GREG
O
Toi?
mou
DO
NOVOmaqhtai?
TESTAMENTO
Aos meus alunos
Todos os Direitos Reservados. Copyright 1994 para a lngua portuguesa da Casa Publicadora das Assemblias de Deus.
Ttulo do original em ingls:
Learn New Testament Greek
Bible Society - Stonehill Green, Westlea, Swindon SN5 7DG, England.
Primeira edio em ingls: 1988. Reimpresso em 1988, 1989, 1990.
Segunda edio em ingls: 1992
Traduo: Lucian Benigno
Superviso Geral: Esequias Soares da Silva
Capa: Hudson Silva
Contedo
137
252
253
264
272
284
293
304
312
317
329
335
350
354
358
363
374
382
390
395
403
406
409
428
10
11
12
Introduo
O Novo Testamento uma coleo extraordinria de escritos.
Nenhum outro livro tem tido to profunda influncia na histria do
mundo.
Se voc deseja estudar o Novo Testamento, a capacidade de llo na lngua original ser de grande ajuda. Com este curso possvel
aprender rapidamente o grego do Novo Testamento, at mesmo se
nunca estudou outra lngua antes. Aps dezessete curtas lies,
voc comear a ler passagens selecionadas do Novo Testamento,
e pelo fim do curso, ser capaz de ler grande parte do Novo
Testamento sem precisar consultar constantemente o dicionrio.
Compreender tambm a estrutura da lngua grega e de sua gramtica, e ter habilidade de usar os comentrios que fazem referncia
ao texto grego, alm de uma percia crescente como tradutor.
Os princpios e mtodos usados em Aprenda o Grego do Novo
Testamento asseguram-lhe rpidos progressos em seus estudos.
Novas informaes so introduzidas aos poucos, o que facilita a
assimilao. H repeties freqentes, o que torna fcil a
memorizao. Voc aprende palavras e formas antes das descries
gramaticais, na seqncia mais natural: uma criana aprende corao e coraes antes de estudar que corao um substantivo
e coraes plural. No obstante, j que voc pode realizar este
14
Instrues e sugestes
1. Quando comear uma nova lio, leia-a primeiro inteira e
rapidamente, olhando para o portugus e para o grego. Ento
estude-a cuidadosamente, lendo e traduzindo as passagens dadas.
2. A seo traduzir tem uma linha dupla vertical no centro.
Cubra a coluna da direita, usando um carto ou um pedao de papel.
15
16
17
LIO 1
abg - aprendendo as letras
1.1 O alfabeto grego
O primeiro passo para aprender o grego do Novo Testamento
reconhecer as letras do alfabeto grego. Vrias so similares s letras
do portugus, apesar de que algumas vezes isso enganoso (r
parece com p, mas tem som de r)
Na primeira coluna, abaixo, encontrar as letras gregas com seus
equivalentes mais prximos em portugus. A segunda coluna tem
grupos de letras gregas e mostra como elas so pronunciadas.
Quando as tiver estudado cuidadosamente, tente ler os grupos de
letras na terceira coluna. Cubra a quarta coluna enquanto l, e ento
use-a para verificar se voc reconheceu as letras corretamente.
Letras gregas
abgdez-
a
b
g
d
e
dz, ds ou sd
Leia os grupos
de letras
Grupos de letras
gregas
Equivalentes
em portugus
ab - ab
gab - gab
bad - bad
bed - bed
bez - bedz
ba abba
bag
dab gab dad
beg ded abed
bez bed
gaz daz
zed bad
ba abba
bag
dab gad dad
beg ded abed
bedz bed
gadz dadz
dzed bad
h - e (longo)
gh - ge
bh dh hd
hz
be de ed
edz
q - t soprado
(th no ingls)
deq - deth
baq gaq
beq
bath gath
beth
18
Letras gregas
Leia os grupos
de letras
Grupos de letras
gregas
Equivalentes em
portugus
lid - lid
lad leg
bell beqel
lad leg
bell bethel
m- m
mh - me
maq mhk
kamel
math mek
camel
n- n
man - man
men nem
qin kin
men nem
thin kin
x- x
fix - fix
ax mix nix
nik lax laz
bix biz
ax mix nix
nik lax ladz
bix bidz
o- o
ox - ox
nod nag
moq on
nod nag
moth on
p- p
pop - pop
r- r
ran - ran
rip rig ph
mark
rip rig pe
mark
s, - s
( usado s no
fim das palavras)
sip - sip
sap skill
gospel rib
nag saga
sap skill
gospel ribs
nags sagas
t- t
set - sete
senta sinta
tec total
senta sinta
tec total
i- i
bid - bid
k- k
kiq - kith
l- l
19
Letras gregas
Leia os grupos de
letras
u- i
tuk - tuk
luk kuk
tun suk
lik kik
tin sik
f- f
fum - fim
futa fon
fel
fita fon
fel
c - kh
caki - khaki
kristo
kristal
khristos
khristal
y - ps
yuk - psik
yil tay
tap riy
psil taps
tap rips
w- o
(longo, como
em fone)
fwn - fon
fwtw swpa
sola
foto sopa
sola
J- r (como em
aJlw - ralo
rosa - escrito sobre
uma vogal inicial)
aJto oJta
hJei oJl
rato rota
rei rol
j- sem som
aji -ai
(escrito sobre uma
vogal inicial)
oji ojra
ojmem ajr
oJma aJlo
oi hora
homem ar
roma ralo
Grupos de letras
gregas
Equivalentes
em portugus
20
21
profhvth - profeta
Crist
- Cristo
Cristov
2.1Voc
O alfabeto
grego
- letrasoutras
minsculas
reconhecer
rapidamente
palavras, porque palavras
do portugus so derivadas delas:
Olhe novamente para o alfabeto:
ha
qe
a-- Deus
qeov
b- -bpalavra qlovgo
g- g - homemiqrwpo
a[nqr
kdd
ajrcchv
- princpio
e- - eescrevo lgravfw
mz- dz
ejn -em
fw? - luz
e
th
i
k
l
m
2.2
n- n teologia t- t
x- x teologia, lgica
u- u
o- o antropologiaf- f
p- p arqueologiac- kh
r- r grfico, pargrafo
y- ps
s, -enfim
s
w- o
fsforo
1.3
ai - ai (como em pai)
Escrevendo
as constri)
letras
oi - oi (como em
ei - ei (como em fiis)
ih - ie (fieira)
ui - ui (como em fui)
au - au (como em grau)
,
Assim, aiJ lido como ri, euj como eu e Ihsou
pronunciado Ie-sus2.
Note que, quando duas vogais esto na mesma slaba, no incio
de uma
Notaspalavra, ou escrito sobre a segunda vogal.
Notas
Tradutor:
1.doNo
coloque um ponto sobre o i.
1
A principal exceo o u: quando pronunciado na mesma slaba (emisso de voz) com
Tenha
o cuidado
fazer
n, e oslaba
u arredondado:
outra2.vogal,
o u tem
som de u. de
Alm
disso,oo n
+ upontudo:
juntos na mesma
tm som de u: u.
ou - u (como em luz)
2
O sinal chamado de aspirao spera e tem o som do r quando este comea uma
palavra: rei, rosa, rosto.
22
2.3
O g sempre tem som duro, como em gato, gole, gula.
Nunca tem o som de j, como em gelo, gnero e girafa.
Quando g ocorre antes de k, c ou outro g, pronunciado
como n, ao invs de g.
gg - ng
gk - nk
gc - nkh
2.4
Leia cuidadosamente as prximas linhas. Comece lendo as
palavras gregas, enquanto fica de olho nas equivalentes em
portugus. Ento cubra a coluna da direita e leia novamente
as palavras gregas. Descubra a coluna da direita para verificar
se acertou. Busque familiarizar-se com os sons do que l.
Aprender o significado das palavras na seo 2.5.
n arkh en r lgos
ki r lgos en prs ton then
ki thes en r lgos.
2.5 Palavras
ajrchv - princpio
lovgo - palavra
qeov - Deus
kaiv - e
oJ - o
tovn - o
24
2.6 Acentos:
Leia e traduza
2.8
v;?
O
Novo
Testamento
foi originalmente
escrito inteiramente
Cubra
a coluna
da direita
e traduza a passagem,
descobrin- em
letras
maisculas
(veja a lio
No
havia
indicar um
do-a depois
para verificar
cada16).
linha.
No
leiamarcas
as notaspara
abaixo
tom alto ( v ), um tom baixo ( ) ou
; um tom ascendente e descendente
at que tenha traduzido toda a passagem.
( ?). O sistema de marcas, chamadas de acentos, encontrado em
manuscritos do nono sculo AD para a frente. Voc os encontrar
princpio1este
arch?/
nosejn
textos
impressos do Novo Testamento, e Em(o)
pode completar
curso
lerlovgo
o Novo Testamento sem saber mais
sobre 2acentos.
eranada
a Palavra,
h\neoJ
Aqueles que precisarem de informaes adicionais
devem
consultar
e a Palavra
estava
kai; oJ lovgo h\n
as seguintes informaes:
com (o) Deus 3
pro; to;n qeo;n
Em edies impressas do Novo Testamento, voc encontrar
e a Palavrativ),
eragrave
Deus.;
qeo;conhecidos
h\n oJ lovgo.
trskai;
acentos,
como agudo v (por exemplo,
(o}) e circunflexo ? ou ~ (menw?). Estes acentos no faziam parte do
texto
original do Novo Testamento; eles aparecem apenas em
Notas
manuscritos do sculo nono em diante. O sistema foi idealizado
1. ejn arch?/ - em princpio. Em princpio no fica bem no texto
pelos escritores do grego clssico como uma ajuda para a pronncia,
em
Traduzimos
princpio.
comportugus.
o v indicando
um tom como
alto, ; No
um tom
baixo e ? um tom
ascendente
e descendente.
2. oJ lovgo
- o palavra. Em grego palavra masculino. O texto
determina
oJ (o) casos,
deve ser
como masculino
feminino.
Em unssepoucos
os traduzido
acentos distinguem
palavrasouque,
de
Pergunte-se:
a que palavra
o oJ se
Traduzimos
comse,
letramas
outra
forma, pareceriam
iguais.
Porrefere?
exemplo:
eij significa
ei\
significapois
s.
possvel
ler oa
Novo
Testamento
sem saber mais
maiscula
refere-se
a Jesus,
Palavra
de Deus.
nada sobre os acentos. As regras de acentuao so complicadas, e
3. pro; to;n qeo;n - com o Deus. Em portugus no costumamos
a maior parte dos estudantes no precisa aprend-las. Para os que
usar o para nos referirmos a Deus, de modo que traduzimos: com
tm um interesse especial, o sumrio seguinte prov uma introduo
Deus.
bsica.
Note que slaba longa geralmente aquela que contm uma vogal
longa (h, w) ou um ditongo. Todavia, -ai e -oi so consideradas
curtas quando ocorrem no fim de uma palavra (desta forma, a slaba
final curta em lovgoioi,
longa em lovgoioi).
Em ditongos, costume
colocar
o acento sobre a segunda vogal (tou?to).
2.7 Traduo
Voc leu e traduziu Joo 1.1. Percebeu que idias podem
ser traduzidas em diferentes palavras em grego e em portu1. Traduzir
O acento no
pode ser
colocado
sobre uma
das lngua
trs ltimas
gus.
colocar
as palavras
de uma
em
,
slabas
palavra o(Jo
1.3: pavta
di aujtou?
outra: da
expressar
sentido
das palavras
emejgevneto).
outra lngua.
23
25
ou;
26
LIO 3
ejstivn
h\n - era
3.1
ejstivn significa ou est.
h\n significa era ou estava.
Quando traduzimos ejstivn, e h\n s podemos dizer se a traduo
refere-se a um ser masculino, feminino, ou neutro, lendo apassagem
inteira.
27
Compare:
(a)
(b)
(c)
3.2 Traduza
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Ihsou?
j
ejstivn
jIhsou? h\n
oJ lovgo h\n
oJ lovgo ejstivn
qeov ejstin oJ lovgo
ajlhqhv ejstin oJ lovgo
kai; ajlhqh; h\n
7. ejn ajrch?/ h\n oJ lovgo,
kai; ejn ajrch?/ ajlhqh; h\n.
Jesus .
Jesus estava.
A Palavra era (ou estava).
A Palavra .
A Palavra Deus.
A Palavra verdadeira
e era verdadeira.
No princpio era a Palavra,
e no princpio era verdadeira.
28
3.3 Palavras
oJ lovgo - a palavra
ejstivn - , est
oJ Mavrko - Marcos
oJ jIhsou? - Jesus
gravfei - escreve
tou? - do
ou|toi - estes
ajlhqhv - verdadeiro
3.4 Traduza
1. oJ lovgo ajlhqhv ejstin.
A palavra verdadeira.
As palavras so verdadeiras.
30
29
11.
ou|toiv
eijsin oiJ lovgoi tou?
Teste
, de progresso 1
Ihsou? kai; oiJ lovgoi tou?
Mavrkou.
Qual a traduo correta?
Estas so as palavras de
Jesus e as palavras de
Marcos.
,
1. Ihsou? ejstin.
2. oJ lovgo h\n
(a) A palavra era.
3.5(a) A palavra .
(b) Jesus era.
(b) A palavra .
Voc
comeou
a aprender as seguintes
palavras
(c) Jesus
.
(c) Deus
era. gregas: (Observe que so parecidas com as do portugus. Usamos muitas
palavras
de ejstiv
origem
3. ou|tov
oJgrega.)
lovgo.
4. ou|toi oiJ lovgoi ajlhqei? eijsin
(a) Deus a Palavra.
(a) Estas palavras so verdadeiras.
Palavra
Grega
Compare
(b) Esta
a Palavra.
(b) Esta palavra verdadeira.
(c) Estas so as Palavras.
(c) Ele escreve palavras
hJ ajrchv - o princpio
arqutipo
- o modelo original
verdadeiras.
arqueologia - estudo de objetos da antigidade
,
oJ
Deus, lovgou
o Deus tou? Ihsou?
tesmooJ- Mavrko.
crena em Deus
5. qeov
gravfei-touv
- estudo de Deus
(a) Jesus est escrevendo estasteologia
palavras.
lgica, teologia, arqueologia
oJ lovgo
- a palavra
, (b) Ele est escrevendo as palavras de Jesus e de Marcos.
Ihsou?
- Jesus
(c) Marcos
est escrevendo asJesus
palavras de Jesus.
Marcos
Mavrko - Marcos
em
ejn - em
Agora
verifique
suas
respostas,
conferindo-as com o gabarito no
est
ejstivn - , est
final
do- livro.
Trs acertos j bom.
so Quatro ou cinco excelente.
eijsivn
so, esto
pargrafo,
grafite
Se
acertou
s uma ou duas, no segrfico,
preocupe.
Continue
o curso at
gravfei
- escreve
- e6, e ento volte e faa novamente este teste.
akaiv
lio
prximo, aproximar-se
prov - para, com
verdadeiro
ajlhqhv - verdadeiro
Introduo s lies 4 - 6
tivero dominado
as lies 4, 5 e 6, voc ter feito um
3.6Quando
Teste
seu progresso
grande avano em direo a seu objetivo de ler o Novo Testamento
as Em
perguntas
e marque
as respostas
julgar corretas.
em Leia
grego.
cada lio,
aprender
novas eque
importantes
formas.Por
,
exemplo,
se na primeira
que fim
Ihsou?
ejstin quer
dizer
Voc
as aprender
passo questo
a passo,achar
mas para
de consulta,
todas
Jesus
, so
marque
(c). aqui.
as
formas
alistadas
31
levgomen - dizemos
levgete - (vs) dizeis (ou vocs
dizem)
levgousin - (eles) dizem
Plural
oj lovvgo - a palavra
<sujeito>
tovn lovgon - a palavra
<objeto>
tou? lovgou - da palavra
tw?/ lovgw/ - com a palavra
LIO 4
levgw - estou dizendo, digo
4.1
levgw - digo
levgei - (tu) dizes (ou voc diz)
levgei - (ele) diz
32
ei - tu (ou voc)
ei - ele.
4.2
levgw - digo
gravfw - escrevo
Assim: levgw tovn lovgon gravfw tou; lovgou -
A terminao -w indica eu
digo a palavra
estou dizendo a palavra
escrevo as palavras.
estou escrevendo as palavras
Traduza
1. levgw tou; lovgou.
Digo as palavras.
Escrevo a palavra.
Escrevo as palavras.
Escrevo as palavras de
Marcos.
Digo as palavras
verdadeiras.
33
Digo a palavra.
Digo a palavra de
Deus.
4.3 Traduo
levgw - digo, eu falo, eu conto, estou dizendo...
Note que, quando queremos traduzir levgw para o portugus,
temos de escolher entre vrias palavras. Considere levgw aujtw?/.
aujtw?/ significa para ele. Assim podemos traduzir levgw aujtw?/
como eu lhe digo, falo com ele, eu lhe conto ou estou
contando a ele.
Neste livro, alternamos as formas tu e vs com voc e vocs,
visto que ambos os grupos podem ser encontrados nas tradues da
Bblia que usamos.
No 4.2 n 7, levgw to;n lovgon tou? qeou?,estou falando a palavra
de Deus seria uma traduo melhor que digo a palavra de Deus.
Quando verificar as suas tradues, ao descobrir as colunas do lado
direito deste livro, no pergunte: Ser que usei as mesmas palavras
em minha traduo? mas Ser que exprimi o mesmo significado?
4.4
levgei - (tu) dizes (ou voc diz)
A terminao -ei indica tu
gravfei - (tu) escreves (ou voc escreve)
Assim:
34
Traduza
1. levgei tou; lovgou aujtw?/.
Tu lhe dizes as
palavras.
Escreves a palavra.
4. gravfw lovgon.
4.5
levgei - (ele) diz
A terminao -ei indica ele ou ela
gravfei - (ele) escreve
ajnaginwvskei - (ele) l, (ele) est lendo
Assim: levgei tou; lovgou tou? qeou? - ele fala as palavras de Deus
oJ profhvth levgei tou; lovgou - o profeta diz as palavras
ajnaginwvskei lovgou oJ Mavrko - Marcos l palavras.
ajnaginwvskei lovgou hJ Mariva - Maria l palavras.
Traduza
1. levgei tou; lovgou.
O profeta escreve as
palavras.
36
35
3.
Marcos l as palavras.
4.7oJ Mavrko ajnaginwvskei
tou; lovgou.
No grego, como no portugus, a prpria terminao j indica
Marcos l as palavras
4.
oJ Mavrko
ajnaginwvskei
quem
est praticando
a ao, mas s vezes, adicionamos uma
do profeta.
tou?
lovgou -kai;
palavra
especfica
eu, profhvtou.
tu, etc. - para reforar o sentido:
Falo palavras e Marcos
5. levgw lovgou kai; oJ Mavrko
escreve as palavras.
grafei
tou;
lovgou.
levgw
- (eu)
digo,
estou dizendo levgomen - (ns) dizemos
levgei
- (tu)
dizes (ou
diz) levgete - (vs) dizeis
(ou vocs
dizem)
Tu ests
escrevendo
6. gravfei
lovgou
kai;voc
oJ profhvth
levgei
- (ele) diz tou; lovgou.levgousin - (eles) palavras
dizem e o profeta l
ajnaginwvskei
as palavras.
LIO
5
4.6 Teste de progresso 2
levgomen - estamos dizendo, dizemos
Qual a traduo correta?
5.1
1. levgei tou; lovgou.
(a) Estou falando as palavras.
Na lio 4, voc aprendeu trs formas que indicam o singular
(b) Voc est falando a palavra.
(uma s pessoa):
(c) Voc est falando as palavras.
levgw - (eu) digo, estou dizendo
-w
w - eu
levgei - (tu) dizes (ou voc diz)
-ei
ei - tu (ou voc)
2. levgei
3. levgw lovgou
ajlhqei?.
levgeilovgon.
- (ele ou ela) diz
-ei
ela
ei - ele,
(a) Ele fala uma palavra.
(a) Ele diz palavras verdadeiras.
(b) Tu falas uma palavra.
(b) Voc fala palavras verdadeiras.
Agora, voc aprender trs formas que indicam mais de
(c) Eu falo uma palavra.
(c) Eu falo palavras verdadeiras.
uma pessoa:
levgomen
- (ns)gravfei
dizemos
-omen
omen - ns
4. oJ profhvth
tou; 5. kai; ajnaginwvskei
levgete
- (vs) dizeis (ou vocs dizem) aujtouv.
-ete
ete - vs (ou vocs)
lovgou.
levgousin
(eles oua elas)
dizem
-ousin,
ousin,
ousi
as -ousi
l. - eles, elas
(a) Ele -escreve
palavra
do profeta. (a) e voc
(b) O profeta escreve as palavras.
Note
diferena
(c) O aprofeta
falaentre
as palavras.
levgei - (tu) dizes (ou voc diz)
levgei
- (ele ou
ela)do
diz
Verifique
as respostas
no final
livro.
(b) e ele as l.
(c) e ela as l.
37
5.2
levgomen - dizemos A terminao -omen indica ns
gravfomen - escrevemos
ajnaginwvskomen
omen - lemos
Logo: levgomen tou; lovgou kai; gravfomen aujtouv.
Dizemos as palavras e as escrevemos
gravfomen tou; lovgon kai; ajnaginwvskomenomen
aujtovn.
Escrevemos a palavra e a lemos.
Traduza
1. gravfomen to;n lovgon kai;
ajnaginwvskei aujtovn.
Ns escrevemos a palavra e
voc a l.
5.3
levgete - vocs dizem (dizeis)
gravfete - vocs escrevem
ajkouvete
ete - vocs ouvem
A terminao -ete
ete
indica vs (ou vocs)
38
39
Traduza
5.5
Aqui esto
as formas
de levgw que voc j aprendeu:
1. levgete
tou?ton
to;n lovgon.
Vocs dizem esta palavra.
2. ajkouvete tou?tou to;n lovgon.
Vocs ouvem esta palavra.
Uma pessoa (singular)
Mais que uma pessoa (plural)
3.
gravfete
tou; lovgou
Escreveis
levgw
- (eu)touvtou
digo
levgomen - (ns)
dizemosestas palavras
eu as(ou
leio.vocs dizem)
lovgou
ajkouvete
levgei
- (tu)kai;
dizes
(ou vocaujtouv.
diz) levgete - (vs) edizeis
4. oJ profhvth
O profeta
levgei
- (ele) dizlevgei touvtou tou;
levgousin - (eles)
dizem diz estas palavras
e vocs as ouvem.
lovgou kai; ajkouvete aujtouv.
As
terminaes indicam
pessoa: tou?
5. ajnaginwvskete
tou; alovgou
profhvtou kai; ajkouvomen aujtouv.
-w - eu
-ei - tu
-omen - ns
-ete - vs
5.4
5.6
Tipo de ao - contnua ou repetida
Traduza
1.
oiJ profh?tai
gravfousin
tou;
Compare
estas duas
sentenas:
lovgou ejn tw?/ biblivw/.
Os profetas escrevem
as palavras no livro.
Os profetas
2. oiJ
(a)profh?tai
Eu estou levgousin
escrevendotou;
as palavras - gravfw tou;
lovgoufalam as
palavras de Deus e ns
lovgou
tou? qeou?
kai; ajkouvomen
(b) Eu escrevo
as palavras
- gravfw tou; lovgou
ouvimos as palavras.
tou; lovgou.
3. ajnaginwvskete
lovgou
tou? que est se passando
Vocs lem
as palavras
Em (a), gravfw tou;
descreve
uma ao
agora,
kai; ajkouvousin
aujtouv.
do livro
eles as ouvem.
umabiblivou
ao contnua.
Representaremos
esta ao contnua
noepresente
por
uma linha: -------.
4. ajkouvousin
tou; lovgou kai;
Eles ouvem as palavras
Em
(b), se aaujtou;
sentenaejn
completada
os no livro.
e astodos
escrevem
gravfousin
tw? biblivw.pelas/ palavras
40
ou
41
LIO 6
lovgo - uma palavra
oJ lovgo - a palavra
6.1
Numa frase simples como
oJ ajpovstolo levgei to;n lovgon
O apstolo fala a palavra
h trs partes principais: o sujeito, o verbo e o objeto.
O apstolo - oJ ajpovstolo - o sujeito, a pessoa que faz alguma
coisa.
fala - levgei - o verbo, a palavra que indica a ao que feita.
a palavra - to;n lovgon - o objeto, a coisa feita ou afetada pela
ao.
Em portugus costumamos indicar o sujeito da frase por coloclo antes do verbo, e indicamos o objeto por coloc-lo depois do
verbo.
Em grego no assim: a terminao que mostra claramente se
a palavra o sujeito ou o objeto, e no a ordem entre as palavras.
Costumeiramente -o indica um sujeito e -on indica um objeto.
42
Assim:
e
6.2
lovgo - uma palavra
oJ lovgo - a palavra
lovgoi - palavras
-o
o
oiJ lovgoi - as palavras -oioi
-oo
-oi
oi
Assim:
terminaes
do sujeito
o (indicando
sujeito)
Traduza
1. lovgoi, lovgo
2. oJ lovgo, oiJ lovgoi.
3. oiJ lovgoi ajlhqei? eijsin
4. oJ lovgo ajlhqhv ajstin
6.3
to;n lovgon - a palavra (objeto)
-on
on
tou; lovgou - as palavras (objeto) -ou ou
to; n
tou
}
}
terminaes
do objeto
o (normalmente
os indicando objeto)
43
Assim: gravfei tou; lovgou gravfei tou; lovgou oJ ajpovstolo ajkouvete aujtouv Traduza
1. gravfei tou; lovgou.
2. levgomen lovgou.
Falamos palavras.
3. gravfei lovgon.
O profeta escreve as
palavras.
Vocs dizem as palavras e
ns as ouvimos.
ajkouvomen aujtouv.
Tu escreves a palavra e
eu a leio.
6.4
tou? lovgou - da palavra
tw>?n lovgwn - das palavras
Assim:
}
}
-ou
ou
-wn
wn
tou?
tw? n
terminaes
indicando de
do
dos
44
Traduza
1. hJ ajrch; tw?n lovgwn.
A palavra do profeta.
4. oJ ajpovstolo gravfei
O apstolo escreve
as palavras de Jesus.
As palavras do apstolo
so verdadeiras.
ajlhqei? eijsin.
6. ajkouvomen touv lovgou tw?n
apstolos e as escrevemos
no livro.
6.5
tw?/ lovgw/ - pela palavra,
com a palavra
-w/?
w/
-oi
oi
que indicam:
} terminaes
a, para, com, por, etc.
pelo, com o,
tw/?
toi? ao, para o, etc.
Assim: levgousin lovgoi levgousin toi? ajpostovloi gravfete ejpistola; aujtw?/ kai; levgomen aujtoi? -
45
Traduza
1. levgw aujtoi?.
Escrevemos as palavras a
eles e eles lem as
palavras.
3. levgei lovgoi.
apstolo as escreve
no livro.
46
LIO 7
aujtov - ele ou|to - este (1)
7.1
aujtov (ele) tem formas semelhantes s de lovgo.
aujtov - ele
aujtoiv
iv - eles
Assim:
(1) Encontramos como este em nossos principais lxicos e gramticas, mas no grego clssico a
idia de esse.
47
7.2
aujtovn (ele) tem formas semelhantes s de lovgou.
aujtovn - ele
aujtouv - eles
Traduza
1. ajkouvw to;n lovgon kai; gravfw
aujtovn.
Ouves as palavras
e as escreves.
7.3
aujtou? - dele
aujtw?n - deles
7.4
aujtw?/ - a ele, por ele
48
Traduza
1. levgw aujtw?/
Digo-lhe.
2. levgw aujtoi?
Digo-lhes.
7.5
H muitas outras palavras com as mesmas terminaes de aujtov
e lovgo. Por exemplo: a[nqrwpo - um homem.
a[nqrwpo
< sujeito >
o - um homem
a[nqrwpon
< objeto >
on - um homem
ajnqrwvpou - de um homem
ajnqrwvpw/ - a um homem, por um homem
a[nqrwpoi
oi - homens
ajnqrwvpou - homens
ajnqrwvpwn - de homens
ajnqrwvpoi - a homens, por
homens
7.6 Palavras
Algumas palavras que tm as mesmas terminaes que lovgo:
Compare
oJ qeov - o deus, Deus
oJ a[nqrwpo - o homem
oJ ajpovstolo - o apstolo, o enviado
49
Note tambm:
levgw to;n aujto;n lovgon - digo a mesma palavra
aujto; oJ qeov - o prprio Deus
ajllav - mas (escreve-se ajll j antes de vogais)
ouj, oujk, oujc - no
Note que ouj torna-se oujk antes de vogais e oujc antes de J
(aspirao spera).
Assim:
7.7 Traduza
1. oiJ ajpovstoloi levjousin tovn
lovgon tou? qeou? kai; ajkouvomen
aujtovn.
50
Os apstolos escrevem as
palavras de Marcos
mas ele no as l.
No estamos lendo as
palavras dos profetas mas
as palavras do apstolo.
7.8
ou|to - este, este homem, esta pessoa, ele
As formas de ou|to tm terminaes semelhantes s de lovgo.
Como as formas de oJ (o), elas comeam com t, exceto na forma do
sujeito.
Assim: (a) ou|to oJ a[nqrwpo ajnaginwvskei touvtou tou;
lovgou toi? ajnqrwvpoi touvtoi
Este homem est lendo estas palavras a estes homens
(b) ou|to h\n ejn ajrch?/ pro; to;n qeovn
Ele estava no princpio com Deus.
Observe que este homem pode ser expresso em grego como
ou|to oJ a[nqrwpo (este o homem)
ou
oJ a[nqrwpo ou|to (o homem este)
52
51
Grego
Na sentena (a) encontramos os
Portugus
dois tiposLiteral
de ordem dePortugus
palavras:
ou|to oJ a[nqrwpo - este
ele ohomem
Deus
o prprio Deus
aujto; oJ qeov
toi?
ajnqrwvpoi
touvtoi
a
estes
homens.
a palavra dele
a sua palavra
oJ lovgo aujtou?
oiJ lovgoi aujtw?n
ajdelfoiv
Traduza mou ou|toiv eijsin
1. ou|toiv eijsin oiJ lovgoi.
oJ to;n lovgon ajkouvwn
2. ou|to h\n oJ qrovno.
as palavras deles
as suas palavras
irmos de mim estes soestes so meus
irmos
Estas
so
palavras.
o as
que
ouve a
o a palavra ouvindo
Este era mensagem
o trono.
so para a Bblia. Por outro lado, uma verso que seguisse a ordem das palavras na lngua
grega, e no a do portugus, deixaria de comunicar eficazmente as verdades eternas de
Deus, cuja Palavra no passar.
7.9 Traduo
(b) Elesou|to
falam as palavras.
suaspalavra
palavras.
oJ lovgo
a palavra esta(b) Vs falaisesta
(c) Falamos
as palavras. esta a palavra(c) Vs falaisesta
estaspalavra
palavras.
ou|to
oJ lovgo
53
3. lovgon gravfw.
7.11
Escreva as palavras gregas em 3.3 e 7.6 de forma organizada.
Escreva cada palavra ou cada pequeno grupo de palavras num
cartozinho ou num pedao de papel. No outro lado do carto,
escreva o significado. Carregue estes cartes de memorizao com
54
gravfw - escrevo
ajnaginwvskw - leio
to; biblivon - o livro
oJ levgwn - o que diz
LIO 8
levgwn - dizendo
8.1
levgwn - dizendo (uma pessoa: singular)
levgonte - dizendo (mais de uma pessoa: plural)
Assim:
ou
ou
55
Traduza
1. ajkouvonte tou; lovgou tou?
Ihsou? pisteuvomen aujtw?/.
Ouvindo as palavras de
Jesus cremos nele.
Ouvindo as palavras
eles crem nelas.
8.2
oJ levgwn - a pessoa que diz
Note que quando oJ (o) seguido por uma palavra com a forma
de levgwn, oJ indica a pessoa que faz a ao.
Assim:
Traduza
1. aujtov ejstin oJ ajkouvwn to;n lovgon.
56
Estas so as pessoas
que lem o livro.
ou
ou
ou
ou
57
Traduza
oJ ajpovstolo ajkouvei to;n lovgon
tou? Ihsou?, kai; ajkouvwn to;n lovgon
gravfei aujto;n ejn tw?/ biblivw/. oJ
ajpovstolov ejstin oJ gravfwn to;
biblivon kai; oiJ lovgoi aujtou?
ajlhqei? eijsin. makavrioiv (benditos)
eijsi;n oiJ ajnaginwvskonte to;
biblivon aujtou?.
...
...
Traduza
1. oJ levgwn o{ti JO qeov ejstin ejn tw?/
oujranw?/, ajlhqhv ejstivn, ajlla; oJ
levgwn o{ti JO qeo; oujk e[stin ejn
tw?/ oujranw?,
/ yeuvsth (um mentiroso)
ejstivn kai; oiJ lovgoi aujtou? oujk
ajlhqei? eijsin.
58
As palavras do apstolo
so boas e bendito o
que as l.
Benditos so os que
ouvem e praticam a
Palavra de Deus.
8.5 Palavras
Verbos com terminaes como as de levgw (veja 5.5):
Compare
grfico, anagrama
acstica
60
59
Outras
8.7 palavras:
makavrio - bendito, feliz
hJ Mariva - Maria
Leia
tudo
cuidadosamente,
e
ento
faa
o
teste
de
oJ Fivlippo - Filipe
oJ progresso
Louka? -6.Lucas
Deus envia seu anjo a Maria
Responda
seguintes
questes, baseadas Tendo
em 8.7:ouvidos, ele no ouve
6. w\ta
e[cwn,asoujk
ajkouvei.
ou Apesar de ter ouvidos,
1. Onde, segundo a passagem, Deus est?
ele no ouve.
2. Quem enviado a Maria?
7. w\ta e[conte oujk ajkouvousin.
Apesar de terem ouvidos, no
3. Que palavras o anjo lhe diz?
ouvem.
4. O que Maria sabe sobre as palavras?
Quem escreveu
palavras em seu livro?
Conhecendo a Jesus confiam
8.5.ginwvskonte
to;nessas
Ihsou?n
6. pisteuvousin
Quem est lendo
o livro?
nele, e aceitam as suas
aujtw?,
kai;
/
7. lambavnousin
Quais palavras
encontramos
tou;
lovgou no livro? palavras.
8. aujtou?.
Por que cremos nas palavras?
9. Que pessoa descrita como sendo bendita?
9. ajpostevllei tou; ajpostovlou
Ele envia seus apstolos
10. Que pessoas so descritas como sendo benditas?
a Maria.
aujtou? prov th;n Marivan.
Confira suas respostas no final do livro.
61
LIO 9
kardiva - um corao
hJ kardiva - o corao
9.1
Estudando hJ kardiva , o corao, voc ver que a estrutura
parecida com aquela de oJ lovgo, mas aqui h uma diferena nas
terminaes e nas formas do o.
hJ kardiva - o corao
aiJ kardivaiai- os coraes
Assim:
do
} terminaes
sujeito
a
hJ
}
(indicando sujeito)
aiJ
-aa
-ai
ai
Traduza
1. kardiva, kardivai.
Um corao, coraes.
Os coraes, o corao.
9.2
th;n kardivanan- o corao
ta; kardiva
a- os coraes
-an
an
-a
a
} terminaes
do objeto
62
thv n
tav
Assim:
a
as (indicando objeto)
Traduza
1. oJ qeo; ginwvskei ta; kardiva
tw?n ajnqrwvpwn, kai; ginwvskei
th;n kardivan touvtou tou?
ajpostovlou.
Deus conhece os
coraes dos homens,
e Ele conhece o
corao deste apstolo.
9.3
th? kardiva - do corao
tw?n kardiw?n - dos coraes
Assim:
}
}
-a
a
-wn
wn
th?
tw? n
de
dos
da
das
63
Traduza
1. ginwvskw tou; dialogismou; th?
kardiva aujtou?.
Conheo os pensamentos
do seu corao.
Jesus conhece os
pensamentos dos seus
coraes.
9.4
th?/ kardivva/ - com o corao, no corao
-aa /
tai? kardivai
ai
ai- com os coraes, nos coraes -ai
th? /
tai?
}
}
Traduza
1. makavrioi oiJ kaqaroi; th?/ kardiva/.
Benditos so os puros de
corao.
64
65
emoes
2.
levgei ejn
noth?/
so kardiva/
descritosaujtou?
com uma
o{tipalavra JO
para oEle
corao,
diz emmas
seu corao:
comqeo;
uma palavra
para o estmago.
Deus no bom.
oujk ajgaqov
ejstin.
3. makavrio oJ e[cwn to;n lovgon tou?
Ihsou? ejn th?/ kardiva/ aujtou?.
66
geologia, geografia
epstola
9.8 Traduza
1. oJ Pau?lo gravfei ta; ejpistola;
kai; ejn aujtai? euJrivskomen to;n
lovgon th? ajlhqeiva.
O profeta fala as
palavras de Deus a
Maria e ela as escreve
no seu livro.
68
67
69
9.11
Na lio 10, voc ver as formas de hJmei? - ns e uJmei? - vs.
hJmei? ns
< sujeito >
uJmei? vs (ou vocs)
hJma? nos
< objeto >
uJma? vos
hJmw?n de ns
uJmw?n de vs
uJmi?n a vs, por vs
hJmi?n a ns, por ns
LIO 10
hJmei? - ns
uJmei? - vs
10.1
hJmei? - ns
uJmei? - vs (vocs)
Assim:
Traduza
1. tou; lovgou gravfomen hJmei?
kai; uJmei? ajnaginwvskete
aujtouv.
Ns estamos
escrevendo as palavras
e vs as estais lendo.
Vs dizeis e ns
ouvimos.
70
10.2
hJma? - nos
uJma? - vos (vocs)
Assim:
-a
a - terminao de objeto
Traduza
1. oJ qeov ejstin oJ ajpostevllwn
hJma?
Conhecemos a Marcos,
mas a vs no conhecemos.
10.3
hJmw?n - de ns (nosso, nossos)
uJmw?n - de vs (vosso, vossos)
Assim:
-wn
wn - de
71
Traduza
1. ajkouvousi tou; lovgou hJmw?n.
2. ajkouvei tou; lovgou uJmw?n.
3. hJmei? ajkouvomen tou; lovgou aujtw?n.
4. aujto; ginwvskei tou; dialogismou;
tw?n kardiw?n uJmw?n.
5. au|thv ejstin hJ ejpistolh; hJmw?n.
6. oJ qeov ejstin meq uJmw?n (com vocs).
7. oJ profhvth meq hJmw?n ejstin.
Ouvem nossas
palavras.
Ouve as vossas
palavras.
Ns ouvimos as suas
palavras.
Ele conhece os
pensamentos dos
vossos coraes.
Essa a nossa carta.
Deus est convosco.
O profeta est
conosco.
10.4
hJmi?n - a ns, por ns
uJmi?n - a vs, por vs
Assim:
-in
in - a,por
Note tambm:
ou
Traduza
1. gravfei hJ Mariva tou; lovgou hJmi?n.
72
O profeta diz a vs e vs
dizeis a ns.
A verdade est em vs
mas no est em ns.
Os que recebem as
vossas palavras em seus
coraes encontram o
Reino de Deus.
10.5
o{ - que, o qual (o que)
h{ - que, a qual (a que)
o{ - que, o qual (o que, neutro)
Assim:
Traduza
1. ou|tov ejstin oJ lovgo o{n levgei.
73
oJ Kuvrio - o Senhor, o
dono
oJ Cristov - o Ungido, o
Messias, o Cristo
hJ koinwniva - a comunho,
a parceria, o compartilhar
hJ skotiva - a escurido,as
trevas
o{ - que, o que
h{ - que, a que
o{ - que, o que
kaiv - e, tambm
74
75
grega,
necessria
nenhuma
outra traduo,
10.10normalmente
Traduzindonopalavras
difceis
1
exceto o ponto final. Assim, podemos traduzir kai; levgei aujtoi?
como Ele lhes diz.
Quando voc chega numa palavra difcil, ou que tenha esquecido,
deixe-a at que tenha terminado de ler o restante da sentena. Ento
poderTraduzir
ver o que ela significa. Por exemplo, em 10.9 voc leu a
10.8
palavra nova fw?. Ao notar que a sentena dizia: Deus fw? e nele
no
h levgei
trevas,
provavelmente
percebeu
develhes
significar
1. kai;
aujtoi?,
{O e[cei
w\ta que fw? Ele
diz: O que tem
luz.
ouvidos ouve as palavras
ajkouvei tou; lovgou ou{
que os apstolos nos
ajpaggevllousin hJmi?n oiJ ajpovstoloi.
Quando estiver tentando encontrar o significadoanunciam.
de uma palavra
grega, veja se ela lhe lembra alguma palavra portuguesa, fw? deve
2. kai; au{th ejsti;n hJ ajggeliva h{n
Esta a mensagem que
lembr-lo
de
fsforo
(que
acende)
ou
de
fotografia
(umdeclaramos
retrato
ajpaggevllomen uJmi?n i{na (para que)
vos
de
escrito
no filmekoinwnivan
pela luz). e[chte (tenhais)
kai; uJmei?
modo que tambm vs
tenhais comunho
meq j hJmw?n kai; meta; tou? Kurivou
Em
10.8,
se
voc
tiver
esquecido
que
au{th
em
au{th ejsti;n
hJo Senhor
conosco
e com
jIhsou? Cristou?.
ajggeliva h{n ajkhkovamen ajpo; tou? kurivou, noJesus
desista
e nem
Cristo.
desperdice
olhando
para a palavra
au{th. NaJoo
horadeclara-nos
em que
3. o{ h\n ajptempo
j ajrch?
ajpaggevllei
hJmi?n
o que
disser:
au{ t h akai;
mensagem
que temos
ouvidoera
dodesde
Senhor,
oJ jIwavnnh
ajkouvomen
to;n lovgon
o princpio, e
provavelmente
perceber ou lembrar que au{th significa
ouvimosesta.
a sua Em
palavra
aujtou?.
(ou ns
ouvimos o que
poucas sentenas e passagens para leitura, neste curso,
h palavras
diz). prtica
que voc nunca viu antes. Isso se d para que vocele
adquira
para trabalhar com o significado de palavras desconhecidas. Depois
10.9
aprender a usar um dicionrio, ou lxico, mas quanto menos
precisar us-lo, mais rapidamente estar apto a ler.
Leia cuidadosamente:
A passagem em 10.9 est baseada principalmente em 1 Joo 1.1A mensagem que declaramos
5. Voc j fez muito progresso em direo a ler pores do Novo
o{ h\n ajp j ajrch? o{ ajkhkovamen (temos ouvido) ajpaggevllomen
Testamento em grego. Na lio 11, avanar outro passo importante
uJmi?n i{na (para que) kai; uJmei? koinwnivan e[chte meq j hJmw?n. kai; hJ
quando estudar as formas de i{na levgh/ (para que diga), eja;n levgh/
koinwniva hJmw?n meta; tou? kurivou hJmw?n
j Ihsou?n cristovn ejstin.
(se
ele
diz),
o{
a[n
levgh/
(quem
quer
que
diga)
levgwmen
kai; tau?ta (estas coisas) gravfomen hJmei? i{naekai;
uJmei?(digamos).
ginwvskhte to;n qeo;n kai; to;n kuvrion hJmw?n jIhsou?n Cristovn.
kai; au{th ejstin hJ ajggeliva h{n ajkhkovamen ajpo; tou? kurivou kai;
10.11
ajpaggevllomen uHmi?n o{ti JO qeo; fw? ejstin kai; akoti;a oujk
Revise
lies 4, 5 e 6.
e[stin
ejnasaujtw?/.
76
LIO 11
o{ a[n levgh/ - quem quer que diga
ejan
; levgh/ - se ele diz
i{na levgh/ - para que ele diga
levgwmen - digamos
11.1
Note a diferena em portugus entre as sentenas (a) e (b):
1. (a) Voc est achando estas lies difceis
(b) Voc pode estar achando estas lies difceis
2. (a) Voc o homem que acha estas lies fceis
(b) Quem quer que ache estas lies fceis ficar contente.
Ambas as sentenas (a) declaram um fato definido sobre uma
pessoa definida. Ambas as sentenas (b) declaram algo sobre
achar que no definido.
Em 1 (b) Voc pode estar achando... no se declara de forma
definitiva que voc as est achando difceis - pode estar achando
fceis.
77
(a) e[cete
(a) ajkouvei
ei
(a) levgomen
(b) e[chte
(b) ajkouvh/
h /
(b) levgwmen
78
11.2 Palavras
ejavn - se
ejavn e[ch/ - se ele tem
o{ a[n - quem quer que
o{ a[n lambavnh/ - quem quer que receba
i{na - para que, de modo que, de forma a
i{na pisteuvwsin - para que possam crer
oJ ajdelfov - o irmo
hJ ajdelfhv - a irm
hJ ajgavph - o amor
ajgapw? (ajgapav-w) - amo
Note as terminaes:
ajgap-w?
w?- amo
ajgap-a?/
a? - amas
ajgap-a?/
a? - ama
ajgap-w?men
- amamos
w?
ajgap-a?te
a? - amais
ajgap-w?sin
w? - amam
11.3 o{ - quem
Traduza
1. ou|tov ejstin oJ ajdelfo; o{
lambavnei thvn ajdelfhvn.
79
2. o{ a[n lambavnh/ ta; ajdelfa;
ou|to lambavnei hJma?.
11.4
ejan
v - se
Traduza
1. ejavn ajgapw?men tou; ajdelfou;
lambavnomen th;n ajgaphn tou?
qeou? ejn tai? kardivai hJmw?n.
Se amamos os irmos
recebemos o amor de
Deus em nossos
coraes.
11.5
Traduza
1. tau?ta ajpaggevllete hJmi?n i{na
koinwnivan e[cwmen meq j uJmw?n
kai; i{na ajgapw?men to;n qeovn.
80
81
Assim:gravfei
11.6 Vamos...
Digamos as palavras.
Leiamos as cartas.
11.8
4. pisteuvwmen
tw?/asqew?/
kai; formas de levgw:Creiamos em Deus e o
Compare
seguintes
amemos.
ajgapw?men aujtovn.
Usadas em declaraes
Usadas em oraes
Conhecemos os irmos
5. ginwvskwmen tou; ajdelfou;
e perguntas definidas
e perguntas indefinidas
mas no os amamos.
ajlla; oujk ajgapw?men aujtouv.
eu
levgw
levgw Conheamos as irms e as
6. ginwvskwmen ta; ajdelfa; kai;
amemos.
tu
ajgapw?men aujtav.
levgei
levgh/
levgei
7. mh; ajgapw?men to;n Mavrkonele
ajlla; levgh/ No amemos a Marcos,
levgomen
levgwmen
mas amemos ao Senhor.
ajgapw?men to;n Kuvrion. ns
vs
levgete
levghte
Quem quer que diga: No
8. o{ a[n levgh/ o{ti JAmartivan oujk
eles
lev e[cw,
gousi(n)
levgwsi(n)
tenho pecado, no
mh; lambavnwmen tou;
recebamos as suas
lovgou aujtou?. oujk ajlhqei? eijsin.
palavras. No so
verdadeiras.
11.7
Ao
contnua
ou repetida
1. eja;n
tauvthn
th;n ajggelivan
ajpaggevllhte hJmi?n...
(a) Para que possamos vos anunciar esta mensagem...
Note
as formas
verbos que...voc aprendeu representam
(b) Seque
vostodas
declaramos
estademensagem
costumeiramente
aes esta
contnuas
---- ou repetidas :::: (veja 5.6).
(c) Se nos declarais
mensagem...
82
83
LIO 12
e[rgon - uma obra to; e[rgon - a obra
oJ, hJ, to; - o, a
12.1
Voc j aprendeu que algumas palavras gregas tm terminaes
como as de lovgo, enquanto outras tm terminaes como as de
kardiva. Nesta lio, voc estudar to; e[rgon como exemplo de um
terceiro tipo de palavra grega. Algumas terminaes so iguais s
de lovgo, mas nem todas.
to; e[rgon
on- a obra, a ao
ta; e[rga a- as obras, as aes
-on
-a
terminaes do
sujeito
tov
tav
o, a
os, as
Assim:to;
to; e[rgon
ono{ poiei? - a obra que fazes, a ao que voc est
fazendo
ta; e[rga aa{ poiei? - as aes que fazes, as obras que voc est
fazendo
ta; e[rgaahJmw?n - nossas aes, nossas obras, as coisas que fazemos,
as coisas que temos feito
tou?to to; e[rgonon
- este ato, esta ao, esta tarefa.
84
12.2
to; e[rgonon- a obra, a ao
ta
ta;e[rga -aas obras, as aes
-on
terminaes do
-a
objeto
(as mesmas
terminaes do sujeito)
85
Assim:
oJ to; e[rgon
onpoiw?n - a pessoa que faz a obra
oJ mh; poiw?n ta; e[rga -a a pessoa que no faz as aes.
Traduza
1. poiei? to; e[rgon.
ajnaginwvskwmen aujtav.
6. ou|toiv eijsin oiJ mh;
ajnaginwvskonte ta; bibliva.
que os leiamos.
Estes so os que no
esto lendo os livros.
12.3
tou? e[rgou
ou- da obra
tw?n e[rgwn
wn- das obras
Assim:
-ou
-wn
} de
Traduza
1. hJ ajrch; tw?n e[rgwn tou? qeou?.
No leiamos os livros do
nosso irmo, mas os livros
da vossa irm.
86
12.4
tw?/ e[rgw
w - pela obra
toi? e[rgoi
oi- pelas obras
Assim:
-w/
w/
-oi
oi
ou
Traduza
1. ginwvskomen aujto;n toi? e[rgoi a}
poiei?.
Ns o conhecemos pelas
obras que ele est fazendo.
12.5
Palavras
Compare
energia
evangelho
87
Compare
evangelista
mensagem, o evangelho (nunca usado
a respeito de um livro, sempre uma
mensagem comunicada)
bibliografia
to; biblivon - o livro
demnio
to; daimovnion - o demnio
oJ ponhrov - o maligno
ponhrov - maligno, inquo
poesia
poievw (poiw?) - fao, realizo
tou?to - isto, esta coisa
tau?ta - estes, estas coisas
gavr - pois, porque (gavr a segunda palavra em uma
frase ou sentena grega, nunca a primeira)
Assim oJ ga;r mh; ajgapw?n to;n ajdelfovn...
Pois o que no ama o irmo...
h\n gavr aujtw?n ponhra; ta; e[rga
(Lit. era pois deles malignas as obras)
Pois as suas obras eram malignas.
12.6 Traduza
1. oiJ pisteuvonte tw?/
qeou? eijsin ajlla; oiJ
pisteuvonte tevkna
eijsin kai; poiou?sin
aujto; poiei?.
jIhsou? tevkna
mh;
tou? ponhrou?
ta; e[rga a}
Os demnios so maus,
2. ta; daimovnia pongrav ejstin,
ponhra; gavr ejstin ta; e[rga aujtw?n. pois suas aes so ms.
3. ouJk ajgapw? touvtou tou;
ajnaqrwvpou, ejsti;n ga;r aujtw?n
ponhra; ta; e[rga.
88
89
4.
Tekniva, mh; ajgapw?men lovgw/
Plural
ajlla; ejn e[rgw/ kai; ajlhqeiva, kai;
oiJ
aiJejstin.
tav
gavr oJ qeo; ajgaph
ta;
tav
tou;
tw?n o{ gravfei
tw?n
5.tw?n
tou?tov ejstin to; biblivon
toi?
tai?
toi?
oJ Marko.
Filhinhos, no amemos em
palavra, mas em ao e
sujeito (nominativo)
verdade,
pois tambm Deus
amor.
objeto (acusativo)
de (genitivo)
Esse
o livro que Marcos
por, escrevendo.
com, a, para
est
(dativo)
Ele
escreve essas coisas neste
12.7
tov = o, a:
90
12.8
Formas de ou|to - este, o{ - que, o qual e to; e[rgon - a
obra:
Feminino
Neutro
ou|to
touvton
touvtou
touvtw?/
au{th
tauthn
tauvth
tauvth/
tou?to
tou?to
touvtou
touvtw/
nom.
acus.
gen.
dat.
ou|toi
touvtou
touvtwn
touvtoi
ou|tai
tauvta
touvtwn
tauvtai
tau?ta
tau?ta
touvtwn
touvtoi
nom.
acus.
gen.
dat.
o{
o{n
ou|
w|/
h{
h{n
h|
h|/
o{
o{
ou|
w|/
nom.
acus.
gen.
dat.
oi{
ou{
w|n
oi|
ai{
a{
w|n
ai|
a{
a{
w|n
ai|
nom.
acus.
gen.
dat.
Masculino
Singular
Plural
Singular
Plural
Singular
to; e[rgon
to; e[rgon
tou? e[rgou
tw?/ e[rgw?
Plural
< sujeito >
< objeto >
< de >
< por, com >
ta; e[rga
ta; e[rga
tw?n e[rgwn
toi? e[rgoi
nom.
acus.
gen.
dat.
91
LIO 13
poievw (poiw?) fao
13.1
poiw?
w?- fao, produzo, estou fazendo...
poiou?men
- fazemos, produzimos...
ou?
Compare: levgw
levgomen
92
Traduza
1. tou?to poiw? i{na pisteuvh/.
13.2
poiei?
ei? - fazes, tu produzes...
poiei?te
ei? - fazeis, vs produzis.
Compare: levgei
levgete
Traduza
1. tou?to poiei?te.
Fazes as obras do
maligno.
Se fizerdes as suas
obras...
Tu ests fazendo a
sua obra.
Se fazes a obra de
Deus....
93
13.3
poiei?
ei?- faz, ele produz...
poiou?sin
ou? - fazem, eles produzem...
Compare: levgei
lev gousin
Traduza
1. tou?to poiei? oJ Pau?lo.
2. tou?to poiw?.
3. tou?to poiou?sin.
4. Ihsou?,
j
tau?ta poiei?.
Os apstolos esto
fazendo estas coisas.
13.4
Palavras
Compare
Parcleto
glossolalia
peripattico
glossrio,
glossolalia
fotografia
egosmo, me
94
95
13.5 Pontuao
13.6
Traduza
Na maioria das edies do Novo Testamento (hJ kainh;
1. ou|tov ejstin oJ ajdelfov mou.
Ele (este homem) o meu
diaqhvkh) so usadas as seguintes marcas de pontuao:
irmo.
2. au{th ejsti;n hJ ajdelfhv sou.
3. 1.
ejgw;
tau?ta gravfw ajlla; su; oujk
Vrgula
ajnaginwvskei aujtav.
2. Dois pontos ou ponto-e-vrgula
4. hJ glw?ssa mou lalei? soi? kai; ta;
3.w\ta
Ponto
final
sou?
ajkouvei.
5. lavlei tauvtai tai? glwvssai
4. Interrogao
ajlla; ejgw; oujk ajkouvw.
Ela a com
tua irm.
Compare
o Portugus
,
Estou
escrevendo estas
coisas mas voc no as
est
: oulendo.
;
6. 5.
kalei?
se oJ jIhsou? i{na ejn tw?/
Apstrofe
fwti;
peripath?.
/
para
marcar a queda
de uma letra:
Jesus
te chama para
que caminhes na luz.
7. ouj meta;
zhtou?men
th;n
skotivan
No buscamos a treva, mas
ejmou?
torna-se
metajllav
j ejmou? - comigo
a luz.
to; fw?.
meta; hjmw?n torna-se meq j hjmw?n - conosco.
8. mh; zhtw?men th;n skotivan ajllav
No busquemos a treva,
mas a luz e a verdade.
to; fw? kai; th;n ajlhvqeian.
9. oJ qeo; fw? ejstin kai; ejn aujtw?/
13.7
96
2. Buscando a Deus
kai; ejgw; tau?ta gravfw soi; i{na to;n qeo;n zhth? ejx (de,
/ de
dentro de) o{lh (todo) th? kardiva sou?: oJ ga;r zhtw?n tovn qeo;n
ejx o{lh th? kardiva aujtou?, euJrhvsei (achar) aujtovn, kaqw;
(como) ajnaginwvskei ejn tw?/ biblivw/ tou? eujaggelivou, OJzhtw?n
euJrivskei. o{ ga;r a[n aujto;n zhth?/ euJrhvsei: kai; makavrioiv eijsin
pavnte (todos) oiJ zhtou?nte kai; euJrivskonte aujtovn.
13.8 Traduo
Aqui est a ltima sentena de 13.7.1:
kai; mh; ajgapw?men lovgw/ mhde; glwvssh/ ajlla; ejn e[rgw/ kai;
ajlhqeiva./
Ela poderia ser traduzida literalmente como: E no amemos
com palavra e nem com lngua, mas em ao e em verdade. Claro
que essa no a forma pela qual exprimiramos de modo natural
essas idias em portugus. Devemos buscar modos melhores de
traduzir.
ou
como
como
97
como
como
ou
como
ou
13.9
poiw? - fao
poiei? - fazes
poiei? - faz
plhrw? - completo
plhroi? - completas
plhroi? - completa
98
poiou?men - fazemos
poiei?te - fazeis
poiou?sin - fazem
plhrou?men - completamos
plhroi?te - completais
plhrou?sin - completam
LIO 14
e[legen - ele dizia, ele costumava dizer
14.1
Compare:
(a) levgei - ele est dizendo -----, ele diz :::::
(b) e[legen - ele dizia ou ele estava dizendo -----, ele
costumava dizer ::::
(a) refere-se a uma ao contnua ou repetida no presente e
(b) refere-se a uma ao contnua ou repetida no passado.
e antes do radical de um verbo uma marca de tempo passado.
Traduza
1. gravfei ta; ejpistolav.
2. e[grafen ejpistolav.
Ele cr em Jesus.
7. ajkouvei lovgou.
99
14.3
e[legen - ele estava dizendo, ele costumava dizer, dizia
e[legon - estavam dizendo, costumavam dizer, diziam
e[blepen - olhava
e[blepon - olhavam
Traduza
1. levgei toi? maqhtai?...
Diziam-lhe os discpulos...
14.4
e[lege - (tu) dizias
ejlevgete - (vs) dizeis
Compare: levgei
levgete
Traduza
1. e[grafe th;n ejpistolh;n hJmi?n.
4. egravfete ejpistolav.
Escreveis cartas.
No leiamos a carta
que tu estavas escrevendo.
14.5
e[legon - eu dizia
ejlevgomen - (ns) dizamos
Compare: levgw
levgomen
Note que somente o contexto mostra a diferena entre e[legon eu dizia e e[legon - eles diziam.
Traduza
1. ejgw; Pau?lo e[legon uJmi?n o{ti JO
qeo; fw? ejstin.
2. tau?ta ejlevgomen
uJmi?n.
1 pessoa
101
Estas
3 coisas
pessoavos
dizamos.
Singular
-on - eu
-e - tu
-en - ele,ela
Te amo
te escrevia estas
3.
ajgapw? se-omen
kai; tau?ta
Plural
- nse[grafovn-ete - vs
-on -eeles.
coisas para que tivesses
soi i{na koinwnivan e[ch/ metav
comunho comigo.
4. Omou.
radical bsico do verbo nem sempre a sua primeira parte. Por
apstolos
nos
4. tau?ta e[grafon
hJmi?n
oiJ
exemplo,
em portugus
predispor
e indisporOstm
o mesmo
escreviam
estas
coisas.
ajpovstoloi.
radical:
dispor. Preste ateno como o e indicando
o passado
vem
imediatamente
antes do radical:
Se eles escreverem estas
5. eja;n tau?ta gravfwsin,
th;n
coisas, escrevem a verdade.
ajlhvqeian gravfousin.
Radical
Maria estava
6. e[grafen ta; bibliva tau?ta hJ
2 pessoa
Mariva.
levgw - estou dizendo
leg
kale
escrevendo estes
e[legon
livros. - eu dizia
ejkavloun - eu chamava
gin
pate
stell
ajpevstellon
14.6
Sumrio
formas
ajpostevllousi
- eledeest
andando
ajpostevllousi
A
- eles esto enviando
- eles enviavam.
103
14.7 Palavras
ajkolouqevw - sigo
hjkolouvqei aujth?/ - ele a seguia
blevpw - olho para, olho, vejo
didavskw - eu ensino
oJ didavskalo - o mestre
hJ didachv - o ensino, a doutrina
maqhthv - o aluno, o estudante, o discpulo
ajmhvn - em verdade, amm
14.8 Traduza
1. ajkolouqw? soi.
Estou te seguindo.
Os discpulos seguem
a Jesus e Ele os ensina.
105
5. oiJ
ajkouvousin
th;n ser mudada - para
Os discpulos
ouvem a
1. amaqhtai;
ordem das
palavras deve
que ouamos
doutrina do mestre para que
didach;n
tou?
didaskavlou i{na
o ensino
que tu
ensinas
faam as aes que ele
poiw?sin ta; e[rga a} didavskei
lhes ensina.
aujtouv.
2. o ensino que tu ensinas no o portugus natural. Desta
forma o tradutor deve encontrar uma alternativa melhor. Considere:
14.9
(a) para que ouamos a doutrina que ensinas
(b)
que ouamos os teus ensinos
Leiapara
cuidadosamente:
(c) para que ouamos o que tu ensinas
Os discpulos seguiam a Jesus
Um tradutor no deve perguntar apenas: Como posso exprimir
melhor
o significado
destas
palavras
na minha lngua?
(13.8).
Deve
1. OiJ
maqhtai; tou?
Ihsou?
hjkolouvqoun
aujtw?/ kai;
ejdivdasken
tambm
posso
melhor
o significado
destas
aujtouv.indagar:
kai; oiJComo
maqhtai;
tou?exprimir
Iwavnnou
e[legon
aujtw?/ o{ti
palavras
na minha
lngua para
elas possam
entendidas
por
Akouvomen
th;n didach;n
tou?que
Ihsou?
kai; hJ ser
didach;
h}n didavskei
aqueles que iro l-las ou ouvi-las? Veja novamente as tradues
ajlhqhv ejstin.
(a), (b) e (c) no pargrafo anterior. Se esperamos que os nossos
leitores sejam pessoas com um bom entendimento do portugus,
2. Kai;escolher
ajfevnte
to;n Iwavnnhn
podemos
(a)(deixando)
ou (b). Se esperamos
que ohjkolouvqoun
seu portugustw?/
seja
Ihsou?.
oJ Ihsou?
blevpwn
limitado,kai;
deveramos
escolher
(c). aujtou; ajkolouqou?nta aujtw?/
e[legen aujtoi?, Tiv (que) zhtei?te; e[legon aujtw?, Akolouqou?men
/
soi;
i{na th;n didach;n h}n su; didavskei ajkouvwmen.
14.11
Revise as lies 7 e 8.
3. Kai; e[legen aujtoi? ejn th?/ didach?/ aujtou?, Kalei?tev me
didavskalon kai; kuvrion kai; kalw? (bem) levgetev eijmi (sou)
gavr. kai; e[legen aujtoi? Amh;n ajmh;n levgw uJmi?n, oujk e[stin
maqhth; meivzwn (maior) tou? didaskavlou aujtou?.
LIO 15
ejpoivei
ele fazia, ele costumava fazer
14.10 Traduo
Lemos em 14.9.2: i{na th;n didach;n h}n su; didavskei
15.1
ajkouvwmen. Poderamos traduzir isso literalmente como: para que
o ensino
que tu ensinas
ouamos.
Mas emfazer
portugus:
e[poivei
- ele fazia,
ele costumava
aujtou - ele faz
ele produzia,
ele costumava produzir
tou?to ejpoivoun
oun - eles faziam isto
tau?ta ejpoiveieioJ Pau?lo - Paulo fazia estas coisas.
Traduza
1. poiei? ta; e[rga.
15.2
e[poivei - fazias, voc costumava fazer,
poiei? - fazes, produzias
e[poiveite - fazeis, vocs costumavam fazer,
poiei?te - fazeis, fazeis, produzeis
Assim: ejpoiveite
eiteta; e[rga - fazeis as obras
Traduza
1. Ihsou?, tau?ta ejpoivei.
2. poiei? ta; e[rga.
107
4. tau?ta ejpoiveite.
5. ejzhtei?te to;n Ihsou?n.
9. tou?to poiei?te.
15.3
ejpoivoun - eu fazia, eu produzia
poiw? - fao
ejpoivoumen - fazamos,
produzamos
poiou?men - fazemos
Traduza
1. yeuvsthn aujto;n poiou?men.
Ns o fazemos mentiroso.
Ns o fazamos um
mentiroso.
Os discpulos andavam na
luz.
Falvamos em lnguas, mas
vocs no entendiam.
15.4
Nos textos gregos, o ponto-e-vrgula (;) usado como ponto de
interrogao. Freqentemente isso o suficiente para transformar
uma afirmao numa pergunta:
tou?to
tou?to
tou?to
tou?to
Traduza
1. profhvth ejstivn.
Ele um profeta.
2. profhvth ejstivn;
Ele um profeta?
3. profhvth h\n;
4. profhvth h\n.
5. tau?ta ejzhtei?te.
6. tou?to ejzhtei?te;
7. tau?ta gravfomen.
8. tau?ta gravfomen;
9. tau?ta grafwmen.
15.5
h[gapa - ele amava
ajgapa?/ - ama
109
Assim:
Traduza
1. ajgapa?/ hJma? oJ qeov.
15.6 Palavras
Baptivzw - batizo
oJ baptisthv - o batizador
marturevw - levo o testemunho, dou evidncia
oJ mavrtu - a testemunha, a pessoa que d evidncia
hJ marturiva - o testemunho, a evidncia que dada
threvw - observo, guardo
hJ ejntolhv - o mandamento, a ordem
tiv; - quem? qual?
Singular
tiv; - quem?
tivna; - quem?
tivno; - de quem?
tivni; - a quem? por quem?
tiv; - que?
Plural
tivne;
tivna;
tivnwn;
tivsin;
111
aujtou?
thrw?sin. kai; e[legen oJ Iwavnnh o{ti JO e[cwn ta;
15.7 Traduza
ejntola; tou? qeou? kai; thrw?n aujta; ou|tov ejstin oJ ajgapw?n
1. tiv ejstin kai; poiei?;
Quem ele e o que ele
to;n qeovn: kaqw; ei\pen oJ Ihsou?, JO e[cwn ta; ejntola; mou?
faz?
kai; thrw?n aujtav, ejkei?nov ejstin oJ ajgapw?n me. o} ga;r a}n
Ele
uma testemunha
Mavrtu
ejsti;n kai;
marturei?
e[ch/
ta; ejntola;
aujtou?
thrw?men, ajlhqw?
hJajgavph
tou? qeou?
tw?/ejn
Ihsou?.
e d testemunho de Jesus.
ejsti;n
hJmi?n.
2. Tiv
tiv hJ
ejpoivei;
Quem
era e aujtou?
o que
Kai; h\n
tivkai;
ejstin
ejntolh; aujtou?; au{th ejsti;n
hJ ele
ejntolh;
EleEntolh;n
era o batizador e
baptisth; h\n
kai; ejbavptizen
i{naJOajgapw?men
ajllhvlou:
kaqw; ei\pen oJfazia?
Ihsou?,
batizava os seus discpulos.
tou;divdwmi
maqhvta
aujtou?.
kainh;n
uJmi?n
i{na ajgapa?te ajllhvlou, kaqw; hjgavphsa
3.
Tivna i{na
zhtei?te;
A quem procurais?
uJma?
kai; uJmei? ajgapa?te ajllhvlou;.
Procuramos o Messias.
To;n Cristo;n zhtou?men.
4. Tivne eijsi;n kai; tiv poiou?sin;
Notas:
LIO 16
A a W - de Alfa a mega
16.1 Letras maisculas
Aqui est Joo 1.1,2 em letras maisculas e minsculas:
ejn ajrch?/ e\n oJ lovgo kai; oJ lovgo h\n pro; to;n qeo;n
kai; qeo; h\n oJ lovgo ou|to h\n ejn ajrc?/ pro; to;n qeovn.
EN ARCHI HN O LOGOS KAI O LOGOS HN PROS
TON QEON KAI QEOS HN O LOGOS OUTOS HN EN
ARCHI PROS TON QEON.
Aqui est o ttulo do evangelho de Marcos em letras minsculas
e em letras unciais (maisculas):
ajrch;
tou
ARCH TOU
eujaggelivou
EUAGGELIOU
Ihsou
IHSOU
cristou?
uiJou qeou?.
CRISTOU
IOU
QEOU.
zwhv
ZWH
} vida
dia
dovxa
DOXA
} glria
ejrwtavw
ERWTAW
}pergunto
113
e[xodo
EXODOS
} xodo
ejgguv
jEGGUS
} perto
Alfa
Iota
Ro
Beta
Kapa
Sigma
Gama
lambda
Tau
Delta
m M
My
Ypsilon
Epsilon
Ny
Fi
Dzeta
Ksi
Khi
Eta
Omicron
Psi
Theta
Pi
mega
Joo 1.41
16.4 Palavras
eijmiv - sou
Singular
Plural
eijmiv - sou
ejsmevn - somos
ei\ - s
ejstev - sois
ejstivn -
eijsivn - so
dev - mas, e: ejgw; de; oujk eijmiv - mas eu no sou
(como gavr e ou\n, dev a segunda palavra numa sentena
ou frase)
oJ dev - ele
oiJ dev - eles:
oJ de; levgei - ele diz
oujdev - e no, nem: oujk ei\ oJ Cristo; oujde; oJ profhvth
- no s o Messias, nem o profeta
oujdev... oujdev... nem... nem...
ejrwtavw - pergunto
hjrwvthsen - perguntou
hjrwvthsan - perguntaram
ei\pen - disse
ei\pan ou ei\pon - eles disseram
115
16.5 Traduza
1. oiJ de; hjrwvthsan aujtovn, Tiv ei\; oJ Eles lhe perguntaram:
Quem s? Ele disse:
de; ei\pen, Mavrtu eijmi; kai;
Sou uma testemunha e dou
marturw? tw?/ jIhsou?.
testemunho de Jesus.
2. oiJ de; ei\pan, Mavrturev ejsmen,
uJmei? de; th;n marturivan hJmw?n
ouj lambavnete oujde; ajkolouqei?te
tw?/ jIhsou?.
Tu s um discpulo de
Jesus e o chamas de
Mestre; ns, porm,
somos discpulo de
Moiss.
No os chamava e
nem falava com eles.
117
7. oujk
oiJ kalou?nte
me ento tu?
Vs
sois os que
Tivejste;
oujnuJmei?
suv; literalmente
: Quem
Emno
portugus
me chamam mas eu sou o
precisamos:
ajlla; ejgwv eijmi oJ kalw?n uJma?.
que vos chamo.
1. colocar a palavra s, e
2. mudar
ordem da Ea;n
palavra
ento, colocando-a
no comeo
ou
8. ei\pen
ou\na aujtoi?,
j thrh?te
Disse-lhes,
portanto:
no fim
daejntola;
pergunta:mou? ginwvskete
ta;
Se vocs guardarem
Ento,
quemoJ ga;r
voc?
Quem s, ento? os meus mandamentos
to;n qeobn,
mh;ou
thrw?n
aujta; oujde; ginwvskei to;n
(b) qeo;n oujde;
jEgw;ajgapa?/
fwnh; bow?nto
aujtovn.
Lit. Eu voz do que clama
conhecem a Deus,
pois aquele que no os
guarda nem conhece a
Deus e nem o ama.
Em portugus: Eu sou a voz do que clama ou Eu sou a voz de
algum
16.6 que est clamando.
ateno: aujto;n kai; ei\pan aujtw?/, Tiv... ;
(c) Leia comhjrwvthsan
Lit. Perguntaram-lhe e disseram-lhe: Porque... ?
Testemunho de Joo e respostas
Kai; au|thv ejstin hJ marturiva tou? jIwavnnou tou? bapristou?
ei\pan aujtw?/
(e disseram-lhe)
indica
as palavras
o{tekai;
hjrwvthsan
aujtovn,
Su; tiv ei\; kai;
ei\pen
aujtoi?,que
jEgw; oujk
aparecero
em seguida.
1 No
portugus aujtovn,
escrito costumamos
indicar
eijmi; oJ Cristov.
oiJ de;
hjrwvthsan
Tiv oujn suv;
jHleiva
ei\;
aujtoi?
oJ jIwavnnh,
Oujk eijmiv.
JO profhvth
ei\ suv;
issoei\pen
com aspas.
Portanto
podemos traduzir:
Fizeram
esta pergunta
oJ
de;ele:
ei\pen
ei\pan ou\n aujtw?/,
Tiv
ei\;?
tiv levgei
para
Poraujtoi?,
que... ?Ou[.
ou Perguntaram-lhe:
Por
que...
peri; seautou?; kai; ei\pen aujtoi? oJ jIwavnnh, jEgwv fwnh;
1bow?nto ejn th?/ ejrhvmw/, kaqw; ei\pen
j Hsaiva
profhvth.
kaiv
Nota do Tradutor: alguns tradutores da Bblia entendem que
hjrwvthsanoJ
aujto;n
kai;
hjrwvthsan
aujto;nadicionalmente
kai; ei\pan aaujtw?/,
Tiv ou\n ou
baptivzei
ei\pan
aujtw?/ transmite
idia de continuidade
repetitividadeeij
na su;
ao.
traduzido:oujde;
Perguntaram-lhe
ainda:
Por que...
? (A Bblia de
oujkPoderia
ei\ oJser
Cristo;
jHleiva
oujde;
oJ profhvth;
Jerusalm; veja tambm a Traduo Brasileira). Confira 22.3.
Notas:
o{te - quando
seautovn
- ti mesmo
16.8
Teste
de progresso 9
boavw - clamar
bow?nto - do que clama
Qual a melhor traduo em portugus ?
periv - acerca de
hJ e[rhmo - o deserto, o ermo
tiv ou\n - por que, ento?
eij - se
1.
hjrwvthsen
aujto;n 16.6
levgwn Tiv ou\n suv;
16.7
Traduzindo
(a) Perguntou-lhe: Quem ento voc ?
quem ele
era. Tiv oujn suv;
(a) (b) Perguntou-lhe
oiJ de; hjrwvthsan
aujtovn,
(c) Perguntou-lhe:
Quem
voc,
Perguntaram-lhe:
Quem
s,ento?
ento?
16.9
Preste ateno para estas formas
Presente
eijmiv - sou
ei\ - s
ejstivn -
ejsmevn - somos
ejstev - sois
eijsivn - so
16.10
Revise as lies 9 e 10.
Passado (Imperfeito)
h[ - era
h\ - eras
h\n - era
h\men - ramos
h\te - reis
h\san - eram
119
LIO 17
prov, eij, ejn, ejk, ajpov
e[rcetai - ele vem, ele vai
17.1
ej n
prov
eij
ajpov
ej k
121
ejn Observe
- em, dentro:
bem que, para exprimir em portugus
o passado
de eu
ejn tw?/
oi[kw/ eijsivn
vou, usamos uma palavra diferente: eu fui.Esto
Em grego
na casa
h dois
radicais diferentes: erc e elq.
O radical erc indica ao contnua ou repetida:
Assim:
e[rcomai - estou indo, vou.
O radical elq indica ao completa ou ao nica:
ejk - de dentro de:
e[rcontai ejk tou? oi[kou
Assim:
ajpevlqe - v!
ejlqwvn - tendo vindo, vindo
Eles vm da casa
h\lqon - foram.
Eles saem da casa
17.3 Palavras
e[rcetai - vai,vem
e[rcetai
- eles
ajpov - desde,
de junto
de:vm, eles vo
e[rcontai ajpo; tou? oi[kou
(Note as terminaes: -etai - ele, Ele
ela; vm
-ontai
eles) da casa
de- junto
prov - para, em direo a, com
ou Eles se afastam da
eij - para dentro de, em
casa
eij to;n oi\kon - para dentro da casa
ejn - em, dentro de, por meio de
ejn tw/? oi[kw - na casa
ejk ou ejx - de dentro de
17.2 e[rcetai
ejk tou? oi[kou - (saindo) de dentro da casa
ajpov - desde,
de junto
de: ela vai; ele vem, ela vem
e[rcetai
- ele vai,
ajpo; tou? oi[kou - (afastando-se) de junto da casa
eijsevrcetai
entra erc exprime um movimento contnuo. No
O -radical
ejxevrcetai
sai
diagrama seguinte,
uma-mulher
move-se de A para B.
ejxevrcetai ejk tou? oi[kou - sai da casa
ajpevrcetai - afasta-se
oJ oi\ko e hJ oijkiva - a casa, o lar, a famlia
A
B
hJ sunagwghv - a sinagoga
e[rcetai
to; iJerovn - o templo
Em portugus,
se eu estou em A, eu digo: Ela est indo. Se
oJ iJereuv
- o sacerdote
estou em B, oiJ
digo:
Ela est-vindo.
Escolhemos
uma dentre estas
ajrciereiv
os principais
sacerdotes
duas
h\lqenformas
- veio de falar do mesmo movimento. Em grego h uma
palavra parah\lqon
exprimir
o prprio movimento: e[rcetai.
-vieram
17.4 Traduza
1. su; ei\ oJ baptisth; ajlla; ejgwv
eijmi oJ iJereuv.
2. ejn th?/ sunagwgh?/ oiJ maqhtai;
hJrwvthsan aujtovn, Su; tiv ei\; oJ
de; ei\pen, JO iJereuv eijmi.
3. oJ iJereuv e[rcetai pro; to;
iJero;n kai; eijsevrcetai eij to;
iJerovn.
4. [Erxontai oiJ ajpovstoloi eij to;n
oi\kon zhtou?nte to;n jIhsou?n,
ajlla; oujk euJrivskousin aujto;n
ejn tw?/ oi[kw/. ejxevrcontai ou\n ejk
tou? oi[kou kai; ajpevrcontai ajpo;
tou? oi\kou pro; th;n
sunagwghvn, kai; euJrivskousin
aujto;n ejn th?/ sunagwgh?/. oJ de;
Ihsou? ajpostevllei aujtou;
pro; tou; Farisaivou.
5. lalei? to;n lovgon tou? qeou?.
6. oujk ajlalei to;n lovgon, oujde; ejn
th/? sunagwgh?/ oujde; ejn tw?/ iJerw?/.
7. e[rcetai oJ ajpovstolo eij ta;
sunagwga; i{na to;n lovgon
lalh?/ toi? ajnqrwvpoi ejn tai?
sunagwgai?.
8. e[rcontai oiJ ajpovstoloi eij ta;
oijkiva uJmw?n i{na tou? lovgou
tou? jIhsou? ajpaggevllwsin uJmi?n.
9. oJ e[cwn ta; ejntola; tou? qeou?
kai; thvrwn aujta;, ou\tov ejstin
oJ ajgapw?n to;n qeovn. o{ de; a]n
mh; thrh?/ aujta; oujk ajgapa?/
aujtovn.
Tu s o batizador, mas eu
sou o sacerdote.
Na sinagoga, os discpulos
lhe perguntaram: Quem
s tu? Ele disse: Sou o
sacerdote.
O sacerdote vai ao templo
e entra no templo.
Os apstolos vo para a
casa procurando
Jesus, mas no o encontram
na casa. Portanto saem
para a sinagoga, e da
casa vo encontr-lo
na sinagoga.
Mas Jesus os
envia para os fariseus.
Ele fala apalavra de Deus.
Ele no falava a palavra,
nem na sinagoga, nem no
templo.
O apstolo vai s
sinagogas para que fale
apalavra aos homens nas
sinagogas.
Os apstolos vm para as
vossas casas para vos
anunciar as palavras de
Jesus.
Aquele que tem os
mandamentos de Deus
e os guarda, este
o que ama a Deus.
Mas todo aquele que no
os guarda no o ama.
123
LIO 18
levgwn - dizendo
e[legen - ele dizia, ele costumava dizer
Todas essas formas de levgw indicam ao contnua --- ou
repetida ::::. Note agora outra forma verbal que indica ao
contnua ou repetida:
17.5
- amar
Leiaajgapa?n
cuidadosamente
1 Joo 1.5-7 no seu Novo Testamento
Grego ( jIwavnnou A 1.5-7).
Assim:
Notas:
Lc7.24
o[clou peri;- jIwavnnou
ajkhkovamenh[rxato
- temoslevgein
ouvidopro; rou;
ajnaggevllomen
estamos declarando,
a falar s multides
a respeito de Joo
ajp j = ajpov -Comeou
de
anunciamos
o{ti - que
oJ uiJo
v - o filho
1 Jo 4.20
ouj
duvnatai
ajgapa?na?
oujdemiva - nenhum, nem um
kaqarivzw - eu limpo
No capaz de amar
(oujdev - nem, miva - um)
(kaqarov - puro)
eja;n ei[pwmen - se dissermos
pavsh
ajmartiva
1 Co 14.5 qevlw de; pavnta uJma? ajpo;
lalei?n
glwvssai
ei?
yeudovmeqa - mentimos
- delnguas.
todo pecado
Quero que todos vs faleis em
wJ - como
(pa? - todo).
met j ajllhvlwn - uns com os outros Compare ajpo; pavswn tw?n
to;
ai|ma - o sangue
aJmartiw?n - de todos os pecados.
18.2
h[rxato - comeou
h[rxanto - comearam
-ato
ato - ele, ela
-anto
anto - eles, elas
125
Assim:
Mc 6.2
At 2.4
Traduza
1. h[rxato peripatei?n ejn th?/
sunagwgh?./
Comeou a caminhar
na sinagoga.
Comearam a batizar os
seus discpulos.
Comeou a enviar os
apstolos.
18.3 Palavras
qevlw - quero, desejo, estou querendo
h[qelen - ele queria
to; qevlhma - a vontade (o que algum quer)
hJ ejxousiva - a autoridade (o poder)
bavllw - lano, ponho
ejkbavllw - lano fora, expulso, conduzo para fora
khruvssw - prego, proclamo
h[rxato - ele comeou
h[rxanto - comearam
127
18.4 Teste
18.6
Traduza
de progresso 10
Qual
a traduo
correta?
JO de;
jIhsou?
e[dwken (deu)
Jesus deu autoridade aos
seus apstolos para
ejxoudivan toi? ajpostovloi aujtou?
1. tiv h[rxato didavskein ejn tw?/ iJerw>?/;
proclamar as boas novas e
khruvssein to; eujaggevlion kai;
(a) O que ele veio ensinar no templo?
expulsar os demnios.
h[rxato ajpostevllein aujtou?
(b) Quem veio para ensinar no templo?
E comeou a envi-los para
khruvssein kai; e[cein ejxousivan
(c) Quem comeou a ensinar no templo?
pregar e para ter autoridade
ejkbavllein ta; daimovnia.
para expulsar os demnios.
2. e[rcontai oiJ ajpovstoloi khruvssonte to; eujaggevlion.
(a) Os apstolos comearam a pregar o evangelho.
Portanto, os apstolos
[Hrxanto ou\n oiJ ajpovstoloi
(b)
Os
apstolos
vm
pregando
o
evangelho.
comearam a proclamar as
khruvssein to; eujaggevlion th?
(c)
Os
apstolos
vm
para
pregar
o
evangelho.
boas notcias do Reino de
basileiva tou? qeou? levgonte,
Hggiken
(aproximou-se)
Deus, dizendo:
[
3. bavllwmen
ta; bibliva eijhJth;n qavlassan.
Aproximou-se o Reino de
basileiva
tou?a qeou?.
o}
a}n qevlh/ to;
(a) Jogamos
Bblia no
mar.
Deus. Todo o que quiser
qevlhma
aujtou?
poiei?n,
(b) Joguemos
os livros
nopisteuevtw
mar.
(confie) tw?/ jIhsou?. kai; oiJ
fazer a sua vontade, confie
(c) Joguemos o livro no mar.
em Jesus. E os apstolos
ajpovstoloi ejmartuvroun tw?/ jIhsou
testemunhavam sobre
4. tiv
ei\ su;sunagwgai?
kai; tivne eijsi;n
ou|toi;
ejn tai?
kai; ejn
tw?/
Jesus nas sinagogas e no
iJerw?/
(a)
Quem
ajlla;
voc
oiJ Farisavioi
e quem ele?
oujk
templo, mas os fariseus no
h[qelon
th;n
(b)
Quem
soumarturivan
eu e quemaujtw?n
so estes?
queriam receber o seu
lambavnein:
aujtoi;
gavr oujk
h[qelon
(c)
Quem voc
e quem
so estes?
testemunho, pois eles no
to; qevlhma tou? qeou? poiei?n.
5. oiJ iJerei? oujk ejkavloun hJma; eij th;n oijkivan
to; de
queriamajlla;
fazereiJ
a vontade
iJerovn.
Deus.
(a) Os sacerdotes no nos chamam para a casa, mas para o
18.5 templo.
(b)
chamamos osMarcos
sacerdotes
para a(kata;
casa, Mavrkon
mas para o11.27LeiaNo
cuidadosamente
11.27-30
30). templo.
(c) Os sacerdotes no nos chamavam para a casa, mas para o
e[dwken - deu
pavlin -templo.
novamente
ejperwthvsw - perguntarei
JIerosovluma - Jerusalm
Confira
as respostas no
final do livro.
eJnav - um
peripatou?nto
aujtou?
(lit. dele
circunvagando) - conforme ele caminhava ajpokrivqhte - responde!
18.7
ejrw? - direi, contarei
poivo; - que?
as lies 11 e 12.
h[ -Revise
ou
LIO 19
levgwn, levgousa, levgon - dizendo
19.1
A lio 12.7 fornece trs modelos para o o (artigo definido) em
grego, que indicam nomes masculinos, femininos e neutros. Por
exemplo:
Masculino
oJ ajnhvr - o homem
oJ lovgo - a palavra
Feminino
hJ gunhv - a mulher
Neutro
to; tevknon - a
criana
hJ kardiva - o corao to; e[rgon - a
obra.
129
131
2.
Note e[cwn - tendo.
Traduza
1. blevpei tou; ajpostovlou tau?ta
Ele v os apstolos
Em
portugus a idia transmitda por e[cwn freqentemente
pode
fazendo estas coisas.
poiou?nta.
ser exprimida usando a palavra com.
Os que esto fazendo
2. oiJ tou?to poiou?nte poiou?si to;
isto esto fazendo a
qevlhma tou? qeou?.
Assim: blevpw a[ggelon e[conta ejxousivan vontade de Deus.
Vejo um anjo com autoridade
3. blevpomen to;n a[nqrwpon to;n
Vemos o homem que
ou
Vejo um anjo que tem autoridade
est fazendo isso.
tou?to poiou?nta.
4. e[rcetai hJ gunh; tau?ta poiou?sa.
A mulher vem
Mc 6.34 h\san w| provbata mh; e[conta poimevna
fazendo estas coisas.
Eram como ovelhas sem um pastor
5. oJ
levgei
th?/
gunaiki;
ouMavrko
Eram
como
ovelhas
queth/?
no tm umMarcos
pastor. diz mulher
tau?ta poiouvsh/, Tiv ei\;
que est fazendo estas
coisas: Quem s?
19.3 Palavras
19.4 Traduza
1. ou|tov ejstin oJ ajnhvr.
Este o homem.
Ns o ouvimos falando
as palavras.
A me e o pai amam o
seu filho e ouvem a
sua voz.
As mulheres vm para
a casa e vem os seus
maridos.
A mulher comeou a
ensinar estas coisas.
133
Feminino
Neutro
(hJ)
ou\ s a
(to;)
o[ n
(to;n) o[ n ta
(th;n)
ou\ s an
(to;)
o[ n
(tou?) o[ n to
(th?) ou[ s h
(tou?) o[ n to
(tw?)
/ o[ n ti
(th?)/
ou[ s h/
(tw?)
/
o[ n ti
(oiJ) o[ n te
(aiJ)
ou\ s ai
(ta;)
o[ n ta
ou[ s a
(ta;)
o[ n ta
Singular
(oJ)
w[ n
Plural
(tou;) o[ n ta (ta;)
(tw?n) o[ n twn
(tw?n) ouj s w? n
Assim:
(tw?n) o[ n twn
(toi?) ou\ s i(n)
(hJ)
kalou? s a
(to;)
kalou? n
19.6 Traduza
1. ou|tov ejstin oJ ajnhvr oJ w[n ejn th?/
oijkiva/.
Olhvamos para o
homem que estava na
sinagoga.
135
6.
tou; a[ndraejsti;n
tou; oJ
to; tovpo o}pou proskunei?n
Ele chamavadei?.
os homens
3. ejkavlei
ejn jIerosoluvmoi
que faziam a obra de
e[rgon
tou?Jerusalm
qeou? poiou?nta.
(a) em
o lugar onde adorar necessrio.
Deus.
(b) o lugar onde se deve adorar em Jerusalm.
(c) em Jerusalm o lugar onde necessrio adorar.
4.
kai; ga;r oJ path;r toiouvtou zhtei? tou; proskunou?nta
19.7
aujtovn.
Leia
4.17-24
(kata;
jIwavnnhn
4.17-24).
(a) ecuidadosamente
pois o Pai estas Joo
pessoas
procura
as pessoas
adorando
Ele
(b) pois a tais o Pai procura para Seus adoradores.
- montanha
ajpekrivqh
(c) pois- o(ela)
Pai respondeu
quer tais pessoas parao[ro
ador-Lo.
prosekuvnhsan - adoraram
kalw? - bem
Confira as respostas no final do livro.
e[sce - tiveste
tovpo - lugar
nu?n - agora
dei? - necessrio
w|ra - hora
Kuvrie - Senhor
oi\da - sei
qewrw? - vejo
swthriva - salvao
proskunhvth - adorador
pneu?ma - esprito
137
hjrwthvsan perguntaram -
h[rxato comeou -
ajpokrivqhte Respondei! :
2
poiw?n - fazendo ----bavllwn - jogando ----ejsqivwn - comendo -----
2
poiei?n - fazer, estar fazendo ::::
bavllein - jogar ::::
ejsqivein - comer ::::
ou
ou
-
:
s
q
abreviado
radical
diferente
radical
139
LIO 20
poihvsa - tendo feito
20.1 poihvsa - tendo feito -
poiw?n - fazendo --
Compare:
poiw?n to; qevlhma tou? qeou? - fazendo a vontade de Deus
poihvsa to; qevlhma tou? qeou? - tendo feito a vontade de Deus
tou?to poihvsa ajpevrcetai - tendo feito isso ele se afasta
tou?to poihvsante ajpevrcontai - tendo feito isso eles se
afastam
Traduza
1. tau?ta poihvsante ajpevrcontai.
Vm fazendo a vontade de
Deus.
20.2
oJ poihvsa - o que fez, aquele que fez.
oJ poiw?n - o que faz, aquele que faz.
141
poiw?n e poihvsa
Palavras
(por exemplo: fazendo)
h\lqenportuguesas
jIwavnnhterminadas
khruvsswnem
ejn-ndo
th?/ ejrhvmw/.
Joo veioPalavras
pregando
no deserto.
so particpios.
gregas
como poiw?n (fazendo) e poihvsa
ou
20.4
Note que particpios como poihvsa, gravya e khruvxa
podem referir-se a eventos, ou aes, que ainda esto no futuro.
143
Assim:
ou
poihvsa uma forma de ao completa. Nesta sentena referese a uma ao que ainda est no futuro, mas no tempo que o homem
for, a ao ter sido completada.
importante lembrar que as formas de ao simples ou completas
no se referem necessariamente ao tempo passado, a menos que elas
tenham tambm um e antes do radical (lio 21).
20.6 Traduza
1. Tiv ejstin oJ poiw?n to; qevlhma
tou? qeou?; JO ta; ejntola; aujtou?
thrw?n ejx o{lh th? kardiva
aujtou?.
145
Tu s Aquele que fz a
terra.
Na sinagoga adoram
Aquele que fz os cus.
20.7 Palavras
pevmpw - envio
pevmpwn - enviando
pevmya - tendo enviado
e[pemya - enviei
ejkei?no - aquele, aquele homem, ele (compare com ou|to - esse)
ejkeivnh hJ hJmevra ou hJ hJmevra ejkeivnh - aquele dia
hJ w|ra - a hora
hJ zwhv - a vida
kaqwv - como, de acordo com, do mesmo modo que
meivzwn - maior, mais importante: meivzwn touvtou - maior que este
meivzwn ejkeivnou - maior que aquele
20.8 Traduza
1. ejn tauvth/ th?/ wJra/ oJ Pathvr
ajkouvei th;n fwnh;n tw?n
proskunou?ntwn aujtw?. /
147
2.
ejn ejkeivnh/ th?/ hJmevra/
Naquele dia, tendo adorado
Notas:
Pai, saram daquele
proskunhvsante
tw/? Patri; ajkouvsousin - ao
timavw
- honro
ouviro
templo.
ejxh?lqon ejk tou? iJerou? ejkeivnou.
aijwnio
- eterno
zhvsousin - vivero
v
3. oJ proskunw?n to;n qeo;n oujk
Aquele que adora a Deus
krivsi
- julgamento
no maior que Deus,
ejsti;n
meivzwn tou? qeou? oujde;
nem o apstolo maior
ajpovstolo-meivzwn
tou?
metabevbhken
tem passado
que aquele que o enviou.
pevmyanto aujto;n.
(metabaivnw - atravesso, passo)
4. ejn ejkeivnh/ th?/ w{ra/ h\lqen oJ
Naquela hora (ocasio)
Jesus veio da sinagoga
jIhsou? ajpo; th? sunagwgh? kai;
e lhes disse: Como o
ei\pen aujtoi?, Kaqw; e[pemyevn me
Pai me enviou, Eu
oJ Path;r kai; ejgw; pevmpw uJma?.
tambm vos envio.
20.10
5. h\lqe, jIhsou?, i{na zwh;n e[cwmen
Revise as lies 13 e 14
kai; ejn soi; zwh;n euJrivskomen:
su; gavr ei\ hJ ajlhvqeia kai; hJ zwhv.
kai; meivzwn tw?n profhvtwn ei\,
kaqw; ei\pen oJ jIwavnnh.
LIO
21
6. e[pempen aujtou; baptivzein
a[vdra kai; gunaivka.
20.9
21.1
Leia cuidadosamente:
Vida para o morto
Compare:
oJ
timw?n
to;n uiJo;n
tima?/
to;n
(a) mh;
tou?to
poihvsa
- tendoouj
feito
isso:to;n
aopatevra
simples
oupevmyanta
completa
aujtovn. jAmh;n ajmh;n levgw ujmi?n o{ti JO to;n lovgon mou ajkouvwn
(b)
ejpoivnsa
- fiz isso: ao
ou completa
nokai;
passado
kai;tou?to
pisteuvwn
tw?/ pevmyantiv
me simples
e[cei zwh;n
aijwvnion
eij
krivsin oujk e[rcetai ajlla; metabevbhken ejk tou? qanavtou eij
th;n zwh;n. ajmh;n ajmh;n levgw ujmi?n o{ti [Ercetai w|ra kai; nu?n
(a)
ejgravfomen
ejpistolav
- escrevamos
cartas
ejstin
o{te oiJ nekroi;
ajkouvsousin
th? fwnh?
tou? uiJou? tou?
(b)
ejgravyamen
ejpistolav
- escrevemos
cartas
ajnqrwvpou
kai; oiJ
ajkouvsante
zhvsousin.
21.2
ejpoivhsa - fiz, realizei
ejpoihvsamen - fizemos
e[graya - escrevi
ejgravyamen - escrevemos
Traduza
1. ejpoihvsamen ta; e[rga ejkei?na.
Enviamos mensageiros a
ele.
Ns os envivamos a ela.
tauvthn.
6. ejgravyamen ejpistola; uJmi?n;
7. tau?ta poihvsante
prosekunhvsamen to;n qeo;n.
21.3
ejpoivhsa - fizeste
ejpoihvsate - fizestes
ejkhvruxa - pregaste
ejkhruvxate - pregastes
Traduza
1. ejkhruvxate to; eujaggevlion
touvtoi toi? ajndravsin
3.
tau?ta ejpoiou?men hJmei? ajlla;
21.5
uJmei?
oujk ejpoihvsate aujtav.
Observe
cuidadosamente:
149
1.
- ele fazia
h[kouen
- eleestas
costumava
ouvir
4. ejpoivei
poiei?te tau?ta
ta; e[rga a} ejgw;
Fazeis
obras, as
quais
edivdwmi
antes do(dou)
radical
de umpoiei?n
verbo uma marca de
tempo
uJmi?n
vosao
dou no
para
fazer.
passado.
2.
tendo
feito tou? uiJou?
gravya
- tendo
escrito
5. poihvsa
ajkouvsa- th;n
fwnhvn
Tendo
ouvido
a voz do meu
ajkouvsa
tendo aujto;n
ouvido kai;
filho, vim a ele e o ensinei.
mou h[lqon- pro;
sejdivdaxa
entre o radical
e a terminao uma marca de ao simples ou
aujtovn.
completa.
Ensinastes
6. ejpoivhsa
jEdivdaxa
3.
- fiz tou; maqhtav sou; h[kousa
- ouvi os teus
discpulos?
Naiv, ejdivdaxa
e[graya
- escreviaujtouv.
ejkhvruxa
- pregueiSim, os
ensinei.
s entre o radical e a terminao e e antes do radical so marcas
de ao simples ou completa no passado .
21.4
Traduza
(a)
ajnaginwvskete th;n ejpistolh;n h}n e[graya
1. ejpoivhsen
oJ qeo;
th;n
gh?n.que eu escrevi Deus fez a terra.
Vocs esto
lendo
a carta
(b)
ajneginwvskete
th;n
ejpistolh;n h}n e[graya
2. hjkouvsan
to;n lovgon
tou?
Ouviram a palavra do
Vocs estavam lendo a carta que eu tinha escrito.
apstolo.
ajpostovlou.
3.
hjkouvsate aujtou? levgonto.
21.6
Vs o ouvistes falando.
Vs os ouvistes falando?
151
21.7
Aqui esto as formas de ejpoivnsa que voc j aprendeu:
ejpoivnsa - fiz, realizei
Singular (uma pessoa) Plural (mais de uma)
1 pessoa ejpoivhsa - fiz
ejpoihvsamen - fizemos
ejpoihvsate - fizestes
ejpoivhsan - fizeram
21.8
poihvsa - tendo feito
Masculino
Singular (oJ) poihvsa
Neutro
(to;)
poih?san
(to;)
poih?san
(tw?/)
poihvanti
anti
Plural
LIO 22
bavlwn - tendo lanado
22.1
Estude os seguintes pares:
1. (a) bavll lwn
- lanando
(b) bal
n - tendo lanado
balwv
5. (a) ginwvskkwn
- conhecendo
(b) gn
- tendo conhecido
gnouv
2. (a) lamb
nwn - tomando
lambav
(b) lab
n - tendo tomado
labwv
6. (a) ajnabaivnwn
baiv - subindo
(b) ajnabav
bav - tendo subido
3. (a) euJrivskkwn
- encontrando
(b) euJrwvn - tendo encontrado
153
Note tambm:
8. (a) levgwn - dizendo
(b) eijpwvn - tendo dito
9. (a) ejrc meno
- indo, vindo
cov
(b) ejlqqwv
n - tendo ido,
tendo chegado
10. (a) ejsqivwn - comendo
(b) favgwn - tendo comido
De 8 a 12, a ao completa ou simples indicada por um radical
diferente.
22.2 Traduza
1. ejxelqw;n ajph?lqen.
2. ejxelqou?sa ajph?lqen.
4. h\lqomen khruvssonte.
Viemos pregando.
5. khruvxante ajph?lqomen.
Olharam-no vindo.
Enquanto saam,
disseram-lhe...
Tendo o encontrado,
diz-lhe...
No o encontrando, partiram
Felizes os que o
encontravam.
155
Tendo recebido todas estas
coisas, nos afastamos.
15. ejxelqw;n
tau?ta lambavnonte
Recebendo estas coisas,
e\pen aujthv/...
samos.
ajpercovmeqa.
a16.
ao
pela
partcula ejxelqwvn
eraOscompleta
antes
oiJ exprimida
iJerei? oiJ
ajnabaivnonte
eij
sacerdotes
queque
sobem a
ocorresse
a ao expressa pelo verbo ei\pen. Jerusalm...
jIerosovluma...
17. oiJ iJerei? oiJ ajnabavnte eij
EmjIerousolhvm...
portugus no costumamos dizer
Tendo sado, ele disse a ela...
18. e[rcetai tau?ta didouv.
mas Quando saa, ele disse a ela...
19.
ajpevrcetai.
ou tau?ta
Eledou?
saiu e disse
a ela...
dadopelo
estas coisas eles
20.
tau?ta
ajpevrcontai.
(b) Em
umdovnte
outro tipo
de ao completa, a aoTendo
exprimida
saem. pelo verbo
particpio encontra seu complemento na ao expressa
principal.
Veja, por exemplo, Marcos 5.7:
1. Particpios
taismegavlh/
como poiw?n,
bavllwn
ou ejrcovmeno
kravxa
fwnh;/
levgei...
referem-se a aes contnuas ou repetidas .
kravxa
de kravzw
(clamo).
Em um incio
de sentena
comoEsta forma indica uma ao
completa. Mas estaramos errados ao traduzir isso como: Tendo
clamado
com uma alta
vozth?/
ele mhtri;
diz...,aujtou?...
ou como Ele clamou com uma
ejxercovmeno
ei\pen
alta voz e disse.... Ambas as tradues sugerem erroneamente
que
eleexprimida
clamou primeiro
e depoisera
falou.
Nesteno
caso,
a ao
a ao
pelo particpio
contnua
tempo
em indicada
que a
por
suaei\pen
expresso
e complemento na ao
aokravxa
expressaencontra
pelo verbo
ocorreu.
expressa por levgei, de modo que devemos traduzir:
Em portugus no dizemos
Clamando
voz,
disse
Saindo ele com
dissealta
sua
me...
ou
Ele bradou.
mas Enquanto
ele saa, disse sua me...
ou
Ele disse sua me, quando saa...
Compare o uso de ajpokriqeiv - respondendo (uma vez), tendo
respondido:
2. Particpios tais como poihvsa, balw?n ou ejlqw?n referemajpokriqeiv
ei\penou- respondeu
se a aes simples
completas.ou em resposta, disse.
157
22.4 Palavras
ei\don - vi
ijdwvn - tendo visto, vendo
i[de - eis, olhe! (usado para atrair ou dirigir a ateno)
wJ - como
wJ h\n - como era
wJ a[ggeloi - como anjos
kaqwv - como, assim como, conforme (katav - de acordo com, e
wJ - como)
periv - por volta, cerca de, acerca
marturw? peri; aujtou? - testifico acerca dele
peripatevw - circunvago, ando em volta, caminho
ajnabaivnw - subo
ajnabaivnwn - subindo
ajnabav - tendo subido
katabaivnw - deso
katabaivnwn - descendo
katabav - tendo descido
pa? - tudo, todo
pavnte zhvtousivn se - todos esto te buscando
pa? oJ o[clo - toda a multido
pa? lovgo - toda palavra
pa?sai aiJ parabolaiv - todas as parbolas
ta; pavnta - tudo, todas as coisas
159
Kai;
proskunhvsante tw?/ qew?/ ejxh?lqon ejk tou? iJerou?. kai;
22.5
Traduza
ejxevlqonte katevbhsan ajpo; jIerousalhvm. kai; katabaivnwn oJ
1. ijdw;n ta; pavnta ejxh?lqen.
Quando ele viu tudo, saiu.
jIwavnnh ei\den to;n jIhsou?n ajnabaivnonta. kai; ijdw;n aujto;n
2.
hJ de;
gunh;
ijdou?sa aujtou?,
ta; pavnta
Quando
a mulher
viu tudo,
ei\pen
toi?
maqhtai;
Ide,
(cordeiro)
tou? qeou?
[ oJ Amno;
j
saiu.
ejxh?lqen.
oJ kataba; ejk tou? oujranou?. ou{to e[rcetai, kaqw? ei\pon uJmi?n,
3.
oJ poih?/
qeo; to;
ei\den
ta; pavnta
Deus aujtovn.
viu todasoiJ
as de;
coisas e
i{na
qevlhma
tou? kai;
qeou? tou? pevmyanto
eram boas.
ajgaqa; h\n.
ajkouvsante
aujtou? levgonto kai; ijdovnte to;n
jIhsou?n
4.
peripathvsante
ejn tw?/ iJerw?/
Tendo andado pelo templo,
hjkolouvqhsan
aujtw?/.
saram todos do templo.
ejxh?lqon ejk tou? iJerou? pavnte.
5. oiJ ajpovstoloi katabavnte ajpo;
22.7 Teste de progresso 12
JIerosoluvmwn levgousin aujtw?/,
Tiv ei\;
Quando os apstolos
desceram de Jerusalm
entraram em Cafarnaum.
6.
katabavvnonte
ajpo;
Enquanto
descem
Perguntas
sobre 22.6.
Os particpios esto todos na
passagem
lida. de
Jerusalm dizem-lhe:
JIerosoluvmwn levgousin aujtw?/,
Quem s?
Kafarnaouvm.
1. Qual dos seguintes particpios indicam mais de uma pessoa?
7. katabavnte
Enquanto
desciam de
(a) ajnabavajpo; JIerosoluvmwn
(b) ejrcovmenou
(c) proskunhvsante
e[legon aujtw?,/Tiv poiei?; oJ de;
Jerusalm disseram-lhe:
(d) katabaivnwn
(e) ajkouvsante.
Que fazes? Em resposta,
ajpokriqei; ei\pen, Poiw? to;
ele disse: Fao a vontade
qevlhma tou? Patrov mou.
2. Qual dos seguintes particpios indicam apenasdo
uma
pessoa?
meu
Pai.
(a) e[cwn
(b) ejxelqovnte
(c)como
ajnabaivnonta
8. eijsi;n
wJ a[ggeloi kai;
So
anjos e
(d)
ijdwvn
(e)
pevmyanto
(f)
ijdovnte.
sobem ao cu.
ajnabaivnousin eij to;n oujranovn.
3. Qual destes particpios indicam ao completa?
(a) ajnabav
(b) ejrcomevnou
(c) ejxelqovnte
(d) katabainwn
(e) katabav
(f) pevmyanto
22.6
(g) ajkouvsante
(h) levgonto.
Testemunho e ensino de Joo
4. Qual destes particpios indicam ao contnua?
Kai; ajnaba; eij jIerousalhvm ei\den pavnta tou; iJerei?
(a) ejrcovmenou
(b) e[cwn
ejrcomevnou pro; aujtovn, kai; ejmartuvrhsen aujtoi? peri; tou?
(c) proskunhvsante
(d) ajnabaivnonta.
Cristou?. kai; ejdivdasken ejn tw?/ iJerw?/ wJ ejxousivan e[cwn kai;
oujc
wJ
oiJ respostas
farisaivoi.
kai;
Verifique
as suas
no final
do ei\pen
livro. pa?si toi? maqhtai; aujtou?,
[Ide, ou|toi ouj lambavnousi th;n marturivan h{n marturou?men
peri; tou? Cristou?, laqw ei\pon pavnte oiJ profh?tai.
22.8
Antes de fazer a lio 23, revise as lies 15, 16 e leia Joo 1.4351 (kata; jIwavnnhn 1.43-51).
Notas:
th?/ ejpauvrion - no dia seguinte
povli - cidade
novmo - lei
dovlo - engano
ajlhqwv - verdadeiramente
povqen - como
duvnatai - capaz, pode
fwnh?sai - chamar
sukh? - figueira
o[yh/ - vers
ejpiv - sobre
i[dio - prprio
ajnew/govta - aberto
prov - antes
22.9
didouv - dando
oJ didouv - o que d
(oJ) douv
(to;n) dovnta
(tou?) dovnto
161
LIO 23
e[balon - joguei h\ra - levantei
23.1
Em 22.1 voc viu que em pares tais como:
(a) bavllwn (a) euJrivskwn
(a) ai[rwn
(b) balwvn
(b) euJrwvn
(b) a[ra
um radical reduzido marca ao simples ou completa.
Agora compare:
(a) e[ballon - eu lanava, costumava lanar
(b) e[balon - lancei
Assim:
oJ balw;
bal n to; divktuon (ao simples ou completa)
oJ bavlllwn to; divktuon (ao contnua ou repetida).
163
23.2 Palavras
aJmartavnw - peco (aJmartiva - pecado)
hJmavrtanon - eu pecava
h{marton - pequei: h{marton eij sev - pequei contra ti
ai[rw - retiro, pego, colho
h\ra - retirei, peguei: h\ran livqou - apanharam pedras
oJ livqo - a pedra
oJ staurov - a cruz (staurovw - crucifico)
hJ povli - a cidade
ejk th? povlew - da cidade
e[xw - fora: e[xw th? povlew - fora da cidade
hJ qavlassa - o mar
to; pneu?ma - o vento, o esprito, o flego: ta; pneuvmata os espritos
ajkavqarto - impuro, sujo
ejrwtavw - pergunto
hjrwvthsa - perguntei
23.3
e[balon - lancei
ejbavlomen - lanamos
radical: bal
e[ballon - eu lanava
ejbavllomen - lanvamos
radical: ball
Traduza
1. ejgw; e[balon livqon.
3. ejbavllomen livqou.
Atirvamos pedras.
Estamos lanando-os
para fora.
Atirvamos aquelas
pedras.
Eu costumava lanar as
redes no mar mas voc
no as lanou.
23.4
ejxevbale - lanaste fora
ejxebavlete - lanastes fora
Traduza
1. ejxebavllete pneuvmata
ajkavqarta.
Vocs expulsavam
espritos imundos.
Vocs expulsaram o
esprito imundo?
Jesus, tu o expulsaste do
homem.
Tu a atiraste fora da
cidade.
165
23.5
e[balen - lanou
e[balon - lanaram
Traduza
1. h{marton eij to;n qeo;n pavnte.
Chegaram sinagoga
e expulsaram os espritos
impuros dos homens.
23.6
ai[rw - colho, retiro, levanto
h[ra - colhi, retirei
ai[rwn - colhendo
a[ra - tendo colhido
167
ajph?lqen - partiu
Ele carrega a cruz.
Em Joo 20.25:
jEa;n mh;... bavlw to;n davktulovn mou eij to;n tuvpon
tw?n h{mwn...
Se no colocar o meu dedo na marca dos pregos...
Em Mateus 12.35:
oJ ponhro; a[nqrwpo ejk tou? ponhrou? qhsaurou?
ejkbavllei ponhrav
O homem mpio produz coisas mpias do seu depsito
mpio
ou
O homem mau, do seu mau tesouro, tira coisas ms.
23.9
Leia Joo 9.35-38.
Notas:
i{na pisteuvsw - para que eu creia
e[fh - ele disse
eJwraka
- tens visto
v
LIO 24
ejsqivw - estou comendo e[fagon - comi
levgein - estar dizendo ei\pein - dizer :
24.1
ejsqivw to;n a[rton - como o po
e[fagon tou; a[rtou - comi os pes
Releia 22.1. Preste bastante ateno aos exemplos 8-12. Em
169
cada
24.4par de particpios h uma mudana do radical que mostra a
mudana de ao contnua ou repetida para ao simples ou
Leia com ateno:
completa . Nesta lio, estudaremos diversos verbos comuns, nos
quais um radical indica ao contnua ou repetida (radical do
Maria eao
alguns
pes ou completa, ou ao
presente) e um radical diferente,
simples
onde no h referncia continuao ou repetio (radical do
Trevcei
ou\nmuita
Mariva
hJ Magdalhvnh
pro;
Sivmwna
aoristo).
Preste
ateno
s palavras,
radicais
e tiposPevtron
de ao
kai; levgei aujtw?/, JO Louka? h\ren tou; a[rtou ejk tou?
em 24.2.
oi[kou mou kai; e[dramen pro; th;n sunagwghvn. ajpokriqei;
de; oJ Pevtro ei\pen aujth?/, jEgw; oujk ei\don aujtovn.
Trevcei
ou\n hJ Mariva pro; th;n sunagwgh;n kai;
24.2
Palavras
eijselqou?sa oJra?/ tou; maqhta; ejsqivonta tou; a[rtou. oiJ
de;
maqhtai;
favgonte
tou;
e[dramon
ejkAo
th?
Ao
Radical
doa[rtou
Radical
do
sunagwgh?.
Presente
Aoristo
e[rcomqi - vou
h\lqon - fui
erc
elq
trevcw - corro
e[dramon - corri
trec
dram
levgw
eip
24.5 - digo
levgwn -legdizendo eijpwvn
- tendoei\pon
dito - eu disse
fevrw - carrego
h[negka - levei
fer
enegk
oJravw
- vejo
ei\don - vi
id
Formas
como: oJra
ejsqivw - como
e[fagon - comi
esqi
fag
poiwvn - fazendo
24.3
Traduza
so chamadas de particpios (veja 20.2).
1. lambavnwn tou; a[rtou ejsqivei
Pegando os pes, os come
O tipo que indica ao contnua ou repetida chamado de
ou Ele continua pegando
aujtou;.
particpio presente.
os pes e os comendo.
2. labw;n to;n a[rton e[fagen aujtovn.
Tendo pegado o po, o
O tipo que indica ao simples ou completa comeu
chamado
de o po e
ou Pegou
particpio aoristo.
o comeu.
3. e[dramon oiJ maqhtai; pro; to;n
AoKuvrion
contnuakai;
ou prosekuvnhsan
repetida
aujtw?/.
ejrcovmeno - vindo, indo
trevcwn
- correndo
4. ejxh?lqen
fevrwn tou; a[rtou kai;
levgwn
- dizendo
fagw;n
aujtou; eijsh?lqen.
Os discpulos correram
Ao simples
ou completa
para o Senhor
eo
ejlqwvnadoraram.
- tendo vindo, vindo
dramwvn
- tendo
corrido,
correndo
Saiu
levando
os pes
e,
os dito,
comido,
entrou.
eipwvntendo
- tendo
dizendo
171
Traduza
1. ei[domen aujtou; ejrcovmenou.
Ns os vimos vindo.
Levaram o homem a
Jesus e, tendo o trazido,
partiram.
24.6
- dizer
Formas do tipo:
levgein - dizer
e ei[pein - dizer
so chamadas de infinitivo.
173
2. h[negka
pro; ao
tou;contnua,
maqhta;ouajlla;
aujtoi;so
oujk
Aquelasaujth;n
que indicam
repetida,
chamadas
de infinitivo
(queraujthvn.
o tempo da ao seja passado, presente
hjdunantopresente
qerapeuvein
(a) Trouxeram-na aos discpulos e eles foram capazes de
ou futuro).
cur-la.
Aquelas
que indicam ao simples, ou ao sem referncia sua
(b) Ele a trouxe
ao discpulo,
mas ele de
noinfinitivo
pode cur-la.
continuao
ou repetio,
so chamadas
aoristo.
(c) Eu a trouxe aos discpulos, mas eles no foram capazes de
cur-la.
Ao contnua
Ao simples :
3. ajnabavnte
JIerosovluma
eijshvlqomen
eij
to; iJerovn.
e[rcesqai
- estareij
vindo,
vir
ejlqei?n
- vir
(a) Foram
Jerusalm
e foram ao Templo.
trevcein
- estarpara
correndo,
correr
dramei?n - correr
(b) Subindo a Jerusalm foram ao Templo.
levgein - estar dizendo, dizer
eijpei?n - dizer
(c) Quando subirmos a Jerusalm vamos ao Templo.
fevrein - estar levando, levar
ejnevgkai - levar
oJra?n
- estar vendo,
ver ajpo; JIerosoluvmwn
ijdei?nh\lqen
- ver gunh;
4. katabainovntwn
aujtw;n
ejsqivein
estar comendo, comer
fagei?n - comer
pro; -aujtovn.
(a) Enquanto desciam de Jerusalm uma mulher veio a ele.
Traduza
(b) Quando desceram de Jerusalm uma mulher veio a ele.
Quero comer todos os
1. qevlw pavnta tou; a[rtou
5. katabavntwn aujtw?n ei\pen aujtoi?, Pou? e[rcesqe;
pes.
ejsqivein.
(a) Enquanto desciam, disse-lhes: Para onde ides?
Ele no quer comer o po.
2. ouj
to;n
a[rton fagei?n.
(b) qevlei
Quando
desceram,
disse-lhes: Para onde ides?
Veio para dizer estas
3. h\lqen tau?ta levgein.
Qual na sua opinio, a melhor traduo para o portugus?
coisas.
4. eujrw;n
oujk h[qelen
tou?to
eijpei?n.
6.
aujto;n
ei\pen,
Su; pisteuvei eij to;nEle
uiJon
; dizer isto.
notou?
queria
ajnqrwpou;
5. h[rxanto
prosevrcesai pro;
Eles comearam a chegar
(a)
Tendo
encontrado
ele
disse:
Tu
ests
crendo
no Filho do
a Jesus.
to;n jIhsou?n.
Homem?
(b) Quando o encontrou, disse: Tu crs no Filho do
Homem?
7.
ajpekrivqh
ejkei?no
kai; ei\pen, Kai; tiv ejstivn, Kuvrie, i{na
Qual
a traduo
correta?
pisteuvsw eij aujtovn;
1. h[rxanto
didavskein
tou; Quem
ajkouvonta
aujtw?n.
(a) O homem
respondeu:
, Senhor,
para que eu creia
(a) Comearam
a ensinar os que os ouviam.
nele?
(b) Aquele
Eles vieram
pararespondeu
ensinar seus
discpulos.
homem
e disse:
E quem ele, Senhor,
(c) Ele
parachegou
que eupara
creiaensinar
nele? os que o ouviram
24.8
Revise as lies 17 e 18.
LIO 25
katabaivnonto aujtou? - enquanto ele
descia
katabavnto aujtou? - quando ele desceu
25.1
Compare:
(a) Mt 17.9 katabainovntwn aujtw?n ejk tou? ojpouv...
Enquanto desciam do monte...
(b) Mt 8.1
175
ou
ou
Assim:
Enquanto desciam...
Conforme descem...
Enquanto esto descendo...
katabaivnonto aujtou?, ou
tou?to poiou?men
Enquanto ele est descendo, fazemos isto
katabaivnonto aujtou?, tou?to ejpoihvsamen
Enquanto ele estava descendo, fizemos isto.
A ordem das palavras neste tipo de sentena tanto pode ser (1)
katabaivnonto aujtou? ou (2) aujtou? katabaivnonto.
Marcos normalmente usa a ordem (1). Joo normalmente usa a
ordem (2).
Em (b) note o tipo de ao indicado por katabav (tendo
descido) -.
Literalmente, katabavntwn autou? significa dele tendo descido, mas isso tambm no bom portugus. De acordo com o
contexto, precisamos de uma traduo como:
ou
Assim:
25.2
w\n - sendo
(b)Mc 14.66
177
Traduza
1. aujtou? katabaivnonto oiJ
maqhtai; ei\pon aujtw?/...
Enquanto descia, os
discpulos disseram-lhe...
25.3
Note que as formas como katabaivnonto, katabavntwn, aujtou?
e aujtw?n que voc estudou em 25.1-2 esto todas no caso genitivo
(veja 12.7, 37.1). Esta construo, na qual um nome ou pronome no
caso genitivo est ligado a um particpio no caso genitivo, por
exemplo, katabaivnonto aujtou?, chamada de genitivo absoluto.
25.4 Palavras
diav - por causa de, atravs, por
dia; tiv; - por qu? (por que causa?)
metav - com, aps
metav mou ou met emou
jj - comigo
ejmbaivnw - entro, embarco
to; ploi?on - o barco
e[ti - ainda
179
e[ti ejsqiovntwn
aujtw?n
- enquanto
elesoujk
estavam
(esto)
o[ti Qevlomen
ejxelqei?n
meta; sou?,
ajlla; su;
h[kousa
tou; lovgou ou} ejlalhvsamen. ainda comendo;
oujkevti, mhkevti - no mais, nunca mais, jamais
divdwmi - dou
2. Jesus expulso do Templo
e[dwken - deu
meivzwn pavntwn - maior que tudo, mais importante (lit. maior
Kai; o[nto aujtou? ejn tw?/ iJerw? meta; pavntwn tw?n
de todos)
ajpostovlwn aujtou?, h\lqon pro; aujto;n oiJ iJerei?, kai;
proselqovnte hjrwthvsan aujto;n Dia; tiv didavsivan tauvthn;
kai; ejxevbalon
25.5
Traduzaaujto;n e[xw. Kai; ajpelqovntwn aujtw?n ei\pen
toi? met j aujtou? ou\sin, jAmh;n levgw uJmi?n, pa? oJ
1. oujkevti eijmi; ejn th?/ oijkia?/ meta;
No estou mais na casa
pisteuvwn eij ejme; e[cei zwh;n aijwvnion, ajlla;contigo.
pa;nte oiJ mh;
sou.
pisteuvonte oujk e[cousin th;n zwh;n oujde; koinwnivan
2. oujkevti tau?ta levgomen.
No falamos mais estas
e[cousi meta; tou? Patrov.
coisas.
Kai; e[ti aujtou? lalou?nto h\lqen pro; aujto;n gunh; kai;
3. mhkevti tau?ta levgwmen.
Queejsti;n
no falemos mais
hjrwvthsen aujto;n levlousa, Tiv ejntolh; meivzwn
estas coisas.
pavntwn tw?n ejntolw?n; kai; ajpokriqei; ei\pen aujth?/
Por kardiva
que falaramos estas
4.
dia; tiv tau?ta
levgwmen;
jAgaphvsei
Kuvrion
to;n qeo;n sou ejx o{lh th?
coisas?
sou. au{th hJ ejntolh; meivzwn ejsti;n pavntwn tw?n ejntolw?n
a} e[dwken oJ qeo; tw?/ jIsrahvl.
25.6
Leia cuidadosamente:
LIO
26 seus irmos comem, Pedro vai ao bote
1. Enquanto
[Edwken oJ Maqqai?o a[rtou aujtoi? kai; e[ti aujtw?n
ajkouvsw
- ouvirei
balw? - lanarei
ou
ou
26.2 Palavras
doxavzw - glorifico, louvo
doxavsw - glorificarei
hJ dovxa - a glria
swvzw - salvo, resgato, curo
swvsw - salvarei
swvsa - tendo salvo
oJ swthvr - o salvador
hJ swthriva - a salvao
181
zavw - vivo
zhvsw - viverei
hJ zwhv - vida
to; zw?on
/ - a criatura vivente
zw/opoievw - vivifico
ejgeivrw - levanto, ascendo
ejgerw? - levantarei
e[rcomai - venho, vou
ejleuvsomai - virei, irei
26.3 Traduza
1. pisteuvomen tw?/ qew?/ tw?/ zw?nti
kai; tw?/ zw/opoiou?nti hJma?.
Confiamos no Deus
vivente que nos vivifica.
Confiaremos no Salvador.
Ouviro a palavra da
vida.
Ouvireis e vivereis.
5. ajkouvsante zhvsomen.
Quando ouvirmos
viveremos.
O Senhor os levanta.
O Salvador o levantar.
No buscais a glria de
Deus nem fazeis a Sua
vontade.
No buscaremos a glria
do Senhor, mas faremos
as obras do maligno.
No mais busquemos a
nossa glria, mas
amemos os irmos e
faamos a vontade de
Deus que nos levantar e
nos vivificar.
183
ajkouvsw
ajkouvsei
ajkouvsei
balw?
balei?
balei?
ajkouvsomen
ajkouvsete
ajkouvsousin
balou?men
balei?te
balou?sin
26.5
Compare estas formas do indicativo:
Imperfeito
Aoristo
Futuro
Significado Presente
Escrevo
gravfw
e[grafon
e[graya
gravyw
Ensino
didavskw
ejdivdaskon ejdivdaxa
didavxw
Leio
anaginwvsw ajnegivnwskonajnevgnwn
ajnagnwvsomai
Tenho
e[cw
ei\con
e[scon
e[xw
Sobe
ajnabaivnei
ajnevbainen ajnevbh
ajnabhvsetai
Recebem lambavnousi ejlavmbanon e[labon
lhvmyontai
Vo
e[rcontai
h[rconto
h\lqon
ejleuvsontai
Enviamos ajpostevllomen ajpestevllomen ajpesteivlamen ajpostelou?men.
Notas
sobre
26.6
Traduza
Joo
185
6.31-33:
1.
ajpevstellen tou;
ajpostovlou
gegrammevno
- escrito
kai; ajpostevllei
devdwken
- tem dado,hJma?.
deu
divdwsin - d
2. oJ Kuvrio ajpevsteilen aujth;n kai;
ajpostevlei uJma?.
costumava enviar os
didouvEle
- dando
apstolos
e est nos
oJ kovsmo
- o mundo
enviando.
O Senhor a enviou e vos
enviar.
Vocs sobem e ns
desceremos.
Te ensinei e tu os
ensinars e eles recebero
o teu ensino.
LIO 27
Questes:
- quem?
tiv; - que? por
qu?
Viro
com os anjos
6. ejleuvsontaitiv
meta;; tw?n
ajggevlwn
ejn th?/ dovxh/ tou? Patrov.
7. e[cei tau?ta ta; bibliva oJ Pau?lo
kai; ejkei?na e{xei.
na glria do Pai.
Paulo tem estes livros
e ter aqueles.
27.1 Palavras
tiv; - quem? (veja 15.6)
26.7
tiv; - que? por qu?
dia; tiv; - por que razo? por qu?
Leia- quando?
Joo 5.25-28 e Joo 6.31-33.
povte;
pote; ejleuvsetai; - quando vir?
pw?; - como? de que maneira?
Notas
sobre
Joo 5.25-28:
pw?
levgei;
- como dizes?
pou?; - onde?
nu?n - agora
ou{tw
pou? mevnei - onde
ficas?- assim
o{te - quando
- ele mesmo
povqen
- de onde? como?eJautovn
de que modo?
povqen
vem?
nekrove[rcetai;
- morto - de ondemh;
qaumavzete - no fiquem surpresos
povqen
ginwvskei - to;
como
me conheces?
w{sper -me
como
mnhmei?on
- o tmulo
ajpokrivnomai - respondo
No versculo
oiJrespondeu
ajkouvsante zhvsousin, ajkouvsante indica
ajpekrivqh25,
- ele
ao completa.
ajpokriqeiv
Desde- respondendo,
que o ouvir est
emno
resposta
futuro,(em
podemos
resposta
traduzir:
a
Os que ouvirem vivero
ou pergunta,
Os que tiverem
ouvido
vivero.
uma
pessoa ou
situao)
27.2 Traduza
1. Tiv ejstin; Oujk oi\da tiv ejstin.
No sou capaz de
expulsar Satans?
187
8. o{te
(b) mhv
e[rcetai
e mhvti
ejrei?normalmente
aujtoi?
indicam que oQuando
indagante
vier lhes dir:
esperaJUmei?
que a resposta
sejaajdelfoiv
No. mou.
Vs sois os meus
ejste oiJ
irmos.
Por exemplo:
9. hjrwvthsen
aujtovn, Pou? ejstin oJ
Perguntou-lhe: Onde est
o teu pai? Ele respondeu:
pathvr sou; oJ de; ajpekrivqn, Su;
(a)oujk
ouj oi\da
duvnantai
ejkavllein
ta; daimovnia; Tu no sabes onde est,
pou?
ejstin oujde;
Eles so
capazes
deejgw;
expulsar
os demnios,
1
nemno
de?
onde
vem, mas eu
povqen
e[rcetai,
ajlla;
oi\da
oukai;
Eles
podem
expulsar
os
demnios,
no
?
sei e o glorificarei.
doxavsw aujtovn.
10. hjrwvthsan aujtou; levgonte,
(b) mh; duvnantai to; daimovnion ejkbalei?n;Perguntaram-lhes: De que
Povqen
duvnasqe
tau?tade
poiei?n;
modo vocs
Eles no
so capazes
expulsar os demnios,
no so capazes de
fazer estas coisas? Os
ajpekrivqhsan
verdade? oujn aujtoi? oiJ
discpulos
responderam-lhes,
Kuvrio
oJ pevmya
oumaqhtaiv,
Eles no JO
podem
expulsar
os demnios, no
?
portanto: O Senhor que
hJma? ejjkei?no poiei? tau?ta ta;
nos enviou faz estas obras
e[rga kai; meivzona touvtwn
1
far
maiores que estas
Nota poihvsei
do Tradutor:i{na
No original
ingls:
They are able to cast outethe
demons,
aujto;n
doxavzhte.
arent they? Diferentemente do ingls, no portugus escrito tal para
estrutura
novocs possam
que
comum. Por esse motivo, nos exemplos bblicos mencionados, as principais
louv-lo.
verses em portugus no seguem o modelo proposto pelo autor, mas traduzem
o grego literalmente.
27.3
Questes que comeam com ouj e mhv (no)
Estude os seguintes exemplos (para alguns deles so dadas
tradues alternativas similares):
Compare:
Lc 4.22
Oujci; uiJo
v ejstin Iwsh;f
j ou|to;
(a) Voc pode fazer isso, no ?
No este o filho de Jos?
(b) Voc no pode fazer isso, no ?
Lc 23.39
Oujci; su; ei\ oJ Cristov;
A pessoa que
pergunta
(a) espera que a resposta seja: Sim,
Tufaz
noa s
o Messias?
eu posso. A pessoa que faz a pergunta (b) espera que a resposta
seja:
No, eu Mhvti
no posso.
Mc 14.19
ejgwv;Claro que a resposta dada pode ser
diferente, mas No
isso no
nos no
importa.
sou eu,
? a resposta esperada que
determina a forma da questo.
Jo 4.12
mh; su; meivzwn ei\ tou? patro; hJmw?n jIakwvb;
Nas perguntas
em grego:
Tu no
s maior que nosso pai Jac, no verdade?
(a)12.29
ouj, oujk,
oujc e oujci
indicam que o indagante espera
1 Co
mh; pavnte
didavskaloi;
todos so mestres?
que a resposta Acaso
seja Sim.
189
uJpavgw
Note que
- vou
em Marcos 14.19, Joo 4.12 e 1 Corntios 12.29, as
principais
ou|tw
- assim,
verses
deste
da Bblia
modo em portugus no conseguem representar gegennhmevno
oJ
apropriadamente -todo
a pessoa
o significado
que foi gerada
de mhv.
(gennavw - gero)
Algumas
vezes mhv
ou mhvti-venho
usadoaquando
o indagador est
genevsqai
- acontecer
(givnomai
ser, aconteo)
em
dvida (talvez
achando
que a resposta ser no, mas esperando
ta; ejpivgeia
- as coisas
na terra
que
seja sim):
oujdeiv
- ningum
Mt 12.23
Jo 4.29
LIO 28
os homens?
2.
oujci;
ou|tov ejstin eoJadjetivos
profhvth;
28.1
Substantivos
No este o profeta?
Palavras do tipo
4. oujkoi\da
pou? mevnei;
(oJ)
(hJ)
5. mh;
pavnte ajpovstoloi; mh; kardiva
lovgo
pavnte profh?tai; mh; pavnte
ajnhvr
gunhv
glwvssai lalou?sin;
basileuv
povli
No sabes(tov)
onde ele fica?
Ser que todos
e[rgonso
apstolos?tevknon
Ser que todos
so profetas? Ser que
qevlhma
todos falam em lnguas?
so chamadas de substantivos.
27.5
de substantivos:
LeiaGnero
Joo 3.8-13.
Notas:
Aqueles
oJ (o) so chamados substantivos masculinos (m.).
kovsmocom
- sopra
Aqueles
hJ (a) so
chamados substantivos femininos (f.).
kovsmocom
- o vento,
o esprito
Aqueles(nesta
com passagem
to; (o, a) so
chamados
substantivos
neutros (n.).
usado
com um
sentido duplo)
191
mevga - grande
ajkavqarto - impuro
meivzwn - maior
kainov - novo
poluv - muito (= numeroso)
palaiov - velho
pleivwn - mais, muito mais pa? - todo
so chamadas de adjetivos.
Quando um adjetivo descreve um substantivo fica no mesmo
caso (37.1), nmero (singular ou plural) e gnero que o substantivo.
Assim:
m.
ajgaqo; lovgo
ajgaqoi? lovgoi
pavnte basilei?
f.
ajgaqh; kardiva
ajgaqai? kardivai
pa?sai povlei
n.
ajgaqo;n e[rgon nom. s.
ajgaqoi? e[rgoi dat.pl.
pavnta tevkna nom. pl.
28.2 Palavras
a{gio - santo
to; Pneu?ma to; JAgivon ou to; JAgivon Pneu?ma - o Esprito
Santo
oiJ a{gioi - as pessoas santas, os santos
kainov - novo
hJ kainh; diaqhvkh - o novo pacto
ejntolh;n kainh;n divdwmi uJmi?n - vos dou um novo mandamento
o{tan aujto; pivnw kainovn - quando o bebo de novo
kalov - bom, excelente
oJ poimh;n oJ kalov - o bom pastor
kalo;n to; a{la - sal bom
kakov - mal
tiv kako;n ejpoivhsen; - que mal ele fez?
ajpodidou; kako;n ajnti; kakou? - pagando o mal com o mal
a[llo - outro
ei\den a[llou duvo ajdelfouv - viu outros dois irmos
o{ a]n gamhvsh/ a[llhn - todo o que desposa outra
a[llou e[swsen - salvou a outros
o{lo - inteiro
o{lon to; swmav sou - todo o teu corpo
hJ oijkiva aujtou? o{lh - a sua famlia inteira
prw?to - primeiro
h\lqen prw?to - chegou primeiro
e[scato - ltimo
ejn th?/ ejscavth/ hJmevra/ - no ltimo dia
i[dio - prprio
h\lqen eij th;n ijdivan povlin - veio para a sua prpria cidade
h[lqomen eij th;n ijdivan povlin - viemos para a nossa prpria
cidade
ajnevbh eij o[ro kat j ijdivan - subiu a montanha por si mesmo
28.3
Note cuidadosamente as diferenas entre:
(a) ajgaqo; a[nqrwpo
ajnqrwpov ajgaqov
} um bom homem
}o homem bom
o homem bom
193
28.4 Traduza
1. to; pneu?ma to; ajkavqarton.
O esprito impuro.
2. profhvth a{gio.
Um profeta santo.
3. a{gio oJ profhvth.
O profeta santo.
4. didach; kainhv.
Um novo ensino.
A ao boa, e no m.
no julga os bons.
Ele mesmo creu, e a sua
famlia inteira.
28.5
kalw? - bem (kalov - bom, excelente)
ajlhqw? - verdadeiramente (ajlhqhv - verdadeiro)
au{tw - assim, desta forma (ou|to - este, esta, isto)
Jo 13.13
Jo 8.31
Jo 18.22
Traduza
1. didaskalivan ajlhqh? didavskei.
Ele os ensinava
verdadeiramente.
28.6
oJ, hJ, tov (o, a) chamado de artigo definido.
Preste ateno ao modo em que o artigo definido usado com
adjetivos:
195
l. oJ, hJ, oiJ e aiJ normalmente referem-se a pessoas.
oJ e oiJ so masculinos - referem-se a homens
ou a pessoas em geral.
hJ e aiJ so femininos - referem-se a mulheres.
Assim:
Compare:
oJ levgwn - o que diz, a pessoa que diz
hJ levgousa - a que diz (feminino).
2. tov e tav referem-se a coisas.
to; a{gion - aquilo que santo
ta; ijdiva - as prprias coisas de algum, sua prpria casa
ta; e[scata - as ltimas coisas, o estado final
poiw? ta; kakav - fao o que mau, fao coisas ms.
Compare:
ta; o[nta - as coisas que so (veja lio 19.5)
e[dwken kai; toi? suvn aujtw?/ ou\sin
- deu tambm aos que estavam com ele
(toi? ou\sin - aos que so ou aos que esto).
28.7 Traduza
1. makavrioi oiJ e[scatoi: oiJ ga;r
e[scatoi e[sontai prw?toi.
Bem-aventurados os
ltimos, pois os ltimos
sero os primeiros.
28.9
Teste h\san
de progresso
14
4. makavrioi
oiJ eijselqovnte
197
Os primeiros eram ltimos
e os ltimos primeiros.
ejgeivretai - levanta, surge
Corretamente dizes que o
que est com Jesus feliz.
Benditos eram os que
vinham ao santo templo,
pois eles viram a glria de
Deus.
28.10
Revise as lies 21 e 22. Na pgina 409 voc encontrar na seo
Gramtica para Referncias um sumrio das formas adjetivais
importantes. As lies 29-34 formam um grupo. Estude-as como
uma unidade. Quando tiver completado o grupo, as idias importantes nelas comearo a ficar estabelecidas na sua mente.
LIO 29
givnomai - venho a ser, torno-me gin
genovmeno - tendo ocorrido
gen
29.1
givnomai - torno-me, venho a ser, sou gerado
gin o radical que indica ao contnua ou repetida
gen o radical que indica ao simples ou completa
199
gin
Assim: gin
meno - ocorrendo
ginov
givnetai - acontece
givnesqai - estar acontecendo
gen
gen
meno - tendo ocorrido
genov
ejgevneto
- ocorreu
gev
gen
sqai - acontecer.
genev
plural
ginovmeqa
- acontecemos
ov
givnesqe - aconteceis
givnontai - acontecem.
plural
dunavmeqa
meqa - podemos
duvnasqe
sqe - podeis
duvnantai
ntai - podem.
29.2 Palavras
e[rcomai - vou
ejleuvsomai - irei
h\lqon - vim
duvnamai - sou capaz de
dunhvsomai - serei capaz
ejdunavmhn ou hjdunavmhn - podia
so
a[rcomai - inicio
hJrxavmhn - comecei
ajpokrivnomai - respondo (a uma declarao, pergunta ou
situao)
ajpokriqhvsomai - responderei
ajpekrivqhn - respondi
poreuvomai - viajo, ando
ejporeuovmhn - eu andava
ejporeuvqhn - fui
proseuvcomai - oro
proshucovmhn - eu orava
proshuxavmhn - orei
a{ptomai - toco
hJyavmhn - toquei
h{yato tw?n ojfqalmw?n aujth? - tocou os olhos dela
pavlin - novamente, de novo
29.3 Traduza
1. dunavmeqa tou?to poiei?n.
No somos capazes de
fazer estas coisas?
201
Ns no o estamos
tocando e ele no a tocou.
29.4 Infinitivos
Ao contnua ou repetida
Ao simples :
ejlqei?n - ir
genevsqai - acontecer, ser
proseuvxasqai - orar
ajpokriqh?nai - responder
(Esto no aoristo do infinitivo)
29.5 Traduza
1.
No so capazes de orar.
2.
h[rxanto proseuvcesqai.
Comearam a orar.
3.
4.
No foram capazes de
responder.
Ao simples ou completa
no passado
hjrcovmhn - eu vinha
ejporeuvou - viajavas
proshuvceto - ele orava
h{ptonto - tocavam
ejgivneto - era, ocorria
(Esto no imperfeito do indicativo)
h\lqon - vim
ejporeuvqh - viajaste
proshuvxato - orou
h{yanto - tocaram
ejgevneto - aconteceu
(Esto no aoristo do indicativo)
29.7
Eis as terminaes do imperfeito e do aoristo do indicativo de
proseuvcomai (oro) e poreuvomai (viajo, ando):
Eu
29.8 Particpios
Tu
203
Ele
Imperfeito
Ao
contnua ou repetida
-ou
ov
ou
proshucejrcovmeno
--ovmhn
vindo, indo
ejporeuginovmeno - acontecendo
Aoristo
proseucovmeno - orando
-avmhn
-w
proshuxav
w
-eto
eto
Ns
Vs
Eles
Ao simples ou completa
-ovmeqa
-esqe
-onto
ov
onto
ejlqwvn
-esqe
tendo
vindo, tendo ido
genovmeno - tendo
acontecido
-ato
ato
ejporeuvq-hn
-h
-hh
hn
h
poreuovmeno
- viajando,
andando
proseuxavmeno - tendo
-avmeqa
asqeanto
-antoorado
av eqa-asqe
-hmen
-hsan
hmen -hqe
hqe hsan
poreuqeiv
- tendo viajado,
andado
ajrcovmeno - comeando
ajrxavmeno - tendo
comeado
Traduza
(So particpios no presente)
(So particpios aoristos)
Vinham para ele de todas
1. ejporeuvonto pro; aujto;n ajpo;
as cidades.
Note
que,tw?n
dificilmente,
grego simplespasw?n
povlewn.traduzimos um particpio
mente
por um particpio
em portugus.
Quando saram foram
2. ejxevlonte
ejporeuvqhsan
pavlin Por exemplo:
novamente para as outras
eij ta; a[lla povlei.
oJ a[nqrwpo oJ ejrcovmeno - o homem que est vindo
cidades.
3. eijselqw?n
eij to;
Entrou
no Templo e orou
poreuomevnwn
de;iJero;n
aujtw?n, ajphvggeilavn tine
toi?
(comeou a orar).
proshuvceto.
ajrcierou?sin a{panta ta; genovmena
4. eijselqw?n
proshuvxato.
Entrou
orou.
Enquanto andavam,
algumas pessoas anunciaram
aose principais pro;
sacerdotes
todas
acontecido
5. h[rconto
aujth;n
kai;as coisas que tinhamVinham
a ela e a tocavam
ou Pessoas continuavam a
h{ptonto aujth?.
ejkeivnh poreuqei?sa ajphvggeilen toi? met j aujtou?
vir a ela e a toc-la.
genomev n oi
Vieram a ele e o tocavam.
6. h\lqon pro; aujto;n kai; h{yanto
Ela foi e contou as novidades aos que tinham estado com ele.
aujtou?.
Note que
devemos traduzir
os particpios aoristos
o portu7. tau?ta
ejn Bhqaniva/
ejgevneto.
Estaspara
coisas
ocorreram
gus de formas diversas, conforme:
em Betnia.
Viajaste para a Galilia.
8. ejporeuvqh
th;n Galilaivan.
(a) a aoeij
completada
antes da ao do verbo principal
9. ejgw;(b)
proshucovmhn
ajlla; su;enquanto
ouj
estava
orando mas tu
ou
a ao completada
ocorre aEu
ao
do verbo
no oraste.
principal
proshuvxw.
205
Assim:
(a) proseuxavmeno
ejxh?lqen
oujk ajpekrivqh
aujtoi?. pavlin
ou\n hjrwvrhsan aujto;n
levgonte, Povqen
h\lqe
pou?
oJ de; ajpokriqei;
Tendo
nskai;
orado,
eleejleuvsh/;
saiu
ei\pen aujtoi?, JUmei? oujk oi[date, ajlla; oJ pisteuvwn ejn
(b) proseuxavmeno ei\pen, Su; Kuvrie ajgaqo; ei\
ejmoi; ejkei?no oi\den.
Orando, disse: Senhor, tu s bom
ou
Ele orou: Tu, Senhor, s bom.
29.10
Traduza
Leia Joo 1.1 -9.ajphvlqomen.
1. proseuxavmenoi
2. proseuxavmenoi
ei[pomen, JHmei?
Notas:
ajlla; su;-ajgapa?/
diaJmartavnomen
j aujtou? (dia; aujtou?)
atravs dele
hJma? kai; ejsovmeqa metav sou ejn
cwvri - sem
th?/ dovxh/ th? basileiva sou.
levgonen - ocorreu, veio a ser, foi feito
faivnei - brilha
3. poreuqevnte ajpo; th? povlew
katalambavnw - pego, compreendo, veno
ei\pon aujtw?/, Su; ajgaqo; ei\ toi?
fwtivzw
- ilumino
metav sou
ginomevnoi. oJ de;
Orando, dissemos: Ns
pecamos, mas tu nos
amas, e estaremos
contigo na glria do teu
reino.
LIO
30tau?ta genevsqai;
4. pw? duvnatai
5. h[kousen
poih?sai
pavnta.
6. h[kousen
pavnta.
- fazer
30.1
29.9
A
1.
\Hlqen
pavli eij to;
iJero;n kai; proshuvceto.
poievw
- fao
fazer
poivein
poih?sai kai;
ejgevneto e[ti aujtou? proseucomevnou h\lqon pro; aujto;n oiJ
swvzw
- salvo
salvar
swvzein Dia; tiv hJmei?
sw?saiouj dunavmeqa
ajrcierei?
kai; ei\pan aujtw?/,
tau?ta ta; -e[rga
a} su; duvnasai poiei?n;
aujto; de;crer
pisteuvw
creiopoih?saipisteuvein
pisteu?sai
207
ajgapavw - amo
ajgapa?n
zavw - vivo
zh?n
/ (zh?n)
pevmpw - envio
pevmpein
pevmyai
enviar
didavskw - ensino
didavskein
didavxai
ensinar
ajgaph?sai
amar
viver
2.
ejkbavllw - expulso
ejkbavllein
ejkbalei?n
expulsar
pavscw - sofro
pavscein
paqei?n
sofrer
lambavnw - recebo
lambavnein
labei?n
receber
ai[rw - levanto
ai[rein
a\rai
levantar
katabh?nai
descer
divdwmi - dou
divdonai
dou?nai
dar
levgw - digo
levgein
eipei?n
dizer
ejsqivw - como
ejsqivein
fagei?n
comer
e[rcomai - venho
e[rcesqai
ejlqei?n
vir
fevrw - trago
fevrein
ejnevgkai
trazer
oJravw - vejo
oJra?n
/
ijdei?n
ver
3.
4.
eijmiv - sou
ei? n ai
ser
1. s depois do radical
ou
2. um radical reduzido
ou
3. um radical diferente.
Todas as formas nas colunas A e B so chamadas de infinitivo.
30.2 Traduza
1. qevlw aujtou; pevmyai prov se.
No viemos salvar os
santos, mas os
malfeitores.
Passaram a levar as
crianas para Jesus.
209
7. oujk ejduvnanto aujto;n ejnevgkai
pro; to;n swth?ra.
No eram capazes de
conduzi-lo ao Salvador.
8. h[rxato proseuvcesqai.
Passaram a orar.
30.3 Palavras
katav - de acordo com
kata; to;n novmon - de acordo com a lei
kat j ijdivan - particularmente, por si mesmo
kaq j hJmevran - diariamente
kaqwv - assim como, como, conforme
ou{tw - assim, deste modo
parav - (1) ao lado de, junto a
para; th;n qavlassan - pelo mar, junto praia
parav - (2) contrrio a
para; to;n novmon - contra a lei
o{ti - que, porque
pavscw - sofro
pavscein - estar sofrendo
paqei?n - sofrer
devw - amarro
dei? - necessrio, deve-se
e[xestin - permitido, lcito (ejxousiva - autoridade)
pavnta e[xestin - tudo lcito, todas as coisas so
permitidas
poluv - muito (poluv, pollhv, poluv)
polloiv - muitos, muitas pessoas
poluv - muito
pollav - muitas coisas, muito
polla; paqei?n - sofrer muitas coisas, sofrer muito
30.4 Traduza
1. dei? aujtou; polla; paqei?n.
No te permitido comer
estes pes. contra a Lei,
pois so sagrados.
7. paraporeuomevnwn aujtw?n
para; th;n qavlassan h\lqen
pro; aujto;n leprov.
211
30.5
Leia Joo 1.10-14
Notas:
eij ta; i[dia - para seu prprio lugar, para as suas prprias coisas
oiJ i[dioi - seu prprio povo, os seus prprios
paralambavnw - recebo
skhnovw - resido,
o{soi - tantos quantos, todos os que
vivo em uma tenda
to; ai|ma - o sangue
monogenhv - nico gerado,
hJ savrx - a carne
filho nico
gennavw - gero
plhvrh - cheio, pleno
cavri - graa
30.6
Revise as lies 23 e 24.
LIO 31
baptivzomai - estou sendo batizado
ejbaptizovmhn - eu estava sendo batizado
31.1
baptivzomai - estou sendo batizado, estou batizado
paradivdomai - estou sendo trado, sou entregue
As terminaes de baptivzomai so as mesmas que as de givnomai
(29.1):
1a pessoa
2a pessoa
3a pessoa
Assim:
Singular
-omai
omai - eu
-h/
h/ - tu
-etai
etai - ele, ela
Plural
-ovmeqa
- ns
ov
-esqe
esqe - vs
-ontai
ontai - eles.
31.2
baptivzomai ujpo; tou? ajpostovlou - estou sendo batizado pelo
apstolo
krinovmeqa ujf j uJmw?n - estamos sendo julgados por vs
Quando a ao do verbo realizada por uma pessoa, uJpov = por.
Nota: uJpov torna-se uJp j antes de vogais, uJf j antes de J (h).
213
Parece
haver um uso semelhante de ejn em 2 Corntios 5.19:
Traduza
Esto
sendo batizados por
...o{tiuJpo;
qeo; h\n ejn
Cristw?/ kovsmon
katallavsswn
1. baptivzontai
jIwavnnou.
Joo.
eJautw/?
julgado
...Pois
por meio de CristoEst
(ousendo
atravs
de pelo
2. krivnetai
uJpo;Deus
tou? estava
Kurivou.
Cristo) reconciliandoSenhor.
o mundo consigo.
Jesus, tu ests sendo trado
3.
jIhsou?, paradivdh/ uJpo; tou?
por Judas.
31.4 jIou?da.
Palavras
A mulher est sendo batizada
4. baptivzetai uJp j aujtou? hJ gunhv.
por ele.
ti - algum
tinev uJpo;
- certos,
alguns,
5. ajgapwvmeqa
tou?
qeou?.certas pessoasSomos amados por Deus.
ti - algo, alguma coisa
Todos vocs esto sendo
6. baptivzesqe pavnte uJpo;
ei| - jIwavnnou
um
batizados por Joo Batista.
tou? baptistou?.
Como oJ, hJ, to; (12.7), eiJ tem trsNo
formas:
miva,
e{n. por
estouei|,
sendo
batizado
7. ouj baptivzomai uJf j uJmw?n.
Assim:ei| ajnh;r ajgapa?/ mivan gunai?ka - um
homem ama uma
vs.
mulher
Vm
a Joo para que
8. e[rcontai pro; jIwavnnhn i{na
miva gunh; ajgapa?/ e{na a[ndra - uma
mulher
ama um
sejam
batizados
por ele.
baptivzwntai uJp j aujtou?.
homem
oujdeiv e mhdeiv - ningum, nenhum
31.3
oujdevn e mhdevn - nada
duvw - baptivzomai
dois, devka -u{dati
dez, ou baptivzomai
dwvdekaejn
- doze,
trei? - trs,
u{dati - estou
sendo batizado
com gua1
triavkonta - trinta, triakovsioi
- trezentos
to; o[noma
nome
Quando -aoao
do verbo realizada por meio de alguma coisa,
tou? ojnovmato
por ou com
indicado: - do nome
to; u{dwr - a gua
(a) pela forma, ou caso, da palavra - o caso dativo
tou? u{dato - da gua
Assim: baptivzetai u{dati - ele est sendo batizado com
to; o[ro - a montanha
gua
a[lalo - mudoth/?
(lalevw
- falo)swvzesqe - estais sendo salvos pela
ajlhqeiva/
verdade
hJ pivsti - a f, a confiana
pivstew
- atravs
de fno caso dativo)
(b) por ejndia;
(seguido
por uma
palavra
hJ cavri
- abaptivzomai
graa: graa,ejn
graciosidade,
favor
Assim:
u{dati - estou
sendo batizado com
Quando usada com referncia a Deus,
gua cavri indica sua
macaivrh/ -ao
ele est
sendo morto
atitude de favorajpokteivnetai
amoroso e suaejn
conseqente
amorosa.
com uma espada.
paradivdwmi - entrego, passo adiante
1
paradivdwmi
th;n
transmito
a tradio
Nota do tradutor:
Ou em gua,
que paravdosin
uma traduo-mais
fiel.
215
31.5 Traduza
1. e[rcetaiv ti pro; to; u{dwr.
1 apessoa
2a pessoa
3a pessoa
Singular
-ovmhn
- eu
ov
-ou
ou - tu
-eto
eto - ele, ela
Plural
-ovmeqa
- ns
ov
-esqe
esqe - vs
-onto
onto - eles.
Traduza
1. ejxeporeuvonto pro; aujto;n oiJ
JIerosolumei?tai pavnte kai;
polloi; ejbaptivzonto ujp j aujtou?.
Os doze vm e dizem:
Temos trs pes e
trinta peixes.
31.7
baptivzesqai - ser batizado
baptizovmeno - sendo batizado
217
Assim:
ejn tw?/
baptivzesqai
aujtovn...
- enquanto
31.9 Termos
gramaticais
para
formas
verbaisele estava
sendo
batizado...
Esta seo
e 33.11
destinam-se referncia. No espere aprender
de uma vez baptizomevnwn
tudo o que est nelas.
Voch\lqen
no precisar
conhecer
aujtow?n,
grammateuv
ti
termos gramaticais para ler e traduzir o Novo Testamento. Voc
Enquanto
eles
eram batizados,
veio umcomentrios
escriba
somente precisar
deles
quando
estiver estudando
que
fazem referncia ao texto grego. Vrias formas so includas aqui
jIhsou? oJ legovmeno Cristov
para propsitos de referncia, apesar de no t-las ainda aprendido.
Jesus,estudando-as
o chamado Messias
No gaste tempo
agora. Voc chegar a elas em lies
posteriores.
Traduza
A.
Modo
1. oujk
h[lqomen baptivzesqai ajlla;
No viemos para ser
batizados, mas para batizar.
baptivzein.
1. Formas verbais que fazem declaraes, ou perguntas definidas,
2. ei\den
aujtou; baptizomevnou.
Ele os viu sendo batizados.
esto
no indicativo.
3. trei? ajpovstoloi ajpostevllontai Trs apstolos esto sendo
Assim:
levgei - ele diz
enviados pelo Senhor.
uJpo; tou? Kurivou.
ejblhvqhsan - eles foram atirados, lanados
4. oiJ profh?tai ferovmenoi uJpo;
Os profetas falaram movidos
h\n - ele
era ejlavlhsan.
(ou enquanto eram movidos)
Pneuvmato
JAgivou
pelo Esprito Santo.
a[gomen; - estamos indo?
5. oiJ a{gioi duvnantai uJpo; tou?
Os santos esto aptos a serem
estoPneuvmato
todos no modo
indicativo.
tou? JAgivou
movidos pelo Esprito Santo.
fevresqai.
2. Formas verbais que fazem declaraes, ou perguntas indefinidas,
6.
eijsh?lqen
ei| a[nqrwpo eij th;n
Um homem entrou na casa
esto
no subjuntivo.
oijkivan kai; e[meinen ejn th?/ oijkiva/ e permaneceu na casa por
trinta e um dias.
Assim:
(ejan)
(se)mivan.
ele diz
hJmevra
triavkonta
; levgh/ -kai;
(ejan)
; ei[ph/ - (se) ele dissesse
31.8
a[gwmen - conduzamos
219
poivhson - faze!
e[xelqe - sai!
dov - d!
bavlle - lana!
poiw?n - fazendo
poihvsa - tendo feito
ejrcovmeno - vindo
baptisqeiv - tendo sido batizado
so todos particpios.
B. Tempo
1. Formas que exprimem ao contnua, ou repetida, so chamadas
de presente .
Assim:
poiei? - faz
poiw?men - faamos
poiei?n - fazer
poiw?n - fazendo
ejpoivhsen - fez
bavlwmen; - devemos lanar?
favgwn - tendo comido
baptisqh?nai - ser batizado
poihvsomen - faremos
ejleuvsontai - viro
e[sesqai - haver de ser (ou haver de estar)
221
C. Voz
1. A forma que normalmente exprime a ao feita pelo sujeito
(usualmente para algum ou algo) chamada de ativa.
Assim:
bavllw - lano
e[balon
- lancei
v
bavllwn - lanando
bavllein - lanar
bavlle - lana!
nivptw - lavo (algum ou algo)
so todos ativos.
2. A forma que normalmente exprime a ao feita ao sujeito por
algum ou algo chamada de passiva.
Assim:
so todos passivos.
3. A forma que normalmente exprime a ao feita pelo sujeito, e que
envolve o prprio sujeito, ao invs de outro, chamada de mdia.
(Veja a lio 45.1-4).
Assim:
e[rcomai - venho
poreuvesqai - viajar
proshuxavmhn - orei
proseuvxasqai - orar
proseucovmeno - orando
proseuxavmeno - tendo orado, orando
nivptomai - lavo (a mim mesmo, ou a uma parte de mim
mesmo)
so todos mdios.
Colocando junto A, B e C podemos descrever parcialmente as
formas verbais do seguinte modo:
levgei - diz
ei[pwmen - digamos
e[rcesqai - estar vindo
blhqh?nai - ser lanado
gravya - tendo escrito
ejrcovmeno - vindo
gegrammevno - escrito,
tendo sido escrito
223
(e) ajgapa?n
(f) zh?n
(g) proseuvxasqai
(h) bavllein
(i) katabaivnein
(j) katabh?nai
(e) gravyai
(f) a\rai
(g) ejlqei?n
(h) e[rcesqai
(i) bavllesqai
(j) blhqh?nai
3.
Quais dos seguintes particpios indicam ao contnua ou
repetida?
(a) ginovmeno
(b) genovmeno
(c) swvzonte
(d) swvsante
(e) krivnwn
(f) trevxwn
(g) dramw?n
(h) pavscwn
(i) baptizovmeno
(j) baptivzwn
(e) baptivzein
(f) baptivzesqai
(g) ejbaptivsqh
(h) ejbavptisen
(i) baptizovmeno
(j) baptivzwn
31.11
Leia Joo 1.15-18.
kravzw - clamo
ojpivsw - aps
e[mprosqen - antes
prw?tov - (lit. primeiro de mim)
antes de mim, superior a mim
plhvrwma - plenitude
ajntiv - em lugar de
oJ novmo - a Lei
eJwraka
- tenho visto
v
pwvpote - sempre
kolpov - seio, colo
ejxhgevomai - explico
225
LIO 32
ejbaptivsqhn - fui batizado
baptisqeiv - tendo sido batizado
32.1
Compare:
1. (a) ejbavprisasa- batizei (aoristo ativo do indicativo)
(b) ejbaptivsqhn
sqhn - fui batizado (aoristo passivo do indicativo)
2. (a) ejpoivhsen - fez
(b) ejpoihvsq
sq - foi feito
Note que, enquanto o aoristo ativo tem s entre o radical e a
terminao, o aoristo passivo normalmente tem q entre o radical
e a terminao.
As terminaes so
-hn eu
-h tu
-h ele
-hmen ns
-hte vs
-hsan eles
Compare tambm:
ejbaptizovmeqa
- estvamos sendo batizados (imperzov
feito passivo do indicativo)
ejbaptivsqhmen
sqhmen - fomos batizados (aoristo passivo do
indicativo).
Traduza
1. ejbaptivsqhte uJp j aujtou?;
3. oujdei; ejswvqh.
4. povte ejpevmponto;
5. pou? ejpevmfqhsan;
32.2
Compare estes infinitivos (1) e particpios (2):
1. (a) baptisqh?nai
(b) baptivsai
(c) baptivzesqai
(d) baptivzein
2. (a) baptisqeiv
(b) baptivsa
(c) baptizovmeno
(d) baptivzwn
(aoristo passivo)
(aoristo ativo)
(presente passivo)
(presente ativo)
Traduza
1. oujk h\lqen baptisqh?nai ajlla;
baptivzein.
227
3. ejxh?lqon oujn pro; aujto;n pavnte
baptisqh?nai kai; ejbaptivsqhsan
uJp j aujtou? kai; baptisqevnte
ajph?lqon pro; th;n povlin.
Chamam-no e os juzes o
julgam pois fazia muitas
coisas contra a Lei.
Traduza
1. oJ pisteuvsa kai; baptisqei;
swqhvsetai.
Os que no creram
sero julgados.
3. tou?to poihqhvsetai.
4. tau?ta ejpoihvqh.
32.4 Palavras
Forma do sujeito Significado
(nominativo)
Singular
Singular
Plural
th? kefalh?
tou? ofqalmou?
tou? wjtov
tou? stovmato
th? ceirov
tou? podov
tou? swvmato
tou? mevlou
tou? mevrou
th? sarkov
aiJ kefalaiv
oiJ ojfqalmoiv
ta; w\ta
ta; stovmata
aiJ ceivre
oiJ povde
ta; swvmata
ta; mevlh
ta; mevrh
aiJ savrke
hJ kefalhv
oJ oJfqalmov
to; ou\
to; stovma
hJ ceivr
oJ pou?
to; sw?ma
to; mevlo
to; mevro
hJ savrx
a cabea
o olho
o ouvido
a boca
a mo, o brao
o p, a perna
o corpo
o membro
a parte, o pedao
a carne
tuflov - cego
kwfov - surdo, mudo
cwlov - paraltico, aleijado
pivptw - caio
e[pesen - caiu
prosevpesen aujtw?/ - caiu diante dele
prosevpesen pro; tou; povda aujtou? - caiu a seus ps
qerapeuvw - curo, trato, cuido
ejkteivnw - extendo, amplio
kratevw - agarro, tomo posse, apreendo, seguro
ejkravthsen th? ceiro; aujth? - segurou a mo dela
oiJ stratiw?tai ejzhvtoun aujto;n krath?sai - os soldados
procuravam prend-lo
229
th;n
h{yato tw?n ojfqalmw?n aujtou?. kai; ejqerapeuvqh oJ
32.5ceivra
Traduza
tuflo; kai; ajnevbleyen. kai; polloi; cwloi; kai; kwfoi; h\lqon
1. hJ cei;r
kai;kai;
oJ pou?
mevlh eijsi;n
O kwfou;
brao e a ejpoivhsen
perna so
pro;
aujto;n
ejqeravpeusen
aujtouv. tou;
membros do corpo.
tou? swvmato.
ajkouvein
kai; tou; cwlou; peripatei?n.
2. to; stovma kai; tav w\ta mevrh
da cabea.
32.6
Consultando a Gramtica para Referncia (na pgina 409) voc
encontrar um sumrio de formas nominais importantes.
Leia com ateno:
Um cego foi curado
hjn de; a[nqrwpov ti legovmeno Baptimai?o. tuflo; h\n kai;
oujk ejduvnato oujde;n blevyai toi? ojfqalmoi? aujtou?. ou\to ejlqw?n
prosevpesen pro; tou; povda tou? Ihsou?.
j
kai; aujto; ejkteivna
231
LIO 33
pepivsteuka - tenho confiado
gevgraptai - foi escrito, est escrito
oi\da - sei
33.1
Estude as seguintes sentenas:
(a)
ou
(b)
(c)
(d)
ou
(e)
ou
(1) cri
(1) aproximou-se
eijdwv - sabendo
h[dein
- conheci.
/
33.2
O perfeito ativo do indicativo de pisteuvw pepivsteuka - cri (e ainda creio).
creio
233
Note as terminaes:
Singular
Plural
1a pessoa
-aa - eu
-amen
amen - ns
2a pessoa
-a
a - tu
-ate
ate - vs
3a pessoa
-en
en - ele, ela
-asin
asin - eles.
33.3 Palavras
divdwmi - dou
e[dwka - dei
devdwka - tenho dado
kalw? - bem
kalw? e[cw - estou bem
ajlhqw? - verdadeiramente
lambavnw - recebo, tomo
ei[lhfa - tenho recebido
qnhvskw
- morro
/
tevqnhka - morri, estou morto
to; mnhmei?on - o tmulo
to; tavlanton - o talento: o de prata deveria valer cerca de 150 mil
dlares (um denrio era o salrio de um dia para os trabalhadores
judeus, e um talento valia dez mil denrios).
e}n tavlanton - um talento
pevnte tavlanta - cinco talentos
33.4 Traduza
1. pevnte tavlanta e[dwkevn soi oJ
basileuv, ejgw; de; e}n tavlanton
ei[lhfa.
Eu vos conheo e vs
conhecestes e crestes no
amor que Deus tem por ns.
A mulher conhece o
Salvador no qual tem crido.
Sabem verdadeiramente
quem e onde permanece.
33.5
pepisteukwv - tendo crido
oiJ pepisteukovte - os que creram
teqnhkwv - tendo morrido
hJ teqnhkui?a - a que morreu
eijlhfwv - tendo tomado, tendo recebido
eijdwv - sabendo
Cada uma destas formas verbais um particpio perfeito ativo.
Elas indicam a ao passada com um resultado continuado. Assim
235
Mt 25.24
33.6 Traduza
1. ejxh?lqen oJ teqnhkw; ejk tou?
mnhmeivou, kai; ejxevlqonto
aujtou? oiJ maqhtai; ajph?lqon
pro; th;n povlin eijpei?n to;
gevgono toi; ou\sin ejn th?/
povlei.
No conhecendo as
Escrituras (ou Por no
conhecerem as Escrituras)
no so capazes de responder
nada.
No entraro no Reino de
Deus porque no creram no
seu Filho.
Bem-aventurados os que
creram: eles sero salvos
pela graa de Deus.
33.7
gevgraptai - esta escrito tetevlestai - foi consumado
gegrammevno - escrito
peplhrwmevno - preenchido
ou
Traduza
1. euJrivskei tau?ta gegravfqai uJpo;
tw?n ajpostovlwn kai; oi\den o{ti
ajlhqhv ejstin.
2.
3.
4.
5.
A me encontrou o demnio
tendo j sado do seu filho.
237
33.8 Palavras
oJ laov - o povo
oJ o[clo - a multido
oJ cairov - o tempo, a oportunidade
oJ basileuv - o rei
oJ novmo - a Lei (freqentemente: a Lei de Moiss, a Tora)
oJ grammateuv - o escriba, doutor e instrutor da lei
oJ ajrciereuv - o principal sacerdote
hJ duvnami - o poder, a habilidade, o milagre (duvnamai - sou capaz)
to; e[qno - a raa, a nao
ta; e[qnh - as naes, os gentios
ejggivzw - aproximo-me
ejgguv - prximo
plhrovw - cumpro, preencho
plhvrh - cheio
33.9 Traduza
1. oi[damen o{ti oiJ grammatei?
ejdivdaskon to;n lao;n to;n novmon
kaqw? aujtoi; ejdidavcqhsan.
Cumpriu-se o tempo e
o Reino do Rei dos reis
aproximou-se.
Ento os principais
sacerdotes e os escribas
vieram a Jesus e
perguntaram-lhe: Que est
escrito na Lei sobre o
Messias?
239
Os gentios no conhecem a
Lei de Moiss, e os judeus
no a guardam.
5. oJ
jIhsou? um
periepavtei
para; th;n sua forma verbal
Jesus estava
andando junto
Classificar
verbo descrever
com preciso,
ao lago, e viu Simo e o
qavlassan kai; ei\den Sivmwna
identificando
sua
pessoa,
nmero,
tempo,
modo
e voz. Tendo andado um
chamou.
kai; ejkavlesen aujtovn kai;
pouco viu uma numerosa
proba; ojlivgon ei\den o[clon
multido e disse-lhes, em alta
polu;n kai; ei\pen aujtoi? fwnh?/
voz: Ouvi, aproximou-se o
megavlh/, jAkouvete, h[ggiken hJ
1. Pessoa
Reino de Deus e o seu
basileiva tou? qeou? kai; hJ
poder.
Eu e ns
so chamados de primeira pessoa.
duvnami
aujtou?.
Tu e vs so chamados de segunda pessoa.
Ele (ela) e eles so chamados de terceira pessoa.
3. Tempo
Tempo
Exemplos
Tipo de ao
Presente
Aoristo
Perfeito
Mais que
perfeito
ejlhluvqein
4. Modo
Modo
Exemplos
Indicativo
Subjuntivo
Imperativo
Infinitivo
Particpios
5. Voz
Voz
Exemplos
Ativa
Mdia
Passiva
Classificando
verbais
33.12 Testeformas
de progresso
241
16
Juntando
o que vimos
acima, de 1 a 5:
Qual a traduo
correta?
1. ajpestevllonto oiJ maqhtai; uJpo; tou? burivou baptivzein uJma?.
levgomen (dizemos) a 1a pessoa do plural do presente ativo do
(a) indicativo
Os discpulos
enviaram-nos do Senhor para sermos batizados.
de levgw
(b) Os discpulos estavam sendo enviados pelo Senhor para
balw?men
(lancemos)
batizar
vocs. a 1a pessoa do plural do aoristo ativo do
de bavllw
(c) subjuntivo
Os discpulos
so enviados pelo Senhor para sermos batizados.
poivhson (faze!) a 2a pessoa do singular do aoristo ativo do
imperativo
poievw
2. pavnta
ta; mevlhdetou?
swvmato polla; o[nta e{n ejstin sw?ma.
(a) Todos (ser
os membros
sendo
muitos,
esto no corpo.
baptisqh?nai
batizado)do ocorpo,
aoristo
passivo
do infinitivo
de
(b) baptivzw
Apesar de os membros do corpo serem muitos, h um s
corpo.
e[rcesqai
(vir) o presente mdio do infinitivo de e[rcomai
(c) Todos os membros do corpo, sendo muitos, so um corpo.
levgwn (dizendo) o nominativo singular masculino do presente
ativo do particpio de levgw.
3. Su; ei\ Sivmwn, su; klhqhvsh/ Khfa? o} eJrmhneuvetai Pevtro.
(a) Tu s Simo, tu sers chamado Cefas (que traduzido
Pedro).
Quando
(b)
Tu eras
estamos
Simo,classificando
tu sers chamado
uma forma
Cefas,verbal
que significa
precisamos
Pedro.
primeiro
ento decidir
se ele : Pedro).
(c) Tutraduzi-lo
s Simo,literalmente
irs tornar-tee Cefas
(que traduzido
(a) indicativo, subjuntivo, imperativo ou optativo
infinitivo
Qual (b)
a melhor
traduo para o portugus?
ou
(c) um particpio.
4. dia; to; aujto;n pollavki pevdai kai; aJluvsesin dedevsqai kai;
Paradiespavsqai
(a) indicativo,
imperativo
optativo,
devemos
uJp jsubjuntivo,
aujtou? ta;
aJluvseiou
kai;
ta; pevda
dar: pessoa, nmero, tempo, modo e voz.
suntetri?fqai.
Pois
ele muitas
vezes com
Para(a)(b),
infinitivo,
devemos
dar: algemas e com grilhes tem sido
preso,
tmesido
despedaados por ele os grilhes e as
tempo,evoz
modo.
algemas tm sido estraalhadas.
Para(b)(c),
umele
particpio,
devemos
Pois
tem estado
muitasdar:
vezes preso com algemas e
caso,
nmero,
gnero (37.1),
tempo, voz e modo.
grilhes,
e os grilhes
foram despedaados
por ele e as
algemas estraalhadas.
(c) Pois ele foi preso muitas vezes com algemas e grilhes, e
despedaou os grilhes e estraalhou as algemas.
243
Qual a descrio correta das seguintes formas verbais (das
questes 1-4)?
5. ajpestevllonto (1)
(a) Primeira pessoa do plural do aoristo ativo do indicativo de
ajpostevllw.
(b) Terceira pessoa do plural do imperfeito passivo do indicativo
de ajpostevllw.
(c) Terceira pessoa do plural do presente passivo do indicativo de
ajpostevllw
6. o[nta (2)
(a) Terceira pessoa do plural do presente do indicativo de eijmiv.
(b) Nominativo singular masculino presente do particpio de eijmiv.
(c) Nominativo plural neutro presente do particpio de eijmiv.
7. klhqhvsh/ (3)
(a) Terceira pessoa do singular do aoristo passivo do indicativo
de klaivw.
(b) Segunda pessoa do singular do aoristo passivo do indicativo
de kalevw.
(c) Segunda pessoa do singular do futuro passivo do indicativo de
kalevw.
8. dedevsqai (4)
(a) Perfeito passivo do infinitivo de devw (ligo).
(b) Segunda pessoa do plural do perfeito passivo do indicativo de
devw.
(c) Terceira pessoa do singular do perfeito ativo do indicativo de
devw.
Confira as suas respostas no final do livro.
33.13
Leia Joo 1.19-28
wJmolovghsen - admitiu, confessou (oJmologevw - declaro, digo
claramente)
hjrnhvsato - negou (ajrnevomai - nego)
iJmav - correia
uJpovdhma - sandlia
a[xio - digno
LIO 34
tivqhmi - estou colocando
divdwmi - estou dando
tiqeiv - colocando
didouv - dando
qeiv - tendo colocado
douv - tendo dado
34.1 Palavras
tivqhmi - ponho, coloco, constituo, designo
tiqevnai - colocar
qei?nai - colocar :
ejpitiqhmi - coloco em, ponho sobre (ejpiv - sobre)
245
34.2 Traduza
1. ejpitivqhmi ta; ceirav mou ejpi;
th? kefalh? aujtou?.
247
2.
divdomen
bibliva
tw?/ hJmi?n
maqhth?/
Damos
os livros
aode
discpulo
Assim:
to;nta;
a[rton
divdou
kaq j hJmevran
- d-nos
o po
e ele os d ao Sumo
kai; divdwsin
cada dia aujta; tw?/ ajrcierei?.
Sacerdote.
3. oiJ ajdelfoi;
didovasin
Os irmos
os pes a ns
to;n a[rton
do;tou;
hJmi?n shvmeron - d-nos
o podo
hoje.
para que os demos aos
a[rtou hJmi?n i{na divdwmen
sacerdotes.
aujtou; toi? iJereu?sin.
4. jIouvda jIskariwvq ejstin oJ
Judas Iscariotes o que
trai Jesus.
paradivdou to;n jIhsou?n.
Preste ateno as seguintes palavras e formas:
5. ajfivete aujtoi? polla; poiei?n.
Permitis a eles fazer muitas
coisas.
Radical de
Radical de ao
Deus perdoa-nos todos os
6. oJ qeo; ajfivhsin hJmi?n pavnta
ao contnua
simples
ou completa
nossos
pecados
e nos d vida
ta; aJmartiva hJmw?n kai; zwh;n
atravs
de Cristo
(em Cristo).
Verbo
Radical
oll
deivknumi
deiknu
34.3 dido- mostro
do
ol
deik.
Em bavlllein
(lanar,
estar lanando), bal nqe
(lanar),
ai[rwn
balei?
Assim:
tiqtiqeiv
- pondo,
colocando
- tendo
posto, pondo
qeiv
(colhendo)ejpitivqh
e a[ra
(tendo
os sobre
radicaisejpevqh
mais longos
ball e
tiv hsin
- estcolhido),
colocando
qhken
qh - ele colocou sobre
air indicam ao contnua ou repetida, e os radicais reduzidos bal
divdo
dovte - dai!
ote- dai!
e ar indicam ao simples ou completa.
wsin - ele d
ejdovqh - foi dado
Compare:divdw
h[fien - ele permitia
a[fhhken - ele permitiu
34.4 Traduza
1. ejpiqei; aujth;/ ta; ceivra aujtou?
ejqeravpeusen aujthvn.
Deu o po mulher.
Os fariseus no nos do a
249
traduzindo
uma th;n
palavra
grega,ajlla;
devemos estar sempre
vida eterna,
preparados
mas Jesus nos
th;n zwh;n
aijwnion
para jIhsou?
pensar cuidadosamente.
deu vida.
zwh;n devdwken hJmi?n.
Jesus os chamou e, tendo eles
13. ejkavlesen aujtou; oJ jIhsou? kai;
Por exemplo, fovbo cobre uma rea extensa
de significado,
deixado
seu pai nopara
barco,
ajfevnte to;n patevra aujtw?n ejn
a qual usamos palavras portuguesas tais como medo,
respeito
seguiram-no.
tw?/ ploivw/ hjkolouvqhsan aujtw?/.
e reverncia. Freqentemente temor ser uma boa traduo,
14. e[fh aujtw?/ oJ basileuv, Ouj
O rei disse-lhe: No posso
mas nem sempre. Em 1 Joo 4.18, podemos traduzir fovbo oujk
levantar e te dar pes.
duvnamai ajnasta; a[rtou
e[stindou?nai
ejn th?/soi.
ajgaph/ como No h temor no amor. Mas, ao
traduzir Atos 9.31, poreuomevnh tw?/ fovbw/ tou? Kurivou, devemos
15. h\lqen dou?nai th;n yuch;n
Veio para
dar aa sua vida, e
perguntar-nos: Ser que os membros da comunidade
crist,
aujtou? kai; ei\pen o{ti
disse: Tenho autoridade
ekklhsiva,
estavam andando ou vivendo no temor do Senhor, ou em
jj jExousivan
para depor a minha vida e
e[cw qei?nai th;n
reverncia
a
Ele?
Est
claro
pelo
contexto
que
eles oautoridade
reverenciavam
yuchvn mou kai; ejxousivan e[cw
tenho
para recebmaispavlin
que o labei?n
temiam.aujthvn.
Assim podemos traduzir como
Andando
em
la novamente.
reverncia
para com o Senhor ou Vivendo com reverncia ao
16. oujk ajkouvete
No ouvis, nem entendeis.
oujde; sunivete.
Senhor.
17. oujk ajkouvete oujde; sunivete;
No ouvis, nem entendeis?
Veja novamente
Marcos tou?
2.22, especialmente
as palavras
18. ouj sunh?kan
tiv to; qevlhma
No ouviram
qual a vontade
de Deus, mas buscavam uma
qeou? ajlla; ejzhvtoun pw?
kai; oJ oi\no
ajpovllutai kai; oiJ ajskoiv.
forma de destruir o Ungido.
ajpolevswsin
to;n Cristovn.
ARA
BV
34.5
251
34.7
Leia Joo 1.29-34
uJpe;r ou| - sobre quem
teqevamai - vi
e[mprosqen - antes, em frente
peristerav - pomba
prw?to - primeiro
h[dein
- conheci
/
iJna fanerwqh?/ - para que ele fosse manifestado
34.8
Revise as lies 27 e 28.
253
LIO 35
kalov - bom
kalw? - bem
ei|, duvo, trei? - um, dois, trs
35.1
Em portugus, as palavras mau e bom so adjetivos. As palavras
mal e bem so advrbios. Compare cuidadosamente:
Adjetivos
Advrbios
kalov - bom
kalw? - bem
kakovv - mau
perissoterw? ou perissovteron
- mais excessivamente
ajlhqhv - verdadeiro
ajlhqw? - verdadeiramente
tacuv - rpido
veloz
wJ tavcista
- to rapidamente quanto possvel
eujquvv
- reto, direito
35.3
poluv ou pollav - muito:
255
eujquv ou eujqevw
- imediatamente, de uma vez,
ento,plei?on
da - mais
Note
tambm:
este, esta,- pequeno,
isto
ou{tw
o[ligon
- umou|to
pouco- (o[ligo
ojlivgoi--assim
poucos)
movnon - unicamente
ou{tw...w{ste... - tanto...que...
35.2 Traduza
modo justo e,
semelhantemente, o
inquo falou
iniquamente.
hjgavphsen poluv
Ela amou muito
2. ajlhqw? levgei o{ti oiJ kakw?
Dizes corretamente que
e[conte
crei?an
Lc 7.42
tiv
ou\n (necessidade)
aujtw?n plei?on a;gaphvsei aujtovn;
os que esto doentes tm
necessidade de um
e[cousinEnto
ijatrou?.
qual deles o amar mais?
mdico.
Mc 5.36 Mh; fobou?, movnon pivsteue
3. kai; eujqu; ejqerapeuvsen to;n
Imediatamente o mdico
No temas, cr somente.
curou o mudo e ele
kwfo;n oJ ijatro; kai; ojrqw? ejlavlei.
comeou a falar
Mc 5.38 qewvrei...klaivonta kai; ajlalavzonta pollav
Viu...gente chorando e clamando muitocorretamente.
4. ei\den oJ jIhsou? th;n Marivan kai;
Jesus viu Maria e
Mc 8.31 dei? to;n uiJo;n tou? ajnqrwvpou polla; paqei?n
imediatamente ele a
eujqu; ejkavlesen aujth;n kai; aujth;
necessrio
que
o
Filho
do
Homem
sofra
muitoe ela o seguiu
chamou
hjkolouvqei aujtw?/.
(passou a seguir).
Ap 5.4
e[klaion poluv
Deus amou tanto o
5. ou{tw ga;r
hjgavphsen
oJ qeo; to;n
Eu chorava
muito
mundo que deu o seu
kovsmon w{ste to;n uiJo;n aujtou?
Mc 5.26
mhde;n
ajlla; ma?llon
cei?ron
para que todo o que
e[dwken
i{nawJfelhqei?sa
pa? oJ pisteuvwn
eij eij to;Filho
nele cr no perea, mas
aujto;n ejlqou?sa
mh; ajpovlhtai ajlla j e[ch/
tenhaa pior
vida eterna.
Sem nenhum resultado mas, ao invs, indo
zwh;n aijwvnion.
257
At
4.19
35.4
Traduza
Note tambm:
o[pisqen - atrs, aps
e[mprosqen - antes, diante
e[swqen - dentro, de dentro
a[nwqen - do alto, do incio, de novo:
259
35.6 Nmeros
ei| - um
prw?to - primeiro
Voc j viu que ei| (um) tem formas diferentes para o masculino, o
feminino e o neutro:
oJ ei|, hJ miva, to; e{n.
Mc 10.37 Do; hJmi?n i{na ei| sou ejk dexiw?n kai; ei| ejx
ajristerw?n kaqivswmen
Concede-nos para que nos assentemos, um tua direita,
e um tua esquerda
Jo 10.16 geghvsontai miva poimnhv, ei| poimhvn
Se tornaro um rebanho, um pastor
Mt5.18
Vezes
uma vez...
a{pax
div
triv
penthvkonta pentakovsioi
eJxhvkonta
7 eJptav
8 ojktwv
9 ejnneav ejnenhvkonta
10 devka
eJptakiscivlioi e{bdomoeJptavki
muvrioi
devkato dekavki
Note tambm:
e{ndeka - 11
dekatevssare - 14
dwvdeka - 12
pevnte kai; devka - 15
oJ eJkatontarchv - o centurio, o capito
Jo 21.11 to; divktuon ... mesto;n ijcquvwn megavlwn eJkato;n
penthvkonta triw?n
A rede ... cheia de peixes grandes, cento e cinqenta e
trs.
Traduza
1. eJxhvkonta kai; tevssare.
Sessenta e quatro.
261
Qual
4.
oJ prw?to
a melhor
kai;
traduo
oJ e{bdomo
?
kai; oJ
O primeiro, o stimo e o
dcimo.
devkato.
4. kalwv, Didavskale, ejp j ajlhqeiva ei\pe o{ti ei| ejstin kai;
5. ejpoihvsen tou?to oujk a{pax oujde;
Ele fez isso no uma
oujk evstin a[llo plh;n aujtou?
nica vez, nem duas
di;
oujde;
triv em
ajlla;
eJptavki.
(a)
Bem,
Mestre,
verdade
disseste que ele um e no h outro
vezes e nem trs, mas
exceto ele.
sete vezes.
(b) Certamente, Mestre; disseste verazmente que ele um e que
h outro oJ
alm
dele.
Ento Pedro veio a ele e
6. tovteno
proselqw;n
Pevtro
(c)
Disseste
bem,
Mestre.
Estavas certo em dizer
disse-lhe:
que Deus
Senhor,
um
ei\pen
aujtw?/,
Kuvrie,
posavki
e que no eiJ
h outro
exceto
ele.
quantas vezes pecar o
aJmarthvsei
ejme;
oJ ajdelfov
meu irmo contra mim e
mou kai; ajfhvsw aujtw?/; e{w
5. To;
qugavtriovn
moupro;
ejscavtw
ejpiqh?/At
ta;sete
o perdoarei?
eJptavki;
levgei
aujto;ne[cei,
oJ i{na ejlqw;n
vezes? Jesus diz-lhe:
jIhsou?;
Ouji{na
levgw
soi; e{w
ceivra
aujth?/
swqh?/
kai; zhvsh/.
(a)
Minha filha
morrendo. Por favor, venha
e imponha
No
te digo as
at sete
eJptavki
ajlla; est
e{w
mos sobre ela para
que seja curada e viva.vezes, mas at setenta
eJbgomhkontavki
eJptav.
(b) Minha filha est doente em estgio terminal.
Estou
pedindo
vezes
sete.
que, tendo vindo, coloques tuas mos sobre ela de modo que
possa ser curada e viva.
(c) Minha filha est prxima do fim. Quero que voc venha e
coloque
suas mos sobre
35.7 Teste
deasprogresso
17 ela para que ela possa ser salva
e ela possa viver.
Qual a traduo correta?
1. parakavlousin aujto;n i{na ejpiqh?/ aujth;/ th;n cei?ra.
(a) Pedem-lhe para que imponha as mos sobre ela.
(b) Pedem-lhe para que imponha a mo sobre ela.
Estude
estas tradues
de 1a Corntios
10.23, e responda as questes
(c) Pedem-lhe
para dar
ela a sua mo.
6-10:
2. ei[ta pavlin e[dwken aujtoi? tessaravkonta a[rtou.
pavnta
e[xestin,
ajllelaj ouj
sumfevrei:
(a) Ento
de novo
lhespavnta
deu quatro
pes. pavnta e[xestin
ajll
j ouj pavnta
oijkodomei?.
(b) Ento
pela segunda
vez ela tomou deles os quarenta pes.
(c) Ento de novo ela lhes deu quarenta pes.
(a) Tudo permitido, mas nem tudo convm. Tudo permitido,
mas nem tudo edifica. (BJ)
3. ajphvggeilan tau?ta pavnta toi? e{ndeka kai; hjpivstoun
aujtai?.
(b) Todas as coisas so lcitas, mas nem todas convm; todas so
(a) Relataram
novas
aosedificam.
Doze e eles
creram nelas.
lcitas, masasnem
todas
(ARA)
(b) Os homens relataram todas estas coisas aos Doze e eles no
creram
nelas. que vocs so livres para comer alimentos
(c) No
h dvida
(c) As
oferecidos
mulheresaos
relataram
dolos, se
todas
assim
estas
o quiserem;
coisas aosno
Onze
contra
e eles a lei
de
Deusnelas.
comer tal carne, porm isso no significa que vocs
creram
263
devem comer. Pode ser perfeitamente legal, mas pode no ser
a melhor coisa, nem tampouco ser proveitoso. (BV)
(d) Alguns dizem assim: Podemos fazer o que queremos. Sim,
mas nem tudo bom. Podemos fazer o que queremos, mas
nem tudo til. (BLH)
6.
35.8
Leia Joo 1.35-42.
strafeiv - tendo voltado (strevfw - volto)
qeavomai - vejo
meqermhneuvw - traduzo
h[gagen - trouxe (a[gw - trago)
Pevtro - Pedro
LIO 36
i{na - para que, que
i{na poihvsh/ - para que faa
i{na dw?men - para que demos
:
:
36.1
As formas do presente ativo do subjuntivo de levgw so dadas
em 11.8, coluna (b). Na lio 11, voc aprendeu os usos mais comuns
do presente do subjuntivo. Por exemplo:
i{na gravfh/ - para que escrevas
eja;n gravfwsin - se eles escrevem
o} a]n gravfh/ - quem quer que escreva
gravfwmen - escrevamos .
Agora compare:
1. (a) h\lqen i{na tau?ta poih?/
Veio para que faa essas coisas
ou
Veio para que fizesse estas coisas
(b) h[lqen i{na tou?to poihvsh/
Veio para que faa isso.
Em (a) poih?/ indica aes repetidas. o subjuntivo presente.
Em (b) poihvsh/ indica uma ao simples. o subjuntivo aoristo.
2. (a) prosevferon aujtw?/ ta; paidiva i{na aujtw?n a{pthtai
Traziam-lhe as crianas para que as tocasse
(b) prosh?lqon aujtw?/ povlloi i{na aujtou? a{ywntai
Muitos vieram a ele para que o tocassem
265
Em (a) a{pthtai indica ao repetida. Ele ia tocando as crianas
conforme as pessoas as traziam. a{pthtai a terceira pessoa do
singular do presente mdio do subjuntivo de a{ptomai (toco).
Em (b) a{ywntai indica ao simples. Muitos vieram a ele, mas
cada um necessitou toc-lo apenas uma vez. a{ywntai a terceira
pessoa do plural do aoristo mdio do subjuntivo de a{ptomai.
3. (a) Tivsin divdwmen
wmen;
A quem devemos estar dando? ou A quem devemos continuar
dando?
(b) Dw?men h] mh; dw?men;
Devemos dar ou devemos no dar?
Em (a) divdwmen indica ao contnua ou repetida. divdwmen a
primeira pessoa do plural do presente ativo do subjuntivo de divdwmi
(dou).
Em (b) dw?men indica o ato de dar, sem referncia a sua repetio
ou continuidade. dw?men a primeira pessoa do plural do aoristo
ativo do subjuntivo de divdwmi.
36.2 Palavras
ajpoqnhvskw
- eu morro
/
ajpevqanon - morri
tevqnhka - morri, estou morto
oJ qavnato - a morte
qanatovw - mato, causo que seja morto
oJ aijwn
? - a era, tempo muito longo
aijwnio
- eterno, que dura uma era imensa
v
eij to;n aijw?na - para sempre
nekrov - morto
oJ nekrov - o morto
nekrovw - conduzo morte, mortifico
oJ dou?lo - o escravo
hJ douleiva - a escravido
douleuvw - sirvo (como um escravo)
doulovw - escravizo
oJ diavkono - o servo
hJ diakoniva - o servio
diakonevw - sirvo, cuido
nu?n - agora
o{te - quando
o{tan - quando quer que, quando
tovte - ento
povte; - quando?
e{w - at (quando o tempo definido)
e{w a]n - at (quando o tempo indefinido)
diav - atravs, por meio de
di j aujtou? - por meio dele
36.3 Traduza
1. h\lqen i{na oJ kovsmo swqh?/: kaiv
ajpevqanen i{na ejn tw?/ aijw?ni tw?/
ejrcovmenw/ zwh;n aijwvnion
e[cwmen di j aujtou?.
O escravo no maior
que o seu Senhor, nem o
servo maior que o rei.
Porventura o escravo
maior que aquele que o
envia?
267
Quando veio para o pai, o
disse-lhe: Este
pravssw pai
- fao
irmo estava
morto, e
ejlevgcwteu
- reprovo,
conveno,
passou a viver. Estava
aponto, mostro
mastorno
agoraclaro
foi
fanerow perdido,
- eu revelo,
encontrado.
Quando o Filho do
Homem levantar dos
mortos, dar glria eterna
a todos os que tenham
crido no seu nome.
269
At 9.2
36.7 i{na
i{na uma palavra que liga clusulas ou partes de sentenas.
preciso tomar cuidado ao traduzi-la, visto que as ligaes que ela
exprime so de vrios tipos. Sempre leia a sentena inteira com
bastante ateno antes de decidir como traduzir i{na.
271
ou
36.8
Revise as lies 29 e 30.
LIO 37
oJ Kuvrio - o Senhor
to;n lovgon, th;n kardivan o caso
n: acusativo
37.1 Casos
Em 12.7, voc estudou os quatro casos principais (nominativo,
acusativo, genitivo e dativo) e suas funes mais comuns. Aqui
esto as formas singulares de oJ Kuvrio - o Senhor:
oJ Kuvrio
Kuv r ie
273
caso genitivo
caso dativo.
oJ masc.
hJ fem.
tov neutro.
Kuvrie
e - Senhor!
jIhsou?
ou? - Jesus
jIhsou?
ou? - Jesus
pathvr
hv- pai
Pavter - Pai
gunhv
hv - mulher
Guvnai - Mulher.
Mc 9.19
\W genea; a[pisto
gerao sem f!
275
At 25.10
ou
Hb 2.17
Mc 1.19
277
Mc 1.34
ou
ejpi - sobre
peri - em redor de
279
Traduza
37.6 eij
1. e[rcesqe eij th;n povlin.
Ides cidade.
eij - para dentro, para, em, para este propsito, de modo que
2. peripatou?men para; th;n
Caminhamos junto ao mar.
qavlassan.
Mc 13.16
oJ eij to;n ajgrovn
nokai;
campo
3. e[stin ejpi; Aquele
th;n gh;n
eijsi;n
Ele est sobre a terra e
eles esto sob a terra.
uJpo; th;n gh?n.
Mc 7.31
h\lqen...eij th;n qavlassan th? Galilaiva
4. h\n uJpe;r tou; oujranou; kai;
Estava acima dos cus e os
Foi at o mar da Galilia
anjos estavam ao redor dele
h\san oiJ a[ggeloi peri;
ou
Foi para o mar da Galilia
em um crculo.
aujto;n kuvklw/.
Eu subo a Jerusalm, mas tu
Mc
6.8 ajnabaivnw
5. ejgw;
eij JIerosovluma,
...i{na mhde;n
aijrw?sin eij oJdovn
desces de Jerusalm.
nada levassem
ajlla; su; ...que
katabaivnei
ajpo; para o caminho
Ierosoluvmwn.
J
Mc 14.55 ejzhvtoun kata; tou? jIhsou? mnarturivan
Apseij
doisto;dias a mulher
6. meta; duvo hJmevra h\lqen hJ gunh;
aujtovn
chegou, dizendo: Agora
levgousa,qanatw?sai
Nu?n pisteuvw
dia; to;n
Procuravam um testemunho contracreio,
Jesuspor
paracausa
mat-lo.
da tua
lovgon sou.
palavra.
37.7 parav
parav - ao lado, perto, junto; contra, comparado com
37.5
prov
Mc 1.16
e[pesen
para;meth;n
oJdovn
kevleusovn
ejlqei?n
prov se
Caiu
junto do
caminho
Manda-me
ir para
ti
Mc
pa? oJ
o[clo
Mc 4.1
10.46 ejkaqhto
para;
th;n pro;
oJdovnth;n qavlassan...h\san
Toda
multidoaoestava
junto
ao mar
Estavaa sentado
lado do
caminho
Mc 6.3
At 18.13
Rm 1.26
Lc 13.2
ou
37.8 ajnav
ajnav - acima, para cima; em
ajnav ocorre com o significado de para cima em muitos verbos
compostos.
Por exemplo:
ajnabaivnw - subo
ajnivsthmi - levanto, apareo
ajnafevrw - trago, ofereo
ajnenevgkai - oferecer
ajnablevpw - olho para cima, vejo, volto a ver
ajnoivgw - abro.
ajnav no usada sozinha com freqncia no Novo Testamento, mas
note as frases seguintes:
ajna; duvo - em pares
ajna; penthvkonta - em grupos de cinqenta
ajna; dhnavrion - um denrio cada um
ajna; mevson - no centro, no meio
ajna; ei| e{kasto - cada um por sua vez.
281
37.9 katav
katav - abaixo; conforme, de acordo com, segundo
katabaivnw - deso
katavkeimai - jazo; reclino-me
kaqh?mai - sento-me
kaqivzw - assento, coloco, sento
katesqivw - consumo, devoro
katoikevw - resido, moro
to; eujaggevlion kata; Mavrkon
O Evangelho, conforme Marcos
Mc 7.5
37.10 uJpov
uJpov - sob
Mc 4.21 Mhvti e[rcetai oJ luvcno i{na uJpo; to;n movdion teqh?;
Vem porventura a lmpada para que seja colocada sob
o alqueire?
Jo 1.48
37.11 uJpevr
uJpevr - sobre, mais que
Fp 2.9
Lc 6.40
37.12 ejpiv
ejpiv (ejp j, ejf j) - no alto de, sobre; em; contra
Mc 4.5
Mc 2.14
Mt 27.45
Mc 3.24
37.13
periv
Mc 4.10
Mc 6.48
283
37.14 metav
metav - aps
Jo 5.1
Mc 9.31
37.15 diav
diav - por causa de, por amor a
dia; tiv - porqu?
Jo 4.41
Mc 2.27
Mc 4.5
37.16
Leia com ateno:
Tua esposa e outro homem
Kalh; hJ gunhv sou: ajlla; ponhrav ejstin. dia; tiv oujk
evstin ejn th?/ oijkiva;
/j Exh?lqen para; th;n qavlassan kai; e[bleyen
a[ndra a[llon kai; eijsh?lqen eij th;n oijkivan aujtou?, kai; nu?n pro;
aujtovn ejstin. Exeleuvsh/
j
ejpi; to;n a[ndra ejkei?non ajpoktei?nai
aujtovn. Oujk, ajlla; oi[sw aujto;n pro; to;n krith;n kai; oJ krith;
aujto;n krinei?, o{ti uJpo; novmon ejsmevn. kai; krinei? aujto;n kata;
to;n novmon. ouj ga;r krinei? aujto;n para; to;n novmon oJ krith;
o{ti oujk ejsti;n oJ krith; uJpe;r to;n novmon. meta; de; tau?ta hJ
gunhv mou menei? ejn th?/ oijkiva/ mou oujde; ejleuvsetai peri; th;n
povlin oujde; kaqhvsei ejpi to;n qrovnon to;n uJpo; th;n sukhvn.
LIO 38
w{ste - assim
38.1
w{ste - de modo que, portanto, com o resultado que, por esta razo
Preste ateno seguinte passagem:
Mt 12.22 kai; ejqeravpeusen aujtovn, w{ste to;n kwfo;n lalei?n.
285
Traduzida literalmente, :
E o curou, assim o mudo falar.
No assim que exprimimos o significado do grego no portugus.
No usamos o infinitivo falar nesta situao. Precisamos de uma
traduo do tipo:
E o curou, de modo que o mudo falou
Ou, visto que lalei?n indica ao contnua,
E o curou, passando o mudo a falar.
Mc 9.26 ejgevneto wJsei; nekrov, w{ste tou; povllou levgein
o{ti ajpevqanen
Traduzindo literalmente:
Tornou-se como um morto, de modo que muitos dizer
que ele tinha morrido.
Em portugus: precisamos de uma traduo do tipo:
Tornou-se como um morto, de modo que muitos
diziam: Morreu.
Note tambm:
ou{tw...w{ste... - tanto que...
Jo3.16
38.2 Palavras
w{ste - de modo que, portanto, como resultado que, por esta razo,
ento, assim
ou{tw...w{ste... - tanto que...
o{so - quanto, quo grande, to grande
o{soi - todos quantos
o{sa - o que quer que
toiou?to - tal, de tal tipo, tal como
ejxivstamai - estou atnito
kravzw - clamo, brado
ajnakravzw - grito
ajpokteivnw - mato
ajpevkteina - matei
to; savbbaton ou ta; savbbata - o sbado, a semana
hJ yuchv - a alma, a vida, a pessoa
mevga, megavlh, mevga - grande
megavlh/ fwnh?/ - em alta voz, com voz alta
38.3 Traduza
1. e[kraxen fwnh?/ megavlh/ w{ste
ajkouei?n aujtou? pavnta o{soi
h\san ejn th?/ oijkiva/ ejkeivnh/.
Curou-os no sbado, de
forma que os fariseus
buscavam uma forma
de mat-lo.
287
3. w{ste
kai; le;gei
aujtoi?, Exestin
Disse-lhes: lcito nos
2.
e o indicativo
- clusulas
de resultado lgico:
[ toi?
sbados fazer o bem ou
savbbasin ajgaqo;n poih?sai h]
Mc 2.27-28
To; savbbaton
dia; to;n
fazer o mal, salvar uma
kakopoih?sai,
yuch;n swvsai
h]a[nqrwpon ejgevneto...w{ste
kuvrio ejstin oJ uiJo; tou? ajnqrwvpou
kai;
tou?
alma ou
matar?
ajpokteivnai;
sabbavtou
4. ou{tw hjgavphsen
w{ste por causaAmou-nos
que deu
O sbadohJma?
foi estabelecido
do homem,tanto
portanto
a sua vida por ns: to
dou?nai th;n
yuch;n
hJmw?n:
o Filho
douJpe;r
Homem
senhor at do sbado.
grande o seu amor.
toiauvth ejsti;n hJ aJgavph aujtou?.
Gl 4.6-7
ejxapevsteilen
oJ qeo; to; pneu?maVendo-o
tou? uiJou?
aujtou?
5. oiJ de; ijdovnte
aujto;n peripatou?nta
andando
sobre
eij ta; kardiva hJmw?n...w{ste oujkevti ei\ dou?lo
o lago, gritaram. Disseejpi; th;n qavlassan ajnevkraxan.
ajlla; uiJo
v
lhes: Paz para vocs: sou
kai; e[legen
aujtoi?,
Deus
enviouEijrhvnhv
o EspritouJmi?n:
do Seu Filho para os nossos
eu, de maneira que todos
ejgwv eijmi,
w{ste ejxivstasqai
coraes...
de modo que no s mais escravo, mas filho.
ficaram maravilhados.
pavnta.
3. ou{tw... w{ste..., tosou?to...w{ste..., poluv... w{ste... tanto
38.4
que, talUsos
que: de w{ste
Mc
2.2 e o infinitivo
1. w{ste
- clusulaspolloi;
de resultado:
kai; sunhvcqhsan
w{ste mhkevti cwrei?n
E muitos se aglomeraram, tantos que no havia mais
lugar
Mt 12.22 ejqeravpeusen
aujto;n, w{ste to;n kwfo;n lalei?n kai;
ou
Tantas
blev
p einpessoas se aglomeraram que no havia mais
Elelugar
o curou, de modo que o mudo podia falar e ver
Mt
a[rtoie[mprosqen
tosou?toi w{ste
cortavsai
tosou?ton
Mc 15.33
2.12 ejxh?lqen
pavntwn,
w{steo[clon
ejxivstasqai
Tantos pes para saciar uma tal multido
pavnta kai; doxavzein to;n qeovn
Saiu diante de todos, a ponto de se admirarem todos e
38.5 Porque...
o{ti
e diav em clusulas causais
glorificarem
a Deus.
A
expressa: pavlin oJ o[clo, w{ste mh; duvnasqai
Mccausa
3.20 sunevrcetai
aujtou; mhde; a[rton fagei?n
1. Por o{ti seguido
por um
verbo nodeindicativo:
A multido
se apinhou
novo, a tal ponto que eles no
podiam nem comer po
Mc 1.34
oujk h[fien lalei?n ta; daimovnia, o{ti h[deisan
/ aujtovn
ou
TalNo
multido
se
aglomerou
de
novo,
que
eles
no
deixava os demnios falarem, porque o
podiam
nem mesmo fazer uma refeio
reconheceram.
(sunevrcetai um presente histrico - cf. 25.2).
289
2. Por diav seguido por um verbo no infnitivo:
Mc 4.5
Fp 1.7
38.6
Termos gramaticais
38.7
Traduzindo yuchv
Os usos que o Novo Testamento faz da palavra yuchv (alma) parecem coloc-la em
291
38.8
Leia Joo 9.1-7.
genevth - nascimento
oJ goneuv - o pai (gennavw - gero, fao nascer, tenho um filho;
gennavomai - naso)
ptuvw - cuspo
camaiv - no solo
oJ phlov - o lodo, o barro
hJ kolumbhvqra - o tanque, a piscina
nivptw - lavo
novptomai tou; povda - lavo os ps
38.10
Revise as lies 31 e 32.
293
LIO 39
tou? lovgou, th? kardiva o:caso genitivo
39.1
lovgou, lovgwn; th? kardiva, tw?n kardivwn; tinov, tinw?n;
poiou?nto, poiouvsh e poiouvntwn esto todos no caso genitivo.
Usos do caso genitivo
1. O caso genitivo geralmente usado para indicar que uma coisa
est intimamente relacionada com outra (normalmente pertencendo
ou sendo possuda pela outra):
Jo 1.12
Jo 1.19
Jo 1.27
ou| oujk eijmi; ejgw; a[xio i{na luvsw aujtou? to;n iJmavnta
tou? uJ p odhv m ato
Do qual no sou digno de desatar a correia da sandlia
Ef 1.13
Lc 18.12
Jo 8.53
295
Jo 7. 31
n;
ajkouvete aujtou?
Ouvi-o! (Escutai-o!)
Mc 1.31
Mt 26.75
Rm 3.23
Mt 22.42
Eij uiJo
; ei\ tou? qeou?, bavle seauto;n kavtw
Se s Filho de Deus, atira-te para baixo
tivno uiJov ejstin;
filho de quem?
Gl 3.7
(b)
Ef 5.6
ou
2 Ts 2.3
297
299
39.3*
parav
- do
lado
de, de
oj
p
iv
s
w
* katav - para baixo, contra, atravs
* ejpiv
- sobre,
em, em tempo de
ojpivsw
- atrs,
depois
* uJpevr - por, em favor de
- no lugar
de, ao mou
invs de
Mc 8.33ajntiv {Upage
ojpivsw
ojpivsw
atrs,trs
depois
V- para
de mim
prov - antes
em frente
a, antes
Mc 8.34e[mprosqen
ei{ ti- qevlei
ojpivsw
mou ajkolouqei?n...
* uJpov -Se
por
(quando
algo
feito
pormim...
algum)
algum
quer
seguir
aps
cwriv - sem, parte de
Jo 12.19
As preposies
que esto
marcadas
* so
usadas tambm com o
oJ kovsmo
ojpivsw
aujtou?
ajph?lqen
caso acusativoO(veja
37.4,
9-15).
mundo
foi 7,
atrs
deleSeu significado diferente
quando so seguidas de genitivo.
Nota:
eijbsico
ta; ojpivsw
- paradas
trs,
recuar. seguidas de
O significado
de muitas
preposies
genitivo diz respeito ao movimento de afastamento ou posio
afastada
algo:
39.4 deprov
prov - antes
Mt 5.12
Mc 1.2
Gl 2.12
Traduza
ejpi - sobre
para - ao lado de
39.6 parav
parav - do lado de, de
Mc 8.11
Mc 3.21
Mc 5.26
Jo 9.16
39.7
diav
301
Hb 9.12
39.8
ej p iv
Mc 8.4
At 7.27
39.9
metav
Mc 1.36
Mc 2.16
Mc 6.25
ou
303
39.10
periv
39.11
uJpevr
39.12
ajntiv
39.13
uJ p ov
LIO 40
tou?to poivhson - faz isto!
40.1
Compare:
(a) ei\pen aujtw?,/ Tou?to poivei
i.
Disse a ele: Faz isto!
305
Mt 6.11
divdou -
dov -
40.2 Palavras
w|de - aqui
ejkei? - l
ejkeiqen - de l
oJravw - vejo
o{rate mhv... ou blevpete mhv - Vede que
no..., cuidado para que no...
o[de - eis! (usado para atrair ou dirigir ateno: Olha aqui!,
Olha!)
eJautovn - ele mesmo
ejmautovn - eu mesmo, seautovn - tu mesmo
eJautouv - eles mesmos, ns mesmos, vs
mesmos
ajllhvlou - uns aos outros, mutuamente
a[llo - outro
307
40.3 Traduza
1. levgw touvtw/, Elqe;
j w|de kai;
e[rcetai, kai; a[llw/ Poreuvqhti
ejkei; kai; poreuvetai, kai; a[llw/,
[Enegke tou?to kai; fevrei kai;
tw?/ douvlw/ mou Poivhson tou?to
kai; poiei?.
Alegrai-vos no Senhor e
amai-vos uns aos outros,
como ele nos disse: Amaivos uns aos outros como eu
vos amei. E amemos os
309
NotehJmw?n,
tambmgevgraptai
os tipos diferentes
de ao: nossos inimigos, pois est
ga;r,
escrito: Vede que ningum
JOra?te mh; ti; kako;n
Em ajnti
1 (b)kakou?
ajkolouqeivtw
est
no
presente,
pois
a ao adeningum
seguir o mal
retribua
tini ajpodw?/.
deve ser continuada ----.
com o mal.
3. Em ei\pen
a Simo:
Vai pescar
2 (b) ajravtw
est{Upage
no aoristo,
pois a ao Disse
de apanhar
uma
Sivmwni,
aJlieuvein
e traga aqui o primeiro peixe
kai; to;n
ao simples
:. ajnabavnta prw?ton
que subir, para que
i[cqun e[negke w|de, i{na
Em favgwmen.
portugus, no temos como diferenciar de
modo preciso o
comamos.
presente e o aoristo do imperativo, e assim normalmente usamos a
4.
Se certas pessoas vos
mesmaeja;n
formatine
parauJmi?n
ambos. ei[pwsin, [Ide,
disserem: Eis, aqui est o
w|de oJ Cristo; hj [Ide ejkei?,
Cristo ou Eis, l! no
pisteuvete,
Vejamh;
Marcos
13.15: ajlla; eijpa?te
creiais, mas dizei-lhes:
aujtoi?, Metanoei?te kai;
oJ ejpi;
tou? dwvmato
mh; katabavtw mhde;
eijselqavtw a\raiv
Arrependei-vos
e crede nas
pisteuvete
ejn tw?/ eujaggelivw/.
ti ejk th? oijkiva aujtou?
Boas Notcias.
O que est sobre o telhado no desa nem entre para apanhar algo
da
sua casa.
40.4
Mas em Marcos 15.32:
ajkolouqeivtw - siga
ajravtw - levante
oJ Cristo; oJ Basileu;
jIsrah;l katabavtw
ajkolouqeivtwsan
- sigam
ejlqavtw - nu?n
venhaaujpo; tou?
staurou?
Compare:
Que o Messias, o Rei de Israel, desa agora da cruz.
1. (a) ei\pen aujtw?, Akolouvqei
moi - disse-lhe: Segue-me!
/j
Apalavra
temjAkolouqeivtw
vrios significados,
nem todos
entendem
(b) ei\pen que
aujtoi?,
moi -mas
disse-lhes:
Que
ele
isso claramente.
siga-me Por isso, s vezes necessrio que o tradutor a
evite,
como ojpivsw
outras expresses
obscuras.
(a)assim
eij qevlei
mou ejlqei?n
a\ron to;n staurovn sou
Se queres seguir-me, apanha a tua cruz
Compare:
(b) eij ti; qevlei
ojpivsw
mou ejlqei?n ajravtw to;n stauro;n aujtou?
ejpivtreyon
aujtw?/
ajpelqei?n
Se algum
querpara
seguir-me,
apanhe
a sua cruz
D-lhe
permisso
sair. Deixa-o
sair.
ou
Se algum quer vir aps mim, que apanhe a sua cruz.
a[fe aujto;n ajpelqei?n
Em 1 (a)que
e 2 ele
(a) saia.
o falante
d uma
Permite
Deixa-o
sair.ordem diretamente pessoa que
ele quer que o obedea.
Emp 1elqav
(b) et 2w(b) a mesma ao requerida, mas no se fala
aj
Saia. Ele com
deveasair.
diretamente
pessoa que a deve realizar.
311
40.5 Traduza
Notas:
1. eij ti; qevlei ajkolouqei?n moi,
Se algum quer me seguir,
que se arrependa e venha a
metanoeivtw kai; ejlqavtw pro;
ungindo
oJ geivtwn
o prximo, o vizinho
me kai;- ajparnhsavsqw
(negue) ejpicrivw - estou
mim, untando,
e negue aestou
si mesmo
(Cristov
qewrevw
- olho
vejoto;n stauro;n
e tome- Ungido)
a cruz e a carregue
eJauto;n
kai;para,
ajravtw
a[gw
conduzo,
levo
provteron
- antes aujto;n ojpivsw mou.
aps mim.
kai; ferevtw
ajnablevpw - olho para cima, vejo
(prw?to - primeiro)
2. ei\pevn moi, [Elqe prov me. livan
Disse-me:
Vem aamim.
novamente,
recupero
minha viso
prosaivth - mendigo
Fiquei
muito
contente
ejcavrhn
o{te touvtou tou; to; shmei?on - o sinal, o milagre
kavqhmai
- sento
ouvi estas palavras e
lovgou
h[kousa kai;
h\lqon pro;
to; scivsma quando
- a diviso
o{moio
- semelhante,
igual
vim a ele. Quando vim,
aujto;n
kai; h\lqon eu|ron cara;n
ajnoivgw
- abro
encontrei uma grande alegria
megavlhn ejn aujtw?/.
nele.
Leia agora Apocalipse 22.8-11, 17.
3. ei\pen tw?/ leprw?/, {Upage eij to;n
Ele disse ao leproso: Vai
Notas:
oi\kovn sou kai; o{ra mhdeniv
para a tua casa e no digas
e[pesa
- ca ei[ph/.
hJ nuvmfh -nada
a noiva
mhde;n
a ningum.
deivknumi - mostro, revelo
diyavw - tenho sede
4. proshvnegken eJauto;n tw?/ qew?/
Ele ofereceu a si mesmo a
sfragivzw - eu selo
dwreavn - gratuitamente, como um
i}na hJma? swvsh/ ejk th?
Deus para nos salvar do
kairov - tempo
presente, sem pagamento
aJmartiva kai; i{na mJmei? a{gioi
pecado, e para que ns
ejgguv - prximo
ajdikevw - eu erro
w\men kai; ajgapw?men ajllhvlou.
sejamos santos e amemos
rJuparov - sujo, impuro, imundo
uns aos outros.
5. {Opou ejgw; uJpavgw oi[date th;n
oJdovn. levgei aujtw?/ Qwma?,
40.7Kuvrie, oujk oi[damen pou?
uJpavgei: pw? oi[damen th;n
oJdovn; levgei aujtw?/ oJ jIhsou?,
Revise
as lies
34. kai; hJ
jEgwv
eijmi33
hJ eoJdo;
ajlhvqeia kai; hJ zwhv: oujdei;
e[rcetai pro; to;n Patevra eij
mh; di j ejmou?.
LIO 41
mh; klevyh/ - no furtes
mh; klai?e - no chores, pra de chorar
41.1 Proibies
Uma proibio uma ordem negativa: No.... Em grego, as
proibies podem ser expressas de dois modos:
1. mhv seguido por um verbo no aoristo do subjuntivo:
Mc 10.19 mh; foneuvsh/, mh; moiceuvsh/, mh; klevyh/, mh;
yeudomarturhvsh/.
No mates, no cometas adultrio, no roubes,
no ds falso testemunho.
Os verbos foneuvsh, moiceuvsh/, klevh/ e yeudomarturhvsh
esto todos na segunda pessoa do singular do aoristo do subjuntivo
ativo. O aoristo usado porque cada um deles probe um ato simples
ou definido, ou uma atividade que ainda no comeou.
2. mhv seguido por um verbo no presente do imperativo:
Mt 6.19
ou
Mt 6.25
ou
Mt 7.1
ou
313
Lc 8.52
Mh; klaivete
No chorai ou Parai de chorar
Mc 9.39
ou
Lc 8.31
Mc 8.30
ou
41.3 Traduza
1. ejgw; ei\pon aujtw?/, Mh; dw?/ tou;
a[rtou aujtoi?. mh; divdou to;n
oi\non aujtoi? ajlla; dov moi to;n
oi\non.
315
41.4 Palavras
oJ karpov - o fruto, a colheita
karpoforevw - trago fruto
karpo;n divdwmi - produzo uma colheita, dou fruto
speivrw - semeio
oJ spovro ou to; spevrma- a semente
oJ tovpo - a justia
dikaiovw - inocento, declaro justo, aceito como justo,
justifico
oJ tovpo - o lugar
hJ oJdov - o caminho, a estrada
e{toimo - pronto
eJtoimavzw - apronto, preparo
to; ai|ma - o sangue
(Quando usado metaforicamente ai|ma geralmente
um smbolo de morte - veja por exemplo Mateus 23.30
e Atos 5.28.)
ouj mhv - no
(Essa dupla negao enftica. encontrada
principalmente em negaes enfticas: ouj mh;
eijseleuvsetai - no entrar, ele positivamente no
entrar.)
pivnw - bebo
pivnein - estar bebendo
e[pion - bebi
piei?n ou pei?n - beber
hJ eijrhvnh - a paz
eijrhnikov - pacfico
Assim como shalom em hebraico e salaam em rabe, eijrhvnh
tem uma rea de significado mais ampla que a palavra portuguesa
317
paz.
Desejarto;eijrhvnh
umaouj
famlia
(Lc 10.5)e[xw:
no o{ti
apenas
desejar
kai; pivnonta
ai|mav amou
mh; ejkbavlw
katabevbhka
quetou?
eles oujranou?
vivam pacificamente,
mas tambm
que aajlla;
bno
de Deus
ejk
oujc i{na dikaivou
kalevsw
aJmartwlouv,
possa estar
sobre eles.eij
Entretanto,
em o}n
Mt 10.34,
oujk h\lqon
balei?n
o{pw
eijselqwvsin
to;n tovpon
ajpevrcomai
eJtoima?sai
eijrhvnh ajlla; mavcairon - No vim trazer paz, mas uma espada,
aujtoi?.
eijthvnh corresponde de perto palavra portuguesa paz.
41.7
Leia
cuidadosamente Joo 9.17-34.
41.5
Traduza
1.
mh; bavlh/ to;n spovron sou eij
No jogues a tua semente
Notas:
suntivqhmi
- concordo
no mar
nem beira do
e{w
- at,
ainda mhde; para; th;n
th;n
qavlassan
tw?/ mas
qew?/
- D a
caminho,
prepara
e{w
oJdovn
o{tou ajlla;
- at que
eJtoivmason th;n gh;n Do; dovxan
a Deus:
parauma
ela; e quando
goneuv
aujtw?/.
- genitor
kai; o{tan
(a) eJtoivmh h\/ tovte glriaterra
expresso
idiomtica
que semeia
estiver
pronta, ento
a[rti spei?re
- agora,to;n
neste
spovron
momento
eij th;n gh?n
significa:
Fala na
a verdade
a semente
terra
h[dhth;n
- agora
hJtoimasmevnhn kai; karpo;n
loidorevw
- insulto,emaldigo
preparada,
ela produzir
hJlikiva
- idade,
dwvsei.
kai; maturidade
o{tan karpoforh?/
qaumastov
surpreendente,
uma -colheita.
E quando
fobevomai
carhvsei
- temo
cara?/ megavlh/.
admirvel
frutificar, te alegrars com
qeosebhv - pio, temente a
um grande jbilo.
Deus, devoto
2. cavri uJmi?n kai; eijrhvnh ajpo; tou?
Graa e paz a vs da parte
de Deus nosso Pai em amor
tou? Patro; hJmw?n ejn
41.8qeou?
e justia. Pois o prprio
ajgavph/ kai; dikaiosuvnh/. aujto;
Deus nos ama e nos salvou
ga;r oJ qeo; ajgapa?/ hJma? kai;
Revise
as lies
35 e 36.
por meio do sangue do seu
e[swsen
hJma?
dia; tou? oi{mato
Filho. Assim, tendo sido
tou? uiJou? aujtou?. kai;
aceitos como justos pela
dikaiwqevnte dia; pivstew
f, temos paz com Deus.
eijrhvnhn e[comen pro; to;n qeovn.
LIO 42
42.1
diesteivlato aujtoi? i{na mhdeni; mhde;n levgwsin, kai;
eJsthvkw para; th;n oJdo;n ei\pen aujtoi?, Ea;n
j mh; pivhte to; ai|mav
lovgw/,
lovgoi;
kardiva,
uJmi?n;
tw?/mh;
paraptwvmati,
/ kardivai;
mou oujk
e[cete zwh;n
menou?san
ejnsoiv,
uJmi?n
kai; ouj
eijseleuvsesqe
toi?
paraptwvmasin
esto
todos no caso
eij th;n
basileivan tw?n
oujranw?n.
ajlla;dativo.
to;n pisteuvonta ejn ejmoi;
Mc 1.30
Mt 23.31
2. O caso dativo usado para indicar a coisa com a qual se faz algo:
Mc 1.8
319
3. O caso dativo usado para indicar o tempo em que algo ocorreu:
Mc 2.24
Mc 12.2
Mc 2.18
Jo 17.6
Mc 8.32
Mc 8.6
Mc 4.38
ou
321
42.3 ej n
ejn - em, dentro de, por, com, sob a influncia de
1. ejn - em, dentro (com referncia a tempo ou lugar):
Mc 1.9
Mc 1.13
Mc 2.23
2. ejn - por:
Rm 1.25
ou
3. ejn - em meio a:
Mc 15.40 \Hsan de; kai; gunai?ke...ejn ai| kai; Mariva
E tambm estavam ali algumas mulheres...entre elas,
Maria.
4. ejn - enquanto:
ejn com o infinitivo geralmente deve ser traduzido enquanto... ou
conforme....
Mc 4.4
ou
Lc 1.8
ou
Mc 4.2
323
At 1.3
Jo 1.26
j
Egw;
baptivzw ejn u{dati
Eu batizo com gua
Eu batizo em gua (neste caso, exemplifica 42.3.1).
ou
ou
Mc 14.6
ou
42.4
suv n
Mc 2.26
Mc 4.10
Note tambm Lucas 24.21: su;n pa?sin touvtoi - com tudo isso,
alm de todas essas coisas.
42.5
parav
Lc 11.37
ou
325
Rm 9.14
ou
42.6
misqo;n oujk e[cete para; tw?/ patri; uJmw?n tw?/ ejn toi?
oujranoi?
No tendes recompensa do vosso Pai que est nos cus.
prov
Jo 18.16
42.7
ej p iv
ejpi; pivnaki
Numa bandeja
Mc 6.55
327
42.8
Sumrio dos significados comuns das preposies usadas com
mais de um caso (veja tambm as lies 37 e 39).
parav - ao lado de
com acusativo:
com genitivo:
com dativo:
epiv - sobre
com acusativo:
com genitivo:
com dativo:
diav
com acusativo:
com genitivo:
com acusativo:
com genitivo:
depois
com
metav
uJpevr
com acusativo:
com genitivo:
uJpov
com acusativo:
com genitivo:
com acusativo:
com genitivo:
katav
periv
com acusativo:
com genitivo:
com acusativo:
com dativo:
prov
42.9
Leia Joo 1.43-51.
dovlo - fraude, engano
fwnevw - produzo um som, chamo, falo a
meivzw - coisas maiores
o[yh/ - vers
ajnoivgw - abro
329
LIO 43
eij ejmerivsqh - se foi dividido
ejan
; merivsqh/ - se for dividido
43.1
eij, ejan; - se
ejan
v seguido por um verbo no modo subjuntivo.
A diferena entre eij e ejan pode
v ser vista em Marcos 3.25-26:
eja;n oijkiva ejf j eJauth;n merisqh?/...
Se uma famlia estiver dividida contra si mesma...
eij oJ Satana? ajnevsth ejf j eJauto;n kai; ejmerivsqh...
Se de fato Satans se ergueu contra si mesmo e foi
dividido...
43.2 Traduza
1. eij uiJo ;ei\ tou? qeou?, u{page
ojpivsw mou.
Se s o Filho de Deus,
afasta-te de mim.
331
e3. eja;n(b)
ei[pwmen
Se o meu
o{ti
reino
aJmartivan
fosse deste mundo, osSemeus
dissermos
servosque no temos
teriam
lutado
(compare com
BJ, BV). pecado estamos mentindo;
oujk
e[comen
yeudovmeqa:
eja;n
mas se caminharmos na luz
de; ejn tw?/ fwti; peripavtwmen
temos
koinwnivan
e[comen
met j
Visto
que o verbo
paradivdwmi
usado tanto
com comunho
referncia auns com os
outros.
Judasajllhvlwn.
traindo Jesus aos judeus (Jo 18.2) como com
Pilatos o
entregando aos judeus para ser crucificado (Jo 19.16), no fcil
decidir a maneira de traduzir Jo 18.36.
Note que alguns que escreveram sobre o grego do Novo
43.3
eij com o imperfeito do indicativo
333
43.5 Teste
43.7
Traduza
de progresso 20
1. eja;n pleivona touvtwn aijthvsh/
Se pedes por mais do que
Quais
das
seguintes
seriam
as
tradues
corretas
doogrego?
isso,
meu Pai te dar.
dwvsei soi; oJ Path;r oJ ejmov.
2. kai;
o} eja;n
aijthvshte
eJni;
1.
ei\pan
aujtw?/,dwvsw
Mh; kai;
hJmei? tufloivQualquer
ejsmen; coisa que pedirdes
darei
a cada um de vs.
eJkavstw
uJmw?n.
(a)
Disseram-lhe:
Acaso ns tambm somos
cegos?
(b)tauvta
Disseram-lhe:
No
verdade
que tambm
somos cegos?
3. eij
h[thsan, hJ
mhth;r
hJ
Se pedissem
estas coisas, a
(c)
Disseram-lhe:
Porventura
somos
ns
tambm
cegos?
nossa me lhes daria.
hJmetevra e[dwken a]n aujtoi?.
4.
pleivona
shmei?a
2. eij
Eij ga;r
tufloi;
h\te, oujk
a]n ei[cete aJmartivan. Pois se eu fizesse mais
ejpoivhsa
ejpivsteusan
ejmoiv.
(a)
Se fsseis
cegos, noa]n
tereis
pecado. milagres creriam em mim.
(b)kai;
Se vocs
fossem
cegos, no teriam pecado.
5. eij
meivzona
shmei?a
Mesmo se eu fizesse milagres
(c)
Se
sois
cegos,
no
sois
culpados
de
pecado.
maiores no creriam em mim.
ejpoivhsa oujk a]n ejpivsteusan
ejmoiv.
3. eij ejc tou? kovsmou h\te, oJ kovsmo a[n to; i[dion ejfivlei.
6. hjgavphsan
th;ndoijdivan
dovxan
a prpria glria
(a) Se fsseis
mundo,
o mundo amaria oAmaram
que era seu.
do que
a glria
ma?llon
hj th;n dovxan
tou? qeou?.
(b)
Se realmente
pertencesseis
ao mundo, omais
mundo
amaria
o quede Deus.
lhe fosse
7. eij ou|to
h\n prprio.
oj Cristo;
Se este fosse o Messias teria
(c)
Caso
fosseis
do
mundo,
o
mundo
amaria
o queos
lheolhos
pertencesse.
aberto
dos cegos e
h[noixen a]n tou; ojfqalmou;
teriam sido abertas as bocas
tw?n tuflw?n kai; hjnewv/cqhsan
4. eija[n
mh;ta;h\lqon
kai;
ejlavlhsa
aujtoi?,
aJmartivan
oujk ei[cosan.
dos mudos.
stovmata tw?n kwfw?n.
(a) Se eu no vinha e lhes falava, no eram culpados de pecado.
8. oiJ
ejn e lhes falasse, no seriam
Os mendigos
empecado.
Jerusalm
(b)prosai?tai
Se eu nooiJ
viesse
culpados de
sosido
maisculpados
numerosos
jIerousalh;m
pleivone
(c)
Se eu no viesse
e lheseijsivn
falasse, no teriam
de que
em Nazar.
pecado.
tw?n
ejn Nazarevq.
Verifique suas respostas no final do livro.
43.6
hJ provfasi - a desculpa
dwrevan - gratuitamente, sem motivo
335
Introduo lio 44
A lio 44 ajudar-lhe- a entender como as palavras gregas so
estruturadas, e como os grupos de palavras se relacionam
mutuamente. Algumas das palavras sero novas para voc. No se
espera que voc saiba ou lembre o que todas elas significam, mas o
que voc ver nesta lio, formar um alicerce til continuidade
do seu estudo do grego do Novo Testamento ou do grego clssico.
Se voc est interessado nas palavras e seus significados, ou na
exegese do Novo Testamento, no perca o Aviso Cmico.
LIO 44
divkaio - justo
dikaiosuvnh - justia
ajdikiva - injustia, erro
(hJ)
(hJ)
(to;)
(hJ)
(oJ)
(hJ)
(hJ)
(to;)
337
(hJ)
(to;)
Prefixos
a[gnafo - no lavado
ajdiavleipto - incessante,
constante
a[lalo - mudo
ajnwfelhv - intil.
339
Sufixos
44.5 Verbos
Os verbos so formados a partir de substantivos e adjetivos com
terminaes tais como: - ao - ew - ow - euw - zw - izw - unw unw.
Nem sempre a terminao d uma pista do significado particular e
da fora do verbo, mas as seguintes so comuns.
1. -aw
aw,-ew
ew,-euw
aw
ew
euw - para indicar ao ou estado:
ajgalliavw - exulto
proskunevw - adoro
ejaw
douleuvw - sirvo (como um
v - permito
escravo)
ejrwtavw - peo, pergunto hJgemoneuvw - governo
timavw - honro
foneuvw - mato
katoikevw - habito, resido futeuvw - planto
poievw - fao, realizo.
2. - ow
ow,- ainw
ainw,-unw
unw - indicam o causar, o ser agente, ou
o fazer:
doulovw - escravizo
qanatovw - fao morrer,
341
pikraivnw - torno amargo
(pikrov - amargo)
xhraivnw - enxugo
(xhrov - seco)
fanerovw - revelo.
causo-lhe a morte
plhquvnw - multiplico,
causo-lhe o crescimento
paroxuvnomai - fico irado
3. - izw
- azw - indicam ao intensiva ou causativa:
izw,
aJgnivzw - purifico
diamerivzw - divido
basanivzw - atormento
liqavnw - apedrejo
gnwrivzw - torno conhecido
rJantizw - asperjo.
ajnabaivnw - subo
retirar, voltar atrs
repetio:
eficcia:
ajnastrevfw - volto
ajnacwrevw - retiro-me
ajnazavw - volto a viver
ajnapavuw - dou descanso a
aj n tiv
(oposto)
aj p ov
(desde)
diav
(atravs)
ej k
(de)
ej p iv
(sobre)
katav
(para baixo)
katabaivnw - deso
katavgw - abaixo, trago (ao porto),
oposio:
kataravomai - amaldio
katakrivnw - condeno
343
inteireza:
ordem:
depois, atrs
kataiscuvnw - envergonho
katergavzomai - cumpro
katesqivw - como, consumo
katartivzw - coloco em
ordem, arrumo
kateuquvnw - levo, guio
katakolouqevw - acompanho
kataleivpw - deixo para
trs, abandono
metav
(com)
parav
(ao lado)
periv
(acerca,
em volta)
prov
(diante)
suv n
(com)
totalidade:
sunavgw - reno
sunergevw - trabalho com,
coopero
sugkaluvptw - cubro
completamente, oculto
sunqruvptw - quebro em
pedaos, destroo
sunthrevw - preservo,
protejo
uJ p ev r
(sobre)
excesso:
uJ p ov
(sob)
uJperbavllw - excedo
uJperevcw - sou melhor,
tenho autoridade
uJpernikavw - tenho uma
vitria absoluta
conduzir, levar, ir
santidade, pureza,
reverncia
ajgap
ajgor
ajgr
amor
mercado, compra
campo, selva
345
ajgwn
aijsq
aijscr
aijti
aj k o
ajlhq
ajll
aJmart
ajnagk
ajndr
ajpat
ajpokrin
ajpolog
ajpor
ajposta
aJrp
ajrc
ajsqen
aj st
ba/bh
ba
bh
bal/bol
bal
bol
bap/baf
bap
baf
basil
bia
bio
blep
boa/boh
boa
boh
bohq
contestao, luta,
contenda
sensao,
percepo
vergonha,
modstia
causa, acusao;
pedido
ouvir
verdadeiro,
genuno
outro
erro, pecado
forar, compelir,
necessidade
homem, masculino,
coragem
engano, fraude
resposta, rplica
defender; desculpa
vontade,
perplexidade
separao, revolta
agarrar, rapinar
comear, ser
primeiro; governar
fraco, doente
cidade; astuto
ir, andar, ficar
jogar, bater, pr
mergulhar, banhar,
lavar
rei, domnio, reino
fora, violncia
vida, subsistncia
ver, olhar
grito, splica,
bramido
clamor por ajuda,
socorro, assistncia
boul (1)
boul (2)
gam
gen/gin
gen
gin
gno
gnw
gno/gnw
graf
gunaik
de
dek/dec
dek
dec
deik/deix
deik
deix
dhm
diatrib
diafqer
dida(sk
dida
sksk)
dik
diwg
diwk
diwg/diwk
do
dok
doul
duna
dus
eid
eijk
eijp
ejlegc
ejleuq
ejlq
JEll
ejlp
ejxetaz
plano, conselho,
resolver
querer
casar
tornar-se, ser,
nascer
perceber, saber,
decidir
escrever
mulher, fmea
prender
tomar, receber
mostrar, revelar
pessoas, viver,
habitar
gastar tempo,
perder tempo
destruir, corromper
ensinar
justia, lei,
penalidade
busca, perseguio
dar
visto, aprovado;
glria
escravo
ser capaz, possvel
ruim, pobre, difcil
ver, conhecer;
molde, figura
razovel;
produo; vinte
dizer, falar
reprovao, exame,
teste
livre
vir, ir
grego, Grcia
esperana
questo, pesquisa
ejoik
ejpain
ejrg
ejrc
ejs/oujs
ouj
eJtair
euj
eujr
euJr
eujc
ejc
ejcqr
za/zw/
za
zw/
zhm
zht
hJge
hJd
hJsouc
qan
qn
qnht
qan/qn
qn/qnht
qaum
qe
qea
qerap
qu
qum
ijatr
ijd
iJe/iJh
iJ
iJer
doce, agradvel
calmo, descanso,
quieto
morrer, morte
maravilhar,
admirao
por, colocar
ver, expor
cura, cuidado com
sacrifcio
(emoo) ira,
entusiasmo, desejo,
pacincia,
propsito
cura, medicina,
mdico
ver
deixo passar,
perdo, entendo
krin
kris
krin/kris
ijsc
kaqar
kako
kal/klh
kal
klh
kathgor
kauca
kei
khrug
kindun
klep/klop
klep
klop
koin
kop
krat
kt
ktis
lab
laq/lhq
laq
lhq
leg/log
log(1)
leg
log
leg
log
leg/log
log(2)
lip/loip
lip
loip
lu
maq
martu
mac
meg
mel
santo, consagrado,
sacerdote
forte
limpeza,
purificao
mau, mal
chamar, intimar
acusar, provar
orgulho
deitar, reclinar,
esticar-se
proclamar,
anunciar, pregar
perigo, arriscar
roubar
comum,
compartilhado
corte, golpe;
labuta, problema
poder, influncia,
controle
julgar; replicar;
discernir
matar; ganhar,
possuir
criar, encontrar
receber
secreto, oculto
dizer, palavras,
raciocnio
escolher, reunir
deixar, abandonar
soltar
aprender
testemunha,
evidncia
luta, batalha
grande, tamanho
cuidado,
preocupao
347
permanecer, ficar
parte, diviso
lembrar, meno
dio
barco, nutica
conquistar, vitria
mente; plano;
percepo
costume, lei;
nom
pensar
doena
nos
estranho,
xen
estrangeiro
casa, habitar, servir
oij k
destruir
ojl
inteiro, completo
oJl
juramento
ojm/ojmnu
oj
em unio com
oJ m o
semelhante,
oJmoi
parecido
nome
ojnom
ira
oJrg
devido, dvida,
el/oj
ojfel
ojfeil
benefcio
vista, viso
ojy/ojp/ojfq
oj oj
experincia,
paq
sofrimento
criana, educar,
pai/paid
pai
paid
brincar
tudo, todo
pan/pas
pan
pas
persuadir
peiq
tentar, experincia,
peir
teste
pemp
pomp enviar
pemp/pomp
pes
pipt
pt cair
pes/pipt
pipt/pt
f, crena,
pist
confiana
pla
plh
pl completar, cumprir
pla/plh
plh/pl
barco, vela, viagem
ple/ploi
ple
ploi
realizar, fazer
poie
men
mer
mnh
mis
nau
nik
noe/noi
noe
noi
polem
por
porn
prag
prax
prag/prax
presb
puq
shm
sqen
sig
ska/skh
skh/sko
ska
skh
sko
skep
skop
skep/skop
skeu
skop
sof
spend
spond
spend/spond
spend/spond
spend
spond
sta
sthm
sta/sthm
staur
stel
strat
straf
stref
straf/stref
sw
tag
tass
tag/tass
tac
tekmair
tel
guerra, inimigo
ir, viajar; proviso,
riqueza
fornicao,
prostituir
agir, fazer, realizar
idoso, antigo,
embaixador
aprender, inquirir
sinal, mostrar,
significar
fora
silncio
trevas, cobrir,
tenda
ver, rever,
considerar
preparo, utenslios
olhar, notar, alvo
sbio, inteligncia
permanecer, ficar
oferecer libao
esforar,
entusiasmo
firmar, estabelecer
cruz, crucificar
enviar, equipar
exrcito, soldado,
campo, guerra
voltar, retornar,
mudar
salvo, sadio,
salvador
arranjar, ordenar,
comandar
velocidade, pressa,
rpido
testemunha,
evidncia
fim, completo, alvo
349
modo.... Voc no
fim,pode
mortedizer o significado
natureza,
teleut
fu de cmico olhando
apenas para a sua
raiz, mas sim examinando como usada
no seu
habilidade,
crescimento
tecn
contexto atual. tcnica
fuga, refgio
fug
honra, valor; punir
guardar, proteo,
tim
tima
tim/tima
fulak
vingana
priso
Voc foi avisado.
Seja astuto.
timwr
alimentar, nutrir
voz, fala, barulho
tref/trof
tref
trof
fwn
ocorrer, acaso
alegrar, saudar,
tugc/tuc
tugc
car
44.9tuc
violncia,
rejubilar
uJbr
insolncia
necessrio, til;
crhe estrutura das
Para estudar mais sobre radicais, razes
palavras
altura
devido
uJy
veja o livro de Bruce M. Metzger, Lexical Aids for Students of New
ser visto;
ungir, untar
fan/fain
fan
fain Greekaparecer,
Testament
(Blackwell, 1980), pp.cri
54-118; para a gramtica
brilhar, mostrar
tempo
cron
e estrutura das palavras
do grego clssico,
Reading Greek,
Joint
levar,
carregar,
ouro,
dourado
fer
cru
Association of Classical Teachers Greek Course, Part 1
oferecerand Exercises) (CUP,
lugar,
cwr 1978), pp. estar,
(Grammar, Vocabulary
259-334.
amizade, amor,
localidade
fil
respeito
falso, mentir,
yeud
44.10
medo, temor
enganar
fob
mente, pensamento,
voto, decreto
yhf
frhn/fron
frhn
fron
Leia 1 Joo 1-2
prudncia
alma, vida, pessoa
yuc
cano, poema
wjd
Notas:
yhlafavw - toco
Note que- propiciao
o conhecimento desses radicais desvendar-lhe- o
iJlasmov
significado
e{w a[rti -de
atmuitos
agora termos tcnicos e palavras complicadas - por
exemplo:
cronologia,
ejpiqumiva
- desejo democrata, psiquiatria, onomatopia,
pornografia,
e telescpiobasfia
(cada um vem de dois radicais
ajlazoneiva -pseudnimo
engano, charlatanismo,
gregos).
ajntivcristo - o que se ope a Cristo, o que busca usurpar o lugar
de Cristo
ajrnevomai - nego
44.8
Aviso cmico
ajrnevomai - promessa
scw?men - tenhamos (primeira pessoa do plural do aoristo do
Este aviso subjuntivo
destina-se aativo
todosdeosejcw
que -desejam
tenho) ser astutos (perspicaz,
sagaz). A palavra grega a[stu significa cidade. Todavia, caso voc
sejaTodas
astuto,asisso
nopalavras
significaouque
voc
vive em
uma cidade.
Este
outras
voc
j sabe
ou poder
deduzir
das
um
aviso
cmico.na
Eulio
vivo44.
em uma aldeia, uma pequena cidade
formas
e radicais
(kwvmh). A palavra cmico tem ligaes histricas com a crena de
que as pessoas das aldeias so avessadas, estpidas ou engraadas,
44.11
Mas seria ridculo dizer que aviso cmico aquele que vem de um
vilarejo. Assim, seja sempre perspicaz quando encontrar algum
Revise
lies 37 eassim
38. sobre uma palavra do Novo Testamento:
pronto aasargumentar
O significado da sua raiz ... portanto, devemos entend-la deste
LIO 45
nivptw - lavo (algum ou algo)
nivptomai - lavo (parte de mim mesmo)
45.1
Estude com ateno:
1. (a)
(b)
2. (a)
(b)
3. (a)
(b)
4. (a)
(b)
351
45.2 Palavras
favgomai - comerei
o[yomai - verei
pesou?mai - cairei
Eles nos cumprimentam e
ns os recebemos.
Se no lavarem as mos e os
ps, no comem os pes,
ejleuvsomai
- virei,
nem vestem
asirei.
roupas.
353
45.6
Leia Marcos 1.1-13.
Notas:
to; provswpon - a face
kataskeuavzw - preparo,
conserto
boavw - grito
hJ trivbo - a senda,
o caminho
eujquv - reto, direito
hJ cwvra - o distrito
ejxomologevw - confesso
aiJ trivce - os cabelos
hJ zwvnh - o cinto
dermavtino - feito de
pele, couro
ajkriv - gafanhoto
to; mevli - o mel
ijscurov - forte
kuvptw - agacho, inclino
para baixo
oJ iJmav - a correia
hJ peristerav - a pomba
LIO 46
Traduzindo - Romanos 1.1-7
46.1
Leia Romanos 1.1-7.
Notas:
klhtov - chamado
ajforivzw - aponto, elejo, separo
kata; savrka - segundo a carne
355
Estude as duas tradues seguintes e as respectivas notas:
357
Notas
1. Aqui as sentenas e os pargrafos so menores que na traduo
A. O pargrafo longo de Paulo transformado em cinco pargrafos
curtos. A traduo B para aqueles que no esto acostumados com
sentenas longas. Quando algum traduz o Novo Testamento,
precisa tentar vrios tipos de traduo, l-los em voz alta para vrios
grupos, e ver qual eles podem entender melhor.
2. ejk spevrmato Dauivd - da semente de Davi, que significa
descendente de Davi. Paulo e seus leitores sabiam que Davi era um
rei. Se pode ser que nossos leitores no o saibam, podemos achar
melhor traduzir Dauid como rei Davi.
3. kata; pneu?ma aJgiwsuvnh - segundo o esprito de
santidade. Isto est em paralelo com kata; savrka - com
referncia a seus ancestrais como homem. Assim, kata; pneu?ma
aJgiwsuvnh pode significar com referncia sua natureza santa e
espiritual. Mas esta uma passagem em que difcil o tradutor ter
certeza. pneu?ma aJgiwsuvnh talvez fosse uma expresso idiomtica
hebraica para o Esprito Santo. Paulo poderia querer dizer: Ele foi
designado e indicado pelo Esprito Santo para ser o Filho de Deus.
4. ejn pa?sin toi? e[qnesin - entre todos os gentios, entre
pessoas de todas as raas. Paulo usa ta; e[qnh geralmente com
referncia aos gentios, que so todas as pessoas que no so judeus
por nascimento. BJ traduz: entre todos os gentios, mas muitas
tradues modernas usam o sentido mais comum de e[qnh, que
naes: assim verte a BLH: pessoas de todas as naes. NEB,
estranhamente, tem: homens de todas as naes. Paulo no diz
nada sobre homens, e um bocado infeliz traduzir ta; e[qnh de um
modo que possa fazer as mulheres acharem que esto de fora.
5. klhtoi; Ihsou?
j Cristou? - chamado de Jesus Cristo. Ser
que significa chamados [por Deus] para pertencer a Jesus Cristo
(traduo A) ou chamados por Jesus Cristo (traduo B)? No
podemos ter certeza. Paulo freqentemente fala de Deus, o Pai,
como aquele que chama as pessoas. Entretanto, em Romanos 1.7,
Paulo usa ajgaphtoi? qeou? como sentido de amado por Deus,
de forma que aqui, em Romanos 1.6, ele pode estar usando klhtoi;
Ihsou?
Cristou? para dizer: chamado por Jesus Cristo.
j
46.5
Voc percebeu que freqentemente muito difcil saber a melhor
maneira de traduzir uma passagem do Novo Testamento Grego.
Temos de considerar cuidadosamente o significado do grego.
Podemos precisar aquilatar o que dizem os comentaristas eruditos.
Ainda assim podemos ter de confessar que, em alguns casos, no
temos certeza absoluta.
Temos de considerar tambm com ateno as pessoas que
esperamos que vo ler ou ouvir a nossa traduo. Ao escolher o
estilo de traduo, a maneira em que elas usam a linguagem em que
traduzimos nos guiar.
46.6
Revise as lies 39 e 40.
LIO 47
ei\pe o{ti ejsqivei - disseste que ele estava
comendo
47.1 Discurso indireto: 1. o{ti seguido por um verbo
no indicativo
Compare com ateno:
(a)
(b)
(c)
ei\pe o{ti ejsqivei
meta; tw?n
aJmartwlw?n
47.2 Declaraes
indiretas:
2. Usando
acusativo
Disseste que ele estava comendo com os pecadores.
359
infinitivo
361
47.3
47.4 Solicitaes
Interrogaesindiretas
indiretas- i{na seguido por um
verbo no subjuntivo
Compare:
Compare:
(a)
povte e[rcetai;
Quando
vem?
(a)
Dov
moi
to;n a[rton (pedido direto)
Por favor, me d o po
oujk oi\da povte e[rcetai
No seii{na
quando
vem.
qevlw
dw?/
moi to;n a[rton (pedido indireto)
Quero que tu me ds o po.
Mc 3.2
parethvroun aujto;n eij... qerapeuvsei aujtovn
(Em (a) dov
a segunda
pessoa
sing.
aor. imperativo ativo, e em
Vigiaram
para ver
se ele
o curaria
(b) dw?/ a segunda
pessoaqerapeuvsei
sing. aor. subj.
ativo,-de
divdwmi).
(Forma direta:
aujtovn;
Ele
o curar?)
(b)
(b)
Em Marcos 13.18:
Mc 12.41
ejqewvrei pw? oJ o[clo bavllei...
proseuvcesqe de; i{na mh; gevnhtai ceimw?no
Observou como a multido colocava...
Mas orai para que isso no acontea no inverno.
(Questo direta: pw? bavllei; - Como coloca...?)
Traduza
Mc 13.35
oujk oi[date... povte oJ kuvrio th? oijkiva e[rcetai
sabeis
vir
1. parekavlounNo
aujto;n
i{naquando
aujtou?o senhor da casa
Rogaram-lhe
que pudessem
- Vem).
a{ywntai. (Quando vem, voc dir: e[rcetai toc-lo.
2.
parakalou?sin
aujto;n i{na
aujth?
Suplicam-lhe que a toque.
Dara
ordens e proibies
indiretas,
veja a lio 41.2.
a{yhtai.
3. qevlomen i{na tou?to poihvsh/
47.5hJmi?n.
Leia hJmi?n
Joo 4.1-16.
4. do;
i{na kaqivswmen metav
363
47.6
Revise as lies 41 e 42.
LIO 48
A influncia do hebraico e do aramaico
48.1
Imagine que eu tenho um trabalho para fazer, que tomar tempo
e esforo. Quando estou na Inglaterra, posso dizer que eu o farei
little by little (pouco a pouco). Se estivesse na frica Oriental,
diria que eu iria faz-lo slowly by slowly. Little by little uma
expresso, idiomtica do ingls. Slowly by slowly no ingls
comum. ingls influenciado por uma expresso idiomtica da
frica Oriental.
Os escritores do Novo Testamento foram todos influenciados
pelas lnguas semticas, principalmente o hebraico e o aramaico.
Leia Marcos 8.22-26, por exemplo. Voc ver que kaiv ocorre dez
vezes. Das cinco oraes em que dividimos o pargrafo, quatro
365
tpica da poesia hebraica. chamada quiasmo. Leia Mateus 7.6 e
note como h um quiasmo. Podemos ser tentados a traduzir a
passagem assim:
No dem aos ces o que sagrado. (A)
No lancem suas prolas aos porcos (B)
porque eles vo calc-las sob os ps (B)
e se voltaro contra vocs e os atacaro. (A)
Contudo, uma vez que percebemos o padro ABBA, poderamos
tentar uma ordem mais natural ao portugus em nossa traduo. Por
exemplo:
No dem aos ces o que sagrado
- eles se voltaro contra vocs e os atacaro.
No lancem suas prolas aos porcos
- porque eles vo pis-las na lama.
Considere tambm que, apesar de calc-las sob os ps ser uma
expresso idiomtica que indica repetitividade, natural no grego do
Novo Testamento, no to natural na poesia inglesa 1 moderna.
Pis-las na lama no uma traduo literal, mas pode ser a melhor
traduo equivalente.
w.
At 7.34
ou
367
Tg 5.17
Mc 7.7
ou
ou
48.4
Nos idiomas semticos, as idias so geralmente ligadas por e,
ao passo que em ingls1 no usaramos e.
Tome, por exemplo, Marcos 11.1-2:
ajpostevllei duvo tw?n maqhtw?n aujtou? kai; levgei aujtoi?,
Upavgete...
369
Normalmente no precisamos exprimir isso em portugus, exceto
talvez no incio de um novo pargrafo:
Lc 2.15
48.6
Note o uso de ouj...pa?... ou pa?...ouj... por nenhum, nem
um:
1 Jo 2.21
Mc 13.20
ou
At 10.14
48.7
eij (se) usado para introduzir uma negao forte:
Mc 8.12
Hb 3.11
371
48.10
H muitas palavras no Novo Testamento que s podem ser
entendidas quando conhecido seu panorama judaico e no Antigo
Testamento. Por exemplo:
nomodidavskalo -
373
48.12
Leia Lucas 1.5-7 (kata; Louka?n 1.5-7):
LIO 49
gevnoito - que ocorra, possa ocorrer
dedwvkei - deu
49.1
gevnoito - que ocorra
mh; gevnoito - que no possa ocorrer, isso nunca!
375
Lc 1.38
At 5.24
ou
ou
Traduza
1. tou?to gevnoito hJmi?n
Que no me acontea.
49.2
aJgivasai - que ele santifique (aJgiavzw - santifico)
ei[h - que possa ser (eijmiv - sou)
plhqunqeivh - possa ser multiplicada (plhquvnw - multiplico,
aumento)
Traduza
1. Auto; de; oJ qeo; aJgia?sai uJma?
kai; parakalevsai uJmw?n ta;
kardiva. cavri uJmi?n kai;
eijrhvnh plhqunqeivh, kai; hJ
ajgavph tou? qeou? ei[h ejpi; pa;si
toi? pisteuvousin ejn aujtw?/.
377
2.
oJ Pau?lo,
eij hesitante:
Paulo queria, se lhe fosse
3. hjqevlhsen
Para expressar
uma pergunta
possvel, estar em Jerusalm
duvnaton ei[h aujtw?/, th;n hJmevran
At 8.31
no dia de Pentecoste.
Pw?genevsqai
ga;r a]n dunaivmhnhn;
th? Penthkovsth
eij
Pois como poderia eu?
Ierosovluma.
J
Lc 6.11
tw?/ jIhsou?
Combinavam entre si o que haveriam de fazer a
Jesus
dwv/h
- que ele d,
ejpitimhvsai
- que repreenda
Lc 22.23
kai;doe
aujtoi; h[rcanto suzhtei?n
pro; eJautou;
to;
logisqeivh - que issotiv
sejaa[ra
contado
favgoi
que
ele
coma
ei[h ejc aujtw?n oJ tou?to mevllwn
ojnaivmhn - que eu pravssein
obtenha proveito
gevnoito - que acontea
sthrivxai - que ele firme
Eles comearam ento a indagar entre si qual
dentre eles iria fazer isso.
so chamadas de optativo.
49.4
Formas
de ligar
e partes
da orao
Elas
no ocorrem
muitopalavras
freqentemente
no Novo
Testamento.
So marcadas por oi, ei ou ai antes ou na terminao.
1. kai;... kai;...
- tanto... como... :
O optativo usado
Mc 7.37
Kalw? pavnta pepoivhken, kai; tou; kwfou;
1. Para expressar umpoiei?
desejo:
ajkouvein kai; tou; ajlavlou lalei?n
Tudo ele tem feito bem, faz tanto os surdos ouvirem
Mc 11.14
Mhkevti
to;nfalarem.
aijwna
? ejk sou? mhdei; kavrpon
como os eij
mudos
favgoi
Ningum
nunca
mais: coma do teu fruto.
2. ...te kaiv...
- tanto...
como...
Mt
22.10
2. Para
expressar uma
condio quando
resultado
considerado
sunhvgagon
pavntaoou}
eu|ron
ponhrouv te
improvvel:
kai; ajgaqouv
Reuniram todos os que encontraram, tanto maus
1 Pe 3.17
eij
qevloi
como
bonsto; qevlhma tou? qeou?
Caso a vontade de Deus queira
Jo 2.15 ou
pavnta
ejxevbalen
ejk tou?
Se Deus quiser
que seja
assimiJerou?, tav te
provbata kai; tou; bova
Expulsou
todos
do Templo,
no somente as
1 Pe 3.14
ajll
j eij kai;
pavscoite
dia; dikaiosuvnhn...
ovelhas
maspadecerdes
tambm ospor
bois.
Se tambm
causa da justia...
1 Co 7.7
Jo 7.12
ou
At 25.4
379
2 Tm 4.8
Mt 9.37
1 Co 1.12
49.5 Palavras
fronevw - penso, tenho em mente, minha atitude
ejpitimavw - repreendo (com o dativo); aviso (com iJna - que)
oJ presbuvtero - o ancio, o homem mais idoso
oJ newvtero - o mais jovem
frovnimo - sbio, sensvel
uJperhvfano - orgulhoso
sofov - sbio
hJ sofiva - a sabedoria
mwrov - louco, insensato
uJyovw - exalto, elevo
u{yovw - altssimo
tapeinovw - humilho, rebaixo
49.6
Leia com ateno:
Atitudes diferentes: idoso e humilde, jovem e orgulhoso
ejn de; tauvtai tai? hJmevrai a[lloi a[nqrwpoi a[llon ti
fronou?sin. oiJ me;n gavr eijsin frovnimoi par j eJautoi? kai;
uJyou?sin eJautouv, oiJ de; a[lloi tapeinou?sin eJautou; kai; oujc
uJperhvfanoiv eijsin ejn tai? kardivai aujtw?n. euJrivskomen ga;r
ejn hJmi?n o{ti oiJ me;n presbuvteroi oujc uJperhvfanoi eijsi;n oujde;
qevlousin eJautou; uJyou?n oi[dasin ga;r o{ti kakav te kai; ponhra;
e[rga pepoihvkasin:
oiJ de; newvteroi ouj to; aujto; fronou?sin, o{ti sofoiv eijsin
par j eJautoi?, ajlla; ouj para; qew?. menou?nge
/
mwroiv eijsin para;
qew?/, kaqw? gevgraptai,
JH ga;r sofiva tou? kovsmou mwriva para; qew?/, kai; pavlin,
{Osti de; uJywvsei eJauto;n tapeinwqhvsetai kai; o{sti
tapeinw?sei eJauto;n uJywqhvsetai.
oiJ me;n ou\n newvteroi uJperhvfanoiv eijsin, eja;n de; oiJ
presbuvteroi ejpitimw?sin aujtoi? ouj caivrousin ejpi; toi? lovgoi
aujtw?n oujde; qelou?sin aujtw?n ajkouvein. makarioiv eijsin oiJ
newvteroi; menou?n makavrioi oiJ presbuvteroi.
(b) 1 Jo 3.1
381
e antes do radical
a repetio da consoante inicial antes do e
k entre o radical e a terminao
terminaes -ein,
-ei,
-eite,eisan
-eisan
ein,
ei,-ei
ei -eimen,
eimen, eite,
s vezes e antes da consoante inicial repetida (veja abaixo,
Lucas 11.22, ejpepoivqei).
49.8
Revise as lies 43 e 44.
LIO 50
i{na hJ cara; uJmw?n h\/ peplhrwmevnh
ACKP...
383
385
(a) Ningum jamais viu a Deus: o Deus unignito, que est
voltado para o seio do Pai, este o explicou ou
(b) Ningum jamais viu a Deus: o Filho unignito, que est
voltado para o seio do Pai, este o explicou (ou poderamos traduzir
ejxhghvsato como o fez conhecido).
(b) faz mais sentido. Quando estudamos as outras passagens em
que Joo usa monogenhv (Joo 3.16,18), vemos que ele o usa com
uiJov , e em Joo 1.14 monogenh; para; patrov implica
naturalmente na idia de filiao. Portanto, a forma como Joo usa
monogenhv confirma o que parece a leitura mais lgica. Por que
motivo, ento, os editores do Novo Testamento Grego (UBS, 3 a
edio) adotam a leitura alternativa qeov? Em parte porque esta
encontrada nos dois papiros (p 66 e p75) que representam o mais
antigo testemunho desta passagem. A outra razo soa estranha no
incio, mas ilustra um princpio fundamental da crtica textual. Eles
preferiram qeov porque esta a leitura mais difcil, a que menos
se encaixa com a forma de escrita normal de Joo. O argumento
este: se Joo escreveu qeov, um escriba seria fortemente tentado a
mud-lo para uiJo,
v mas se Joo escreveu uiJo
v difcil explicar como
se originou a leitura alternativa.
No obstante este tipo de raciocnio ser importante, penso que,
neste caso particular, leva a uma concluso falsa. Se Joo escreveu
qeov difcil enxergar o que a sentena, como um todo, quer dizer.
Preferiremos a leitura oJ monogenh; uiJo.
v
387
se em
a e Bestude
(ambos,
MSS
do quarto sculo),
emTestamento,
L (nono sculo)
Agora,
o uso
de ajnabaivnw
no Novo
e
e uma verso latina.
especialmente
em Marcos. Ele usa-o para o movimento de pessoas,
e usa-o
com ejk, eijerudito
ou prov,
para apontar
o lugar
do qualAqui
algum
Um comentarista
do Novo
Testamento
declarou:
vem
ao qualuma
vai.deciso
Ele nunca
usa ajnabaivnw
noAidiomatismo
no ou
possvel
conclusiva
sobre a como
leitura.
maior parte
portugus:
a ele foi
e disse....recentes
Em Marcos
15.8 no h
meno
dos comentaristas
e tradutores
tm escolhido
a leitura
(b)de
lugar,
e nem
ejk, eij
ou prov.
Paraalegria
exprimirpoderia
o vir para
algum,
- nossa
alegria.
Crem
que nossa
ter sido
Marcos usa
Assim,
quando vemos
de ajnabaivnw,
alterado
paraproselqwvn.
vossa alegria;
a mudana
opostaouso
menos
provvel.
isso confirma
o que
vimoscontudo,
do nosso
estudoalegria
de pavlin.
No parece
Pelo
meu ponto
de vista,
vossa
a melhor
leitura.
provvel
que Marcos
(tendo(escrevemos),
subido). Segundo
Note primeiro
que escreveu
Joo noajnabav
diz gravfomen
mas a
minha
opinio,
provvel
que ele tenhaVeja
escrito
gravfomen
hJmei?
(ns escrevemos).
1 Joajnabohvsa.
3.14,16 e 1 JoMuitas
4.6,
das
tradues
baseadas
na leitura
10, 14,
16, 17 recentes,
e 19. Joocontudo,
usa esteso
hJmei?
enftico
para ajnabav.
apontar um
Os
editores
do
texto
grego
da
UBS,
3
a edio, notam que no h
contraste com outra pessoa ou grupo. Assim, aps o hJmei? enftico
outra
ocorrncia
de ajnaboavw
emde
Marcos,
enquanto
que ajnabaivnein
em 1 Jo
1.4, esperamos
a meno
outra pessoa
ou grupo.
hJ cara;
ocorre
nove
vezes. Isso
nadahJ
- Marcos
uJmw?n
se encaixa
comoverdade,
uso que mas
Joono
faz prova
da lngua;
cara; hJmw?n
poderia
ter usado ajnaboavw s esta vez no Evangelho. E o fato de
no.
que vrios eruditos concordam com uma leitura no significa
Observe que Joo fala aqui do seu propsito ao escrever. Estude
necessariamente
que eles
certos.
Em questes
de crtica
1 Jo 2.1, 7-14 e 5.13.
Seu estejam
propsito
se exprime
em termos
de
textual
raramente
possvel
ter
certeza
absoluta
da
leitura
original.
pessoas a quem ele escreve. Estude tambm, nos escritos joaninos,
Em
caso, devemos
avaliar
cuidadosamente
a evidncia
antes
Joocada
20.30-31,
15.11, 16.24.
Quando
se menciona
o propsito
da de
efetuar
escolha,
e nosimplesmente
aceitar o que
outros
escrita, aounossa
do que
Jesus fala,
sempre para beneficiar
algum
mais
decidiram.
- os leitores ou os ouvintes. Isso aumenta a probabilidade de que
Joo tenha escrito hJ cara; uJmw?n e no hJ cara; hJmw?n (veja J. H.
Dobson, Emphatic personal pronouns in the New Testament, em
The
Translator,
50.7Bible
1 Joo
1.4 abril de 1971, pp. 58-60).
kai;Marcos
tau?ta gravfomen
50.8
1.41 hJmei?, i{na hJ cara; uJmw?n (ou hJmw?n)
h\/ peplhrwmevnh.
kai; splagcnisqei; ejkteivna th;n cei?ra aujtou? h{yato kai;
Ser
que Joo
escreveu:
levgei
aujtw?,
/ Qevlw,
kaqarivsqhti:
(a) Escrevemos
estasum,
coisas
para
que a vossa alegria
sejapor
plena
Todos
os MSS, exceto
lem
splagcnisqeiv
(movido
ou
(b) Escrevemos
estasMS
coisas
para que
a nossa
alegria
seja plena?
compaixo).
Mas D (um
do quinto
sculo)
traz
ojrgisqeiv
(movido pela ira). Os tradutores da New English Bible (em ingls)
A leituraa (a)
uJmw?n
(de vs),e comentam:
encontradaPareceu
em A e Cmais
(MSS
do
preferiram
leitura
ojrgisqeiv,
provvel
quinto
sculo), K etivesse
P (MSS
dosalterado
sculospara
novea ou
dez) e na maioria
que ojrgisqeiv...
sido
splagcnisqeiv
conforme
dos
outros MSS
e verses. A leitura (b) hJmw?n (de ns), encontrademonstra
o texto.
389
50.10
Revise as lies 45 e 46.
LIO 51
Cultura e traduo
Nesta lio, veremos uns poucos exemplos das passagens em
que o tradutor precisa entender aspectos da cultura da Palestina nos
tempos do Novo Testamento, e raciocinar cuidadosamente sobre as
culturas daqueles que usaro a traduo.
391
393
395
51.9
Revise as lies 47 e 48.
LIO 52
Agwmen
ejteu?qen - Avancemos daqui
[
52.1
Em Aprenda o Grego do Novo Testamento, voc estabeleceu um
alicerce bsico para a leitura e o estudo do Novo Testamento Grego,
e para traduzi-lo. Contudo, no estudo da lngua, este dito
verdadeiro: o{sti ga;r e[cei, doqhvsetai aujtw?/ kai; perisseuqhvsetai:
o{sti de; oujk e[cei, kai; o} e[cei ajrqhvsetai ajp j aujtou?.
397
399
52.5 Traduo
A habilidade que voc tem adquirido mostrar ser til, quer
venha a se envolver diretamente com o trabalho de traduo da
Bblia, quer no. Agora voc capaz de avaliar as tradues
existentes; e perguntar: Ser que isso exprime o significado (no
necessariamente as palavras) do original? ou Isso poder ser
entendido claramente por aqueles que vo ler? Estas habilidades
crticas sero teis em qualquer ocasio em que usar a linguagem.
52.6 Pregao
Alguns dentre ns, leitores e tradutores do Novo Testamento,
so tambm pregadores. Nossos esforos para aprender o grego do
Novo Testamento, podem ajudar-nos de diversas maneiras.
Para traduzir, aprendemos a considerar cuidadosamente a situao
cultural dos primeiros leitores, bem como a situao cultural das
pessoas que podem ouvir ou ler a nossa traduo. Essa disciplina
deve ajudar-nos na preparao de sermes, a pensar com cuidado
em como fazer as Boas Notcias que pregamos, a chegar s pessoas,
nas circunstncias em que vivem hoje.
Se achamos difcil entender alguns dos termos gramaticais neste
curso (aoristo, infinitivo, clusulas finais e consecutivas...), ento
podemos entender melhor como duro, para as pessoas comuns,
entender uma pregao cheia de palavras como justificao,
santificao, trinitarianismo ou at mesmo referncias ao texto
grego!
Nossos esforos de entender o texto grego de modo
suficientemente claro para traduzi-lo pode ajudar-nos tambm a
pregar claramente a partir dele. Por exemplo, em Efsios 2.8-9
perceberemos: (1) que Paulo fala de nossa salvao como sendo (a)
oujk ejx uJmw?n, e (b) oujk ejx e[rgwngwn.
401
403
Teste 2:
Teste 3:
Teste 4:
Teste 5:
Teste 6:
Teste 7:
Teste 8:
Teste 9:
Teste 10:
Teste 11:
Teste 12:
Teste 13:
1 (a)
7 (a)
Teste 14:
1 (c) 2 (c)
6 (a) (d) (f) (g).
Teste 15:
Teste 16:
1 (b)
7 (c)
4 (c)
2 (c)
3 (c)
8 (a) (c) (e)
2 (c)
8 (a).
3 (a)
3 (a)
5 (b)
6 (c)
1 (b)
6 (d)
2 (c)
7 (b)
3 (c)
8 (c)
4 (b) ou (c)
5 (a)
9 (a)
10 Todas elas.
Teste 18:
1 (b) 2 (a)
3 (b) 4 (c)
5 (b) ou (a) 6 (c).
7. fau?la, to; fw? th;n ajlhvqeian, pollav, aujtovn,
fanerovn, to; ploi?on, th;n yuchvn, aujthvn.
405
Teste 19:
Teste 20:
3 (a) ou (c)
4 (b) ou (c).
31.2
32.4
37.1
39.1-13
42.2,8
48.9
Dativo
12.7
31.3
37.1
41.2
42.1-8
Nmero e gnero
12.7
19.1
28.1,6
37.1
Pronomes
10.1-4
13.4
50.7
50.7
R.4
Adjetivos
28.1-3
35.1,3
37.1
44.3
R.5
R.6
Advrbios
28.5
35.1-5
44.4
R.6
Nmeros
31.4
35.6
37.8
Preposies
17.1
30.3
36.5
37.4-15
39.2-13
42.2-8
44.6
O artigo
12.7
28.6
30.3
39.10
Radicais
44.7
407
Verbos
Classificao
14.6
26.4-5
31.9
33.11
37.1
R.7
Modos
Indicativo
4.1-5
5.1-6
13.1-3
14.1-6
15.1-3,5
16.4
17.2
21.8
23.1-7
26.4-5
31.9A
32.1
33.11
43.1-3
Subjuntivo
11.1-8
31.9 A
33.11
36.1-7
41.1-2
43.1
Imperativo
31.9 A
33.11
40.1-4
41.1
Optativo
49.3
Infinitivo
18.1-2
24.6
30.1
31.7.9A
32.2
33.7,11
36.5 (2)
37.3 (7)
38.4 (1)
41.2 (1)
Particpio
8.1-3
16.7
19.1-2,5
Intro.20.25
20.1-5
21.5,8
22.1,3
24.5
25.1-3
29.8
31.7.9A
32.2
33.5,7,11
37.1
48.5
50.8
R.8
Tempos verbais
Presente
4.1-5
5.1-6
8.1-3
11.7-8
13.1-3
14.6
17.2
18.1
19.1-5
20.1-3
24.1,2,5,6
25.1,2
26.4,5
29.1,2,4,8
30.1
31.1,9B
33.11
34.3
36.1
40.1,4
41.1
Futuro
26.1,2,4,5
29.2
31.9B
32.3
33.11
45.4
48.5 (2)
Imperfeito
14.1-6
15.1-3,5
23.7
26.4,5
29.6,7
31.6.9B
33.11
43.3
Aoristo
17.2
Intro.20-25
20.1-5
21.1-5,7,8
22.1,3
23.1-7
24.1,2,5,6
25.1
26.4,5
29.1,4,6-8
30.1
31.9B
32.1
33.5,11
34.3
36.1
40.1,4
41.1
50.8
Perfeito
31.9B
33.1,2,5,7,10,11
Mais-que-perfeito
31.9B
33.11
49.7
Voz
Ativa
31.9C
32.1-3
33.11
45.1
Mdia
29.1,2,4,6-8
31.9C
33.11
45.1-4
Passiva
31.1,3,6,7,9C
32.1-3
33.7,11
Formao
44.5-7
Condies
11.1,4
43.1-3
Clusulas
consecutivas
38.6
Negao
48.7
Clusulas finais
11.1,5
38.6
Genitivo absoluto
25.1-3
39.1 (8)
Discurso indireto
41.2
47.1-4
Permisso
40.4
409
idealizada
primariPontuao
42.1 (3)
Desejos
amente para uso aps
o trmino de todo42.3
o curso.
(4)
13.6
49.1-3
Lugar
15.4
Tempo
As lies 5, 12, 14, 20-26, 28, 31-33, 37, 39, 40, 42, 45 e 49
17.1-3
14.1
apresentam-lhe
Interrogaes progressivamente as idias e termos gramaticais que
o habilitaro a entender esta 20.3,4
gramtica. Alm disso, o 27.1
material do
13.6
35.5
21.5 a um modo frutfero
curso foi projetado para conduzi-lo
de enxergar
15.4,6 as palavras gregas.23.1
37.3alcanar
(6)
e entender
Por exemplo, quando voc
16.7do curso, olhar para 25.4
37.12 (ej-poivho meio
uma palavra como ejpoivhsan
27.1-3
s-an)
e a entender: voc identificar
imediatamente o39.8
significado
26.1
de ej47.4
e de -s-, o que indicado
bsico do
27.1por -an, e o significado42.2
radical poie. Se, pelo contrrio, voc tiver desenvolvido o hbito de
perguntar-se: Em que tempo est?, estar estorvando o seu
prprio progresso. Os tempos verbais gregos no funcionam
exatamente da mesma maneira que os tempos verbais no latim ou no
ingls. Dar-lhes nomes de tempos antes de estar bem familiarizado
com seu significado e funes pode lev-lo a cometer srios
enganos.
R.1
411
casa
lngua
Singular
Plural
Nom
Ac
Gen Dat Nom Ac
-ai -a
hJ oijkiva oijkiv-an -a -a/
-h -h/
-ai -a
hJ glw?ssa glw?ssan
Gen Dat
-wn -ai
-wn -ai
voz
-ai
-a -wn -ai
hJ fwnhv fwn-hvn -h -h/
jovem
-ai
-a -wn -ai
oJ neaniva neaniv-an -ou -a/
profeta oJ profhvthprofhvt-hn -ou -h//
-ai
-a -wn -ai
palavra oJ lovgo lovg-on -ou -w/
-oi
-ou -wn -oi
casa
-oi
-ou -wn -oi
oJ oi\ko oi\k-on -ou -w/
obra
-a
-a
-wn -oi
to; e[rgon e[rg-on -ou -w/
homem oJ ajnhvr a[ndr-a -o -i
-e -a -wn -asin
estrela
-e -a -wn -sin
oJ ajsthvr ajstevr-a -o -i
mulher hJ gunhv gunaivk-a -o -i
-e -a -wn (x) in
peixe
-e -a -wn -sin
oJ ijcquv ijcquv-n -o -i
guarda
-e -a -wn (x)in
oJ fuvlax fuvlak-a -o -i
esperana hJ ejlpiv ejlpivd-a -o -i
governadoroJ hJgemw?nhJgemovn-a -o -i
-e -a -wn m-osin
governanteoJ a[rcwn a[rc-onta -onto -onti -onte -onta -ontwn -ousin
joelho
to; govnu govn-u -ato -ati -ata -ata -atwn -asin
corpo
to; sw?ma sw?m-a -ato -ati -ata -ata -atwn -asin
nao
-h
-h
-wn -esin
to; e[qno e[qn-o -ou -ei
ouvido to; ou\
ou\
wj t ov wjtiv
w\ t a w\ t a wj t wv n w\si (n)
R.3
Preste ateno aos substantivos seguintes, alguns dos quais
encontrados s no singular:
Singular
Nom
Voc
Ac
Gen
Dat
oJ pathvr
o pai
pathv r
pav t er
patev r a
patrov
patriv
basileuv
basileu?
basileva
basilevw
basilei?
pov l i
hJ e[rhmo
povlin
th;n e[rhmon
pov l ew th? ejrhvmou
povlei
th?/ ejrhvmw/
413
Plural
Nom
Ac
Gen
Dat
Nom
Voc
Ac
Gen
Dat
patev r e
patev r a
patev r wn
patravsin
basilei?
basilei?
basilevwn
basileu?si
pov l ei
pov l ei
pov l ewn
povlesin
aiJ e[rhmoi
ta; ejrhvmou
tw?n ejrhvmwn
tai? ejrhvmoi
oJ Ihsou?
j
oJ Zeuv
Jesus
Zeus
to; pu;r
o fogo
to; fw?
a luz
to plhqo
a multido
jIhsou?
jIhsou?
jIhsou?n
jIhsou?
jIhsou?
puvr
fw?
plhqo
puvr
purov
puriv
fw?
fwtov
fwtiv
plhqo
plhqou
plhqei
Zeuv
Zeuv
Diva
Diov
Diiv
uiJoi; Abraavm
- filhos de Abrao
j
tw?/ jIwshf - a Jos.
borjra
J? - norte, tem a terminao do genitivo em a:
Lc 13.29
ajpo; ajnatolw?n kai; dusmw?n kai; ajpo; borra? kai; novtou
do
leste
e
oeste
e
do norte
e
sul.
Pronomes pessoais
aujtov - ele, aujthv - ela, aujtov - ele (neutro), suv - tu,
hJ m ei? - ns, uJ m ei? - vs.
Singular
nom
ac
gen
dat
aujtov
aujtovn
aujtou?
aujtw?/
aujthv
aujthvn
aujth?
aujth?/
aujtov
aujtov
aujtou?
aujtw?/
ejgwv
suv
me, ejmev sev
mou, ejmou?sou?
moi, ejmoiv soiv
Plural
nom
ac
gen
dat
aujtoiv
aujtouv
aujtw?n
aujtoi?
aujtaiv
aujtav
aujtw?n
aujtoi?
aujtav
aujtav
aujtw?n
aujtoi?
hJmei?
hJma?
hJmw?n
hJmi?n
uJmei?
uJma?
uJmw?n
uJmi?n
tiv - quem? tiv - que? ti - algum, ti - algo, oujdeiv ningum, mhdeiv - ningum
Singular
nom
ac
gen
dat
tiv
tivna
tivno
tivni
tiv
tiv
tivno
tivni
Plural
nom
ac
gen
dat
tivne
tivna
tivnwn
tivsi(n)
tivna
tivna
tivnwn
tivsi(n)
Masc
oujdeiv
oujdevna
oujdenov
oujdevni
Fem
Neut
oujdemiva oujdevn
oujdemivan oujdevn
oujdemiva oujdenov
oujdemiva/ oujdevni
415
Masc
Fem
Neut
Masc
Fem
Neut
Singular
Nom
Ac
Gen
Dat
kalov
kalovn
kalou?
kalw?/
kalhv
kalhvn
kalh?
kalh?/
kalovn
kalovn
kalou?
kalw?/
a{gio
a{gion
aJgivou
aJgivw/
a{gia
a[gian
aJgiva
aJgiva/
a{gion
a[gion
aJgivou
aJgivw/
Plural
Nom
Ac
Gen
Dat
kaloiv
kalouv
kalw? n
kaloi?
kalaiv
kalav
kalw? n
kalai?
kalav
kalav
kalw? n
kaloi?
a{gioi
aJgivou
aJgivwn
aJgivoi
a{giai
a{gia
aJgivwn
aJgivai
a[gia
a[gia
aJgivwn
aJgivoi
Singular
Nom
Ac
Gen
Dat
poluv
poluv n
pollou?
pollw? /
pollhv
pollhv n
pollh?
pollh? /
poluv
poluv
pollou?
pollw? /
mevga
mevgan
megavlou
megavlw/
megavlh mevga
megavlhn mevga
megavlh megavlou
megavlh/ megavlw/
417
Plural
3.
Para os usos, classificao e variedade de adjetivos, veja 28.1-3,
Nom 37.1,
35.1-3,
44.3.
polloiv
pollaiv pollav
megavloi megavlai megavla
Ac
pollouv pollav pollav
megavloumegavla megavla
Gen
pollw? n pollw? n pollw? n megavlwn megavlwnmegavlwn
Dat
polloi? pollai? polloi? megavloimegavlaimegavloi
Comparao de adjetivos e
advrbios
Singular
Nom
2. Advrbios
tacu, tacevw - rapidamente
tavcista - muito rapidamente
ma?llon - mais, ao invs mavlista- especialmente
poluv - muito plei?on - mais, muito mais hJdevw - prazeirosamente
eu\ - bem
beltivwn, krei?sson - melhor, muito bem
Note: eij to; cei?ron (ejlqou?sa) - (tendo vindo) a piorar.
Aoristo
e[lus-a
Perfeito
levluk-a
Mais-quelevluk-ein
perfeito ejleluvk-ein
2 p.
-ei
-ei
-e
-a
-a
-ei
3 p.
-ei
-ei
-en
-en
-en
-ei
Plural
1 p.
-omen
-omen
-omen
-omen
-omen
-eimen
Subjuntivo
luv-w
Presente
luvs-w
Aoristo
-h/
-h/
-h/
-h/
Imperativo
Presente
Aoristo
luv-e -evtw
lu?s-on -avtw
2 p.
-ete
-ete
-ete
-ate
-ate
-eite
3 p.
-ousin
-ousin
-on
-an
-asin
-eisan
419
Inflnitivo
Presente luvein
Aoristo
lu?sai
Particpio
Presente luvwn - luvousa - luvon
luvsa - luvsasa - lu?san
Aoristo
Em um verbo que tem radical reduzido no aoristo, o aoristo do
indicativo freqentemente tem as mesmas terminaes que o
imperfeito.
Note, por exemplo, o aoristo de bavllw - lano (e[ballon - eu
lanava) e[balon - lancei:
e[balon
e[bale
e[balen
ejbavlomen
ejbavlete
e[balon.
katevbh katevbh
e[gnwn
e[gnw
e[gnwmen
e[gnw
e[gnwte
e[gnwsan.
Singular
1 p.
2 p.
3 p.
Plural
1 p.
Presente
luv-omai
-h/
Futuro
luqhvs-omai -h/
Imperfeito
ejlu-ovmhn -ou
-etai
-etai
-eto
-h
-tai
-to
-ovmeqa -esqe
-ovmeqa -esqe
-ovmeqa -esqe
-hmen -hqe
-meqa -sqe
-meqa -sqe
2 p.
3 p.
-ontai
-ontai
-onto
-hsan
-ntai
-nto
421
-htai
-wvmeqa -hsqe -wntai
luovmeno
- luomevnh
- luovmenon
-h/
-w?men
-h?qe
-w?sin
luqeiv - luqei?sa - luqevn
Imperativo
Presente
luv-ou
-evsqw -esqe -eJsqwsan
Aoristo
- voc necessite
luvq-hticlassificar
-hvtw formas
-hte(veja-hv t wsan
Observeque, caso
verbais
33.11),
essas tabelas o ajudaro. Por exemplo, se quiser classificar
Infinitivo
luqhsovmeqa
(seremos
Presente
luvesqai soltos), observando (2) luvomai voc ver,
Aoristo
indicada,
pela
coluna
que luqhsovmeqa est na 1 pessoa do plural,
luqh?nai
e da seo e linha, que futuro passivo do indicativo. Semelhantemente
Particpio
nivyai
(lava!) 2 pessoa do singular do aoristo mdio do imperativo.
Presente
luovmeno - luomevnh - luovmenon
luqeiv - luqei?sa - luqevn
Aoristo
4. kalevw kalw
; ajgapavei
ajgapa?/ ; fanerovei faneroi?
kalw?
?
3. nivptomai - lavo (parte de mim mesmo) - voz
mdia
Singular
Ativo
1 p.
Indicativo
i{st-hmi
Presente
sthv s -w
Futuro
1 Aoristo e[sths-a
2 p.
-h
-ei
-a
3 p.
-hsi
-ei
-en
Plural
1 p.
-amen
-omen
-amen
2 p.
-ate
-ete
-ate
3 p.
-asin
-ousin
-an
Subjuntivo
1 Aoristo
-h/
-h/
-wmen -hte
-wsin
Infinitivo
Aoristo
Note tambm:
sthvs -a
423
Ativo
Indicativo
Singular
1 p.
Perfeito
e{sthk-a -a
2 p.
Plural
3 p. 1 p. 2 p. 3 p.
-en
Significado
(1 p. sing.)
-amen -ate -asin firmo-me
-ei
(Presente)
Mais-queperfeito
eiJsthk-ein -ei
(Imperfeito)
2 Aoristo e[st-hn
-h
-h
Subjuntivo
2 Aoristo
st-w?
-h/
-h/
Imperativo
(suv) sth?qi
Infinitivo
Aoristo
Particpios
2 Aoristo
1 Perfeito
2 Perfeito
Aoristo Passivo
sth?nai - firmar
stav
sta? s a
eJ s thkwv
eJsthkui?a
eJ s twv eJstw?sa
staqeiv staqei?sa
estabelecendo
stavn
eJsthkovestabelecendo
eJstov estabelecendo
staqev n estabelecendo
7. Partes principais
Com um conhecimento do radical, do presente, do futuro, do aoristo e
do perfeito do indicativo, e do aoristo passivo de um verbo,
geralmente possvel dizer o significado de qualquer forma do
verbo. Note o seguinte:
425
Nom
Ac
Gen
Dat
Singular
Masc
luvwn
luvonta
luv o nto
luvonti
Plural
Fem
Neut
Masc
Fem
Neut
luvousa luvon
luv o nte luvousai luvonta
luvousan luvon
luvonta luvousa luvonta
luouvsh luvonto luovntwn luouvswn luovntwn
luouvsh/ luvonti luvousi(n) luouvsai luvousi(n)
aj g apw? s a
kalou? s a
doulou? s a
aj g apw? n
kalou? n
doulou? n .
Nom
Ac
Gen
Dat
Singular
Masc
luv s a
luvsanta
luvsanto
luvsanti
Plural
Fem
Neut
Masc
Fem
luvsasa
lu?san
luvsante luvsasai
luvsasan lu?san
luvsanta luvsasa
lusavsh luvsanto lusavntwn lusavswn
lusavsh/ luvsanti luvsasi(n) lusavsai
Neut
luvsanta
luvsanta
lusavntwn
luvsasi(n)
Plural
Fem
Neut
Masc
Fem
Neut
luqei?sa luqev n
luqev n teluqei?sai luqev n ta
luqei?san luqev n
luqev n taluqeivsa luqev n ta
luqeivsh luqev n to luqev n twn
luqev n twnluqev n twn
luqeivsh/ luqevnti luqei?si(n)
luqeivsai luqei?si(n)
Plural
Fem
Neut
Masc
Fem
Neut
lelukui?a lelukov lelukovte lelukui?ai lelukovta
lelukui?an lelukov lelukovta lelukuiva lelukovta
lelukui?alelukovto lelukovtwnlelukuiw?n lelukovtwn
lelukui?a/ lelukovti lelukovsi(n) lelukuivai lelukovsi(n)
427
Nom
Ac
Gen
Dat
Singular
Masc
douv
dovnta
dov n to
dovnti
Plural
Fem
Neut
Masc
Fem
dou?sa
dovn
dov n te dou?sai
dou?san
dovn
dov n ta douvsa
douv s h dov n to dov n twndouvswn
douvsh/
dovnti
dou?si(n) douvsai
Neut
dovnta
dovnta
dov n twn
dou?si(n)
44.1
R.5
R.6
aJgiwsuvnh
46.4
a[gora
47.5
ajgoravzw
47.5
a[gw
20.7
22.8
31.9
35.8
36.5
40.6
ajdelfhv
11.2
ajdelfov
7.9
11.2
ajdikevw
40.6
44.1
ai|ma
17.5
30.5
41.4
ai\rw
9.3
22.1
23.2,5,6,7
30.1
34.3
40.1,4
R.8
R.9
aijtevomai
45.2
aijtevw
43.4
45.2
aijwn,
?
aijwnio
v
20.9
36.2
48.3
ajkavqarto
23.2
28.1
ajkohv
32.7
ajkolouqevw
14.7
40.4
42.1
ajkouvw
5.3,4,5
6.3
7.9,11
8.1,5
15.5
17.5
19.3
20.9
21.4,5
26.1,4,7
39.1
45.4
48.3
a[kri
45.6
ajkrobustiva
48.10
ajlazoneiva
44.10
a[lalo
31.4
a{la
28.2,9
429
ajlhvqeia
9.7
13.8
35.4
ajlhqehv,
ajlhqw?
3.1-4, 5
4.6
6.2
15.8
28.1,5
33.3
35.1
44.4
R.5
aJlieuvw
36.5
ajllav
7.1,6
49.4
ajllacovqen,
ajllacou?
35.5
ajllhvloi
13.7
15.8
17.5
40.2
a{llomai
47.5
ajllov
28.2
49.4
aJmartavnw
23.2
aJmartiva
9.7
17.5
ajmhvn
14.7
ajmnov
22.6
a[n
11.1-3
36.2
43.1
ajnav
37.4,8
44.6
48.8
ajnabaivnw
22.1,4
23.7
26.5
37.8
44.6
45.4
50.6
ajnablevpw
37.8
40.6
ajnaggevllw
17.5
ajnaginwvskw
4.5
5.2-5
7.11
8.5
14.6
21.5
26.5
44.1
ajnakravzw
38.2
ajnavxio
44.3
R.5
ajnastav
(ajnivsthmi)
34.1
ajnafevrw
37.8
ajnhvr
19.1,3
28.1
R.1
R.2
a[nqrwpo
1.2
7.5,6
28.3
ajnivsthmi
34.1
37.8
ajnoivgw
22.8
37.8
40.6
42.9
43.4
ajnomiva
39.1
ajntiv
28.2
31.11
39.2,12
44.6
ajntivcristo
44.10
ajntlevw
47.5
a[nwqen
35.5
52.4
a[xio
33.13
39.1
44.3
ajpaggevllw
10.7
23.7
ajpantavw
42.1
a{pax
35.6
ajparnevomai
40.5
ajpeivqeia
39.1
ajpekrivqhn
(ajpokrivnomai)
27.1
29.2
ajpovkrisi
33.13
ajpevrcomai
ajpokteivnw
17.3
38.2
20.1
ajpovllumi
23.7
34.1,3,6
40.4
44.6
47.5
R.7.7
ajpoplanavw
a[pisto
36.5
37.2
ajpostevllw
ajpov
8.5
10.7
14.6
17.1,3,5
26.5
39.2
51.5
44.6
ajpovstolo
ajpodivdwmi
1.2
28.2
6.1,3,4,5
7.6
ajpoqnhvskw
/
46.3
36.2
a{ptomai
ajpokaqivsthmi
29.2,6
34.1
36.1
45.2
ajpokrivnomai
18.5
ajpwvleia
19.7
39.1
20-25.Intro a[ra (ai[rw)
22.3
23.5,6
23.7
34.3
24.5
ajrevskw
27.1
42.1
29.2,4
ajriqmov
R.8
37.3
a[riston
51.3
aJmartwlov
37.7
ajrnevomai
33.13
44.10
a[rti
41.7
44.10
a[rto
24.1
38.4
ajrchv
1.2
2.5,6
3.2,5
ajrciereuv
17.3
33.8
a[rciereuv
18.2,3
20-25.Intro
29.2,8
a[rcwn
R.2
ajskov
34.5,6
ajspavzomai
45.2
ajsthvr
R.2
ajstuv
44.8
a[tekno
R.5
au[rion
20.4
au|th
9.7
au\to
6.5
7.1-6
9.7
25.1
28.8
29.10
R.4
ajfivhmi
34.1,3
40.4
42.1
R.7.7
ajforivzw
44.6
46.1
baquv
47.5
baivnw
R.7.7
veja
tambm
ajnabaivnw
katabaivnw
431
bavllw
18.3
20-25.Intro
22.1,3
23.1,3-5,
7,8
26.1,4
31.9
33.11
34.3
R.3
R.8
R.9
baptivzw
15.6
31.1,3,6,7,9
32.1-3
33.11
48.8
bavptisma
39.1
baptisthv
15.6
basileiva
9.7
10.4
48.10
basileuv
9.7
12.7
28.1
33.8
37.3
44.2
R.3
biblivon
7.3,11
12.5
blasfhmevw
28.5
blevpw
14.3,7
19.1
26.4
48.3
boavw
16.6
45.6
borra?
R.3
brw?ma
36.7
gavr
12.5
geivtwn
40.6
geneav
37.2
genevth
38.8
gennavw
27.5
30.5
38.8
gevno
12.7
44.2
gh?
9.7
48.10
12.7
gravfw
1.2
givnomai
27.5
3.3,5
29.1,4,6,8,10
4.2,4-6
48.4,12
5.2-6
49.1,3
7.11
R.7.7
8.5
R.8
20.3
21.5,7
ginwvskw
8.5
26.5,7
22.1
31.9
44.1
33.1,2,7
45.4
R.7.7
veja
R.8
tambm
gunhv
19.1,3
ajnaginwvskw
28.1
glw?ssa
13.4,8
37.2,3
R.1
R.1
R.2
R.2
gnw?si
daimovnion
44.1
12.5
govneu
davktulon
38.8
23.8
41.7
dapanhvsasa
39.6
govnu
R.2
dev
16.4
gonupetevw
37.3
32.7
34.5
grammateuv
33.8
49.4
dei?
19.7
30.3
35-52.Intro
35.3
deivknumi
34.3
40.6
dei?pnon
51.3
devka
31.4
35.6
devkato,
dekavki
35.6
dexivwn
35.6
dermavtino
45.6
deuvtero
35.6
devcomai
45.2
devw
30.3
dhnavrion
37.8
51.1
diav
25.4
27.1
29.10
36.2
37.4,15
38.5
39.2,7
42.8
44.6
diaqhvkh
13.6
28.2
diakonevw
36.2.5
42.1
diakoniva
36.2
diavkono
36.2
diakovsioi
35.6
dialogismov
9.3
diastevllomai
41.2
didavskalo
14.7
didavskw
14.7,10
26.5
30.1
48.3
didachv
14.7,10
divdwmi
15.8
18.5
19.3
22.1,9
25.4
26.7
30.1
31.9
34.1,3
36.1
40.1
41.4
42.1
49.3,7
R.7.7
R.8
veja tambm dov
divkaio
35.1
44.1
dikaiosuvnh
41.4
44.1
dikaivwma
44.1,2
48.12
dikaivw
35.1
44.1
divktuon
23.1
35.6
discivlioi
35.6
diyavw
40.6
47.5
diwvkw
43.6
dovlo
22.8
42.9
dovxa
26.2
41.7
doxavzw
26.2
dov (divdwmi)
31.9
34.1,3
40.1
41.7
47.3
douleiva
36.2
douleuvw
36.2
44.5
dou?lo
32.7
36.2
doulovw
36.2
44.5
R.8
433
douv
(divdwmi)
22.9
dravmwn
(trevcw)
22.1
24.2,5,6
duvnamai
22.8
27.1
29.1,2
36.5
duvnami
33.8
duvo, duvw
31.4
35.6
37.8
48.8
duvskolo
44.3
R.5
duvw
veja duvo
dwvdeka
31.4
35.6
dwreav
40.6
43.6
47.5
ejan
v
11.1,2,4
43.1,4
eJautovn
26.7
40.2
e{bdomo
35.6
ejggivzw
33.1,2,8
52.7
ejgguv
33.8
40.6
ejgeivrw
26.2
28.8
R.7.7
ejgwv
13.4
37.1
R.4
e[qno, e[qnh
33.8
46.1,4
48.10
R.2
eij
10.6
14.6
16.6
32.7
34.5
43.1-3, 4
47.4
48.7
49.3
ei\
10.6
16.6
ei\don (oJravw)
22.4
24.2,5,6
27.1
ei[dwla
32.5
eijdwlolatriva
48.10
ei[kosi
35.6
ei[lhfa
(lambavnw)
33.3,4
eijmiv
2.5,6
3.1
16.4,9
19.5
26.1
28.8
30.1
31.9
36.5
45.4
47.2
49.2
veja tambm w[n
ei\pon
(levgw)
15.8
16.4
17.5
20-25.Intro
22.1
24.2,5,6
30.1
31.9
ei[rhka
(levgw)
19.7
eijrhvnh
41.4
48.10
eijrhnikov
41.4
eij
17.1,3
36.5
37.3,4,6
48.8
ei|, miva, e{n
31.4
35.6
43.4
R.4
eijsevrcomai
17.4
47.2
ei\ta, ei\ten
35.5
ei[te
32.7
ejk, ejx
17.1,3
39.2
44.6
e{kasto
32.7
37.8
43.4
eJkatovn
35.6
eJkatontavrch
35.6
ejkbavllw
18.3
23.4,7,8
30.1
ejkei?
40.2
ejkei?qen
35.5
40.2
ejkei?no
15.8
20.7
52.7
R.4
ejkklhsiva
9.7
ejkplhvssomai
45.2
ejkteivnw
32.4
ejlevgcw
36.4
ejleuvqero
32.7
ejleuvsomai
(e[rcomai)
26.1,2
31.9
33.11
ejlqw?n
(e[rcomai)
26.1,2
31.9
33.11
ejlqw?n
(e[rcomai)
17.2
22.1,3
26.4
29.4,8
30.1
45.4
R.8
ejlpivzw
39.13
47.2
ejlpiv
R.1
R.2
Elwiv
j
48.10
ejmautovn
40.2
ejmbaivnw
25.4
ejmov
43.4
e[mposqen
20.7
31.1
34.7
35.5
39.2
ejn
1.2
2.5,6
3.5
17.1,3
30.3
31.3
42.2,3
48.8
eJn
31.4
35.6
ejnantivon
48.12
ejndehv
R.5
e{ndeka
35.6
ejnduvomai
45.1,2
ejnevgkai
(fevrw)
22.1
24.2,5,6
30.1
ejnenhvkonta
35.6
ejnneva
35.6
ejntevllomai
42.1
ejntolhv
15.6
48.12
ejx
13.7,8
eJx
35.6
ejxevrcomai
17.3
22.3
23.7
31.9
44.6
e[xestin
30.3
ejxhgevomai
31.11
50.5
ejxhvkonta
35.6
37.3
435
ejxivstamai
38.2
e[xodo
16.1
ejxomologevw
45.6
ejxousiva
18.3
e[xw
23.2
e{xw (e[xw)
26.1,5
ejpaggeliva
44.10
ejpauvrion
22.8
ejperwtavw
18.5
44.5
ejpiv
22.8
35.4
37.4,12
39.2,8
42.2,7,8
44.6
ejpigeiva
27.5
ejpiqumiva
44.10
48.3
ejpistolhv
9.7
ejpitavssw
41.2
ejpitivqhmi
34.1
44.6
ejpitimavw
41.2
42.1
49.3,5
51.5
ejpitrevpw
40.4
ejpicrivw
40.6
eJptav
35.6
eJptavki,
eJptakiscivlioi
35.6
ejrauvnhson
28.8
e[rgon
12.1-5,8
13.8
19.1
28.1
52.6
R.1
R.2
e[rhmo
12.7
16.6
R.3
eJrmhneuveta
33.12
e[rcomai
17.1-3
22.1
24.2,5,6
26.1,2,5
29.2,4,6,8
30.1
31.9
33.11
37.1
40.4
45.1,4
R.7.7
R.8
ejrw? (levgw)
18.5
26.1
ejrwtavw
16.4
23.2,7
20-25.Intro
44.5
ejsqivw
20-25.Intro
22.1
24.1,2,5,6
30.1
45.4
47.1
49.3
e[somai
(eijmiv)
26.1
28.8
31.9
e{sthka
(i{sthmi)
R.8
R.9
ejstivn (eijmiv)
3.1-5
e[scato
28.2
e[scon
(e[cw)
19.7
26.5
33.5
e[swqen
35.5
e[ti
25.4
eJtoimavzw,
e{toimo
28.8
41.4
eu\
44.4
R.6
eujaggevlion
12.5
37.3 (5)
52.7
eijquvnw
33.13
eujquv
35.1
44.4
45.6
eujlogevw
37.3
48.3
51.7
euJrivskw
8.5
13.7
15.5
22.1
ejfavpax
39.7
e[fh (fhmiv)
23.9
34.1
ejfhmeriva
48.12
e[cw
8.5
10.8
15.5
19.2
26.1,5
30.3
33.3,5
44.10
eJwraka
v
(oJravw)
23.9
31.11
e{w
36.2
41.7
44.10
zavw
20.9
26.2
30.1,3
zhtevw
13.4
zwhv
20.7
26.2
zwvnh
45.6
zw?nh
26.2
zw/opoievw
26.2
h[
18.5
43.4
h{
10.5,6,7
h\/ (eijmiv)
36.5
h[ggiken
(ejggivzw)
33.1,2
hJgemwvn
R.2
h[/dein (oi\da)
20.7
33.1
34.7
hJdevw
R.6
h[dh
31.8
41.7
h\lqon
(e[rcomai)
17.2,3
24.2,5,6
26.4,5
29.6
33.11
hJlikiva
41.7
hJmei?
9.11
10.1-4,7
37.3
R.4
hJmevra
9.7
28.2
35.4
37.3,14
39.1
48.12
hJmevtero
43.4
h[mhn (eijmiv)
16.9
h\n (eijmiv)
2.5-6
3.1-4
31.9
h\ra (ai[rw)
23.2,6,7
hjrxavmhn
(a[rcomai)
18.2,3
29.2,8
hJyavmhn
(a{ptomai)
29.2,6
qavlassa
23.2
qavnato
36.2
qanatovw
36.2
37.6
44.5
qaumavzw
26.7
qaumastov
41.7
qeavomai
20.7
34.7
35.8
qevlhma
18.3
28.1
437
qevlw
18.3
qemeliovw
49.7
qeov
1.2
2.5,6
3.1,2,5
4.2-5
7.6
28.8
39.1
52.7
qeosebhv
41.7
qerapeuvw
32.4
qewrevw
19.7
40.6
qhlavzw
51.6
qhsaurov
41.1
qnhvskw
/
33.3,5
36.2
qrevmmata
47.5
qrovno
1.2
7.6
qugavthr
48.12
qusiasthvrion
48.10
ijatrov
35.2
i[de
22.4
40.2
i[dio
22.8
28.2,6
30.3,5
ijdei?n
(oJravw)
22.4
30.1
R.8
iJereuv
17.3
44.2
iJerovn
17.3
i{hmi
34.1,3
Ihsou?
j
2.2
3.3,5
R.3
iJlasmov
44.10
iJmav
33.13
45.6
i{na
10.8
11.1,2,5,7
15.8
34.7
36.1,5-7
38.6
41.2
47.3
i{sthmi
33.13
34.1,3
49.7
R.7.5
R.7.6
R.7.7
R.8
ijscurov
45.6
R.6
ijcquv
31.6
R.2
kaqavper
32.7
kaqarivzw
17.5
kaqarov
9.4
kaqhvmai
37.9
40.6
45.2
kaqivzw
37.9
kaqwv
15.8
20.7
22.4
30.3
37.9
kaiv
2.5,6
10.7
43.4
48.1,4
49.4
kainov
13.6
15.8
28.1,2
kairov
33.8,10
40.6
kaivtoige
47.5
kakov
28.1,2,6
35.1
R.6
kakw?
35.1
kalevw
13.1,4
14.6
15.9
19.5
36.5
R.7.4
R.8
kalov
28.2
35.1
R.5
kalw?
19.7
28.5
33.3
35.1
kardiva
9.1-7
12.7
19.1
28.1
37.1
39.1
42.1
karpov
41.4
karpoforevw
41.4
katav
30.3
35.4
37.4,9
39.2
42.8
44.6
46.1,4
48.8
katabaivnw
22.4
23.7
25.1
30.1
37.9
40.4
44.6
katavkeimai
37.9
katalambavnw
29.10
katallavssw
31.3
kataskeuavzw
45.6
katesqivw
37.9
katoikevw
37.9
44.5
kefalhv
32.4
khruvssw
18.3
19.2
20.2,3
21.3,5
36.5
R.8
klaivw
41.1
klevptw
41.1
krivsi
20.9
klhtov
46.1,3,4
krithv
27.1
klivnh
51.4
kunavrion
51.2
koinwniva
10.7
kuvptw
45.6
kovlpo
31.11
kolumbhvqra
38.8
kuvrio
10.7
19.7
37.1,2
kopiavw
47.5
kuvwn
51.2
kosmevomai
28.8
kwluvw
41.1
kovsmo
14.6
26.7
kwmhv
44.8
51.5
kravzw
22.3
31.11
38.2
kwfov
32.4
kratevw
32.4
39.1
krivma
43.6
krivnw
27.1
31.2
R.7.7
lalevw
13.4
31.4
lambavnw
8.5
10.2
22.1
26.5
30.1
33.3,5
45.4
439
laov
33.8
levgw
4-6.Intro
4.1-7
5.1-6
7.11
8.1-3
9.9
11.8
14.1-6
18.1
19.1,5
22.1
24.2,5,6
26.1,4
28.6
30.1,3
42.1
47.1,2
leprov
30.4
livqo
23.2
logivzomai
49.3
lovgo
1.2
2.5
4-6.Intro
6.1-5
9.9
13.8
19.1
28.1
37.3
39.1
42.1
52.7
R.1
R.2
loidorevw
41.7
luvcno
37.10
luvw
33.13
R.7.1
R.7.2
R.7.3
R.7.7
R.8
maqhthv
14.2,7
makavrio
8.3,5
9.4
20.5
23.1
ma?llon
35.3
43.4
R.6
marturevw
marturiva,
mavrtu
15.6
mavcaira
31.3
42.3
mevga,
megavlh
mevga
28.1
37.3
38.2
R.5
R.6
meqermhneuvw
16.3
20.7
35.8
meivzwn
20.7
25.4
28.1
42.9
48.9
R.6
mevgei
42.1
mevli
45.6
mevlo
32.4
mevn
32.7
49.4
menou?n
menou?nge
49.4
mevnw
10.6
27.1
merivzw
43.1
mevro
32.4
mevso
33.13
37.8
metav
10.7
13.6
25.4
35.4
37.4,14
39.2,9
42.8
44.6
metabaivnw
20.9
44.6
metanoevw
40.2
44.6
metanoiva
39.1
40.2
metrevw
48.4
mhv
11.2,6
13.7,8
27.3
34.5
41.1,4
49.1
mhde;
13.7
27.1
mhdeiv,
mhdemiva,
medevn
31.4
mhdevpote
35.5
mhkevti
25.4
mhvthr
19.3
mhvti
27.3
miva
31.4
35.6
R4
mikov
R.6
mimnhvskomai
39.1
misevw
14.6
43.6
mnhmei?on
26.7
33.3
36.4
44.2
mnhmonevuw
43.6
monogenhv
30.5
36.4
50.5
movnon
35.3
49.4
muvrioi
35.6
mwrov
49.5
naov
37.3
neaniva
44.2
R.2
nekrov
26.7
36.2
nekrovw
36.2
newvtero
49.5
nhvpio
51.6
nivptw,
nivptomai
31.9
38.8
45.1,2
R.7.3
nomodidavskalo
48.10
novmo
22.8
31.11
33.8
nuvmfh
28.8
numfivo
28.8
numfwvn
39.1
nu?n
19.7
26.7
36.2
nuvx
39.1
oJ, hJ, tov
2.5,6
7.5
9.3
10.6
12.7
19.1,2,5
20.5
23.1
28.3,6
30.3
31.7
37.1,3
39.10
49.4
o]
10.5,6,7
oJdoiporiva
47.5
oJdov
41.4
oi\da
19.7
20.7
27.1
33.1,2
34.7
49.7
oijkiva
17.3
R.1
R.2
oijkodomevw
23.7
oi\ko
17.3
R.1
R.2
oi\no
34.5,6
37.3
jojktwv
35.6
ojlivgo
35.3
37.3
441
oJlokauvtwma
48.10
o{lo
13.7
28.2
o{moio,
oJmoivw
35.1
40.6
44.4
oJmologevw
33.13
ojnivnhmi
(ojnaivmhn)
49.3
o[noma
12.7
31.4
o[pisqen
35.5
ojpivsw
31.11
33.13
39.2,3
o{pw
36.5,6
oJravw
22.4,8
24.2,5,6
30.1
31.11
40.2
45.4
48.3
ojrgivzw
50.8
ojrqov,
ojrqw?
35.1
oJrivzw
46.1
o[ro
19.7
31.4
o{, h], o[
10.5,6,7
11.1-3
12.8
39.12
43.4
o{so
30.5
38.2
o[sfrhsi
32.7
o{tan
36.2
o{te
16.6
26.7
27.1
36.2
o{ti
8.4
30.3
38.5
47.1
ouj, oujk,
oujc
7.1,6
11.2
27.3
41.4
48.6
oujdev
16.4
27.1
oujdei?,
oujdemiva,
oujdevn
17.5
27.5
31.4
R.4
oujdevpote
35.5
oujk
veja ouj
oujkevti
25.4
ou\n
16.4,6
49.4
oujranov
7.6
48.10
ou\, w[ta
8.6
10.5
32.4
48.3
R.1
R.2
ou|to,
au{th,
tou?to
3.3
7.6,8,9
12.8
52.7
ou{tw
26.7
27.5
28.5
30.3
35.1
38.1,4
49.4
oujc, oujciv
veja ouj
ojfqalmov
32.4
o[fi
36.4
o[clo
22.4
33.8
ojyev, ojyiva
31.8
o\yh/ (oJravw)
22.8
42.9
paqei?n
(pavscw)
30.1,3
paidivskh
25.2
pavlaio
28.1
pavlin
18.5
29.2
pantacou?
35.5
pavntoqen
35.5
pavntote
35.5
parav
30.3
32.7
37.3,4,7
39.2,6
42.2,5,8
44.6
parabolhv
22.4
paraggevllw
42.1
51.5
paradivdwmi
31.1,4
34.1
43.3
paravdosi
31.4
34.1
37.9
paralambavnw
30.5
44.6
45.1
pentakovsioi
35.6
pevnte
33.3
35.6
paravptwma
42.1
penthvkonta
35.6
37.8
parivsthmi
34.1
pevpoiqa
49.7
parrhsiva
35.4
13.7
17.5
21.8
22.4
28.1
39.7
48.6
pevran
33.13
pavscw
30.1,3
periblevpomai
31.8
pathvr
12.7
19.3
37.2
R.3
peirasmov
47.3
peripatevw
13.4
14.6
18.5
22.4
23.7
44.6
pevmpw
20.2,7
30.1
perissov,
perissovtero
35.1
periv
16.6
22.4
37.4,13
39.2,10
42.8
44.6
peristerav
20.7
34.7
45.6
pevtro
42.9
phghv
47.5
phlov
38.8
pivnw
41.4
R.7.7
pivptw
32.4
40.6
45.4
R.7.7
pisteuvw
7.1
8.1,5
10.4
30.1
31.9
33.1,2,5
37.3
42.1
49.7
pivsti
31.4
46.3
pleivwn
28.1
443
43.4
R.5
R.6
plh?qo
R.3
plhquvnw
44.5
49.2
plhvrh
30.5
33.8
plhrovw
13.1,9
33.7,8,10
50.7
plhvrwma
31.11
olhsivon
47.5
ploi?on
25.4
pneu?ma
19.7
23.2
27.5
46.4
48.9
pneumatikov
38.7
pnevw
27.5
povqen
22.8
27.1
poievw
12.5
13.1-3
15.1-3
19.1
20-25.Intro
20.1-5
21.1-5,7,8
22.3
26.4
30.1
31.9
32.1
33.11
36.1
39.1
40.1
44.5
49.3
R.7.7
poi?o
18.5
povli
12.7
22.8
23.2
28.1
R.3
poluv,
pollhv,
poluv
28.1
30.3
35.3
38.4
41.2
R.5
R.6
ponhrov
12.5
28.1
poreuvomai
29.2,6,7,8
31.9
potev
27.1
35.5
36.2
potivzw
32.7
pou?
27.1
pouv
32.4
pravssw
36.4
presbuvtero
49.5
prov
22.8
39.2,4
44.6
48.8
proavgw
31.8
44.6
probaivnw
37.3
48.12
provbaton
19.2
prov
2.5,6
3.1,4
17.1,3
36.5
37.4,5
42.2,6,8
45.1
prosaivth
40.6
43.4
prosevrcomai
50.6
proseuchv
48.3
proseuvcomai
29.2,4,6-8
30.1
31.9
48.3
proskalevomai
45.1,2
proskunevw
19.3,7
20-25.Intro
36.5
42.1
44.5
proskunhvth
19.7
prospivptw
32.4
prospivptw
48.4
prosfevrw
40.2
provswpon
45.6
48.8
provteron
40.6
provfasi
43.6
profhvth
1.2
4.5
7.11
R.1
R.2
prw?to
20.7
28.2
31.11
34.7
35.6
ptuvw
38.8
ptw?ma
36.4
pu?r
48.8
R.3
pwvpote
31.11
pw?
27.1
rJhgnumi
v
34.5
rJhma
?
49.1
rJuparo
v
40.6
savbbaton,
savbbata
38.2
savrx
30.5
32.4
46.1
sev
42.1
seautovn
16.6
40.2
shmei?on
36.5
40.6
52.4
sitistov
48.4
skhvnh
28.8
skhnovw
30.5
skotiva,
skovto
10.7
13.4
sov
43.4
sofiva,
sofov
49.5
R.6
speivrw
41.4
spevrma
41.4
46.4
splagcnivzomai
45.2
50.8
spovro
41.4
spouvro
35.4
stavdion
37.3
39.8
staurov
staurovw
23.2
sthrivzw
49.3
stovma
32.4
51.8
strevfw
20.7
35.8
42.9
suv
13.4
37.3
R.4
sugcravomai
47.5
sukh?
22.8
suvn
42.2,4
44.6
sunavgw
44.6
45.2
sunagwghv
17.3
sunivhmi
34.1
suntivqhmi
41.7
sfragivzw
40.6
scivsma
40.6
swvzw
20.2
26.2
30.1
445
32.3
33.1
38.7
sw?ma
28.2
32.4
R.2
swthvr
26.2
44.2
swthriva
19.7
26.2
tavlanton
33.3
tapeinovw
49.5
tau?ro
48.4
tacevw
35.1
tavcisto,
tavcista
35.1
R.6
tacuv,
tacuv
35.1
44.4
tev
49.4
tevknion
12.5
13.7
44.2
39.1
televw
33.7
tiv, tiv
10.6
15.6
16.6
27.1
37.15
47.2
R.4
tessaravkonta
35.6
toiou?to
38.2
tevssare
35.6
tovpo
19.7
41.4
tevknon
12.5
19.1
28.1
48.9
tetevlestai
(televw)
33.7
tetrakovsioi
35.6
tevtarto
35.6
threvw
15.6
tivqhmi
32.7
34.1,3
R.7.7
timavw
20.9
44.5
ti, ti
10.6
31.4
tosou?to
38.4
tovte
35.5
36.2
trei?
31.4
35.6
trevcw
22.1
24.2,5,6
triv
35.6
triscivlioi
35.6
trivto
35.6
trivce
45.6
trofhv
47.5
tuvpo
35.6
tuflov
32.4
uJgihv
R.5
u{dwr
31.3,4
52.7
uiJo
v
17.5
19.3
30.3
50.5
triakovsisi
31.4
uJmei?
9.11
10.1-4,7
39.10
42.1
R.4
trivbo
45.6
uJmevtero
43.4
triavkonta
31.4
35.6
uJpavgw
27.5
44.6
uJpakohv
46.1,3
uJpakouvw
42.1
44.6
uJpevr
20.7
34.7
37.4,11
39.2,11
42.8
44.6
uJperhvfano
49.5
uJphrevth
37.3
uJpov, uJp j
uJf j
31.2
37.4,10
39.2,13
42.8
44.6
uJpovdhma
33.13
44.6
uJsterovw
39.1
uJyhlov
R.1
u{yusto
49.5
uJyovw
36.4
49.5
R.7.7
fagei?n
(ejsqivw)
20-25.Intro
22.1
24.1,2,5,6
30.1
31.9
49.3
faivnw
29.10
fanerovw
20.7
34.7
36.4
44.5
R.7.4
Farisai?o
42.5
fau?lo
36.4
fevrw
22.1
24.2,5,6
30.1
40.2
fhmiv
23.9
34.1
fobevomai
37.3
41.7
45.2
48.3
fovbo
34.6
37.3
frevar
47.5
fronevw,
frovnimo
49.5
fwnevw
22.8
40.1
42.9
fwnhv
16.7
19.3
22.3
R.1
R.2
fw?
1.2
10.10
12.7
13.4
R.3
fwtivzw
29.10
caivrw
37.3
40.2
camaiv
38.8
carav
35.4
37.3
40.2
50.7
cavri
30.5
31.4
52.6
ceivr
32.4
48.8
ceivrwn
R.5
R.6
civlio
35.6
creiva
32.7
Cristov
1.2
10.7
40.6
48.10
cwlov
32.4
cwvra
45.6
447
cwrivon
47.5
cwriv
29.10
39.2
yeuvdomai
17.5
yeudoprofhvth
48.10
yeuvsth
8.4
15.3
yhlafavw
44.10
yuchv
38.2,7
41.1
yucikov
28.7
w\
37.2
w|de
40.2
w[n, ou\sa,
o[n (eijmiv)
19.5
20.3
25.2
28.6
w{ra
19.7
20.7
w|
22.4
35.1
w{sper
26.7
w{ste
35.1
38.1,2,4
w\ta
veja ou\