«Ἐγενόμην ἐν Πνεύματι ἐν τῇ Κυριακῇ ἡμέρᾳ καὶ ἤκουσα φωνὴν ὀπίσω μου μεγάλην ὡς σάλπιγγος» (Ἀπ.
1,10)
Περίοδος Δ΄ - Ἔτος ΚΖ΄ Κυριακὴ Ε΄ Λουκᾶ (Λουκ. 16,19-31)
Φλώρινα - ἀριθμ. φύλλου 1618 31 Ὀκτωβρίου 2010
Σκληροκαρδία
«Ὀδυνῶμαι ἐν τῇ φλογὶ ταύτῃ» (Λουκ. 16,24)
Κ ΑΠΟΤΕ, ἀγαπητοί μου, δὲν ὑπῆρχαν ἄν-
θρωποι ἐγγράμματοι, σχολεῖα, πανεπιστή-
μια, τὰ σημερινὰ μέσα (ῥαδιόφωνα, τηλεορά-
σεις κ.τ.λ.). Οἱ ἄνθρωποι κατοικοῦσαν σὲ κα-
λύβες, ἦταν πολὺ φτωχοί. Ζοῦσαν ὅμως εὐτυ-
χισμένοι, γιατὶ εἶχαν κάτι ἀνώτερο καὶ τώρα
πλέον σπάνιο. Κι αὐτὸ εἶνε ἡ πίστις. Ἐκεῖνοι
πίστευαν. Ποῦ πίστευαν; Στὰ δόγματα τῆς ἁγί-
ας μας Ἐκκλησίας· ὅτι ὑπάρχει Θεός, ψυχὴ ἀ-
θάνατη, ἄλλος κόσμος, κρίσις, παράδεισος, κό-
λασις. Τώρα; Ἂν ἀκουστοῦν τέτοια πράγματα,
κοροϊδεύουν. Ἡ ἀθεΐα, ποὺ ἦταν ἄγνωστο πρᾶ-
γμα, τώρα πλημμύρισε τὸν τόπο μας καὶ τὸν
κόσμο ὁλόκληρο, ἔγινε παγκόσμιο φαινόμενο.
Πρῶτα ἔλεγε ὁ πατέρας στὸ παιδὶ καὶ ἡ ἀ-
γράμματη γιαγιὰ στὸ ἐγγόνι· Πρόσεχε, παιδά-
κι μου, μὴ λὲς ψέματα, γιατὶ θὰ κολαστῇς· μὴ
βλαστημᾷς, θὰ κολαστῇς· μὴ λὲς αἰσχρὰ λόγια,
θὰ κολαστῇς· μὴ κάνῃς αὐτὸ ἢ ἐκεῖνο, θὰ κο-
λαστῇς. Τώρα ὁ διάβολος πῆρε τὴ γομμολάστι-
χά του κ᾽ ἔσβησε ἀπὸ τὸ λεξικὸ τῶν ἀνθρώπων
τὶς ὡραιότερες λέξεις τῆς πίστεώς μας. Κό-
λασις; σοῦ λέει τώρα· παραμύθια τῆς γιαγιᾶς!
τώρα προωδεύσαμε, δὲν τὰ πιστεύουμε αὐτά·
ἐδῶ εἶνε ἡ κόλασι, ἐδῶ καὶ ὁ παράδεισος…
Ἐν τούτοις ὑπάρχει κόλασις. Σὰν ἁμαρτω-
λὸς ποὺ εἶμαι κ᾽ ἐγώ, θὰ ἤθελα νὰ μὴν ὑπάρχῃ.
Θὰ ἤθελα, λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστο-
μος, νὰ μὴν ὑπάρχῃ κόλασις· ἀλλὰ τί νὰ γίνῃ,
κόλασις ὑπάρχει. Ὅσο εἶνε βέβαιο ὅτι ὑπάρχει
νύχτα, ἄλλο τόσο εἶνε κι ὅτι ὑπάρχει κόλασις.
Ὑπάρχει κόλασις. Ποιός τὸ βεβαιώνει; ἦρ-
θε κανεὶς ἀπ᾽ τὸν ἄλλο κόσμο, βγῆκε κανεὶς ἀπ᾽
τὸ νεκροταφεῖο, νὰ ἔρθῃ νὰ μᾶς πῇ, ὅτι ὑπάρ-
χει κόλασις; Ἔγιναν καὶ νεκραναστάσεις. Ἀλ-
λὰ σήμερα ἀκοῦμε μιὰ ἄλλη μαρτυρία, ποὺ εἶ-
νε ἀσυγκρίτως ἰσχυρότερη ἀπὸ τὸ ν᾽ ἀναστη-
θοῦν δέκα - δεκαπέντε - εἴκοσι νεκροὶ ἢ κι ὁλό-
κληρο νεκροταφεῖο. Καὶ ἡ μαρτυρία αὐτὴ εἶ-
νε – τίνος; τοῦ Χριστοῦ! Ἂς πέσουμε νὰ προσ-
Συντάκτης (†) ἐπίσκοπος
Αὐγουστῖνος Ν. Καντιώτης
κυνήσουμε! Ὁ Χριστὸς ἦρθε ἀπὸ τὸν ἄλλο κό-
σμο, πάνω ἀπ᾽ τ᾽ ἄστρα καὶ τοὺς γαλαξίες, ἀ-
πὸ τὸ ὑπερπέραν, καὶ αὐτὸς βεβαιώνει. Ὅλοι
ψεύδονται, ἕνας δὲν εἶπε ψέμα· αἰῶνες περ-
νοῦν, ἀλλὰ τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ μένουν αἰώ-
νια. Καὶ ὁ ἥλιος θὰ σβήσῃ καὶ τὰ ἄστρα θὰ πέ-
σουν καὶ ἡ γῆ θὰ καῇ, ἀλλὰ τὰ λόγια ποὺ εἶπε
ὁ Χριστὸς κανείς δὲν μπορεῖ νὰ τὰ κλονίσῃ.
Τί εἶπε λοιπὸν ὁ Χριστός; Μᾶς βεβαίωσε, ὅ-
τι ὑπάρχει παράδεισος καὶ κόλασις. Ποῦ; Στὸ
σημερινὸ εὐαγγέλιο. Τὸ ἀκούσαμε καθαρά.
***
Ζοῦσε, λέει ἡ παραβολή, ἕνας φτωχὸς - πο-
λὺ φτωχὸς ἄνθρωπος. Δραχμὴ δὲν εἶχε στὴν
τσέπη. Δὲν εἶχε φαΐ, ροῦχο, σπίτι· ἦταν ἀκόμα
ἄρρωστος, μὲ πληγὲς στὸ σῶμα, καὶ δίχως φάρ-
μακα. Γιὰ νὰ ζήσῃ, ἀναγκαζόταν νὰ κάθεται ἔ-
ξω ἀπ᾽ τὸ σπίτι ἑνὸς πλουσίου. Πεινασμένος,
περίμενε πότε ν᾽ ἀνοίξῃ τὸ παράθυρο τοῦ ἀρ-
χοντικοῦ, ποὺ κάθε μέρα εἶχε πλούσιο φαγητό,
νὰ τινάξουν οἱ ὑπηρέτες τὸ τραπεζομάντηλο,
κι αὐτὸς σάλιωνε τὸ δάχτυλό του καὶ μάζευε τὰ
ψίχουλα ποὺ ἔπεφταν· μ᾽ αὐτὰ ζοῦσε. Ἐν τῷ
μεταξὺ τὰ σκυλιά, πιὸ σπλαχνικὰ ἀπ᾽ τοὺς ἀν-
θρώπους, ἔρχονταν κ᾽ ἔγλειφαν τὶς πληγές του.
Ἀλλὰ ἦρθε ἡ μέρα ποὺ πέθανε ὁ φτωχός, πέ-
θανε μετὰ καὶ ὁ πλούσιος. Μετά; Τέλος, μηδέν;
Ὄχι! Πέρα ἀπ᾽ τὸν τάφο ἀρχίζει ἄλλη ζωή. Τὸ
φτυάρι τοῦ νεκροθάφτη δὲ σβήνει τὸν ἄνθρωπο.
Ὁ θάνατος εἶνε ἡ ἀρχὴ μιᾶς νέας ἀπεράντου ζω-
ῆς· ἀρχίζει παράδεισος γιὰ τοὺς δικαίους – καὶ
τὸ φτωχὸ Λάζαρο, κόλασις γιὰ τοὺς ἁμαρτω-
λοὺς – καὶ τὸν ἀμετανόητο πλούσιο. Τότε, μέ-
σα ἀπ᾽ τὰ βάσανα τοῦ ᾅδου, σήκωσε ὁ πλούσι-
ος τὰ μάτια καὶ τί νὰ δῇ· στὸ κέντρο τοῦ παρα-
δείσου, στὴν ἀγκάλη τοῦ πατριάρχου Ἀβραάμ
(τοῦ προϊσταμένου τρόπον τινὰ τοῦ παραδεί-
σου), βλέπει τὸ φτωχὸ Λάζαρο. Ἀπόρησε. Καὶ
φωνάζει· ―Πάτερ Ἀβραάμ, λυπήσου με καὶ στεῖ-
λε τὸ Λάζαρο, νὰ μοῦ δροσίσῃ τὴ γλῶσσα μὲ
 2
μιὰ σταλαγματιὰ νερὸ, γιατὶ ὑποφέρω μέσα σὲ
τούτη τὴ φλόγα. Τοῦ ἀπαντᾷ ἐκεῖνος· ―Δικαίως
τιμωρεῖσαι. Στὸν κόσμο ἐσὺ ἀπήλαυσες ὅλα
τὰ εὐχάριστα, ἐνῷ αὐτὸς ὅλα τὰ δυσάρεστα·
τώρα ἔγινε ἀλλαγή. Κ᾽ ἐπὶ πλέον μᾶς χωρίζει
χάσμα ἀγεφύρωτο. ―Σὲ παρακαλῶ τοὐλάχιστον,
πάτερ, στεῖλ᾽ τον στὸ πατρικό μου· ἔχω πέντε
ἀδέρφια, ποὺ ζοῦν κι αὐτοὶ ὅπως ἐγώ, νὰ τοὺς
εἰδοποιήσῃ, γιὰ νὰ μὴν ἔρθουν κι αὐτοὶ σὲ τού-
τη τὴν κόλασι. ―Δὲν εἶνε ἀνάγκη, ἀπαντᾷ ὁ Ἀ-
βραάμ· ἔχουν τὸ Μωυσῆ καὶ τοὺς προφῆτες
(τὴ Γραφή), ἂς τοὺς ἀκούσουν. ―Ὄχι, πάτερ Ἀ-
βραάμ, δὲν πρόκειται ν᾽ ἀκούσουν· ἂν ὅμως πάῃ
σ᾽ αὐτοὺς κάποιος ἀπὸ τοὺς νεκρούς, θὰ μετα-
νοήσουν. Τότε ὁ Ἀβραὰμ τοῦ λέει· ―Ἂν δὲν
ἀκοῦνε τὸ Μωυσῆ καὶ τοὺς προφῆτες (τὴν ἁ-
γία Γραφή), οὔτε κι ἂν ἀναστηθῇ κάποιος ἀπὸ
τοὺς νεκροὺς θὰ πεισθοῦν· «οὐδὲ ἐάν τις ἐκ
νεκρῶν ἀναστῇ πεισθήσονται» (Λουκ. 16,31).
***
Γιατί, ἀγαπητοί μου, ὁ πλούσιος τοῦ εὐαγ-
γελίου πῆγε στὴν κόλασι; σκότωσε, ἔκλεψε, ἀ-
τίμασε, πόρνευσε, μοίχευσε; – γιατὶ ἔτσι λένε
μερικοί· Ἐγὼ δὲ σκότωσα, δὲν ἔκλεψα, δὲ μοί-
χευσα, δὲν ἔκανα τὸ ἕνα ἢ τὸ ἄλλο. Λάθος κά-
νεις, ἂν νομίζῃς ὅτι λέγοντας αὐτὰ ἀπαλλάσ-
σεσαι. Ὑπάρχει κάτι πιὸ σοβαρό. Ὁ πλούσιος
αὐτὸς κολάστηκε ὄχι γιὰ κάτι ἀπὸ αὐτά, ἀλλὰ
διότι εἶχε μιὰ ἄλλη ἁμαρτία· εἶχε μιὰ μεγάλη ἔλ-
λειψι, ποὺ ὅποιος τὴν ἔχει δὲν εἶνε Χριστιανός·
δὲν εἶχε ἀγάπη, ἦταν ἄσπλαχνος, δὲν ἐνδιαφε-
ρόταν γιὰ τὸν ἄλλο. Ἤξερε νὰ ζῇ αὐτὸς καλὰ
στὸ σπίτι μὲ τὴν οἰκογένειά του, νά ᾿χῃ ροῦχα
θέρμανσι φαγητὸ γλέντια χορούς, καὶ δὲν τὸν
ἔνοιαζε, καρφὶ δὲν τοῦ καιγόταν, ἂν ὁ κόσμος
χάνεται. Αὐτὴ ἦταν ἡ μεγάλη ἁμαρτία του. Ἀ-
πὸ ᾽δῶ μαθαίνουμε, ὅτι ὅποιος δὲν κάνει τὸ
καλό —ὅλοι μποροῦν—, θὰ κολαστῇ, ἔστω κι ἂν
ἔχῃ φυλαχτῇ ἀπὸ ἄλλα μεγάλα ἁμαρτήματα.
Τὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο εἶνε καθρέπτης γιὰ
τὸν καθένα. Καθρεπτίζεται ἐδῶ ἡ σημερινὴ κοι-
νωνία, ἡ ὁποία εἶνε ἄσπλαχνη, σκληρή. Κλεί-
στηκε ὁ καθένας στὸ καβούκι του, ὅπως ὁ σα-
λίγκαρος, καὶ δὲν ἐνδιαφέρεται γιὰ τίποτ᾽ ἄλ-
λο. Οἱ ἄνθρωποι ἔγιναν φίλαυτοι, ἐγωϊσταί·
κοιτάζουν τὴ γυναῖκα καὶ τὰ παιδιά τους, νὰ
περνοῦν καλά, νά ᾿χουν ὅλα τ᾿ ἀγαθά, καὶ γιὰ
τὸν ἄλλον; τίποτε ἀπολύτως! Αὐτὴ εἶνε ἡ ἁμαρ-
τία τοῦ αἰώνα μας, ἡ σκληροκαρδία.
Δὲ βλέπουν; τοὺς τύφλωσε ὁ δαίμονας; Ἂν
ἄνοιγαν τὰ μάτια τους, καὶ τί δὲν θά ᾽βλεπαν,
ὄχι μόνο στὴν πατρίδα μας ἀλλὰ παντοῦ στὸν
κόσμο! Τὴν ὥρα ποὺ ἐσύ, ἀχάριστε ἄνθρωπε,
τρῶς καὶ δὲν κάνεις οὔτε σταυρό, στὴν Αἰθιοπία
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Γεωργίου Ξινοῦ Νεροῦ - Φλωρίνης τὴν 1-11-1987 μὲ ἄλλο τίτλο. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 31-10-2010.
τὰ παιδιὰ πεθαίνουν ἀπὸ τὴν πεῖνα. Τὴν ὥρα ποὺ
ἐσὺ ἔχεις θέρμανσι καὶ παπλώματα καὶ ζεσταί-
νεσαι, ὁ ἄλλος κρυώνει, δὲν ἔχει ροῦχο νὰ φο-
ρέσῃ, εἶνε γυμνός. Καὶ τὴν ὥρα ποὺ ἐσὺ ἔχεις
ὅλα τὰ μέσα διασκεδάσεως, αὐτὸς δὲν ἔχει οὔ-
τε φάρμακο γιὰ τὴν ἀρρώστια του. Εἶνε ψέμα τὸ
λεγόμενο ὅτι δὲν ὑπάρχουν φτωχοί. Ὑπάρχουν
χῆρες, ὀρφανά, ἀνάπηροι, ἀσθενεῖς, γέρον-
τες. Πεντάρα δὲ δίνει ὁ ἄλλος. Καὶ ἀναγκάζε-
ται ἡ Ἐκκλησία παραμονὲς Χριστουγέννων
καὶ βγάζει δίσκο γιὰ ὅλους αὐτούς. Καὶ τί συλ-
λέγει; ψίχουλα, ὅπως ἐκεῖνα ποὺ ἔπεφαν ἀπ᾽
τὰ τραπεζομάντηλα τοῦ πλουσίου. Γι᾿ αὐτὸ γί-
νονται οἱ κοινωνικὲς ἐπαναστάσεις, γι᾿ αὐτὸ
ἔγινε ὁ κομμουνισμός· ἦταν δικαία τιμωρία σὲ
μία σκληρὴ κοινωνία. Δὲν μπορεῖς ἐσὺ νὰ τρῶς
γιὰ ἑκατό, κι ὁ ἄλλος νὰ μὴν ἔχῃ οὔτε ψωμί.
Δὲν εἶνε αὐτὰ σωστά· τὰ καταδικάζει τὸ Εὐ-
αγγέλιο στὴ σημερινὴ περικοπή.
Θὰ ποῦν κάποιοι· Ἐμεῖς δὲν ἔχουμε… Δὲν
κατοικῶ στὸ φεγγάρι, κατοικῶ ἐδῶ καὶ παρα-
κολουθῶ. Λένε, ὅτι δὲν ἔχουν. Πῶς δὲν ἔχουν;
Γιὰ τὸ Θεὸ δὲν ἔχουν, γιὰ τὸ φτωχό, τὴ χήρα,
τὸν ἀνάπηρο, τὸν ἀσθενῆ. Γιὰ τὸν ἑαυτό τους
ὅμως, τὸν κακὸ ἑαυτό τους, ἔχουν. Ἐρωτῶ˙
τί ξοδεύουν γιὰ τὸ τσιγάρο, τὸ ποτό, τὰ ναρκω-
τικά, τὰ νυχτερινὰ κέντρα, τὶς ντισκοτέκς; Ἑ-
κατομμύρια! Γλεντοκοποῦν καὶ γιὰ νὰ διασκε-
δάσουν σπᾶνε πιάτα, δεκάδες κ᾽ ἑκατοντάδες,
πεντακόσα - ἑξακόσα πιάτα, καὶ μετὰ περνάει
τὸ κάρρο τοῦ δήμου, τὰ φορτώνει καὶ τὰ πε-
τάει σ᾿ ἕνα λόφο. Αὐτὴ εἶνε ἡ κοινωνία.
Θὰ μᾶς δικάσῃ ὁ Θεός. Μὴ λὲς λοιπόν, Ἐγὼ
δὲν ἔκλεψα, δὲν σκότωσα… Ἐξέτασε τὸν ἑαυ-
τό σου ἂν κάνῃς τὸ καλὸ ποὺ μπορεῖς. Διότι, ἐ-
παναλαμβάνω, ἄνθρωπος ποὺ μπορεῖ νὰ βοη-
θήσῃ τὸν ἄλλο καὶ δὲν βοηθάει, δὲν εἶνε Χρι-
στιανός, δὲν εἶνε ἄνθρωπος. Ἡ σκληροκαρδία
εἶνε μεγάλη ἁμαρτία. Προχθὲς ἦρθε στὴ μητρό-
πολι μιὰ γριούλα καὶ ἔκλαιγε. Ἔχει ἑπτὰ γυιοὺς
καὶ ἑπτὰ νύφες, καὶ τώρα ποὺ γέρασε κανείς
δὲν τὴ δέχεται· τὴν πήραμε στὸ γηροκομεῖο.
***
«Τὸν ἄσπλαγχνο μὲ τοὺς ἀθέους θὰ κατα-
κρίνῃ ὁ Χριστός». Ὅταν βλέπῃς τὸν ἄλλο νὰ
πεινάῃ, νὰ δυστυχῇ, νὰ τουρτουρίζῃ, κ᾽ ἐσὺ
δὲν φροντίζῃς γι᾿ αὐτόν, εἶσαι ἄθεος.
Εὔχομαι τὰ λόγια αὐτά, ποὺ μὲ πόνο ψυχῆς
σᾶς εἶπα, νὰ τ᾽ ἀκούσετε καὶ νὰ εἶστε σπλα-
χνικοί. Κι ὅταν γίνεται ἔρανος γιὰ ἱερὸ σκοπό,
νὰ μὴν εἶστε σφιχτοί, ἀλλὰ νὰ δίνετε. Νὰ γί-
νουμε σπλαχνικοί, φιλάνθρωποι, ἐλεήμονες,
γιὰ νὰ ἔλθῃ τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ σ᾽ ἐμᾶς· ἀμήν.
(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος