Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
1
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
2
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
rmwdum
3 cspfaomrdwfaqGnDtpfudkarmifESrrsm;odkU
uAsm 36 tm[m&0d k i f ; awmf o m;wOD ;
4 csrf ; jr tm[m&pmtkypf if
tarodk@wrf;csif;-14 37 armifpdk;csdef
5 Zmenf a rmif wyfO;D ok@d twd zf iG ahf y;pm-62
wku d yf 0GJ ifpJ æ æ 45 oef @ Zif x G e f ;
6 &J & if h o uf Z G J &l;pAJh
tareJ@om;&J@urBm
7 rif ; &J a usmf p G m bmomjyef
axmif 23 CNN
8 &efEkdifxGef; qDyt
l ;dk xJu æ æ
Zmwford ;f cef;ukd æ æ
9 ausmf a Z,s(ynma&;) trSwfw&aqmif;yg;
wlnrD #um æ æ 12 zkd;oH (vlxk)
10 =unf a rmif o ef ; 7 &ufZv l idk &f @J orkid ;f
'Dy&*F 15 armif x if
11 (ck d i f ) ay:xG e f ; atmif Akv
d cf sKyfatmifqef;ukd æ æ
*%ef;vkdvlom; 18 xd e f v if ;
20 ukdaomf (PRMG) Zlvidk wf ap> æ æ
orkdif;0if wGifwhaJ e@ 39 armif p G r f ; &nf
OD;0if;wif&@J ajc&mrsm;
tawG;tjrifESifhokw?
jyef v nf q ef ; opf j cif ;
&o aqmif;yg;
&oaqmif yg;//
21 'D r k d u a&pD b uf a wmf o m;wOD ;
25 armif o pf q if ; 'Dr;dk 'Dav 'Dvl æ æ
a&S@a&;aqG;aEG;c%f;
27 &J & if h a tmif armif t m[m&
c&D;oGm;t&dyrf sm;
30 rif;xufrkd; (GHRE) 47 armifatmifvD ( tm[m&pmapmif )
av!Si;f rvm vrom o½kyfaz:yHkrsm;
32 aqmif ; armifatmifvD (tm[m&pmapmif)
trSwfw&oD;av;oD;
3
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
Zlvdkif&JUaeUpGJrsm;
19 July
(1947) *sLvkdifv-(19)&uf
wzGJzGJ½GmaewJhrdk;u
uHMur®mqd;k wpfcu k ykd pfcsoGm;w,f
[dk;ta0;u
cyfa&;a&;vif;aewJha&mifpOf
opömazmufawGv, k uf,il ifomG ;Muw,f
rkefwdkif;awGtxyfxyfMum;rSm
wcrf;wem;xkqpfcJhwJh
tem*wftwGufpdwful;opfawG
ra0&cifrmS a<ucJ&h w,f
tJ'h aD eUrSm ...
rpJyJapGaewJhrdk;
arQmfvifjh cif;awGukd ½du k cf sKd;oGm;w,f/
7 July
(1962) *sLvkdifv-(7)&uf
rdk;pufawGajrjyifay:tus
teDa&mifajymif;oGm;Muw,f
tjzLa&mifqE´awGudk
owÅKusnfzl;awGeJUpD;wm; July
tJ'h aD eU[m ... *sLvdkifa& ...
&ufpufrIawGeJUwl;cg;cJhw,f rif;&JUpmrsufESmawGay:rSm
w&m;rQwrIwdkU&JUta0;rSm tcgcga&;rSwfcJh&wJh
tjypfrJholwdkU&JUaoG; aeUqdk;wkdU&JUorkdif;udkcsKd;zsuf
vGwfajrmufrItwGufpaw;cJh&w,f igwdkU&JUESvHk;aoG;pufawGeJU
tJ'h aD eUrSm ... aeUpGo
J pfwckukd
ausmif;awmfBuD;vnf;idk½Iduf a&;xdk;tqHk;owfMur,f/ /
wuúov kd ef ,fajrwpfcv
k ;kH arSmifru
kd o
f mG ;w,f/
bke;f rif;ZGef
5
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
t tara&
ar tdraf ygu0f rSm ikww
tarhy&kH yd f
f w
k x
f ikd &f wJh
EG@H epfaomfvnf;rnpfqw
kd phJ um;twdik ;f }uD;jrwfwt
hJ m*owW&d iS af cgi;f aqmifwa,mufayrd@k
a':pk&@J *%
k af &mifaumif;owif;awGu oufawmf&mausm&f n
S u
f m
urBmt
h v,frmS vGwv
f yfpmG wdik ;f jynfuOkd ;D aqmifeidk zf @kd
'%f&mqdw
k mb0twGut
f m;ayrd@k
Zmenfarmif
jynfoal wGtwGuf ol[moD;cH
63 ESpaf +rmuf a':atmifqef;pk=unf arG;ae@twGuf
7
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
tareJUom;&JUur
urÇm
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789
&J&ifo
h ufZJ G
tara& æ
reufvm; æ nvm; æ
om;rodawmhygbl;
eD=uifh=uifh rD;a&mifatmufu
tqufrjywf±dkufESufcH&r_om
vwfwavmrSm
om;&J@urBmjzpfw,f æ?
om;&J@urBmxJrSm
±dkufcsufwcsufwdkif;[m
aºuvGifhoGm;&wJh
=u,fwpif;pD&J@ cGeftm;
om;udk,fxJ yGm;rsm;vdk@om vmawmhw,f æ?
“axmif”
Zmwfor
d ;f cef;ukd a&mufcsif_yD
jzpfysufaeykHu
tqpfusKd;+yD; tpG,fcsKd;cHxm;&wJ h
tqdyfrJh a¹rwaumifvkd
yavGoHeJ hjcLoH=um;rS
yjcKyftdrf jywif;0 yg;jyif;axmifur,fh
a¹rtvdrRmawG usaewmyJ æ
rauseyfcsifp&m aumif;&avmufatmif
aewwf=uykH rsm;uawmh
acGvkduf qef@vkduf vl;vSdrfhvkduf
tcsdefwef&if xGufjyvkdufeJ h
'kuQoHo&m &Snfaewmukd
cEDW p&d,m usiahf eav&J h æ
tcsdefuawmh wefae+yD
txmrrSefao;wm cufvScsnf&J h
tysufysufeJ h ESmacgif;aoG;xGufawmif
tavmif;ab;ykduf+yD; ac|;odyfwwfwJh
'DykH 'DtcsKd; 'DvkdrsKd;eJ h
'Drkd; 'Da& 'DvlawGa=umifh
av;toacsFeJ h urBmwodef;wkdif &efEi dk xf eG ;f
Zmwford ;f cef;ukd apmif&h rvm;[if ? ?vGwa f jrmufe,fajr /
uk&
d ;D ,m;
10
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
em*pfa&
&GmtjzpfawGudk
&SmvpfazGvdk@ajymyg&ap?
pm;p&mvJr&Sd
ESp&f uf arv cg;AvmewWd
&wufayG& oGm;p&mvJrod
rsuf&nfeJ@ pcJh=u+yD? om;vJr&Sd tm;eJcsd
orD; ZeD;vJr&Sd c&D;vJrod?
aumif;uifrSm aveD=urf;
ajrjyifrSm 'Da&v$rf; tazvJ aoab;
jynfolawGb0 rsuf&nfvrf; tarvJ taea0;
usdK;yJhopfyif a=uuGaJ ewJh uav;awG?
rdk;xJjzpftif
u|J EGm; 0ufao aqG;&wuf ajzr&
wJrsm;ysufae? aoG;ysufae=u
uav;i,fawG b0?
acsmif;a&xkrSm
tavmif;awG pkyg ae&efvJr&Sd
aomif;ajrxk yrm? a&qefvJ r&Sd
ao&efbJ &Sd?
pmoifausmif;awG
&Gmtjyifacsmif;a&rSm ajrmcJh+yD? ocF g&
,SOfvm r&
em*pfa& &ifem&+yDav?
rif;vmwmu wnyg
jynfolawGrSm b0em wl om; t&if;yrm
tedÏm&J@ pmrsufESm? vlom;csif; pmem
wlnrD #um æ uln=D uyg æ?
ausmfaZ,s
(ynma&;)
bd k u av;
11
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
yHkjyifxJu +rdK@vnf;r[kwf
'¾m&DxJu +rdK@vnf;r[kwf
&mZ0ifxJu+rdK@w+rdK@
yk*HacwfxJu &SdwJh+rdK@w+rdK@
'Dy\}F
vGefcJhwJh ESpfaygif; 700 ausmfwnf;u &SdwJh+rdK@w+rdK@ 'D+rdK@rSm
ordkif;0if +rdK@w+rdK@? rif;wkef;rif;udk ykefuefjcm;em;wJh
ywdrf;rif;om; cdkv_HcJhbl;w,f
'D+rdK@udk uwl;vlrsdK;awG wnfaxmifcJhw,f 'D+rdK@uae
tavmif;pnfolrif; aumufuspf ,kwfrmwJh +rdK@0ef OD;rSef;
wdkifcef;vSnfhvnf&if; atmufjynfudk xGufajy;cJh&w,f
ajrmufbuft&yfta&muf 'DvdkeJ@
ta&S@bufu ewfawG qdwfa,mifaqmif 'D+rdK@rSm
a&aomufr,fh[ef jrnfoHay;wmudk tpGJjyKvdk@ ol&Jaumif;awG aysmufqHk;cJh&w,f
'D+rdK@ 'Demrnf wGifch&J ? 'D+rdK@rSm
opPmazmufawG tawmifaygufcJh=uw,f
ta&S@rSm {&m0wD 'D+rdK@rSm
aemufrSm csif;wGif; vli,fav;wa,muf
reD;a0;rSm rl;jrpfeJ@ ol@qdkifu,f usaysmufcJh&w,f
pdkufysdK;a&; vkyfief;awG jzpfxGef;cJhw,f ? 'D+rdK@rSm
trsdK;orD; wa,muf
omoedu taqmufttHkawGaygrsm; aouHra&muf oufraysmuf jzpfcJh&w,f
&[ef;ynm&Sd vlynm&SdawGxGef;um; 'D+rdK@rSm
wjcm;+rdK@awGeJ@ pD;yGm;ul;oef;oGm;vmzdk@vG,ful tH}udwf& wufacguf&wJh
bdk;awmfbk&m; vufxuf ppfwrf;awGt& tjzpftysufawG &SdcJhw,f
tpnfum;qHk;+rdK@ 12+rdK@xu J +rdK@w+rdK@ ?
wae@awmh
tavmif;bk&m;vufxufrSm rdk;enf;wJh 'Da'o
tdrfa&S@pH aemifawmf}uD; 'D+rdK@udk pm;& aqmif;wGif;tcg or,rSm
bdk;awmfbk&m;vufxufrSm ppfol}uD; r[mAE<Kv rdk;&Gmzdk@ rqdkxm;eJ@
aersdK;ol& &Jacgifb@GJ e@J 'D+rdK@&@J +rdK@0ef ? rdk;tHk@zdk@awmif ta=umif;r&Sdayr,fh
±kwfw&uf rdk;}uD;&Gmcsvdkufw,f
bHck ef;ysKd K@ q&m t&Sif t*~orm"d qifajc&mawGawmif
ppfol}uD; r[mAE<Kv wdrfaum yaysmufoGm;atmif &GmwJh rdk;rdk@
rHkwdkifyif q&mt&Sif0Ho tnmtac: qif&mwdrrf ;kd wJah v ?
twkvq&mawmf t&Sif,o
jrodef;wefq&mawmf t&SifZde rHk&Gm - a&OD; vrf;udkjzwfoef;&if;
t,lawmfr*Fvm OD;Edk; 'D+rdK@udk um;ay:u vSrf;=unfhrdwJhtcg
v,fwDq&mawmf twdwf wap>u igu h kd ajcmufveS @f aeav&J@ ? ?
'g 'D+rdK@om; yk*Kd~ ausmaf wG ? Munfarmifoef; (2008 ckESpf ZGefvxkwf cs,f&Dr*~Zif;rS)
12
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
tod^m%fwpfxmG wpfru kd Ef iS hf
r[kww f mudrk S
[kwyf gw,f xifrw S rf mS ;umjzifh
uefausmufum twif;jiif;qef=u&Smaom
tdk - ab;wduk o
f mG ; *%ef;vdk vlom;?
tvkyq f w kd mrsKd ;[mvnf;
ud,
k of w d m wwfwmav;udrk S vky=f unfyh grS rSm; - rSef rSe;f odEikd w
f ,f
[kwvf +S yD rSevf +S yD xifrw
S u f mjzifh ud, k u
f ,
kd wf ikd f 0ifumrvkyEf ikd yf gbJ
ud,k rf od rwwf&ifawmh ab;xdik uf m bkajym&ifawmh
rjzpfEikd f r[kwEf idk b
f ;l vd@k u|ejf zpfrmS aocsmw,f?
igpum; EGm;&atmif
bl;uefum twif;jiif;&ifjzifh olwyg;vkyw f m=unf+h yD;
rSm;vdrrhf ,f xifygw,f? ±H@_ rahJ 0zefraebJ
igbmwck vky+f yD;+yDvv J @kd
"g;qdwk mrsKd ;[m raxmufr!Sm ud, k u f u kd ,kd f
aoG;umrS xufw,fv@kd a0zefqef;ppfz@kd vv kd rd rf ,f?
vdrahf eaom ausmufw;kH a&!Srd wifovdk
tod^m%fqw kd m[mvnf; 'Dvrkd S r[kwyf gbJ
t+rJzwfrw S f avhvmqnf;yl;umrS ab;xdik b f ak jym
wajz;ajz; odEikd wf ,f? ±H@_ rahJ 0zefae&ifjzifh u|ejf zpfrmS aocsmw,f
oifeh mrnf trSew f &m;
ab;wduk o f mG ; *%ef;vdv k o
l m;?
(cdkif)ay:xGef;atmif
13
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
7
&uf
Zlvdkif
&JU
ordkif; wdkif;jynftm%mudk odrf;ydkufawmhr,fh wu,fh &nf&G,fcsufudk rajymbJ
AdkvfcsKyfatmifqef;
16
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
AdkvfcsKyfatmifqef;udk
rSwfrd-uao;&Jhvm;===
armifxif
jrefrmwdk@onf vGwfvyfr_udk tvGef}udKufESpfoufaom
vlrsKd ;jzpfonf? xd@k a=umifah &S;acwf vGwv f yfa&;}udK;yrf;r_Y
“'d@k jrefrmwawG vGwv f yfz@kd a[h”[k nmoHay;vdu k vf #if
vSn;f aeavSatmif;jrif;aZmif;ruse0f ikd ;f Ivm=uonf? jref
rmh pnf;vH;k nDnw G rf o _ nf wcJeufjzpfvm=uonf? od@k aomf
pnf;vH;k nDnw G rf t_ iftm;txGwt f xdyo f @kd a&mufvmaom
tcgpnf;azmufvm=uonf?xkt d iftm;ud, k Il qufa=u;
bH;k aomol/ ukr% ` t D pk&, S ,f m taysmuf &du k of /l &xl;&
atmif}uHaqmifo/l vlp+k yD; tcGit hf a&; &Smolw@kd ay:ayguf
vmcJo h nf?
vGwfvyfa&;}udK;yrf;&ef pnf;&Hk;olwdk@onf w
udk,faumif;orm;rsm;ukd rawmfvSefEdkif=uacs? xdk@aemuf
4if;wd@k vnf; vH;k yg;yg;vm+y;D v#if trsm;wumESihf a&maESmI
qufa=u;pm;vm=uonf? ukr% ` zD @JG um tpk&, S , f mt
aysmuf&u kd =f uonf? &mxl;&mcH&bd@k uo kd m &nf&, G v f m=u
onf/ tcGit hf a&;wd@k ukd vlpI k 0dik ;f tky=f uonf?vGwv f yf
a&;}udK;yrf;r_ordkif;udk jyef=unhfv#if Ttjcif;t&mwdk@
a=umihf jrefrmwrsdkK;vHk;onf e,fcs@J y&d,m,fxo J dk@ ouf
&dk;om;ajzmifhrwfjcif;. wefbdk;udkrjzwfwwf qif;cJ=h u&onfcsn;f yif jzpfonf? tkycf sKyfa&; jyKjyifajymif;
aomEd k i f i H o nf }uD ; yG m ;wd k ; wuf a om Ed k i f i H j zpf z d k @ &m vJr_ ay:ayguv f maomtcg [kr&R ;l / 'drk eD , D ef/ ud, k yf ikd tf yk f
a0;ao;onf? Tavmu vl@abmifuw kd nf&mY vlwikd ;f csKyfa&; tp&So d jzifh tajym}uD;cJh olw@kd onf 'dik t f mcD ac:
vlwidk ;f at;csr;f om,mpGmjzifh rdrt d vkyu f kd rdrd taESmuf a'oE &W tkycf sKyaf &; tjrpfw, G af tmife,fcs@J tm;taxmuf
t,Surf &Sd vkyu f idk I f aexkid pf m;aomuf=u&ef tvd&k o dS nf? tyhjH yKc=hJ uonf? jrefrmEdik if t H wGut f ajccHOya'jyKjyifajymif;
Ttvdu k dk jynf0h atmif &d;k om; ajzmifrh wfjcif;ukd tajccH vJrr_ sm; ay: ayguaf omtcg 91 Xmetkycf sKyfa&; udyk ifv#if
&rnfjzpfonf/ ok@d aomf ,ae@urBmol urBmom;wk@d .vkyyf kH e,fcs@J t}uKd uaf xmufcv H m=u&onf?vGwv f yfa&; }uKd ;yrf;
udik yf ukH dk =unhv f #if vGwv f yfjcif;/ w&m;r#wjcif;[laomp r_oabmudk rsuaf jcjywfvm=uonf?
um;wk@d udk wzGzG ajymae=uaomfvnf; &d;k om; ajzmifrh wf TonfwGif r&dk;rajzmifhaom EdkifiHa&;onf jref
onfh apwem csKd @wjhJ cif;a=umifh vGwv f yfjcif;ESihf w&m;r#w rmhv@l abmifukd vdu _ I f vdu _ I f pm;vmavownf;? xku d hJ
jcif;wdk@onf tb,ft&yfY acsmifcdk ae=uonfudkyif od@k aom tcsed t f cgrsKd ;wGif a&G;aumufyw JG ck vkyaf wmhrnf
u|Eyfk w f @kd rodEikd &f adS csonf? [kqdkv#if &yfx&J GmxJwGif ydkufqHa=umifh vl&m0if ae&m&
&d;k om;ajzmifrh wfjcif; vrf;pOfonfomv#iaf tmif aomol /umvom;acgi;f vkyaf eI trsm;ua=umuf&@HG ae&
jrifa=umif;vrf;pOfjzpfonf? a&S;acwfu u|Ekfyfwdk@onf ol/ pGmus,pf mG us,v f yk w
f wfI vlwiG u f s,jf zpf& aomol/
vGwv f yfa&;}udK;yrf;r_trsKd ;rsKkd ;wd@k ukd aqmif&u G cf =hJ uonf? rif;uyfp;kd ajrmS ifvyk I f xrif;pm;aeaomol Tolxo kd l wnf;
17
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
[laom vl@AvvltE<vo l n k wd@k onf vlxu k kd 'vdr@f acguf &ao;onf? ok@d aomf use&f pfcahJ om u|Eyfk w f @kd onf Adv k cf sKyf
auG; vdrahf tmifvrSd =hf uonf?tcsKd @uwdik ;f jynftwGuf rnfr# rpm;bJ pGe@f omG ;aom t&mwd@k ukd a&&SnYf 00vifvifpm;
avmuf cspyf gonf[q k I kd ikjd y=uonf/ vlxk onf Edik if aH &; Edik bf @kd &m Adv k cf sKk yf. vkyyf v kH yk f enf;wd@k ukd em;vnfatmif
Zmwform; tvGr;f o,fonfut kd [kwrf w S I f vGr;f =uonf? avvmoiho f nf?
tcsKd @uwdik ;f jynftwGuf rnfr#avmuf cspyf gonf[q k I kd Adv
k cf sKyf. awmfveS af &;onf txajrmufco hJ nf?
vufo;D vufarmif;wef;um e,fcs@J uq kd qJ }kd urd ;f armif;onf? tb,fah =umifh txajrmufco hJ enf;? Adv k cf sKyo f nf vlxu k
vlxo k nf Edik if aH &;0\uykÀm;ukd tmZmenf[k xifrw S f tvGef}udKufaomtcgwGif vlxkvGrf;&atmif idkjyjcif;
I a&ma,mifuma&&Gwq f aJ &;=uonf?aemufq;kH Y tvGr;f a=umifh atmifjrifco hJ avm? vlxu k t=urf;}uKd ufonft h
o,frad om vlxo k nf Edik if aH &; Zmwform;u tkypf m;oGm; cg EdkifiHa&;ywf=urf;wdkufI jyjcif;a=umifh atmifjrifchJ o
aoma=umihf wu,fyif id&k aomude;f od@k qdu k cf o hJ nf? avm? a&S;uemrnfausmf Edik if aH &;acgi;f aqmifw@kd trsm;yif
Edik if aH &;0\uykÀm;ajrSmihyf ifah y;onfukd vku d f xGe;f um;cJ. h ? xkad cgi;f aqmifw@kd onf vlxu k idk akd tmif/ &,f
Ivkyrf ad omvlxo k nf e,fcs@J orm;eHygww f w k af =umihf xdyf atmif/ vufo;D vuf armif;wef;atmif/ ykÀuwku d af tmif
ayguaf cgi;f uGjJ zpf&+yD;v#if aq;&Hu k rdk #yifv#if rwufEikd af om trsdK;rsdK; zefwD;Edkifaom t&nftcsif;&Sd.? zGifhajymI r
a=umihf xH;k eEGi;f ESit hf emuko d yd +f yD; usw d u f &k onf? idjk yaom aumif;aoma=umifh om usaemfrajymvk?d usaemfi,fpOfu
acgif;aqmifESifh zdef@zdef@wkefatmif }udrf;armi;faom acgif; vkxu k wkd xdik x f w J iG f idak tmif&,fatmifvyk cf ahJ om Edik if H
aqmifw@kd um; e,fcs@J xyH g;wGif jym;jym;0yfum vcud, k =l u a&;acgi;f aqmif }u;D wOD;udk awG@b;l onf/ xdak cgi;f aqmif}u;D
onf?TuJhokd@ r&dk;rajzmifhaomolwdk@ EdkifiHa&;e,fy,fxJ onf rD;&xm; wGw J ckwiG o f . l aemufvu kd af emufyg uyfyg;
wGif vlwiG u f s,f vkyv f mjcif;a=umihf jrefrmvl@abmifavm &yfyg;wd@k EiS t hf wl pm;vm;aomufvm;/ aysmaf ysm&f i$ &f i$ f c&D;
uxJwiG f tvkyo f rm;. v,form;jy\emwd@k onf xGi;f oGm;aepOf rD;&xm;onf ol. rJqEN&iS f vlx&k &dS m blwmod@k
IxGi;f I pm;vmonf/ uk, d yf ikd tf yk cf sKyfa&;ukd wpwp a&; qdu k af &mufvmonf? xdt k cg w[m;[m;ESihf &,farmae
atmif wdu k yf q JG ifrnf[k toHAvHay;aecsed w f iG f cspwf ;D wd@k aom acgi;f aqmif}uD;tm; vufyg;apwOD;u acgi;f aqmif
onf jrefrmhv,f,m acsmif;ajrmif;wdk@udk wck+yD;wckodrf; }uD;. rJqENe,fxo J @kd a&mufvmyg+yD[k owday;onf?
aeonf? +Aw d o d # t&if;&Siw f @kd onf jrefrmho,HZmw ypPn;f xkad cgi;f aqmif}uD;onf &,farm&mrS &kww f &uf
rsm;udk wck+yD;wck xkwEf w k , f al eonf? xd@k a=umihv f ,fceG f &yfI rD;&xm;xJrS acgif;jyLxGuf+yD;v#if 4if;.rJqEN&Sif
awmfray;a&;/ vlrsdK;a&;t"du&k%f;/ tvkyform;oydwf/ rsm;tm; ol. vGwv f yfa&;}udK;yrf;r_c&D; =urf;wrf;vSonf
awmifolv,form; olykef[lI wck+yD;wckay:aygufvm ESifh rsuf&nfusrda=umif; a[majym&if; E_wfqufonf?
onf? Tod@k ay:ayguv f m&ygaomfvnf; tkycf sKyfol +Aw d o d # acgif;aqmif}uD; .rsufpdxrJ S rsuf&nfwdk@onf ykvif;xJrS
wd@k onf e,fcs@J twGuf romacgi;f avmif;xd;k oHukd r=um;rd vufuse0f pD uD awmufawmuf awmufawmuf usqif;
acs? =uufr}uD;onf =uufuav;udk vSnphf m;bdouJo h @kd bdouJh usqif;vmav.? Tenf;jzifv h #if acgi;f aqmif}u;D
r&d;k rajzmifo h w l @kd . t=um;0,f vSnphf m;jcif;udo k mv#if zdI onf a&G;aumufyYJG atmifjrifru _ kd &cJo h nf?
vkyaf eonf? Advk cf sKyfopPmcHonfrmS u|Eyfk w f @kd . jrefrmEdik if u H dk
TtajcwGif EdkifiHa&;a&pkefarsmvm+yDudk od&Sd omjzpfonf? xk@d a=umifAh v kd cf sKyfw@kd . vkyef nf;vky[ f efukd
aomAdv k cf sKyfatmifqef;acgi;f aqmifonhf Edik if cH spv f il ,fw tjypfqb kd , G &f mrjrif/ e,fcs@J vufatmufrS vGwaf jrmuf
odkufay:xGef;vmcJhonf? xdk@a=umifhvnf; jrefrmEdkifiHwGif atmif awmfveS o f nht f &mwGif tb,frnfaom e,fcs@J ukd
udk,fxdvufa&muf aqmif&Guf&aom awmfvSefa&;}uD; opPmapmif&h ygrnfenf;? ok@d aomf Tae&mY usaemfonf
onf ay:ayguv f mcJjh cif;jzpf.? Adv k cf sKyf ud, k x f v d ufa&muf pGypf cJG suw f @kd ukd cGe;f axmufcI H ajz&Si;f bd@k &m &nf&, G &f if; r
vkycf ahJ om awmfveS af &;onfatmifjrifco hJ nf? ,ae@u|Eyfk f [kw?f Adv k cf sKyfudk rSm;onf[q k q
kd /dk rSeof nf[q k q kd dk qkcd sif
wdk@onf AdkvfcsKyf. atmifjrifr_udk t&if;tESD;jyKI pm; &mqkyd gap? od@k aomf Adv k cf sKyfonf ol@trSm;wd@k ukd zH;k uG,f
aomufae=uonf r[kwaf vm? Adv k cf sKyfonf awmfveS f &ef4if;/ ol@trSew f @kd udk yH}k u;D cs@J =uap&ef4if;/ vlxu k v kd n S jhf zm;
a&;rSxu G af om tjrwfw@kd ukd wjym;wcsyrf S rcHpm;cJ&h ? rcH I r&d;k rajzmifah om Edik if aH &;tvkyu f kd rvkycf o hJ nfrmS trsm;
pm;&onfhtjyif vl@Amvwdk@. vkyf}uHjcif;udkyif cHvdkuf todyifjzpfonf?
18
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
&yfwnfEdkifjcif;yifjzpfonf? vlxkudk wcgvdrfaomf&
AdkvfcsKyfonf *syefukd ac:xkwfvmaomtcg ol
ac:xkwEf ikd &f eftvd@k imS vlxt aumif;.? od@k aomf vlxo
k m; vSnyhf wfjzm;a,mif;jcif; k nf }urd zf efrsm;pGm vdraf omoludk
rjyK/ &dk;&dk;yif ,Hk,Hk=unf=unfESifh ac:aqmifvmonf? xdk@ jyefI '%fcwfavh&o dS nf/,ae@tzd@k vlxo k nf Edik if aH &;vdrf
a=umifhvnf; awmfvSefa&;udk ,Hk=unfaom jrefrmwrsdK; aumufr[ _ o l r#w@kd ukd '%fcwf&ef t&dyt f uJudk =unhaf e=u
om;vH;k u Akv d cf sKyf *syefuydk ifv onf? od@k aomf Adv k cf sKyf. awmfveS af &; tjrwfupkd m;Iae
h mojzifh igw@dk aqGrsKd ;wawG
ypPn;f qH;k yg;&ygonf? toufao&ygonf[I =uaom acgi;f aqmif tac:cHotl rajym=u l csKd @w@kd onf Adv k cf sKyf.
acs? vGwv vkyef nf;vky[
f yfa&;tvd@k imS awmfveS af &;,pfyv†iYf Adv f efw@kd ukd arhavsmI
k cf sKyf h ae=u+y?D 4if;wd@k vlxak cgi;f
ukyd if trSL;xm;I toufaoG;cJw@kd ukd ylaZmfc=hJ uonf? wpHkaqmif jzpfvm&onfrmS bke;f a=umif[ h k atmufarhvm=u+yD
w&mr# rnnf;wGm;cJ/h wpHw v#if vlxt
k &mr# rwkev k m; TauG@usv#if TwufEiS ahf vSm&f ef/ xkad uG@
f y_ cf ?hJ xk@d aemufAv kd f
csKyfonf olac:aqmifvmaom *syefzufqpfw@dk onf jref usv#if xdw k ufEiS ahf vSm&f ef onmay;ae=uonf? tvkyu f kd
rmhtay:opPmrJv h monfuakd wG@co &d;k &d;k ajzmifah jzmifh vkyo
hJ nf?xkt d cgYvnf; Adv f mG ;&ef rawG;=uao;acs? rdrw
k f d @kd &m
csKyo xl;ESihf tcGit
f nf ol}u;D yGm;wd;k wufI ausmaf Zmudw&dW ydS gap[laom hf a&; +r+J rpH mG &aebd@k &m vlxu k kd vSnjfh zm;aom
apwemESio hf t l rSm;ukd vlxu Edik if aH &; pnf;&H;k r_Yom arG@avsm&f ef &nfoefae=uonf?
k vufcv H matmify&d,m,f
rqifchaJ cs? rvSnhfjzm;cJhacs? ywWD;r&dkufchaJ cs? “udk,fhvlwdk@/ EdkifiHa&;vkyfief;pOf oabmukdajym&v#if u|Ekfyf
*syef zufqpfuawmh igw@kd wEdik if v wdk@onf jynfolydkif[kqdkv#if jynfolydkifpepfudk &dk;&dk;ajzmifh
H ;kH udk yg;&du k f vm+y?D igw@kd
ajzmifh vkyfoGm;v#if ratmifjrifp&mr&Sd? 'Drdkua&pD[k
*syefuadk wmfveS rf jS zpfr,f? ”[k &d;k &d;k ajzmifh ajzmifah jymI *s
yefzufqpfukd awmfveS cf o ajym=uv#if 'Drdkua&pDudk &dk;&dk;ajzmifhajzmifh vkyfoGm;
hJ nf/ *syefzufqpfukd awmfveS af e
pOf +Aw d o d sS uv =uv#if ratmifjrifp&m r&Sd?
kd nf; awmfveS rf jS zpfrnf [k ESv;kH oGi;f &S&d if;t
wdik ;f +Awd o d #awmfveS af &;udv k nf;,H, od@k aomf jynfoyl ikd [
k =kH unf=unf&;kd &d;k ajzmifh f q k akd omol onfow l yg;vkyf
ajzmihEf iS hf vkycf . hJ ? ief;udk igw@kd tydik w f ufp;D &ef[al om r&d;k ajzmifo h nfrh eodum
ol@tvkyu f o &udk ESvHk;oGif;onf? 'Drdkua&pD[k atmf[pfoluvnf;
kd l &d;k &k;d ajzmifah jzmifh vkycf jhJ cif;a=umifh
vnf; awmfveS af &;+yD;oGm;aomtcg *syeftrsKd ; om;wd@k u bmrqdk ol@oabmESifhol vkyfzdk@ [laom r&dk;ajzmifh
4if;/ +Aw d o onfh reodum&udk ESvHk;oGif;onf? T vkyef nf;vky[
d #trsKd ;om;wd@k u4if; ol@ukd av;pm;=uonf/ *syef f ef
zufqpfEiS f +h Adwo twkid ;f vkyaf e=urnfqykd gu ra0;aom umvwGif qd&k ,
d # e,fcs@J w@kd onf &efojl zpfaom Adv k cf sKyf S f
atmifqef;udk trSeyf if tpdr;f vdu vpfp;D yGm;a&; &nfreS ;f csuEf iS hf 'Dru
k 0f g;I pm;vk=d uonf? od@k kd a&pD Edik if aH &; &nfreS ;f csuf
aomf &d;k ajzmifrh u wd@k onf rkcs usq;kH &rnfjzpfonf?
_ dk wefb;kd xm;wwfaom *syeftrsKd ;om;wd@k
ESihf +Adwo d #trsKd ;om;wd@k onf Adv awmfvSefa&;ae@ a&muf+yD[kqdkv#if u|Ekfyfwdk@
k cf sKyfudk rnfonhef nf;ESihf
r# txif rao;=uacs? Akv tm;vH;k onf Adv
d cf sKyfonf awmfveS af &;vkyif ef;k cf sKyfatmifqef;[k E_wcf rf;zsm;wGiw f ifI
twGuf jrefrmwrsKd ;om;vH;k tm; &mxl;ESi4hf if;/ tcGit ajym=uonf? ,ae@wikd f Adv hf a&; k cf sKyaf tmifqef;emrnfudk trsm;
uyifrw
ESi4hf if;/ trawmfa=u;ESi4hf if;/ jynfawmfomESi4hf if;/ oGi;f ukef S rf ad eonfrmS aus;Zlwifp&myifjzpf.?od@k aomfAv kd f
vdik pf ifEiS 4hf if; jzm;a,mif;jcif;ukd rjyKvkyaf cs? AdvcsKyaf tmifqef;. tawG;tac: vkyef nf;vky[
k cf sKyf vkycf hJ f efw@kd urdk u l m;
or# rSeo f nfvn;f&. u|Eyfk w
dS ?rSm;onfvn;f &S. f @kd rSwrf cd sirf S rSwrf v
d ? od@k aomfreS af om d rd rhf nf? rsm;aomtm;jzifh arhuek f
tcg Adv =u+y?D reufjzefavmufqv
k cf sKyfonf ‘ig@a=umif’h [k 0if0h gjcif;rjyK? rSm;onft kd #if Adv
h cg k cf sKy. f emrnfukd rSwrf =d uyg
‘igah =umihrf mS ; wmr[kwzf ;l /b,fo@l a=umifb OD;rnfavm? h /J b,f0gah =umifh
bJ’vS;D v$J I rajym? rSm;onfjzpfp/ rSeo rSwrf yd gao;w,f[k qdo
f nfjzpfap/ awmfveS f k &l tdS /hH xkv d ol nf r&d;k r
a&;vrf;a=umif;udk ajzmifah jzmifrh wfrwfav#mufonf? pum; ajzmifah om oabmw&m;wd@k udk &k;d om;ajzmifrh wfrE_ iS hf awmf
ukd vnf; auG@vnfacsmifywf rajym/ tvkyu vSeEf ikd rf o S m wu,frw
f v S rf yd gao;onf[k u|Eyfk w
kd nf; vdrf f @kd ,=kH unf
vnfvn S jhf zm;I rvky?f Edik rf nfjzpfonf?
xd@k a=umifv h nf; Adv k cf sKyfukd vlxu k toJpjJG cif;jzpf
.?xdk@a=umifhvnf; AdkvfcsKyf.xHyg;0,f }uD;rm;aom ( q&marmif x if . ‘ArmEd k i f i H a &;ok c rd e f ’ pmtk y f r S
taqmufttH&k o dS nfh vlxpk nf;&H;k jcif;onf rwfrwfrm;rm; jyefvnf ul;,lazmfjyygonf?)
19
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
Zlvdkifwap>tm; OD;!Gwfjcif;
(xdev f if;)
Zlvikd vf (5)/2005
ordkif;0ifwGifwJhaeh
-aoewfoHawG ,rf;aiG@awG=um;
twkH;t±kH;eJ@vJ+ydKumtoufay;oGm;
(62)ckESpf Zlvdkif(7)&uf i&JyGufoHrsm; ?
-&efukefwuUodkvf0if;twGif;rSausmif;om;rsm;&J@
ppftm%m&SifudkyxrqHk;awmfvSefcJhwJh ae@tjzpf
ordkif;pmrsufESmay:rSm wGifusef&pfaecJh ?
-"g;udk"g;csif; vSHudkvHScsif;
ppfcif;r,fqdkwJh aoG;r&SdwJhtm%m&SSif ae0if;&J@pum;
Avmoufouf tuGufqifum -ppftm%m&Sifpepf ArmjynfrSmusqHk;a&;twGuf
wu,fhwu,f ta&;=uawmhwzufowf ? cGyfa'gif;aoG; cGyfa'gif;pdwf"gwfeJ@ cGyfa'gif;tvH
-vufeufr&SdwJholawGudk aoewfeJ@ypfowfcJhwm cGyfa'gif;&J@rsdK;qufopfawG arG;zGm;±SifoefaeqJyJ
cGyfa'gif;wdk@&J@ordkif;rSm rif;wdk@udkurBmra=ubl; ? urBmra=ubl;a[h urBmra=ubl;a[h
-awmfvSefa&;orm;awG&J@t&dk;awGeJ@ urBmra=ubl;a[h? ?
bk&m;wnf ausmif;aqmufaewhJ ppftm%m&SifawG
A u o taqmuftOD+zdKcJw h hJ &ufa&mufwikd ;f
aoG;ysufae=u&wm "rRwmyg ?
udak omf (PRMG)
22
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
wae@u &efuek o
f m;
oli,fcsi;f wa,muf u
&efuek u f a&mufvmw,f?
usKyfuvnf; 0rf;omtm;
& {nf0h wfjyKygw,f?i,fol
i,fcsi;f qdak wmhta=umif;
odawGjzpfwma=umif, h , kH kH
=unf=unfyJ EdkifiHa&; t
a=umif;aqG;aEG;jzpfygw,f?
tifwmeuf zGi+hf yD; usKyfw@kd
tm;yg;w& ajym=u/a&;=u/
aqG;aEG;=uwmawG jyvdu k f
w,f? 'Daumif th=hH ow}uD;
eJ@0rf;omtm;&jzpfomG ;r,f
vd@k xifxm;cJw h ,f? 'gayrJh
usKyfxifovdk r[kwyf t J if;
rvky/f tJrvkyef @J cyfat;at;yJ aewm
jrif&awmh usKyftawmfukd pdww f o
kd mG ;
ESpf(40)ausmf+yD armif&if/ e t z }uD;pdk;wmyJ (10)ESpf ausmfae+yD?
w,f?'ge@J usKyfua[haumifb,fvjkd zpf
ckxdpnf;&Hk;aewkef;vm;/ jynfolawGu rif;wdk@vmu,frSmudkaemufxyf
wmvJ at;wd at;pufe@J v@kd ar;awmh
ESpfaygif; b,favmufxd 'kuQcH apmifhae=u&OD;rSmvJ/
oluacgi;f &rf;+yD; bmrS r[kww f m/bm
jynfolawGtwGuf rif;wdk@bmvkyfay;EdkifvJ/ jynfolawG ,Hk=unf
jzpf&rSmvJw?hJ usKyfvpJ w d x f ed ;f r&awmh
tm;ay;axmufcH vmatmifa&m rif;wdk@bmawG vufawG@vkyfjyEdkifvJ?
yJ 'dk@wawG jynfyuae tckvdk tyif
yrf;cH v_y&f mS ;aewmudk rxDrjhJ rifjyKwm
vm; qdak wmh olu xyfawmif +yHK;vdu k af o;w,f? c%aerS pdwaf t;at;xm; em;axmifumG vd@k ycH;k ykwf &Si;f jyygw,f?
rif;uEdkifiHa&;eJ@a0;aewmESpftawmf=umawmh 'dk@jynf olawG bmjzpfaew,fqdkwm b,fodawmhrSmvJ/ iguarG;
uwnf;u 'DEikd if rH mS }u;D +y;D 'Djynfoal wG=um;rSmaevmwm tckxq d akd wmh jynfoal wG bmawGjzpf+y;D bmawGcpH m; ae&wm
ydkodwmayhg? tJ'g rajymcif rif;udk igar;r,fuGm? 'dk@wawGudk odyfoem;vdk@/ odyfu,fcsifwJh jynfyu rif;wdk@ wawGrSm
vl t if t m;b,f a vmuf & S d v J / aiG t if t m;a&mawmif h = uvm;/ta&;}uH K vd k @ vuf e uf u d k i f = u&r,f q d k & if a um
toifh&Sd=uvm;? wu,hf a=umaxmufaemufcH yHhydk;ay;rJh EdkifiHa&m b,fESpfEdkifiH&SdvJ/ rif;wdk@ tcsif;csif;a&m
b,favmuf nDnD !Gwf!Gwf&Sd=uvJ/ rif; rajzEdkifbl; r[kwfvm;? 'DrSma[haumif/ awmfvSefa&;wckudk aveJ@ vufckyf
csn;f yJ vkyvf @kd &pwrf;qd&k if 'd@k wawG atmifycJG w H m =umvS+yaD ygu
h mG ?tpawmh 'Dvykd J aveJ@vufcyk &f if;+y;D pnf;&H;k &wmaygv
h @kd
rif;qifajcayOD;rvm;? ESp(f 40)ausm+f yD armif&if/ e t z }u;D pd;k wmyJ (10)ESpaf usmaf e+y?D ckxd pnf;&H;k aewke;f vm;/ jynfoal wGu
rif;wd@k vmu,frmS udk aemufxyfEpS af ygi;f b,favmufxd 'kucQ H apmifah e=u&OD;rSmvJ/ avmavmq,fa&m jynfoal wGt
23
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
awmf v S e f a &;wck u d k aveJ @ vuf c k y f c snf ; yJ v k y f v d k @ &pwrf ; qd k & iiff
'd k @ wawG atmif y G J c H w m =umvS + yD a ygh u G m ?
wGuf rif;wd@k bmvkyaf y;Edik v f /J jynfoal wG ,H=k unf tm;ay;axmufcH vmatmif ynmwwf/ vlvwfwef;pm;
a&m rif;wd@k bmawG vufawG@vyk jf yEdik v f ?J uJ -- rif;rodwhJ jynfwiG ;f u jynfol awGu igv h kd jrif=uw,f/ oabmayguf
awG&@J wu,fjh zpf&yfreS f tajc taeudk igajymjyr,f? rif;wd@k wawGuom a&;=u =uw,f? pdwf raumif;vd@k ,H=k unf &
ajym=u atmf=u [pf=uvkyaf ewm/ 'd@k jynfoal wGuawmh cyfat;at;yJ? ppftpd;k wJo h l tcsi;f csi;f wD;wd;k &ifziG ahf jym&Hu k
&udk b,forl S jzKwfrcsEikd b f ;l ? Adv k cf sKyfawGom wa,muf+y;D wa,muf ajymif;csif vGJvdk@bmrSrwwfEdkifbl;aygh?'gayrJh
ajymif;r,f ppftpd;k &uawmh b,fawmhrS ajymif;rSm r[kwaf wmhb;l vd@k wxpf trsm;pkuawmh igajymcJo h vdyk gy?J (88)
cs ,H=k unfae=uovkyd ?J 'Dawmh w&m;wmyJvyk v f yk /f rw&m;wmyJ vkyv f yk f b,f vlxt k ºkH uyHrk sKd ;awmh rar#mvf ifeh @J awmh/
vdyk J ESyd pf uf/ESyd pf uf ppftpd;k & jzKwu f sz@kd ukd trsm;pku pdwf r0ifpm;=uawmhb;l ?rcH vH;k vH;k jzpfrvmEdik af wmhb;l ?
Edik v f @kd x vky&f ifvJ vkyw f hJ aumifyJ cH&r,f?b,faumifurS vm u,fEikd rf mS r uJ--usKyfw@kd bmvky=f urvJ/
[kwb f ;l vk@d wGux f m;=uw,f? 'Dvakd jym awmh 'd@k jynfoal wGukd aoG;a=umifw,f/ wcgwav trSew f &m;udk vufczH @kd t
rsKd ;csppf w d rf &Sb d ;l vd@k a0zefcsio f vm;? vGef emusiaf tmif cHpm;&w,fqw kd hJ
uJ - ESpaf ygi;f (40)ausmt f wGi;f jyef=unf/h tzrf;cH&wJh tESyd pf ufc/H t pum;vdyk J usKyf&ifxrJ mS eifah eatmif
owfc&H wJh axmifaomif;ru ud, k u f sKd ;pGe@f cJwh hJ olawGukd b,faumif vmu,f cHpm;vdu k &f w,fAsm? wu,fh tajct
cJb
h ;l vd@k v?J tck rif; rsujf rifyaJ v/ t"du wu,fh 'Dru kd a&pDacgi;f aqmif a':pkukd aerSeu f kd vufrcHb;l / wu,fh atmifyJG
awmif v$waf y;atmif b,fol vkyv f @kd &vJ/ awG@ciG ahf v;awmif &atmif rvkyEf ikd f cHEikd zf @kd enf;AsL[mawG rpl;prf;/ r&SmazG
=ubl; r[kwv f m;/omrefvq l &kd ifawmh a0vm;a0;ayg?h usm;oem;rSyJ EGm;csr;f om Edik b f ;l / vkyEf ikd pf rG ;f vnf; r&Sb
d ;l ? twW
&rJh b0vd@k jynfoal wG em;vnfaewmudk rif; tjypfwifv@kd &r vm;? &ufpuf }u;D wJh tmqD,EH ikd if rH sm;/ w&kwef @J u, kd hf
,kwrf mwJb h &k if w&m;rJw h t hJ m%m&Sif tpd;k &awGukd ud, k uf sKd ;pGe@f awmfveS w f u
kd f usdK; r&Sd&if vufa&SmifwhJ tar&duef/
cdu
k +f y;D jynfou l kd u,fwifw,fqw kd hJ jrefrmh ol&aJ umif;qdw k m tjyifrmS wu,f bHkaps;tzGJ@EdkifiHawGvdk usKyfwdk@vnf;
&Szd @kd rajymeJ@ jrefrmhordik ;f rSmawmif r&Sb d ;l oli,fcsi;f / ud, k t hf rsKd ;udk jyef uk, d &f nf udk,fhpdwf udk,fajzwJh taeavmufyJ
aoG;a&;wJh &mZ0ifawGxrJ mS om &Sw d mygumG ? rSew f majymvd@k temay: 'kwu f s+y;D tckvkd ajymae/ qdak e/ pum;Edik f vkae/
rcHEikd &f if rif;udk igar;r,f? wu,fjynfou l kd cspv f @kd u,fwifcsiw f ,f/ 'Drukd a&pD ud, k t hf jrife@J rwl a0zefou l kd &efol pydik f
wdu k yf JG 0ifwu kd rf ,fq&kd if rif; ige@J twl jyefvu kd v f m+yD; wdu k yf 0JG if&v
J m;? vd@k pGypf aJG e=u&ifawmh/ aomif;xdu k fu
pdwrf qd;k yge@J umG ? wu,ft h rSew f &m;udk rif; jrifatmif ajymjywmyg? =um;atmif tckvkd atmfvu kd f csiyf g&@J
ESpaf ygi;f (40)ausmt f wGi;f rSm jynfoal wGukd qif;&Jatmif/ pm;0wfaea&;twGuf --- ---
vHk;vnf csmvnf&dkuf+yD; EdkifiHa&;rSm pdwfr0ifpm;Edkifatmif enf;enf;rS rv_yf&J 'Drdk;/ 'Dav/ 'Dvl/ 'Djynf
atmif ppftm%m&Siaf wG yHo k iG ;f cJv
h @kd 'd@k jynfoal wG a=umufom;us+y;D yHpk 0H ifae=u ol a wG e J @ 'D r d k u a&pD a r#mf a vwd k i f ;
+y?D wae@wjcm; 'd@k Eikd if }H u;D pkwjf ywf vmwmxuf wae@wae@ olw@kd Adu k bf ,fvdk a0;aygh æææ
jznfh &r,fqw kd m pOf;pm;ae=uw,f? tvkyt f udik rf &S/d vkypf &m r&Sad wmh rd;k vif;
vm&if aiGcsucf si;f &vG,w f hJ enf;enf;&if;&if rsm;rsm;&avrvm;qk+d y;D w&m;r0if
xDawGx;kd zd@k yJ tm&Hpk u kd af e=uw,f? ppftpd;k &uvnf; jynfoal wG pm&dwW b,f
avmufysuyf su/f xDx;kd vd@k b,favmufrrJG JG *&krpdu k bf ;l ? Edik if aH &;pdwrf 0ifpm;av
( 'Drdkua&pDbufawmfom;wOD; )
olw@kd ukd rqef@usi&f if aumif;avqd+k yD; vGwx f m;awmh 'd@k Eikd if [ H m zg Edik if uH ae •ì__tm[m&pmapmif trSwpf Of (35)?
ukr&wJh attdik 'f t D uf(p) Edik if aH &mufawmhrmS yJ? twdck sKyfvu kd af wmh rif;wd@k u (54)wdUk wiG f az:jycJNJh y;D aom aqmif;yg;
om 'Dru kd a&pDbmnm atmfae=uwm/ 'd@k jynfoal wGu pdwrf 0ifpm;=uawmhb;l ? tm; jyefvnf az:jyvdu k &f ygonf/ __
t&ifwek ;f uvdk jynfyu toHviG w hf mawGukd ar#mv f ifw h }u;D / pdw0f ifwpm;eJ@ em;
raxmif=uawmhb;l ?tckEikd if w H um abmvH;k yG/J ud&k ;D ,m;&kyjf rifo=H um; Zmwfvrf;
awGukd tcsed af y;/ tav;xm; =unfah e=u+yD?
24
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
apmifwxnfjzifth yk vf #uf ppfaq;a&;*dwrf sm;udk a&Smifwrd ;f cJ&h onf? vrf;ray:&Sad ejcif; r[kwbf J avSwpif;
ay: a&mufaevdv k o S nf?rif;&J@yck ;kH udk ausm+f y;D =unfv h u kd rf o d nfEiS hf oifb,fob l ,f0gqw kd mudk odonfEiS w hf +yKd iw f nf; axmif
oGi;f tusO;f cs cH&jcif;/ ESyd pf ufniS ;f yrf;jcif;rSpI aoqH;k onftxd &ifqikd &f Ekid af om tajctaersK;d jzpfonf?olv#KZd mwfvrf;
ESiyhf if wlaeao;awmhonf? ok@d aomf (w±kwjf ynfo@l ae@pOf) pDteJ t f eJ o
f wif;XmerS ‘Je&f pfAm;pfu rkew f ikd ;f a=umifh pkwjf ywf
+ydKvJomG ;&onfh jrefrmjynfwiG ;f od@k ode;f iSurf suv f ;kH rsm;ESihf apmif=h unfah eonfh ppftyk pf . k vH+k cHKa&;&Jrsm; rsupf ad tmufrS
ck;d a=umifc;dk 0Suf 0ifa&mufum owif;&,lcahJ om tjzpfreS o f nf aiGa&mifyw d uf m;ay:wGif jrif&aom xdwv f ef@ajcmufjcm;
&jcif;xuf tqaygi;f rsm;pGm omvGeaf eayonf?
,cktcg tE &W m,fuif;vGw&f m vGwaf jrmufe,fajrod@k jyefvnfajccsEikd +f yDjzpfaom &pfAm;pfu wu,fv@dk om
obm0tE &W m,fta=umif; owif;,laewJo h wif;axmuf wa,mufukd ppftyk pf u k tonf;toef vku d zf rf;aew,fqkd
&if u,fq,fa&;0efxrf;awGq&dk if b,fvkd tE &W m,fawGe@J rsm; &ifqikd af e&ygrh vJ[k ar;cGe;f xkwcf o hJ nf?“wwdik ;f jynfv;kH
[m }urd jf cif;xJ xnfyh w d xf m; cHae&ovkyd ”J [kvnf; oluajymonf? ppftyk pf . k uk, d w fh idk ;f jynfu, kd f tusO;f csxm;vko d nfh
twWa=umifyh if jynforl sm;rSm tckxuf ydrk kd aoqH;k Edik zf , G f tajctaewGi&f adS =umif;vnf; xnfo h iG ;f ajym=um;oGm;onf?
owif;ywf. tapmydik ;f umvrsm;u ppftyk pf . k tvkyo f rm;rsm;u tavmif;rsm;tm; a&od@k ar#mcsaejcif;wk@d tm;ol@tzJ@G
om;rsm;u AD'G , D rdk w
S w f rf; ±kud u f ;l Edik cf ahJ =umif;vnf;ajymonf? tpd;k &w&yftaeESihf Tod@k aom vky&f yfrsK;d ESihf ywfoufquf
EG,af ejcif;rSm rjzpfoifah =umif;ESihf Tt&monf zH;k uG,x f m;&rnfh udprP sK;d vnf;r[kwaf =umif; &pfAm;pfu qufvufajymoGm;
onf? “obm0uyfab;udk bma=umifrh sm; olw@kd u zH;k uG,zf @kd }uKd ;pm;ae&ovJqw dk m em;udrk vnfb;l / 'gu olw@kd vyk v f @dk jzpf
vmwmvJr[kwb f eJ @J ?tJ'guu kd ppftyk pf &k ŒJ ±kyyf v kH m$ tppftrSeyf jJ zpfw,f? tJ'guu kd urBm}u;D udk r,Ho k uFmp&mjzpfvmap&
wmyJ”[kvnf; qufvuf ajym=um;oGm;onf/
&pfAm;pfonf em*pfpq f idk u f vke;f rkew f idk ;f 0ifar$jcif; cH&+yD;aemuf &uftenf;i,ft=umwGif jrefrmEdik if t H wGi;f &Sd
rkew f idk ;f '%fukd trsm;qH;k cHc&hJ +y;D vlaygi;f axmifEiS ahf omif;ESichf sI D a&epfaoqH;k cJ&h onfh pwk&ef;rkid (f 2000) xufrenf;aom
{&m0wDjrpf0u|e;f ay:a'ook@d 0ifa&mufomG ;cJjh cif;jzpfonf? &pfAm;pfonf obm0uyfab; tawG@t}uKH EiS hf pdr;f ol r[kwaf y?
2004 ckEpS u f tif'ekd ;D &Sm;Edik if /H bef'gtwfa&S;wGif qlemrDa=umifjh zpfay:&aom ysupf ;D qH;k ±_;H r_rsm;t=um;wGif &Sad ecJo h nf? 2005
atmufwb dk mvwGirf l (7‹5) r*~eu D sK&Sad om ivsi'f %fa=umifv h al ygi;f (75˜000)aoausysupf ;D cJah om tdE, dN ESihf ygupPwef
wGi&f adS ecJo h nf?
“usaemfxw d v f ef@wek v f y_ pf &m jrifuiG ;f awG trsm;}uD; awG@z;l }uHKzl;ygw,fAsm? 'gayr,fh jrefrmjynfwiG ;f tajct
qDyt
l ;kd xJuvGw+f y;D rS jymylay:us&jyefaom
jrefrmjynforl sm;.
uef@vef@umaemufu, G rf S
0rf;enf;zG,&f mrsm;
pDteJ t
f eJ f
25
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
aeuawmh qk;d udq k ;dk vGe;f ygw,f? cifAsm;=um;zl;xm;wJh pdwx f cd udk pf &m Zmwfvrf;awGvrdk sK;d wu,ft h jzpftysurf sK;d vk@d ajym
&ygvrd rhf ,f?
ESv;kH om;xJu pdrx hf uG vf mwJh *±k%mw&m;a=umifu h ykd J a&;p&mawG[m rukeEf ikd af vmufatmifukd xGuv f mEdik w f hJ
tjzpftysuaf wGygy”J [kajymonf?“tultnDay;wJh axmufyahH &;pepfawGuvnf; qd;k qd;k 0g;0g;udyk gy”J [kajymonf?rkew f ikd ;f
'%f tcH&qH;k a'orsm;od@k omG ;&eftwGuf ysupf ;D aeaom vrf;rsm;rS tenf;qH;k (8) em&Dc&D; um;armif;oGm;&rnfjzpfonf?
bef'gtma&S;. qlemrD'%f rcH&rDtajctaeonf jrefrmEkid if u H o hJ @kd yif jzpfonf[k olu E_id ;f ,SOjf y.? ivsijf yif;tm; (9)r*~eD
usKjzifh v_ycf gypfcahJ om xdak 'owGi;f wGif ESpaf ygi;f oH;k q,fe;D yg;r# tif'ekd ;D &Sm;ppfwyfEiS chf x GJ uG af &;orm;rsm;=um;wGiyf ËdyuQrsm;
jzpfymG ;aecJo h nf? “tJ'w D ek ;f uqd&k if olw@kd [m tJ'aD 'oawGxu J kd b,forl qdk 0ifa&muf+y;D }uKd ufwhJ tultnDay;zk@d ciG jhf yK
cJ=h uw,f? usaemhpf w d x f rJ mS jrefrmjynfrmS vnf; 'Dvydk jJ zpfvrd rhf ,fv@kd aocsmayguf wGux f m;cJrh wd ,f” “tJ'D &JawG[m 'D
avmufrsm;wJh 'kuo Q nfawGe@J jrifor#xo d r# ysupf ;D aewmawG&ŒJ =um;rSm tJ't D wGuyf J pk;d &dryf yl efae=uvdrrhf ,f/ ADZmudik x f m;
wJh {nfo h nfwa,mufukd a=umifu h sae=uvdrrhf ,fv@kd xifukd rxifryd gb;l ”olaecJo h nfh jrefrmjynfwiG ;f c&D;pOftwGi;f wGif
ol@tawG; rSm;,Gi;f a=umif; em;vnfc&hJ onf? jrefrmjynfwiG ;f a&muf+y;d w&ufr#om&Sad o;aom tcsed t f wGi;f a'oqkid &f m
owif;axmufu olw@kd tm; ppftyk pf rk S pwif&mS azGae+yjD zpfa=umif; owday;cJo h nf? xko d wif;ay;olu &So d r#wnf;cdck ef;rsm;
wGif ol@emrnftm; vku d v f pH pkH rf;v#uf vma&mufwnf;cdyk gu owif;yd@k &ef }uKd wif ta=umif;=um;xm;onf[v k nf; ajym
onf? “tJ'D tcsed t f xd usaemfw@kd *±kwpku d ef @J v_y&f mS ;Ekid af o;w,fv@dk ,H=k unf xm;rdao;w,f” olEiS hf rdwaf qGrsm;onf
ae&majymif;v#uf [dw k ,f wckrw S cko@kd ajymif;v#uf a&Smif&mS ;cJ=h u&onf? olw@dk c&D;pOf. av;&ufajrmufae@wiG f tzJ@G 0if
wOD;u wkid ;f jynf. awmifbufjcrf;od@k omG ;&mwGif rnfonfv h rf;uoGm;Edik o f nfukd a'ocHt&m&St d m; oGm;a&mufppkH rf;aom
tcg xdt k &m&Su d oGm;Edik af om vrf;udk !$ejf ycJ/h oGm;cGijhf yKcahJ omfvnf; vl0ifr}_ u;D =uyfa&;t&m&Su d olw@kd .ywfpyf @kd wrf sm;udk
awmif;,lum olw@kd vufo@kd jzef@a0xm;aom a&;Am;pf. "mwfyEkH iS w hf u dk I f ppfaq;=unf±h c_ ahJ =umif; a&;Am;pfu ajymonf?
“usaemfh rdwaf qGawGukd (2) em&Davmuf=umatmif ac:xm;cJw h ,f? usaemfh pdwx f rJ mS olw@kd tppfaq;cHae&+y/D tESyd pf ufcH
ae&+yv D @kd yJ xifaerdawmhw,f” [kvnf;ajym.? “usaemfvnf; bmvkyv f @kd vky&f rSe;f rodwikd ;f vrf;awGay:rSm av#mufomG ;ae
cJ&h w,f”tylcsed f (104) 'D*&Dzm&if[u dk f &Sad eaom vrf;ray: av#mufomG ;aeaomol@tm; vltrsm;u b,fov l /J b,f
uvmovJ ponfjzifh ar;cJh=u+yD; wa,mufurl pDtkdifatuvm;[kar;a=umif;vnf; ajymonf? “usaemfhyHkpHu
rouFmp&mjzpfaewJh yHyk ”J [kvnf; qufvufajym=um;cJo h nf?uHaumif;axmufrpGmjzifh ppfaq;a&; t&Sm&Srd sm;onf ol.
rdwaf qGrsm;tm; pDteJ t f eJ of wif;XmerS jzpfa=umif;udv k nf;aumif;/ol(a&;Am;pf)ESihf twlwuG xGuv f molrsm;jzpfa=umif;
udv k nf;aumif; rodc=hJ uay?
&Gmw&Gmt0if ppfaq;a&;*dwo f @kd a&mufaomtcg a&;Am;pfonf um;aemufcef;wGif apmifjzift h yk I
f yke;f uG,af ecJh
&onf?olw@kd u ppfaq;olrsm;tm; &Gmom;rsm;tm; wcsuaf vmuf jyef=unf±h akH v;yg[k ajymcJ=h u&onf?olw@kd tyk pf o k nf
aemufvn S hf jyefc=hJ u+y;D aemuf vrf;r}u;D rsm;udak &SmifI awmvrf;rS c&D;quf&ef qH;k jzwfvu dk =f uonf? vrf;ckvyfwiG f pum;
ajympuf udik x f m;olt&m&Sw d OD;u olw@kd tm; ppfaq;p&m&Sad oma=umifh vSnjhf yef=u&ef ajymjcif;cH&pOfwiG f tvGet f rif;
xdwv f ef@ cJ&h a=umif;udv k nf; qufvuf ajymjycJo h nf? awmxJawmifxrJ jS zwfI vrf;av#mufaepOftwGi;f jzpfay:vmonfh
ol. ta=umufw&m;ESiyhf wfoufIv f nf;“yxrqH;k t}urd t f aeeJ@ usaemfawG;rdwmu- usaemfw@kd [m awmifreS ;f ajrmuf
rSe;f rod&wJh awm}u;D rsurf nf;xJrmS a&mufae=uw,f qdw k m&,f/ b,fol wa,mufrv S nf; usaemfw@kd b,frmS &Sad evnf;
qdw k mrodwm&,f/ olw@dk [m usaemfw@dk ukd tcsed rf a&G;ypfowf+yD; jrpfxyJ pfcs tpazsmuf+yD;awmh rawmfwq aoqH;k oGm;
w,fv@kd ajymvdu k v f @kd &aew,fqw kd m&,f”wae&mwGif ol.ywfpyf @kd wt f m; ppfaq;pOf olu aemufq;kH emrnfukd vufjzifzh d
tkyx f m;+yD; jyocJjh cif;jzifh vGwaf jrmufatmif }udK;pm;Edik cf o hJ nf[q k o kd nf?
26
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
a½SUa&; (117)
vlvwfwef;pm; ½Syd gw,fwYJ q&m/
Nird ;f / / aMomf arQmv f ifcY su?f arQmv f ifcY su?f Nird ;f / /tr,f tJ'gb,fou l ajymwmvJAs/
arQmfvifYEdkifzdkYudkyJ arQmfvifYae&ygvm;uG,f? ode;f / / ajymolu w½kwt f pd;k &t&m½Sw d
odef;/ / tr,fr,fa[Yv?l rBu;D ri,feYJ yg; OD;qdyk AJ s? b,fou Yl kd ajymwmvJqakd wmY Yahoo tif
pyfubmawG½w G af ewmvJ?&nf;pm;pma&;aewmvm;/ wmeuf0ufqu kd f wnfaxmifow l OD;udak jymwmwJAY sm?
Nidrf;/ /oGm;prf;ygudo k ed ;f &m? 'DrmS arQmv f ifY t'gudktar&duefowif;pmq&mwa,mufujyefNyD;
csufeJY&efjzpfaewmyg/ azgufonfcswmyg/
odef;/ / Asm? arQmv f ifcY suef &YJ efjzpfaew,f? Nird ;f / / tr,f w½kww f a,mufu arQmf
[kwpf ? jzpf&avudNk ird ;f &,f? arQmv f ifcY suq f w kd m &ef vifYcsufpum;awG bmawGawmif ajymEdkifaeNyDaygY?
jzpf&wmr[kwfbl;q&m&JU?olvmcsifatmif acsmYac: EdYk aeygOD;? vlvwfwef;pm;qdw k mudk tck bmeJw Y ikd ;f
&wmAs? acsmYac:&wm/ aeMuvdw Yk ek ;f ? usaemfwYkd odcYJ zl;wmawmY ydik q f ikd rf eI YJ
Nidrf;/ / awmfygAsm? acsmY ac:aewm b,f wdkif;wm wmyJAsm? ukefvkyfypönf;rsm;rsm;ydkifol[m
avmufMumNyv D ?J ESpf ESpq f ,favmufawmif ½Sad wmY t&if;½Si?f toift Y wifyY ikd q f ikd o f u l awmY vlvwfwef;
r,f?t&dyfta,mifav;awmifjyaz:r&ao;bl;?tJ'g pm;?'Dvkd r[kwv f m;?tJ tJ ynmwwfvjJ zpfao;w,f
aMumifY arQmv f ifY Edik pf rG ;f av;½Szd u Ykd ykd J arQmv f ifaY e&wm aygY/
aygYAsm/ ode;f / / [kwyf gY?'gayr,fY tckawmYvv l wf
ode;f / / tif; udNk ird ;f ajymrSyJ ud, k u Yf , kd u
f o kd wef;pm;qdo k [m ½kyyf pön;f ydik q f ikd rf oI rYkd [kw0f ifaiGaygY
em;p&mav;rSe;f odawmYw,f? bmwJ-Y arQmv f ifEY ikd pf rG ;f Asm?tJ'gawG&JUtajctae r[kwfjyefbl;wJYAs/
½Szd u
Ykd ykd J arQmv f ifaY e&wJY b0wJ?Y aumif;vSaygYAsm? 'Dvkd Nird ;f / / 'gjzifY bm&JUtajctaevJ/
qdak wmY usaemfw[ Ykd m vlvwfwef;pm;awG rjzpfMu ode;f / / vlvwfwef;pm;qdw k m pdw&f UJ tajc
ao;bl;qdw k YJ oabmaygYAsm/ taew&yfygwJY udkNidrf;a&/
Nird ;f / /[m bmqdik v f v Ykd AJ s?arQmv f ifcY surf YJ Nird ;f / / Asm pdw&f UJ tajctae..½Si;f prf;yg
wmeJY vlvwfwef;pm; rjzpfwmeJ?Y q&mY[m Munfv Y J OD;Asm/
vkyfprf;ygOD;/ odef;/ / 'DvdkwJY q&m&JU? vlvwfwef;pm;udk
ode;f / /aMomf tqdak v;wck oGm;owd&rd aemufwrsKd ; ajymr,fq&kd if- qif;&JwiG ;f uae vGwf
vdkYAsm/ ajrmuf&mvrf; ud, k rYf mS ½Sw
d ,fvYkd ,HMk unfoal wG? 0if
Nird ;f / / bmtqdrk sm;ygvdr/Yf aiGenf;wJY tqifu Y ae b0tqift Y wef; jrifjY rifaY e
ode;f / / arQmv f ifcY su½f w dS vYJ al wG½w dS aYJ e&m Edik v
f rd rYf ,fvYkd ,HMk unfoal wG? ud, k o Yf m;orD;awG t
rSm vlvwfwef;pm;½Sdw,fwJYAs/ wGuf ydak umif;wJY tem*wf½w dS ,fvYkd ,HMk unfoal wG?
Nird ;f / / b,fEY , S f b,fEY , S /f tJ'v D kd ,HMk unfoal wG[m vlvwfwef;pm;ygyJwAYJ sm/
ode;f / / arQmv f ifcY suef v YJ al wG½w dS t YJ &yfrmS Nird ;f / /[if ol[ Y mu vlvwfwef;pm;qdk
27
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
wm olpY w d x f rJ mS wif jzpfaewJo Y abmaygY/ Nird ;f / / tif; 'Dtwdik ;f qdk zGUH NzKd ;wd;k wufwYJ
ode;f / / [kwo f As? vlraI ½GUvsm;ajymif;vJ Edik if aH wGeYJ aemufaumufus use&f pfcMYJ uwJY qif;&JrJG
rIudk,HkMunf&if? udk,fYom;orD;awG[m udk,fYxuf aw zGwb f ;kd at Edik if aH wG&UJ Mum;rSm jcm;xm;wJrY sO;f u
aumif;rGew f YJ vlaerIb0udk &MuvdrrYf ,fvYkd ,HMk unf arQmfvifYjcif;yJaygYaemf/
&if 0ifaiGw&myJ&&? wpfaomif;yJ&& ud, k aYf cgif;xJ ode;f / / ,laomf&\aygY q&m/
rSm ud, k [ f m vlvwfwef;pm; jzpfEikd yf gowJAY sm/ Nird ;f / / tif;enf;ynmwd;k wufvmvdYk urÇm
Nird ;f / / acgif;xJrmS wif vlvwfwef;pm;jzpf Bu;D jym;vmaeNyaD jymMu&wJY 'DaeYumvBu;D rSm w½kw?f
wmawmY bmvkyfzdkYvJ udkodef;&,f? pdwful;,Ofwm tdE´d,eJY t&ifqdkAD,uftifydkif,mxJuEdkifiHawG[m
oufoufy[ J m? r[kwrf v S aJG &m 'g[m t&if;½Siv f uf olwYkd jynfwiG ;f jyóemawGeYJ vH;k 0pif;vH;k acsmBu;D r
opfawGu qif;&Jom;awGukd ysm;&nfeYJ 0rf;cswYJ o [kwaf yr,fY arQmv f ifcY su½f o dS al wG aexdik &f mt&yfawG
abm? acG;0rf;omatmif avvnfjywJY oabmyJ awmYjzpfvmMuw,f? 'gayr,fY wbufrmS vJ tmz&d
jzpf&r,f/ uEdik if aH wG? w½kw?f tdE, d´ ?vufwiftar&duwd&Yk UJ aus;
ode;f / / [kwcf siv f J [kwrf mS yJ? 'gayr,fY vufa'oawG? usaemfwYkd jrefrmjynfvkd wjcm;urÇmY
usaemfY taeeJaY wmYjzifY acgif;xJrmS awmifvv l wfwef; acsmif*avmif arSmif&yd x f u J Edik if aH wGuawmY arQmf
pm; jzpfzYkd rvG,yf gbl;Asm? pdwu f ;l ,OfMunfv Y aYkd wmif vifzY Ykd rarQmv f ifEY ikd o f rl sm; aexdik &f m t&yfawG jzpfae
r&ygbl;/ Muw,f?rarQmv f ifEY ikd Mf uwm[m bmaMumifrY sm;vJAsm/
Nird ;f / / bmjzpfvw Ykd ek ;f ?pdwu f ;l ,OfwmyJAsm? ode;f / / a,bk,s tm;jzifaY wmY taMumif;
tcGefaqmif&wmrSwfvdkY/ ESp&f yf½w dS ,fqMkd uwmyJAs? w&yfu a&m*EÅ&uyf qdu k f
ode;f / / udNk ird ;f ES,?f pdwu f ;l ,Ofw,fqakd y vd?Yk attdik 'f t D ufpv f ?kd iSuzf sm;vdak &m*gawGEydS pf ufveG ;f
r,fY vufawGUeJu Y if;Ny;D ,OfvrYkd S r&bJ? b0udpu ö ;kd As? vdjYk zpf&wm? aemuftaMumif; w&yfuawmY tpd;k &
'DawmY vufawGUb0ay:rSm tajccHNy;D a½SUudpk w d u f ;l awGaMumifjY zpfMu&wmyg wJ?Y b,fvt kd pd;k &rsKd ;awGvJ
Munfv Y u kd af wmY.. udNk ird ;f a&/ qdkwmawmY ajymaezdkYvdkr,f rxifygbl;Asm/
Nird ;f / / Asma&/ Nird ;f / / tif;aygYav? jynfou l kd arQmv f ifY
ode;f / / qif;&JwiG ;f uae vGwaf jrmuf&m csuf ray;Edik w f YJ tpd;k &rsKd ;awGyJ jzpfrmS aygY? 'gaywJY
vrf; ud, k rYf mS ½Sw d ,fvYkd usaemf r,Hb k ;l As?? 'Dyt kH wdik ;f udNk ird ;f &JU? vlxak wGrmS om arQmv f ifcY surf ½SEd ikd w
f m? tJ
omqd&k if b0 tqift Y wef; jrifjY rifaY e&vdrrYf ,fvv Ykd J 'Dvkd tpd;k & tzGUJ 0ifawG?olweYkd YJ eD;pyfoal wGrmS awmY
r,Hbk ;l ? ud, k w f ifru jrefrmY vlrb I 0Bu;D w&yfv;kH a½GU taumif;pm; arQmv f ifcY suaf wG? tyspH m;arQmv f ifcY suf
vsm; ajymif;vJomG ;rSmyJvv Ykd .J .a0;ao;Asm..r,Hb k ;l ? awG ½SdEdkifMurSmyJaemf/
a[m ud, k o Yf m;orD;awG[mjzifY ud, k xYf ufaumif;wJt Y ode;f / / cufvu kd af v udNk ird ;f &,f? tJ'aD e
em*wf ½SMd uw,f?ud, k x Yf ufaumif;wJY vlaerIb0&Mu &mrSm vrf;ay:u vlawGurS olwx Ykd uf pm&if awmfyg
rSmyJ&,fvYkd ,HMk unfzq Ykd w kd ma0;vdYk olwt Ykd wGuf tao vdrOYf ;D r,f? olwrYkd mS a½SU bmjzpfr,fqw kd YJ tem*wf
awmif rajzmifyY gbl;Asm?'DawmY 'gawGu, kd MkH unfEikd w f YJ arQmv f ifcY suf uif;rJMY uvGe;f vdYk ae&mav;wck &wke;f
tajctaexJrmS ½So d jl zpfrS vlvwfwef;pm;qd&k if us £ajEr´ aqmifEikd af tmifut kd wif;t"r®r½Surf aMumuf
aemfb,fvv kd yk Nf y;D vlvwfwef;pm;jzpfEikd yf gYrvJ?acgif; pm;Mu0g;Mu awmif;Mu&rf;Mu cd;k Mu0SuMf uawmY wm
xJrmS awmif rjzpfEikd yf gbl;Asm? apmapmu udNk ird ;f ajym aygYAsm? tJ - tJ'aD rQmv f ifcY surf w YJ YJ rsuEf mS awGujkd rifz;l
ovdk arQmv f ifY Edik pf rG ;f av; ½Szd u Ykd ykd J arQmv f ifaY e&wJt Y csi&f ifjzifY tckjrefrmausmf urÇmausmf awmf0ifvuf
ajctaerSmjzifY pdwu f ;l udk r,OfEikd yf gbl;Asm? 'DawmY xyfr*FvmyGBJ u;D udo k m ½Ipm;MunfyY gawmY udNk ird ;f a&/
'g[m t&if;½Siv f ufopfawG&UJ uvdrÓ f Pf qd&k ifvJ
tJ'Ó D Pf[m jrefrmjynfrmS awmY ratmifjrifb;l Asm/
28
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
&J&ifhatmif (e,l;a'vD)
(1)
x,fopftrsK;d rsK;d / a'pD-ndKarSmif EGm;w&SO;f &JŒ rsK;d qufawGe‹J qDq}kH uD;vdk &moDpuf0ef;[m wtdtad &GŒ
vsm;aeayr,fh rajymif;vJwJht&mawGvnf; &Sdygw,f? tJ'DxJrSmrS qkd;wlaumif;buf aygif;zufcJh=uwJh oli,f
csif;awGudk arhr&woo pJGvef;usef&pfcJh&wJh tjzpfvnf; yg0ifygw,f?
c&pfawmfarG;zGm;&m v&moDq&kd if t&Sn}f uD; apmpd;k =unfe‹J apmxl;av; OD;aqmifwhJ ESp&f mG aygi;f u vli,fwodu
k f
[m reufapmapm x/ vlp=k ueJ‹ [krd mS 'Dbuf &GmawGqD vSnv hf nf+yD; c&pfawmf arG;zGm;a=umif; owif;aumif;
vdu
k yf g;=uygw,f? usaemfw‹kd &mG u vli,fawGvnf; raeomygb;l ? Ak'b < mom ae‹x;l ae‹jrwfawG a&muf&ifvnf;
olwdk‹udk c&D;OD;óudðy&wm aysmfrSaysmfygyJ?
tckvnf; olw‹kd ukd tdyrf ufxrJ mS xnfrh ufaewke;f yg? b,fawmhrS aysmufu,
G rf oGm;Ekid w
f hJ twdwx
f u
J t&dyf
awGyg? tJ'Dt&dyfawG[m xyfcsyfruGm vdkufaetHk;rSmyg?
(2)
vlu tdy, f mxJ auG;aeayr,fh pl;&Svw S hJ olw‹kd toHawGukd rsuv f ;kH pHrk w
dS &f if; vdu
k rf w
S af ewmyg? pdwu
f
olw‹kd e‹J twl vdu
k af jy;ygw,f? taemufwa=umu t&D;ausm/h OD;ombef;/ a':zGm;ar/ udak tmif&if/ rdacG;/ atmifbk
- wajz;ajz;eJ‹ tdrb f ufukd uyfvmyg+yD? 'Dtcsed q
f kd aqmif;0wfrH_ ESi;f Ek&nfw‹kd vnf; vGijhf y,fz‹kd wmplaea&mayg?h
'DZifbmv 1 &ufae‹ a&mufjyef+yD?
29
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
toHawG taemufvrf;=um;ta&muf tdyf,mxzdk‹ Merlin, HRDB vmygw,f? ADRA vdk c&pf,mef
jyif v d k u f y gw,f ? ol w d k ‹ eJ ‹ twl ta&S Œ buf & G m txd tef*st
D t
kd zJ‹G awGvnf; vmzl;ygw,f? Merlin uawmh
vku d of mG ;r,f? +yD;&if bk&m;&Scd ;kd ausmif;&Sw d hJ olw‹kd &mG udk a&uefawGxJu qm;a&awGukd pkyfxkwfay;aeygw,f?
vdu k rf ,f? tJ'rD mS 0wfðyyJ/G aus;Zl;awmf cs;D rGr;f yJ+G yD;&if bk&m;ausmif;av;awG jyefaqmufay;zd‹k ulnv D LS 'ge;f r_
qefðywfaomuf=ur,f? a=omf æ aysmv f u dk w
f jhJ zpfjcif;? awG&adS eayr,f/h Ak'b < mombke;f }uD;ausmif;ujyefaqmuf
'gu ESppf Of ðyaeus tvkyw f ck? awG;=unf&h if; vlrmS tl zd‹k vrf;rjrifao;ygb;l ?vlaetdraf jcawGuawmh "edawG
jrL;vmygw,f? toHawGu yku d s,v f mav/ 0rf;omvH;k ckw+f yD; jzpfovdk wJw;kd ae&ygao;w,f?
qd‹k av jzpfaewm? a&vkyfief;eJ‹v,fvkyfief;udkwlnDr#wvkyfudkifaewJh ae
0kef;ueJ txrSmawmh tdyfrufeJ‹ vuf&Sdtajctae &mav;awGyg? v,f{u 700 avmufxu J xuf0uf
tyH}k uD;uGmaerSe;f bGm;ueJ awG‹&ygw,f? yJah xmifawG avmufukd pdu k yf sK;d zd‹k jyifqifae=uygw,f? wcsKŒd rsK;d pyg;
eJ‹vmwJh ay;urf;vSL'ge;f ol apwem&Siaf wG a&mufvm &ovd/k vufweG ;f v,fxeG pf ufuawmh 3-4 vH;k yJ &yg
vd‹k &GmxJu uav;awG aAGaqmfO;D atmf[pf+yD; ajy;v$m; ao;w,f? rsK;d pyg;/ vkyt f m;/ ajr=oZm/ u|EJ mG ;wd&p>mefe‹J
aeoHawGyJ jzpfygw,f? tulypPn;f / a&/ &moDOwk r#waumif;rGerf S tppt&m
av;vHaewJh acgi;f ukd tomt,m r’xl&if; xvdu k yf g &m ar#mv f ifv
h ‹kd &wmyg? 'gayrJh tckuawmh rpcifu
w,f? trSeu f apmpd;k =unfe‹J apmxl;av;wd‹k r&Sad wmh wnf;u tcuftcJu óud&adS eyg+yD?
ygb;l ? olw‹kd vnf; rkew f idk ;f av/ 'Dvid_ ;f a&eJ‹twl arsmyg xkdif;/ w±kwfeJ‹ wjcm;EkdifiHawGu vufwGef;xGefpuf
aoqH;k cJ=h uyg+yD? tckuav;awGu usaemfw‹kd tm;vH;k &JŒ 5000 avmuf ay;vSLcJah yr,fh avmifpmqD*gvH woef;
rsKd;qufawGygyJ? avmuf vdt k yfaew,fv‹kd befaumuftajcpdu k f ukv
aoqH;k aysmuf&o S l vlO;D a& 2 '\r 4 oef;rSm uav; (tm&Sypdzdwf)pD;yGm;a&;eJ‹vlr_a&;aumfr&SiU f NESCAP
aygi;f woef;avmuf yg0ifw,fv‹kd ukvor*~ uav; t}uD;tuJ Noeleen Heyzer u +yD;cJw h hJ vv,frmS
oli,frsm; ta&;ay: &efyHkaiGtzJG‹ (UNICEF) u ajymcJhygw,f?
qkdygw,f? uav;awGeJ‹ trsKd;orD;awG aoqHk;wm jrefrmEkid if H ig;vkyif ef;tzJ‹G csKyfOuUÏ OD;aX;jrifu h a&vkyf
rsm;ygw,f? t&ifu 'D&mG rSm 300 avmuf &Scd w hJ myg? ief;jyefvnfxal xmifz‹kd {&m0wDwidk ;f xJu avab;'%f
tckawmh 100avmufyJ useyf gw,f?uav;awGuawmh oifch whJ hJ òrd‹e,fawGukd pufavStpD;a& 9000 eJ‹ ig;zrf;
15 a,mufavmufyJ &Sad wmhw,f? ckct H m;enf;wJh [dk ydu
k rf sK;d pHk 4 aomif;eD;yg; ay;yk‹d omG ;r,fv‹kd ZGev f 7 &uf
buf&mG qd&k if vl 1000 avmufrmS 200 avmufyJ usef ae‹u ajymqdck ahJ yr,fh awmfawmfe‹J a&mufrvmEkid af o;
ygw,f? uav;uawmh 30 avmufygyJ? &GmawGrSm ygbl;?
use&f pfoal wG odyu f kd enf;oGm;vd‹k ESp&f mG w h &Gm aygi;f ae
wm/ aqGrsK;d om;csi;f awG pkaewm/ rdbrJu h av;awGukd (3)
eD;pyfolawGu apmifha&Smufwm jzpfygw,f? uav;awGtwGuf ynma&;u a0vma0;ygao;w,f?
rkefwkdif;t+yD; ESpfvavmuft=umrSm uav;awG[m ausmif;pmtkyftwGuf vyGwWmrSm oGm;awmif; aeyg
ZvHck u G af ,mufawGuikd +f yD; pm;aomufz, G af wGukd pnf; w,f? ukvor*~ vlom;csif;pmemr_qkdif&myl;aygif;nd‡
urf;wus wef;pD&if; awmif;&rf;wwfvmyg+yD? 'DxrJ mS E_dif;a&;&Hk; (UNOCHA)uawmh jrefrmjynf&JŒrkefwdkif;
usaemfo h m;av; zd;k omatmif rygawmhygb;l ? olvnf; '%fc&H wJh a'oawGrmS rlvwef;ausmif; 2400 ausmf
trsm;pkenf;wl a&v_dif;xJ ygoGm;cJhyg+yD? ysufpD;cJh+yDvdk‹ ajymygw,f? ausmif;awG ysufpD;cJhwJh t
aq;0g;/ qef/ yJ/ aomufa&oef‹yu kd /f jcifaxmif/ apmife‹J wGuf uav;aygi;f 3 ode;f 6 aomif;ausmf ynma&;xd
uav;awGtwGuf t±kyaf v;awGa0ay;ygw,f?wu,f cdkufr,fvdk‹ tJ'DXme&JŒtpD&ifcHpmu qdkygw,f?
awmh ZGefv tapmydkif;uwnf;u tvSL&SifawG[m em*pf rkew f ikd ;f '%fc&H wJh a'oawGrmS ynmoif=um;Ekid f
'Dbuf&GmawGqD a&mufrvm jzpfcJhygbl;? wJh uav;aygi;f 1 ' \r 1 oef; &Sad yr,f/h ausmif;
30
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
4000 ausmf ysupf ;D +yD;/ q&m/ q&mraygi;f tenf;qH;k vG,u f cl whJ mawmh r[kwyf gb;l ?
100 ausmf aoqH;k cJ&h w,fv‹kd UNICEF uawmh ajym ZGevf yxrywfrmS em*pfrek w f idk ;f a=umifh rdbrJjh zpfomG ;
ygw,f?etz ppftpdk;&uvnf; rkefwdkif;oifha'oawG wJh uav;awGeJ‹ rdbeJ‹uJGuGmae=uwJh uav;awGudk
rSm ausmif;awG ysupf ;D =uvd‹k xdcu kd ef pfem&ol ausmif; vwfwavm tajctaerSm b,fo‹l urkd S arG;pm;cGirhf ðy
om;vli,f 1 '\r 1 oef;&Sw d ,fv‹kd qdyk gw,f? bl;vd‹k vlr0_ efxrf; OD;pD;Xme 'kw, d n$e=f um;a&;rSL;csKyf
&efukefeJ‹ {&m0wDwdkif;rSm tajccHynmausmif;aygif; OD;atmifxGef;ckdifu ajymcJhygw,f?
4106 ausmif ; &S d w J h t euf vH k ; 0 ysuf p D ; oG m ;wJ h arG;pm;cGirhf ðywm[m uav;awGukd vluek u f ;l jcif;uae
ausmif ; u 1255 &S d y gw,f ? 804 ausmif ; uawmh umuG,zf ‹kd / ESyd pf ufnO‡ ;f yef;r_ t"rR apckid ;f r_uae um
qdk;qdk;&Gm;&Gm; ysufpD;aewmyg? ausmif;aygif; 1996 uG,zf ‹kd twGuf jzpfw,fv‹kd olu ajymygw,f? vluek f
ausmif;uawmh trd;k awG ysuaf eygw,f? jrefrmEdik if rH mS ul;r_ajrmuf&if axmif'%f 10 ESpu f ae woufwu|e;f
ZGev f 2 &ufae‹up+yD; ausmif;zGi&hf moD a&mufcahJ yr,fh txd usc&H Ekid w f ,fv‹kd vnf; qdyk gw,f?'gayrJh 'D t&if
'Da'oawGrSm ysufpD;oGm;wJh ausmif;trsm;pkuawmh uwnf;u uav;wcsKŒd [m&efuek ef ‹J e,fa'oawGbuf
'Duae@txd jyefrjyifEikd af o;ygb;l ? wEdik if v H ;kH ausmif; ygomG ;=uyg+yD? awmif;&rf;ae=uovd/k pm;aomufqidk ef ‹J
tyf&ufukd arv25 &ufae@rmS pwifowfrw S cf yhJ gw,f? vBu&f nfqidk rf mS cdik ;f apcHae&w,fv‹kd =um;&ygw,f? 'D
ausmif;om;rdbawG[m rdom;pk pm;0wfaea&;twGuf uav;awGeJ‹a'owGif;u vl}uD;vli,fwkdif;[m rao
r,fr,f&& tvkyfr&Sdao;vdk‹ uav;awGausmif;wuf csmra&&mwJh b0xJa&mufaew,fv‹kd ulnaD pmifah &Smuf
zdk‹udpP rawG;EkdifatmifygyJ? ausmif;om;i,fawG[m ol wa,mufu rSwfcsufcsygw,f?
ausmif;wufz‹kd xuf pm;0wfaea&; tcuftcJawG/ rkef
wkid ;f wdu
k /f rdom;pk aqGrsK;d om;csi;f awG ±kww f &uf ao (4)
qH;k ukev f ‹kd pdwyf ikd ;f qdik &f m xdcukd rf a_ wG &Syd gw,f? twdw&f ŒJ t&dy[ f m cJcG gG v‹kd r&bJ avab;oifh 'kuo Q nf
ynma&;vnf; rjywf/ylyifaomuudv k nf;jzwfawmuf wkid ;f qD xyfcsyrf uGm vdu k yf gaerSmyg? arhaysmufEidk pf rG ;f
xm;Ekdifzdk‹ ausmif;awG zGifhEkdif&ifawmif oD;jcm;oif±dk; &Srd mS r[kwyf gb;l ? taumif;tqd;k rSeo f r#[m olw‹kd t
n$e;f wef;/ uav;awG&ŒJ pdw"f mwfa&;&mudk odem;vnf wl 'GefwJG yg&SdaerSmyg? uav;awG a0zefydkif;jcm;EkdifwJh
+yD; oif=um;ay;Ekid af tmif q&mq&mrawGtwGuf &nf t&G,fa&mufwJhtcg jyif;&Scg;oD;wJh twdwfa=umifh
&G,fcsuf&Sd&Sdoifwef;ay;/ yHhykd;&r,fhtydkif;uawmh b,f b0[m quf+yD; npfErG ;f raeatmif 'Duae‹ vl}uD;awG
qDb,f0,freS ;f rodao;ygb;l vd‹k u|r;f usio f al wGuqdk rSmyJ wm0ef&w dS myg? usaemfw‹kd tm;vH;k [m twdwaf &
ygw,f? pD;a=umif;eJ‹ vdu k yf gvmolawGom jzpfygw,f? twdwf
ausmif;awG zGizhf ‹kd tqifoifrh jzpfao;vd‹k {&m0wDwidk ;f u t&dyaf wG[m c&D;oGm;aewmyg? wu,fu h kd c&D;oGm;
xJu avab;oifh iykawm/ usKdufvwf/ bkduav;/ t&dyfawGyJ jzpfygawmhw,f?
vyGwWm/ zsmyHk/ a';'&J/ armfvòrdifu|ef; 7 òrd‹e,fxJu
tajccHynmausmif; zGirhf ,f&h ufukd wv a±$Œvdu k wf ,f (aqmif;yg;twGuf a'owGi;f u tcsut f vufwcsKŒd udk
vdk‹ {&m0wDwdkif; ynma&;±Hk;u arvukefuwnf;u r#a0ay;wJh avab;u,fq,fa&; apwem&SifwOD;udk
xkwfjyefxm;ayr,fh tckxd a&&mwJh tvm;tvm aus;Zl;wifygw,f? oGm;vm ulnDolawG taESmifht
&Sdraeygbl;? ,Sufrjzpf&atmif &GmtrnfawG csefvSyfxm;&ovdk/
eD;pyf&m òrd‹e,fawGukd oGm;a&mufcv kd &H_ wJh avab;'kuQ emrnfawG ajymif;vJazmfjy&wJhtwGuf awmif;yeftyf
onfawGxrJ mS uav;awG trsm;tjym; yg0ifcyhJ gw,f? ygw,f?)
wcsKŒd uav;awGukd ac:xkwo f mG ;olawGvnf; &Sw d ,fv‹kd
avab;'kuQonfawGukd u,fq,f apmifha&Smufaeol
awGu ajymygw,f? 'Djzpf&yfawGudk apmif=h unfw h m;jrpfz‹kd
31
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
rif;xufr;kd
(GHRE)
=urf;wrf;wJb
h 0xJu tawG;&kid ;f rsm;a=umifh ajym&rvm;? =urRmrkew
f idk ;f '%fa=umifh
vSKd if;xefcw hJ ,fv@dk qd&k rvm; ,k;d r,fz@JG v@dk ukerf mS r[kwyf gb;l ? vl@avmuxJukd rsuf
&nfvrf;cif;+yD; 0ifvm+yD qku d wnf;u rajymyavmufwhJ tqifajyr_ tenf;i,fuvGJ
vkd@ b0 wav#mufvHk;rSm ca&mif;awmxJudk wkd;0ifjzwfoef;cJh&wmu rsm;ygw,f?
tqifrajyr_awG[m b0&J@xm0& tazmfreG yf g/ pdwzf pd ;D r_awGa=umifh toufi,fi,fe@J
EkysKd wJh t&G,f ykid q f idk rf u
_ kd pGe@f vw $ cf &hJ w,f?
EHck sm pkwjf ywfwhJ b0rSm avmu"Hukd tH}udwf &ifqidk v f @dk }uHKawG@c&hJ wJh cg;oD;
r_&v'fawGukd ae@pOfp m;ae=uwJh xrif;=urf;cJe@J iyd&nfu oufao cHw,f? wcgw&H
qefjyKwfe@J xrif;&nfu a0'emajzaq;awG? xrif;wvkyf a&wr_wf pm;aomuf&zk@d t
a&;udk rsuu f ef;wa,mufvkd av#mufvrS ;f aecsed rf mS bJ Edik if aH &;ajymifvrJ e_ @J widk ;f jynf
pD;yGm;a&; c|w+f cHKusra_ =umifh aeq,fpif;atmufu avmif+rdK‡ ufcH b0[m t&Siv f wf
vwf i&Jtkd;xJ usoGm;ovkd tvl;vl;tvJvJ cHpm;cJh&jyefw,f?
usKyfe@J xyfwyl gb/J tajccH atmufajc vlwef;pm;awG&@J b0aygi;f ajrmufrsm;
pGm[m vl&,fv@dk jzpfvmuwnf;u vl@l *% k o f ud mQ eJ@nn D w
$ w f hJ &S+d yD;om; tcGit hf a&;
awG qHk;&_H;cJh=u&w,f? aeavmif c H ES v H k ; om;awG & J @ b0[m prf ; a&at;wmeJ @
yef ; awG a r$ ; wmud k cH p m;cG i f h r &ovd k / avajyvmwmeJ @ vomwmud k v nf ;
r&if ; ES D ; cJ h = uygbl ; ? Owk a jymif ; vJ j cif ; &oawG e J @ tcsd e f & J @ qnf ; qmcif ; vS v S
av;awGudk ai;=unfhcHpm;zkd@rajymeJ@pdwful;,Of awG;vkd@r&atmif b0'%fcwf
cJ h w ,f ? tyrf ; ajztem;,l w ,f qk d w muvnf ; usKyf w d k @ rouf q k d i f ovk d y J cG J
jcm;jcif ; / uG J j ym;jcif ; &J @ urB m wzuf u d k a&muf a eav&J @ ?
qif;&J rGaJ wr_[m usKyfw@dk &@J zmG ;bufawmfq&kd ifvnf; rrSm;ygb;l ? reuf/ ae@/
n tcsed ef @J tr# }udK;pm; vkyu f ikd =f uayrJh vkyt f m;eJ@ rr#wwJh vkyt f m;c 0ifaiGav;[m
ukefaps;E_ef;}uD;jr‡ifhr_ t&Sdeft0gatmufrSm t+rJwrf; odrfi,faecJh&w,f? rdom;pk
pm;0wfaea&; rajymeJ@&mS azGol wOD;twGuaf wmifrS avmufizS @dk tEdik Ef idk ?f vlawGajym
ajymae=uwJh touf&iS af eEdik cf iG w hf @dk vlrb _ 0zlvckH iG w
hf @kd ypPn;f OpPmykid q f idk Ef ikd cf iG w
hf @kd qdwk m
u usKyfwdk@vkd vlwef;pm;awGudkausmckdif;aeav&J@?'gayr,fhusKyfwkd@rSm ra&&mwJhar#mf
32
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
vifhcsuf wckawmh&Sdw,f? tJ'gu usKyfwdk@b0&J@=uuf awGuvnf; wm0efr/hJ useo f al wGuvnf; 0wW&m;ysuf
ajccwf ae@paJG v;awG ukeq f ;kH r,fh &ufuadk yg?h qk&d ifawmh r=umcif tJ't D rd af xmifp[ k m +ydKuGo J mG ;rSm
}uHKwkef; ajym&OD;r,f usKyfwkd@ jrefrmjynfrSm aojcmaeygw,f?Edik if w H Edik if rH mS vnf; 'Dvydk gb?J usKyfw@dk
Edik if aH &;t& tjrwfxw k w f hJ pum;vH;k toH;k wck&w dS ,f? wkdif;oljynfom;awG&J@vlr_b0 zlvHka&;eJ@tjcm; vkdtyf
bmwJh awmifolv,form;eJ@ tvkyform;awG[m csuaf wGukd jznfq h nf;ay;zk@d jynfov l x l ak wG&@J touf
wk d i f ; jynf & J @ tajccH v l w ef ; pm; ES p f & yf j zpf o wJ h ? td;k tdrf pnf;pdraf wGukd umuG,f apmifah &Smufay;zk@d tJ'D
t&rf;rSefwJh pum;vHk;yg? bmjzpfvkd@vJqdkawmh tJ'Dol Edik if &H @J tpk;d &rSm tjynft h 0 wm0ef &Syd gw,f?
awG[m wdik ;f jynf&@J tajc (atmufajc)rSm ae&+yD; t jrefrmjynf taetxm;uawmh 'Dvdk r[kwyf g
xufrmS aewJh a&ay:qD vlwef;pm;awGe@J tm%m ,pfr;l bl;? Edik if o H l Edik if o
H m;wkid ;f u trdajrtwGuf wm0efaus
w%Sm&l; tkyfcsKyfol vlwef;pm; tqifhqifh&J@ rw&m; yG e f a tmif xrf ; aqmif = uayr,f h tpd k ; &uawmh
vkyfor#cH/ zdESdyfr_ rSefor#udk acgif;iHkcH ae&vkd@ygbJ? jynfolawG tay:rSm tºuGif;rJh 0wW&m; ysufuGuf
tJ'Dvkd tajcrSm ae+yD; cHcHae&vkd@ tajccHvlwef; cJw
h ,f? jynfojl ynfom;awG&@J vlrb _ 0 rjynfph rkH a_ wGukd
pm;vkd@ qdkwmaygh? aus;vufae awmifolv,form; rsuu f , G jf yK+yD; xif&mpdik ;f vk@d vl@ t&kid ;f aumifawGjzpfae
awG[m v,fawm ,mawm uGif;jyifawGxJrSm aeyl =uygw,f/ 'gt h jyif jynfot l rsm; ydik q f idk cf iG &hf +dS yD; ajray:
rkd;&Gmra&Smif EGm;eJzuf+yD; &kef;uef vkyfudkif&if;Edkif ajratmufu &&Sw d hJ o,HZmw ypPn;f awGukd rw&m;
iHh0rf;pmudk jznfhwif; ae=uayr,fh olwkd@&J@tdrfu *kwaf oG;pky/f ud, k t hf xkyx f J ud, k xf nf/h trsm;jynfou l kd
pyg;usD e J @ 0rf ; pm yk w f a wG x J r S m awmh pyg;a[mif ; riSJ@yJ vlowfvufeuftm;udk;eJ@&ufpufr_awGukd &uf
avmif; qefa[mif;avmif;? 'DvkdyJ ukefxkwfvkyfr_ quf+yD; vky=f uao;w,f? 'gt h jyif olw@dk &@J raumif;wJh
pGr;f tm;jr‡iw hf ifz@dk e@J vlo;kH ukeyf pPn;f wk;d wufxw k v f yk f vky&f yfawGukd zH;k zdz@kd [efjyvkyZf mwfawGe@J jynfoal wGukd
r_twGuf puf&Hk/ tvkyf&HkawGrSm tvkyfvkyfae=uwJh vSnpf m;zk@d }udK;pm;? bk&m;wnf ausmif;aqmuf vrf;
tvkyo f rm;trsm;pkrmS vnf; r0a&pm 0efxrf;vpmukd azmuf wHwm;cif;/ wmrHawG qnfz@kd &if &_;d jy tcif;t
trS D j yKvk d @ 0wf p &mr&S d / aep&mewˆ d ? ol w d k @ rS m &S d w J h usif;awGeJ@ jrefrmjynf}uD; tzufzufu wkd;wufaeyg
tm;tif a wG / vH k ; vpk d u f x k w f r _ a wG / touf / ac|;/ +yDwhJ urBmudk (ppftpd;k & rD', D mawG&@J vufo;kH pum;eJ@
aoG ; awG paw;+yD ; wk d i f ; jynf u d k yl a Zmf c J h = uay,f h jyefajym&&if) rk;d vk;H jynfh rkom;awGo;kH vk@d vdrn f mvku d f
olwdk@wawG &ifqkdifae&wJh vlr_'kuQ t00eJ@ qif;&J wmuvnf; &GHp&mtwd? usefwmawG wkd;wufwm
=uyfwnf;r_ jy\emawG ajz&Sif;&mrSmawmh tpkd; usKyf rjrifbl;? t&G,f ra&mufao;wJh uav;OD;a&
&&J@ vpfvsL&_jcif; &o cg;cg;awGudkom &&SdcJhw,f? aoqHk;r_eJ@ qif;&Jom;OD;a& wkd;wufr_ ukefaps;E_ef;
odyyH` nm&Sif e,lwef &Sad eao;&if jrefrmppftpd;k & vkyf tqrwef wk;d wufra_ wGuakd wmh rsu0f g;xifxif awG@
cgrS igh ed,mr rSm;oGm;avjcif;&,fv@kd csK;H yGcJ siakd vrvm; jrifcJh&w,f? qifom;a&udk ,ifem;±GufeJ@zHk;? rif;om;
rod? ppftpkd;& tqufquf wdkif;jynfaumif;pm;a&; acgi;f jyKwfusv@kd acG; bDv;l &kyu f bGm;ueJay:? t&Suf
vkyu f u G af wGa=umifh us,af jymwJh v,fawmrSm &,f awmfuGJ trsufawmfpGJvkd@ toufav#mfa=u; ay;&rSm
armp&mawG qdwo f Ok ;f vk@d &ifarmp&mawG jynfEu S vf @dk a=umuf? pm;cGuf taysmuf &ku d yf aJG wG qifE&J$ wmvnf;
aewm =umcJhyg+yD? c%c%ygyJAsm?
tdrfaxmifpk wpkrSm om;orD;awG&J@ pm;0wf trsdK;rcspf rsKd;rppf/ qkd;n‡pfwJh vkyf&yfawGeJ@
aea&;/ use;f rma&;/ ynma&;eJ@ tjcm; vlra_ &; vkt d yf tdrw f iG ;f olc;kd jzpfaewJh tm%m&Sit f pd;k & vufatmuf
csuaf wGukd jznfq h nf; aqmif&u G af y;zk@d tdraf xmifO;D pD; u jrefrmjynf[m b,fo@l tm;ud;k eJ@ qif;&JwiG ;f eufae
jzpfwhJ rdbESpyf g;rSm t"du wm0ef&o dS vkd om;orD;awG ovJqw dk m pOf;pm;vk@d r&awmhb;l ?use;f rma&; raumif;
&J@ odwwfr_ yHyh ;dk r_/ wke@f jyef ulnrD a_ wG[mvnf; ta&; vk@d aq;&Hk roGm;aveJ@ aozk@d u 90 &mckid Ef e_ ;f used ;f ao
}uD;ygw,f?'gro S m aysm&f iG cf sr;f ajr@p&maumif;wJh rdom;
pk b0awGukd ydik q f ikd f Edik =f urSmyg? tJ'v D rdk [kwb f J rdb pmr#ufESm-17odk@
33
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
trSww
f & “oD;av;oD; aq;a&mifpakH rmifErS ”
oD;av;oD;tzGJ@[m emrnf}uD;ayrJh usrwdk@vdk wkdif;wyg;rSm arG;zGm;}uD;jyif;vmolawGtwGufuawmh
vG,v f ,
G af v;eJ@b,fo=d urvJ// txl;ojzifh acwfvil ,fawGq&kd if ydq k ;kd w,f// jrefrmjynfwiG ;f ta&;udk bmrSo=d u
wmr[kwb f ;l / avhvm&rSe;f vnf; odcsirf o S =d urSmyg// 'gayrJh usrtwGuw f ck uHaumif;wmuawmh usrtaz&J@
aus;Zl;a=umifh oD;av;oD;qdw k hJ t+idro
hf biftzG@J }uD; ta=umif;udk odciG &hf ovk/d oD;av;oD; &J@ta=umif;udv k nf;
avhvmcGi&hf cJw h ,f// 'guvnf; odyrf =umao;ygb;l / usrtouf (25)jynfrh hJ 2008 ck ESpf tprSmyJ oD;av;oD;&J@
a&$0ga&mifjynfwGif;v_yf&Sm;r_udk etz&J@wkdif;jynfeJ@&[ef;&Sif/ jynfolvlxkrsm;udk OyuQmjyKykH/ t=urf;zufykH/ !‡Of;
yef;ESyd pf ufyeHk @J twl ukvo*~jrefrmEkid if t H xl;ud, k vf ,S f rpPwm*rfbm&D jrefrmEkid if u H kd oGm;cJw h hJ ta=umif;udjk yuf
vk;H xkwu f m oa&mfxm;wJph 'D t D acGukd tazu twif;=unfch idk ;f vd@k =unfch iG /hf odciG &hf cJw h ,f// tJ't D csed u
f wnf;u
usr “ oD ; av;oD ; tzG J @ [m jref r mh E k d i f i H a &;eJ @ ywf o uf + yD ; ppf t pk d ; &&J @ tjyKtrl r sm;ud k vk H ; vk H ; &_ w f c sum
wk d i f ; ol j ynf o m;rsm;buf u rm;rm;rwf r wf & yf w nf vsuf & S d w J h tEk y nmapwem&S i f ol & J a umif ; awG
ygvm;” qdk+yD; em;vnfvmcJhw,f//
'gayrJv h nf; t+idrzhf @JG [m t+idrzhf @JG yrJ [kwv f m;/olw@kd ujynfwiG ;f rSm usrwd@k ujynfyrSmqdak wmh awG@q=Hk uzd@k
bm ta=umif;rSr&Syd gb;l //+yD;awmh olw@kd tzG@J u emrnfvnf;}uD;w,f/ usrwd@k aexkid w f hJ xkid ;f Ekid if H awmawmifawG
xJukd vmrSmvnf; r[kwb f ;l vd@k wcsed w f nf;rSm awG;rdcw hJ ,f// usr&J@tawG;awGu oD;av;oD;t+idrt hf zG@J }uD;eJ@prd ;f
um;apcJw h ,f/ olw@kd tzG@J ukd tjcm;t+idrt hf zG@J awGvykd J atmufarh+yD; arharhavsmah vsmh xm;vku d af wmhw,f// 'Dvkd
tawG;rsK;d &Scd w hJ m usrwa,mufwnf; r[kwyf gb;l / usrwd@k vkd wkid ;f wyg;a&muf tajccH vlwef;pm;awGuvnf;
tck t cuf t cJ r sm;eJ @ 'D v d k t csd e f r S m om }uKH a wG @ ae&wmyg// od k @ aomf aemif w csd e f u s&if
jynf o l v l x k } uD ; w&yf v k H ; eJ @ twl oD ; av;oD ; armif E S r rsm;[mvnf ; tcuf t cJ r sm;ud k a usmf
jzwf E k d i f + yD ; vG w f v yf + yD ; vk H + cKH w J h tem*wf & J @ tusKd ; tjrwf u d k cH p m;=u&rS m yg//
34
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
'Dtwkid ;f yJ awG;=urSmyJ// awmifvma&muftm;ay;=uw,f//tJ'gawmif olw@kd u
aemufodyf r=umvkdufbl;/ oD;av;oD;tzGJ@ vkdif;qkdifu,f/'grSr[kwf vkdif;um;rsm;udk pD;vkH;jzwf pk
xkid ;f Ekid if t
H ygt0if tdref ;D csi;f Ekid if rH sm;udk oGm;a&muf+yD; iSm;=u+yD;vm=u&wmyg// wcsKd@usawmhudk,feJ@odwJh t
jrefrmEkdifiHom;rsm;&Sd&mt&yfrsm;rSm t+idrfhazsmfajzwif azmfawG tdrrf mS ntdyn f aevmwnf;ck+d yD; oD;av;oD;
qufaewJt h a=umif; owif;=um;cJ&h w,f// 'ge@J 'Dt+idrhf t+idrfhudk vma&muf tm;ay;cJh=uw,f//
tzG@J [m xkid ;f Ekid if b H efaumuf/ csi;f rkid /f rJaqmuf pwJh aemufwae@ naerSmawmh usroli,fcsi;f w
a'oawGrmS vma&muf azsmaf jzrnfo h wif;udk =um;jyef a,mufu olwdk@tzGJ@om;tm;vkH;udk naepm xrif;
awmhvnf; t&rf;awG@qHk tm;ay;csicf w hJ ,f// tajct au|;zd@k zdwaf c:cJw h ,f// usrvnf; tzdwf cH&awmh ol
aet& roGm;EkdifcJhbl;// usrwkd@bufukd a&mufvmvdrfh i,fcsif; tdrfoGm;w,f/ tJ'DrSm oD;av;oD; tzGJ@om;
r,fvdk@ ar#mfvifhcsufawmh rxm;cJhzl;ygbl;// bmjzpfvdk@ tm;vk;H eJ@vcl si;f awG@qcHk iG hf &cJw
h ,f//azmfjyp&mr&Sad tmif
vJqakd wmh olw@kd tzG@J u xkid ;f ukd a&mufvmvku d /f Ekid if H yDwjd zpfc&hJ ygw,f//ud, k uf ,dk w
f ikd u f vnf; tmvl;rD;zkwf
jcm;udk xGuo f mG ;vku d ef @J tcsed af wG ukeaf ewmyJ// odyf wwfawmh/ tqifajyoGm;wmyJ// yxrqkH; pum;ajym
r=umcif jrefrmjynfudk jyefoGm; =uawmhrSmygyJvdk@ u cGihf &oluawmh udkZD;oD; yg// y&d\wfrsm;udk t+rJ+yKH;
av;vdkyJ awG;aecJhrdw,f// aysmaf patmif zefw;D wwfwhJ udZk ;D oD;uawmh wrlx;l
tajctaeawG trsK;d rsK;d jzpfay:ajymif;vJaewJh jcm;ol jzpfygw,f// vlwdkif;u ukdZD;oD;udk cifrifpGJvef;
usrwdk@ avmu}uD;ta=umif;udk usr em;vnfovdk use&f pfc=hJ uw,f// 'DrmS use&f pfcw hJ hJ aumifrav;awGu
vdkeJ@wu,fwrf; usawmh usr em;rvnfao;ygbl;/ awmh udkZD;oD;rSudkZD;oD;jzpfaew,f/ tjcm;ta=umif;
avmuudyk aHk owGuv f @kd r&ovkd ud, k hf tajctae/ ol@ t&ma=umifv h @kd awmh rjzpfEidk /f 'gayrJh udZk ;D oD;&J@cifrifr/_
tajctaeawGudkvnf; ykHao ,lqvdk@ r&bl;qdkwm &if;ESD;r_eJ@twl azmfa±Gr_av;awGudk jrwfEkd;=uvkd@jzpfEkdif
em;vnf vmcJw h ,f// vlawGb0rSm rar#mv f ifw h mawGyJ w,fv@dk usr xif,q l w,f//
t"du jzpfvmwwfw,fqv kd nf; usrtwGuf odyu f kd wu,fwrf;usawmh rif;om;/ rif;orD;awGe@J
rSefvGef;ygw,f// pum;ajymcGihf &zd@k qw kd m tpDtpOfwus a&;qGpJ &mrvdk
usrodyfawG@csifwJh oD;av;oD; aq;a&mifpkH ygb;l //ody+f yD; }uD;us,cf rf;em;wJh yGpJ ifay:udv k nf;wwf
t+idrfhtzGJ@[m usrwdk@ xkdif;EkdifiHawmifydkif; zefia'o p&mrvdo k vd/k taxGtxl; zdw=f um;+yD;rS awG@qpHk um;
udk a&mufvmcJh=uw,f// olwdk@a&mufvmwJhtcgawmf ajymzd@k vnf; rvkyd gb/l / olw@kd tm;vk;H [m vl&i$ af wmfyyD /D
uvnf; a':atmifqef;pk=unf&h @J 63 ESpf arG;ae@e@J wku d f rif;om;/ rif;orD;yDyD azmfazmfa&Ga&G &S=d uygw,f// ud, k f
qkid af ecJw h ,f//'ga=umifh a':pkarG;ae@yJG tcrf;tem;eJ@ oD; awGxufawmif pum;ajym &k;d om; =uao;w,f//vlt
av;oD;t+idrfhobifudk aygif;pyfum wifqufvkduf rsm;eJ@vnf; vkdufavsm nDaxG;pGm aewwf=uw,f//
awmh usrwd@k a'o&Sd jrefrmEkid if aH &$@ajymif;tvkyo f rm; usrwdk@ aexkdifwJh ywf0ef;usiftajctaeawGudkvnf;
rdom;pkrsm;[m ZGev f 19&ufae@rmS v_yv f y_ &f &G G jzpfae olw@kd tawmfav; em;vnf=urSmyg// ud, k cf si;f vnf;pm
cJw
h ,f// usr owdxm;rdcw hJ muawmh tvkyo f rm;rsm; =ur,fvdk@ ar#mfvifhygw,f//
[m t+idro hf mG ;=unf=h uzk@d wufwufºuºGuG jzpfaecJ=h u 22/ 06/ 2008 paeae@rmS wpfwpfqw kd &hJ mbm
w,f// pdwfv_yf&Sm;p&mvnf; jzpfaecJhwmudk;// +cHwcku tvkyform;rsm; pkaygif;+yD; oD;av;oD; tzGJ@
yGpJ ifay:u oD;av;oD;armifErS rsm;udak wG@& udkolwdk@a'orSm azsmfajzwifqufay;zkd@zdwfac:cJhw,f/
wJt h cgrmS a=omf h h h olw@kd u;dk qd+k yD; 0rf;omyDwjd zpfc&hJ tJ'Dae@ae@vnfydkif;tcsdefrSmusrwdk@wnf;ckd&mwef;vsm;
w,f//'DbufrmS &Sw d t hJ vkyo f rm;rsm;uawmh oD;av; av;eJ@ausmcsif;uyfwef;vsmu ynma&; wm0efcHw
oD;t+idru hf kd b,favmufxpd w d 0f ifpm;/ tm;ay;=u o OD;u oD;av;oD;tzG@J om;rsm;udk ae@vnfpmau|;zd@k zw d f
vJqakd wmh usrwd@k aewJh cdcufaus;&GmeJ@ uDvrdk w D maygi;f xm;cJw h ,f//usrwd@k vnf;oGm;a&muf 0kid ;f ul&if;eJ@ olw@kd
50ausm/f 60avmufa0;wJh &mbm+cH tvkyo f rm;awG tm;vk;H udk 'kw, d t}udrf jyefqcHk iG hf &cJjh yefw,f// olw@kd
35
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
awGae@vnfpmpm;&if; usrwd@k e@J &,f +yDy/J / yGv J rf;obifukd txl;pGv J ef;ESpf tm;ay;cJhygw,f//
p&m/ armp&mawGajymjzpfc=hJ uw,f/ ouf=uwJh xm;0,fvrl sK;d rsm;/rGev f l tJ'D =unfE;l p&maumif;wJh
olwdk@tzGJ@uae@pmpm;+yD;wmeJ@ tJ'D rsKd;rsm;twGufuawmh oD;av;oD; tajctaeudk +yD;ajrmuf atmifjrif
wpfwpf &mbm+cHudk oGm;&rSmudk;/ vdk emrnfausmt f +idrt hf zG@J vu d_ v f u d_ f wJt h xd raqmif&u G Ef idk cf w
hJ thJ jzpf&yf
tawmfav;awmh a0;ygw,f/ uDvkd vSv J u JS kd }uKdq=kd uwm awG@c&hJ w,f// av;wckay:cJhw,f// tJ'guawmh
rDwmaygi;f 70 ausmf 75 avmuf n 7 em&Dausmaf vmuft “rdrdk;” jzpfygw,f// waeukefrdk;wJht
awmifa0;ygw,f//tJ'aD e@urd;k rvif; csed rf mS rD;jyefvmvd@k tvkyo f rm;rsm; jyif t+idru hf rnfh tcsed af &mufwt hJ
cifuwnf;urk;d onf;aecJw h ,f// w eJ@usrwd@k tm;vk;H yg 0rf;omtm;yg; csed xf d &Gmvku d w
f hJ rd;k [m y&d\wf
ae@v;Hk qdo k vkyd gy/J / w& xatmfcrhJ =d uw,f// tJ't D csed f rsm;tm;vk;H udk pdwrf csr;f rajr@jzpfap
usrwd@k wef;vsmutaygi;f rSm vif;vif;xdefxdef jrifuGif;wck cJyh gw,f// yG0J ef;}uD;u trd;k / tum
tazmfawGpk+yD; um;wpD; tjynfheJ@ uawmh tvkyo f rm;rsm; jzpf=uwJh r&Sad wmh vma&muf tm;ay; &_pm;
wpfwpf&Sd&mbufudkOD;wnfoGm;=u tysKd/ vlysKd/ vli,f/ vl}uD;/ vltkd olrsm;twGufa&m/ oD;av;oD;tzGJ@
w,f// wvrf;vk;H rd;k awG onf;xef pwJyh JG y&d\wfrsm; a&rd;k csK;d / tvS om;rsm;twGuyf g 'kuQ a&mufapcJh
pGm &GmoGe;f wJt h jyif avjyif;ygwu dk f jyif/ t0wftpm;topfrsm;0wfqif ygw,f// b,fvrkd S wm;qD;vd@k r&wJh
cwfvkd@ tjcm; um;wpD;aemufu um yGo J mG ;zd@k jyifqif ae=ucJw h hJ jrif rdk;&Gmjcif;'%fudk oD;av;oD; t+idrfh
xkid yf gvmwJh udZk ;D oD; crsm rsuEf mS uGif;yJ jzpfygw,f// tkyfpkvkdufzGJ@+yD; tzGJ@udktm;ay;=uy&d\wfrsm;u
awmif ZD;&Guaf vmufyJ useaf wmh qkid u f ,fawGu, kd pf eD @J yGpJ if&&dS mbuf vkH;0t&_H;ray;yJ rkd;&GmxJrSmyJ rkd;pdkcH
w,f// usrwd@k tyk pf }k uD; um;ig;pD;eJ@ udk OD;wnf oGm;ae=uwmud=k unf+h yD; +yD; apmif=h unfch =hJ uw,f// tifrwef
wpfwpf &mbm+cHudk a&mufawmh wckckudk vGrf;rdovdk cHpm;rdcJhw,f// &ufpufwhJ rd;k uvnf; vk;H 0tEkid , f l
nae 5 em&Dausm/f 6 em&Davmuf i,fi,fwek ;f u b0udv k nf; jyef cJhw,f/ aemufqkH;rSmawmh oD;
&SdoGm;cJhw,f// [kda&mufawmhvnf; vnf awG;awm owd&rdovkd cHpm; av;oD ; tzG J @ om;rsm;tm;vk H ; rk d ;
rd;k &GmrpJ jzpfwt hJ jyif wpfwpfw&yf rdcJhw,f// &GmxJyJ y&d\wfrsm;udk azsmfajz
uGuv f ;Hk rD;ysuaf ecJw h ,f//tpDtpOf usrwdk@ tm;vkH;vnf; t ay;zk d @ qk H ; jzwf v k d u f w ,f / /
awmh ysu+f yDv@kd tm;vk;H u pd;k &drcf hJ qifoifhjzpfwmeJ@t+idrfhyGJpif&Sd&mudk vl&i$ af wmfrsm;/rif;orD;rsm;
=uw,f// oGm;cJh=uw,f// wpfwpf&mbm+cHt rd;k &GmxJrmS tcuftcJ rsm;pGmeJ@ u
wpfwpf&mbm+cHurk % ` xD J vkyform; rsm;&J@apwemtygt0if/ jycJh&w,f// usrwdk@ tm;vkH;vnf;
u jrefrmEkdifiHawmifykdif;a'ou wpfwpfolaX;}uD;&J@apwemwdk@udk pdwfraumif; jzpfcJh&w,f/ rkd;pJoGm;
wkdif;&if;om;tvkyform;rsm;[m aygif;pyf+yD; yGJpif}uD;udk jyifqifxm; vdrfhr,fvdk@ar#mfvifhcsufxm;cJhaomf
oD;av;oD; tzGJ@om;rsm;eJ@ usrwdk@ cJw
h m tifrwefav;pm;p&maumif; vnf; usrwdk@ tm;vkH;&J@ ar#mfvifh
tkypf ak &mufomG ;wmeJ@ rk;d xJ/ avxJ vSygw,f// wu,fukd xkid ;f pwdw&f ;d_ csuf a v;rsm;aysmuf q k H ; cJ h & w,f / /
wufºuGpmG }uKdqckd =hJ uw,f// tm;vk;H pife@J tvm;wl jyifqifxm;cJ=h uwm odk@aomf oD;av;oD;tzGJ@om;armif
pm;zdk@aomufzkd@twGuf 0kdif;0ef;csuf yg// vk+H cKHa&;tzG@J om; rsm;/ yG&J 0Hk if*w d f ESrrsm;uawmh rdk;udk tEkdif,l+yD;
jyKwfae=uwmudk awG@&awmh usr apmift h zG@J om;rsm;/ t+idro hf bifjzpf y&d\wfrsm;udk ujy EkdifcJhygw,f//
tifrwef=unfEl;yDwdjzpfrdcJhw,f// ajrmufa&; tzG@J om;rsm; tjyif yGJ 'g[m b,fo@l ukd tjypf wif &rSm
olwdk@ crsmvnf; jrefrmyGJobifwdk@ =unfh y&d\wfrsm;ygudk,fh wm0ef vJ h /h /aocsmwmuawmh y&d\wf
udrk =unfch =hJ uwm tawmf=umae+yD udk,f toD;oD; xrf;&Gufae=uwm }uD;u apwem =unfjzL=uygw,f/
jzpfrmS ayg/h ud,k whf ikd ;f jynfuae xGuf awG@+yD; *k%, f l rdygw,f// tvky&f iS f oD;av;oD; t+idrfhudk =unfhcsifvGef;
cGmvmcJ=h u wm wcsK@d q&kd if ESpaf ygi;f olaX; ud, k w f idk u f vnf; jrefrmyGJ vd@k olw@kd tvky&f iS ef @J !Ed‡ id_ ;f +yD; jzpf
20/ 15/ 18 ESpaf wGawmifjzpfuek =f u obift+idru hf kd ud, k w f idk v
f ma&muf ajrmufatmif aqmif&u G cf =hJ uw,f/
36
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
/ rd;k &GmaerSe;f od=uvsuo f m;eJ@ trd;k / tm;vk;H udck s;D usL;rdw,f// *k%v f nf; pOfrjynfhpkHyJ tcuftcJrsm;=um;xJ/
tumrJhwJh yGJpif&Sd&mudk vma&muf ,lygw,f// trSeaf wmh oD;av;oD; rk d ; avxJ = unf h c G i f h & cJ h w J h o l r sm;yg
tm;ay;cJh=uw,f// 'gayrJh apwem tzGJ@[m wkdif;oljynfom;rsm;buf tajctae trsK;d rsK;d xJu taumif;
acgi;f yg; oluawmh “rd;k ” ygy/J / rd;k u rm;rm;rwfrwf &yfwnf aevdk@ qk;H jzpfatmif ujy oGm;Ekid w f hJ oD;
a=umifh yGyJ suf cJ&h w,f/ rd;k taESmifh tcktcuftcJrsm;eJ@ 'Dvdk tcsdefrSm av;oD;armifESrrsm;udk txl;aus;
t,Suaf y;vk@d y&d\wfrsm; pdwf r om }uKHawG@ ae&wmyg// odk@aomf Zl;wifygw,f//aemifvnf; usrwd@k a'
csr;f rom jzpfc&hJ w,f/ rd;k &ufpufv@kd aemifwcsdefus&if jynfolvlxk}uD; oudkjyefvmcGifh&ygapvkd@ qkawmif;
oD;av;oD; tzGJ@om;rsm; rdk;xJ pkdpkd w&yfvkH;eJ@twl oD;av;oD;armifES vsufygyJ/woufrSmwcgomawG@qkH
&$J&$J ujycJh&+yD; rdk;'%fa=umifh rrm/ rrsm;[mvnf; tcuftcJ rsm;udk cGifh&cJhayrJhvnf; usrwdk@twGuft
rusef; jzpfcJh&w,f// ausmjf zwfEidk +f yD; vGwv f yf+yD; vk+H cKHwhJ csdefawGtrsm;}uD;usefygao;w,f/
y&d\wfrsm;auseyfaprnfh tem*wf&J@tusKd;jrwfudk cHpm;=u& aemufxyfjyefqcHk iG &hf Ekid af o;w,fqkd
twkdif;twmwckudk a&mufatmif rSmyg// wJhar#mfvifhcsufvnf;xm;&SdqJygyJ//
ujy +yD;wJah emuf oD;av;oD; tzG@J aemufwae@usawmh oD;
[m vnf; pdwrf aumif;jcif;rsm;pGm av;oD;armifESrrsm;[m usrwdk@w tcuftcJrsm;=um;rS t
jzifh y&d\wfrsm;udk awmif;yef+yD; awGux kd m;cJ+h yD; olw@kd a&Sq
› ufaqmif aumif ; qk H ; tajctaeav;ud k
t+idro hf bifu&kd yfwef@c&hJ ygw,f// t &Guaf v;awGukd qufvuf aqmif zefwD;EkdifpGrf;&SdwJh b0ydkif&Sifrsm;jzpf
qifrajyr_awGeJ@}uKHcJh&aomfvnf; &Guf&eftwGuf xGufcGmoGm;cJh=u+y =uygap h h h
tqk;d rsm;xJu taumif;qk;H jzpf D//oD;av;oD;t+idrfhudk tpDtpOfjynfh
atmifzefwD; oGm;EkdifcJh=uwJh olwdk@ pkpH mG =unf&h c_ iG &hf olrsm;&,f/ tpDt aqmif: hhh
vlxkpdef0if;
vli,feJ@ wm0ef,lpdwf
pm 13 - 14 rS
usaemfw@kd av;pm;cspcf if&wJh pHxm;twk,&l wJh q&m}uD; vlxpk ed 0f if; jzpfygw,f? q&m}uD;&J@ vli,fawG
udk cspfcifwG,fwmwJhpdwf vli,fawGudk xGef;xGef;aygufayguf jzpfapcsifwJhpdwf tem*wf jrefrmEdkifiHawmf}uD;
udk OD;pD;yJu
h ikd o
f mG ;=ur,fh vli,fawGukd rsKd ;qufvufqifu h rf;!$ejf ywJh apwempdwu
f kd 'Dpmtkyrf mS txift&Sm;
awG@jrif&rSmjzpfygw,f?
q&m}uD;&J@ 'Dpmtkyef @J ywfouf+yD; “rsuaf rSmufumvrSm usaemfw@kd wawG ud, k t hf rsKd ; ud,
k b hf momud, k hf
omoemeJ@ xnfxnf0g0g &yfwnfaeEdik =f uwm[m usaemfw@kd a&S@u rsKd ;qufa[mif; bd;k ab; bDbifw@kd &@J wm0ef
odod pGe@f vw $ tf epfemcHrr_ sm;pGm&J@&v'fyjJ zpfygw,f?olw@kd qu D aumif;jrwfwhJ tarGuv kd ufqifu h rf;cH,El ikd jf cif;
[m rsKd ;qufopfvil ,fw@kd &@J arG;&myg &ydik cf iG yhf gyJ ?”vd@k pDpOfo@l pum;rSm az: jyxm;wmudv k nf;rSwo f m;&ygw,f?
tm[m&
,ckv pifwifpm
pmtk y f p if vli,feJUwm0ef,lpdwf
vli,fvrf;nTefpmpkrsm;
vlxkpdef0if;
2004 ckEpS f / =o*kwv
f / yxrt}udrf tjzpf FUTURE Publishing House rS xkwaf 0onf?
tqdkygpmtkyfwGif aqmif;yg;26yk'fyg0if+yD; owif;pm/pme,fZif;ESifhywfoufaom aqmif;yg; 6yk'fyg0ifygonf?
“vl@avmuudk wm0efausoltay:rSm vl@avmuuvnf;wm0efausygw,f?vlom;wdk@&J@tusdK; onfydk;olrSm
bmom t,l0g'uGjJ ym;pdwf r&Sad wmhygb;l ? vlrsKd ;bmomqdw
k mawG&@J uef@owfcsuef ,ferd w
d u
f kd ausmv f eG o
f mG ;
cJhyg+yD?ol@pdwfxJrSm&Sdwmu ‘vlom;’qdkwmyJ jzpfygw,f ”
vli,fe@J wm0ef,pl w d f / pm 16
'Dv 'Dr#ESifhem;ygOD;rnf?
tm[m&0dkif;awmfom;wOD;
38
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
OD;0if;wif&JU ajc&mrsm;
armifpGr;f&nf
oef hZifxGef;
±l;pAJh
( FDR ) qdkwJh pm;vHk;udkawG@&if tar&duefwdkif;ua&m urBmuyg tar&dueforRw z&efuvif
'DvmEdk &l;pAJh( Franklin Delano Roos evelt) udk qdv k rkd eS ;f od=u+yD;om;yg?
tar&duefordkif;rSm ol@vdk (4) }udrf qufwdkuf ( w}udrf v#if av;ESpf)orRwjzpfcJhwm olwOD;yJ
&SdcJh+yD; aemifrSmvnf; 'Dvdk (4) }udrfqufwdkuf orRwjzpfwJhvl ray:Edkifbl;vdk@awmif ajymvdk@&ygw,f?
&l;pAJhudk 1882 ckESpf/ Zef e0g&Dv (30)&ufae@ e,l;a,muf jynfe,f/ [dkufywf ( Hyde Park)
rSmarG;zGm;cJh+yD; ESpfbufrdbaqGrsdK;rsm;u csrf;omºu,f0olrsm; jzpfwma=umifh aiGZGef;udkuf+yD; arG;vmolvdk@
qdkEdkifygw,f?
*a&mfwGefausmif;om;b0rSm &l;pAJh[m tzdEdSyfcH vlxkbufu t+rJ&yfwnfcJholyg? eD*&dk;awGudk
ausmif;awGrSm ynmoif=um;cGifh &&Sdzdk@ axmufcHcJholyg? aumvdyf ausmif;wwfEdkifatmif jyifqifaewJh
vlcsrf;omwa,muf tae eJ@ 'Dvdkvkyf&yfawG[m olwdk@ acwfrSmawmh wu,fhudk txl;tqef;ygyJ? 1900
ckEpS rf mS &l;pAJ[h m [m;A'f wuUov kd f ( Harv ard)udk pwif wufa&mufcyhJ gw,f?
1921 ckESpfrSm &l;pAJh[m atmufydkif;aooGm;+yD; vrf;rav#mufEkdifawmhygbl;? bD;wyfukvm;xdkifeJ@yJ
oGm;vmv_yf&Sm;Edkifygw,f? 'DrSm &l;pAJh&J@ txl;jcm;qkH; t&nftcsif;jzpfwJh tEdkifrcH t&H_;ray;wJh pdwf"mwfeJ@
owWu d kd awG@&rSmyg? 'Dvb dk 0rsKd ; a&mufomG ;=uwJh vlwikd ;f vkv d [kd m tvGeq f ;kH pma&;pmzwfavmufyJ vkyEf ikd =f u
awmhrSmyg? 'gayr,hf &l;pAJhuawmh vlOD;a& oef; (200) ausmf&SdwJh urBmhxdyfoD; tar&duefvdkEdkifiH}uD;
wckrmS orRwtjzpfe@J (4) }udrf qufwu kd f jynfoal wG&@J axmufcrH u _ kd &&Scd whJ mqdak wmh ol@vkd pdwo
W wWad umif;
ol[m wu,fhudk &Sm;rS&Sm;ygyJ? 'g[m vl@ordkif; wav#mufvHk;rSmudk tvGeftm;usxdkufwJh pHcsdefygyJ?
&l;pAJhrSm&SdwJh t&nftcsif;rsm;teuf ‘em,lvufcHEdkifjcif;’[m ol@&J@ xl;jcm;wJh t&nftcsif; wckyg?
em,lvufcEH ikd v f @kd 'Dt&nftcsi;f awG[m olu, kd yf ikd f t&nftcsi;f awG jzpfvmyg w,f? 'Dvdk t&nftcsi;f &Szd @kd &m
ol@&J@yifudk,fOm%fe@J b,f[mwefzdk; t&SdqHk;vJ/ b,f t&nftcsif;udk vufcHoifhw,f? b,ft nf
tcsif;uawmh vufrcHoifhbl; qdkwm a&G;cs,fqHk;jzpf&rSmyg? 'Dvdk a&G;cs,f+yD;rS aumif;wJh t&nftcsif;awG/
t}uHOm%fawGudk vufcHvkyfaqmifoGm;Ekdifjciff;[m acgif;aqmifaumif;wOD;&J@ ta&;}uD;qHk; t&nftcsif;ygyJ?
'Dvkd wjcm;acgi;f aqmifawG&@J aumif;wJt h &nftcsi;f awGukd a&jrSyu f ae a&pky, f o
l vkd vufcu H siohf ;kH
47
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
Edkifvdk@vnf; &l;pAJh[m'kwd,urBm ajymzl;ygw,f? “usaemfw@kd awG [m a=ua=unufnufod&Sdxm;rS jzpf
ppfrmS Edik if aH ygi;f (20) ausmyf g0ifwhJ jy\emwckudk wywfvHk; jiif;=u/ wmyg? 'ga=umifv h nf; qdAk , D uf vkd
r[mrdwftzG@J }uD;udk OD;aqmifEdkifchJ cH k = ueJ @ aemuf q H k ; jzpf E d k i f z G , f uG e f j rLepf p epf u sif h o H k ; aewJ h
wmjzpfygw,f? tajzES p f r sd K ;/ oH k ; rsd K ;eJ @ orR w Edik if rH sKd ;eJ@ t*Fvefvkd t&if;&Sif pepf
&l;pAJ&h @J aemufxyf t }uD ; ud k wif j yvk d u f y gw,f ? 'gud k usif h o H k ; wJ h E d k i f i H a wG & J @ tpG e f ;
&nf t csif ; wck u awmh ‘onf ; cH orRw}uD;u rdepf (20) twGif; ES p f c k = um;rS m vG w f a tmif a &S m if
Ed k i f j cif ; eJ @ tcsd e f t cgod r _ / tcsd e f tajzrSefudk axmufjyvkd@ tm;vHk; &S m ;wwf o l jzpf y g w,f ? 'gwif
udkuf jyKvkyfEdkifjcif; yJjzpfygw,f? ausauseyf e yf vuf c H c J h = u& ruao;ygbl; uGefqmaA;wpfawG
ol[m tcsdef tcg a&G;wJhae&mrSm w,f?”-- u &l ; pAJ h [ m ol w d k @ vd k uG e f q m
pHxm;xdu k o f yl g? txl;tjzifh 1939 &l;pAJh&J@ aemufta&;}uD; aA;wpf t,l & S d o l v d k @ xif j rif = u
ckESpf 'kwd,urBmppf}uD; pwifjzpf wJ h t&nf t csif ; uawmh ud k , h f ovk d vpf b &,f r sm;uvnf ; &l ;
yGm;awmh tar&duefvlxk[m ppf ud k , f u d k ,H k = unf p d w f c sjcif ; ygyJ ? pAJh[m wdk@vdk vpfA&,f t,lt
xJ r yg0if b J = um;aepd w f j yif ; jyae 'Dvdkt&nftcsif;rsdK;[m txl;o q&So d v l @kd xif=uygw,f? 'gah =umifh
=uwmyg? 'gayr,fh tar&duef [m wdjyK&r,hf t&nftcsif;ygyJ? wcsdK@ vnf; &l;pAJhudk EdkifiHa&;ygwD ESpf
wae@rmS r[mrdwaf wGe@J vufw+JG yD; acgif ; aqmif a wG ud k , f h u d k , f u d k ckpvHk;u vufcHEdkifol jzpfcJhwmyg?
emZD e J @ zuf q pf r sm;ud k wG e f ; vS e f ,H=k unfpw d cf s+yD; ZGww f &Gwvf yk f vd@k aemufxyf &l;pAJ&h @J t&nf
wdu k cf u kd &f r,fqw kd m &l;pAJh tapm jynfov l x l ak wG epfemysupf ;D cJ&h wJh tcsif ; wck u awmh vl o m;qef
}uD;uwnf;u aumif; aumif;}uD; om"uawG tajrmuftrsm; &Sdyg jcif;ygbJ? vlvlcsif; udk,fcsif;pm
odaeygw,f? w,f? ud, k u hf , kd u
f kd ,H=k unf pdwf Edkifw,f? txl;ojzifh tar&duef
'ga=umifv h J tar&duef vl csjcif;eJ@ cGv J @dk r&paumif; yJ t+rJukd vl x k & J @ vd k t if q EN a wG / vk d v m;
xkudk ppfxJ0ifcsifvmatmif pdwf wGzJ uf&r,fh t&nft csi;f uawmh csuf a wG u d k em;vnf c H p m;ay;Ed k i f
&Snf&SnfeJ@ynmay; pnf;&Hk;cJhwmyg? ud, k u
f ,kd w f idk f acgi;f aqmifaumif; ygw,f? ol@jynfolvlxku bmudk
'D v d k pnf ; &H k ; cJ h v d k @ vJ 1941 ck E S p f t&nf t csif ; tjynf h t 0&S d & r,f h b,ftcsdefrSm vdkcsifEdkifaew,f qdk
*syefu ykvJqdyfurf;udk AHk;}uJwkduf tcsufygyJ? wmukd &l;pAJh[m od&Sdem;vnf+yD;
cd k u f a wmh tar&d u ef v l x k [ m &l;pAJh[m wae@udk (14) jzpfygw,f? 'ga=umifh olajym=um;
'kwd,urBmppfxJ ajcpHkypf 0ifwdkuf em&Dtvkyf vkyfygw,f? ig;em&D/ wJh rdef@cGef;rsm;udk tar&duefvlxk
cJhwm jzpfygw,f? r[mrdwfawG ajcmuf e m&D x uf yd k r td y f y gbl ; ? u t+rJyJ *&kwpdkuf em;axmifcJh
ppfEdkif&wJhta=umif; t&if;awGxJ usefwJhtcsdef rSm A[kokwjzpfr,fh =uovkd 1945 ckESpf &l;pAJh uG,f
u wckuawmh tar&duef yg0if pmawGudk rjywfzwfaewwfolyg? vGefwJhtcsdefrSm tar&duef jynf
vmjcif;ygyJ? 'ghtjyif EkdifiHjcm;bmomoHk;rsdK;udk ol a wG [ m ol w d k @ &J @ t&if ; ES D ; qH k ;
&l ; pAJ h [ m qH k ; jzpf c suf c s aumif;pGm wwfu|rf;wJh oljzpfyg rdwfaqGqHk;&H_;&ovkd cHpm;&ygw,f?
wmvnf; tvGefjrefygw,f? 'ght w,f? “'ga=umif h
jyif ol@&J@ qHk;jzwfcsufawG[m rSef 'gtjyif &l;pAJh[m =um; 'Drdkua&pDEdkfifiHyJjzpfjzpf/ tm%m
uef+yD; wdusygw,f? 'g[m ol@&J@ tajz &Smwwfoljzpfygw,f? 'Dvdk &SifEdkifiHyJjzpfjzpf vlxkuaemuf
tvGefaumif;rGefwJh t&nftcsif; =um;tajzud k od E d k i f z d k @ twG u f qH k ; tqH k ; tjzwf a wG u d k ay;oG m ;
ygyJ ? ol @ &J @ 0ef } uD ; wOD ; u 'D v k d tpG e f ; ES p f z uf & J @ 0d a &m"d a wG u d k rS m yg? ”
48
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
49
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
}ud K qd k y g.
@
v Fmae
we
rdwfopf/rdwfa[mif;taygif;udk}udKqdkygonf?
50
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
51
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
52