ALTERNATİF YAKITLAR

LPG NEDİR?

 LPG (Liquid Petroleum Gas) sıvı petrol gazı, basınç altında sıvı halde bulunan
propan ve bütana verilen ticari isimdir. Kolay depolama ve taşıma için genellikle
sıvı halde tutulur. Gaz yakıtlar hidrojence zengindir ve silindirlere gaz fazında
girerler

 Sıvılaştırılmış petrol gazı terimi (LPG) başlıca bileşenleri propan, bütan, isobütan,
Propan ve bütenler olan hidrokarbon karışımlarını tanımlar

 Basıncı düşürülüp, sıcaklığı artırılarak sıvı halden gaz haline dönüştürülür ve

benzine mükemmel bir alternatif yakıt haline gelir.

 LPG sıvı halde iken gaz haline oranla yaklaşık 250 kat yoğundur

 LPG mutfaklarda, ısınma amaçlı ve otomobillerde kullanılan temiz bir yakıttır

a.) Sıvılaştırılamayan gazlar metan (CH4), doğal gaz gibi kritik
sıcaklığı, ortam sıcaklığının altında olan gazlardır. 203 atm. Basınç
altında kalın çelik tüplerle ya da boru hatlarıyla taşınmak
zorunlulugu vardır.
b.) Sıvılaştırılabilen gazlar C3H8, C4H10 , LPG gibi kritik sıcaklığı
ortam sıcaklığını üzerinde olan gazlardır. Tüpler için 10-15 atm
basınç altında sıvı olarak depolanır, taşınırlar. 20oC de sıvılaşabilen
propan 100oC de sıvılaştırılamaz
• LPG`nin yanması ya da patlaması için içinde %2-9 oranında basınç
olması ve bir noktasından 500 oC ye çıkarılması gerekir. LPG
havadan ağır olduğu için kaçak durumunda bu karışım yere yakın
bölgelerde oluşur.
• Yanma Denklemi :
C4H10 + 13/2 O2 ========> 5H2O + 4CO2

C3H8 + 5O2 ========>

4H2O + 3CO2
• Ülkemizde; otomotiv yakıtı olarak kullanılacak olan özel gaz üretimi
henüz yapılmamaktadır. Avrupa ülkelerinde, Amerika ve Kanada`da
Propan gazının oransal olarak ağırlıklı olduğu gaz kullanılırken Fransa,
İtalya, Yunanistan, İspanya ve ülkemizde %30 Propan %70 Bütandan
oluşan gaz kullanılmaktadır.
•Böylece bir motordan daha yüksek bir güç, dolayısıyla yakıt ekonomisi
sağlanabilir. Gaz yakıtların standart atmosfer şartları altında tutuşması
için gerekli enerji de, benzine nazaran daha az olmaktadır.
• Bütün yakıtların laminer yanma hızları stokiyometrik oranda birim
hacimde verdikleri kimyasal enerjileri birbirine yakındır. Bu olay
yakıtın yanması sonucu verdikleri gücün birbirine yakın seviyelerde ve
silindir içerisindeki yanma proseslerin birbirleri ile karşılaştırılabilir
olduğunu göstermektedir.
• Aşağıda ki tabloda görüldüğü gibi, gaz yakıtların oktan sayıları daha
fazladır. Yüksek oktan numaraları, motorun yüksek sıkıştırma oranları
ile herhangi bir vuruntu olmadan çalışabilmesinde faydalıdır.
 Doğal
Özellikler Propan Bütan Benzin Metanol Etanol
Gaz
Hava / Yakıt Oranı 15.1/1 15.1/1 14.6/1 17.2/1 6.5/1 9.0/1

Alt Isıl Değer [kJ/kg] 46400 45600 44000 50000 19900 26800

Fiziksel Hal, (NŞA) Gaz Gaz Sıvı Gaz Sıvı Sıvı

Kaynama Noktası [oC] -42 -0.5 30-225 -162 65 78

Parlama Noktası [oC] -105 -60 200 540 400 380

Alev Sıcaklığı [oC] 1980 2008 1977 1790 1890 1930

Stokiyometrik Karışımı
Yakmak İçin Gereken 0.3 0.3 1 0.3 0.2 -
Tutuşturma Enerjisi
[mJ], (NŞA)
Stokiyometrik 3490 3450 3580 3240 3350 3490
Karışımın Kimyasal
Enerjisi [kJ/m3]
Yanma Limitleri[%] 2.2-3.2 1.8-9.5 5-16 5-15

Max . Laminer Yanma 0.4 0.4 0.35 0.37 0.44 -

Hızı [m/s]

Motor Oktan 97 92 90 120 103 106

Alternatif Yakıtların Fiziksel Özellikleri ve Yanma Karakteristiklerini Gösterir Tablo

 birim Bütan Propan
ler

Fiziksel durum Atmosferik basınçta ve kaynama noktasının üzerinde gaz. Basınç altında sıvı.

Renk Renksiz

Koku Kokusuz, fakat anlaşılması için kokulandırıcı eklenmektedir.

Gösterge buhar basıncı bar 2 (25oC’de) 8.6 (20oC’de)

Buhar yoğunluğu (havaya 2 (15oC’de) 1.5 (15oC’de)

kıyasla)

Sıvı yoğunluğu 0.575 0.508

Tutuşma sınırları (havada) % 1.9 ... 8.5 2.3 ... 9.5

Alevlenme noktası (PMC) o

C -60.00 -104.00

Kaynama noktası o
C -2.00 -42.00

Kendi kendine tutuşma o

C 410 ... 550 460 ... 550

Suda çözünürlük Çözünmez

Propan ve bütanın fiziksel ve kimyasal özellikleri (Tipik değerler)

 Bütan

Kimyasal formülü: C4H10

 Bütanın özellikleri:
 Kimyasal formül: C4H10
 15°C’ lık atmosfer basıncı altında bir kg’ lık
ürünün gaz hacmi: 386 litredir
 15°C‘ de gaz hacim miktarı: 2,452 kg/m³
 15°C‘ de sıvı hacim miktarı:0,584 kg/litre
 Havaya göre yoğunluğu: 2,07
 Atmosfer basıncı altındakaynama ısısı:-0,5°C
 Kritik sıcaklık: 150,8 °C
 Donma noktası: -138°C
 15 °C‘ ye göre basınç değeri:0,92 bardır.
 Propan

Kimyasal formülü:C3H8

 Propanın özellikleri:
Kimyasal formülü: C3H8
 15°C‘ lik atmosfer basıncı altında bir kg‘ lık
ürünün gaz hacmi: 509 litredir
 15°C'de gaz hacim miktarı: 1,854kg/m³
 15°C‘ de sıvı hacim miktarı:0,508 kg/litre
 Havaya göre yoğunluğu: 1,52
 Atmosfer basıncı altında kaynama ısısı:-42°C
 Kritik sıcaklık: 95 °C
 Donma noktası: -187,7°C
 15 °C'ye göre basınç değeri:
7,5 bar
Özellikler BÜTAN PROPAN

FORMÜL C4H10 C3 H 8

Molekül Ağrılığı [kg/mol] 58.12 44.10

Donma Noktası [oC] -138.3 -187.8

Kaynama Noktası [oC] -0.5 -42.3

Buhar Basıncı [20oC, kg/cm2] 1.20 8.93

Buhar Basıncı [55oC, kg/cm2] 4.85 20.18

Sıvı Yoğunluğu [15oC, kg/cm3] 582 504

Sıvı Özgül Isısı [15oC, kJ/kg] 1.276 1.464

1 lt. Sıvının Gaz Hacmi [15oC, m3] 0.235 0.271

1 kg. Sıvının Gaz Hacmi [15oC, m3] 0.410 0.539

Özgül Ağırlık [g/ cm3] 0.582 0.504

İzafi Yoğunluk [Hava=1] 2.09 1.55

Parlama Noktası [oC] -60 -105

Tutuşma Noktası [Havada oC] 482-538 493-549

Alev Sıcaklığı [Havada oC] 2008 1980

Isı Değeri [kcal/kg] 11854 12409

Yanma Limitleri % 1.9-% 8.5 % 2.4-% 9.5

 Sıvılaştırılmış Petrol Gazının
Özellikleri
Sıvılaştırılmış petrol gazları, normal ısılarda gaz
halinde bulundukları halde, yüksek basınca tabi
tutularak sıvılaştırılabilirler ve bu sebepten
basınçlı kaplarda normal ısıda sıvı halinde
depolanırlar. Basınç kaldırıldığı zaman ise tekrar
gaz haline dönüşürler. LPG gazları, normal
atmosferik basınçta soğutulmak sureti ile de sıvı
haline getirilebilirler. Ancak bu yöntem, çok
büyük depolama tesislerinde veya LPG’nin büyük
gemilerle taşınması sırasında kullanılmaktadır.
 Parlayıcılık
Aşağıdaki tabloda gösterildiği şekilde, LPG'nin havada % 2-10
oranında bulunması, onu parlayıcı bir duruma getirmektedir. Böyle
bir karışımın, kapalı bir hacimde ateşlenmesi halinde, tüm binayı
yıkabilecek güçte bir patlama meydana gelecektir
 • Propan'ın, standart ısı derecesinde, gaz halindeki hacminin sıvı
halindeki hacmine oranı 270:1 dir. Bütan gazında ise bu oran 230:1
dir. Bundan dolayı, yüksek ısıtma değeri olan büyük miktardaki
gazlar, küçük hacimlere depolanabilir. Bu özelliğinden dolayı bu
yüksek evsaflı gaz; evsel, otomotiv, ticari ve endüstriyel
sektörlerden büyük ilgi görmektedir.
 Sıvılaştırılmış Petrol Gazının Karakteristikleri

• LPG'nin gaz halindeki şeklinin karakteristikleri, bu gazın tamamen

hidrokarbonlardan oluşması ve içinde sülfür olmamasından dolayı; yüksek
ısıtma değeri ve ileri derecede saflık olarak ifade edilmektedir. Diğer ısıtma
amaçlı gazlara nazaran daha düşük bir alev hızı ve hava ile karışımında, daha
dar yanıcılık sınırları bulunmaktadır.
• Buharlaşma için gerekli olan ısı, sıvının kendisinden sağlanabileceği gibi, harici
bir ısı kaynağı (buharlaştırıcı gibi) kullanılmadığı takdirde, ısı gazın muhafaza
edildiği kabın duvarlarından geçirmek sureti ile de temin edilebilmektedir.
 Buhar basıncı

 Bir sıvının buhar basıncı, belirli bir ısı

derecesinde, sıvıyı onun buharı ile dengede
tutan basınç olarak tarif edilmektedir. Bu, gazın
oda sıcaklığındaki basıncını belirlemesi
açısından LPG'nin en önemli
karakteristiklerinden biri olup, gazın kullanılma
yöntemlerini ve içinde saklandığı depoların
dizaynını şekillendirmektedir
 Sülfür miktarı

LPG'nin diğer yakıtlara nazaran yok denecek derecede düşük

bir sülfür miktarı vardır ve bu sebepten diğerlerine nazaran
daha üstün konumdadır.
Buhar yoğunluğu

LPG buharı havadan daha ağır olduğundan zemin üzerine

birikir. Bu biriken buharın havadaki oranı, alt parlama
limitinin altına düşmeden önce geniş bir alana yayılır ve
bodrumlar, merdiven altları gibi çukur yerlerde kolayca
birikebilir. Bu sebepten, bu gibi mahaller iyice
havalandırılmalı ve LPG hiçbir zaman zeminden aşağı
yerlere depolanmamalıdır.
 Yoğunluk

Bir sıvının, rölatif yoğunluğu, sıvının ağırlığının, aynı

ısıda ve aynı hacimdeki suya oranı olarak
tanımlanmaktadır. Sıvı bütan ve propanın yoğunlukları,
aşağı yukarı suyun yarısı kadardır. Bu yüzden, LPG nakli
ile ilgili ağırlığa dayanan hesaplamalar yapılırken,
hesaplanandan daha büyük hacimlere ihtiyaç olabileceği
göz önünde tutulmalıdır. Bir gazın, rölatif yoğunluğu,
gazın ağırlığının, aynı sıcaklıkta ve aynı hacımdaki
havaya oranıdır. Gaz halindeki propan ve bütan havadan
çok daha ağırdır.
 Genişleme katsayısı

Genişleme katsayısı, cismin ısısı bir derece arttırıldığı

zaman, onun birim hacminde meydana gelen artma
şeklinde tanımlanmaktadır. Bu karakteristik, LPG'nin sıvı
hali için önemli olup, taşıma aracında, ısının yükselmesi
halinde meydana gelecek genleşmeye yetebilecek derecede
fazla hacim olmalıdır.
Viskozite
 Bütan ve Propan’ın viskoziteleri düşük olup, bu husus
sistemlerin boru bağlantılarında ve contalarda, göz önüne
alınması gereken önemli bir faktördür. LPG, suyu veya petrol
ürünlerini sızdırmadan muhafaza edebilen kaplardan kolaylıkla
sızabilir..
Ek buharlaşma ısısı

 LPG buharlaşırken ısı alır ve yoğunlaşırken ısı

verir. Buharlaşırken, içinde bulunduğu ortamdan
ısı aldığından etrafı soğutur. Bu sebepten, içinde
bulunduğu kaptan sızdığı noktada, beyaz bir bulut
halinde donmuş su damlacıkları oluşturur. Bu
durumda deriye değmesi halinde, deriden ısı
alarak soğuk yanığı meydana getirir. İçinde
bulunduğu kabın ve çevrenin ısısını aldığından,
buharlaşırken kabın dışında soğuma meydana
gelmesine sebep olur.
 ENDÜSTRİYEL LPG VE HAVA KARIŞIMLI LPG SİSTEMLERİ,

ENDÜSTRİYEL VE DOMESTİK YEDEKLEME

Ticari Propan veya Bütan LPG kategorisinde mütalaa edilmekle beraber,

Türkiye de LPG denildiğinde akla gelen, Propan ve Bütan hidrokarbon
karışımlarıdır. Bu karışımda Propan ve Bütan dışında az miktarda Etan, Etilen
gibi hafif ve Pentan ve Heksan gibi ağır hidrokarbonlar mevcuttur.

Teknik yönden böyle bir sınıflamanın manası olmamasına karşın, genelde

Türkiye de satılan LPG, % 30 Propan ve % 70 Bütan karışımından oluştuğu
kabul edilir. Aslında, LPG kompozisyonu, elde edildiği ham petrolün kimyevi
yapısına, elde edilmesinde kullanılan proses ve ekipmana bağlıdır. Aşağıda,
dahili piyasada kullanılan LPG ‘nin tipik bir laboratuar analizi ve özellikleri
belirtilmiştir
 •Dünya LPG Sektörü
1999 Dünya LPG üretimi 193 milyon ton seviyesindedir. Bu üretim
ise ağırlıklı olarak (%53) K.Amerika ve Ortadoğu bölgelerinde
gerçekleşmiştir.
Dünya LPG tüketimi 1999 yılı itibarıyla 191 milyon ton olarak
gerçekleşmiştir. 1990-99 döneminde Dünya LPG talebinde yıllık
ortalama %4'lük bir büyüme gerçekleşmiştir. Bu trend
doğrultusunda oluşan tüketim miktarı ile LPG'nin Dünya Birincil
Enerji tüketimi içinde payı (1999) %2.4 seviye-sindedir.
Türkiye'de LPG Sektörü

1960'lı yılların başında başlayan LPG kullanımı 2000

yılında 4.5 milyon tona ulaşmıştır. Bu hacmi ile LPG
tüketiminin toplam birincil enerji tüketimi içindeki payı
2000'li yılların başında küçümsenmeyecek seviyelere
(%6) ulaşmıştır
 • Türkiye, İtalya'nın ardından Avrupa'nın en büyük 2.
LPG pazarı konumundadır (kimya sektörü kullanımı
hariç-1999). Fakat, 2000 yılında Türkiye LPG pazarında
meydana gelen olağandışı büyümenin göz önüne
alınması halinde, bugün itibarıyla Avrupa'daki en büyük
LPG pazarı olduğumuz söylenebilir.
•Oto LPG

Ülkemizde oto LPG ilk olarak çevreci bir yakıt oluşundan çok,
öncelikli olarak fiyat cazibesi sebebiyle tercih edilmiştir. Segment
1996 yılından itibaren ticari araçların talebi ile oluşmuştur.

1998 yılında gerekli düzenlemelerin tamamlanması (teknik ve

yasal düzenle-meler, standartların hazırlanması) ile yaygınlaşma
süreci hızlanmıştır.

Türkiye'de oto LPG tüketimi 2000 yılında büyük bir büyüme

kaydederek 1.3 milyon tona kadar yükselmiştir. Oto LPG tüketimi
başlıca ticari araçlar, şirket ve kamu filo araçları, özel araçlar
tarafından gerçekleştirilmektedir.
LPG İLE ÇALIŞAN ARAÇLARA MONTAJI YAPILAN
MALZEMALER VE TEKNİK ÖZELLİKLERİ
LPG ‘NİN PARÇALARI

 Tank
 Multivalf
 Dolum ağzı
 Benzin Valfı
 LPG gaz valfı ve montajı
 Regülatör Görevi
 Regülatör Montajı
 Gaz Ayar Vanası
 Mikser
 LPG Bakır Borusu
 Kumanda ve Gösterge
 LPG Dönüşüm Kiti
Kullanan Araçların Bakımı
 •
TANK;
LPG ile çalışan araçlar için özel olarak üretilen bu tankların, Silindir ve
Stepne olarak iki çeşidi mevcuttur.
Gaz tankı basınçlı kaplar statüsünde olup, azami 115 atmosfer basınca
dayanıklı, dış etkenlere mukavemetli, 4 mm kalınlığında, darbelere dayanıklı,
röntgen dikişli kaynak sistemi kullanılarak özel alaşımlı bir çelikten
üretilmektedir.
Cidarı ısıl işleminden geçirilmiş olan bu çelik malzemeye mümkün olan en
yüksek uzama imkanı verilmiştir, dolayısıyla bir çarpma sonucunda depo
hasar görse bile çatlakların oluşmaması sağlanmıştır.
Bu tanklar TSE ve ECE R 67 belgelidir ve LPG gazını emniyetli bir şekilde
muhafaza ederler. LPG gaz tankları 10 yıldan fazla kullanılmamalıdır.
 MULTİVALF

Seviye ölçer,

LPG tankının üzerine bağlanmaktadır.

Yakıt alma esnasında yakıt pompasından gelen LPG multivalftan geçer.

İyi bir multivalf uzun bir dolum süresini önlemek için,

LPG'nin geçişine fazla direnç göstermemelidir.

 Dolum ağzı,

Dünya standartlarında imal edilmiş çok çeşitli dolum

ağızları vardır.
Türkiye'de kullanılan dolum ağzı tüm markalarda ayni
olup özel pirinç alaşımından yapılmış, gaz dolum borusunun
içinde kalan gazin sızdırılmaması için yayın önüne konulmuş bir
bilye vasıtası ile gaz kaçakları önlenir.
Sıvı gazin geriye dönmemesi için mekanik bir yay ve bir
bilye aracılığı ile check valf görevi görür.
Tank ile dolum ağzı arasındaki sekiz mm bakir boru
içerisindeki gazin dışarı çıkmamasını sağlar.
 Benzin valfı,

Benzin otomatiği ve karbüratör arasına konan, benzin

akışkanlığını sağlayan veya kesen bir aparattır.
Önünde açma-kapamaya yarayan bir anahtar vardır.
LPG ile çalışmadan doğabilecek herhangi bir arızada,
seçici anahtar benzin konumuna getirilerek benzin valfı
önündeki anahtar yatırılarak aracın LPG ile olan irtibatı kesilir.
Montaj esnasında LPG konumunda iken benzin valfının
karbüratöre benzin geçirmemesi gerekmektedir, geçiriyorsa
arıza giderilmelidir. Bu arıza tekleme yapar
 Regülatör ( Kit )

1. Yüksek basınçta gelen LPG'nin atmosferik basınca dönüşmesini

sağlamak.
2. Sıvı haldeki LPG'yi, motor suyunun sıcaklığından faydalanarak
gaz haline dönüştürmek.
3. Motorun ihtiyacına göre gaz akışını sağlamak.
4. Motorun devrine göre LPG ayarını yapmak
 Gaz ayar vanası,

Motorun 3,500 D / dak. ve üstündeki devirlerde ihtiyacı

olan LPG’ yi sağlamak amacı ile ayar vanasının tabandan
yüksekliğini ayarlayan düz veya çatal bir aparattır.
Tabandan yükseldikçe gaz akışı artar, tabana yaklaştıkça
azalır. Motorun ihtiyacı olan gaz miktarı bulunduğunda ayar
vidası sabitlenir. Dolayısıyla motora en ideal gaz akışı
sağlanmış olur.

Mikser,
Motora LPG ve hava karışımını homojen bir şekilde gönderen aygıttır.
Mikserin görevi çalışan motora her çalışma konumunda emilen hava
miktarı ile orantılı olarak gaz vermeyi sağlamaktır. Karışıma ister
aracın karbüratör ventil borusu kullanılarak ister mikserin kendisinde
ventil borusu oluşturarak sağlanır.
LPG bakır borusu;

LPG bakir borusunun temel görevi tanktaki gazi LPG

valfine,LPG valfindende regülatöre aktarmaktır. Bu bakir
boru 45 barbasınca dayanıklıdır. Tankın üzerindeki
multivalftan çıkan basınca dayanıklı bakir boru, egzozdan
asgari 25 cm uzaklıkta veya egzozun karşı tarafından
aracın en alt kanallarından her 80 cm'de bir kelepçe ile
tutturularak geçirilmekte, aracın altının yere sürtmesi
halinde bakir boruların zarar görmeyeceği bir noktadan
regülatöre ulaştırılacak şekilde, bir ucu tank üzerindeki
multivalfa diğer ucunda ağızlara havsa açılarak sızdırmaz
bir şekilde gaz valfine monte edilmektedir.
 Kumanda ve gösterge ( yakıt seçme
anahtarı)

Görevi; şoför mahalline monte edilen benzin

veya LPG ile çalışma ve bekleme seçenekleri
bulunan bir anahtardır.
1. Aracın benzinden LPG’ ye veya LPG'den
benzine geçişini sağlar. Bu işlem araç seyir
halindeyken veya araç duruyorken yapılabilir.
2. LPG tankında bulunan gaz seviyesini gösterir.
3. Gerektiğinde benzin veya gaz valfının kapalı
konumda kalmasını sağlar
LPG DÖNÜŞÜM KİTİ KULLANAN ARAÇLARIN

BAKIMI

 Elektrik tesisatı kontrol edilecek, bağlantılarda oksitlenme

olup olmadığına bakılacak,
 KİT’te biriken kostik ve yabancı maddeler drain tıpası
açılarak boşaltılacaktır,
 LPG elektro valf indeki filtre temizlenecek,
 LPG elektro valfı ve KİT’in tamir takımları kontrol
edilmeli,
 Basınç düşürücünün birinci ve ikinci kademe basıncı
kontrol edilmeli,
Diyafram basıncını karşılayan delikte kir birikip
birikmediği kontrol edilmeli,
MOTOR YAKITI OLARAK LPG NİN AVANTAJLARI

 Temiz yanma, LPG pistonların, sekmanların, valflerin ve bujilerin aşınmasından

meydana gelecek kurşun, vernik yada karbon atığı çıkartmaz.
 Ateşleme bujisinin ömrünü uzatır, yanma odalarında yada ateşleme bujilerinde
tortu oluşmaz, çünkü LPG'nin farklı karışımlarındaki kuvvetlendiricilere ihtiyacı
bulunmamaktadır.
 Yakıt pompası gerekmez, LPG kendinden tazyikli olduğu için, benzinli
motorlarda olduğu gibi yakıt pompasına ihtiyaç bulunmamaktadır.
 Azalan karbüratör masrafı, LPG yakıtlı motorlardaki karbüratör, birkaç hareketli
parça ve kirliliği engelleyecek havalandırmasız basit bir mekanizma olup,
karbüratör servisi ve tamiratı yok denecek kadar azdır.
 Enjeksiyonla, yakıt sistemi, bu motorlar karbüratörlü motorlara göre daha az
bakım gerektirmektedir.
 Daha fazla güç kullanımı, LPG yakıtlı motorlar, dizel motorlara göre, aynı
mesafeler için daha fazla beygir gücü üretirler (kübik inç olarak). Yakıt tasarrufu,
LPG yakıtlı motordaki en önemli faktörü oluşturur. Bu sonuç kalitesinden,
kanıtlanmış randımanından ve atık çıkarmamasından meydana gelmiştir.
 Kapalı yakıt sistemi, tamamen kapalı yakıt sistemi akıtma ve buharlaşma kaybını ortadan kaldırır.
 Temizleyici egzoz, özellikle LPG yakıtı kullanan kamyon ve diğer endüstriyel araç teknisyenleri
tarafından LPG motor yakıtının düşük kirlilik özellikleri kanıtlanmıştır. Amerikan Maden Bürosu
yönetiminde gerçekleştirilen araştırmalar LPG kullanılan motorlarda karbon monoksit tesirinin benzin
yakıtı kullanılan motorlardaki tesirinden %50-90 oranında daha düşük olduğunu gösterir. LPG’ deki
hidrokarbon tesiri benzinden %38-62 oranında daha düşüktür.
 Güvenlik milyonlarca taşıt ve sabit makine kullanıcılarına LPG yakıtı kullanmaları sağlanmıştır. Bu
ülke çapında LPG yakıtının güvenilirliğini kanıtlayıcı bir sonuçtur
 LPG tatbik edilen araçlarda iyi bir montaj ve uygun bir ayarlama ile benzinli araçlara oranlara oldukça
düşük egzoz gazı emisyon değerlerine ulaşılması.
 LPG benzinden daha düşük sıcaklıklarda buharlaştığı için hava ile kolayca, karışır, böylece kurum
oluşturmayan tam yanma sağlar.
 Kütlesel olarak benzinle LPG'nin kalorilik değerleri birbirine yakın olmakla beraber hacimsel olarak
LPG'nin kalorilik değeri benzine göre düşüktür, bu nedenle bir aracın birim mesafede tükettiği
benzinden takriben %10 kadar daha fazla litre LPG tüketir. Sonuç olarak, LPG otomotiv yakıtı olarak
benzine göre daha üstün özelliklerde bir yakıttır.
 Temiz egzoz emisyonları
 Motor yağı ömrünün uzaması
 Motor ömrünün uzaması
 İçerisindeki Propan (%30) ve Bütan (%70) gazının hacimsel oranı nedeni ile benzine oranla motor
vuruntu direncini arttırması
 Egzoz gazı emisyonlarından CO’ de %70, HC’ de %40 oranında azalma sağlaması (NOX’ de %15
oranında bir artış söz konusudur )
 Yeni teknolojilerin Türkiye'ye girmesi,
 Kaynak kullanımı,
 Çevresel etki sağlaması,
 Yeni iş alanının doğması,
 Kurşun içermemesi gibi benzine göre üstünlükleri vardır.
 LPG benzine oranla daha yüksek oktan sayısına sahip olması nedeniyle motorlarda sıkıştırma oranı
arttırılarak motor verimi ve gücünü arttırmak mümkündür.
 Doğal
Dizel Benzin LPG
Gaz
Buhar Yoğunluğu 0 3.5 1.52 68
Yakıt-Hava bileşimi kalitesi çok zayıf zayıf iyi iyi
Oktan değerlendirilmesi N/A 90 100 130
CO emisyonu yayılması orta yüksek orta düşük
HC yüksek yüksek orta düşük
Nox yüksek yüksek orta düşük
Kısmi çok yüksek düşük sıfır sıfır
Hava yakıt oranı 14.5:1 14.7:1 15.1:1 16.4:1

Ateşleme derecesi (F) De428 g 860 Deg 950 Deg 1200 Deg

Yanma hızı 2.24 fps 2.20fps

Kaynama noktası (F) 380 Deg 81 Deg -44 Deg -270 Deg

Yanma özelliği, hava

5-16 23-9.5 5-15
hacminde %
Emisyon

1997 yılında İngiltere Millbrook’ta yapılan

testlerin sonuçlarına göre, LPG emisyonu
benzin emisyonuna göre ;
• % 75 daha az Karbon monoksit
1. % 85 daha az Hidrokarbon
2. % 40 daha az Azot oksit
3. % 87 daha az Ozon
Dizel emisyonuna göre;
% 90 daha az Partikül, Hidrokarbon ve
Karbon monoksit
4. % 50 daha az Azot oksit
ihtiva eder.
 Yanma sonrası oluşan atıklar:
 HC (Yanmamış Hidrokarbonlar)
 NOx ( Nitrojen oksit)
 CO (Karbon monoksit)
 CO2 (Karbondioksit)

Diğer taraftan RON (Research Octane Number) yöntemiyle yapılan

ölçümlerde LPG’nin yüksek oktanlı bir içeriğe sahip olduğu ortaya
çıkmıştır. Test sonuçları ;
• Süper benzinde 98
• Kurşunsuz benzinde 95
•LPG’ de ise 100 birimden fazla oktan olduğunu göstermektedir.
Çevre Dostu LPG

 Benzin ile kıyaslandığında;

% 75 daha az Karbon Monoksit
% 85 daha az Hidrokarbonlar %
40 daha az Nitrojen Oksitleri %
87 daha az Ozon
 Motorin ile kıyaslandığında; %
90 daha az Partiküller,
Hidrokarbonlar ve Karbon
Monoksit
% 50 daha az Nitrojen Oksitleri
atmosfere yayılır.
(Millbrook 1997/1998
testlerinden alınmıştır.)
 DEZAVANTAJLARI

 Türkiye'de tüketilen 4 milyon ton benzinin %92'si yurt

içinde rafinerilerde üretilmekte, tüketimi yaklaşık 2,5
milyon ton olan LPG'nin %70'ine yakın bölümü ise ithal
edilmektedir.
 Taşıma ve depolama harcamaları sıvı yakıtlara nazaran
daha yüksektir.
 Birinci nesil dönüşüm sistemi takılmış motorlarda %3
ikinci nesil dönüşüm sistemi takılmış motorlarda %2
benzine göre güç kaybı olmaktadır.
 LPG'DE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

 Normal ve süper benzin kullanımına uygun olarak üretilen

araçlarda (örneğin : 1993’ ten önce üretilen Renault 9 ‘larda)
kurşun içermeyen LPG’nin kullanılması motor ömrüne olumsuz
etki yapabilir. Bu nedenle bu tip araçlarda belli aralıklarla
benzin kullanılması tavsiye edilmektedir. Ayrıca , tüm LPG’li
araçlarda, benzin kullanılması için üretilen bir aracın
ekipmanlarının zaman zaman benzin ile çalıştırılması yaralı
olacaktır.
 Özellikle 2. Nesil dönüşüm kitlelerinde karşıIaşıIan “geri
tepme" görmesine neden atmaktadır. Bu nedenle aracın verdiği
tepkilere motor ayarlarının belirli aralıklarla yapılması ve
güvenilir oto gaz istasyonları haricinde yakıt alınmaması yararlı
olacaktır.
 LPG’ ye dönüştürülen araçların trafik tescil kayıtları mutlaka değiştirilmelidir.
 LPG’ye dönüşmüş araçlar ön ve arka camlarına birer adet LPG kullandıklarını
gösteren, kurallara uygun şekilde hazırlanmış etiketi kullanmalıdırlar.
 Avrupa da olduğu gibi Türkiye’de de LPG’ li araçların kapalı garajlara park
edilmemesi gerekmektedir. Avrupa’da bu engellemenin kalkacağı tartışmaları
yapılmasına rağmen bugünkü koşullarda kapalı garajlara park edilmemelidir.
 Yukarıda bahsedilen konuların bir çoğu LPG dönüşüm işleminin yetkili firmalar
tarafından yapılması ile ortadan kalkabilmektedir. Bu nedenle, kullanıcılar kime
ve hangi marka dönüşümü yaptırdığını, dönüşüm yapan firmanın gerekli yetki
belgelerinin olduğunu ve bir sorun karşısında kime başvuracağını bilmesi
gerekmektedir.
 HAZIRLAYANLAR

EMRE ÖZEL 980307020

H.KÜRŞAT ÇELİK 9803070
BURAK KAYA 9803070