BAB 22

BAB

PLURALITI DAN
MASYARAKAT PLURALISTIK
DI MALAYSIA
1
 PENDAHULUAN

• Masyarakat Asia tenggara secara semula jadinya hidup dlm

kepluralitian , tanpa paksaan oleh mana2 pihak / kuasa
• Asia Tenggara menjadi tempat pertemuan pelbagai tamadun dan
budaya utama dunia
• Ciri pluraliti ini (yg fleksibel sifatnya) kemudian musnah dgn
kedatangan kuasa kolonial dan imperial Eropah
• Mereka bongkar-musnah, dan perkenalkan sistem2 kerajaan mereka
serta pecah/bahagikan wilayah ini kpd satu komuniti masyarakat
plural.

2
Samb…

• Pembentukan masyarakat berubah kpd bercirikan

pemaksaan dan perbezaan.
• Masyarakat Plural memperkenalkan masyarakat migran
yg dipaksa datang dan dipaksa bergaul dgn masyarakat &
sistem yg sedia ada dlm masyarakat peribumi.
• Masyarakat migran itu pula dtg dr pelbagai tamadun
(China & India) yg dibawa masuk utk jadi buruh

3
PLURALISME BUDAYA ALAM
MELAYU

ALAM MELAYU

PRA PENJAJAH

PLURALISME
ERA PENJAJAH

MASYARAKAT PLURALISTIK
4
 PERSAMAAN & PERBEZAAN
(Pluraliti & masyarakat Plural)

JENIS MASYARAKAT
• zmn pluraliti dgn zaman masyarakat
plural adalah SAMA iaitu masyarakat yg
PERSAMAAN pelbagai bangsa (spt Melayu, Cina, India,
Arab,Eropah dll)

PROSES PEMBENTUKANNYA
• Zaman Pluraliti :
pembentukannya secara semula jadi (1)
PERBEZAAN
• Zaman masyarakat plural :
pembentukannya adalah secara paksa (2)

5
 HURAIAN (1)
Mereka datang berdagang secara sukarela utk cari kehidupan dan
kekayaan
mereka dtg bersama ahli keluarga, kadangkala mereka bersepakat
utk tinggal terus/menetap- keputusan scr bersama ini
menyebabkan hidup mereka tenang
KESANNYA: wujud interaksi yg harmoni dgn penduduk, alam
sekitar dan sistem sosial-politik-agama di tempat baru itu
mereka sanggup juga berkahwin dgn masyarakat tempatan
(asimilasi) – seperti masyarakat Cina baba & nyonya
amalan dan adat resam yg diamalkan oleh pendatang juga
diterima pakai oleh penduduk tempatan seperti adat bersanding,
manggar, bunga telor iaitu hasil asimilasi dgn pendtg India.

6
 Huraian (2)

• Pendatang asing dari China dan India di bawa masuk demi

kepentingan ekonomi-politik Inggeris
• Mereka didatangkan khas utk kerja sbg buruh
• Buruh2 Cina: di lombong2 bijih timah dan emas
• Buruh India: diladang getah
• Mereka dtg tanpa keluarga bersama
• KESANNYA: hasrat utk pulang ke negara asal tidak pernah
padam dr jiwa mereka, gagal berasimilasi dgn penduduk
tempatan, alam sekitar sistem politik-sosial-agama.
• Tapi niat nak kembali tidak tercapai, akhirnya mereka wujudkan
kelompok masyarakat dgn sistem sosio-politik-agama mereka
sendiri.
• Akibatnya, wujud kelompok2 masyarakat yg hidup dgn dunia mrk
sendiri- terasing dr kelompok yg lain walau di tempat yg sama

7
PEMBENTUKAN PLURALITI DI ALAM MELAYU

A) Hubungan dgn China dan India

– Hubungan telah lama wujud :
a) melalui perdagangan
b) tempat persinggahan
c) tempat menuntut ilmu
– Kedudukan Alam Melayu diantara timur dan barat
– Tanpa sedar sebenarnya wujud sebuah institusi
pengajian tinggi agama di alam melayu (Sri Vijaya)
yg menjd tumpuan cerdik pandai agama, khususnya
Hinduisme utk dalami pengajian mereka. Ia wujud
abd ke 7M, ada 1000 penuntut
8
 B) Zaman hinduisme dan Buddhisme

• Hinduisme & Buddhisme sebenarnya tidak memberi kesan besar dlm

kehidupan rakyat biasa di alam Melayu
• Sbb itu jarang terdapat nama2 yg bercorak hindu dan buddha di
kalangan anak2 rakyat biasa.
• Ini berbeza dgn Islam, hampir kesemua nama2 diberikan
berdasarkan nama2 Islam
• Juga tidak ada kitab2 besar spt falsafah, ketuhanan, fizik dsbgnya
berasaskan Hindu & Buddha di alam Melayu kecuali kitab2
keseniaan
• Hindu & Buddha diterima baik di kalngan pemerintah alam melayu
sebelum kedatangan Islam.
• Ia ada impak politik kerana mitos hinduisme mengatakan raja adalah
anak tuhan yg diutus ke bumi, rakyat perlu taat dan patuh
• Kebesaran raja2 ini digambarkan melalui candi2

9
 KEMUNCAK PLURALITI :
MELAKA SEBAGAI KERAJAAN MELAYU
ISLAM

1) PEMERINTAHAN
• Kehebatan Empayar Melaka (yg menjadi pusat
pertemuan pedagang seluruh dunia) diakui sehingga
digelar “The Venice of the East’
• Pegawai istananya terdiri dr pelbagai bangsa (dtg
berdagang & menetap).
• Perlembagaan Melaka berdasarkan ajaran Islam –
Hukum Kanun Melaka & Undang-undang Laut
Melaka
• Tidak wujud unsur2 terorisme dlm pemerintahan
kerajaan Melaka

10
 2) PERDAGANGAN

• Hasil pentadbiran yg cekap dan pemerintahan terbuka,

perdagangan dapat berjalan dgn lancar dan maju
• Keselamatan laut drpd ancaman perompak dan lanun
dpt dikawal, ini menjamin suasana yg aman dan
selamat kpd pedagang
• Kepulauan Melayu sgt terkenal dgn rempah ratus yg
dianggap mewah pd ketika itu
• Sbb itulah pedagang seluruh pelusok dunia dtg ke
Melaka utk mendapatkannya.

11
 3) KEPENDUDUKAN

• Zaman pluraliti – proses penghijrahan berlaku secara

alamiah, bukan paksaan
• Tidak perlu pasport & visa utk masuk sesuatu kawasan
• Mereka berasimilasi dgn penduduk tempatan
• Wujud masyarakat Baba, mamak, Melayu Arab
• Interaksi aktif di kalangan pelbagai bangsa dan kaum

12
 4) KEBUDAYAAN

• Keterbukaan pemerintah empayar Melaka

(terima pedagang luar), Melaka maju sbg
pelabuhan utama dunia, hasil rempah ratus
sebagai daya tarikan, keselamatan Selat Melaka

Faktor
Melaka menjadi kota Metropolitan dan Kota
multi-budaya
13
 PEMBENTUKAN MASYARAKAT PLURALISTIK
OLEH PENJAJAH

• Titik pemisah antara pluraliti dan masyarakat plural ialah dgn

ketibaan penjajah Inggeris ke Asia Tenggara (khususnya Tanah
Melayu)
• Kedatangan kuasa Eropah spt Portugis, Belanda dan Sepanyol
berbeza dgn kedatangan Inggeris
• Eropah :lebih menekankan imperialisme dlm misi kedatangan
mereka
• Inggeris: serampang dua mata iaitu imperialisme dan
kolonialisme. Ertinya, menjajah fizikal (kaut segala sumber alam
yg ada spt bijih, getah utk kepentingan ekonomi mereka hingga
terpaksa bawa masuk buruh Cina dan India) dan mental
(perkenalkan sistem sosio-politik-agama mereka kpd penduduk
tempatan).

14
Hasilnya…..

• Mereka berjaya kawal masyarakat peribumi yg

ramai sedangkan mereka sedikit shj
• Begitu juga di India, 120,000 org Inggeris berjaya
memerintah 600 juta org India

15
 Penjajahan British: Kesannya terhadap
senario politik dan pentadbiran

• Penjajahan British – Asas kpd pembentukan masyarakat

plural
• Kedatangan Inggeris ke Alam Melayu di waktu mereka
telah maju dgn ilmu pengetahuan mereka terutama dlm
bidang sosial, kemanusiaan dan sains tulen
• Fahaman sekularisme telah wujud di negara mereka
• Mereka telah memisahkan antara agama dan sains
moden.

16
 Pemisahan Agama Dari Negara

• Berpunca dari pertelingkahan antara agamawan

dengan saintis.
• Masyarakat Eropah terbahagi kepada dua
kelompok : penyokong agama

penyokong sains
(majoriti)
» Agama menjadi anutan individu sahaja.
17
Sambungan…

• Ilmu yg berasaskan sains moden akhirnya mendpt sokongan

majoriti
• Agama kemudiannya dijadikan anutan individu shj
• Ilmu sains moden dijadikan ilmu asas utk memerintah negara
• Dasar ini diteruskan oleh Inggeris di neg jajahannya termasuk
Tanah Melayu
• Oleh itu, bila mereka dtg, dasar yg diterapkan ialah pentadbiran
negara dikawal oleh mereka manakala hal ehwal agama
(Islam) dan adat istiadat Melayu diletakkan di bawah
pengawasan sultan-sultan

18
Sambungan…

• Inggeris turut perkenalkan sistem pentadbiran

berdasarkan agihan kuasa iaitu:

1. KEHAKIMAN
2. EKSEKUTIF
3. PERUNDANGAN

• Ketiga2nya tidak boleh bercampur aduk, ada bidang

kuasa masing2
• Ini berbeza dgn sebelum zmn Inggeris di mana tiada
agihan kuasa berlaku kerana raja dan sultan ada
kuasa mutlak

19
 PEMBENTUKAN MASYARAKAT
PLURALISTIK DI MALAYSIA

Semenanjung

• Sebelum tahun 1848, hampir semua penduduk T. Melayu

adalah orang Melayu.
• Perkembangan perusahaan bijih timah pada pertengahan
abad ke 19 dan getah awal abad ke 20 menyebabkan
penghijrahan org Cina & India secara besar-besaran ke
TM.
• Pada tahun 1931 penduduk bukan Melayu melebihi dari
penduduk Melayu !!!
20
 Sabah

• Penduduk asal dan utama ialah Kadazandusun,

Bajau, Murut dan Suluk.
• Syarikat Berpiagam Borneo Utara British
membawa pendatang Cina masuk utk bekerja di
ladang getah dan tembakau.
• Bilangan penduduk Cina meningkat dari 27,801
(1911) kepada 50,056 (1931).

21
 Sarawak

• Penduduk asal ialah Iban, Bidayuh, Melayu dan

Melanau.
• Keluarga Brooke telah menggalakkan orang Cina
masuk utk bekerja sebagai pedagang, petani dan
pelombong.
• Penduduk Cina meningkat dari 5000(1871)
kepada 123,626 (1939)

22
 MASYARAKAT PLURALISTIK
SELEPAS MERDEKA

SELEPAS
MERDEKA

POLITIK
POLITIK PERLEMBAGAAN
PERLEMBAGAAN PENDIDIKAN
PENDIDIKAN EKONOMI
EKONOMI

23
 POLITIK

• Politik Malaysia dipengaruhi aspek etnik.

• Kerjasama antara kaum telah bermula sejak zaman penjajah.
• Semua etnik bersatu padu dlm PERIKATAN menuntut
kemerdekaan.
• Kerjasama politik di teruskan dalam BN.
• Pembentukan parti2 politik etnik sbg model permuafakatan
politik (spt Parti Perikatan, Barisan sosialis, Barisan Nasional,
Barisan Alternatif)
• Usaha memelihara kestabilan politik bergantung kepada
sejauhmana kerjasama antara etnik.
• Namun terdapat liku-liku dalam politik perkauman di Malaysia.

24
 PERLEMBAGAAN

• Malaysia adalah sebuah negara persekutuan.

• Terdapat dua persekutuan iaitu Persekutuan
Tanah Melayu (1948) dan Persekutuan
Malaysia(1963)
• Ini yang dinamakan persekutuan berlapis.
• Perlembagaan Malaysia adalah kesinambungan
perlembagaan PTM.
• Malaysia ditadbir berdasarkan peruntukan
perlembagaan.

25
Samb…

• Perlembagaan Malaysia 1957 adalah

kesinambungan dari Perlembagaan Tanah
Melayu 1948.
• Ia merupakan panduan asas pentadbiran negara
yang berlandaskan satu kontrak sosial antara
kaum di negara ini.

26
 Sambungan…
Peringkat kontrak sosial di Alam Melayu

• PERTAMA: berlaku pd zaman pluraliti iaitu

janji taat setia dan saling menghormati antara
rakyat dan raja. Ia diistilahkan sbg wa’ad.
• Perkara ini berlaku antara Demang Lebar Daun
yg mewakili rakyat dan Sang Sapurba yg
mewakili raja/pemerintah
• Oleh itu, kita boleh memahami dgn mudah
mengapa org melayu sangat taat setia kpd
pemerintah mereka dari kalangan sultan dan
raja
27
Sambungan..

• KEDUA: berlaku di zaman masyarakat plural hasil drpd

syarat yg dikenakan oleh Inggeris utk memberikan
kemerdekaan kpd Malaysia
• Setiap etnik mestilah mempunyai wakil mereka dlm bentuk
parti politik dan setiap mereka mestilah mencapai
persetujuan utk hidup bersama secara aman damai
• 1948, terbentuk Communities Liason Committee (CLC)
• Setiap kaum yg terbesar di T/Melayu iaitu Melayu, Cina &
India hantar wakil masing2 utk bincang kontrak sosial yg
hendak dipersetujui

28
Sambungan..

• CLC merupakan acuan/model kpd penggabungan

parti2 politik seterusnya sama ada yg mewakili
pemerintah @ pembangkang
• Jadi, scr naturalnya kelangsungan hidup parti2
politik di Malaysia ialah secara pakatan dgn parti2
lain
• Ini bererti parti2 politik di Malaysia tidak mampu
hidup secara individu

29
 PENDIDIKAN

Zaman Penjajah

4 aliran pendidikan

3 peringkat pendidikan

Kerencaman sistem pendidikan

30
 SELEPAS MERDEKA

• Sistem pendidikan telah berubah, berorientasikan

unsur-unsur tempatan.
• Berlaku keseragaman kurikulum, sukatan
matapelajaran dan orientasi.
• Akta Pendidikan diperkenalkan pada tahun 1957.

31
 PRINSIP-PRINSIP PENTING
DLM AKTA PENDIDIKAN 1957

1. Sekolah pelbagai aliran dengan penggunaan

bahasa ibunda dibenarkan.
2. Bahasa Melayu wajib diajar di SJKC & SJKT.
3. Pendekatan dlm matapelajaran sejarah, geografi
dan buku rujukan mestilah berteraskan tempatan
4. Keutamaan kepada tenaga pengajar tempatan.

32
Ekonomi : Zaman Penjajah
DUALISME EKONOMI

Sistem Ekonomi Tradisional

Sistem Ekonomi Moden

Sektor Ketiga(tertiary sector)

33
Samb…

Kesan Dualisme Ekonomi :

Agihan tenaga kerja mengikut etnik .

Melayu : Pertanian Tradisional.
Cina : Ekonomi Moden spt perlombongan,
perdagangan, perkilangan dan
perkhidmatan
34
 Selepas kemerdekaan…
• Kerajaan menggiatkan usaha bagi mengatasi
masalah sosioekonomi & sosiopolitik

RANCANGAN PEMBANGUNAN
EKONOMI NEGARA :

Rancangan Pra Merdeka

Perancangan selepas Merdeka

Perancangan dalam era DEB

Dasar-dasar Pembangunan Negara

35
 SEKIAN
TERIMAKASIH

36