Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
ြဲ ား သပိတေ
္ မွာက္ျခင္း
ေရြးေကာက္ပအ
ြဲ ား သပိတေ
္ မွာက္ရျခင္း အေၾကာင္းရင္းမ်ား
ပထမတခ်က္က ႏိုင္ငေ
ံ ရးတည္ျငိမ္မွဳ အားနည္းခ်က္ (Lack of Political Stability) ျဖစ္ျပီး၊ ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ ပါတီစနစ္
အခ်ိဳ႕ကလဲ ႏိုငင
္ ံေရးပါတီေတြ ေရြးေကာက္ပြဲသပိတ္ေမွာက္ရျခင္း အေၾကာင္းရင္းဟာ တရားမွ်တမွဳမရွိျခင္းေၾကာင့္ တခုတည္း
ဆိုၾကပါတယ္။
ႏိုင္ငေ
ံ ရးမတည္ျငိမ္မွဳေၾကာင့္ ေပၚေပါက္လာတဲ့ reflexive reaction ေၾကာင့္လား၊ ေသခ်ာေပါက္ျဖစ္ႏိုင္ေခ် အရွံဳးေၾကာင့္လား
ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။
ဗင္နဇ
ီ ြဲလား ေရြးေကာက္ပြဲသပိတ္မွာလဲ Chavez က 'မဲခိုးတယ္ဆိုတာဘာကို ေျပာတာလဲ။ အတိုက္အခံေတြဘက္မွာ လူထုရဲ႕
ႏိုင္ငေ
ံ ရးလုပ္ၾကံတာပဲ' လို႕ ဆိုခဲ့ဖူးပါတယ္။
ႏိုင္ငေ
ံ ရးပညာရွင္ Beaulieu နဲ႕ Hyde ကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲသပိတ္ေတြဟာ ႏိုင္ငံတကာက
မရႏိင
ု ္မယ့္ overt fraud ေတြကို အသံုးျပဳျပီး အတိုက္အခံႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြ အရွံဳးေပၚေအာင္ ျပဳလုပ္လာပါတယ္။
ေလ့ရွိၾကပါတယ္။
သပိတအ
္ မ်ိဳးအစားမ်ား
သူတို႕ပါတီရဲ႕ ႏိင
ု ္ငံေရးပန္းတိုင္ေရာက္ရွိေရးကို ျပည္သူလူထုနဲ႕ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းက ကူညီေဆာင္က်ဥ္း
ျပဳလုပ္လာမယ္လို႕ ယူဆထားၾကပါတယ္။
လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအင္အားနဲ႕ အမာခံလူထုအင္အား ျပည့္စံုေတာင့္တင္းတဲ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြကေတာ့ Fearonian
အတိုက္အခံႏိုင္ငံေရးပါတီၾကီးတခုအပါအ၀င္ ႏိင
ု ္ငံေရးပါတီငယ္မ်ား၊ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ပူးေပါင္းပါ၀င္ေလ့ရွိေပမယ့္
ႏိုင္ငေ
ံ ရးအဖြဲ႕အစည္းအားလံုးက ညီညီညြတ္ညြတ္ စုေပါင္းဆင္ႏႊဲတဲ့ (Unified opposition election boycott) ကေတာ့
ခုႏွစမ
္ ွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ဂ်ေမကာ ေရြးေကာက္ပြဲသပိတ္ေတြမွာ အတိုက္အခံႏိုင္ငံေရးပါတီအမ်ားစုက ေရြးေကာက္ပြဲမွာ
ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ျခင္း စတာေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္က ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ Cote d’Ivoire ေရြးေကာက္ပြဲသပိတ္နဲ႕ ၁၉၉၇
သတ္မွတ္ႏိုင္ပါတယ္။
သပိတ္အမ်ိဳးအစားေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။
ေရြးေကာက္ပသ
ြဲ ပိတေ
္ မွာက္ျခင္း၏ ႏိင
ု င
္ ံေရးအခင္းအက်င္း
ၾကိဳးပမ္းမွဳေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
အႏိင
ု ္ရဖို႕အတြက္ကိုပဲ နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႕ ၾကိဳးပမ္းေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါကို ျပည္သူေတြက မရိပ္မိတဲ့ အခ်ိန္ေတြနဲ႕ ရိပ္မိေပမယ့္
ႏိုင္ငေ
ံ ရးႏိုးၾကားမွဳ ေရခ်ိန္က ေလ်ာ့ပါးေနတဲ့ အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ ဆိုရင္ ဒီေရြးေကာက္ပြဲမွာ လူထုပါ၀င္မွဳ ရာခိုင္ႏွဳန္းျမင့္မားျပီး
အခင္းအက်င္းေတြ လိုအပ္ပါတယ္။
ႏိုင္ငေ
ံ ရးအခင္းအက်င္းပံုစံေတြ ရွိရပါမယ္။ ဦးေဆာင္မယ့္ အတိုက္အခံအဖြဲ႕ဟာ ႏိုင္ငံေရးပါတီၾကီးတခု ျဖစ္တယ္ဆိုရင္
ႏိုင္ငေ
ံ ရးပညာရွင္ Olson က privileged group လို႕ ေခၚေ၀ၚသံုးစြဲခဲ့တဲ့ သပိတ္ေခါင္းေဆာင္ အုပ္စုတစုကို ဖြဲ႕စည္းထားဖို႕
အရွန
ိ ္ျမွင့္ဦးေဆာင္ရမယ့္ အုပ္စုျဖစ္ေနလို႕ပါပဲ။
ႏိုင္ငေ
ံ ရးအခင္းအက်င္းကို ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္မွသာ အစိုးရအား တရားမ၀င္အစိုးရအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္း (de
သံတမန္ ဆက္ဆံေရးအုပ္စင
ု ယ္ေလးေတြ ဖြဲ႕စည္းျပီး၊ ႏိုင္ငံတြင္းမွာ ေရာက္ရွိေနတဲ့ ႏိုင္ငံတကာသံရံုးမ်ားနဲ႕ diplomatic
ႏိုင္ငေ
ံ ရးပန္းတိုင္ ခ်မွတ္ထားရင္ေတာ့ Major Fearonian Boycott ကို ေရြးခ်ယ္ေဖာ္ေဆာင္ရမွာပါ။ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပတဲ့
ႏိုင္ငေ
ံ ရးအခင္းအက်င္းေတြ မတူပါဘူး။
ရွိလာခဲ့ရင္ ေပၚထြက္လာတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းေတြက Major Fearonian Boycott လိုလို၊ Major Gandhian boycott
ႏိုင္ငေ
ံ ရး အခင္းအက်င္းက Major Fearonian Boycott ျဖစ္ေနျပန္ရင္လဲ ဆင္ေတာ္နဲ႕ ခေလာက္ျဖစ္ျပီး တပ္ကၽြံတာေတြ၊
ေရြးေကာက္ပသ
ြဲ ပိတ၏
္ ေရတိႏ
ု ိုငင
္ ေ
ံ ရးအက်ိဳးဆက္မ်ား
Major boycott ေတြကေတာ့ Minor boycott ေတြထက္ ပိုျပီး ၾကီးမားတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအက်ိဳးဆက္ေတြ ရွိပါတယ္။ Major
ႏိုင္ငေ
ံ ရးအက်ိဳးဆက္ေတြက မတူညီျပန္ပါဘူး။
ႏိုင္ငေ
ံ ရးပညာရပ္ကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား ပါ၀င္မဲေပးမယ့္ လူဦးေရ အေရအတြက္ကို voter turnout လို႕ သံုးစြဲပါတယ္။
Fearonian boycott ကို ျပဳလုပ္သူေတြကလဲ voter turnout နည္းပါးျခင္းအားျဖင့္ အစိးု ရကို ဆန္႕က်င္သူအေရအတြက္
ႏိုင္ငေ
ံ ရး အက်ိဳးဆက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲျပီးဆံုးသြားခ်ိန္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲသပိတ္ ထိေရာက္မွဳရွိမရွိကို တိုင္းတာႏိုင္တဲ့
နည္းလမ္းတခုလဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ႏိုင္ငေ
ံ ရးပါတီေတြအေနနဲ႕ ဒီလို voter mobilization ကို တဘက္က လုပ္ေနစဥ္မွာပဲ ျပည္သူလူထုကို မဲမေပးပဲေနဖို႕
တျပိဳင္နက္တည္းမွာပဲ voter turnout နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အစိုးရေတြက ျပဳလုပ္တတ္တဲ့ election fraud ေတြကို
အစိးု ရကလဲ မသိတာ မဟုတ္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ အစိုးရနဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲရဲ႕ သိကၡာကို ထိန္းဖို႕အတြက္ voter turnout
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏင
ို ္ငံမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲသပိတ္ေၾကာင့္ မဲေပးသူ သံုးဆယ့္ေလး ရာခိုင္ႏွဳန္း က်ဆင္းသြားခဲ့ဖူးပါတယ္။
၂၀၀၀ ခုႏစ
ွ ္မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ဘယ္လ္လားရပ္စ္ ေရြးေကာက္ပြဲသပိတ္မွာေတာ့ မဲေပးသူ ရာခိုင္ႏွဳန္းက မက်ဆင္းသြားခဲ့ပါဘူး။
၁၉၉၂ ခုႏွစ္နဲ႕ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္တို႕မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ Cameroon ေရြးေကာက္ပြဲသပိတ္မွာေတာ့ မဲေပးသူ ရာခိုင္ႏွဳန္းက မက်ဆင္းပဲ
ေရတိုႏိုင္ငံေရးအက်ိဳးဆက္လို႕ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။
သပိတ္ဦးေဆာင္တဲ့ ႏိုင္ငေ
ံ ရးပါတီ ေခါင္းေဆာင္က သပိတ္ေမွာက္သူမ်ားမွ စည္းကမ္းရွိၾကရန္နဲ႕ အကယ္၍ အစိုးရဘက္မွ
ႏိုင္ငေ
ံ ရးပညာရွင္ Wilkinson ဆိုသူကေတာ့ election-related violence ဟာ အတိုက္အခံႏိုငင
္ ံေရးသမားေတြနဲ႕
မဆိုႏိုင္ပါဘူး။
ေရြးေကာက္ပသ
ြဲ ပိတ၏
္ ေရရွညႏ
္ ိုငင
္ ေ
ံ ရးအက်ိဳးဆက္မ်ား
ႏိုင္ငေ
ံ ရးပညာရွင္ Dahl က တိုင္းျပည္တခုမွာ
ေရးသားေဖာ္ျပထားခဲ့ပါတယ္။
စစ္မန
ွ ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲကေတာ့ ဒီမိုကေရစီစနစ္က်င့္သံုးဖို႕အတြက္ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္တဲ့ essential condition တခုပဲ
ႏိုင္ငေ
ံ ရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွဳ (Political Reform) ကို ဦးတည္သြားေစႏိုင္ပါတယ္။ (၁၉၉၇) ခုႏွစမ
္ ွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အင္ဒိုနီးရွား
ႏိုင္ငေ
ံ ရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွဳမ်ားစြာကို အစိုးရက လုပ္ေပးခဲ့ရပါေတာ့တယ္။
ႏိုင္ငေ
ံ ရးပါတီမ်ားမွ ျပည္သူ႕ဘ႑ာေငြသံုးစြဲခြင့္ ဘတ္ဂ်က္ခ်မွတ္ျခင္း၊ proportional representation electoral system
နိဂုးံ
ႏိုင္ငံတႏိုင္ငမ
ံ ွာ ေရြးေကာက္ပြဲ သပိတ္ေတြ ေပၚထြက္လာတဲ့အခါ လူအမ်ားၾကားမွာ ေရပန္းစားတဲ့ ေဆြးေႏြးခ်က္ေလး တခု
အရွန
ိ ္ျမွင့္ေရးအတြက္လား ဆိုတာက ၾကိဳတင္ ေဖာ္ထုတ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါမွလဲ သင့္ေလ်ာ္မယ့္ ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္း
ရွိမရွိဆိုတာနဲ႕ပဲ တိုင္းတာၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ရည္ညန
ႊ း္ ကိးု ကား။
Ahmed, Nizam (2001) 'Bangladesh. Elections in Asia and the Pacific: A Data Handbook- Vol. 1', Middle East,
Central Asia, and South Asia, Dieter Nohlen, Florian Grotz, and Christof Hartmann (eds), Oxford: Oxford
University Press.
Bratton, Michael & Nicholas van de Walle (1992) Democratic Experiments in Africa: Regime Transitions in
Bratton, Michael (1998) 'Second Elections in Africa', Journal of Democracy 9, no.3: 18- 33.
Crain, Mark, Donald R. Leavens & Lynn Abbot (1987) 'Voting and Not Voting at the Same Time', Public
Dahl, Robert A. (1971) Polyarchy: Participation and Opposition, New Haven: Yale University Press.
Huntington, Sammuel P. (1991) The Third Wave: Democratization in the Late Twentieth Century, Norman;
Hyde, Susan Dayton & Emily Beaulieu. (2004) 'Election Boycotts, Election Observers, and Competition: Do
international election observers give parties an incentive to boycott elections?', Presented at the American
Mainwaring, Scott & Timothy R. Scully. (1995) Building Democratic Institutions: Party Systems in Latin
Nelson, Michael H. (2001) Thailand. Elections in Asia and the Pacific: A Data Handbook, Vol. II- South East
Asia, East Asia, and the South Pacific, iDieter Nohlen, Florian Grotz & Christof Hartmann (eds) Oxford:
Schedler, Andreas (2002) 'Elections without Democracy: The Menu of Manipulation', Journal of Democracy
13, no.2.
Schelling, Thomas C. (1978) Micromotives and Macrobehavior, New York: W.W. Norton & Company.