«Ἐγενόμην ἐν Πνεύματι ἐν τῇ Κυριακῇ ἡμέρᾳ καὶ ἤκουσα φωνὴν ὀπίσω μου μεγάλην ὡς σάλπιγγος» (Ἀπ.
1,10)
Περίοδος Δ΄ - Ἔτος ΚΖ΄ Κυριακὴ πρὸ Χρ. Γεννήσεως (Ματθ. 1,1-25)
Φλώρινα - ἀριθμ. φύλλου 1627 19 Δεκεμβρίου 2010
Ὁ ὕμνος τῶν ἀγγέλων
«Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία» (Λουκ. 2,14)
Π ΛΗΣΙΑΖΕΙ, ἀγαπητοί μου, ἡ μεγάλη ἑορτή,
τὰ Χριστούγεννα. Ἂς προετοιμαστοῦμε.
Πῶς θὰ προετοιμαστοῦμε; «Πᾶσαν τὴν βι-
ωτικὴν ἀποθώμεθα μέριμναν» (θ. Λειτ., χερουβ.). Νὰ ἐ-
λαφρώσουμε τὴ σκέψι μας ἀπὸ κάθε τι μά-
ταιο, κάθε τι ἐπίγειο, κάθε γήινον ἔρωτα. Ἂς
παρακαλέσουμε τὸ Θεὸ νὰ ὑψωθοῦμε πάνω
ἀπὸ τὸν κόσμο, ν᾽ ἀπογειωθοῦμε. Ἂς ποῦμε κ᾽ ἐ-
μεῖς ἐκεῖνο ποὺ εἶπαν οἱ βοσκοὶ τὴ νύχτα τῆς
Γεννήσεως· «Διέλθωμεν ἕως Βηθλεέμ…» (Λουκ.
2,15). Τὶς ἅγιες αὐτὲς ἡμέρες ἂς πᾶμε κ᾽ ἐμεῖς
νοερῶς στὴ Βηθλεέμ νὰ δοῦμε τὸ θαῦμα· τὸ
σπήλαιο, τὸ Θεῖο Βρέφος, τὴν Παρθένο Μαρία,
τὸν ἅγιο Ἰωσήφ, τὰ ἄκακα ζῷα, τὸ λαμπρὸ ἀ-
στέρι, τοὺς βοσκούς, τοὺς μάγους, καὶ ―σὰν
μαύρη σκιὰ μέσα στὴν ὡραία αὐτὴ εἰκόνα―
τὸν Ἡρῴδη ν᾽ ἀκονίζῃ τὴ μάχαιρά του.
Ἀφήνοντας ὅμως ὅλα τὰ ἄλλα ἂς ἀνοίξουμε
τ᾽ αὐτιά μας ν᾽ ἀκούσουμε ἕνα τραγούδι, ποὺ
δὲν τὸ ἔφτειαξε ποιητὴς τῆς γῆς, ἀλλὰ τὸ συν-
έθεσε καὶ τὸ μελῴδησε ἡ ὀρχήστρα τοῦ οὐρα-
νοῦ. Συγκινεῖ ὅλους. Τὸ ἄκουσαν ὄχι «γενεαὶ
δεκατέσσαρες», ποὺ λέει σήμερα τὸ εὐαγγέλιο
(Ματθ. 11,17), ἀλλὰ κάθε γενεά. Ὅταν ὁ ἄγγελος εἶπε
στοὺς ποιμένες «Ἰδού εὐαγγελίζομαι ὑμῖν χα-
ρὰν μεγάλην, …ὅτι ἐτέχθη ὑμῖν σήμερον σωτήρ»,
ἀμέσως ἀναρίθμητη στρατιὰ ἀγγέλων σχημάτι-
σαν κλίμακα, ποὺ τὸ ἕνα ἄκρο της ἄγγιζε τὴ γῆ
καὶ τὸ ἄλλο τοὺς γαλαξίες, καὶ ἔψαλλαν· «Δόξα
ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰ ρήνη, ἐν ἀν -
θρώποις εὐδοκία» (Λουκ. 2,14). Τὸ Θεῖο Βρέφος
δηλαδὴ εἶνε δόξα τοῦ Θεοῦ, εἶνε εἰρήνη ἐπὶ
τῆς γῆς, εἶνε «εὐδοκία ἐν ἀνθρώποις».
Ἂς κάνουμε μερικὲς ἁπλὲς σκέψεις ἐπάνω
στὸν ἀγγελικὸ αὐτὸν ὕμνο, ποὺ θ᾽ ἀκούσου-
με τὴ νύχτα τῆς Γεννήσεως.
***
⃝ Εἶνε δόξα τοῦ Θεοῦ τὸ Θεῖο Βρέφος. Πῶς;
Πρὸ Χριστοῦ, πλὴν ἑνὸς μικροῦ λαοῦ, τοῦ Ἰσ-
ραὴλ ποὺ εἶχε γνῶσι τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ, ὅλη
Συντάκτης (†) ἐπίσκοπος
Αὐγουστῖνος Ν. Καντιώτης
ἡ ὑπόλοιπη γῆ ἦταν βυθισμένη στὴν ἄγνοια
τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ. Τὰ πάντα ἐλατρεύοντο ὡς
θεοὶ πλὴν αὐτοῦ. Θεὸς τὰ ἄστρα, ὁ ἥλιος, ἡ σε-
λήνη· θεὸς ἡ θάλασσα, τὰ ζῷα, τὰ δέντρα, οἱ
πέτρες· καὶ γάτες, καὶ σκυλιά, καὶ φίδια καὶ
κροκόδειλοι, τὰ πάντα. Ὦ Χριστέ, ἀπὸ ποιό
σκότος μᾶς ἔβγαλες! Ὅσοι διαβάζετε τὸν Ἀ-
κάθιστο ὕμνο θὰ προσέξατε τὸ στοιχεῖο λάμ-
δα· «Λάμψας ἐν τῇ Αἰγύπτῳ φωτισμὸν ἀληθεί-
ας ἐδίωξας τοῦ ψεύδους τὸ σκότος· τὰ γὰρ
εἴδωλα ταύτης, Σωτήρ, μὴ ἐνέγκαντά σου τὴν
ἰσχὺν πέπτωκεν, οἱ τούτων δὲ ῥυσθέντες ἐβό-
ων πρὸς τὴν Θεοτόκον· …Χαῖρε, τῶν εἰδώλων
τὸν δόλον ἐλέγξασα…» (Ἀκάθ. ὕμν. Λ). Μὲ τὴ γέννη-
σι τοῦ Χριστοῦ, καθὼς πῆγε ὡς βρέφος στὴν
Αἴγυπτο, γκρεμίστηκαν τὰ εἴδωλα.
Μᾶς δίδαξε λοιπὸν τὸ Θεῖο Βρέφο, ὅτι ὑ-
πάρχει ἕνας Θεὸς ὃν ὑμνεῖ πᾶσα ἡ κτίσις, ὅτι
ὁ Θεὸς εἶνε «οἰκτίρμων καὶ ἐλεήμων, μακρό-
θυμος καὶ πολυέλεος» (Ψαλμ. 102,8), καὶ μᾶς ἔμαθε
ν᾽ ἀπευθύνουμε πρὸς αὐτὸν τὸ «Πάτερ ἡμῶν»
(Ματθ. 6,9), διότι δὲν εἶνε μόνο δημιουργὸς τοῦ
κόσμου ἀλλὰ καὶ πατέρας ποὺ ἐνδιαφέρεται
γιὰ τὰ πλάσματά του, Θεὸς φιλόστοργος, ποὺ
ἄνευ τῆς θελήσεώς του οὔτε ἕνα φύλλο δὲν
πέφτει ἀπὸ τὸ δέντρο κάτω στὴ γῆ οὔτε ἕνας
σπουργίτης δὲν πέφτει νεκρός. Μᾶς δίδαξε ἀ-
κόμα τὸ ὑψηλότερο ἐκεῖνο δίδαγμα, ἐπάνω στὸ
ὁποῖο στηρίζεται ἡ πιὸ πνευματικὴ θρησκεία
τοῦ κόσμου, ὅτι «πνεῦμα ὁ Θεός, καὶ τοὺς προσ-
κυνοῦντας αὐτὸν ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ δεῖ
προσκυνεῖν» (Ἰω. 4,24). Καὶ ὄχι ἁπλῶς δίδαξε, ἀλλὰ
ὑπῆρξε ὁ ἴδιος, ὅπως λέει ὁ θεῖος Παῦλος, τὸ
«ἀπαύγασμα τῆς δόξης» τοῦ Πατρός(Ἑβρ. 1,3 καὶ θ. Λειτ.
Μ. Βασ.), ἡ «εἰκὼν τοῦ Θεοῦ» (Β΄ Κορ. 4,4. Κολ. 1,15), «Φῶς ἐκ
Φωτός», «Θεὸς ἀληθινός» (Α΄ Ἰω. 5,20. Σύμβ. πίστ. 2).
⃝ Τὸ Θεῖο Βρέφος ὑπῆρξε ἀκόμη ἡ εἰρήνη ἐ-
πὶ τῆς γῆς. Ἐδῶ ὅμως ἀκούω διαφωνίες· Εἰ-
ρήνη ἐπὶ τῆς γῆς; μὰ ἐδῶ ἡ γῆ σείεται διαρ-
κῶς ἀπὸ πολέμους καὶ «ἀκοὰς πολέμων» (Ματθ.
 2
24,6. Μᾶρκ. 13,7)· πῶς λοιπὸν ὁ Χριστὸς εἶνε ἡ εἰρήνη
ἐπὶ τῆς γῆς;… Ναί, εἶνε ἡ εἰρήνη· ὄχι ὅμως γιὰ
τοὺς ἀπίστους καὶ τοὺς ἀθέους· εἶνε εἰρήνη γι᾽
αὐτοὺς ποὺ τὸν πιστεύουν καὶ πειθαρχοῦν
στὶς ἐντολές του. «Εἰρήνη πολλὴ τοῖς ἀγαπῶ-
σι τὸν νόμον σου» (Ψαλμ. 118,165). Ποιά εἶνε αὐτὴ ἡ
εἰρήνη ποὺ ἔφερε ὁ Χριστὸς στὸν κόσμο; Εἶνε
ἡ ἐσωτερικὴ εἰρήνη καὶ μπορεῖ κάθε ἄνθρω-
πος νὰ τὴν ἀπολαύσῃ. Ὅλοι, ἔστω κι ἂν κολυ-
μποῦν στὸ χρυσάφι κι ἂν κατοικοῦν σὲ ἀνά-
κτορα κι ἂν εἶνε κορυφαῖοι ἐπιστήμονες, μέ-
σα τους νιώθουν ἀγωνία· στὴν καρδιά τους
ὑπάρχει μία ἐνοχή, ἕνας ἔλεγχος γιὰ τὰ ἁμαρ-
τήματά τους. Ὅλοι ἀκοῦμε τὴ φωνὴ ἑνὸς ἀορά-
του εἰσαγγελέως ποὺ μᾶς λέει· Ἁμάρτησες,
εἶσαι ἔνοχος! Ὁ ἄνθρωπος λοιπὸν ζητεῖ συγ-
χώρησι. Ποιός θὰ μᾶς δώσῃ τὴ συγχώρησι; ἄν-
θρωπος, ἄγγελος, ἀρχάγγελος; Ἕνας μόνο·
ἐκεῖνος ποὺ «ἔχει ἐξουσίαν ἀφιέναι ἁμαρτί-
ας» (Ματθ. 9,6. Μᾶρκ. 2,10. Λουκ. 5,24), καὶ αὐτὸς εἶνε ὁ Κύριος.
Σὲ κάποιο ἀρχαῖο βιβλίο λέει, ὅτι κάποιος
ποὺ ἁμάρτησε πολύ, γιὰ νὰ βρῇ συγχώρησι,
πῆγε μέσα σὲ μιὰ σπηλιὰ καὶ ἀσκήτευε. Μιὰ
νύχτα ὁ διάβολος, γιὰ νὰ τὸν ἀπελπίσῃ, πα-
ρουσίασε μπροστά του ἕνα ὀγκῶδες βι-
βλίο. –Ἐδῶ, τοῦ λέει, εἶνε γραμμένα τὰ ἁμαρ-
τήματά σου… Ἄνοιξε ὁ ἀσκητὴς τὸ βιβλίο, τὸ
ξεφύλλισε, καὶ σὲ κάθε σελίδα δάκρυα ἔτρε-
χαν ἀπὸ τὰ μάτια του. –Ναὶ τὸ ἔκανα, …ναὶ τὸ
ἔκανα, …ναὶ τὸ ἔκανα… Στὸ τέλος ὅμως λέ-
ει στὸν διάβολο· –Δὲν τὰ ἔγραψες ὅλα· οὔτε
τὸ ἓν δέκατον δὲν ἔγραψες (γιατὶ ὁ διάβολος
μόνο τὰ ἐξωτερικὰ βλέπει· τὰ βάθη τῆς καρ-
διᾶς, τὸν ἀόρατο ἐσωτερικὸ κόσμο, δὲν μπο-
ρεῖ νὰ τὸν δῇ· καρδιογνώστης εἶνε μόνο ὁ
Θεός). ―Λοιπόν, τοῦ λέει ὁ διάβολος, δὲν ἀ-
πελπίζεσαι; Τότε ἐκεῖνος ὕψωσε τὸ βλέμμα
στὸν Ἐσταυρωμένο, ποὺ εἶχε ἐκεῖ στὴ σπη-
λιά, καὶ εἶπε· –Χριστέ, σ᾽ εὐχαριστῶ· τὸ αἷμα
σου σβήνει τὶς ἁμαρτίες μου. Καὶ ὁ διάβολος ἔ-
φυγε κατῃσχυμμένος. Κοντὰ στὸ Χριστὸ βρί-
σκουν εἰρήνη καὶ οἱ πιὸ μεγάλοι ἁμαρτωλοί·
λῃσταί, τελῶνες, πόρνες, ἐγκληματίες….
⃝ Τὸ Θεῖο Βρέφος λοιπὸν εἶνε δόξα γιὰ τὸ
Θεό, καὶ εἰρήνη γιὰ τὴ γῆ. Καὶ ἀποτέλεσμα τῆς
εἰρήνης εἶνε ἡ «ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία». Τί θὰ
πῇ «εὐδοκία»; Ἕνας μεγάλος ῾Ρῶσος λογο-
τέχνης, ποὺ ζοῦσε ζωὴ ἀθεΐας καὶ ἀπιστίας
καὶ δοκίμασε τὰ πάντα στὸν κόσμο αὐτόν, λέ-
ει· Μιὰ φορὰ αἰσθάνθηκα γαλήνη στὴν καρδιά
μου· ὅταν, ἁμαρτωλὸς ἐγώ, ἄνθρωπος τῶν βι-
βλίων καὶ τῆς φιλοσοφίας, τῶν σαλονιῶν καὶ
τῶν διασκεδάσεων, βουτηγμένος μέσ᾽ στὰ ἁ-
μαρτήματα τῆς Πετρουπόλεως καὶ τῆς Μό-
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος Μοσχάτου - Ἀθῆναι τὴν 18-12-1960. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 19-12-2010.
Τὴν ὁμιλία αὐτὴ μπορεῖτε νὰ τὴν ἀκούσετε χωρὶς περικοπὲς στὸ cd 18γΆ τῆς σειρᾶς «ΦΩΝΗ ΒΟΩΝΤΟΣ» (πληροφορίες στὸ τηλέφωνο 23850-28868)
σχας, πῆγα σὲ κάποιο ῾Ρῶσο ἀσκητὴ ἱερομό-
ναχο, γονάτισα μπροστά του καὶ εἶπα τ᾽ ἁμαρ-
τήματά μου μὲ δάκρυα. Ὅταν στὸ τέλος ἅ-
πλωσε πάνω μου τὸ πετραχήλι καὶ μοῦ εἶπε
«Ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι», τότε παράδεισος
ἄνθισε μέσα στὴν καρδιά μου.
«Εὐδοκία ἐν ἀνθρώποις». Ὦ σεῖς ποὺ μὲ
ἀκοῦτε, ὅποιος κι ἂν εἶσαι, γυναίκα ἢ ἄντρας,
ποὺ ἔχεις δέκα καὶ εἴκοσι καὶ τριάντα χρόνια
ἀνεξομολόγητος, πῶς θὰ κάνῃς Χριστούγεν-
να; Ἂν θέλῃς νὰ αἰσθανθῇς εὐδοκία, τὴ χαρὰ
τοῦ οὐρανοῦ, νὰ λάβῃς τὴν πληροφορία ὅτι
μέσα σου γεννιέται ἕνας καινούργιος κόσμος,
τρέξε σ᾽ ἕνα πνευματικὸ πατέρα, ἄνοιξε τὰ
φυλλοκάρδια σου, πὲς τ᾽ ἁμαρτήματά σου,
καὶ τότε φῶς καὶ εὐωδία θὰ χυθῇ στὴν καρδιά
σου. Δὲν εἶνε παραμύθι, εἶνε μία πραγματι-
κότης. Καὶ τὰ ἄστρα καὶ ὁ οὐρανὸς θὰ πα-
ρέλθουν, ἀλλὰ τὸ ἄστρο τῆς γεννήσεως τοῦ
Χριστοῦ θὰ φωτίζῃ αἰωνίως τὸν κόσμο.
***
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί· ὁ ὕμνος «Δόξα ἐν
ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀν -
θρώποις εὐδοκία» ἀκούγεται καὶ σήμερα.
Ἀλλὰ γεννᾶται τὸ ἐρώτημα· ἁρμόζει στὰ δικά
μας χείλη; στὰ χείλη ἱερέων, ἀρχιερέων, ἱεροκη-
ρύκων, ψαλτῶν, ἀνδρῶν, γυναικῶν, παιδιῶν; εἴ-
μαστε ἄξιοι νὰ τὸν λέμε; Πρέπει νὰ πλύνουμε
τὴ γλῶσσα μας μὲ ῥοδόσταγμα γιὰ νὰ ἐπαναλά-
βουμε τὸ ἀγγελικὸ «Δόξα ἐν ὑψίστοις…».
Ἐρωτῶ· ὁ Χριστὸς ἦταν δόξα Θεοῦ, ἐμεῖς εἴ-
μαστε δόξα Θεοῦ; ὁ Χριστὸς ἦταν ἡ εἰρήνη
τοῦ κόσμου, ἐμεῖς ἔχουμε μέσα μας τὴν εἰρή-
νη, τὴν ἀγάπη, ὅλα τὰ εὐγενῆ αἰσθήματα ποὺ
ἐξεπήγασαν ἀπὸ τὴ φάτνη του; ὁ Χριστὸς ἦ-
ταν ἡ εὐδοκία καὶ ἡ χαρά, ἐμεῖς ἔχουμε αὐτὴ
τὴν ἐσωτερικὴ χαρὰ καὶ ἀγαλλίασι;
Δὲν ἀρκεῖ νὰ λέμε ὅτι γεννήθηκε «Φῶς ἐκ
Φωτὸς» καὶ ἐκ «Μαρίας τῆς Παρθένου». Τί ζη-
τάει ἀπὸ μᾶς; Τὴν καρδιά μας! «Δός μου, παιδί
μου, τὴν καρδιά σου» (Παρ. 23,26). Τὴν καρδιά σου
μὲ τὰ ἐλαττώματά της, μὲ τ᾽ ἁμαρτήματά της,
μὲ τοὺς πόθους της, μὲ τὰ ὄνειρά της. Θέλει
τὴν καρδιά σου. Τί νὰ τὴν κάνῃ; Νὰ τὴν κάνῃ
φάτνη καὶ μέσα ἐκεῖ νὰ γεννηθῇ. Κι ὅταν γεν-
νηθῇ ὁ Χριστὸς στὴν καρδιά μας μὲ τὰ δάκρυα
τῆς μετανοίας καὶ ἐξομολογήσεως, μὲ τὴν ἀ-
γάπη τοῦ Κυρίου, ὅταν κάθε καρδιὰ Χριστια-
νοῦ γίνῃ φάτνη, τότε ἄγγελοι καὶ ἀρχάγγελοι
μὲ χρυσᾶ φτερὰ θὰ κατεβοῦν κάτω στὴ γῆ καὶ
θ᾽ ἀκούσουμε γιὰ ἄλλη μιὰ φορὰ οἱ ἁμαρτω-
λοί· «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς
εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία»· ἀμήν.
(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος