ANG PAGKUKUBLI

ng
NOLI ME TANGERE
Lektura ni
G. Daniel Mendoza-Anciano
Instruktor ng Rizal/Kasaysayan
Cavite State University
Kung ako lamang ay magiging isang
propesor sa aking bayan, aking gigisingin
ang mga pag-aaral ukol sa aking bayan,
ang noscie te iptum, na nagbibigay ng
tunay na pagkaunawa sa sarili, at
nagtutulak sa mga bansa patungo sa mga
dakilang gawain.

Jose Rizal
Sulat kay Blumentrrit
Abril 13, 1887
Tinataglay ng Noli Me Tangere ang
mga pangunahing katangian ng isang
pangunahing nobela sa kasaysayan ng
literaturang Pilipino.

Gaya ng mga sumusunod:

 Tinaglay ng Noli Me Tangere ang mapagpasiyang
katangian bilang isang instrumental na literatura sa
pagmumulat ng kaisipan ng bayan mula sa kanilang
hindi kanais-nais na kalagayan.
 Natamo ng Noli Me Tangere ang
kawalan ng kamatayan na maaring
hangarin ng isang alagad ng panitikan,
para sa kaniyang obra maestra.

 Sa loob ng isang siglo, napanatili ng

nobela ang hindi kumukupas na
popularidad sa dahilan na ito ay
binabasa at patuloy na babasahin ng
mga darating na henerasyon ng mga
kabataang Pilipino.
Sa loob ng nobela ay mapupuna na tinataglay
ng Noli Me Tangere ang mga sumusunod:

 Ang kaliliit-liitang at detalyadong paglalarawan

ng mga kaligiran na magagawa lamang ng isang
taong mayroong photographic memory na
matatagpuan sa isang mahusay na manggagamot
na may mastery ng anatomiya.

 Ang paghahayag at paglalarawan ng nakatagong

saloobin at emosyon na namamahay sa isipan ng
mga tauhan na pinalilitaw ni Rizal sa ekpresyon
ng mukha, paraan ng pagsasalita, at pagkilos.
Na waring ang may-akda ay isang dalubhasa sa
larangan ng sikolohiya.
 Ang katangi-tanging paraan ng paghahayag
ng mga ispektrum ng mga makaka-ugnay at
magkakasalungat na kaisipan upang punahin
ang makalumang paniniwala, at ipasok ang
mga makabagong kaisipan na pakikinabangan
ng sambayanan. Isang bagay na maasahan
natin sa isang taong may malawak at malalim
na kaalaman sa pilosopiya.

 Ipinapasok nito ang sa isipan ng mga

mambabasa ang pagpapahalaga sa katapangan
na dapat taglayin ng mga taong mangunguna
sa pagtahak ng sambayanan tungo sa landas
ng kalayaan at kadakilaan. Paglalahad na ang
ginamit na pamamaraan ay ang pagbanggit sa
mga leksiyon ng kolektibong karanasan ng
sangkatauhan sa loob ng libo-libong taon ng
eksistensiya ng tao. Isang pagpapahayag na
maasahan lamang sa isang tao na mayroong
mahigpit na pagkaunawa sa kasaysayan.
 Hindi rin nalimutan ni Rizal na budburan ng
maraming mga katatawanan ang Noli Me Tangere sa
anyo ng panunudyo/satire at mga patawang luntian
sa paglalayon na huwag mabagot ang kaniyang mga
mambabasa. Mga patawa na kaniyang inilagay
pagkatapos ng isang madugo o malagim na eksena at
matalim na panunudyo.
 Panghuli – tinataglay ng Noli Me
Tangere ang isang malawak na
pananaw (range of vision).

Sinuman sa mga seryosong

mambabasa ng nobela ay makikita
niya na ang mga pagpunang isinulat
ni Rizal mahigit 100 taon na ang
nakakalipas ay makikita pa rin ang
mga sakit ng lipunan na umaagaw sa
kinakailangang kalakasan ng bansa
patungo sa kaniyang matagal ng
minimithing tunay na kalayaan at
kaunlaran.
 SA KABILA NG LAHAT NG MGA
KATANGIANG ITO NG
NOLI ME TANGERE

 Ang Noli Me Tangere ay isang

aklat na hindi nauunawaan ng
nakakaraming mga Pilipino sa
ating panahon, dahilan sa
nagkaroon ng pagtatangka na ito
ay ganap na ikubli sa
sambayanang Pilipino.
 Papaano naikubli ang Noli Me Tangere?
 Sa iba’t ibang yugto ng panahon
ay nagkaroon ng pagtatangka na
itago ng mga kaaway ni Rizal
ang nobelang Noli Me Tangere
upang huwag mabasa ng
nakakaraming mga Pilipino ang
nilalaman nito, partikular na ang
mga puna ni Rizal na kritikal sa
mga alagad ng kolonyal na
simbahan –na noon ay isang
mainpluwensiyang pangkat sa
lipunang Pilipino.
 Sa pagdating pa lamang sa
Pilipinas ng nobela ni Rizal
noong 1887 at mabasa ito ng
lupon ng piling guro ng
Unibersidad ng Santo Tomas
ay nagkaroon na pagtatangka
ang mga prayle na ito ay
supilin.

 Sa ebalwasyon ng nasabing
lupon ay sinasabi na ang Noli
Me Tangere ay nagtataglay
ng mga paniniwalang kontra
simbahan at pamahalaan, at
isang banta sa katatagan ng
kolonyal na lipunan.
 Ang nasabing resulta ng ginawang
pag-repaso ng mga guro ng
Unibersidad ng Santo Tomas ay
sinang-ayunan din Permanente
Lupon ng Sensura na
pinamumunuan ni Pray Salvador
Font na katugma din sa inilabas na
ebalwasyon ng Lupon ng mga
gurong nag-repaso sa UST.

 Dahilan sa higit na mataas na

katayuan sa burukrasya ng Lupon
na pinamumunuan ni Pray
Salvador Font, ito ang
nagmungkahi na ang ipagbawal
ang reproduksiyon, pagbebenta, at
pagbabasa ng Noli Me Tangere sa
Pilipinas.
 Sa pag-alis ni Rizal sa Pilipinas noong
1888, ipinatupad ang pagbabalak na ganap
na paglikom sa mga nalalabing kopya ng
Noli Me Tangere sa bansa.

 Matutunghayan ang katotohanan nito sa

sulat na natanggap ni Rizal mula kay kay
Rizal na ipinadala ni Alex Schandenberg
mula sa Vigan, Ilocos noong Abril 9, 1889
na nagbabalita na dumating sa nasabing
lugar si Arsobispo Pedro Payo at maingat
na nagtatanong ukol sa nobela sa
paglalayon na sunugin ang lahat ng
natitirang kopya.
 Sa pagharap ni Rizal sa hatol na kamatayan sa
Bagumbayan, alam ng mga prayle ang magiging
masamang epekto ng mga isinulat ni Rizal laban
sa mga kaparian ng kolonyal na simbahan.
 Sa ganito ay pinalabas
ng mga prayle na si
Rizal ay “gumawa” ng
isang retraksiyon na dito
ay sinasabing
“binabawi” ni Rizal ang
kaniyang mga sinulat
laban sa simbahan.
 Sa pagtatapos ng kolonyalismo ng Espanya
sa Pilipinas at sa panahon ng pananakop ng
Amerikano sa Pilipinas, ay naalis ang
pagbabawal sa pagbabasa ng Noli Me
Tangere.

 Nagsimula na lumitaw ang salin ng nobela

sa wikang Tagalog noong 1909 sa
pangunguna ni Pascual H. Poblete

 at noong 1912 ay ang salin ni Patricio

Mariano.
 .

Noong at sinundan noong 1913 sa

wikang Ingles sa pamamagitan ng
pagsasalin na isinagawa ni Charles
Derbyshire
 Sa panahon bago ang Ikalawang
Digmaang Pandaigdig ay napanahon sa
pamamayani ng mga salin nina Mariano
at Derbyshire.

 Ang salin ni Patricio Mariano, ang

kinikilalang pinaka-angkop sa
pamantayan ng wikang Tagalog

 Ang nasabing mga salin ng Noli Me

Tangere ang malaganap na ginamit sa
mga paaralang bayan bago magkadigma.
 Sa pagtatapos ng Digmaan sa
Pilipinas noong 1945 ay
sinimulang harapin nina
Domingo de Guzman, Francisco
Laksamana, at Maria Odulio de
Guzman ang kanilang bagong
edisyon ng Noli Me Tangere na
gagamitin sa mga paaralang
pribado.

 Ang aklat na ito ay unang

nailathala noong 1947 at
inaprobahan ng Board on
Textbook para gamitin sa mga
pribadong paaralan noong Mayo
18, 1949.
 Sa ginawang paliwanag nina de Guzman
et. al ay kanilang sinabi ang ganito ukol
sa kanilang ginawang pagsasalin sa Noli
Me Tangere.

“Sa pagsasatagalog, na tuwirang ginawa,

mula sa orihinal na Kastila ng nobela, ay
sinikap di lamang upang maingatang
buo ang katas o katamisan ng mga
pagkukuro, diwa a mithiin ng may-akda
(Rizal), kundi naman upang huwag
malihis sa agos at magagandang hanay
ng pagkakasulat.

Ito ang pamamaraang naging tuntunin sa

pagpapaikli sa mga mahahabang
pangungusap at paliwanag sa
nilalaman ng aklat.”
 Sinuman na nakapag-aral at
nakapaghambing ng saling
Patricio Mariano at nina de
Guzman et. al ay
makapagsasabi ng malaking
kaibahan ng dalawang
edisyon ng Noli Me Tangere.

 Mapupuna na ang mga pinutol

nina de Guzman et. al ay ang
mga bahaging kritikal sa
pangunahing institusyon ng
moralidad sa bansa.
 Noong dekada 50, isa sa naging
panukala nina Jose P. Laurel at Claro
M. Recto ay ang Batas Rizal na
nagtatadhana ng pagtuturo ng buhay
ni Rizal sa lahat ng antas paaralan sa
buong Pilipinas.

 Kasama sa nasabing panukala ang

pagbabasa ng lahat ng mga sinulat ni
Rizal – lalo na ang dalawang
nobelang – Noli Me Tangere at El
Filibusterismo.
 Ang panukalang batas ni Claro M. Recto ay opisyal na
tinutulan ng mga matataas na pamunuan ng simbahan sa
pamamagitan ng isang inilimbag na pahayag.

 Sa nasabing pahayag ay
pinaninindigan ng Catholic
Heirarchy ang kanilang paggalang
at pakiki-isa sa sambayanang
Pilipino sa pagdakila kay Rizal,
ngunit pinag-iingat ang mga
Katoliko sa pagbabasa ng
babasahing kritikal sa aral, kawalan
ng galang sa mga santo, at
pagmaliit at pang-iinsulto sa mga
alagad ng simbahan.
 Ang edisyon na sinulat nina de Guzman et. al. ay
tumutugma sa ninanais ng Catholic Heirarchy na
anyo ng Noli Me Tangere at El Filibusterismo na
ipabasa sa mga Katoliko.

 Sa nasabing edisyon ay ganap na nilinis nina de

Guzman et. al. ang lahat ng mga sinulat ni Rizal sa
dalawang nobela na kritikal sa simbahan, santo at
santa, dogma, practices, at kaparian.
 Noong pagtibayin ang Batas Rizal, isa sa nakitang
pamamaraan ng mga opisyal ng pangunahing
institusyong pang-moral sa bansa na gawing popular
ang edisyon nina de Guzman et. al.

 Tinawag ng mga tagasalungat nina de Guzman et. al.

ang ang kanilang edisyon ng Noli Me Tangere na

EXPURGATED EDITION
 ss
 Ang Expurgated Edition nina de Guzman et. al. ay
nagbigay ng isang di kanais-nais na kalakaran sa pag-
aaral ng Noli Me Tangere at El Filibusterismo.

 Ito ay ang pagtuturo at paglalahad ng Noli Me

Tangere sa anyo ng pagbubuod.

 Na nakatago ang mga kritikal na kaisipan ni Rizal na

lumalaban sa labis na pagiging mapamahiin ng mga
Pilipino sa kaniyang kapanahunan.
 Maging sa aking panahon ng pag-aaral sa mataas na paaralan
ay nagamit ko ang nilinis na edisyon at ipinabubuod sa amin
ng guro.

 Dahilan sa ang pagtuturo ay sa anyo na lamang ng pagbubuod,

ilang mga edukador ang naglabas ng mga panibagong edisyon
na pinaikli at pabuod na lamang.

 Maari sigurong hindi alam ng mga edukador na ito na sila ay

naging hindi sinasadyang mga kasangkapan sa pagtatago ng
mga malalim na kaisipan ni Rizal na sana ay naging
panuntunan ng mga Pilipino sa pagsusuri at pagbuo ng isang
lipunan na higit na malaya sa hulmahang panlipunan na
naiwan ng ating mga mananakop.
PAPAANO MULING
TUTUKLASIN
ANG
NOLI ME
TANGERE?