Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
Ι. ΕΠΙΣΗΜΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ
1
2006, 283).
Αντίθετα, τα σχολικά προγράμματα, που στηρίζονται στη διαδικασία της σχολικής γνώσης,
εξετάζουν και θεωρούν ως περιεχόμενο της διδασκαλίας τις διαδικασίες συλλογής, οργάνωσης και
κριτικής επεξεργασίας των δεδομένων, που οδηγούν στην επιστημονική γνώση.
Οι εκπαιδευτικοί, που υποστηρίζουν αυτή την άποψη, προσπαθούν να μυήσουν τους μαθητές
στις διαδικασίες σύλληψης, οργάνωσης και κριτικής της χορηγούμενης γνώσης και όχι στην απλή
προσπάθεια να την αφομοιώσουν άκριτα (Ματσαγγούρας, 2006, 283-284).
2
Από την άλλη πλευρά, οι υποστηρικτές της ολικής σύλληψης πιστεύουν ότι ο τρόπος εδραίωσης
της μάθησης μπορεί να επιτευχθεί, μόνο όταν το αντικείμενο που προσπαθεί κάποιος να συλλάβει,
κατανοηθεί ολόπλευρα και συνολικά, στα ήδη ενσωματωμένα γνωστικά σχήματα του ατόμου, η
ύπαρξη των οποίων καταδεικνύει τον ενεργητικό χαρακτήρα της μάθησης. Ουσιαστικά, η αθροιστική
αντίληψη έχει ως σκοπό την αποφυγή τυχόν λάθους από το μαθητή, ώστε να μην υπάρχει περίπτωση
επανάληψής του από το παιδί, ενώ η ολική σύλληψη πιστεύει ότι το λάθος είναι κάτι θετικό, αφού
φέρνει στην επιφάνεια τις αδυναμίες της εσωτερικής διαδικασίας (Ματσαγγούρας, 2006, 307-308).
3
γ) Η μάθηση ως παθητική προσαρμογή ή διαδικασία αλληλεπίδρασης;
Το επόμενο δίλημμα, που τίθεται, σχετίζεται με το αν η μάθηση είναι και εκλαμβάνεται από τον
εκπαιδευτικό ως παθητική προσαρμογή των μαθητών σε αυτή ή ως διαδικασία αλληλεπίδρασης των
μαθητών με το περιβάλλον τους.
Οι οπαδοί της παθητικής προσαρμογής θεωρούν ότι οι μαθητές πρέπει να προσαρμοστούν
παθητικά στην ήδη υπάρχουσα κοινωνική και εκπαιδευτική πραγματικότητα, καθώς και στην
παγιωμένη επιστημονική γνώση, χωρίς να την ερευνούν, να την κρίνουν και ίσως να την
αμφισβητούν. Σκοπός του σχολείου, σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, είναι η προετοιμασία των μαθητών,
ώστε να ανταποκριθεί στην παγιωμένη αυτή γνώση (Ματσαγγούρας, 2006, 309-310).
Από την αντίθετη πλευρά, βρίσκονται οι υποστηρικτές της αντίληψης ότι η μάθηση είναι
διαδικασία αλληλεπίδρασης των μαθητών με το περιβάλλον τους. Σύμφωνα με την αντίληψη αυτή, η
μάθηση αποκτάται μέσω της διερεύνησης, της ουσιαστικής και της κριτικής επεξεργασίας της γνώσης.
Η γνώση, και άρα η μάθηση, επέρχεται μέσω της εμπειρίας που αποκτά το παιδί από την άμεση και
ενεργητική επαφή του με το περιβάλλον (Ματσαγγούρας 2006, 309-310).
4
ΙΙΙ. Ο ΡΟΛΟ ΣΟΤ ΜΑΘΗΣΗ
5
γ) Ανταγωνιστικό ή υνεργατικό ύστημα Οργάνωσης;
Το τελευταίο δίλημμα που τίθεται, σχετικά με τη σχολική εξουσία και πειθαρχία, αφορά στο αν το σύστημα
οργάνωσης της τάξης από τον εκπαιδευτικό είναι ανταγωνιστικό ή συνεργατικό (Ματσαγγούρας, 2006,
338).
Οι εκπαιδευτικοί, που οργανώνουν την τάξη τους με βάση το ανταγωνιστικό σύστημα, θεωρούν ότι
οι μαθητές είναι πιο αποδοτικοί και ενεργητικοί στο μάθημα και στη γνώση, όταν πρέπει να
ανταγωνιστούν ή να διαγωνιστούν με τους συμμαθητές τους, με σκοπό την ανάδειξη του καλύτερου. Αυτό
βοηθάει, κατά τους υποστηρικτές αυτής της άποψης, στην αφύπνιση και ενεργό συμμετοχή των παιδιών
στην τάξη, καθώς πρέπει συνεχώς, μέσω της ανταγωνιστικότητας, που ο δάσκαλος καλλιεργεί, οι μαθητές
να αποδεικνύουν αν όντως και κατά πόσο καλύτεροι είναι από τους συμμαθητές τους. Ο τύπος αυτός
οργάνωσης ωθεί τα παιδιά να λειτουργούν περισσότερο ατομικά και να μην προσπαθούν, ίσως, ούτε καν
να ενδιαφέρονται για τη βοήθεια, την άποψη και την πρόοδο των συμμαθητών τους (Ματσαγγούρας,
2006, 338).
Στον αντίποδα βρίσκονται οι οπαδοί του συνεργατικού τρόπου οργάνωσης της τάξης. Αυτοί
υποστηρίζουν ότι ο μόνος τρόπος για να φτάσουν τα παιδιά στη μάθηση και ότι για να λειτουργεί όλη η
τάξη αρμονικά, είναι να συνεργάζονται τα παιδιά μεταξύ τους. Αυτό έχει να κάνει είτε με την οργάνωσή
τους σε ομάδες, δουλεύοντας ομαδικά, είτε με τη συνεργασία όλων των παιδιών της τάξης για την
ολοκλήρωση ή κατανόηση ενός θέματος. Η συνεργατικότητα βοηθάει στην καλύτερη οργάνωση της τάξης,
αφού μ΄αυτόν τον τρόπο η μάθηση προωθείται καλύτερα, καθώς υπάρχει αντίδραση και ανατροφοδότηση
που βοηθούν στην καλύτερη λειτουργία της (Ματσαγγούρας, 2006, 338).
6
ΙV. Ο ΡΟΛΟ ΣΟΤ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟΤ
Αθήνα: Gutenberg.