Nieuwsbrief 2 - Leergang Pensioenrecht 2015-2016

Faculteit Rechtsgeleerdheid KU Leuven
LEERGANG PENSIOENRECHT
NIEUWSBRIEF
Nr.
academiejaar 2015 - 2016

Prof. dr. Yves Stevens en Evy Van Genechten
INHOUDSTAFEL
1. Europees Hof van Justitie: Afwijzing verzoek langer in dienst te blijven ..................................................... 2
2. Europees Hof voor de Rechten van de Mens: Schending recht op eerlijk proces en eigendomsrecht ........... 2
3. Grondwettelijk Hof: Herstelpensioenen oorlogsslachtoffers en gelijkheidsbeginsel...................................... 3
4. Lagere rechtspraak ................................................................................................................................ 4
4.1. Gemengde loopbaan en toepassing eenheid van loopbaan ............................................................... 4
4.2. Vordering in tussenkomst en vrijwaring .......................................................................................... 4
5. Belgische rechtsleer ............................................................................................................................... 5
5.1. Uitkering van levensverzekering na eerdere verzekeringsgift: Nieuw standpunt ............................... 5
5.2. Pensioenbijdragen aan Voorzorgskas apothekers zijn aftrekbare beroepskosten ................................ 5
5.3. Pensioen werknemers: wijzigingen vanaf 2016 ................................................................................ 5
5.4. Themanummer TORB: het pensioendebat ....................................................................................... 5
5.5. Wat te verwachten van de rechtmatige (pensioen)verwachting? ....................................................... 5
5.6. La porte de linformation prcontractuelle en assurance vie: prcisions de la CJUE........................... 6
5.7. Vlabel viseert nu ook levensverzekering ter kanalisering beding van terugkeer .................................. 6
5.8. Heffingsbevoegdheid en belastbaarheid in Belgi van Nederlandse AOW-uitkering............................. 6
6. Buitenlandse rechtspraak: Toekomstige effecten en niet-retroactiviteit in het Engels recht ......................... 6
7. Buitenlandse rechtsleer .......................................................................................................................... 7
7.1. Frankrijk ....................................................................................................................................... 7
7.2. Duitsland ...................................................................................................................................... 7
8. Nieuwe Life and Benefits ........................................................................................................................ 7
9. FSMA mededelingen .............................................................................................................................. 7
10. International Update ............................................................................................................................ 8
10.1. Russia ......................................................................................................................................... 8
10.2. New Zealand ............................................................................................................................... 8
10.3. Thailand ...................................................................................................................................... 9
10.4. Poland ........................................................................................................................................ 9
11. Gelezen in het Staatsblad ................................................................................................................... 10
11.1. Afschaffing grensbedrag bij cumulatie werknemerspensioen met een overlevingspensioen ............. 10
11.2. Aanpassing uitvoeringsbesluit aan verhoging pensioenleeftijd ....................................................... 10
11.3. Pensioen operationeel kader gentegreerde politie ....................................................................... 10
11.4. Herwaarderingscofficint VAPZ-bijdragen .................................................................................. 10
11.5. Vermindering basispensioenbijdragevoet ..................................................................................... 10
11.6. Flexi-jobs horeca pensioenbepalingen ...................................................................................... 11
11.7. IAO-verdrag nr. 128 aangenomen door Franse gemeenschapscomissie ......................................... 11
11.8. Sectorpensioenen ...................................................................................................................... 11
Ombudsman: Garantiemaatregelen werknemersstelsel in ambtenarenstelsel ................................... 13
Pensioenopinies: 31+13 = 28,33 of hogere pensioenwiskunde? ......................................................... 14
- 1/14 Leergang Pensioenrecht 2015-2016
1. EUROPEES HOF VAN JUSTITIE:

AFWIJZING VERZOEK LANGER IN
2. EUROPEES HOF VOOR DE

RECHTEN VAN DE MENS:
DIENST TE BLIJVEN
SCHENDING RECHT OP EERLIJK

PROCES EN EIGENDOMSRECHT
Verzoeker, een ambtenaar bij de Europese Unie,

had een aanvraag ingediend om in dienst te kunnen
In casu had een Griekse gepensioneerde, voormalig
blijven na de wettelijke pensioenleeftijd, tot de
officier van de politie, een verhoging van zijn
leeftijd van 67 jaar. Dit werd geweigerd en
pensioen
verzoeker werd op 31 oktober 2014 ambtshalve op

pensioen gesteld.
beslissing wordt pas op 9 maart 2007 ter kennis

gebracht van de man. In deze beslissing antwoordt
leeftijd van 66 jaar bereikt. Een ambtenaar kan
de CGE niet op de bezwaren van de man. De man
echter, ook nog volgens artikel 50, in dienst blijven
stelt daarop (op 4 oktober 2006) beroep in bij het
tot de leeftijd van 67 jaar en zelfs uitzonderlijk tot
Cour
de leeftijd van 70 jaar, als de ambtenaar dit
des
comptes
tegen
de
stilzwijgende
verwerping van zijn bezwaren door de CGE.
aanvraagt en het belang van de dienst dit

rechtvaardigt.
De Cour de comptes behandelt de zaak op 5 maart

2010. Het vernietigt de beslissingen van de CGE
Volgens de verzoeker volgt hieruit dat een verzoek
(waarin de bezwaren van de man afgewezen
tot langer werken steeds toegekend moet worden,
worden) en verwijst de zaak terug naar het CGE, die
tenzij het belang van de dienst zich hiertegen verzet.
binnen de drie maanden opnieuw zal moeten
Het Hof van Justitie stelt dat artikel 52 duidelijk is
oordelen,
en de toestemming om langer in dienst te blijven

rechtvaardigt.
Het
middel
mist
in
de
nieuwe
de CGE van 31 augustus 2006. Als op 25 december

2010 blijkt dat het CGE nog geen uitvoering
gegeven heeft aan het arrest, geeft de Cour de
beoordeling van een aanvraag om na de leeftijd van

appreciatiemarge
met
comptes maakt geen melding van de beslissing van
Het Hof gaat verder door te stellen dat er, bij de

te
houdend
situatie van de man. Het arrest van de Cour de
juridische
grondslag en wordt verworpen.
dienst
rekening
wetgeving die wel degelijk van toepassing is op de
toegekend kan worden als het belang van de dienst
tussenkomen
nieuwe
gaat de CGE over tot een beperkte verhoging. Deze
op de laatste dag van de maand waarin deze de
in
van
februari 2006 beroep aan. Op 31 augustus 2006
van rechtswege op pensioen gesteld moet worden
jaar
basis
(hierna CGE). De man tekent hiertegen op 17
Europese Unie bepaalt dat een Europese ambtenaar
65
op
geweigerd door de Comptabilit Gnrale de lEtat
Artikel 52 van het Statuut van ambtenaren van de
het
aangevraagd
wetgeving. Op 3 november 2005 wordt dit verzoek
blijven,
bestaat.
Het
Hof
geval
van
een
een
kan
comptes de CGE nog een maand de tijd om aan te
ruime
geven waarom het weigert uitvoering te geven aan
enkel
het arrest. Het CGE stelde dat het niet verplicht kan
manifeste
worden een arrest uit te voeren voor het kracht van
appreciatiefout of misbruik van recht. De verzoeker
gewijsde
toont niet aan dat er sprake is van een manifeste
heeft
gekregen,
ter
vermijding
van
onzekerheid over de staatsfinancin. Bij beslissing
fout. Ook dit middel wordt afgewezen.
van 1 april 2011 stelt de CGE het pensioen vast op

dezelfde hoogte als bij beslissing van 31 augustus
Ten slotte wijst het Hof ook de middelen met
2006. De Cour de comptes besluit tot een
betrekking tot de gerechtvaardigde verwachting en
ongerechtvaardigde weigering tot uitvoering van
de schending van het beginsel van behoorlijk
een arrest en beveelt de CGE om binnen de drie
bestuur af, wegens gebrek aan bewijs.
maanden het arrest uit te voeren. De Cour de

comptes stelt dat de publieke financin niet
HvJ 29 oktober 2015, nr. F-52/15.
kunnen rechtvaardigen dat er verschillende jaren

gewacht moet worden om een arrest uit te voeren.
De
Staat
kan
immers
nadien
een
eventueel
onterecht betaald bedrag terugvorderen. De CGE
Hierdoor ontstaan er twee groepen van Belgen die
weigert echter nog steeds om het arrest uit te
slachtoffers zijn. De Hogere Commissie van Beroep
voeren.
te Brussel vraagt aan het Grondwettelijk Hof of deze

regel de artikelen 10 en 11 van de Grondwet
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens
schendt doordat de vereiste van ononderbroken
oordeelt dat het recht op toegang tot een rechter en
verblijf alleen van toepassing is op de tweede
een eerlijk proces (art. 6 EVRM) denkbeeldig blijft
(verruimde) categorie van slachtoffers.
als een interne juridische orde van een lidstaat zou

toelaten dat een definitieve, bindende rechterlijke
Het Hof stelt dat die voorwaarde ertoe strekt zich te
beslissing ten nadele van een partij buiten werking
vergewissen
blijft. De uitvoering van een arrest maakt integraal
aanvrager met en zijn integratie in de nationale
deel uit van het proces in de zin van artikel 6. Het
gemeenschap. Het Hof haalt rechtspraak van het
Hof besluit dan ook tot een schending van artikel 6
Hof van Justitie aan. Het Hof van Justitie heeft
EVRM. Aangezien het arrest in hoofde van de man
immers al geoordeeld dat het vrij verkeer van
ook een vordering doet ontstaan die voldoende is
personen zich verzet tegen een wettelijke regeling
vastgesteld om afdwingbaar te zijn, is de weigering
op grond waarvan een lidstaat absoluut, onder alle
van de CGE om het bedrag van het pensioen binnen
omstandigheden, weigert om aan zijn onderdanen
een redelijke termijn te berekenen volgens de
een uitkering te betalen die burgerslachtoffers van
aanwijzingen van de Cour de comptes ook een
de oorlog of repressie is toegekend, op de loutere
grond dat zij gedurende de periode dat deze
schending van artikel 1, 1 Protocol van het EVRM.
van
de
verbondenheid
van
de
uitkering wordt betaald, niet op het grondgebied

EHRM 3 december 2015, nr. 6314-12.
van deze staat wonen, maar op dat van een andere

lidstaat.
3. GRONDWETTELIJK HOF:
HERSTELPENSIOENEN
Het
OORLOGSSLACHTOFFERS EN
gelijkheidsbeginsel
Grondwettelijk
Hof
zich
om
stelt
dat
analoge
het
redenen
ertegen verzet dat de wetgever, op algemene wijze
GELIJKHEIDSBEGINSEL
en in alle omstandigheden, sommige Belgen het

voordeel ontzegt van een herstelpensioen dat wordt
De wet op de herstelpensioenen voor de burgerlijke
toegekend aan de burgerlijke slachtoffers van de
slachtoffers van de oorlog 1940-1945 bepaalt dat de
Tweede Wereldoorlog, om de enkele reden dat zij
wet enkel van toepassing is op slachtoffers die
hun
Belgen zijn. De slachtoffers moesten wel Belg zijn
gewoonlijke
verblijfplaats
niet
op
ononderbroken wijze op het nationale grondgebied
op het ogenblik van het schadelijke feit of er moest
hebben gehad. De verbondenheid tussen een
een naturalisatieaanvraag ingediend zijn voor 10
slachtoffer van WOII en de nationale gemeenschap
mei 1940.
wordt niet ontkend door het loutere feit dat dat

slachtoffer gedurende een beperkte periode heeft
Om de toepassing van deze wet te kunnen
verbleven in een andere lidstaat van de Europese
uitbreiden tot personen die wegens hun leeftijd nog
Unie, ongeacht of dat verblijf heeft plaatsgehad
geen aanvraag voor naturalisatie hadden kunnen
vr of na de indiening van zijn pensioenaanvraag.
indienen (bijvoorbeeld minderjarigheid voor 1940) is

de wet gewijzigd. De wet is ook van toepassing op
Er is bijgevolg sprake van een schending van de
personen die op 10 mei 1940 nog geen 22 jaar
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang
waren, Belg geworden zijn voor 1 januari 1960 en
gelezen met het vrij verkeer van personen.
zonder onderbreking de gewone verblijfplaats in

Belgi hadden sinds 1 januari 1931 (of vanaf de
GwH 3 december 2015, nr. 172/2015.
geboorte na 1 januari 1931).
4. LAGERE RECHTSPRAAK
Een vrouw vorderde de veroordeling van de
4.1. Gemengde loopbaan en toepassing
backservice in de groepsverzekering, voor een
Universiteit van Namen tot het betalen van een
nheid van loopbaan
bedrag van 75.544,61 euro. De Universiteit van
Een man heeft van 1 juli 1968 tot en met 30 juni
vrijwaring gericht tegen de Franse Gemeenschap.
Namen heeft een vordering tot tussenkomst en

De arbeidsrechtbank oordeelde dat de vordering
1999, zijnde 31 jaar, als zelfstandige gewerkt. Hij is
van de vrouw gegrond was en veroordeelde de
daarna in de loop van het jaar 1999 als ambtenaar
Universiteit
beginnen werken. In de loop van 2012 is zijn
het
betalen
van
de
na een heropening van de debatten, de Franse
man heeft hij bijgevolg een loopbaan van 13 jaar
Gemeenschap tot betaling van het bedrag aan de
als ambtenaar.
Universiteit van Namen. De Franse Gemeenschap

heeft beroep aangetekend tegen dit vonnis en
Het RSVZ oordeelde dat de man een loopbaan in de

overheidssector
van
16,67/45
ste
vordert dat de vordering tot vrijwaring ongegrond
heeft.
verklaard wordt.
Gecombineerd met zijn loopbaan als zelfstandige,

komt men tot een totale loopbaan van 47,67 jaar.
Het
De RSVZ past het principe eenheid van loopbaan
te
kunnen
genieten
van
stelt
dat
de
door
de
staat
41 van de wet van 27 juli 1971, voor hun door de
2,67 jaar, tot 28,33/45ste. Hierdoor komt de man

volgens het RSVZ echter niet aan de vereiste 2/3
Arbeidshof
gesubsidieerde universiteiten, op basis van artikel
toe en kort de loopbaan van zelfstandige in met
om
tot
backservice. De arbeidsrechtbank veroordeelde ook,
tewerkstelling als ambtenaar geindigd. Volgens de
loopbaan
Namen
werkingsmiddelen
gefinancierd
personeel
een
statuut moeten voorzien dat gelijkwaardig is aan het
het
minimumpensioen als zelfstandige.
statuut
van
het
personeel
van
de
Het Arbeidshof stelt vast dat de RSVZ niet bewijst
niet identiek zijn. Iedere universiteit heeft hierin een
gemeenschapsuniversiteiten. De statuten moeten

appreciatiemarge. De wet voorzag slechts een
dat (en waarom) de loopbaan als ambtenaar op
harmonisatie.
16,75 moet worden bepaald. Er wordt enkel een

loopbaan van 31 jaar als zelfstandige en 13 jaar als
De universiteit van Namen was dan ook niet
ambtenaar aangetoond. Het RSVZ gaat er bijgevolg
verplicht een pensioenregeling te voorzien die
zonder rechtvaardiging vanuit dat het principe

eenheid van loopbaan toegepast moet worden.
identiek of gelijkwaardig is aan dat van het
Het Arbeidshof gaat verder door te stellen dat de
gemeenschapsuniversiteiten. De Universiteit van
administratief
Namen
verminderde loopbaan (door toepassing van de

eenheid
van
loopbaan)
enkel
dient
voor
de
vaststelling
van
het
recht
op
heeft
technisch
de
personeel
bijgevolg
groepsverzekering
van
de
vrijwillig
een
voor
zijn
aangegaan
administratief en technisch personeel.
berekening van het rustpensioen. Het dient niet

voor
en
een
De
minimumpensioen. Aangezien de man daadwerkelijk
Franse
financiering
31 jaar als zelfstandige gepresteerd heeft, voldoet
Gemeenschap
van
de
vrije
draagt
bij
tot
universiteiten
de
via
werkingsmiddelen. Deze dekken niet de lasten van
hij aan de voorwaarde van een 2/3e loopbaan voor
de pensioenen en emeritaten. De pensioenlasten
de toepassing van het minimumpensioen en moet

dit toegekend worden.
zijn enkel gesubsidieerd in het kader van de
Arbh. Gent 3 april 2015, AR nr. 2013/AG/301,

onuitg.
van 27 juli 1971 voor het onderwijzend personeel
speciale subsidie voorzien in artikel 38 van de wet

en dus niet voor het administratief en technisch
personeel.
4.2. Vordering in tussenkomst en vrijwaring
De
werkgeversbijdragen
voor
een
groepsverzekering moeten gedragen worden door

het eigen patrimonium van de universiteit. De
universiteit van Namen kan bijgevolg niet van de
- 4/14 -
Leergang Pensioenrecht 2015-2016
Franse Gemeenschap eisen dat zij de bijdragen voor
buigt
zijn rekening neemt.
pensioenbijdragen
het
Hof
zich
over
aan
de
de
vraag
Voorzorgskas
of
voor
apothekers aftrekbare beroepskosten zijn.

De universiteit van Namen stelde eveneens dat er
sprake
was
van
S. VAN CROMBRUGGE, Pensioenbijdragen aan

Voorzorgskas
apothekers
zijn
aftrekbare
beroepskosten, Fiscoloog 2015, nr. 1455, 12.
buitencontractuele
aansprakelijkheid. De fout zou erin bestaan dat de

afgevaardigde van de Franse Gemeenschap in een
e-mail had gesteld dat de betrokkene kon genieten
5.3. Pensioen werknemers: wijzigingen vanaf
van de voorwaarden van de groepsverzekering, met
2016
backservice voor de eerder gepresteerde jaren. De

kosten zouden ten laste vallen van het budget van
In
de Franse Gemeenschap. De schade bestaat uit het
pensioenleeftijd opgetrokken tot 67 jaar. Hiermee
betalen van de backservice.
samenhangend worden ook de minimumleeftijd en

de
de
komende
jaren
wordt
loopbaanvoorwaarde
voor
de
het
wettelijke
vervroegd
Het arbeidshof stelt echter dat de verplichting tot
pensioen strenger gemaakt. Ook de minimumleeftijd
het
voor het overlevingspensioen wordt opgetrokken
opnemen
van
groepsverzekering,
de
betrokkene
voortvloeit
in
uit
de
naar 55 jaar.
het
groepsverzekeringscontract dat de universiteit heeft

M. BRUYNINCKX, Pensioen werknemers: wijzigingen
vanaf 2016, Soc.Wegw. 2015, nr. 18, 2.
afgesloten en het feit dat de betrokkene aan de

voorwaarden voldoet. De door de universiteit
opgeworpen schade vloeit dus voort uit deze feiten
5.4. Themanummer TORB: het pensioendebat
en niet uit de mail van de afgevaardigde. Er is geen

oorzakelijk verband. De vordering tot tussenkomst
In het themanummer van het Tijdschrift voor
en vrijwaring is ongegrond. De universiteit is
Onderwijsrecht
gehouden het geheel te betalen.
vinden we volgende bijdragen terug:
Arbh. Luik 13 oktober 2015, AR nr. 2014/AN/74,

onuitg.
De pensioenhervorming als maatschappelijk
Hervorming van de rustpensioenen van het
vadis?
(door
R.
JANVIER en J. JANSSENS)
-
De
ziekte(pensioen)regeling
van
de
ambtenaren in het onderwijs van de Vlaamse

Gemeenschap:
van
(re)visited
tot
(re)calculated (door R. JANVIER, G. VAN CAMP en
De auteur bespreekt het standpunt, en voor welke
F. VANDENBROUCKE)
overlijdens het van toepassing is, van Vlabel
omtrent de belastbaarheid van een uitkering van

een
quo
onderwijspersoneel:
eerdere verzekeringsgift: nieuw standpunt
na
(T.O.R.B.)
debat (door F. VANDENBROUCKE)
5.1. Uitkering van levensverzekering na
levensverzekering
Onderwijsbeleid
5. BELGISCHE RECHTSLEER
een
en
Uitdagingen voor de ambtenarenpensioenen:

enkele facts and figures (door R. JANVIER en J.
eerdere
JANSSENS)
verzekeringsgift.
Themanummer Pensioendebat, TORB 2015, nr. 1,

1-64.
X., Vlaams Gewest. Erfbelasting. Uitkering van

levensverzekering na eerdere verzekeringsgift.
Nieuw standpunt. Inwerkingtreding., Fiscoloog
2015, nr. 1455, 14.
5.5. Wat te verwachten van de rechtmatige

(pensioen)verwachting?
5.2. Pensioenbijdragen aan Voorzorgskas

De rechtmatige verwachting op pensioen staat niet
apothekers zijn aftrekbare beroepskosten
beschreven
in
een
pensioenwet.
Sommige
verwachtingen bekomen echter juridische erkenning.
De auteur bespreekt een arrest van het Hof van

Beroep van Gent van 30 juni 2015. In dit arrest
De auteur gaat de verschillende aspecten van
5.8. Heffingsbevoegdheid en belastbaarheid
rechtmatige verwachtingen na.
in Belgi van Nederlandse AOW-uitkering
B. LIETAERT, Wat te verwachten van de rechtmatige

(pensioen)verwachting? Rechtmatige verwachtingen
versus neerwaartse gelijkschakeling, in P. GOSSERIES
en M. MORSA, Le droit du travail au XXIe sicle. Liber
Amicorum Claude Wantiez, Gent, Larcier, 2015,
739-769.
De auteur bespreekt een arrest van het Hof van

Beroep van Gent van 17 februari 2015, waarin het
zich
de la CJUE
aux tats membres de fournir une information

la
bonne
comprhension des contrats dassurances vie quun

de savoir sils peuvent prvoir, en droit interne, des
Het UK Court of Appeal heeft zich in een arrest
mesures plus contraignantes que ce qui est prvu

la
troisime
directive
vie.
Le
uitgesproken over twee pensioengerelateerde zaken.
prsent
commentaire vise faire le point sur la situation.
In de eerste zaak gaat het om de vraag hoe het

pensioen op basis van de Kaderrichtlijn Deeltijdse
FAIRON,
La
porte
de
linformation
D.
prcontractuelle en assurance vie: prcisions de la
CJUE, For.Ass. 2015, nr. 156, 148.
arbeid (97/81/EC) en meer bepaald op basis van

welke prestaties het pensioen berekend moet
worden. Moeten alle prestaties in aanmerking
5.7. Vlabel viseert nu ook levensverzekering
genomen
ter kanalisering beding van terugkeer
de
uitkering
van
beding
van
terugkeer,
dit
ter
overlijdenskapitaal
loutere
2007
en
dat
pensioenreglement
echtgenoten,
zich volledig van een Beslissing van de federale

uit
de
prestaties
partner van hetzelfde geslacht recht heeft op het
kanalisering van die terugkeer. Vlabel distantieert

belastingadministratie
enkel
In de tweede zaak wordt de vraag gesteld of een
een
levensverzekering die aansluit op een schenking

met
of
nationaal recht.
de kwestie van het al dan niet toepassen van

op
worden,
gepresteerd vanaf de omzetting van de richtlijn in
De Vlaamse belastingdienst heeft zich gebogen over

erfbelasting
en
RECHT
client veut souscrire. La question qui est pose est
dans
heffingsbevoegdheid
6. BUITENLANDSE RECHTSPRAAK:
TOEKOMSTIGE EFFECTEN EN NIETRETROACTIVITEIT IN HET ENGELS
Le cadre juridique de lUnion europenne impose
de
S. VAN CROMBRUGGE, Heffingsbevoegdheid en

belastbaarheid in Belgi van Nederlandse AOWuitkering, Fiscoloog 2015, nr. 1451, 11.
prcontractuelle en assurance vie: prcisions
ncessaire
over
uitkering.
5.6. La porte de linformation
prcontractuelle
buigt
belastbaarheid in Belgi van een Nederlandse AOW-
in
door
voorzien
de
situatie
het
aanvullend
wordt
waar
het
voor
civil
partnership en huwelijk pas mogelijk geworden is
hoogst
na de pensionering van de werknemer.
opmerkelijk - ook van het standpunt dat Vlabel

eerder dit jaar zelf innam in antwoord op een
Omdat beide zaken over dezelfde principes van
Interpretatieve vraag. Meer fundamenteel lijkt het
Europees recht gaan, namelijk het principe van no
nieuwe standpunt van Vlabel volgens de auteur
retroactivity en het principe van future effects,
zonder meer in strijd te zijn met de wet. De auteur
behandelt het UK Court of Appeal beide zaken
bespreekt het standpunt.
samen.
P. VAN EESBEECK, Vlabel viseert nu

levensverzekering ter kanalisering beding
terugkeer, Fiscoloog 2015, nr. 1452, 8.
ook
van
Het principe van niet-retroactiviteit houdt in dat

Europees recht geen terugwerkende kracht heeft,
tenzij, uitzonderlijk, het duidelijk uit de bewoording
of het algemene opzet blijkt dat dit de bedoeling
was, dit effect noodzakelijk is voor het bereiken van
- 6/14 -
het doel en de wettige verwachtingen van de
X., L'ocde plaide pour un recul de l'ge minimum

de dpart en retraite en France, La Semaine
Juridique Social 2015, nr. 50, 491.
betrokkenen behoorlijk beschermd zijn. Op basis

van het future effects principe is aangepaste
wetgeving, tenzij anders bepaald, onmiddellijk van
F. DANNENBERGER, Le stress intense subi par un

salari caractrise une cause accidentelle de dcs,
La Semaine Juridique Gnrale 2015, nr. 50, 1368.
toepassing op toekomstige effecten van een situatie

die ontstaan is onder de wet zoals die bestond voor
de wijziging.
X., Conditions d'application du taux rduit du forfait

social pour le plan d'pargne pour la retraite collectif
dans les PME, La Semaine Juridique Gnrale 2015,
nr. 50, 1360.
Door toepassing van deze principes stelt het UK

Court of Appeal in de eerste zaak dat er enkel
rekening
gehouden
moet
worden
met
de
A. BARGE, Pilots de ligne L'impossible mise la

retraite pendant le cong sabbatique, La Semaine
Juridique Social 2015, nr. 44, 1387.
gepresteerde periodes na de omzetting van de

richtlijn.
Pensioenrechten
voor
een
bepaalde
arbeidsperiode zijn immers definitief verworven bij
J.-P. LIEUTIER, Rforme de l'pargne salariale, de

l'pargne retraite et de l'actionnariat salari, Droit
Social 2015, nr. 10, 777.
het verstrijken van die arbeidsperiode. Dit heeft als

effect dat de rechten vastgesteld moeten worden op
basis van het Europees recht dat van toepassing
was
op
het
moment
dat
de
X., Retraite complmentaire AGIRC-ARRCO:

l'accord est finalis, La Semaine Juridique
Entreprise et Affaires 2015, nr. 46, 867.
arbeidsperiode
gepresteerd werd.
7.2. Duitsland
In de tweede zaak stelt het UK Court of Appeal dat

het recht op overlijdenskapitaal voor de overlevende
M. ULBRICH, J. GROTE en T. BRITZ, Die

betriebsrentenrechtliche Zulssigkeit abgesenkter
Garantien in Lebensversicherungsproducten, BB
2015, nr. 44, S. 2677.
echtgenoot verworven werd, en dus definitief

vastgesteld werd, tijdens zijn arbeidsperiode. Er
moet bijgevolg geoordeeld worden op basis van het
Europees Recht dat van toepassing was ten tijde
WELLISCH
en
T.
KUTZNER,
Mittelbare
D.
Pensionerhhungen bei endgehaltsabhngingen
Pensionszusagen an Gesellschafter-Geschftsfhrer,
BB 2015, nr. 45, S. 2731.
van die arbeidsprestatie. In casu was op dat

moment de verschillende behandeling toegestaan.
Hier anders over oordelen zou, volgens het UK
Court of Appeal, in strijd zijn met het principe van
niet-retroactiviteit.
8. NIEUWE LIFE AND BENEFITS
Ten slotte stelt het UK Court of Appeal dat het niet
In Life&Benefits 2015/9 lezen we:
nodig is om een vraag te stellen aan het Europees
Hof van Justitie, omdat het zeker genoeg was van
Tweedepijlerpensioenen zelfstandigen IPTverzekering en jaarovergang (door P. VAN
zijn eigen interpretatie om de verantwoordelijkheid
EESBEECK)
te nemen voor zijn beslissing zonder tussenkomst
van het Hof.
Wettelijk pensioen werknemers Strengere

toegangsvoorwaarden voor het (vervroegd)
pensioen (door I. DE SOMVIELE)
Beide beroepen werden afgewezen.
Eerstepijleruitkeringen Aanvullende
arbeidsongeschiktheid is prioritair te
verzekeren risico (door L. VEREYCKEN)
UK Court of Appeal 6 October 2015, Case nr.

A2/2014/1195 & 1061.
9. FSMA MEDEDELINGEN
7. BUITENLANDSE RECHTSLEER
De FSMA vaardigde volgende documenten uit:
7.1. Frankrijk
Informatieverschaffing bij uittreding uit een

aanvullende pensioentoezegging:
FSMA_2015_15 van 6 oktober 2015.
Sectoroverzicht
2014
Instellingen
voor
of KiwiSaver on the overall economy, assessing the
bedrijfspensioenvoorzieningen.
level of competition among KiwiSaver providers, and

determining if the rate of return is providing the
Bron: www.fsma.be
highest level of retirement income.
10. INTERNATIONAL UPDATE
Introduced in July 2007, KiwiSaver is a subsidized

retirement savings plan that supplements the
10.1. Russia
country's flat-rate universal public pensionknown

as New Zealand Superannuation (NZS). Workers are
On October 7, the head of the Pension Fund of the
automatically enrolled in a KiwiSaver plan but may
Russian Federation announced that contributions to
opt out. According to the report, the take-up rate
second-pillar individual accounts will be diverted to
for KiwiSaver has far exceeded initial government
the first-pillar public program in 2016, marking the
projections.
third straight year of contributions being diverted.

The move is aimed at reducing the government's
One objective of the report is to monitor KiwiSaver's
budget deficit caused largely by low oil prices, and it
role in the country's economy. As of June 2014,
is expected to save around 344 billion rubles in
KiwiSaver Assets Under Management (AUM) totalled
2016.
NZ$22.8 billionabout 9% of GDP, and by 2020,

they are projected to reach NZ$70 billionor 23%
In 2012 Russia implemented a new public pension
of GDP. Also, the report states that while KiwiSaver
law that created a two-pillar pension system
AUM represent only 3% of household wealth,
consisting of a mandatory first-pillar earningsrelated
benefit
and
second-pillar
KiwiSaver is still in its early stages and has the
individual
potential to grow.
account that is voluntary for workers born after

1966; workers born before 1967 are not eligible to
Another objective of the report is to assess the level
participate in the second pillar. Previously, the old-
of competition among the providers. Six of the 20
age pension [called the labor pension] was made up
providers managed 93% of the total AUM. Five of
of a flat-rate portion, a notional account and a
them had default funds. As of July 2014, four
mandatory individual account, which allowed a
additional
worker the choice between a government-run

pension fund and a privately managed fund [also
an
earnings-related
benefit
named
as
default
while the market seems to be working in an
entrants to the labor force from 2015 forward are

for
were
managed 90% of AUM. According to the report,
called the nonstate pension fund, or NSPF]. New

eligible
providers
providers; when combined, these nine providers
economically efficient and competitive manner, the
based
government should monitor the five largest banks
entirely on the new rules. Workers who opt for the
that offered KiwiSaver accounts to make sure that
second pillar have 6% of their earnings directed to
they do not gain significantly more market share.
an individual account that is managed by an NSPF
The banks have the advantage of an established
and 10% of their earnings directed to the first pillar.
network, less stringent rules for providing financial
However, since January 2014, all contributions have
advice, and the ability to easily combine KiwiSaver
been diverted to the first pillar.
with the marketing of other financial products.
Bron: SSA, International Update, October 2015.
The level of competition is also reflected in the level

of fees that providers charge accountholders. Fees
10.2. New Zealand
as a percentage of AUM have declined. The report

On September 16, the Treasury released Review of
finds that this decrease shows that economies of
KiwiSaver Fund Management Market Dynamics and
scale are being utilized and some competition exists
Allocation of Assets, which examines the various
among the providers. However, the fees are high
aspects of KiwiSaver after 7 years of operation.
according to international standards. The fee
Objectives of the report include observing the effect
structure is complex and not easily comparable.

- 8/14 -
contributions not to exceed 1,200 baht for workers

The report asserts that with lower levels of
older than age 50. NSF members are not required to
competition, providers do not have to lower their
maintain the same amount of contribution each
fees. A higher level of knowledge among consumers
month; however, members who stop contributing
stimulates competition. On the whole, consumers
altogether
need to increase their level of financial literacy.
professional fund managers will invest the funds
lose
the
government
match.
Also,
and the government will provide a guaranteed rate

The report indicates that the government's online
of return.
KiwiSaver FundFinder calculator has helped to raise

the level of awareness of fees and rates of return.
A pension is paid beginning at age 60 (the normal
This tool easily compares this and other metrics.
retirement age) based on the value of the member's

account balance. A monthly subsistence allowance
According to the report, net rates of return for
of 600 baht may be provided to members with low
KiwiSaver
some
account balances. An amendment to the law
are
government
mixed
compared
financial
institutions.
with
KiwiSaver
establishing the NSF allows applicants older than
investments have a higher percentage in income
age 50 who join within 1 year to contribute to the
than growth instruments, compared with the New
fund for up to 10 years.
Zealand Superannuation Fund (NZSF, a reserve fund

to help finance the future cost of NZSthe public
More than 300,000 people joined the NSF within the
pension
first month following the fund's launch.
funded
by
general
revenuesas
the
population ages) and other government financial

institutions that have a higher percentage invested

in growth instruments. Over time, the NZSF has
10.4. Poland
outperformed KiwiSaver.
On November 4, the Constitutional Tribunal released
its ruling on parts of a 2014 pension reform law that
10.3. Thailand
made second-pillar individual accounts voluntary for

all new entrants to the workforce; allowed current
On August 20, the government launched the
participants to opt out of the second pillar; and
National Savings Fund (NSF) for the roughly 25
transferred all government bond investments held
million informal workers not covered by a formal
by the second-pillar open pension funds (OFEs) to
pension program. The voluntary NSF is designed to
the first pillar, which is managed by Poland's social
encourage retirement savings through government
insurance institution (ZUS). The Tribunal evaluated
matching of member contributions based on savings
the constitutionality of various measures of the law
and age. Government officials expect that NSF
and found that the most significant changes were
savings will help support a worker's economic
legal. However, the Tribunal ruled against the law's
security in old age while contributing to the
ban on OFE advertising during periods when fund
country's economic growth.
members may leave the second pillar.
Workers aged 15 to 60 who are not participating in
When the previous government implemented the
a formal pension program are eligible to participate
second-pillar reforms in February 2014, it argued
in the NSF by making a monthly contribution of at
that the changes would ensure that workers have a
least 50 baht up to a maximum annual contribution
stable source of income in retirement while also
of 13,200 baht. The annual government match
reducing the country's public debt. The government
equals 50% of member contributions not to exceed
estimated that the transfer of all government bond
600 baht for workers aged 1530; up to 80% of
assetswhich accounted for around 51.5% of all
member contributions not to exceed 960 baht for
assets held by the OFEswould reduce public debt
workers aged 3150; and up to 100% of member
by around 9.3% of GDP in 2014.
pensioenregeling voor de leden van het operationeel

Bron: SSA, International Update, November 2015.
kader van de gentegreerde politie vernietigd. Het

KB van 9 november 2015 voert twee maatregelen in
met het oog op een billijke regeling.
11. GELEZEN IN HET STAATSBLAD
Het gaat enerzijds om een stelsel van non-activiteit,
11.1. Afschaffing grensbedrag bij cumulatie
een periode van maximaal 4 jaar dat betrokkenen
werknemerspensioen met een
voor hun vervroegd pensioen mogen stoppen met
overlevingspensioen
werken. Dit is een tijdelijke regeling die, mits een

uitzondering, enkel geldt voor de personeelsleden
Voor overlevingspensioenen die ingaan vanaf 1
die voor het arrest van het Grondwettelijk Hof van
januari 2015 wordt de eenheid van loopbaan in
een preferentile vervroegde pensioenleeftijd van
dagen uitgedrukt, in plaats van in jaren. Het
54, 56 of 58 jaar genoten en die minstens 58 jaar
cumulatieplafond wordt vanaf 1 januari 2015, voor
oud zijn, minstens 20 aanneembare dienstjaren
de overlevingspensioenen die vanaf 1 januari 2015
hebben en op het einde van de non-activiteit aan de
ingaan, berekend op basis van 110% van een
voorwaarden voor vervroegd pensioen voldoen.
volledig overlevingspensioen, te vermenigvuldigen

met de omgekeerde loopbaanbreuk uitgedrukt in
Anderzijds gaat het om de mogelijkheid om een
dagen. Hierdoor is het grensbedrag dat rekening
aangepaste
houdt met jaren van gewoonlijke en hoofdzakelijke
betrekking
aan
te
vragen.
Deze
mogelijkheid staat open voor ieder lid van het
tewerkstelling overbodig geworden. Het Koninklijk
operationeel kader dat minstens 58 jaar oud is.
Besluit treedt retroactief in werking op 1 januari

2015.
KB van 9 november 2015 houdende bepalingen

inzake
het
eindeloopbaanregime
voor
personeelsleden van het operationeel kader van de
gentegreerde politie, BS 25 november 2015.
KB van 6 oktober 2015 tot wijziging van artikel 52

van het koninklijk besluit van 21 december 1967 tot
vaststelling
van
het
algemeen
reglement
betreffende het rust- en overlevingspensioen voor
werknemers, BS 21 oktober 2015.
11.4. Herwaarderingscofficint VAPZbijdragen
11.2. Aanpassing uitvoeringsbesluit aan

verhoging pensioenleeftijd
De
herwaarderingscofficint
waarmee
de
Bij wet van 10 augustus 2015 is de wettelijke
de voorlopige bijdragen, gendexeerd worden, wordt
beroepsinkomsten, gebruikt voor de bepaling van

jaarlijks bij KB vastgesteld. Het KB van 9 november
pensioenleeftijd opgetrokken tot 67 jaar. Bij KB van
2015 bepaalt dat deze herwaarderingscofficint
6 oktober 2015 wordt het KB van 21 december
ook gebruikt zal worden voor de berekening van de
1967 tot vaststelling van het algemeen reglement
VAPZ-bijdragen. HEt KB treedt in werking op 1

werknemers aangepast aan deze verhoging.
januari 2015.
KB van 6 oktober 2015 tot wijziging van het

koninklijk besluit van 21 december 1967 tot
vaststelling
van
het
algemeen
reglement
werknemers, wat de wettelijke pensioenleeftijd
betreft, BS 15 oktober 2015.
KB 9 november 2015 tot vaststelling van de

weerslag van de schommelingen van het indexcijfer
van de consumptieprijzen op de bijdragen voor
zelfstandigen met het oog op de opbouw van een
aanvullend pensioen, BS 24 november 2015.
11.3. Pensioen operationeel kader
basispensioenbijdragevoet
11.5. Vermindering
gentegreerde politie
De wettelijke basispensioenbijdragevoet voor de
Het Grondwettelijk Hof heeft in het arrest nr.
plaatselijke besturen (41,5%) die op 31 december
103/2014
2011 aangesloten waren bij het gemeenschappelijk
van
10
juli
2014
de
preferentile
pensioenstelsel van de plaatselijke besturen, wordt

door
tussenkomst
van
het
Fonds voor de tweede pijler voor bedienden van de

voedingsnijverheid", BS 19 oktober 2015.
Reservefonds,
verminderd met 3,5% voor de jaren 2016 en 2017

en met 3% voor de jaren 2018 en 2019. Dit KB
treedt in werking op 1 januari 2016.
KB van 26 oktober 2015 tot uitvoering van artikel 16,
eerste lid, 2) van de wet van 24 oktober 2011 tot
vrijwaring van een duurzame financiering van de
pensioenen van de vastbenoemde personeelsleden
van de provinciale en plaatselijke overheidsdiensten
en van de lokale politiezones, tot wijziging van de
wet van 6 mei 2002 tot oprichting van het fonds
voor de pensioenen van de gentegreerde politie en
houdende bijzondere bepalingen inzake sociale
zekerheid en houdende diverse wijzigingsbepalingen
voor de jaren 2016, 2017, 2018 en 2019, BS 3
november 2015.
11.6. Pensioenbepalingen voor Flexi-jobs
horeca
De Wet van 16 november 2015 zorgt ervoor dat de
personen die zogenaamde flexi-jobs in de horeca
opnemen,
onder
de
pensioenwetgeving
KB 12 oktober 2015 waarbij algemeen verbindend

wordt verklaard de collectieve arbeidsovereenkomst
van 11 mei 2015, gesloten in het Paritair Comit
voor de gezondheidsinrichtingen en -diensten,
tot wijziging van de collectieve arbeidsovereenkomst
van 13 december 2010 tot invoering van een
sectoraal aanvullend pensioenstelsel, BS 23 oktober
2015.
KB van 23 augustus 2015 waarbij algemeen
verbindend
wordt
verklaard
de
collectieve
arbeidsovereenkomst van 10 december 2014,
gesloten in het Paritair Subcomit voor de
opvoedingsen huisvestingsinrichtingen en diensten van de Vlaamse Gemeenschap, tot
vaststelling van het percentage van de bijdragen
voor het jaar 2015 voor het fonds voor
bestaanszekerheid genaamd "Sociaal Fonds 319.01
tot financiering tweede pensioenpijler" en tot
bepaling van de datum van aanvraag tot vrijstelling
van de bijdragen voor het jaar 2015, BS 29 oktober
2015.
KB van 20 oktober 2015 waarbij algemeen
verbindend
wordt
verklaard
de
collectieve
gesloten in het Paritair Comit voor de Vlaamse
welzijnsen
gezondheidssector,
tot
overplaatsing van de zetel van het "Sociaal Fonds
331 tot financiering tweede pensioenpijler", BS 6
november 2015.
voor
werknemers vallen.
Wet van 16 november 2015 houdende diverse
bepalingen inzake sociale zaken, BS 26 november
2015.
11.7. IAO-verdrag nr. 128 aangenomen door

verbindend
wordt
verklaard
de
collectieve
arbeidsovereenkomst van 17 maart 2015, gesloten
in het Paritair Comit voor de voedingsnijverheid,
ter vervanging, met het oog op cordinatie, van de
collectieve arbeidsovereenkomst van 8 oktober 2003
tot instelling van het "Sectoraal Fonds voor de
tweede
pijler
voor
arbeiders
van
de
voedingsindustrie, BS 9 november 2015.
Franse gemeenschapscomissie
Bij decreet van 2 april 2015 geeft de Franse
Gemeenschapscommissie het volle effect aan IAOverdrag nr. 128 met betrekking tot de uitkeringen
voor invaliditeit, ouderdom en de langstlevenden,
aangenomen te Genve op 29 juni 1967.

verbindend
wordt
verklaard
de
collectieve
gesloten in het Paritair Comit voor het beheer
van gebouwen, de vastgoedmakelaars en de
dienstboden, betreffende de vaststelling van de
bijdrage ter financiering van het sectoraal
pensioenplan georganiseerd door het "Fonds
tweede pijler PC 323", BS 20 november 2015.
Decreet Franse Gemeenschapscommissie Brussels

Hoofdstedelijk Gewest van 2 april 2015 houdende
instemming met het Verdrag OIT n 128
betreffende
uitkeringen
wegens
invaliditeit,
ouderdom en aan de langstlevende, aangenomen te
Genve op 29 juni 1967, BS 4 december 2015.
11.8. Sectorpensioenen
KB van 23 augustus 2015 waarbij algemeen
verbindend
wordt
verklaard
de
collectieve
arbeidsovereenkomst van 23 februari 2015,
gesloten in het Paritair Comit voor de bedienden
uit de voedingsnijverheid, tot wijziging van de
collectieve arbeidsovereenkomst van 7 november
2011 betreffende de instelling van het "Sectoraal

verbindend
wordt
verklaard
de
collectieve
in het Paritair Comit voor het gas- en
elektriciteitsbedrijf, tot wijziging van de
collectieve arbeidsovereenkomst van 27 mei 2014
- 11/14 -
betreffende de aanvullende pensioenen van de

werknemers
op
wie
de
collectieve
arbeidsovereenkomst van 29 september 2003
betreffende de arbeids- en loonsvoorwaarden van
toepassing is, BS 20 november 2015.
werkplaatsen erkend en/of gesubsidieerd

door de Vlaamse Gemeenschap, tot vaststelling
van het percentage van de bijdragen voor het jaar
2015 voor het fonds voor bestaanszekerheid
genaamd "Sociaal Fonds 327.01 tot financiering
tweede pensioenpijler" en tot bepaling van de
datum van aanvraag tot vrijstelling van de bijdragen
voor het jaar 2015, BS 25 november 2015.

verbindend
wordt
verklaard
de
collectieve
arbeidsovereenkomst van 11 mei 2015, gesloten in
het
Paritair
Comit
voor
de
gezondheidsinrichtingen en -diensten, tot
wijziging van het pensioenreglement van het
sectoraal aanvullend pensioenstelsel 330, BS 24
november 2015.

verbindend
wordt
verklaard
de
collectieve
in het Paritair Subcomit voor de beschutte
werkplaatsen gesubsidieerd door de Vlaamse
Gemeenschap
of
door
de
Vlaamse
Gemeenschapscommissie
en de sociale
door de Vlaamse Gemeenschap, tot wijziging
van de collectieve arbeidsovereenkomst van 15
februari 2011 tot invoering van een sectoraal
aanvullend pensioenstelsel, BS 25 november 2015.

verbindend
wordt
verklaard
de
collectieve
gesloten in het Paritair Comit voor de Vlaamse
welzijnsen gezondheidssector, tot wijziging
van de collectieve arbeidsovereenkomst van 7
februari 2011 tot invoering van een sectoraal
aanvullend pensioenstelsel, BS 24 november 2015.

verbindend
wordt
verklaard
de
collectieve
gesloten in het Paritair Subcomit voor de diensten
voor gezins- en bejaardenhulp van de
Vlaamse Gemeenschap, tot vaststelling van het
percentage van de bijdragen voor het jaar 2015
voor het fonds voor bestaanszekerheid genaamd
"Sociaal Fonds 318.02 tot financiering tweede
pensioenpijler" en tot bepaling van de datum van
aanvraag tot vrijstelling van de bijdragen voor het
jaar 2015, BS 25 november 2015.

verbindend
wordt
verklaard
de
collectieve
Gemeenschap
of
door
de
Vlaamse
en de sociale
door
de
Vlaamse
Gemeenschap,
tot
overplaatsing van de zetel van het "Sociaal Fonds
327.01 tot financiering tweede pensioenpijler", BS
25 november 2015.
KB 26 oktober 2015 waarbij algemeen verbindend

wordt verklaard de collectieve arbeidsovereenkomst
van 10 december 2014, gesloten in het Paritair
Subcomit
voor
de
opvoedingsen
huisvestingsinrichtingen en -diensten van de
Vlaamse Gemeenschap, tot overplaatsing van de
zetel van het "Sociaal Fonds 319.01 tot financiering
tweede pensioenpijler", BS 8 december 2015.

verbindend
wordt
verklaard
de
collectieve
Gemeenschap
of
door
de
Vlaamse
en de sociale
Nummer 2 afgesloten op 15 december 2015

www.law.kuleuven.be/leergangpensioenrecht
Deze niet periodieke nieuwsbrief is verbonden aan de leergang pensioenrecht en wordt in functie van recente
ontwikkelingen opgesteld. Het doel is de studenten te informeren over de allerlaatste ontwikkelingen in het
pensioenrecht in zijn meest ruime benadering. De nieuwsbrief is verwijzend en moet de studenten op pad zetten
naar nieuwe bronnen. De redactie berust integraal bij Yves Stevens en Evy Van Genechten. Zowel studenten als
docenten in de leergang pensioenrecht zijn vrij om suggesties te geven naar de inhoud. Reacties zijn welkom
yves.stevens@law.kuleuven.be of leergangpensioenrecht@law.kuleuven.be.
De nieuwsbrief Leergang pensioenrecht is erkend als juridisch tijdschrift in de zin van art. 280,5 van het wetboek der
registratie, hypotheek en griffierechten erkenningsnummer E.L. 911/1021/135.
OMBUDSMAN PENSIOENEN
Garantiemaatregelen werknemersstelsel in ambtenarenstelsel
Een gepensioneerde die op 21 februari 2013 60 jaar werd, met een gemengde loopbaan (eerst vastbenoemd
ambtenaar, nadien werknemer), wou met ingang van 1 maart 2013 op pensioen gaan. De pensioenhervorming
(wet 28/12/2011 houdende diverse bepalingen) heeft de leeftijds- en loopbaanvoorwaarden voor de toegang tot
het vervroegd pensioen echter verstrengd vanaf 2013 (in 2013: 40 loopbaanjaren op 60 jaar) waardoor
betrokkene niet meer aan de leeftijds- en loopbaanbaanvoorwaarden voldeed om op 1 maart 2013 met pensioen
te gaan.
De gepensioneerde bevond zich reeds vr de aankondiging van de pensioenhervorming van de regering Di Rupo
(zijnde 28/11/2011) in een uittredingsregeling na afloop waarvan hij zijn vervroegd pensioen zou kunnen
opnemen (voldeed aan de leeftijds- en loopbaanvoorwaarden van voor de pensioenhervorming). Teneinde deze
categorie van personen niet in een pensioengat te doen vallen, werd voorzien in garantiemaatregelen. In het
werknemerstelsel zijn deze garantiemaatregelen onder andere opgenomen in artikel 3 van het KB 26/04/2012.
Betrokkene voldeed aan de voorwaarden opgesomd in dit artikel: zo had hij met zijn werkgever een individuele
en schriftelijke overeenkomst van vervroegde uittreding buiten het stelsel SWT afgesloten die eindigde op de
leeftijd van 60 jaar (zodat hij op de leeftijd van 60 jaar met pensioen kon gaan volgens de voorwaarden van voor
de pensioenhervorming). Ook aan de voorwaarde dat de individuele overeenkomst moest kaderen in een CAO die
geregistreerd was bij de Fod WASO voor 28/11/2011 (datum aankondiging pensioenhervorming) was voldaan.
Zijn werknemerspensioen kon derhalve, gelet op de garantiemaatregel bepaald in het KB van 26/04/2012, ingaan
aan de voorwaarden van voor de pensioenhervorming (loopbaan van minstens 35 loopbaanjaren op leeftijd van
60 jaar) zodat hij zijn werknemerspensioen toch kon bekomen op 1 maart 2013.
Maar voor de ambtenarenpensioenen is de lijst van situaties die aanleiding geven tot afwijkende
garantiebepalingen opgenomen in artikel 1 van het KB van 20/09/2012 tot uitvoering van artikel 88, vijfde lid van
de wet van 28/12/2011. Deze lijst bevat uitsluitend uitstapregelingen die in de openbare sector gelden. Er zijn
geen uittredingsregelingen opgenomen uit de werknemersregeling zoals deze van het KB van 26/04/2012.
Betrokkene diende een klacht in bij de Ombudsman Pensioenen. Deze merkte op dat de garantiemaatregelen
enkel voorzien zijn voor het pensioenstelsel waarin de loopbaan eindigt. Hierdoor moeten gepensioneerden met
een gemengde loopbaan (ambtenaar-werknemer), die eindigen als werknemer en die een garantiemaatregel
genieten
voor
hun
werknemerspensioen,
soms
gedurende
enkele
jaren
verder
leven
zonder
hun
ambtenarenpensioen te kunnen opnemen. Dit is problematisch, zeker nu meer en meer gepensioneerden een
gemengde loopbaan hebben. Verder merkt de Ombudsman op dat ondanks dat het een gegeven is dat de
loopbaanmaatregelen verschillend zijn in de priv en in de openbare sector, het verschil in casu niets te maken
heeft met de eigenheid van de pensioenstelsels. Het betreft hier garantiemaatregelen voor personen die reeds
vervroegd zijn uitgetreden. De Ombudsman constateert verder dat de RVP een soepele houding heeft
aangenomen door de garantiemaatregelen uit de openbare sector - weliswaar zonder uitdrukkelijke wettelijke
bepaling hieromtrent - over te nemen in de regeling voor werknemers. De Ombudsman kaartte deze
problematiek aan in zijn jaarverslag en riep de bevoegde instanties op om bij wijzigingen in de wetgeving meer
rekening te houden met de invloed van de in n pensioenstelsel genomen overgangsmaatregelen (en zeker voor
een garantiemaatregel) op de andere pensioenstelsels.
Deze oproep viel niet in dovemansoren. In de Commissie voor Sociale Zaken van 28 oktober 2015 bevestigde
Minister van Pensioenen Bacquelaine, naar aanleiding vaneen mondelinge vraag, dat hij aan de PDOS gevraagd
had de garantiemaatregelen uit de regeling voor werknemers over te nemen in de openbare sector. De
gepensioneerde kan hierdoor dus eveneens zijn ambtenarenpensioen opnemen op 1 maart 2013. PDOS heeft nu
een formele beleidsuitspraak die toelaat de nodige souplesse aan de dag te leggen- wat voordien niet het geval
was- en zal dit ambtshalve uitvoeren bij alle gekende dossiers. Iedereen die zich in deze situatie bevindt kan ook
een herzieningsaanvraag indienen bij PDOS.
PENSIOENOPINIES
31+13 = 28,33
Hogere pensioenwiskunde?
Of men nu in de aanvullende of de wettelijke
pensioenen is gespecialiseerd: eenieder zal toegeven dat
pensioenen bijwijlen een bijzonder technische en
complexe materie vormen. In deze nieuwsbrief staat
hiervan een prachtig voorbeeld (zie nummer 4.1.)
De feiten van deze zaak: een man werkt 31 jaar
als zelfstandige (1968-1999) en 13 jaar als ambtenaar
(1999-2012). Volgens de normale wiskundige regels
geeft dit: 31+13=44.
De man werkt echter als ambtenaar in een
voordelig stelsel waardoor de 13 jaren als ambtenaar
meetellen voor 16,67 jaren. Hierdoor heeft de man
bijgevolg 47,67 jaar gewerkt (31+16,67). Dit is gaat
boven de eenheid van loopbaan (45/45ste) waardoor de
loopbaan ingekort moet worden. Dit gebeurt met 2,67ste
waardoor de man in kwestie 45/45sten heeft. Maar die
2,67sten worden evenwel afgetrokken van de loopbaan
als zelfstandige: 31-2,67=28,33. Het gevolg is dat de
man uiteindelijk onder de voorwaarde van 30 jaar zit om
een minimumpensioen als zelfstandige te trekken. Het is
dus niet het minimumpensioen dat telt maar wel de
gewone pensioenberekening als zelfstandige.
Het is een rare kronkel: als de man minder had
gewerkt, dan had hij recht gehad op het hogere bedrag
van het minimumpensioen dan dat hij krijgt door de
gewone berekeningsregels toe te passen. Gevolg: het
arrest geeft de indruk dat hoe minder men werkt, hoe
groter het pensioen zal zijn. Of hoe de wereld soms op
zijn kop staat.
Deze redenering is echter gebrekking omdat we
niet weten hoeveel voordeliger het pensioen is dat de
man geniet als ambtenaar. De overschrijding van de
eenheid van loopbaan komt immers doordat de man zijn
ambtenarenjaren voordeliger worden aangerekend. We
mogen er dan ook vanuit gaan maar we weten dat niet
zeker dat de man een hoger wettelijk
ambtenaarpensioen trekt dan dat het verschil met het
wettelijk minimumpensioen als zelfstandige omvat.
Zoniet gaat hij er in totaal helemaal op achteruit.
Wat er ook van zij: deze zaak toont nog maar
eens aan hoe moeilijk onze pensioenstelsels zijn en hoe
scheef ons pensioenstelsel bijwijlen is opgebouwd. De
regels tussen de verschillende stelsels zijn in sommige
situaties daadwerkelijk niet op elkaar afgesteld.
Maar er is meer aan de hand. Het arrest van het
Arbeidshof stelt niet enkel en alleen een duidelijke
anomalie vast in het pensioensysteem als het gaat over
gemengde carrires. Een verdere lezing van het arrest
leidt namelijk tot een echte doordenker. Zo wordt

duidelijk dat het Arbeidshof zelf ook geworsteld heeft
met de wiskunde van het RSVZ. Het Arbeidshof geeft het
RSVZ daarbij een stevige veeg uit de spreekwoordelijke
pan: Het RSVZ maakt een a contrario redenering uit de
afwezigheid van een regeling. Nu weet elkeen dat a
contrario redeneringen erg gevaarlijk zijn. Zo houdt het
verbod op honden in supermarkten a contrario in dat je
wel met een leeuw binnen mag (en dit ongeacht of de
winkel een leeuw als symbool voert).
Over wat gaat het? De hamvraag is of de
reductie tot de eenheid van loopbaan (45/45ste) ook
moet worden toegepast op de minimumregeling. Het
RSVZ argumenteert volgens het Arbeidshof dat als de
regelgever zou gewild hebben dat ook met de herleiding

tot de eenheid geen rekening wordt gehouden, hij dit
uitdrukkelijk zou bepaald hebben. Hij heeft dit echter
niet gedaan. Er bestaat geen regel die voorschrijft dat
een loopbaan van twee derden bepaald wordt zonder
rekening te houden met de herleiding tot de loopbaan.
Wat het RSVZ derhalve voorstelt is eigenlijk nog
niet zo dom. Integendeel zelfs: het is niet meer dan
logisch. Als er een overschrijding is van de eenheid van
loopbaan bij een gemengde carrire moet er herleid
worden. Dat is duideljk. Alleen heeft de wetgever niet
vastgelegd waar of hoe. De logica echter van het feit
van het herleiden kan moeilijk betwist worden: anders
hebben mensen met een gemengde carrire sowieso
hogere rechten dan zij die geen gemengde carrire
hebben.
Het komt me dan ook voor dat het RSVZ
terzake logisch en naar analogie met de niet gemengde
carrires heeft trachten te handelen. Maar het
Arbeidshof oordeelt hier anders over. En zelfs dat is
ergens te begrijpen: als er geen regel is, dan kun je hem
niet toepassen en al zeker niet a contrario. De
spreekwoordelijke veeg uit de pan zou dan ook collectief
gegeven moeten worden door het Arbeidshof samen met
het RSVZ aan de regelgever. Onze wetgever is hier in
gebreke gebleven om duidelijkheid te scheppen.
Het gevolg van deze rechtspraak is dat er niet
meer herleid gaat worden voor het minimumpensioen bij
de zelfstandigen met een gemengde carrire. Is dit wel
billijk? Want concreet houdt dit de afschaffing van de
eenheid van loopbaan in voor de zelfstandigen met een
gemengde carrire als ambtenaar die boven de 45 jaren
uitkomen. Dit wordt ongetwijfeld vervolgd. De wetgever
is aan zet.
YS

Nieuwsbrief 2 - Leergang Pensioenrecht 2015-2016

Enviado por

Dados do documento

Direitos autorais

Formatos disponíveis

Compartilhar este documento

Compartilhar ou incorporar documento

Opções de compartilhamento

Você considera este documento útil?

Este conteúdo é inapropriado?

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

Nieuwsbrief 2 - Leergang Pensioenrecht 2015-2016

Enviado por

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

Faculteit Rechtsgeleerdheid KU Leuven

academiejaar 2015 - 2016

Pensioenopinies: 31+13 = 28,33 of hogere pensioenwiskunde? ......................................................... 14

- 1/14 Leergang Pensioenrecht 2015-2016

1. EUROPEES HOF VAN JUSTITIE:

2. EUROPEES HOF VOOR DE

SCHENDING RECHT OP EERLIJK

Verzoeker, een ambtenaar bij de Europese Unie,

In casu had een Griekse gepensioneerde, voormalig

blijven na de wettelijke pensioenleeftijd, tot de

officier van de politie, een verhoging van zijn

leeftijd van 67 jaar. Dit werd geweigerd en

verzoeker werd op 31 oktober 2014 ambtshalve op

beslissing wordt pas op 9 maart 2007 ter kennis

leeftijd van 66 jaar bereikt. Een ambtenaar kan

de CGE niet op de bezwaren van de man. De man

echter, ook nog volgens artikel 50, in dienst blijven

stelt daarop (op 4 oktober 2006) beroep in bij het

tot de leeftijd van 67 jaar en zelfs uitzonderlijk tot

de leeftijd van 70 jaar, als de ambtenaar dit

verwerping van zijn bezwaren door de CGE.

aanvraagt en het belang van de dienst dit

De Cour de comptes behandelt de zaak op 5 maart

Volgens de verzoeker volgt hieruit dat een verzoek

(waarin de bezwaren van de man afgewezen

tot langer werken steeds toegekend moet worden,

worden) en verwijst de zaak terug naar het CGE, die

tenzij het belang van de dienst zich hiertegen verzet.

binnen de drie maanden opnieuw zal moeten

Het Hof van Justitie stelt dat artikel 52 duidelijk is

en de toestemming om langer in dienst te blijven

de CGE van 31 augustus 2006. Als op 25 december

beoordeling van een aanvraag om na de leeftijd van

comptes maakt geen melding van de beslissing van

Het Hof gaat verder door te stellen dat er, bij de

situatie van de man. Het arrest van de Cour de

grondslag en wordt verworpen.

wetgeving die wel degelijk van toepassing is op de

toegekend kan worden als het belang van de dienst

gaat de CGE over tot een beperkte verhoging. Deze

op de laatste dag van de maand waarin deze de

februari 2006 beroep aan. Op 31 augustus 2006

van rechtswege op pensioen gesteld moet worden

(hierna CGE). De man tekent hiertegen op 17

Europese Unie bepaalt dat een Europese ambtenaar

geweigerd door de Comptabilit Gnrale de lEtat

Artikel 52 van het Statuut van ambtenaren van de

wetgeving. Op 3 november 2005 wordt dit verzoek

comptes de CGE nog een maand de tijd om aan te

geven waarom het weigert uitvoering te geven aan

worden een arrest uit te voeren voor het kracht van

appreciatiefout of misbruik van recht. De verzoeker

toont niet aan dat er sprake is van een manifeste

onzekerheid over de staatsfinancin. Bij beslissing

fout. Ook dit middel wordt afgewezen.

van 1 april 2011 stelt de CGE het pensioen vast op

Ten slotte wijst het Hof ook de middelen met

2006. De Cour de comptes besluit tot een

betrekking tot de gerechtvaardigde verwachting en

ongerechtvaardigde weigering tot uitvoering van

de schending van het beginsel van behoorlijk

een arrest en beveelt de CGE om binnen de drie

bestuur af, wegens gebrek aan bewijs.

maanden het arrest uit te voeren. De Cour de