Tp San N&CL S 8

Tnh nhn bn trong cc bi hc quc vn bc tiu hc

ca nn gio dc Min Nam Vit Nam trc 1975
Nguyn Vn Bon, PhD (UWS)

Muc ch ca bi vit ny nu ln nhng nt nhn bn ca chng trnh mn quc vn bc tiu hc

ca nn gio dc Vit Nam Cng ha trc 1975. Rt tic, sau bin c 30 thng 4, nm 1975, nh
cm quyn ra lnh tiu hy cc loi sch ca Min Nam k c sch gio khoa mn quc vn cc
cp.Do , vic su tp cc sch quc vn c rt kh khn.
Ti liu s dng trong bi ny gm B quc vn gio khoa th, Lun l gio khoa th do cc nh
xut bn nc ngoi ti bn, v mt s bi trong cc sch quc vn bc tiu hc c ging dy ti
cc trng min Nam c vi nh su tm a ln trang mng internet(khng ghi ngy thng),
thm vo mt s bi do tr nh hn ch ca ngi vit, nn chc chn nhng iu trnh by cn
thiu st.
I. Dn nhp
Mc ch ca gio dc khng phi ch truyn th nhng kin thc, m l o to con ngi ton din,
khng th tch ri kin thc v o c. o c lm ngi phi c cao, nh c hiu tho,
yu thng gia nh, ng b cha m, yu thng h hng thn tc, c lng tm trong mi sinh hot,
c trch nhim vi tha nhn, gp phn bo v cuc sng cho x hi.
Mun t c mc ch ny, khng th khng quan tm n vai tr ca sch gio khoa.
Khi cp n vai tr ca sch gio khoa bc tiu hc, nhiu nh gio dc lun nhc n b sch
Quc vn gio khoa th ca qu ng Trn trng Kim, Thn, Nguyn vn Ngc v ng nh Phc,
xut bn t nhng nm 1930 1940, l mt trong nhng cun sch gio khoa Vit ng c dy
cc trng tiu hc Vit Nam trong sut nhng thp nin thuc na u th k 20.
Sau Hip nh Genve nm 1954, nc Vit Nam tm thi chia i v tuyn 17, thnh hai min
Nam, Bc. Min Bc xy dng mt nn gio dc theo ch thuyt Mac-Lnin , hng mc tiu n
Ch ngha x hi .
Trong khi , ti Min Nam theo chnh th t do. Cc nh gio dc Min Nam t ra rt thn trng.
H ch trng ci t t t, chn lc thch ng vi hon cnh mi. Nhng g ngi Php thit lp
khng b hy b ngay. H thng gio dc Php t cp tiu hc n i hc c t t Vit ha.

Tnh nhn bn trong cc bi hc quc vn bc tiu hc ca nn gio dc

Chng trnh gio dc Vit Nam c ban hnh nm 1945, di thi chnh ph Trn trng Kim, c
gi l chng trnh Hong Xun Hn vn cn p dng cho n gia thp nin 1950. Di thi
nht Cng Ha, chng trnh Vit mi bt u thay th chng trnh Php.
Nh quyt nh ng n v thn trng ca nhng nh gio dc min Nam m s chuyn sang mt
nn gio dc mi khng b trc trc.

Mt lp hc cp tiu hc ca Vit Nam Cng Ha trc 1975

Ring chng trnh mn Quc vn bc tiu hc, da theo ni dung cc bi hc v o c trong b
sch Quc vn gio khoa th v Lun l gio khoa th lm c s ri son mt chng trnh ph hp
vi hon cnh mi, nhm rn luyn cho th h tng lai c c ln ti chun b tr thnh nhng
con ngi hu dng i vi bn thn, gia nh v x hi.
Theo ch trng, mt chng trnh, nhiu sch gio khoa, ch cn theo chng trnh v hng dn
ca B Gio dc, cc son gi sch gio khoa c t do chn bi, trch dn t nhng tc phm ca
nhng nh vn, nh th ni ting hoc c th t mnh sng tc nhng bi th, bi vn theo ch
ging dy a vo sch, v gio vin cng c quyn chn quyn sch gio khoa ging dy. Nh
vy, cc son gi c gng son ra nhng sch gio khoa c gi tr.(1) Thng thng, trang ba
ca quyn sch, son gi ghi: Son theo chng trnh hin hnh ca B Quc gia Gio dcC th
k mt s tn sch nh: 100 bi tp c Lp Nht v Lp Nh (Mt Nhm Gio Vin. NXB: Vit
Hng), Nh thp t hiu (L vn Phc.NXB: Bnh dn th qun), Quc vn Lp Nh, Quc vn Lp
Nht (Mt nhm Gio vin. NXB: Vit Hng), Quc vn ton th, Lp Ba (Phm trng Xun &
Yn H Kinh Dng & Mt Nhm gio vin.NXB: Vit Hng), Vit ng tn th, Lp Nht, Vit
Ng Tn Th, Lp Nh (Bi vn Bo, Bi quang Minh. NXB: Sng Mi), Vit vn Tn th, Lp Nh
(Bi vn Bo, Bi quang Minh. NXB: Sng Mi), Vit vn Ton th (Bi vn Bo, Bi quang Minh.
NXB: Nht To), Tn Vit Vn, Lp Bn (Bi vn Bo. NXB: Sng Mi), Quc vn Ton Tp, Lp
Nht (Bi vn Bo, on Xuyn. NXB: Sng Mi), Ging vn, Lp Tht ( vn T, NXB: Vit
Nam Tu Th) Tiu Hc Nguyt san (NXB: Nha Hc Chnh Bc Vit) (2)
Ngoi nhng sch gio khoa, gio vin c th s dng nhng tc phm ca nhng nh vn c uy tn
b sung cho bi hc trong lp, nh cun Tm Hn Cao Thng (nguyn tc Grand coeurs ca
Edmond de Amicis. Dch gi: H Mai Anh, 1952. NXB: Mai nh), Th ng ngn (Les Fabres de la
Fontaine, Dich gi: Nguyn vn Vnh)

Tp San N&CL S 8

Trong phm vi bi vit ngn, xin trch dn mt s bi hc v bn phn i vi x hi trong cc sch

Quc vn Gio khoa Th, Tm Hn Cao thng v mt s sch gio khoa ca tc gi khc.
Nhng bi hc ni ln tinh thn nhn bn ca nn gio dc min Nam trc nm 1975. Bi vit gm:
*
*

Khi nim v nhn bn v trit l nhn bn ca nn gio dc Min Nam trc nm 1975.
Ni dung cc bi hc mang tnh nhn bn trong sch quc vn bc tiu hc.

II. Khi nim v nhn bn v trit l nhn bn ca nn gio dc Min Nam trc nm 1975.
T nm 1959, nn gio dc Min Nam (Vit Nam Cng Ha) ly nguyn tc cn bn: Nhn bn,
Dn tc v Khai phng lm trit l gio dc, v c ghi li trong hin php 1967.
Ba nguyn tc cn bn: Nhn bn, Dn tc v Khai phng l mc ch v tn ch ca nn gio dc
Min Nam. Chnh nhng nguyn tc ny gi cho truyn thng dn tc c bo tn v pht trin
vng vng, nhng khng bo th, v tng bc theo kp tin trin ca nhn loi.
Nn gio dc nhn bn ly con ngi lm gc, tn trng gi tr ca con ngi, cao gi tr siu vit
ca con ngi. Con ngi khc hn cc sinh vt khc, con ngi c suy t, c sng to v lm cho
i sng cng ngy cng nng cao. Con ngi cn c no cm m o, t do tn ngng, t do t
tng.
Trong x hi c nhng c nhn khc bit, nhng khng th nh gi con ngi qua s khc bit
k th giu ngho, gii tnh, tn gio, a phng, chng tc...
Mi ngi u c hng ng u v gio dc (3). ng hng ca nn gio dc nhn bn l rn
luyn con ngi c nhn cch, c thi sng ph hp vi nguyn tc o l m mi ngi tha
nhn.
Do , mt con ngi c nhn cch s c lng yu thng: yu gia nh, yu ng bo ng loi v
yu qu hng t nc. Ni cch khc, gio dc khng phi ch dy k nng ngh nghip hay kin
thc m phi dy lm ngi.
III. Ni dung cc bi hc mang tnh nhn bn trong sch quc vn bc tiu hc
Ni dung, t tng trong cc sch gio khoa tc ng n hnh thnh v pht trin nhn cch ca tr
th, n in su vo tm no tr th ngay trong giai an u cp sch n trng cho n lc trng
thnh.
Cc sch gio khoa bc tiu hc ca Min Nam (Vit Nam Cng Ha) trc 1975 ch trng nhng
vn lun l o c truyn thng, vn hm cha ni dung o c trong cc sch gio khoa c ca
th h 1940.
Sau y l mt s bi tiu biu v tnh thng yu ng bo, ng loi, lng bit n i vi mi
ngi trong x hi, tnh yu qu hng t nc v tnh yu nhn loi.
1. Tnh thng yu ng bo, ng loi
T bui u dng nc v gi nc, ngi dn Vit Nam tri qua bit bao gian nan th thch. T
tin chng ta i mt vi nhng hon cnh kh khn phc tp, va khc phc mi tr lc khc
nghit ca thin nhin m mang b ci giang san, va phi chin u gi nc, chng k th mi
pha, c bit l th lc hng mnh phng bc. tn ti v pht trin, t tin chng ta thc

Tnh nhn bn trong cc bi hc quc vn bc tiu hc ca nn gio dc

cn phi on kt tht s, cn phi nng ta vo nhau v thng yu nhau nh nhng ngi con
cng mt m.
Mt cy lm chng nn non,
Ba cy chm li nn hn ni cao
Tinh thn on kt ny to thnh truyn thng lu li cho con chu mai sau.Theo truyn thng ca
ngi Vit Nam, tnh thng yu khng ch dnh cho trong gia nh, m m rng n c ng bo v
ng loi. Mt gi tr tt p ca con ngi l lng nhn o. Mun sng cho ng ngha, con ngi
phi bit thng yu ln nhau. Khi thy ngi hon nn, au yu phi gip bng tnh thng yu
chn thnh. Quc vn gio khoa th mn bi th trong gia hun ca dy hc sinh:
Thy ngi hon nn th thng,
Thy ngi tn tt li cng trng nom,
Thy ngi gi yu m mn,
Thuc thang cu gip, cho cm n.
Tri no ph k c nhn,
Ngi m c c, mun phn vinh hoa
Nguyn Tri (Gia hun ca)
C nhiu cu ca dao tc ng n cha trit l tnh thng c ging dy trong nh trng, in su
trong tm khm ngi Vit Nam:
L rnh m l rch
Thng ngi nh th thng thn
Mt con nga au c tu khng n c
Nhiu iu ph ly gi gng,
Ngi trong mt nc phi thng nhau cng (4)
Ngi trong mt nc phi thng yu nhau nh con mt nh. Bi hc v Cu b min Nam trong
quyn Tm hn cao thng dy hc sinh v lng thng yu, khng phn bit Bc Nam.
Mt cu b min Nam ln min Bc theo hc. c thy gio gii thiu vi cc hc sinh trong lp,
v c cc hc sinh nhit tnh cho n.
Thy gio ni vi c lp:
.Cho c cc kt qu ni trn, ngha l lm cho a b x Nam ra x Bc cng nh nh
mnh, v a b x Bc vo x Nam cng ta nh v qu mnh, nc ta phi chin u trong 50
nm tri v hy sinh trn ba vn ngi mi khi phc c quyn t do y. Vy cc con phi coi
nhau nh con mt nh, yu nhau nh anh em rut tht. K no thy ngi bn mi khng phi l
ngi x mnh m em lng khinh r, k y khng xng ng ngng mt nhn ngn quc k i qua
(5)
Cc bi hc v tnh thng yu ng bo, ng loi nhc nh hc sinh phi tn trng mng sng
ca con ngi, c lng nhn i, bit trng ca ngi v khng vng ng. y l thc o tiu chun
o c, nhn cch ca con ngi
1.1. Tn trng mng sng ca con ngi

Tp San N&CL S 8

Mng sng ca cc sinh vt rt qu .Mng sng ca con ngi c gi tr ti cao. Nu mi c nhn bit
qu mng sng ca mnh, th khng th xem thng mng sng ca k khc. Mt dn tc c coi l
vn minh l mt dn tc bit cao gi tr nhn phm ca con ngi. Mt ngi c lng lng thin
khng bao gi st hi n sinh mng ca ng loi v sinh mng ca c sinh vt khc. Ch c con
ngi d man mi coi thng mng sng ca con ngi. Khng st sinh l cch chn ng lng tham
dm ln sinh mng con ngi v sinh vt mu cu t li cho bn thn mnh. Khng st sanh cn
l nui dng lng trc n, t bi i vi mun loi.
Trng ci tnh mnh ca ngi ta, l ng lm iu g phm n thn th v quyn t do ca ngi
ta. Ngi ta i, khng c g trng hn ci tnh mnh, h phm n, l mt ti i c.
Khng nhng l git ngi mi c ti, cy quyn cy th m h hip ngi ta, lm mt ci quyn t
do ca ngi ta, cng l mt iu tri vi l cng bnh, ngi c lng tm khng ai lm (6)
1.2. Lng nhn i
Khng phm n tnh mnh, ca ci, danh gi, s t do v s tn ngng ca ngi.Nhng ch l
gi khng lm iu c m thi. Nh th vn cha bn phn lm ngi. Phi c lng nhn i.
Nhn i l lng t thin, thng ngi i kht, gip ngi hon nn. C lng nhn i, th mi lm
nhng vic nh b th, cu gip k ngho kh, mi bit thn yu mi ngi v qun mnh m lm
iu thin. Ngi c lng nhn i dm hy sinh cu ngi trong lc nguy nan nh ngi thy thuc
khng s ly khi cha nhng bnh truyn nhim; ngi lnh liu sng cht ch chin trng gi
ly nc nh. H v lng nhn i m ra sc lm ngha v.
Bn phn ngi ta i vi x hi, thng chia lm hai mi l: cng bnh v nhn i. Khng hi
ngi tc l cng bnh, lm hay cho ngi tc l nhn i.
Cu k s bt dc, vt thi nhn trong sch lun ng, tc l cng bnh. Cn nhn i th ta c th
ni c rng: k s dc gi, kh thi nhn
Ngi ta m khng cng bnh, chng nhng c ti i vi lng tm, m lut php li cn trng tr
na. Git ngi th phi th mng; trm cp th phi ngi t, xa nay u cng vy.
Con ngi m khng c lng nhn i, th tuy i vi lut php khng c ti li, nhng i vi lng
tm, th l khng phi. Gp ngi i kh, m mnh khng gip ngi ta, cng khng ai bt c
mnh, nhng trong bng khng nh. (7).
Ngi c lng nhn i th khng nhng l ch thng xt ng loi m thi, li cn thng xt n
c loi vt na.
.Nhng loi vt gip vic cho ta m ta phi thng xt, l ci ngha v ca ta. Nhng i vi
loi cm th khc, ta cng nn c lng nhn i mi phi o lm ngi. Cm th tuy l ging khng
bit thin c v phi tri nh ngi, nhng n cng bit au, bit kh nh mnh (8).
V tnh ngha ng bo m pht tm b th, cu gip ngi i kh, hon nn; chia x ming n, manh
o cho ngi khn kh. Sng m bc, cu gip ngi ng loi l hnh ng ca con ngi c lng
nhn i.
Ngi c lng nhn i, khng ch b th ming cm manh o hay tin bc khi thy ngi i kh, m
v:

Tnh nhn bn trong cc bi hc quc vn bc tiu hc ca nn gio dc

Ngha ng bo khin ta thng yu mi ngi nh l thng yu anh em rut. Bao gi ta cng sn

lng gip mi ngi, ngi ta lm trn ci ngha v i. Ta phi dy bo nhng ngi ngu
dt, khuyn ngi lm iu lnh, rn ngi lm iu c. Ta nn che ch cho nhng ngi b oan c
v bnh vc nhng ngi hn yu. Ta phi n th no cho a con m ci c th coi ta nh cha,
ngi qu ph coi ta nh n nhn. Ta lm mt cho k m, lm chn cho k qu, lm tai cho k ic.Lc
no cng sn lng nhn t m gip mi ngi trong lc nguy him (9)
Khi thy ai ngho i, kh s, mnh cho cm n, o mc, hoc cho tin bc gip ngi ta
kh trong mt lc. Nhng vic b th ny phi t nhin, khng cu k, khng khoe khoang, m c
phn thit thi cho mnh th mi qu. Khng c cho t hay cho nhiu, min l mnh c lng thnh thc,
bit thng xt k ngho kh, th mi l phi ci ngha b th. (10)
Ngoi vic b th, ngi c lng nhn i thng hay ngh n vic thin, nh l thy ai ngho kh
th n, tm cng vic cho ngi ta lm, hoc cu gip nhng c nhi, qu ph cho ngi ta khi
i rt, vt v. (11)
Li mt b m ni vi a con trong bi K kh (Tm Hn Cao Thng) khng ch lm rung ng
tm hn ca tr th, m ngay i vi ngi ln tui cng khng khi bi ngi.
Con i! Con phi bit con c c, ch k kh th thiu ht. Khi con mong sao c sung sng th
ngi ngho ch cu sao cho khi cht. Trong mt khu c bao nhiu nh giu, trong mt ph c bao
nhiu ngi sang trng qua li, c bao nhiu a tr n mc xa hoa, th m vn cn thy nhiu n
b v tr con i kht, rch ri! Thc ng bun thay!
Mun cho ngi ta khi ch con l mt k v tnh th t sau, con ng bc qua mt k kh m khng
cho g! (12)
Bi th Cch n v Nhng a tr m ci l bi hc lun l v lng nhn o m hc tr bc
tiu hc c hc nm lng. Khi thy ngi hon nn, au yu phi gip bng tnh thng yu
chn thnh. (13)
Cch n
cho c c c nhn,
Mi mong i tr c n lc tri.
Thng ngi tt t ngc xui,
Thng ngi l bc, thng ngi b v.
Thng ngi m dt tr th,
Thng ngi tui tc gi nua bn hn.
Thng ngi c qu c n
Thng ngi i rch lm than ku ng.
Thy ai i rt th thng,
Rch thng cho mc, i thng cho n.
Thng ngi nh th thng thn,
Ngi ta phi bc kh khn n nh.
ng tin bt go mang ra,
Rng y cn kim gi l lm duyn
Nguyn Tri

Tp San N&CL S 8

(Gia hun ca)

Nhng a tr m ci
C nhng con ngi ang thi hoa n,
Sng trong nim au kh: kip lm than.
Cp chn non ngy thng nhng lang thang,
Trn ng ph ngt y bao gi bi.
Tui nin thiu dt trong ngn su ti,
Khng gia nh, cha m, kht tnh yu.
i long ong, thn tr nh sm chiu,
Ngn cc nhc cng ch v cm o!
Tui nin thiu ln dn trong kh no,
Mt tr trung y nhng nt au thng.
Sng lm than, du di nng ma sng,
Thn cm ci khng y nha sng.
Nhng tr y di bu tri cao rng,
a mt nhn thm kht cnh yn vui.
C chng ai, ch mt pht ngm ngi,
Cho thn phn con ngi xu s.
Xun Chnh
(Tiu hc nguyt san, thng 3/1959)

1.3. Trng ca ngi

Ngi lng- thin, c o c l ngi bit trng ti sn, ca ci ca ngi khc. Ti sn l huyt
mch, lin h n mng sng ca con ngi. Hy bnh tm suy ngh, chng ta khng mun ai cp
ot ti sn ca mnh, th khng th no chng ta li i chim ot ti sn, ca ci ca ngi khc.
Cc hnh vi bt lng dng mi mu m, mnh khe, lng gt chim ot u l trm cp.
Ngi c coi l o c, d nhin l khng trm cp, khng tn thnh v khng gip nhng
ngi c hnh ng trm cp.
Ca ci ca ai, l ngi y c quyn chi dng v c quyn li cho con chu. Ta khng nn phm
n ca ci ca ngi ta.
Khng phi ch nhng a n trm n cp mi l ngi bt lng m thi. in o gi di nh
la ngi ta, i vay v n, bt c ca ri m khng tr, cng l bt lng c.Ta phi bit rng ci
g l khng phi ca mnh th ta ng em lng tham m chc ly khng, v rng ly khng ca
ngi ta, l mt s rt tri vi o cng bng: (14)
1.4. Khng vng ng
Dng li l, ngy bin lm sai lc s tht, nhm em li li lc cho mnh, lm hi ngi khc u
l ni di, vng ng. Ngi o c l ngi tn trng s tht, khng c tm tham c, khng tn
thnh s ni di. Chuyn khng ni c, chuyn c ni khng, da vo nhng ngun tin vu v kt
ti ngi khc l vng ng.Trong gia nh v trong x hi m con ngi thiu lng tin vi nhau th

Tnh nhn bn trong cc bi hc quc vn bc tiu hc ca nn gio dc

cuc sng y v cng au kh. Tuy nhin cng c nhng trng hp v mc ch cu ngi lng
thin, bt c d phi ni li khng tht; y l mt ngoi l (mt v Bc s phi dng li an i bnh
nhn).
Khng ni di bao gm c khng ni li c khu, ni xu, ni vu, chi mng, nhc m xc phm n
phm gi con ngi; khng dng li trao chuc, ph phim nhm lm cho ngi khc c suy ngh sai
lm, i n hnh ng sai tri.
S ni xu l ci tt c i bi mc chuyn xu ca ngi ta m ni. Ngi ni xu l c c hoc
tha lng ghen ght, hoc khoe ci hay v che ci d ca mnh. Ngi ni xu l ngi hn h
ng khinh, v ch ni nhng lc vng mt ngi ta, lm cho ngi ta mt danh gi.
Vy khng nhng ta khng nn ni xu ai, m cng khng nn nghe chuyn ngi ta ni xu nhau
(15)
Ni vu l t chuyn ra m vu cho ai hi ngi ta, hay l lm cho ngi ta mt danh gi. Nhng
ngi ni vu l ngi hn mt, by t ra chuyn n tr kia lm cho ngi ta mang tai mang ting,
phi nhng iu oan c, kh lng m ra sch c.
Ta i hc, bit iu phi tri, th ta ch h ni vu cho ai bao gi. Ta nn cho nhng iu y l iu
hn mt, ng khinh b. (16)
Ngoi ra, chng ta nn nh rng:
Ca-ci ca ngi ta, khng phi ch ni ring v tin bc, rung nng, nh ca, c m thi,
li c mt th ca ci qu gi hn na l ci danh gi i. Danh gi tc l danh thm ting tt ca
ngi bit t trng mnh, bit qu ci t cch lm ngi, m khinh bi nhng iu hn mt tin.Ca
ci mt i th cn lm ra c, ch ci danh gi mt th kh lng m ly li c.Thnh nhn dy
rng Qun t thnh nhn chi m, bt thnh nhn chi c, ngha l ngi qun t lm thnh ting
hay cho ngi, ch khng lm thnh ting xu cho ai bao gi. Vy bn phn mnh trong x hi l
phi trng ci danh gi ca ngi ta, ng c ni xu ai, ni vu cho ai iu g. (17)
2.

Lng bit n mi ngi trong x hi

Mi ngi sng trong x hi u c tng quan nhau. Do nng nh nhau m cuc sng ca mi c
nhn mi an n. Trong gia nh th cha m, v con, anh em nng ta nhau. Ngoi x hi, mi ngi
khng th sng l loi. Tch ri mi ngi ra, chng ta khng c cuc sng an ton. Cho nn i vi
mi ngi, chng ta phi bit n, khng c lm tn hi. Cu tc ng "Ung nc nh ngun," ni
ln tinh thn bit n, l truyn thng o l ca con ngi Vit Nam.
Ngi lm rung c trng trt cy cy, th ta mi c thc go m n. Th n, th mc c lm nh, th
ta mi c nh m . Th dt c dt vi, th may c may o, th ta mi c mc vo mnh. Quyn
sch ta hc cng phi c ngi lm, ngi in. Ci ng ta i cng phi c ngi sa, ngi qut.
Ni tm li, nht thit mt cht g ta cn dng n, cng l c ngi chu kh lm vic mi nn. (18)
Tht vy, trong x hi mun sinh tn th mi ngi phi c bn phn em sc mnh gip vo s ch
li chung. Bi Gic mng dy hc sinh bit yu mn v nh n mi ngi.
Nm mng thy nng phu li bo:
Ra cng lm kim go t y.
Tao thi chng c nui my,

Tp San N&CL S 8

Phi lo trng trt cy cy cho sing.

Ngi dt ci dn mnh lm o;
Ch th h li bo cm bay!
B v chng k oi hoi,
Ti mang th thn a ny cng ni.
Ti tng th vi tri cu th,
Li thy kia s t trn ng!...
Tnh ra, thy sng, m mng!
Tiu cng ht gi, rn rng trn thang;
Nghe my dt rn rn ting chy;
Rung u u cng cy xong.
Phn mnh ngh li thong dong,
Mi hay di th ai khng nh ngi.
T ngy r cuc i p i,
Cm thng ngi x hi nh nhau.
Dp du k trc ngi sau,
Sc ring mt t gip vo li chung.
Nguyn ngc n
(100 Bi Tp c, Lp Nht v Lp Nh)
Bi hc Nn gip ln nhau cho thy hinh nh hai cu b ph y xe gip ng lo, l bi hc
nhc nh hc sinh v tnh tng thn tng i.
Tri nng to. ng th dc. Mt ng lo y chic xe ln. Trn chic xe c c ba bn con ln to,
chn tri, bng phi v mm ku eng-c. ng lo c y ci xe, mt bng, m hi chy, m xe vn
khng thy chuyn.
My cu b ang chi trn b , thy th, vi chy ti, xm li, buc dy vo u xe m ko h.
Xe ln khi dc, ng lo cm n cc cu v cc cu cng ly lm vui lng, v gip c vic cho
ngi. (19)

Tnh nhn bn trong cc bi hc quc vn bc tiu hc ca nn gio dc

Trong qu trnh dng nc v gi nc, nhng bc tin nhn bit bao nhiu xng mu vun
bi v t im cho mnh giang san gm vc. H l nhng v anh hng dn tc. Anh hng, khng phi
ch c nhng ngi c chin cng hin hch, c ti nng ni bt lm nhng vic phi thng c ghi
cng trong sch s, m cn bit bao nhiu ngi, mi tng lp, mi giai cp m thm cng hin
i mnh cho qu hng dn tc, khng bao gi c nhc n tn tui. H l:

Anh Hng v danh

1. H l nhng anh hng khng tn tui
Sng m thm trong bng ti mng mnh,
Khng bao gi c hng nh quang vinh,
Nhng can m v tn tnh gip nc.
2. H l k t nghn mun thu trc,
ph rng, x ni, lp ng su,
V lm cho nhng t ct hoang vu
Bin thnh mt dy san h gm vc
3. H l k anh hng khng tn tui,
Trong loan ly nh gia lc thanh bnh,
Bn mt lng dng cm, ch hy sinh,
Dng t nc c cuc i trong sch.
4. Tuy cng nghip khng ghi trong s sch,
Tuy bng vang, bia chng tn,
Tuy m hoang xiu lc di tri qun,
Khng ai n khn nguyn dng l vt.
Nhng mu h len vo mach t,
Tht cng xng trn ln vi non song,
V anh hn cng vi tm tinh trung
ha hp lm linh hn ging Vit. (20 & ph lc)
Vit Tm
(100 Bi tp c Lp Nht & Lp Nh)
3.

Tnh yu qu hng t nc

Tnh thng yu gia nh, cha m anh em v ngi thn l tnh cm khi u cho tnh yu ng bo,
tnh yu qu hng t nc.
Con s cm thy tnh yu nc, khi con nc ngoi, v cht nghe thy mt ngi trong m th
thuyn ni ting nc con, theo lng con xi dc, t nhin con n hi chuyn ngi bn khng quen
y. Con s cm thy tnh yu nc khi con nghe ngi ngoi quc lng m x s con, lng tc gin
s lm cho con nng mt (21)

10

Tp San N&CL S 8

Nhm un c tinh thn yu nc cho hc sinh, cao lng t ho dn tc, ca ngi nhng chin cng
oanh lit bo v t quc ca cc bc tin nhn, bi th sau y nhc nh hc sinh chm ch hc sau
ny ni ch tin nhn (22 & ph lc)
Gi Quc s
Nhng bui sng, vng hng le li chiu
Trn non sng, lng mc, rung ng qu,
Chng ti ngi yn lng, lng tai nghe
Ting thy ging sut trong gi Quc s.
Thy ti bo: "Cc em nn nh r,
Nc chng ta l mt nc vinh quang.
Bao anh hng th trc ca giang san,
mu v li quyn dn tc.
Cc em phi m ngy chm ch hc,
sau ny ni c ch tin nhn.
Ta chc rng, sau mt cuc xoay vn,
Dn tc Vit s l dn hng lit.
Ta tin tng khng bao gi tiu dit,
Ging anh hng trn sng ni Vit Nam.
Bn nhng trang lch s bn ngn nm,
y chin thng, y vinh quang mu thm.
on Vn C
(Tp c lp Nht)
4.

Tnh yu nhn loi.

Bu i thng ly b cng,
Tuy rng khc ging nhng chung mt gin

Con ngi cng sng trn qu a cu, khng phn bit mu da, chng tc. Tt c u l ngui nh
nhau, sao n git hi nhau. Chuyn k hai ngi lnh ca hai quc gia i nghch giao chin nhau.
Sau chin trn, c hai u b thng, nm li trn chin trng(23)
Tnh nhn loi
Sau mt trn giao tranh c lit,
Gia sa trng xc cht ngn ngang.
C hai chin s b thng,
Hai ngi hai nc hin ng nghch th.
H au n kh kh rn sit,
Vn sc tn c lt gn nhau.
Phu pho gng ni vi cu,
Li tuy khng hiu, hiu nhau ni lng:
H hai k khng cng T quc,

11

Tnh nhn bn trong cc bi hc quc vn bc tiu hc ca nn gio dc

Nhng cng v nc hy sinh.

C hai m p mi tnh,
Yu thng t nc, gia nh, qu hng.
m dn xung, chin trng sng ph,
Mt thng binh hi th yu dn.
Trc khi nhm mt t trn,
Xt thng ngi bn tm thn lnh lng.
Anh ci o p trm ln bn,
Ri tt hi! th thm lm sao!
Cho hay khc ngha ng bo,
Nhng tnh nhn loi cn cao hn nhiu!
ng Duy Chiu
(Quc vn mi)
IV. Kt lun
D thi gian c tri qua, hon cnh c bin i, nhng gi tr o c lm ngi trong cc trang sch
quc vn, nh knh yu cha m, tnh thy tr, b bn, lng yu qu hng t nc, tnh yu ng bo
v tnh nhn loivn in su trong k c ca cc hc sinh qua bao th h.
Thng yu con ngi, bit qu trng ch thc cuc sng an bnh ca con ngi l nt c sc nht
ca nn vn ha dn tc Vit Nam hm cha trong cc sch gio khoa mn quc vn ca nn gio
dc Min Nam trc 1975.
Tm li, trong giai on trc nm 1975 ni dung cc sch gio khoa mn quc vn ca nn gio dc
min Nam ch trng n nhng vn o c truyn thng, hng ti trit l gio dc ca Vit
Nam Cng Ha: Nhn bn -Dn tc- Khai phng.

Ghi ch
1. Trn Vn Chnh (2012) Nhng bi hc thuc lng mt thu. Tp ch Tia sng-Tp ch Nghin cu
v Pht trin, s 6
( http://tiasang.com.vn. ). Sau ny ghi l Trn Vn Chnh
2. Hnh nh xa: Sch gia khoa trc 1975. Vit Nam Cng Ha ( http://namrom64.blogspot.com.au)
3. Nguyn Thanh Lim (2006). Gio dc Nam Vit Nam-T u thp nin1970 n 1975. Gio dc
Min Nam t do trc 1975. L vn Duyt Foundation, CA (USA), trang 22-26.
4. (Nguyn Vn Bon (2009). Tip chuyn nhng nt c sc trong vn ha Vit Nam sang th h tr ti
hi ngoi. Tp san 3, Nghin cu vn ha ng Nai Cu Long
5. H Mai Anh: Cu B min Nam, Tm Hn Cao thng. NXB: Mai nh, trang 13. Sau ny ghi l H
Mai Anh.
6. Trn Trng Kim, Nguyn Vn Ngc, ng nh Phc, ThnTrng ci tnh mnh ca ngi
ta. Lun l giao khoa th. Lp S ng. NXB: Nha Hc Chnh ng Php, 1941, in ln th ba. NXB:
Qu M, Paris in li (khng ghi nm), trang 53. Sau ny ghi QVGKT/Lun L //S ng

12

Tp San N&CL S 8

7. QVGKT/Lun l/S ng. Cng bnh v nhn i, trang 51

8. QVGKT/Lun l/S ng.Ta nn thng loi vt. trang 71
9. QVGKT/Lun l/S ng.Ngha ng bo, trang 65
10. QVGKT/Lun l/S ng B th, trang 62
11. QVGKT/Lun l/S ng. Vic thin, trang 64
12. H Mai Anh: K kh, trang 43.
13. Trn vn Chnh (2012)
14. QVGKT/Lun l /S ng. Trng ca ngi, trang 54
15. .QVGKT/Lun l/S ng. S ni xu, trang 57.
16. QVGKT/Lun l/S ng S ni vu, trang 58
17. QVGKT/Lun l/S ng .Trng danh gi ngi, trang 55-56.
18. Trn Trng Kim, Nguyn Vn Ngc, ng nh Phc, Thn (1935). Ngi ta phi lm vic.
Quc vn gio khoa th. Lp D B Nha Hoc Chnh ng Php. In ln th mi. NXB: Qu M Paris
(Php), in li nm1983 trang 9. Sau ny ghi QVGKT/Lp D B
19. QVGKT/Lp D B, trang 27.
20. Trch t bi th Anh Hng v danh ca Nguyn Ngc Huy c bt hiu ng Phng v Vit Tm,
Xem phn ph lc,
21. H Mai Anh: Lng i quc, trang 70.
22. C kin cho rng bi th Gi quc s ca on vn C c trch t bi th Bn nc Vit
ca cng tc gi a vo sch gio khoa (?). Xem phn ph lc
23. Trn vn Chnh (2012).

Ph lc
Anh Hng v danh
H l nhng anh hng khng tn tui
Sng m thm trong bng ti mng mnh,
Khng bao gi c hng nh quang vinh,
Nhng can m v tn tnh gip nc.
H l k t nghn mun thu trc
ph rng, x ni, lp ng su
V lm cho nhng t ct hoang vu
Bin thnh mt dy san h gm vc
H l k khng ni him hc,
Khng ngi xa, hng hi vt trng sn
m thm chun b gia c n
Cuc Nam Tin m giang san ln rng.
H l k khi qu hng chuyn ng

13

Tnh nhn bn trong cc bi hc quc vn bc tiu hc ca nn gio dc

Di gt giy ca nhng k xm lng,

xng vo khi la, quyt liu thn
bo v t do cho T Quc,
Trong chin u, khng ni mun kh nhc,
Ci him nguy, bt chp ni gian nan,
Ngi tht c nh tht nt xng tan
Nhng k sng lng son khng bin chuyn.
V n lc nc nh vui thot him,
Quyt khc t li lc vi vinh hoa,
H bung gm quay li chn qu nh
sng li cuc i trong bng ti.
H l k anh hng khng tn tui
Trong loan ly nh gia lc thanh bnh
Bn mt lng dng cm, ch hy sinh
Dng t nc c cuc i trong sch.
Tuy cng nghip khng ghi trong s sch,
Tuy bng vng bia chng tn,
Tuy m hoang xiu lc di tri qun
Khng ai n khn nguyn dng l vt.
Nhng mu h len vo mach t,
Tht cng xng trn ln vi non sng.
V anh hn cng vi tm tinh trung
ha hp lm linh hn ging Vit.
Nguyn Ngc Huy
(ng Phng/Vit Tm)
Bn nc Vit
Ti s gi sut i trong tr nh
Qung ngy xanh hc tp ti qu hng
Trong cn nh nho nh di cy bang
C tm bin An thn hc hiu
Nhng bui sng vng hng le li chiu
Trn non sng, lng mc, rung ng qu
Chng ti ngi yn lng lng tai nghe
Ting thy ging sut trong gi quc s
Thy ti bo: Cc em nn nh r
Nc chng ta l mt nc vinh quang
Bao anh hng tha trc ca giang san
mu v li quyn dn tc.
Cc em phi m ngy chm ch hc
sau ny ni c ch tin nhn
Ta chc rng sau mt cuc xoay vn

14

Tp San N&CL S 8

Dn nc Vit li l dn hng lit

Ta tin tng khng bao gi tiu dit
Ging anh hng trn sng ni Vit Nam
Bn nhng trang lch s bn nghn nm
y chin thng vinh quang, y mu thm
Ta s phi sut i au ut hn
Nu Vit Nam a gii phi chia ri,
Dn Vit Nam huyt mch r i ni
Ngi Nam, Bc khng cng chung ci r
Ta nht nh khng bao gi chu th
Ni sng no cng ca nc Vit Nam!
Ting thy ti sut bui hc vang vang
Trn n sch, bn nhng hng ca knh
Gi ti tng nh ng ngi d thnh
Thy ti ng hng bin gia thanh nin
ng nhng v quyn li ging Rng Tin
Th gi vng bn non nc Vit.
on Vn C

15