«Ἐγενόμην ἐν Πνεύματι ἐν τῇ Κυριακῇ ἡμέρᾳ καὶ ἤκουσα φωνὴν ὀπίσω μου μεγάλην ὡς σάλπιγγος» (Ἀπ.
1,10)
Περίοδος Δ΄ - Ἔτος ΚΖ΄ Κυριακὴ Γ΄ Λουκᾶ (Λουκ. 7,11-16)
Φλώρινα - ἀριθμ. φύλλου 1614 10 Ὀκτωβρίου 2007
Ὁ θάνατος
«Ἐξεκομίζετο τεθνηκὼς υἱὸς μονογενὴς τῇ μητρὶ αὐτοῦ» (Λουκ. 7,12)
Η ἑλληνικὴ γλῶσσα, ἀγαπητοί μου, εἶνε ἡ
πιὸ ὄμορφη στὸν κόσμο. Ἔχει χιλιάδες λέ-
ξεις. Ἀλλὰ μέσα σ᾽ αὐτὲς ὑπάρχει καὶ μία ποὺ
εἶνε φαρμάκι, κάνει τὸν ἄνθρωπο νὰ χλωμιάζῃ,
νὰ παραλύουν τὰ γόνατά του. Καὶ ὅμως ἡ λέξι
αὐτή, ἂν τὴν σκεφτῇς, μπορεῖ νὰ σὲ κάνῃ νὰ μι-
σήσῃς τὸ κακό, ν᾽ ἀγαπήσῃς τὸ καλό, νὰ γίνῃς
ἄγγελος. Εἶνε ἡ λέξι θάνατος. Γιὰ τὸ θάνατο
μιλάει σήμερα τὸ ἱερὸ καὶ ἅγιο εὐαγγέλιο. Τὸ
θάνατο σκέπτονταν οἱ ἅγιοι, οἱ μοναχοὶ στὰ ἀσκη-
τήριά τους, ἀλλὰ καὶ οἱ ἀρχαῖοι πρόγονοί μας.
Λένε γιὰ κάποιο εἰδωλολάτρη βασιλιᾶ, τὸν
Ξέρξη, ποὺ ἔζησε πεντακόσα χρόνια πρὸ Χρι-
στοῦ, ὅτι ἀποφάσισε νὰ κάνῃ πόλεμο μὲ τὴ μι-
κρή μας πατρίδα, νὰ μᾶς ὑποδουλώσῃ. Μάζε-
ψε λοιπὸν στρατὸ πολύ, πέρασε τὰ Δαρδα-
νέλλια, ἦρθε στὴ Θρᾴκη, πέρασε τὸν Ὄλυμπο
καὶ ἔφθασε στὴ Θεσσαλία. Γέμισε ὁ κάμπος
στρατιῶτες. Οἱ στρατηγοί του τοῦ εἶπαν, νὰ
κάνῃ παρέλασι. Καὶ πράγματι ἔστησε μιὰ ἐξέ-
δρα, ἀνέβηκε πάνω στολισμένος, καὶ ἀπὸ τὸ
πρωὶ μέχρι τὸ βράδυ περνοῦσε μπροστά του
ὁ ἀναρίθμητος στρατός. Σὲ μιὰ στιγμὴ ὅμως
τὸ πρόσωπό του φάνηκε στενοχωρημένο κι ἀ-
πὸ τὰ μάτια του ἄρχισαν νὰ τρέχουν δάκρυα.
Οἱ ὑπασπισταί του τὸν ρωτοῦν· ―Βασιλιᾶ, τί
σὲ στενοχωρεῖ; Σήμερα θά ᾽πρεπε νά ᾽σαι χα-
ρούμενος· τέτοιο στρατὸ δὲν ἔχει κανένας
ἄλλος. Καὶ αὐτὸς εἶπε· ―Ἔχετε δίκιο. Ἀλλὰ
τὴν ὥρα ποὺ παρήλαυνε ὁ στρατὸς πέρασε
ἀπ᾽ τὸ μυαλό μου ἡ σκέψι· ὕστερα ἀπὸ ἑκατὸ
χρόνια οὔτε ἐγὼ οὔτε αὐτοὶ θὰ ὑπάρχουμε…
Σκέφτηκε δηλαδή, ὅτι μιὰ μέρα θὰ πεθάνου-
με, κι αὐτὸ τὸν ἔκανε νὰ χύσῃ πικρὰ δάκρυα.
Καὶ ὄχι μόνο ὁ Ξέρξης· πολλοὶ ἄλλοι μεγά-
λοι καὶ τρανοί, πάνω στὴν ἀκμή τους, σκέπτον-
ταν τὸ θάνατο. Ἔτσι σκεπτόταν καὶ ὁ βασι-
λιᾶς τῆς Μακεδονίας Φίλιππος, ὁ πατέρας τοῦ
Μεγάλου Ἀλεξάνδρου, ποὺ ὅταν ἀνέβηκε στὸ
θρόνο διέταξε ἕνα στρατιώτη του, κάθε πρωὶ
Συντάκτης (†) ἐπίσκοπος
Αὐγουστῖνος Ν. Καντιώτης
νὰ παρουσιάζεται μπροστά του καὶ νὰ τοῦ λέῃ·
«Βασιλεῦ, μέμνησο ὅτι θνητὸς εἶ»· βασιλιᾶ,
νὰ θυμᾶσαι πὼς θὰ πεθάνῃς. Κι αὐτὸς δὲν ἦ-
ταν βαπτισμένος Χριστιανός· ἔζησε τετρακό-
σα χρόνια πρὸ Χριστοῦ. Δὲν ἔχω καιρὸ νὰ σᾶς
διηγηθῶ κι ἄλλα τέτοια παραδείγματα.
Καὶ αὐτοὶ μὲν ἦταν εἰδωλολάτρες· ἐμεῖς ὅ-
μως, ποὺ εἴμαστε Χριστιανοί; Ὅλα τὰ συλλο-
γιζόμαστε, ἕνα δὲν θέλουμε νὰ σκεφτοῦμε, τὸ
θάνατο. Θυμᾶμαι μιὰ φορὰ ποὺ σὰν ἱεροκήρυ-
κας πῆγα σ᾽ ἕνα χωριό. Μπῆκα σ᾽ ἕνα σπίτι καὶ
κάθησα. Ὅπως ἦταν ὅλοι μαζεμένοι, σὲ μιὰ στι-
γμὴ δὲν ξέρω πῶς ἦρθε ὁ λόγος καὶ ἀνέφερα
τὸ θάνατο. Μόλις ἄκουσαν θάνατο, λέει κά-
ποιος «Χτύπα ξύλο». Τόσο τὸν τρέμουν τὸ θά-
νατο· καὶ νομίζουν πὼς ἅμα χτυπήσουν ξύλο θὰ
φύγῃ. Ἐμεῖς βαπτισθήκαμε Χριστιανοὶ καὶ δια-
βάζουμε τὸ Εὐαγγέλιο· ἐπιτρέπεται νά ᾽χουμε
τέτοιο φόβο; Ὁ φόβος δὲν ἁρμόζει στοὺς Χρι-
στιανούς, ἁρμόζει σὲ ἀπίστους.
Κάθε φορὰ ποὺ πᾶμε σὲ κηδεία ἀκοῦμε τὸν ἀ-
πόστολο Παῦλο νὰ λέῃ· Νὰ «μὴ λυπῆσθε καθὼς
καὶ οἱ λοιποὶ οἱ μὴ ἔχοντες ἐλπίδα», νὰ μὴ λυ-
πᾶστε ὅπως οἱ ἄλλοι ποὺ δὲν πιστεύουν σὲ Θεὸ
καὶ ἀθανασία ψυχῆς (Α΄ Θεσ. 4,13). Ὁ Χριστὸς ἦρθε
καὶ κατήργησε πράγματι τὸ φόβο τοῦ θανάτου.
Μιὰ ἀπόδειξις εἶνε τὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο.
***
Καθὼς ὁ Χριστός, λέει, πλησίαζε σ᾽ ἕνα χω-
ριό, ἀκούει κλάματα καὶ θρῆνο. Συνώδευαν ὅ-
λοι στὸ νεκροταφεῖο ἕνα νεκρό. Μέσα στὴν κάσ-
σα ἦταν ἕνα μπουμπούκι, ἕνας νέος, τὸ καμά-
ρι τῆς μάνας του. Ἔκλαιγε αὐτή, ἔκλαιγε καὶ ὅ-
λο τὸ χωριό. Ὁ Χριστὸς πλησιάζει καὶ τῆς λέει
«Μὴ κλαῖε» (Λουκ. 7,14). Ποιός τὸ ἔλεγε αὐτό; Ὁ Κύ-
ριός μας, ὁ Κύριος τῆς ζωῆς καὶ τοῦ θανάτου.
Καὶ δὲν ἀρκέστηκε μόνο στὰ λόγια· πλησιάζει,
ἀπευθύνεται στὸ νεκρὸ καὶ τοῦ λέει· «Νεανί-
σκε, σοὶ λέγω, ἐγέρθητι»· παιδί μου, σὲ διατάζω
σήκω πάνω (ἔ.ἀ.). Ποιός εἶν᾽ αὐτὸς ποὺ διατάζει;
 2
Εἶνε ἐκεῖνος ποὺ ἔφτειαξε τὰ ἄστρα, τοὺς γαλα-
ξίες, τὸ σύμπαν· ὁ βασιλεὺς τῶν ἀγγέλων, ὁ πλά-
στης καὶ ὁ κριτής μας. Κι ὅπως ἡ μάνα ξυπνάει
τὸ παιδὶ νὰ πάῃ στὸ σχολεῖο, ἔτσι ὁ νεανίσκος
ἄνοιξε τὰ μάτια καὶ σηκώθηκε. Καὶ φόβος ἔπεσε
σὲ ὅλων τὶς ψυχές, καὶ ἔλεγαν· «Προφήτης μέ-
γας ἐγήγερται ἐν ἡμῖν»(ἔ.ἀ. 7,16). Ἀπέδειξε λοιπὸν ὁ
Χριστὸς μὲ τὸ θαῦμα αὐτό, ποὺ τὸ εἶδαν τόσα
μάτια, ὅτι αὐτὸς εἶνε ὁ νικητὴς τοῦ θανάτου.
Τὸ ἀπέδειξε καὶ ἄλλοτε. Τὸν εἶχαν εἰδοποιή-
σει ἀπὸ ἕνα σπίτι γιὰ τὸ κορίτσι τους, ἡλικίας δώ-
δεκα ἐτῶν· Ἔλα, Κύριε, γιατὶ πεθαίνει. Ἀλλὰ
μέχρι νὰ πάῃ ἡ κόρη ξεψύχησε· καὶ τότε ἔστει-
λαν εἴδησι νὰ μὴν ἔρθῃ ἀφοῦ πέθανε πλέον.
Πῆγε ὅμως. Βρῆκε τὸ σπίτι μέσα στὸ πένθος.
Καὶ προσευχήθηκε ὁ Χριστὸς καὶ εἶπε πάλι
«Ἐγείρου», κ᾽ ἡ κόρη ἀναστήθηκε (Λουκ. 8,54-55).
Ἀκόμη περισσότερο τὸ ἀπέδειξε ὅταν ἔμα-
θε ὅτι ὁ φίλος του ὁ Λάζαρος πέθανε. Πῆγε
ἐκεῖ μετὰ ἀπὸ τέσσερις μέρες. Στάθηκε ἐμ-
πρὸς στὸ μνῆμα καὶ φώναξε· «Λάζαρε, δεῦρο
ἔξω» (Ἰω. 11,43). Κι ὁ Λάζαρος ἀναστήθηκε ἐκ νε-
κρῶν καὶ βγῆκε ἔξω ὄρθιος.
Ἀλλὰ τὸ πιὸ μεγάλο θαῦμα δὲν εἶνε αὐτά·
εἶνε ὅτι ἀναστήθηκε ὁ ἴδιος τὴν τρίτη ἡμέρα.
Ἐπάνω σ᾽ αὐτὸ στηρίζεται ὁλόκληρος ὁ χρι-
στιανισμός. Αὐτὸ τὸ θαῦμα ἑορτάζουμε κάθε
Κυριακή. Ἂν προσέξετε, θ᾽ ἀκούσετε· «Ἀνάστα-
σιν Χριστοῦ θεασάμενοι…» (ὄρθρ., μετὰ τὸ ἑωθ. εὐαγγ.).
Θυμᾶμαι ἕνα βοσκὸ στὰ Γρεβενὰ ποὺ μοῦ
᾽λεγε· ―Ἐγὼ θὰ πάω πρωὶ - πρωὶ στὴν ἐκκλη-
σία. ―Γιατί; τοῦ λέω. ―Θέλω ν᾽ ἀκούσω τὸ
«Ἀνάστασιν Χριστοῦ θεασάμενοι…»· μ᾽ ἀρέ-
σει αὐτό… Τὴν Κυριακὴ ὅλα (τροπάρια, εὐαγ-
γέλια, τὰ πάντα) φωνάζουν· Ἀνέστη ὁ Κύριος!
Ὅσοι λοιπὸν πιστεύουμε στὸ Χριστὸ δὲν ἐ-
πιτρέπεται νά ᾽χουμε φόβο μπρὸς στὸ θάνατο.
Γιά κοιτάξτε ὅμως τοὺς Χριστιανούς.
Στὴ Μικρὰ Ἀσία, πρὸ Χριστοῦ, εἶχαν συνή-
θεια ἀντίθετη ἀπὸ τὴ δική μας· ὅταν γεννιό-
ταν ἄνθρωπος ἔκλαιγαν, γιατὶ ἤξεραν σὲ τί
βάσανα μπαίνει, κι ὅταν πέθαινε ἔπαιζαν τὰ
βιολιὰ καὶ διασκέδαζαν, διότι ἤξεραν ὅτι τε-
λείωσαν τὰ βάσανά του. Στὸν αἰῶνα μας ἰδί-
ως, ὅταν γεννιέται ἄνθρωπος κλάψτε τον. Τὸ
λέει τὸ Εὐαγγέλιο· Μανάδες ποὺ ἔχετε παι-
διά, κλάψτε γιὰ τὰ δεινὰ ποὺ ἔρχονται στὸν
κόσμο (βλ. Λουκ. 23,28). Ὅταν λοιπὸν ὁ ἄνθρωπος πε-
θαίνῃ, δὲν εἶνε τόσο μεγάλο τὸ κακό.
Τώρα βλέπεις στὸ θάνατο· ἄλλος τραβάει
τὰ μαλλιά του, ἄλλος γρατζουνίζει τὰ μάγουλά
του, ἄλλος κλείνεται μέσα καὶ δὲν πάει στὴν
ἐκκλησία. Σὲ κάποιο χωριὸ μοῦ εἶπαν, ὅτι γυναῖ-
κες ἔχουν δεκαπέντε χρόνια νὰ πᾶνε στὴν
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε σὲ ἱ. ναὸ τῆς ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν τὴν 9-10-1960. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 10-10-2010.
Τὴν ὁμιλία αὐτὴ μπορεῖτε νὰ τὴν ἀκούσετε χωρὶς περικοπὲς στὸ cd 16αΆ τῆς σειρᾶς «ΦΩΝΗ ΒΟΩΝΤΟΣ» (πληροφορίες στὸ τηλέφωνο 23850-28868)
ἐκκλησία· ἔχουν ἔθιμο νὰ βάζουν τὰ μαῦρα καὶ
τρία χρόνια νὰ μὴ πατοῦν τὸ κατώφλι τῆς ἐκ-
κλησίας· κ᾽ ἐπειδὴ συνέβη κοντὰ στὸν ἕνα θά-
νατο νὰ ἔρθη δεύτερος καὶ τρίτος, εἶχαν δε-
καπέντε χρόνια νὰ ἐκκλησιαστοῦν! Τοὺς μά-
ζεψα, καμμιὰ τριανταριά, καὶ εἶδα κ᾽ ἔπαθα νὰ
τοὺς πείσω, ὅτι ἡ ἐκκλησιὰ δὲν εἶνε κινηματο-
γράφος καὶ θέατρο· εἶνε ὁ οἶκος τοῦ Χριστοῦ,
καὶ σὲ κάθε λειτουργία ἡ Ἐκκλησία, σὰν μάνα
στοργική, μνημονεύει ὅλα τὰ παιδιά της, ὅλους
τοὺς νεκροὺς καὶ ὅλους τοὺς ζωντανούς.
***
Τί πρέπει, ἀγαπητοί μου, νὰ φρονοῦμε ἐ-
μεῖς γιὰ τὸ θάνατο; Τί εἶνε ὁ θάνατος; Γιὰ ἕ-
ναν ποὺ πιστεύει ὁ θάνατος εἶνε ἕνα ἐπεισόδιο
τῆς ζωῆς μας. Γιὰ ὅποιον πιστεύει ὅτι ὁ Χριστὸς
ἀνέστη ἐκ νεκρῶν, νά τί εἶνε ὁ θάνατος· σὰν
νὰ ἔχῃς ἕνα πουλάκι κλεισμένο μέσα σὲ χρυσὸ
κλουβί, ἀνοίγεις τὴν πόρτα, ἐλευθερώνεται
καὶ φεύγει ὅλο χαρά. Τί εἶνε ὁ θάνατος; σὰν νὰ
εἶσαι κατάδικος τριάντα χρόνια κι ἀνοίγουν οἱ
πόρτες καὶ σοῦ λένε· Εἶσαι ἐλεύθερος, ἄντε
στὸ καλό. Φυλακὴ εἶνε ὁ κόσμος αὐτός. Φυλα-
κισμένοι δὲν εἶνε μόνο οἱ κρατούμενοι γιὰ κά-
ποιο παράπτωμα. Αὐτοὶ εἶνε λίγοι. Ὅλοι εἴμα-
στε φυλακισμένοι. Καὶ λέει ὁ Δαυΐδ· «Ἐξάγα-
γε ἐκ φυλακῆς τὴν ψυχήν μου». Θεέ μου, ἐ-
λευθέρωσε τὸ «πουλάκι» αὐτὸ ἀπὸ τὴ φυλακή
του (Ψαλμ. 141,8). Τί εἶνε ὁ θάνατος; Ἔκανες στρα-
τιώτης; Ὅπως ὁ στρατιώτης δὲ βλέπει τὴν ὥ-
ρα πότε θὰ πάρῃ τὸ ἀπολυτήριο, ἔτσι εἶνε
χαρὰ ἡ ἀπόλυσίς μας ἀπὸ αὐτὴ τὴ ζωή. «Νῦν
ἀπολύεις τὸν δοῦλόν σου, δέσποτα…» (Λουκ. 2,29).
Μὴ φοβᾶστε λοιπὸν τὸ θάνατο. Ἂς ἔρθῃ ὁ
θάνατος ὅποια ὥρα κι ἂν εἶνε. Ὁ Χριστὸς πά-
τησε τὸ θάνατο, νίκησε τὸ χάρο. Γιὰ τὸ Χρι-
στιανὸ δὲν ὑπάρχει πλέον ὁ φόβος θανάτου.
Ἀλλὰ τί νὰ φοβούμεθα ἐμεῖς; Ἐγὼ τοὐλάχιστον
ἕνα φοβᾶμαι· κ᾽ ἐσεῖς, ἀδέρφια μου, αὐτὸ νὰ φο-
βᾶστε· νὰ μὴν πεθάνουμε ἀμετανόητοι! Προ-
τοῦ νὰ φτάσῃ ἡ τελευταία ὥρα, νὰ μᾶς δώσῃ ὁ
Θεὸς καρδιὰ συντετριμμένη, ἀπὸ τὰ μάτια μας
νὰ πέσουν δάκρυα γιὰ ὅλα τ᾽ ἁμαρτήματά μας,
καὶ τότε νὰ γίνῃ αὐτὸ ποὺ λέει ἡ Ἐκκλησία·
«Χριστιανὰ τὰ τέλη τῆς ζωῆς ἡμῶν» ―εἴδατε;
δὲν λέει πλούσια καὶ ἔνδοξα, ἀλλὰ «χριστιανὰ
τὰ τέλη τῆς ζωῆς ἡμῶν, ἀνώδυνα, ἀνεπαίσχυν-
τα, εἰρηνικὰ καὶ καλὴν ἀπολογίαν τὴν ἐπὶ τοῦ
φοβεροῦ βήματος τοῦ Χριστοῦ αἰτησώμεθα».
Εἴθε ὁ Κύριος νὰ μᾶς ἀξιώσῃ νὰ ἔχουμε τέ-
τοιο τέλος καὶ ὅλοι νὰ σφραγίσουμε τὰ χείλη
μας μὲ τὸ «Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς
ἐν τῇ βασιλείᾳ σου» (Λουκ. 23,42).
(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος