Matematika 12

Libr msuesi

27

T zgjidhin problema me gjetje t ekuacioneve t vijave t dhna me kushte

gjeometrike, n rastet kur kto vija dalin rrath apo elipsa.
Ti prdorin njohurit pr modelim dhe zgjidhje t situatave t reja, jo
standarde, nga jeta, shkencat e zbatuara dhe matematika.

KREU 5

HIPERBOLA DHE PARABOLA

Niveli I
N mbarim t kreut nxnsit t jen n gjendje:
T prcaktojn nse nj pik me koordinata t njohura ndodhet n nj vij me
ekuacion t njohur.
T prshkruajn vetin vatrore t hiperbols.
T shkruajn ekuacionin kanonik t hiperbols

y2

1 , kur njihen:

a) gjysmboshtet;
b) njri nga boshtet dhe largsia vatrore;
c) njri nga boshtet dhe ekuacionet e asimptotave.
T gjejn abshisat (ordinatat) e pikave t hiperbols
ordinata (abshisa) e tyre.
T gjejn, pr hiperboln me ekuacion kanonik

x2
a

y2

x2
a

y2
b

1 , kur njihet

1 , pikprerjet me

boshtet, boshtet e simetris, vatrat, ekuacionet e asimptotave.

y2
1 jashtqendrsin dhe ekuacionet e
x2
2
T gjejn pr hiperboln
b
2
a
vijave drejtuese.
T skicojn hiperboln

x2
a

y2
b

kur ndryshon jashtqendrsia.

1 dhe t shqyrtojn si ndryshon forma e saj

Matematika 12

28

Libr msuesi

T shkruajn ekuacionin e tangjentes ndaj hiperbols

t saj dhe ta prdorin n raste t thjeshta.

x2
a

y2

1 n nj pik

T prdorin n raste t thjeshta kushtin e tangjencs s drejtzs y=kx+t me

2
x2
hiperboln 2 y
1.
2
a
b
T prshkruajn vetin e vijs drejtuese t parabols.
T shkruajn ekuacionin e parabols me kulm n origjin e bosht simetrie Ox
kur njihet:
a) vatra;
b) ekuacioni i vijs drejtuese;
c) nj pik.
T bjn t njjtn gj pr paraboln me kulm n origjin e bosht simetrie Oy.
2

T gjejn, n baz t ekuacionit t dhn t parabols (y =2px apo x =2py)

vatrn, vijn drejtuese, boshtin e simetris.
2

T skicojn paraboln dhn me ekuacion y =2px apo x =2py.

2

T gjejn pr pikn e parabols y =2px apo x =2py njrn nga koordinatat, kur
njihet koordinata tjetr.
2

T gjejn pikat e prerjes s parabols (y =2px apo x =2py) me nj drejtz me

ekuacion t dhn.
2

T shkruajn ekuacionin e tangjentes n nj pik t parabols(y =2px apo

2
x =2py) dhe ta prdorin n raste t thjeshta.
T prdorin n raste t thjeshta kushtin e tangjencs s drejtzs y=kx+t me
2
2
paraboln (y =2px apo x =2py).

Niveli II
N mbarim t kreut nxnsit t jen n gjendje:
T japin sakt prkufizimin e hiperbols sipas vetis vatrore.
y2
x2
1 , kur njihen:
T shkruajn ekuacionin e hiperbols 2 b 2
a
a) dy pika;
b) largesa vatrore dhe ekuacionet e asimptotave;

Libr msuesi

Matematika 12

29

c) nj pik dhe ekuacionet e asimptotave.

T riprodhojn vetit e thjeshta, t dhna n tekst, pr simetrin,
2
x2
vendndodhjen dhe formn e hiperbols 2 y
1.
2
a
b
2

T prshkruajn vetin e vijs drejtuese t hiperbols

x
2
a

y
2
b

1.

T prdorin n raste t thjeshta veti t veanta t hiperbols barabrinjse

2
2
x
y
1.
2
2
a
a
T fiksojn n kujtes dhe t prdorin n raste t thjeshta formulat pr rrezet
2
x2
vatrore t nj pike t hiperbols 2 y
1.
2
a
b
T nxjerrin me vrtetim ekuacionet e tangjentes n nj pik t hiperbols
2
1.
x
y
2

T nxjerrin me vrtetim kushtin e tangjencs s drejtzs y=kx+t me

2
x2
hiperboln 2 y
1 e ta prdorin n situata t zakonshme.
2
a
b
T japin sakt prkufizimin e parabols sipas vetis s vijs drejtuese.
T riprodhojn vetit e thjeshta, t dhna n tekst, pr simetrin,
2
vendndodhjen dhe formn e parabols y =2px.
2

T bjn t njjtn gj pr paraboln x =2py.

T nxjerrin me vrtetim ekuacionin e tangjentes n nj pik t parabols
2
2
(y =2px apo x =2py).
T nxjerrin me vrtetim kushtin e tangjencs s drejtzs y=kx+t me paraboln
2
2
(y =2px apo x =2py) e ta prdorin n situata t zakonshme.
Ti prdorin njohurit pr modelimin matematik dhe zgjidhjen e problemeve
t thjeshta nga jeta reale, shkencat e zbatuara dhe vet matematika.

Niveli III
N mbarim t kreut nxnsit t jen n gjendje:
T vrtetojn me rrug t reja disa nga teoremat e njohura.