldig mee om
moet gaan.
“Blijf reanimeren!”
Van Boven haakte hierop in door de zaal erop
te attenderen dat een wilsverklaring uitslui-
tend geldig is als deze niet ouder dan vijf jaar
is én de patiënt - of bijvoorbeeld zijn huisarts
- hier nog iets over kan zeggen. Ze hamerde
erop dat behandelaars niet moeten ingaan
op familie die met een papier ‘wappert’. “Je
moet voldoen aan de zorgvuldigheidscrite-
ria.” Ouderen dragen tegenwoordig soms een
‘penning’ met een verzoek niet te reanimeren,
maar Bovens advies is: “Blijf reanimeren! Een
penning staat juridisch gezien (nog) niet ge-
lijk aan een schriftelijke wilsverklaring.” En
is die verklaring er wél, dan, geeft Kompanje
aan, is nog de vraag met welke intentie die is
opgesteld. “Je weet vaak niet wat erachter zit.
Als iemand in zijn wilsverklaring aangeeft
niet geïntubeerd te willen worden, maar er
is een kortstondige complicatie waarvoor hij
toch éven een tube nodig heeft, bedoelde hij
dat dan ook?”
Goede dossiervoering
In haar lezing benadrukte Van Boven het be-
lang van de professionele standaard en een
goede dossiervoering. “Als ten gevolge van
uw handelen een patiënt overlijdt of zwaar
Verdubbeling aantal poliklinische spreekuren
in Sint Franciscus Gasthuis, locatie Berkel
De Sint Franciscus Gasthuis, locatie Berkel,
opende op maandag 7 januari haar deuren. Nu
tien maanden later is het aantal poliklinische
spreekuren al verdubbeld. De toestroom van
patiënten groeit gestaag. Inwoners uit Lan-
singerland en omgeving vinden hun weg naar
medische specialistisch zorg dichtbij huis.
Op de polikliniek van locatie Berkel kan men
terecht voor de spreekuren met specialisten
van Cardiologie, Chirurgie, Dermatologie,
Gynaecologie, Algemene Interne Genees-
kunde, Keel-, Neus- en Oorheelkunde, Kinder-
geneeskunde, Longziekten, Maag-, Darm- en
Leverziekten, Neurologie, Orthopedie en
Kliniek
lichamelijk letsel ontstaat, roept de straf-
rechter u op.” Bovendien zal het OM steeds
vaker medische dossiers inkijken. De profes-
sionele standaard ligt bijvoorbeeld verankerd
in wettelijke voorschriften, jurisprudentie en
beroepscodes, maar ook in de door zieken-
huizen zelf opgestelde protocollen, richtlijnen
en standaarden. “Niet de wens van de patiënt
maar uw professionele standaard is de norm
voor uw handelen. Als u zichzelf een norm
stelt, moet u zich daaraan houden. Dat zal de
rechter ook doen.” Een protocol geeft je ook
een goede juridische ‘back up’voor je han-
delen. En wijk je er toch van af, dan moet je
daar heel goede argumenten voor hebben, die
zijn geregistreerd in het dossier. Van Bovens
devies is: “Leg vast, motiveren en documen-
teren!”
‘G.b’
De ‘g.b.’-opmerking (geen bijzonderheden)
in een patiëntendossier is “héél erg”, volgens
Van Boven. “Daar sta je juridisch nooit sterk
in. Behalve als er een protocol is opgesteld
waarin staat wat onder ‘g.b.’ wordt verstaan.
Het moet klip en klaar zijn, waardoor je tot
je standpuntbepaling (g.b.) komt.” En een
patiënt kan nog tien jaar lang tuchtrechterlijk
procederen en twintig jaar lang civiel rechter-
lijk, dus het is van belang ‘oude protocollen’
te archiveren. Is er een nieuwe versie, dan de
oude niet weggooien, wél labelen”, luidt het
advies van Van Boven.
Door Rianne Schuurman
De IC van het Martini Ziekenhuis.
Urologie. Vanaf drie november biedt locatie
Berkel ook een spreekuur voor patiënten met
een reumatologische aandoening.
Diagnostisch Centrum Rotterdam
Naast de polikliniek beschikt Sint Franciscus
Gasthuis locatie Berkel ook over een diagnos-
tisch centrum. Dagelijks kan men daar zonder
afspraak terecht voor diverse laboratorium
onderzoeken, bloedafname en elektrocardi-
ogrammen (ECG’s). Voor röntgenfoto’s kan
men ook de gehele week terecht, bij voorkeur
op afspraak. En op maandag, donderdag en
vrijdag worden de echo’s ingepland.

Kliniek
Proef ‘alcoholpoli’ van
start in ziekenhuizen
Vier ziekenhuizen gaan zich nadrukkelijker bezighouden met alcoholvergiftiging onder jongeren.
Vier ziekenhuizen gaan starten als pilotzieken-
huis voor het ‘Project Voorkom alcoholschade
bij jongeren’. Het gaat om het Medisch Cen-
trum Leeuwarden, het Westfriesgasthuis in
Hoorn en de combinatie Maxima Medisch
Centrum/Catharina Ziekenhuis te Eindhoven.
Initiatiefnemend Delfts ziekenhuis de Reinier
de Graaf Groep is al eerder aangemerkt als
pilotziekenhuis.
Het doel van de pilot is om het in het Delft-
se Reinier de Graaf ziekenhuis ontwikkelde
protocol voor jongeren met een alcoholver-
giftiging uit te voeren, te onderzoeken op
toepasbaarheid en kennis te verspreiden over
ziekenhuizen in het land. De pilot loopt voor
de duur van anderhalf jaar. Naar verwachting
zullen in deze periode in de pilotziekenhuizen
in totaal ongeveer 200 jongeren met acute al-
coholproblemen behandeld worden en nazorg
krijgen. Dit aantal is nodig om de werkwijze
te kunnen toetsen op effectiviteit.
Voorlichting
De pilotziekenhuizen zijn geselecteerd op
Jeroen Bosch Ziekenhuis en apothekers zetten
nieuwe stap in medicatieveiligheid
Het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch
is gestart met een nieuwe vorm van medica-
tiebewaking waarbij labuitslagen automatisch
worden meegewogen. De Ziekenhuisapo-
theek Noordoost-Brabant (ZANOB) maakt
daarbij gebruik van een nieuw ontwikkelde
applicatie.
Door het bijeenbrengen van gegevens uit
verschillende systemen is de kans groter dat
de patiënt de juiste medicatie in de juiste
dosering krijgt gedurende zijn verblijf in het
ziekenhuis. De volgende stap is het uitrollen
systeem naar de thuisapotheek om ook in de
thuissituatie een goede medicatieveiligheid te
garanderen. Hiertoe werkt de ZANOB samen
met de apothekers in de regio verenigd in het
Departement Noordoost Brabant. Landelijke
apothekersorganisatie KNMP kent aan het
Departement een subsidie toe ter financiering
van het project. Subsidiëring is ook aange-
vraagd bij zorgverzekeraar CZ.
Clinical Rules
Medicatiebewaking behoort tot de kerntaken
van de apotheker. De apotheker zoekt de rele-
vante gegevens bij elkaar, interpreteert die ge-
gevens en adviseert de voorschrijver van het
21
onder andere: regionale spreiding in Neder-
land, het relatief veel voorkomen van alco-
holvergiftiging onder jongeren in hun regio,
actieve samenwerking met omliggende zieken-
huizen voor het doorverwijzen van jongeren
met een alcoholvergiftiging en het ontplooien
van activiteiten op het gebied van alcohol en
jongeren (voorlichting en samenwerking met
scholen, politie, lokale beleidsmakers). De
ervaringen uit de pilot zijn uitgangspunt voor
een definitief protocol, ondersteund door het
CBO, dat aan de betreffende beroepsgroepen
voor akkoord wordt voorgelegd. Het Minis-
terie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
steunt en financiert de pilot. Het Partnership
Vroegsignalering Alcohol en de Reinier de
Graaf Groep leiden het project Voorkom Al-
coholschade bij Jongeren. De kinderafdeling
van de Reinier de Graaf Groep opende in de-
cember 2006 als eerste ziekenhuis in Neder-
land een gespecialiseerd spreekuur ‘Alcohol-
problematiek bij kinderen’. Initiatiefnemers
zijn kinderarts Nico van der Lely en medisch
psycholoog Mireille de Visser.
geneesmiddel om zonodig een ander medica-
ment te kiezen of de dosering aan te passen.
Apothekers kijken onder andere naar inter-
acties van medicijnen, leeftijd van de patiënt
en dubbelmedicatie. Het project Clinical Rules
van de ZANOB richt zich op een verdere uit-
breiding boven op deze medicatiebewaking
door ook laboratoriumwaarden in de afweging
mee te nemen. Het gaat hier om de bepaling
van bepaalde stoffen in het bloed van patiën-
ten en vaststelling van de werking van de nier.
Dit kan van invloed zijn op de werkzaamheid
van de voorgeschreven medicatie. Clinical
Rules zijn redeneerregels die door een expert-
groep zijn opgesteld ten behoeve van de me-
dicatiebewaking. Hierbij worden de uitslagen
van laboratoriumbepalingen meegewogen. Op
basis van deze redeneerregels genereert Phar-
maps automatisch verbetersuggesties. Sinds
1 oktober is gestart met de tweede stap in het
project: het ondersteunen van de voorschrij-
ver. In deze stap wordt de uitgebreide medi-
catiebewaking gebruikt om de medisch specia-
list in de kliniek te adviseren op het moment
dat deze een recept schrijft. In de derde fase
van het traject wordt de voorgeschreven me-
dicatie in de thuissituatie van de patiënt ook
meegenomen.
Nummer 18
29 oktober 2008
Menzis deelt weer TopZorg-predikaten uit
Ziekenhuis St Jansdal in Harderwijk mag
zich sinds 1 oktober Topzorg-aanbieder van
zorgverzekeraar Menzis noemen voor de be-
handeling van borstkanker, staar, spataderen,
liesbreuk en meniscus. Het HagaZieken-
huis in Den Haag heeft het Topzorg-predikaat
van zorgverzekeraar Menzis gekregen voor
de operatieve behandeling van borstkanker,
spataderen, liesbreuk en staar. Bronovo in
Den Haag ontving het Menzis TopZorg-pre-
Lievensberg ziekenhuis wil Bariatrisch centrum
voor behandeling obese patiënten
Het Lievensberg ziekenhuis in Bergen op
Zoom wil voor de zorg en behandeling van
obese patiënten een Bariatrisch Centrum voor
Zuidwest Nederland opzetten. Overleg daar-
over met andere partijen is gestart. Overleg
daarover met andere partijen is gestart.
Nederlanders worden steeds zwaarder. Het
aantal mensen dat heel erg dik is, en daarmee
valt in de categorie obesepatiënten, neemt snel
toe. Voor deze groep patiënten bestaan ope-
ratietechnieken die kunnen helpen om af te
vallen. Dr. P. Feskens, chirurg in het Lievens-
berg ziekenhuis in Bergen op Zoom heeft zich
gespecialiseerd in deze bariatrische chirurgie.
Alle ingrepen op het gebied van laparoscopi-
sche overgewichtchirurgie worden sinds 2003
in Lievensberg aangeboden. Dit jaar worden
tussen de 100 en 200 patiënten met overge-
wicht via een kijkoperatie behandeld. De
Diaconessenhuis Leiden start nieuwe manier
van pijnbestrijding
Met de aanstelling van twee pijnverpleegkun-
digen is een nieuwe manier van pijnbestrijding
na een operatie op alle verpleegafdelingen van
het Diaconessenhuis Leiden geïntroduceerd
en de standaardbehandeling geworden. POP
(Post Operatieve Pijnbestrijding) heeft inmid-
dels al haar vruchten afgeworpen.
Pijnverpleegkundige Marjan Weijers: “An-
ders dan de naam doet vermoeden start POP
al bij de medicatie voor de operatie. Bijna alle
operatiepatiënten krijgen pijnstilling voor de
operatie voorgeschreven. Na de operatie krijgt
iedereen morfine. Dat betekent een grote om-
schakeling voor de verpleging. Van huis uit
waren we erg terughoudend met het geven
van morfine en nu is het standaard. Natuurlijk
volgens protocol.” Op een meetlatje met vijf
gezichtjes (van hard huilend tot een big smile)
Pijnverpleegkundigen Marjan Weijers en Nina van der Klugt voor de operatiekamers met een meetlatje voor de
pijnscore: “Wilt u aangeven of u veel of weinig pijn hebt?”
dikaat voor de behandeling van borstkanker,
meniscus, spataderen en liesbreuk. Meander
Medisch Centrum in Amersfoort heeft voor
de behandeling van patiënten met liesbreuken,
staar en meniscusproblemen het predikaat
Topzorg van zorgverzekeraar Menzis gekre-
gen. Dit betekent dat deze behandelingen vol-
gens de nieuwste inzichten en met de hoogste
kwaliteit geleverd worden.
vraag naar overgewichtchirurgie neemt toe;
hierdoor zal tot 2010 ook het aantal operaties
duidelijk toenemen. Sinds vorige week wor-
den patiënten met overgewicht in een zorg-
carrousel behandeld. De sterke toename van
kijkoperaties in de algemene chirurgie heeft
ertoe geleid dat per 1 september dhr. I. Chere-
panin als chirurg in Lievensberg is gestart. De
patiënten die nu in Lievensberg worden behan-
deld krijgen door de operatie een maagbandje,
een gastric sleeve, een bypass of een revisie-
ingreep. Na verwijzing door de huisarts krijgt
de patiënt eerst een gesprek met de chirurg en
vervolgens met een diëtist en psycholoog. Dit
is noodzakelijk om te bepalen of de patiënt ge-
schikt is voor een dergelijke ingreep en welke
soort ingreep het best bij hem past. Na de in-
greep houdt de chirurg de patiënt levenslang
onder controle.
geeft de patiënt aan of hij veel of weinig pijn
heeft. Elk gezichtje hoort bij een bepaalde
score. Het antwoord van de patiënt is leidraad
voor het verhogen of verminderen van de
pijnmedicatie. “Sinds invoering van het POP-
protocol is het aantal patiënten dat erge pijn
aangeeft (een score hoger dan zeven) aanzien-
lijk verminderd”, vertelt Nina van der Klugt.
Bij de nulmeting in 2006 op één verpleegafde-
ling gaf 18,3 procent van de patiënten na een
operatie een pijnscore van zeven of hoger aan
(een pijnscore van vier is acceptabel). Door de
invoering van het pijnprotocol, scholing van
verpleegkundigen op alle verpleegafdelingen
én de aanstelling van twee pijnverpleegkundi-
gen is het percentage patiënten met een pijn-
score van zeven of hoger in 2008 gedaald tot
drie procent.
 Nummer 18
29 oktober 2008 22 Advertentie

Oogziekenhuis Zonnestraal zoekt:

ondernemende, deskundige oogartsen
Oogziekenhuis Zonnestraal ontving als eerste zelfstandige
kliniek in de verzekerde zorg het ZKN-keurmerk.
Oogziekenhuis Zonnestraal is een zelfstandig oogziekenhuis met vestigingen in Hilversum,
Doetinchem en Lelystad. In het najaar volgt Bilthoven. Oogziekenhuis Zonnestraal levert hoog-
waardige oogheelkundige zorg in een gecertificeerde kwaliteitsomgeving waarin innovatie
en kwaliteit zijn gewaarborgd in een allesomvattend kwaliteitssysteem. De patiëntgerichte
service is hierbij onderscheidend.
Voor de huidige en toekomstige vestigingen is Oogziekenhuis Zonnestraal op zoek naar onder-
nemende, deskundige oogartsen die innovatie, kennis, kunde en kwaliteit eveneens hoog in
het vaandel hebben staan. In loondienst, op franchisebasis of als aandeelhouder.

Informeert u vrijblijvend naar de mogelijkheden om met Oogziekenhuis Zonnestraal uw eigen

www.oogziekenhuiszonnestraal.nl vestiging op de starten. Uw contactpersoon is P.M. de Koning, telefoon 08 88 77 77 77.

Oogziekenhuis Zonnestraal, Loosdrechtse Bos 17, 1213 RH Hilversum, T 088-8 77 77 77, F 088-8 77 77 00, E info@oogziekenhuiszonnestraal.nl

Mediparc B.V. staat al bijna 30 jaar voor ICT, planning en

facturatie. Essentiële zaken die u het liefst uitbesteedt.
Zodat u uw handen vrij hebt voor de zorg waar het écht
om draait. En u verzekerd bent van financiële continuïteit.

Professionaliteit komt van twee kanten

Mediparc B.V.
Landgoed Zonnestraal
Loosdrechtse Bos N2
ICT-oplossingen voor (medisch) specialisten
1213 RH Hilversum
Correspondentieadres: Mediparc neemt u veel werk en financiële zorg uit
Postbus 3, Wat biedt Mediparc u?
handen. Op zeer professionele en ervaren wijze.
1230 AA Loosdrecht
Medische software ter ondersteuning
Kijk voor meer informatie op www.mediparc.nl. van het zorgproces
T (035) 64 22 111
Vanzelfsprekend staat Mediparc u graag geheel Systeemadvies en netwerkbeheer
F (035) 62 39 284
vrijblijvend te woord. Uw contactpersoon is Financiële continuïteit middels factoring
E info@mediparc.nl
en incasso
I www.mediparc.nl Cees Kreuning tel. (035) 64 22 111.

Dermicis is een jong, zelfstandig behandel-

centrum op het gebied van dermatologie,
huidkanker en flebologie.
DERMATOLOGISCH MEDISCH CENTRUM

Dermicis zoekt:

dermatologen met ondernemersbloed

Dermicis heeft als missie: is Dermicis op zoek naar dermatologen die hun
Het bieden van professionele hoogwaardige deskundigheid combineren met gedrevenheid Dermicis Holding B.V.
dermatologische diagnostiek en behandelingen en ondernemersgevoel.
Zijlweg 340-342
door hooggekwalificeerde dermatologen met de
2015 CP Haarlem
modernste technieken en apparatuur. Als u vrijblijvend wilt informeren naar de moge-
In 2008 is de eerste vestiging in Haarlem ge- lijkheden om uw eigen Dermicis vestiging op te T 08 88 77 77 99
opend. Een vestiging in Lelystad volgt spoedig. starten kunt u contact opnemen met F 08 88 77 77 98
Voor deze vestiging en toekomstige uitbreiding dr. R.C. Beljaards E info@dermicis.nl

W W W. D E R M I CI S. N L

Patiëntenzorg
Nieuwe behandeling
van prostaatkanker
Mannen die prostaatkanker in het allervroeg-
ste stadium hebben, kunnen sinds kort voor
een nieuwe behandeling terecht in het Amphia
Ziekenhuis Breda/Oosterhout. De nieuwe be-
handeling heet kortweg de HIFU-methode.
Het grote voordeel van deze nieuwe metho-
de is minder negatieve neveneffecten zoals
potentie-, plasproblemen of fistels.
Nadat alle uitslagen van onderzoek bekend
zijn, besluiten patiënt en uroloog op welke
manier prostaatkanker wordt behandeld. Die
keuze wordt bepaald door het stadium waarin
de prostaatkanker zich bevindt, de technische
mogelijkheden, bijwerkingen en persoonlijke
voorkeur. Een nieuwe methode om mannen met
prostaatkanker in het allervroegste stadium te
behandelen is de HIFU-methode (HIFU staat
voor High Intensity Focusssed Ultrasound).
Met deze methode wordt onder narcose via de
endeldarm een echoprobe ingebracht, waarna
het prostaatweefsel met geluidsgolven in tril-
ling wordt gebracht. Door die trilling ontstaat
warmte, die de prostaatkankercellen doodt.
Het Amphia Ziekenhuis Breda/Oosterhout
voerde deze nieuwe methode, naar eigen zeg-
gen, als eerste ziekenhuis in Nederland uit.
Patiënt op de behandeltafel in zijligging. De lepel-vormige behandelprobe wordt rectaal ingebracht. De behande-
ling geschiedt onder regionale of algehele verdoving. Aangezien de patiënt gedurende twee tot drie uur stil moet
liggen heeft algehele anesthesie de voorkeur.
Tevredenheidsonderzoek Martini Ziekenhuis
Het Martini Ziekenhuis in Groningen heeft
vorige week 6200 vragenlijsten gestuurd
naar een willekeurige groep patiënten. Met
dit grootschalig onderzoek wil het ziekenhuis
een algemeen beeld krijgen van de waarde-
ring van patiënten. De uitkomsten geven een
indicatie op welke onderdelen ‘werk aan de
winkel’ is.
De vragenlijsten zijn verdeeld over 2600 kli-
nische patiënten (van dertien specialismen)
en 3600 poliklinische patiënten (van achttien
specialismen). Aan patiënten wordt gevraagd
hoe tevreden zij zijn over ontvangst, bejege-
ning, behandeling, informatie, zelfstandigheid
en nazorg. Patiënten kunnen (anoniem) een
score van een tot en met vijf geven. Het onder-
zoek is ontwikkeld door de Nederlandse Ver-
eniging van Ziekenhuizen en onafhankelijk
kenniscentrum Prismant. Prismant analyseert
de gegevens en vergelijkt deze met gemiddel-
den van andere ziekenhuizen.
Continu toetsen
Marianne Acampo, lid Raad van Bestuur, be-
nadrukt het belang van dit onderzoek. “Het
continu toetsen van patiënttevredenheid is een
23
Amphia werkt daarbij samen met het Erasmus
Medisch Centrum Rotterdam. Uit onderzoek
bij patiënten in het buitenland is al gebleken
dat HIFU veelbelovende resultaten oplevert.
Oorzaken
De prostaat is een klier, zo groot als een
walnoot en zit om de plasbuis. De prostaat
scheidt vocht af dat zich vermengt met zaad-
cellen en bij de bevruchting een eicel voedt
en beschermt. Prostaatkanker treft een op de
elf mannen. Over de oorzaken is weinig be-
kend. Een man met prostaatkanker kan vele
jaren leven zonder dat de kanker ooit wordt
ontdekt. In de westerse landen is prostaatkan-
ker de meeste voorkomende vorm van kan-
ker bij mannen na de middelbare leeftijd. Bij
prostaatkanker in een vroeg stadium is niet
aan te geven welke afwijkende cellen zich tot
een kwaadaardige tumor zullen ontwikkelen
en welke niet. Met bestralen of opereren is
prostaatkanker te behandelen, maar het risico
op nadelige neveneffecten is groot. Met de
HIFU-methode zijn er minder negatieve ne-
veneffecten, zoals potentie- of plasproblemen
of fistels. Een ander voordeel van HIFU is dat
de behandeling kan worden herhaald.
van de programmaonderdelen van de nieuwe
ziekenhuisstrategie. We willen graag dat de
patiënt kiest voor het Martini Ziekenhuis. Dat
betekent dat we moeten weten hoe we de zorg
beter kunnen afstemmen op de wensen van de
patiënt.” Door het onderzoek regelmatig te
herhalen, kan het Martini Ziekenhuis nagaan
of de in gang gezette verbeteringen inderdaad
leiden tot een hogere waardering.
Meerdere metingen
Naast dit grootschalig onderzoek zijn er
kleinschalige initiatieven om tevredenheid
te meten. Op de poliklinieken rouleren inter-
netzuilen waarop patiënten via internet hun
mening kunnen geven over de polikliniek en
op verpleegafdelingen wordt bij ontslag stan-
daard gevraagd naar de mening van de patiënt.
Verder wordt gewerkt aan een onderzoek naar
de waardering van de nieuwe ziekenhuisomge-
ving. Patiënten die minder tevreden zijn over
een onderdeel van de zorg kunnen ook terecht
bij de ombudsfunctionaris van het ziekenhuis.
Het onderzoek dat vandaag start, levert een al-
gemeen rapportcijfer en een score per specia-
lisme op. Begin 2009 maakt het ziekenhuis de
uitkomsten van het onderzoek bekend.
Nummer 18
29 oktober 2008
Bezoek bij Acute Zorgpost Maasziekenhuis
De medewerkers van het ministerie van VWS werden in het Maasziekenhuis welkom geheten door een afvaardi-
ging van het Maasziekenhuis, een afvaardiging van de Huisartsendienst en de zorgverzekeraars VGZ en CZ.
De medewerkers van het ministerie van Volks-
gezondheid, Welzijn en Sport die de Acute
Zorg Post in het Maasziekenhuis Pantein in
Boxmeer onlangs bezochten, toonden zich
enthousiast over de manier waarop de huis-
artsenpost Boxmeer en het Maasziekenhuis
samenwerken om de mensen met een acute
hulpvraag buiten kantooruren op te vangen.
Medewerkers van het ministerie bezochten
de Acute Zorgpost om met eigen ogen te zien
hoe de eerste opvang van mensen met een
acute hulpvraag is geregeld in deze regio.
Mensen die 's avonds, 's nachts en in het
weekend direct medische zorg nodig heb-
ben, worden in het Land van Cuijk en Noord-
Limburg sinds anderhalf jaar geholpen op de
(Advertorial)
Dermicis biedt hoogwaardige diagnostiek en
behandelingen
Dermicis Medisch Centrum is een snelgroei-
ende keten van zelfstandige behandelcentra
met faciliteiten voor dagverpleging op het
gebied van dermatologie, flebologie en plas-
tische chirurgie.
Medeoprichter en initiatiefnemer is dermato-
loog dr. R.C. Beljaards, gespecialiseerd in de
behandeling van spataderen, huidkanker en
huidchirurgie. Door de recente toetreding van
plastisch chirurg J.P.B. van Tetering wordt
tevens het hele scala aan esthetisch-chirur-
gische en reconstructieve ingrepen aangebo-
den. In april 2008 werd de eerste vestiging
opgericht in Haarlem. Een vestiging in Lely-
stad en Alkmaar zullen spoedig volgen.
De missie van Dermicis is het bieden van
professionele, hoogwaardige diagnostiek en
behandelingen. De behandelingen worden
uitgevoerd door hooggekwalificeerde specia-
listen met de modernste technieken en appa-
ratuur. Hier is dan ook fors in geïnvesteerd.
De operatie- en behandelkamers voldoen aan
de strengste eisen op het gebied van hygië-
ne en infectiepreventie. Hierdoor is de hoge
kwaliteit gewaarborgd. Doordat de organisa-
Acute Zorgpost in het Maasziekenhuis, een
samenwerking tussen de Spoedeisende Hulp
van het Maasziekenhuis en de Huisartsenpost
Boxmeer. Aan de hand van een triagesysteem
wordt bepaald of de zorg het beste door de
huisartsenpost of door de spoedeisende hulp
kan worden verleend. Dus of de patiënt naar
de dienstdoende huisarts of arts van het zie-
kenhuis gaat. Deze diagnose bepaalt ook de
urgentie: wie medisch gezien het snelst hulp
nodig heeft, komt als eerste aan de beurt.
Voor patiënten is er veel duidelijkheid: één
loket voor alle spoedeisende vragen ’s avonds
en in het weekend. Ze zijn direct op de juiste
plek, of ze nu door de huisarts of de specialist
moeten worden behandeld.
tie zeer efficiënt is ingericht (mede door in-
voering van een EPD en een gespecialiseerd
planningsysteem) kunnen wachttijden wor-
den voorkomen. Centraal staat de kwaliteit
van zorg en de persoonlijke aandacht voor de
patiënt, die wordt ontvangen in een prettige
en ontspannen sfeer.
Dermicis biedt alle verzekerde dermatolo-
gische zorg en heeft met vrijwel elke zorgver-
zekeraar contracten afgesloten. Behandelin-
gen die betrekking hebben op huidverbetering
en huidverjonging, plastisch chirurgische
huidafwijkingen en cosmetische behandelin-
gen vallen onder de niet-verzekerde zorg.
Dermicis: toonaangevend op medisch en
organisatorisch gebied.
DERMICIS
Zijlweg 340-342
2015 CP Haarlem
T. 08 88 77 77 99
F. 08 88 77 77 98
E. info@dermicis.nl
I. www.dermicis.nl
 Nummer 18
29 oktober 2008 24 Advertentie

Ga naar www.abvakabofnv.nl of bel 0900 - 22 825 22 (€ 0,10 pm)

Deze actie loopt t/m 31 december 2008


Patiëntenzorg
Moeder en baby in
couveusesuites CWZ
Baby Mirthe en haar moeder in een van de couveusesuites (foto Richard Martens).
Het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis in Nijme-
gen heeft op donderdag 23 oktober een nieuw
gebouwde couveuse-afdeling met vijftien zo-
genoemde suites geopend. Dit suitemodel
betekent een breuk met de in Nederland ge-
bruikelijke situatie waarin couveusebaby’s
merendeels apart van hun moeder worden ge-
observeerd, verzorgd en verpleegd. Het CWZ
brengt kind, moeder en ook de partner zoveel
mogelijk bij elkaar in een eigen kamer.
Net als de kraamsuites die het CWZ in 2006
opende, ogen de couveusesuites warm en
comfortabel. De afdeling met twee ‘regen-
booggangen’ is kleurrijk maar oogt toch rus-
tig doordat juist het kleurenspectrum van de
regenboog door iedereen als rustig wordt er-
varen. Bovendien is bij de bouw veel zorg be-
steed aan mogelijkheden om licht, geluid en
temperatuur te kunnen regelen. De couveuse-
suites zijn bedoeld voor kinderen die meteen
na de geboorte meer zorg nodig hebben omdat
ze bijvoorbeeld te vroeg geboren of ziek zijn.
Het vernieuwende voor de couveusesuites is
de gezinsgerichte zorg. Met name de binding
tussen moeder en kind wordt maximaal gesti-
muleerd. De moeder kan dag en nacht bij haar
kind blijven. Mocht de moeder ziek zijn, dan
kan de partner dit desgewenst overnemen. Om
het gezin heen bewegen zich de zorgverleners,
die naar de suite toekomen zodra onderzoek,
behandeling of verpleging aan de orde zijn.
Huidkankerpoli in Tergooiziekenhuizen
Om patiënten met (verdenking op) huidkanker
sneller en beter te kunnen helpen, is Tergooi-
ziekenhuizen Blaricum/Hilversum op beide
locaties gestart met een multidisciplinaire
huidkankerpolikliniek. Het ziekenhuis biedt
hiermee een verbeterde service aan patiënten
met huidkanker waarvan het aantal de laatste
jaren enorm stijgt.
Patiënten met (verdenking op) huidkanker
kunnen op verwijzing van de huisarts dezelf-
de week nog terecht op een speciaal spreekuur
op de polikliniek Dermatologie. Eventueel
aanvullend onderzoek wordt direct gedaan.
Indien onderzoek niet nodig is, kan de behan-
deling vaak dezelfde dag nog van start. In-
dien onderzoek wel nodig is dan loopt dit via
een versnelde procedure op het pathologisch
laboratorium. Hierdoor zijn uitslagen snel
beschikbaar en kan de behandeling snel wor-
den ingezet. Dermatoloog Alice Langeveld:
25
‘Ontwikkelingsgerichte zorg’
De couveusesuites maken het mogelijk het
concept van ‘ontwikkelingsgerichte zorg’
verder in te voeren. Dit omdat licht, geluid
en temperatuur nu op individueel niveau van
de pasgeborene te regelen zijn. Ouders kun-
nen 24 uur per dag bij hun kind verblijven,
waardoor ouders zo goed mogelijk bij de zorg
van hun kind betrokken worden. Verwachting
is dan ook dat door de invoering van het con-
cept het stressniveau bij de kinderen zo laag
mogelijk gehouden kan worden. Er is een
familiekamer in aanbouw waar ouders zich
desgewenst even kunnen terugtrekken of con-
tacten kunnen leggen met andere ouders, waar
men kan gaan eten of bijvoorbeeld tv kijken
of internetten.
Nieuw concept
Het aantal zwangere vrouwen dat aangeeft
in een CWZ-kraamsuite te willen bevallen,
groeit gestaag. De couveusesuites maken het
mogelijk meer vrouwen (en hun partner) een
plaats te geven, omdat de ouders verhuizen
naar de couveusesuite en de kraamsuite vrij-
komt. Elders in Nederland is het couveusesui-
te-principe inmiddels ook op beperkte schaal
toegepast binnen bestaande patiëntenkamers.
Het CWZ rolt echter als eerste de hele – in de
Verenigde Staten ontwikkelde – formule uit
over een complete couveuseafdeling. Circa
vijftig medewerkers zijn geschoold om vol-
gens het nieuwe concept te gaan werken.
"De huidkankerpolikliniek is een absolute
winst voor patiënten en voor zover ons be-
kend is dit concept uniek in Nederland. Voor-
heen moesten ze soms lang wachten op een
eerste afspraak en duurde het soms nog een
paar weken voor de behandeling gestart werd.
Door een verbeterde interne logistiek kunnen
patiënten nu sneller worden geholpen."
Expertise
Door de samenwerking tussen verschillende
specialisten biedt de huidkankerpolikliniek
een brede expertise. Binnen de huidkanker-
polikliniek werken dermatologen, pathologen,
plastisch chirurgen en KNO-artsen samen.
Patiënten die na een consult of behandeling
bij één van de specialisten nog vragen hebben
kunnen hiermee terecht bij een gespeciali-
seerd verpleegkundige. Deze is opgeleid voor
het geven van voorlichting.
Nummer 18
29 oktober 2008
De OOGbus brengt oogzorg dichter bij huis
De OOGbus, een initiatief van Het Oogzorg-
netwerk en zorgverzekeraar CZ, brengt de
oogzorg dichter bij huis. De OOGbus stopt, op
afspraak, bij verzorgingshuizen in Zuidwest-
Nederland om de bewoners en buurtbewo-
ners te onderzoeken op mogelijke oogafwij-
kingen. De OOGbus is onthuld op 9 oktober,
World Sight Day, door mevrouw Van Benne-
kom (directeur langdurige zorg en adjunct
directeur-generaal langdurige zorg ministerie
van VWS) en de heer Sol (financieel directeur
Het Oogziekenhuis Rotterdam)
Van alle bewoners van verzorgingshuizen
heeft vijftig procent een verminderd gezichts-
vermogen wat, buiten een verhoogde kans op
valincidenten, ook een vermindering van de
kwaliteit van leven tot gevolg heeft. Door een
eenvoudige brilaanpassing of bijvoorbeeld
een staaroperatie kan dit vaak verholpen ge-
worden. Het gezichtsvermogen, en dus ook
De OOGbus stopt bij verzorgingshuizen.
Urologie Lievensberg ziekenhuis breidt
laparoscopische behandelmethoden verder uit
Dankzij de expertise van drs. Karen Fransis worden de laparoscopische technieken nu ook toegepast bij opera-
ties aan onder meer de prostaat, de blaas, de urineleiders.
De maatschap urologie West-Brabant breidt
het aantal laparoscopische behandeltechnie-
ken in het Lievensberg ziekenhuis in Bergen
op Zoom verder uit. Begin augustus is Karen
Fransis tot de maatschap toegetreden. Zij
heeft als aandachtsgebieden: algemene uro-
logie, laparoscopie, reconstructieve urologie.
De urologie heeft als werkterrein alles op
het gebied van de urinewegen en het manne-
lijk geslachtsorgaan. Daaronder vallen onder
andere plasproblemen, ongewild urineverlies,
kwaadaardige ziekten uitgaande van nier,
blaas, prostaat of zaadbal, niersteenproblema-
tiek, mannelijke onvruchtbaarheid en seksuele
problemen. De urologen gebruikten in het Lie-
vensberg ziekenhuis de techniek tot voor kort
voornamelijk voor operaties aan de nieren. In
principe zullen nu bijna alle open urologische
ingrepen laparoscopisch worden uitgevoerd.
Dankzij de expertise van drs. Fransis worden
de laparoscopische technieken nu ook toege-
past bij operaties aan onder meer de prostaat,
de blaas, de urineleiders. Laparoscopie (ook
wel bekend als kijkoperatie) kan dankzij de
de kwaliteit van het leven, wordt daarmee een
stuk verbeterd.
De OOGbus
De OOGbus is ingericht met alle moderne
oogheelkundige apparatuur zodat metingen
van oogboldruk, oogsterkte en controle van
de binnenzijde van het oog vakkundig kunnen
worden uitgevoerd. Na het onderzoek door
de optometrist van de OOGbus ontvangt de
cliënt indien noodzakelijk een doorverwijzing
naar een opticien, optometrist of de huisarts.
Cliënten waarbij geen afwijkingen worden
geconstateerd ontvangen binnen twee jaar op-
nieuw een uitnodiging voor een bezoek aan de
OOGbus. Ziektekostenverzekerden van CZ
boven de zestig jaar ontvangen een uitnodi-
ging voor dit onderzoek. Het komende jaar
verwacht de OOGbus 7.000 personen te kun-
nen onderzoeken.
technische ontwikkelingen tegenwoordig ook
voor meer ingewikkelde en langdurige ingre-
pen worden ingezet zoals verwijdering van
de prostaat bij prostaatkanker en van de blaas
bij blaaskanker. Bij een laparoscopische be-
handeling zijn de snedes slechts 5 tot 10 mm.
Karen Fransis: “De patiënt heeft na de opera-
tie minder pijn en herstelt sneller, waardoor
hij na de operatie eerder naar huis kan en ook
weer sneller actief is. We zien bij deze behan-
delmethode net zulke goede resultaten als bij
een open behandeling.”
Veilige injectiespuiten.
Geen prikaccidenten en
geen hergebruik
Spuit na gebruik:
naald naar binnen getrokken
en geblokkeerd en zuiger afgebroken.
AnTech Medical • 0521 590506
www.antechmedical.nl
 Nummer 18
29 oktober 2008 26 Zorgkalender

WIJZER
in de
ZORG
Congressen, seminars, cursussen
DE GOUDSE SCHOUWBURG
in het Groene hart van Nederland
AGENDA
Dé ideale locatie voor o.a. Jaarbeurs Utrecht
congressen, bedrijfsfeesten
en seminars
Jaarbeursplein 6
3521 AL Utrecht
Makkelijk bereikbaar met openbaar ‘Innovatie in de oncologische zorg’ Telefoon 030 - 295 59 11
vervoer en meer dan 1000 • 30 oktober, Auditorium St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein, van 18.00 tot
parkeervoorzieningen binnen een 21.00 uur.
loopafstand van 5 minuten. • Tijdens dit symposium wil het Oncologiecentrum Midden-Nederland ervarin-
gen en kennis delen. Men laat zien welke vernieuwingen de afgelopen jaren
www.jaarbeursutrecht.nl
Voor meer informatie kijk op binnen het Oncologiecentrum Midden-Nederland zijn gerealiseerd. Deze inno-
www.goudseschouwburg.nl
vaties hebben zowel betrekking op medische technieken als op patiëntenlogis-
of bel: 0182-513353
tiek en ketenzorg. Daarnaast komt de betrokkenheid van patiëntenorganisaties
Tot ziens in aan de orde. Dit onderwerp wordt verzorgd door CliëntenBelang Utrecht, de
De Goudse Schouwburg! provinciale koepel van patiëntenverenigingen.
• Deelname is gratis. Belangstellenden moeten zich voor 15 oktober opgeven via
info@oncologiecentrum.nl. Congres
Lef en Liefde in de zorg: inspireren
‘Pubers, een bedreigde soort?’ en presteren in de praktijk
• 30 oktober, Nijmegen.
• Bestemd voor artsen MG nul tot negentien jaar, jeugdartsen, huisartsen, kin- Vrijdag 3 oktober 2008
derartsen en artsen voor verstandelijk gehandicapten. 9.00-17.00 uur in De Doelen
• Informatie en aanmelden via: j.vanwerven-nobel@paog.umcn.nl Meer infor- te Rotterdam
matie op: www.umcn.nl/paog www.zorgpodium.com
‘De week van de Urodynamica’
• 3, 4, 5, en 6 november, Nijmegen.
4YPESERVICE+RUGER • Bestemd voor urologen, gynaecologen, fysiotherapeuten en verpleegkundigen.
• Meer informatie en aanmelden via j.vanwerven-nobel@paog.umcn.nl of kijk
(ETBUREAUVOORUWMEDISCHE op www.paogheyendael.nl
SECRETARIpLEONDERSTEUNING
VOOROA³MEDISCH´TYPEWERKOF
‘Vasculaire preventie onderste extremiteiten bij diabetes
TIJDELIJK EENMEDISCHSECRETARESSEOPLOCATIE mellitus’
• 7 november van 9.00 tot 18.00 uur, Maxima Medisch Centrum in Veldhoven. Hotel en Congrescentrum De Reehorst
• Bestemd voor huisartsen, podotherapeuten, praktijkondersteuners, Bennekomseweg 24
2EFERENTIESVANZIEKENHUIZENAANWEZIG
diabetesverpleegkundigen en vasculairverpleegkundigen. 6717 LM
-EVR$+RUGER   • Op 7 november zullen sprekers inzicht verschaffen in de mogelijkheid tot EDE GLD Telefoon 0318-750300
3CHENKKADE INFO TYPESERVICENL vasculaire preventie van de onderste extremiteiten bij mensen met diabetes. Er Fax 0318-750301
!7$EN(AAG WWWTYPESERVICENL zijn plenaire lezingen en actieve workshops, waarmee de preventieve voetzorg E-mail info@reehorst.nl
naar een nog hoger niveau getild kan worden. Er is ook een speciale workshop,
waarbij naar voren wordt gebracht welke voetproblemen op welk moment
geïndiceerd zijn voor doorverwijzing naar een multidisciplinair voetenteam of Rapenburg 33
schoenenspreekuur. Postbus 16065
• Kosten: 75 euro. 2301 GB Leiden
• Meer informatie: www.mmc.nl
Concert- en congresgebouw Tel: (071) 514 82 03

de Doelen
Antwoordnummer 1544
3000 WB Rotterdam
telefoon 010 2171700

LEER NU GOLFEN IN GOUDA MET EEN PROEFABONNEMENT

Gouda bevindt
a d h uis van
et S t atie in de regio
n d er h s t e f eestloc
Bestaande uit: o ooi
›› 4 golflessen de m
›› 1 baanles zich
›› 3 maanden vrij gebruik
van oefenfaciliteiten
›› 1 golfclub en 1 putter
Stadsherberg
Voor groepen vanaf
40 personen
›› 1 ballenkaart Bel voor informatie:
nu voor slechts (0182) 58 39 33
137 . 50 e-mail:
info@golfbaan-ijsselweide.nl
“TEAMBUILDING” www.golfbaan-ijsselweide.nl ‘De Burgerhal’ w w w . b u r g e r h a l . n l

Vrije tijd
KCOV zingt Carmina
Burana van Carl Orff
Uitvoering van de Christelijke Oratium Vereniging Amsterdam.
In de middeleeuwen waren monniken lang
niet allemaal braaf. Vooral niet in het kloos-
ter van Benediktbeuern, even ten zuiden van
München. Hier ontstonden de Carmina Bura-
na, een serie gedichten die de lof zingen van
(onder andere) het liefdes- en kroegleven. Ze
inspireerden Carl Orff in 1935 tot zijn gelijk-
namige – en meest geliefde – compositie. De
Koninklijke Christelijke Oratorium Vereniging
(KCOV) Amsterdam voert dit werk op zater-
dag 15 november uit In het Concertgebouw in
Amsterdam.
De KCOV voert de Carmina Burana uit zoals
Orff het werk oorspronkelijk geschreven heeft:
met twee vleugels en vijf slagwerkers. En na-
tuurlijk met een keur aan solisten: de sopraan
Marjorie Ginczinger, de tenor Bart de Kegel
en de bariton Pieter Hendriks. Dirigent Frank
Hameleers tekent voor een meeslepende uit-
voering, die recht doet aan de ongeëvenaarde
Unieke houtsneden in Meander
Meander Medisch Centrum, locatie Amers-
foort Elisabeth heeft een nieuwe kunstten-
toonstelling in huis. Deze tentoonstelling is
nog tot en met 21 november te zien. Het gaat
om een unieke serie houtsneden van de gra-
fische kunstenaar Flip van der Burgt (1927-
1977). Deze serie stelt de veertien staties uit
de kruisweg van Christus voor, die door Van
der Burgt betiteld zijn als ‘Kruisgang’. Stich-
ting MeanderKunst streeft ernaar om in Me-
ander kunst van hoge kwaliteit laagdrempelig
tentoon te stellen. Dit ter veraangenaming van
het verblijf van patiënten, bezoekers en me-
dewerkers.
De serie dateert uit 1957 en zijn toentertijd in
een oplage van 25 stuks door de kunstenaar
zelf gedrukt. In datzelfde jaar hing de ‘Kruis-
gang’ op de tentoonstelling ‘De Bijbel in de
Lezersaanbieding
Uitvoering Carmina Burana, door KCOV Amsterdam.
Zaterdag 15 november Concertgebouw Amsterdam,
aanvang 20.15 uur.
Lezers van de Ziekenhuiskrant betalen op vertoon van deze bon
aan de kassa van het Concertgebouw, 30 euro per kaartje
(incusief twee drankjes).
27
ritmiek. Vóór de pauze zorgen de Missa Bre-
vis van Zoltán Kodály en het Ot e Náš (Onze
Vader) van Leos Janá ek voor het broodno-
dige tegenwicht. Muziek waarbij niet alleen
een hoofdrol is weggelegd voor het koor,
maar ook voor het Maarschalkerweerd orgel,
dat in het Concertgebouw niet zo heel vaak
aan bod komt, maar dat nu eens in zijn volle
glorie te horen is. Het wordt bespeeld door de
jonge organist Matthias Havinga, die onlangs
zijn conservatoriumopleiding afsloot met de
hoogst mogelijke waardering. Liefhebbers
van koormuziek zijn zaterdag 15 november
welkom. Aanvang 20.15 uur. Kaarten (32,50
inclusief twee drankjes) zijn te bestellen aan
de zaal, bij het Uitburo, via www.kcovamster-
dam.nl, of bij de leden van het koor. Lezers
van de Ziekenhuiskrant die met onderstaande
bon naar de kassa van het Concertgebouw ko-
men, krijgen per kaartje 2,50 euro korting.
kunst van deze tijd’ in het Van Abbe-museum
in Eindhoven, waar het lovende kritieken
kreeg.
Complete serie
Daarna werden de werken verkocht aan een
kerk in Deventer-Colmschate. Na een renova-
tie van de kerk verdween de serie voor tien-
tallen jaren naar de zolder van een lid van de
kerkgemeente. Nu heeft Stichting Meander-
Kunst de ruim vijftig jaar oude ‘Kruisgang’
voor tentoonstelling in Meander kunnen ver-
werven. Een unieke kans, omdat complete
series maar zelden in zijn geheel bewaard
blijven. In zijn korte leven, hij stierf op vijf-
tigjarige leeftijd aan de ziekte van Kahler,
creëerde Van der Burgt een enorm omvangrijk
oeuvre. Inspiratiebron voor Van der Burgt was
vooral de Bijbel.
Nummer 18
29 oktober 2008
7
6
3 8 6
3
9 3 1 7
8 1 7 3
1 4
7 2 9 6
7 6 8 3
5 1
4 9 3 7
NKI-AVL organiseert
Week van de Kanker
Het Nederlands Kanker Instituut – Antoni
van Leeuwenhoek Ziekenhuis in Amster-
dam organiseert in de week van 17 tot en
met 22 november de Week van de Kanker.
Dit gebeurt ter gelegenheid van zijn 95-ja-
rige bestaan als onderzoeksinstituut en zie-
kenhuis.
In de Week van de Kanker wordt er elke
avond een speciaal programma gepresen-
teerd voor diverse genodigden. Hiernaast is
er op zaterdag 22 november van 11.00 tot
15.00 uur een open dag. Iedereen die graag
meer wil weten over het NKI-AVL is dan
welkom. Er zijn rondleidingen, een informa-
tiemarkt, waar ook informatie over werken
bij het NKI-AVL kan worden verkregen, en
er is een modeshow. Verder kunnen er di-
verse lezingen en een discussie, met Felix
Rottenberg als gespreksleider, worden bij-
gewoond. Meer informatie is te vinden op
www.weekvandekanker.nl.
Win kaarten Country
en Christmas Fair
De elfde editie van de Country en Christmas
Fair wordt dit jaar gehouden van 26 tot en met
30 november op Kasteel de Haar in Haarzui-
lens bij Utrecht.
Behalve ruim 200 verwarmde en langs ver-
harde paden gesitueerde stands met de laat-
ste kerst- en lifestyletrends, presenteert de
fair ook een ijsbaan van 300 vierkante meter.
Schoonrijders en ijsdansers verzorgen dage-
lijks demonstraties maar ook bezoekers kun-
nen (gratis) het ijs op. Met hun eigen schaatsen
(géén noren) of op ter plekke te huren ijzers.
Andere topics zijn onder meer de expositie
van de tijdloze Edme Plain-serviezen, die al
meer dan 100 jaar met succes door Wedgwood
worden geproduceerd, de wintermode, flonke-
rende edelstenen en alles voor de trouwdag.
Kijk voor alle (actuele) informatie op www.
countrychristmasfair.nl. De openingstijden
van de Country & Christmas Fair zijn: woens-
dag 26 tot en met zaterdag 29 november van
11.00 tot 22.00 uur en zondag 30 november
van 10.00 tot 18.00 uur. Entree: volwassenen:
15,50 euro; 65-plussers: 13,50 euro; kinderen
van twaalf tot zestien jaar: 8 euro en tot twaalf
jaar gratis.
Prijsvraag
In samenwerking met de organisatie van deze
fair biedt de Ziekenhuiskrant een aantal lezers
de mogelijkheid de beurs gratis te bezoeken.
Er worden vrijkaarten verloot onder de in-
zenders die de volgende vraag goed beant-
woorden: ‘Op welke sfeervolle locatie wordt
de elfde Country & Christmas Fair georgani-
Doodgewoon
Wist u dat de dood besmettelijk is? Als men-
sen ermee in aanraking komen gaan ze zich
er ook veel meer mee bezig houden. Uit een
onlangs gehouden onderzoek in het kader
van het project STerven op je Eigen Manier
(STEM), blijkt dat mensen die vaker erva-
ring hebben met sterfgevallen in hun omge-
ving of vaker (vrijwilligers)werk hebben in
de zorg of mantelzorg, zich veel beter voor-
bereiden op de dood. Zij nemen maatregelen
als het in orde maken van testament en een
niet-behandelverklaring, maar vooral ook
van een wensenlijstje hoe men wil blijven
beslissen over een waardig levenseinde. Ze
worden proactieven genoemd en beslaan
bijna een vijfde van de onderzochte groep
mensen. Een bijna even grote groep onbe-
vangenen blijkt zich daarentegen nauwelijks
voor te bereiden op de laatste levensfase,
het is voor hen een ver-van-mijn-bed-show
en ze hebben dan ook nauwelijks met sterf-
gevallen te maken gehad. Kennelijk noopt
kennismaken met de dood alvast tot het
nemen van maatregelen. Dat doet me den-
ken aan onze vakanties. Hadden we slecht
weer op de camping dan namen we het vol-
gend jaar twee keer zoveel regenkleding en
dikke truien mee, hadden we snikheet weer
gehad dan besloten we het jaar daar op toch
maar verkoeling te zoeken aan de kust. En
altijd bleken er weer teveel truien mee of
waaide het te hard aan de kust. Toch laten
we ons graag sturen door ervaringen: resul-
taten uit het verleden geven garanties voor
de toekomst. Denken we. Onze behoefte aan
controle wordt gevoed door angst voor on-
verwachte wendingen. Ik denk dat de pro-
actieven dat allemaal hebben meegemaakt
in hun omgeving. De dood bleek voor hen
als toeschouwer toch grilliger dan verwacht,
de laatste episode van het leven bleek niet
voorspelbaar. Hebben maatregelen dan wel
zin? Als voyeur bij menig stervensproces
raak ik meestal het meest ontroerd van de
stervende die onverschrokken de dood tege-
moet treedt, van de stervende die zelf de
regie heeft. Die de partner en de kinderen
troost, die zegt wat anderen niet durven
zeggen, die besluit wat anderen niet durven
te besluiten. Natuurlijk fietst daar een on-
willig en grillig lichaam doorheen dat ook
niet goed weet wat het met het nadere einde
aanmoet, maar met een beetje mazzel valt
daar voor een dokter wel wat mee te doen.
De stervende rest niets anders dan koers te
houden. En dan kan het handig zijn te weten
wat je wilt. Nog naar het ziekenhuis, nog
medicatie, nog afscheid nemen van een dier-
bare? Voor een dokter is het prettig te weten
wat iemand wil, maakt mij ook een beetje
proactief.
Peter Leusink, huisarts
www.dehuisarts.info
seerd?’ Stuur het antwoord per e-mail in voor
10 november naar redactie@ziekenhuiskrant.
nl. Winnaars krijgen voor 20 november per-
soonlijk bericht.
 Nummer 18
29 oktober 2008 28

www.pggm.nl

Sommige mensen
hebben meer met mensen
dan met sparen.

Dus dat regelen wij voor ze.

Als jij je de hele dag inzet voor anderen, vergeet je nog wel eens aan jezelf te denken. Daarom
komt PGGM nu met een heel aantrekkelijke spaarrekening voor iedereen die werkt in zorg en
welzijn. Zonder lastige voorwaarden maar met een hoge rente van 4,1%! En PGGM biedt je nog
veel meer financiële zekerheid. Kijk op www.pggm.nl. PGGM Weet wat je waard bent.

68501.021 FINAN 264x362 ZP ZIEKE1 1 10/7/08 2:52:26 PM