PERKEMBANGAN SISTEM PENDIDIKAN DI MALAYSIA

Sebelum kedatangan penjajah, pendidikan di Tanah Melayu berbentuk bukan formal

dan tidak memberatkan perkembangan kongnitif murid-murid
Corak pendidikan yang ada pada ketika itu berjalan seperti biasa dengan
pengajaran al-quran, tingkah laku, dan akhlak yang baik, pengetahuan
kerohanian dan seni mempertahankan diri.
Ini termasuklah pelajaran awal dalam bidang kraftangan serta perintis dalam
bidang pertanian, perikanan dan perburuan.
Pada peringkat lebih teratur terdapat satu sistem pendidikan agama yang
disebut 'sekolah pondok ' yang ditubuhkan dan dikendalikan oleh ulama-ulama
Islam yang terkenal.
Pelajar-pelajar menuntut di madrasah agama dan tinggal di pondok yang di bina
di sekelilingnya.
Peringkat kedua dalam perkembangan sistem pendidikan di Tanah melayu
berlaku semasa zaman penjajahan Inggeris ( 1824-1957 ).
Pada peringkat ini pendidikan di Tanah melayu telah dikelola, dikendalikan,
dikawal dan diletakkan di bawah kuasa penjajah Inggeris tanpa mempunyai satu
falsafah yang konkrit atau Dasar pendidikan Kebangsaan.
Pentadbiran pendidikan di Tanah melayu semasa ini adalah mengikut dasar
penjajah iaitu "pecah dan perintah " serta dasar terbuka dan tiada campurtangan
tentang pendidikan vernakular.
Matlamat utama sistem pendidikan penjajah ialah semata-mata untuk memberi
pendidikan kepada segolongan rakyat bagi membolehkan sebahagian mereka
memenuhi keperluan tenaga dan ekonomi.
Dengan itu, Inggeris mula memberi tumpuan besar kepada pelajaran Inggeris
1816. Walau bagaimanapun perhatian kepada pelajar melayu hanya sekadar
melepas ditangga sahaja, iaitu menunaikan kewajipan kepada anak watan
sesuai dengan perjanjian Inggeris dengan pembesar - pembesar tempatan.
Pendidikan pada peringkat ini telah berjalan secara ad hoc tanpa dibendung
oleh satu garis panduan atau batasan-batasan yang konkrit.
Ini adalah kerana pemerintah Inggeris tidak menggangap pendidikan sebagai
satu pelaburan di 'periphery'nya untuk meningkatkan kemahiran dan kebolehan
rakyatnya bagi mencapai kemajuan.

 Sebaliknya mereka mengendalikan pendidikan di bawah dasar kebajikan

benevolen (benovelent welfare policy).
Oleh itu objektif pemerintahan Inggeris adalah bukan hendak mengubah atau
memajukan struktur sosial tetapi sekadar menjadikan keadaan struktur sosial
yang sedia ada itu sedikit efisien sahaja.
Tegasnya, pendidikan pada zaman ini berkembang secara sewenangwenangnya tanpa satu dasar yang jelas dapat membina dan memupuk unsurunsur kebangsaan di kalangan rakyat.
Akibat dasar Inggeris tersebut maka wujudlah sistem pendidikan plural (plural
educatin al system) sesuai dengan keadaan struktur masyarakat majmuk
Terdapat lima aliran bahasa iaitu bahasa Cina, Melayu, Arab, Inggeris dan Tamil.
Sistem pendidikan plural ini tidak dapat menyemai serta memupuk semangat
Kebangsaan dikalangan penduduk yang berbilang kaum.
Orientasi pendidikan yang Sumbang ini telah menekan dan mengekalkan
tumpuan taat setia rakyat pendatang kepada negara asal mereka.

PENDIDIKAN AWAL
Pendidikan Melayu

Pendidikan

pengetahuan asas membaca, menulis dan mengira(3M).

Pendidikan Melayu diadakan hanya diperingkat rendah sahaja. Anak-anak

Melayu

yang

awal

menekankan

pengajaran

Quran

dan

Melayu yang bercita-cita tinggi dan ingin melanjutkan pelajaran terpaksa

memasuki sekolah menengah Inggeris di bandar.

Tujuan utama sekolah-sekolah Melayu diasaskan pada abad ke 19 dan awal
abad ke 20 ialah untuk membolehkan anak-anak Melayu terus kekal di desa,

mewarisi kemiskinan keluarga.

Oleh itu pendidikan yang berbentuk sekular dalam bahasa melayu dihadkan

kepada empat tahun sahaja dengan skop dan kokurikulum yang terhad.
Pendidikan Melayu tidak dapat mengubah cara hidup orang Melayu atau

menyumbangkan kepada mobiliti menegak di kalangan masyarakat melayu.

Pada awal abad ke 20), bagi menampung permintaan yang bertambah
terhadap Pendidikan menengah, Maktab Melayu Kuala Kangsar diasaskan
mengikut model English Grammar School pada tahun 1905.

Akan tetapi, sekolah ini adalah khas untuk golongan bangsawan sahaja.
Latihan guru-guru melayu dimulakan pada tahun 1984 di Teluk Belanga,

Singapura.
Pada tahun 1922, bagi memenuhi permintaan yang bertambah terhadap
guru-guru sekolah melayu yang berkelayakan, Maktab Perguruan Sultan Idris

telah ditubuhkan.
Kemudian penubuhan terhadap Maktab Perguruan Perempuan Melayu di

Melaka pad a tahun 1935.

Jelaslah di sini ,dasar pentadbiran Inggeris ialah untuk menjaga kepentingan

mereka sendiri.
Orang-orang Melayu tidak digalakkan ke Bandar, cuba memisahkan orang
melayu daripada kemajuan perbandaran dan perindustrian.

Pendidikan Arab Dan Agama

Satu lagi jurusan persekolahan untuk menampung persekolahan anak-anak

melayu ialah sekolah Arab dan Agama.

Sekolah ini dikendalikan secara tidak formal dan kurikulumnya menekankan

pengajaran Quran serta pendidikan moral dan kerohanian.

Selepas perang Dunia Pertama, sekolah-sekolah Arab dan Agama telah
muncul di merata-rata tempat di semenanjung Tanah Melayu terutama di
negeri Kelantan, Kedah dan Pulau Pinang.

Pendidikan Cina

Dasar terbuka dan tidak campurtangan Inggeris dalam hal ehwal social kaum

pendatang menyebabkan wujudnya sekolah-sekolah cina dan tamil.

Sekolah-sekolah ini dikendalikan oleh masyarakat masing.masing tanpa
bantuan daripada lnggeris hinggalah tahun 1920-an selaras dengan tradisi
mengutamakan pelajaran dan mengekalkan kebudayaan serta identiti bangsa
masyarakat Cina mula bergiat menubuhkan sekolah Cina sejak awal abad ke

19.
Keadaan ini serupa di Sabah dan Serawak. Dasar tidak campur tangan
lnggeris dalam pendidikan vernakular menyebabkan perkembangan politik

dan ekonomi negeri Cina mempengaruhi sistem pendidikan masyarakat Cina

di Semenanjung Tanah Melayu, Sabah Dan Sarawak.

Kurikulumnya berorientasikan negeri Cina, dan buku-buku teks serta guru-

guru juga dibawa masuk dari sana.

Isi kurikulumnya menegaskan pengetahuan dalam bidanrg 3M iaitu
membaca, mengira dan menulis serta lukisan, Bahasa Inggeris, Ilmu Alam,

Sejarah, Kraftangan dan pengetahuan am.

Pada tahun 1920-an pengaruh kuat sekolah Cina telah menyedarkan

Kerajaan Inggeris tentang bahaya pertumbuhan sekolah Cina tanpa kawalan.

Oleh itu pentadbiran lnggeris mula memperkenalkan satu undang- undang

pada tahun 1920 iaitu Enakmen Pendaftaran Sekolah diwujudkan.

Tujuannya untuk mengelakkan sekolah ini daripada terasing serta mengawal

aktiviti sekolah ini.

Bermula tahun 1924, sebahagian sekolah-sekolah cina ini menerima bantuan

kewangan daripada kerajaan.

Pada amnya, guru-ruru di sekolah ini tidak ada latihan formal sehinggalah
selepas perang Dunia Kedua apabila program latihan kelas formal telah

diadakan.
Dasar pentadbiran Inggeris ini secara langsung atau tidak langsung
mewujudkan jurang pendidikan di antara anak-anak Melayu dan Cina.

Pendidikan Tamil

Sekolah-sekolah Tamil didirikan di lading-ladang getah yang sebahagian

besar kaum keturunan India ditempatkan, seperti sekolah- sekolah Cina,

sekolah Tamil juga didirikan dan dikelolakan oleh masyarakat India sendiri.
Pihak Kerajaan atau majikan ladang getah tidak memberi bantuan sama ada

dari segi fizikal, kewangan dan pedagogi.

Oleh itu sekolah-sekolah Tamil yang didirikan di ladang-ladang getah
menghadapi beberapa kekurangan dari segi isi kandungan kurikulum, tenaga

pengajar dan pedagogi.

Sekolah ini adalah tidak berfungsi dan bersifat cul- de- suc iaitu sebahagian

besar pelajarnya akan kekal di ladang getah menjadi buruh kasar.

Pada tahun 1923, negeri-negeri Melayu Bersekutu telah meluluskan satu rang

undang-undang.
Satu peruntukan telah dimasukkan ke dalam ordinan ini iaitu majikan ladang
getah diwajibkan membina sekolah bagi anak-anak pekerja mereka.

Mubaligh kristian juga banyak memberi sumbangan kepada perkembangan

pendidikan Tamil.
Kurikulum di sekolah-sekolah Tamil ini disesuaikan mengikut negeri India,
begitu juga kebanyakan guru serta buku -buku teks telah dibawa masuk dari

India.
Kurikulumnya

menegaskan

pengetahuan

dalam

kemahiran

asas

3M

membaca, mengira,dan menulis karangan,ilmu alam dan kebersihan diri

(personal hygiene) sebelum perang dunia kedua, program latihan guru kelas

normal, selama 3 tahun telah dimulakan untuk guru-guru sekolah Tamil.

Pendidikan di sekolah Tamil juga terhad di peringkat rendah sahaja..
Dasar pemerintahan Inggeris terhadap perkembangan pembangunan sekolah
Tamil terus menambahkan lagi jurang pendidikan di antara tiga kaum utama
di negara kita iaitu Melayu, Cina,dan India.

Pendidikan Inggeris
Pendidikan Inggeris mula diperkenalkan di tanah Melayu apabila penang Free
School ditubuhkan pada tahun 1816 .
Pada pertengahan abad ke 19, mubaligh kristian membantu menubuhkan
beberapa buah sekolah Inggeris.
Kebanyakan sekolah ini ditubuhkan di kawasan - kawasan bandar dengan
bantuan kerajaan Inggeris.
Kurikulumnya bercorak Kurikulum Grammar School of Great Britain dengan
tujuan mengeluarkan pegawai - pegawai tadbir rendah bagi memenuhi
keperluan kuasa, metropolitan British.
Pendidikan di sekolah-sekolah Inggeris diadakan pada peringkat rendah dan
menengah.
Bagi memenuhi keperluan guru pelatih, program latihan guru kelas normal
dimulakan di Kuala Lumpur pada tahun 1905 dan di Pulau Pinang pada tahun
I907.
Kursus-kursus pendidikan peringkat diploma kemudiannya ditawarkan di
Raffles College, Singapura.
Manakala pembelajaran tinggi bermula dengan penubuhan Medical School di
Singapura pada tahun 1905, dan pada tahun 1912, namanya telah ditukar
menjadi King Edward VII Medical College.
Raffles College yang ditubuhkan pada tahun 1928, menawarkan kursuskursus dalam bidang Sastera dan Sains.

Pendidikan Zaman Jepun.

Semasa perang Dunia Kedua (l941-1945), negeri-negeri yang menganggotai

Malaysia telah diduduki oleh tentera Jepun.

Perkembangan ini memberi perubahan kepada sistem pendidikan di

Semenanjung Malaysia.
Dasar pelajaran di bawah pemerintahan tentera Jepun, ialah sekolah-sekolah
venakular

Melayu

dan

Tamil

diteruskan

seperti

sebelumnya

tetapi

menambahkan bahasa Jepun dalam kokurikulum serta berorientasikan negeri

Jepun.
Pemerintahan

mengantikan sekolah-sekolah Cina dan Inggeris.

Pengajaran Nippon-Go, lagu rakyat Jepun dan cara hidup mereka ditekankan

di dalam kurikulum sekolah rendah.

Pendidikan menengah telah diberhentikan dan sebagai gantinya telah

Jepun

juga

menubuhkan

Sekolah

Nippon-Go

bagi

ditubuhkan beberapa sekolah teknik dan maktab teknik untuk pengajian

telekomunikasi, "maritim", perikanan, pertanian dan pembinaan.

Beberapa bangunan sekolah di Bandar-bandar digunakan sebagai berek,

setor, pusat perniagaan dan ibu pejabat pentadbiran tentera Jepun.

Guru-guru tempatan diberi latihan tambahan untuk mengajar bahasa
Jepun.Kelas-kelas bahasa Jepun juga diadakan untuk orang dewasa di

beberapa tempat seperti di kelab dan persatuan.

Suratkhabar juga mempunyai ruangan khas bagi pengajaran Bahasa Jepun.
Pendidikan pascazaman pemerintahan Jepun tidak mempunyai satu falsafah

untuk tujuan perpaduan rakyat dan membentuk identiti Kebangsaan.

Perkembangan pembangunan pendidikan awal merdeka. Selepas perang
dunia kedua perkembangan politik negeri China, India , dan negara jiran

banyak berubah.
Masyarakat pendatang menganggap Tanah Melayu sebagai tempat kediaman
mereka dan kebangkitan nasionalisme Melayu melihatkan tentang masalah

kerumitan kaum tentang pendidikan.

Orang Melayu mula mendesak ,supaya Kerajaan membaiki mutu pendidikan
di sekolah - sekolah Melayu serta menambahkan peluang bagi melanjutkan

pelajaran.
Sebuah jawatan kuasa ditubuhkan iaitu sebuah jawatankuasa Barnes,
Laporan Barnes ini diterbitkan pada awal tahun 1951,dan mencadangkan

supaya ditubuhkan sekolah-sekolah kebangsaan dari bahasa berbilang kaum

sama ada menggunakan bahasa Inggeris atau bahasa Melayu sebagai

pengantar utamanya.
Sekolah cina dan Tamil akan ditukar secara beransur- ansur kepada sekolah

Kebangsaan dengan memperkenalkan aliran Kebangsaan .

Cadangan tersebut ditentang hebat oleh orang Cina. Laporan Fen wu ,
memperakukan untuk mengekalkan serta pembaikan Sekolah Cina telah
memburukkan lagi pertikaian yang hangat tentang pendidikan di Tanah

Melayu.
Laporan Jawatankuasa Fen Wu telah mengemukakan cadangan-cadangan
yang pada asasnya menyokong konsep penggunaan tiga bahasa iaitu bahasa
melayu, bahasa Inggeris, dan bahasa Cina dijadikan bahasa pengantar.

LAPORAN PENDIDIKAN
Antara laporan-laporan yang merupakan langkah awal kearah pembentukan ke arah
pembentukan satu sistem pendidikan Kebangsaan di negara ini ialah:i.

Laporan Razak (1957)

Dengan tercapainya kemerdekaan pada tahun 1957 ,batu asas bagi Dasar
Pendidikan Kebangsaan telah diletakkan. Batu asas kepada pendidikan
Kebangsaan terkandung dalam ordinan 1957 yang lebih terkenal dengan
Laporan Razak. Tiga aspek dasar yang penting terkandung dalam laporan ini
ialah :
Pembentukan sistem pendidikan Kebangsaan .
Pengakuan matlamat akhir bahawa bahasa Malaysia menjadi bahasa
pengantar utama.
Permulaan kurikulum

yang

berorientasikan

alam

persekitaran

Malaysia.
Tujuan utama sistem pendidikan kebangsaan ialah untuk melahirkan
masyarakat yang mempunyai sikap toleransi. Penggunaan satu
bahasa di semua peringkat pendidikan sehingga tahun 1982 juga
bertujuan untuk menyatupadukan seluruh rakyat. Aspek ketiga di
dalam laporan ini bertujuan untuk memberi tumpuan kepada faktafakta pengajaran yang mengandungi pengertian, pandangan hidup,
norma, dan nilai yang berlandaskan alam Malaysia.
ii.

Laporan Rahman Talib (1960)

Laporan Talib yang diperakukan dalam Akta Pendidikan 1961 telah

mengabdikan cita-cita yang terkandung dalam Laporan Razak dan
menggariskan hasrat sistem pendidikan Kebangsaan yang terdapat

sekarang.
Terdapat empat aspek penting dalam laporan ini iaitu:a. Menjadi titik permulaan ke arab pelaksanaan bahasa Malaysia
sebagai bahasa pengantar utama dan proses penukaran bahasa
pengantar.
b. Mewujudkan

sistem

peperiksaan

persekolahan

yang

sarna

walaupun berlainan bahasa di peringkat rendah , menengah,dan

menengah atas
c. Memberi penekanan kepada pendidikan teknik dan vokasional
untuk keperluan tenaga mahir.
d. Memberi penekanan kepada pendidikan moral dan keagamaan
untuk keperluan kerohanian sebagai teras.
iii.

Laporan Kabinet (1979 )

Setelah beberapa tahun sistem pendidikan yang berteraskan Laporan
Rahman Talib dilaksanakan.
Satu kajian telah dijalankan untuk mengkaji pelajaran dalam menyahut
cabaran sains dan teknologi dan Dasar Ekonomi Baru.
Hasil Kajian ini terdapat dalam Laporan kabinet 1979.
Enam aspek penting yang perlu diberi perhatian

iv.

ialah

:-

i.
ii.

Penegasan kepada paradigma kurikulum ala Malaysia.

Penegasan kepada pendidikan asas dalam 3M (membaca,

iii.

menulis dan mengira ) dan pengajaran pemulihan.

Pelajaran menengah atas melalui saluran akademik dan

vokasional.
Peluang melanjutkan pelajaran dari 9-11 tahun
v.
Pendidikan kerohanian yang kukuh.
vi.
Peningkatan keseluruhan mutu pelajaran.

PERKEMBANGAN

PEMBANGUNAN

PENDIDIKAN

TERKINI

DASAR PENDIDIKAN KEBANGSAAN DAN MATLAMAT DASAR EKONOMI

BARU
Ketiga-tiga laporan tersebut adalah diorientasikan ke arab pencapaian

matlamat dasar ekonomi baru.

Dua matlamat DEB iaitu:
i.
Membasmi kemiskinan..

ii.

Menyusun semula masyarakat Malaysia.

Peranan

Kementerian

pendidikan

dalam

usaha

membantu

Kerajaan

mencapai matlamat serampang dua mata Dasar Ekonomi Baru itu adalah
amat penting kerana pendidikan mernpakan alat yang paling berkesan untuk
membasmi kemiskinan dan menyusun semula masyarakat
TEORI OPERASI DASAR EKONOMI BARU.
Dirumuskan dalam carta 2.1 (Lihat lampiran

carta

2.1

di

bawah)

Objektif pelajaran mengikut DEB:

Mengadakan satu sistem pendidikan untuk mengintegrasi perpaduan kaum.
Menyediakan pelajaran dan latihan untuk mendapatkan tenaga rakyat yang
berguna bagi pembangunan negara.
Meninggikan mutu pelajaran dalam usaha membentuk masyarakat yang
progresif berorientasikan sains dan teknologi .
Menyediakan peluang - peluang pendidikan yang saksama (equality of
educational opportunities) kepada semua pelajar dari pelbagai peringkat.
Memperbaiki
usaha
penyelidikan
,perancangan
dan
kebolehan
pelaksanaannya untuk mencapai objektifnya.
Objektif-objektif Pendidikan jangka Panjang yang terkandung di dalam
Rancangan Malaysia di Bawah dasar Ekonomi Baru.
Rancangan Malaysia pertama (1956-1970 ).
Di bawah Rancangan ini, konsep pendidikan telah berubah dari sekolah
rendah ke sekolah menengah.
Selain itu Kerajaan telah menyusun semula bentuk pelajaran mengekalkan
Menengah dengan mengekalkan pendidikan aneka Jurusan.
Pendidikan yang berkesan dapat mencapai perkembangan yang lebih baik
diantara pelajar, ilmiah umum dengan pelajar vokasional, teknik dan seni.
Rancangan Malaysia Kedua (1971- 1975 )
Tujuan Rancangan pelajaran dalam Rancangan kedua antaranya ialah
menyatukan sistem pelajaran bagi menggalakkan penyatuan dan perpaduan
negara.
Rancangan pelajaran harus disusuri dan diperluaskan serta latihan perlu
diperbanyakkan bagi mencapai keperluan negara mengenai tenaga rakyat.
Kerajaan pula membaiki mutu pelajaran untuk membentuk satu masyarakat
yang maju berasaskan sains dan teknologi.

Selain itu membaiki keupayaan penyelidikan , perancangan dan pelaksanaan

untuk mencapai tujuan rukun negara.

Rancangan Malaysia Ketiga (1976-1980 )

Berteraskan tiga matlamat ,iaitu membasmi kemiskinan, meneruskan usaha
untuk menyusun semula masyarakat,dan memperkukuhkan lagi keselamatan
negara. Tujuan -tujuan pelajaran di bawah Rancangan Malaysia Ketiga ialah:
a. Pelaksanaan seterusnya Bahasa Malaysia sebagai bahasa pengantar
utama di semua peringkat pelajaran dengan cara berperingkatperingkat.
b. Pembentukan keperibadian , perwatakan dan kewarganegaraan yang
baik serta meninggikan akhlak melalui sukatan pelajaran dan kegiatan
luar bilik darjah.
c. Usaha untuk merapatkan jurang perbezaan dalam peluang-peluang
pelajaran di antara kaya dengan miskin serta di antara Wilayah dan
antara kaum melalui pembahagian sumber-sumber dan kemudahan
negara dengan lebih saksama.
d. Penyatuan sistem pelajaran Sabah dan Serawak dengan sistem
pelajaran Kebangsaan secara beransur.
e. Menyesuaikan dan memperluaskan sistem pelajaran dan latihan ke
arah memenuhi keperluan negara terutamanya dalam bidang sains
dan teknologi
f. Membaiki mutu

pelajaran

untuk

mengurangkan

keciciran

dan

menambahkan kesannya untuk pembangunan negara .

g. Meninggikan kebolehan penyelidikan ,perancangan dan pelaksanaan
untuk mencapai matlamat tersebut .
h. Perkembangan Pembangunan Pendidikan Terkini Malaysia kini telah
maju , perkembangan pendidikan terkini telah berubah. Perkembangan
pendidikan sekarang harus dititik beratkan agar ia dapat menerapkan
unsu-unsur

pembaharuan

dan

inovasi

dalam

pengajaran

dan

pembelajaran. Perkembangan era teknologi maklumat ,kerajaan telah

mengubah pembangunan pendidikan dengan lebih maju lagi. Kerajaan
kini telah memulakan sekolah Bestari. Negara Malaysia kini terdapat
sekolah ekspatariat yang mengikuti kurikulum sekolah Antarabangsa.
Jenis Ekspatariat yang terdapat di negara Malaysia adalah seperti
berikut :

Sekolah ekspatariat yang mengikut kurikulum British yang

menyediakan para pelajar untuk peperiksaan 0 level dan A level.

Sekolah ekspatariat yang mengikuti kurikulum Amerika untuk
para pelajar yang akan menduduki peperiksaan International

Baccalcureate.
Sekolah ekspatariat yang mengikuti kurikulum Khas negara
masing-masing

supaya

para

pelajar

dapat

menyambung

pelajaran ketika mereka kembali ke negara masing - masing.

Antara contohnya negara Arab, Indonesia, Perancis dan Taiwan.
Pelajar asing yang mana Ibu bapa mereka bekerja di negara
kita

dibenarkan

menuntut

di

Sekolah

tersebut.Kini,selain

daripada Institusi Awam, banyak juga terdapat pendidikan tinggi

swasta yang menawarkan kursus untuk para pelajar, lepasan
SPM / SPMV Senior Middle III / STPM bagi mendapatkan sijil ,
diploma, dan ijazah. Kumpulan Institusi pendidikan tinggi yang
didaftarkan dengan Kementerian Pendidikan ialah:
a. Institusi Pendidikan Tinggi Swasta
b. Universiti dan Kolej Universiti Swasta.
c. Kampus Cawangan universiti luar negara
d. Pusat Pengajian Jarak Jauh