Você está na página 1de 29

RESOLUO

EXERCCIOS DE FIXAO
(I)

I.1.- (a) Identificar a declinao a que pertence cada um dos substantivos abaixo;
(b) identificar seu gnero;
(c) identificar seu radical;
agnus, -i (m): segunda declinao; masculino; agnagricola, -ae (m): primeira declinao; masculino; agricolancilla, -ae (f): primeira declinao; feminino; ancillanulus, -i (m): segunda declinao; masculino; anulaqua, -ae (f): primeira declinao; feminino; aquara, -ae (f): primeira declinao; feminino; araspectus, -us (m): quarta declinao; masculino; aspectauia, -ae (f): primeira declinao; feminino; auiauis, -is (f): terceira declinao; feminino; auauus, -i (m): segunda declinao; masculino; aubestia, -ae (f): primeira declinao; feminino; bestBrutus, -i (m): segunda declinao; masculino; Brutciuis, -is (m): terceira declinao; masculino; ciuClaudia, -ae (f): primeira declinao; feminino; Claudidies, -ei (m): quinta declinao; masculino; didiscipula, -ae (f): primeira declinao; feminino; discipuldiscipulus, -i (m): segunda declinao; masculino; discipuldominus, -i (m): segunda declinao; masculino; dominfames, -is (f): terceira declinao; feminino; famfamilia, -ae (f): primeira declinao; feminino; familifilia, -ae (f): primeira declinao; feminino; filifilius, -i (m): segunda declinao; masculino; filihircus, -i (m): segunda declinao; masculino; hirchortus, -i (m): segunda declinao; masculino; hortinsula, -ae (f): primeira declinao; feminino; insulIulia, -ae (f): primeira declinao; feminino; Iulilocus, -i (m): segunda declinao; masculino; locLucia, -ae (f): primeira declinao; feminino; Lucilupus, -i (m): segunda declinao; masculino; lupmagistra, -ae (f): primeira declinao; feminino; magistrmanus, -us (f): quarta declinao; feminino; manMarcellus, -i (m): segunda declinao; masculino; MarcellMarcus, -i (m): segunda declinao; masculino; Marcmedicus, -i (m): segunda declinao; masculino; medicmetus, -us (m): quarta declinao; masculino; metmoneta, -ae (f): primeira declinao; feminino; monetnauis, -is (m): terceira declinao; masculino; naunauta, -ae (m): primeira declinao; masculino; nautnoctua, -ae (f): primeira declinao; feminino; noctunubes, -is (f): terceira declinao; feminino; nuboculus, -i (m): segunda declinao; masculino; oculpanis, -is (m): terceira declinao; masculino; panpatria, -ae (f): primeira declinao; feminino; patripirata, -ae (m): primeira declinao; masculino; piratpiscis, -is (m): terceira declinao; masculino; piscPlautus, -i (m): segunda declinao; masculino; Plautpoeta, -ae (m): primeira declinao; masculino; poet-

puella, -ae (f): primeira declinao; feminino; puellregina, -ae (f): primeira declinao; feminino; reginrisus, -us (m): quarta declinao; masculino; risRoma, -ae (f): primeira declinao; feminino; Romsapientia, -ae (f): primeira declinao; feminino; sapientiserua, -ae (f): primeira declinao; feminino; seruseruus, -i (m): segunda declinao; masculino; seruSicilia, -ae (f): primeira declinao; feminino; Sicilisitis, -is (f): terceira declinao; feminino; sitsomnus, -i (m): segunda declinao; masculino; somnspecies, -ei (f): quinta declinao; feminino; specispes, -ei (f): quinta declinao; feminino; spstella, -ae (f): primeira declinao; feminino; stelltibia, -ae (f): primeira declinao; feminino; tibitigris, -is (m): terceira declinao; masculino; tigrTitus, -i (m): segunda declinao; Tit-

I.2. - Identificar o radical dos adjetivos abaixo:


albus, -a, -um (adj.): albaltus, -a, -um (adj.): altbonus, -a, -um (adj.): boncaecus, -a, um (adj. ): caeccaeruleus, -a, -um (adj.): caerulecallidus, -a, -um (adj.): callidclarus, -a, -um (adj.):clarcuriosus, -a, -um (adj.): curiosfalsus, -a, -um (adj.): falsflauus, -a, -um (adj.): flaufoedus, -a, -um (adj.): foediucundus, -a, -um (adj.): iucundlargus, -a, -um (adj.): larglongus, -a, -um (adj.): longmagnus, -a, -um (adj.): magnmalus, -a, -um (adj.): malmansus, -a, -um (adj.): mansobscurus, -a, -um (adj.): obscurparuus, -a, -um (adj.): parupauidus, -a, -um (adj.): pauidpericulosus, -a, -um (adj.): periculospriscus, -a, -um (adj): priscsaeuus, -a, -um (adj.): saeusanus, -a, -um (adj.): sanscaeuus, -a, -um (adj.): scaeuscelestus, -a, um (adj.): scelestsedulus, -a, -um (adj.): sedulserenus, -a, -um (adj.): serenseuerus, -a, -um (adj.): seuerualidus, -a, um (adj.): ualid-

I.3. - Traduo :
A - 1. Tito marinheiro. 2. Lucia (uma) rainha. 3. Cludia professora. 4. Marcelo
agricultor. 5. A Sardenha uma ilha. 6. Jlia (uma) menina. 7. O tigre um animal feroz. 8.
Plauto escravo. 9. Somos piratas. 10. Sois escravos. 11. Elas so criadas. 12. s mdico.
B - 1. O senhor cego. 2. A professora m. 3. O mdico famoso. 4. A filha falsa (ou
mentirosa). 5. Roma agradvel. 6. Os cidados so criminosos. 7. Os escravos so (ou
esto) sadios. 8. As alunas esto furiosas. 9. As mos so grandes. 10. O av bom. 11.
Cludia (ou est) cega. 12. Os anis so (ou esto) amarelos. 13. Os piratas so perigosos.
14. O bode (ou est) manso.
C - 1. Agricultor, o peixe grande. 2. Jlia, a nuvem est alta. 3. Aluno, as nuvens esto
brancas. 4. Senhor, eu sou poeta. 5. Plauto, tu s bom. 6. Senhores, os escravos so
mentirosos. 7. Cidados, (vs) sois dedicados.

I.4. - Verso:
A - 1. Marcus pirata est. 2. Lucia magistra est. 3. Plautus poeta est. 4. Marcellus nauta est.
5. Claudia puella est. 6. Titus agricola est. 7. Brutus medicus est. 8. (Nos) discipuli sumus. 9.
(Vos) discipulae estis. 10. (Ego) ciuis sum. 11. (Nos) ciues sumus. 12. Tigris bestia est. 13.
(Tu) agricola es. 14. Iulia regina est. 15. (Illae) reginae sunt. 16. Sicilia insula est.
B. - 1. Roma magna est. 2. Metus magnus est. 3. Lupi magni sunt. 4. Poeta falsus est. 5.
Ancilla falsa est. 6. Familia parua est. 7. Aqua obscura est. 8. (Nos) sereni sumus. 9. Domini
seueri sunt. 10. Lucia saeua est. 11. Nubes alba est. 12. Oculi caerulei sunt. 13. (Tu)
scaeuus es. 14. Tibia flaua est. 15. Pisces callidi sunt. 16. Dies clarus est.
C - 1. Marcelle, locus iucundus est. 2. Claudia, stellae pulchrae sunt. 3. Marce, hortus foedus
est. 4. Tite, panes parui sunt. 5. Lucia, discipulae sedulae sunt. 6. Magistra, discipuli pauidi
sunt. 7. Brute, (tu) falsus est. 8. Filiae, manus uulneratae sunt. 9. Plaute, lupus periculosus
est. 10. Patria, spes periculosa est. 11. Agricolae, aues ieiunae sunt. 12. Nautae, fames
magna est.

I.5. - a) No. Fames palavra de terceira declinao (gen. sing. -is); dies palavra de quinta
declinao (gen. sing. -ei)
b) No. Manus palavra de quarta declinao (gen. sing. -us); oculus palavra de
segunda declinao (gen. sing. -i)
c) Sim. Ambas so palavras de segunda declinao (gen. sing.: -i)
d) Sim. Ambas so palavras de quinta declinao (gen. sing.: -ei)
e) Sim. Ambas so palavras de quarta declinao (gen. sing.: -us)
f) No. Locus palavra de segunda declinao (gen. sing.: -i); metus palavra de
quarta declinao (gen. sing.: -us)
g) Sim. Ambas so palavras de terceira declinao (gen. sing.: -is)

I.6. - A afirmao est correta. Embora os substantivos grifados estejam escritos da mesma
maneira em ambos os casos, os verbos e os adjetivos que concordam com esses substantivos

O vocabulrio latim-portugus pode ser aproveitado da lista de substantivos e adjetivos dos exerccios

de fixao I e II, respectivamente.

esto no singular em A e no plural em B. Portanto, nesses casos, pelo contexto


(concordncia de outros elementos) que perceberemos a diferenciao singular/plural.
*********************************************************************************************
EXERCCIOS DE FIXAO
(II)

II.1. - (a) Identificar a declinao a que pertence cada um dos substantivos abaixo;
(b) identificar seu gnero;
(c) identificar seu radical;
ager, -gri (m): segunda declinao, masculino; agrAlexander, -dri (m): segunda decl.; masculino; Alexandraper, -pri (m): segunda decl.; masculino; aprarbiter, -tri (m): segunda decl.; masculino; arbitrars, artis (f): terceira decl.; feminino; artCaesar, -aris (m): terceira decl.; masculino; Caesarcaper, -pri (m): segunda decl.; masculino; caprCarthago, -inis (f): terceira decl.; feminino; Carthagincoluber, -bri (m): segunda decl.; masculino; colubrcomes, -itis (m): terceira decl.; masculino; comitconsul, -ulis (m): terceira decl.; masculino; consuldens, dentis (m): terceira decl.; masculino; dentdux, ducis (m): terceira decl.; masculino; ducgener, -eri (m): segunda decl.; masculino; generhomo, -inis (m): terceira decl.; masculino; hominiuuentus, -tutis (f): terceira decl.; feminino; iuuentutlibertas, -tatis (f): terceira decl.; feminino; libertatlux, lucis (f): terceira decl.; feminino; lucmagister, -tri (m): segunda decl.; masculino; magistrmater, -tris (f): terceira decl.; feminino; matrmiles, -itis (m): terceira decl.; masculino; militoratio, -onis (f): terceira decl.; feminino; orationorator, -oris (m): terceira decl.; masculino; oratororigo, -inis (f): terceira decl.; feminino; originpater, -tris (m): terceira decl.; masculino; patrpes, pedis (m): terceira decl.; masculino; pedpuer, pueri (m): segunda decl.; masculino; puersenator, -oris (m): terceira decl.; masculino; senatorsermo, -onis (m): terceira decl.; masculino; sermonsimplicitas, -atis (f): terceira decl.; feminino; simplicitatsocer, -eri (m): segunda decl.; masculino; socersolitudo, -inis (f): terceira decl.; feminino; solitudintestudo, -inis (f): terceira decl.; feminino; testudinuir, uiri (m): segunda decl.; masculino; uiruirgo, -inis (f): terceira decl.; feminino; uirginuirtus, -tutis (f): terceira decl.; feminino; uirtutuox, uocis (f): terceira decl.; feminino; uocurbs, urbis (f): terceira decl.; feminino; urbII.2. - Identificar o radical dos adjetivos abaixo:
asper, -era, -erum (adj.): asperaeger, -gra, -grum (adj.): aegrdexter, -tra, -trum (ou -tera, -terum)(adj.): dextrliber, -era, -erum (adj.): liber-

macer, -cra, -crum (adj.): macrmiser, -era, -erum (adj.): miserniger, -gra, grum (adj.): nigrpestifer, -era, -erum (adj.): pestferpiger, -gra, -grum (adj.): pigrpulcher, -chra, -chrum (adj.): pulchrruber, -bra, -brum (adj.): rubrsacer, -cra, -crum (adj.): sacrsinister, -tra, -trum (adj.): sinistrtener, -era, -erum (adj.): tener-

II.3. - Passe para o latim:


A. - 1. Amicus noster. 2. Ille (ou is) medicus. 3. Amicae meae. 4. Pater mi! 5. Magistra tua.
6. Discipuli uestri. 7. Filii tui. 8. Haec puella. 9. Illae (ou eae) puellae. 10. Iste lupus. 11.
Amici mei! 12. Hic dominus. 13. Hi serui. 14. Istae seruae.
B. - 1. Aquae pestiferae. 2. Nauta miser. 3. Manus sinistra. 4. Viri (ou homines) miseri. 5. Viri
(ou homines) liberi. 6. Seruus piger. 7. Origo sacra. 8. Milites aegri. 9. Urbs magna. 10.
Pedes nigri. 11. Pes dexter. 12. Lux rubra. 13. Voces asperae. 14. Nubes nigrae.

II.4. - Verso:
1. Mater, manus tuae rubrae sunt. 2. Caesar, fratres tui aegri erant. 3. Comites, uita nostra
dura est. 4. Hi labores periculosi non fuerunt. 5. Hi pueri discipuli mei fuerunt. 6. Illae feminae
ancillae uestrae fuerunt. 7. Heri seruus miser fui; hodie miles sedulus sum; cras dux bonus ero.
8. Exitus uester exitus noster est; felicitas uestra felicitas nostra est. 9. Cari fratres, uictoria
Romana propinqua est. 10. Seruae tuae pigrae erant, sed pulchrae (erant).

II.5. - Traduo:
1. Senadores, Cartago nossa inimiga. 2. Estas rvores so bonitas e grandes. 3. O amor
cego.. 4. Aqueles meninos preguiosos no eram nossos amigos. 5. Teu p esquerdo era
fino (magro). 6. Generais, estes soldados so magros. 7. Alexandre et Csar foram grandes
generais; Alexandre era Macednio, Csar era Romano. 8. Teus olhos so azuis.

EXERCCIOS DE FIXAO
(III)

III.1. - (a) Identifique o radical dos adjetivos abaixo;


(b) identifique o Tipo em que se insere cada adjetivo dado:
amabilis, -e (adj.): amabil-; tipo B
atrox, -ocis (adj.): atroc-; tipo C
audax, -acis (adj.): audac-; tipo C
belliger, -gera, -gerum (adj.): belliger-; tipo A
breuis, -e (adj.): breu-; tipo B
caelebs, -libis (adj.): caelib-; tipo D
campester, -tris, -tre (adj.): campestr-; tipo B (grupo dos 13)
constans, -antis (adj.): constant-; tipo C
debilis, -e (adj.): debil-; tipo B
demens, -entis (adj.): dement-; tipo C
deses, -idis (adj.): desid-; tipo D
difficilis, -e (adj.): difficil-; tipo B
dilectus, -a, -um (adj.): dilect-; tipo A
diligens, -entis (adj.): diligent-; tipo C
diues, -itis (adj.): diuit-; tipo D
diuinus, -a, -um (adj.): diuin-; tipo A
docilis, -e (adj.): docil-; tipo B
equester, -tris, -tre (adj.): equestr-; tipo B (grupo dos 13)
facilis, -e (adj.): facil-; tipo B
falax, -acis (adj.): falac-; tipo C
felix, -icis (adj.): felic-; tipo C
ferox, -ocis (adj.): feroc-; tipo C
feruens, -entis (adj.): feruent-; tipo C
fortis, -e (adj.): fort-; tipo B
frequens, -entis (adj.): frequent-; tipo C
gracilis, -e (adj.): gracil-; tipo B
horrendus, -a, -um (adj.): horrend-; tipo A
horribilis, -e (adj.): horribil-; tipo B
humilis, -e (adj.): humil-; tipo B
loquax, -acis (adj.): loquac-; tipo C
malus, -a, -um (adj.): mal-; tipo A
nobilis, -e (adj.): nobil-; tipo B
omnis, -e (pron. adj.): omn-; tipo B
pauper, -eris (adj.): pauper-; tipo D
particeps, -cipis (adj.): particip-; tipo D
pertinax, -acis (adj.): pertinac-; tipo C
prosper, -era, -erum (adj.): prosper-; tipo A
prudens, -entis (adj.): prudent-; tipo C
pulcher, -chra, -chrum (adj.): pulchr-; tipo A
puter, -tris, tre (adj.): putr-; tipo B (grupo dos 13)
quadrupes, -pedis (adj.): quadruped-; tipo D
rapax, -acis (adj.): rapac-; tipo C
rudis, -e (adj.): rud-; tipo B
sacer, -cra, -crum (adj.): sacr-; tipo A
saluber, -bris, -bre (adj.): salubr-; tipo B (grupo dos 13)
sapiens, -entis (adj.): sapient-; tipo C
similis, -e (adj.): simil-; tipo B
uelox, -ocis (adj.): veloc-; tipo C
uetus, -eris (adj.): ueter-; tipo D
uiridis, -e (adj.): uirid-; tipo B
uirilis, -e (adj.): uiril-; tipo B

uorax, -acis (adj.): uorac-; tipo C


utilis, -e (adj): util-; tipo B

II.2. - A nica diferena que acer, acris, acre e celeber, -bris, -bre possuem uma forma
especial em -er, para o masculino, no nominativo e vocativo singulares. No mais, so idnticos
a utilis, -e e a similis, -e.

III.3. - Passe para o latim:


1. Homo (uir) audax. 2. Vita breuis. 3. Voces dociles. 4. Feminae prudentes. 5. Discipulus
diligens. 6. Nobilis magister. 7. Labores difficiles. 8. Poeta diues. 9. Poetae diuites. 10. Homo
sapiens. 11. Dies felix. 12. Pueri felices. 13. Miles deses. 14. Dominae desides. 15. Labor
utilis. 16. Piratae rudes. 17. Agricola pauper. 18. Aqua salubris. 19. Aquae salubres. 20. Res
putris. 21. Res putres.

III.4. - Verso:
1. Consuetudines Romanae antiquae (ou mores Romani antiqui) celebres sunt. 2. Milites uiriles,
uirtus uestra nobilis est. 3. Lucius, frater noster, caelibes est. 4. Filiae nostrae caelibes sunt. 5.
Imperator uester atrox est, senatores uestri atroces sunt, haec patria horribilis est, hae urbes
horribiles sunt.

III.5. - Traduo:
1. Sbios professores, nobres senadores, cnsules prudentes, soldados audazes, povo
humilde: esta foi, e sempre ser a nossa ptria. 2. Aquelas noites foram difceis, horrveis e
perigosas; hoje o dia calmo, agradvel e feliz. 3. Cludia, nossa amvel professora, uma
mulher dcil. 4. Csar, nobre e audaz general romano, nossa grande esperana. 5. Sou
Marco(s), teu nobre amigo. 6. Somos Marco(s) et Plauto, teus dedicados amigos.
*************************************************************************************************

EXERCCIOS DE FIXAO
(IV)

IV.1. - Identificar o radical do Infectum dos verbos abaixo e a conjugao a que pertencem:
accipio, -is, -ere, -cepi, -ceptum: accip-; conj. mista
ago, -is, -ere, egi, actum: ag-; terceira conj.
arguo, -is, -ere, argui, -gutum: argu-: terceira conj.
aspicio, -is, -ere, -spexi, -spectum: aspic-: conj. mista
cano, -is, -ere, cecini, cantum: can-; terceira conj.
canto, -as, -are, -aui, -atum: cant-; primeira conj.
colloco, -as, -are, -aui, -atum: colloc-; primeira conj.
consumo, -is, -ere, -sumpsi, -sumptum: consum-; terceira conj.
cupio, -is, -ere, -iui, -itum: cup-; conj. mista
custodio, -is, -ire, -iui, -itum: custod-; quarta conj.
debeo, -es, -ere, -ui, -itum: deb-; segunda conj.
delecto, -as, -are, -aui, -atum: delect-; primeira conj.
deleo, -es, -ere, -eui, -etum: del-; segunda conj.
delinquo, -is, -ere, -liqui, -lictum: delinqu-; terceira conj.

do, -as, -are, dedi, -atum: d-; primeira conj.


doceo, -es, -ere, -ui, doctum: doc-; segunda conj.
duco, -is, -ere, duxi, ductum: duc-; terceira conj.
emo, -is, -ere, emi, emptum: em-; terceira conj.
erudio, -is, -ire, -iui, -itum: erud-; quarta conj.
exerceo, -es, -ere, -ui, -itum: exerc-; segunda conj.
facio, -is, -ere, feci, factum: fac-; conj. mista
fleo, -es, -ere, -eui, -etum: fl-; segunda conj.
fugio, -is, -ire, fugi, fugitum; fug-; quarta conj.
habeo, -es, -ere, -ui, -itum: hab-; segunda conj.
iacio, -is, -ere, ieci, iactum: iac-; conj. mista
impedio, -is, -ire, -iui, -itum: imped-; quarta conj.
impertio, -is, -ire, -iui, -itum: impert-; quarta conj.
laboro, -as, -are, -aui, -atum: labor-; primeira conj.
laudo, -as, -are, -aui, -atum: laud-; primeira conj.
minuo, -is, -ere, minui, minutum: minu-; terceira conj.
monstro, -as, -are, -aui, -atum: monstr-; primeira conj.
munio, -is, -ire, -iui, -itum: mun-; quarta conj.
narro, -as, -are, -aui, -atum: narr-; primeira conj.
noceo, -es, -ere, -ui, -itum: noc-; segunda conj.
paro, -as, -are, -aui, -atum: par-; primeira conj.
placeo, -es, -ere, -ui, -itum: plac-; segunda conj.
pugno, -as, -are, -aui, -atum: pugn-; primeira conj.
rapio, -is, -ere, -ui, raptum: rap-; conj. mista
rego, -is, -ere, rexi, rectum: reg-; terceira conj.
relinquo, -is, -ere, -liqui, -lictum: relinqu-; terceira conj.
sancio, -is, -ire, sanxi (ou sanciui), sanctum: sanc-; quarta conj.
scribo, -is, -ere, scripsi, scriptum: scrib-; terceira conj.
sentio, -is, -ire, -iui, -itum: sent-; quarta conj.
studeo, -es, -ere, -ui: stud-; segunda conj.
suppleo, -es, -ere, -eui, -etum: suppl-; segunda conj.
sustineo, -es, -ere, -ui, -tentum: sustin-; segunda conj.
terreo, -es, -ere, -ui, -itum: terr-; segunda conj.
timeo, -es, -ere, -ui: tim-; segunda conj.
uenio, -is, -ire, ueni, uentum: uen-; quarta conj.
uincio, -is, -ire, uinxi, uinctum: uinc-; quarta conj.
uinco, -is, -ere, uici, uictum: uinc-; terceira conj.
uiuo, -is, -ere, uixi, uictum: uiu-; terceira conj.
uoco, -as, -are, -aui, -atum: uoc-; primeira conj.

IV.2. - Analisar e traduzir os verbos dados abaixo:


accipio: primeira pess. sing, pres. ind. (recebo); agimus primeira pess. pl., pres. ind.
(fazemos); aspicis: segunda pess. sing., pres. ind. (olhas); cupitis: segunda pess. pl., pres.
ind. (desejais); custodimus: primeira pess. pl., pres. ind. (guardamos); datis: segunda pess.
pl., pres. ind. (dais); debetis: segunda pess. pl., pres. ind. (deveis); docent: terceira pess. pl.,
pres. ind. (ensinam); duco: primeira pess. sing., pres. ind. (conduzo); facimus: primeira pess.
pl., pres. ind. (fazemos); fles: segunda pess. sing., pres. ind. (choras); fugit: terceira pess.
sing., pres. ind. (ele foge); fugiunt: terceira pess. pl., pres. ind. (fogem); habemus: primeira
pess. pl., pres. ind. (temos); impedit: terceira pess. sing., pres. ind. (ele impede); laboras:
segunda pess. sing., pres. ind. (trabalhas); laudat: terceira pess. sing., pres. ind. (ele louva);
minuunt: terceira pess. pl., pres. ind. (diminuem); muniunt: terceira pess. pl., pres. ind.
(fortificam); parant: terceira pess. pl., pres. ind. (preparam); pugnamus: primeira pess. pl.,
pres. ind. (lutamos); regitis: segunda pess. pl., pres. ind. (dirigis); scribis: segunda pess. sing.,
pres. ind. (escreves); sentio: primeira pess. sing., pres. ind. (sinto); sustinet: terceira pess.
sing., pres. ind. (ele sustenta); timeo: primeira pess. sing., pres. ind. (temo); uenis: segunda
pess. sing., pres. ind. (vens); uincit: terceira pess. sing., pres. ind. (ele vence); uoco: primeira
pess. sing., pres. ind. (chamo).

IV.3. - Analisar e passar para o latim os verbos dados abaixo:


arrebatam: terceira pess. pl., pres. ind. (rapiunt); atira: terceira pess. sing., pres. ind. (iacit);
cantais: segunda pess. pl., pres. ind. (canitis); coloca: terceira pess. sing., pres. ind. (collocat);
compro: primeira pess. sing., pres. ind. (emo); do: terceira pess. pl., pres. ind. (dant);
deleitas: segunda pess. sing., pres. ind. (delectas); desejas: segunda pess. sing., pres. ind.
(cupis); destri: terceira pess. sing., pres. ind. (delet); ensinas: segunda pess. sing., pres. ind.
(erudis); estudamos: primeira pess. pl., pres. ind. (studemus); exercito: primeira pess. sing.,
pres. ind. (excerceo); fao: primeira pess. sing., pres. ind. (facio); guardamos: primeira pess.
pl., pres. ind. (custodimus); impeo: primeira pess. sing., pres. ind. (impedio); indicam: terceira
pess. pl., pres. ind. (arguunt); levamos: primeira pess. pl., pres. ind. (ducimus); luto: primeira
pess. sing., pres. ind. (pugno); mostramos: primeira pess. pl., pres. ind. (monstramus);
narrais: segunda pess. pl., pres. ind. (narratis), olhamos: primeira pess. pl., pres. ind.
(aspicimus); prejudicar: inf. pres. (nocere); recebeis: segunda pess. pl., pres. ind. (accipitis);
sancionam: terceira pess. pl., pres. ind. (sanciunt); sinto: primeira pess. sing., pres. ind.
(sentio); suprem: terceira pess. pl., pres. ind. (supplent); temeis: segunda pess. pl., pres. ind.
(timetis); vences: segunda pess. sing., pres. ind. (uincis); vindes: segunda pess. pl., pres. ind.
(uenitis); vive: terceira pess. sing., pres. ind (uiuit).

IV.4. - Verso:
1. (Tu) fles, dum amici tui rident. 2. (Ego) laboro, dum (tu) dormis. 3. Magistra docet, sed illi
discipuli non discunt. 4. (Nos) iubemus, sed (uos) non obtemperatis. 5. Pater iubet et filii
obtemperant.
IV.5. - Traduo:
1. Agrada. 2. Probo. 3. O sentinela (o guarda) est vigilante. 4. Ouo e vejo. 5. As alunas
lem, cantam e a professora ouve. 6. Ns trabalhamos, mas nossos preguiosos amigos
dormem. 7. Ns somos professores e ensinamos; vs sois alunos e aprendeis.
**********************************************************************************

EXERCCIOS DE FIXAO
(V)

V.1. - Passe para o latim:


1. Beneficium diuinum.
Monumentum aeternum.
ferox. 10. Veru acutum.
14. Poculum pulchrum.
Beneficium uestrum. 19.
23. Ingenium eximium.

2. Mare caeruleum. 3. Corpus leue. 4. Carmen pulchrum. 5.


6. Tempus difficile. 7. Cornu ruptum. 8. Prandium breue. 9. Animal
11. Poculum plenum. 12. Funus procrastinatum. 13. Cor clemens.
15. Viride mare. 16. Genus nobile. 17. Brachium longum. 18.
Hoc crimen. 20. Illud litus. 21. Istud monumentum. 22. Illud animal.

V.2. - Reescreva no plural as expresses do exerccio anterior.


1. Beneficia diuina. 2. Maria caerulea. 3. Corpora leuia. 4. Carmina pulchra. 5. Monumenta
aeterna. 6. Tempora difficilia. 7. Cornua rupta. 8. Prandia breuia. 9. Animalia ferocia. 10.
Verua acuta. 11. Pocula plena. 12. Funera procrastinata. 13. Corda clementia. 14. Pocula
pulchra. 15. Viridia maria. 16. Genera nobilia. 17. Brachia longa. 18. Beneficia uestra. 19.
Haec crimina. 20. Illa litora. 21. Ista monumenta. 22. Illa animalia. 23. Ingenia eximia.

V.3. - Passe para o latim as seguintes expresses:


1. bona. 2. uera. 3. falsa. 4. breuia. 5. utilia. 6. facilia.

V.4. - Verso:
1. Mare immensum est. 2. Venenum (uirus) noxium est. 3. Templum sacrum erat. 4. humana
fugacia (sunt), diuina aeterna sunt. 5. Facilia iucunda sunt.

V.4. - Passe para o plural as oraes 1, 2 e 3 do exerccio anterior.


1. Maria immensa sunt. 2. Venena noxia sunt. 3. Templa sacra erant.

V.5. - Traduo:
1. Os animais estavam cansados. 2. Vossos prmios so sagrados. 3. Teus vcios e nossos
maus exemplos foram prejudiciais. 4. Aquela folha caduca.

V.6. - Passe para o singular a orao 1, 2 e 3 e para o plural a orao 4 do exerccio anterior.
1. Animal fessum erat. 2. Praemium uestrum sacrum est. 3. Vitium tuum et malum exemplum
nostrum noxia fuerunt (noxium fuit). 4. Illa folia caduca sunt.

V.7. - (a) Identificar a declinao a que pertence cada um dos substantivos neutros abaixo (nos
de 3a decl., identificar o subgrupo);
(b) identificar seu radical;
(c) escreva-as no nominativo plural.

animal, -alis (n): terceira decl. (ar, e, al); animal-; animalia


beneficium, -i (n): segunda decl.; benefici-; beneficia
calcar, -aris (n): terceira decl. (ar, e, al); calcar-; calcaria
caput, -itis (n): terceira decl. (vrias); capit-; capita
carmen, -inis (n): terceira decl. (vrias); carmin-; carmina
cor, cordis (n): terceira decl. (vrias); cord-; corda
cornu, -us (n): quarta decl.; corn-; cornua
corpus, -oris (n): terceira decl. (vrias); corpor-; corpora
crimen, -inis (n): terceira decl. (vrias); crimin-; crimina
curriculum, -i (n): segunda decl.; curricul-; curricula
examen, -inis (n): terceira decl. (vrias); examin-; examina
folium, -i (n): segunda decl.; foli-; folia
flumen, -inis (n): terceira decl. (vrias); flumin-; flumina
funus, -eris (n): terceira decl. (vrias); funer-; funera
genu, -us (n): quarta decl.; gen-; genua
genus, -eris (n): terceira decl. (vrias); gener-; genera
ingenium, -i (n): segunda decl.; ingeni-; ingenia
iter, -ineris (n): terceira decl. (vrias); itiner-; itinera
ius, iuris (n): terceira decl. (vrias); iur-; iura
littus, -oris (n): terceira decl. (vrias); littor-; littora
mare, -is (n): terceira decl. (ar, e, al); mar-; maria
mendacium, -i (n): segunda decl.; mendaci-; mendacia
monumentum, -i (n): segunda decl.; monument-; monumenta
munus, -eris (n): terceira decl. (vrias); muner-; munera
nemus, -oris (n): terceira decl. (vrias); nemor-; nemora
onus, -eris (n): terceira decl. (vrias); oner-; onera
opus, -eris (n): terceira decl. (vrias); oper-; opera
oraculum, -i (n): segunda decl.; oracul-; oracula
os, ossis (n): terceira decl. (vrias); oss-; ossa
periculum, -i (n): segunda decl.; pericul-; pericula
poculum, -i (n): segunda decl.; pocul-; pocula
praemium, -i (n): segunda decl.; praemi-; praemia
praesepe, -is (n): terceira decl.(ar, e, al); praesep-; praesepia
prandium, -i (n): segunda decl.; prandi-; prandia
proelium, -i (n): segunda decl.; proeli-; proelia
sidus, -eris (n): terceira decl. (vrias); sider-; sidera
templum, -i (n): segunda decl.; templ-; templa
tempus, -oris (n): terceira decl. (vrias); tempor-; tempora
tribunal, -alis (n): terceira decl. (ar, e, al); tribunal-; tribunalia
uenenum, -i (n): segunda decl.; uenen-; uenena
uerbum, -i (n): segunda decl.; uerb-; uerba
ueru, -us (n): quarta decl.; uer-; uerua
uexamen, -inis (n): terceira decl. (vrias); uexamin-; uexamina
uulnus, -eris (n): terceira decl. (vrias); uulner-; uulnera
********************************************************************************************

EXERCCIOS DE FIXAO
(VI)
VI.1. - Identificar o radical do Perfectum dos verbos abaixo:
accipio, -is, -ere, -cepi, -ceptum: accepago, -is, -ere, egi, actum: egarguo, -is, -ere, argui, -gutum: arguaspicio, -is, -ere, -spexi, -spectum: aspexcano, -is, -ere, cecini, cantum: cecincanto, -as, -are, -aui, -atum: cantaucolloco, -as, -are, -aui, -atum: collocauconsumo, -is, -ere, -sumpsi, -sumptum: consumpscupio, -is, -ere, -iui, -itum: cupiucustodio, -is, -ire, -iui, -itum: custodiudebeo, -es, -ere, -ui, -itum: debudelecto, -as, -are, -aui, -atum: delectaudeleo, -es, -ere, -eui, -etum: deleudelinquo, -is, -ere, deliqui, delictum: deliqudo, -as, -are, dedi, -atum: daudoceo, -es, -ere, -ui, doctum: docuduco, -is, -ere, duxi, ductum: duxemo, -is, -ere, emi, emptum: emerudio, -is, -ire, -iui, -itum: erudiuexerceo, -es, -ere, -ui, -itum: exercufacio, -is, -ere, feci, factum: fecfleo, -es, -ere, -eui, -etum: fleufugio, -is, -ire, fugi, fugitum: fughabeo, -es, -ere, -ui, -itum: habuiacio, -is, -ere, ieci, iactum: iecimpedio, -is, -ire, -iui, -itum: impediuimpertio, -is, -ire, -iui, -itum: impertiulaboro, -as, -are, -aui, -atum: laboraulaudo, -as, -are, -aui, -atum: laudauminuo, -is, -ere, minui, minutum: minumonstro, -as, -are, -aui, -atum: monstraumunio, -is, -ire, -iui, -itum: muniunarro, -as, -are, -aui, -atum: narraunoceo, -es, -ere, -ui, -itum: nocuparo, -as, -are, -aui, -atum: parauplaceo, -es, -ere, -ui, -itum: placupugno, -as, -are, -aui, -atum: pugnaurapio, -is, -ere, -ui, raptum: rapurego, -is, -ere, rexi, rectum: rexrelinquo, -is, -ere, -liqui, -lictum: reliqusancio, -is, -ire, sanxi (ou sanciui), sanctum: sanx- (ou sanciu-)
scribo, -is, -ere, scripsi, scriptum: scripssentio, -is, -ire, -iui, -itum: sentiustudeo, -es, -ere, -ui: studusuppleo, -es, -ere, -eui, -etum: suppleusustineo, -es, -ere, -ui, -tentum: sustinuterreo, -es, -ere, -ui, -itum: terrutimeo, -es, -ere, -ui: timuuenio, -is, -ire, ueni, uentum: uenuincio, -is, -ire, uinxi, uinctum: uinxuinco, -is, -ere, uici, uictum: uicuiuo, -is, -ere, uixi, uictum: uixuoco, -as, -are, -aui, -atum: uocau-

VI.1. - Refazer os exerccios IV.2, IV.3 e IV.4 da Unidade IV dos Exerccios de Fixao,
passando os verbos para os seguintes tempos:

a) pretrito imperfeito do indicativo


(IV.2.)
accipiebam: primeira pess. sing. (eu recebia); agebamus primeira pess. pl. (fazamos);
aspiciebas: segunda pess. sing. (olhavas); cupiebatis: segunda pess. pl. (desejveis);
custodiebamus: primeira pess. pl. (guardvamos); dabatis: segunda pess. pl. (dveis);
debebatis: segunda pess. pl. (deveis); docebant: terceira pess. pl. (ensinavam); ducebam:
primeira pess. sing. (eu conduzia); faciebamus: primeira pess. pl. (fazamos); flebas: segunda
pess. sing. (choravas); fugiebat: terceira pess. sing. (ele fugia); fugiebant: terceira pess. pl.
(fugiam); habebamus: primeira pess. pl. (tnhamos); impediebat: terceira pess. sing. (ele
impedia); laborabas: segunda pess. sing. (trabalhavas); laudabat: terceira pess. sing. (ele
louvava); minuebant: terceira pess. pl. (diminuiam); muniebant: terceira pess. pl.
(fortificavam); parabant: terceira pess. pl. (preparavam); pugnabamus: primeira pess. pl.
(lutvamos); regebatis: segunda pess. pl. (dirigeis); scribebas: segunda pess. sing..
(escrevias); sentiebam: primeira pess. sing. (eu sentia); sustinebat: terceira pess. sing. (ele
sustentava); timebam: primeira pess. sing. (eu temia); ueniebas: segunda pess. sing. (vinhas);
uincebat: terceira pess. sing. (ele vencia); uocabam: primeira pess. sing. (eu chamava).

(IV.3.)
arrebatavam: terceira pess. pl. (rapiebant); atirava: terceira pess. sing. (iaciebat); cantveis:
segunda pess. pl. (canebatis); colocava: terceira pess. sing. (collocabat); comprava: primeira
pess. sing. (emebam); davam: terceira pess. pl. (dabant); deleitavas: segunda pess. sing.
(delectabas); desejavas: segunda pess. sing. (cupiebas); destrua: terceira pess. sing.
(delebat); ensinavas: segunda pess. sing. (erudiebas); estudvamos: primeira pess. pl.
(studebamus); exercitava: primeira pess. sing. (excercebam); fazia: primeira pess. sing.
(faciebam); guardvamos: primeira pess. pl. (custodiebamus); impedia: primeira pess. sing.
(impediebam); indicavam: terceira pess. pl. (arguebant); levvamos: primeira pess. pl.
(ducebamus); lutava: primeira pess. sing. (pugnabam); mostrvamos: primeira pess. pl.
(monstrabamus); narrveis: segunda pess. pl. (narrabatis); olhvamos: primeira pess. pl.
(aspiciebamus); prejudicar: *************; recebeis: segunda pess. pl. (accipiebatis);
sancionavam: terceira pess. pl. (sanciebant); sentia: primeira pess. sing. (sentiebam);
supriam: terceira pess. pl. (supplebant); temeis: segunda pess. pl. (timebatis); vencias:
segunda pess. sing. (uincebas); vnheis: segunda pess. pl. (ueniebatis); vivia: terceira pess.
sing. (uiuebat).

(IV.4.)
1.
flebas/ridebant.
2.
laborabam/dormiebas.
iubebamus/obtemperabatis. 5. iubebat/obtemperabant.

3.

docebat/discebant.

4.

b) futuro imperfeito do indicativo


(IV.2.)
accipiam: primeira pess. sing. (eu receberei); agemus primeira pess. pl. (faremos); aspicies:
segunda pess. sing. (olhars); cupietis: segunda pess. pl. (desejareis); custodiemus: primeira
pess. pl. (guardaremos); dabitis: segunda pess. pl. (dareis); debebitis: segunda pess. pl.
(devereis); docebunt: terceira pess. pl. (ensinaro); ducam: primeira pess. sing. (eu
conduzirei); faciemus: primeira pess. pl. (faremos); flebis: segunda pess. sing. (chorars);
fugiet: terceira pess. sing. (ele fugir); fugient: terceira pess. pl. (fugiro); habebimus: primeira
pess. pl. (teremos); impediet: terceira pess. sing. (ele impedir); laborabis: segunda pess.
sing. (trabalhars); laudabit: terceira pess. sing. (ele louvar); minuent: terceira pess. pl.
(diminuiro); munient: terceira pess. pl. (fortificaro); parabunt: terceira pess. pl. (prepararo);
pugnabimus: primeira pess. pl. (lutaremos); regetis: segunda pess. pl. (dirigireis); scribes:

segunda pess. sing.. (escrevers); sentiam: primeira pess. sing. (eu sentirei); sustinebit:
terceira pess. sing. (ele sustentar); timebo: primeira pess. sing. (eu temerei); uenies: segunda
pess. sing. (vireis); uincet: terceira pess. sing. (ele vencer); uocabo: primeira pess. sing. (eu
chamarei).

(IV.3.)
arrebataro: terceira pess. pl. (rapient); atirar: terceira pess. sing. (iaciet); cantareis:
segunda pess. pl. (canetis); colocar: terceira pess. sing. (collocabit); comprarei: primeira
pess. sing. (emam); daro: terceira pess. pl. (dabunt); deleitars: segunda pess. sing.
(delectabis); desejars: segunda pess. sing. (cupies); destruir: terceira pess. sing. (delebit);
ensinars: segunda pess. sing. (erudies); estudaremos: primeira pess. pl. (studebimus);
exercitarei: primeira pess. sing. (excercebo); farei: primeira pess. sing. (faciam);
guardaremos: primeira pess. pl. (custodiemus); impedirei: primeira pess. sing. (impediam);
indicaro: terceira pess. pl. (arguent); levaremos: primeira pess. pl. (ducemus); lutarei:
primeira pess. sing. (pugnabo); mostraremos: primeira pess. pl. (monstrabimus); narrareis:
segunda pess. pl. (narrabitis); olharemos: primeira pess. pl. (aspiciemus); prejudicar:
*************; recebereis: segunda pess. pl. (accipietis); sancionaro: terceira pess. pl.
(sancient); sentirei: primeira pess. sing. (sentiam); supriro: terceira pess. pl. (supplebunt);
temereis: segunda pess. pl. (timebitis); vencers: segunda pess. sing. (uinces); vireis:
segunda pess. pl. (uenietis); viver: terceira pess. sing. (uiuet).

(IV.4.)
1. flebis/ridebunt. 2. laborabo/dormies. 3. docebit/discent. 4. iubebimus/obtemperabitis. 5.
iubebit/obtemperabunt.

c) pretrito perfeito do indicativo

(IV.2.)
accepi: primeira pess. sing. (eu recebi); egimus: primeira pess. pl. (fizemos); aspexisti:
segunda pess. sing. (olhaste); cupiuistis: segunda pess. pl. (desejastes); custodiuimus:
primeira pess. pl. (guardamos); dedistis: segunda pess. pl. (destes); debuistis: segunda pess.
pl. (devestes); docuerunt: terceira pess. pl. (ensinaram); duxi: primeira pess. sing. (eu
conduzi); fecimus: primeira pess. pl. (fizemos); fleuisti: segunda pess. sing. (choraste); fugit:
terceira pess. sing. (ele fugiu); fugerunt: terceira pess. pl. (fugiram); habuimus: primeira pess.
pl. (tivemos); impediuit: terceira pess. sing. (ele impediu); laborauisti: segunda pess. sing.
(trabalhaste); laudauit: terceira pess. sing. (ele louvou); minuerunt: terceira pess. pl.
(diminuiram); muniuerunt: terceira pess. pl. (fortificaram); parauerunt: terceira pess. pl.
(prepararam); pugnauimus: primeira pess. pl. (lutamos); rexistis: segunda pess. pl.
(dirigistes); scripsisti: segunda pess. sing.. (escreveste); sentiui: primeira pess. sing. (eu
senti); sustinuit: terceira pess. sing. (ele sustentou); timui: primeira pess. sing. (eu temi);
uenisti: segunda pess. sing. (vieste); uicit: terceira pess. sing. (ele venceu); uocaui: primeira
pess. sing. (eu chamei).

(IV.3.)
arrebataram: terceira pess. pl. (rapuerunt); atirou: terceira pess. sing. (iecit); cantastes:
segunda pess. pl. (cecinistis); colocou: terceira pess. sing. (collocauit); comprei: primeira
pess. sing. (emi); deram: terceira pess. pl. (dederunt); deleitaste: segunda pess. sing.
(delectauisti); desejaste: segunda pess. sing. (cupiuisti); destruiu: terceira pess. sing. (deleuit);
ensinaste: segunda pess. sing. (erudiuisti); estudamos: primeira pess. pl. (studuimus);
exercitei: primeira pess. sing. (excercui); fiz: primeira pess. sing. (feci); guardamos: primeira

pess. pl. (custodiuimus); impedi: primeira pess. sing. (impediui); indicaram: terceira pess. pl.
(arguerunt); levamos: primeira pess. pl. (duximus); lutei: primeira pess. sing. (pugnaui);
mostramos: primeira pess. pl. (monstrauimus); narrastes: segunda pess. pl. (narrauistis);
olhamos: primeira pess. pl. (aspeximus); prejudicar: *************; recebestes: segunda pess.
pl. (accepistis); sancionaram: terceira pess. pl. (sanxerunt ou sanciuerunt); senti: primeira
pess. sing. (sentiui); supriram: terceira pess. pl. (suppleuerunt); temestes: segunda pess. pl.
(timuistis); venceste: segunda pess. sing. (uicisti); viestes: segunda pess. pl. (uenistis); viveu:
terceira pess. sing. (uixit).

(IV.4.)
1. fleuisti/riserunt. 2. laboraui/dormiuisti. 3. docuit/didicerunt. 4. iussimus/obtemperauistis. 5.
iussit/obtemperauerunt.

d) pretrito mais-que-perfeito do indicativo

(IV.2.)
acceperam: primeira pess. sing. (eu recebera ou tinha recebido); egeramus: primeira pess. pl.
(fizramos ou tnhamos feito); aspexeras: segunda pess. sing. (olharas ou tinhas olhado);
cupiueratis: segunda pess. pl. (desejareis ou tnheis desejado); custodiueramus: primeira
pess. pl. (guardramos ou tnhamos guardado); dederatis: segunda pess. pl. (dreis ou tnheis
dado); debueratis: segunda pess. pl. (devreis ou tnheis devido); docuerant: terceira pess. pl.
(ensinaram ou tinham ensinado); duxeram: primeira pess. sing. (eu conduzira ou tinha
conduzido); feceramus: primeira pess. pl. (fizramos ou tnhamos feito); fleueras: segunda
pess. sing. (choraras ou tinhas chorado); fugerat: terceira pess. sing. (ele fugira ou tinha
fugido); fugerant: terceira pess. pl. (fugiram ou tinham fugido); habueramus: primeira pess. pl.
(tivramos ou tnhamos tido); impediuerat: terceira pess. sing. (ele impedira ou tinha
impedido); laboraueras: segunda pess. sing. (trabalharas ou tinhas trabalhado); laudauerat:
terceira pess. sing. (ele louvara ou tinha louvado); minuerant: terceira pess. pl. (diminuiram ou
tinham diminudo); muniuerant: terceira pess. pl. (fortificaram ou tinham fortificado);
parauerant: terceira pess. pl. (prepararam ou tinham preparado); pugnaueramus: primeira
pess. pl. (lutramos ou tnhamos lutado); rexeratis: segunda pess. pl. (dirigreis ou tnheis
dirigido); scripseras: segunda pess. sing.. (escreveras ou tinhas escrito); sentiueram: primeira
pess. sing. (eu sentira ou tinha sentido); sustinuerat: terceira pess. sing. (ele sustentara) ou
tinha sustentado; timueram: primeira pess. sing. (eu temera ou tinha temido); ueneras:
segunda pess. sing. (vieras ou tinhas vindo); uicerat: terceira pess. sing. (ele vencera ou tinha
vencido); uocaueram: primeira pess. sing. (eu chamara ou tinha chamado).

(IV.3.)
arrebataram/tinham arrebatado: terceira pess. pl. (rapuerant); atirara/tinha atirado: terceira
pess. sing. (iecerat); cantreis/tnheis cantado: segunda pess. pl. (cecineratis);
colocara/tinha colocado: terceira pess. sing. (collocauerat); comprara /tinha comprado:
primeira pess. sing. (emeram); deram/tinham dado: terceira pess. pl. (dederant);
deleitaras/tinhas deleitado: segunda pess. sing. (delectaueras); desejaras/tinhas desejado:
segunda pess. sing. (cupiueras); destruira/tinha destrudo: terceira pess. sing. (deleuerat);
ensinaras/tinhas ensinado: segunda pess. sing. (erudiueras); estudramos/tnhamos
estudado: primeira pess. pl. (studueramus); exercitara/tinha exercitado: primeira pess. sing.
(excercueram); fizera/tinha feito: primeira pess. sing. (feceram); guardramos/tnhamos
guardado: primeira pess. pl. (custodiueramus); impedira/tinha impedido: primeira pess. sing.
(impediueram);
indicaram/tinham
indicado:
terceira
pess.
pl.
(arguerant);
levramos/tnhamos levado: primeira pess. pl. (duxeramus); lutara/tinha lutado: primeira
pess. sing. (pugnaueram); mostrramos/tnhamos mostrado: primeira pess. pl.
(monstraueramus); narrreis/tnheis narrado: segunda pess. pl. (narraueratis); olhramos:

primeira pess. pl. (aspexeramus); prejudicar: *************; recebreis/tnheis recebido:


segunda pess. pl. (acceperatis); sancionaram/tinham sancionado: terceira pess. pl.
(sanxerant ou sanciuerant); sentira/tinha sentido: primeira pess. sing. (sentiueram);
supriram/tinham sentido: terceira pess. pl. (suppleuerant); temreis/tnheis temido: segunda
pess. pl. (timueratis); venceras/tinhas vencido: segunda pess. sing. (uiceras); vireis/tnheis
vindo: segunda pess. pl. (ueneratis); vivera/tinha vivido: terceira pess. sing. (uixerat).

(IV.4.)
1. fleueras/riserant.
2. laboraueram/dormiueras.
3. docuerat/didicerant.
4. iusseramus/obtemperaueratis.
5. iusserat/obtemperauerant.
*********************************************************************************************************

EXERCCIOS DE FIXAO
(VII)

VII.1 - Verso:
1. Serui grauia dolia tulerunt. 2. Liuia, oscitans ancilla, hoc copulum fregit et illi catini deiecit. 3.
Latrones, audaces et crudeles, domum nostram inuaderunt, hortum nostrum deleuerunt,
ferocem canem meum necauerunt, pecuniam meam, statuas meas surrupuerunt et postea
fugerunt. 4. Animalia ferocia uidimus. 5. Cassius fratres suos et sorores suas laudauit. 6.
Cornelia patrem tuum audiuit. 7. Libros tuos legi et orationes tuas audiui. 8. Magna beneficia
et praemia uolebamus, sed solum ista munera exigua accepimus.

VII.2. - Traduo:
1. Aquele cidado cometeu muitos crimes. 2. Aqueles homens desejam ter esposas
submissas; talvez permancero solteiros. 3. O amor vence tudo (todas as coisas). 4. A legio
urbana vence tudo (todas as coisas). 5. Amamos muito estas praias e estes mares. 6. O
capuz no faz o monge. 7. As honras mudam os costumes. 8. At os cachorrinhos mordem
um leo morto. 9. O lobo muda o plo, no o carter. 10. Minha alma engrandece o Senhor.
11. A mente agita a massa. 12. A natureza no faz (no d) salto. 13. Uma resposta suave
abranda a ira. 14. As situaes favorveis adquirem os amigos, as tristes os demonstram. 14.
A fortuna ajuda os audazes. 15. Os netos (os descentes) colhero os teus frutos.

VII.3. - Verso:
1. Cum dignitate cadere. 2. Domine, hostis ex fauilla (ex cinere) resurget. 3. Sine duce
pugnauimus. 4. Ad muros sum. 5. Disputationes de senectute. 6. Nuces dentibus fregi. 7.
Labore uincemus. 8. Domum lapidibus (saxis) deiecimus. 9. Paruuli cum gaudio (cum laetitia)
ludunt. 10. In horto deambulauimus. 11. Puellae per hortum currunt. 13. In atrium redeo. 14.
Ex (de) atrio redeo.

VII.4. - Traduo:
1. Descanse em paz. 2. Aps o meio-dia (depois do meio-dia). 4. Antes do meio-dia. 5. O
peixe fede primeiro a partir da cabea. 6. Mente s num corpo sadio. 7. Sem nobreza. 8. De
(do) corao. 9. At os astros por caminhos speros. 10. Da cabea ao calcanhar. 11. Do
(desde o) incio. 12. Sem dia. 13. Estvamos no trio. 14. Discusses a sobre as virtudes e
os vcios humanos. 15. O caador matou o lobo com a flecha. 16. Flvio feriu Ccero com uma
pedra grande. 17. Procuramos com palavras obter tua benevolncia. 18. O viajante
desprovido (sem nada) cantar diante do ladro. 19. Paulo caiu no rio. 20. Virglio nadou no
rio. 21. Dos prados vinha um vento frio. 22. Do oriente (vem) a luz. 23. De acordo com a
circunstncia. 24. Pelo trabalho. 25. At o infinito.

VII.5. - Texto (verso):


----- Discipulos nostros in Graeciam feremus. Urbes, ut Athenas, uisemus; multa monumenta
antiqua - theatra Graeca et ruinas - uidebimus; etiam in claras insulas Graecas ibimus.
Ex Graecia in Italiam ibimus. In Italia Romam, urbem aeternam, uidebimus. Per Forum
Romanum ambulabitis et per Capitolium, per Palatinum, per Quirinalem, per Viminalem, per
Caelium, per Esquilinum, per Auentinum: haec sunt septem clarae colles, ubi Roma antiqua
surrexit. Etiam Amphitheatrum Flauium uisetis, Viam Appiam - magna uiam Romanam
antiquam - et multa monumenta. Semper cum Antonio, cum Caesare et cum Claudia, ducibus
uestris, eritis.

Ista itinera breuia, sed utilia erunt. De Historia Graeca et Romana e de moribus antiquis
disputabitis. Ambulationibus gaudebitis.
----- Magister, pauperes sumus, pecuniam non habemus, et sine pecunia iter non poterimus
facere.
----- Schola soluet; sed diligentes (seduli) solum ibunt.

VII.6. - Texto (traduo):


Estou na minha casa, no meu quarto. Da janela vejo aves voando, o sol, o cu azul e
pequenas nuvens. O frio brando. De uma rvore alta caem muitas folhas. Os meninos andam
com as meninas pelos verdes jardins. Um velho entra na loja com o escravo. Os cavalos
correm velozes pelos campos. Algumas mulheres carregam flores perfumadas.. Junto porta
alguns homens, talvez oradores, discutem sobre as virtudes e os vcios humanos e sobre as
coisas divinas e sobre o direito civil.
A cidade est calma. No h guerras, mortes, angstias nem calamidades terrveis.
Cinco ilustres senadores vo do frum at o templo grande. Neste templo h muitas esttuas
enormes. Nosso povo cultua muitas divindades: Jpiter, Marte, Vesta, Vnus, Saturno,
Mercrio. Os filsofos andam pelo frum e discutem sobre a velhice, a liberdade e a vida
humana: onde estamos? O que somos? De onde viemos? Para onde iremos?.
O mar est bonito hoje. Posso ver ondas enormes. Descerei at (as proximidades d)a
praia. Nossas praias so famosas , porque so limpas. Agora estou feliz; eis que minha amada
(ou meu amado) vem do jardim. A vida bela. O amor tambm belo.
*****************************************************************************************************

EXERCCIOS DE FIXAO
(VIII)

VIII.1. - Passe para o latim:


1. Liber poetae. 2. Spes libertatis. 3. Mors militis. 4. Magna pars oratorum. 5. Uxor illius ducis.
6. Dies irae. 7. Hora prandium tuum. 8. Dies pluuiae. 9. Amor matris. 10. Crudelitas hostium
nostrorum. 11. Sacrum Cor Mariae. 12. Amicus Caesaris. 13. Pars horum oppidorum. 14.
Finis bellorum, mortium, discordiarum, odiorum. 15. Dimidium animae meae. 16. Anno Domini.

VIII.2. - Analise e passe para o latim:


1. Jesu, salus generis humani es. 2. Parua peccata saepe causae magnorum dolorum sunt. 3.
Porticus uillarum Romanarum altae et uastae erant. 4. Conditio plebis Romanae misera erat.
5. Stultitia mater omnium malorum est. 6. Herodes trucidauit multitudinem puerorum
innocentium. 7. Pater animum ferocem filii castigabat. 8. Palaestina domicilium terrestre Dei
fuit. 9. Magnus erat numerus domorum (ou domuum) oppidi. 10. Faciem (ou uultum) illius
sontis non uidimus. 11. Hoc loco est solutio questionum uestrarum. 12. Frater Ciceronis in
theatro est.

VIII.3. - Passe para o portugus:


1. Em nome do Pai e do Filho e do Esprito Santo. 2. Altar da paz. 3. Rio de Janeiro. 4. Me
de Deus. 5. O Pai dos Deuses. 6. A casa de Nero. 7. A sorte dos poetas infelizes. 8. O incio
de uma vida nova. 9. A autoridade do Senado Romano. 10. Lgrima de Cristo. 11. Lista dos
livros proibidos. 12. Carreira da vida. 13. Corpo do Direito Civil. 14. Causa da morte. 15.
Advogado do Diabo. 16. Por todos os sculos dos sculos.

VIII.4. - Analise e passe para o portugus:


1. O discurso o rosto da alma. 2. O bom vinho alegra o corao do homem. 3. A vida sem
instruo como uma imagem da morte. 3. O uso o mestre de todas as coisas. 4. Assim
passa a glria do mundo. 12. Caminho da cruz, caminho do luz (o caminho da cruz o
caminho da luz). 13. Voz do povo, voz de Deus (a voz do povo a voz de Deus). 14.
Andamos com os amigos de Otvio. 15. Viestes sem os presentes do rei.
***********************************************************************************************

EXERCCIOS DE SALA DE AULA


(IX)

IX.1. - Passe para o latim:


1. Quercus Ioui, laurus Apolloni dicatus erat. 2. Requies benefica est fesso corpori. 3.
Tempestas incolis ruris noxia fuit. 3. Pater tuus pecuniam mihi credidit. 4. Chartas iratis
senatoribus tribui. 5. Ciues multa dona actoribus praebuerant. 6. Paulus uestes amico pauperi
commodauit. 7. Illius discipuli pudor causa admirationis magistro est. 8. His pueris non placent
Lucani uersus. 9. Vobis euentus (ou casus) omnes narrabo. 10. Haec res et militibus terribiles
sunt (ou haec et militibus terribilia sunt). 11. Victores agros sociis tradiderunt. 12. Gloriam
meam patri tuo debeo. 13. Vae tibi! 14. Vae hostibus!

IX.2. - Passe para o latim as oraes abaixo, utilizando a construo do dativo de posse:
1. Illis aegris (ou aegrotis) medici sunt. 2. Sontibus salus non erit. 3. Multae domus sunt huic
homini. 4. Illi puellae non est nomen. 5. Caeciliae cinque filii sunt. 6. Mihi non sunt fratres.

IX.3. - Passe para o portugus:


1. A chegada do irmo foi agradvel a ti. 2. O poder de Deus conhecido a todos ns. 3.
Diocleciano preparou para si um trono ureo. 4. Preparamos terrveis ciladas aos inimigos. 5.
As guerras civis so perniciosas s cidades. 6. Os soldados distribuiram moedas a(os)
cidados pobres. 7. O estrangeiro narrou o acontecimento aos cnsules. 8. O agricultor deu
gua s galinhas. 9. Levaste auxlio mulher grvida. 10. O sol brilha para todos. 11. No
aprendemos para a escola, mas para a vida. 12. O amor vence tudo (ou todas as coisas) e
cedamos ns ao amor. 13. Graas te damos, por causa de tua imensa glria.

IX.4. - Passe para o portugus as seguintes oraes com estrutura de dativo de posse:
1. (H uma s lei para todos os cidados) Todos os cidados tm uma s lei. 2. (No h fim
para estas guerras) Estas guerras no tm fim. 3. (Havia muitos amigos para Pedro) Pedro
tinha muitos amigos. 4. (No h cura para aquela doena) Aquela doena no tem cura.

*************************************************************************************************
EXERCCIOS DE FIXAO
(X)

X.1. - Analise e passe para o latim:


1. Lucia amatur (terceira pess. sing. pres. ind. pass.). 2. Lucia amabitur (terceira pess. sing. fut.
imperf. ind. pass.). 3. Lucia amata est (terceira pess. sing. pret. perf. ind. pass.). 4. Discipulus
laudabatur (terceira pess. sing. pret. imperf. ind. pass.). 5. Discipulus laudatus est (terceira
pess. sing. pret. perf. ind. pass.). 6. Discipuli laudabuntur (terceira pess. pl. fut. imperf. ind.
pass.). 7. Discipuli laudati erant (terceira pess. pl. pret. m.q.perf. ind. pass.). 8. Urbes deletae
sunt (terceira pess. pl. pret. perf. ind. pass.). 9. Urbes deletae erant (terceira pess. pl. pret.
m.q.perf. ind. pass.). 10. Urbes deleantur (terceira pess. pl. pres. subj. pass.). 11. Liber legitur
(terceira pess. sing. pres. ind. pass.). 12. Liber legebatur (terceira pess. sing. pret. imperf. ind.
pass.). 13. Liber legetur (terceira pess. sing. fut. imperf. ind. pass.). 14. Liber lectus est
(terceira pess. sing. pret. perf. ind. pass.). 15. Epistulae leguntur (terceira pess. pl. pres. ind.
pass.). 16. Epistulae lectae erant (terceira pess. pl. pret. m.q.perf. ind. pass.). 17. Monumenta
aedificabuntur (terceira pess. pl. fut. imperf. ind. pass.). 18. Monumenta aedificata sunt
(terceira pess. pl. pret. perf. ind. pass.). 19. Expellemur (primeira pess. pl. fut. imperf. ind.
pass.). 20. Expulsi sumus (primeira pess. pl. pret. perf. ind. pass.). 21. Expulsi eramus
(primeira pess. pl. pret. m.q.perf. ind. pass.). 22. Audiris (segunda pess. sing. pres. ind. pass.).
23. Audieris (segunda pess. sing. fut. imperf. ind. pass.). 24. Audiebaris (segunda pess. sing.
pret. imperf. ind. pass.). 25. Audita es (segunda pess. sing. pret. perf. ind. pass.). 26. Audita
eras (segunda pess. sing. pret. m.q.perf. ind. pass.). 27. Damnor (primeira pess. sing. pres.
ind. pass.). 28. Damnabor (primeira pess. sing. fut. imperf. ind. pass.). 29. Damnatus sum
(primeira pess. sing. pret. perf. ind. pass.). 30. Ducimini (segunda pess. pl. pres. ind. pass.).
31. Ducti eratis (segunda pess. pl. pret. m..q.perf. ind. pass.). 32. Ducti estis (segunda pess. pl.
pret. perf. ind. pass.).

X.2. - Analise e passe para o portugus:


1. mittitur (terceira pess. sing. pres. ind. pass.)/ o papel enviado. 2. mittebatur (terceira pess.
sing. pret. imperf. ind. pass.)/ o papel era enviado. 3. missa est (terceira pess. sing. pret. perf.
ind. pass.)/ o papel foi enviado. 4. uulnerantur (terceira pess. pl. pres. ind. pass.)/ os
soldados so feridos. 5. uulnerabuntur (terceira pess. pl. fut. imperf. ind. pass.)/ os soldados
sero feridos. 6. uulnerati erant (terceira pess. pl. pret. m.q.perf. ind. pass.)/ os soldados
tinham sido feridos. 7. condentur (terceira pess. pl. fut. imperf. ind. pass)/ as cidades sero
fundadas. 8. conduntur (terceira pess. pl. pres. ind. pass.)/ as cidades so fundadas. 9.
conditae sunt (terceira pess. pl. pret. perf. ind. pass.)/ as cidades foram fundadas. 10.
conditae erant (terceira pess. pl. pret. m.q.perf. ind. pass.)/ as cidades tinham sido fundadas.
11. condebantur (terceira pess. pl. pret. imperf. ind. pass.)/ as cidades eram fundadas. 12.
deletur (terceira pess. sing. pres. ind. pass.)/ Cartago destruda. 13. delebitur (terceira pess.
sing. fut. imperf. ind. pass.)/ Cartago ser destruda. 14. deleta est (terceira pess. sing. pret.
perf. ind. pass.)/ Cartago foi destruda. 15. scribitur (terceira pess. sing. pres. ind. pass.)/ o
livro escrito. 16. scribetur (terceira pess. sing. fut. imperf. ind. pass.)/ o livro ser escrito.
17. scriptus erat (terceira pess. sing. pret. m.q.perf. ind. pass.)/ o livro tinha sido escrito. 18.
scribatur (terceira pess. sing. pres. subj. pass.)/ (que) o livro seja escrito. 19. capitur (terceira
pess. sing. pres. ind. pass.)/ o ladro pego. 20. capietur (terceira pess. sing. fut. imperf. ind.
pass.)/ o ladro ser pego. 21. captus est (terceira pess. sing. pret. perf. ind. pass.)/ o ladro
foi pego. 22. capti sunt (terceira pess. pl. pret. perf. ind. pass.)/ os ladres foram pegos. 23.
capiantur (terceira pess. pl. pres. subj. pass.)/ (que) os ladres sejam pegos. 23. amantur
(terceira pess. pl. pres. ind. pass.)/ as mulheres so amadas. 24. amabantur (terceira pess.
pl. pret. imperf. ind. pass.)/ as mulheres eram amadas. 25. Laudor (primeira pess. sing. pres.
ind. pass.)/ sou elogiado (a). 26. Laudatus sum (primeira pess. sing. pret. perf. ind. pass.)/ fui
elogiado. 27. Laudabor (primeira pess. sing. fut. imperf. ind. pass.)/ serei elogiado (a). 28.
Ducor (primeira pess. sing. pres. ind. pass.)/ eu sou comandado (a). 29. Ductus eram

(primeira pess. sing. pret. m.q.perf. ind. pass.)/ eu tinha sido comandado. 29. Ducebar
(primeira pess. sing. pret. imperf. ind. pass.)/ eu era comandado (a). 30. Amabaris (segunda
pess. sing. pret. imperf. ind. pass.)/ eras amado (a). 31. Amaberis (segunda pess. sing. fut.
imperf. ind. pass.)/ sers amado (a). 32. Amata es (segunda pess. sing. pret. perf. ind. pass.)/
foste amada. 33. Inuadimur (primeira pess. pl. pres. ind. pass.)/ somos atacados (as). 33.
Inuademur (primeira pess. pl. fut. imperf. pass.)/ seremos atacados (as). 34. Inuasi sumus
(primeira pess. pl. pret. perf. ind. pass.)/ fomos atacados. 35. Inuasae eramus (primeira pess.
pl. pret. m.q.perf. ind. pass.)/ tnhamos sido atacadas. 36. Delebimur (primeira pess. pl. fut.
imperf. ind. pass.)/ seremos destrudos (as). 37. Delebamur (primeira pess. pl. pret. imperf.
ind. pass.)/ ramos destrudos (as). 38. Decipimini (segunda pess. pl. pres. ind. pass.)/ sois
iludidos (as). 39. Decipiemini (segunda pess. pl. fut. imperf. ind. pass.)/ sereis iludidos (as).
40. Decipiebamini (segunda pess. pl. pret. imperf. ind. pass.)/ reis iludidos (as). 41. Decepti
estis (segunda pess. pl. pret. perf. ind. pass.)/ fostes iludidos. 41. Deceptae eratis (segunda
pess. pl. pret. m.q.perf. ind. pass.)/ tnheis sido iludidas.

X.3. - Passe para o latim:


1. Carmina Homeri a nobis semper legentur. 2. Multi homines crudelitate tyranni fatigabuntur.
3. Lupus a uenatore uulneratus est. 4. Lupus sagitta uulneratus est. 5. Aeger (ou aegrotus) ab
illo medico sanetur. 6. Aeger (ou aegrotus) illo medicamine (ou illa medicina) sanabitur.

X.4. - Passe para o portugus:


1. O cego era guiado pelo co (por um co). 2. Serei abandonado (a) pelos meus filhos. 3. O
mundo quer ser iludido; pois (que) seja iludido. 4. O anel de ferro corrompido pelo uso
constante (ou o anel de ferro corrompe-se com o uso constante). 5. Muitas vezes tambm os
homens bons so acusados pelas pessoas mbrobas. 6. A avareza sempre insacivel: no
reduzida nem pela abundncia nem pela carncia. 7. O amigo certo conhecido (ou conhecese o amigo certo) na situao incerta. 8. Raposa velha no pega pelo lao. 9. Seja ouvida
tambm a outra parte. 10. Os contrrios so curados pelos contrrios. 11. Somos iludidos pela
aparncia do Bem. 12. No sabes, meu filho, por quo pequena sabedoria regido o mundo.
************************************************************************
EXERCCIOS DE FIXAO
(XI)

XI.1. - Indique a conjugao, o radical do infectum e a construo dos tempos do perfectum


dos verbos abaixo:
adipiscor, -eris, -i, adeptus sum: terceira conj.; adipisc-; adeptus,a,um + esse
comitor, -aris, -ari, comitatus sum: primeira conj; comit-; comitatus,a,um + esse
confiteor, -eris, -eri, confessus sum: segunda conj.; confit-; confessus,a,um + esse
consequor, -eris, -i, consecutus sum: terceira; consequ-; consecutus,a,um + esse
defungor, -eris, -i, defunctus sum: terceira conj.; defung-; defunctus,a,um + esse
experior, -iris, -iri, expertus sum: quarta conj.; exper-; expertus,a,um + esse
fruor, -eris, -i, fructus sum: terceira conj.; fru-; fructus,a,um + esse
fungor, -eris, -i, functus sum: terceira conj.; fung-; functus,a,um + esse
hortor, -aris, -ari, hortatus sum: primeira conj.; hort-; hortatus,a,um + esse
ingredior, -eris, -i, ingressus sum: mista, ingred-; ingressus,a,um + esse
interpretor, -aris, -ari, interpretatus sum: primeira; interpret-; interpretatus,a,um + esse
labor, -eris, -i, lapsus sum: terceira conj.; lab-; lapsus,a,um + esse
liceor, -eris, -eri, licitus sum: segunda conj.; lic-; licitus,a,um + esse
loquor, -eris, -i, locutus sum: terceira conj.; loqu-; locutus,a,um + esse
medeor, -eris, -eri, medicatus sum: segunda conj.; med-; medicatus,a,um + esse
meditor, -aris, -ari, meditatus sum: primeira conj.; medit-; meditatus,a,um + esse

mentior, -iris, -iri, mentitus sum: quarta conj.; ment-; mentitus,a,um + esse
mereor, -eris, -eri, meritus sum: segunda conj.; mer-; meritus,a,um + esse
metior, -iris, -iri, mensus sum: quarta conj.; met-; mensus,a,um + esse
misereor, -eris, -eri, misertus sum: segunda conj.; miser-; misertus,a,um + esse
morior, -eris, mori, mortuus sum: mista; mor-; mortuus,a,um + esse
nascor, -eris, -i, natus sum: terceira conj.; nasc-; natus,a,um + esse
obliuiscor, -eris, -i, oblitus sum: terceira conj.; obliuisc-; oblitus,a,um + esse
orior, -iris, -iri, ortus sum: quarta conj.; or-; ortus,a,um + esse
patior, -eris, -i, passus sum: mista; pat-; passus,a,um + esse
populor, -aris, -ari, populatus sum: primeira conj.; popul-; populatus,a,um + esse
reor, -eris, -eri, ratus sum: segunda conj.; r-; ratus,a,um + esse
tueor, -eris, -eri, tutus sum: segunda conj.; tu-; tutus,a,um + esse
utor, -eris, -i, usus sum: terceira conj.; ut-; usus,a,um + esse

XI.2. - Analise e passe para o latim:


nasci: primeira pess. sing. pret. perf. ind. (natus sum ou nata sum); nascer: terceira pess.
sing. fut. imperf. ind. (nascetur); confessamos: primeira pess. pl. pres. ind (confitemur) ou do
pret. perf. ind. (confessi sumus ou confessae sumus); calculavas: segunda pess. sing. pret.
imperf. ind. (rebaris); calculastes: segunda pess. pl. pret. perf. ind. (rati estis ou ratae estis);
protegem: terceira pess. pl. pres. ind. (tuent); (tu) te compadecias: segunda pess. sing. pret.
imperf. ind (miserebaris); (ns) nos compadecemos: primeira pess. pl. pres. ind. (miseremur)
ou do pret. perf. ind. (miserti sumus ou misertae sumus); calculei: primeira pess. sing. pret. perf.
ind. (ratus sum ou rata sum); calculareis: segunda pess. pl. fut. imperf. ind. (rebimini); usufruo:
primeira pess. sing. pres. ind. (fruor); (elas) usufruiram: terceira pess. pl. pret. perf. ind.
(fructae sunt); merecamos: primeira pess. pl. pret. imperf. ind. (merebamur); mereceras (ou
tinhas merecido): segunda pess. sing. pret.m.q.perf. ind. (meritus eras ou merita eras);
cumprirei: primeira pess. pl. fut. imperf. ind. (fungar/defungar); falaste: segunda pess. sing.
pret. perf. ind. (locutus es ou locuta es); tnhamos entrado: pret.m.q.perf. ind.: (ingressi eramus
ou ingressae eramus); padeceu: terceira pess. sing. pret. perf. ind. (passus est ou passa est);
padecero: terceira pess. pl. fut. imperf. ind. (patientur); usamos: primeira pess. pl. pres. ind.
(utimur) ou do pret. perf. ind. (usi sumus ou usae sumus); usreis (ou tnheis usado): pret.
m.q.perf. ind. (usi eramus ou usae eramus); experimentavam: terceira pess. pl. pret. imperf.
ind. (experiebantur); experimentem: terceira pess. pl. pres. subjunt. (experiantur); mentistes:
segunda pess. pl. pret. perf. ind. (mentiti estis ou mentitae estis); mentireis: segunda pess. pl.
fut. imperf. ind. (mentiemini); acompanha: terceira pess. sing. pres. ind. (comitatur); meditais:
segunda pess. pl. pres. ind. (meditamini); assolaremos: primeira pess. pl. fut. imperf. ind.
(populabimur); tinham interpretado: terceira pess. pl. pret. m.q.perf. ind. (interpretati erant ou
interpretatae erant).

XI.3. - Analise e passe para o portugus:


confitebimur: primeira pess. pl. fut. imperf. ind. (confessaremos); medemini: segunda pess.
pl. pres. ind. (medicamos); merebar: primeira pess. sing. pret. imperf. ind. (eu merecia);
miserta es: segunda pess. sing. pret. perf. ind. (tiveste compaixo); rati erant: terceira pess.
pl. pret. m.q.perf. ind. (eles tinham calculado/calcularam); tuetur: terceira pess. sing. pres. ind.
(ele protege); adeptus sum: primeira pess. sing. pret. perf. ind. (eu adquiri); fruuntur: terceira
pess. pl. pres. ind. (usufruem); defuncti sumus: primeira pess. pl. pret. perf. ind (ns nos
desoneramos); ingrediemini: segunda pess. pl. fut. imperf. ind. (entrareis); laberis: segunda
pess. sing. pres. ind. (escorregas) ou fut. imperf. ind. (escorregars); loquebantur: terceira
pess. pl. pret. imperf. ind. (falavam); mortua est: terceira pess. sing. pret. perf. ind. (ela
morreu); nata es: segunda pess. sing. pret. perf. ind. (nasceste); obliti eramus: primeira pess.
pl. pret. m.q.perf. ind. (ns tnhamos esquecido/esquecramos); patiebamini: segunda pess.
pl. pret. imperf. ind. (padeceis); metior: primeira pess. sing. pres. ind. (meo); meditabar:

primeira pess. sing. pret. imperf. ind. (eu meditava); populabor: primeira pess. sing. fut. imperf.
ind. (assolarei); interpretemur: primeira pess. pl. pres. subjunt. (interpretemos).
XI.4. - Analise e passe para o latim:
1. Tuas poenas merebamur, sed tu misertus/miserta es nostri. 2. Pueri imitentur apium
industriam. 3. Qui exempla bonum imitatur, multam gloriam adipiscetur. 4. Calumniari peius
est quam certare. 5. Socrates numquam irascebatur. 6. Hannibal odium suum in Romanos
non oblitus est. 7. Epaminondas numquam mentiebatur. 8. Christus passus est et mortuus est
pro nobis. 9. Cras proficiscemur.

XI.5. - Analise e passe para o portugus:


1. Imitemos os homens honestos. 2. Certas aves imitam a voz humana. 3. Protegerei meus
amigos. 4. O professor prometeu grandes recompensas ao aluno. 5. Sigamos os inimigos. 6.
O que falarei? 7. Onde nasceu Csar? 8. Os melhores magistrados sempre alcanaram
grande glria . 9. Augusto mediu o Imprio Romano.

EXERCCIOS DE FIXAO
(XII)

XII.1. - Flexionar os adjetivos abaixo no grau comparativo de superioridade, nos trs gneros,
no singular e plural, apenas no caso nominativo:

amabilior, amabilius
asperior, asperius
atrocior, atrocius
audacior, audacius
melior, melius
breuior, breuius
callidior, callidius
clarior, clarius
constantior, constantius
curiosior, curiosius
debilior, debilius
dementior, dementius
desidior, desidius
difficilior, difficilius
diligentior, diligentius
diuitior, diuitius
diuinior, diuinius
docilior, docilius
facilior, facilius
falacior, falacius
falsior, falsius
felicior, felicius
ferocior, ferocius
foedior, foedius
fortior, fortius
frequentior, frequentius
gracilior, gracilius
horribilior, horribilius
humilior, humilius
iucundior, iucundius
largior, largius
liberior, liberius
longior, longius
loquacior, loquacius
macrior, macrius
maior, maius
peior, peius
mansior, mansius
miserior, miserius
nigrior, nigrius
nobilior, nobilius
obscurior, obscurius
minor, minus
pauidior, pauidius
pauperior, pauperius
periculosior, periculosius
pertinacior, pertinacius
pestiferior, pestiferius
pigrior, pigrius
prosperior, prosperius

amabiliores, amabiliora
asperiores, asperiora
atrociores, atrociora
audaciores, audaciora
meliores, meliora
breuiores, breuiora
callidiores, callidiora
clariores, clariora
constantiores, constantiora
curiosiores, curiosiora
debiliores, debiliora
dementiores, dementiora
desidiores, desidiora
difficiliores, difficiliora
diligentiores, diligentiora
diuitiores, diuitiora
diuiniores, diuiniora
dociliores, dociliora
faciliores, faciliora
falaciores, falaciora
falsiores, falsiora
feliciores, feliciora
ferociores, ferociora
foediores, foediora
fortiores, fortiora
frequentiores, frequentiora
graciliores, graciliora
horribiliores, horribiliora
humiliores, humiliora
iucundiores, iucundiora
largiores, largiora
liberiores, liberiora
longiores, longiora
loquaciores, loquaciora
macriores, macriora
maiores, maiora
peiores, peiora
mansiores, mansiora
miseriores, miseriora
nigriores, nigriora
nobiliores, nobiliora
obscuriores, obscuriora
minores, minora
pauidiores, pauidiora
pauperiores, pauperiora
periculosiores, periculosiora

pertinaciores, pertinaciora
pestiferiores, pestiferiora
pigriores, pigriora
prosperiores, prosperiora

prundentior, prudentius
pulchrior, pulchrius
putrior, putrius
rapacior, rapacius
rudior, rudius
saeuior, saeuius
salubrior, salubrius
sapientior, sapientius
sedulior, sedulius
serenior, serenius
seuerior, seuerius
tenerior, tenerius
ualidior, ualidius
uelocior, uelocius
uirilior, uirilius
uoracior, uoracius
utilior, utilius

prudentiores, prudentiora
pulchriores, pulchriora
putriores, putriora
rapaciores, rapaciora
rudiores, rudiora
saeuiores, saeuiora
salubriores, salubriora
sapientiores, sapientiora
seduliores, seduliora
sereniores, sereniora
seueriores, seueriora
teneriores, teneriora
ualidiores, ualidiora
uelociores, uelociora
uiriliores, uiriliora
uoraciores, uoraciora
utiliores, utiliora

XII.2. - Monte, a partir dos modelos abaixo, oraes com os graus comparativos de
inferioridade, igualdade e superioridade:
1. Meu co menos feroz que o teu
Meu co to feroz quanto o teu
Meu co mais feroz que o teu

Canis meus minus ferox est quam tuus


Canis meus tam ferox est quam tuus
Canis meus ferocior est quam tuus (ou tuo)

2. (Lvio menos prudente que Lcio)


(Lvio to prudente quanto Lcio)
(Lvio mais prudente que Lcio)

Liuius minus prudens est quam Lucius


Liuius tam prudens est quam Lucius
Liuius prudentior est quam Lucio (ou Lucio)

3. ((Ns) somos menos ricos que Ccero)


((Ns) somos to ricos quanto Ccero)
((Ns) somos mais ricos que Ccero)

Minus diuites sumus quam Cicero


Tam diuites sumus quam Cicero
Diuitiores sumus quam Cicero (ou Cicerone)

4. (O mar menos bonito que as montanhas)


(O mar to bonito quanto as montanhas)
(O mar mais bonito quanto as montanhas)

Mare minus pulchrum est quam montes


Mare tam pulchrum est quam montes
Mare pulchrius est quam montes (ou montibus)

5. (Os monumentos so menos pequenos que as casas)


(Os monumentos so to pequenos quanto as casas)
(Os monumentos so menores que as casas)

Monumenta minus parua sunt quam casae


Monumenta tam parua sunt quam casae
Monumenta minora sunt quam casae (ou casis)

6. (O senador menos bom que o general)


. (O senador to bom quanto o general)
. (O senador melhor que o general)

Senator minus bonus est quam dux


Senator tam bonus est quam dux
Senator melior est quam dux (ou duce)

7. (Minha av menos m que minha sogra)


(Minha av to m quanto minha sogra)
(Minha av pior que minha sogra)

Auia mea minus mala est quam socrus mea


Auia mea tam mala est quam socrus mea
Auia mea peior est quam socrus mea (ou socru
mea)
Muri minus magni sunt quam turres
Muri tam magni sunt quam turres
Muri maiores sunt quam turres (ou turribus)

8. (As muralhas so menos grandes que as torres)


(As muralhas so to grandes quanto as torres)
(As muralhas so maiores que as torres)

XII.3. - Analise e passe para o latim:


1. Solon clarior fuit quam Lycurgus (ou Lycurgo). 2. Caesar miserior fuit quam Alexander
Magnus (ou Alexandro Magno), sed fortior fuit. 3. Argentum pretiosius est quam ferrum (ou
ferro). 4. Mel dulcius est quam mala (ou malis). 5. Fulmen celerius non est quam mens (ou
mente). 6. Veteres prudentiores sunt quam iuuenes (ou iuuenibus). 7. Caius minus diues est
quam Marcus. 8. Paulus tam pauper est quam Titus. 9. Melior sum quam tu (ou te). 10. Roma
maior est quam Mediolanum (ou Mediolano).

XII.4. - Analise e passe para o portugus:


1. Tullo Hostlio foi mais feroz que Rmulo. 2. O pensamento mais veloz que o vento;
peccata so mais torpes que as desgraas. 3. Os exemplos so mais teis que os preceitos.
4. Uma boa opinio mais segura que o dinheiro. 5. Os meus alunos so mais aplicados que
os teus. 6. A prata menos preciosa que o ouro. 7. Plato foi mais sbio que Digenes. 8.
Minha casa menor que a tua. 9. Somos piores que vs. 10. Cludia menor que Flvio.
********************************************************************************

EXERCCIOS DE FIXAO
(XIII)
XIII.1. - Flexionar os adjetivos abaixo no grau superlativo, nos trs gneros, no singular, apenas
no caso nominativo:

amabilissimus
asperrimus
atrocissimus
audacissimus
optimus
breuissimus
callidissimus
clarissimus
constantissimus
curiosissimus
debilissimus
dementissimus
desidissimus
difficillimus
diligentissimus
diuitissimus
diuinissimus
docilissimus
facillimus
falacissimus
falsissimus
felicissimus
ferocissimus
foedissimus
fortissimus
frequentissimus
gracillimus
horribilissimus
humillimus
iucundissimus
largissimus
liberrimus
longissimus
loquacissimus
macerrimus
maximus
pessimus
mansissimus
miserrimus
nigerrimus
nobilissimus
obscurissimus
minimus,
pauidissimus
pauperrimus
periculosissimus
pertinacissimus
pestiferrimus
pigerrimus
prosperrimus

amabilissima
asperrima
atrocissima
audacissima
optima
breuissima
callidissima
clarissima
constantissima
curiosissima
debilissima
dementissima
desidissima
difficillima
diligentissima
diuitissima
diuinissima
docilissima
facillima
falacissima
falsissima
felicissima
ferocissima
foedissima
fortissima
frequentissima
gracillima
horribilissima
humillima
iucundissima
largissima
liberrima
longissima
loquacissima
macerrima
maxima
pessima
mansissima
miserrima
nigerrima
nobilissima
obscurissima
minima,
pauidissima
pauperrima
periculosissima
pertinacissima
pestiferrima
pigerrima
prosperrima

amabilissimum
asperrimum
atrocissimum
audacissimum
optimum
breuissimum
callidissimum
clarissimum
constantissimum
curiosissimum
debilissimum
dementissimum
desidissimum
difficillimum
diligentissimum
diuitissimum
diuinissimum
docilissimum
facillimum
falacissimum
falsissimum
felicissimum
ferocissimum
foedissimum
fortissimum
frequentissimum
gracillimum
horribilissimum
humillimum
iucundissimum
largissimum
liberrimum
longissimum
loquacissimum
macerrimum
maximum
pessimum
mansissimum
miserrimum
nigerrimum
nobilissimum
obscurissimum
minimum
pauidissimum
pauperrimum
periculosissimum
pertinacissimum
pestiferrimum
pigerrimum
prosperrimum

prudentissimus
pulcherrimus
rapacissimus
rudissimus
saeuissimus
sapientissimus
sedulissimus
serenissimus
seuerissimus
tenerrimus
ualidissimus
uelocissimus
uirilissimus
uoracissimus
utilissimus

prudentissima
pulcherrima
rapacissima
rudissima
saeuissima
sapientissima
sedulissima
serenissima
seuerissima
tenerrima
ualidissima
uelocissima
uirilissima
uoracissima
utilissima

prudentissimum
pulcherrimum
rapacissimum
rudissimum
saeuissimum
sapientissimum
sedulissimum
serenissimum
seuerissimum
tenerrimum
ualidissimum
uelocissimum
uirilissimum
uoracissimum
utilissimum

XIII.2. - Monte, a partir dos modelos abaixo, oraes com o grau superlativo relativo usando os
trs modos de construo do complemento de relao:
1. meu co o mais feroz de todos (os ces)
Canis meus ferocissimus est de omnibus (canibus)
Canis meus ferocissimus est ex omnibus (canibus)
Canis meus ferocissimus est omnium (canium)
2. Lvio o mais prudente dos senadores
Liuius prudentissimus est de senatoribus
Liuius prudentissimus est e senatoribus
Liuius prudentissimus est senatorum
3. ns somos os mais ricos dos cidados
Diuitissimi sumus de ciuibus
Diuitissimi sumus e ciuibus
Diuitissimi sumus ciuium
4. Varinia a mais bonita das escravas
Varinia pulcherrima est de seruis
Varinia pulcherrima est e seruis
Varinia pulcherrima est seruarum
5. Este menino o menor dos teus alunos
Hic puer minimus est de discipulis tuis
Hic puer minimus est e discipulis tuis
Hic puer minimus est discipulorum tuorum
6. Jlio Cesar o melhor dos generais
Iulius Caesar optimus est de ducibus
Iulius Caesar optimus est e ducibus
Iulius Caesar optimus est ducum
6. Minha av a pior de todas as mulheres
Auia mea pessima est de omnibus feminis
Auia mea pessima est ex omnibus feminis
Auia mea pessima est omnium feminarum
7. As muralhas desta cidade so as maiores de todas (as muralhas)
Muri huius urbis maximi sunt de omnibus (muris)
Muri huius urbis maximi sunt ex omnibus (muris)
Muri huius urbis maximi sunt omnium (murorum)

XIII.3. - Passe as oraes abaixo para o grau superlativo absoluto:


1. Este livro muito til (ou utilssimo)
Hoc liber utilissimus est
2. Aquela gua muito doce (ou dulcssima/docssima)
Illa (ou ea) aqua dulcissima est
3. O po est muito quente (ou quentssimo)
Panis calentissimus est
4. Os pssaros esto muito assustados (ou assustadssimos)
Auiculae trepidissimae sunt
3. Os monumentos so muito bonitos (ou bonitssimos)
Monumenta pulcherrima sunt
4. As rvores so muito grandes (ou grandssimas)
Arbores maximae sunt
5. Esta leitura muito fcil (ou faclima)
Haec lectio facillima est

XIII.4. - Passe para o portugus:


1. Myrica um arbusto muito pequeno (ou muito baixo; ou baixssimo). 2. A primavera a
mais agradvel estao do ano. 3. Rmulo foi o mais guerreiro dos reis de Roma. 4. A
temperana um bem excelentssimo. 5. De todos os Gauleses os mais fortes e belicosos so
os belgas. 6. Os cavalos dos rabes so nigrrimos e velocssimos. 7. As guerras ciuis so
perniciosssimas (ou muito perniciosas) s cidades. 8. Lcia e Cludia so parecidssimas (ou
muito parecidas). 9. Nosso professor timo (ou muito bom). 10. Grandssimos (ou muito
grandes) so os males das guerras).

Você também pode gostar