USTAVNOM SUDU REPUBLIKE SRBIJE

Nemanjina 26, 11000 Beograd

PREDLOG ZA OCENU USTAVNOSTI ČLANA 25, STAVA 1, TAČKE 4
ZAKONA O PRAVU NA BESPLATNE AKCIJE
(Sl. glasnik RS br. 123/2007 od 26.12.2007.))
1. Uvod
1.1. U svojstvu ovlašćenog predlagača, a na osnovu članova 168 Ustava Republike Srbije (u daljem tekstu
"Ustav") i člana 4 Zakona o postupku pred Ustavnim sudom i pravnom dejstvu njegovih odluka, oštećeni i diskrimini-
sani radnici i bivši zaposleni Galenike (u daljem tekstu "predlagač") podnose Ustavnom sudu ovaj predlog za oce-
nu ustavnosti člana 25, stava 1, tačke 4 Zakona o pravu na besplatne akcije (Sl. glasnik RS br. 123/2007, u daljem tek-
stu "ZBA").

U članu 23 ZBA stoji:

»Zaposleni i bivši zaposleni u preduzeću po sprovedenoj privatizaciji u smislu člana 19. ovog zakona ostvaru-
ju pravo na prenos bez naknade akcija tog preduzeća u visini od 200 evra po punoj godini radnog staža u tom
preduzeću obračunato prema procenjenoj tržišnoj vrednosti ukupnog kapitala preduzeća pre sprovedene priva-
tizacije, računato u dinarskoj protivvrednosti po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan vršenja procene,
a najviše za 35 godina radnog staža. Kapital iskazan u akcijama koje se u skladu sa stavom 1. ovog člana pre-
nose bez naknade zaposlenima i bivšim zaposlenima ne predstavlja deo kapitala za sticanje besplatnih akcija
koji se prenosi građanima u skladu sa članom 18. ovog zakona. Pravo iz stava 1. ovog člana zaposleni i bivši
zaposleni ostvaruju srazmerno godinama radnog staža u tom preduzeću i pravnim prethodnicima tog preduze-
ća, osim za godine radnog staža po osnovu kojih su pravo na prenos kapitala bez naknade ostvarili u skladu sa
Zakonom o privatizaciji, a najviše za 35 godina radnog staža po oba osnova.«

U članu 25, stav 1, tačka 4 ZBA stoji:

»da pravo na akcije bez naknade nisu na bilo koji način ostvarili u skladu sa Zakonom o svojinskoj tran-
sformaciji«. (podvlačenje naše)

A u članu 25, stav 1, tačka 5 ZBA stoji:

»da pravo na sticanje kapitala bez naknade nisu u celosti ostvarili u skladu sa Zakonom o privatizaciji.« (pod-
vlačenje naše).

Agencija za privatizaciju, Terazije 23 i Ministarstvo ekonomije i regionalnog razvoja, Bul. Kralja Aleksandra
15, tumače protivustavno član 25, stav 1, tačku 4 ZBA tako što uvode DISKRIMINACIJU RADNIKA I BIVŠIH
ZAPOSLENIH PREMA ZAKONU O SVOJINSKOJ TRANSFORMACIJI, ODNOSNO ZAKONU O PRIVATIZA-
CIJI, što predstavlja ekonomsku diskriminaciju uporedivu sa rasnom diskriminacijom samo zbog boje kože. Radnici i
bivši zaposleni koji su dali DEO GODINA RADNOG STAŽA ZA BESPLATNE AKCIJE PREMA ZAKONU O
PRIVATIZACIJI IMAJU SVA PRAVA NA BESPLATNE AKCIJE ZA PREOSTALE GODINE RADNOG STAŽA,
a radnici i bivši zaposleni koji su dali makar JEDNU GODINU RADNOG STAŽA ZA BESPLATNE AKCIJE PRE-
MA ZAKONU O SVOJINSKOJ TRANSFORMACIJI NEMAJU NIKAKVA PRAVA NA BESPLATNE AKCIJE ZA
PRESOTALE GODINE RADNOG STAŽA. Shodno tome, imamo dve kategorije radnika, jedne radnike višeg reda
koji imaju sva prava, a drugo, radnike nižeg reda koji su lišeni svojih zakonskih prava na besplatne akcije za preostale
godine radnog staža iako su upravo preostale godine radnog staža čuvali za vreme kada se – u konkretnom slučaju -
 2

bude privatizovala Galenika, a dali su manji deo godina radnog staža prilikom privatizacije Galenike-Magmasil ili
Galenike Fitofarmacije, koji su bili delovi istog preduzeća - Galenika.
1.2. Predlagač smatra da pomenuti član ZBA nije terminološki precizno određen i može se tumačiti na
različne načine, pa i protivustavno, što daje prostora lopovima u birokratiji da pronađu tzv. »rupe u zakonu« i pokradu
poštene radnike koji su čitav svoj život uložili u svoje preduzeće, a sada su u čudu kako nemaju prava na besplatne
akcije sopstvene firme za preostale godine radnog staža.
1.3. Predlagač smatra da je navedena odredba ZBA suprotna načelu jednakosti i zabrani svake diskrimi-
nacije, oličenim u članu 21 Ustava Republike Srbije, članu 3 Povelje o ljudskim i manjinskim pravima i građanskim
slobodama Srbije (u daljem tekstu "Povelja"), članu 14 Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih slobo-
da ( u daljem tekstu "Evropska konvencija") i Protokolu br. 12 uz Evropsku konvenciju (Sl. list SCG - Međunarodni
ugovori, br. 9/2003, 5/2005 i 7/2005) kao i članu 26 Međunarodnog pakta o građanskim i političkim pravima (Sl. list
SFRJ, br. 7/71, u daljem tekstu "Pakt"). Isto tako, predlagač smatra da je navedena odredba ZBA suprotna članu 194
Ustava i članu 43 Zakona o privatizaciji.
1.4. Osporena odredba ZBA garantuje prava na besplatne akcije za preostale godine radnog staža samo
onima koji su deo godina radnog staža dali za akcije po Zakonu o privatizaciji, čime su radnici i bivši zaposleni koji su
deo godina radnog staža dali po Zakonu o svojinskoj stavljeni ne samo u znatno nepovoljniji položaj, i to bez razumnog
i objektivnog opravdanja, već i potpuno su diskriminisani, jer su ugrožena njihova ustavna prava koja proizilaze iz
člana 21 Ustava, a i zakonska prava koja proizilaze iz člana 43 Zakona o privatizaciji. Time pomenuti radnici i bivši
zaposleni postaju žrtve diskriminacije samo na osnovu zakona po kome su upisali besplatne akcije.

2. Relevantno materijalno pravo

Član 43 Zakona o privatizaciji („Službeni glasnik RS”, br. 38/01, 18/03, 45/05, i 123/071) glasi:

»Zaposleni imaju pravo na sticanje akcija bez naknade za svaku punu godinu radnog staža u subjektu privati-
zacije. Pravo na sticanje akcija bez naknade može se ostvariti najviše za 35 godina radnog staža.«

Član 21 Ustava Republike Srbije koji govori o ZABRANI DISKRIMINACIJE glasi:

»Pred Ustavom i zakonom svi su jednaki. Svako ima pravo na jednaku zakonsku zaštitu, bez diskriminacije.
Zabranjena je svaka diskriminacija, neposredna ili posredna, po bilo kom osnovu, a naročito po osnovu rase,
pola, nacionalne pripadnosti, društvenog porekla, rođenja, veroispovesti, političkog ili drugog uverenja, imov-
nog stanja, kulture, jezika, starosti i psihičkog ili fizičkog invaliditeta. Ne smatraju se diskriminacijom poseb-
ne mere koje Republika Srbija može uvesti radi postizanja pune ravnopravnosti lica ili grupe lica koja su suš-
tinski u nejednakom položaju sa ostalim građanima«. (podvlačenje naše)

Član 194 Ustava RS koji govori o HIJERARHIJI DOMAĆIH I MEĐUNARODNIH OPŠTIH PRAVNIH AKATA
glasi:

»Pravni poredak Republike Srbije je jedinstven. Ustav je najviši pravni akt Republike Srbije. Svi zakoni i
drugi opšti akti doneti u Republici Srbiji moraju biti saglasni sa Ustavom. Potvrđeni međunarodni ugovo-
ri i opšteprihvaćena pravila međunarodnog prava deo su pravnog poretka Republike Srbije. Potvrđeni međuna-
rodni ugovori ne smeju biti u suprotnosti sa Ustavom. Zakoni i drugi opšti akti doneti u Republici Srbiji ne
smeju biti u suprotnosti sa potvrđenim međunarodnim ugovorima i opšteprihvaćenim pravilima među-
narodnog prava.« (podvlačenje naše)

Član 3 Povelje glasi:

»Svi su pred zakonom jednaki. Svako ima pravo na jednaku zakonsku zaštitu, bez diskriminacije. Zabranjena
je svaka neposredna ili posredna diskriminacija, po bilo kom osnovu, pa i po osnovu rase, boje, pola, nacio-
nalne pripadnosti, društvenog porekla, rođenja ili sličnog statusa, veroispovesti, političkog ili drugog ubeđe-
nja, imovnog stanja, kulture, jezika, starosti ili psihičkog ili fizičkog invaliditeta. Dozvoljeno je privremeno
uvođenje posebnih mera koje su neophodne za ostvarenje ravnopravnosti, potrebne zaštite i napretka za lica ili
grupe lica koja se nalaze u nejednakom položaju, da bi im se omogućilo puno uživanje ljudskih i manjinskih
 3

prava pod jednakim uslovima. Posebne mere iz stava 4 ovog člana se mogu primenjivati samo dok se ne ostva-
re ciljevi zbog kojih su preduzete.«

Član 14 Evropske konvencije sadrži akcesornu zabranu diskriminacije, koja se odnosi samo na prava zaštićena Kon-
vencijom. Ipak, u ovom slučaju je primenljiva i opšta zabrana diskriminacije iz člana 1 Protokola br. 12 uz Evropsku
konvenciju, koji je Srbija i Crna Gora ratifikovala i koji je stupio na snagu 1. aprila 2005. godine; on glasi:

»1. Svako pravo koje zakon predviđa ostvarivaće se bez diskriminacije po bilo kom osnovu kao npr. polu, rasi,
boji kože, jeziku, veroispovesti, političkom i drugom uverenju, nacionalnom ili društvenom poreklu, poveza-
nosti s nacionalnom manjinom, imovini, rođenju ili drugom statusu.«

»2. Javne vlasti neće ni prema kome vršiti diskriminaciju po osnovima kao što su oni pomenuti u stavu 1.«

Član 26 Pakta takođe sadrži opštu zabranu diskriminacije, i glasi:

»Sva su lica jednaka pred zakonom i imaju pravo bez ikakve diskriminacije na podjednaku zaštitu zakona. U
tom smislu, zakon mora da zabranjuje svaku diskriminaciju i da obezbedi svim licima podjednaku i uspešnu
zaštitu protiv svake diskriminacije, naročito u pogledu rase, boje, pola, jezika, vere, političkog ili drugog ube-
đenja, nacionalnog ili socijalnog porekla, imovnog stanja, rođenja ili svakog drugog stanja.«

Takođe, član 19 Ustava utvrđuje ustavno jemstvo ljudskih prava, a član 7 Povelje o ljudskim i manjinskim
pravima propisuju da se ljudska prava zajamčena međunarodnim pravom neposredno primenjuju, član 16 Ustavne
povelje nalaže da ratifikovani međunarodni ugovori i opšteprihvaćena pravila međunarodnog prava imaju primat nad
pravom Srbije i Crne Gore i pravom država članica, dok član 10 Povelje o ljudskim i manjinskim pravima propisuje da
se ljudska i manjinska prava zajamčena tom Poveljom tumače na način kojim se unapređuju vrednosti otvorenog i
slobodnog demokratskog društva, u skladu s važećim međunarodnim jemstvima ljudskih i manjinskih prava i praksom
međunarodnih tela koja nadziru njihovo sprovođenje.

3. Načelo jednakosti i opšta zabrana diskriminacije

3.1. U skladu sa praksom Evropskog suda za ljudska prava, diskriminacija je različit tretman istih ili slič-
nih slučajeva, ali kada za to nema razumnog i objektivnog opravdanja, odnosno ako ne postoji legitiman cilj kome se
teži, ili ne postoji srazmera (proporcionalnost) između cilja i načina na koji se ovaj legitimni cilj želi postići (vidi Bel-
gijski lingvistički slučaj (1968) 1 E.H.R.R. 252, ECHR; Rassmusen protiv Danske, 1984, 7 E.H.R.R. 371, ECHR; Van
der Mussele protiv Belgije, 1983, 6 E.H.R.R. 163, ECHR). 1 Sud je, uz to, izdvojio određene „sumnjive“ osnove razli-
kovanja, kao što su pol, veroispovest ili rasa, koji zahtevaju ispunjenje naročito teškog tereta dokazivanja kako bi se
opravdao nejednak tretman (vidi Hoffmann protiv Austrije, 1993, 17 E.H.R.R. 293, ECHR i Abdulaziz, Cabales i Bal-
kandali protiv Ujedinjenog Kraljevstva, 1985, 7 E.H.R.R. 471, ECHR). U novijoj praksi, Sud je ustanovio i pozitivnu
obavezu države da ljude u različitim situacijama tretira različito, srazmerno njihovoj različitosti (vidi Thlimmenos pro-
tiv Grčke, ECHR, App. No. 34369/97 (2000)).

3.2. Dakle, po praksi Evropskog suda, kao i Komiteta UN za ljudska prava, ispitivanje diskriminatornog
karaktera nekog pravnog ili faktičkog akta odvija se u dva koraka: utvrđivanja postojanja različitog postupanja prema
ljudima u istim ili sličnim situacijama (za šta teret dokazivanja leži na podnosiocu predstavke) i postojanja eventualnog
objektivnog i razumnog opravdanja za takvo razlikovanje (za šta teret dokazivanja leži na tuženoj državi). Sličnu meto-
dologiju je usvojio i Ustavni sud, kada je u slučaju IU broj 358/95 2 našao da nije u saglasnosti s tadašnjim Ustavom
odredba Zakona o nasleđivanju, koja je propisivala da je vojni obveznik koji izbegne vojnu obavezu nedostojan za
nasleđivanje, nezavisno od bilo kakvog moralnog prekršaja prema samom ostaviocu:

1
Presude Evropskog suda za ljudska prava se mogu naći na http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/search.asp?skin=hudoc-en .
2
Odluka Ustavnog suda Republike Srbije, IU broj 358/95 od 25. septembra 2003. godine, objavljena u Sl. glasniku RS,
br. 101/2003 od 17. oktobra 2003. godine.
 4

U konkretnom slučaju međutim, ograničenje prava na nasleđivanje, kao i prava testamentalnog raspolaganja
učinjena su radi ostvarivanja dužnosti odbrane zemlje. Na taj način je jedno Ustavom zajemčeno pravo, ogra-
ničeno da bi se doprinelo ostvarivanju jedne Ustavom postavljene dužnosti, čime je zanemaren princip jedins-
tva ustava, koji obavezuje zakonodavca da vodi računa o vrednostima koje su Ustavom zajemčene, tako što će
jedno Ustavom zajemčeno pravo ograničiti radi drugog samo ako je to neophodno. Navedenim odredbama
Ustava nije predviđeno ograničenje slobode raspolaganja imovinom za slučaj smrti, niti je takva mogućnost
izričito rezervisana za zakon, pa je stoga nesaglasna s Ustavom zakonska odredba koja uskraćuje pravo osta-
vioca da slobodno raspolaže svojom imovinom, pa i da je ostavi nasledniku, koji je napustio zemlju da bi
izbegao vojnu obavezu, jer vojni obveznici podležu krivičnim sankcijama u slučaju izbegavanja dužnosti na
osnovu vojne obaveze.

Osporene odredbe Zakona, po oceni Suda, nesaglasne su i sa članom 13 tadašnjeg Ustava koji uspostavlja
princip pravne jednakosti građana, odnosno nediskriminacije i koji zabranjuje da se - bez razloga - ono što je
isto ili bitno slično nejednako pravno tretira, a ono što je bitno različito, da se tretira pravno jednako, kao što je
to u konkretnom slučaju učinjeno propisivanjem ograničenja naslednih prava određene kategorije vojnih
obveznika. (kurziv naš)

4. Postojanje različitog tretmana

4.1. Prvo, predlagač smatra da je član 25, stav 1, tačka 5 ZBA suprotan članu 21 Ustava. Član 21 Ustava
RS govori o ZABRANI DISKRIMINACIJE. ZABRANJENA JE SVAKA DISKRIMINACIJA, NEPOSREDNA ILI
POSREDNA, PO BILO KOM OSNOVU. Međutim, svedoci smo da je Agencija za privatizaciju uvela DISKRIMI-
NACIJU PO OSNOVI DODELE BESPLATNIH AKCIJA ZAPOSLENIH I BIVŠIH ZAPOSLENIH U FIRMAMA
KOJE SE PRIVATIZUJU. Neki radnici i bivši zaposleni, prema pogrešnom tumačenju člana 25, stav 1, tačka 5 ZBA
od strane Agencije za privatizaciju koje je suprotno Ustavu, imaju pravo da za sve godine radnog staža dobiju besplatne
akcije, dok drugi ako su dali čak samo jednu godinu radnog staža za akcije sopstvene firme prema Zakonu o svojinskoj
transformaciji to pravo nemaju. ONI SU, DAKLE, KAŽNJENI ŠTO SU VEROVALI U SVOJU FIRMU I ČUVALI
PREOSTALE GODINE RADNOG STAŽA ZA DAN KADA SE NJIHOVA FIRMA, U OVOM SLUČAJU GALE-
NIKA, BUDE PRIVATIZOVALA. Dakle, reč je o diskriminaciji zaposlenih i bivših zaposlenih, jedni zaposleni i bivši
zaposleni su prvog reda i imaju sva prava koja su predviđena Zakonom o privatizaciji i ZBA, a drugi su lišeni svojih
osnovnih ljudskih, pravnih i ustavnih prava.

4.2. Drugo, predlagač smatra da je član 25, stav 1, tačka 5 ZBA suprotan članu 194 Ustava koji govori o
hijerarhiji pravnih akata. Nijedan član zakona ne može biti u suprotnosti sa vrhovnim zakonodavnim aktom država –
Ustav. Shodno rečenom, član 25, stav 1, tačka 4 ZBA može da se ispravno tumači samo na taj način da oni zaposleni i
bivši zaposleni koji su dali SVE godine radnog staža za besplatne akcije po Zakonu o svojinskoj transformaciji ne
mogu imati prava na besplatne akcije, ali zaposleni ili bivši zaposleni koji su dali samo DEO godina radnog staža čuva-
jući preostale mukom zarađene godine staža za privatizaciju sopstvene firme u budućnosti, moraju po zakonu i Ustavu
IMATI PRAVO NA BESPLATNE AKCIJE ZA PREOSTALE GODINE RADNOG STAŽA AKO NEĆEMO DA
DISKRIMINIŠEMO ZAPOSLENE I BIVŠE ZAPOSLENE I AKO NUŽNO MORAMO DA ZAKON USKLADIMO
SA USTAVOM REPUBLIKE SRBIJE. Otuda je tumačenje člana 25, stav 1, tačka 4 ZBA od strane Agencije za priva-
tizaciju i Ministarstva ekonomije PRITIVUUSTAVNO, JER JE SUPROTNO ČLANU 21 USTAVA RS KOJI
GOVORI O ZABRANI SVAKE DISKRIMINACIJE, POSREDNE ILI NEPOSREDNE, A U SUPROTNOSTI JE I SA
ČLANOM 43 ZAKONA O PRIVATIZACIJI U KOME SE JASNO KAŽE DA ZAPOSLENI IMAJU PRAVO NA
BESPLATNE AKCIJE ZA SVAKU PUNU GODINU RADNOG STAŽA DO 35 GODINA RADNOG STAŽA.

4.3. Treće, predlagač smatra da je član 25, stav 1, tačka 5 ZBA suprotan članu 43 Zakona o privatizaciji.
U konkretnom slučaju, Agencija za privatizaciju je odbila upis besplatnih akcija za većinu radnika i bivših zaposlenih
Galenike zbog člana 25, stav 1, tačka 4 Zakona o pravu na besplatne akcije u kojem se veli da pravo na besplatne akcije
nemaju oni koji su ih na bilo koji način ostvarili u skladu sa Zakonom o svojinskoj transformaciji (tačka 4), a imaju
pravo oni koji je nisu ostvarili u celosti skladu sa Zakonom o privatizaciji (tačka 5). To konkretno znači da oni radnici i
bivši zaposleni koji su dali deo godina radnog staža, a to znači koji su dali makar i jedan mesec radnog staža i upisali
akcije Galenike Fitofarmacije i Galenike Magmasil, koji su bili delovi iste firme – Galenika, do 7.7.2001. godine kada
je Zakon o privatizaciji počeo da važi, ne mogu da imaju pravo na besplatne akcije Galenike za preostale godine radnog
staža, budući da je tada važio Zakon o svojinskoj transformaciji. A da su iste godina radnog staža dali za besplatne
 5

akcije Galenike Fitofarmacija i Galenika Magmasil posle 7.7.2001. kada je počeo da važi novi Zakon o privatizaciji,
svi oni radnici i bivši zaposleni koji su dali deo godina radnog staža za besplatne akcije Galenike Fitofarmacija i Gale-
nike Magmasil imali bi prava besplatne akcije za preostale godine radnog staža.. Na taj način Agencija za privatizaciju
PROTIVUSTAVNO tumači zakon na sledeći način: radnici i bivši zaposleni koji su upisali besplatne akcije za deo
godina radnog staža nakon 7.7.2001. po Zakonu o privatizaciji imali bi pravo na besplatne akcije za preostale godine
radnog staža, ali ako su upisali iste besplatne akcije za iste godine radnog staža do 7.7.2001. po Zakonu o svojinskoj
transformaciji, ne bi mogli imati pravo na besplatne akcije Galenike za preostale godine radnog staža.

No, takvo naopako tumačenje tačke 4 člana 25, stav 1 ZBA znači da pravo na besplatne akcije za preostale
godine staža nemaju čak ni oni koji su dali samo JEDNU godinu staža čuvajući preostale za buduću privatizaciju sops-
tvene firme, što je nužno u suprotnosti sa članom 21 Ustava koji govori o zabrani svake diskriminacije, posredne ili
neposredne, a u suprotnosti je i sa članom 43 Zakona o privatizaciji u kome se veli da zaposleni imaju pravo na bespla-
tne akcije za svaku punu godinu radnog staža do 35 godine radnog staža. Dakle, postoji diskriminacija radnika samo na
temelju Zakona na osnovu kojeg su upisali akcije što je direktno suprotno članu 21 Ustava RS, a i članu 43 Zakona o
privatizaciji. Na takav način se radnici i bivši zaposleni diskriminišu na radnike i bivše zaposlene nižeg reda, bez ikak-
vih prava, i radnike i bivše zaposlene višeg reda sa svim pravima na besplatne akcije. Jer, PROTIVUSTAVNO je samo
na temelju Zakona o svojinskoj transformaciji i Zakona o privatizaciji vršiti diskriminaciju radnika i bivše zaposlene.
To je isto kao i rasna diskriminacija samo po boji kože, a Agencija za privatizaciju i Ministarstvo ekonomije su uveli
diskriminaciju samo po Zakonu o svojinskoj transformaciji, odnosno privatizaciji, a takva diskriminacija je protivusta-
vna i direktno krši član 21 Ustava RS, a u suprotnosti je i sa članom 43 Zakona o privatizaciji.

5. Nepostojanje objektivnog i razumnog opravdanja

5.1. Navedeno razlikovanje radnika, zaposlenih i bivših zaposleni na osnovu zakona o privatizaciji po
kojem su upisali besplatne akcije predstavlja diskriminaciju i ne može se ničim opravdati. Takvo razlikovanje je Usta-
vom zabranjeno i na zakonodavca stavlja posebno težak teret da bi ovakvo razlikovanje opravdao kad se ono ne može
ničim opravdati. Ono što razlikovanje u ovom konkretnom slučaju čini diskriminacijom, i što samim tim dovodi do
neustavnosti osporene odredbe ZBA, jeste nedostatak objektivnog i razumnog opravdanja usled nepostojanja bilo kak-
vog legitimnog cilja za ovakvo razlikovanje.

5.2. Između Zakona o svojinskoj transformaciji i Zakona o privatizaciji ne može postojati nikakva razlika
po pravu na besplatne akcije, jer i po jednom i po drugom zakonu radnici i bivši zaposleni imaju pravo na besplatne
akcije svog preduzeća prema punim godinama radnog staža.

U članu 12, stav 2 Zakona o svojinskoj transformaciji (»Službeni list SRJ« 29/1997) stoji:

»Zaposleni imaju pravo na sticanje akcija čija je nominalna vrednost 400 DEM u dinarskoj protivvrednosti
za svaku punu godinu radnog staža u subjektu iz člana 11. stav 2. ovog zakona (u daljem tekstu: akcije po
osnovu upisa).« (podvlačenje naše)

Član 43 Zakona o privatizaciji („Službeni glasnik RS”, br. 38/01, 18/03, 45/05, i 123/071) glasi:

»Zaposleni imaju pravo na sticanje akcija bez naknade za svaku punu godinu radnog staža u subjektu priva-
tizacije. Pravo na sticanje akcija bez naknade može se ostvariti najviše za 35 godina radnog staža.« (podvlače-
nje naše)

Član 46 Zakona o privatizaciji glasi:

»Zaposleni imaju pravo na sticanje akcija bez naknade, u skladu sa članom 43. stav 2. Zakona, u postupku
prodaje putem javne aukcije, čija je ukupna nominalna vrednost 200 eura u dinarskoj protivvrednosti po
zvaničnom kursu na dan objavljivanja javnog poziva iz člana 44. Stav 1. Zakona, za svaku punu godinu rad-
nog staža«.
 6

Shodno gore navedenom, i Zakon o svojinskoj transformaciji i Zakon o privatizaciji predviđaju da

zaposleni i bivši zaposleni imaju pravo na besplatne akcije svog preduzeća za svaku punu godinu radnog staža u
dinarskoj protivvrednosti od 400 DEM, po Zakonu o svojinskoj transformaciji, odnosno 200 eura po Zakonu o
privatizaciji. Kurs DEM prema evru je bio i ostao 2:1, tako da je i vrednost akcija po punoj godini radnog staža
u potpunosti istovetna. Očito je da NEMA NIKAKVIH OBJEKTIVNIH RAZLOGA DA SE ČINI DISKRIMI-
NACIJA RADNIKA I DA SE ODUZIMA PRAVO NA BESPLATNE AKCIJE ZA PREOSTALE GODINE
RADNOG STAŽA ZAPOSLENIMA I BIVŠIM ZAPOSLENIMA KOJI SU DALI MAKAR I JEDNU GODINU
RADNOG STAŽA PO ZAKONU O SVOJINSKOJ TRANSFORMACIJI ZA NPR. AKCIJE GALENIKE-
MAGMASIL ILI GALENIKE-FITOFARMACIJA.

5.3. Problem je i u tome što je tumačenje ZBA, pre svega člana 25, stav 1, tačka 4 od strane Agencije za
privatizaciju PROTIVUSTAVNO. Pomenuti član ZBA nije terminološki precizno određen i može se tumačiti na razli-
čite načine, pa i protivustavno, što daje prostora da se pronađu tzv. »rupe u zakonu« i stekne protivpravna i protivusta-
vna materijalna korist, a na štetu legitimnih nosilaca prava na besplatne akcije.

6. Dispozitiv

Predlagač smatra da je na Ustavnom sudu da pronađe pravi način da otkloni neustavnu situaciju koja je izaz-
vana nepriznavanjem određenih bitnih prava pre svega radnicima i bivšim zaposlenim Galenike koji su dali deo godina
svog radnog staža za akcije Galenike-Magmasil i Galenike-Fitofarmacija, koji su bili delovi istog preduzeća – Galeni-
ka, a čuvali su preostale godine radnog staža za besplatne akcije Galenike-Lekovi. Učinjena je protivustavna diskrimi-
nacija radnika i bivših zaposlenih po zakonu o privatizaciji, čime je oštećena i diskriminisana većina radnika i bivših
zaposlenih Galenike. Otuda pozivam Ustavni sud da iskoristi svoje pravo iz člana 62 Zakona o postupku pred Ustavnim
sudom i pravnom dejstvu njegovih odluka i ukaže Narodnoj skupštini kako da izjednači u pravima na besplatne akcije
one koji su obespravljeni i diskriminisani a koji su deo mukom sticanog radnog staža dali za akcije po Zakonu o svojin-
skoj transformaciji sa onima koji imaju prava na besplatne akcije za preostale godine radnog staža, jer su deo godina
radnog staža dali za akcije po Zakonu o privatizaciji. U prethodnom postupku smo dokazali da je reč o diskriminaciji, a
da suštinskih razlika između dva zakona nema kada je reč o pravu radnika na besplatne akcije, te da shodno tome nema
nikakvog racionalnog načina da se opravda takva diskriminacija radnika samo prema zakonu o privatizaciji – a što
zapravo predstavlja protivpravnu diskriminaciju njihovih prava na besplatne akcije. Predlažem da Ustavni sud tako
normira član 25, stav 1, tačku 4 ZBA da bude u skladu s Ustavom i načelom jednakosti i zabrane diskriminacije, a to
znači da je izjednači u tekstu sa članom 25, stav 1, tačkom 5 ZBA čime bi se izjednačila prava onih koji su dali deo
godina radnog staža za akcije po Zakonu o svojinskoj transformaciji sa onima koji su dali deo godina radnog staža po
Zakonu o privatizaciji. Sud bi to mogao da učini kontrolom ustavnosti člana 25, stav 1, tačka 4 ZBA, kako se ovde
predlaže, ili kontrolom ustavnosti svih propisa koji garantuju da će prava na besplatne akcije onih koji su upisali akcije
za deo godina radnog staža po Zakonu o svojinskoj transformaciji biti izjednačena sa pravima onih koji su upisali akci-
je za deo godina radnog staža po Zakonu o privatizaciji. Na osnovu svega iznetog, predlagač traži da Ustavni sud done-
se sledeću
ODLUKU

Utvrđuje se da odredba člana 25, stav 1, tačka 4 ZBA (Sl. glasnik RS br. 123/2007 od 26.12.2007. godi-
ne) u delu koji glasi »na bilo koji način« nije u saglasnosti s Ustavom, niti sa članom 43 Zakona o privatizaciji, i
da taj deo odredbe treba zameniti sa terminom »u celosti«.

Time bi se u potpunosti izjednačila prava radnika i bivših zaposlenih koji su deo godina radnog staža dali za
besplatne akcije po Zakonu o svojinskoj transformaciji sa pravima radnika i bivših zaposlenih koji su deo godina rad-
nog staža dali za besplatne akcije po Zakonu o privatizaciji. Time bi tačke 4 i tačke 5 pomenute odredbe ZBA bile
ujednačene i bila bi sprečena svaka daljnja mogućnost diskriminacije.
U Beogradu, 17. 03. 2010. godine
mr Aleksandar K. Mitrović
Mihaila Gavrilovića 29
121609 Beograd-Vračar
i oko 250 dole potpisanih radnika Galenike
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31