Você está na página 1de 52

trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008

1
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008

2
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008

rmwdum
3 cspfaomrdwfaqGnDtpfudkarmifESrrsm;odkU
uAsm 36 tm[m&0d k i f ; awmf o m;wOD ;
4 csrf ; jr tm[m&pmtkypf if
tarodk@wrf;csif;-14 37 armifpdk;csdef
5 Zmenf a rmif wyfO;D ok@d twd zf iG ahf y;pm-62
wku d yf 0GJ ifpJ æ æ 45 oef @ Zif x G e f ;
6 &J & if h o uf Z G J &l;pAJh
tareJ@om;&J@urBm
7 rif ; &J a usmf p G m bmomjyef
axmif 23 CNN
8 &efEkdifxGef; qDyt
l ;dk xJu æ æ
Zmwford ;f cef;ukd æ æ
9 ausmf a Z,s(ynma&;) trSwfw&aqmif;yg;
wlnrD #um æ æ 12 zkd;oH (vlxk)
10 =unf a rmif o ef ; 7 &ufZv l idk &f @J orkid ;f
'Dy&*F 15 armif x if
11 (ck d i f ) ay:xG e f ; atmif Akv
d cf sKyfatmifqef;ukd æ æ
*%ef;vkdvlom; 18 xd e f v if ;
20 ukdaomf (PRMG) Zlvidk wf ap> æ æ
orkdif;0if wGifwhaJ e@ 39 armif p G r f ; &nf
OD;0if;wif&@J ajc&mrsm;
tawG;tjrifESifhokw?
jyef v nf q ef ; opf j cif ;
&o aqmif;yg;
&oaqmif yg;//
21 'D r k d u a&pD b uf a wmf o m;wOD ;
25 armif o pf q if ; 'Dr;dk 'Dav 'Dvl æ æ
a&S@a&;aqG;aEG;c%f;
27 &J & if h a tmif armif t m[m&
c&D;oGm;t&dyrf sm;
30 rif;xufrkd; (GHRE) 47 armifatmifvD ( tm[m&pmapmif )
av!Si;f rvm vrom o½kyfaz:yHkrsm;
32 aqmif ; armifatmifvD (tm[m&pmapmif)
trSwfw&oD;av;oD;
3
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008

em*pfobm0ab;tE &W m,favrkew f ikd ;f }uD;&J@ '%fuckd v


H u kd =f u&wm ESpv f ausm&f cdS ahJ yr,fv h nf; avab;
'%foifhcHpm;cJh=u&aom jynfolawGtwGuf xda&mufwJh tultnDrsm; jyefvnfae&mcsxm;a&;ESifhxlaxmif
a&;qdkif&m tpDtpOfrsm;udk vkyfaqmifEdkifjcif; r&Sdao;wmudk jynfwGif;jynfyowif;rsm;/ tifwmeufowif;
rsm;t& od&SdcGifh &&SdcJh=uygw,f?vlrqefwJh ppftm%m&SifawG&J@vufatmufrSm jynfolawG[m 'kuQtvHk;pHkudk
cg;pnf;+yD; cHae=u&yg+yD? em*pfrkefwdkif;'%fa=umifh jynfolawGab;'kuQ}uHKawG@cJh=u/ }uHKawG@ae=u&wJhtcsdefrSm
vlrqefwhJ etz[m jynfoal wGukd u,fq,fa&;xuf tm%mwnf+rJa&;twGuf tjrwfxw k of mG ;wmudak wG@
=u&rSmjzpfygw,f? tajccHOya'qENc, H yl u
GJ kd jynfoal wG ab;'kuaQ &mufaeonf=h um;rS enf;rsKd ;pHo k ;kH +yD; tjywft
owf axmufcHrJrsm;eJ@tEdkif,loGm;cJh=uygw,f? avab;'kuQonfrsm;twGuf jynfwGif;jynfy&Sd apwem&Sifrsm;
EdkifiHwumrS tef*sDtdkrsm; tzGJ@tpnf;rsm;ESifhukvor*~. ulnDyHhydk;r_rsm;udkvnf; jynfol@tusdK;xuf etzt
usKd ;twGuf tjrwfxw k cf =hJ uonf? jynfoal wG ab;'kuQ a0aecsed rf mS ppftm%m&l;awGtwGuu f awmh tjrwf}uD;
awG&cJh=uonf? rnfodk@yifjzpfapumrl jynfwGif;jynfy&Sd jrefrmEdkifiHom;rsm;taejzifhab;'kuQa&mufae=uaom
jynfol jynfom;rsm;twGuf wwfpGrf;EdkifonfhbufrS ulnDyHhydk; ae=u&OD;rnfjzpfonf?vpfvsL&_xm;Ir&? av
ab;'kuo Q nfrsm;twGuf jyefvnfxal xmifa&;vkyif ef;rsm;u a&&Snv f yk af qmif&rnfh udpjP zpfonf?ud, k v f rl sKd ;
csif; 0dkif;0ef;vkyfaqmif=u&rnfh udpPjzpfonf?
jynfwiG ;f jynfy&Sd Edik if aH &;tzG@J tpnf;rsm;taejzifv h nf; wzufraS vab;'kuo Q nfrsm;twGuf jyefvnf
xlaxmifa&;qdik &f m tr_upd rP sm;udk 0dik ;f 0ef;ulnyD yhH ;kd &if; jynfov l x l =k um; pnf;&H;k v_y&f mS ;r_rsm;udu k s,u f s,jf yef@
jyef@ v_y&f mS ;=u&ef vdak yonf? 2010 ckEpS f a&G;aumufy}JG uD;u apmifq h ikd ;f vsu&f odS nf? etzppftm%m&Siaf wG
bufrSvnf; enf;rsdK;pHkoHk;+yD; tEdkif&a&;twGuf }udKwifjyifqifr_awG &Sdaeavmuf+yDjzpfonf?rdrdwdk@bufrSvnf;
tzufzufu vpf[mr_ r&Sdatmif }udKwifjyifqifxm;=urS awmfumusrnfjzpfonf? ppftm%m&Sifrsm;tae
jzifh wHk;wdkufwdkuf usm;udkufudkuf &moufyef ppftm%mwnf+rJa&;twGuf vkyfaqmifrnfrSm aocsmonf?
teft,fv'f u D v kd nf; r& &onfeh nf;jzifh +zdKcGi;f zdk @}udK;pm;vdrrhf nf? aiG tm%m &mxl;wd@k ukd toH;k jyK+yD; rJq, G f
r_ jrLqG,rf _ +cdr;f ajcmufrr_ sKd ;pHw k @kd jzifh 2010 a&G;aumufy}GJ uD;udk tEdik &f atmif vkyaf qmif=uvdrrhf nf? rdrw d @kd buf
rSvnf; xdpk ed af c:r_}uD;udk prf;oyfcEH ikd =f ubd@k vrkd nf? teft,fv'f u D kd 0dik ;f &H=ubd@k vrkd nf? etz rnfo@kd yiftjrwf
xkwo f mG ;aomfvnf; vlx}k uD;. &G&H mS rke;f wD;r_ukd aumif;aumif;}uD; cHae&+yDjzpfonf? ppfreS af omvlx. k axmuf
cHru_ rkd &bJ etzwd@k tm%m rwnf+rJEikd af y? onftcGit hf a&;ud,k +l yD; ppftm%m&Sif tm%m&l;wd@k ukd +zdKzsu=f u
&rnf? jynfov l x l }k uD;udk OD;aqmifEikd af tmif twdu k t f cHrsm;bufrS awmfveS af &;orm;rsm;bufrS }udK;yrf;=u&
rnf? jynfov l x l }k uD;tay: a0zefae=ubd@k xuf yg0ifvmatmif vlx}k uD;udk OD;aqmifEikd af tmif}udK;yrf;=u&efom
vdkonf? vlxk}uD;udk trSefwu,f OD;aqmifodrf;oGif;v_yf&Sm;Edkifonfhtcsdef[m etzppftm%m&l;wdk@ usqHk;
oGm;=u&r,fh tcsdefomjzpfonf?
jynfov l x l k udk uln=D u æ?
jynfov l x l k udk pnf;&H;k =u æ?
jynfolvlxk udk OD;aqmifEdkif&ef }udK;yrf;=uæ?
tm[m&0dik ;f awmfom;rsm;?
4
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008

Zlvdkif&JUaeUpGJrsm;
19 July
(1947) *sLvkdifv-(19)&uf
wzGJzGJ½GmaewJhrdk;u
uHMur®mqd;k wpfcu k ykd pfcsoGm;w,f
[dk;ta0;u
cyfa&;a&;vif;aewJha&mifpOf
opömazmufawGv, k uf,il ifomG ;Muw,f
rkefwdkif;awGtxyfxyfMum;rSm
wcrf;wem;xkqpfcJhwJh
tem*wftwGufpdwful;opfawG
ra0&cifrmS a<ucJ&h w,f
tJ'h aD eUrSm ...
rpJyJapGaewJhrdk;
arQmfvifjh cif;awGukd ½du k cf sKd;oGm;w,f/

7 July
(1962) *sLvkdifv-(7)&uf
rdk;pufawGajrjyifay:tus
teDa&mifajymif;oGm;Muw,f
tjzLa&mifqE´awGudk
owÅKusnfzl;awGeJUpD;wm; July
tJ'h aD eU[m ... *sLvdkifa& ...
&ufpufrIawGeJUwl;cg;cJhw,f rif;&JUpmrsufESmawGay:rSm
w&m;rQwrIwdkU&JUta0;rSm tcgcga&;rSwfcJh&wJh
tjypfrJholwdkU&JUaoG; aeUqdk;wkdU&JUorkdif;udkcsKd;zsuf
vGwfajrmufrItwGufpaw;cJh&w,f igwdkU&JUESvHk;aoG;pufawGeJU
tJ'h aD eUrSm ... aeUpGo
J pfwckukd
ausmif;awmfBuD;vnf;idk½Iduf a&;xdk;tqHk;owfMur,f/ /
wuúov kd ef ,fajrwpfcv
k ;kH arSmifru
kd o
f mG ;w,f/
bke;f rif;ZGef
5
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008

t tara&
ar tdraf ygu0f rSm ikww
tarhy&kH yd f
f w
k x
f ikd &f wJh

odkU om;wd@k &ifemw,f tar?


tara&
wrf; Ekwcf rf; wpdpk kd
yef; wysLyd sKed @J
csif; tarhukd jyefjrif&csiw
f ,f tar?
(14) tara&
Edik if aH &;qdw
k m
wdraf wmifozG,f rif;a&;us,q f akd yrJh
tdrt f vnfrmS “rif;” ta&;yJq,fwm rjzpfoifb
h ;lk tar?
tara&
ewforD;av;vdk “u” aecJ&h wJh wdik ;f jynfrmS
bDv;l awGvkd “cs” aewJah umifawGukd
vdu
k af vsm raeoifah wmhb;l tar?
tara&
,ltefawG tar&duefawG vkyrf aeyJ
[efnnD D ^m%fppD D vkyv f ukd &f ifawmh
usaemfw@kd jzpfEikd af umif;yg&@J tar?
tara&
rw&m;wJt h rde@f tm%m wm0eft& zDqefz@kd xm;
tjyifuawmh avuef±ykH J
tara&
wwfEikd yf gw,f tar?
twGJ rzufbJ
tara& trJ zsuaf ewJh b0}uD;awmh
&&if& r&&ifcs qdak yr,fh om;wd@k pdwu
f ek af e+yD tar?
om;wd@k qrD mS 'kww
f akd wmifrS r&Sw
d m
&ifemp&maygah emf tar? csr;f _r
(19 ZGef 2008)
6
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
b0vrf;c&D;wckrmS h h h h h
rormwJt
h +idK;eJ@
Om%fxiG u
f mupm;cJrh akS }umifh
pHaysm&f marG;&yfajrrSmrae&yJ
tcGit
hf cgay;wJ/h awmf&mwdik ;f wyg;rSm
wdu
k yf 0JG ifpaJ rG:aeh|iS f
vGr;f wrf;w&if;aecJ&h &Sm h h h ?
tmZmenfrsK;d ao&k;d r&Sad yrd@k
usaemfw@kd acwfrmS
waxmifo
h ;Hk &mig;q,fjynft
h a&;awmfy}Hk uD;jzpfay:wJt
h cg
rdpm> ppfbv
D ;l awGu&kd ifqikd u
f m
trsm;jynfoal umif;pm;zd@k
oifyek ;f acsa&;pum;ajymcJjh im;vnf;
tm%g&iS af wG[m ta}umufw&m;}uD;pd;k um
od&ufe@J qufru
kd f
+idr;f csr;f a&;rdcifuykd g
e&odrf t}udr}f udrpf aH pcJh h h h ?
ywWjrm;rSe&f if e&odrpf u
H mrvGwrf vyfjzpfaevnf;

EG@H epfaomfvnf;rnpfqw
kd phJ um;twdik ;f }uD;jrwfwt
hJ m*owW&d iS af cgi;f aqmifwa,mufayrd@k

rdpm> &efol ppfbv


D ;l awG&@J a':pkarG;ae@a&mufwikd ;f rSm

vky}f uHumr[kwrf rSeo


f wif;awGrmS oluakd v;pm;olvt
l rsm;[m

t}udr}f udrEf @G eH pfaeaomfvnf; ekid if w


H umrSm a':pk&@J *%
k af wGuakd z:

a':pk&@J *%
k af &mifaumif;owif;awGu oufawmf&mausm&f n
S u
f m

urBmt
h v,frmS vGwv
f yfpmG wdik ;f jynfuOkd ;D aqmifeidk zf @kd

xifay:aepJ/xGe;f a+ymifpJ h h h ? wdu


k yf 0JG ifp/J qkawmif;pJ h h h ?

'%f&mqdw
k mb0twGut
f m;ayrd@k
Zmenfarmif
jynfoal wGtwGuf ol[moD;cH
63 ESpaf +rmuf a':atmifqef;pk=unf arG;ae@twGuf
7
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008

tareJUom;&JUur
urÇm
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789

&J&ifo
h ufZJ G
tara& æ
reufvm; æ nvm; æ
om;rodawmhygbl;
eD=uifh=uifh rD;a&mifatmufu
tqufrjywf±dkufESufcH&r_om
vwfwavmrSm
om;&J@urBmjzpfw,f æ?

om;&J@urBmxJrSm
±dkufcsufwcsufwdkif;[m
aºuvGifhoGm;&wJh
=u,fwpif;pD&J@ cGeftm;
om;udk,fxJ yGm;rsm;vdk@om vmawmhw,f æ?

±dkufcsuf wcsuf/ ar;cGef;wuGufeJ@


*smat;ol@tar±dkufwJhZmwfvrf;rSm
npfnrf;r_rSefor# urf;ukef
z&k\0gpmawG v$rf;+cHKvdk@
'g[m acwfopfi&Jcef; tara& æ
at'ifO,smOfxJu terf;r[kwfbl; aojcif;w&m;udk wGef;vSef
aoG;aºu;twGuf aejcif;w&m;udk qGJqef@xm;OD;
txdwfwvef@ reufzefrsm;pGm rdp>mwdk@vufu
rif;wd@k &@J urBmomjzpfw,f æ? wdkif;jynfvGwfajrmufwJhtcg
cspfcsif;rsm;pGm eJ@ jyefqHk=u&r,fh
om;urBmxJrSm tareJ@om;&J@urBm æ? ?
om;udk,fwdkifrodwJh cGeftm;awGu
rD;vdkawmufavmifaew,f (ppfa=uma&;pcef;xJrS
om;udk,fwdkifuvnf; cGyfa'gif;tmZmenfrsm;odk@
rD;awmufrD;v#Hwckjzpfvdk@aew,f æ? 7 *sKvdik f trSww
f &)
8
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008

“axmif”

tvif; tarSmif vl@tcGit hf a&;wdu k yf rGJ mS


tqif;ta&mifjcm;em;ayrJh trSew f &m;&Sm&if;
twif;avSmifydwfxm;wJh oHwikd =f um;rSm&Sio f ef
tusO;f axmifrmS av;bufav;wef eH&x H J
owif;awG tarSmifcs b0[m um&HrhJ
tvif;a&mifrhJ ae@rsm;[m &kyfcEMmudk avSmifydwftusOf;csvJ
b0udk cg;oD;pGm 0g;+rdKw,f æ? pdw"f mwfuawmh
&ke;f xGuv f w
G af jrmufaew,f æ?
vl@abmifavmurSm
twkta,mifawG tem*wfrmS
acgi;f axmifxwJah cwf jypfr_ rusL;vGeof al wG
Oya'abmifqw kd m aysmufq;kH oGm; axmifwiG ;f rSm r&Sad p& æ?
acsmufcsm;pdwfe@J azmufjym;
ta=umufw&m;&So d al wGu trSew f &m;awG
trSefw&m;jrwfEdk;olrsm;udk avSum;xpfu wufvmcsed f
axmifxrJ mS ydwaf vSmifxm;w,f æ? tqd;k trSm;awG
jywif;ayguu f ckeq
f if;awmhrmS yg
axmifxrJ mS ææ &kycf EMmudk axmifcsxm;vJ
tqd;k trSm; jrifjh rwfwhJ cH,cl suef @J
jypfr_usK;vGefolom&Sdoifhw,f/ &J&ifw h hJ pdw"f mwfukd
trSew f &m;vkyo f t l m; b,fol vufxyd cf wfv@kd &rSmvJ æ?
zrf;qD;xm;&m
vlprG ;f vlp&So d rl sm; rif;&JausmfpGm
vl!eG @f w;kH apw,f
avmu}uD;u rw&m;wmr[kwf (Edik if w
H umESix
hf ikd ;f Edik if &H dS axmifxw
J iG f
zdEydS cf sKyfcs,wf hJ ,E , W m;rSm vl@ tcGifhta&;twGuf wdkufyGJ0if&if; tusOf;cs cHcJh&
rap>& pdw"f mwf&o dS rl sm;u aom awmfvSefa&;&Jabmfrsm;ESifh jrefrmjynfaxmifxJ
r&d;k rom; ææ wGif Edik if aH &;r_jzi rhf w&m;zrf;qD;cHxm;&aom Edik if aH &;
vlyg;0xm;jcif;omjzpfw,f æ? tusOf;om;rsm;udk tav;jyKvsuf)
9
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008

Zmwfor
d ;f cef;ukd a&mufcsif_yD
jzpfysufaeykHu
tqpfusKd;+yD; tpG,fcsKd;cHxm;&wJ h
tqdyfrJh a¹rwaumifvkd
yavGoHeJ hjcLoH=um;rS
yjcKyftdrf jywif;0 yg;jyif;axmifur,fh
a¹rtvdrRmawG usaewmyJ æ

rauseyfcsifp&m aumif;&avmufatmif
aewwf=uykH rsm;uawmh
acGvkduf qef@vkduf vl;vSdrfhvkduf
tcsdefwef&if xGufjyvkdufeJ h
'kuQoHo&m &Snfaewmukd
cEDW p&d,m usiahf eav&J h æ

rmefaoG;uawmh xufjr ygw,f


[efa&;wjyjy &Sd=uayr,fh
tvr`m,f q&m&J hrm,matmufrSm
aemufaumufusatmif ar#myg&if;eJ h
[muGuf aysmhuGuf tikdufwcsufukd
ukd,fhtwGufjzpfatmif rpGrf;Ekdifoa&G hawmh
usKyfwkd@XmeD a&$jynf}uD;[m
'Drkdua&pD &rSm r[kwfbl; æ

tcsdefuawmh wefae+yD
txmrrSefao;wm cufvScsnf&J h
tysufysufeJ h ESmacgif;aoG;xGufawmif
tavmif;ab;ykduf+yD; ac|;odyfwwfwJh
'DykH 'DtcsKd; 'DvkdrsKd;eJ h
'Drkd; 'Da& 'DvlawGa=umifh
av;toacsFeJ h urBmwodef;wkdif &efEi dk xf eG ;f
Zmwford ;f cef;ukd apmif&h rvm;[if ? ?vGwa f jrmufe,fajr /
uk&
d ;D ,m;
10
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008

em*pfa&
&GmtjzpfawGudk
&SmvpfazGvdk@ajymyg&ap?
pm;p&mvJr&Sd
ESp&f uf arv cg;AvmewWd
&wufayG& oGm;p&mvJrod
rsuf&nfeJ@ pcJh=u+yD? om;vJr&Sd tm;eJcsd
orD; ZeD;vJr&Sd c&D;vJrod?
aumif;uifrSm aveD=urf;
ajrjyifrSm 'Da&v$rf; tazvJ aoab;
jynfolawGb0 rsuf&nfvrf; tarvJ taea0;
usdK;yJhopfyif a=uuGaJ ewJh uav;awG?
rdk;xJjzpftif
u|J EGm; 0ufao aqG;&wuf ajzr&
wJrsm;ysufae? aoG;ysufae=u
uav;i,fawG b0?
acsmif;a&xkrSm
tavmif;awG pkyg ae&efvJr&Sd
aomif;ajrxk yrm? a&qefvJ r&Sd
ao&efbJ &Sd?
pmoifausmif;awG
&Gmtjyifacsmif;a&rSm ajrmcJh+yD? ocF g&
,SOfvm r&
em*pfa& &ifem&+yDav?
rif;vmwmu wnyg
jynfolawGrSm b0em wl om; t&if;yrm
tedÏm&J@ pmrsufESm? vlom;csif; pmem
wlnrD #um æ uln=D uyg æ?

ausmfaZ,s
(ynma&;)
bd k u av;
11
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
yHkjyifxJu +rdK@vnf;r[kwf
'¾m&DxJu +rdK@vnf;r[kwf
&mZ0ifxJu+rdK@w+rdK@
yk*HacwfxJu &SdwJh+rdK@w+rdK@
'Dy\}F
vGefcJhwJh ESpfaygif; 700 ausmfwnf;u &SdwJh+rdK@w+rdK@ 'D+rdK@rSm
ordkif;0if +rdK@w+rdK@? rif;wkef;rif;udk ykefuefjcm;em;wJh
ywdrf;rif;om; cdkv_HcJhbl;w,f
'D+rdK@udk uwl;vlrsdK;awG wnfaxmifcJhw,f 'D+rdK@uae
tavmif;pnfolrif; aumufuspf ,kwfrmwJh +rdK@0ef OD;rSef;
wdkifcef;vSnfhvnf&if; atmufjynfudk xGufajy;cJh&w,f
ajrmufbuft&yfta&muf 'DvdkeJ@
ta&S@bufu ewfawG qdwfa,mifaqmif 'D+rdK@rSm
a&aomufr,fh[ef jrnfoHay;wmudk tpGJjyKvdk@ ol&Jaumif;awG aysmufqHk;cJh&w,f
'D+rdK@ 'Demrnf wGifch&J ? 'D+rdK@rSm
opPmazmufawG tawmifaygufcJh=uw,f
ta&S@rSm {&m0wD 'D+rdK@rSm
aemufrSm csif;wGif; vli,fav;wa,muf
reD;a0;rSm rl;jrpfeJ@ ol@qdkifu,f usaysmufcJh&w,f
pdkufysdK;a&; vkyfief;awG jzpfxGef;cJhw,f ? 'D+rdK@rSm
trsdK;orD; wa,muf
omoedu taqmufttHkawGaygrsm; aouHra&muf oufraysmuf jzpfcJh&w,f
&[ef;ynm&Sd vlynm&SdawGxGef;um; 'D+rdK@rSm
wjcm;+rdK@awGeJ@ pD;yGm;ul;oef;oGm;vmzdk@vG,ful tH}udwf& wufacguf&wJh
bdk;awmfbk&m; vufxuf ppfwrf;awGt& tjzpftysufawG &SdcJhw,f
tpnfum;qHk;+rdK@ 12+rdK@xu J +rdK@w+rdK@ ?
wae@awmh
tavmif;bk&m;vufxufrSm rdk;enf;wJh 'Da'o
tdrfa&S@pH aemifawmf}uD; 'D+rdK@udk pm;& aqmif;wGif;tcg or,rSm
bdk;awmfbk&m;vufxufrSm ppfol}uD; r[mAE<Kv rdk;&Gmzdk@ rqdkxm;eJ@
aersdK;ol& &Jacgifb@GJ e@J 'D+rdK@&@J +rdK@0ef ? rdk;tHk@zdk@awmif ta=umif;r&Sdayr,fh
±kwfw&uf rdk;}uD;&Gmcsvdkufw,f
bHck ef;ysKd K@ q&m t&Sif t*~orm"d qifajc&mawGawmif
ppfol}uD; r[mAE<Kv wdrfaum yaysmufoGm;atmif &GmwJh rdk;rdk@
rHkwdkifyif q&mt&Sif0Ho tnmtac: qif&mwdrrf ;kd wJah v ?
twkvq&mawmf t&Sif,o
jrodef;wefq&mawmf t&SifZde rHk&Gm - a&OD; vrf;udkjzwfoef;&if;
t,lawmfr*Fvm OD;Edk; 'D+rdK@udk um;ay:u vSrf;=unfhrdwJhtcg
v,fwDq&mawmf twdwf wap>u igu h kd ajcmufveS @f aeav&J@ ? ?
'g 'D+rdK@om; yk*Kd~ ausmaf wG ? Munfarmifoef; (2008 ckESpf ZGefvxkwf cs,f&Dr*~Zif;rS)
12
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008

tod^m%fwpfxmG wpfru kd Ef iS hf
r[kww f mudrk S
[kwyf gw,f xifrw S rf mS ;umjzifh
uefausmufum twif;jiif;qef=u&Smaom
tdk - ab;wduk o
f mG ; *%ef;vdk vlom;?
tvkyq f w kd mrsKd ;[mvnf;
ud,
k of w d m wwfwmav;udrk S vky=f unfyh grS rSm; - rSef rSe;f odEikd w
f ,f
[kwvf +S yD rSevf +S yD xifrw
S u f mjzifh ud, k u
f ,
kd wf ikd f 0ifumrvkyEf ikd yf gbJ
ud,k rf od rwwf&ifawmh ab;xdik uf m bkajym&ifawmh
rjzpfEikd f r[kwEf idk b
f ;l vd@k u|ejf zpfrmS aocsmw,f?
igpum; EGm;&atmif
bl;uefum twif;jiif;&ifjzifh olwyg;vkyw f m=unf+h yD;
rSm;vdrrhf ,f xifygw,f? ±H@_ rahJ 0zefraebJ
igbmwck vky+f yD;+yDvv J @kd
"g;qdwk mrsKd ;[m raxmufr!Sm ud, k u f u kd ,kd f
aoG;umrS xufw,fv@kd a0zefqef;ppfz@kd vv kd rd rf ,f?
vdrahf eaom ausmufw;kH a&!Srd wifovdk
tod^m%fqw kd m[mvnf; 'Dvrkd S r[kwyf gbJ
t+rJzwfrw S f avhvmqnf;yl;umrS ab;xdik b f ak jym
wajz;ajz; odEikd wf ,f? ±H@_ rahJ 0zefae&ifjzifh u|ejf zpfrmS aocsmw,f
oifeh mrnf trSew f &m;
ab;wduk o f mG ; *%ef;vdv k o
l m;?

(cdkif)ay:xGef;atmif
13
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008

7
&uf
Zlvdkif
&JU
ordkif; wdkif;jynftm%mudk odrf;ydkufawmhr,fh wu,fh &nf&G,fcsufudk rajymbJ

u@ wdik ;f &if;om;awG tay: rw&m;pGypf +JG yD; tm%modr;f cJw


tm%m& yxpeJ@t"du twdu k t
h mjzpfygw,f? 'ga=umifh
f cH zqyvwd@k [m awGomG ;+y;D 1958 - 60wke;f
uvdk Adv k af e0if;u tm%mjyefvaJ$ vrvm;vd@k pOf;pm;ol pOf;pm;eJ@ wk@H qikd ;f aeyg
w,f? aemuf+y;D vuf0q J w kd hJ yrnw xJuvnf; renf;wJh vlawG [m Adv k af e0if;
ajymwJh qd&k , S vf pf pum;udk oGm;&nfus+y;D ppftpd;k &udk axmufcaH jymvmygw,f?
zdk;oH (vlx)k EdkifiHa&;t& wpHkw&m &_yfaxG;aew,fvdk@ qdkEdkifygw,f? wcsdK@owif;pmawG
uvnf; prf;w0g;0g; a&;om; azmfjyae=uygw,f?olw@kd taeeJ@tzrf;cH&rSmeJ@o
wif;pmwdu k f tydwcf &H rSmudk owdxm;ae=uwJh oabmvnf; ygygw,f?
&mpkEpS w f 0ufe;D yg; ppftm%m 2? 'Dvkd taetxm;rSm wuoeJ@ Auo wd@k uae ppftpd;k & tm%modr;f wm
&Sit f yk pf ;kd r_ atmufrmS &[ef; oHCm udk uef@uu G af =umif; twdtvif; a=unmvdu k yf gw,f? 'g[m tm%m&+yD;cgp
awmfawGe@J ausmif;om;awGtyg jynf rmefwufaewJh ppftyk pf u k kd trsuaf jcmif;ajcmif; xGuaf pcJyh gw,f? twdu k t f cH
olawG qENjyvd@k towf cH&wm rsm; Edik if aH &;orm;}u;D awGawmif rajym0Hw h mudk 'Davmuf ravmufav; ravmufpm;
vSyg+yD? 'gayr,fh 7 &uf Zlvdkifudk ausmif;om;av;awGu &m&mpp ajym& paumif;vm;qdk+yD; ppfOD;bDvl;ozG,f
a&mufw,f qdkwdkif; ppftpdk;& &J@ yx or*~e@J ausmif;om;awGtay: OD;OD;zsm;zsm; &rf;um;&ufpufcw hJ m[m t"dutm;
rqH;k tpkvu kd tf tHv
k u kd f vlowfr}_ u;D jzifh 'Dta=umif; a=umifyh g? ol@b0rSm ausmif;om;or*~awGe@J a,mifv@kd rS rywf
udk jyefvnfazmfxw k f ajymqdk ae=u& oufczhJ ;l wJh Adv k af e0if;[m ordik ;f 0if &efuek w f uUov kd af usmif;om;rsm;or*~ t
wm bma=umifyh gv?J tema[mif;udk aqmuftOD}uD;udk rdik ;f AH;k eJ@ +zdKypfcikd ;f cJwm[m txufu ajymcJw h hJ em=unf;csuf
jyefazmf+y;D ta=umif;rJh jy\em azmfae a=umifh jzpfw,fv@kd q&kd if rrSm;ygb;l ? ppfrjzpfru d ausmif;om; v_y&f mS ;r_rmS yg0if
wmvm;? rajymrjzpfv@kd ajymae=uwm cJw
h hJ usaemfrh cd if (vlxak ':trm)qd&k if tJ'w D ek ;f u ud, k ehf m;ud, k f r,HEk ikd af vmuf
vm;? atmifjzpfomG ;+y;D olw@kd E, S f rdu k ±f ikd ;f vdu
k af vvd@k wzspaf wmufawmuf ajymcJw h m
1? 7 &uf Zlvikd t f a&;tcif;[m tcktxd rSwrf ad eygw,f?
Adv
k af e0if; tm%modr;f +y;D vd@k 4v=um 3? Adv k af e0if;u ausmif;om;awGukd owfjyvdu k w
f m[m wu,fu wjynf
wJt h cgrmS ay:ayguw f m jzpfygw,f? 'D vH;k udk +cdr;f ajcmufvu kd wf m jzpfygw,f? “"g;"g;csi;f / vSv H cHS si;f &ifqikd rf ,f”vd@k a'g
tm%m odr;f r_[m acwfopf jrefrm orxde;f Edik b f J ajymwJt h xd jzpfcw hJ ,f? 'Dpum;=um;awmh vufeufrhJ ausmif;om;
jynfordik ;f &J@ tajymif;tvJ tauG@t awGtay: armufarmufrmrm pdeaf c:aewJh wdik ;f jynfacgi;f aqmif}uD;udv k nf; vl
csdK;}uD;wck jzpfygw,f? Adkvfae0if;wdk@ xku tH=h o=o&ygw,f? trSeu f ausmif;om;or*~awG tay:rSm xm;&Sw d hJ Adv k f
ppftyk pf [ k m ppftyk pf k rsKd ;qufe@J cs+D yD; ae0if;&J@ tmCmw[m ordik ;f eJ@cs+D yD; ol@&ifx/J acgi;f xJrmS ude;f atmif;aecJw h m
14
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
jzpfygw,f? ocifatmifqef;tyg ol@ wkef;u ausmif;om;acgif;aqmifawG awmwGi;f tiftm;pkawGukd awmxJ
&J@Eikd if aH &;+ydKifbufawGv@kd olowfrw S f tzrf; cH&wma&m tzrf;rcH &atmif jyef cdik ;f um +rdK@ay:rSm vlzrf;yGaJ wG t
xm;olawG tm; vH;k vdv k [ kd m or*~rmS a&Smif=u &Sm;=u&wmyg &Syd gw,f? 'gay }uD;tus,f vkyfawmhwmyg? 'DvdkeJ@
xdyyf ikd ;f u v_y&f mS ;cJo h al wGjzpfyg w,f?
aemuf+y;D wd@k Arm tpnf;t±H;k rSm ol@q
&m ocifApde/f ocifxeG ;f tkyw f @kd e@J t+yKd if
q&m}uD; ocifu, kd af wmfri_d ;f &J@ ausm
axmufaemufc t H iftm;[m ausmif;
om;or*~0if a[mif;awG r[kwv f m;?'D
vlowfy[ JG m tJ'D &ef+idK;awGuakd zmuf
cGv
J u kd w f mvd@k ajym&ifvnf; rrSm;ygb;l ?
olwav#mufv;kH t±H;_ ay;cJ&h wJah usmif;
om;or*~ukd jyef tEdik , f w l hJ oabm
jzpfygw,f?
4? ol@&@J 'v D ol wfy[ JG m ausmif;om;
awGuo kd m OD;wnfwm r[kwb f Jw
jynfv;kH udk “jrifw,f r[kwv f m; æ
=unhx f m;=u”vd@k pHjy vkyjf yvdu k w f m
yg?wdik ;f jynf&@J t!$e@f tzl;vd@k qw kd h J t r,fh ausmif;om;or*~awGuawmh ausmif;om;or*~awG ajratmufvsKd ;
oufi,f&G,fwJh ausmif;om;awGudk qufvuf vnfywfaecJh w,f? useaf e oGm;&wm[m 'Dae@txdygy?J
awmif owf&w J ,f? usew f hJ tv$mt olawGuzrf;xm;olawGukd jyefvw $ af y; 6? Adv
k af e0if;u *rl;±_;xd;k eJ@or*~ t
oD;oD;udak wmh ajymp&m rvdb k ;l qdw k hJ zdk@/ ausmif;xkwf cH&olawGudk ausmif; aqmuftOD}uD;udk +zdKcGJ vdu k w f m[m
t"dyg` ,yf g? 'D vlowfr[ _ m aemif ppf aecGiahf y;zd@k qufwu kd yf JG 0if=uygw,f? Adv k af e0if;wd@k ukd ordik ;f w&m;cH tjzpf
tpd;k & tqufquf twGuf &J&o J wf 'gayr,fh 1962 ckEpS f aemufrmS usawmh aowJh txd awmufav#muf wap>
jzwfwhJ tpOftvmudk xlaxmif ay; t"duor*~±;kH rsm;vd@k qd&k r,fh &efuek f ajcmuf cJyh gw,f? aemufyikd ;f rSm olw@kd
vdu k w f m/ &Jaq;wifay;vdu k w f m jzpfyg wuUov kd f ausmif;om;rsm; or*~ t csi;f tjyeftvSef vuf!KSd ;xd;k =u&if;
w,f? trSe0f efc&H &if usaemfh wOD;csi;f aqmuftOD}u;D eJ@rE aW v;wuUov kd u f Adv
k af tmif}u;D eJ@u&JG mrSmtcsuw f csuf
a&m wjcm;usaemfoo d r# tzG@J tpnf; or*~w}J uD;udk ppftpd;k &u +zdKypfvu kd f jzpfvmcJyh gw,f? wu,fqkd 'D tcsuf
awGa&m vlyk*~dKvfawGyg Adkvfae0if; +yD; b,fo@l urkd S v_y&f mS ;cGihf ray;ygb;l ? [m twGi;f od jzpfwhJ Adv k af tmif}uD;
'gavmuf rdu k rf ukd ±f ikd ;f ±dik ;f vkyv f rd rhf ,f tJ'D aemuf 1963 ckEpS rf mS rqv tpd;k taeeJ@ Adv k af e0if;tay: Edik zf w J csyjf zpf
vd@k ar#mv f ifrh xm;wm trSeyf g? rwGuf &u awmwGi;f eJ@aphpyf aqG;aEG;zd@k vkyf &rSmyg? 'gayr,fh owWrd &Sw d hJ Adv
k af tmif
cJrh yd gb;l ?'Dvekd @J 't D jzpftysuf ay:ayguf w,fqw kd t hJ cgrmS tzrf;cHxm;&olawG }uD;u 'DzcJ syu f kd Advk af e0if;qDrmS rsuf
vdu k w f t hJ wGuf tm;vH;k [m pOf;pm;r_ udv k nf; awmfveS af &; aumifpt D pd;k & ESmcsKd aoG;a&;twGuyf J toH;k csomG ;cJyh g
enf;em/ vufawG@ jyifqifr_ pwmawG u v$waf y; &ygw,f? tJ'aD emuf yke;f w,f? ordik ;f &J@ jzpf&yfreS af wGukd xkwf
tm;vH;k rSm t&ifueJ@ rwlwmawGcsn;f atmif;aewJh ausmif;om;awGvnf;jyef azmfavmufatmif owWd r&Sad =umif;
jzpfuek f ygw,f?'Dvekd @J wcsKd @ausmif;om; xGuv f m=u+y;D useaf ewJv h al wGe@J twl jyooGm;yg w,f? ordik ;f udjk yef=unf&h if
acgi;f aqmifawG awmcdw k m txd jzpfchJ or*~vkyfief;rsm;udk jyef p=uygw,f? Advk af e0if;tygt0if b,fppf tm%m
ygw,f? 'gayr,fh 'g[m v tenf;i,fom cHyg &Sirf qdk 'Dvu kd pd }P uD;awGukd olw@kd u, kd f
5? ausmif ; om;or*~ a wG [ m w,f? Adv k af e0if;u aphpyfaqG;aEG;a&; wdik f qH;k jzwf wmyg/ awmfawmfrsm;rsm;
1962ckEpS u f p+y;D ordik ;f rSm yxrqH;k t rsuv f n S yhf aJG wmf csed w f ef+yDv@kd qH;k jzwf [m ol w OD ; wnf ; qH k ; jzwf w myg?
jzpf ajratmuf cdck &hJ ygw,f? 'd@k t&if vdu k w f meJ@ pm;yG0J ikd ;f awGukd zsuo f rd ;f +y;D b,forl S jyefajym0Hw h m r[kwyf gb;l ?
15
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008

ygw,f? 'gayr,fh t&ifwek ;f u Edik if aH &;


tusO;f om; tjzpf awG@&avh &Sw d hJ qdk
&S,ef w D @kd / jynfo@l &aJ bmfw@kd rawG@ &o
avmuf jzpfaeygw,f? aemuf 1 ESpf
avmufaerS jynfo@l &aJ bmfxu J ('Dt
csed rf mS r v n y - jrefrmEdik if H tvkyf
orm; nD!w G af &;ygwv D @kd emrnf ,l
xm;wJ)h jynfo@l &aJ bmfu acgi;f aqmif
a[mif;wcsKd @ vufeufuikd f awmfveS f
a&;xJ jyef0ifzdk@ pnf;±Hk; v_yf&Sm;=uvdk@
tzrf;cH&+yD; axmifxJ a&muf vm=u
ygw,f? Adv k wf ifwh ,f acgi;f aqmifwhJ
tzG@J yg? 'Dvkd eJ@ axmifxrJ mS wdu k yf aJG wG
azmf=uwJh tcgusawmh rE aW v;c&dik f
'gukd “twGi;f od”vd@k q&kd r,fh uawmf eJ@ uGoJ mG ;olawGxrJ mS Edik if aH &;tpOft Auo u usaemfw@kd[m rqvwd@k /yx
awGu yk*o H &d yd pP, [dwk ,frmS tcsi;f vm}uD;olawG/ emrnf}uD;olawG yg=u p/ rvny/ tvHeD pwmawGe@J vufwJG
csi;f ajym=uwmud=k um;&+y;D Adv k af e0if; ygw,f? 'gayr,fh olw@kd crsm tJ'D ajc +yD; axmif tm%mydik af wGukd wdu k af e
wcgxyf+yD; aoG;vef@&w,f r[kwf yg vSr;f u p+yD; jynfol vlxek @J uif;uGm &wmawG@vm&ygw,f? jrefrmjynf Edik f
vm;? oGm;vdu k w f m Edik if aH &;t& vH;k vH;k jyef iHa&;&J@ t"du yÉdyuQawG[m ajymif;
7? 7 &uf Zlvdkif ausmif;om;owf emvefrxlawmhygb;l ? 'ga=umifh 'D t oGm;+y;D ud;k ?
yG}J uD; +yD;wJt
h cgrmS jynfov l x l tk wGi;f a&;tcif;[m tJ't D cgu bDv;l pnf;/ 9? aemufqHk; wcsuf taeeJ@
ppftpd;k &eJ@ywfowfv@kd tjrif&iS ;f oGm; vlpnf; cG&J mrSmvnf; tifrwef ta&; ajym&&if ausmif;om;awG[m ordik ;f
=uygw,f? tJ'Dumvu EdkifiHa&;eJ@ ygwt hJ cef;uyg&cdS w hJ ,fv@kd qEkd ikd yf gw,f? rSm r}uKH zl;wJh pOf;pm;rar#mv f ifch w hJ &hJ uf
ywfoufvm&if 'Dvo l wfyt JG ay: ±_jrif 8? 'ga=umifh 1962 ckEpS f tm%m pufowfjzwfr}_ u;D eJ@ tzdEydS cf v H u kd &f ay
yHk &yfwnfcsuyf kH tay:rlwnf+yD; tuJ odr;f r_[m jrefrmjynf Edik if aH &;Zmwfc&kH @J r,fh aemufweG @f jcif; vH;k 0r&Sb d J or*~
jzwf=uygw,f?jynfov l xl [ k m rqv tcif;tusi;f awmfawmf rsm;rsm;udk vkyif ef;awGukd rsKd ;quf wquf+yD; w
eJ@ aygi;f wJh vlawG tay: 'Dupd }P uD;ay: ajymif;vJ oGm;apw,fv@kd qd&k if rrSm; quf &wJeh nf;aygi;f pHek @J qufvufo,f
+yD; aemufrS ydak rwWm ysuo f mG ;ygw,f? ygb;l ?1966 ckEpS rf mS usaemf axmifxJ aqmif ae=uqdw k hJ tcsuyf gy?J jrefrm
ajray: vuf0Jorm;awGxJrSmvnf; udk a&mufawmh axmifxrJ mS usaemft h jynfrmS ausmif;om;qdw k m &Sad eoa±G@
rqveJ@aygi;f ole@J raygi;f ol&,fv@kd t &if a&mufESifhwJh oHCmawmfawG/ ausmif;om;or*~qw kd m wnf&dS aerSm
wdtvif; uGjJ ym; oGm;ygw,f? rqv ausmif;om;awG/ Edik if aH &;orm;awG &Sd ygy?J ?

wdkif;jynfhrSm usef&pfr,fh acgif;aqmifr,hfvl}uD;awGudkajymvdkufyg?usKyfwdkwm0efaus+yD? cifAsm;wdk@


wm0efausatmif vkyyf g? rvky&f ifawmh usKyfw@kd b0 tqufqufwikd ;f u bmvkyrf ,f/ nmvkyrf ,f tp&So d nf
jzifh jrnfwrf;oGm;wmawG[m use&f pfaewJ&h aJ bmfawGe@J usKyfw@kd tm;vH;k pdwu
f kd tifrwefxcd u
kd af tmifjzpfw,f?

AdkvfcsKyfatmifqef;
16
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008

AdkvfcsKyfatmifqef;udk
rSwfrd-uao;&Jhvm;===
armifxif
jrefrmwdk@onf vGwfvyfr_udk tvGef}udKufESpfoufaom
vlrsKd ;jzpfonf? xd@k a=umifah &S;acwf vGwv f yfa&;}udK;yrf;r_Y
“'d@k jrefrmwawG vGwv f yfz@kd a[h”[k nmoHay;vdu k vf #if
vSn;f aeavSatmif;jrif;aZmif;ruse0f ikd ;f Ivm=uonf? jref
rmh pnf;vH;k nDnw G rf o _ nf wcJeufjzpfvm=uonf? od@k aomf
pnf;vH;k nDnw G rf t_ iftm;txGwt f xdyo f @kd a&mufvmaom
tcgpnf;azmufvm=uonf?xkt d iftm;ud, k Il qufa=u;
bH;k aomol/ ukr% ` t D pk&, S ,f m taysmuf &du k of /l &xl;&
atmif}uHaqmifo/l vlp+k yD; tcGit hf a&; &Smolw@kd ay:ayguf
vmcJo h nf?
vGwfvyfa&;}udK;yrf;&ef pnf;&Hk;olwdk@onf w
udk,faumif;orm;rsm;ukd rawmfvSefEdkif=uacs? xdk@aemuf
4if;wd@k vnf; vH;k yg;yg;vm+y;D v#if trsm;wumESihf a&maESmI
qufa=u;pm;vm=uonf? ukr% ` zD @JG um tpk&, S , f mt
aysmuf&u kd =f uonf? &mxl;&mcH&bd@k uo kd m &nf&, G v f m=u
onf/ tcGit hf a&;wd@k ukd vlpI k 0dik ;f tky=f uonf?vGwv f yf
a&;}udK;yrf;r_ordkif;udk jyef=unhfv#if Ttjcif;t&mwdk@
a=umihf jrefrmwrsdkK;vHk;onf e,fcs@J y&d,m,fxo J dk@ ouf
&dk;om;ajzmifhrwfjcif;. wefbdk;udkrjzwfwwf qif;cJ=h u&onfcsn;f yif jzpfonf? tkycf sKyfa&; jyKjyifajymif;
aomEd k i f i H o nf }uD ; yG m ;wd k ; wuf a om Ed k i f i H j zpf z d k @ &m vJr_ ay:ayguv f maomtcg [kr&R ;l / 'drk eD , D ef/ ud, k yf ikd tf yk f
a0;ao;onf? Tavmu vl@abmifuw kd nf&mY vlwikd ;f csKyfa&; tp&So d jzifh tajym}uD;cJh olw@kd onf 'dik t f mcD ac:
vlwidk ;f at;csr;f om,mpGmjzifh rdrt d vkyu f kd rdrd taESmuf a'oE &W tkycf sKyaf &; tjrpfw, G af tmife,fcs@J tm;taxmuf
t,Surf &Sd vkyu f idk I f aexkid pf m;aomuf=u&ef tvd&k o dS nf? tyhjH yKc=hJ uonf? jrefrmEdik if t H wGut f ajccHOya'jyKjyifajymif;
Ttvdu k dk jynf0h atmif &d;k om; ajzmifrh wfjcif;ukd tajccH vJrr_ sm; ay: ayguaf omtcg 91 Xmetkycf sKyfa&; udyk ifv#if
&rnfjzpfonf/ ok@d aomf ,ae@urBmol urBmom;wk@d .vkyyf kH e,fcs@J t}uKd uaf xmufcv H m=u&onf?vGwv f yfa&; }uKd ;yrf;
udik yf ukH dk =unhv f #if vGwv f yfjcif;/ w&m;r#wjcif;[laomp r_oabmudk rsuaf jcjywfvm=uonf?
um;wk@d udk wzGzG ajymae=uaomfvnf; &d;k om; ajzmifrh wf TonfwGif r&dk;rajzmifhaom EdkifiHa&;onf jref
onfh apwem csKd @wjhJ cif;a=umifh vGwv f yfjcif;ESihf w&m;r#w rmhv@l abmifukd vdu _ I f vdu _ I f pm;vmavownf;? xku d hJ
jcif;wdk@onf tb,ft&yfY acsmifcdk ae=uonfudkyif od@k aom tcsed t f cgrsKd ;wGif a&G;aumufyw JG ck vkyaf wmhrnf
u|Eyfk w f @kd rodEikd &f adS csonf? [kqdkv#if &yfx&J GmxJwGif ydkufqHa=umifh vl&m0if ae&m&
&d;k om;ajzmifrh wfjcif; vrf;pOfonfomv#iaf tmif aomol /umvom;acgi;f vkyaf eI trsm;ua=umuf&@HG ae&
jrifa=umif;vrf;pOfjzpfonf? a&S;acwfu u|Ekfyfwdk@onf ol/ pGmus,pf mG us,v f yk w
f wfI vlwiG u f s,jf zpf& aomol/
vGwv f yfa&;}udK;yrf;r_trsKd ;rsKkd ;wd@k ukd aqmif&u G cf =hJ uonf? rif;uyfp;kd ajrmS ifvyk I f xrif;pm;aeaomol Tolxo kd l wnf;
17
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
[laom vl@AvvltE<vo l n k wd@k onf vlxu k kd 'vdr@f acguf &ao;onf? ok@d aomf use&f pfcahJ om u|Eyfk w f @kd onf Adv k cf sKyf
auG; vdrahf tmifvrSd =hf uonf?tcsKd @uwdik ;f jynftwGuf rnfr# rpm;bJ pGe@f omG ;aom t&mwd@k ukd a&&SnYf 00vifvifpm;
avmuf cspyf gonf[q k I kd ikjd y=uonf/ vlxk onf Edik if aH &; Edik bf @kd &m Adv k cf sKk yf. vkyyf v kH yk f enf;wd@k ukd em;vnfatmif
Zmwform; tvGr;f o,fonfut kd [kwrf w S I f vGr;f =uonf? avvmoiho f nf?
tcsKd @uwdik ;f jynftwGuf rnfr#avmuf cspyf gonf[q k I kd Adv
k cf sKyf. awmfveS af &;onf txajrmufco hJ nf?
vufo;D vufarmif;wef;um e,fcs@J uq kd qJ }kd urd ;f armif;onf? tb,fah =umifh txajrmufco hJ enf;? Adv k cf sKyo f nf vlxu k
vlxo k nf Edik if aH &;0\uykÀm;ukd tmZmenf[k xifrw S f tvGef}udKufaomtcgwGif vlxkvGrf;&atmif idkjyjcif;
I a&ma,mifuma&&Gwq f aJ &;=uonf?aemufq;kH Y tvGr;f a=umifh atmifjrifco hJ avm? vlxu k t=urf;}uKd ufonft h
o,frad om vlxo k nf Edik if aH &; Zmwform;u tkypf m;oGm; cg EdkifiHa&;ywf=urf;wdkufI jyjcif;a=umifh atmifjrifchJ o
aoma=umihf wu,fyif id&k aomude;f od@k qdu k cf o hJ nf? avm? a&S;uemrnfausmf Edik if aH &;acgi;f aqmifw@kd trsm;yif
Edik if aH &;0\uykÀm;ajrSmihyf ifah y;onfukd vku d f xGe;f um;cJ. h ? xkad cgi;f aqmifw@kd onf vlxu k idk akd tmif/ &,f
Ivkyrf ad omvlxo k nf e,fcs@J orm;eHygww f w k af =umihf xdyf atmif/ vufo;D vuf armif;wef;atmif/ ykÀuwku d af tmif
ayguaf cgi;f uGjJ zpf&+yD;v#if aq;&Hu k rdk #yifv#if rwufEikd af om trsdK;rsdK; zefwD;Edkifaom t&nftcsif;&Sd.? zGifhajymI r
a=umihf xH;k eEGi;f ESit hf emuko d yd +f yD; usw d u f &k onf? idjk yaom aumif;aoma=umifh om usaemfrajymvk?d usaemfi,fpOfu
acgif;aqmifESifh zdef@zdef@wkefatmif }udrf;armi;faom acgif; vkxu k wkd xdik x f w J iG f idak tmif&,fatmifvyk cf ahJ om Edik if H
aqmifw@kd um; e,fcs@J xyH g;wGif jym;jym;0yfum vcud, k =l u a&;acgi;f aqmif }u;D wOD;udk awG@b;l onf/ xdak cgi;f aqmif}u;D
onf?TuJhokd@ r&dk;rajzmifhaomolwdk@ EdkifiHa&;e,fy,fxJ onf rD;&xm; wGw J ckwiG o f . l aemufvu kd af emufyg uyfyg;
wGif vlwiG u f s,f vkyv f mjcif;a=umihf jrefrmvl@abmifavm &yfyg;wd@k EiS t hf wl pm;vm;aomufvm;/ aysmaf ysm&f i$ &f i$ f c&D;
uxJwiG f tvkyo f rm;. v,form;jy\emwd@k onf xGi;f oGm;aepOf rD;&xm;onf ol. rJqEN&iS f vlx&k &dS m blwmod@k
IxGi;f I pm;vmonf/ uk, d yf ikd tf yk cf sKyfa&;ukd wpwp a&; qdu k af &mufvmonf? xdt k cg w[m;[m;ESihf &,farmae
atmif wdu k yf q JG ifrnf[k toHAvHay;aecsed w f iG f cspwf ;D wd@k aom acgi;f aqmif}uD;tm; vufyg;apwOD;u acgi;f aqmif
onf jrefrmhv,f,m acsmif;ajrmif;wdk@udk wck+yD;wckodrf; }uD;. rJqENe,fxo J @kd a&mufvmyg+yD[k owday;onf?
aeonf? +Aw d o d # t&if;&Siw f @kd onf jrefrmho,HZmw ypPn;f xkad cgi;f aqmif}uD;onf &,farm&mrS &kww f &uf
rsm;udk wck+yD;wck xkwEf w k , f al eonf? xd@k a=umihv f ,fceG f &yfI rD;&xm;xJrS acgif;jyLxGuf+yD;v#if 4if;.rJqEN&Sif
awmfray;a&;/ vlrsdK;a&;t"du&k%f;/ tvkyform;oydwf/ rsm;tm; ol. vGwv f yfa&;}udK;yrf;r_c&D; =urf;wrf;vSonf
awmifolv,form; olykef[lI wck+yD;wckay:aygufvm ESifh rsuf&nfusrda=umif; a[majym&if; E_wfqufonf?
onf? Tod@k ay:ayguv f m&ygaomfvnf; tkycf sKyfol +Aw d o d # acgif;aqmif}uD; .rsufpdxrJ S rsuf&nfwdk@onf ykvif;xJrS
wd@k onf e,fcs@J twGuf romacgi;f avmif;xd;k oHukd r=um;rd vufuse0f pD uD awmufawmuf awmufawmuf usqif;
acs? =uufr}uD;onf =uufuav;udk vSnphf m;bdouJo h @kd bdouJh usqif;vmav.? Tenf;jzifv h #if acgi;f aqmif}u;D
r&d;k rajzmifo h w l @kd . t=um;0,f vSnphf m;jcif;udo k mv#if zdI onf a&G;aumufyYJG atmifjrifru _ kd &cJo h nf?
vkyaf eonf? Advk cf sKyfopPmcHonfrmS u|Eyfk w f @kd . jrefrmEdik if u H dk
TtajcwGif EdkifiHa&;a&pkefarsmvm+yDudk od&Sd omjzpfonf? xk@d a=umifAh v kd cf sKyfw@kd . vkyef nf;vky[ f efukd
aomAdv k cf sKyfatmifqef;acgi;f aqmifonhf Edik if cH spv f il ,fw tjypfqb kd , G &f mrjrif/ e,fcs@J vufatmufrS vGwaf jrmuf
odkufay:xGef;vmcJhonf? xdk@a=umifhvnf; jrefrmEdkifiHwGif atmif awmfveS o f nht f &mwGif tb,frnfaom e,fcs@J ukd
udk,fxdvufa&muf aqmif&Guf&aom awmfvSefa&;}uD; opPmapmif&h ygrnfenf;? ok@d aomf Tae&mY usaemfonf
onf ay:ayguv f mcJjh cif;jzpf.? Adv k cf sKyf ud, k x f v d ufa&muf pGypf cJG suw f @kd ukd cGe;f axmufcI H ajz&Si;f bd@k &m &nf&, G &f if; r
vkycf ahJ om awmfveS af &;onfatmifjrifco hJ nf? ,ae@u|Eyfk f [kw?f Adv k cf sKyfudk rSm;onf[q k q
kd /dk rSeof nf[q k q kd dk qkcd sif
wdk@onf AdkvfcsKyf. atmifjrifr_udk t&if;tESD;jyKI pm; &mqkyd gap? od@k aomf Adv k cf sKyfonf ol@trSm;wd@k ukd zH;k uG,f
aomufae=uonf r[kwaf vm? Adv k cf sKyfonf awmfveS f &ef4if;/ ol@trSew f @kd udk yH}k u;D cs@J =uap&ef4if;/ vlxu k v kd n S jhf zm;
a&;rSxu G af om tjrwfw@kd ukd wjym;wcsyrf S rcHpm;cJ&h ? rcH I r&d;k rajzmifah om Edik if aH &;tvkyu f kd rvkycf o hJ nfrmS trsm;
pm;&onfhtjyif vl@Amvwdk@. vkyf}uHjcif;udkyif cHvdkuf todyifjzpfonf?
18
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
&yfwnfEdkifjcif;yifjzpfonf? vlxkudk wcgvdrfaomf&
AdkvfcsKyfonf *syefukd ac:xkwfvmaomtcg ol
ac:xkwEf ikd &f eftvd@k imS vlxt aumif;.? od@k aomf vlxo
k m; vSnyhf wfjzm;a,mif;jcif; k nf }urd zf efrsm;pGm vdraf omoludk
rjyK/ &dk;&dk;yif ,Hk,Hk=unf=unfESifh ac:aqmifvmonf? xdk@ jyefI '%fcwfavh&o dS nf/,ae@tzd@k vlxo k nf Edik if aH &;vdrf
a=umifhvnf; awmfvSefa&;udk ,Hk=unfaom jrefrmwrsdK; aumufr[ _ o l r#w@kd ukd '%fcwf&ef t&dyt f uJudk =unhaf e=u
om;vH;k u Akv d cf sKyf *syefuydk ifv onf? od@k aomf Adv k cf sKyf. awmfveS af &; tjrwfupkd m;Iae
h mojzifh igw@dk aqGrsKd ;wawG
ypPn;f qH;k yg;&ygonf? toufao&ygonf[I =uaom acgi;f aqmif tac:cHotl rajym=u l csKd @w@kd onf Adv k cf sKyf.
acs? vGwv vkyef nf;vky[
f yfa&;tvd@k imS awmfveS af &;,pfyv†iYf Adv f efw@kd ukd arhavsmI
k cf sKyf h ae=u+y?D 4if;wd@k vlxak cgi;f
ukyd if trSL;xm;I toufaoG;cJw@kd ukd ylaZmfc=hJ uonf? wpHkaqmif jzpfvm&onfrmS bke;f a=umif[ h k atmufarhvm=u+yD
w&mr# rnnf;wGm;cJ/h wpHw v#if vlxt
k &mr# rwkev k m; TauG@usv#if TwufEiS ahf vSm&f ef/ xkad uG@
f y_ cf ?hJ xk@d aemufAv kd f
csKyfonf olac:aqmifvmaom *syefzufqpfw@dk onf jref usv#if xdw k ufEiS ahf vSm&f ef onmay;ae=uonf? tvkyu f kd
rmhtay:opPmrJv h monfuakd wG@co &d;k &d;k ajzmifah jzmifh vkyo
hJ nf?xkt d cgYvnf; Adv f mG ;&ef rawG;=uao;acs? rdrw
k f d @kd &m
csKyo xl;ESihf tcGit
f nf ol}u;D yGm;wd;k wufI ausmaf Zmudw&dW ydS gap[laom hf a&; +r+J rpH mG &aebd@k &m vlxu k kd vSnjfh zm;aom
apwemESio hf t l rSm;ukd vlxu Edik if aH &; pnf;&H;k r_Yom arG@avsm&f ef &nfoefae=uonf?
k vufcv H matmify&d,m,f
rqifchaJ cs? rvSnhfjzm;cJhacs? ywWD;r&dkufchaJ cs? “udk,fhvlwdk@/ EdkifiHa&;vkyfief;pOf oabmukdajym&v#if u|Ekfyf
*syef zufqpfuawmh igw@kd wEdik if v wdk@onf jynfolydkif[kqdkv#if jynfolydkifpepfudk &dk;&dk;ajzmifh
H ;kH udk yg;&du k f vm+y?D igw@kd
ajzmifh vkyfoGm;v#if ratmifjrifp&mr&Sd? 'Drdkua&pD[k
*syefuadk wmfveS rf jS zpfr,f? ”[k &d;k &d;k ajzmifh ajzmifah jymI *s
yefzufqpfukd awmfveS cf o ajym=uv#if 'Drdkua&pDudk &dk;&dk;ajzmifhajzmifh vkyfoGm;
hJ nf/ *syefzufqpfukd awmfveS af e
pOf +Aw d o d sS uv =uv#if ratmifjrifp&m r&Sd?
kd nf; awmfveS rf jS zpfrnf [k ESv;kH oGi;f &S&d if;t
wdik ;f +Awd o d #awmfveS af &;udv k nf;,H, od@k aomf jynfoyl ikd [
k =kH unf=unf&;kd &d;k ajzmifh f q k akd omol onfow l yg;vkyf
ajzmihEf iS hf vkycf . hJ ? ief;udk igw@kd tydik w f ufp;D &ef[al om r&d;k ajzmifo h nfrh eodum
ol@tvkyu f o &udk ESvHk;oGif;onf? 'Drdkua&pD[k atmf[pfoluvnf;
kd l &d;k &k;d ajzmifah jzmifh vkycf jhJ cif;a=umifh
vnf; awmfveS af &;+yD;oGm;aomtcg *syeftrsKd ; om;wd@k u bmrqdk ol@oabmESifhol vkyfzdk@ [laom r&dk;ajzmifh
4if;/ +Aw d o onfh reodum&udk ESvHk;oGif;onf? T vkyef nf;vky[
d #trsKd ;om;wd@k u4if; ol@ukd av;pm;=uonf/ *syef f ef
zufqpfEiS f +h Adwo twkid ;f vkyaf e=urnfqykd gu ra0;aom umvwGif qd&k ,
d # e,fcs@J w@kd onf &efojl zpfaom Adv k cf sKyf S f
atmifqef;udk trSeyf if tpdr;f vdu vpfp;D yGm;a&; &nfreS ;f csuEf iS hf 'Dru
k 0f g;I pm;vk=d uonf? od@k kd a&pD Edik if aH &; &nfreS ;f csuf
aomf &d;k ajzmifrh u wd@k onf rkcs usq;kH &rnfjzpfonf?
_ dk wefb;kd xm;wwfaom *syeftrsKd ;om;wd@k
ESihf +Adwo d #trsKd ;om;wd@k onf Adv awmfvSefa&;ae@ a&muf+yD[kqdkv#if u|Ekfyfwdk@
k cf sKyfudk rnfonhef nf;ESihf
r# txif rao;=uacs? Akv tm;vH;k onf Adv
d cf sKyfonf awmfveS af &;vkyif ef;k cf sKyfatmifqef;[k E_wcf rf;zsm;wGiw f ifI
twGuf jrefrmwrsKd ;om;vH;k tm; &mxl;ESi4hf if;/ tcGit ajym=uonf? ,ae@wikd f Adv hf a&; k cf sKyaf tmifqef;emrnfudk trsm;
uyifrw
ESi4hf if;/ trawmfa=u;ESi4hf if;/ jynfawmfomESi4hf if;/ oGi;f ukef S rf ad eonfrmS aus;Zlwifp&myifjzpf.?od@k aomfAv kd f
vdik pf ifEiS 4hf if; jzm;a,mif;jcif;ukd rjyKvkyaf cs? AdvcsKyaf tmifqef;. tawG;tac: vkyef nf;vky[
k cf sKyf vkycf hJ f efw@kd urdk u l m;
or# rSeo f nfvn;f&. u|Eyfk w
dS ?rSm;onfvn;f &S. f @kd rSwrf cd sirf S rSwrf v
d ? od@k aomfreS af om d rd rhf nf? rsm;aomtm;jzifh arhuek f
tcg Adv =u+y?D reufjzefavmufqv
k cf sKyfonf ‘ig@a=umif’h [k 0if0h gjcif;rjyK? rSm;onft kd #if Adv
h cg k cf sKy. f emrnfukd rSwrf =d uyg
‘igah =umihrf mS ; wmr[kwzf ;l /b,fo@l a=umifb OD;rnfavm? h /J b,f0gah =umifh
bJ’vS;D v$J I rajym? rSm;onfjzpfp/ rSeo rSwrf yd gao;w,f[k qdo
f nfjzpfap/ awmfveS f k &l tdS /hH xkv d ol nf r&d;k r
a&;vrf;a=umif;udk ajzmifah jzmifrh wfrwfav#mufonf? pum; ajzmifah om oabmw&m;wd@k udk &k;d om;ajzmifrh wfrE_ iS hf awmf
ukd vnf; auG@vnfacsmifywf rajym/ tvkyu vSeEf ikd rf o S m wu,frw
f v S rf yd gao;onf[k u|Eyfk w
kd nf; vdrf f @kd ,=kH unf
vnfvn S jhf zm;I rvky?f Edik rf nfjzpfonf?
xd@k a=umifv h nf; Adv k cf sKyfukd vlxu k toJpjJG cif;jzpf
.?xdk@a=umifhvnf; AdkvfcsKyf.xHyg;0,f }uD;rm;aom ( q&marmif x if . ‘ArmEd k i f i H a &;ok c rd e f ’ pmtk y f r S
taqmufttH&k o dS nfh vlxpk nf;&H;k jcif;onf rwfrwfrm;rm; jyefvnf ul;,lazmfjyygonf?)
19
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008

Zlvdkifwap>tm; OD;!Gwfjcif;
(xdev f if;)
Zlvikd vf (5)/2005

ausmif;om;vli,frsm;[m wdik ;f jynfwck&@J tem


*wfukd ud, k pf m;jyKxm;olawGjzpfygw,f? 'ga=umifrh @kd ausmif;
om;vli,frsm;&J@b0[mvn;f wdik ;f jynf&@J tem*wfb0yg
yJ? 'Dtqd[ k m b,fawmhrS ajymif;vJr,ft h qdk r[kwyf gb;l ?
'ga=umifrh @kd vli,frsm;&J@ tcGit hf vrf;awGukd ydwyf ifjcif;vd@k
qdv k Ekd ikd yf gw,f?'Daumufcsuf rSm;,Gi;f r_ r&Sb d ;l qd&k ifawmht
a&S@awmiftm&SEikd if rH sm;rS 'kw, d t}uD;rm;qH;k wdik ;f jynf jzpf
wJh jrefrmEdik if [ H m ysupf ;D aewJh tem*wfwpfcu k akd yG@yu
kd f xm;
ae&yg+yD?
urBmay:uEdik if rH sm;rSm ausmif;om;t&G,v f il ,f
rsm;&J@ tcef;u¾u ol@Eikd if H ol@a'otavsmuf ta&;ygr_
&S=d urSmyg? 'gayr,fh jrefrmEdik if u H ausmif;om;vli,frsm;&J@
tcef;u¾eJ@awmh uGjJ ym;wJt h aetxm;awG&adS eEdik yf gw,f?
aocsmwmwck u awmh jref r mEd k i f i H & J @ ausmif ; om;vl
i,f r sm;[m &mpk E S p f w ck a vmuf =umjrif h c J h + yD jzpf w J h jynf&@J trsKd ;om;Edik if aH &; acgi;f aqmifawG aoG;ajrusc&hJ wJh
jrefrmEdkifiHa&; ordkif;umv&Snf}uD; wav#mufvHk;a&S@ ae@&uf w&ufjzpfovdk Zlvikd v f 7 &ufae@uvnf; tm%m
wef;u yg0ifcJhw,fqdkwJh tcsufygyJ? &Sipf epfatmuf jrefrmEdik if rH mS ausmif;om;rsm; pwifaoG;ajr
Zlvikd v
f [m jrefrmEdik if t H wGuf rd;k &moDtwGi;f u usch&J wJhae@ygy?J 'DvdkwlnDwhJ jzpfysufr_yHkpHawG &Sdaeayr,fh
vwvjzpfygw,f? rd;k &moDjzpfwma=umifh 0ef;usiw f ckv;kH wcsed w f nf;rSmyJ uGjJ ym;wJt h csuf &Sad eygw,f? tJ'guawmh
at; jrom,mr,fv@kd a,bk,s ajymqdEk ikd yf gw,f? 'gayr,fh Zlvdkif v 19&ufae@ EdkifiHawmfvkyf}uHr_eJ@ywfoufwJh
tJ'v D xJrmS yJ ordik ;f eJ@csw D hJ pdwyf yl ifaomu a&mufp&mjzpf ta=umif; t&mudk us,u f s,jf yef@jyef@ od&cdS iG &hf ayr,fZh v l ikd f
&yfawG&SdcJhzl;ygw,f? 'ga=umifh 'DvtwGif;u wcsdK@aom v 7&ufae@e@J ywfoufwhJ ta=umif;t&mrsm;udak wmh t
&ufawG[m twdw&f @J ajcmufveS @f jcif;awGukd ,ae@xufwD arSmifcs ydwq f @kd xm;jcif;jzpfygw,f?
cHpm;ae&qJ jzpfygw,f? Oyrm qdkygpkd@/ Zlvdkifv 19&ufae@ 1948ckEpS rf mS vGwv f yfa&;&&Scd w hJ hJ jrefrmEdik if [ H m
[m udv k ekd eD ,fcs@J vufatmufuae vGwaf jrmufz@kd a&S@q;kH 10ESp=f umrSm ppftyk cf sKyfa&;&J@atmufukd a&muf&cdS yhJ gw,f?
u }udK;yrf;ae=uwJh wdik ;f &if;om;acgi;f aqmifawGukd vGecf hJ tajcwnfp ygvrD ef'rD u kd a&pDpepf[mvnf; tJ't D csed rf mS yJ
wJh 55ESpfu &uf&ufpufpuf vkyf}uHowfjzwfjcif;cHch&J wJh ed*;kH csKyo f mG ;cJ&h ygw,f? wenf;tm;jzifh udv k ekd t D pd;k &atmuf
ae@wae@jzpfygw,f? vGwfvyfa&; &&SdcgeD;rSm jzpfchw J hJ tJ'D u vGwv f yfa&;&cJw h hJ jrefrmEdik if [
H m ud, k v hf rl sKd ;tm%m&Sif
jzpf&yfq;kd u arhazsmufv@kd r&wJh ta=umif;t&mwpf&yfyg? rsm; atmufrmS vGwv f yfa&; qH;k yg; oGm;cJ&h jcif;ygy?J jrefrm
aemufw&ufuawmh “qJAif;*sLvdkif”vdk@ac:wJh Edik if &H @J tkycf sKyfa&;pepfawGxrJ mS rSm;,Gi;f wJ/h tm;enf;wJt h
Zlvikd v f 7 &ufae@jzpfygw,f? Zlvikd v f 19 &ufae@u wdik ;f csuaf wG &Scd yhJ gw,f? 'ga=umifyh J vGwv f yfa&;&&S+d y;D r=umcif
20
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
rSm jynf wGi;f ppf pwifjzpfymG ;cJjh cif;jzpfygw,f? tkycf sKyaf &;pepf csKy}f u;D ae0if;u “usaemfw@kd tvkyyf suaf tmif wrifwum
,d, k iG ;f wJh wdik ;f jynfrmS tjcm;aom pepfrsm;vnf; ,d, k iG ;f vkyaf e=uwmqd&k if usaemf aemufxyfbmrS rajymvdk awmh
vmrSmygy?J 'ga=umifh ynma&;pepf[mvnf; tjcm;aom bl;? tenf;qH;k "g;ud"k g;eJ@ vSu H v kd eHS @J &ifqikd zf @kd yJ &Syd gw,f”
pepfrsm;enf;wl ,d, k iG ;f vmcJyh gw,f? txl;ojzifh ausmif; vdk@ a&'D,dkuae ajymqdkcJhygao;w,f? +zdKcszsufqD;jcif;cH
om;or*~&@J =o Zmtm%musqif;vmcJjh cif; jzpfygw,f? vdu k &f wJh w u o taqmuftOD ajruGuv f yfrmS ausmif;
&efuek w f uUov kd 0f if;xJrmS wnf&cdS w hJ hJ wuUov kd f om;rsm;u ,m,D ausmif;om;or*~tjzpf wJx;kd cJah yr,fh
ausmif;om;rsm;or*~(wuo)taqmufttHk}uD;[m r=umcifrmS yJ zsuq f ;D jcif; cHvu kd &f jyefygw,f? jrefrmEdik if u H
t*Fvdyfudk awmfvSefch=J upOfu ausmif;om;acgif;aqmif/ ppftm%m&Sit f qufquf[m ausmif;om;vli,frsm;udk
Edik if aH &; acgi;f aqmifawGe@J tcGit hf a&;ydik q f ikd &f m ajymqdrk _ wdik ;f jynf&@J tem*wf acgi;f aqmifrsm; jzpfw,fqw kd hJ ,lq
awG awmif;qdrk a_ wG jyKvkyw f t hJ cgrmS wpHw k &m t&Sed t f 0g csurf sKd ;r&S=d uwJh olw@kd awG&@J tcsKyftjcmtm%mudk xdyg;
&Scd whJ hJ ae&mjzpfygw,f? vGwv f yfa&;&+y;D acwf aemufyikd ;f rSm aESmif, h uS rf ,fh olawGv@kd ,lq&if; &efoal wGtjzpf owf
awmh udv k ekd D tpd;k &vufatmufrmS &&Scd w hJ hJ tcGit hf a&;awG rSwcf =hJ uygw,f? 'ga=umifyh J ausmif;om;or*~ taqmuf
awmif tjynfh t0 r&&Sad wmhygb;l ? txl;ojzifh “awmfveS f ttHk jyefvnfay:ayguzf @kd cGirhf jyKcJo h vdk ausmif; om;or*~
a&;aumifp”D vd@k trnfay;xm;wJh ppftpd;k &u Edik if aH wmf zG@J pnf;v_y&f mS ;cGirhf sm;udv k nf; ydwyf pfcyhJ gw,f? 'Dvkd tcGit hf
tm%mudk odr;f ,lcw hJ hJ 1962 ckEpS rf mS ydrk q kd ;kd &Gm;wJh tajct a&;rsm; qH;k yg;cJw h ma=umifh &efuek w f uUov kd x f J u ordik ;f 0if
aeawG awG@jrif vm&ygawmhw,f? ppftpd;k &[m tm%m ausmif;om;or*~taqmufttHkwnf&SdcJh&m ae&m[m
odrf;+yD; r=umcifrSmyJ wuUodkvf tkyfcsKyfa&;tzJG@jzpfwJh ,ckxufwikd f ajruGuv f yf}uD;wcktjzpf wnf&adS eqJygy?J
wuUov kd f aumifpu D kd zsuo f rd ;f cJyh gw,f? ta=umif;jycsuf b,folrqdk rdrdvkyfaqmifcJhwJh vkyf&yfwck[m
uawmh q&mawGtusiyhf suw f ,f?ausmif;om;awGrmS Edik f rrSerf uefcb hJ ;l qd&k if tJ'v D yk &f yfe@J ywfouf+y;D t+rpJ ;kd &drx f w d f
iHa&;ya,m*awG 0ifaew,fpwJh pGypf cJG suaf wGygy?J wu,f vef@ aewwfygw,f? jrefrmEdik if u H tm%m&Sirf sm;uvnf;
us awmh 'Dvt kd oH;k tE_e;f rsKd ;eJ@yJ tm%m&Sit f yk cf sKyaf &;ouf 'Dtwdik ;f ygy?J Zlvikd v f 7 &ufae@jzpfymG ;cJw h hJ twdwjf zpf&yf
wrf;wav#mufrmS twwfynm&Siaf wG vli,fausmif;om; [m olw@kd ukd wap>ajcmufovdk t+rJwrf; ajcmufveS @f aecJh
awGukd ESyd u f u G cf w hJ mygy?J ygw,f? olwdk@&@J a=umuf&GH@r_u }uD;rm;vGef;awmh Zlvdkifv
1962ckEpS f Zlvikd v f 7 &ufae@rmS jzpfygw,f? ppf 7&ufae@e@J ywfoufwhJ ta=umif;t&mrsm;udk jyefvnfajym
tm%m &Siv f ufatmufu ynma&;pepf[m odoo d mom qdo k al wG/ jyefvnfazmfxw k o f al wGq&kd if r!SmrwmESyd u f yG f
qd;k &Gm;vmwJh taetxm;udk a&muf&v dS mwma=umifh wu avh&ydS gw,f? Oyrmtm;jzifh 1978ckEpS rf mS “ta&;awmfykH
o taeeJ@tpnf;ta0;wck jyKvyk +f y;D wmeJ@&efuek w f uUov kd f ordik ;f ”qdw k t hJ rnfe@J Zlvikd f 7&ufae@ta&;tcif;ta=umif;
0if;xJrmS vSnv hf nf qENjycJ=h uygw,f? tm%mydik af wGu vufurf;pmapmifjzef@a0cJv h @kd ausmif;om;or*~acgi;f aqmif
tJ'q D ENjyyGu J kd &uf&ufpufpuf+zKd ccJG yhJ gw,f? b,favmufxd a[mif;awGtygt0if ausmif;om;50ausmf tzrf;cHc=hJ u&
atmif &ufpufco hJ vJq&kd if jrefrmjynfppfajrjyifrmS wcgrS ygw,f? ausmif;om;v_yf&Sm;r_ordkif; jyKpkzdk@}udK;pm;cJhol udk
toH;k rjyKzl;ao;wJh armif;jyef±ikd zf ,faoewfawGe@J ypfcwf atmifxeG ;f uawmh vuf&t dS pd;k &vufxufrmS zrf;qD;cHchJ
+zdKcGcJ w hJ m jzpfygw,f? 'D+zdKcGrJ a_ =umifh ausmif;om; 17OD;ao &wmjzpfygw,f? “Edik if aH wmfom,ma&;ESihf zG@H +zdK;a&;aumif
qH;k cJw h ,fv@kd ppftpd;k &u owif;xkwjf yefygw,f? 'gayr,fh pD”vk@d olw@kd u, kd o
f w l @kd trnfrn S ahf c:xm;wJh ppftpd;k &u
vnf; wu,fwrf; aoqH;k oGm;wJh ausmif;om;aygi;f 100 udkatmifxGef;udk 1998 azaz:0g&Dv 17 &ufae@up+yD;
ausmfw,fvdk@ udk,fwkdifudk,fus jrifawG@ch&J olrsm;u qdkyg axmif'%f 17ESpf csrw S cf yhJ gw,f? ol[m 'Duae@txd ppft
w,f? tm%mydik af wG[m olw@kd ukd tHwv k molb,fo@l ukd pd;k &&J@ tusO;f axmifxrJ mS tusO;f usaeqJjzpfygw,f?
rqdk rsuEf mS om ray;bl;qdw k mudk jyovdyk &kH ygw,f? aemuf trsm;od=uwJt h wdik ;f ausmif;om;v_y&f mS ;r_rsm;u
wae@ Zlvdkifv 8&ufae@ reufapm}uD;rSmyJ vGwfvyfa&; pwif cJw h hJ 1988 'Dru kd a&pDta&;awmfy}kH uD;udk tm%mydik f
v_y&f mS ;r_ wav#mufv;kH tpOftvm}uD;rm;cJw h hJ ausmif; awGu &uf&ufpufpuf +zKd ccJG w hJ ma=umifh ausmif;om;trsm;
om;or*~ taqmuftOD;}uD;udk 'dik ;f erdu k ef @J +zdKcGyJ pfvu kd yf g pktyg t0if jynfov l x l k axmifcsaD tmif aoqH;k cJ&h ygw,f?
awmhw,f? 'gt h jyif tJ't D csed u f tjrifq h ;kH tm%m&Sw d hJ Adv k f ta&;awmfyu kH mvtwGi;f 1988ckEpS f =o*kwv f 28&ufae@
21
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
rSm wuo taqmufttHak e&mjzpfwhJ ajruGuv f yf}u;D rSm qifu h rf;cJw h ma=umifh awmfveS af &;rsKd ;qufjywfawmufomG ;
ausmif;om;rsm;/ ausmif;om;acgi;f aqmifa[mif;rsm; pka0; jcif;r&Sb d J tm%m&Sirf sm;udk t+rJwrf; awmfveS af e=uwm
+y;D ArmEdik if vH ;kH qdik &f m ausmif;om;rsm;or*~ukd zG@J pnf;vdu k f jzpfygw,f? olw@kd taeeJ@ tcrf;tem;awG ajymifajymifwif;
ygw,f? tJ'aD usmif;om;or*~rmS OuUXtjzpf wifajrm‡ ufjcif; wif; vkyaf qmifz@kd tcGit hf a&; r&=uayr,fh twdwu f t
cHc&hJ wJh ausmif;om;acgi;f aqmif “rif;udEk ikd ”f [m 1989ckEpS f rSwf&p&m jzpf&yfawG&SdcJhwJh ae@&ufawGudk a&mufwdkif;
rwfv 23 &ufae@up+yD; 2004Edk0ifbm(17)&ufae@txd a&muf&mt&yfrmS vufvrS ;f rD&S m pka0;&if; awmfveS af &;pdwf
(15)ESpfumvausmf jrefrm ppftpdk;&&J@ ESpf&Snfzrf;qD;csKyf "gwrf aysmufysuaf tmifarG;jrLwJh txdr;f trSwyf u JG av;awG
aESmifjcif;udk cHc&hJ ygw,f? awmh vkyaf qmifavh&ydS gw,f? tenf;qH;k uAsm&Gwq f ykd JG
'gawG[m vGefcJhwJh 43ESpf t=um;u Zlvdkifv uav;awG pum;0dkif;uav;awGudk vkyfaqmifwwf=uyg
7&ufae@ ta&;cif;&J@ aemufqufwJG jzpf&yfawGvnf; jzpfyg w,f?
w,f?wenf;tm;jzifh tm%m&Sit f yk pf ;kd olrsm;uolw&kd @J t wu,fawmh 'gawG[m tm%mydik af wG a=umuf
rltusit hf wdik ;f ausmif;om;vli,frsm;udk zdEydS o f vdak usmif; ±G@H whJ vkyaf qmifra_ wGjzpfovdk vkyaf qmifoal wGtwGuf wpHk
om;vli,frsm;uvnf; olw@kd &@J tpOftvmtwdik ;f }u}hH uchH H w&m tE &W m,f&w dS hJ vky&f yfawGvnf; jzpfygw,f? b,fvkd
awmfvSefqJjzpfwmudk rsuf0g;xifxif awG@jrif&wmygyJ? yJjzpfjzpf wdkif;jynftay: apwemrSefuefr_ r&SdwJh tkyf
awmfvSefa&;w&yfudk tvG,fwul azsmufzsufypfvdk@r& pdk;olawG tzdk@uawmh Zlvdkifwap>u t+rJwrf; ajcmuf
bl;qdw k hJ tcsuu f ykd g owdjyKrdapygvrd rhf ,f? zdEydS cf aH usmif; vS e f @ aerS m ygyJ ?
om;acgi;f aqmifrsm;[m olw@kd &@J tawG@t}uHKawG/ olw@kd &@J (2003 ckEpS w f iG f xkwaf 0cJah om acwf+ydKifpmapmifrS
pdw"f gwaf wGukd aemufvil ,fausmif;om;rsm;udk todvuf jyef vnfaz: jyygonf?)

ordkif;0ifwGifwJhaeh
-aoewfoHawG ,rf;aiG@awG=um;
twkH;t±kH;eJ@vJ+ydKumtoufay;oGm;
(62)ckESpf Zlvdkif(7)&uf i&JyGufoHrsm; ?
-&efukefwuUodkvf0if;twGif;rSausmif;om;rsm;&J@
ppftm%m&SifudkyxrqHk;awmfvSefcJhwJh ae@tjzpf
ordkif;pmrsufESmay:rSm wGifusef&pfaecJh ?
-"g;udk"g;csif; vSHudkvHScsif;
ppfcif;r,fqdkwJh aoG;r&SdwJhtm%m&SSif ae0if;&J@pum;
Avmoufouf tuGufqifum -ppftm%m&Sifpepf ArmjynfrSmusqHk;a&;twGuf
wu,fhwu,f ta&;=uawmhwzufowf ? cGyfa'gif;aoG; cGyfa'gif;pdwf"gwfeJ@ cGyfa'gif;tvH
-vufeufr&SdwJholawGudk aoewfeJ@ypfowfcJhwm cGyfa'gif;&J@rsdK;qufopfawG arG;zGm;±SifoefaeqJyJ
cGyfa'gif;wdk@&J@ordkif;rSm rif;wdk@udkurBmra=ubl; ? urBmra=ubl;a[h urBmra=ubl;a[h
-awmfvSefa&;orm;awG&J@t&dk;awGeJ@ urBmra=ubl;a[h? ?
bk&m;wnf ausmif;aqmufaewhJ ppftm%m&SifawG
A u o taqmuftOD+zdKcJw h hJ &ufa&mufwikd ;f
aoG;ysufae=u&wm "rRwmyg ?
udak omf (PRMG)
22
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008

wae@u &efuek o
f m;
oli,fcsi;f wa,muf u
&efuek u f a&mufvmw,f?
usKyfuvnf; 0rf;omtm;
& {nf0h wfjyKygw,f?i,fol
i,fcsi;f qdak wmhta=umif;
odawGjzpfwma=umif, h , kH kH
=unf=unfyJ EdkifiHa&; t
a=umif;aqG;aEG;jzpfygw,f?
tifwmeuf zGi+hf yD; usKyfw@kd
tm;yg;w& ajym=u/a&;=u/
aqG;aEG;=uwmawG jyvdu k f
w,f? 'Daumif th=hH ow}uD;
eJ@0rf;omtm;&jzpfomG ;r,f
vd@k xifxm;cJw h ,f? 'gayrJh
usKyfxifovdk r[kwyf t J if;
rvky/f tJrvkyef @J cyfat;at;yJ aewm
jrif&awmh usKyftawmfukd pdww f o
kd mG ;
ESpf(40)ausmf+yD armif&if/ e t z }uD;pdk;wmyJ (10)ESpf ausmfae+yD?
w,f?'ge@J usKyfua[haumifb,fvjkd zpf
ckxdpnf;&Hk;aewkef;vm;/ jynfolawGu rif;wdk@vmu,frSmudkaemufxyf
wmvJ at;wd at;pufe@J v@kd ar;awmh
ESpfaygif; b,favmufxd 'kuQcH apmifhae=u&OD;rSmvJ/
oluacgi;f &rf;+yD; bmrS r[kww f m/bm
jynfolawGtwGuf rif;wdk@bmvkyfay;EdkifvJ/ jynfolawG ,Hk=unf
jzpf&rSmvJw?hJ usKyfvpJ w d x f ed ;f r&awmh
tm;ay;axmufcH vmatmifa&m rif;wdk@bmawG vufawG@vkyfjyEdkifvJ?
yJ 'dk@wawG jynfyuae tckvdk tyif
yrf;cH v_y&f mS ;aewmudk rxDrjhJ rifjyKwm
vm; qdak wmh olu xyfawmif +yHK;vdu k af o;w,f? c%aerS pdwaf t;at;xm; em;axmifumG vd@k ycH;k ykwf &Si;f jyygw,f?
rif;uEdkifiHa&;eJ@a0;aewmESpftawmf=umawmh 'dk@jynf olawG bmjzpfaew,fqdkwm b,fodawmhrSmvJ/ iguarG;
uwnf;u 'DEikd if rH mS }u;D +y;D 'Djynfoal wG=um;rSmaevmwm tckxq d akd wmh jynfoal wG bmawGjzpf+y;D bmawGcpH m; ae&wm
ydkodwmayhg? tJ'g rajymcif rif;udk igar;r,fuGm? 'dk@wawGudk odyfoem;vdk@/ odyfu,fcsifwJh jynfyu rif;wdk@ wawGrSm
vl t if t m;b,f a vmuf & S d v J / aiG t if t m;a&mawmif h = uvm;/ta&;}uH K vd k @ vuf e uf u d k i f = u&r,f q d k & if a um
toifh&Sd=uvm;? wu,hf a=umaxmufaemufcH yHhydk;ay;rJh EdkifiHa&m b,fESpfEdkifiH&SdvJ/ rif;wdk@ tcsif;csif;a&m
b,favmuf nDnD !Gwf!Gwf&Sd=uvJ/ rif; rajzEdkifbl; r[kwfvm;? 'DrSma[haumif/ awmfvSefa&;wckudk aveJ@ vufckyf
csn;f yJ vkyvf @kd &pwrf;qd&k if 'd@k wawG atmifycJG w H m =umvS+yaD ygu
h mG ?tpawmh 'Dvykd J aveJ@vufcyk &f if;+y;D pnf;&H;k &wmaygv
h @kd
rif;qifajcayOD;rvm;? ESp(f 40)ausm+f yD armif&if/ e t z }u;D pd;k wmyJ (10)ESpaf usmaf e+y?D ckxd pnf;&H;k aewke;f vm;/ jynfoal wGu
rif;wd@k vmu,frmS udk aemufxyfEpS af ygi;f b,favmufxd 'kucQ H apmifah e=u&OD;rSmvJ/ avmavmq,fa&m jynfoal wGt
23
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
awmf v S e f a &;wck u d k aveJ @ vuf c k y f c snf ; yJ v k y f v d k @ &pwrf ; qd k & iiff
'd k @ wawG atmif y G J c H w m =umvS + yD a ygh u G m ?
wGuf rif;wd@k bmvkyaf y;Edik v f /J jynfoal wG ,H=k unf tm;ay;axmufcH vmatmif ynmwwf/ vlvwfwef;pm;
a&m rif;wd@k bmawG vufawG@vyk jf yEdik v f ?J uJ -- rif;rodwhJ jynfwiG ;f u jynfol awGu igv h kd jrif=uw,f/ oabmayguf
awG&@J wu,fjh zpf&yfreS f tajc taeudk igajymjyr,f? rif;wd@k wawGuom a&;=u =uw,f? pdwf raumif;vd@k ,H=k unf &
ajym=u atmf=u [pf=uvkyaf ewm/ 'd@k jynfoal wGuawmh cyfat;at;yJ? ppftpd;k wJo h l tcsi;f csi;f wD;wd;k &ifziG ahf jym&Hu k
&udk b,forl S jzKwfrcsEikd b f ;l ? Adv k cf sKyfawGom wa,muf+y;D wa,muf ajymif;csif vGJvdk@bmrSrwwfEdkifbl;aygh?'gayrJh
ajymif;r,f ppftpd;k &uawmh b,fawmhrS ajymif;rSm r[kwaf wmhb;l vd@k wxpf trsm;pkuawmh igajymcJo h vdyk gy?J (88)
cs ,H=k unfae=uovkyd ?J 'Dawmh w&m;wmyJvyk v f yk /f rw&m;wmyJ vkyv f yk f b,f vlxt k ºkH uyHrk sKd ;awmh rar#mvf ifeh @J awmh/
vdyk J ESyd pf uf/ESyd pf uf ppftpd;k & jzKwu f sz@kd ukd trsm;pku pdwf r0ifpm;=uawmhb;l ?rcH vH;k vH;k jzpfrvmEdik af wmhb;l ?
Edik v f @kd x vky&f ifvJ vkyw f hJ aumifyJ cH&r,f?b,faumifurS vm u,fEikd rf mS r uJ--usKyfw@kd bmvky=f urvJ/
[kwb f ;l vk@d wGux f m;=uw,f? 'Dvakd jym awmh 'd@k jynfoal wGukd aoG;a=umifw,f/ wcgwav trSew f &m;udk vufczH @kd t
rsKd ;csppf w d rf &Sb d ;l vd@k a0zefcsio f vm;? vGef emusiaf tmif cHpm;&w,fqw kd hJ
uJ - ESpaf ygi;f (40)ausmt f wGi;f jyef=unf/h tzrf;cH&wJh tESyd pf ufc/H t pum;vdyk J usKyf&ifxrJ mS eifah eatmif
owfc&H wJh axmifaomif;ru ud, k u f sKd ;pGe@f cJwh hJ olawGukd b,faumif vmu,f cHpm;vdu k &f w,fAsm? wu,fh tajct
cJb
h ;l vd@k v?J tck rif; rsujf rifyaJ v/ t"du wu,fh 'Dru kd a&pDacgi;f aqmif a':pkukd aerSeu f kd vufrcHb;l / wu,fh atmifyJG
awmif v$waf y;atmif b,fol vkyv f @kd &vJ/ awG@ciG ahf v;awmif &atmif rvkyEf ikd f cHEikd zf @kd enf;AsL[mawG rpl;prf;/ r&SmazG
=ubl; r[kwv f m;/omrefvq l &kd ifawmh a0vm;a0;ayg?h usm;oem;rSyJ EGm;csr;f om Edik b f ;l / vkyEf ikd pf rG ;f vnf; r&Sb
d ;l ? twW
&rJh b0vd@k jynfoal wG em;vnfaewmudk rif; tjypfwifv@kd &r vm;? &ufpuf }u;D wJh tmqD,EH ikd if rH sm;/ w&kwef @J u, kd hf
,kwrf mwJb h &k if w&m;rJw h t hJ m%m&Sif tpd;k &awGukd ud, k uf sKd ;pGe@f awmfveS w f u
kd f usdK; r&Sd&if vufa&SmifwhJ tar&duef/
cdu
k +f y;D jynfou l kd u,fwifw,fqw kd hJ jrefrmh ol&aJ umif;qdw k m tjyifrmS wu,f bHkaps;tzGJ@EdkifiHawGvdk usKyfwdk@vnf;
&Szd @kd rajymeJ@ jrefrmhordik ;f rSmawmif r&Sb d ;l oli,fcsi;f / ud, k t hf rsKd ;udk jyef uk, d &f nf udk,fhpdwf udk,fajzwJh taeavmufyJ
aoG;a&;wJh &mZ0ifawGxrJ mS om &Sw d mygumG ? rSew f majymvd@k temay: 'kwu f s+y;D tckvkd ajymae/ qdak e/ pum;Edik f vkae/
rcHEikd &f if rif;udk igar;r,f? wu,fjynfou l kd cspv f @kd u,fwifcsiw f ,f/ 'Drukd a&pD ud, k t hf jrife@J rwl a0zefou l kd &efol pydik f
wdu k yf JG 0ifwu kd rf ,fq&kd if rif; ige@J twl jyefvu kd v f m+yD; wdu k yf 0JG if&v
J m;? vd@k pGypf aJG e=u&ifawmh/ aomif;xdu k fu
pdwrf qd;k yge@J umG ? wu,ft h rSew f &m;udk rif; jrifatmif ajymjywmyg? =um;atmif tckvkd atmfvu kd f csiyf g&@J
ESpaf ygi;f (40)ausmt f wGi;f rSm jynfoal wGukd qif;&Jatmif/ pm;0wfaea&;twGuf --- ---
vHk;vnf csmvnf&dkuf+yD; EdkifiHa&;rSm pdwfr0ifpm;Edkifatmif enf;enf;rS rv_yf&J 'Drdk;/ 'Dav/ 'Dvl/ 'Djynf
atmif ppftm%m&Siaf wG yHo k iG ;f cJv
h @kd 'd@k jynfoal wG a=umufom;us+y;D yHpk 0H ifae=u ol a wG e J @ 'D r d k u a&pD a r#mf a vwd k i f ;
+y?D wae@wjcm; 'd@k Eikd if }H u;D pkwjf ywf vmwmxuf wae@wae@ olw@kd Adu k bf ,fvdk a0;aygh æææ
jznfh &r,fqw kd m pOf;pm;ae=uw,f? tvkyt f udik rf &S/d vkypf &m r&Sad wmh rd;k vif;
vm&if aiGcsucf si;f &vG,w f hJ enf;enf;&if;&if rsm;rsm;&avrvm;qk+d y;D w&m;r0if
xDawGx;kd zd@k yJ tm&Hpk u kd af e=uw,f? ppftpd;k &uvnf; jynfoal wG pm&dwW b,f
avmufysuyf su/f xDx;kd vd@k b,favmufrrJG JG *&krpdu k bf ;l ? Edik if aH &;pdwrf 0ifpm;av
( 'Drdkua&pDbufawmfom;wOD; )
olw@kd ukd rqef@usi&f if aumif;avqd+k yD; vGwx f m;awmh 'd@k Eikd if [ H m zg Edik if uH ae •ì__tm[m&pmapmif trSwpf Of (35)?
ukr&wJh attdik 'f t D uf(p) Edik if aH &mufawmhrmS yJ? twdck sKyfvu kd af wmh rif;wd@k u (54)wdUk wiG f az:jycJNJh y;D aom aqmif;yg;
om 'Dru kd a&pDbmnm atmfae=uwm/ 'd@k jynfoal wGu pdwrf 0ifpm;=uawmhb;l ? tm; jyefvnf az:jyvdu k &f ygonf/ __
t&ifwek ;f uvdk jynfyu toHviG w hf mawGukd ar#mv f ifw h }u;D / pdw0f ifwpm;eJ@ em;
raxmif=uawmhb;l ?tckEikd if w H um abmvH;k yG/J ud&k ;D ,m;&kyjf rifo=H um; Zmwfvrf;
awGukd tcsed af y;/ tav;xm; =unfah e=u+yD?
24
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008

apmifwxnfjzifth yk vf #uf ppfaq;a&;*dwrf sm;udk a&Smifwrd ;f cJ&h onf? vrf;ray:&Sad ejcif; r[kwbf J avSwpif;
ay: a&mufaevdv k o S nf?rif;&J@yck ;kH udk ausm+f y;D =unfv h u kd rf o d nfEiS hf oifb,fob l ,f0gqw kd mudk odonfEiS w hf +yKd iw f nf; axmif
oGi;f tusO;f cs cH&jcif;/ ESyd pf ufniS ;f yrf;jcif;rSpI aoqH;k onftxd &ifqikd &f Ekid af om tajctaersK;d jzpfonf?olv#KZd mwfvrf;
ESiyhf if wlaeao;awmhonf? ok@d aomf (w±kwjf ynfo@l ae@pOf) pDteJ t f eJ o
f wif;XmerS ‘Je&f pfAm;pfu rkew f ikd ;f a=umifh pkwjf ywf
+ydKvJomG ;&onfh jrefrmjynfwiG ;f od@k ode;f iSurf suv f ;kH rsm;ESihf apmif=h unfah eonfh ppftyk pf . k vH+k cHKa&;&Jrsm; rsupf ad tmufrS
ck;d a=umifc;dk 0Suf 0ifa&mufum owif;&,lcahJ om tjzpfreS o f nf aiGa&mifyw d uf m;ay:wGif jrif&aom xdwv f ef@ajcmufjcm;
&jcif;xuf tqaygi;f rsm;pGm omvGeaf eayonf?
,cktcg tE &W m,fuif;vGw&f m vGwaf jrmufe,fajrod@k jyefvnfajccsEikd +f yDjzpfaom &pfAm;pfu wu,fv@dk om
obm0tE &W m,fta=umif; owif;,laewJo h wif;axmuf wa,mufukd ppftyk pf u k tonf;toef vku d zf rf;aew,fqkd
&if u,fq,fa&;0efxrf;awGq&dk if b,fvkd tE &W m,fawGe@J rsm; &ifqikd af e&ygrh vJ[k ar;cGe;f xkwcf o hJ nf?“wwdik ;f jynfv;kH
[m }urd jf cif;xJ xnfyh w d xf m; cHae&ovkyd ”J [kvnf; oluajymonf? ppftyk pf . k uk, d w fh idk ;f jynfu, kd f tusO;f csxm;vko d nfh
twWa=umifyh if jynforl sm;rSm tckxuf ydrk kd aoqH;k Edik zf , G f tajctaewGi&f adS =umif;vnf; xnfo h iG ;f ajym=um;oGm;onf?
owif;ywf. tapmydik ;f umvrsm;u ppftyk pf . k tvkyo f rm;rsm;u tavmif;rsm;tm; a&od@k ar#mcsaejcif;wk@d tm;ol@tzJ@G
om;rsm;u AD'G , D rdk w
S w f rf; ±kud u f ;l Edik cf ahJ =umif;vnf;ajymonf? tpd;k &w&yftaeESihf Tod@k aom vky&f yfrsK;d ESihf ywfoufquf
EG,af ejcif;rSm rjzpfoifah =umif;ESihf Tt&monf zH;k uG,x f m;&rnfh udprP sK;d vnf;r[kwaf =umif; &pfAm;pfu qufvufajymoGm;
onf? “obm0uyfab;udk bma=umifrh sm; olw@kd u zH;k uG,zf @kd }uKd ;pm;ae&ovJqw dk m em;udrk vnfb;l / 'gu olw@kd vyk v f @dk jzpf
vmwmvJr[kwb f eJ @J ?tJ'guu kd ppftyk pf &k ŒJ ±kyyf v kH m$ tppftrSeyf jJ zpfw,f? tJ'guu kd urBm}u;D udk r,Ho k uFmp&mjzpfvmap&
wmyJ”[kvnf; qufvuf ajym=um;oGm;onf/
&pfAm;pfonf em*pfpq f idk u f vke;f rkew f idk ;f 0ifar$jcif; cH&+yD;aemuf &uftenf;i,ft=umwGif jrefrmEdik if t H wGi;f &Sd
rkew f idk ;f '%fukd trsm;qH;k cHc&hJ +y;D vlaygi;f axmifEiS ahf omif;ESichf sI D a&epfaoqH;k cJ&h onfh pwk&ef;rkid (f 2000) xufrenf;aom
{&m0wDjrpf0u|e;f ay:a'ook@d 0ifa&mufomG ;cJjh cif;jzpfonf? &pfAm;pfonf obm0uyfab; tawG@t}uKH EiS hf pdr;f ol r[kwaf y?
2004 ckEpS u f tif'ekd ;D &Sm;Edik if /H bef'gtwfa&S;wGif qlemrDa=umifjh zpfay:&aom ysupf ;D qH;k ±_;H r_rsm;t=um;wGif &Sad ecJo h nf? 2005
atmufwb dk mvwGirf l (7‹5) r*~eu D sK&Sad om ivsi'f %fa=umifv h al ygi;f (75˜000)aoausysupf ;D cJah om tdE, dN ESihf ygupPwef
wGi&f adS ecJo h nf?
“usaemfxw d v f ef@wek v f y_ pf &m jrifuiG ;f awG trsm;}uD; awG@z;l }uHKzl;ygw,fAsm? 'gayr,fh jrefrmjynfwiG ;f tajct

qDyt
l ;kd xJuvGw+f y;D rS jymylay:us&jyefaom
jrefrmjynforl sm;.
uef@vef@umaemufu, G rf S
0rf;enf;zG,&f mrsm;
pDteJ t
f eJ f
25
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
aeuawmh qk;d udq k ;dk vGe;f ygw,f? cifAsm;=um;zl;xm;wJh pdwx f cd udk pf &m Zmwfvrf;awGvrdk sK;d wu,ft h jzpftysurf sK;d vk@d ajym
&ygvrd rhf ,f?
ESv;kH om;xJu pdrx hf uG vf mwJh *±k%mw&m;a=umifu h ykd J a&;p&mawG[m rukeEf ikd af vmufatmifukd xGuv f mEdik w f hJ
tjzpftysuaf wGygy”J [kajymonf?“tultnDay;wJh axmufyahH &;pepfawGuvnf; qd;k qd;k 0g;0g;udyk gy”J [kajymonf?rkew f ikd ;f
'%f tcH&qH;k a'orsm;od@k omG ;&eftwGuf ysupf ;D aeaom vrf;rsm;rS tenf;qH;k (8) em&Dc&D; um;armif;oGm;&rnfjzpfonf?
bef'gtma&S;. qlemrD'%f rcH&rDtajctaeonf jrefrmEkid if u H o hJ @kd yif jzpfonf[k olu E_id ;f ,SOjf y.? ivsijf yif;tm; (9)r*~eD
usKjzifh v_ycf gypfcahJ om xdak 'owGi;f wGif ESpaf ygi;f oH;k q,fe;D yg;r# tif'ekd ;D &Sm;ppfwyfEiS chf x GJ uG af &;orm;rsm;=um;wGiyf ËdyuQrsm;
jzpfymG ;aecJo h nf? “tJ'w D ek ;f uqd&k if olw@kd [m tJ'aD 'oawGxu J kd b,forl qdk 0ifa&muf+y;D }uKd ufwhJ tultnDay;zk@d ciG jhf yK
cJ=h uw,f? usaemhpf w d x f rJ mS jrefrmjynfrmS vnf; 'Dvydk jJ zpfvrd rhf ,fv@kd aocsmayguf wGux f m;cJrh wd ,f” “tJ'D &JawG[m 'D
avmufrsm;wJh 'kuo Q nfawGe@J jrifor#xo d r# ysupf ;D aewmawG&ŒJ =um;rSm tJ't D wGuyf J pk;d &dryf yl efae=uvdrrhf ,f/ ADZmudik x f m;
wJh {nfo h nfwa,mufukd a=umifu h sae=uvdrrhf ,fv@kd xifukd rxifryd gb;l ”olaecJo h nfh jrefrmjynfwiG ;f c&D;pOftwGi;f wGif
ol@tawG; rSm;,Gi;f a=umif; em;vnfc&hJ onf? jrefrmjynfwiG ;f a&muf+y;d w&ufr#om&Sad o;aom tcsed t f wGi;f a'oqkid &f m
owif;axmufu olw@kd tm; ppftyk pf rk S pwif&mS azGae+yjD zpfa=umif; owday;cJo h nf? xko d wif;ay;olu &So d r#wnf;cdck ef;rsm;
wGif ol@emrnftm; vku d v f pH pkH rf;v#uf vma&mufwnf;cdyk gu owif;yd@k &ef }uKd wif ta=umif;=um;xm;onf[v k nf; ajym
onf? “tJ'D tcsed t f xd usaemfw@kd *±kwpku d ef @J v_y&f mS ;Ekid af o;w,fv@dk ,H=k unf xm;rdao;w,f” olEiS hf rdwaf qGrsm;onf
ae&majymif;v#uf [dw k ,f wckrw S cko@kd ajymif;v#uf a&Smif&mS ;cJ=h u&onf? olw@dk c&D;pOf. av;&ufajrmufae@wiG f tzJ@G 0if
wOD;u wkid ;f jynf. awmifbufjcrf;od@k omG ;&mwGif rnfonfv h rf;uoGm;Edik o f nfukd a'ocHt&m&St d m; oGm;a&mufppkH rf;aom
tcg xdt k &m&Su d oGm;Edik af om vrf;udk !$ejf ycJ/h oGm;cGijhf yKcahJ omfvnf; vl0ifr}_ u;D =uyfa&;t&m&Su d olw@kd .ywfpyf @kd wrf sm;udk
awmif;,lum olw@kd vufo@kd jzef@a0xm;aom a&;Am;pf. "mwfyEkH iS w hf u dk I f ppfaq;=unf±h c_ ahJ =umif; a&;Am;pfu ajymonf?
“usaemfh rdwaf qGawGukd (2) em&Davmuf=umatmif ac:xm;cJw h ,f? usaemfh pdwx f rJ mS olw@kd tppfaq;cHae&+y/D tESyd pf ufcH
ae&+yv D @kd yJ xifaerdawmhw,f” [kvnf;ajym.? “usaemfvnf; bmvkyv f @kd vky&f rSe;f rodwikd ;f vrf;awGay:rSm av#mufomG ;ae
cJ&h w,f”tylcsed f (104) 'D*&Dzm&if[u dk f &Sad eaom vrf;ray: av#mufomG ;aeaomol@tm; vltrsm;u b,fov l /J b,f
uvmovJ ponfjzifh ar;cJh=u+yD; wa,mufurl pDtkdifatuvm;[kar;a=umif;vnf; ajymonf? “usaemfhyHkpHu
rouFmp&mjzpfaewJh yHyk ”J [kvnf; qufvufajym=um;cJo h nf?uHaumif;axmufrpGmjzifh ppfaq;a&; t&Sm&Srd sm;onf ol.
rdwaf qGrsm;tm; pDteJ t f eJ of wif;XmerS jzpfa=umif;udv k nf;aumif;/ol(a&;Am;pf)ESihf twlwuG xGuv f molrsm;jzpfa=umif;
udv k nf;aumif; rodc=hJ uay?
&Gmw&Gmt0if ppfaq;a&;*dwo f @kd a&mufaomtcg a&;Am;pfonf um;aemufcef;wGif apmifjzift h yk I
f yke;f uG,af ecJh
&onf?olw@kd u ppfaq;olrsm;tm; &Gmom;rsm;tm; wcsuaf vmuf jyef=unf±h akH v;yg[k ajymcJ=h u&onf?olw@kd tyk pf o k nf
aemufvn S hf jyefc=hJ u+y;D aemuf vrf;r}u;D rsm;udak &SmifI awmvrf;rS c&D;quf&ef qH;k jzwfvu dk =f uonf? vrf;ckvyfwiG f pum;
ajympuf udik x f m;olt&m&Sw d OD;u olw@kd tm; ppfaq;p&m&Sad oma=umifh vSnjhf yef=u&ef ajymjcif;cH&pOfwiG f tvGet f rif;
xdwv f ef@ cJ&h a=umif;udv k nf; qufvuf ajymjycJo h nf? awmxJawmifxrJ jS zwfI vrf;av#mufaepOftwGi;f jzpfay:vmonfh
ol. ta=umufw&m;ESiyhf wfoufIv f nf;“yxrqH;k t}urd t f aeeJ@ usaemfawG;rdwmu- usaemfw@kd [m awmifreS ;f ajrmuf
rSe;f rod&wJh awm}u;D rsurf nf;xJrmS a&mufae=uw,f qdw k m&,f/ b,fol wa,mufrv S nf; usaemfw@kd b,frmS &Sad evnf;
qdw k mrodwm&,f/ olw@dk [m usaemfw@dk ukd tcsed rf a&G;ypfowf+yD; jrpfxyJ pfcs tpazsmuf+yD;awmh rawmfwq aoqH;k oGm;
w,fv@kd ajymvdu k v f @kd &aew,fqw kd m&,f”wae&mwGif ol.ywfpyf @kd wt f m; ppfaq;pOf olu aemufq;kH emrnfukd vufjzifzh d
tkyx f m;+yD; jyocJjh cif;jzifh vGwaf jrmufatmif }udK;pm;Edik cf o hJ nf[q k o kd nf?

(cgumbd&k mpD 0ufbq


f 'kd rf )S

26
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008

a½SUa&; (117)
vlvwfwef;pm; ½Syd gw,fwYJ q&m/
Nird ;f / / aMomf arQmv f ifcY su?f arQmv f ifcY su?f Nird ;f / /tr,f tJ'gb,fou l ajymwmvJAs/
arQmfvifYEdkifzdkYudkyJ arQmfvifYae&ygvm;uG,f? ode;f / / ajymolu w½kwt f pd;k &t&m½Sw d
odef;/ / tr,fr,fa[Yv?l rBu;D ri,feYJ yg; OD;qdyk AJ s? b,fou Yl kd ajymwmvJqakd wmY Yahoo tif
pyfubmawG½w G af ewmvJ?&nf;pm;pma&;aewmvm;/ wmeuf0ufqu kd f wnfaxmifow l OD;udak jymwmwJAY sm?
Nidrf;/ /oGm;prf;ygudo k ed ;f &m? 'DrmS arQmv f ifY t'gudktar&duefowif;pmq&mwa,mufujyefNyD;
csufeJY&efjzpfaewmyg/ azgufonfcswmyg/
odef;/ / Asm? arQmv f ifcY suef &YJ efjzpfaew,f? Nird ;f / / tr,f w½kww f a,mufu arQmf
[kwpf ? jzpf&avudNk ird ;f &,f? arQmv f ifcY suq f w kd m &ef vifYcsufpum;awG bmawGawmif ajymEdkifaeNyDaygY?
jzpf&wmr[kwfbl;q&m&JU?olvmcsifatmif acsmYac: EdYk aeygOD;? vlvwfwef;pm;qdw k mudk tck bmeJw Y ikd ;f
&wmAs? acsmYac:&wm/ aeMuvdw Yk ek ;f ? usaemfwYkd odcYJ zl;wmawmY ydik q f ikd rf eI YJ
Nidrf;/ / awmfygAsm? acsmY ac:aewm b,f wdkif;wm wmyJAsm? ukefvkyfypönf;rsm;rsm;ydkifol[m
avmufMumNyv D ?J ESpf ESpq f ,favmufawmif ½Sad wmY t&if;½Si?f toift Y wifyY ikd q f ikd o f u l awmY vlvwfwef;
r,f?t&dyfta,mifav;awmifjyaz:r&ao;bl;?tJ'g pm;?'Dvkd r[kwv f m;?tJ tJ ynmwwfvjJ zpfao;w,f
aMumifY arQmv f ifY Edik pf rG ;f av;½Szd u Ykd ykd J arQmv f ifaY e&wm aygY/
aygYAsm/ ode;f / / [kwyf gY?'gayr,fY tckawmYvv l wf
ode;f / / tif; udNk ird ;f ajymrSyJ ud, k u Yf , kd u
f o kd wef;pm;qdo k [m ½kyyf pön;f ydik q f ikd rf oI rYkd [kw0f ifaiGaygY
em;p&mav;rSe;f odawmYw,f? bmwJ-Y arQmv f ifEY ikd pf rG ;f Asm?tJ'gawG&JUtajctae r[kwfjyefbl;wJYAs/
½Szd u
Ykd ykd J arQmv f ifaY e&wJY b0wJ?Y aumif;vSaygYAsm? 'Dvkd Nird ;f / / 'gjzifY bm&JUtajctaevJ/
qdak wmY usaemfw[ Ykd m vlvwfwef;pm;awG rjzpfMu ode;f / / vlvwfwef;pm;qdw k m pdw&f UJ tajc
ao;bl;qdw k YJ oabmaygYAsm/ taew&yfygwJY udkNidrf;a&/
Nird ;f / /[m bmqdik v f v Ykd AJ s?arQmv f ifcY surf YJ Nird ;f / / Asm pdw&f UJ tajctae..½Si;f prf;yg
wmeJY vlvwfwef;pm; rjzpfwmeJ?Y q&mY[m Munfv Y J OD;Asm/
vkyfprf;ygOD;/ odef;/ / 'DvdkwJY q&m&JU? vlvwfwef;pm;udk
ode;f / /aMomf tqdak v;wck oGm;owd&rd aemufwrsKd ; ajymr,fq&kd if- qif;&JwiG ;f uae vGwf
vdkYAsm/ ajrmuf&mvrf; ud, k rYf mS ½Sw
d ,fvYkd ,HMk unfoal wG? 0if
Nird ;f / / bmtqdrk sm;ygvdr/Yf aiGenf;wJY tqifu Y ae b0tqift Y wef; jrifjY rifaY e
ode;f / / arQmv f ifcY su½f w dS vYJ al wG½w dS aYJ e&m Edik v
f rd rYf ,fvYkd ,HMk unfoal wG? ud, k o Yf m;orD;awG t
rSm vlvwfwef;pm;½Sdw,fwJYAs/ wGuf ydak umif;wJY tem*wf½w dS ,fvYkd ,HMk unfoal wG?
Nird ;f / / b,fEY , S f b,fEY , S /f tJ'v D kd ,HMk unfoal wG[m vlvwfwef;pm;ygyJwAYJ sm/
ode;f / / arQmv f ifcY suef v YJ al wG½w dS t YJ &yfrmS Nird ;f / /[if ol[ Y mu vlvwfwef;pm;qdk
27
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
wm olpY w d x f rJ mS wif jzpfaewJo Y abmaygY/ Nird ;f / / tif; 'Dtwdik ;f qdk zGUH NzKd ;wd;k wufwYJ
ode;f / / [kwo f As? vlraI ½GUvsm;ajymif;vJ Edik if aH wGeYJ aemufaumufus use&f pfcMYJ uwJY qif;&JrJG
rIudk,HkMunf&if? udk,fYom;orD;awG[m udk,fYxuf aw zGwb f ;kd at Edik if aH wG&UJ Mum;rSm jcm;xm;wJrY sO;f u
aumif;rGew f YJ vlaerIb0udk &MuvdrrYf ,fvYkd ,HMk unf arQmfvifYjcif;yJaygYaemf/
&if 0ifaiGw&myJ&&? wpfaomif;yJ&& ud, k aYf cgif;xJ ode;f / / ,laomf&\aygY q&m/
rSm ud, k [ f m vlvwfwef;pm; jzpfEikd yf gowJAY sm/ Nird ;f / / tif;enf;ynmwd;k wufvmvdYk urÇm
Nird ;f / / acgif;xJrmS wif vlvwfwef;pm;jzpf Bu;D jym;vmaeNyaD jymMu&wJY 'DaeYumvBu;D rSm w½kw?f
wmawmY bmvkyfzdkYvJ udkodef;&,f? pdwful;,Ofwm tdE´d,eJY t&ifqdkAD,uftifydkif,mxJuEdkifiHawG[m
oufoufy[ J m? r[kwrf v S aJG &m 'g[m t&if;½Siv f uf olwYkd jynfwiG ;f jyóemawGeYJ vH;k 0pif;vH;k acsmBu;D r
opfawGu qif;&Jom;awGukd ysm;&nfeYJ 0rf;cswYJ o [kwaf yr,fY arQmv f ifcY su½f o dS al wG aexdik &f mt&yfawG
abm? acG;0rf;omatmif avvnfjywJY oabmyJ awmYjzpfvmMuw,f? 'gayr,fY wbufrmS vJ tmz&d
jzpf&r,f/ uEdik if aH wG? w½kw?f tdE, d´ ?vufwiftar&duwd&Yk UJ aus;
ode;f / / [kwcf siv f J [kwrf mS yJ? 'gayr,fY vufa'oawG? usaemfwYkd jrefrmjynfvkd wjcm;urÇmY
usaemfY taeeJaY wmYjzifY acgif;xJrmS awmifvv l wfwef; acsmif*avmif arSmif&yd x f u J Edik if aH wGuawmY arQmf
pm; jzpfzYkd rvG,yf gbl;Asm? pdwu f ;l ,OfMunfv Y aYkd wmif vifzY Ykd rarQmv f ifEY ikd o f rl sm; aexdik &f m t&yfawG jzpfae
r&ygbl;/ Muw,f?rarQmv f ifEY ikd Mf uwm[m bmaMumifrY sm;vJAsm/
Nird ;f / / bmjzpfvw Ykd ek ;f ?pdwu f ;l ,OfwmyJAsm? ode;f / / a,bk,s tm;jzifaY wmY taMumif;
tcGefaqmif&wmrSwfvdkY/ ESp&f yf½w dS ,fqMkd uwmyJAs? w&yfu a&m*EÅ&uyf qdu k f
ode;f / / udNk ird ;f ES,?f pdwu f ;l ,Ofw,fqakd y vd?Yk attdik 'f t D ufpv f ?kd iSuzf sm;vdak &m*gawGEydS pf ufveG ;f
r,fY vufawGUeJu Y if;Ny;D ,OfvrYkd S r&bJ? b0udpu ö ;kd As? vdjYk zpf&wm? aemuftaMumif; w&yfuawmY tpd;k &
'DawmY vufawGUb0ay:rSm tajccHNy;D a½SUudpk w d u f ;l awGaMumifjY zpfMu&wmyg wJ?Y b,fvt kd pd;k &rsKd ;awGvJ
Munfv Y u kd af wmY.. udNk ird ;f a&/ qdkwmawmY ajymaezdkYvdkr,f rxifygbl;Asm/
Nird ;f / / Asma&/ Nird ;f / / tif;aygYav? jynfou l kd arQmv f ifY
ode;f / / qif;&JwiG ;f uae vGwaf jrmuf&m csuf ray;Edik w f YJ tpd;k &rsKd ;awGyJ jzpfrmS aygY? 'gaywJY
vrf; ud, k rYf mS ½Sw d ,fvYkd usaemf r,Hb k ;l As?? 'Dyt kH wdik ;f udNk ird ;f &JU? vlxak wGrmS om arQmv f ifcY surf ½SEd ikd w
f m? tJ
omqd&k if b0 tqift Y wef; jrifjY rifaY e&vdrrYf ,fvv Ykd J 'Dvkd tpd;k & tzGUJ 0ifawG?olweYkd YJ eD;pyfoal wGrmS awmY
r,Hbk ;l ? ud, k w f ifru jrefrmY vlrb I 0Bu;D w&yfv;kH a½GU taumif;pm; arQmv f ifcY suaf wG? tyspH m;arQmv f ifcY suf
vsm; ajymif;vJomG ;rSmyJvv Ykd .J .a0;ao;Asm..r,Hb k ;l ? awG ½SdEdkifMurSmyJaemf/
a[m ud, k o Yf m;orD;awG[mjzifY ud, k xYf ufaumif;wJt Y ode;f / / cufvu kd af v udNk ird ;f &,f? tJ'aD e
em*wf ½SMd uw,f?ud, k x Yf ufaumif;wJY vlaerIb0&Mu &mrSm vrf;ay:u vlawGurS olwx Ykd uf pm&if awmfyg
rSmyJ&,fvYkd ,HMk unfzq Ykd w kd ma0;vdYk olwt Ykd wGuf tao vdrOYf ;D r,f? olwrYkd mS a½SU bmjzpfr,fqw kd YJ tem*wf
awmif rajzmifyY gbl;Asm?'DawmY 'gawGu, kd MkH unfEikd w f YJ arQmv f ifcY suf uif;rJMY uvGe;f vdYk ae&mav;wck &wke;f
tajctaexJrmS ½So d jl zpfrS vlvwfwef;pm;qd&k if us £ajEr´ aqmifEikd af tmifut kd wif;t"r®r½Surf aMumuf
aemfb,fvv kd yk Nf y;D vlvwfwef;pm;jzpfEikd yf gYrvJ?acgif; pm;Mu0g;Mu awmif;Mu&rf;Mu cd;k Mu0SuMf uawmY wm
xJrmS awmif rjzpfEikd yf gbl;Asm? apmapmu udNk ird ;f ajym aygYAsm? tJ - tJ'aD rQmv f ifcY surf w YJ YJ rsuEf mS awGujkd rifz;l
ovdk arQmv f ifY Edik pf rG ;f av; ½Szd u Ykd ykd J arQmv f ifaY e&wJt Y csi&f ifjzifY tckjrefrmausmf urÇmausmf awmf0ifvuf
ajctaerSmjzifY pdwu f ;l udk r,OfEikd yf gbl;Asm? 'DawmY xyfr*FvmyGBJ u;D udo k m ½Ipm;MunfyY gawmY udNk ird ;f a&/
'g[m t&if;½Siv f ufopfawG&UJ uvdrÓ f Pf qd&k ifvJ
tJ'Ó D Pf[m jrefrmjynfrmS awmY ratmifjrifb;l Asm/
28
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008

&J&ifhatmif (e,l;a'vD)
(1)

x,fopftrsK;d rsK;d / a'pD-ndKarSmif EGm;w&SO;f &JŒ rsK;d qufawGe‹J qDq}kH uD;vdk &moDpuf0ef;[m wtdtad &GŒ
vsm;aeayr,fh rajymif;vJwJht&mawGvnf; &Sdygw,f? tJ'DxJrSmrS qkd;wlaumif;buf aygif;zufcJh=uwJh oli,f
csif;awGudk arhr&woo pJGvef;usef&pfcJh&wJh tjzpfvnf; yg0ifygw,f?

usaemfw‹kd a'orSm c&pf,mefe‹J Ak'b


< mom0ifawG (u&if/ ArmvlrsK;d awG) ae=uygw,f? ESp&f n S vf rsm; teD;uyfae
vm=uvd‹k taoG;wl tom;wl nDaemif&if;awGvdk &Scd whJ myg? bmoma&; yJv G rf;awGq&dk if ESpOf ;D ESpzf uf a&maESm
aysmf0ifcJh=uwmyJ jzpfygw,f?

c&pfawmfarG;zGm;&m v&moDq&kd if t&Sn}f uD; apmpd;k =unfe‹J apmxl;av; OD;aqmifwhJ ESp&f mG aygi;f u vli,fwodu
k f
[m reufapmapm x/ vlp=k ueJ‹ [krd mS 'Dbuf &GmawGqD vSnv hf nf+yD; c&pfawmf arG;zGm;a=umif; owif;aumif;
vdu
k yf g;=uygw,f? usaemfw‹kd &mG u vli,fawGvnf; raeomygb;l ? Ak'b < mom ae‹x;l ae‹jrwfawG a&muf&ifvnf;
olwdk‹udk c&D;OD;óudðy&wm aysmfrSaysmfygyJ?

tckvnf; olw‹kd ukd tdyrf ufxrJ mS xnfrh ufaewke;f yg? b,fawmhrS aysmufu,
G rf oGm;Ekid w
f hJ twdwx
f u
J t&dyf
awGyg? tJ'Dt&dyfawG[m xyfcsyfruGm vdkufaetHk;rSmyg?

(2)

“Sweet December”/ “ Sweet December”

vlu tdy, f mxJ auG;aeayr,fh pl;&Svw S hJ olw‹kd toHawGukd rsuv f ;kH pHrk w
dS &f if; vdu
k rf w
S af ewmyg? pdwu
f
olw‹kd e‹J twl vdu
k af jy;ygw,f? taemufwa=umu t&D;ausm/h OD;ombef;/ a':zGm;ar/ udak tmif&if/ rdacG;/ atmifbk
- wajz;ajz;eJ‹ tdrb f ufukd uyfvmyg+yD? 'Dtcsed q
f kd aqmif;0wfrH_ ESi;f Ek&nfw‹kd vnf; vGijhf y,fz‹kd wmplaea&mayg?h
'DZifbmv 1 &ufae‹ a&mufjyef+yD?
29
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
toHawG taemufvrf;=um;ta&muf tdyf,mxzdk‹ Merlin, HRDB vmygw,f? ADRA vdk c&pf,mef
jyif v d k u f y gw,f ? ol w d k ‹ eJ ‹ twl ta&S Œ buf & G m txd tef*st
D t
kd zJ‹G awGvnf; vmzl;ygw,f? Merlin uawmh
vku d of mG ;r,f? +yD;&if bk&m;&Scd ;kd ausmif;&Sw d hJ olw‹kd &mG udk a&uefawGxJu qm;a&awGukd pkyfxkwfay;aeygw,f?
vdu k rf ,f? tJ'rD mS 0wfðyyJ/G aus;Zl;awmf cs;D rGr;f yJ+G yD;&if bk&m;ausmif;av;awG jyefaqmufay;zd‹k ulnv D LS 'ge;f r_
qefðywfaomuf=ur,f? a=omf æ aysmv f u dk w
f jhJ zpfjcif;? awG&adS eayr,f/h Ak'b < mombke;f }uD;ausmif;ujyefaqmuf
'gu ESppf Of ðyaeus tvkyw f ck? awG;=unf&h if; vlrmS tl zd‹k vrf;rjrifao;ygb;l ?vlaetdraf jcawGuawmh "edawG
jrL;vmygw,f? toHawGu yku d s,v f mav/ 0rf;omvH;k ckw+f yD; jzpfovdk wJw;kd ae&ygao;w,f?
qd‹k av jzpfaewm? a&vkyfief;eJ‹v,fvkyfief;udkwlnDr#wvkyfudkifaewJh ae
0kef;ueJ txrSmawmh tdyfrufeJ‹ vuf&Sdtajctae &mav;awGyg? v,f{u 700 avmufxu J xuf0uf
tyH}k uD;uGmaerSe;f bGm;ueJ awG‹&ygw,f? yJah xmifawG avmufukd pdu k yf sK;d zd‹k jyifqifae=uygw,f? wcsKŒd rsK;d pyg;
eJ‹vmwJh ay;urf;vSL'ge;f ol apwem&Siaf wG a&mufvm &ovd/k vufweG ;f v,fxeG pf ufuawmh 3-4 vH;k yJ &yg
vd‹k &GmxJu uav;awG aAGaqmfO;D atmf[pf+yD; ajy;v$m; ao;w,f? rsK;d pyg;/ vkyt f m;/ ajr=oZm/ u|EJ mG ;wd&p>mefe‹J
aeoHawGyJ jzpfygw,f? tulypPn;f / a&/ &moDOwk r#waumif;rGerf S tppt&m
av;vHaewJh acgi;f ukd tomt,m r’xl&if; xvdu k yf g &m ar#mv f ifv
h ‹kd &wmyg? 'gayrJh tckuawmh rpcifu
w,f? trSeu f apmpd;k =unfe‹J apmxl;av;wd‹k r&Sad wmh wnf;u tcuftcJu óud&adS eyg+yD?
ygb;l ? olw‹kd vnf; rkew f idk ;f av/ 'Dvid_ ;f a&eJ‹twl arsmyg xkdif;/ w±kwfeJ‹ wjcm;EkdifiHawGu vufwGef;xGefpuf
aoqH;k cJ=h uyg+yD? tckuav;awGu usaemfw‹kd tm;vH;k &JŒ 5000 avmuf ay;vSLcJah yr,fh avmifpmqD*gvH woef;
rsKd;qufawGygyJ? avmuf vdt k yfaew,fv‹kd befaumuftajcpdu k f ukv
aoqH;k aysmuf&o S l vlO;D a& 2 '\r 4 oef;rSm uav; (tm&Sypdzdwf)pD;yGm;a&;eJ‹vlr_a&;aumfr&SiU f NESCAP
aygi;f woef;avmuf yg0ifw,fv‹kd ukvor*~ uav; t}uD;tuJ Noeleen Heyzer u +yD;cJw h hJ vv,frmS
oli,frsm; ta&;ay: &efyHkaiGtzJG‹ (UNICEF) u ajymcJhygw,f?
qkdygw,f? uav;awGeJ‹ trsKd;orD;awG aoqHk;wm jrefrmEkid if H ig;vkyif ef;tzJ‹G csKyfOuUÏ OD;aX;jrifu h a&vkyf
rsm;ygw,f? t&ifu 'D&mG rSm 300 avmuf &Scd w hJ myg? ief;jyefvnfxal xmifz‹kd {&m0wDwidk ;f xJu avab;'%f
tckawmh 100avmufyJ useyf gw,f?uav;awGuawmh oifch whJ hJ òrd‹e,fawGukd pufavStpD;a& 9000 eJ‹ ig;zrf;
15 a,mufavmufyJ &Sad wmhw,f? ckct H m;enf;wJh [dk ydu
k rf sK;d pHk 4 aomif;eD;yg; ay;yk‹d omG ;r,fv‹kd ZGev f 7 &uf
buf&mG qd&k if vl 1000 avmufrmS 200 avmufyJ usef ae‹u ajymqdck ahJ yr,fh awmfawmfe‹J a&mufrvmEkid af o;
ygw,f? uav;uawmh 30 avmufygyJ? &GmawGrSm ygbl;?
use&f pfoal wG odyu f kd enf;oGm;vd‹k ESp&f mG w h &Gm aygi;f ae
wm/ aqGrsK;d om;csi;f awG pkaewm/ rdbrJu h av;awGukd (3)
eD;pyfolawGu apmifha&Smufwm jzpfygw,f? uav;awGtwGuf ynma&;u a0vma0;ygao;w,f?
rkefwkdif;t+yD; ESpfvavmuft=umrSm uav;awG[m ausmif;pmtkyftwGuf vyGwWmrSm oGm;awmif; aeyg
ZvHck u G af ,mufawGuikd +f yD; pm;aomufz, G af wGukd pnf; w,f? ukvor*~ vlom;csif;pmemr_qkdif&myl;aygif;nd‡
urf;wus wef;pD&if; awmif;&rf;wwfvmyg+yD? 'DxrJ mS E_dif;a&;&Hk; (UNOCHA)uawmh jrefrmjynf&JŒrkefwdkif;
usaemfo h m;av; zd;k omatmif rygawmhygb;l ? olvnf; '%fc&H wJh a'oawGrmS rlvwef;ausmif; 2400 ausmf
trsm;pkenf;wl a&v_dif;xJ ygoGm;cJhyg+yD? ysufpD;cJh+yDvdk‹ ajymygw,f? ausmif;awG ysufpD;cJhwJh t
aq;0g;/ qef/ yJ/ aomufa&oef‹yu kd /f jcifaxmif/ apmife‹J wGuf uav;aygi;f 3 ode;f 6 aomif;ausmf ynma&;xd
uav;awGtwGuf t±kyaf v;awGa0ay;ygw,f?wu,f cdkufr,fvdk‹ tJ'DXme&JŒtpD&ifcHpmu qdkygw,f?
awmh ZGefv tapmydkif;uwnf;u tvSL&SifawG[m em*pf rkew f ikd ;f '%fc&H wJh a'oawGrmS ynmoif=um;Ekid f
'Dbuf&GmawGqD a&mufrvm jzpfcJhygbl;? wJh uav;aygi;f 1 ' \r 1 oef; &Sad yr,f/h ausmif;
30
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
4000 ausmf ysupf ;D +yD;/ q&m/ q&mraygi;f tenf;qH;k vG,u f cl whJ mawmh r[kwyf gb;l ?
100 ausmf aoqH;k cJ&h w,fv‹kd UNICEF uawmh ajym ZGevf yxrywfrmS em*pfrek w f idk ;f a=umifh rdbrJjh zpfomG ;
ygw,f?etz ppftpdk;&uvnf; rkefwdkif;oifha'oawG wJh uav;awGeJ‹ rdbeJ‹uJGuGmae=uwJh uav;awGudk
rSm ausmif;awG ysupf ;D =uvd‹k xdcu kd ef pfem&ol ausmif; vwfwavm tajctaerSm b,fo‹l urkd S arG;pm;cGirhf ðy
om;vli,f 1 '\r 1 oef;&Sw d ,fv‹kd qdyk gw,f? bl;vd‹k vlr0_ efxrf; OD;pD;Xme 'kw, d n$e=f um;a&;rSL;csKyf
&efukefeJ‹ {&m0wDwdkif;rSm tajccHynmausmif;aygif; OD;atmifxGef;ckdifu ajymcJhygw,f?
4106 ausmif ; &S d w J h t euf vH k ; 0 ysuf p D ; oG m ;wJ h arG;pm;cGirhf ðywm[m uav;awGukd vluek u f ;l jcif;uae
ausmif ; u 1255 &S d y gw,f ? 804 ausmif ; uawmh umuG,zf ‹kd / ESyd pf ufnO‡ ;f yef;r_ t"rR apckid ;f r_uae um
qdk;qdk;&Gm;&Gm; ysufpD;aewmyg? ausmif;aygif; 1996 uG,zf ‹kd twGuf jzpfw,fv‹kd olu ajymygw,f? vluek f
ausmif;uawmh trd;k awG ysuaf eygw,f? jrefrmEdik if rH mS ul;r_ajrmuf&if axmif'%f 10 ESpu f ae woufwu|e;f
ZGev f 2 &ufae‹up+yD; ausmif;zGi&hf moD a&mufcahJ yr,fh txd usc&H Ekid w f ,fv‹kd vnf; qdyk gw,f?'gayrJh 'D t&if
'Da'oawGrSm ysufpD;oGm;wJh ausmif;trsm;pkuawmh uwnf;u uav;wcsKŒd [m&efuek ef ‹J e,fa'oawGbuf
'Duae@txd jyefrjyifEikd af o;ygb;l ? wEdik if v H ;kH ausmif; ygomG ;=uyg+yD? awmif;&rf;ae=uovd/k pm;aomufqidk ef ‹J
tyf&ufukd arv25 &ufae@rmS pwifowfrw S cf yhJ gw,f? vBu&f nfqidk rf mS cdik ;f apcHae&w,fv‹kd =um;&ygw,f? 'D
ausmif;om;rdbawG[m rdom;pk pm;0wfaea&;twGuf uav;awGeJ‹a'owGif;u vl}uD;vli,fwkdif;[m rao
r,fr,f&& tvkyfr&Sdao;vdk‹ uav;awGausmif;wuf csmra&&mwJh b0xJa&mufaew,fv‹kd ulnaD pmifah &Smuf
zdk‹udpP rawG;EkdifatmifygyJ? ausmif;om;i,fawG[m ol wa,mufu rSwfcsufcsygw,f?
ausmif;wufz‹kd xuf pm;0wfaea&; tcuftcJawG/ rkef
wkid ;f wdu
k /f rdom;pk aqGrsK;d om;csi;f awG ±kww f &uf ao (4)
qH;k ukev f ‹kd pdwyf ikd ;f qdik &f m xdcukd rf a_ wG &Syd gw,f? twdw&f ŒJ t&dy[ f m cJcG gG v‹kd r&bJ avab;oifh 'kuo Q nf
ynma&;vnf; rjywf/ylyifaomuudv k nf;jzwfawmuf wkid ;f qD xyfcsyrf uGm vdu k yf gaerSmyg? arhaysmufEidk pf rG ;f
xm;Ekdifzdk‹ ausmif;awG zGifhEkdif&ifawmif oD;jcm;oif±dk; &Srd mS r[kwyf gb;l ? taumif;tqd;k rSeo f r#[m olw‹kd t
n$e;f wef;/ uav;awG&ŒJ pdw"f mwfa&;&mudk odem;vnf wl 'GefwJG yg&SdaerSmyg? uav;awG a0zefydkif;jcm;EkdifwJh
+yD; oif=um;ay;Ekid af tmif q&mq&mrawGtwGuf &nf t&G,fa&mufwJhtcg jyif;&Scg;oD;wJh twdwfa=umifh
&G,fcsuf&Sd&Sdoifwef;ay;/ yHhykd;&r,fhtydkif;uawmh b,f b0[m quf+yD; npfErG ;f raeatmif 'Duae‹ vl}uD;awG
qDb,f0,freS ;f rodao;ygb;l vd‹k u|r;f usio f al wGuqdk rSmyJ wm0ef&w dS myg? usaemfw‹kd tm;vH;k [m twdwaf &
ygw,f? pD;a=umif;eJ‹ vdu k yf gvmolawGom jzpfygw,f? twdwf
ausmif;awG zGizhf ‹kd tqifoifrh jzpfao;vd‹k {&m0wDwidk ;f u t&dyaf wG[m c&D;oGm;aewmyg? wu,fu h kd c&D;oGm;
xJu avab;oifh iykawm/ usKdufvwf/ bkduav;/ t&dyfawGyJ jzpfygawmhw,f?
vyGwWm/ zsmyHk/ a';'&J/ armfvòrdifu|ef; 7 òrd‹e,fxJu
tajccHynmausmif; zGirhf ,f&h ufukd wv a±$Œvdu k wf ,f (aqmif;yg;twGuf a'owGi;f u tcsut f vufwcsKŒd udk
vdk‹ {&m0wDwdkif; ynma&;±Hk;u arvukefuwnf;u r#a0ay;wJh avab;u,fq,fa&; apwem&SifwOD;udk
xkwfjyefxm;ayr,fh tckxd a&&mwJh tvm;tvm aus;Zl;wifygw,f? oGm;vm ulnDolawG taESmifht
&Sdraeygbl;? ,Sufrjzpf&atmif &GmtrnfawG csefvSyfxm;&ovdk/
eD;pyf&m òrd‹e,fawGukd oGm;a&mufcv kd &H_ wJh avab;'kuQ emrnfawG ajymif;vJazmfjy&wJhtwGuf awmif;yeftyf
onfawGxrJ mS uav;awG trsm;tjym; yg0ifcyhJ gw,f? ygw,f?)
wcsKŒd uav;awGukd ac:xkwo f mG ;olawGvnf; &Sw d ,fv‹kd
avab;'kuQonfawGukd u,fq,f apmifha&Smufaeol
awGu ajymygw,f? 'Djzpf&yfawGudk apmif=h unfw h m;jrpfz‹kd
31
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008

rif;xufr;kd
(GHRE)
=urf;wrf;wJb
h 0xJu tawG;&kid ;f rsm;a=umifh ajym&rvm;? =urRmrkew
f idk ;f '%fa=umifh
vSKd if;xefcw hJ ,fv@dk qd&k rvm; ,k;d r,fz@JG v@dk ukerf mS r[kwyf gb;l ? vl@avmuxJukd rsuf
&nfvrf;cif;+yD; 0ifvm+yD qku d wnf;u rajymyavmufwhJ tqifajyr_ tenf;i,fuvGJ
vkd@ b0 wav#mufvHk;rSm ca&mif;awmxJudk wkd;0ifjzwfoef;cJh&wmu rsm;ygw,f?
tqifrajyr_awG[m b0&J@xm0& tazmfreG yf g/ pdwzf pd ;D r_awGa=umifh toufi,fi,fe@J
EkysKd wJh t&G,f ykid q f idk rf u
_ kd pGe@f vw $ cf &hJ w,f?
EHck sm pkwjf ywfwhJ b0rSm avmu"Hukd tH}udwf &ifqidk v f @dk }uHKawG@c&hJ wJh cg;oD;
r_&v'fawGukd ae@pOfp m;ae=uwJh xrif;=urf;cJe@J iyd&nfu oufao cHw,f? wcgw&H
qefjyKwfe@J xrif;&nfu a0'emajzaq;awG? xrif;wvkyf a&wr_wf pm;aomuf&zk@d t
a&;udk rsuu f ef;wa,mufvkd av#mufvrS ;f aecsed rf mS bJ Edik if aH &;ajymifvrJ e_ @J widk ;f jynf
pD;yGm;a&; c|w+f cHKusra_ =umifh aeq,fpif;atmufu avmif+rdK‡ ufcH b0[m t&Siv f wf
vwf i&Jtkd;xJ usoGm;ovkd tvl;vl;tvJvJ cHpm;cJh&jyefw,f?
usKyfe@J xyfwyl gb/J tajccH atmufajc vlwef;pm;awG&@J b0aygi;f ajrmufrsm;
pGm[m vl&,fv@dk jzpfvmuwnf;u vl@l *% k o f ud mQ eJ@nn D w
$ w f hJ &S+d yD;om; tcGit hf a&;
awG qHk;&_H;cJh=u&w,f? aeavmif c H ES v H k ; om;awG & J @ b0[m prf ; a&at;wmeJ @
yef ; awG a r$ ; wmud k cH p m;cG i f h r &ovd k / avajyvmwmeJ @ vomwmud k v nf ;
r&if ; ES D ; cJ h = uygbl ; ? Owk a jymif ; vJ j cif ; &oawG e J @ tcsd e f & J @ qnf ; qmcif ; vS v S
av;awGudk ai;=unfhcHpm;zkd@rajymeJ@pdwful;,Of awG;vkd@r&atmif b0'%fcwf
cJ h w ,f ? tyrf ; ajztem;,l w ,f qk d w muvnf ; usKyf w d k @ rouf q k d i f ovk d y J cG J
jcm;jcif ; / uG J j ym;jcif ; &J @ urB m wzuf u d k a&muf a eav&J @ ?
qif;&J rGaJ wr_[m usKyfw@dk &@J zmG ;bufawmfq&kd ifvnf; rrSm;ygb;l ? reuf/ ae@/
n tcsed ef @J tr# }udK;pm; vkyu f ikd =f uayrJh vkyt f m;eJ@ rr#wwJh vkyt f m;c 0ifaiGav;[m
ukefaps;E_ef;}uD;jr‡ifhr_ t&Sdeft0gatmufrSm t+rJwrf; odrfi,faecJh&w,f? rdom;pk
pm;0wfaea&; rajymeJ@&mS azGol wOD;twGuaf wmifrS avmufizS @dk tEdik Ef idk ?f vlawGajym
ajymae=uwJh touf&iS af eEdik cf iG w hf @dk vlrb _ 0zlvckH iG w
hf @kd ypPn;f OpPmykid q f idk Ef ikd cf iG w
hf @kd qdwk m
u usKyfwdk@vkd vlwef;pm;awGudkausmckdif;aeav&J@?'gayr,fhusKyfwkd@rSm ra&&mwJhar#mf
32
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
vifhcsuf wckawmh&Sdw,f? tJ'gu usKyfwdk@b0&J@=uuf awGuvnf; wm0efr/hJ useo f al wGuvnf; 0wW&m;ysuf
ajccwf ae@paJG v;awG ukeq f ;kH r,fh &ufuadk yg?h qk&d ifawmh r=umcif tJ't D rd af xmifp[ k m +ydKuGo J mG ;rSm
}uHKwkef; ajym&OD;r,f usKyfwkd@ jrefrmjynfrSm aojcmaeygw,f?Edik if w H Edik if rH mS vnf; 'Dvydk gb?J usKyfw@dk
Edik if aH &;t& tjrwfxw k w f hJ pum;vH;k toH;k wck&w dS ,f? wkdif;oljynfom;awG&J@vlr_b0 zlvHka&;eJ@tjcm; vkdtyf
bmwJh awmifolv,form;eJ@ tvkyform;awG[m csuaf wGukd jznfq h nf;ay;zk@d jynfov l x l ak wG&@J touf
wk d i f ; jynf & J @ tajccH v l w ef ; pm; ES p f & yf j zpf o wJ h ? td;k tdrf pnf;pdraf wGukd umuG,f apmifah &Smufay;zk@d tJ'D
t&rf;rSefwJh pum;vHk;yg? bmjzpfvkd@vJqdkawmh tJ'Dol Edik if &H @J tpk;d &rSm tjynft h 0 wm0ef &Syd gw,f?
awG[m wdik ;f jynf&@J tajc (atmufajc)rSm ae&+yD; t jrefrmjynf taetxm;uawmh 'Dvdk r[kwyf g
xufrmS aewJh a&ay:qD vlwef;pm;awGe@J tm%m ,pfr;l bl;? Edik if o H l Edik if o
H m;wkid ;f u trdajrtwGuf wm0efaus
w%Sm&l; tkyfcsKyfol vlwef;pm; tqifhqifh&J@ rw&m; yG e f a tmif xrf ; aqmif = uayr,f h tpd k ; &uawmh
vkyfor#cH/ zdESdyfr_ rSefor#udk acgif;iHkcH ae&vkd@ygbJ? jynfolawG tay:rSm tºuGif;rJh 0wW&m; ysufuGuf
tJ'Dvkd tajcrSm ae+yD; cHcHae&vkd@ tajccHvlwef; cJw
h ,f? jynfojl ynfom;awG&@J vlrb _ 0 rjynfph rkH a_ wGukd
pm;vkd@ qdkwmaygh? aus;vufae awmifolv,form; rsuu f , G jf yK+yD; xif&mpdik ;f vk@d vl@ t&kid ;f aumifawGjzpfae
awG[m v,fawm ,mawm uGif;jyifawGxJrSm aeyl =uygw,f/ 'gt h jyif jynfot l rsm; ydik q f idk cf iG &hf +dS yD; ajray:
rkd;&Gmra&Smif EGm;eJzuf+yD; &kef;uef vkyfudkif&if;Edkif ajratmufu &&Sw d hJ o,HZmw ypPn;f awGukd rw&m;
iHh0rf;pmudk jznfhwif; ae=uayr,fh olwkd@&J@tdrfu *kwaf oG;pky/f ud, k t hf xkyx f J ud, k xf nf/h trsm;jynfou l kd
pyg;usD e J @ 0rf ; pm yk w f a wG x J r S m awmh pyg;a[mif ; riSJ@yJ vlowfvufeuftm;udk;eJ@&ufpufr_awGukd &uf
avmif; qefa[mif;avmif;? 'DvkdyJ ukefxkwfvkyfr_ quf+yD; vky=f uao;w,f? 'gt h jyif olw@dk &@J raumif;wJh
pGr;f tm;jr‡iw hf ifz@dk e@J vlo;kH ukeyf pPn;f wk;d wufxw k v f yk f vky&f yfawGukd zH;k zdz@kd [efjyvkyZf mwfawGe@J jynfoal wGukd
r_twGuf puf&Hk/ tvkyf&HkawGrSm tvkyfvkyfae=uwJh vSnpf m;zk@d }udK;pm;? bk&m;wnf ausmif;aqmuf vrf;
tvkyo f rm;trsm;pkrmS vnf; r0a&pm 0efxrf;vpmukd azmuf wHwm;cif;/ wmrHawG qnfz@kd &if &_;d jy tcif;t
trS D j yKvk d @ 0wf p &mr&S d / aep&mewˆ d ? ol w d k @ rS m &S d w J h usif;awGeJ@ jrefrmjynf}uD; tzufzufu wkd;wufaeyg
tm;tif a wG / vH k ; vpk d u f x k w f r _ a wG / touf / ac|;/ +yDwhJ urBmudk (ppftpd;k & rD', D mawG&@J vufo;kH pum;eJ@
aoG ; awG paw;+yD ; wk d i f ; jynf u d k yl a Zmf c J h = uay,f h jyefajym&&if) rk;d vk;H jynfh rkom;awGo;kH vk@d vdrn f mvku d f
olwdk@wawG &ifqkdifae&wJh vlr_'kuQ t00eJ@ qif;&J wmuvnf; &GHp&mtwd? usefwmawG wkd;wufwm
=uyfwnf;r_ jy\emawG ajz&Sif;&mrSmawmh tpkd; usKyf rjrifbl;? t&G,f ra&mufao;wJh uav;OD;a&
&&J@ vpfvsL&_jcif; &o cg;cg;awGudkom &&SdcJhw,f? aoqHk;r_eJ@ qif;&Jom;OD;a& wkd;wufr_ ukefaps;E_ef;
odyyH` nm&Sif e,lwef &Sad eao;&if jrefrmppftpd;k & vkyf tqrwef wk;d wufra_ wGuakd wmh rsu0f g;xifxif awG@
cgrS igh ed,mr rSm;oGm;avjcif;&,fv@kd csK;H yGcJ siakd vrvm; jrifcJh&w,f? qifom;a&udk ,ifem;±GufeJ@zHk;? rif;om;
rod? ppftpkd;& tqufquf wdkif;jynfaumif;pm;a&; acgi;f jyKwfusv@kd acG; bDv;l &kyu f bGm;ueJay:? t&Suf
vkyu f u G af wGa=umifh us,af jymwJh v,fawmrSm &,f awmfuGJ trsufawmfpGJvkd@ toufav#mfa=u; ay;&rSm
armp&mawG qdwo f Ok ;f vk@d &ifarmp&mawG jynfEu S vf @dk a=umuf? pm;cGuf taysmuf &ku d yf aJG wG qifE&J$ wmvnf;
aewm =umcJhyg+yD? c%c%ygyJAsm?
tdrfaxmifpk wpkrSm om;orD;awG&J@ pm;0wf trsdK;rcspf rsKd;rppf/ qkd;n‡pfwJh vkyf&yfawGeJ@
aea&;/ use;f rma&;/ ynma&;eJ@ tjcm; vlra_ &; vkt d yf tdrw f iG ;f olc;kd jzpfaewJh tm%m&Sit f pd;k & vufatmuf
csuaf wGukd jznfq h nf; aqmif&u G af y;zk@d tdraf xmifO;D pD; u jrefrmjynf[m b,fo@l tm;ud;k eJ@ qif;&JwiG ;f eufae
jzpfwhJ rdbESpyf g;rSm t"du wm0ef&o dS vkd om;orD;awG ovJqw dk m pOf;pm;vk@d r&awmhb;l ?use;f rma&; raumif;
&J@ odwwfr_ yHyh ;dk r_/ wke@f jyef ulnrD a_ wG[mvnf; ta&; vk@d aq;&Hk roGm;aveJ@ aozk@d u 90 &mckid Ef e_ ;f used ;f ao
}uD;ygw,f?'gro S m aysm&f iG cf sr;f ajr@p&maumif;wJh rdom;
pk b0awGukd ydik q f ikd f Edik =f urSmyg? tJ'v D rdk [kwb f J rdb pmr#ufESm-17odk@
33
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008

trSww
f & “oD;av;oD; aq;a&mifpakH rmifErS ”
oD;av;oD;tzGJ@[m emrnf}uD;ayrJh usrwdk@vdk wkdif;wyg;rSm arG;zGm;}uD;jyif;vmolawGtwGufuawmh
vG,v f ,
G af v;eJ@b,fo=d urvJ// txl;ojzifh acwfvil ,fawGq&kd if ydq k ;kd w,f// jrefrmjynfwiG ;f ta&;udk bmrSo=d u
wmr[kwb f ;l / avhvm&rSe;f vnf; odcsirf o S =d urSmyg// 'gayrJh usrtwGuw f ck uHaumif;wmuawmh usrtaz&J@
aus;Zl;a=umifh oD;av;oD;qdw k hJ t+idro
hf biftzG@J }uD; ta=umif;udk odciG &hf ovk/d oD;av;oD; &J@ta=umif;udv k nf;
avhvmcGi&hf cJw h ,f// 'guvnf; odyrf =umao;ygb;l / usrtouf (25)jynfrh hJ 2008 ck ESpf tprSmyJ oD;av;oD;&J@
a&$0ga&mifjynfwGif;v_yf&Sm;r_udk etz&J@wkdif;jynfeJ@&[ef;&Sif/ jynfolvlxkrsm;udk OyuQmjyKykH/ t=urf;zufykH/ !‡Of;
yef;ESyd pf ufyeHk @J twl ukvo*~jrefrmEkid if t H xl;ud, k vf ,S f rpPwm*rfbm&D jrefrmEkid if u H kd oGm;cJw h hJ ta=umif;udjk yuf
vk;H xkwu f m oa&mfxm;wJph 'D t D acGukd tazu twif;=unfch idk ;f vd@k =unfch iG /hf odciG &hf cJw h ,f// tJ't D csed u
f wnf;u
usr “ oD ; av;oD ; tzG J @ [m jref r mh E k d i f i H a &;eJ @ ywf o uf + yD ; ppf t pk d ; &&J @ tjyKtrl r sm;ud k vk H ; vk H ; &_ w f c sum
wk d i f ; ol j ynf o m;rsm;buf u rm;rm;rwf r wf & yf w nf vsuf & S d w J h tEk y nmapwem&S i f ol & J a umif ; awG
ygvm;” qdk+yD; em;vnfvmcJhw,f//
'gayrJv h nf; t+idrzhf @JG [m t+idrzhf @JG yrJ [kwv f m;/olw@kd ujynfwiG ;f rSm usrwd@k ujynfyrSmqdak wmh awG@q=Hk uzd@k
bm ta=umif;rSr&Syd gb;l //+yD;awmh olw@kd tzG@J u emrnfvnf;}uD;w,f/ usrwd@k aexkid w f hJ xkid ;f Ekid if H awmawmifawG
xJukd vmrSmvnf; r[kwb f ;l vd@k wcsed w f nf;rSm awG;rdcw hJ ,f// usr&J@tawG;awGu oD;av;oD;t+idrt hf zG@J }uD;eJ@prd ;f
um;apcJw h ,f/ olw@kd tzG@J ukd tjcm;t+idrt hf zG@J awGvykd J atmufarh+yD; arharhavsmah vsmh xm;vku d af wmhw,f// 'Dvkd
tawG;rsK;d &Scd w hJ m usrwa,mufwnf; r[kwyf gb;l / usrwd@k vkd wkid ;f wyg;a&muf tajccH vlwef;pm;awGuvnf;
tck t cuf t cJ r sm;eJ @ 'D v d k t csd e f r S m om }uKH a wG @ ae&wmyg// od k @ aomf aemif w csd e f u s&if
jynf o l v l x k } uD ; w&yf v k H ; eJ @ twl oD ; av;oD ; armif E S r rsm;[mvnf ; tcuf t cJ r sm;ud k a usmf
jzwf E k d i f + yD ; vG w f v yf + yD ; vk H + cKH w J h tem*wf & J @ tusKd ; tjrwf u d k cH p m;=u&rS m yg//

34
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
'Dtwkid ;f yJ awG;=urSmyJ// awmifvma&muftm;ay;=uw,f//tJ'gawmif olw@kd u
aemufodyf r=umvkdufbl;/ oD;av;oD;tzGJ@ vkdif;qkdifu,f/'grSr[kwf vkdif;um;rsm;udk pD;vkH;jzwf pk
xkid ;f Ekid if t
H ygt0if tdref ;D csi;f Ekid if rH sm;udk oGm;a&muf+yD; iSm;=u+yD;vm=u&wmyg// wcsKd@usawmhudk,feJ@odwJh t
jrefrmEkdifiHom;rsm;&Sd&mt&yfrsm;rSm t+idrfhazsmfajzwif azmfawG tdrrf mS ntdyn f aevmwnf;ck+d yD; oD;av;oD;
qufaewJt h a=umif; owif;=um;cJ&h w,f// 'ge@J 'Dt+idrhf t+idrfhudk vma&muf tm;ay;cJh=uw,f//
tzG@J [m xkid ;f Ekid if b H efaumuf/ csi;f rkid /f rJaqmuf pwJh aemufwae@ naerSmawmh usroli,fcsi;f w
a'oawGrmS vma&muf azsmaf jzrnfo h wif;udk =um;jyef a,mufu olwdk@tzGJ@om;tm;vkH;udk naepm xrif;
awmhvnf; t&rf;awG@qHk tm;ay;csicf w hJ ,f// tajct au|;zd@k zdwaf c:cJw h ,f// usrvnf; tzdwf cH&awmh ol
aet& roGm;EkdifcJhbl;// usrwkd@bufukd a&mufvmvdrfh i,fcsif; tdrfoGm;w,f/ tJ'DrSm oD;av;oD; tzGJ@om;
r,fvdk@ ar#mfvifhcsufawmh rxm;cJhzl;ygbl;// bmjzpfvdk@ tm;vk;H eJ@vcl si;f awG@qcHk iG hf &cJw
h ,f//azmfjyp&mr&Sad tmif
vJqakd wmh olw@kd tzG@J u xkid ;f ukd a&mufvmvku d /f Ekid if H yDwjd zpfc&hJ ygw,f//ud, k uf ,dk w
f ikd u f vnf; tmvl;rD;zkwf
jcm;udk xGuo f mG ;vku d ef @J tcsed af wG ukeaf ewmyJ// odyf wwfawmh/ tqifajyoGm;wmyJ// yxrqkH; pum;ajym
r=umcif jrefrmjynfudk jyefoGm; =uawmhrSmygyJvdk@ u cGihf &oluawmh udkZD;oD; yg// y&d\wfrsm;udk t+rJ+yKH;
av;vdkyJ awG;aecJhrdw,f// aysmaf patmif zefw;D wwfwhJ udZk ;D oD;uawmh wrlx;l
tajctaeawG trsK;d rsK;d jzpfay:ajymif;vJaewJh jcm;ol jzpfygw,f// vlwdkif;u ukdZD;oD;udk cifrifpGJvef;
usrwdk@ avmu}uD;ta=umif;udk usr em;vnfovdk use&f pfc=hJ uw,f// 'DrmS use&f pfcw hJ hJ aumifrav;awGu
vdkeJ@wu,fwrf; usawmh usr em;rvnfao;ygbl;/ awmh udkZD;oD;rSudkZD;oD;jzpfaew,f/ tjcm;ta=umif;
avmuudyk aHk owGuv f @kd r&ovkd ud, k hf tajctae/ ol@ t&ma=umifv h @kd awmh rjzpfEidk /f 'gayrJh udZk ;D oD;&J@cifrifr/_
tajctaeawGudkvnf; ykHao ,lqvdk@ r&bl;qdkwm &if;ESD;r_eJ@twl azmfa±Gr_av;awGudk jrwfEkd;=uvkd@jzpfEkdif
em;vnf vmcJw h ,f// vlawGb0rSm rar#mv f ifw h mawGyJ w,fv@dk usr xif,q l w,f//
t"du jzpfvmwwfw,fqv kd nf; usrtwGuf odyu f kd wu,fwrf;usawmh rif;om;/ rif;orD;awGe@J
rSefvGef;ygw,f// pum;ajymcGihf &zd@k qw kd m tpDtpOfwus a&;qGpJ &mrvdk
usrodyfawG@csifwJh oD;av;oD; aq;a&mifpkH ygb;l //ody+f yD; }uD;us,cf rf;em;wJh yGpJ ifay:udv k nf;wwf
t+idrfhtzGJ@[m usrwdk@ xkdif;EkdifiHawmifydkif; zefia'o p&mrvdo k vd/k taxGtxl; zdw=f um;+yD;rS awG@qpHk um;
udk a&mufvmcJh=uw,f// olwdk@a&mufvmwJhtcgawmf ajymzd@k vnf; rvkyd gb/l / olw@kd tm;vk;H [m vl&i$ af wmfyyD /D
uvnf; a':atmifqef;pk=unf&h @J 63 ESpf arG;ae@e@J wku d f rif;om;/ rif;orD;yDyD azmfazmfa&Ga&G &S=d uygw,f// ud, k f
qkid af ecJw h ,f//'ga=umifh a':pkarG;ae@yJG tcrf;tem;eJ@ oD; awGxufawmif pum;ajym &k;d om; =uao;w,f//vlt
av;oD;t+idrfhobifudk aygif;pyfum wifqufvkduf rsm;eJ@vnf; vkdufavsm nDaxG;pGm aewwf=uw,f//
awmh usrwd@k a'o&Sd jrefrmEkid if aH &$@ajymif;tvkyo f rm; usrwdk@ aexkdifwJh ywf0ef;usiftajctaeawGudkvnf;
rdom;pkrsm;[m ZGev f 19&ufae@rmS v_yv f y_ &f &G G jzpfae olw@kd tawmfav; em;vnf=urSmyg// ud, k cf si;f vnf;pm
cJw
h ,f// usr owdxm;rdcw hJ muawmh tvkyo f rm;rsm; =ur,fvdk@ ar#mfvifhygw,f//
[m t+idro hf mG ;=unf=h uzk@d wufwufºuºGuG jzpfaecJ=h u 22/ 06/ 2008 paeae@rmS wpfwpfqw kd &hJ mbm
w,f// pdwfv_yf&Sm;p&mvnf; jzpfaecJhwmudk;// +cHwcku tvkyform;rsm; pkaygif;+yD; oD;av;oD; tzGJ@
yGpJ ifay:u oD;av;oD;armifErS rsm;udak wG@& udkolwdk@a'orSm azsmfajzwifqufay;zkd@zdwfac:cJhw,f/
wJt h cgrmS a=omf h h h olw@kd u;dk qd+k yD; 0rf;omyDwjd zpfc&hJ tJ'Dae@ae@vnfydkif;tcsdefrSmusrwdk@wnf;ckd&mwef;vsm;
w,f//'DbufrmS &Sw d t hJ vkyo f rm;rsm;uawmh oD;av; av;eJ@ausmcsif;uyfwef;vsmu ynma&; wm0efcHw
oD;t+idru hf kd b,favmufxpd w d 0f ifpm;/ tm;ay;=u o OD;u oD;av;oD;tzG@J om;rsm;udk ae@vnfpmau|;zd@k zw d f
vJqakd wmh usrwd@k aewJh cdcufaus;&GmeJ@ uDvrdk w D maygi;f xm;cJw h ,f//usrwd@k vnf;oGm;a&muf 0kid ;f ul&if;eJ@ olw@kd
50ausm/f 60avmufa0;wJh &mbm+cH tvkyo f rm;awG tm;vk;H udk 'kw, d t}udrf jyefqcHk iG hf &cJjh yefw,f// olw@kd
35
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
awGae@vnfpmpm;&if; usrwd@k e@J &,f +yDy/J / yGv J rf;obifukd txl;pGv J ef;ESpf tm;ay;cJhygw,f//
p&m/ armp&mawGajymjzpfc=hJ uw,f/ ouf=uwJh xm;0,fvrl sK;d rsm;/rGev f l tJ'D =unfE;l p&maumif;wJh
olwdk@tzGJ@uae@pmpm;+yD;wmeJ@ tJ'D rsKd;rsm;twGufuawmh oD;av;oD; tajctaeudk +yD;ajrmuf atmifjrif
wpfwpf &mbm+cHudk oGm;&rSmudk;/ vdk emrnfausmt f +idrt hf zG@J vu d_ v f u d_ f wJt h xd raqmif&u G Ef idk cf w
hJ thJ jzpf&yf
tawmfav;awmh a0;ygw,f/ uDvkd vSv J u JS kd }uKdq=kd uwm awG@c&hJ w,f// av;wckay:cJhw,f// tJ'guawmh
rDwmaygi;f 70 ausmf 75 avmuf n 7 em&Dausmaf vmuft “rdrdk;” jzpfygw,f// waeukefrdk;wJht
awmifa0;ygw,f//tJ'aD e@urd;k rvif; csed rf mS rD;jyefvmvd@k tvkyo f rm;rsm; jyif t+idru hf rnfh tcsed af &mufwt hJ
cifuwnf;urk;d onf;aecJw h ,f// w eJ@usrwd@k tm;vk;H yg 0rf;omtm;yg; csed xf d &Gmvku d w
f hJ rd;k [m y&d\wf
ae@v;Hk qdo k vkyd gy/J / w& xatmfcrhJ =d uw,f// tJ't D csed f rsm;tm;vk;H udk pdwrf csr;f rajr@jzpfap
usrwd@k wef;vsmutaygi;f rSm vif;vif;xdefxdef jrifuGif;wck cJyh gw,f// yG0J ef;}uD;u trd;k / tum
tazmfawGpk+yD; um;wpD; tjynfheJ@ uawmh tvkyo f rm;rsm; jzpf=uwJh r&Sad wmh vma&muf tm;ay; &_pm;
wpfwpf&Sd&mbufudkOD;wnfoGm;=u tysKd/ vlysKd/ vli,f/ vl}uD;/ vltkd olrsm;twGufa&m/ oD;av;oD;tzGJ@
w,f// wvrf;vk;H rd;k awG onf;xef pwJyh JG y&d\wfrsm; a&rd;k csK;d / tvS om;rsm;twGuyf g 'kuQ a&mufapcJh
pGm &GmoGe;f wJt h jyif avjyif;ygwu dk f jyif/ t0wftpm;topfrsm;0wfqif ygw,f// b,fvrkd S wm;qD;vd@k r&wJh
cwfvkd@ tjcm; um;wpD;aemufu um yGo J mG ;zd@k jyifqif ae=ucJw h hJ jrif rdk;&Gmjcif;'%fudk oD;av;oD; t+idrfh
xkid yf gvmwJh udZk ;D oD; crsm rsuEf mS uGif;yJ jzpfygw,f// tkyfpkvkdufzGJ@+yD; tzGJ@udktm;ay;=uy&d\wfrsm;u
awmif ZD;&Guaf vmufyJ useaf wmh qkid u f ,fawGu, kd pf eD @J yGpJ if&&dS mbuf vkH;0t&_H;ray;yJ rkd;&GmxJrSmyJ rkd;pdkcH
w,f// usrwd@k tyk pf }k uD; um;ig;pD;eJ@ udk OD;wnf oGm;ae=uwmud=k unf+h yD; +yD; apmif=h unfch =hJ uw,f// tifrwef
wpfwpf &mbm+cHudk a&mufawmh wckckudk vGrf;rdovdk cHpm;rdcJhw,f// &ufpufwhJ rd;k uvnf; vk;H 0tEkid , f l
nae 5 em&Dausm/f 6 em&Davmuf i,fi,fwek ;f u b0udv k nf; jyef cJhw,f/ aemufqkH;rSmawmh oD;
&SdoGm;cJhw,f// [kda&mufawmhvnf; vnf awG;awm owd&rdovkd cHpm; av;oD ; tzG J @ om;rsm;tm;vk H ; rk d ;
rd;k &GmrpJ jzpfwt hJ jyif wpfwpfw&yf rdcJhw,f// &GmxJyJ y&d\wfrsm;udk azsmfajz
uGuv f ;Hk rD;ysuaf ecJw h ,f//tpDtpOf usrwdk@ tm;vkH;vnf; t ay;zk d @ qk H ; jzwf v k d u f w ,f / /
awmh ysu+f yDv@kd tm;vk;H u pd;k &drcf hJ qifoifhjzpfwmeJ@t+idrfhyGJpif&Sd&mudk vl&i$ af wmfrsm;/rif;orD;rsm;
=uw,f// oGm;cJh=uw,f// wpfwpf&mbm+cHt rd;k &GmxJrmS tcuftcJ rsm;pGmeJ@ u
wpfwpf&mbm+cHurk % ` xD J vkyform; rsm;&J@apwemtygt0if/ jycJh&w,f// usrwdk@ tm;vkH;vnf;
u jrefrmEkdifiHawmifykdif;a'ou wpfwpfolaX;}uD;&J@apwemwdk@udk pdwfraumif; jzpfcJh&w,f/ rkd;pJoGm;
wkdif;&if;om;tvkyform;rsm;[m aygif;pyf+yD; yGJpif}uD;udk jyifqifxm; vdrfhr,fvdk@ar#mfvifhcsufxm;cJhaomf
oD;av;oD; tzGJ@om;rsm;eJ@ usrwdk@ cJw
h m tifrwefav;pm;p&maumif; vnf; usrwdk@ tm;vkH;&J@ ar#mfvifh
tkypf ak &mufomG ;wmeJ@ rk;d xJ/ avxJ vSygw,f// wu,fukd xkid ;f pwdw&f ;d_ csuf a v;rsm;aysmuf q k H ; cJ h & w,f / /
wufºuGpmG }uKdqckd =hJ uw,f// tm;vk;H pife@J tvm;wl jyifqifxm;cJ=h uwm odk@aomf oD;av;oD;tzGJ@om;armif
pm;zdk@aomufzkd@twGuf 0kdif;0ef;csuf yg// vk+H cKHa&;tzG@J om; rsm;/ yG&J 0Hk if*w d f ESrrsm;uawmh rdk;udk tEkdif,l+yD;
jyKwfae=uwmudk awG@&awmh usr apmift h zG@J om;rsm;/ t+idro hf bifjzpf y&d\wfrsm;udk ujy EkdifcJhygw,f//
tifrwef=unfEl;yDwdjzpfrdcJhw,f// ajrmufa&; tzG@J om;rsm; tjyif yGJ 'g[m b,fo@l ukd tjypf wif &rSm
olwdk@ crsmvnf; jrefrmyGJobifwdk@ =unfh y&d\wfrsm;ygudk,fh wm0ef vJ h /h /aocsmwmuawmh y&d\wf
udrk =unfch =hJ uwm tawmf=umae+yD udk,f toD;oD; xrf;&Gufae=uwm }uD;u apwem =unfjzL=uygw,f/
jzpfrmS ayg/h ud,k whf ikd ;f jynfuae xGuf awG@+yD; *k%, f l rdygw,f// tvky&f iS f oD;av;oD; t+idrfhudk =unfhcsifvGef;
cGmvmcJ=h u wm wcsK@d q&kd if ESpaf ygi;f olaX; ud, k w f idk u f vnf; jrefrmyGJ vd@k olw@kd tvky&f iS ef @J !Ed‡ id_ ;f +yD; jzpf
20/ 15/ 18 ESpaf wGawmifjzpfuek =f u obift+idru hf kd ud, k w f idk v
f ma&muf ajrmufatmif aqmif&u G cf =hJ uw,f/
36
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
/ rd;k &GmaerSe;f od=uvsuo f m;eJ@ trd;k / tm;vk;H udck s;D usL;rdw,f// *k%v f nf; pOfrjynfhpkHyJ tcuftcJrsm;=um;xJ/
tumrJhwJh yGJpif&Sd&mudk vma&muf ,lygw,f// trSeaf wmh oD;av;oD; rk d ; avxJ = unf h c G i f h & cJ h w J h o l r sm;yg
tm;ay;cJh=uw,f// 'gayrJh apwem tzGJ@[m wkdif;oljynfom;rsm;buf tajctae trsK;d rsK;d xJu taumif;
acgi;f yg; oluawmh “rd;k ” ygy/J / rd;k u rm;rm;rwfrwf &yfwnf aevdk@ qk;H jzpfatmif ujy oGm;Ekid w f hJ oD;
a=umifh yGyJ suf cJ&h w,f/ rd;k taESmifh tcktcuftcJrsm;eJ@ 'Dvdk tcsdefrSm av;oD;armifESrrsm;udk txl;aus;
t,Suaf y;vk@d y&d\wfrsm; pdwf r om }uKHawG@ ae&wmyg// odk@aomf Zl;wifygw,f//aemifvnf; usrwd@k a'
csr;f rom jzpfc&hJ w,f/ rd;k &ufpufv@kd aemifwcsdefus&if jynfolvlxk}uD; oudkjyefvmcGifh&ygapvkd@ qkawmif;
oD;av;oD; tzGJ@om;rsm; rdk;xJ pkdpkd w&yfvkH;eJ@twl oD;av;oD;armifES vsufygyJ/woufrSmwcgomawG@qkH
&$J&$J ujycJh&+yD; rdk;'%fa=umifh rrm/ rrsm;[mvnf; tcuftcJ rsm;udk cGifh&cJhayrJhvnf; usrwdk@twGuft
rusef; jzpfcJh&w,f// ausmjf zwfEidk +f yD; vGwv f yf+yD; vk+H cKHwhJ csdefawGtrsm;}uD;usefygao;w,f/
y&d\wfrsm;auseyfaprnfh tem*wf&J@tusKd;jrwfudk cHpm;=u& aemufxyfjyefqcHk iG &hf Ekid af o;w,fqkd
twkdif;twmwckudk a&mufatmif rSmyg// wJhar#mfvifhcsufvnf;xm;&SdqJygyJ//
ujy +yD;wJah emuf oD;av;oD; tzG@J aemufwae@usawmh oD;
[m vnf; pdwrf aumif;jcif;rsm;pGm av;oD;armifESrrsm;[m usrwdk@w tcuftcJrsm;=um;rS t
jzifh y&d\wfrsm;udk awmif;yef+yD; awGux kd m;cJ+h yD; olw@kd a&Sq
› ufaqmif aumif ; qk H ; tajctaeav;ud k
t+idro hf bifu&kd yfwef@c&hJ ygw,f// t &Guaf v;awGukd qufvuf aqmif zefwD;EkdifpGrf;&SdwJh b0ydkif&Sifrsm;jzpf
qifrajyr_awGeJ@}uKHcJh&aomfvnf; &Guf&eftwGuf xGufcGmoGm;cJh=u+y =uygap h h h
tqk;d rsm;xJu taumif;qk;H jzpf D//oD;av;oD;t+idrfhudk tpDtpOfjynfh
atmifzefwD; oGm;EkdifcJh=uwJh olwdk@ pkpH mG =unf&h c_ iG &hf olrsm;&,f/ tpDt aqmif: hhh

pmr#ufESm-30 rS ta=umif;ajymrdv@dk usKyfb0&J@aocsmwJh ar#mv f ifch suu f kd


w,f? ppfwyfaq;&HkawGu vGJvkd@ wjynfvHk;rSm&SdwJh azmfjyzk@d arhomG ;w,f? wzufu =unfjh yefawmh ajymrjy
aq;&Ht k m;vH;k ukozk@d aq;vH;k 0 r&Sb d ;l ? pmrwwfv@kd vk@d vnf; r&jyefb;l ? usKyfw@dk wkid ;f jynfrmS u ud, k =hf urRm
ausmif;roGm;aveJ@rv l wef;ausmif;om;wOD;&J@ausmif; ud,k zf efw;D cGirhf S r&=uwm/ usKyfw@dk jynfoal wG&@J =urRmudk
0ifa=u;/ pmtkyzf ;dk / bma=u; nma=u;awGu a&$aps; vlpw d rf &Sw
d phJ pfbv D ;l awGuom olw@dk pw d w
f idk ;f us }udK;qGJ
xuf}uD;ao;w,f? oifay;wJh pmawGuvn;f =unfOh ;D ae=uwm [kwyf gvm;?usKyfvnf; olw@dk }udK;qG&J m u&r,fh
tm%m&Sifpepf oufqkd;&Snfapr,fh u|efynma&;ukd tpm; ud, k =hf urRm uk, d zf efw;D cGi&hf Edik rf ,fxifww hJ yg;wkid ;f
tuGuu f sus taumiftxnfazmfaew,f? 'ga=umifh jynf&@J v &dyrf mS cd0k ifz@dk }udK;pm;&if; trdajrud, k m,DpeG @f
rkd@ynma&;avhvmoltcsdK@ujrefrmjynfpmoifausmif; cGmvmcJhw,f?
awGu ausmif;eJ@rwlb/J u|ev f w
l ef;pmawG/vlom;puf tm;rwef rmefav#mh
&kyfawGudk xkwfvkyfay;aewJh puf&HkawGeJ@ wlw,fvkd@ azsmhawmh ESvHk;om;rSm
ajymwmaygh ? jref r mjynf & J @ buf p H k t cif ; tusif ; ud k '%f&mawG jynfEh u S f
b,f&a_ xmifh b,fypkH eH @J bJ =unf=h unfh tm;&p&m pdwf &ufpufr_awGeJ@ uif;a0;&m
csr;f om p&mqkv d @dk bmwckrS r&Sb d ;l ? a&=unf&m jrufEk&m
olc;dk / "g;jr/ rk'rd ;f aumif/ vlowform;/ om azG&Smvkd@ xGufcJh
oemzsuf taumifawG&@J rw&m; Adv k u f s pk;d rk;d tEdik f wjynfw&Gm&J@ &ifcGif
usihf ESyd pf ufr_ atmufu jynfoal wG&@J b0[mawmuf n‡ifompGm ckd0ifem;
acguftHh}udwf/ vufn‡dK;axmif acgif;ndwf&Hku vGJvkd@ ar#mfvifhcsuf rsm;pGmjzifh?
tonf;rSm emp&mrusefatmif q,fcgjyefo'NgvGefcJh
wmvnf; ESpaf ygi;f 40 ausmyf g+yD?tJ igrEkid rf om;awG rif;xufr;kd (GHRE)
37
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
“a=umif j zL a=umif r nf ; tbd " rR m [m ‘vl @ pd w f ’ ysuf p D ; oG m ;apwJ h vuf o nf w&m;cH jzpf y g
w,f? vl@pdwf ysufpD;oGm;wJhtcgusawmh ‘wm0efodpdwf’wdk@ ‘wm0ef,lpdwf’wdk@yg wEG,fiif wpifyg”
ysuf p D ; oG m ;&awmh w mjzpf y gw,f ?

vlxkpdef0if;
vli,feJ@ wm0ef,lpdwf
pm 13 - 14 rS

usaemfw@kd av;pm;cspcf if&wJh pHxm;twk,&l wJh q&m}uD; vlxpk ed 0f if; jzpfygw,f? q&m}uD;&J@ vli,fawG
udk cspfcifwG,fwmwJhpdwf vli,fawGudk xGef;xGef;aygufayguf jzpfapcsifwJhpdwf tem*wf jrefrmEdkifiHawmf}uD;
udk OD;pD;yJu
h ikd o
f mG ;=ur,fh vli,fawGukd rsKd ;qufvufqifu h rf;!$ejf ywJh apwempdwu
f kd 'Dpmtkyrf mS txift&Sm;
awG@jrif&rSmjzpfygw,f?
q&m}uD;&J@ 'Dpmtkyef @J ywfouf+yD; “rsuaf rSmufumvrSm usaemfw@kd wawG ud, k t hf rsKd ; ud,
k b hf momud, k hf
omoemeJ@ xnfxnf0g0g &yfwnfaeEdik =f uwm[m usaemfw@kd a&S@u rsKd ;qufa[mif; bd;k ab; bDbifw@kd &@J wm0ef
odod pGe@f vw $ tf epfemcHrr_ sm;pGm&J@&v'fyjJ zpfygw,f?olw@kd qu D aumif;jrwfwhJ tarGuv kd ufqifu h rf;cH,El ikd jf cif;
[m rsKd ;qufopfvil ,fw@kd &@J arG;&myg &ydik cf iG yhf gyJ ?”vd@k pDpOfo@l pum;rSm az: jyxm;wmudv k nf;rSwo f m;&ygw,f?

tm[m&
,ckv pifwifpm
pmtk y f p if vli,feJUwm0ef,lpdwf
vli,fvrf;nTefpmpkrsm;
vlxkpdef0if;
2004 ckEpS f / =o*kwv
f / yxrt}udrf tjzpf FUTURE Publishing House rS xkwaf 0onf?
tqdkygpmtkyfwGif aqmif;yg;26yk'fyg0if+yD; owif;pm/pme,fZif;ESifhywfoufaom aqmif;yg; 6yk'fyg0ifygonf?
“vl@avmuudk wm0efausoltay:rSm vl@avmuuvnf;wm0efausygw,f?vlom;wdk@&J@tusdK; onfydk;olrSm
bmom t,l0g'uGjJ ym;pdwf r&Sad wmhygb;l ? vlrsKd ;bmomqdw
k mawG&@J uef@owfcsuef ,ferd w
d u
f kd ausmv f eG o
f mG ;
cJhyg+yD?ol@pdwfxJrSm&Sdwmu ‘vlom;’qdkwmyJ jzpfygw,f ”
vli,fe@J wm0ef,pl w d f / pm 16

“vl@avmu&J@ trd_ufo&dkufjzpfwJh vlqdk;vlnpf vl@wmawvHawG vuf!dSK;xdk;rvGJ aygrsm;aewJhtxJrSmvl@t


zdk;wefawGudkrS bma=umifhrsm; aojcif;w&m;u a&G;a&G;+yD;ac:oGm;&wmvJvdk@ rausreyf jzpfrdygw,f”
vl@tzd;k wef / pm 25

'Dv 'Dr#ESifhem;ygOD;rnf?

tm[m&0dkif;awmfom;wOD;
38
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008

wyfO;D okhd tdwzf iG afh y;pm


(62)
“Edik if w
H ck. twGi;f Y vlrsKd ;
pktcsi;f csi;f wef;wlnrD #aom qufqH
a&;udk rwnfaqmufEikd af o;oI um
vywfv;kH vlrsKd ;pkwikd ;f . rdr=d urRm rdrd
wd@k bmom zefw;D ydik cf iG u hf kd vufcH usihf
oH;k jcif; rjyKEdik af o;oI umvywfv;kH av;pm;&wJ h a wmf v S e f a &;&J a bmf w d k @
xdyk ÉdyuQw&m;wd@k onfxEkd ikd if . H =urRm tm;vH;k odwt hJ wdik ;f ppftyk pf &k @J ppfz@JG pnf;yHv k xl k qENcyH [ JG m +yD;qH;k oGm;
udk zefw;D +rzJ efw;D aevdrOhf ;D rnfom jzpf +yD? b,fvekd nf;eJ@ +yD;qH;k oGm;ovJ? tEdik u f sirhf _ t"rRenf;eJ@+yD;qH;k cJwmjzpfw,f?
avonf” atmifycJG cH w hJ m jzpfw,f? wu,fu zdEydS o f l tkypf &k @J atmify[ JG m vlxak tmifyrJG
[kww f mawmh aocsmw,f?vlxu k tkd pGr;f ukef zdEydS t f Edik u
f sichf +hJ y;D vlxu k axmuf
Aef;armfwifatmif cHygw,fv@kd aumufuspu f vdrn f m+yD; a=ujimcJw h hJ olw@kd &@J atmify[ JG m atmifyJG
jynfaxmifpjk refrmEdik if aH wmfordik ;f r[kwb f ;l ? ±H;_ yGjJ zpfw,f? bma=umif±h ;_H yGv J ?J ±H;_ yGjJ zpf&wmvJ? zdEydS t f Edik u f sirhf /_
pm - 23 aumufusp, f w k rf mr_awGukd wzefwvJvJ toH;k jyKcJv h @kd ygy?J
ae0if;ppftyk pf ak &;qGcJ w hJ hJ wjynfaxmifppfz@GJ pnf;yHu k ykd J =unf?h vlxt k m
%m[m vlxv k ufxJ jyefra&mufvmcJw h hJ r[kwrf [yf ppfz@JG pnf;yH[ k m vlxq k EN
cH,yl v JG yk &f mrSm vlxv k y_ &f mS ;r_ qefwt hJ wGuf ae0if;tm%m[m 14ESpf +rcJ w hJ ,f?
urBmhzufqpfawmfvSef 1974rS 1988xd? ,QK oef;a&$/ armifat;eJ@ ppfz@JG pnf;yH[ k m pkwyf , hJ w k rf mr_ urf;
a&;rSm wdk;wufawmfvSefwJh ukew f t hJ jyif vlxu k qef@usiw f mudk axmufcyH gw,fq+kd yD; zdEydS t f Edik uf si+hf yD;
awmf v S e f t if t m;pk a wG [ m a=ujimcJw h t hJ wGuf ±H;_ yGu J kd weifw h yd;k &oGm;=uygvrd rhf ,f? vlxu k olw@kd &@J vlxk
vl x k a &S @ uae wdu k yf u JG kd toH;k cs+yD; ppftm%m&Sipf epf/ ppfz@JG pnf;yHu k kd ±du k cf s'%fcwfygvrd rhf ,f?
}udKwifjyifqifxm;ESifh wyfO;D u &Jabmfw@kd uawmh b,fvkd jyifqifxm;=uygvrd ?hf wlwt hJ ajc
=uygw,f ? taeawGay:rSm rwlwhJ jyifqifra_ wG vky=f u&rSm yJ? zufqpfppftyk pf u k zufqpf
vlxk aemuf+rD;qGJ/ wyfaoewfe@J zEd ydS o f wfjzwf+yD; vlxu k kd acsre_ ;f wJt h wGuf vlxu k vlxw k u kd yf t JG
vlxkaemufvdkuf jyif vufeufuikd w f u kd yf u JG ykd g jyifqifz@kd vdt k yfvmwJt h csed rf mS vufeufuikd af wmf
rvkyfcJhyg? vSeaf &;eJ@vx l w k u kd yf JG aygi;f pyfz@kd Edik if aH &; tvHwifxm;wJh &Jabmfw@kd twGuu f
a&S @ uyJ awmh ajymbG,&f m r&Sad wmhygb;l ?
OD ; aqmif c J h = uw,f ? ajymcsiw f mu vlxu k jyifqifcsed rf mS &Jabmfw@kd u aphpyf aocsmr_awGe@J
vHak vmufwhJ jyifqifra_ wGukd tm;,lc+hJ y;D jzpf&ygvrd rhf ,f? urBmzh ufqpfawmfveS f
aemuf x yf r&S d r jzpf a&;rSm wd;k wufawmfveS w f hJ awmfveS ;f tiftm;pkawG[m vlxak &S@uae }udKwif
jyifqif&rSmawmh awmfvSef jyifqifxm;ESihf =uygw,f? vlxak emuf+rD;qG/J vlxak emufvu kd f rvkycf yhJ g? a&S@u
a&;tiftm;pk/ EdkifiHa&; tif yJ OD;aqmifc=hJ uw,f? ArmjynfzufqpfawmfveS af &;rSmvJ 'Dtwdik ;f yJ awG@&w,f?
tm;pkpwJh tiftm;pk toD; ,ae@umv vlx&k @J &u d mQ axmufyrhH e_ @J &yfwnfaewJh &Jabmfw@kd rmS aus;Zl;&Siv f l
oD ; [m a&S @ vk y f i ef ; pOf a wG xktwGuf vGwaf jrmufz@kd 2q/ 3q tqaygi;f rsm;pGm }udK;yrf; ±ke;f uef&rSm jzpf
rcs&ao;&if cszdk@ vdkygw,f? w,f? wcsKd @ (wcsKd @)wyfO;D u wdu k yf 0JG if&aJ bmfawGvJ &yfwnfa&;twGu/f &dumQ
tzGJ@tpnf;twGif;rSm nD!Gwf aiGa=u;twGuf vdu k &f if;vdu k &f if;eJ@ epfomG ;=u&w,f? ud, k u f sKd ;pD;yGm;twGuf
a&;awmifhwif;atmif pnf;±Hk; jzpfomG ;+yD; vlxt k usKd ;pD;yGm;eJ@ a0;oGm;=uw,f? wcsKd @ æ wcsKd @ yg?rwd;k wufwhJ
&ygvd r f h r ,f ? tjyif qkw, f w k o f mG ;=uwJh wcsKd @yg? ordik ;f u tJ'D azmufjyefa&;wcsKd @/ qkw, f w k f
39
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
a&;wcsKd @ukd vrf;w0ufrmS yJ xm;cJyh gvrd rhf ,f? awmfveS af &;ordik ;f wav#mufrmS tiftm;pktoD;oD;[m a&S@vyk if ef;pOf
vJ &Sdch+J yD; jzpfygw,f? odyfawmhvJ rqef;yg? usaemfuawmh aus;Zl;odwwfwhJ awG rcs&ao;&if csz@kd vdyk gw,f? tzG@J
vlxt k usKd ;udk ud, k u f sKd ;pGe@f o,fy;kd wJh wd;k wuf awmfveS w f hJ xm0&awmfveS af &; tpnf;twGi;f rSm nD!w G af &; awmifh
orm;awGtjzpf &yfwnfapcsifygw,f? usaemfwdk@vlxk/ usaemfwdk@ordkif;u wif;atmif pnf;±H;k &ygvrd rhf ,f? cufcJ
awmif; qdak ewm[m tJ'v D kd awmfveS af &;orm;awGbjJ zpfygw,f? tJ'aD wmfveS f rSmyg?awmfveS af &;[modyyH` nmeJ@aygi;f
a&;tiftm;pk0if &JabmfawGuom urBmah &S@uae awmfveS af &;udk jyifqifEikd rf mS pyfxm;wJh 0dZm… ynm&yfjzpfw,f? acwf
jzpfygw,f? ajymif; awmfveS af &; tawG;tac:[m
aemufvx l u k Armjynfe@J rsuaf rSmufacwf (21)&mpkrmS Edik if aH &;[m yd+k y;D 0dZm… ynm&yfy?J oabmw&m; tawG;
euf±i_d ;f vmw,f? zufqpfppftyk pf [ k m zdEydS t f Edik u f sirhf u
_ kd ravsmw h t hJ jyif vlxu k kd tac:udk vufawG@tusq;kH taumif
&efot l jzpf owfrw S w f t hJ jyif aoG;pkwt f jrwfxw k f acsre_ ;f aewmjzpfw,f? 'gukd txnfazmf&mrSm wdu k yf aJG wG ygvm+y?D
vlxu k awmfveS w f ,f? od@k ayrJh ppftm%m&Sipf epf[m tjrpfpaGJ ew,f? 88 aoewf&@J oabmw&m;/ wyfz@JG pnf;r_e@J
wke;f u vlxt k iftm;eJ@ppftyk pf ak e0if;udk jzKwfcs Edik cf w hJ ,f? ppftm%m&Siu f kd &efou l kd wGe;f vSewf u kd cf ukd rf _ oabm
rcifajrmif;xJ ypfcsEikd f cJw h ,f? ,QK 2007 =o*kw/f pufwbFmrSmaum 2008 arvrSm w&m;awG[m ody`Henf;ynmawGvdk@
yg ppftkyfpke@J ppftm%m&Sifpepfudk ajymif;vJ ypfcschaJ yrJh romcsif;E_wfcrf;0rSm usaemf x if w ,f ? qd k v d k c sif w mu
uef@vef@wifaew,f?vlxq k ENc, H yl u JG kd atmifyt JG jzpf zufqpfu aumufaumuf awmfveS af &;[m wu,fh ynma&;yg
uspu f spef @J owfrw S cf w hJ t hJ wGuf ppftm%m&Sipf epfukd tjrpfpaJG pcJw h ,f? wqifh yJ ? tJ ' D y nm[m vl r _ a cwf a wG e J @
ydek ufomG ;w,f? awmfveS v f ufawG@xu J ae pkw, f &l rJh
ppftyk pf u k 1990a&G;aumufyu JG kd acszsu&f if; ppfz@JG pnf;yHu k kd a&;qGw J ,f? ynm&yfjzpfygw,f?
90 a&G;aumufyu JG kd acszsu&f if; vlxq k EN cH,yl u JG kd vkyw f ,f? 90 a&G;aumufyJG usaemf w d k @ toD ; oD ; [m
tajzudk acsre_ ;f &if 2010 a&G;aumufyu JG kd zefw;D vdu k wf ,f? usaemfw@kd vltzG@J jyifqifEdkif=uygvdrfhr,f?awmfvSefa&;
tpnf;xJrSm &efol.tkyfpkeJ@trdEdkifiH txktaxmif;cH jynfolvlxkt=um; tod y nmawG u d k xk w f E _ w f & ,l I
o¾ef[m wqif+h yD;wqifh eufvmcJw h m jzpfw,f? 'DtcgrmS ±du k cf suw f csu+f yD; jyif=u&rSmjzpfygw,f?2010a&G;aumuf
wcsuf xd;k ESuaf wmfveS Ef ikd b f @kd wqif+h yD;wqifh jyifqifc&hJ awmhwmyg? tckus yGJqdkwm odyfr=umrDa&mufvmawmh
aemfwdk@ jyifqif&rSmu 2010 a&G;aumufyGu J mv vlxkwdkufyu GJ dk jyifqif&rSm rSmyg? a&G;aumufyJG t+yD;rSm ppftyk pf k
jzpfygw,f? ,QKESpf 2008arvrSm jyKvkycf hJ wJh vlxq k ENc, H yl t JG wGuf usaemfw@kd v$wfawmfqdkwm ay:vmawmhrSmyg?
tm;vH;k ('Dru kd a&pD awmfveS af &;tiftm;pkawG tm;vH;k [m) qef@usiu f ef@uu G f tJ't D csuaf wGu bmud&k nf!e$ ;f ovJ
r_awG xdxda&mufa&muf rvkyfEdkifcJhygbl;? 88rsdK;quf acgif;aqmifawGudk qdw k m qufwu dk qf o
kd vdk wdu k yf aJG wG
axmifxx J /hJ wd;k wufawmfveS w f hJ acgi;f aqmif vli,ftiftm;pkawGukd axmif &Sv
d mawmhr,f?jyifqifxm;=uayawmh
xJx/hJ cg;jzwfxm;wJt h wGuf awmfveS af &; tiftm;pkawGu vlxek @J tqufjywf qdw k hJ tcsuyf gy?J
oGm;+yD; awmfveS af &;t&Sed u f kd rjr‡iw hf ifEikd cf b hJ ;l ? 'Dtcsu[ f m usaemf wd@k twGuf
ocFe;f pmwckygy?J 'Dawmh vlxek @J tqufrjywf qufo, G u f v l ;l rJh tiftm;pkawG awmfvSefa&;opPmjzifh
xyfr&H &Szd @kd vw kd ,f? ppftm%m&Sipf epf zsuo f rd ;f ypfa&;twGuf vlxak wmfveS af &;
armifp;kd csdef
tiftm;pk/ Edik if aH &;tiftm;pk t"dutusq;kH tiftm;pk}uD;awG jzpfw,f? 'D
(ZGef 30/ 2008)
tiftm;pkawGtm;vH;k ppftm%m&Sipf epfzsuf odr;f a&;ay:rSm nD!w G cf ikd rf mae+yD
qk&d if apmapmuajymcJw h hJ ocFe;f pmrsKd ; aemufxyf&p&m &Srd mS r[kwaf wmhygb;l ?
a&S@rmS ajymcJw h hJ jyifqifre_ @J ywfoufv@kd qufajymyg&ap? ppftyk pf v k yk rf hJ
2010a&G;aumufyt JG wGuf vlxw k u kd yf u JG kd jyifqif&ygr,f? vkt d yfvm&if vuf
eufuikd w f u kd yf t JG wGuyf g jyif qif&r,fv@kd ajym+y;D jzpfygw,f? 'Dwu kd yf EJG pS &f yftwGuf
r&Sd rjzpfjyifqif&r,ft h csuu f awmh jynfov l x l t k oD;oD;udk pdw"f gwx f ufoef
atmif Ed;k =um;wufºuatmif tem*gwu f kd ±_jrifatmifvyk zf @kd yjJ zpfw,f? aemuf
xyf r&Sdrjzpf jyifqif&rSmawmh awmfvSefa&;tiftm;pk/ EdkifiHa&;tiftm;pkpwJh
40
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008

OD;0if;wif&JU ajc&mrsm;
armifpGr;f&nf

&Gwf/ pmayvl i ,f w OD ; jzpf c J h y H k & ygw,f ?


vSn;f '*kew f m&mu ‘*E 0W if *sm e,f’xkwf
wef;&yf/ awmh q&mxifvif;udk vku d yf @kd cdik ;f +yD;
&efuek f pme,fZif; avmuxJ udk ajcpHk ypf0if
OD;0if;wifukd usaemf pwif wuUov kd f eJ@ eD;wJh tdrw
f tdrrf mS pmay vduk w f m jzpfygw,f?
odu|r;f cJ&h wmuawmh a=u;rHo k wif; o rm; vli,fawG pka0; aexdik af vh&zdS ;l '*kefwm&muvJ vufcHyg
pm t,f'Dwmwa,muf taeeJ@yg? w,f? wcsKd @u 'Dtrd rf mS yJ tdy=f u/ pm; w,f? 'gayr,fh *E W0if*sme,f[m
a=u;rHkowif;pmukd atmifAvac: =uowJh? wcsdK@u naebuf ausmif; ESpfywfyJ oufwrf; &Sdvkdufygw,f?
OD;aomif;u pwifwnfaxmifvu dk f +y;D qif;csed uf srS vma&mufpak 0; =uwJ?h tJ OD;0if;wifvJ vGwv f yfa&;&p acwfu
Z0e/ pdecf ifarmif&/D OD;0if;wifw@dk 0dik ;f 0ef; 'gu OD;cifaf rmifvwf/ a': cifrsKd ;cspw f @kd &@J wuUodkvfu bGJ@&pmayorm;awG
tm;xkwrf a_ =umifh w[kex f ;dk xifay: tdryf g?olw@kd uvJi,fwek ;f &G,w f ek ;f ayg?h 0ifa&muf vkyu f ikd jf zpfwhJ ‘pmayAdrmef
ausm=f um; vl}udKufrsm;vmcJyh gw,f? yxruawm w h aumif;aqmif em;rSm ’pmtkyfxkwfa0a&;vkyfief;udkyJ 0if
ae&m+r+J rJ ZGaJ umif;aumif; eJ@ vdk @=um;zl;w,f? wuUov kd ef @J eD;vd@k a&muf tr_xrf;ygw,f? pG,pkf u kH sr;f awG
tm;xkwo f ul awmh OD;0if;wifyg? OD;0if; wuUov kd b f ufu ausmaf tmif/jroef; pwif &du k Ef ydS xf wk af 0aewJh umvayg?h
wif[m bG@J r&cif uwnf;u pmay (wif)h oef;wif/ =unfvif/ =unfat; tJ'gu 1953 ckEpS yf g/ &mxl;
AdrmefrmS vkyaf e&mu e,fom vefEidk if H wd@k e@J twl olw@kd atmufenf;enf;i,f u vuf a xmuf t ,f ' D w myg? ol
/trfpwm'rf+rKd @rsm yHEk ydS f xkwaf 0r_ynm wJh ud0k if;wifw@kd vJ yg=uowJ?h e,fomvefEikd if /H trfpwm'rf+rKd @Zmbm
udk vufawG@ qnf;yl; vkyu f ikd zf @kd wm0ef ol w d k @ xuf }uD ; ol a wG u wef pmtkyx f wk af 0a&; ukr% ` rD mS pm
ay;cH&ygw,f? tJ'u D jyefvmawmhvc awmh '*kefwm&m/ oef;aqG/ aomf tkyx f w k af 0r_ynmeJ@ pme,fZif;ynm
aumif;wJph mayAdrmeftvkyu f pkd eG @f vw $ f wmaqG/ xifvif;wdk@ygyw J h?J 'ga=umifh qnf;yl;wmu ( '*kef wm&m&J@ =umyef;
cJ+h y;D raocsmra&&mwJh pme,fZif;avm ud0k if;wifu pmayopftodik ;f t0dik ;f eJ@ a&pifpmtkyrf mS ) 1955 ckEpS u f 1957
uxJukd ajcpHyk pf+yD; 0ifvmcJw h myg? eD;pyf+yD; jynfo@l pmt,ltq bufukd ckEpS xf d (2) ESpf r# =umygw,f?
vGwv f yfa&; &ump urm pma&;q&m rjzpfcifuyJ a&muf&adS eol pmayAdrmefu vlxo k yd uH` sr;f
41
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
awGeJ@ ESpfig;q,f EdkifiHa&;/vlr_a&;/ vli,fawGvJ yg=uygw,f? usaemfw@kd
,Ofaus;r_ pmtkyf wGaJ wGudk &kdufESdyf uvJ tJ'D tcsed t f xd usaemfw@kd toif;
xkw k af 0cJ&h wm jzpfygw,f? yHEk ydS w f u dk f udk r zsuaf o;bJ &yfwnfxm;Edik af o;
rSm vky&f if;/ owif;ay; pmpOfav;rsm; w,f?
udv k nf;Oa&mya&mufjrefrmynmawmf OD;0if;wifudk oltxufu ‘usaemf u awmh
oif ausmif;om; awGtwGuf ud, k w f idk f ygwD a umif p D a wG rS m vk d u f w mu b,f a wmh r S m vuf r ajrS S m uf /
a&;om; wnf; jzpfxw k af 0jzef@csyd gao; ‘'kw, d vlxo k wif;pm rjzpfap&’qkd 'l ; raxmuf b l ; ---? axmif x J
w,f? wmygy?J 'gayr,hf OD;0ifwifvkd wu,fh rS m yJ aocH o G m ;r,f
q&m0if;wif 'ufcsb f m om owif;pmorm;u owif; pm bdak t
pum;eJ@ a&;om;xm;wJh aqmif;yg;w }u;D a&$Oa'gi;f wk@d v/kd woufv;kH vkyw f m
apmifukd r*~Zif;wckrmS jrifz;l vku d w f ,f wJh 0g&ifhowif;pmorm;}uD; OD;vS/
vk@d usaemfrw S rf ad eyg w,f? OD;0if;wif a':trm wd@k vkd yk*K~d vfrsKd ;awGukd b,f
taeeJ@ a=u;rHk owif;pm}u;D rSm tm;cJ rSm ausmckid ;f ypfy,f aeEkid yf grh vJ? OD;0if; wkdufrSmyJ au|;arG;{nhfcH+yD;tywfpOf
vkyfudkifae&if; ppftkyfpkwufvm+yD; wifu rE aW v; pme,fZif;/ bd;k at}u;D usi;f ywJt h cg &efuek u f OD;ode;f azjrifh
owif;pmawGudk jynfolydkifodrf;wm rsm;ukd tm;xm;ovdk rE Wav;uvJ wdk@yg pmwrf;wuf zwfcJh=uygw,f?
cHvu kd &f yg w,f? owif;pmudk ppfwyfe@J OD;0if;wif vdk pme,fZif;orm; ppfppfukd pmay,Ofaus;r_avmutwGuf tif
ppfwyfygwDjzpfwJ rqvu }uD;=uyf tmxm;=uygw,f? cufwmuvlvnf rwef tzkd;wefwJh pmwrf;aygif;cskyf
vkdufwJhtcg owif;pmq&m ppfppf }u;D OD;ae0if;uvJ OD;0if;wifukd tm;ud;k wtkyv f J xkwaf 0 vkyu f ikd Ef ik d cf yhJ g w,f?
awGrmS t&om ysuv f mygw,f? ,Hk=unf[efjyygw,f? ol rE Wav; udk 'gawG[m ygw&D @J OD;aqmif r_
rE Wav;rSm wckwnf;aom a&muf&if rE aW v;+rKd @ rsuEf mS zH;k pme,f /aumifp&D @J }u;D =uyfr_ rygyJ vkyaf e wm
owif;pmtjzpf qufvuf&yfwnf Zif;orm;awG/ ,Ofaus;r_ e,fy,fpu kH awGqw kd mygw/D aumifpeD @J ppf axmuf
aewJh vlxkowif;pmudkvJ 1967 yk*Kd~ vfausmaf wGukd eef;wGi;f rSm pka0;ap vSr;f a&;awGuyg rsupf d pyg; ar$;pl;vmyg
ckESpfrSm ydwfypfvkdufcJhyg+yD? t*Fvdyf zd@k OD;0ifwifukd yJ pDpOfcidk ;f avh&ydS gw,f? awmhw,f? OD;0if;wifu awmh ppftm
vufatmif ra&mufcif jrefrmEkid if H rSm OD ; 0if ; wif u vJ bmrqd k %m&Si&f @J '%fub kd ,favmufcEH ikd yf gt;Hk
‘&wemyHk’qdkwJh yxrOD;qHk; jrefrm vlxOk ;D vS/ vlxak ':trmwk@d vdk tm; rvJ? OD;0if;wif[m pme,fZif;vkyif ef;
owif;pmudx k wk cf w
hJ hJ &wemyHrk E aW v; udk;w}uD; csOf;uyfwkdifyif vkyfaqmif awGudk b0yg hjrSyf +yD; ,Hk,Hk=unf=unf
rSmvnf;owif;pmr&Sw d hJ jref rm/ jrefrmh wmygyJ? [Hom0wDtcsyfydk qdkqdk+yD; av;av;eufeufvyk af ewmjzpfygw,f?
'kw, d +r@kd awmf}u;D tjzpfe@J [mvm[if; ppf A k d v f w a,muf c s,f v S , f z d k @ ay; owif;pm wkdufudk tvnfoGm;&if
vif; owif;rvS jzpfc&hJ ygw,f? xm;wm[mvnf; wjznf;jznf; eJ@ ref; ol@&@J rcrf; rem; rom;em;vSwhJ t,f'D
rE Wav;vkd+rdk@}uD;rSm tckvdk vlx&k @J ,Ofaus;r_ pifjrifw h ck jzpfvm wmpm;yGrJ mS ajryJa=umfwyef;uef/ vuf
owif;rJjh zpfaewm tawmf=um awmh ygw,f ? [H o m0wD we*F a EG zuf &nftzefu wu&m;eJ@ OD;acgi;f r
&efukefrSm jynfolydkif odrf;xm; wJh tcsyk yf akd wG[m wefz;kd &Srd eS ;f odv@kd cktcg az: pwrf; tvkyv f yk af e+rJ jzpfygw,f?
[Hom0wD owif;pmudk ydk@vdkufyg uGeyf sLwmwuUov kd pf m=unhf wku d rf LS ; armif0efZif;trnf0Sufw
w,f? tJ'g 0969 ckEpS yf g? t,f'w D m tjzpf wm0efxrf;aqmifaewJh a&$ref; cke@J vJ pmtkyfa0zefcsuf/ pmaya0zef
csKk yfu usaemfw@dk &@J rdwaf qG}uD; OD;0if; ol rwifwif0if;u pmpkpm&if;vkyx f m; a&; aqmiff;yg;awGvJ wnfwnf+idrf
wifyg? 'DawmhrS usaemfw@kd tcsi;f csi;f +yD;a=umif;udv k nf; owif;aumif;ay; +idrfeJ@ 0ifa&;aeygao;w,f? ppftm
,H, k =kH unf=unf &if;&if; ES;D ES;D &Sv d mcJh vdu k yf g&ap? %m&Siv f ufatmuf owif;pmq&m
ygw,f? ref;[Hom0wD zGiyhf rJG mS awmh OD ; 0if ; wif u vl x k O D ; vS / b0rSm tcGifhtm%mrJhyHkudkoltod
q&m}u;D a&$Oa'gi;f /q&m}u;D jrrsKd ;vGi/f a':trm/ a'gufwmoef;xGef;wdk@udk qH k ; qd k a wmh ppf a xmuf v S r f ; a&;&J @
vlxOk ;D vS/ vlxak ': trmwd@k e@J usaemf trSL;xm;+yD; paepmay0dkif; pmwrf; rsucf ;kH ar$;ay:rSmvJ p}ueF af vsmuf wm
txufArmEdik if H pma&;q&mtoif;u zwfyw JG ckuv kd J [Hom0wD owif;pm u|r;f usiaf eyg+yD?
42
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
OD ; 0if ; wif [ m ol @ vuf ‘roufrom’jzpf=u&w,f? 'ga=umifh vd@k qk&d rSmayg?h eef;a&S@rmS awmh yefwsm
atmufu tvkyo f rm;awGuv kd J ppf ‘oufomacsmifcsda&;qkdif’ awGqdk+yD; ausmif;eJ@vJ eD;w,f? ausmif;tky}f uD;
wyft&Sm&SdawG/ AsL&dku&ufawGvkd &H;k }uD;awGrmS ay:vmayr,fh wu,fr u aemiftcg 'g&dkufwm 0ifazvdk@
tm%myg0gjy+yD; qufqHajymqkdavh oufom=uygb;l ? aps; E_e;f oufomay emrnf}uD;wJh yef;csq D &m0if;azayg?h
r&dSygbl;? tm;vHk;udk &Jabmf&Jbuf r,hf tpm;taomuf tqift h wef; OD ; 0if ; wif u yef ; csD u d k v J
awGudk oabmxm;ygw,f? ulnD rjrifb h ;l ? ypPn;f awGukd aps;oufouf awmfawmfpdwf0ifpm;ygw,f? Oa&m
p&m&S&d ifav;av;pm;pm; ulnw D ,f? omomeJ@ 0,fv@kd &&if bmjzpfv@kd tpm; ywcG i f r S m yef ; csD j ywk d u f a wG tES H
olvrf;opf&yd o f mrSmaewke;f u ol@wl taomuf tqifh twef; rjrif&h rSmvJ? vnfywfchzJ l;owJh? &efukef/ vr;fopf
ol @ om;avmuf & S d w J h pmayorm; 'ga=umifh qef/ qD/ om;ig;awGukdvJ &dyo f mwku d cf ef;rSm aeawmhvJ wywf
ausmif;q&mwa,muftvnfvm&if OD;0if;wifu oufomwJh aps;e_e;f eJ@ & wcg qko d vdk tEkynm0dik ;f zG@J jzpfw,f
ol@qrD mS wnf;cd+k yD; tao;pm; rjzpfp atmif oufqidk &f mawGuakd vsmufvm$ vk@d qk&d rSmyg? q,fayywfvnf tcef;
avmuf cGpJ dyfr_ cH,lw,f? OD;0if;wif wif+yD; 0,fay;w,f? ES p f c ef ; quf ajccsp&mr&S d a tmif
vlysKd }u;D u olu, kd f wdik f csujf yKwfau|; 0efxrf;awG pkaygif;csufpm; vlpnfum;ygw,f? ol@trd u f jynfvrf;
arG;&Hrk u ol@&@J t wGi;f cH pGyu f s,af wG/ =u&Hkru tjyifuvlawGudkvJ a&mif; ay:rSm qdak wmh b,fu rqkd vmvk@d
abmif;bDawGyg zGyfavsmfay;ygw,f? vku d af o;w,f? tJ'gvJ vufrvnf vG,w f ,f? o&ufawm rSww f idk rf mS
tJ'aD usmif;q&mav;udak wmh ud, k xf l atmif a&mif;&vkd@ avmufawmif qif;/ vr;fopf&yd o f m0if; t ay:armh
ud, k x f vkyf Edik v f suef @J bmjzpfv@kd 'Dvkd ravmufb;l / OD;0if;wifvJ ol@val wG eJ@ =unfah wmh c&rf;a&mif/ tjyma&mifopf
‘t&om ’cH aevJq+kd yD; roifah wmf vuf&nfwjyifwnf; pm;avh&ydS gw,f? cGyef; vSvS}uD;awG yGifhaewJh tcef;/
a=umif; us aemfu usw d +f yD; qH;k rcJ&h yg OD;0ifwif tm;vyf&ufawG rSmawmh ckawmh etzu cef;vH;k jynfh pmtkyaf wG
ao;w,f? cif&mcifa=umif; rdwaf qG awGukd zdw+f y;D a&m/ tcef;yg odr;f ,lomG ;cJyh g+yD/ r&Suf
rqvtpd;k &vufxuf rE W aysmaf ysmyf g;yg; xrif; csupf m;avh &Syd g wwf&Hkru owif;pmxJrSmawmif
av; [Hom0wDowif;pmwku d rf mS ol w,f ? ol ud k , f w d k i f csuf w myg? olwdk@&@J cdk;&myg/ wkwf&myg ypPnf;awG
tkycf sKyfaewke;f uqk&d if Ek@d q/D vufzuf rE aW v;eef;a&S@rmS tpd;k & wku d cf ef; w rSe;f rodbJ vlo&d iS =f um; az: jyvku d yf g
ajcmuf/ o=um; pwmawGukd aps;E_e;f cef; usaemf&awmh olvJ usaemfeJ@ ao;w,f? tJ'gawG jyef awmif;&r,f?
oufoufomomeJ@ &atmifxw k v f yk f rvSr;f rurf;rSm tcef;wcef; &ygw,f? vrf;opf&dyfomrSm OD;0if;
jzef@cs&d myif&if;XmeawGukd avsmufvm$ ol@tcef;rSm zdtm;oH;k aygi;f tk;d (y&Suf wifaewJh wdkufeJ@ rsufESmcsif;qkdifrSm
wif+yD; 0,fay; w,f? wcsKd @t&m&S}d uD; &Sm uGufum;) e@J om; ig;awGaygif;+yD; awmh ajrnDxyfwu dk cf ef;xJu xGuf +y;D
awG[m 'grsKd ; awGukd avsmufvm$ wif csuw f myg? tJ'w D ek u f zdtm;oH;k aygi;f ‘vlpHk+yDvm;’vkd@ rsufrSefw0if;0if;
+yD; txuf ydik ;f rSmyJ vkypf m;vku d =f uyg td;k awG acwfrpm; ao;bl;? armh f = unf h w uf o l u ‘q&mZ0e’
w,f? OD; 0if;wifuawmh &vmwJ[ h meJ@ OD;0if;wif eef;a&S@ukd rajymif; jzpfygw,f?0dkif;rSm pma&;q&mxJu
owif;pmwkdufa&S@ +rdK@v,fvrf;rrSm cif u vJ rE W a v;bl w m}uD ; t Adkvfaomfu/ ausmfatmif/ rif;ausmf/
eH u f w k d i f ; vuf z uf & nf a zsmf a &mif ; a&S@buf ajreDusif;vrf;rSm usaemf eJ@ ewfEG,f/ armifae0if; wdk@ vmavh&Sd
=uygw,f? wvrf;wnf; rsufapmif;xdk; tdrfrSm w,f? yef;csDq&m 0if;azeJ@ ay:OD;
aps;vJ o uf o m/ t&om vmaewmyg? tJ'gu usaemf&mS ay; wJh oufvJ }uHK&wwfw,f? 'g&dkufwm
vJ&SdwJh pHcsdefrSDvufzuf&nfqkdawmh tdryf g? usaemfe@J wtdraf usmrf mS uAsm armifrdk;ol/ rif;om;jrwfav;eJ@ 0if;OD;
csdKifhqGJ ygw,f a&mif;&wm vufr q&m/ yef;csq D &m rsKd ;jrifah qG aeygw,f? wdk@vJ ygwwfw,f? owif;pmq&m
vnf Ekid af tmifygy?J olwu dk o f m;awG usaemfw@dk wuUov kd f ausmif;om;b0 udo k mbef;e@J [Hom0wDrmS vufwcJG hJ
vJ aumif;aumif; aomuf&wJhtjyif wkef;fu uAsmq&m wifrdk;/ 0if;ºu,f/ olawGvJ t+rJvm+yD; ulnD csujf yKwf
wu,fvJ oufomacsmifcsdr_ &Sdyg armifpef;aomfw@kd eJ@ twl ck OD;0if;wif wwfygw,f? wifr;kd eJ@ us aemfuawmh
w,f? rqvacwfrSm 0efxrf;awG aewJh tdref @J rvSr;f rurf;rSmyJ tdru f &Hcgaygh? tEkynm avmuom;awG
0ifaiGe@J ukeaf ps;E_e;f rr#v@dk =uyfwnf; +y;D av; wvH;k iSm;+y;D aecJzh ;l ygw,f? a&puf tpHv k m=uwmyg?
43
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
ta&;awmfykH umvrSm awmh pdwx f rJ mS rsKd odycf &hJ wm =um+yD r[kwf &m armifwifa&$ / armif0H o/ armifr;kd
OD;0if;wifwa,muf/ Adkvfaomfu/ vm;? trsKd ;om; 'Dru kd a&pD tzG@J csKyf ol/ ? wae@awmh py,fO;D rSm udrk ;kd ole@J
0if;cuf/ armifp;l prf;/ wifr;kd / armif rd;k ol &Hk;zGifh+yDqdkawmh OD;0if;wifwdk@wpkvHk; usaemf toHcs@J puf aumif;aumif; &Sd
pwJh pmay &JabmfawGe@J twl aq;&Hk &Hk;csKyfrSmyJ tcsde fukefygw,f? wae@ a&; aqG;aEG;=u w,f? a&$wd*HkrSm a':
}u;D a&S@rmS a&m/aq;&H0k if;twGi;f rSma&m/ awmh &H;k csyk t f ay:xyfukd wufomG ;wJh atmifqef;pk=unf w&m;yGu J si;f yzd@k yg?
a[majymyGpJ ifjrifhrSm w&kef;&kef;eJ@aygh? tcg OD;0if;wifu ‘'g OD;vGif yJAs? cif ‘'Dae@ olrvmEdik b f ;l / udrk ;kd olukd ol@qD
usaemf a &muf w k d i f ; tJ ' D r S m csnf ; Asm;eJ@ &kycf si;f qifv@kd vlrmS ;wmawmif jyefv$wfvdkufyg’qdkwmeJ@ udkrdk;olu
awG@&wmqdak wmh olw@kd tdrjf yeftyd w f hJ &Sdw,f’vkd@ ajymajymqkdqkd rdwfquf ‘rif;yJ usL&Siq f &mawGqo D mG ;+y;D toH
tcsed &f vk@d &Srd &S ydS grh vm;vd@k awG;rdp&m ay;ygw,f? +y;D awmh atmufqif;vku d f cJs@puf udpP ajymvkdufaywmh ’ qdk+yD;
ygy?J wae@rmS awmh ud0k if;cuf/ armifukd vmw,f? &Hk;0if;xJ/ +cHpnf;tajcrSm usaemfu h x kd m;&pfygw,f? aemufae@rmS
,k/ rdk;olwdk@eJ@twl 0*~D&yfuGuf&Sd/ opfvHk;}uD;awG csxm;wm&Sdw,f? awmh OD;0if;wifyJ OD;pD; +yD; pma&;q&m
usaemht f rd f a&S@ukd a&mufvmygw,f? opfv;kH awGay:rSm OD;0if;cufO;D csr;f at;/ or*~ zG@J vu kd +f yDw?hJ tpu OD;0ifwif
um;armif; olu awmh avol&J wOD; Adkvf aomfu/ armifudk,k/ udkwifrdk;/ OuUXvd@k em;vnf xm;ayrJh OD;0ifwifu
ayg?h 0*~D &yfuu G x f u J tdrq f wkd mu armif rd;k ol/ udak xG;jrif/h ud0k o H wd@k wef;pD trsd K ;om;'D r d k u a&pD t zG J @ csKyf r S m
2002 ckEpS f {+yDrmS ppftyfpu k nOfeh uf xdik af ewwfygw,f? Edik if aH &;udk tcsed jf ynfah Zmufcsvyk rf ,f
oef;aumif wyfaxmifum Akv d x f ek @J vl olwdk@wawG wwfodynm qdk+yD; 'kwd, OuUX ae&mudkyJ vufcH
pk+yD; Oya'rJh zsufqD;wm cHvdkuf&wJh &S i f t zG J @ zG J @ =uawmh obmywd u w,fv@dk =um;&ygw,f?
tdryf g? uAsmq&mwifr;kd / tzJ@G xrJ mS pdik ;f xD; OD;0if;wifudk zrf;+yDqdkawmh
olw@kd vm&wJt h a=umif; u qkid f ygwmudv k J owd&rdygao;w,f? rawmfra&mftr_e@J w&m;pGq J akd =umif;
'Dru kd a&pDa&;eJ@ ppftyk pf k jyKusa&; t tJ'w D ek ;f u OD;0if;wifusaemftem;rSm =um;vku d &f ygw,f? ‘tr_onfe@J zke;f
wGuf olwdk@ yl;wGJ a&;xm;wJh a=u jim vmxkid +f yD; wdik ;f jynftem*wftwGuf qufv@kd ’wJ?h aemufawmhaxmifxJ rSm
csuu f kd axmufcH vufrw S xf ;kd ay; zd@k vkypf &mawGe@J okawoevkyx f m;oifh pmapmifjzef@a0r_/ ukvor*~ukd jrefrm
ygy?J olw@kd a&;xm;wmu t+y;D r owf xm;wJh udpPawGudk ajym=u&if; olvkd tusOf ; awmif tajctaeqk d ; awG
ao;bl;? usaemfu olw@kd ukd ,H=k unf csifwJh pmtkyfpmwrf;awG pkaqmif; owif;ydk@r_a=umifhwJh? vGwfcgeD;rSm
r_e@J zwfawmifr=unhb f J vuf rSwx f ;dk xm;ay;zdk@ wdkufwGef;ygw,f? OD;axG; aemufxyf 11 ESpf/ aemufxyf 7 ESpf/
vkdufwmh wcsdK@vlawGu jiif;wmudk jrifhuawmh ckavmavmq,f vdkcsif tJovkd trsKd ;rsKd ; npf+yD; wd;k oGm;vku d f
}uHKcJh&wJh avol&w J OD;u usawmfudk wmu wuUov kd Ef pS if g;q,f txdr;f wm =umavavsmhy/J =umavwkd;av
txl;tqef; tjzpf ol@ rSww f ef; wif trSwpf mtkyaf wGyq J v kd @kd tdrrf mS &Sd wm jzpf a eygawmh w ,f ? oH k ; ES p f u ae
xm;ygw,f? jyef,l ay;vku d &f ygao;w,f? ESpaf ygi;f ESpq f ,fxd wk;d oGm;wJh tcg
usaemhf&Jabmf armifomEdk;/ udak y:OD;oufvJ rE aW v; u axmifxJrSmvJ w&m;Oya'eJ@ tnD
armifwifrkd;wdk@vJ vufrSwfxdk;+yD; vmw,f/avmuewfrmS yJ wnf;cdw k ,f vlvo kd v l kd rxm;awmh a&m*gawG wk;d
=u+yDav? usaemfu ‘udk,fhvlawG vd@k OD;0if;cuf ajymwmeJ@ tcef;tem; vmygw,f?
vkyfwm raumif;yJ &Sdyghrvm;’qdk+yD; qH;k awmh udw k ifr;kd eJ@ usaemf udak y:OD; vnfyif&dk;usnf;aygif;wwf
vufrSwfxdk;&Hkruolwdk@eJ@twl x oufqu D kd wef;ajy; =uygw,f? udak y: owJh? aoG;wkd;owJh? tlusowJh?
vku d +f yD; aZmf*s/D rif;ok0%ftrd af wG yg OD;oufukd wwfoyd nm&Sif tzG@J x0J if oG m ;ud k u f wJ h ? rsuf p d u d k u f o wJ h /
oG m ;=uygw,f ? q&mwd k @ uvJ zd@k oGm;ajym=ur,fayg?h [ku d sawmhay: qD;usw d f a,mifowJ?h a&m*g nGe@f aygi;f
‘rif;wd@k vyk w f myJ ’qdw k hJ oabme@J ygy?J OD;oufu tzG@J 0iftjzpf vufc+H y;D ae+y?D jzpfaeyg+yD? 'gayrJh pdw"f gwrf usb;l ? 'l;
pum;rqH;k cif vufrw S x f ;kd ay; vku d =f u ta&;awmf y H k u mvrS m raxmufb;l / bmoma&; pmtkyyf J zwf
ygw,f? usaemfwdk@ ae@wdkif; qHk=uw,f? +rdK@xJ cG i f h a y;w,f q d k & if v J bmoma&;
'Drdkua&pDqdkwJh toH=um; rSm qd&k ifawmh py,fO;D pmtkyw f u dk f rSm pmtkyaf wGyJ taomrowf zwfw,f?
wmeJ@ +yD;oGm;wmyg? q&m}uD;awG qHw k wf=u&J@? rif;odc/F a&S@ae pma&;q axmifu xGu&f if q&myg&*le@J t+ydKif
44
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
w,f ? ol u pd w f & S n f v uf & S n f e J @ OD;0if;wif[maxmifxrJ mS yJ touf
a0zefjywwfygw,f? yef;csq D ikd &f m *k% d ;f / 75 ESpf jynhyf gawmhr,f? olu 1930
pepf/ txm;todk/ ta&mif pwm jynh f E S p f / rwf v 12 &uf rS m
'D v rf ; wav#muf r S m jzif h
awGukd pepfwus a0zefjy wmyg?‘tvS zGm;olqakd wmh touf 73 ESpf jynhyf g+y?D
‘igh&Jabmf rdwfaqG }uD; udk0if;wif
&SmyHak wmf’pmtky[ f m yef;csv D il ,fawG ol@Zmwdu auG@yifaumufv@kd =um;zl;
wa,muf av#mufvSrf;csifcJhrSmyJ?
&J@ vufppJG mtkyw f tkyyf g? jrefrmtu w,f? bdefpm;baomf 0wˆKa&;whJ
wcgwav ol@ajc&mawGukd awmif owd;k xGe;f ( q&m}uD; OD;odu k xf eG ;f ) eJ@
tzG@J t*FvefpwJh Edik if aH wGukd oGm;awmh
ig eif;rdaumif; eif;rdae rSmyJvkd@ ’ yef;csq D &m}uD; OD;rif;Edik f wd@k [m ole@J
OD;0ifwifvu dk f oGm;&zl;w,f? trmpdef
&J@tuudk owif;ay;aqmif;yg;a&;om; ausmif;aezufawGvdk@ rSwf&zl;w,f?
&mrSm zwf&olawG tvStjywf rcHEikd f &efukefwuUodkvfrSm t*Fvdyfpmay/
avmufatmif &oajrmufvyS g w,f? acwfopf &mZ0ife@J Ekid if aH &; odyb H` m
‘ajcwGifpum; vufzsm;uAsm’qdkwhJ omwJ@G u, kd +l y;D 0dZm… bJ@JG cw
hJ myg?atmuf
a&;r,fv@kd owif;yd@k awmh q&m yg&*l trnfe@J tutEkynma0zefa&;pmw wkb d m ausmif;om; ta&;awmfyjkH zpf
uvJ 0rf;omtm;& }udKqdak eav&J@? apmifwzJ@G jzpfvmawmh pmaytEkynm yGm;wJ1h 953rSmpmayAdrmefvufaxmuf
wcgw&H aq;&Hk}uD;tcskKyf avmuom;awG csD;usL;=uygw,f? t,f'w D m jzpfaeyg+yD?
cef;a&muf&ifawmh wjcm;pmtkyf awG uAsmbuf rSm qd&k ifvJ =unfatmif&@J 1955 ckEpS u f 1957 ckEpS t f
yg zwfciG jhf yKw,f? wu,fawmh pm ay uAsmtrSm pmwyk'f[m ajymprSwf xd e,fomvefEikd if /H trfpwm'rf +rd@k /
pdppfa&;u pdwfwdkif;us jzwfxkwf jyK=u&yg w,f? Zrfbmwefpmtkyx f w k af 0a&; ukr% ` D
jzwf+yD;rS cGifhjyKcsufeJ@ &dkufwJhpmtkyf c&D;oGm;aqmifyg; pmtkyf rSm pmayAdrmeftwGuf vlxo k yd u
H` sr;f
awGcsn;f ygy?J OD;0if;wifu wcgawmh qdk&if OD;0if;wif&J ‘urBmeDwGif w'*F rsm;udk wnf;jzwf&dkufESdyfxkwfa0&if;
uAsmpmtkyaf wGcsn;f zwfcsiw f ,f vk@d ’qdkwhJ pmtkypf m &ifu h suw f hJ owif; yHEk ydS yf nmeJ@ owif;pm ynmwk@d ukd yg
xl;xl;jcm;jcm; qdv k @kd aemufq;kH xkwf pm q&m&J@ t&nftaoG;tjyif ol &J@ qnf;yl;cJw h ,f? owif;pOfwck xkw+f y;D
a0jzpf w J h tif ' gqif ; yH k j yif q &m Edik if aH &;tjrif/ aemufcAH [kow k udyk g Oa&mya&mufjrefrmynmawmfoif
rHk&GmudkthHarmif&J@ ‘60’uAsmaygif; tuJcwfciG hf &Edik yf gw,f/ ckvkd Om%fr;DS awGtwGuf owif;jzef@csday;cJhw,f?
csKyfpmtky/f armifaygupf nf( ref;wuU awmfwhJ t&G,f aumif;rSm &ifh usuf owif;aqmif;yg;wyk'fudk 'ufcsfbm
odv k f ) &J@ ‘vdi_ ;f ykwo f ’H uAsmpmtky/f vm+yD ; qd k a wmh ol @ pum;awG yd k omeJ@ a&;+yD;/ owif;pmxJrSm xnfh
armifckdifrm&J@ ‘&Sifr’uAsm pmtkyfe@J aumif;vmr,fqw kd m rvGEJ ikd yf gb?l oGi;f zl;wmudk jrefrmpme,fZif;wckrmS
armifprG ;f &nf&@J ‘tarhac:oH’uAsmpm ol@crsm ppftusOf;axmif yJvm;--- ol@trd rf mS vm;rod/ usaemf
tkyw f @dk ukd pk ay;vduk af wmh ol tvGef xJrSm r[kwfbJ/ zqyv tusOf; awG@&zl;ygw,f?
wufºuoGm;+y;D uAsmawGukd ESv;kH om; axmifrmS qd&k ifawmif pmtkyaf wG t usaemf t rf p wm'rf + rd K @ud k
puULay:rSmtqufrjywfa&;aea=umif; rsm;}uD; a&;om;jzpfaerSmyJv@dk atmuf a&mufoGm;awmh usaemfh&Jabmf}uD;
owif;aumif;awG =um;&ygw,f? arhqifjcif&if; 'Drdkua&pD wefzdk;udkyJ OD;0if;wifudk usaemftxl;owd&rd
OD;0if;wif[m pmpHka&;Edkif wk;d vd@k cspjf rwfE;kd ae&yg w,f? r=um;0Hh w,f? oli,fcsif udb k *sr(f wifr;kd ) &J@
pGr;f&odS jl zpfygw,f? armif0efZif;t rnf rempmajym&&if udv k ekd D tusO;f axmif orD; a'gufwmf rdk;rdk; ZeD;armifESHu
pmtkyaf 0zefcsuaf &;ovk/d ay:opf t urS 'Dxuf[ef vdrt hf ;kH r,f? tdE, Nd u trfpwm'rfwcGif/ b,fvfv*sD,rf
rnf e J @ yef ; csD a 0zef pmtk y f a wG v J Edik if aH &; tusO;f om;udk rE aW v;axmif wcGif omru jyifopfuykd g e,f ausm+f yD
a&;ygw,f? ‘tvS&mS yHak wmf’ qdw k hJ yd@k vku d w
f mh a&;ul;uef vkcd siw f ,f-- vkdkufydk@awmh Aif*dk;/ &lqifqdk@ tjyif
pmtk y f [ m yef ; csD o rd k i f ; eJ @ yef ; -? pm=unhfwkduf vdkcsifw,f pojzifh tjcm;jywku d af wG trsKd ;rs;kd udk a&muf&
csDa0zefcsufawG jzpfygw,f? yef;csD awmif;&if tukeaf y;&qdyk ?J 'DrmS awmh aygu&f wJh tcg 'Dvrf;w av#mufrmS jzifh
jyyGJawGrSm OD;0if;wifeJ@ twl yef;csD avmfppf[efw@kd avmufyJ tcGix hf ;l &zl; ‘ig&h @J abmf rdwaf qG }uD; ud0k if;wif w
um;awG =unh&f wm t&om ydx k ;l yg w,fqkd&J@? bdef;bk&if rdk@aygh----? a,muf av#mufvrS ;f csicf rhJ mS yJ? wcg
45
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
wav ol@ajc&mawGudk awmif ig eif; a':cifaqGO;D / a':uvsmpwJh &efuek f u ygw,f? usaemf av;pm;=unfndKwJh
rdaumif; eif;rdae rSmyJv@dk ’awG;rd+y;D ajc rdwaf qG}uD;rsm;[m rE aW v;u tar owif;pmq&mr}uD;uvJ a':trm
vSr;f awG rSm;rdygw,f? trfpwm'rfrmS vlxak ':trmarG;ae@widk ;f wtHw k r}u;D ygyJ? 'ga=umifh owif;pmq&mr}uD;
pme,fZif;owif; wckckudk &Sm+yD; oGm;avh&ydS gw,f? olw@kd udk tarvlxk vlxak ':trm[m usaemh taryJ jzpf
awG@qkH zd@k pdwu f ;l rdygao;w,f? a':trmeJ@ OD;Zif;udkynmwkd@wawG ygw,f’vkd@ vd_ufvd_ufvSJvSJ aºu;
udk,fh&Jabmf}uD; ta=umif; ta&;w}uD; ar;=uwJh owif;xJrSm a=umfa=unm+yD; ‘tar/ aemuf ESpf
udk ar;csiw f ,f? olw@kd rod&ifvnf; ‘OD;0if;wif wa,muf usef;rm&J@vm; oH;k q,favmuf touf&iS af etk;H rS
udk,fodwmawGudk ajymjycsifw,f? ’qdkwmyg yJ? &efukefjyef&if OD;Zif;u jzpfr,f? tar awmifhxm;ygtHk;vdk@’
olw@kd taeeJ@ olw@kd Eikd if rH mS owif;pm axmif w G i f ; a&muf ud k 0 if ; wif w k d @ / qd+k y;D yef=um;ygw,f? tJ'g ol axmifr
ynmawGudk tajcjyKcJhzl;wJh olwdk@&J udrk ;kd olw@dk }udKufwwfwhJ ‘ pm;awmf uscifav;rSmygb?J
abmf}uD;wa,muf &efuek af xmifxJ csu[ f if;’qdw k mrsKd ;ukx d ahJ y;vku
d w f wf usaemfwdk@uvnf;usaemf
rSm 10 ESpfausmf a&muf&Sdaewmudk ygw,f? wd@k tudk ud0k if;wif aemufxyf ESpo f ;kH
odrSodygp? od&ifvJ ol rw&m;csKyf axmif x J 0 rf ; avsma&m*g q,fru aeygOD;--- / tarvlxk
aESmif ESdyfpufcHaewJ b0udk vGwf jzpfrSm pdk;vkd@qdk+yD; ay;cGifhr&bl;? wcg a':trmvnf; aemufxyf ESpfoHk;
ajrmufa&;twGuf ta&;qdkr_awGudk w&Hawmh [dkvlonfvlawG aiGpk+yD; q,fru aeygO;D -- awmifx h m;ygO;D --
vkyrf v S yk jf zpfygp qkw d mawGukd ar;csif udk0if;wif wdk@zdk@qdk+yD; ay;vkdufwmrsdK; -- ?
ajymcsipf w d af wG ay:rdw,f? awGvJ awG@&ygw,f? udk0if;wifudk tarwd@k e@J twl 'Dru kd a&pD
ol@ukd ‘pm;+rdefxkyf( xrif; pme,fZif;vGwv f yfciG hf qkwck/ ,leuf atmify}JG uD;udk twlqifE&JG atmif --
xky)f ’yd@k ay;aewJh owif;pmq&mukjd ym; pudk tzGGJ@u 2001 ckESpfrSm csD;jrSifhyg -? jref r mEk d i f i H o m;wk d i f ; rmeawG /
}u;D ac: ukad rmifarmifcif [m usaemfe@J w,f? Guillermo Cano Wo tCmwawG azsmuf+yD; nDnDnGwf
&if;ES;D cspcf ifwhJ rdwf aqGwa,mufyg? rld Press Freedom qkvdk@ ac: nGwfeJ@ wyGJwvrf; EGJ=uprf;ygtHk;vkd@
rdom;pkr&Sw d hJ OD; 0if;wiftwGuf ol[m ygw,f? 'Dqu k dk ol@u, kd af &;ud,k wf m wkdufwGef;vdkuf&ygw,f? &Jabmf}uD;
oufpGef@qHzsm;qdkovkd pm;+rdefxkyf twGuf roH;k &uf&mS bl;? ‘usaemfu ud0dk if;wif ouf&mausmf &Snyf gap--
yd@k &&Smwmyg? OD;0if;wif&@J OD;}uD;&if;csm awmh b,fawmhrSm vufrajrSmuf/ 'l; ----?
wa,mufvdk jzpfaewJh ociftek ;f jrifh raxmuf b l ; ---? axmif x J r S m yJ
uqk&d if pm;+rdex f yk v f yS zd@k t+rJyyl ef&mS aocHomG ;r,f?olq&k wJah iGukd pme,f armifpGrf;&nf 2005 wkef;u a&;cJhwJ
w,f? OD; tke;f jrifq h w kd mu wk;d wufa&; Zif;qk wqktjzpf vli,fpme,fZif; pmyg? tck http.//nyeinsuu .
*sme,fausmrf mS OD;cspaf rmife@J vufwJG orm;awGudk ay;zdk@ apmifha&Smufay; blogspt . com uawGvdk@ jyeff
cJ h o l yg? &ef a usmf * sme,f u d k v nf ; yg’vd k @ jyif y u ol @ rd w f a qG ol & J aumufxm;xm jzpfygw,f? rd;k rcu
olu, kd wf idk x f w k cf ohJ yl g? '*kew f m&meJ@ aumif;awGukd vSr;f +y;D rSm=um;yg w,f? ‘[HHom0wD OD;0if;wifeJ@ pme,fZif;
vJ oli,fcsif;aygh? vlxkOD;vS/ vlxk v$ J t yf y gw,f ? ol roH k ; ygbl ; ? aqmif;yg;rsm; ’qk+d yD; tmtkyu f av;
a':trmwkd@qdkwm ociftkef;jrifheJH@ OD;0if;wifu vlxOk ;D vSe@J vlxak ':t jyifaewJh qDrmS vnf; jyef az: jyr,fv@dk
armifESrt&if;vkd aewmyg? vlxk rmudk rdbvdkobmxm;ygw,f? OD; pOf;pm;ygw,f? jznfph m 2004 ckEpS /f
a':trmudk ‘rrrm’vkd@ ac:wmyg? vSu, G v
f eG +f yD;aemuf &efuek u f kd vlxk 'D Z if b mvxk w f rd k ;
'ga=umifh ociftkef;jrifhudk *sme,f a':trmwa,muf w nf ; vmawmh aomuf=u,f*sme,f twGJ 1/trSwf 1
ausmf OD;cspfarmif / vlxkOD;vS/ vlxk rdwfaqGtdrfwtdrfu xrif;pm;zdwf eJ@ 2005 ckESpf/ Zefe0g&Dvxkwf rdk;
a':trmwk@d e@J wef;wl q&mvkd rdb vkd +yD;vlo;kH av;q,f qHyk aJG v; jyKvkyaf y; aomuf=u,f*sme,f twG1J / trSwf 1
OD;0if;wifuvJ oabmxm;yg w,f? w,f? rSm az: jy+yD;jzpfonf? )
avxD;OD;tkef;armif/ ocif tJ ' D y G J r S m OD ; 0if ; wif v J
odef;armif/ ociftkefjrifh/ / OD;xGef;a0/ pum;ajymw,f ? ‘usaemf h t art
a'gufwmoef;xGef;/ ac:cifESif;,k/ &if ; &J @ trnf u vJ a':trmyJ j zpf
46
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008

oef hZifxGef;

±l;pAJh
( FDR ) qdkwJh pm;vHk;udkawG@&if tar&duefwdkif;ua&m urBmuyg tar&dueforRw z&efuvif
'DvmEdk &l;pAJh( Franklin Delano Roos evelt) udk qdv k rkd eS ;f od=u+yD;om;yg?
tar&duefordkif;rSm ol@vdk (4) }udrf qufwdkuf ( w}udrf v#if av;ESpf)orRwjzpfcJhwm olwOD;yJ
&SdcJh+yD; aemifrSmvnf; 'Dvdk (4) }udrfqufwdkuf orRwjzpfwJhvl ray:Edkifbl;vdk@awmif ajymvdk@&ygw,f?
&l;pAJhudk 1882 ckESpf/ Zef e0g&Dv (30)&ufae@ e,l;a,muf jynfe,f/ [dkufywf ( Hyde Park)
rSmarG;zGm;cJh+yD; ESpfbufrdbaqGrsdK;rsm;u csrf;omºu,f0olrsm; jzpfwma=umifh aiGZGef;udkuf+yD; arG;vmolvdk@
qdkEdkifygw,f?
*a&mfwGefausmif;om;b0rSm &l;pAJh[m tzdEdSyfcH vlxkbufu t+rJ&yfwnfcJholyg? eD*&dk;awGudk
ausmif;awGrSm ynmoif=um;cGifh &&Sdzdk@ axmufcHcJholyg? aumvdyf ausmif;wwfEdkifatmif jyifqifaewJh
vlcsrf;omwa,muf tae eJ@ 'Dvdkvkyf&yfawG[m olwdk@ acwfrSmawmh wu,fhudk txl;tqef;ygyJ? 1900
ckEpS rf mS &l;pAJ[h m [m;A'f wuUov kd f ( Harv ard)udk pwif wufa&mufcyhJ gw,f?
1921 ckESpfrSm &l;pAJh[m atmufydkif;aooGm;+yD; vrf;rav#mufEkdifawmhygbl;? bD;wyfukvm;xdkifeJ@yJ
oGm;vmv_yf&Sm;Edkifygw,f? 'DrSm &l;pAJh&J@ txl;jcm;qkH; t&nftcsif;jzpfwJh tEdkifrcH t&H_;ray;wJh pdwf"mwfeJ@
owWu d kd awG@&rSmyg? 'Dvb dk 0rsKd ; a&mufomG ;=uwJh vlwikd ;f vkv d [kd m tvGeq f ;kH pma&;pmzwfavmufyJ vkyEf ikd =f u
awmhrSmyg? 'gayr,hf &l;pAJhuawmh vlOD;a& oef; (200) ausmf&SdwJh urBmhxdyfoD; tar&duefvdkEdkifiH}uD;
wckrmS orRwtjzpfe@J (4) }udrf qufwu kd f jynfoal wG&@J axmufcrH u _ kd &&Scd whJ mqdak wmh ol@vkd pdwo
W wWad umif;
ol[m wu,fhudk &Sm;rS&Sm;ygyJ? 'g[m vl@ordkif; wav#mufvHk;rSmudk tvGeftm;usxdkufwJh pHcsdefygyJ?
&l;pAJhrSm&SdwJh t&nftcsif;rsm;teuf ‘em,lvufcHEdkifjcif;’[m ol@&J@ xl;jcm;wJh t&nftcsif; wckyg?
em,lvufcEH ikd v f @kd 'Dt&nftcsi;f awG[m olu, kd yf ikd f t&nftcsi;f awG jzpfvmyg w,f? 'Dvdk t&nftcsi;f &Szd @kd &m
ol@&J@yifudk,fOm%fe@J b,f[mwefzdk; t&SdqHk;vJ/ b,f t&nftcsif;udk vufcHoifhw,f? b,ft nf
tcsif;uawmh vufrcHoifhbl; qdkwm a&G;cs,fqHk;jzpf&rSmyg? 'Dvdk a&G;cs,f+yD;rS aumif;wJh t&nftcsif;awG/
t}uHOm%fawGudk vufcHvkyfaqmifoGm;Ekdifjciff;[m acgif;aqmifaumif;wOD;&J@ ta&;}uD;qHk; t&nftcsif;ygyJ?
'Dvkd wjcm;acgi;f aqmifawG&@J aumif;wJt h &nftcsi;f awGukd a&jrSyu f ae a&pky, f o
l vkd vufcu H siohf ;kH

“'ga=umifh 'Drdkua&pDEdkfifiH yJjzpfjzpf/


tm%m&SifEdkifiHyJjzpfjzpf vlxkuaemufqHk;
tqH;k tjzwfawG udk ay;oGm;rSmyg? ”

47
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008
Edkifvdk@vnf; &l;pAJh[m'kwd,urBm ajymzl;ygw,f? “usaemfw@kd awG [m a=ua=unufnufod&Sdxm;rS jzpf
ppfrmS Edik if aH ygi;f (20) ausmyf g0ifwhJ jy\emwckudk wywfvHk; jiif;=u/ wmyg? 'ga=umifv h nf; qdAk , D uf vkd
r[mrdwftzG@J }uD;udk OD;aqmifEdkifchJ cH k = ueJ @ aemuf q H k ; jzpf E d k i f z G , f uG e f j rLepf p epf u sif h o H k ; aewJ h
wmjzpfygw,f? tajzES p f r sd K ;/ oH k ; rsd K ;eJ @ orR w Edik if rH sKd ;eJ@ t*Fvefvkd t&if;&Sif pepf
&l;pAJ&h @J aemufxyf t }uD ; ud k wif j yvk d u f y gw,f ? 'gud k usif h o H k ; wJ h E d k i f i H a wG & J @ tpG e f ;
&nf t csif ; wck u awmh ‘onf ; cH orRw}uD;u rdepf (20) twGif; ES p f c k = um;rS m vG w f a tmif a &S m if
Ed k i f j cif ; eJ @ tcsd e f t cgod r _ / tcsd e f tajzrSefudk axmufjyvkd@ tm;vHk; &S m ;wwf o l jzpf y g w,f ? 'gwif
udkuf jyKvkyfEdkifjcif; yJjzpfygw,f? ausauseyf e yf vuf c H c J h = u& ruao;ygbl; uGefqmaA;wpfawG
ol[m tcsdef tcg a&G;wJhae&mrSm w,f?”-- u &l ; pAJ h [ m ol w d k @ vd k uG e f q m
pHxm;xdu k o f yl g? txl;tjzifh 1939 &l;pAJh&J@ aemufta&;}uD; aA;wpf t,l & S d o l v d k @ xif j rif = u
ckESpf 'kwd,urBmppf}uD; pwifjzpf wJ h t&nf t csif ; uawmh ud k , h f ovk d vpf b &,f r sm;uvnf ; &l ;
yGm;awmh tar&duefvlxk[m ppf ud k , f u d k ,H k = unf p d w f c sjcif ; ygyJ ? pAJh[m wdk@vdk vpfA&,f t,lt
xJ r yg0if b J = um;aepd w f j yif ; jyae 'Dvdkt&nftcsif;rsdK;[m txl;o q&So d v l @kd xif=uygw,f? 'gah =umifh
=uwmyg? 'gayr,fh tar&duef [m wdjyK&r,hf t&nftcsif;ygyJ? wcsdK@ vnf; &l;pAJhudk EdkifiHa&;ygwD ESpf
wae@rmS r[mrdwaf wGe@J vufw+JG yD; acgif ; aqmif a wG ud k , f h u d k , f u d k ckpvHk;u vufcHEdkifol jzpfcJhwmyg?
emZD e J @ zuf q pf r sm;ud k wG e f ; vS e f ,H=k unfpw d cf s+yD; ZGww f &Gwvf yk f vd@k aemufxyf &l;pAJ&h @J t&nf
wdu k cf u kd &f r,fqw kd m &l;pAJh tapm jynfov l x l ak wG epfemysupf ;D cJ&h wJh tcsif ; wck u awmh vl o m;qef
}uD;uwnf;u aumif; aumif;}uD; om"uawG tajrmuftrsm; &Sdyg jcif;ygbJ? vlvlcsif; udk,fcsif;pm
odaeygw,f? w,f? ud, k u hf , kd u
f kd ,H=k unf pdwf Edkifw,f? txl;ojzifh tar&duef
'ga=umifv h J tar&duef vl csjcif;eJ@ cGv J @dk r&paumif; yJ t+rJukd vl x k & J @ vd k t if q EN a wG / vk d v m;
xkudk ppfxJ0ifcsifvmatmif pdwf wGzJ uf&r,fh t&nft csi;f uawmh csuf a wG u d k em;vnf c H p m;ay;Ed k i f
&Snf&SnfeJ@ynmay; pnf;&Hk;cJhwmyg? ud, k u
f ,kd w f idk f acgi;f aqmifaumif; ygw,f? ol@jynfolvlxku bmudk
'D v d k pnf ; &H k ; cJ h v d k @ vJ 1941 ck E S p f t&nf t csif ; tjynf h t 0&S d & r,f h b,ftcsdefrSm vdkcsifEdkifaew,f qdk
*syefu ykvJqdyfurf;udk AHk;}uJwkduf tcsufygyJ? wmukd &l;pAJh[m od&Sdem;vnf+yD;
cd k u f a wmh tar&d u ef v l x k [ m &l;pAJh[m wae@udk (14) jzpfygw,f? 'ga=umifh olajym=um;
'kwd,urBmppfxJ ajcpHkypf 0ifwdkuf em&Dtvkyf vkyfygw,f? ig;em&D/ wJh rdef@cGef;rsm;udk tar&duefvlxk
cJhwm jzpfygw,f? r[mrdwfawG ajcmuf e m&D x uf yd k r td y f y gbl ; ? u t+rJyJ *&kwpdkuf em;axmifcJh
ppfEdkif&wJhta=umif; t&if;awGxJ usefwJhtcsdef rSm A[kokwjzpfr,fh =uovkd 1945 ckESpf &l;pAJh uG,f
u wckuawmh tar&duef yg0if pmawGudk rjywfzwfaewwfolyg? vGefwJhtcsdefrSm tar&duef jynf
vmjcif;ygyJ? 'ghtjyif EkdifiHjcm;bmomoHk;rsdK;udk ol a wG [ m ol w d k @ &J @ t&if ; ES D ; qH k ;
&l ; pAJ h [ m qH k ; jzpf c suf c s aumif;pGm wwfu|rf;wJh oljzpfyg rdwfaqGqHk;&H_;&ovkd cHpm;&ygw,f?
wmvnf; tvGefjrefygw,f? 'ght w,f? “'ga=umif h
jyif ol@&J@ qHk;jzwfcsufawG[m rSef 'gtjyif &l;pAJh[m =um; 'Drdkua&pDEdkfifiHyJjzpfjzpf/ tm%m
uef+yD; wdusygw,f? 'g[m ol@&J@ tajz &Smwwfoljzpfygw,f? 'Dvdk &SifEdkifiHyJjzpfjzpf vlxkuaemuf
tvGefaumif;rGefwJh t&nftcsif; =um;tajzud k od E d k i f z d k @ twG u f qH k ; tqH k ; tjzwf a wG u d k ay;oG m ;
ygyJ ? ol @ &J @ 0ef } uD ; wOD ; u 'D v k d tpG e f ; ES p f z uf & J @ 0d a &m"d a wG u d k rS m yg? ”

48
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008

49
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008

}ud K qd k y g.

@
v Fmae
we

rdwfopf/rdwfa[mif;taygif;udk}udKqdkygonf?

50
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008

51
trSwfpOf-89 Zlvdkif-6-2008

52

Você também pode gostar