da

`Cveni mwerloba~

2014


rostom CxeiZe
naxati garekanze
avtorisa
operatori
TinaTin laoSvili
kompiuteruli uzrunvelyofa
Tengiz robitaSvili

ISBN 978-9941-0-7093-8
bondo arvelaZe, 2014

,
!
! , ,
...
. ` ~

, , , .
, , . ,
. , .
, . , .

-
! , -, .
.
.

. ,
. ,
1922 10
3


,
. , .
, .


90 , , 10
-.
. . :*
. . 1917-1923 160 , , , , ,
; 50 , ; 40 ;
170 ; 130 , .
. 1923-1930 2 . 7550 . 1937-1938
135 . .. 1936 1 1939 1 32683 . 15620. 1934-1953 69980 .
:
1918-1935 , , , .
1936-1938 1917
, 20 .

. .
* 1917-1953 wlebSi gadasaxlebis da daxvretebis ricxobrivi monacemebi motanilia aleko
aslaniSvilis wignidan _ `dakarguli saflavebi~, 2010. am Temaze dawerili naSromebidan
erT-erTi saukeTesoa, rogorc faqtobrivi masalis siuxviT, ise analizis TvalsazrisiT.

 .
. .
, ,
, . , 1917-1953
, ,
. . . ,
.
, 1934 , , ,
. . , , . . . , . !..
, 1918-1920 10.180.000 . . 17 . 10 (. , . , , 1991, . 125. . ). - 1918-1922 18 . 19301933 8-9 .
17588 , 80 ,
1918-1923 .
1988 30 20 . 5

 42 ,
. . -
50 .
. 1917 1958
66.700.000 .
(1937-1938) 135
, , ; 340 ; 30
.
20 .
(1938-1947) 2.700 .
20 .
. XX
.
1935 1941 19.40 . 7 .
1951 3,5 . oe
9-15 .

5-9 . 16-18 .
. Cv 60- 100 . .

1932-1933 5 .
. .


. ...() XII . - ,
. ..
. , 6


!..
, . , , . (.
, 1925).
, ...
. .
(1999, #36)
.
. 2 900 -.
. 10
.
.
.
. (1991 . #39) ,
.

, .
. martivi , 20 .

: , , . ,
, ,
.
.
, .
7

 . .
.
: . . ,
.
. .
. .
u . .
.

. x .
.
.*


, , , ,
... ,
.
.
, , , , ,
.
, . . , .
, . .
* amis Sesaxeb ix. Cveni wigni _ `wameba mixeil javaxiSvilisa~, 2005.

 .
-

. .
, ...
...
,
. 1921 25 .
. . , , , , .
,
, ,
.
, .
.
. . . , . ,
. .
. , 9

 1922 ,
, , . -
, . . .
. . 1924 4000 . .
1925
-
. , . - . , ,
, 1923-1924 - . , , , , . . ,
, . sg . . . :
. .
. . 1937 . - 1937 12 . ,
. , (. . XIX-XX .., . IV 2012, . 263).
- .
10

. . , .
. . , .
... 1940 5 26.000 . , . .
(1941 . 22 )
.
.
:
.
?
()...
. 1943 ,
. .
.

.
.
1943-1944 .
, .
, 11

 ,
. .
:
. 26.000 . . (. , 2012, #89).

. .
, , , . , .
. , - , .*
2010
, :
. (. , #89, 2012).
,
26.000 . .
, . 2010 10

, 90 .
* s. kremliovi am saarqivo dokumentebs yalbs uwodebs, Tu ratom aris yalbi amaze dums. aqvs
mcdeloba beria lamis ufrTo angelozad gamoiyvanos _ `didi beria~, gaz. `saqarTvelos
respublika~, #149, 2012 w.

12

 ,
, ? , - . ,
,
-
2008 ,
,
. , ,
,
.
. , . . , .
.
,
- .
a.
. ?!.
,

, , ,*
: , , , . .
, . * maT mcdari warmodgena hqondaT hitlerze. isini masaSi ruseTis batonobisgan gamanTavisuflebels xedavdnen.

13



. ,
. , n . .
.
, .
.
25 .
. T
. .
1950- . . . 1951 , ,
.
, ,
200.000 .
(1953 .)
. ,
( . daxvewa,
magram ar Seurbilebia). . .
.
, 2040- .. .
- .
-

14

 . , . .
. . ..
- .
.
, .
,
. ... . .
.
,
, . , , .
,
.
, ,
!

. .

- . . , 15

 . 20-40- .
... ..
.
, -
,
...
,
: ( )
1921 25 , .
, .
.
- . ,
, !..
.
.
(1925-2005) -, -,
. . ,
1948 ( ).
-
16

. . , ,
...
. , .
3 .
1918 1956 .
. ,
. ,
.
.
,
R
. , ,
-, , . . , , . 2010 . .
, - .
,
, .
. , , 17

 .
. . ,

.
SeiZleba . , , .

.*

* Cvengan damoukidebeli mizezis gamo inglisuri teqsti ar iTargmna. Tumca amis aucileblobac ar yofila, radganac masSi gadmocemuli istoria sabWoTa kavSirSi mimdinare procesebis Sesaxeb Cvenma mkiTxvelma ase Tu ise icis. rac Seexeba inglisur komentarebs, maTi
Sinaarsi umeteswilad rusulis identuria.
qarTul TargmanSi ucvlelad davtoveT `lageruli~ specifikuri, Jargonuli gamoTqmebi.
zogi naxati gamoaqveyna q-ma qeTevan ignatovam gazeTSi `24 saaTi~ (2011, 13 maisi); nawili
gamovaqveyneT JurnalSi `Cveni mwerloba~ (2012 , #21). es naxatebi Tavis komentarebiT Sesulia
wignSi.

18

gulagis
dabadeba

* rusuli abreviatura, niSnavs _ `banakebis saxelmwifo sammarTvelos~ (b.a.)

 ()
maleve ,

20

, , -... (
...)

21

1918 9 - (
.
5000

22

 ) ...

23

 XX
. , , .
.
. .
...

24

 ,
,
, , !

25


100 ,
20 . 500 . 1400 .
450 , . . . ..
.

...

26

dapatimreba,
dakiTxva
da
dapatimreba

 12 ,
, 10 .

, ,
12!
!..

28

 .
.
. , - . .

29

 , ,
... ( ) .
, ,
,
...

30


, .
- (),
, -, . , . - , , , , ,
() ... , ,
, ..
. ,
...
31

 , , , ,
, , ,

.
, ,
...

32


. .
-
.
. ,
, .
-
: , ,
.
.

33

---
, - , - , , .
50-60- ..

34

 . eT rom , ,
...

35

 ,
, ..

36

. - .
-3
, . ,
, , ..
- ...

37

- ,
. . ,
.
. - . - -
.

38

 - , a ...

39

 , xalxis !..
, -
() ...

40

 , ,

, i ...

41

 ...

42

 , ,
--, ,
...

43

 , ...

44

 , () ,
...

45

 , , , ,
,
...

46

 , swrafad - ...

47

 - 30-35
...

48

 , - ...

49

-
( )

. ,
, , ...

50

 ,

!
!..

51

o ,
, !..

52

 10 .
(.. ). 40-50 , 1-3 , , . . .
.
. , ...
53

-- 40- - , ,
#4- , (
30 ).

54

sakoncentracio
banakSi
gamgzavreba
(etapi)


. , - , , , ,
. . . . ,
700-800 .

56


.
: , , , .
.
3-4 - ...

57


2
, , , ,
, , .
.

58

 . , , , , , , ,
, ...

59

60

 .
.
. 50-60 .

61

1937-1953
. , (
. ), . , , , ...
, .
, ...

62

gulagis
sistema

64

65

66

 . .
,
() - ( ,
) ...

67

 - ( 10- ). . 30-40 , 2-4 .

. !..

68


. ,
.
-
.

69

 ()... ()
) - : , ,
, , ...

70

cxovreba

 ,
...

...

72

1947

( ): , ( )
(, , ). - ,
.
. . .
-, , . - , -.
73

 () ,
, , , , , ..
. ,
.

74

 () -,
.
... - . (-) ,
.
, , ,
. 12-13 .
, , , ...
-
a, ...
bevri ver uZlebda sadizms da Segnebulad Serboda
akrZalul zonaSi, raTa Segebeboda zedamxedvelis mier
nasrol tyvias.
75

- . . , .
...

76

 ?
...
, 58 . .
, . . , , ...

77

 ()
1947 6 (
20-25 ). . , . -
s . 1/3- .
,
. . - , - 50-60 -S .
...
78


. , . - . -,
. -
...

79

! , , ...
- --.
-,
- . , , .. . .

80

 , -
-, ...

81

 -
,
, , , ,
, .. .

82

sikvdili


, . ...

84


. . .

85

- .
, . .

86

 : ,
o , ,
- .
,
- .
.
, .
, , 30-60 .
87

 ( -
) . (
,
-
...

88

 -
). _ .
, , , ,

89

 ,
.

90

monuri
Sroma

 ...

92

 , : - -

() , , ...

93

,
-,
40-50 .
-. 250 ...

94

, , ! ,
! . . ,
- . . -
...

95

1946-1953 - , - 1936-1940 . 58, -

5 . - -...

96

, -- ! 38-39
. .
! ,
, !
!
! () ...

97

 2000
, ... ...

98

ganaTlebis
xelaxla
miReba

 -.
- , , ...

100


-.
, ...
, , , , , ?..

, ,
. ,
, ...
101

 - ,
, - -
. , , . ...

102

bavSvebi

 2-5 ( -). , . ().

, ( ), ,
,
.

104

 -
,

. , , ,
- ...

105

1938-1939 ()
: , , . ,
, .

106

SimSili

 , , , , !.. ,
-- ...
, , , ,
, ...

108


300 ?
, , .
- ...

, ... ( , .

. ..).
109

 , - !
!.. -
()- .
.
. .. ...

110

kriminalebis
Zaladoba

 , ! ! (), - ! ()! ( ..) ... -

...

112

, dascxeT ... , , , , .
- - . ...

113


, , - ...

114

 , ,
? - . - , . ...

115

 -
-
, ...

116

 - , ... ,

...

117

 ( ).
, , . -
...

118

! , ,
- ( ). -.

119

 . --- , . ...

120

 . ,
.

121

 , -
, , ,
, .. 10 - () . .

122


.
, , ...

123

-
(-3 ) ,
, ( ,
, .).

124

damoneba
da
sasjeli

 - - , ...

126

 ( )

- (-)
. -, , .
, , - .
127

zurgsukan xelebamotrialebul mdgomareobaSi

dabmuli patimari 15-20 wuTis ganmavlobaSi uZlebs
autanel tkivils. amis Semdeg, mas aRarasodes uCndeba winaaRmdegobis gawevis survili.

128

 , eT .
, ...

129

 ! .
, ! (

. ...).

130

 -- - -. () .. -. , ...

131

 ,

15-20 . ,
...

132

 ! ,
.

!
, (#501-505)
--
. .. --, . ...
133

-
365- . --
, .
, ,
, .
.
...

134

 - ,
,
...

135

 - 1941-1945
:
1. - ;
; 3. ,
; 5. ,
; 7.
136

 . , - . :
2. n ; 4.
; 6. ...
137

 ,
- ! - !.. ( !..) ...

138


, - ,
.
, ...

139

 ,
,
.
, . ...

140

gaqceulni
da
amboxebulni
(uarismTqmelni)

 -
,
, .

142

 , -- - ...

143

 - ,
, , ,
.
( ).

144

 ! , , , !..
, ? ...
, , !
- ... 40 .

145

 , - , , . .
, , - .
...

146

 ( -
) . .
, .
.

147

 , ?
, !

148

 ...

149

 , , ...
, .
36-37 ...

150

 ( ) e s .
,
, , , ,
.. -
, .

151

 1930-1933 .
, , , . -
, , .
12-13 ...

152


, , , . , . ()
. , , , ..

153

 , , , , ,
,
, ,
!

154

 ! , -

155

. . 19391940 . -- 6-7 ,
(
) .
( ) -7, -45-. () .
110 - ! 1941
.
.
156

 ... ,
! 1941 ! ,
, , !
...

157

 , ! ! !
, ,
, , , , ... ...

158


. , .
.
, ...

159

 ! ! ,
- . .()
!
! !
! !..

160

holokosti

 , , , ,
,
, . , ...
-- ...

162

 1917 , . . 1921 . 256

, , ,
. - ,
...

163

 , ! !
, -...

164

 20- -
( )
.
. 30- , ,
- -
...

165


. .
50
, , ...

166

 - ,
-
(), .
, , -
30-40
,
. . .
167

. . 30-
40- ,
, . ( ).
. . .

168

 ( ) - ( ), -
- --
, , .

,
.
-
( )- ..

169


--
-, -

170

. , , , ...

171

1940 .
. 1917
. , , .
( , 18 -
,
. ..).

172