1

H Y™TEPA APXAIOTH™: 244 - 312

EfisagvgÆ :
ÉEpoxØ megãlou §ndiaf°rontow

T
e âÎÙÂÓb˜ àÊȤڈ̿ Ì·˜ Âå˜ ÙcÓ ^YÛÙ¤Ú· àÚ¯·ÈfiÙËÙ· 244-312 âÓÙ¿ÛÛÂÙ·È
Âå˜ Ùa Ï·›ÛÈ· ÙÔÜ ÁÂÓÈΈ٤ÚÔ˘ àÊÈÂÚÒÌ·ÙÔ˜ «^O ^EÏÏËÓÈÛÌe˜ à¤Ó·ÓÙÈ
ÛÙeÓ ÌÔÓÔıÂ˚ÛÌfi». Te ÙÌÉÌ· ÙÔÜ àÊÈÂ-
ÚÒÌ·ÙÔ˜ Ùe ≤ˆ˜ ÙcÓ Ìˆ·ÌÂı·ÓÈÎcÓ Î·Ù¿ÎÙËÛÈÓ
(634) ¯ˆÚ›˙ÂÙ·È Âå˜ ÙÚ›· ÙÌ‹Ì·Ù·:
·) Eå˜ ÙcÓ àÓ¿Ù˘ÍÈÓ ÙÔÜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔÜ
≤ˆ˜ ÙÔÜ 244.
‚) Eå˜ ÙcÓ âÈ‚ÔÏcÓ ÙÔÜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔÜ,
312-634, ηd ÙÚ›ÙÔÓ:
Á) Te ·ÚeÓ ÙÌÉÌ·, 244-312.

\EÂȉc ì \EÔ¯c ·≈ÙË Ùɘ ^YÛÙ¤Ú·˜ A

\ Ú¯·È-
fiÙËÙÔ˜ ÂrÓ·È Ú·ÎÙÈÎᘠôÁÓˆÛÙÔ˜ ηd ‰bÓ àÓ·-
χÂÙ·È â·ÚÎᘠÂå˜ Ùa ‚È‚Ï›· Ùɘ îÛÙÔÚ›·˜, Âå˜
Ùe àÊȤڈ̷ ÙÔÜÙÔ ÚÔÙ¿ÛÛÂÙ·È Ì›· ÁÂÓÈÎc
ÛÎÈ·ÁÚ·Ê›· Ùɘ âԯɘ ηd âÎÙ›ıÂÙ·È ÙfiÛÔÓ ì
ÔÏÈÙÈÎc ηd ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎc ¬ÛÔÓ Î·d ì ÎÔÈÓˆ-
ÓÈÎc ηd ÓÂ˘Ì·ÙÈÎc-ıÚËÛ΢ÙÈÎc ηٿÛÙ·ÛȘ
Ùɘ ·éÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜.
X·ÏÎÔÜÓ ÌÂÙ¿ÏÏÈÔÓ ÙÔÜ °ÔډȷÓÔÜ (240) âÎ T·ÚÛÔÜ.
Eå˜ ÙcÓ Ì›·Ó ù„ÈÓ ÂåÎÔÓ›˙ÂÙ·È ï Ó·Úe˜ ·éÙÔÎÚ¿ÙˆÚ

 Ê¤ÚˆÓ Ùe ìÏÈ·ÎeÓ ÛÙ¤ÌÌ· (radiatus), Âå˜ ÙcÓ ëÙ¤Ú·Ó ï

M›ıÚ·˜ âÛÙÂʷӈ̤ÓÔ˜ ηd ≤ÙÔÈÌÔ˜ ‰Èa ÙcÓ
T·˘ÚÔÎÙÔÓ›·Ó.

KEIMENA TOY ¶ A N . M A P I N H A¶O TO ¶EPIO¢IKON « E § § H N I K O N ¶ A N £ E O N »

 2

^H
ñe ÌÂϤÙËÓ âÔ¯c ηd ÁÂÓÈÎÒÙÂÚÔÓ ì ÌÂÙa ÙcÓ \EÔ¯cÓ ÙáÓ A\ ÓÙˆÓ›ÓˆÓ
(ÌÂÙa Ùe 181) ·éÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎc âÔ¯c ì ηÏÔ˘Ì¤ÓË â›Û˘ ^YÛÙ¤Ú· A \ Ú-
¯·ÈfiÙ˘, ÂrÓ·È Ì›· îÛÙÔÚÈÎc ÂÚ›Ô‰Ô˜ ì ïÔ›· àÊ\ ëÓe˜ ‰bÓ ‰È‰¿ÛÎÂÙ·È
Âå˜ Î·ÌÌ›· âÎ·È‰Â˘ÙÈÎc ‚·ıÌ›‰· ηd àÊ\ ëÙ¤ÚÔ˘ ì âÈÛÙËÌÔÓÈÎc ‰ÈÂÚ‡ÓËÛ›˜ Ù˘
ñÉÚÍ âÏÏÈc˜ ηd ÌfiÓÔÓ Î·Ùa Ùa˜ ì̤ڷ˜ Ì·˜ âÙ¤ıË Âå˜ Ùe â›ÎÂÓÙÚÔÓ ÙÔÜ âÈ-
ÛÙËÌÔÓÈÎÔÜ âӉȷʤÚÔÓÙÔ˜ ‰Èa Ùɘ âÌÊ·Ó›Ûˆ˜ ÏÂÈ¿‰Ô˜ âÎÏÂÎÙáÓ âÚ¢ÓËÙáÓ,
ÌÂÙ·Íf ÙáÓ ïÔ›ˆÓ ‰È·ÎÚ›ÓÔÓÙ·È Ôî Peter Brown, Ramsay McMullen, Robin Lane
Fox ηd ì ^EÏÏËÓd˜ ¶ÔχÌÓÈ· A \ ı·Ó·ÛÈ¿‰Ë.
^H àÓ·ÊÔÚa Âå˜ ÙcÓ âÔ¯cÓ ·éÙcÓ âÁ›ÓÂÙÔ Î˘Ú›ˆ˜ Âå˜ Ùa Ì·ı‹Ì·Ù· ÙáÓ ıÚË-
Û΢ÙÈÎáÓ âÓ Û˘Ó‰˘·ÛÌˇá Úe˜ ÙcÓ ôÔ„ÈÓ Ùɘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎɘ ÚÔ·Á¿Ó‰·˜ Ùɘ
âԯɘ ÙÔÜ EéÛ‚›Ô˘. Ta àÓˆÙ¤Úˆ, ÛfÓ Ùe â›Î·ÈÚÔÓ ¿ÓÙÔÙ âӉȷʤÚÔÓ àÓ·-
‰Â›Íˆ˜ Ùɘ âԯɘ ηÙa ÙÚfiÔÓ Ôf ıa â͢ËÚÂÙÔÜÛ ÙeÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌe ó‰‹ÁË-
Û·Ó Âå˜ àÊÂÏÉ Î·d àÛ˘Ó¿ÚÙËÙ· îÛÙÔÚÈÎa ΛÌÂÓ· ñÂÚ·ÛÈ˙fiÌÂÓ· ÙÔf˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ-
ÎÔf˜ åÛ¯˘ÚÈÛÌÔ‡˜, ηıfiÙÈ ‰bÓ ÂrÓ·È Ì›· âÔ¯c îÛÙÔÚÈÎᘠà‰È¿ÊÔÚÔ˜ àÏÏa Ì›·
âÔ¯c ηÈÚ›·˜ ÛËÌ·Û›·˜ ‰Èa ÙcÓ ÛËÌÂÚÈÓc ÎÔÈÓˆÓ›· ‰ÈfiÙÈ âd ÙÔÜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔÜ
âÈÎÚ¤Ì·Ù·È ì ηÙËÁÔÚ›· ÙÔÜ ïÏÔη˘ÙÒÌ·ÙÔ˜ ÙÔÜ KÏ·ÛÛÈÎÔÜ ¶ÔÏÈÙÈÛÌÔÜ Î·d ì
ñÂÚ·ÛÈÛÙÈÎc ÁÚ·ÌÌ‹ ÙÔ˘ öÁÎÂÈÙ·È Âå˜ Ùe ¬ÙÈ ì âÔ¯c qÙÔ àÔÙÂÏ̷و̤ÓË, ì
ıÚËÛΛ· Âr¯Â âÁηٷÏÂÈÊıÉ, ÙÔ˘Ù¤ÛÙÈÓ ï ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌe˜ ÂrÓ·È àıáÔ˜, ηÙa ÙcÓ
ÂúÛÔ‰fiÓ ÙÔ˘ Û˘Ó‹ÓÙËÛ ≤Ó·Ó ÎfiÛÌÔ õ‰Ë ÓÂÎÚfi!
≠Oˆ˜ ö¯ÔÌ ÏÂÈÛÙ¿ÎȘ àӷʤÚÂÈ, ˙áÓÙ˜ çÚÁ·ÓÈÛÌÔd ηd ‰›· ηٿÏÏËÏ·
îÛÙÔÚÈÎɘ âÚ‡Ó˘ ÂrÓ·È Ôî «ÔÏÈÙÈÛÌÔd» ñe ÙcÓ öÓÓÔÈ·Ó Ôf ÙÔf˜ ‰›‰ÂÈ ï Tfi¸Ó-
ÌË. ^Y\ ·éÙcÓ ÙcÓ öÓÓÔÈ·Ó, ï ^EÏÏËÓÈÎe˜ ¶ÔÏÈÙÈÛÌe˜ öÊı·Û Âå˜ ÙcÓ àÎÌ‹Ó ÙÔ˘
ηÙa ÙcÓ KÏ·ÛÛÈÎcÓ \EÔ¯‹Ó, ‰ÈÉÏı Ùa «ÙÂÙ·Ú·Á̤ӷ öÙË» Ùɘ óÚÈÌfiÙËÙfi˜ ÙÔ˘
ηÙa ÙcÓ ^EÏÏËÓÈÛÙÈÎcÓ \EÔ¯cÓ Î·d ÂåÛÉÏı àe ÙÔÜ AéÁÔ‡ÛÙÔ˘ Âå˜ ÙcÓ âÔ¯cÓ
Ùɘ «ÛÙ·ıÂÚÔÔÈ‹Ûˆ˜ ñe Ì›·Ó ëÓÈ·›·Ó ÔÏÈÙÈÎcÓ ÛÙ¤ÁËÓ». ^H \EÔ¯c ÙáÓ A \ ÓÙˆ-
Ó›ÓˆÓ Î·Ùa ÙeÓ ‰Â‡ÙÂÚÔ ·åáÓ· Ùɘ AéÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ àÂÙ¤ÏÂÛ ÙcÓ ‰Â˘Ù¤Ú· ÓÂfiÙË-
Ù¿ ÙÔ˘, Ùa˜ «àÏ΢ÔÓ›‰·˜ ì̤ڷ˜ ÙÔ˘». O≈Ùˆ Êı¿ÓÔÌ Âå˜ Ùe ‰Â‡ÙÂÚÔÓ ≥ÌÈÛ˘ ÙÔÜ
ÙÚ›ÙÔ˘ ·åáÓÔ˜ àe ÙÔÜ AéÁÔ‡ÛÙÔ˘ (ηd àe ÙcÓ ÛËÌÂÚÈÓcÓ ¯ÚÔÓÔÏfiÁËÛÈÓ), âÔ¯cÓ
ηÙa ÙcÓ ïÔ›·Ó ï ^EÏÏËÓÈÎe˜ ¶ÔÏÈÙÈÛÌe˜ ÂåÛ¤Ú¯ÂÙ·È Âå˜ ÙcÓ ÎÚ›ÛÈÌÔÓ Ê¿ÛÈÓ Ùɘ
ÙÚ›Ù˘ ìÏÈΛ·˜ ÙÔ˘ ηÙa ÙcÓ ïÔ›·Ó ÂrÓ·È ‰˘Ó·ÙeÓ Óa Û˘Ì‚ÔÜÓ ÙÚ›· âӉ¯fiÌÂÓ·:
ÚáÙÔÓ, «ÎÚ˘ÛÙ¿ÏψÛȘ ÙáÓ àÍÈáÓ ÙÔ˘» ηd âÈ‚›ˆÛ›˜ ÙÔ˘ â\ àfiÚÈÛÙÔÓ, ‰Â‡ÙÂ-
ÚÔÓ, ï ı¿Ó·Ùfi˜ ÙÔ˘ ñe Ùa Ï‹ÁÌ·Ù· ÙáÓ «‚·Ú‚¿ÚˆÓ», ÙÔ˘Ù¤ÛÙÈÓ ÙÔÜ «â͈ÙÂÚÈÎÔÜ
ÚÔÏÂÙ·ÚÈ¿ÙÔ˘» Ôf ÙeÓ ÂÚÈ˙ÒÓÂÈ, ηd ÙÚ›ÙÔÓ, ì ηÎÔ‹ı˘ âÍ·ÏÏ·Ác ηd ÌÂÙ·-
ÌfiÚʈۛ˜ ÙÔ˘ Âå˜ Ì›· àÏÏÔÙÚ›· ηd ηو٤ڷ ÎÔ˘ÏÙÔ‡Ú· ñe ÙÔÜ «âÛˆÙÂÚÈÎÔÜ
ÚÔÏÂÙ·ÚÈ¿ÙÔ˘» ÙÔ˘.

KEIMENA TOY ¶ A N . M A P I N H A¶O TO ¶EPIO¢IKON « E § § H N I K O N ¶ A N £ E O N »

 3

^H àÔı¤ˆÛȘ ÙÔÜ A\ ÓÙˆÓ›ÓÔ˘ ÙÔÜ EéÛ‚Ôܘ. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ‰Èa ÙeÓ £ÂÖÔ ôÓ‰Ú· Ôf ÚÔ-
Û‹ÁÁÈÛ Ùe Ï·ÙˆÓÈÎeÓ ÚfiÙ˘ÔÓ ÙÔÜ ÊÈÏÔÛfiÊÔ˘-‚·ÛÈϤˆ˜ (àe ÙcÓ âÓ ^PÒÌFË ïÌÒÓ˘-
ÌÔÓ ÛÙ‹ÏËÓ).A≈ÙË ıa àÔÙÂϤÛFË Ùe ÚfiÙ˘ÔÓ ‰Èa ÙcÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎcÓ «\AÓ¿ÛÙ·ÛÈÓ».

≠OÏÔÈ ÁÓˆÚ›˙ÔÌ ÙcÓ Î·Ù¿ÏËÍÈÓØ ÌÂÙa Ùe 312 ì ÚÔÛ¿ıÂÈ· âÈ‚ÔÏɘ Ùɘ ¯ÚÈ-
ÛÙÈ·ÓÈÎɘ ÎÔ˘ÏÙÔ‡Ú·˜ ‰È¤Ï˘Û ÙcÓ õ‰Ë à‰‡Ó·ÙÔ ·éÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ηd âÓÙe˜ çÏ›ÁÔ˘
¯ÚfiÓÔ˘ ñ¤Î˘„ Âå˜ Ùa Ï‹ÁÌ·Ù· ÙáÓ ‚·Ú‚¿ÚˆÓ ÙfiÛÔÓ Ùe ‰˘ÙÈÎeÓ ÙÌÉÌ· ¬ÛÔÓ Î·d
Ùe àÓ·ÙÔÏÈÎfiÓ, âÓˇá ·Ú¤ÌÂÈÓ ó˜ ÎÚ¿ÙÔ˜ Ùɘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎɘ ÎÔ˘ÏÙÔ‡Ú·˜, ϤÔÓ, ì
MÈÎÚa A\ Û›· ηd ì NfiÙÈÔ˜ B·ÏηÓÈ΋.
¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, ·ÚÈÔÓ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎeÓ Ùɘ âԯɘ Ùɘ âÍÂÙ·˙Ô̤Ó˘ Âå˜ Ùe ·ÚeÓ
ΛÌÂÓÔÓ, àe ÙÔÜ 244 ≤ˆ˜ ÙÔÜ 312, ÂrÓ·È ì Û˘Ó¯c˜ ›ÂÛȘ ÙÔÜ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ñe ÙáÓ
‚·Ú‚¿ÚˆÓ âÓˇá Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ ηd ≤ÙÂÚ· ‰ÂÈÓa Û˘Ó·ÎÔÏÔ˘ıÔÜÓ. ^H Û˘Ó¯c˜ ›ÂÛȘ Ùfi-

KEIMENA TOY ¶ A N . M A P I N H A¶O TO ¶EPIO¢IKON « E § § H N I K O N ¶ A N £ E O N »

 4

X¿ÚÙ˘ Ùɘ MÈÎÚĘ A

\ Û›·˜ Ùɘ âԯɘ ÙÔÜ °·ÏÏÈËÓÔÜ.
ÛÔÓ àe ÙÔf˜ ‚·Ú‚¿ÚÔ˘˜ Ôf âÈÙ›ıÂÓÙ·È Î·ı\ ¬ÏÔÓ Ùe ÌÉÎÔ˜ ÙáÓ ÂéÚˆ·˚ÎáÓ
Û˘ÓfiÚˆÓ ¬ÛÔÓ Î·d Ùe àÓ·Óˆ̤ÓÔÓ ÂÚÛÈÎeÓ ÎÚ¿ÙÔ˜ Ôf àÔÙÂÏÂÖ ÌfiÓÈÌÔÓ Î›Ó‰˘-
ÓÔÓ ‰Èa ÙcÓ A\ Ó·ÙÔÏ‹Ó, âÍ·ÓÙÏÂÖ Ùa àÔı¤Ì·Ù· ‰˘Ó¿Ìˆ˜ ÙÔÜ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, Ôî ·éÙÔ-
ÎÚ¿ÙÔÚ˜ ÂñÚ›ÛÎÔÓÙ·È Û˘Ó¯ᘠÂå˜ Ùa ‰È¿ÊÔÚ· ̤و·, çÊ›ÏÔ˘Ó Óa ÂrÓ·È ÛÙÚ·-
ÙȈÙÈÎÔd ‰Èe ηd ì âÔ¯c ÂrÓ·È ÁÓˆÛÙc ó˜ ·éÙc ÙáÓ ÛÙÚ·ÙȈÙáÓ-·éÙÔÎÚ·ÙfiÚˆÓ, ηd
‰Èa ÚÒÙË ÊÔÚa ·éÙÔÎÚ¿ÙˆÚ ›ÙÂÈ âd ÙÔÜ ‰›Ô˘ Ùɘ Ì¿¯Ë˜ (¢¤ÎÈÔ˜) âÓˇá ôÏÏÔ˜
·å¯Ì·ÏˆÙ›˙ÂÙ·È (Oé·ÏÂÚÈ·Ófi˜).
Ta˜ ÙÂÚ·ÛÙ›·˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎa˜ ‰·¿Ó·˜ ηıÈÛÙÄ ϤÔÓ ‰˘Û‚·ÛÙ¿ÎÙÔ˘˜ ì ÔåÎÔ-
ÓÔÌÈÎc ‰˘ÛÚ·Á›· ì ïÔ›· Û˘Ó‰˘·˙Ô̤ÓË Ìb ÙcÓ Û¿ÓÈÓ àÚÁ‡ÚÔ˘ ï‰ËÁÂÖ Âå˜ ÙcÓ
ñÔ‚¿ıÌÈÛÈÓ ÙÔÜ ÓÔÌ›ÛÌ·ÙÔ˜ ηd ÙeÓ ÏËıˆÚÈÛÌfiÓ. Ta˜ ‰˘Û¯ÂÚ›·˜ Ùɘ âԯɘ
âÈ‚·Ú‡ÓÔ˘Ó öÙÈ ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ÌÂÁ¿Ï·È âȉËÌ›·È ÌÈĘ ÓfiÛÔ˘ Ôf ıˆÚÂÖÙ·È ¬ÙÈ qÙÔ
ì ‚Ô˘‚ˆÓÈÎc ·ÓÒÏ˘ η›, àÎfiÌË, ÌÂÁ¿ÏÔÈ Î·d ηٷÛÙÚÂÙÈÎÔd ÛÂÈÛÌÔd Ôf Ï‹Ù-
ÙÔ˘Ó ÙcÓ ^EÏÏ¿‰· ηd Ùa˜ ÌÂÁ·ÏÔfiÏÂȘ ÙáÓ MÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎáÓ ·Ú·Ï›ˆÓ.\EaÓ Âå˜ Ùa
àÓˆÙ¤Úˆ Û˘Ó˘ÔÏÔÁ›ÛˆÌ ÙcÓ Û˘ÓÂ¯É à›ıÂÈ·Ó ÙÔÜ ÛÙÚ·ÙÔÜ Î·d Ùe ÏÉıÔ˜ ÙáÓ
ÛÙ¿ÛˆÓ, ÙfiÛÔÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎáÓ ìÁÂÙáÓ ¬ÛÔÓ Î·d ñÔÙÂÏáÓ ìÁÂÌÔÓÈáÓ, ó˜ ì ¶·Ï̇-
Ú·, ÙfiÙ ıa ö¯ˆÌ úÛˆ˜ Ì›·Ó ÂåÎfiÓ· Ùɘ âԯɘ Ôf ‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ Ùe fiÛÔÓ ñÂÚ¿Ó-
ıÚˆÔÈ qÛ·Ó ·î ÚÔÛ¿ıÂÈ·È ¬ÏˆÓ ¬ÛÔÈ Û˘Ó¤‚·ÏÔÓ Âå˜ ÙcÓ âÈ‚›ˆÛÈÓ ÙÔÜ ÎÚ¿ÙÔ˘˜.

KEIMENA TOY ¶ A N . M A P I N H A¶O TO ¶EPIO¢IKON « E § § H N I K O N ¶ A N £ E O N »

 5
òIÛˆ˜ Ùe ϤÔÓ àÍÈÔÛËÌ›ˆÙÔÓ ÁÂÁÔÓe˜ Ùɘ âԯɘ ÂrÓ·È ì Û˘Ó¯c˜ ÚÔÛ¿ıÂÈ·
ÙÔÜ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ηd ÙáÓ fiÏÂˆÓ ‰Èa ÙfiÓˆÛÈÓ Ùɘ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎɘ ηd ÔÏÈÙÈÛÙÈÎɘ ˙ˆÉ˜.
Tˇá ùÓÙÈ, ÔÙb ‰bÓ ÛÙ·Ì·ÙÄ ì àÓÔÈÎÔ‰fiÌËÛȘ ı¿ÙÚˆÓ, ‚È‚ÏÈÔıËÎáÓ, àÁÔÚáÓ, ì
âÁηÈÓ›·ÛȘ àÁÒÓˆÓ Î·Ùa Ùa ÎÏ·ÛÛÈÎa ÚfiÙ˘· ηd ì àӷη›ÓÈÛȘ ÙáÓ îÂÚáÓ.
^H âÔ¯c âÓˇá ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ñe ‰ÂÈÓáÓ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È â›Û˘ ηd ñe ËéÍË-
̤ÓÔ˘ ÊÈÏÔÛÔÊÈÎÔÜ, ıÚËÛ΢ÙÈÎÔÜ Î·d ÓÂ˘Ì·ÙÈÎÔÜ âӉȷʤÚÔÓÙÔ˜. òE¯ÔÌ ÙcÓ
ôÓıËÛÈÓ ÙáÓ ÊÈÏÔÛÔÊÈÎáÓ Û¯ÔÏáÓ ÙáÓ A \ ıËÓáÓ Î·d Ùɘ A
\ ÏÂÍ·Ó‰Ú›·˜ ηd ÙcÓ
¥‰Ú˘ÛÈÓ Ùɘ ÓÔÌÈÎɘ Û¯ÔÏɘ Ùɘ BËÚ˘ÙÔÜ, âÓˇá Ùe ÛÙÂÚ¤ˆÌ· ÙáÓ ÊÈÏÔÛÔÊÈÎáÓ àÓ·-
˙ËÙ‹ÛÂˆÓ Ùɘ PÒÌ˘ ηٷ˘Á¿˙Ô˘Ó ÌÂÁ¿Ï·È ÊÈÏÔÛÔÊÈηd ÌÔÚÊ·d ó˜ ·éÙ·d ÙÔÜ
¶ÏˆÙ›ÓÔ˘ ηd ÙÔÜ ¶ÔÚÊ˘Ú›Ô˘. ™˘Á¯ÚfiÓˆ˜ ì ıÚËÛ΢ÙÈÎc ˙ˆc âÌÏÔ˘Ù›˙ÂÙ·È ñe
Ó¤ˆÓ Ù‡ˆÓ Ì˘ÛÙËÚÈ·Îɘ ‰È·ÊˆÙ›Ûˆ˜ ‰Èa Ùɘ Ï·ÙÚ›·˜ Ùɘ MÂÁ¿Ï˘ MËÙÚe˜ Ùɘ
ºÚ˘Á›·˜, ÙÔÜ ¢Èe˜ ¢ÔÏÂȯÈÓÔÜ, ÙÔÜ M›ıÚ· ηd Ùɘ òIÛȉԘ ΢ڛˆ˜. Ta ÌÂÁ¿Ï· Ú‡-
Ì·Ù· ÙáÓ ·Ó·Ú¯·›ˆÓ ·Ú·‰fiÛÂˆÓ Ùɘ A \ Ó·ÙÔÏɘ ëÓÔÜÓÙ·È ÌÂÙa Ùɘ ^EÏÏËÓÈÎɘ
£ÚËÛΛ·˜ Âå˜ íÓ ÌÂÁ·ÏÂÈá‰Â˜ ηd ÌÔÓ·‰ÈÎɘ ÙÂÏÂÈfiÙËÙÔ˜ ıÚËÛ΢ÙÈÎeÓ Û‡ÛÙËÌ·
Âå˜ Ùe ïÔÖÔÓ ï ̤Á·˜ ÏÔÜÙÔ˜ Û˘Ì‚ÔÏÈÎɘ ηd Ì˘ıÔÏÔÁÈÎɘ âÎÊÚ¿Ûˆ˜ Û˘ÌÏË-
ÚÔÜÙ·È àe àÓ·ÚÈıÌ‹ÙÔ˘˜ ÌÂÁ·ÏÔÚÂÂÖ˜ ·ÓËÁ‡ÚÂȘ ηd ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁ›·˜ ηd ç¯˘-
ÚÔÜÙ·È ÊÈÏÔÛÔÊÈÎᘠñe Ï‹ıÔ˘˜ Û˘ÁÎÏÈÓÔ˘ÛáÓ Û¯ÔÏáÓ, Ï·ÙˆÓÈÎáÓ, ÛÙˆ˚ÎáÓ,
˘ı·ÁÔÚ›ˆÓ àÏÏa ηd ñe öÚÁˆÓ âÎÏ·˚ÎÂ˘Ì¤Ó˘ ıÚËÛ΢ÙÈÎfiÙËÙÔ˜ ó˜ Ùe Û‡ÓÔ-
ÏÔÓ ÙáÓ ÏÂÁÔÌ¤ÓˆÓ ëÚÌËÙÈÎáÓ ÎÂÈ̤ӈÓ.
^H àÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›· ÙÔÜ ^EÏÏËÓÈÎÔÜ ¶ÔÏÈÙÈÛÌÔÜ ÂrÓ·È àηٷ̿¯ËÙÔ˜ ‰Èe ηd õ‰Ë àe
ÙcÓ âÔ¯cÓ ÙÔÜ A \ ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ âÈÙ˘Á¯¿ÓÂÈ Óa ‰È·ÔÙ›˙FË Î·d Óa âÎÔÏÈÙ›˙FË Ùa˜
ÙÂÚ·ÛÙ›·˜ Ì¿˙·˜ ÙÔÜ «âÛˆÙÂÚÈÎÔÜ ÚÔÏÂÙ·ÚÈ¿ÙÔ˘», ‰ËÏ·‰c ÙÔf˜ ‰È·ÊfiÚÔ˘˜
Ï·Ôf˜ Ôf ôıÂÏ¿ ÙˆÓ ÂñÚ¤ıËÛ·Ó Âå˜ ÙcÓ ÛÊ·ÖÚ·Ó âÈÚÚÔɘ ÙÔ˘. ^H ™˘Ú›· ö¯ÂÈ
Ï‹Úˆ˜ âÍÂÏÏËÓÈÛıÉ âÓˇá Âå˜ ÙcÓ AúÁ˘ÙÔÓ âÁ¤ÓÂÙÔ Ì›· Ï›·Ó âÈÙ˘¯c˜ Û‡ÁÎÚ·ÛȘ
ÙáÓ ‰‡Ô ÔÏÈÙÈÛÌáÓ Û˘Ì‚ÔÏÈ˙Ô̤ÓË ñe ÙÔÜ ÎÔÈÓÔÜ £ÂÔÜ ™ÂÚ¿ȉԘ. K·Ùa ÙcÓ
âÔ¯c ·éÙc ì öÓÓÔÈ· ÙÔÜ ^EÏÏËÓÈÎÔÜ ¶ÔÏÈÙÈÛÌÔÜ ÂrÓ·È âÍ úÛÔ˘ ηٷÓÔËÙc Ìb Û‹ÌÂ-
ÚÔÓ Î·d çÓÔÌ¿˙ÂÙ·È, àÎÚÈ‚á˜, «^EÏÏËÓÈÛÌfi˜».
^O ÌfiÓÔ˜ Ï·e˜ Âå˜ ÙeÓ ïÔÖÔÓ âÂÎÚ¿ÙËÛ·Ó Ùa ÛÙÔȯÂÖ· Ôf àÓÙ¤ÛÙËÛ·Ó ÛıÂ-
Ó·ÚᘠÂå˜ ÙeÓ ÔÏÈÙÈÛÙÈÎeÓ âÍÂÏÏËÓÈÛÌfiÓ ÙÔ˘ ñÉÚÍ ï ë‚Ú·˚Îfi˜. TÔÜÙÔ âÁ¤ÓÂÙÔ
ηٷÓÔËÙeÓ Î·d ï \IÔ‡ÏÈÔ˜ K·ÖÛ·Ú ÙÔÜ ·Ú¯ÒÚËÛ âÎÙÂٷ̤ÓË ·éÙÔ‰ÈÔ›ÎËÛÈ,
Âå‰ÈÎa ÚÔÓfiÌÈ· ηd âÍ·ÈÚ¤ÛÂȘ àe Ùa˜ ÎÔÈÓa˜ ñÔ¯ÚÂÒÛÂȘ. O≈Ùˆ, ·éÙe˜ ηd
ÌfiÓÔÓ àÂÙ¤ÏÂÈ ñe ÙcÓ Ï‹ÚË öÓÓÔÈ·Ó «âÛˆÙÂÚÈÎeÓ ÚÔÏÂÙ·ÚÈÄÙÔÓ», àΛӉ˘ÓÔÓ
¬Ìˆ˜, ηıfiÙÈ àÓÂÁÓˆÚÈṲ̂ÓÔÓ Î·d ÚÔÛٷ٢fiÌÂÓÔÓ àÏÏa ηd àÔÌÂÌÔӈ̤ÓÔÓ ‰È\
Âå‰ÈÎáÓ ÓfïÓ.
Eå˜ Ùa 250 Ùe ڈ̷˚ÎeÓ ÎÚ¿ÙÔ˜ öÏ·‚ ÁÓáÛÈÓ Ùɘ ñ¿Ú͈˜ ÌÈĘ àe Ùa˜ ÔÏ-

KEIMENA TOY ¶ A N . M A P I N H A¶O TO ¶EPIO¢IKON « E § § H N I K O N ¶ A N £ E O N »

 6
Ïa˜ ıÚËÛ΢ÙÈÎa˜ ·Ú·Ê˘¿‰·˜ ÙÔÜ \IÔ˘‰·˚ÛÌÔÜ ì ïÔ›· ÚÔÛËχÙÈ˙ Âå˜ Ùe
Û‡ÓÔÏÔÓ ÙÔÜ ÏËı˘ÛÌÔÜ ö¯Ô˘Û· ηٷÚÁ‹ÛÂÈ ÙcÓ ÂÚÈÙÔÌ‹Ó. ^H ÂÚ›ÂÚÁÔ˜ ·éÙc
ıÚËÛ΢ÙÈÎc ïÌa˜ âÁ¤ÓÂÙÔ ÁÓˆÛÙc âÂȉc â‰›ˆÎ ‰Èa ÚÔÎÏËÙÈÎáÓ âÓÂÚÁÂÈáÓ
ÙcÓ ‰ËÌÔÛÈÔÔ›ËÛÈÓ Î·d ÙcÓ ÚÔ‚ÔÏ‹Ó Ù˘ ö¯Ô˘Û· ó˜ ΢ڛ·Ó ̤ıÔ‰ÔÓ ‰Ú¿ÛÂÒ˜
Ù˘ ÙcÓ à›ıÂÈ·Ó Î·Ùa ÙÔÜ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ηd ÙáÓ ÓfïÓ. ^H ïÌa˜ ·éÙ‹, ÁÓˆÛÙc ó˜
°·ÏÈÏ·ÖÔÈ j XÚÈÛÙÈ·ÓÔ›, ·Úa ÙcÓ Î·ÏcÓ çÚÁ¿ÓˆÛ›Ó Ù˘, ÙcÓ âÊ·ÚÌÔÁcÓ Ù¯ÓÈÎáÓ
ηÙ¢ı˘ÓÔ̤Ó˘ ÛΤ„ˆ˜ ηd ÙcÓ ≈·ÚÍÈÓ Âå˜ Ùa˜ ÌÂÁ·ÏÔfiÏÂȘ ÌÂÁ¿ÏˆÓ àÏÏÔ-
ÙÚÈˆÌ¤ÓˆÓ Ì·˙áÓ Î·d ‰c Û˘ÁÁÂÓáÓ âÎ M¤Û˘ A \ Ó·ÙÔÏɘ, Ô鉤ÔÙ 䉢ӋıË Óa
ñÂÚ‚FÉ Ùe 2-4% ÙÔÜ ÏËı˘ÛÌÔÜ.
\EaÓ ñÔı¤ÛˆÌ ¬ÙÈ ıa âÁ¤ÓÂÙÔ Ì›· ‰ËÌÔÛÎfiËÛȘ ÙcÓ âÔ¯cÓ ÙÔÜ ¢ÈÔÎÏËÙÈ·-
ÓÔÜ, j ηd ·éÙÔÜ ÙÔ‡ÙÔ˘ ÙÔÜ KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘, ‰Èa Ùe ̤ÏÏÔÓ Ùɘ ·éÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜, ì
ÌÂÁ¿ÏË ÏÂÈÔÓfiÙ˘ ıa ñ¤ıÂÙ úÛˆ˜ ¬ÙÈ ì ·éÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ıa ñ¤Î˘Ù Âå˜ Ùa
Ï‹ÁÌ·Ù· ÙáÓ ‚·Ú‚¿ÚˆÓ j ÙáÓ ¶ÂÚÛáÓ, ¬Ìˆ˜ Ôé‰Âd˜ ıa ‰ÈÂÓÔÂÖÙÔ ¬ÙÈ ÎÈÓ‰˘Ó‡ÂÈ
ï ^EÏÏËÓÈÎe˜ ¶ÔÏÈÙÈÛÌe˜ Óa àÓ·ÙÚ·FÉ àe ÙcÓ ïÌ¿‰· ÙáÓ XÚÈÛÙÈ·ÓáÓ. ¶ÔÖÔ˜
Û˘ÁÎÏËÙÈÎe˜ ıa âÙfiÏÌ· Óa ïÌÈÏ‹ÛFË Î·d Óa åÛ¯˘ÚÈÛıFÉ ¬ÙÈ ÎÈÓ‰˘Ó‡ÂÈ ì “ÚˆÌ·˚Îc
·Ú¿‰ÔÛȘ” àe Ì›· ÌÈÎÚa ηd àÛ‹Ì·ÓÙÔ ·¥ÚÂÛÈ åÔ˘‰·ÈÔÊÚfiÓˆÓ Ôf ≤‰Ú· Âå˜ Ùa
ηÙÒÙÂÚ· ÛÙÚÒÌ·Ù· Ùɘ ÎÔÈÓˆÓ›·˜; °¤ÏˆÙ˜ ıa ‰È¤ÎÔÙÔÓ ÙeÓ ÏfiÁÔÓ ÙÔ˘! ^ø˜
Û‹ÌÂÚÔÓ, ÁÂÚÔ˘ÛÈ·ÛÙ‹˜ ÙȘ ÙáÓ H¶A Óa åÛ¯˘ÚÈÛıFÉ ¬ÙÈ ì ¯ÒÚ· ÎÈÓ‰˘Ó‡ÂÈ .¯. àe
ÙÔf˜ “\AÓ·‚·ÙÈÛÙ¿˜”!
≠Ö˜ Ùe à‰È·ÓfiËÙÔÓ Û˘Ó¤‚Ë, ÂñÚ¤ıË Âx˜ ·éÙÔÎÚ¿ÙˆÚ Ôf ö‰ˆÛ ÙcÓ âÍÔ˘Û›·Ó
Âå˜ ·éÙÔf˜ Ôf ‰bÓ õıÂÏ·Ó êÏᘠÓa àÛ΋ÛÔ˘Ó ÙcÓ âÍÔ˘Û›·Ó àÏÏa Óa åÛÔ‰Ò-
ÛÔ˘Ó ÙeÓ ñ¿Ú¯ÔÓÙ· ¶ÔÏÈÙÈÛÌfiÓ.
¶ÔÏÏ¿ÎȘ Û˘˙ËÙÔÜÌ Ùe ·È¯Ó›‰È Ùɘ T‡¯Ë˜ Âå˜ ÙcÓ ^IÛÙÔÚ›·Ó: Ù› ıa âÁ›ÓÂÙÔ âaÓ
ö˙Ë ï A
\ ϤͷӉÚÔ˜ j âaÓ âӛη Âå˜ Ùe B·ÙÂÚÏg ï BÔÓ·¿ÚÙ˘; ≠Ö˜, οÔÈÔÈ Óa
ÎÂÚ‰›˙Ô˘Ó àÓ·¿ÓÙ¯· Âå˜ Ùe “ÏfiÙÙÔ” ïÏfiÎÏËÚÔ ÙeÓ ÁÓˆÛÙe ÎfiÛÌÔ ÂrÓ·È ≤Ó· ηd
ÌÔÓ·‰ÈÎeÓ Ê·ÈÓfiÌÂÓÔÓ! “\AÓ·¿ÓÙ¯·”, i˜ Ùe ÙÔÓ›ÛˆÌÂ, ÙcÓ œÚ·Ó Ôf ï ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ-
ÛÌe˜ öÛ‚ËÓ ïÚÈÛÙÈÎá˜Ø ó˜ âÈ΋‰ÂÈÔÓ ÏfiÁÔÓ Âå˜ ÙcÓ ÙÂÏÂ˘Ù‹Ó ÙÔ˘ öÁÚ·Ê Ùe ·ÚÈÔÓ
öÚÁÔÓ ÙÔ˘ ï EéÛ¤‚ÈÔ˜ K·ÈÛ·Ú›·˜ âÍËÁáÓ ¬ÙÈ ï ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌe˜ âÎÏ›ÂÈ Î·d çÊ›-
ÏÂÈ Óa âÎÏ›„FË ó˜ âÚÔÊËÙ‡ıË Î·ıfiÙÈ ÂúÌÂı· Âå˜ ÙcÓ âÔ¯cÓ ÙÔÜ A \ ÓÙȯڛÛÙÔ˘!
TfiÙ âÏËÚÔÊÔÚ‹ıË ÙcÓ âÈÙ˘¯›·Ó ÙÔÜ KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ ηd öÛ¢Û Óa àÏÏ¿ÍFË Ùe
Ù¤ÏÔ˜ ÙÔÜ öÚÁÔ˘!
K·d ¬Ìˆ˜ ‰Èa Ì›· ηd ÌfiÓË ÊÔÚa Û˘Ó¤‚Ë! Eå˜ Ùe ÌÂÁ¿ÏÔ ÙÔÜÙÔ ‰ÚÄÌ· ÌÈĘ Ù·Ú·-
¯Ò‰Ô˘˜ ηd ÂÚÈÂÙÂÈÒ‰Ô˘˜ âԯɘ Ùe “ÊÈÓ¿Ï” ÂrÓ·È ÙÂÏ›ˆ˜ àÚÔÛ‰fiÎËÙÔÓ, ‰bÓ
îηÓÔÔÈÂÖ Ùa ·åÛı‹Ì·Ù· ÙáÓ ı·ÙáÓ, ‰bÓ ÂrÓ·È “·úÛÈÔÓ Ù¤ÏÔ˜”, àÓÙÈı¤Ùˆ˜ ï Úˆ-
Ù·ÁˆÓÈÛÙc˜ ÙÔÜ ÔÏÈÙÈÛÌÔÜ ÊÔÓ‡ÂÙ·È ÔåÎÙÚᘠñe Ùɘ «àÏÏÔÙÚ›·˜ ‰ÂÈÛȉ·ÈÌÔ-
Ó›·˜»!
KEIMENA TOY ¶ A N . M A P I N H A¶O TO ¶EPIO¢IKON « E § § H N I K O N ¶ A N £ E O N »
 7

H Y™TEPA APXAIOTH™: 244 - 312

Skiagraf¤a t∞w §pox∞w

^H
·éÏ·›· Ùɘ âԯɘ àÓÔ›ÁÂÈ ÛÙa 244. ^H ·éÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· Ì·ÛÙ›˙ÂÙ·È àe
ÔåÎÔÓÔÌÈÎc àÛÙ¿ıÂÈ· ηd àe öÏÏÂÈ„È ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎɘ ÂÈı·Ú¯Â›·˜ âÓˇá
àÂÈÏÂÖÙ·È ñe ÌÈĘ àÓ·Óˆ̤Ó˘ ¶ÂÚÛ›·˜ ÛÙcÓ A \ Ó·ÙÔÏc ηd ñe
ÔÏ˘ÏËıáÓ ‚·Ú‚¿ÚˆÓ Âå˜ Ùa ÂéÚˆ·˚Îa Û‡ÓÔÚ·.
≠Ö˜, ·Ú\ ¬Ï· Ùa àÓˆÙ¤Úˆ ì ˙ˆc ÚÔ¯ˆÚÂÖ Ìb ÙÔf˜ ·Ï·ÈÔ‡˜ Ù˘ ÁÓˆÛÙÔf˜
Ú˘ıÌÔf˜ Ìc ı¤ÏÔÓÙ·˜ Óa àԉ¯ıFÉ ÙcÓ ÎÚ›ÛÈ. Te âÌfiÚÈÔ Î·d Ôî T¤¯Ó˜ âÍ·ÎÔÏÔ˘-
ıÔÜÓ Óa àÎÌ¿˙Ô˘Ó Î·d ÙfiÙ ÌÂÛÔ˘Ú·ÓÔÜÓ, ì T·ÚÛe˜ Ìb Ùa˜ ‚ÈÔÌ˯·Ó›·˜ âÎÏÂÎÙáÓ
ñÊ·ÛÌ¿ÙˆÓ, ì ™È‰gÓ ÂÚ›ÊËÌË Âå˜ ÙcÓ Î·ÙÂÚÁ·Û›· ÙÔÜ çÚÂȯ¿ÏÎÔ˘, ì °¿˙· Ìb ÙcÓ
·Ú·ÁˆÁc âÍ·ÈÚ¤ÙˆÓ ÔúÓˆÓ, ì ¢·Ì·ÛÎe˜ ÌÔÓ·‰ÈÎc Âå˜ ÙcÓ Î·ÙÂÚÁ·Û›· ÙÔÜ Ûȉ‹ÚÔ˘
Úe˜ ·Ú·Û΢c ÙÔÜ ‰·Ì·ÛÎËÓÔÜ ¯¿Ï˘‚Ô˜, ì K‡˙ÈÎÔ˜ ó˜ ΤÓÙÚÔÓ ·Ú·ÁˆÁɘ
ÔÏ˘ÙÂÏáÓ Ì·ÚÌ¿ÚˆÓ, ì ¶·Ï̇ڷ âd Ùɘ ç¿Ûˆ˜ £·‰ÌÒÚ, ΤÓÙÚÔÓ ÙáÓ Î·Ú·‚·-
ÓÈáÓ Î·d ηٿÏËÍȘ Ùɘ ï‰ÔÜ Ùɘ ÌÂÙ¿Í˘, ì A
\ ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·, ï ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ˜ ÏÈÌcÓ Ùɘ
âԯɘ, ÂrÓ·È Ùe ·ÚÈÔÓ Î¤ÓÙÚÔÓ ‰È·ÌÂÙ·ÎÔÌÈÛÙÈÎÔÜ âÌÔÚ›Ô˘ ÛÈÙËÚáÓ àÏÏa ηd
·Ú·ÁˆÁɘ Âå‰áÓ ÔÏ˘ÙÂÏ›·˜, ÎÔÛÌËÌ¿ÙˆÓ âÎ ¯Ú˘ÛÔÜ, ÔÏ˘Ù›ÌˆÓ Ï›ıˆÓ, âÏÂÊ·-
ÓÙÔÛÙÔÜ, ηd âÎÏÂÎÙáÓ àÓÙÈÎÂÈÌ¤ÓˆÓ ñ·ÏÔ˘ÚÁ›·˜, ηd ΢ڛˆ˜ ì A \ ÓÙÈfi¯ÂÈ·, ì ÌÂÁ·-
ÏfiÔÏȘ ì ÁÓˆÛÙc ‰Èa ÙeÓ ÔÏ˘ÙÂÏÉ Î·d ÙÚ˘ÊËÏe ‚›Ô Ù˘ ηd ÙcÓ Ó˘ÎÙÂÚÈÓc ˙ˆ‹
Ù˘, fiÏÔ˜ ≤Ï͈˜ ÙáÓ ñÂÚÏÔ‡ÙˆÓ Ùɘ âԯɘ.
B‚·›ˆ˜ ‰bÓ Ú¤ÂÈ Óa ÏËÛÌÔÓÔÜÌ Ùa˜ A \ ı‹Ó·˜, ÙcÓ fiÏÈ-ÌÔ˘ÛÂÖÔÓ Î·d ·ÓÂ-
ÈÛÙ‹ÌÈÔÓ ¬Ô˘ ÚÔÛÙÚ¤¯Ô˘Ó ‰Èa ÓÂ˘Ì·ÙÈÎeÓ ÚÔÛ·ÓËÌ· Û‡Ì·ÓÙ˜ Ôî ìÁÂÌfi-
Ó˜, àe ÙeÓ ‚·ÛÈϤ· A\ ÓÙ›Ô¯Ô Ùɘ KÔÌÌ·ÁËÓɘ ≤ˆ˜ ÙeÓ °·ÏÈËÓfi, ηd ¬Ô˘ ıˆ-
ÚÂÖÙ·È à·Ú·›ÙËÙÔÓ Óa ÛÔ˘‰¿ÛÔ˘Ó Ôî ηÏÏÈÂÚÁË̤ÓÔÈ Ó¤ÔÈ Ùɘ âԯɘ.
°ÂÓÈÎᘠÌÂÙ·Íf ÙáÓ fiÏÂˆÓ âÈÎÚ·ÙÂÖ ÎÏÖÌ· ÔÏÈÙÈÛÙÈÎɘ êÌ›ÏÏ˘, Ùa ‰ËÌÔ-
ÙÈÎa Û˘Ì‚Ô‡ÏÈ· àÔÙÂÏÔÜÓÙ·È àe ÙÔf˜ ÏÔ˘ÛȈ٤ÚÔ˘˜ ÙáÓ ÔÏÈÙáÓ Ôî ïÔÖÔÈ
ÎÈÓÔ‡ÌÂÓÔÈ ñe ÙÔÜ Ó‡̷ÙÔ˜ «ÊÈÏÔÙÈÌ›·˜» àÓ·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó «ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜»
ÎÔÛÌÔÜÓÙ˜ ÙcÓ fiÏÈ ÙˆÓ ‰Èa ÌÂÁ·ÏÔÚÂáÓ ÔåÎÔ‰ÔÌËÌ¿ÙˆÓ, Ó·áÓ, ÏÔ˘ÙÚáÓ,

KEIMENA TOY ¶ A N . M A P I N H A¶O TO ¶EPIO¢IKON « E § § H N I K O N ¶ A N £ E O N »

 8

Ï·ÙÂÈáÓ Î·d ΢ڛˆ˜ ÂéÚ˘¯ÒÚˆÓ àÁÔÚáÓ

ÌÂÙa Ï‹ıÔ˘˜ àÁ·ÏÌ¿ÙˆÓ, ÎÚËÓáÓ, ê„›‰ˆÓ
ηd Ì·ÎÚáÓ ÛÙÔáÓ.
≠Ö˜ ì ηÎc ηٿÛÙ·ÛȘ ÙáÓ ‰ËÌÔÛ›ˆÓ
ÔåÎÔÓÔÌÈÎáÓ Âr¯Â ‰˘ÛÌÂÓÉ â›‰Ú·ÛÈÓ Î·ıfiÙÈ
·î ΢‚ÂÚÓ‹ÛÂȘ àÓÙ¤‰ÚˆÓ Ìb ÙeÓ ÌfiÓÔ ÁÓˆÛÙe
ÙfiÙ ÙÚfiÔ, ·éÙeÓ Ùɘ ñÔ‚·ı̛ۈ˜ ÙÔÜ
ÓÔÌ›ÛÌ·ÙÔ˜. Te àÚÁ˘ÚÔÜÓ ‰ËÓ¿ÚÈÔÓ ÌÂÈÒÓÂÈ
ÙcÓ ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ Âå˜ ôÚÁ˘ÚÔ Î·Ùa Ùe
Ù¤ÏÔ˜ ÙÔÜ ‰Â˘Ù¤ÚÔ˘ ·åáÓÔ˜ ηÙa 30%, âÓˇá
ηÙa Ùa˜ àÚ¯a˜ ÙÔÜ ÙÚ›ÙÔ˘ ·åáÓÔ˜ ·éÙc
ÂÚÈÔÚ›˙ÂÙ·È Âå˜ Ùe 50%.
Te 244 ï Ó·Úe˜ ·éÙÔÎÚ¿ÙˆÚ °ÔډȷÓe˜
ÂñÚ›ÛÎÂÙ·È Âå˜ Ùe ̤وÔÓ Ùɘ A \ Ó·ÙÔÏɘ
¬Ô˘ ηd àÓ·ÙÚ¤ÂÙ·È ñe ÙÔÜ ÛÙÚ·ÙÔÜ ï
ïÔÖÔ˜ ÚÔÛʤÚÂÈ Ùe ÛÙ¤ÌÌ· (΢ÚÈÔÏÂÎÙÈ-
Îá˜, ηıfiÙÈ, ÙcÓ âÔ¯c âΛÓË Ôî ·éÙÔÎÚ¿ÙÔ-
Ú˜ ʤÚÔ˘Ó Ùe àÎÙÈÓˆÙeÓ ‰È¿‰ËÌ· ÙÔÜ £ÂÔÜ ¢¤ÎÈÔ˜ TÚ·˚·Óe˜ (249 - 251)
^PÒÌË, MÔ˘ÛÂÖÔÓ K·ÈÙˆÏ›Ô˘
^HÏ›Ô˘) Âå˜ ÙeÓ àÚ¯ËÁeÓ ÙáÓ Ú·ÈÙˆÚÈ·ÓáÓ
º›ÏÈÔ ÙeÓ òAÚ·‚·. OyÙÔ˜ ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡-
ÂÙ·È Ì›· Û˘Óı‹ÎËÓ ÂåÚ‹Ó˘ ÌÂÙa ÙáÓ ¶ÂÚÛáÓ Ôf ‰bÓ Î¿ÌÓÂÈ â‰·ÊÈÎa˜ ·Ú·¯ˆ-
Ú‹ÛÂȘ àÏÏ\ ¬Ìˆ˜ ηٷ‚¿ÏÏÂÈ Ì¤Á· ¯ÚËÌ·ÙÈÎeÓ ÔÛfiÓ. ^O º›ÏÈÔ˜ à‰›¯ıË
‰Ú·ÛÙ‹ÚÈÔ˜ ·éÙÔÎÚ¿ÙˆÚ, âÊÚfiÓÙÈÛ ÙcÓ àÛÊ¿ÏÂÈ·Ó ÙáÓ ï‰áÓ Î·d ÙáÓ ı·Ï·ÛÛáÓ,
âÍÂÙ¤ÏÂÛ ‰ËÌfiÛÈ· öÚÁ· Âå˜ ÙcÓ PÒÌËÓ Î·d Âå˜ ÙeÓ ÙfiÔÓ Î·Ù·ÁˆÁɘ ÙÔ˘, ÙcÓ
¤Ú·Ó Ùɘ °·ÏÈÏ·›·˜ A \ Ú·‚›·Ó, öÎÙÈÛ Ӥ· ηd ÔÏ˘ÙÂÏÉ fiÏÈÓ, ÙcÓ ºÈÏÈÔ‡Ô-
ÏÈÓ. Te 245 âȉڿÌÔ˘Ó Î·Ùa Ùɘ B·ÏηÓÈÎɘ Ôî ‚¿Ú‚·ÚÔÈ K¿ÚÔÈ Î·d Ôî °ÂÚÌ·-
ÓÔd KÔ˘¿ÓÙÔÈ, ·î ηٷÛÙÚÔÊ·d ÂrÓ·È ÌÂÁ¿Ï·È ηd ÌfiÓÔÓ ÌÂÙa ‰˘ÛÎÔÏ›·˜ ï º›ÏÈ-
Ô˜ ÙÔf˜ àÔÎÚÔ‡ÂÈ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈáÓ âÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ ≤Ó· ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎe ÓˆÙÂÚÈÛÌfi:
ÙÔf˜ âÏ·ÊÚÔf˜ âÊ›Ô˘˜ M·˘ÚÈÙ·ÓÔf˜ àÎÔÓÙÈÛÙ¿˜, ηıfiÙÈ Âå˜ ≤Ó· fiÏÂÌÔ
Û˘Ó¯áÓ âȉÚÔÌáÓ ÂéÎÈÓ‹ÙˆÓ î¤ˆÓ ÂrÓ·È ô¯ÚËÛÙÔÈ ·î ÏÂÁÂáÓ˜. ≠OıÂÓ Ôî ëÔÚ-
Ù·ÛÌÔd ‰Èa ÙcÓ ¯ÈÏÈÂÙËÚ›‰· àe Ùɘ î‰Ú‡Ûˆ˜ Ùɘ PÒÌ˘ ηı˘ÛÙÂÚÔÜÓ ‰Èa Óa
âÈÛÙÚ¤„FË ï ·éÙÔÎÚ¿ÙˆÚ Î·d ÙÂÏÔÜÓÙ·È Ùˇá 248 àÓÙd ÙÔÜ 247.
Oî ëÔÚÙ·ÛÌÔd ñÉÚÍ·Ó, Ú¿ÁÌ·ÙÈ, ÏÔ‡ÛÈÔÈ Î·d ÔÏ˘‹ÌÂÚÔÈ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ˜
·ÚÂÏ¿ÛÂȘ, ‰È·ÛΉ¿ÛÂȘ ηd ÌÂÁ·ÏÔÚÂÂÖ˜ ı˘Û›·˜ ÙÂÏÔ˘Ì¤Ó·˜ ñe ÙÔÜ ·éÙÔ-
ÎÚ¿ÙÔÚÔ˜ âÓ ÙFÉ å‰ÈfiÙËÙ› ÙÔ˘ ÙÔÜ MÂÁ¿ÏÔ˘ A \ Ú¯ÈÂÚ¤ˆ˜ ‚¿ÛÂÈ ÙÔÜ ·ÙÚÔ·Ú·‰fiÙÔ˘

KEIMENA TOY ¶ A N . M A P I N H A¶O TO ¶EPIO¢IKON « E § § H N I K O N ¶ A N £ E O N »

 9

ÔÏ˘ÏfiÎÔ˘ ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁÈÎÔÜ.
K·Ùa ÙÔ ú‰ÈÔ âÎÂÖÓÔ öÙÔ˜ Ó¤·È ‚·Ú‚·ÚÈ-
ηd âȉÚÔÌ·d Âå˜ Ùa˜ ïÔ›·˜ ÚˆÙ·ÁˆÓÈ-
ÛÙÔÜÓ Ôî A \ Ó·ÙÔÏÈÎÔÁÂÚÌ·ÓÔd °fiÙıÔÈ ‰ËÒ-
ÓÔ˘Ó ÙcÓ B·ÏηÓÈ΋ Û˘Óԉ¢fiÌÂÓ·È àe
ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎa˜ ÛÙ¿ÛÂȘ ÛÙcÓ B·ÏηÓÈÎc ηd
ÙcÓ ™˘Ú›·.
\EÓ Ù¤ÏÂÈ Âå˜ Ùa 249 ï àÔÛÙ·ÏÂd˜ Âå˜ ÙcÓ
B·ÏηÓÈÎc ¢¤ÎÈÔ˜ ηÙÔÚıÒÓÂÈ Óa ηٷ-
ÛÙ›ÏFË ÙcÓ àÓÙ·ÚÛ›· ηd Óa ÓÈ΋ÛFË ÙÔf˜
°fiÙıÔ˘˜, ïfiÙ ηd â¢ÊËÌÂÖÙ·È ó˜ ·é-
ÙÔÎÚ¿ÙˆÚ.
\E‰á ÂrÓ·È ¯Ú‹ÛÈÌÔÓ Óa àÓԛ͈Ì ̛·
^O °·ÏÏÈËÓe˜ (284 - 305)
·Ú¤ÓıÂÛÈ ‰Èa Óa âÍÂٿۈ̠âÓ Û˘Ófi„ÂÈ
âd àÓÙˆÓÈ·ÓÔÜ (‰ÈÏÔÜÓ ‰ËÓ¿ÚÈÔÓ) 21 ¯ÈÏ.
ÙcÓ âıÓÔÏÔÁÈÎcÓ-å‰ÂÔÏÔÁÈÎcÓ Û‡ÛÙ·ÛÈÓ
Ùɘ ·éÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜. Eå˜ ÙcÓ A \ Ó·ÙÔÏ‹Ó, ·î àÓÒÙÂÚ·È Ù¿ÍÂȘ àÔÙÂÏÔÜÓÙ·È àe
A
\ ÛÈ¿Ù·˜, Âå˜ ôÏÏÔÙ ôÏÏÔ ‚·ıÌe âÍÂÏÏËÓÈṲ̂ÓÔ˘˜, Ôî ïÔÖÔÈ àÛ¯ÔÏÔÜÓÙ·È Ìb Ùe
âÌfiÚÈÔÓ, ˙ÔÜÓ ÔÏ˘ÙÂÏᘠÂå˜ ÏÔ˘Û›·˜ ÌÂÁ·ÏÔfiÏÂȘ, ó˜ ì òEÊÂÛÔ˜, ì A \ ÓÙÈfi¯ÂÈ·,
ì ™Ì‡ÚÓË, ηd ‰ÂÈÎÓ‡Ô˘Ó ÌÈÎÚeÓ âӉȷʤÚÔÓ ‰Èa Ùe ̤ÏÏÔÓ ÙÔÜ ÎÚ¿ÙÔ˘˜. Eå˜ ÙcÓ
¢‡ÛÈÓ ·Ú·ÙËÚÂÖÙ·È ≤Ó·˜ âÎÙÂٷ̤ÓÔ˜ âÎڈ̷˚ÛÌe˜ ηd ηı·Úᘠڈ̷˚ÎÔd ÏË-
ı˘ÛÌÔd ö¯Ô˘Ó âÁηٷÛÙ·ıÉ ÛÙe ‚fiÚÂÈÔ ÂéÚˆ·˚Îe ÙÌÉÌ· Ùɘ ·éÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜. ^H
‚fiÚÂÈÔ˜ B·ÏηÓÈ΋, ì ÛËÌÂÚÈÓc AéÛÙÚ›· ηd ^EÏ‚ÂÙ›· ηıg˜ Î·È Ùe ÛËÌÂÚÈÓeÓ
B¤ÏÁÈÔÓ àÔÙÂÏÔÜÓÙ·È àe ηı·Úᘠڈ̷˚ÎÔf˜ ÏËı˘ÛÌÔ‡˜ Ôf àÛ¯ÔÏÔÜÓÙ·È
âÈÎÂډᘠÌb ÙcÓ ÁˆÚÁ›·Ó. MÂÙ·Íf ·éÙáÓ ÙáÓ ÂÚÈÔ¯áÓ Í¯ˆÚ›˙ÂÈ ‰Èa ÙcÓ ÂéÌ¿-
ÚÂÈ· ηd ÙcÓ Î·ÏÔ‰ÈÔ›ÎËÛÈ ì ‰ÂÍÈa ù¯ıË ÙÔÜ P‹ÓÔ˘ ì ηÏÔ˘Ì¤ÓË Agri Decumates.
Eå˜ ·éÙa˜ Ùa˜ ÂÚÈÔ¯a˜ ÎÙ˘Ä Âå˜ ÙcÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ì ηډÈa Ùɘ PÒÌ˘ ηd
·ÚÈÔÓ Û˘ÛÙ·ÙÈÎeÓ Ùɘ ˙ˆÉ˜ âÎÂÖ ÂrÓ·È ì àÓËÛ˘¯›· ‰Èa Ùe ̤ÏÏÔÓ Ùɘ ·éÙÔÎÚ·ÙÔ-
Ú›·˜.
\EÎÂÖ, ηd Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӈ˜ Âå˜ ÙcÓ K¿Ùˆ ¶·ÓÓÔÓ›·Ó (ÛËÌÂÚÈÓc OñÁÁ·Ú›·), âÁÂÓ-
Ó‹ıË Î·d ö˙ËÛ Ùa Ó·ÓÈο ÙÔ˘ öÙË ï ¢¤ÎÈÔ˜, ÁfiÓÔ˜ àÚ¯·›ˆÓ ڈ̷˚ÎáÓ ÔåÎÔÁÂ-
ÓÂÈáÓ. OyÙÔ˜ äÎÔÏÔ‡ıËÛ ÙcÓ Ù˘ÈÎcÓ ‰Èa ÙÔf˜ ÁfiÓÔ˘˜ àÚÈÛÙÔÎÚ·ÙÈÎáÓ ÔåÎÔÁÂ-
ÓÂÈáÓ ÛÙ·‰ÈÔ‰ÚÔÌ›·Ó ‰ËÌÔÛ›Ô˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔÜ Î·d âÁ¤ÓÂÙÔ Ì¤ÏÔ˜ Ùɘ ™˘ÁÎÏ‹ÙÔ˘ ì
ïÔ›· Âr‰Â Âå˜ Ùe ÚfiÛˆfiÓ ÙÔ˘ âÈÙ¤ÏÔ˘˜ ≤Ó·Ó ·éÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· ÎÂÎÔÛÌË̤ÓÔ ‰Èa
ÙáÓ àÚ¯·›ˆÓ ڈ̷˚ÎáÓ àÚÂÙáÓ Î·d ÙeÓ âÙ›ÌËÛ ‰Èa ÙÔÜ çÓfiÌ·ÙÔ˜ TÚ·˚·Ófi˜.
OyÙÔ˜ àÓÉÏı Âå˜ Ùe ≈·ÙÔÓ àÍ›ˆÌ· Âå˜ ìÏÈΛ·Ó ëÍ‹ÓÙ· âÙáÓ Î·d Ùe Ú·ÏÈÛÙÈÎeÓ

KEIMENA TOY ¶ A N . M A P I N H A¶O TO ¶EPIO¢IKON « E § § H N I K O N ¶ A N £ E O N »

 10

X¿ÚÙ˘ ÙáÓ BÔÚÂÈÔÂ˘Úˆ·˚ÎáÓ â·Ú¯ÈáÓ Î·Ùa ÙeÓ ÙÚ›ÙÔ ·åáÓ·.

™ËÌÂÈÔÜÓÙ·È ·î fiÏÂȘ ¬Ô˘ àÓ¢ڤıËÛ·Ó MÈıÚ·Ö· (ÛÙÈÁÌ·› ÌÂÙa ‚¤ÏÔ˘˜) j ÌÈıÚ·˚Îa ÂñÚ‹Ì·Ù· âÓ Á¤ÓÂÈ.

ÔÚÙÚ·ÖÙÔÓ ÙÔ˘ ‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ Ì›·Ó Ê˘ÛÈÔÁӈ̛· Ìb öΉËÏ· Ùa ÛËÌÂÖ· Ùɘ Û˘ÓÓÔ›·˜,

Ùɘ àÓËÛ˘¯›·˜ ηd Ùɘ àÔÊ·ÛÈÛÙÈÎfiÙËÙÔ˜ Úe ÙáÓ ÛÔ‚·ÚáÓ ÎÈÓ‰‡ÓˆÓ. ≠OıÂÓ
õÚ¯ÈÛ ≤Ó· ÚfiÁÚ·ÌÌ· àÓ·‰ÈÔÚÁ·ÓÒÛˆ˜ Ùɘ B·ÏηÓÈÎɘ ηd ηٷÛÎÂ˘É˜ ï‰áÓ
ηd ÁÂÊ˘ÚáÓ Úe˜ ‰È¢ÎfiÏ˘ÓÛÈÓ Ùɘ Ù·¯Â›·˜ ÎÈÓ‹Ûˆ˜ ÙáÓ ÛÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ. AéÙa
Û˘Ó‰˘¿˙ÔÓÙÔ Ìb Ì›·Ó ÚÔÛ¿ıÂÈ·Ó ÓÂ˘Ì·ÙÈÎɘ àÓfi‰Ô˘ ÙÔÜ ÏËı˘ÛÌÔÜ Î·d
̤Û÷ˆ ÌÈĘ âıÓÔÔÈËÙÈÎɘ ‰È·‰Èηۛ·˜ â·Ó·Û˘Ó‰¤ÛÂÒ˜ ÙÔ˘ Ìb Ùa˜ ·ÙÚÔ·Ú·‰fi-
ÙÔ˘˜ àÍ›·˜. \EÓÙe˜ ·éÙÔÜ ÙÔÜ Ï·ÈÛ›Ô˘ âÓÂÙ¿¯ıË ≤Ó· ÚfiÁÚ·ÌÌ· àӷηÈÓ›Ûˆ˜
ÙáÓ ^IÂÚáÓ Î·d ÙáÓ ^EÔÚÙáÓ Ùɘ ڈ̷˚Îɘ ıÚËÛΛ·˜ ηd ì ÚÔ΋ڢÍȘ ηÙa Ùˇá

KEIMENA TOY ¶ A N . M A P I N H A¶O TO ¶EPIO¢IKON « E § § H N I K O N ¶ A N £ E O N »

 11

248 ÁÂÓÈÎáÓ ëÔÚÙ·ÛÙÈÎáÓ âΉËÏÒÛÂ-

ˆÓ Âå˜ ±·Û· ÙcÓ ·éÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ηÙa
Ùa˜ ïÔ›·˜ Âå˜ ÌÂÁ¿Ï·˜ ·ÓËÁ‡ÚÂȘ
ıa âÍ‹ÚÂÙÔ ì ëÓfiÙ˘ ÙÔÜ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ·î
ÔÏÈÙÈÛÙÈηd ηd å‰ÂÔÏÔÁÈη› ÙÔ˘
‚¿ÛÂȘ, Ùa âÈÙ‡ÁÌ·Ù· ηd ·î àÍ›·È
ÙÔÜ ^EÏÏËÓÈÎÔÜ ¶ÔÏÈÙÈÛÌÔÜ, ηıfiÙÈ
ÙcÓ âÔ¯cÓ âΛÓËÓ qÙÔ ϤÔÓ ‰È·-
ÎÚÈÙe˜ ï ÚfiÏÔ˜ Ùɘ ·éÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ó˜
^O ≠HÏÈÔ˜ Ùɘ ¶·Ï̇ڷ˜ -
ÊÔÚ¤ˆ˜ ëÓe˜ Û˘ÓfiÏÔ˘ ÊÈÏÔÛÔÊÈÎáÓ,
A
\ Ó¿ÁÏ˘ÊÔÓ âÎ ÙÔÜ Ó·ÔÜ ÙÔÜ £ÂÔÜ
ÔÏÈÙÈÛÙÈÎáÓ, ıÚËÛ΢ÙÈÎáÓ Î·d NÂÌÔÜ (\AfiÏψÓÔ˜).
ηÏÈÙ¯ÓÈÎáÓ àÍÈáÓ ÁÓˆÛÙáÓ ñe Ùe
ùÓÔÌ· «^EÏÏËÓÈÛÌfi˜». KÔÚ˘Êc ÙáÓ âΉËÏÒÛÂˆÓ ·éÙáÓ qÙÔ ì ı˘Û›· Úe˜ ÙÈÌcÓ ÙÔÜ
·éÙÔÎÚ¿ÙÔÚÔ˜ ï ïÔÖÔ˜ âÙÈÌÄÙÔ ó˜ âÎÚfiÛˆÔ˜ ηd ÌÂÛ›Ù˘ ÙÔÜ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ öÓ·ÓÙÈ
ÙáÓ A\ ÓˆÙ¤ÚˆÓ KfiÛÌˆÓ Î·d Âå‰ÈÎÒÙÂÚÔÓ ó˜ àÔ‰¤ÎÙ˘ ÙÈÌɘ ì ïÔ›· à̤ۈ˜ àÓÙ·-
Ó·ÎÏÄÙÔ Âå˜ ÙcÓ £ÂaÓ PÒÌËÓ, Ùa˜ £Âa˜ T‡¯·˜ ηd ÙÔf˜ £ÂÔf˜ ÚÔÛٿٷ˜ ÙÔÜ ÎÚ¿-
ÙÔ˘˜ Ìb ÎÔÚ˘Ê·ÖÔÓ ÙeÓ ¢›·Ó ÙÔÜ K·ÈÙˆÏ›Ô˘.
≠EÓ· ÁÂÁÔÓe˜ Ôf úÛˆ˜ Û‹ÌÂÚÔÓ ÍÂÓ›˙ÂÈ ÂrÓ·È ¬ÙÈ ÙcÓ âÔ¯cÓ âΛÓËÓ Ùa îÂÚa ηd
ì Ï·ÙÚ›· Úe˜ ÙÈÌcÓ ÙÔÜ ·éÙÔÎÚ¿ÙÔÚÔ˜ ö¯Ô˘Ó ‰È·Ê‡ÁÂÈ ÙáÓ ÛÙÂÓáÓ ïÚ›ˆÓ ÌÈĘ
Û˘Ì‚ÔÏÈÎɘ ÎÚ·ÙÈÎɘ ¯ÂÈÚÔÓÔÌ›·˜, Ôî ‰È¿ÊÔÚÔÈ ÏËı˘ÛÌÔ›, 剛ˆ˜ Âå˜ ÙcÓ A \ Ó·ÙÔ-
Ï‹Ó, ÂñÚ›ÛÎÔ˘Ó Âå˜ ÙÔf˜ Ó·Ôf˜ ·éÙÔf˜ ηd Âå˜ Ùa˜ ·Ú·‰ÔÛÈ·Îa˜ ıÂfiÙËÙ·˜ Ôf
Ï·ÙÚ‡ÔÓÙ·È âÎÂÖ ·ÚËÁÔÚ›·Ó ηd Î·Ù·Ê˘ÁcÓ ÂåÏÈÎÚÈÓᘠÚÔÛ¢¯fiÌÂÓÔÈ ÙfiÛÔÓ Âå˜
ÙÔf˜ \OÏ˘Ì›Ô˘˜ ¬ÛÔÓ Î·d Âå˜ Ùe ¢·ÈÌfiÓÈÔÓ ÙÔÜ AéÙÔÎÚ¿ÙÔÚÔ˜ (‰·›ÌˆÓ Ê‡Ï·Í Î·d
ï‰ËÁfi˜ ÙÔ˘) ηd Âå˜ ÙcÓ T‡¯ËÓ ÙÔÜ AéÙÔÎÚ¿ÙÔÚÔ˜ (ÙcÓ £ÂaÓ ÙcÓ ÊÚÔÓÙ›˙Ô˘Û· ‰Èa
Ùa˜ ÂéÓÔ˚Îa˜ ÂÚÈÛÙ¿ÛÂȘ) ‰Èa ÙcÓ ÚÔÛÙ·Û›·Ó ÙÔÜ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ àe Ùa ‰ÂÈÓ¿.
X¿ÚȘ Âå˜ Ùa˜ ÚÔÛ·ı›·˜ ÙÔ˘ ·éÙa˜ àÓ·‰Â›Íˆ˜ Ùɘ ·Ú·‰ÔÛÈ·Îɘ ÓÂ˘Ì·-
ÙÈÎfiÙËÙÔ˜, Âå˜ Û˘ÁÎÈÓËÙÈÎcÓ ÂñÚÂıÂÖÛ·Ó âÈÁÚ·ÊcÓ ï ¢¤ÎÈÔ˜ àÔηÏÂÖÙ·È
restitutor sacrorum, Ù›ÙÏÔ˜ Ôf ÌÂÙa àe ·éÙeÓ ıa ‰ÔıFÉ ÌfiÓÔÓ Âå˜ ÙeÓ MÂÁ¿ÏÔ
\IÔ˘ÏÈ·Ófi.
≠Ö˜ Ùe ı¤ÚÔ˜ ÙÔÜ 250 ôÓˆ ÙáÓ 70.000 °fiÙıˆÓ ÂåÛ¤‚·ÏÔÓ Âå˜ ÙcÓ B·ÏηÓÈÎcÓ
η›, âÎÙe˜ ÙáÓ ôÏψÓ, âÔÏÈfiÚÎËÛ·Ó ÙcÓ ºÈÏÈÔ‡ÔÏÈÓ, fiÏÈÓ ÙfiÙ 100.000
ηÙÔ›ÎˆÓ àÎÌ¿˙Ô˘Û·Ó Î·d ÂÚ›ÊËÌÔ ‰Èa ÙcÓ ·Ú·ÁˆÁcÓ ÔúÓÔ˘ ηd ÙÔf˜ ÚÔ‰áÓ·˜
Ù˘. ^O ¢¤ÎÈÔ˜ ÙÔf˜ ηÙÂÓ›ÎËÛÂ, ¬Ìˆ˜, âÓˇá ÔyÙÔ˜ öÛ¢‰Â Úe˜ ÙcÓ ÔÏÈÔÚÎË̤-
ÓËÓ NÈÎfiÔÏÈÓ, àÓÙ·ÚÛ›· ÙáÓ ÛÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ Ôf âÛÙ¿ÏËÛ·Ó Úe˜ ºÈÏÈÔ‡ÔÏÈÓ
â¤ÙÚ„ ÙcÓ Î·Ù¿ÏË„È Î·d ηٷÛÙÚÔÊ‹ Ù˘. \EÓ Ù¤ÏÂÈ ï ¢¤ÎÈÔ˜ à¤ÎÏÂÈÛ ÙÔf˜

KEIMENA TOY ¶ A N . M A P I N H A¶O TO ¶EPIO¢IKON « E § § H N I K O N ¶ A N £ E O N »

 12

°fiÙıÔ˘˜ ÂÚd Ùa˜ â΂ÔÏa˜ ÙÔÜ ¢Ô˘Ó¿‚ˆ˜, ¬Ìˆ˜ ηÙfiÈÓ ÛÎÔ›Ìˆ˜ âÛÊ·Ï̤ӈÓ
ÏËÚÔÊÔÚÈáÓ Ôf ö‰ˆÛ·Ó Ôî âÓÙfiÈÔÈ àÍȈ̷ÙÈÎÔd ï ڈ̷˚Îe˜ ÛÙÚ·Ùe˜ à‰Âη-
Ù›ÛıË Âå˜ ÙcÓ ·Á›‰· ëÓe˜ ≤ÏÔ˘˜ ηd ï ¢¤ÎÈÔ˜ ñÉÚÍ ï ÚáÙÔ˜ ·éÙÔÎÚ¿ÙˆÚ Ôf
⯿ıË Âå˜ ÙcÓ Ì¿¯ËÓØ âÚfiÎÂÈÙÔ ‰Èa ÙcÓ ÛËÌ·ÓÙÈΈ٤ڷ ڈ̷˚Îc wÙÙ· àe ÙcÓ
âÔ¯cÓ ÙÔÜ AéÁÔ‡ÛÙÔ˘ ¬Ù Ôî °ÂÚÌ·ÓÔd âÍÒÓÙˆÛ·Ó ÙÚÂÖ˜ ÏÂÁÂáÓ·˜ Âå˜ Ùe T¢ÙÔ-
‚Ô‡ÚÁÈÔÓ.
^O ¢ÈÔÈÎËÙc˜ Ùɘ MÔÈÛ›·˜ (ÛËÌÂÚÈÓc BÔ˘ÏÁ·Ú›· ηd ™ÂÚ‚›·) °¿ÏÏÔ˜ ÁÂÓfiÌÂÓÔ˜
·éÙÔÎÚ¿ÙˆÚ ñ¤ÁÚ·„ ٷÂÈÓˆÙÈÎcÓ Û˘Óı‹ÎËÓ Ìb ÙcÓ ïÔ›·Ó ≛‰ÂÙÔ Âå˜ ÙÔf˜
°fiÙıÔ˘˜ ñ„ËÏe˜ âÙ‹ÛÈÔ˜ ÊfiÚÔ˜ ñÔÙÂÏ›·˜. TfiÙÂ, ηÙa Ùa˜ àÚ¯a˜ ÙÔÜ 251 ÌÂÁ¿-
ÏË âȉËÌ›· ÏÔÈÌÒ‰Ô˘˜ ÓfiÛÔ˘ Ôf ıˆÚÂÖÙ·È ¬ÙÈ qÙÔ ‚Ô˘‚ˆÓÈÎc ·ÓÒÏ˘ âÛ¿Úˆ-
Û ÙcÓ ·éÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·Ó. AéÙc ôÚ¯ÈÛ àe Ùd˜ Ï·˚Îb˜ Û˘ÓÔÈ˘ Ùɘ A \ ÏÂÍ·Ó‰Ú›·˜
¬Ô˘ ηd âı·Ó¿ÙˆÛ Ùe ≥ÌÈÛ˘ ÙÔÜ ÏËı˘ÛÌÔÜ Î·d âÍËÏÒıË Ìb Ù·¯‡ÙËÙ·. ^H K·Ú-
¯Ë‰gÓ âÏ‹ÁË âÍ úÛÔ˘ ηd ‰È·ÛÒ˙ÔÓÙ·È ÙÚÔÌ·ÎÙÈηd ÂÚÈÁÚ·Ê·› Ù˘ ñe ÙÔÜ
A
^ Á›Ô˘ K˘ÚÈ·ÓÔÜ ï ïÔÖÔ˜ ¬Ìˆ˜ ö‚ÏÂ ÙcÓ ·åÛÈfi‰ÔÍÔ Ï¢Úa ÙáÓ Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ: ì
·ÓÒÏ˘ à‹ÏÏ·Í àe ÙÔf˜ «ÂÈÚ·ÛÌÔf˜ Ùɘ Û·ÚÎe˜» Ùa Ó·Úa ÎÔÚ¿ÛÈ·, Ùa˜
ÔÏ˘ÏËıÂÖ˜ àÊÈÂڈ̤ӷ˜ «·Úı¤ÓÔ˘˜» Ùɘ \EÎÎÏËÛ›·˜, ηd Ùa˜ ·Ú¤‰ˆÛÂ
êÁÓa˜ Âå˜ Ùa˜ àÁοϷ˜ ÙÔÜ ı›Ԣ Ó˘ÌÊ›Ô˘ ÙˆÓ.
O≈Ùˆ˜ Âå˜ Ùa 252, âÓˇá ï ÏÔÈÌe˜ âÂÛΤÙÂÙÔ ÙcÓ Ì›·Ó fiÏÈÓ ÌÂÙa ÙcÓ ôÏÏËÓ,
Âå˜ ÙcÓ ÌbÓ A
\ Ó·ÙÔÏcÓ âÂÙ¤ıË ï ¶¤ÚÛ˘ ÌÔӿگ˘ ™·Ô‡Ú, Âå˜ ‰b ÙcÓ B·ÏηÓÈÎcÓ
â¤‰Ú·ÌÔÓ Î·d ¿ÏÈÓ Ôî °fiÙıÔÈ Î·d ôÏÏÔÈ ‚¿Ú‚·ÚÔÈ ÙÔf˜ ïÔ›Ô˘˜ ηÙÒÚıˆÛ Óa
àÓ·¯·ÈÙ‹ÛFË ï ÙÔÈÎe˜ ‰ÈÔÈÎËÙc˜ AåÌÈÏÈ·Óe˜ ï ïÔÖÔ˜ ₷ۛϢ۠âÊË̤ڈ˜ àÓÙÈ-
ηٷÛÙ·ıÂd˜ ñe ÙÔÜ ÛÙÚ·ÙËÁÔÜ Ùɘ A \ Ó·ÙÔÏɘ Oé·ÏÂÚÈ·ÓÔÜ (253).
^H ôÓÔ‰Ô˜ Âå˜ ÙeÓ ıÚfiÓÔÓ ÙÔÜ âÍËÎÔÓÙÔ‡ÙȉԘ Oé·ÏÂÚÈ·ÓÔÜ â¯·ÈÚÂÙ›ÛıË âÓıÔ˘-
ÛȈ‰á˜ ñe ÙÔÜ Ï·ÔÜ Î·d Ùɘ ™˘ÁÎÏ‹ÙÔ˘ ‰ÈfiÙÈ qÙÔ ï ÚáÙÔ˜ ÁÓ‹ÛÈÔ˜ ڈ̷ÖÔ˜ àÚÈ-
ÛÙÔÎÚ¿Ù˘ Ôf âÏ¿Ì‚·Ó Ùe ≈·ÙÔÓ àÍ›ˆÌ· ÌÂÙa ÙcÓ ÁÂÓÂaÓ ÙÔÜ AéÁÔ‡ÛÙÔ˘.
\EÓ Ùˇá ÌÂٷ͇, Âå˜ Ùa 254 â¤‰Ú·ÌÔÓ Âå˜ ÙcÓ B·ÏηÓÈÎcÓ Î·d ¿ÏÈÓ Ôî °fiÙıÔÈ,
Ôî °ÂÖ‰·È ηd àÓ·Ú›ıÌËÙÔÈ ôÏÏÔÈ ‚¿Ú‚·ÚÔÈ. AéÙÔd õÚ¯ÈÛ·Ó Óa ÎÈÓÔÜÓÙ·È Úe˜ Ùe
AåÁ·ÖÔÓ, ÙfiÙ ‰b ç¯˘ÚÔÜÓÙ·È ·î £ÂÚÌÔÜÏ·È Î·d àӷηٷÛ΢¿˙ÂÙ·È Ùe ÙÂÖ¯Ô˜ ÙáÓ
A
\ ıËÓáÓ. ¶·Ú·Ïϋψ˜ ηd ·î ôÏÏ·È ëÏÏËÓÈηd ηd ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈηd fiÏÂȘ àÚ¯›˙Ô˘Ó
Óa â·Ó·ÎÙ›˙Ô˘Ó Ù›¯Ë. ™˘Á¯ÚfiÓˆ˜ ≤Ó· Ó¤ÔÓ Ì¤ÙˆÔÓ àÓÔ›ÁÂÈ: ì ÂÚÈÔ¯c ÙÔÜ P‹ÓÔ˘
ηd Ùɘ °·Ï·Ù›·˜, ¬Ô˘ ì ÂåÚ‹ÓË qÙÔ à‰È·Ù¿Ú·ÎÙÔ˜ âd ·åáÓ·˜, ·åÊÓȉ›ˆ˜ ñÊ›-
ÛÙ·Ù·È ÙcÓ â›ıÂÛÈÓ ÙáÓ ¢˘ÙÈÎÔÁÂÚÌ·ÓáÓ, ÙáÓ ÁÓˆÛÙáÓ ó˜ ºÚ¿ÁΈÓ, Ôî ïÔÖÔÈ
âȤ˙ÔÓÙÔ àe Ùa˜ ÎÈÓ‹ÛÂȘ ÙáÓ °fiÙıˆÓ.
^H ÂÚÈÔ¯c ÙÔÜ P‹ÓÔ˘ qÙÔ Ì›· àe Ùa˜ ÏÔ˘ÛȈ٤ڷ˜ Ùɘ ·éÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ηd ï
ú‰ÈÔ˜ ï PÉÓÔ˜ qÙÔ Ì›· ÛËÌ·ÓÙÈÎc ψÊfiÚÔ˜ ‰È·ÌÂÙ·ÎÔÌÈÛÙÈÎÔÜ âÌÔÚ›Ô˘ ÛÈÙËÚáÓ,

KEIMENA TOY ¶ A N . M A P I N H A¶O TO ¶EPIO¢IKON « E § § H N I K O N ¶ A N £ E O N »

 13

ÎÚ¿وÓ, å¯ı‡ˆÓ, ͢Ï›·˜, ÔúÓÔ˘ ηd Âå‰áÓ ñ·ÏÔ˘ÚÁ›·˜. MÂÁ¿Ï· àÁÚÔÎÙ‹Ì·Ù· Ìb

ÔÏ˘ÙÂÏÂÖ˜ “‚›ÏÏ·˜” åÙ·ÏÈÎÔÜ Ù‡Ô˘ ÏÔ˘Û›ˆ˜ ‰È·ÎÂÎÔÛÌË̤ӷ˜ ‰È\ àÁ·ÏÌ¿ÙˆÓ
ηd àÎÚÈ‚áÓ ÌˆÛ·˚ÎáÓ ÂÚȤ‚·ÏÏÔÓ ÌÂÚÈÎa˜ àe Ùa˜ ÏÔ˘ÛȈ٤ڷ˜ ÌÂÁ·ÏÔfi-
ÏÂȘ ÙÔÜ ÙÚ›ÙÔ˘ ·åáÓÔ˜ Ôf Û˘ÓËÁˆÓ›˙ÔÓÙÔ ÙcÓ A \ ÓÙÈfi¯ÂÈ·Ó Âå˜ ÔÏ˘Ù¤ÏÂÈ· ηd
¯Ïȉ‹, ÙcÓ Colonia Agrippinensis (KÔψӛ·Ó âd ÙÔÜ P‹ÓÔ˘) Ìb Ùa ‰È¿ÛËÌ· âÚÁ·-
ÛÙ‹ÚÈ· âÂÍÂÚÁ·Û›·˜ ‰¤ÚÌ·ÙÔ˜, ñ·ÏÔ˘ÚÁ›·˜ ηd âÎÏÂÎÙɘ ÎÂÚ·ÌÂÈÎɘ ηd ÙcÓ
Augusta Treverorum (Triers) ÂÚ›ÊËÌÔ ‰Èa ÙÔf˜ âÎÏÂÎÙÔf˜ ÔúÓÔ˘˜ Ôf ‰ÈÂÙ›ıÂÓÙÔ
Âå˜ Ï›·Ó ÚÔÛÈÙa˜ ÙÈÌ¿˜, Ùe ̤Á· àÌÊÈı¤·ÙÚÔÓ ÙáÓ 20.000 ı¤ÛÂˆÓ Î·d Ùa ‰È·ı¤ÙÔ-
ÓÙ· οı ‰˘Ó·ÙcÓ ôÓÂÛÈÓ ÏÔ˘ÙÚ¿.
^O ˘îe˜ ÙÔÜ Oé·ÏÂÚÈ·ÓÔÜ °·ÏÏÈËÓfi˜, ÁÓˆÛÙe˜ ‰Èa Ùa ÊÈÏÔÛÔÊÈÎa ηd ηÏÈÙÂ-
¯ÓÈÎa âӉȷʤÚÔÓÙ¿ ÙÔ˘, âÛÙ¿ÏË Âå˜ ÙeÓ PÉÓÔÓ Î·d ·Ú¤ÌÂÈÓ ≤ˆ˜ ÙÔÜ 258. ^H ÚÔ-
Û¿ıÂÈ· à̇Ó˘ Î·È àÓ·¯·ÈÙ›Ûˆ˜ ÙáÓ âȉÚÔ̤ˆÓ ñÉÚÍ ñÂÚ¿ÓıÚˆÔ˜ ηıfi-
ÙÈ Î·ÙÂÛÙÚ¿ÊË Ùe Û‡ÛÙËÌ· à̇Ó˘ ÙáÓ Û˘ÓfiÚˆÓ, Ùe ÁÓˆÛÙeÓ ó˜ limes, àÔÙÂÏÔ‡-
ÌÂÓÔÓ àe ¯ˆÌ·ÙÔ˘ÚÁÈÎa öÚÁ·, Ù›¯Ë, ÛÙÚ·Ùfi‰·, ‡ÚÁÔ˘˜ ηd ·Ú·ÙËÚËÙ‹ÚÈ·,
Ôî °fiÙıÔÈ â¤‰Ú·ÌÔÓ Ù·¯‡Ù·Ù· ‰ËÒÓÔÓÙ˜ ηd ˘ÚÔÏÔÜÓÙ˜ ≤ˆ˜ Ùɘ T·ÚÚ·ÁáÓÔ˜
Ùɘ ^IÛ·Ó›·˜ âÓˇá Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ ôÏÏÔÈ ¢˘ÙÈÎÔÁÂÚÌ·ÓÔ›, Ôî A \ ÏÂÌ¿ÓÓÔÈ, ÂåÛ¤‚·ÏÔÓ àÊ\
ëÓe˜ Âå˜ ÙcÓ °·Ï·Ù›·Ó ηd àÊ\ ëÙ¤ÚÔ˘ ‰Èa Ùɘ P·ÈÙ›·˜ (ÛËÌÂÚÈÓc ^EÏ‚ÂÙ›·-‰˘ÙÈÎc
AéÛÙÚ›·) Âå˜ ÙcÓ \IÙ·Ï›·. ^OÏfiÎÏËÚÔ˜ ï ¢˘ÙÈÎÔÁÂÚÌ·ÓÈÎe˜ ÎfiÛÌÔ˜ ÂåÛ¤‚·Ï Âå˜ ÙcÓ
·éÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ηd ï °·ÏÏÈËÓe˜ qÙÔ à‰‡Ó·ÙÔÓ Óa ÙeÓ àÓ·¯·ÈÙ›ÛFË ‰ÈfiÙÈ Ôî âȉÚÔ-
ÌÂÖ˜ ‰bÓ âÓ‰ÈÂʤÚÔÓÙÔ ‰Èa ηٿÎÙËÛÈ àÏÏa â¤‰Ú·ÌÔÓ ·åÊÓȉȷÛÙÈÎᘠ‰Èa Ï·Ê˘-
Ú·ÁˆÁ›·. ¶¿ÓÙˆ˜ ·î Á·Ö·È ¤Ú·Ó ÙÔÜ P‹ÓÔ˘ ηd ÙÔÜ ¢Ô˘Ó¿‚ˆ˜, Ùe ÎfiÛÌËÌ· Ùɘ
·éÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜, Ôî Agri Decumates, âÁηٷÏ›ÔÓÙ·È ïÚÈÛÙÈÎá˜.
\EÓ Ùˇá ÌÂÙ·Íf Ôî ¶¤ÚÛ˜ âÈÙ›ıÂÓÙ·È Âå˜ ¬ÏË ÙcÓ öÎÙ·ÛÈ ÙáÓ Û˘ÓfiÚˆÓ Î·d Âå˜ Ùa
256 ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó Î·d ηٷÛÙÚ¤ÊÔ˘Ó ÙcÓ A \ ÓÙÈfi¯ÂÈ· ηÙfiÈÓ âÛˆÙÂÚÈÎɘ ÚÔ-
‰ÔÛ›·˜ ñe Ùɘ àÓ·Ù˘¯ı›Û˘ ÊÈÏÔÂÚÛÈÎɘ ÌÂÚ›‰Ô˜ ÙÔÜ ÏËı˘ÛÌÔÜ. Te ÏÉÁÌ·,
äıÈÎeÓ Î·d Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÓ, qÙÔ Ì¤Á· ‰È\ ïÏfiÎÏËÚÔ ÙeÓ ëÏÏËÓÈÎe ÎfiÛÌÔ. ^O Oé·ÏÂ-
ÚÈ·Óe˜ ‰Èa Óa àÓÙ·ÔÎÚÈıFÉ Âå˜ Ùa˜ àÓ¿Áη˜ Ùɘ âԯɘ ¯ˆÚ›˙ÂÈ ‰ÈÔÈÎËÙÈÎᘠÙe
ÎÚ¿ÙÔ˜ Âå˜ Ùa ‰‡Ô, ·Ú·‰›‰ÂÈ Ùe ‰˘ÙÈÎeÓ Âå˜ ÙeÓ °·ÏÏÈËÓe ηd ·éÙe˜ àÔÊ·ÛÈṲ̂-
ÓÔ˜ Óa àÓ·¯·ÈÙ›ÛFË ÙÔf˜ ¶¤ÚÛ·˜ âÁηı›ÛÙ·Ù·È Âå˜ Ùa ™·ÌfiÛ·Ù· Ùɘ KÔÌÌ·ÁËÓɘ Ùa
ïÔÖ· ηχÙÔ˘Ó ÙcÓ MÈÎÚa A \ Û›· ηd ÙeÓ ‚fiÚÂÈÔ EéÊÚ¿ÙË. ^O Oé·ÏÂÚÈ·Óe˜ âӉȷ-
ʤÚÂÙ·È ‰Èa ÙcÓ àÓ¿Ù˘ÍÈ Ùɘ âıÓÈÎɘ Û˘ÓÂȉ‹Ûˆ˜ Âå˜ ÙcÓ A \ Ó·ÙÔÏc ó˜ àÓÙ›ÚÚÔ-
ÔÓ Âå˜ ÙcÓ Û˘ÓÙÔÓÈṲ̂ÓËÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ·Ó ÙáÓ ¶ÂÚÛáÓ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·˜ ëÓe˜ ÊÈÏÔÂÚ-
ÛÈÎÔÜ Îϛ̷ÙÔ˜ Âå˜ ÙcÓ ÂÚÈÔ¯cÓ Î·d Âå˜ ·éÙa Ùa Ï·›ÛÈ· âΉ›‰ÂÈ ‰‡Ô ‰È·Ù¿ÁÌ·Ù·
(257 ηd 258) ηÙa Ùɘ åÔ˘‰·˚Îɘ ıÚËÛ΢ÙÈÎɘ ·Ú·Ê˘¿‰Ô˜ ÙáÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓáÓ
Ôf âÁ¤ÓÂÙÔ ÁÓˆÛÙc Âå˜ Ùa 250 âd ¢ÂΛԢ ηd ì ïÔ›· àÚÓÂÖÙ·È ÙcÓ ÛÙÚ¿Ù¢ÛÈÓ

KEIMENA TOY ¶ A N . M A P I N H A¶O TO ¶EPIO¢IKON « E § § H N I K O N ¶ A N £ E O N »

 14

ηd ÙeÓ ‰ËÌfiÛÈÔÓ ¬ÚÎÔÓ ›ÛÙˆ˜.

\EÓ Ùˇá ÌÂÙ·Íf ôÏÏÔÈ ‚¿Ú‚·ÚÔÈ, Ôî BÔÚ¿ÓÔÈ Ùɘ NÔÙ›Ô˘ PˆÛÛ›·˜, âȉڿÌÔ˘Ó ‰Èa
ı·Ï¿ÛÛ˘ àe Ùɘ KÚÈÌ·›·˜ ηd ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙcÓ TÚ·Â˙ÔÜÓÙ·, àe Ùa˜ ÏÔ˘-
ÛȈ٤ڷ˜ ÌÂÁ·ÏÔfiÏÂȘ Ùɘ âԯɘ. Te ëfiÌÂÓÔÓ öÙÔ˜ Ôî °fiÙıÔÈ àÎÔÏÔ˘ıÔÜÓ ÙcÓ
剛· ï‰fi: η٤گÔÓÙ·È ‰Èa Ùɘ ¶ÚÔÔÓÙ›‰Ô˜ ηd ‰ËÒÓÔ˘Ó ÙcÓ X·ÏÎˉfiÓ·, ÙcÓ
¶ÚÔÜÛ·, ÙcÓ A \ ¿ÌÂÈ· ηd Ùa˜ ‰‡Ô ÂÚȈӇÌÔ˘˜ ‰Èa ÙcÓ ëÏÏËÓÈÛÙÈÎc àÚ¯ÈÙÂÎÙÔÓÈ-
΋ ÙˆÓ fiÏÂȘ, ÙcÓ N›Î·È· ηd ÙcÓ NÈÎÔÌ‹‰ÂÈ·. \EÓ Ùˇá ÌÂÙ·Íf ï ÛÙÚ·Ùe˜ ÙÔÜ Oé·-
ÏÂÚÈ·ÓÔÜ Î·ıËÏÔÜÙ·È Âå˜ ÙcÓ K··‰ÔΛ· ñe Ùɘ ·ÓÒÏÔ˘˜.
Te ·éÙe öÙÔ˜ (258) Ôî A \ ÏÂÌ¿ÓÓÔÈ ÂåÛ‚¿ÏÏÔ˘Ó Âå˜ ÙcÓ \IÙ·Ï›·, àÔÎÚÔ‡ÔÓÙ·È
¬Ìˆ˜ ÏËÛ›ÔÓ ÙÔÜ MÈÏ¿ÓÔ˘ ñe ÙÔÜ °·ÏÏÈËÓÔÜ ï ïÔÖÔ˜ àÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂÈ 300.000
°ÂÚÌ·ÓáÓ ‰Èa ÛÙÚ·ÙÔÜ 10.000. OyÙÔ˜ ÚÔ‚·›ÓÂÈ Âå˜ ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎa˜
àÏÏ·Áa˜ î‰Ú‡ˆÓ ηd Ó¤· ÛÒÌ·Ù· âÏ·ÊÚÔÜ îÈÎÔÜ. \EÍ \IÙ·Ï›·˜ ï °·ÏÏÈËÓe˜ Û‡-
‰ÂÈ Âå˜ Ùa B·ÏοÓÈ· ηd âÈÙ˘Á¯¿ÓÂÈ Óa ηٷÓÈ΋ÛFË ÙÔf˜ M·ÚÎÔÌ¿ÓÓÔ˘˜, ÙÔf˜
KÔ˘¿‰Ô˘˜ ηd ÙÔf˜ ™·ÚÌ¿Ù˜, ¬Ìˆ˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎe ΛÓËÌ· âÈÎÚ·ÙÂÖ Âå˜ ÙcÓ °·Ï·-
Ù›· ì ïÔ›· âd öÙË (≤ˆ˜ Ùˇá 274) ıa àÔÎÔFÉ àe ÙeÓ ÎÔÚÌe Ùɘ ·éÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜.
^ø˜ âÈÛÙ¤Á·ÛÌ· Ùɘ ηÎÔÙ˘¯›·˜ öÚ¯ÂÙ·È ì ·å¯Ì·ÏˆÛ›· ÙÔÜ Oé·ÏÂÚÈ·ÓÔÜ (260)
ñe ÙáÓ ¶ÂÚÛáÓ Ôî ïÔÖÔÈ Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó Î·d ¿ÏÈÓ ÙcÓ A \ ÓÙÈfi¯ÂÈ· ηd ηٷ-
ÛÙÚ¤ÊÔ˘Ó ÙcÓ ÌÂÁ¿ÏË fiÏÈ, ηd ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· Ùɘ K··‰ÔΛ·˜, K·ÈÛ¿ÚÂÈ·, âÓˇá
Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ âÎÛÄ Ó¤· àÓÙ·ÚÛ›· ÙáÓ ÚˆÌ·˚ÎáÓ ÛÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ Ùɘ ÂÚÈԯɘ. ^H
àÓÙ·ÚÛ›· âÍ·ÏÔÜÙ·È Âå˜ ÙcÓ AúÁ˘ÙÔ âÓˇá Âå˜ ÙcÓ A \ ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ· â·ÓÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È
‰ÚÈÌ˘Ù¤Ú· ì ·ÓÒÏ˘
TcÓ âÔ¯c âΛÓË ÌÂÛÔ˘Ú·ÓÂÖ Ùe ôÛÙÚÔÓ Ùɘ ¶·Ï̇ڷ˜. TfiÙ ï ñÔÙÂÏc˜ ‚·ÛÈ-
χ˜ Ù˘ \O‰¤Ó·ıÔ˜ ÓÈÎÄ ÙeÓ ™·ÔfÚ Âå˜ ‰‡Ô àÔÊ·ÛÈÛÙÈÎa˜ Ì¿¯·˜, ÙeÓ âΉÈÒÎÂÈ
¤Ú·Ó Ùɘ KÙËÛÈÊáÓÙÔ˜ ηd ηٷ‚¿ÏÏÂÈ ÂéÎfiψ˜ ÙÔf˜ ^PˆÌ·›Ô˘˜ ÎÈÓËÌ·Ù›·˜ ÎÂÚ-
‰›˙ˆÓ ñe ÙÔÜ °·ÏÏÈËÓÔÜ ÙeÓ Ù›ÙÏÔÓ ÙÔÜ Corrector totius Orientis.
Eå˜ Ùa 262 Ó¤· ‰ÂÈÓa âÈ›ÙÔ˘Ó Âå˜ ÙcÓ ¯ÒÚ·Ó: ì ·ÓÒÏ˘ ÊÔÓ‡ÂÈ ¯ÈÏÈ¿‰·˜
ìÌÂÚËÛ›ˆ˜ Âå˜ ÙcÓ PÒÌËÓ, Ôî °fiÙıÔÈ âȉڿÌÔ˘Ó, ‰ËÒÓÔ˘Ó Î·d ˘ÚÔÏÔÜÓ îÛÙÔ-
ÚÈÎa˜ fiÏÂȘ ÙÔÜ AåÁ·›Ô˘, Û‡Ì·Û· ì ÔåÎÔ˘Ì¤ÓË ıÚËÓÂÖ ÙcÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊcÓ ÙÔÜ
ÌÂÁ¿ÏÔ˘ N·ÔÜ Ùɘ \EÊÂÛ›·˜ A \ ÚÙ¤ÌȉԘ, ÌÂÁ¿ÏÔÈ ÛÂÈÛÌÔd åÛÔ‰ÒÓÔ˘Ó Ùa˜ fiÏÂȘ
Ùɘ A\ Û›·˜ ηd Ùɘ §È‚‡Ë˜. ^O °·ÏÏÈËÓe˜ àÔÛÙ¤ÏÏÂÈ ÙeÓ Ì˯·ÓÈÎeÓ KÏÂfi‰·ÌÔÓ Óa
ç¯˘ÚÒÛFË Ùa˜ fiÏÂȘ ÙÔÜ AåÁ·›Ô˘.
A
\ e ÙÔÜ 263 ≤ˆ˜ ÙÔÜ 268 âÈÎÚ·ÙÂÖ Û¯ÂÙÈÎc äÚÂÌ›· ïfiÙ ηd ï °·ÏÏÈËÓe˜
âÁηı›ÛÙ·Ù·È Âå˜ ÙcÓ PÒÌËÓ. OyÙÔ˜ ·Úa ÙcÓ Ù·Ú·¯cÓ ÙáÓ âÙáÓ Î·ÙÒÚıˆÛ Óa
‰È·ÙËÚ‹ÛFË ˙ˆÓÙ·Óc ÙcÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎc ÊÏfiÁ·, öÊÂÚ ÌÂÙa ÙÈÌɘ ÙeÓ Ù›ÙÏÔÓ ÙÔÜ âˆ-
Ó‡ÌÔ˘ ôÚ¯ÔÓÙÔ˜ Ôf ÙÔÜ à¤ÓÂÈÌÔÓ Ôî A \ ıËÓ·ÖÔÈ Î·d âıÂÒÚÂÈ ó˜ ÛÔ˘‰·ÈfiÙÂÚÔÓ

KEIMENA TOY ¶ A N . M A P I N H A¶O TO ¶EPIO¢IKON « E § § H N I K O N ¶ A N £ E O N »

 15

^H ËÁc ÙÔÜ ÏÔ‡ÙÔ˘ Ùɘ ¶·Ï̇ڷ˜: οÌËÏÔ˜ ÌÂÙa ÙÔÜ ï‰ËÁÔÜ Ù˘ -
A
\ Ó¿ÁÏ˘ÊÔÓ âÎ ¶·Ï̇ڷ˜ ≈„Ô˘˜ 75 ëÎ.

Û˘Ì‚aÓ ÙÔÜ ‚›Ô˘ ÙÔ˘ ÙcÓ Ì‡ËÛ›Ó ÙÔ˘ Âå˜ Ùa \EÏÂ˘Û›ÓÈ·Ø âÓ¤Ó¢Û â›Û˘ Ì›·
«âÏ¿ÛÛÔÓ· A \ Ó·Á¤ÓÓËÛÈ» ÙÔÜ Î·ı·ÚᘠÎÏ·ÛÛÈÎÔÜ Ú˘ıÌÔÜ Âå˜ ÙcÓ àÚ¯ÈÙÂÎÙÔÓÈÎc
ηd ÁÏ˘ÙÈ΋ ηd JÓ ï ú‰ÈÔ˜ ÊÈÏfiÛÔÊÔ˜ ηd ÔÈËÙc˜ ñÂÛÙ‹ÚÈÍ Ùa ÁÚ¿ÌÌ·Ù· ηd
àÎfiÌË Î·d Âå˜ Ùa˜ ‰˘Û¯ÂÚÂÛÙ¤Ú·˜ ÂÚÈÛÙ¿ÛÂȘ Â≈ÚÈÛΠηÈÚeÓ ‰Èa Óa ηÏÏÈÂÚÁFÉ
ÙcÓ ÊÈÏ›·Ó ÙÔ˘ Úe˜ ÙeÓ ¶ÏˆÙÖÓÔÓ.
Eå˜ Ùa 268 ï °·ÏÏÈËÓe˜ ‰ÔÏÔÊÔÓÂÖÙ·È Î·ÙfiÈÓ Û˘ÓˆÌÔÛ›·˜ ÙáÓ âÈÙÂÏÈÎáÓ
àÍȈ̷ÙÈÎáÓ ÙÔ˘, âÓˇá Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ Ôî °fiÙıÔÈ ÂåÛ‚¿ÏÏÔ˘Ó âÎ Ó¤Ô˘ Âå˜ ÙcÓ MÈÎÚa
A
\ Û›·. A
\ e Ùa Û˘Ì‚¿ÓÙ· âÎÂÖÓ· öÌÂÈÓ Âå˜ ÙcÓ îÛÙÔÚ›·Ó ì ÔÏÈÔÚΛ· ÙÔÜ ÏÔ˘ÛȈ-
Ù¿ÙÔ˘ ^IÂÚÔÜ ÙÔÜ ¢È‰˘Ì·›Ô˘ A \ fiÏψÓÔ˜ Ôf Âr¯Â ÙÂȯÈÛıFÉ Úԯ›ڈ˜. ^H ·åÊÓȉ›·
âÌÊ¿ÓÈÛȘ ÌÈĘ ËÁɘ Âå˜ Ùa ñfiÁÂÈ· ÙÔÜ N·ÔÜ â¤ÙÚ„ Âå˜ ÙÔf˜ àÌ˘ÓÔ̤ÓÔ˘˜
Óa ñÔÌ›ÓÔ˘Ó ÙcÓ ÔÏÈÔÚΛ·Ó.

KEIMENA TOY ¶ A N . M A P I N H A¶O TO ¶EPIO¢IKON « E § § H N I K O N ¶ A N £ E O N »

 òAÓˆ: A
\ ÎfiÌË Î·d Û‹ÌÂÚÔÓ Ùa ÌÂÁ·ÏÔÚÂÉ âÚ›È· Ùɘ ¶·Ï̇ڷ˜
‰›‰Ô˘Ó Ì›·Ó 剤·Ó ÙáÓ ÔÏ˘ÙÂÏáÓ Ì·ÎÚáÓ ÛÙÔáÓ
(ÂÚ›‚ÔÏÔ˜ ÙÔÜ Ó·ÔÜ ÙÔÜ B‹ÏÔ˘ - 1Ô˜ & 2Ô˜ ·åÒÓ).
K¿Ùˆ: Aî âÌÔÚÈηd ï‰Ôd Ùɘ M¤Û˘ A \ Ó·ÙÔÏɘ ηÙa ÙeÓ ÙÚ›ÙÔ ·åáÓ·.

KEIMENA TOY ¶ A N . M A P I N H A¶O TO ¶EPIO¢IKON « E § § H N I K O N ¶ A N £ E O N »

16
 17

Eå˜ Ùa 269 âÍ·ÔχÂÙ·È ì ÌÂÁ·Ï˘Ù¤Ú· ≤ˆ˜ ÙfiÙ ‚·Ú‚·ÚÈÎc âȉÚÔÌ‹: 300.000

A
\ Ó·ÙÔÏÈÎÔÁÂÚÌ·ÓÔd AúÚÔ˘ÏÔÈ ÌÂÙa 6.000 ÏÔ›ˆÓ η٤گÔÓÙ·È Âå˜ Ùe AåÁ·ÖÔÓ,
ÔÏÈÔÚÎÔÜÓ ÙcÓ ÌÂÁ¿ÏË fiÏÈ Ùɘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢, ÂåÛ¤Ú¯ÔÓÙ·È Âå˜ Ùa˜ A \ ı‹Ó·˜ ηd
˘ÚÔÏÔÜÓ ÙcÓ A \ ÁÔÚ¿Ó, ¬Ìˆ˜ ìÙÙáÓÙ·È Âå˜ ¶ÂÈÚ·ÈÄ ñe ÙÔÜ âˆÓ‡ÌÔ˘ ôÚ¯ÔÓÙÔ˜
ηd îÛÙÔÚÈÎÔÜ ¢ÂÍ›Ô˘ Ôf Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÓÂÈ 2.000 âıÂÏÔÓÙa˜ ηd Ùa ñÔÏ›ÌÌ·Ù·
ÙÔÜ ÚˆÌ·˚ÎÔÜ Ó·˘ÙÈÎÔÜ. ≠Ö˜ Ùa ‚·Ú‚·ÚÈÎa ÛÙ›ÊË ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ñe ÙáÓ
îÛÙÔÚÈÎáÓ ó˜ ÙÂÚ·Ù҉˘ “˙ÂÏb˜” Ôf ÈÂ˙fiÌÂÓÔ˜ Âå˜ ≤Ó· ÛËÌÂÖÔÓ âÎÙ›ÓÂÙ·È Âå˜ ≤Ó·
ôÏÏÔ. K·Ù·ÛÙÚ¤ÊÂÙ·È ì KfiÚÈÓıÔ˜, Ùe òAÚÁÔ˜, ì ™¿ÚÙË âÓˇá Ôî ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÈÔÈ
ÂÚÈÙÂȯ›˙Ô˘Ó Úԯ›ڈ˜ ÙcÓ òAÏÙÈÓ Ùɘ \OÏ˘Ì›·˜ ‰Èa Óa ÂÚÈÛÒÛÔ˘Ó Ùe ^IÂÚfiÓ.
^O Ó¤Ô˜ ·éÙÔÎÚ¿ÙˆÚ KÏ·‡‰ÈÔ˜ âÎ ¶·ÓÓÔÓ›·˜ ηÙÔÚıÒÓÂÈ Óa ηٷÓÈ΋ÛFË ÙÔf˜
A
\ ÏÂÌ¿ÓÓÔ˘˜ ·Úa ÙcÓ BÂÚfiÓ· ηd Û‡‰ˆÓ ηÙfiÈÓ Âå˜ ÙcÓ B·ÏηÓÈÎcÓ Î·ÙÂ-
ÙÚfiˆÛ ÙÔf˜ °fiÙıÔ˘˜ ·Úa ÙeÓ N¤ÛÙÔ ¬Ô˘ ·î àÒÏÂÈ·› ÙˆÓ àÓÉÏıÔÓ Âå˜ 50.000
ÓÂÎÚÔ‡˜.
\EÓ Ùˇá ÌÂÙ·Íf ïÏfiÎÏËÚÔ˜ ì A \ Ó·ÙÔÏc ÂñÚ›ÛÎÂÙ·È ñe ÙcÓ ÛÊ·ÖÚ·Ó âÈÚÚÔɘ Ùɘ
¶·Ï̇ڷ˜ ¬Ô˘ ‚·ÛÈχÂÈ ì ÂÊËÌÈṲ̂ÓË ZËÓÔ‚›·, ÛÙÚ·Ùe˜ Ùɘ ïÔ›·˜ ÂåÛ‚¿ÏÏÂÈ
Âå˜ ÙcÓ AúÁ˘ÙÔ âÓˇá ‰ÈÔÈÎÂÖ ÙcÓ A \ ÓÙÈfi¯ÂÈ·Ó ‰Èa ÙÔÜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔÜ âÈÛÎfiÔ˘ Ùɘ
fiψ˜ ¶·‡ÏÔ˘ ™·ÌÔÛ·Ù¤ˆ˜ ÙeÓ ïÔÖÔÓ ‰ÈÔÚ›˙ÂÈ ó˜ ÚÔÎÔ˘Ú¿ÙˆÚ·. OyÙÔ˜ ıa
Ì›ÓFË Âå˜ ÙcÓ îÛÙÔÚ›·Ó ÙfiÛÔÓ ‰Èa ÙeÓ ÙÚ˘ÊËÏeÓ ‚›ÔÓ ÙÔ˘ ¬ÛÔÓ Î·d ‰Èa ÙeÓ ·éÙ·Ú-
¯ÈÎeÓ Î·d ÊÈÏÔ¯Ú‹Ì·ÙÔÓ ÙÚfiÔÓ ‰ÈÔÈ΋ÛÂÒ˜ ÙÔ˘. B‚·›ˆ˜ Ùe âÎÎÏËÛ›·ÛÌ¿ ÙÔ˘ ÙeÓ
âÂ˘Ê‹ÌÂÈ à‰È·Îfiˆ˜ ηd àÓ¤ÂÌ ÙÔf˜ ≈ÌÓÔ˘˜ ÙÔ˘ Úe˜ ·éÙfiÓ ÙeÓ ïÔÖÔÓ
âıÂÒÚÂÈ ó˜ ÙeÓ Î·ÙÂÏıfiÓÙ· ¶·Ú¿ÎÏËÙÔÓ.
Eå˜ ÙcÓ EéÚÒËÓ Ôî B¿Ó‰·ÏÔÈ Î·d Ôî \IÔ˘ıÔÜÁÎÔÈ âÂÙ¤ıËÛ·Ó Âå˜ ÙcÓ ¶·ÓÓÔ-
Ó›·Ó. \EÎÂÖ, Âå˜ Ùe ™›ÚÌÈÔÓ, Ùe ÌÂÁ¿ÏÔ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ-‰ÈÔÈÎËÙÈÎe ΤÓÙÚÔ Ùɘ ÂÚÈԯɘ,
ï KÏ·‡‰ÈÔ˜ à‚›ˆÛ (1/1/270) âÎ Ùɘ ·ÓÒÏÔ˘˜. OyÙÔ˜ ñÉÚÍ ÁÂÓÓ·ÖÔ˜ ÛÙÚ·-
ÙÈÒÙ˘, âÓ¤Ó¢Û ÙcÓ âÌÈÛÙÔÛ‡ÓËÓ Î·d ‰Èη›ˆ˜ ì ™‡ÁÎÏËÙÔ˜ ÙeÓ âÙ›ÌËÛ ‰Èa ÙÔÜ
Ù›ÙÏÔ˘ «°ÔÙıÈÎfi˜». AéÙeÓ ‰È‰¤¯ıË ï AéÚËÏÈ·Óe˜ ¬ÛÙȘ qÙÔ âd Ì·ÎÚaÓ ÛÂÈÚaÓ
âÙáÓ âÈÙ˘¯Ë̤ÓÔ˜ àÍȈ̷ÙÈÎfi˜.
OyÙÔ˜ âÁÂÓÓ‹ıË Âå˜ Ùe ™›ÚÌÈÔÓ. ^O ‚›Ô˜ ÙÔ˘ ÂrÓ·È ÁÓˆÛÙfi˜ âÎ Ùɘ AéÁÔ˘ÛÙ·›·˜
^IÛÙÔÚ›·˜ ηd Ì›· âӉȷʤÚÔ˘Û· ÏÂÙÔ̤ÚÂÈ· ÂrÓ·È ¬ÙÈ Î·Ù\ àÚ¯cÓ ÂÚÈÁÚ¿ÊÔÓÙ·È
ÏÂÙÔÌÂÚᘠ‰È¿ÊÔÚ· ı·˘Ì·ÛÙa ÛËÌÂÖ· Ôf âÊ¿ÓËÛ·Ó Î·Ùa ÙcÓ Á¤ÓÓËÛ›Ó ÙÔ˘
‰ÈfiÙÈ Û˘ÌÊÒÓˆ˜ Úe˜ ÙeÓ Û˘ÚÌeÓ Ùɘ âԯɘ οı ‚ÈÔÁÚ·Ê›· ÌÂÁ¿ÏÔ˘ àÓ‰Úe˜
çÊ›ÏÂÈ Óa àÚ¯›˙FË ‰Èa ÙáÓ ÛËÌ›ˆÓ Ôf ÚÔϤÁÔ˘Ó ÙcÓ ÌÂÙ¤ÂÈÙ· ‰fiÍ·Ó ÙÔ˘.
^O AéÚËÏÈ·Óe˜ âÓ›ÎËÛ ÙÔf˜ \IÔ˘ıÔ‡ÁÎÔ˘˜ Âå˜ Ùe T˘ÚfiÏÔÓ, öÛ¢Û Âå˜ ÙcÓ
B·ÏηÓÈÎcÓ ¬Ô˘ âÓ›ÎËÛ ÙÔf˜ B·Ó‰¿ÏÔ˘˜ ηd ÙÔf˜ ™Ï·‡Ô˘˜ \I·˙‡ÁÔ˘˜ ·Úa Ùˇá
Aquincum (ÛËÌÂÚÈÓcÓ BÔ˘‰·¤ÛÙËÓ), ¬Ìˆ˜ àÂÊ¿ÛÈÛ ¬ÙÈ ‰bÓ qÙÔ ϤÔÓ ‰˘Ó·Ùc

KEIMENA TOY ¶ A N . M A P I N H A¶O TO ¶EPIO¢IKON « E § § H N I K O N ¶ A N £ E O N »

 18

ì ñÔÛÙ‹ÚÈÍȘ Ùɘ ¢·Î›·˜, ì ¯ÒÚ· üÊÂÈÏ Óa ÂÚÈÔÚÈÛıFÉ ÓÔÙ›ˆ˜ ÙÔÜ ¢Ô˘Ó¿‚ˆ˜.

O≈Ùˆ˜ ⯿ıË ì ÂÚÈÔ¯c Ùɘ ïÔ›·˜ ì ηٿÎÙËÛȘ àÂÙ¤ÏÂÛ Ùe ̤Á· ηÙfiÚıˆÌ·
ÙÔÜ TÚ·˚·ÓÔÜ. \EÓ Ì¤Ûˇˆ ıÏ›„ˆ˜ ηd ·åÛı‹Ì·ÙÔ˜ âıÓÈÎɘ àˆÏ›·˜ Ôî ڈ̷˚ÎÔd
ÏËı˘ÛÌÔd ÌÂÙÂÁηÙÂÛÙ¿ıËÛ·Ó ÓÔÙ›ˆ˜ ÌÂÙ·ÙÚ·›Û˘ Ùɘ Serdica (ÛËÌÂÚÈÓc ™fi-
ÊÈ·) Âå˜ ÌÂÁ¿ÏËÓ fiÏÈÓ Î·d ‰ÈÔÈÎËÙÈÎeÓ Î¤ÓÙÚÔÓ Ùɘ ÂÚÈԯɘ.
¶ÂÚd Ùe Ù¤ÏÔ˜ ÙÔÜ 270 ÂåÛ‚¿ÏÏÔ˘Ó Âå˜ ÙcÓ \IÙ·Ï›· Ôî A
\ ÏÂÌ¿ÓÓÔÈ, Ôî \IÔ˘ıÔÜÁÎÔÈ
ηd Ôî M·ÚÎÔÌ¿ÓÓÔÈ, ï AéÚËÏÈ·Óe˜ ñÊ›ÛÙ·Ù·È ‰ÂÈÓc wÙÙ· ·Úa ÙcÓ ¶Ï·ÎÂÓÙ›·
¬Ìˆ˜ ηٷÓÈÎÄ ·éÙÔf˜ Âå˜ ‰‡Ô Ì¿¯·˜ ÂÚd ÙcÓ ¶·‚›·.
òH‰Ë àe Ùa˜ ‚·Ú‚·ÚÈÎa˜ âȉÚÔÌa˜ ÎÈÓ‰˘Ó‡ÂÈ ì 剛· ì PÒÌË. ^O AéÚËÏÈ·Óe˜
ÙcÓ ÂÚÈ‚¿ÏÏÂÈ Ìb ≤Ó· ÙÂÖ¯Ô˜ 12 ÌÈÏ›ˆÓ âÏ·¯›ÛÙÔ˘ ≈„Ô˘˜ 7 ̤ÙÚˆÓ ÙÔÜ ïÔ›Ô˘
ÛÒ˙ÔÓÙ·È àÚÎÂÙa ÙÌ‹Ì·Ù·. TÔÜÙÔ ÂéÁÏÒÙÙˆ˜ ïÌÈÏÂÖ ‰Èa Ùe ÎÏÖÌ· Ùɘ âԯɘ, kÓ
ÚÔ˚eÓ Ùɘ àÓ¿Á΢, Ùɘ àÁˆÓ›·˜, ηd ÙÔÜ âÎÙ¿ÎÙÔ˘ ÙáÓ ÂÚÈÛÙ¿ÛˆÓ: ‰bÓ Úfi-
ÎÂÈÙ·È ‰Èa ηٷÛ΢c ÔχÏÔÎÔ îηÓc Óa àÓÙÈÛÙ·ıFÉ Âå˜ â¯ıÚÔf˜ âʈ‰È·Ṳ̂ÓÔ˘˜
Ìb Û‡Á¯ÚÔÓ˜ ÔÏÈÔÚÎËÙÈÎb˜ Ì˯·Ób˜ ηd ÔûÙ ÚÔÛ·ıÂÖ Óa ≤¯FË ÌÂÁ·ÏÔÚÂÉ
ù„ÈÓ ÛÙÂÚÔ‡ÌÂÓÔÓ àÍÈÔÏfiÁˆÓ àÚ¯ÈÙÂÎÙÔÓÈÎáÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ j ÔîÔ˘‰‹ÔÙ Âú‰Ô˘˜ ‰È·-
ÎÔÛÌ‹Ûˆ˜.
Eå˜ ÙcÓ A
\ Ó·ÙÔÏcÓ Ùe ÎÚ¿ÙÔ˜ Ùɘ ¶·Ï̇ڷ˜ âÎÙ›ÓÂÙ·È ϤÔÓ àe ºÚ˘Á›·˜ ≤ˆ˜
AåÁ‡ÙÔ˘, ì ‰b Ï‹Úˆ˜ âÍÂÏÏËÓÈṲ̂ÓË, õ‰Ë ñe ÙáÓ ™ÂÏ¢ÎÂȉáÓ, àÚ·‚ÈÎc âΛ-
ÓË fiÏȘ ÎÔÛÌÂÖÙ·È ñe ÌÂÁ·ÏÔÚÂÔܘ ëÏÏËÓÈÎɘ àÚ¯ÈÙÂÎÙÔÓÈÎɘ, ÌÂÁ¿Ï·È ψ-
ÊfiÚÔÈ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙ·È ñe ÎÔÚÈÓıÈ·ÎáÓ ÎÈÔÓÔÛÙÔȯÈáÓ Î·d Ï‹ıÔ˘˜ àÓ‰ÚÈ¿ÓÙˆÓ,
Ùa å‰ÈˆÙÈÎa ÎÙ‹ÚÈ· ÂrÓ·È Ùa ÔÏ˘ÙÂϤÛÙÂÚ· ·ÁÎÔÛÌ›ˆ˜, ηٿÊÔÚÙ· àe ÔÏ˘-
ÙÂÏÉ àÓÙÈΛÌÂÓ· Ùɘ A \ Ó·ÙÔÏɘ, Ù¿ËÙ˜ Ùɘ B·ÎÙÚ›·˜, ÎÔÌ„ÔÙ¯Ӌ̷ٷ Ùɘ
K›Ó·˜. \E›Û˘ ì ¶·Ï̇ڷ àÓ·‰ÂÈÎÓ‡ÂÙ·È Âå˜ Ì¤Á· ÔÏÈÙÈÛÙÈÎeÓ Î¤ÓÙÚÔÓ ¬Ô˘
‰ÂÛfi˙ÂÈ ï ‰È‰¿ÛηÏÔ˜ ηd ñÔ˘ÚÁe˜ Ùɘ ZËÓÔ‚›·˜ ÊÈÏfiÛÔÊÔ˜ §ÔÁÁÖÓÔ˜.
¶ÚfiÎÂÈÙ·È ‰Èa Ì›· Ó¤· ηd ÛÊÚÈÁËÏc ·éÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· Ôf ‰bÓ ö¯ÂÈ Î·Ó¤Ó· ÏfiÁÔ
Óa ‰È·ÙËÚFÉ ÙcÓ Ù˘ÈÎcÓ ñÔÙ¤ÏÂÈ¿Ó Ù˘ Âå˜ ÙcÓ ·Ú··›Ô˘Û·Ó PÒÌËÓ ÚÔ‚¿ÏÏÔ-
̤ÓË ·éÙc ϤÔÓ ó˜ ï ‰È¿‰Ô¯Ô˜ ηd ÚÔÛÙ¿Ù˘ ÙÔÜ ^EÏÏËÓÈÎÔÜ ¶ÔÏÈÙÈÛÌÔÜ âÊfi-
ÛÔÓ, âÎÙe˜ ÙáÓ ôÏψÓ, Âr¯Â Ï‹Úˆ˜ Âéı˘ÁÚ·ÌÌ›ÛÂÈ ÙcÓ ·Ú·‰ÔÛÈ·ÎcÓ ıÚËÛΛ·Ó
Ù˘ ÌÂÙa Ùɘ ëÏÏËÓÈÎɘ, ÙÔÜ Î˘Ú›Ô˘ £ÂÔÜ B‹ÏÔ˘ Û˘ÁÎÚËÙÈÛı¤ÓÙÔ˜ ÌÂÙa ÙÔÜ ¢Èfi˜.
≠OıÂÓ, âÓ Ù¤ÏÂÈ ì ‚·Û›ÏÈÛÛ· ZËÓÔ‚›· àÔÊ·Û›˙ÂÈ Óa ·‡ÛFË Óa àÓ‹ÎFË Î·d
Ù˘ÈÎᘠÂå˜ ÙcÓ ·éÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·Ó Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Û· ÙeÓ Ù›ÙÏÔÓ Augusta (ı¤ÚÔ˜ 271),
âΉ›‰Ô˘Û· å‰Èο Ù˘ ÓÔÌ›ÛÌ·Ù· ʤÚÔÓÙ· ÙcÓ ëÏÏËÓÈÎcÓ âÈÁÚ·ÊcÓ ™ÂÙÈÌ›·
ZËÓÔ‚›· ηd à‰È·ÊÔÚÔÜÛ· ‰Èa ÙcÓ àÚÓËÙÈÎcÓ ö΂·ÛÈÓ Î¿ı ÔåˆÓÔÛÎÔ›·˜ ηd ÙcÓ
ηı·ÚᘠàÔÚÚÈÙÈÎcÓ à¿ÓÙËÛÈÓ ÙÔÜ M·ÓÙ›Ԣ ÙÔÜ A \ fiÏψÓÔ˜ âÓ ™ÂϢΛ÷·
Ùɘ KÈÏÈΛ·˜.

KEIMENA TOY ¶ A N . M A P I N H A¶O TO ¶EPIO¢IKON « E § § H N I K O N ¶ A N £ E O N »

 19
^O ¢ÈÔÎÏËÙÈ·Óe˜ (284 - 305)
âd àÓÙˆÓÈ·ÓÔÜ
(‰ÈÏÔÜÓ ‰ËÓ¿ÚÈÔÓ) 22 ¯ÈÏ.

≠Ö˜ ñ¿Ú¯Ô˘Ó ηd ÂéÓÔ˚ηd

âÍÂÏ›ÍÂȘ: Âå˜ Ùe ÛÙÚ¿ÙÂ˘Ì· àÔ-
‰›‰ÂÈ ϤÔÓ ì àÚͷ̤ÓË àe ÙÔÜ
°·ÏÏÈËÓÔÜ ÚÔÛ¿ıÂÈ· âÈ‚ÔÏɘ
Ó‡̷ÙÔ˜ ÂÈı·Ú¯›·˜ ηd ÓÔÌÈ-
ÌÔÊÚÔÛ‡Ó˘. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, öÎÙÔÙ ï
ÛÙÚ·Ùe˜ ıa àÔÙÂϤÛFË ÂÈı‹ÓÈÔÓ
ùÚÁ·ÓÔÓ Ùɘ ÔÏÈÙÈÎɘ ìÁÂÛ›·˜
àÎfiÌË Î·d Âå˜ âÔ¯a˜ ÎÔÈÓˆÓÈÎáÓ
ÙÚÈÁÌáÓ ¬ˆ˜ ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ıa àÔ-
‰Â›ÍFË ì âÔ¯c àe ÙÔÜ KˆÓ-
ÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ ≤ˆ˜ ÙÔÜ \IÔ˘ÏÈ·ÓÔÜ.
O≈Ùˆ˜ qÙÔ ‰˘Ó·ÙeÓ Óa çÚ-
Á·ÓˆıFÉ âÎÛÙÚ·Ù›· âÓ·ÓÙ›ÔÓ Ùɘ
¶·Ï̇ڷ˜. ^O AéÚËÏÈ·Óe˜ âÚÔ¯ÒÚËÛ Âå˜ ÙcÓ MÈÎÚaÓ A \ Û›·Ó ¬Ìˆ˜ äÓ·ÁοÛıË Óa
ÛÙ·Ì·Ù‹ÛFË Úe Ùɘ ÌÂÁ¿Ï˘ ηd ÏÔ˘Û›·˜ fiψ˜ ÙáÓ T˘¿ÓˆÓ ì ïÔ›· àÔÊ·ÛÈ-
Ṳ̂ÓË Óa ÌcÓ â·Ó¤ÏıFË ñe ÙcÓ ÚˆÌ·˚ÎcÓ ‰ÈÔ›ÎËÛÈÓ àÓÙ¤ÛÙË Âå˜ ÛÎÏËÚaÓ ÔÏÈÔÚ-
Λ·Ó. ≠Ö˜ ÌÂÙa ÙcÓ Î·Ù¿ÏË„›Ó Ù˘ ï AéÚËÏÈ·Óe˜ ÙcÓ âÛ‚¿ÛıË ó˜ ÁÂÓ¤ÙÂÈÚ·Ó
ÙÔÜ A\ ÔÏÏˆÓ›Ô˘ ÙeÓ ïÔÖÔÓ âÏ¿ÙÚÂ˘Â ó˜ £ÂeÓ Î·d Âr¯Â àÍȈıÉ, ó˜ ϤÁÔ˘Ó Ôî ‚ÈÔ-
ÁÚ¿ÊÔÈ ÙÔ˘, Óa ÙeÓ å‰FÉ Âå˜ çÙ·Û›·Ó ηd Óa Û˘ÓÔÌÈÏ‹ÛFË ÌÂÙ\ ·éÙÔÜ. MÂÙa ÙcÓ
ηٿÏË„ÈÓ Ùɘ A \ ÓÙÈԯ›·˜ Ôî ‰‡Ô ÛÙÚ·ÙÔ›, ‰˘Ó¿Ìˆ˜ 70.000 ≤ηÛÙÔ˜, àÓÙÈ·ÚÂ-
Ù¿¯ıËÛ·Ó ‰È\ àÔÊ·ÛÈÛÙÈÎcÓ Ì¿¯ËÓ âÎ ·Ú·Ù¿Íˆ˜ ·Úa ÙcÓ òEÌÂÛ·Ó, ÙcÓ ÌÂÁ¿-
ÏË fiÏÈ ÙcÓ ·ÁÎÔÛÌ›ˆ˜ ÁÓˆÛÙcÓ ‰Èa Ùe ^IÂÚeÓ ÙÔÜ £ÂÔÜ ^HÏ›Ô˘, ÙÔÜ ÁÓˆÛÙÔÜ Âå˜
ÙeÓ ëÏÏËÓÈÎeÓ ÎfiÛÌÔÓ ó˜ ^HÏÈÔÁ¿‚·ÏÔ˜, ÙÔÜ ïÔ›Ô˘ îÂÚÂf˜ qÙÔ ï ·éÙÔÎÚ¿ÙˆÚ
A
\ ÓÙˆÓÖÓÔ˜ ™Â‚ÉÚÔ˜ (218-222). ^H ڈ̷˚Îc Ó›ÎË qÙÔ Ï‹Ú˘, Ôî ‰b îÛÙÔÚÈÎÔd
ϤÁÔ˘Ó ¬ÙÈ çÊ›ÏÂÙ·È Âå˜ ÙeÓ ^HÏÈÔÁ¿‚·ÏÔÓ ÙeÓ ïÔÖÔÓ Âr‰ÔÓ Ôî ÛÙÚ·ÙÈáÙ·È Óa ÙÔf˜
ηıÔ‰ËÁFÉ ‰Èe ηd ‚Ú·‰‡ÙÂÚÔÓ óÌÔÏfiÁÔ˘Ó ¬ÙÈ ì Ó›ÎË ‰bÓ èÊ›ÏÂÙÔ Âå˜ ÙeÓ
AéÚËÏÈ·ÓeÓ àÏÏa Âå˜ ÙeÓ £ÂeÓ ≠HÏÈÔÓ.
hA˜ àÓԛ͈Ì ̛·Ó ·Ú¤ÓıÂÛÈÓ ‰Èa Óa àӷʤڈÌ ¬ÙÈ âÓÙ˘ˆÛ›·˙ ì âÍÂ˙ËÙË̤-
ÓË Î·d ñÂÚÔÏ˘ÙÂÏc˜ ÛÙÔÏc ÙáÓ îÂÚ¤ˆÓ ÙÔÜ ^HÏ›Ô˘, ÔyÙÔÈ öÊÂÚÔÓ ‚·Ú¤· àÓ¿-
ÁÏ˘Ê· ¯Ú˘ÛÔΤÓÙËÙ· âÓ‰‡Ì·Ù·, Ô‰‹ÚË ¯ÈÙáÓ·, Ì·ÎÚeÓ Û¿ÎÎÔÓ Ìb ÔéÚ¿Ó, èÌÔ-
ÊfiÚÈÔÓ Î·d ÙÈ¿Ú·Ó ÎÂÎÔÛÌË̤ÓËÓ ‰Èa ÔÏ˘Ù›ÌˆÓ Ï›ıˆÓ, âÓˇá âd ÙÔÜ ÛÙ‹ıÔ˘˜ öÊÂ-

KEIMENA TOY ¶ A N . M A P I N H A¶O TO ¶EPIO¢IKON « E § § H N I K O N ¶ A N £ E O N »

 20
A
\ e Ùa Ûˆ˙fiÌÂÓ· ·éÚËÏÈ·Óa Ù›¯Ë Ùɘ
^PÒÌ˘:^H ‡ÏË (Porte Appia) Úe˜ ÙcÓ
A
\ ›· ^O‰e (ÓÜÓ Appia Antica) ì ÓÜÓ
âÔÓÔÌ·˙Ô̤ÓË Porta San Sebastiano.

ÚÔÓ ÔÏ˘ÙÂÏÉ ÂÚ›·Ù· (âÁÎfiÏÈ·) Ìb

ÙcÓ ÚÔÛˆÔÁÚ·Ê›·Ó ÙÔÜ £ÂÔÜ. ≠OÙ·Ó ï
KˆÓÛÙ·ÓÙÖÓÔ˜ â‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ ÙÔf˜ ıÂ-
ÛÌÔf˜ Ùɘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎɘ ıÚËÛΛ·˜ ˘îÔ-
ı¤ÙËÛ âÍ ïÏÔÎÏ‹ÚÔ˘ ÙcÓ ÛÙÔÏcÓ ·éÙcÓ
‰Èa ÙÔf˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔf˜ âÈÛÎfiÔ˘˜.
K·ÙfiÈÓ ï AéÚËÏÈ·Óe˜ η٤ÛÙÂÈÏÂ
ÛÙ¿ÛÈÓ Âå˜ AúÁ˘ÙÔÓ Î·d ηÙÒÚıˆÛ Óa
ηٷϿ‚FË ÙcÓ °·Ï·Ù›·Ó, œÛÙ ‰Èη›ˆ˜
â·ÓÂÚ¯fiÌÂÓÔ˜ Ùˇá 274 Âå˜ PÒÌËÓ ÙÂÏÂÖ
ıÚ›·Ì‚ÔÓ Î·d ÙÔÜ àÔÓ¤ÌÂÙ·È ñe Ùɘ
Û˘ÁÎÏ‹ÙÔ˘ ï Ù›ÙÏÔ˜ «Restitutor Mundi».
A
\ ̤ۈ˜ ÌÂÙa ÙeÓ ıÚ›·Ì‚fiÓ ÙÔ˘ ï AéÚËÏÈ·Óe˜ «àÔ‰ÂÈÎÓ‡ÂÙ·È Ì¤Á·˜ ÔÏÈÙÈÎe˜
àÓ‹Ú», ó˜ ÙÔÓ›˙ÂÈ ï G. Brauer [The Age of Soldier Emperors, Noyes Classical Stu-
dies, 1975, Û. 230], ÊÚÔÓÙ›˙ˆÓ ÙcÓ ‚ÂÏÙ›ˆÛÈÓ Ùɘ å‰ÂÔÏÔÁÈÎɘ Ù·˘ÙfiÙËÙÔ˜ ÙÔÜ ÎÚ¿-
ÙÔ˘˜ Ì¤Ûˇˆ Ùɘ âÈÛ‹ÌÔ˘ ÙÔÓÒÛˆ˜ ÙÔÜ Û˘ÁÎÚËÙÈÛÌÔÜ Âå˜ ÙcÓ Ï·ÙÚ›·Ó Ùɘ ·Ú·-
‰ÔÛÈ·Îɘ ıÚËÛΛ·˜ œÛÙÂ, ¬ˆ˜ qÙÔ ëÓÈ·›· ÊÈÏÔÛÔÊÈÎá˜, Óa àÔÙÂϤÛFË óÛ·‡Ùˆ˜
ïÌÔÁÂÓb˜ Ï·ÙÚ¢ÙÈÎeÓ Û‡ÓÔÏÔÓ. O≈Ùˆ˜ ì Ì˘ÛÙËÚÈ·Îc Ï·ÙÚ›· ÙÔÜ ^HÏ›Ô˘ ì ïÔ›·
â΢ÚÈ¿Ú¯ÂÈ ÙfiÙ Âå˜ ÙcÓ A \ Ó·ÙÔÏcÓ ö¯Ô˘Û· ó˜ ΤÓÙÚÔÓ Ùe ÂÚ›ÊËÌÔÓ Ù¤ÌÂÓÔ˜
M··ÏÌbÎ (^HÏÈÔ‡ÔÏȘ) ÙÔÜ §È‚¿ÓÔ˘ âÁηı›ÛÙ·Ù·È ó˜ â›ÛËÌÔÓ ÙÌÉÌ· Ùɘ
âıÓÈÎɘ ڈ̷˚Îɘ ıÚËÛΛ·˜. ^O £Âe˜ ≠HÏÈÔ˜, ÙÔ˘Ù¤ÛÙÈÓ ì ı›· çÓÙfiÙ˘ ì âÌ„˘-
¯ÒÓÔ˘Û· ÙeÓ àÛÙ¤Ú· ≠HÏÈÔ, ¯ÂÈÚÈÛÙc˜ ÙáÓ ìÏÈ·ÎáÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ÙÔÜ àÓˆÙ¤ÚÔ˘
˘Úfi˜, ηd ôÚ· £Âe˜ Ùɘ Ì˘ÛÙËÚÈ·Îɘ àÔıÂÒÛˆ˜, ˙ˆÔ‰fiÙ˘ ηd ·ÙcÚ Ùɘ àı·-
Ó¿ÙÔ˘ ˙ˆÉ˜, àÓ·ÎËÚ‡ÛÛÂÙ·È ÚÔÛÙ¿Ù˘ ÙÔÜ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ÙÔÜ ÔÏÈÙÈÛÌÔÜ Î·d ÙÔÜ
·éÙÔÎÚ¿ÙÔÚÔ˜. Eå˜ ÙcÓ PÒÌËÓ àÓÂÁ›ÚÂÙ·È ÌÂÁ·ÏÔÚÂc˜ Ó·e˜ ÙÔÜ ^HÏ›Ô˘ Âå˜ Ùe
¶Â‰›ÔÓ ÙÔÜ òAÚˆ˜, ÏÔ˘Û›ˆ˜ ÎÂÎÔÛÌË̤ÓÔ˜ ‰Èa ¯Ú˘ÛÔÜ Î·d ÔÏ˘Ù›ÌˆÓ Ï›ıˆÓ âÎ
ÙáÓ Ï·Ê‡ÚˆÓ Ùɘ ·ÏÌ˘ÚÈÓɘ âÎÛÙÚ·Ù›·˜, âÓÙe˜ ‰b ·éÙÔÜ àÓ‰ÚÈ¿ÓÙ˜ ÙÔÜ ÚˆÌ·˚-
ÎÔÜ £ÂÔÜ Sol, ÙÔÜ ëÏÏËÓÈÎÔÜ ^HÏ›Ô˘, ÙÔÜ Û˘ÚÈ·ÎÔÜ B‹ÏÔ˘, ÙÔÜ ·Ï·ÈÛÙÈÓÈ·ÎÔÜ
B¿·Ï ÎÙÏ. ñÔÁÚ·ÌÌ›˙Ô˘Ó ÙcÓ ëÓfiÙËÙ· ÙáÓ ·Ú·‰ÔÛÈ·ÎáÓ ıÚËÛÎÂÈáÓ. ^H 25Ë
¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘, ì ïÔ›· õ‰Ë ëÔÚÙ¿˙ÂÙ·È ñe ÙáÓ MÈıÚ·˚ÎáÓ ÏÂÛ¯áÓ ó˜ ì ÁÂÓ¤ÛÈÔ˜
ì̤ڷ ÙÔÜ M›ıÚ· ¬ÛÙȘ ÂåÎÔÓ›˙ÂÙ·È ó˜ âÎÚfiÛˆÔ˜ ÙÔÜ ^HÏ›Ô˘ Âå˜ ÙcÓ °ÉÓ

KEIMENA TOY ¶ A N . M A P I N H A¶O TO ¶EPIO¢IKON « E § § H N I K O N ¶ A N £ E O N »

 21

(Û˘ÁÎÚËÙÈ˙fiÌÂÓÔ˜ Ìb ÙeÓ A \ fiÏψӷ), ηıÈÂÚÔÜÙ·È ó˜ ÎÔÈÓc ëÔÚÙc ëÓfiÙËÙÔ˜ ηd

Â鯷ÚÈÛÙÈáÓ Âå˜ ±·Û· ÙcÓ ·éÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ¯·Ú·ÎÙËÚÈ˙Ô̤ÓË ó˜ ì ì̤ڷ Ùɘ ÁÂÓ-
Ó‹Ûˆ˜ ÙÔÜ ^HÏ›Ô˘, ηıfiÙÈ Û˘Ì‚ÔÏÈÎᘠì ÎÔÛÌÔÁÔÓ›· ÙÔÔıÂÙÂÖÙ·È Âå˜ ÙcÓ ¯ÂÈÌÂ-
ÚÈÓcÓ ÙÚÔcÓ Î·›, Ê˘ÛÈο, çÏ›ÁÔÓ ÌÂÙa ì ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙÔÜ ^HÏ›Ô˘.
Ta ̤ÙÚ· ·éÙa äÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó Ì¤ÙÚ· ÔåÎÔÓÔÌÈÎɘ ÛÙ·ıÂÚÔÔÈ‹Ûˆ˜ ηd ÓÔÌÈ-
ÛÌ·ÙÈÎc àÓ·ÌfiÚʈÛȘ.
TeÓ AéÚËÏÈ·Óe ‰È‰¤¯ıË ï ÁËÚ·Èe˜ Û˘ÁÎÏËÙÈÎe˜ T¿ÎÈÙÔ˜, ¬ÛÙȘ ÚÔÛÂ¿ıËÛÂ
Óa àÓÙÈÌÂÙˆ›ÛFË Ó¤·˜ ‚·Ú‚·ÚÈÎa˜ ÂåÛ‚ÔÏa˜ Âå˜ ÙcÓ B·ÏηÓÈ΋Ó, ηd ηÙfiÈÓ ï,
â›Û˘ âÎ ™ÈÚÌ›Ô˘, ÛÙÚ·ÙËÁe˜ ÙÔÜ AéÚËÏÈ·ÓÔÜ ¶Úfi‚Ô˜. OyÙÔ˜ àÓÙÂÌÂÙÒÈÛ Âå˜
°·Ï·Ù›· ÙÔf˜ ºÚ¿ÁÎÔ˘˜, ÙÔf˜ B·Ó‰¿ÏÔ˘˜, ÙÔf˜ BÔ˘ÚÁÔ˘Ó‰Ôf˜ ηd ÙÔf˜ §ÔÁΛÔ-
Ó˜. A
\ Ó‹ÎÔ˘ÛÙÔÈ âȉÚÔÌ·d Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ¯ÒÚ·Ó: M·˘ÚÈÙ·ÓÔd âÈÙ›ıÂÓÙ·È Âå˜ ÙcÓ
BfiÚÂÈÔ A\ ÊÚÈ΋, Ôî ηӛ‚·ÏÔÈ BÏÂÌ̇˜ Ùɘ NÔ˘‚›·˜ ÂåÛ‚¿ÏÏÔ˘Ó Âå˜ ÙcÓ AúÁ˘ÙÔÓ,
ºÚ¿ÁÎÔÈ ÂåÛ‚¿ÏÏÔ˘Ó ‰Èa ı·Ï¿ÛÛ˘ Âå˜ ÙcÓ MÂÛfiÁÂÈÔ Î·d ÏÂËÏ·ÙÔÜÓ ÙcÓ BfiÚÂÈÔ
A
\ ÊÚÈ΋, Ùa˜ ™˘Ú·ÎÔ‡Û·˜ ηd Ùe AåÁ·ÖÔÓ. Eå˜ Ùa˜ A \ ı‹Ó·˜ (279) ÎÙ›˙ÂÙ·È ≤Ó· âÛˆ-
ÙÂÚÈÎeÓ ÙÂÖ¯Ô˜ Ôf ÂÚÈ‚¿ÏÏÂÈ ÙcÓ A \ ÎÚfiÔÏÈÓ Î·d ÌÈÎÚaÓ öÎÙ·ÛÈÓ ‚ÔÚ›ˆ˜ ·éÙɘ,
‰Èa Ï›ıˆÓ âÎ ÙáÓ ÎÙÈÛÌ¿ÙˆÓ Ùɘ A \ ÁÔÚĘ ηd ÙáÓ ^IÂÚáÓ ÙáÓ Î·ÙÂÛÙÚ·ÌÌ¤ÓˆÓ ñe
Ùɘ ÂåÛ‚ÔÏɘ ÙÔÜ 267.
^O ¶Úfi‚Ô˜ à‰›¯ıË Î·Ïe˜ ·éÙÔÎÚ¿ÙˆÚ àÏÏa ÊÔÓ¢ıÂd˜ ηı\ ï‰eÓ Úe˜ Ùe
ÂÚÛÈÎeÓ Ì¤ÙˆÔÓ ÙeÓ ‰È‰¤¯ıË ï â›Û˘ âÍ \IÏÏ˘ÚÈÎÔÜ K¿ÚÔ˜ ÙÔÜ ïÔ›Ô˘ ì
âÎÛÙÚ·Ù›· ñÉÚÍ âÈÙ˘¯‹˜, àӷη٤Ϸ‚ ÙcÓ MÂÛÔÔÙ·Ì›·Ó ηd Ùa˜ âd ÙÔÜ
T›ÁÚËÙÔ˜ fiÏÂȘ ™ÂχÎÂÈ·Ó Î·d KÙËÛÈÊáÓÙ·. Oî ¯ÚËÛÌÔd ÚÔ¤ÏÂÁÔÓ ¬ÙÈ Ô鉤Ô-
Ù Ôî PˆÌ·ÖÔÈ ıa ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó ¤Ú·Ó Ùɘ KÙËÛÈÊáÓÙÔ˜ ηd ÙFá ùÓÙÈ ï K¿ÚÔ˜ ⯿ıË
Âå˜ Ì›·Ó àÌÌÔı‡ÂÏÏ·Ó.
O≈Ùˆ˜ Âå˜ Ùa˜ àÚ¯a˜ ÙÔÜ 285 âÁ¤ÓÂÙÔ ·éÙÔÎÚ¿ÙˆÚ ï âÎ ¢·ÏÌ·Ù›·˜ ¢ÈÔÎÏËÙÈ·-
Ófi˜. OyÙÔ˜ â¤ÚˆÙÔ Óa ‚·ÛÈχÛFË ≤ˆ˜ ÙÔÜ 305 ¬Ù·Ó Ìb Ì›·Ó ÚˆÙÔÊ·ÓÉ ¯ÂÈÚÔ-
ÓÔÌ›·Ó ηÏɘ ıÂÏ‹Ûˆ˜ ·ÚËÙ‹ıË. ^O Ù›ÙÏÔ˜ ÙÔÜ “ÌÂÁ¿ÏÔ˘” ‰ÈηȈ̷ÙÈÎᘠÙÔÜ
àÓ‹ÎÂÈ, â¤‚·Ï ÂåÎÔÛ·ÂÙÉ àÛÊ¿ÏÂÈ·Ó Î·d ÂåÚ‹ÓËÓ, âÌÓÂfiÌÂÓÔ˜ àe Ùa˜ 剤·˜
ηd Ùa˜ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂȘ ÙÔÜ °·ÏÏÈËÓÔÜ àÓ‰›¯ıË Ì¤Á·˜ àÓ·ÌÔÚʈÙc˜ Ùɘ ‰ËÌÔ-
Û›·˜ ‰ÈÔÈ΋Ûˆ˜, ÙáÓ ÔåÎÔÓÔÌÈÎáÓ Î·d ÙÔÜ ÓÔÌ›ÛÌ·ÙÔ˜, ÚÔÛ¤ÙÈ ‰b ÌÂÙ¤‚·Ï Âå˜
ÔÏÈÙÈÎeÓ ıÂÛÌeÓ ÙcÓ âÈ‚ÏËıÂÖÛ·Ó âÎ ÙáÓ Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ àÓ¿ÁÎËÓ ¯ˆÚÈÛÌÔÜ Ùɘ
·éÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Âå˜ Ù¤ÛÛÂÚ· ·éÙÔ‰ÈÔÈÎÔ‡ÌÂÓ· ÙÌ‹Ì·Ù·, î‰Ú‡Û·˜ ÙcÓ TÂÙÚ·Ú¯›·Ó.
^H ·éÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ö˙ËÛ ̛·Ó Ó¤·Ó äıÈÎcÓ Î·d ÔåÎÔÓÔÌÈÎcÓ A \ Ó·Á¤ÓÓËÛÈÓ, ì âÌÈ-
ÛÙÔÛ‡ÓË ÙÔÜ ÏËı˘ÛÌÔÜ Úe˜ Ùe ÎÚ¿ÙÔ˜ âÙÔÓÒıË, ‰Èa ÚÒÙËÓ ÊÔÚaÓ Ùe ̤ÏÏÔÓ
‰ÈÂÊ·›ÓÂÙÔ Ï·ÌÚfiÓ, ï ÏËıˆÚÈÛÌe˜ ηÙÂÔÏÂÌ‹ıË Î·d ì ÂåÎgÓ ÌÈĘ Ó¤·˜ âԯɘ
âÛ˘Ì‚ÔÏ›˙ÂÙÔ Âå˜ Ùa Ó¤· ÓÔÌ›ÛÌ·Ù·, Ùe Ùˇá ùÓÙÈ àÚÁ˘ÚÔÜÓ argenteus ηd Ùe ÛËÌ·Ó-

KEIMENA TOY ¶ A N . M A P I N H A¶O TO ¶EPIO¢IKON « E § § H N I K O N ¶ A N £ E O N »

 22

ÙÈÎÔÜ ‚¿ÚÔ˘˜ ¯·ÏÎÔÜ follis.

^O ¢ÈÔÎÏËÙÈ·Óe˜ âÓ‰ÈÂʤÚıË Ê˘ÛÈÎa ηd ‰Èa ÙcÓ ÛÊ˘ÚËÏ¿ÙËÛÈÓ Ùɘ âıÓÈÎɘ å‰Â-
ÔÏÔÁÈÎɘ Ù·˘ÙfiÙËÙÔ˜ ηd Âå˜ Ùa Ï·›ÛÈ· ·éÙa àÓÙÈÏËÊıÂd˜ ÙcÓ àÓÙ›ıÂÛÈÓ ÙáÓ ¯ÚÈ-
ÛÙÈ·ÓáÓ Úe˜ Ùa ëÏÏËÓÈÎa å‰ÂÒ‰Ë äı¤ÏËÛ Óa ÙÔf˜ ÂÚÈÔÚ›ÛFË.
A
\ Ù˘¯á˜ ·î àÓÙÈı¤ÛÂȘ ÌÂÙ·Íf ÙáÓ TÂÙÚ·Ú¯áÓ ÙÔf˜ ó‰‹ÁËÛ·Ó Âå˜ âÌÊ˘Ï›Ô˘˜
ÔϤÌÔ˘˜ Ôf η٤ÏËÍ·Ó Ùˇá 323 Âå˜ ÙcÓ ÌÔÓÔÎÚ·ÙÔÚ›·Ó ÙÔÜ KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘.—
B·ÛÈÎc ËÁ‹: George C. Brauer Jr, The Age of the Soldier Emperors, Noyes
Classical Studies, 1975.
¶ËÁ‹ ‰Èa ÙcÓ Ù¤¯ÓË Î·d ÙcÓ àÚ¯·ÈÔÏÔÁ›· Ùɘ ¶·Ï̇ڷ˜: Malcolm A. R. Colledge,
The Art of Palmyra, Thames and Hudson, 1976.

KEIMENA TOY ¶ A N . M A P I N H A¶O TO ¶EPIO¢IKON « E § § H N I K O N ¶ A N £ E O N »