ហានភ

ិ ័យទផ
ី ្សារ

ហានិភ័យទីផ្សារកើតឡង
ើ នៅពេលដែលគ្រឹះស្ថា នហរិ ញ្ញវត្ថុធ្វើការជួញដូរយ៉ា ងសកម្មនូវទ្រព្យសកម្ម និងបំណុល

(and derivatives) ជំនួសឲ្យការកាន់ទ្រព្យសកម្ម នង

ិ ទ្រព្យអកម្មទាង
ំ នោះសម្រាប់វ ិនយោ
ិ គរយៈពេលវែង ការផ្តល់

ប្រាក់ ឬក្នុងគោលបំណងគាំពារ។ ហានភ

ិ ័យទផ
ី ្សារទាក់ទងយ៉ា ងជិតស្នទ
ិ ទៅ
្ធ នង
ឹ ហានភ
ិ ័យអត្រាការប្រាក់ នង
ិ
ហានិភ័យ អត្រាប្តូរប្រាក់ នៅពេលហានិភ័យទាំងនេះមានការកើនឡង
ើ ឬធ្លា ក់ចុះវាត្រូវបានប៉ះពាល់ដល់គ្រឹះ ស្ថា ន
ហរិ ញ្ញវត្ថុ។ ទោះបីជាយ៉ា ងណាក៍ដោយ ហានិភ័យទីផ្សារបានបន្ថែមនូវទំហផ្សេ
ំ ងទៀតនៃហានិភ័យ:សកម្មភាព

ពាណិជ្ជកម្ម។ ហានភ
ិ ័យទផ
ី ្សារជាប្រភេទចំនួនហានភ
ិ ័យបានកើតឡង
ើ ចំពោះគ្រះឹ ស្ថា នហរិ ញ្ញវត្ថុមួយ នៅពេលដែល
ហានភ
ិ ័យអត្រាការប្រាក់ នង
ិ ហានភ
ិ ័យអត្រាប្តូរប្រាក់ត្រូវបានរួមបញ្ជូ លទៅក្នុងសកម្មភាពយុ ទ្ធសាស្រ្តពាណិជ្ជកម្ម
ជាពិសេសសកម្មភាពជួញដូររយៈពេលខ្លី ដូចជាមួយថ្ងៃជាដើម ។ ទស្សនាទានរបស់

គ្រឹះស្ថា នហរិ ញ្ញវត្ថុមួយក្នុងការជួយដូរជាចង្កោ មអាចមានទម្រង់ផ្សេងៗគ្នា ក្នុងចង្កោ មវ ិនិយោគ អាស្រ័យដោយពេល

វេលា នង
ិ សាច់ប្រាក់ងាយស្រួល។ ការជួញដូរជាចង្កោ ម(Trading portfolio) រួមបញ្ជូ ល

ទ្រព្យសកម្ម,ទ្រព្យអកម្ម(Liabilities) ,កច
ិ ្ចសន្យានស
ិ ្សន៍្ទ(derivative contracts)ដែលត្រូវបានទញ
ិ ឬលក់យ៉ា ង

ឆាប់រហ័សក្នុងទីផ្សារហរិ ញ្ញវត្ថុ។

Assets Liabilities
Banking book Loans Capital
Other illiquid assets Deposits
Trading book Bond (Long) Bond (Short)
Commondities (Long) Commondities (Short)
FX (Long) FX (Short)
Equities (Long) Equities (Short)
Dirivatives (Long) Dirivatives (Short)

ើ ពិចារណាអំពីករណីធនាគារពាណិជ្ជអង់គ្លេស
ដើមី្បមើលពីប្រភេទហានិភ័យជាប់ទាក់ទងក្នុងសកម្មភាពជូញដូរ យង

មួយដែលមានអាយុកាល២០០ឆ្នា ម ើ ត្រូវបានទទួលបរាជ័យដែលជាលទ្ធផលមកពីខាតក្នុងការជួញដូរ ក្នុងខែ

ំ កហយ

កុម្ភៈ ឆ្នា ំ ១៩៩៥។ ក្នុងករណីនេះធនាគារ(អ្នកបច្ចេកទេសក្នុងការជួញដូរ Nick Leeson) បានទិញ Japanese

Nikkei Stock Market Index would rise by buying futures on that index (some $8 billion worth)។
Financial Risk

គ្រឹះស្ថា នហរិ ញ្ញវត្ថុសម័យទំនើម តែងតែជួបប្រទះយ៉ា ងហោចណាស់ក៏មានហានិភ័យ៧ ដែរក្នុងការអនុវត្តសេវាឈ្មួញ

កណ្តា ល នង
ិ សម្រួលទ្រព្យសកម្ម។ ហានភ
ិ ័យទាំងនោះរួមមាន ៖

 ហានិភ័យអត្រាការប្រាក់ (Interest rate risk)

 ហានភ
ិ ័យសាច់ប្រាក់ងាយស្រួល (Liquidity risk)

 ហានភ
ិ ័យឥណទាន (Credit risk)

 ហានិភ័យអត្រាប្តូរប្រាក់ (Foriegn exchange rate risk)

 ហានិភ័យក្រៅតារាងតុល្យការ (Off balace sheet risk)

 ហានភ
ិ ័យបច្ចេកវ ិទ្យា ឬប្រតប
ិ ត្តកា
ិ រ ( Technology/Operational risk)

 ហានភ
ិ ័យប្រទេស (Country risk)

១ -ហានភ
ិ ័យអត្រាការប្រាក់ (Interest rate risk)

ហានភ
ិ ័យអត្រាការប្រាក់គក
ឺ ត
ើ ឡង
ើ ចំពោះគ្រះឹ ស្ថា នហរិ ញ្ញវត្ថុនៅពេលដែលកាលវសាន្ត(maturities)នៃទ្រព្យសកម្ម

ធនាគារមន
ិ បន្ស៊ី (mismatched) គ្នា នង
ឹ អត្រាការប្រាក់ដែលមានការប្រែប្រួលមិនអាចរ ំពង
ឹ ទុកបាន ។ ការបំលែង
ទ្រព្យសកម្ម (asset transformation)គជា
ឺ តួនាទព
ី សេ
ិ ស ឬជាគន្លះឹ មួយរបស់គ្រះឹ ស្ថា នហរិ ញ្ញវត្ថុ ហយ
ើ ការបំលែង
ទ្រព្យសកម្មពាក់ព័ន្ធនឹងការការទិញមូលបត្រទីផ្សារដំបូង ឬទ្រព្យសកម្ម និងការចេញផ្សាយមូលបត្រទីផ្សារបន្ទា ប់ ឬ

បំណុល។ មូលបត្រទីផ្សារដំបូងដែលគ្រឹះស្ថា នធនាគារបានទិញ តែងតែមានចរកលក្ខ

ិ ណៈងាយស្រួលខុ សពីមូលបត្រ

ទផ
ី ្សារបន្ទា ប់ដែលពួកគេលក់។ ក្នុងករណីមន
ិ បន្ស៊គ្នា
ី (mismatched) រវាងកាលវសាន្តរបស់ទ្រព្យសកម្ម នង
ិ
ទ្រព្យអកម្មដែលជាផ្នែកមួយនៃតួនាទប
ី ំលែងទ្រព្យសកម្ម នោះគ្រះឹ ស្ថា នហរិ ញ្ញវត្ថុនង
ឹ ប្រឈមមុខនង
ឹ ហានភ
ិ ័យអត្រា
ការប្រាក់ជាមិនខាន ។

 ផលប៉ះពាល់នៃការកើនឡង
ើ អត្រាការប្រាក់ចពោ
ំ ះប្រាក់ចណេ
ំ ញរបស់គ្រឹះស្ថា នធនាគារនៅពេល

កាលវសាន្តរបស់ទ្រព្យសកម្មលើសកាលអវសាន្តបំណុល ។

គ្រឹះស្ថា នមួយដែលបោះផ្សាយបំណុល $100 million ក្នុងកាលវសាន្ត១ឆ្នា ំ ហយ

ើ យកទៅទិញទ្រព្យសកម្ម $100
million ដែលមានកាលវសាន្ត២ឆ្នា ។
ំ យង
ើ អាចបង្ហា ញបន្ទា ត់ដូចខាងក្រោម :

Liabilities

Assets
ឧបមាថាថ្លៃដើមនៃមូលនិធិ (បំណុល)របស់គ្រះឹ ស្ថា នហរិ ញ្ញវត្ថុគឺ ៩% ក្នុង១ឆ្នា ំ ហយ
ើ ចំណូលជាការប្រាក់លទ្រ
ើ ព្យ
សកម្មបានមកវ ិញគឺ ១០%ក្នុងមួយឆ្នា ។
ំ នៅចុងឆ្នា ទ
ំ ី១ គ្រឹះស្ថា នធនាគាររក្សាបាននូវគំលាតនៃប្រាក់ចណេ
ំ ញ ១%

(១០% - ៩%)នៃ $100 million ដោយខ្ចីរយៈពេលខ្លី(១ឆ្នា )ំ និងឲ្យខ្ចីរយៈពេលវែង(២ឆ្នា )ំ ដូចនេះប្រាក់ចណេ

ំ ញ

របស់ពួកគេគឺ $1 million (0.01 X $100 M) ។ ទោះបីជាយ៉ា ណាប្រាក់ចំណេញនៅឆ្នា ទំ ី២ ពិតជាមិនច្បាស់ លាស់ទេ។ ប្រសិនបើកម្រិតនៃអត្រាការប្រាក់មនិ ប្រែប្រួល ទោះបីគ្រឹះស្ថា ន
ហិរញ្ញវត្ថុអាចធ្វើបុនហិរញ្ញ ប្បទាន (refinance) ចំពោះបំណុលបំណុលត្រឹម៩%ដដែល នោះឆ្នា ទំ ី២ក៏នៅតែចំណេញបាន១% ដ៏ដែល។ ទោះបីជាយ៉ា ងណាហានិភយ័ មួយតែងតែកើតមានឡើង ព្រោះអត្រាការប្រាក់នឹង
ប្រែប្រួលក្នុង ឆ្នា ំទ១ី និងទី២។ បើសិនអត្រាកើនឡើង ហើយគ្រឹះស្ថា នហិរញ្ញវត្ថអាុ ចខ្ចីជាថ្មនី ូវបំណុលរយៈពេល១ឆ្នា ំ ក្នងុ អត្រា១១% ក្នងុ ឆ្នា ំទ២ី នោះគម្លា តប្រាក់ចំណេញក្នងុ ឆ្នា ំទ២ី មានតម្លៃអវិជ្ជមាន -1% (10% -
11%) ។
 ផលប៉ះពាល់ចំពោះការថយចុះអត្រាការប្រាក់ នៅពេលកាលវសាន្តនៃបំណុលគ្រឹះស្ថា ន

ហរិ ញ្ញវត្ថុលើសកាលវសាន្តនែទ្រព្យសកម្ម ។

0 Liabilities $100m 1 2

Assets $100m

ក្នុងករណីគ្រឹះស្ថា នហរិ ញ្ញវត្ថុបង្ហា ញនូវហានិភ័យអត្រាការប្រាក់ដោយ ប្រកាន់យកទ្រព្យសកម្មរយៈពេលខ្លីទាក់ ទង

នឹងបំណុល។ ភាពមិនប្រាកដរបស់អត្រាការប្រាក់កុ ងការវ

្ន ិនិយោគមូលនិធិឡង
ើ វ ិញក្នុងការយបរ
ិ ច្ចេទបន្ទា
ិ ប់ ។

សន្មត់ថាថ្លៃដើមមូ លនិធិ(បំណុល)របស់គ្រឹះស្ថា នហរិ ញ្ញវត្ថុគឺ ៩% ក្នុងមួយឆ្នា ស

ំ ម្រាប់រយៈពេលពីរឆ្នា ំ រួចយកទៅវ ិនិ

យោគតែមួយឆ្នា ដោ
ំ យបានផលចំណេញ១០% ដូចនេះធនាគារទទួបានប្រាក់ចណេ
ំ ញចំនួន ១% ឬ $1milliion

ដែលជាវ ិសមភាពថ្លៃដើមនៃមូលនធ
ិ ិ៩% នង
ិ ប្រាក់ចណេ
ំ ញ១០%នៅឆ្នា ទ
ំ ១
ី ។ នៅចុងឆ្នា ទ
ំ ១
ី ,ទ្រព្យសកម្មដល់ កាលវ
សាន្ត ចំណែកមូលនិធិដែលបានសុំខ្ចីដល់ទី២ឆ្នា ំ ដូចនេះត្រូវវ ិនិយោគឡង
ើ វ ិញហយ
ើ ប្រសិនបើអត្រាការប្រាក់ នៅ
ឆ្នា ទ
ំ ី២ថយចុះ៨% នោះគម្លា តប្រាក់ចណេ
ំ ញរបស់គ្រឹះស្ថា នហរិ ញ្ញវត្ថុគឺអវ ិជ្ជមាន ១%(៨%-៩%)ឬគ្រឹះស្ថា ន

ហរិ ញ្ញវត្ថុខាត $1 million(2.01 X $100 m)។ ដោយសារការកាន់កាប់ទ្រព្យសកម្ម រយៈពេលខ្លីជាងបំណុល នាំឲ្យ

លេចឡង
ើ នូវភាពមន
ិ ប្រាកដប្រាជា ទាក់ទងនង
ឹ អត្រាការប្រាក់ដែលត្រូវធ្វកា
ើ រវ ិនយោ
ិ គឡង
ើ វ ិញ ( reinvest-ment
risk)។

ប្រសិនបើការកាន់កាប់ទ្រព្យសកម្ម និងទ្រព្យអកម្មមានកាលវសាន្តនៃមិនស៊ីចង្វា ក់គ្នា ធ្វើឲ្យគ្រឹះស្ថា នហរិ ញ្ញ

វត្ថុជួបនូវហានិភ័យការវ ិនិយោគឡង
ើ វ ិញ(reinvestment risk) ហានិភ័យបុនហរិ ញ្ញប្បទាន(refinancing risk)
ហានិភ័យតម្លៃទីផ្សារ។ គ្រឹះស្ថា នហរិ ញ្ញវត្ថុអាចការពារខ្លួនចេញពីការប្រែប្រួលនៃអត្រាការប្រាក់ដោយការបន្ស៊គ្នា
ី នូវ

កាលវសាន្តនៃទ្រព្យសកម្ម នង
ិ ទ្រព្យអកម្ម ដូចនេះការបន្ស៊កា
ី លវសាន្ត ឺ នយោបាយដ៏លស
គជា ្អ ម្រាប់គ្រះឹ ស្ថា ន

ហរិ ញ្ញវត្ថុណាដែលមិនចង់ទទួលរងហានិភ័យ។
ហានិភ័យអត្រាប្តូរប្រាក់

ហានិភ័យអត្រាប្តូរប្រាក់ គឺជាហានិភ័យដែលកើតឡើងដោយសារតែការប្រែប្រួលអត្រាប្តូរប្រាក់ខសុ ពី ការរំពឹងទុក ដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់តម្លៃនៃទ្រព្យសកម្ម និងទ្រព្យអកម្ម ជារូបិយប័ណ្ណរបស់គ្រឹះស្ថា ន ហិរញ្ញវត្ថ។ុ

បានជាធនាគារប្រឈមមុខនឹងហានិភ័យប្តូរប្រាក់ ព្រោះធនាគារបានធ្វើពាណិជក្ជ ម្មជាមួយ
រូបិយ ប័ណ្ណនងិ ធ្វើការវិនិយោគជាមួយរូបិយប័ណ្ណ។ សកម្មភាពពាណិជ្ជកម្មជារូបិយប័ណ្ណ៖

 ការទិញ ឬលក់រូបិយប័ណ្ណ ដើមី្បសម្រួលដល់ប្រតិបត្តិការពាណិជក្ជ ម្មអន្តរជាតិរបស់អតិថិជន ។

 ការទិញលក់រូបយិ ប័ណ្ណដមើ ី្បសម្រួលដល់ការវិនិយោគទ្រព្យសកម្ម និងហិរញ្ញវត្ថុរបស់អតិថិជន
 ការទិញលក់រូបយិ ប័ណ្ណសម្រាប់គោលបំណងបញ្ជៀស (Hedging) ក្នងុ ការទូទាត់តម្រូវការ រូបិយប័ណ្ណរបស់អតិថិជន
 ការទិញលក់រូបយិ ប័ណ្ណសម្រាប់គោលបំណងការព្យាករណ៍ ឬប៉ា ន់ស្មា នពីការប្រែប្រួលអត្រាប្តូរ ប្រាក់នាពេលអនាគត ។

ការវិនិយោគទ្រព្យសកម្ម និងទ្រព្យអកម្មជារូបយិ ប័ណ្ណ

 ទ្រព្យសកម្មហិរញ្ញវត្ថុបរទេសអាចមានដូចជាសញ្ញា ប័ណ្ណ(ជាអឺរ៉ូ)មូលបត្រ (ជាដុល្លា រសំា ងហ្កា ពួរ)

 ទ្រព្យអកម្មហិរញ្ញវត្ថបុ រទេសអាចមានដូចជា ការចេញវិញ្ញា បនប័ត្រប្រាក់បញ្ញើជាលុយអឺរ៉ូ ឬចេញ សញ្ញា ប័ណ្ណលុយយ៉េនជប៉នុ ដើមី្បបង្កើនមូលនិធិវនិ ិយោគជាលុយយ៉េន ។

ហានិភ័យឥណទាន ហានិភ័យឥណទាន គឺជាសក្តា នុពល

នៃអ្នកខ្ចីប្រាក់មនិ បានបំពេញកាតព្វកចិ ្ចសងប្រាក់ទៅតាម កិច្ចសន្យា ដែលបានព្រមព្រៀងគ្នា នៅពេលដែលអ្នកខ្ចីប្រាក់ ដោយអ្នកខ្ចីប្រាក់មិនចង់សង ឬបាត់បង់ លទ្ធភាពសងបំណុល។ ដោយសារការមិនព្រមព្រៀងតាមការសន្យា
លំហូរសាច់ប្រាក់តាមរយៈឥណទា នា និងសញ្ញា ប័ណ្ណ (loan and security) របស់ធនាគារនឹងត្រូវបានបាត់បង់។

មូលហេតុនៃហានិភ័យឥណទាន៖

 ការប៉ា ន់ស្មា នវាយតម្លៃខុសនូវលំហូរសាច់ប្រាក់ពតិ ប្រាកដរបស់អតិថិជន

 ការវាយតម្លៃលើវត្ថុដាក់បញ្ចា ំខសុ កំណត់តម្លៃខុស ដើមី្បបង្កើតទំហំឥណទាន

 កង្វះខាតសមត្ថភាពយល់ដឹងពីទផី ្សារលក់ផលិតផលរបស់អតិថិជន ផ្គត់ផង្គ ់ផលិតផលឥណទានពុសំ មស្របនិងអាជីវកម្មរបស់អតិថជិ ន ឬអតិថជិ នពុំពេញចិតន្ត ូវ ផលិតផលឥណទានសេវាបំរើ

 ឥទ្ធពិ លបរិយាកាសសង្គម សេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ

 គ្រោះធម្មជាតិ
គោលបំណងនៃការគ្រប់គ្រងហានិភ័យឥណទាន
 ការគ្រប់គ្រងហានិភ័យឥណទាន គឺជាប្រធានបទមួយយ៉ា ងសំខាន់របស់គ្រឹះស្ថា នហិរញ្ញ វត្ថុតាមការសិក្សាអំពីវិបត្តធិ នាគារក្នុងពិភពលោក បានសន្និដ្ឋា នបញ្ជា ក់ថា កត្តា ដ៏ធំកតើ ជា ញឹកញាប់ធ្វើឲ្យធនាគារបរាជ័យ គឺ
ដោយសារគុណភាពទ្រព្យសកម្មអន់ថយ។ ធនាគារិក និងបញ្ញតក្តិ រធនាគារជាច្រើនជឿជាក់ថា ការយល់ដឹងច្បាស់ពនី ីតិវិធគ្រី ប់គ្រងហានិភ័យឥណ ទានរបស់គ្រឹះស្ថា នធនាគារ ជាបច្ច័យល្អមួយសម្រាប់ការផ្តល់
ឥណទានរបស់ធនាគារ។

ធាតុគន្លឹះនៃការគ្រប់គ្រងហានិភ័យឥណទានដ៏មានប្រសិទភា្ធ ពមាន៖

ការបង្កើតនយោបាយ និងនីតិវិធីឥណទានដ៏ល្អ
ការគ្រប់គ្រងការផ្តល់ឥណទានឲ្យបានរឹងមាំ
ការត្រួតពិនតិ ្យឥណទានប្រកបដោយប្រសិទភា្ធ ព
សំខាន់ជាងគេ ការបណ្តុ ះបណ្តា លបុគ្គលកិ សម្រាបអនុវត្តប្រព័ន្ធនេះ ។

karTTYlrghaniP½y
KWCabBaðaya:gsµúKsµajkñúgRbBn§½FnaKar.
FnaKarTTYl)an eCaKC½yenAeBl
EdlTTYlrgnUvhaniP½yd¾smehtuplGacRtYtRta)an
nigsßiteRkamkMritFnFanhirBaØvtßúrbs;BYkeK
nigCMnaj Epñk\NTan.