SEMRA DUYAR CEZAEV ANILARI

anilarim
rgtte 89 ylndan, yakalandm 95 ylna kadar aktif olarak faaliyet yrttm.
rgtle tanmam terr rgtne giren insanlarn ounluu gibi dernekler aracl ile
olmutu. rgte hangi duygularla girmitim? elbette bunun ekonomik, sosyal, kltrel
ve psikolojik birok nedeni var. fakat beni rgte balayan nedenler daha ok
duygusald. rgtn devrimci sanat, devrimci kltr ad altnda genleri etkilemek iin
kulland duygusal ve dramatik ajitasyon ve propagandalar ile rgtl faaliyet iinde
birlikte alma yrttm insanlara olan kiisel yaknlm ve onlarla aramda
kurduum balarn manevi yn ar bast iin bu kadar uzun sre rgt iinde
kaldm ve almalarma devam ettim.
ideolojik olarak rgt balarda asgari olarak biliyordum. ancak hedefleri, amalar ve
bu hedeflere varmak iin kulland yntemler konusunda terr rgt dhkp/c ile
birlikte olduum sre ierisinde her geen gn daha fazla bilgi sahibi oldum. gnlk
mcadele pratii iinde, iin ideolojik ve siyasi yn ile ilgilenmeye pek fazla gerek
duymadm. gerek duymu olsam bile bunun pek fazla nemi olmayacakt. ideolojisi
ve hedefleri nceden bakalar tarafndan belirlenmi ve yine siyaseti bakalar
tarafndan oluturulan, kurulu bir rgte girmitim. bu rgtte mcadele ediyor olmak;
bu rgtn ideolojisini, siyasetini, taktik ve stratejilerini kabul etmek anlamna
geliyordu zaten.
kendimi ciddi anlamda sorgulama srecini yaadm zamana kadar da rgtle ilgili
ciddi hibir soruyu kendime sormamtm. nasl bir dnya kurmak istedii, amacnn
ve ideolojisinin ne olduu, verdiimiz mcadelenin bizi nereye doru gtrd,
kulland yntemlerin doruluu ve yanll, verdiini iddia ettikleri mcadelenin
kazan ve kayplar, hakll, hakszl... bir amaca balanmadan ve bu ama
uruna mcadele edilmeye balamadan nce sorulmas gereken tm bu sorularn hi
birini daha nce sormamtm. tpk u an genlik heyecanlar, ekonomik, sosyal,
kltrel nedenler, ailevi problemler ya da rgtn propaganda ve ajitasyonlarndan
etkilenerek rgte giren, mcadeleye devam eden, brakan, cezaevinde olan ya da
rgtle u ya da bu biimde temas halinde bulunan insanlarn ok byk bir
ounluu gibi.
bunun benim iin bilinli bir seim olmadn anlayabilmem iin uzun bir zaman
gemesi, kiilik yapmn gelimesi ve olgunlamas, yce olduu iddia edilen
ideallerle elien arpklklar grmem ve sorgulamam gerekti. bedelleri ar da olsa
ac ve d krklklaryla dolu bunca yldan sonra gerekleri yaayarak rendim
kendime k noktas olarak bunu aldm ve terr rgt iin potansiyel oluturan
gen insanlarn da ayn kayplar, aclar yaamalarn, bu bedelleri demelerini ve
kendileriyle birlikte ailelerine de bunlar yaatmalarndan saknmalarn salamak
amacyla kendi deneyim ve tecrbelerimi kaleme almaya karar verdim.
eer ortada bir tercih olacaksa, bunun bilinli bir tercih olmas ve terr rgt
hakknda asgari de olsa fikir sahibi olunmas gerekir. bu ise terr rgtnn tek yanl
propagandalarnn dna karak, salkl ve tarafsz bir kafa yaps ile aratrmay,
sormay, sorgulamay ve gerekleri renmeye almay gerektirir.

yaadklarm, deneyimlerim, tecrbelerim bu konuda uyarc olabilir ve insanlarn

uyank olmalarn salayabilirse ne mutlu bana.
ben burada daha ok 1995 yl haziran aynda yakalanp, cezaevine girdikten sonraki
sreci, basn ve tvlere de konu olan grdm ikenceleri, yaadm elikileri ve
hissettiim duygu ve dnceleri anlatmaya alacam. insan haklar
savunuculuunu hi kimseye brakmayan terr rgtnn, bana yapm olduu,
yaklak 1,5 yllk ikence srecini anlatrken, bire bir yaadklarm ve hissettiklerimi
insanlara aktarabilmenin ve ayn duygulara yakn duygular hissedebilmeleri ve
anlayabilmelerini salamann zorluunu bilmeme ramen, elimden geldii ve dilim
dndnce buna gayret edeceim.
rgt ne iin mcadele eder? amac nedir? onlara sorarsanz, insan haklar ve
demokrasi savunuculardrlar. amalar, yeryznden smry ve eitsizlii,
adaletsizlii ortadan kaldrmak ve dergi, kitaplarnda izdikleri o toz pembe dnyay
yaratmaktr. hakszla, ikiyzlle, yalana, dolana kardrlar. erdemlerin
savuculuunu yaparlar.
peki bylesine yce ideallerin savunucusu olduklarn ve bunun mcadelesini
verdiklerini iddia edenlerin bu deer yarglarna yakan bir anlaya ve mcadele
yntemlerine uygun bir i tutarla sahip olmalar gerekmez mi? insan haklarndan
bahsedenler, nce kendileri insan haklarna saygl olmaldr. ikenceye kar olan,
ikence yapmamaldr. demokrasiyi savunan, nce kendi iinde demokrat olmaldr.
yalana kar olan yalandan, ikiyzlle kar olann sahtekarlk ve entrikadan uzak
durmas gerekir. bunlar genel geer ilkelerdir.
terr rgt bunlarn neresindedir? rgtn iki yz vardr. birincisi, propagandasn
yaptklar insanlar etkileyip kendi iine ekmek iin, gerek szl, gerekse dergi ve
kitaplarnda yansttklar yzleri. ikincisi ise; kar karya kalanlarn bilebildikleri,
anlayabildikleri yzleri. bu ikinci yz, terr rgtnn yzne takt cilal maskeyi
indirdiinizde grnr.
ben byk aclar yaayarak ve bedeller deyerek rendiim terr rgtnn gerek
yznn grlebilmesi iin, bu maskeyi baka insanlarla birlikte aralamak istiyorum.
rgtle ilgili sorgulama srecine cezaevine girdikten ve burada yaadklarmdan nce
balamtm. brakmay istiyordum rgt ve bunu defalarca dile getirmitim. her
seferinde farkl bir bahaneyle bunu duymazlktan geliyor ve bana ihtiyalar olduunu,
brakamayacam sylyorlard. darbe sreci, sana ihtiya var, operasyon oldu
toparlanmalyz, yaknda parti olacazvs.. aklamalarla brakmamn mmkn
olmadn hissettiriyorlard. stelik her brakmak istediimde bir st konuma
sratyor ve yeni sorumluluklar veriyorlard. verilen ileri isteksizce yapyordum.
rgtle ilgili yaadm elikiler, grdm arpklklar ve bunun sonucu olarak
rgt brakmak istiyor oluum dikkatimi ve motivasyonumu datmt. bu duygu,
dnce ve ruh hali ile gzaltna alnmtm. gzaltnda olduum sre iindeki tek
dncem bir an nce cezaevine gitmek, bir biimde brakmak istediimi syleyerek
rgtten ayrlmakt. rgtle ilgili birok arpkl grmeme ve elikiler yaamama
ramen, sorun yaamadan ayrlma isteimi drste ve bir biimde ifade ederek
ayrlmak istiyordum. daha nce ayrlma isteimi belirttiim dnemlerdeki gibi kolay
kolay kabullenmeyecekleri ve beni ikna etme abas iine gireceklerini

dnyordum. ama kararm kesindi. kabul etmemeleri ya da beni ikna abalar

sonu vermeyecekti.
cezaevine girdiimde karlatm tablo sorgulayan ve merakl baklar oldu. bana
nasl alndm, neden atmadm soruyor ve zeletiri istiyorlard. ard arkas
gelmeyen sorularla zerime geliyor, ykleniyorlard. armtm. daha yaadm
srecin etkilerini zerimden atp, kendimi toparlamam bile beklemeden zerime
gelmeye balamlard. ve uruna mcadele ettiim rgtn insanlar tarafndan hi
de dosta karlamamtm. bu yaadm kk bir ok oldu benim iin. bir
zamanlar kendimi onlarla zdeletirdiim rgtn tavrlarnda kmseme ve
dmanlk sezinlemitim. sanki darda ve ieride iki ayr rgt varm hissine
kapldm. ama iin bu ynyle fazla ilgilenmemeye karar vermitim. zaten brakmak
istiyordum ve bunu ak bir dille ifade ettim. brakmak istediimi ve bamsz bir
koua gemek istediimi syledim onlara. bana neden nn tkyorsun? bunu
biraz daha dn vb. bir yn ey syleyerek vazgememi istiyor ve buna aba sarf
ediyorlard. kararmn kesin olduunu ve net olduunu anladktan sonra, tavrlar
keskinlemeye, sertlemeye ve dmanlamaya balamt.
rgte yazdm raporda sorularn yantladm ve dncelerimi belirttim. benim
rgtle bam bugne kadar ideolojik deil, duygusal olarak kurduumu, mcadele
sreci ierisinde birok insanlarla anlar yaadm, beni rgtte tutann daha ok bu
duygusal balar olduunu, rgt ideolojik olarak benimseyebildiimi sanmadm,
gzaltna alnmamn sorumlusunun rgt olduunu, olanakszlklarm yznden
deifre yerlere uramak zorunda kaldm ve bunu rgte defalarca belirterek, byle
giderse bir gn takip edileceimi ve operasyona neden olursam bunun
sorumlusunun, defalarca belirttiim halde duyarsz kalan rgt olacan sylediimi,
stelik brakmak istediim halde sen eskisin ihtiya var diyerek
brakmadklarn.vs. anlattm.
zaten cezaevi bir garip dnyayd ve yukarda da belirttiim gibi, insan darda fark
edemedii birok eyi burada grme ansn yakalyordu. rgt ve onun anlay
dardan ieriye tandnda ve cezaevi gibi dar bir mekana sktnda gerek
yz srtyordu ve bu yzn ne gizleme imkan oluyordu, ne de buna gerek
duyuyorlard. insana darda ve ieride iki ayr rgt varm gibi gelmesinin nedeni
de, bu dar alana skm rgtn insanlarnn zaten cezaevine dm olmalar ve
ortamn zgrl nedeniyle, dardaki o lml ve olgun maskeyi yznden kararak
gerek yzyle davranmasndand. bu yzden ilk bakta dardaki insanlar, ieride
bana bakalar gibi gelmiti.
brakmak istediimi belirten yazy verdikten yaklak iki saat sonra, suna kmen beni
yatakhaneden yemekhaneye ard. herkes yemekhaneyi boaltmt. filiz gencer ve
serpil yldz yemekhanede bir masada oturuyorlard. serpil yldz buyurucu bir tonla
otur dedi. derdin ne anlat bakalm? dedi. surat kire gibiydi, iimden bu kz niye
byle kire gibi olmu? bunlar manyak m? diye dnerek, biraz da aknlkla
cevap verdim. brakmak istediimi yazdm. brakmak istediimi dardayken de
yazmtm. ubeye ve darya ilikin raporumu da verdim dedim. terbiyesizlik
yapyorsun dedi. ben de terbiyesizlik yaptm sanmadm syleyerek yantladm
onu. u andan itibaren gzaltna alndn tuvalete giderken bile, arkadalardan izin
alacaksn dedi serpil yldz. o an byk bir hayal krkl yaadm ve iimde tarif
edilmez fke olutu. olur, imdi yukar kabilir miyim? dedim. tabii ki nbetinle

diyerek yantlad beni serpil yldz. benim arkamdan, daha sonralar tam bir ruh
hastas olduunu anlayacam suna kmen koturuyordu. benim nbetim olarak
onu vermilerdi. nbetili gnler balamt. cezaevinde ikinci cezaevini yaayacam
ve tutsakln tesinde byk aclar yaayacam gnlerin balangcyd bu. ve bu
admlar, bu uzun, yorucu ve iren yolculua doru attm ilk admlard. bu admlar
hzl hzl atyordum. amacm suna kmen'i, yani hayatmn nbetisini kzdrmak ve
sinirlendirmekti. bundan sonra, tuvalete gidip gitmeyeceime bile o karar verecekti.
rgtn birisine seni gzaltna aldk dediinde, bunun ne anlama geldiini
renmem iin, biraz daha zaman gemesi gerekiyordu.
ranzaya vardmda; kmldama, arama var dedi. ayn esnada aadan filiz gencer
geldi ve semra hari herkes aaya insin, duyurumuz var dedi. anlalan benim
gzaltna alndm koua anlatlacakt. elbiselerimi arayan yeter ve elmas adl iki
gence uzun uzun baktm. iimden imdi bu artlanm ve ou bilinsiz insanlar,
rgt ne derse uyguluyorlar. hem de byk bir evkle. aynen bir zamanlar benim de
hi bir eyi sorgulama gerei duymadan yaptm gibi. oysa gzaltna alnmam iin
hi bir neden yok. tabii ki brakmak istememi saymazsak. kim bilir bu insanlar bana
kar nasl doldurup, ynlendirecekler diye geirdim.
beni en dip ranzaya aldlar. arkada perdelerle yaplm zel bir blmn n ksmna.
bu blme yalnzca sorumlu olanlar girebiliyorlard. bu blmn gizemi ve ne ie
yaradn henz ben de bilmiyordum. benim ranzamn yanndaki ranzalar boaltp,
buraya bir sandalye yerletirdiler. ve bir de defter. bu deftere ne yaparsam, tm
hareket ve davranlarm istisnasz not ediyorlard. saat akam 23.00 gibiydi. 26
haziranda gzaltndan alnarak cezaevine getirilmitim sanrm. 7 temmuz gibi beni
rgt gzaltna almt. yataktan aaya inmek bile yasakt. korkun bir duyguydu
bu. tepemde ranza tahtas ve tam burnumun dibinde nbeti, her hareketimi elindeki
deftere not ediyor. bunda ki amalar neydi? bunu o srada tam olarak
zemiyordum. zaten zorlu bir sreten sonra cezaevine gelmi, kendimi
toparlamaya bile frsat bulamadan, ierideki zebanilerin iren ve beni hayal
krklna uratan tavrlaryla karlamtm. kafam toparlamakta glk
ekiyordum. sanki yaadklarm bir kabus gibiydi.
iimden bu olanlara inanmak gelmiyordu. bazen bunlarn aka olduunu dnmek
ve kabullenmek istemiyordum. ama zaman getike, bunun ne bir aka, ne de bir
rya, benim, grmemekte ve anlamamakta daha nceleri srar ettiim gereklerin ta
kendisi olduunu anladm. bama nbeti dikip, her hareketimi not almalarnn
nedeni psikolojik olarak beni ypratmak ve zayflatmak olabilirdi. ama buna gerek
duymalarnn nedeninin ne olduunu zemiyordum. ortadaki tek sorun, rgt
brakmak istemem ve bunda kararl olmamd. her eyin nedeni gerekten bu olabilir
miydi?
kat-kalem istiyorum dedim. verdiler. beni gzaltna alamazsnz, alk grevine
gidiyorum diye yazdm. byle yaparsan iin zorlar, bununla bir sonu alacan ve
gzaltn kaldracamz umuyorsan, yanlyorsun dediler. gittike nefret ediyordum
onlardan ve moralim de ok bozuktu. ama iimden bu durumu ksa tutmak iin
sabrl olmalym diye dnerek avutuyordum kendimi. iki gn alk grevi yaptm.

adna gzalt dedikleri iren sre her geen gn uzadka dayanlmaz hal alyordu.
kendime srekli bunun ne zaman biteceini soruyordum. skntm ve isyan
duygularm gn getike artyor ve bu durumun daha fazla uzamasna tahamml
edeceimi sanmyordum. hi bir kurtulu ve ka imkanm yoktu. bu durum uzadka
bunun ciddi ve sistemli psikolojik ikence olduunu kavramaya baladm. akama
kadar sadece yataktaydm ve okumam iin kitap dahi verilmiyordu. ziyarete
nbetilerle kabiliyordum. nbetilerle aramda sinir sava balamt. baka trl
olmas da zaten mmkn deildi. nk bana yaptklar psikolojik ikence, sknt, ac
ve tahammlszlm ve de tepkimi byle da vuruyordum. onlarla sk sk
tartyor, tepkisellikle kark fkemi dile getiriyordum. neredeyse 10-20 dakikada bir
tuvalete kyordum. bunu hem bir eylem ve tepki biimi olarak gryor, hem de
bylece hi hareketsiz skntdan patladm yatamdan kalkarak hareket etme ans
buluyordum. bu konuda da epeyce tartyorduk.
bu ekilde neredeyse bir hafta kadar geti. bir gece yars beni uykudan uyandrp,
nbeti eliinde yemekhaneye indirdiler. yine filiz gencer ve serpil yldz ve masada
ufak bir de teyp duruyordu. teybi, konumalarmz ekmek iin bulunduruyorlard
masada. onlarn, sorgulama konusunda gerekten de gitgide uzman olduklarn ve bu
ii ciddiye aldklarn dnmeye baladm.
grdm her ey ve yeni durum beni nce artyor, ardndan yadrgadm bu yeni
duruma alyordum. bana samimi ol, bildiimiz eyler var, zaman gelince aklarz
diyor, her eyi anlatmam istiyorlard. bense anlamsz bir ifadeyle gzlerine
bakyordum. bunlar ya arm, ya da ruh hastas olmallar diye dnyordum.
niye normal davranmyorlar, bildikleri ne olabilir ki? rgte gre su tekil edecek
durumum yok benim. stelik cezaevinde bulunan bir ok kiiden daha iyiydi ube
srecim diye dnyordum. ben de onlara ne zaman bitireceksiniz gzalty diyor
ve nbetilerin insani koullara uygun davranmadn ve davranmalar gerektiini
sylyordum.
oysa nereden bilebilirdim ki kafalarndakileri, benim bu ikayeti olduum sreci
mumla aratacak bask ve ikencelere hazrlandklarn ve niyetlerinin hi de iyi
olmadn... biraz zaman getike daha iyi anlayacaktm. bana biz seninle daha
sonra grrz, bir daha nbeti arkadalarmzla tartma, sen tutuklusun ve
bizlere tavr alamazsn. sadece samimi olacak ve sylenenlere uyacaksn dediler.
bense umursamaz davranmaya devam ediyordum.
yatak hapsi nbetilerle aramda yaadm sinir sava ile 2 hafta daha devam etti.
yava yava bu duruma konsantre olmaya alyordum. ka yoktu. bu durum 2
haftayla bitmeyecekti anlalan. bir gn kouun pencerelerini yeil perdelerle
kapladlar. kou karanlkt artk. amalar, sinirlerimi ypratmak ve balayacaklar
yeni ikence yntemlerinden nce psikolojik olarak beni iyice zayflatmakt. gerekten
ok adice ve teknik bir biimde alyorlard. sabah 08.00, le 12.00, akam
17.30da yemek getiriyorlard. tepsiyi frlatyor, kmsyorlard. ben de zaman
zaman yemekleri geri eviriyor ve onlarla tartyordum. bu durum uzun sre devam
etti.
kar koularda dier terr rgtlerinden insanlar vard. bazen havalandrmada top
oynarken kardklar sesler geliyordu. bir de ufak kz ocuklarnn sesleri, zge ve
tanya. iimden keke bende zge ve tanya gibi ocuk olsaydm diye geiriyordum.

cezaevinde olan insanlar darya kmay ve zgrlklerine kavumay isterler.

bense top oynamay, havalandrmada volta atmay ve gzaltnn bir an nce bitmesini
hayal ediyordum.
bunlar cezaevinde yatan insanlarn sahip olduu doal yaantlar ve makul
istekleriydi. ama terr rgtnn yaatt bu olumsuz koullardan sonra, benim iin
ulalmas imkansz hayaller gibi gzkyordu. ziyarette, aileme durumu belli
ettirmemeye gayret ediyordum. geri yanmda nbetiler vard ve anlyorlard.
kahroluyordum ve her geen gn bin kez piman oluyordum. bu ruh haliyle
glckler datmaya alyordum. kendimi deil, daha ok aileme verdiim acy
dnyor ve zlyordum onlar iin. minik yeenlerimin gzel yzlerini dnerek
gnlerimi geirmeye alyordum.
haftada bir kez geceleri uyandrp, yemekhaneye indiriyorlard. bir masada teyp ve
filiz gencer. her ardnda slubu biraz daha sertleiyordu artk yeter. uslu uslu
otur ve samimi ol. biz hakknda iyi eyler dnmyoruz diyordu. bense "ne gibi
yani? ben her eyi syledim, ibirlii vs. deseniz yapmadm. sadece brakmak
istediimi ve rgte ynelik eletirilerimi yazdm diyordum. her seferinde tehditvari
bir biimde sen bilirsin diyordu. bu ekilde; kasm ayna kadar devam etti. haftada
bir kez banyoya gtryorlar 5 dakika olmadan hadi k diyorlard. tuvalete
girdiimde, daha kap kapanmadan k arayacaz diyorlard. yz de yrei gibi
irkin olan suna kmen dnda nbetiler srekli deiiyordu. zaten ou irkindi.
sanrm ruh halleri yzlerine ve mimiklerine yansyordu. ama suna kmen ve hayriye
gndz irkinlik abidesiydiler. benim gzmde onlara baktka rgtn iren yzn
daha iyi gryordum sanki.
2 saatte bir nbeti deiiyordu. bir gn yine tuvalete gittiimde, yine tuvalet kapsn
kapatmadan k arayacaz dediler. artk patladm yeter be, burada tnel mi var ?
dedim. sen ne olduunu bilirsin dediler. anlam veremiyor, manasz manasz
bakyordum. bunlar kesin manyak. burada ne olabilir ki? diye dnyordum. ama
bu psikolojik bir yntemdi.
her geen gn fkem bin kat artyordu. evet, gittike nefret ediyordum. nbetiler
kendi aralarnda konuuyorlard. bilinliydi tabii ki. tam ben uyumak zereyken
balyorlard. bu da psikolojik bask yntemlerinden birisiydi. ben duymuyormuum
gibi, fakat aslnda bana duyurma amacyla aralarnda konuuyorlarm gibi
yapyorlard. enayi nerede olduunu bilmiyor. stelik bizi kandracan sanyor,
kibarlndan da eser kalmad. buras cezaevi tabi. bizden kamaz. zavall vs.
diyorlard.
nerede olduumu bilmediim doruydu. ama onlarn kastettikleri manada deil
elbette. bunca yl boyunca iinde ve uruna mcadele ettiim rgt daha nce
tanyamadm ve gerek yzn gremediim iin bilememitim nerede olduumu,
yanl yerde durduumu fark edememitim. bu yzden yllardr bilmiyordum nerede
olduumu. ama imdi renmeye balamtm. gecikmi olarak, hayal krklklaryla
ve aclar pahasna.
bir gn yine aralarnda konuuyorlard fsr fsr. bende gzlerimi ap siz de
biliyorsunuz uyumadm dedim. sus konuma dediler. neden? ben sizin kleniz
miyim dedim. sen ne olduunu biliyorsun, numara yapma dediler. bu epeyce

kafam kurcalad. gzalt iini daha fazla ciddiye almaya baladm. kendi kendime
acaba bunlar benim ne olduumu zannediyorlar ki? resmen psikolojik ikence
yapyorlar diyordum. zaman byle geiyordu. skntlar ve tartmalarla dolu.
bir gn yine geldiler. mraniye cezaevinin kapatlmas iin alk grevi balatmlard.
bana sresiz alk grevine balyoruz. sen de alk grevindesin. geri ekilme hakkn
yok dediler. benden kukulanyor, gzaltna alp sorguluyor, dmanca davranyor,
ardndan da metazori bir biimde ve hi fikrimi sorma gerei duymadan alk
grevindesin diyorlard. nasl bu kadar pikin olabildiklerine insan aryordu. iimden
bamda nbetiyle alk grevi de iyi ekilir diye dndm. onlardan nefret ediyor
ve onlar adna alk grevi yapmak zorunda braklyordum. imdi skntlarma bir de
zorla yapmak zorunda brakldm alk grevi de eklenmiti. bundan sonra gnler
daha da skntl ve zahmetli bir hale gelmiti
sabah 08.00, le 12.00, akam 17.30da 2 bardak ay ve 1 akide ekeri veriyorlard.
hareketsizlikten bunalyordum. kitap istiyordum vermiyorlard. bir de ziyarette aileme
durumu fark ettirmemek iin glckler datmak tam bir zulmd benim iin.
alk grevinin 27. gnne gelmitik. koutakiler birbirlerine trl trl nazlar
yapyorlard. kprdayamyorlar, durumlarndan yaknyorlard. yaknmayla, anlatmaya
altm ey, ya durumlarn abartp ne kadar fedakr olduklarn birbirlerine
kantlama yar iine girmeleri, ya da gerekten dklyor olmalar... ben hareketsiz
ve onlarn sahip olduu birok olanaktan yoksun ve koullarm hem fiziki, hem moral
anlamnda ok kt olduu halde kendimi onlardan daha iyi gryordum. ama
tuvalete vs. giderken yalpalyordum. onlar elde amar ykamyor ve ailelere
veriyorlard. bana ise kirli amarlarm vermek yasakt.
30. gn olmutu. artk benim de salk durumum olduka bozulmutu. 30lu gnleri
getiimiz bir gn tuvalete giderken sendeleyerek dtm. suna kmen kalk ayaa
salak, birde seninle mi uraacaz diye bard. oysa ki kendisi 20. gnlerde dp,
kalkyordu stelik havalandrmada temiz hava alyor, tv. seyrediyordu. moral olarak
da iyiydi. benim gibi cezaevi iinde ikinci bir cezaevini yaamak, hakarete urayp
kmsenmek ve kendi amarlarn ykayp, zorla alk grevi yapmak zorunda da
braklmamt. buna ramen pikince barp, kendi durumunu grmezlikten
gelebiliyordu. yrei de yz gibi irkin olan suna kmen... alk grevinin 30lu
gnlerinde bile, hasta ruh yapsn ve komplekslerini tatmin etmekten vazgemeyecek
kadar sadist ve aalk... tpk gamze bayram gibi sadist, ruh hastas, henz ne
yaptn bile bilmeyen zaval bir mahluk.
nefretim ylesine oalmt ve o kadar nettim ki, onlarn iyzn her geen gn
daha iyi kavryordum. artk ziyarete kmakta zorlanyordum. aileme nmzdeki
gnlerde gre kmazsam merak etmeyin dedim. nefesim daralyordu. oysa bunu
sylerken ailemle aylarca grtrlmeyeceimi nereden bilebilirdim. yoksa
hastayken bile her ziyarete kardm. nbetiler bir sre aalama
kampanyalarndan vazgetiler. anlalan alk onlarn performansn drmt.
artk gece sorgulamaya da ekmiyorlard. yaklamlarnda olduka yumuama vard.
alk grevinin bitiminde beni brakacaklarn dnmeye balamtm.
artk eker yiyemiyor ve sv almakta zorlanyordum. 43. gn alk grevi sona erdi.
alk grevi sonras 1 haftalk sre boyunca gnde 3 kez olmak zere diyet yemek

veriyorlard. doal olarak, 43 gnlk alk sonunda iddetli ba arlar, mide

yanmalar ve karnda ilik meydana geldi. onlar kendileri, hareket ediyor ve
salklarn denetiminde bu arlar hafifletmek iin mide ilalar kullanyorlard. bir
gn ben de artk dayanamadm. mide iin ila istedim. bana vcudun kendini
toplasn, hi merak etme, biz sana ila vereceiz dediler. son dnemlerdeki
yumuamadan sonra, bu sz iyi niyetle sylediklerini dnmtm. aklma bir ara
o zaman onlar niye ila alyorlar diye bir dnce geldi ama, zerinde fazlaca
dnp, szlerinde bir art niyet aramadm. nk alk grevi srasnda, her hafta
tartlyordum. herkesin kilosunu dzenli olarak tartyorlard. kouta en zayf mesude
adl bir kzd. ben de 40-39-38 kilo arasnda gidip geliyordum. ila vermemelerinin
sebebinin bu olabileceini dndm.
ama ok yaknda bu ruh hastas, iren mahluklarn bylesine iyi niyetli bir
deerlendirmenin yanndan bile gemeyecek kadar art niyetli olduklarn,
kafalarndaki eytanca planlarn hayata geirmek iin, kendimi toparlamam
beklediklerini anlayp, saflma aracaktm. bu insan msveddesi, ikenceci
psikopatlarn, brak gzalty brakp, bu ikenceye son vermeyi, daha ar ve sistemli
ikenceye hazrlandklarn anlamalydm.
bir hafta sonra yine uykudan uyandrp, yemekhaneye indirdiler. serpil yldz ve filiz
gencer masada beni bekliyorlard. serpil, ilk sorgu hari, hibir sorguya katlmamt.
stelik masada teyp de yoktu. onu grnce ve masada teyp de olmaynca yzmde
bir tebessm belirdi. oturdum masaya. ben, yanllk yaptk, gzaltn sona erdi
diyeceklerini zannediyordum.
filiz gencer korkun bir bak frlatt. evet semra oyun bitti dedi. o an yemekhanenin
sigortalar att. bunun bilinli bir yntem olduunu nceleri anlamadm. fakat
sonralar, bu karartmann onlarn, profesyonelce uyguladklar bir psikolojik ikence
yntemlerinden biri olduunu anlayacaktm. filiz gencer karanlkta konuuyordu.
konuman senin iin iyi olur. sen bundan sonra gzaltnn ne olduunu
anlayacaksn. biz sana ne yaptk ki ikayet ediyorsun, asl bundan sonra greceksin
. ! dedi. ne demek yani? dedim. ilk kez ak bir dille artk oynama, polisle
yaptn ibirliini anlat dedi. resmen ok olmutum. iimden; bu i ciddi galiba,
bunlar benim polis ajan veya ibirlikisi olduumu zannediyorlar diyerek, ikna
etmeye altm. sadece itiraf etmek iin konu!.. yoksa eneni ama! evet mi? hayr
m? dediler. serpil, filize bouna urama, sanki polis abileri madalya verecek de
hala oyun oynuyor dedi. suna kmene gtr dedi filiz. serpil, filize koullarn
anlatmay unuttun dedi. bunun zerine filiz ekmek, yemek, su ve sigara yok, itiraf
yapana kadar byle. samimi itiraf yaparsan dnrz. partimiz, kimseye vermedii
ans sana veriyor ve senden samimi itiraf bekliyor. samimi olursan durumun hafifler
dedi. ben de ne itiraf? dememe kalmadan gtr dedi.
ben nbeti eliinde yatakhaneye gittim. ranzaya doru ilerlerken suna kmen
nereye? nereye? perde arkasna kibar komutan. artk kibarlndan da, kibirliliinden
de eser kalmayacak. artist semra dedi. adeta kin kusuyor, pis dilinden zehir
damlyordu. hayat boyunca bir baltaya sap olamam ve hastalkl kiilik yapsnn
verdii aalk komplekslerini tatmin edebilecei en mkemmel ii vermilerdi ona. o
da basit beyniyle doya doya tadn karyordu bu durumun. kibar komutan, kibirli,
artist cmlesinde bile, bir eziklik, ekememe ve sitem vard. kendisine bu sama,
szde ve anlamsz paye verilmemi ama imdi, bu payenin daha nce verilmi

olduu birisine ikence yapyordu. ne kadar iyi bir tatmin arac ve oyunu bulmutu
kendisi iin. onun bu haline hem byk bir fke duyuyor, hem de acyordum.
bulunduu yerden ve yapt iten o kadar memnundu ki ona baka bir yerde olmak
ister misin? diye sorsalar, kendini tatmin ettii bu oyunu brakp, asla gitmek
istemezdi.
polis ajan olduum, ya da polisle ibirlii yaptm varsaymndan yola karak,
benden itiraflarda bulunmam ve her eyi anlatmam istiyorlard. bu yz tandktan
ve grdkten sonra bunu yapm olmay o kadar ok istiyordum ki, bu iren
yaratklarn insanlara, insanla zarar vermesini nleyebilecek her ey onurlu bir
grev ve insanlk borcu olurdu nk. ama maalesef byle onurlu bir ii yapmak
yerine, terr rgtnn adn sava koyduu, bu kirli ve kanl oyuna alet olmutum.
keke ocukluk hayallerime kulak verip bydkten sonra da polis olmak isteyip,
bunun iin ura verseydim diye dnyordum. fakat beni bu kirli oyuna alet eden
terr rgtnn kirli yntemleri imdi de beni vuruyordu. adna halk iin mcadele
dedikleri, kirli bir oyun balatyor, bu oyunun adn sava koyuyor, sonra da bu
savan arln tayamayp paronayak oluyorlard. psikolojik olarak
dengesizlemi, kendi rettikleri kurgulara kendilerini inandrmlard. birka
operasyon yemi, darmadan olmu, imdi de neye uradklarn anlamadklar bu
operasyonlarn suunu ykleyecekleri gnah keileri aryorlard kendilerine,
uzmanlatrdklar psikolojik ve fiziki ikence yntemlerini kullanarak. kendi elleriyle
yaratmaya alyorlard bu sulular. kim bilir bugne kadar kimlere uygulam,
kimleri delirtmi, oyunlarna alet ettikleri ka gnahsz insan gnah keisi ve sulu
ilan etmilerdi. rgtlerinin, baarszlklarnn sorumluluunu bile stlenme
cesaretinden bile yoksundular.
birka sulu yaratp zevahiri kurtarmalydlar ve bana yapmaya altklar da buydu.
beni perdelerle evrilmi blme gtrdler. bylece, perdelerle evrilmi blmn
gizemini yaayarak renecektim. bunun daha ar bir gzalt ve ikence sreci
olduunu sezinliyordum. kim bilir bu perdeli blm daha nce kimleri konuk etmiti?
sadece 3 nbetim vard. ranzamn tepesinde gzlerimi yakan bir lamba ve hi
deimeyen nbetim suna kmenle birlikte yeni nbetilerim olan gamze bayram ve
sevim kocakafa.
yataa oturdum. suna kmen, gzlerini gzlerimden ayrmadan bakyordu. nceleri
neden byle hi ayrmadan gzlerimin iine baktn anlayamamtm. fakat daha
sonra perde arkasna alndmda gerei anladm. 24 saat boyunca gzlerini hi
ayrmadan bakyorlard bana. her saat ba nbeti deiiyor, ama bir ift gz bana
hep bakyordu. tabi ilk anda anlamamtm. suna kmene ne bakyorsun
durmadan? dedim. gamzeye, gamze flasterle poeti getir dedi. gamze flaster ve
poeti getirdi. poette mavi araflarla rlm bykl, kkl ipler vard.
niyetlerinin kt olduunu anladm. siz manyak msnz? dedim. bunun zerine suna
kmen birkez daha konuursan azn flasterle kapatr, ellerini balarz dedi. bende
vay be gerekten sen yaparsn, ama bir gn senin gzlerine ben de rahat
bakacam dedim. bir gn senin mezarnn zerinde otlar bitecek. ller bakamaz
dedi. o anki duygularm anlatamam. sanki bouluyordum. aklma birden latife ereren
veimel aydn geldi. bu resmen bir ikence ve bunlar da ikenceciydi. demek ki latife
ve imele de byle yapmlard.

oysa dardayken bize ne kadarda farkl anlatyorlard. szde bu insanlar kendi

sularn itiraf etmiler ve bir fiske bile yemeden ldrlmlerdi. oysa ajan ve polise
bile ikence yapmayz diyorlard. bir de rgt insan haklarndan, demokrasiden
yanaym gibi grnyor ve ikenceye kar olduunu sylerlerdi. onlar deil miydi
ikence insanlk suudur diyen.
suna kmene hani ikence yapmazdnz dedim. sen dmansn, hem azn topla
bana ikenceci diyemezsin dedi. ben de demek ki savalarda her ey mbah yle
mi? dedim. kes sesini dedi. onlar deil miydi insanlk onuru ikenceyi yenecek
diyen? ve onlar deil miydi, szde demokratik kurum ve kurulular araclyla veya
kiisel bavurularyla insan haklar mahkemelerine, uluslararas af rgtlerine
trkiye'de ikence var diye ikayetlerde bulunan. oysa ikencenin olduu yer
belliydi, ikenceyi yapanlar da.
bu konuda olduka deneyimli olduklar ve azmsanamayacak bir birikim ve maharetle
gerekletiriyorlard ikencelerini. bu insanlar gerekten devrim yapsalar (!) ya da
amalarna ulasalar, nasl bir insanlk anlayna sahip olduklar ve nasl bir lke
yaratacaklar konusunda da bilgi veriyordu pratikleri.
bir trl uyuyamadm. bir saa, bir sola dnp duruyordum. o kadar ok uyumak
istiyordum ki. uyumak ve hi uyanmamak. sabah olmutu. koutakiler her zamanki
gibi kalktlar. her sabah 08.00de, kahvalt derlerdi. yemek saatlerinde yemek hazr"
diye anons yaplrd. ama gn boyu anonslardaki deiiklikler gzme arpt. sabah
kou nbetisi barp arkadalar herkes kahvaltya, sucuklu yumurta, peynir,
brek diye bard, mis gibi mercimek orbas var soumadan aa inin, kfte de
var nar gibi kzarm vs diyorlard. iimden allah allah, ne kadar da grgszler ve
alaklar. benim yemek ve suya dayanamayacam zannedip, kendilerince beni
etkilemeye alyorlar diye dndm.
daha nce 43 gn a kalmtm. ama susuzluun ne demek olduunu bilmiyordum.
onlarn bu psikolojik taktiklerinin boa olmadn bunun da dierleri gibi ustas
olduklar ikence yntemlerinden biri olduunu 3-4 gne kadar kavrayacaktm. stelik
43 gnlk zorla alk grevinin zerinden daha, henz bir hafta gemiti. bnyem de
zayft, iim kavruluyordu. suna kmen hadi semra bugn 4. gn. brak katr inadn.
latife 2. gn su diye inledi dedi. ne demek istiyorsun deyince, kzm polisle
anlaman anlat. bak biz ankarada 11 kiiydik. fsunu kurtarabildiler mi? hem de o
mitin adamyd. konu, suyunu al rahat rahat geber, kimsenin umurunda bile
deilsin dedi. sinirlendim. perdeleri yrtmaya altm.
bu kontrolm dndaki bir tepkiydi. resmen sinir kp olmutum. iimden nefret, fke,
tiksinti gibi duygular ok youn olarak geiyordu. bunun zerine ellerimi, ayaklarm
ranzaya baladlar. sabah 8, akam 8 saymndan sonra tuvalete gtryorlard. artk
ailemle de grtrmyorlard. tuvaletteki ayna da, ben perde arkasna alndktan
sonra kaldrlmt. bu arada tuvalet kullanm da farkllamt. kap ardna kadar
akt ve bana bakyorlard. yani tuvalet ihtiyacm giderirken. ok ilginti dorusu,
insanlar alalabilir, klebilirdi ama kimse bu insan msveddeleri kadar
dknleemezdi. el yz ykamakta yasakt. gnlerdir su vermiyorlard. 7. gne kadar
salkl sayabildim ka gn olduunu. etlerimin morardn ve derimin sarktn
grebiliyordum. ayaa kalkamyordum artk.

suna kmen ayn zamanda hemireydi. hemireler, hastalarn, yardma ihtiyac olan
insanlarn hizmetindedirler. grevleri insanlara yardmc olmak ifa datmaktr. suna
kmen ise hemirelik dneminde rendiklerini, ifa datmak iin deil, pislik
samak iin kullanyor, becerisini akl almaz ikence yntemlerine dntrerek
uyguluyordu. zorla tansiyonumu alyor, ateimi lyordu. tuvalet ihtiyacm gidermek
iin ayaa kalkamyordum, ama sk sk tuvaletim geliyordu. buna anlam
verememitim. dayanamayp ikenceci hemireme dantm ben su imiyorum, bu
nedir? dedim. glerek, latife de sormutu. 20 gn olsa da sv karrsn, insan
vcudu kolay kolay pes etmez dedi. sk sk gelip, neremin ardn, ne gibi
rahatszlklar duyduumu soruyordu. cevap vermiyordum. ama astml gibi nefes
alyordum, kalbim aryordu ve kulaklarm uulduyordu. en ufak bir sese bile
tahammlm yoktu. sanki beynimi oyuyorlard.
kouta hi yemek piirmeyenler kek tr eyler piiriyorlard. anlalan btn kou
beni sorgulamay sistemli bir kampanya haline dntrmt. iim yanyor kalsiyum
sandoz versene diyorlard. tam kulamn dibinde sandozu bardaa atyor, kard
sesi dinletip perde arkasndan lakr lakr deviriyorlard midelerine.
artk etlerim kokuyordu, dudaklarm, dilim resmen kupkuru olmutu. azmn ii sanki
lam ukuru gibi kokuyor, midem yanyordu. karmda srekli benim yaptm
hareketlerin aynsn yapyordu nbetiler. buna tiyatroda hamur oyunu diyorlarm.
bu da psikolojik yntemdi sinirlerimi zayflatmak iin. her geen gnle birlikte
durumum o kadar arlat ki, leen getirip kollarmdan tutuyorlar ve ben de bir damla
svy byk bir sancyla leene boaltyordum. kanc gn olduunu bilmiyordum.
beni ranzadan indirip tutunarak ihtiyacn gider diyorlard. tabi bunu kibarca
sylemiyorlard. kolumu braktklar anda kafam o berbat iniye arpyordu. filiz
gencer gelip mdahale etti, bu kpei itiraf yapmadan kafasn yere vura vura
geberteceksiniz, bundan sonra indirmeyin, eldiven takp altndan aln dedi.
eli kolu bal, savunmasz bir insana kar yaptklar bu davranlarla zeka dzeyini
ve kapasitelerini gsteriyorlard. filiz gencerin syledii cmledeki bu kpei
kelimesine ok fkelenmitim. kpek kimdi acaba? aalk komplekslerini tatmin
etmek iin savunmasz bir insana ynelik hakaret, kfr, kmseme yarna
girenler deil miydi acaba? bir de devrimciler kfr etmezlermi! byle yaparak ne
kadar keskin devrimci olduklarn, rgtlerine ne kadar bal olduklarn ya da ne
kadar gl olduklarn ispatlam oluyorlard, hastalkl ve basit kafalarna gre.
kemiklemi bir ka kaarn dnda, gen insanlar daha nceleri benim yaptm gibi
terr rgtlerinin karalama kampanyalarndan etkileniyorlard aslnda . hele o liseli
ufak kzlara hi kzamyordum dorusu. nk hepsi ne yaptnn farknda bile
deillerdi. dierleri ise ne kadar aalar, kfr eder ve hakaret ederse o kadar
kendini kantlam oluyorlard sevgili rgtlerine.
40 yan devirmi hayriye gndz, bu kampanya esnasnda daha nceden
boularak ldrlen 18 yandaki imel aydnla aramda kyaslama yapp, tipik
yalanm bunak kadnlk kaprislerini kusuyordu sanki. yine yasemin okuyucu, glizar
kesici, mnevver gz,asuman zcan, mnire demirel, funda davran, birsen kars,
glay kavak, ergl uzundiz,nilfer alacan, seyhan doan ve hatun polat gibileri.
aslnda ortada tam anlamyla traji komik bir durum vard; artk rm, bitmi ve
kendileriyle bile kavgal durumda olan bir yn insann neye kar olduklarn bile

bilmedikleri bir mcadele. dlanmla, bir baltaya sap olma zlemlerine, basit
kadnlk gdlerinin ynlendirdii, kskanlk ve ekememezliine esir olmu
manyaklar gruhu. durumlarnn farknda bile deillerdi.
artk eldiven takp, filizin dediini yerine getiriyorlard. kabus gibiydi. bir an evvel
lmeyi ve kurtulmay dnyordum. etimin kokusu da beni rahatsz ediyordu. bilerek
koua parfm skyorlar, karavana alyor ve toplu mar sylyorlard. nk
susuzluktan lm noktasna gelen insan nefes almakta zorlanr ve sesten rahatszlk
duyard. galiba latife ve imelden olduka deneyim kazanmlard.
bu sralarda filiz gencer yanma geldi. bak semra su istiyor musun? dedi. dorusu
susuzluktan enem almyordu. yataktan dorulamyordum. boynumu tutamyordum.
bebek gibi bakma muhtatm. evet dedim. o zaman itiraf yap, her eyi anlat dedi.
ben de ajan ya da ibirliki deilim, beni siz yalana zorluyorsunuz dedim. filiz sen
yalan syle, biz dorular alrz dedi. ben de peki ben polisin ajanym. grevim
cezaevi hakknda polise bilgi vermek dedim. ama bu cmleyi alabilmek iin teybi
azma dayamak zorunda kaldlar. nk hem sesim kmyordu, hem de ben
demek iin bile enerji gerekiyordu. neredeyse bu cmleyi 2 saatte konutum.
gzlerimin karardn hissettim. gzlerimi atmda, bamda, daha sonra lm
orucunda len ilgin zkeskin vard. elinde seyyar kabloyla ektikleri ampul vard
ilgin, ayn zamanda doktordu. nursel demirdvc de hemireydi. nurselin ikenceci
hemirem olan sunaya bir daha ayana ineyi batr bakalm dediini duydum. ben
gzlerimi anca suna kmen numarac, baylma numaras yapp, sorgudan
kurtulacan m sandn. 2 saatlik baygnlk m olur? dediini belli belirsiz duydum.
ilgin zkeskin hemen gitti. suna bana serum takt. 3 gn boyunca serum takmaya
devam ettiler. filiz gencer yeter bak 3 gndr sana serum takyoruz. artk salklsn.
adam gibi konu diyordu. ben de srekli su verin diyordum. beynim dnyor sanki
aklm gidiyor - geliyor gibiydi. serpil ise biz seni susuz da yaatrz diyordu ben su
isteyince. ben de nasl olsa beni byle ldremezsiniz. herkes anlar ikence
yaptnz diyordum. o da sen bizi salak m sandn! seni ldrr, ldrr yine
diriltiriz. ayrca sen istesen bile biz seni byle gebertmeyiz diyordu. o zaman su ver
diyordum. kzp gidiyordu.
azm hala kupkuruydu. le gibi kokuyordu. halsizdim. fakat zannedersem serumdan
kaynaklanyordu. azma bir serinlik geliyordu. bunalyor ve sadece lmeyi
dnyordum. kendi kendime beni serumla ne kadar yaatrlar? diye dnyor ve
yayor olmama aryordum. serumla yaatabilecekleri aklma hi gelmezdi nk.
hala eldivenle altmdan almaya devam ediyorlard. yeni domu bebek gibiydim. hi
bir ihtiyacm karlayamyordum. latife ve imeli imdi aklmdan hi karamyordum.
eer bunlar yaamasam ve gerek olduunu bizzat yaayarak renmeseydim bu
yntemleri uyguladklarna kimse inandramazd beni.
benden her itiraf almaya geldiklerinde, su alabilmek iin ajanm dedim. iyi ama
imdi ne itiraf yapacam diye kara kara dnyordum. bu nedenle onlara beni
iyiletirin, su vermezseniz itiraf yapmam diyordum. onlarda nce konu diyorlard.
bende ajanm ite konumuyorum. o zaman ldrn diyordum. o zaman ok kzyor
ve adi f.., kpek sen ibirliki deil, faist ideolojiyi benimsemi bir ajansn.
polissin. abilerine mi yaranacaksn? gebereceksin ite. konu, seni iyiletirir yine ayn
eyleri yaparz. salak msn sen? kendine eziyet ediyorsun. hani? polis abilerin
nerede? onlarn umurunda bile deilsin? umurunda olsan, seni ldrelim diye buraya

gnderirler miydi hi? evlerinde buz gibi sularn iiyorlar. hem senin o masum, bebek
suratna ne oldu bcek gibi oldun bak. gerek yzn aa kardk dedi filiz.
sunaya aynay getir dedi. bana yzn grmek ister misin? bak burnun da
kocaman olmu dedi.
gerekten korkuntum. ben miydim acaba? yzmn her taraf pul pul olmu ve
sivilce dolmutu. sanki bir iskelet kafas gibiydi. ukura inmi, gzler simsiyah, incecik
bir deri, burnum kocaman olmu yzmn rengi mor sar karm l surat gibi.
baygnlk geirecektim sanki bu tablo karsnda. mezardan frlam bir hayalet
gibikendime de kzyordum iskelet gibi olmuum ama bir trl lemiyorum diye.
filiz gencer syle bakalm semra llerin nce neresi kopar? dedi, sonra da burnu.
bak burnun ne kadar kocaman olmu, kopacak dedi. serumla ayaktaydm ama
durumumda farkllk yoktu. kollarmdan tutup ayaa kaldryorlard. ama
braktklarnda yine dyordum. yastklar ykselttiler. ayaklarmn altna da yastk
koydular. filiz gencer, bak kzm sana pahal serum takyoruz, hadi konu dedi. evet
bana pahal serumlar takyorlar, iyilemem iin aba gsteriyorlard. bunu beni ok
sevdikleri iin deil, iyiletikten sonra itiraf yapacam zannettikleri iin yapyorlard.
oysa itiraf edecek bir eyim yoktu.
ben arada bir delirdiimi zannediyor, sonra kendime geliyordum. eit, eit hayaller
gryordum. filiz gencer sunaya koua tayn dedi. nursel demirdvc, havva
suimez,yasemin okuyucu, birsen kars, mnire demirel, gamze bayram, asuman
zcan, glizar kesici,filiz gencer, serpil yldz, funda davran koutayd. bana yine
serum taktlar. mnevver kz ve serpil yldz yanma geldiler. serpil, semra, ranzann
altna bomba yerletirdik. savc, mdrler aramaya gelecekler. sesini karrsan
buray havaya uururuz dedi. benim barmamdan ekiniyorlard. nk daha evvel
iki kez saym esnasnda barmtm. demek ki, arama esnasnda da barmamdan
ekiniyorlard. saymlarda bana ikence yapyorlar, gelin, bakn diye barmtm.
kafasn uzatarak bakmaya alan gardiyan engelleyerek hadi git, o hasta
demilerdi. imdide kendilerince nlem almaya alyor ve bana ranzann altna,
bomba yerletirdik, sesini karrsan havaya uururuz diye tehdit ediyorlard.
serpil, sunaya yzn duvara evir dedi. ben aramaya gelince barmaya karar
verdim. sonucu ne olursa olsun, barmaya kesinlikle kararlydm. savc benim
ikence yaplm halimi grr ve beni ldrseler bile, ikenceci yzlerini duyurmu
olurum, hem lm de benim iin kurtulu olur, diye dndm. ayrca ranzann altna
bomba yerletirme meselesinin, beni kandrmak iin yaptklar bir blf olduunu
anlayabiliyordum.
savc ieri girer girmez, dhkp/c temsilcisi sadi naci zpolat abuk arayn,
arkadamz hasta dedi. ayn anda ben de ikence yapyorlar diye bardm. savc
bakacam diye sadiyle tartyordu. sadi ise alk grevinde delirdi diyordu. savc
bakacam, o zaman hastaneye yatrrz dedi. suna kmen azm kapatyor, nursel
demirdvc ise bacaklarm tutuyordu ve bana semra, korkma o savc, sana
ikence yapan polis deil diyordu. suna savcya, kn ite sizi polis sanyor dedi.
ben de sunann elini srdm. yalan sylyorlar, gelin bakn, bunlar ikence yapyor
dedim. savc ile sadi epeyce tarttlar. suna kmen ldreceim ite ekin gidin
deyip boazma yapt. filize ldreyim mi? dedi. filiz gencer brak, sakn yapma
dedi. sadi, savcy apar-topar dar kard. funda davran ise, suratma okkal bir

tokat yaptrp, kfrler yadrd. filiz gencer gelip brakn yzne vurmayn dedi.
serpil seni boarm kpek, anladk dmansn, dmana mesaj da gnderdin. artk
kes sesini dedi. daha sonra bir daha eneni aarsan seni susuz, susuz yollarm
teki tarafa" dedi. beni tekrar perde arkasna tadlar. sesimi duyurabildiim iin
olduka rahatlamtm. en azndan, bundan sonra resmi olarak birilerinin
durumumdan haberi vard. bu arada ikencecilerim kudurmutu ama barmam ie
yaramt. zellikle suna elimi kpek gibi srdn. senden bunun hesabn soracam
deyip duruyordu. yaptklar ikenceyi gizleyebilmek iin, ellerinden gelen hereyi
yapyorlard. ikence yapmay doal gryorlard ama bunun ortaya kmasndan
ekiniyorlard. ne dediysek yaptk, ne yaptysak savunduk diyenlerin hali aslnda
yrekler acsyd. her taraflarndan riyakrlk akyordu. yaptklarnn doru olduuna
inanmyorlard ki savunsunlar. hem ikenceye kar olduunu syleyip, hem de
ikence yaptklar aa ktnda inandrclklar kalmazd nk. bu yzden uzman
olduklar ikence yntemlerini, perdelerin arkasnda yapmal ve herkesten
gizlemeliydiler. ama ekirge bu sefer srayamamt. kzgnlklarnn, fkelerinin
nedeni, yakay ele vermi olmalarndand.
az sonra filiz gencer yanma geldi. provokasyona ynelik en ufak birey yaparsan
gazetelere "ajan" diye manet attrrm. sen ajanln ispatladn. sen resmen polissin
dedi ve sunaya serum takmasn syledi.
ertesi gn filiz gencer tekrar yanma gelmiti. halsizdim, sanki bir tek kalbim
alyordu. aklm ne kadar bamdayd bilemiyorum. tuhaf tuhaf hayaller
gryordum. vcudum, vcut olmaktan km, kokmu bir et ynna dnmt.
serum takacak damar bile bulamyorlard. filiz, yarm ay barda su ile birlikte
gelmiti. bak su vereceim anlatacak msn? dedi. dengesizlemitim. sama-sapan
eyler sylyor, birka dakika sonra kendim de aryordum. mesela; suyu ver,
konuacam diyordum. suyu verince bir daha ver o zaman diyordum. birden
veremem, miden bozulur diyordu. o zaman sigara ver diyordum. olmaz, hastasn
diyordu. kendimi gerekten ajan zannediyordum. bilincim yerinde deildi. ajanm
ama konumam diyordum. arada bir samalyordum, hafife tokat atyordu. bu
sava siz size, ben bize inanyorum, beni netletiremezsiniz diyordum. onlar da
samalama, bizim seni netletirmek gibi bir derdimiz yok. zaten geberteceiz konu
artk diyorlard.
daha nce de belirttiim gibi ajan ya da provokatr olmay isterdim. ama deildim.
byle yklenildii iin bilincimde byle kalm sanrm. ajan gibi hissediyordum bazen
kendimi. bilincim yerindeyken de beni ylesine zorlamlar ve o kadar ok ikence
yapmlard ki, iddialarn kabul etmek zorunda kalmtm. ama i itiraf yapp, her eyi
anlatmaya gelince tkanyordum. nk ortada ne itiraf yapacak ey, ne de
anlatlacak gerekler vard. yaadm bunca ikencelerden sonra, lm de artk hafif
geliyordu ve lm de gze almtm. lmeyi gerekten istiyordum. bu yzden evet
ajanm ama korkmuyorum ldrn diyordum. onlarsa benden itiraf almadan
ldrmeye yanamyorlard. bu yzden ortaya garip bir durum, bir kr dng ortaya
kmt. bir yandan ajan olup konumayan birisi, dier yandan itiraf yaptrmadan
ldrmek istemeyen ikenceciler. ben de bir kmaz iindeydim, ikenceciler de.
filiz gencer; gtr bunu yatr, serum tak, yemek ver dedi. ok oldum. yemek ve su
ardm. su ile kark st verdiler. 3-4 kez azar azar verdiler. gamze bamdan
tutuyor, kaldryor ve st iiriyordu. sabaha kadar uyumuum. geri sabah m, akam

m, bilemiyordum. artk hi soru sormuyorlard. uyandmda kolumda serum vard.

suna kmenin elinde bir tepsi, hadi yine iyisin. siz olsanz bize yemek vermezsiniz
diyordu. siz-biz kendilerini ne kadar kaptrmlard bu sizli-bizli sava oyunlarna.
samaladnn farknda bile deildi. fkem iyice artmt. madem yle, madem beni
ldrecekler dedim iimden bakn ben size ajan neymi gsteririm. size
istemediiniz kadar itiraf yaparm dedim ve baladm iimden anlatacam
senaryolarn kurgularn dnmeye rgtn son dnemlerde nerelerde operasyonlar
yediini tek tek dndm. ve kafamda hayali bir itiraf tasla oluturdum.
bana st iiriyor, peynir, pekmez vs. yediriyorlard. tuzsuz orba iiriyorlard. 3-4 gn
boyunca byle devam etti. artk ayaa kalkabiliyordum. tutuna tutuna tuvalete
gidebiliyordum.
filiz gencer yanma geldi. evet semra, artk iyiletin. bize itiraf yapman iyi olur dedi.
iin ciddiyetini kavramtm. ajanm desem itiraf istiyorlar, deilim desem
ikenceye devam ediyorlard. artk yaadklarmdan bkmtm. ailemi
dnmyordum. nk dndke yreim daralyordu. kabuslar gryordum.
vurdumduymazlk oyunu oynamaya baladm. kendi kendime her eyden zevk al
dedim. mesela; kahvalt getirdiklerinde susuzluu dn, tadn kar diyordum.
aklma ailem geldiinde, bu dnceyi aklmdan karyor, bana ac verecek her trl
dnceyi lene kadar erteliyordum. unutmak, dnmemeye almak en iyisiydi.
yaadm koullarn zorluu, grdm ikenceler, iinde bulunduum kmaz, bana
zaten yeterince ac veriyordu. bir de bu aclara yenilerini ekleyip, kendi durumumu
daha fazla zorlatrmak ve daha ekilmez hale getirmek istemiyordum. bir k
bulabilmem ve iinde bulunduum bu iren durumdan kurtulabilmem zaten mmkn
deildi. daha fazla dnmek ve kafa yormak da, bana birey kazandrmyordu. her
ey nasl olsa olacana varr deyip, iinde bulunduum durumu kabullenmek ve
sonucu beklemekten baka yapacak birey yoktu. ben de kendimi oyalamaya, zaman
geirip, bir an nce sonucu grmeye alyordum. bu arada, kendimle, gemiimle
ve yaptklarmla, kkl ve amansz bir hesaplama yayordum. boa geirdiim
yllarn, bo hayallerin, yaadm ve yaattm aclarn arln yreimde daha
fazla duyuyordum. bu rgt ve bu insanlar daha nce tanyamam olduum iin
kendime kzyordum. kullandklar ssl cmleler ve alkalarnn bile olmad yaldzl
iddialarla zehirledikleri gencecik insanlara acyordum. onlara seslenebilmeyi ve
kanmayn bu rgte, yalan sylyorlar, onlar insanlktan, drstlkten anlamazlar.
sizi, sizin temiz duygularnz kullanyorlar. kirli ilerini size yaptrp, bunun halk ve
devrim iin olduuna inandryorlar ileri bittiinde, ya da isteklerini yerine
getiremediinizde, sizin onlarn gznde hi bir deeriniz kalmaz, yaklamayn bu
rgte. yaklatysanz bile; byk aclarla karlamadan, byk aclar yaamadan ve
yaatmadan nce, henz vakit varken uzaklan. elinizi asla kana bulamayn. bu
rgt size acdan baka birey veremez vb. eyler syleyebilmeyi; onlara, henz
gremedikleri ya da grmek istemedikleri gerekleri anlatmay ok istiyordum.
filiz gencere bak ben ajan falan deilim. susuzlua dayanamadm. ajanm dersem
hemen ldreceinizi zannettiim iin iyiletirirseniz itiraf yapacam syledim
dedim. filiz gencer kzd ve bunu sandalyeye oturtun. akl bana gelinceye kadar
uyumayacak dedi. ka gn bilmiyorum. sandalyede oturuyor ve hi uyumuyordum.
uyuklar gibi olduumda da hemen uyandryorlar. arada bir sama davranlarda
bulunuyor, kabuslar, hayaller gryor ve nbetilerle uyuyacam diye kavga
ediyordum. filiz gencer yanma gelerek, ajanm de kpek diyerek, teybi azma

yaklatrd. ben de ajanm, tamam uyumak istiyorum dedim. sorular sordu. her
sorduu soruya ajanm gibi, daha nce kafamda oluturduum senaryolar
sralayarak cevap veriyordum. ben anlattka o soruyor, sylediklerimi zorla
yazdryordu. uykusuzluktan sarho gibi konuuyordum. hepsini anlatana kadar
yatmayacak diyerek ekip gitti.
yine geldi. bu kez ben ajan deilim. yalana zorluyorsunuz. artk yalan syleyecek
beynim kalmad. artk senaryo da uyduramyorum. uykum var dedim. bana sen o
kadar zeki olamazsn. bu kadar isabetli yalanlar uyduramazsn bildiin eyler var.
yalan sylyor, aralara dorular serpitiriyorsun, yaamak iin direniyorsun, itiraf
etmesen de leceksin dedi. ben de ikence yapyorsunuz, ben de yalan
sylyorum. tahmin yapyor, kurgu yapyor, sonra da ajanm gibi itiraf ediyorum.
dorular tesadftr. stelik artk delirdiimi zannediyorum dedim. suna kmene
elini, azn, ayan bala dedi. sandalyeye oturttu. yine uyutmuyorlard. suna
kmen, inat, uyku sorununu da atn. ama biz sana gsteririz dedi. ayamn,
birini bir ranzaya, tekini de dier ranzaya balad. iyi bak, byle balarlar. siz
balyorsunuz ya hanmefendi dedi. biz kim? sen manyak msn dedim. azm ve
arkadan da ellerimi balad. srenin ne kadar olduunu bilmiyorum. yemek
yediriyorlard. ayaklarm ve ellerim imiti. ovuyorlard. uyuklaynca uyandryorlar,
deli numaras yapma diyorlard. ilgin hayaller gryordum. kendimi bazen bir
gemide, bazen de okulda zannediyordum. kabus ve hayallerin ard arkas
kesilmiyordu. arada bir kendime geliyordum. o zaman da cezaevini ve gerekliimi
hatrlyordum.
bu dnemlerde yine filiz gencer geldi. suna kmene tuvalete gtr, sandalyeye
oturt dedi. kendisi de elinde iple geldi. korkuyor musun dedi. korkuyordum fakat
hayr dedim, nasl olsa lecektim. yalanc rengin kl gibi oldu baksana dedi ve
gitti.
filiz gencer arada bir geliyor, beni itirafa zorluyor, hakaretlerde bulunuyordu. yine
yanma geldi ve ajanm de kpek, anlat diyerek beni tokatlad. sarho gibiydim.
bazen benden ne istediklerini ve niye vurduklarn bile unutuyordum. o bana bir
eyler soruyor, ben de anlatnca da kzm sen manyak msn? numara yapma
diyordu. demek ki yine samalyordum. hadi git yat, kalknca anlatacaksn, tamam
m? dedi. yattm, ne kadar uykusuz kaldm ve ne kadar yattm bilemiyorum. ama
bugn bile uykusuzluk karmaasn zemiyorum. uyuduktan sonra beni arada bir
kaldryor, yemek yediriyorlard. benimse aklmdan yemei bir an nce yiyip, uyumak
geiriyordu. bu yemei kabul etmesem bile zorla yediriyorlard yemekleri. ben
yemekle uyku arasnda, uykuyu tercih ediyordum. yemek vermeme, susuz brakma,
ranzaya balama, ayak ve azmn balanmas, kfr, hakaret, aalama, iple
boma provalar ve aklma gelen-gelmeyen onlarca psikolojik yntemden sonra
uykusuzluu da tatmtm. hepsinin yaatt aclar, yntemlerin farkllna gre
deiiyordu. fiziksel olarak olduka kt bir durumdaydm. psikolojimse alt-st
olmutu. kafam toparlayamyordum. zellikle uykusuzluk dneminde kendimi iyice
kaybetmitim ve bu sre de kabuslarla, hayallerle gemiti. bazen nerede olduumu
unutuyor ve kendi gerekliimi yitiriyordum. bu zebanilerin arasnda kalmak bile
insan tedirgin ediyordu ve bal bana bir ikenceydi zaten. bu kt gnlerin son
bulacana ve buradan kurtulacama ihtimal bile vermiyordum.

bir gn beni kaldrdlar. birbirinden gzel yemekler getirmilerdi. bugn ylba

dediler. benimle dalga getiklerini dndm. fakat yine de yemekleri yedim ve
yattm. tekrar kalktmda her taraflara ynaklar yapmlard. tuvalete giderken bile
ynaklarn zerinden atlamak zorunda kalyor, atlarken dyordum. nk henz
tam olarak iyilememitim. kafam darmadankt ve birey hatrlayamyordum.
kafam toparlamak iin aba sarf etmeye baladm. zaman zaman toplu olarak slogan
attklarn duyuyordum. uzun sre dndkten ve onlarn kendi aralarndaki
konumalarn dinledikten sonra nerede olduumu bana yaptklarn hatrlamaya
baladm.
olan biteni ve yaadm sreci kavradktan sonra benimle uramyor olmalar
dikkatimi ekti. ne bamdaki nbetiler gzlerini ayrmadan bakyorlard, ne de beni
sorguluyorlard. sadece yemei mutlaka yememi istiyorlard. aa kattan tv
haberlerinin sesi geliyordu. darda kar yayor ve buras bayrampaa cezaevinin
n, ieride hala barikatlar var. 3 gn sre tanndvs. eklinde blk prk haber
seslerini duyuyordum. perde arkasnda nursel ve yasemin, arap ieleri ile bireyler
yapyorlar ve harl harl bir gidi-geli trafii. ayrca, gamzeye molotof tarifleri vs.
veriyorlard. radyo dinliyorlard. oysa benim sorgumun srd btn bir sre
boyunca kouta radyo dinlemek yasakt. amalar, benim dnyayla olan balantm
kesmekti. ama, yemekhaneden ve kar koutan gelen televizyon haberlerine
srekli kulak kabartyordum. onlar, beni her eyden tecrit ederek, iyice
yalnzlatrarak, psikolojik olarak zayflatmaya almlard. ben her uyanp yemek
yerken, kouta neler olup bittiini zmeye altm. ancak birka gn sonra
mraniye cezaevinde atma olduunu, bu nedenle barikatlar kurduklarn anladm.
bu sreten biraz faydalanarak, kendimi toparlamaya ve dinlemeye altm. sadece
neler yaadmla ilgilenmeye gayret ediyordum. ailemi dndm. ne yapyorlard
acaba? kim bilir beni ne kadar merak ediyorlard. bu konu beni ok zyordu, o
nedenle hemen kafamdan atyordum bu zntl dncemi.
yine bana uyguladklar ikence yntemleriyle, ne kadar sre ikence yaptklarn
dndm. bir ara ajanl kabul edip, hayali itiraflarda bulunmutum. alk,
uykusuzluk, susuzluk, psikolojik ikence yntemleri, eytana ta kartacak binbir
eidivs hepsini tek tek geirdim aklmdan. hatrlamaya, anlamaya, kavramaya
altm. hala, bu iren, ruh hastas, kompleksli ikenceci mahluklarn arasndaydm.
hepsinden tiksiniyor ve nefret ediyordum. fkemin, kzgnlmn, kinimin sonsuza
kadar gemesi asla mmkn deildi. birka gn boyunca, benim kafamdan bunlarn
getii srete barikatlar kaldrdlar. yaadklarm bir korku filminden alnm
sahneler gibiydi. barikattan sonra, normal yaama dnmlerdi. beni yeniden
sorguya almalarn, ya da ldrmelerini bekliyordum. nk beni iyiletirmi, yeniden
salma kavuturup, kendimi toparlamam salamlard. beni ldreceklerse bile,
iyice iyiletirmeleri, vcudumda ikence izlerinin kapanmasn beklemeleri
gerekiyordu. latife ve imele de belli ki, byle yapmlard. nk aksi halde ikence
yaptklar aa kar, balarna i alrlard. ben bunlar dnp beklerken, ne beni
sorguya aldlar, ne de baka birey yaptlar.
bir ara ikenceci hemirem suna kmen yanma geldi. gzn aydn, banyo
yapacaksn, artk bitlendin dedi. armtm. herhalde 1,5-2 aydr ykanmyordum.
tpk aksaraydaki mehur delinin salar gibiydi salarm. korkuntu. iyice uzam,
top, top olmutu ve yap yapt. gzlerimin alt simsiyaht. artk tuvalete aynay da

yeniden asmlard. yanaklarm ise, o gne kadar hi olmad kadar tombuldu. elim,
ayam imiti. derilerim soyuluyordu. vcudumdaki ve ellerimdeki morluklar
kaybolmutu. trnaklarmda hafif siyahlklar kalmt. trnaklarm tutup ektiimde
kat gibi yrtlyordu. incecikti. banyoda kaldr kolunu, soyun, ykayacam seni
dedi. kolumu kaldramyordum. o hem ykad. salarmla urat, ama aamad,
ykama ilemi bitince, beni giyindirdi. henz tam iyileememitim. yrrken
sendeliyor, dyor, kollarm yukar kaldramyordum ve hareket ettirmekte glk
ekiyordum. hl sersem gibiydim. beynimin iinde sanki sis bulutlar dolayordu.
baz eyleri hatrlayabiliyor, fakat tam olarak neler olduunu anlamakta glk
ekiyordum. bir belirsizlik perdesi vard ve bir trl tam olarak kalkmyordu.
zemediim eyler zerinde dnp, sis perdesini yava yava aralamaya gayret
ediyordum. hayalleri, kabuslar, ikenceleri hatrlyordum. bana yaptklar ikence
yntemlerini de net olarak hatrlyordum. fakat uykusuzluk ve susuzluk dneminde
geici olarak bilin kayplar yaamtm. bunlar kafamda iz brakmt. halen hafzam
tam olarak toparlamakta glk ekiyordum. bugn bile tam olarak zemediim
karmaa dnemleri var. beni artk sorgulamaya almadklar, iyiletirmeye baladklar,
uykusuzluk dnemlerimi ve sonras, toparlamakta ve zmekte zorlandm
dnemlerimden her birisi.
ara sra erkekler kouundan gelenler oluyor, video ekimi yapp, kendi aralarnda
konuuyorlard. beni niye videoya ektiklerini, maksatlarnn ne olduunu ve bu
ekimler srasnda neler sylediimi ve yaptm bilmiyorum. bunu halen
hatrlamyorum. fakat o dnemde, bayrampaa cezaevinde olan ve daha sonra
krklareli cezaevine gelen bir arkadatan bu kasetin ieriini rendim. bu ekimleri
yaptktan sonra, ikenceci efler, kasetleri videodan tm koua seyrettiriyorlarm.
kasetteki kii, yani ben, salar dank, deli tipli, ucube birisiymi. konumalarmdan
kard sonu, kafasn yedii ve deli olduuymu. ama ikenceci ef, kurtulmak
iin deli numaras yapan bir ajan diyormu, srekli kaseti seyrettirirken. bu ef, ercan
kartalm. onlara kfr ediyormuum, ajanm konumam vs. diyormuum. arada bir
anlamsz eyler sylyormuum. ama rgtn iddialarnn tm yaland. ben ajan
deildim. fakat yedikleri operasyonlarn ve rgtn dalmasnn hesabn verebilmek
iin gnah keisine ihtiyalar vard. benden istedikleri de ajan ya da ibirliki
olduumu srarla kabul etmemi sylemeleriydi. sonra da beni ldrp, dosyay
kapatacaklar, "operasyonlara neden olan haini bulduk ve cezalandrdk, hi bir su
cezasz kalmaz, yaasn halkn adaleti diyeceklerdi. ama iler umduklar gibi
gitmemiti. ben etin ceviz kmtm ve iddialarn kendi istedikleri dorultuda ve
ilerine sinecek ekilde kabullenmemitim. uzun bir sre sonra yaptm her sahte
itiraf da, ksa bir sre sonra geri almtm. birka kez lk atarak, durumumun
cezaevi idaresi savcs tarafndan renilmesini salamtm. sonradan rendiim
eylerden biri de, durumumun basnda da yer aldyd. ailem de bunu renmi,
cezaevindeki rgt temsilcilerine bask yapmaya balamt. bu durum onlarn
kafalarndaki planlarn hayata geirmelerini zorlatrmt. cezaevinde, kendi
durumlar asndan da kritik bir dneme yayorlard ve ierideki durumlarn
zorlatracak tavrlardan uzak durmalar gerekiyordu. ikence yaptna ilikin
sylemler her tarafta ayyuka kmt ve byle olmadn da ispatlamalar
gerekiyordu. bu yzden beni iyiletirmeye balamlard. ancak benim zerime,
haince, adice, hayvanca ve iren bir biimde ylesine byk bir baskyla gelmilerdi
ki, iyiletirmeye baladklar dneme kadar, neredeyse uygulamadklar, psikolojik ve
fiziki ikence yntemi kalmamt. bu bende ok derin fiziksel ve zellikle de psikolojik
etkiler brakmt. israrla benden ajan olduumu kabul etmemi istemilerdi. diren

noktam ok fazla zorlamlard. yle ki bir dnem kendimi, gerekten ajan gibi
hissetmeye ve bu duyguyla hareket etmeye balamtm. bana siz olsanz byle
yapardnz, yle yapardnz eklinde geliyor ve gerek bir ajanmm gibi
davranyorlard. ben de onlara gerek bir ajanmm gibi tavrlar alyor ve yantlar
veriyordum. onlar toplu olarak mar sylediklerinde, ben de milliyeti marlar
sylyordum. bunlar yar bilinli, yar bilinsiz yaptm eyler olmakla birlikte, iimde
onlara kar yaattm fkeyi, kini da vuru, ifade edi biimimdi. koullarnn ve
srecin uygun olmamas nedeniyle beni ldremiyorlard. ama bana kar dmanca
yrttkleri karalama kampanyalar ve uyguladklar psikolojik ikence
yntemlerinden de vazgemiyorlard. sadece fiziksel ikence yapmaktan
vazgemilerdi. ben de onlarn bu yntemlerine, kendi yntemlerimle cevap vermeye
alyordum. ortaya tam bir sinir sava kmt.
artk gnde kez yemek geliyordu. yemekleri yemek zorundaydm. yemeklerin iine
bazen tutam tutam sa kllar atyor, su srahisinin zerine smk bulatryorlard.
yatam le gibiydi ve pislikten kokuyordu. zannediyorum, ekimini yaptklar
eylerden bazlar bunlard. kouta bunlar balatp, belki de aralarnda glyorlard.
insan denen varln bu kadar aalk, tiksinti verici iren ve nefret duyulabilecek bir
varlk olduunu hatrlamam iin onlarn yzn grmem yetiyordu. bunlar insan
olamazlard. insan klna girmi insan msveddeleri, insanln yz karas, utan
verici, ucube yaratklard sadece. kinim, nefretim bin kat daha artmt. gerekten
lmeyi istiyordum. ama bunun nasl olacan bilmiyordum. suna kmene beni niin
ldrmyorsunuz? diyordum. zaman gelince, merak etme dedi. nbetiler ben
uyank olduum srece, yaptm her hareketi taklit ediyorlard. resmen sinir krizleri
geiriyordum. trnaklarm yiyerek, kazam skp ipleriyle oynayarak, salarm tel
tel koparp oynayarak kendimi avutmaya, bu tr oyunlarla oyalanmaya ve onlar
tahrik ederek, beni ldrmelerini salamaya alyordum. sa tellerimle tirtmn
zerine yazp sonra da okumalarn salyordum. herey bana o kadar inanlmaz
geliyordu ki, sanki bir film setinde, sinema ekiyorduk. rgtn bir militan olarak
girmitim cezaevine. imdiyse bu yaadklarm; ryadan, kabustan, filmden te
eylerdi. filmi seyredersin biter. rya grrsn sona erer. ama bu bitmiyordu. bazen
kendime acaba ben ajan mym? diye soruyordum. szde bu rgt insan haklar
savunucusuydu. oysa bunlar, ancak ve ancak insan haklar tccarlar olabilirlerdi. ne
byk bir iki yzllk rneiydi sergiledikleri. ama onlar iin, iki ya da daha fazla bir
yz olmak bir anlam ifade etmiyordu.
ailemi, ryamda gryordum. geceleri kalktmda koutan fsltlar geliyordu.
birbirlerine yat, yat, yine o bard diyorlard. anlyordum ki kabustan dolay lk
atmm. bu ok sk oluyordu. u ryam hi unutamyorum. gkyznde bir balon
uuyor ve ufak bir ocuk glerek el sallyordu. ben de ryamda ona glmsyordum.
nbetim gamze bayram beni drtt. pis hain, alak, yoldalarmz mraniyede ld
diye glyorsun deil mi? dedi. gamze bayram tam bir ruh hastas ve sadistti. onunla
hep kavga etmiimdir. geri hepsiyle kavga ettim. yine funda davran, sevin
kocakafa, yasemin okuyucu, suna kmen, nursel demirdvc, birsen kars, filiz
gencer, serpil yldz, havva suimez, asuman zcan, hayriye gndz, glay kavak,
mnire demirel, glizar kesici, hatun polat ve u anda sralamadm birou ilgin,
kompleksli, ruh hastas, sadist tiplerdi. zellikle ruh hastas olduklarn o kadar iyi
kavryordum ki. ayr dnyadan bakyordum onlara. onlar daha iyi grebiliyor ve
zebiliyordum.

suna kmen hari nbetiler deimiti. yeni yeni insanlar tutuklanp geliyordu. bir
gn gece nbeti uyandrd. filiz gencerin yanna gtrd. galiba 96 ubat sonuydu.
95 temmuzunda sorguya almlard, 96 ubat olmutu. filiz teybi at. evet semra,
artk iyiletin, her eyi tek tek anlatacaksn, biz senin yeniden o koullar
kaldrabileceini dnmyoruz dedi. ajan olmadm vs anlatmaya altm.
kzd, bard, ard. senin delilik numaran bile ajan olduunu gsterir dedi.
manasz, manasz suratna baknca, "hatrlamyor musun? dedi. dalga geerek,
abilerin taktikleri iyi retmi, ama sen sonuna kadar dayanamyor ve pes ediyorsun,
merte ajanm desene dedi. ben de deilim ki dedim. bir tokat att. tehditler,
konumalar, olmayan itiraflara zorlamalar. kalemi, kad vereceiz. itiraf
yapmazsan, hereyi gze alr, ayn koullar yaatrz. istediin zaman iradeni nasl
kullandn grdk, yine dayanrsn dedi. ben de syleyecek bir eyim yok dedim.
o da el mi yaman bey mi yaman dedi ve beni yukar kardlar. ilgin duygular
yayordum. ben de verdikleri kada ajanm gibi yazlar yazdm. ama bunlar, itiraf
deil savunma gibiydi.
milletime; dhkp-c denilen bu rgt insan haklar tccarl yaparcasna bana u u u
ikenceleri yapt. imdi beni lme mahkum edip, sizden zr dilememi istiyorlar
devlet lehine almak hainlikse hainim byle epeyce yazdm ve istiklal mar'nn
garbn afakn sarmsa elik zrhl duvar/ benim iman dolu gsm gibi serhaddim
var/ ulusun korkma nasl byle bir iman boar ktasnn tamamn yazp, boar
kelimesinin altn izerek onlara verdim. zaten artk salkl da dnemiyordum.
amacm onlar tahrik etmek ve bu sreyi ksa tutmakt. bu yazy verdikten sonra beni
bir daha hi sorguya almadlar.
her gn nbetilerle tartyordum. onlarda aalamalarna devam ediyorlard. yalnz
hi sorguya almadlar. suna kmen de dahil btn nbetiler deiti ve gzaltm
hafifledi. ben onlara satanca, taklit vs. yapyorlard ama, ben ses kartmadmda
normal davranyorlard. bu ekilde aylar bkknlk, sknt ve bezginlik duygularyla
geiyordu. bu sreden sonra braklana kadar zerime gelmediler. beni braktklar
zamana kadar, onlarn iinde olmann dnda bir skntm kalmamt. onlarn gnlk
kou yaamlarn ve davranlarn gzlemleyerek gnlerimi geirmeye
alyordum.
ahit olduum birok ey ierisinden bir tanesi beynime kaznd. bunu aktarmak
istiyorum. nbetilerimden nilfer alcan ve hlya glcan ortak bir alma
yapyorlard. nbetim olduklar iin perde arkasnda alyorlard. bu bir brord.
95 insan haklar ihlali konusunda gazete kuprlerinden haberler topluyor, yazlar
yazyorlard. akllarnca 1995 ylnda, insan haklarna ynelik ihlalleri derleyerek bir
kitapk haline getirmeye alyorlard. oysa sadece kendilerinin insanlk d
tutumlarn ve insan onuruna ynelik aalamalarn bir kitapta toplamaya alsalar,
birka ciltlik kitap yazmalar gerekirdi. onlar, insan haklar tccar olarak grmemin
nedeni de buydu. zaten insan haklarn savunuyor gibi grnp, bu kisve altnda, bu
kadar byk bir ustalkla, kan dkmeyi, ikence yapmay ve katliamlar
gerekletirmeyi ancak bu ikiyzller becerebilirlerdi. gerekten olduka artcyd.
gnler, aylar byle birbirini kovalad. en son (lm orucu dnemi) filiz gencer (42.
gn alk grevinin) beni ard. semra, bugne kadar sen bize hi yardmc
olmadn. evet yanldk. ama sen de bize yardmc olmadn. imdi nbetilerle artk
tartma. biliyorsun alk grevindeyiz. onlar hasta. stelik her eyi unutup bizimle

olman istiyoruz. sen hatalsn. oyun oynamasaydn, bize yardmc olsaydn, durumlar
byle olmazd dedi. ben ok ardm. yine, defalarca onlara ajan olmadm
sylediimi, ama ikenceyle kabul ettirmeye altklarn syledim. bana zulm
yapyorsun diyorsun. byle yapmayacam anlamalsn. dedi. yani aka biz
ikence yaptk, ama seni ajan sandk diyemiyordu. nk, ajan olsam bile bana
nasl ikence yaparsnz" demitim. onlar da bu durumu kapatp tekrar bizimle ol
diyorlard. onlarn bu kadar pikin olmalarna aryordum. ama lml bir politika
izlemeliydim. nk oradan sa olarak kmann yolu buydu. daha nceleri onlara sk
sk zaten sa brakamazsnz, aksi takdirde ikence yaptnz aklarm, bu da sizin
iinize gelmez diyordum. asl ekindikleri nokta buydu. bana ok zor da gelse, lml
bir tablo izmeye karar verdim. onlara, yaadklarm unutabileceimi syledim. fakat
iimde tarif edilemez bir fke vard. ilml bir tablo izmek zordu. ama mecburdum.
tekrar, yaadklarm unutsam bile bu kouta yaamam mmkn deil dedim. onlar
brakamayacaklarn syleyip, beni ikna etmeye altlar. tekrar ailemle
grtrmeye baladlar. yaklak 10 ay sonra tekrar ailemle grtm. kitap ve
sigara verdiler. gzalt kalkmamt ama olduka lmlydlar. benim tek dncem,
fkemi ve kinimi hissettirmeden oradan kabilmekti.
bir gn geldiler. sabah ve hrriyet gazetelerinde kan haberleri gsterip haberi
yalanlayan bir yaz yazmam istediler. aslnda haber doruydu. gzaltnda olduumu
ve rgt tarafndan infaz edilmeyi beklediimi yazyordu. benimle birlikte birka
insana daha ilikin bir haber vard. rgtn amac yapt ikenceyi gizlemek, haberi
yalanlamakt. belli ki dier insanlar yumuatmlard. nk raziye katrcnn
gzalts sona ermiti. geri o fiziki anlamda ikenceli bir sorgu sreci yaamamt.
fakat gzaltndayd. benim yumuamayacam dnyorlard. tekrar tekrar kendileri
ile birlikte olmam istediler. ben kouta yaadm sreten sonra mmkn deil
diyor ve uygun bir tarzda reddediyordum. en son bayrampaa zel tipte kalrsan
brakrz dediler. kabul eder gibi grndm. 21 kasmda beni bu koulla serbest
braktlar. ben savc ile grnce durumu iyice kavradm. skmlard ve
mecburlard brakmaya. ayn gn savcya rgtlerin olmad bir cezaevine gitmek
istiyorum, bir gn dahi burada kalamam dedim. yardmc oldu. krklareliye gitmem
iin ring ayarland. asla sa olarak kamayacam dndm cezaevinin
bahesine gittik. bayrampaa cezaevinin bahesi gzme ok geni, byk geldi.
kafamda onlarca dnceyle, kaps ak ringe baktm ringe bindiim andan
itibaren benim iin yeni bir sayfa alacakt. ama bu yaadklarm mrm boyunca
hi unutmayacaktm. bayrampaada aclarla dolu 1,5 yl geirmitim. gerekleri
renmitim. imdi ringe attm admla eski sayfay kapayacak, gzel olan yeni
sayfay aacaktm. bu iren yzlerden, ikencelerden, kabuslardan, hayallerden,
aclardan ve ikiyzllkten kurtulmutum. ama izlerini hayatm boyunca zerimde
tayacaktm. ve kaderimi bundan sonra bir terr rgt deil, kendim
belirleyecektim.
semra duyar
ben semra duyar
1973 ylnda istanbul'da dodum. ilk ve orta renimimi tamamladktan sonra, lise
dnemimde rgtle tantm ve renimimi yarm braktm.

rgte katlmda ekonomik, sosyal, kltrel ve ailevi nedenlerin yannda, kendim ve

insanlk iin bireyler yapma isteim vard.
buna ramen; rgte girdiim dnem, henz politikadan, siyasetten anlamayacak
kadar kk yataydm. belli bir olgunlua eriince rgtn ideoloji, ama ve
yntemleri noktasnda elikilerim younlat. tutuklanma srecimde, rgt
brakmak istediimi sylediim andan itibaren yaadm 1,5 yllk ikence sreci,
aslnda yaammda dnm noktas oldu. varolan elikilerin derinlemesine ve yeni
bir kararla, yeni bir sayfa amama neden oldu.
yaadm skntl srecin etkilerini zerimden atp, rgt iinde yaadm sreci
kafamda sfrladm.
aslnda bunlar uzun uzadya yazmama gerek yok. nemli olan yaama yeniden
tutkuyla, yanllarmla olgunlaarak balamamd.
yeni hayatm cezaevinde eimle tanmamla bir boyut ve anlam kazand. eimle yeni
tantm dnemlerde, eimin tannm bir itiraf olmasndan kaynakl youn eletiri
ve tepkilerle karlatm. eletirilerin, eimin tannm bir itiraf ynnde olmas ve bu
nedenle kayglar iermesi sakat bir mantkt bana gre. nk sevgide bylesi
hesaplarn olmas doru deildi. eim de, benim gibi yce erdemlerin teorisi ile rgte
katlm, rgt ierisinde cirit atan pislikleri grnce bunu elinin tersi ile itmi ve yeni
bir yaam umudu ile vicdani muhasebesini de yaparak teslim olmutu. tm eletiri,
tepki ve kayglara ramen, eksiklerimizi doldurabilir, fazlalklarmz trpleyebiliriz
dedik ve sadece kendimiz iin, kendimiz adna, kendimiz karar vererek evlendik. bu
zor koullarda sevginin yansra aclar da yaadk elbette.
sonra hayatmn ikinci rengi dodu. bebeimiz. henz 30 gnlk bir bebekti ve ald
her nefeste yaam tanmaya alyordu. 30 gnlkken babas ldrld. belki benim
ocuumla ayn kaderi paylaan yzlerce bebek var. ama genel anlamda itirafla,
zelinde eimin tannm bir itiraf olmasndan kaynakl nyarglarn, ocuumuza
ileriki yaamnda yansmas, benim iin bie endie olarak hep varolacak.
ben imdi bir anneyim ve sorumluluunu aldm, bir hayat, bir insan. bu ok ar bir
sorumluluk. nk, ona verebileceim, ya da vermekte eksik kalacam herey onun
ileriki yaamn etkileyecek. bir anne olarak onun manevi dnyasn sarp,
sarmalarsam, ileride yaamn zorluklar karsnda eminim ki doru durabilmeyi
renecektir.
yukarda ifade ettiim gibi, ekonomik, sosyal, kltrel nedenlerin yansra, ailevi
nedenler de beni rgte srkleyen durumdu. bir manevi boluk. belki bu
doldurulmu olsayd ben de hayat karsnda doru kararlar alarak, insana ve
insanlk adna bireyler yapma isteimi doru bir ekilde yapabilirdim. nce kendime,
sonra aileme ve daha sonra topluma faydal olabilirdim.
imdi ben bir ocuk yetitiriyorum. fakat benim koullarm daha farkl. bir cezaevi
ortamndaym ve 24 saat beraberiz. zaman zaman duygusallayor, zlyor ve
fkeleniyorum. bunlar en aza indirgeyerek yanstma abasndaym. nk
zntm, skntlarm ona yansttmda belki babaszl daha derin hisseder, belki
kendine gvensiz olur, belki onun manevi dnyasnda tahribatlara yol aar.

yine cezaevinde tek yaasaydm odam bir ev ortamna dntrmek iin aba
sarfetmeyebilirdim. bunlar ince ayrntlar gibi grnebilir ama oyuncaklarn ya da
benzeri ss eyalarnn onun grebilecei bir yerde olmasna zen gsterme abam,
onu ranzadan, betondan, parmaklklardan daha uzak tutmak iin. ince ayrntlar
dnmemin nedeni, kendisini daha scak bir ortamda hissetmesini salamaya
almak. buras cezaevi ve 30-40 insan var. bu da, 30-40 deiik kltr anlamna
geliyor. kou ksmnda zaman zaman tartmalar, kavgalar vs.oluyor.
duyurmamaya, ya da oradaysam uzaklatrmaya alyorum. nk, ileride yksek
sesin, tartmalarn, belki onda hrn, s, isyankr bir yapya brnmesine neden
olabilir diye dnyorum. bunlar nemsiz noktalar gibi grnse de, nemli aslnda.
her anne gibi ben de ocuumu seviyorum ve onu sevgi ile bytmeye alyorum.
yi bir anne olmak istiyorum. ileride onun da sevgi ile ocuklar bytmesi ve mutlu
olmas, ancak alabilecei sevgi ve efkate bal bence. yine kendisine zgveni olan,
araytan uzak bir kiilik sergilemesi de buna bal.
zcesi; bir insann gelecekte kendisine, ailesine ve topluma yararl ya da zararl
olmas, ailesinin ona verdikleri ya da veremedikleri ile paraleldir.
itirafilar
rgtn ierisinde aktif faaliyet yrttm dnemde itirafla ilikin, rgtn ve
farkl evrelerin bak asn asgari olarak biliyordum.
ancak bugnk konumum gerei, bu konu beni daha yakndan ilgilendirdiinden
daha fazla bu konuya eilme gerei duydum.
rgtler, itirafl en fazla karalama gerei duyan ve anti propagandasn yapan
evrelerin banda geliyor. demokrat kesim ise, bugne kadar ortaya konan itiraflk
imajna ve konumlarna gre, itirafla kart bir tutum taknyorlar. kamuoyunda ise,
genel olarak rgtlerin anti-propagandas ve demokrat evrenin itirafla ve
itiraflara kart tutumundan dolay olumsuz imaja sahip.
bugne kadar itiraflar, vuran-kran bir canavarlarm gibi lanse edilmi ve onursuz,
kiiliksiz gibi gsterilmeye allm. bu ynde bir kannn olumas iin bata
rgtler olmak zere baz evreler ellerinden geleni yapmaya almlardr. kimse
insanlarn neden itiraf olduunu aratrmam ve itiraflk konusu zerine eilme
gerei duymamlardr.
itiraflar gerekten de toplumdaki bir ok kesime gre en zor durumda olan
insanlardr. birincisi, genel olumsuz imajdan dolay nyarglar gslemek
durumundadr; ikincisi, bir misyondur itiraflk. yleki; ya itiraf olarak sadece
pimanm diyeceksin, ya da vicdan rahatln iin aclarla edindiin deneyimleri
bakalarnn yaamamas iin nyarg ve beraberinde yanlzl gsleyerek,
misyonunun gereini hibir kar gzetmeden yerine getireceksin. doru olan bu
misyonu gslemeyi gze almaktr. ac olan ise, nyarglarn varolmasdr.
unutulmamaldr ki, itiraflar siyasal olarak verdiklerini dndkleri mcadele ve bu
mcadele yntemlerine kar karak, kendini yenilemi, bir oklarnn yaptklar gibi

ikiyzlce bama birey gelir dncesiyle davranmak yerine tercihlerini yreklice

yapmlardr. bir kenarda durmaya almamlar, konumunun gereini yerine
getirmilerdir.
tiraflar artk kendilerini ait hissetmedikleri bir rgtn cezasn yattktan sonra,
darda sradan bir insan gibi yaama ansna sahip deiller. gelecek kaygs,
zorluklar onlar bekliyor. bununla birlikte, kendi yaadklar zorluklar bakalarnn
yaamamas iin ellerinden geleni yapmaya almalar, en azndan bu gereklikten
toplumu haberdar etmek gibi bir sorumluluklar var. haklarndaki olumsuz imaja
ramen, kendilerini ifade edebilecekleri platformdan da yoksunlar. tm dileim,
nyarglarn krlmas ve itiraflarnda kendilerini ifade edebilmeleridir.
semra duyar