Ó.Ó.

ÄÅÓÐÏÔÇÓ

ÔÁÌÅÉÏ ÁÐÏÓÔÏËÉÊÙÍ ÐÁÔÅÑÙÍ

****************************************************
ÅÉÑÇÍÁÉÏÕ-ÉÏÕÓÔÉÍÏÕ-ÉÃÍÁÔÉÏÕ-ÊËÇÌÅÍÔÏÓ-ÉÐÐÏËÕÔÏÕ
ÄÉÏÍÕÓÉÏÕ ÁÑÅÏÐÁÃÉÔÏÕ-ÁÈÇÍÁÃÏÑÁ

WIESBADEN
1998
1
 ÔÁÌÅÉÏ ÁÐÏÓÔÏËÉÊÙÍ ÐÁÔÅÑÙÍ
åéñçíáéïõ-éïõóôéíïõ-éãíáôéïõ-êëçìåíôïó-éððïëõôïõ
ÓõíôìÞóåéò: Ï ôßôëïò êÜèå Üñèñïõ óõíôìÞóóåôáé: ð.÷. áãáèü=á.
Áãßá ÃñáöÞ=Á.Ã.,Üíèñùðïò=Ü, Åêêëçóßá=Å., Èåüò= È.,Éçóïýò ×ñéóôüò=É.×.

ÁÃÁÈÏ: Ôï á. åßíáé ç åðéóôÞìç, ü÷é ç çäïíÞ. Ìå ôçí åðéóôÞìç êÜèå öïñÜ èá åêëÝîïõìå êáé ôçí üðïéá çäïíÞ. Êé
ï ìÜñôõñáò ôçí çäïíÞ, ðïõ åëðßæåé, ôçí åêëÝãåé ìå ôïí ðáñüíôá ðüíï: ‘Ç õãåßá åßíáé ôï ðñþôï áãáèü, ôï
äåýôåñï ôï áñìïíéêü óþìá êáé ôï ôñßôï íá ðëïõôÞóåé êáíåßò ÷ùñßò áðÜôåò’ (Óéìùíßäçò) ‘Äåí åßíáé óôïõò á.
íïìßóìáôá ìüíï ôï áóÞìé êáé ï ÷ñõóüò. Åßíáé êé ç áñåôÞ’, üðùò ëÝãåé ï ÓïöïêëÞò.(Óôñùì.465-7). ÁãáèÜ åßíáé
ôá áõôÜ êáèåáõôÜ áãáèÜ êáé äåýôåñá üóá ìåôÝ÷ïõí ôá áãáèÜ, üðùò ëÝìå ôéò êáëÝò ðñÜîåéò
(Óôñùì.479) ‘Ïé êïñõöáßïé ïýôå ôï äñüìï ãéá ôçí áãïñÜ ãíùñßæïõí, ïýôå ðïéü åßíáé ôï äéêáóôÞñéï Þ ôï
âïõëåõôÞñéï Þ êÜðïéï Üëëï êïéíü óõíÝäñéï ôçò ðüëçò. Ãñáðôïýò êáé ðñïöïñéêïýò íüìïõò êáé ôá øçößóìáôá
ïýôå ôá âëÝðïõí ïýôå ôá áêïýíå. Ïé öñïíôßäåò ôùí óõëëüãùí êé ïé óõíáíôÞóåéò êé ïé äéáóêåäÜóåéò ìå
áõëçôñßäåò ïýôå êÜí ðåñíïýí áðü ôï ìõáëü ôïõò ïýôå êáé óôï üíåéñü ôïõò...Óôçí ðñáãìáôéêüôçôá ôï óþìá ôïõò
âñßóêåôáé êé åðéäçìåß óôçí ðüëç, åíþ áõôüò ðåôáÝé óýìöùíá ìå ôïí Ðßíäáñï êáé ðÜíù áðü ôç ãç, êé áóôñïíïìåß
ðÜíù óôïí ïõñáíü êé åñåõíÜ áðü êÜèå Üðïøç ôç öýóç üëùí ôùí üíôùí’. (Óôñùì.5, 14,119)..Ï ôñüðïò êé ç
ìåôÜäïóç ôùí áãáèþí åßíáé ç ðáñáêïëïýèçóç (ï ðáéäïôñßâçò), ç ïìïßùóç, ç ðñïóôáãÞ (Óôñùì.6, 17,325)

ÁÃÁÐÇ: Ï Èåüò ðëïýóéïò áðü ôç öýóç ôïõ óå Ýëåïò, åîáéôßáò ôçò áãáèüôçôüò ôïõ ìáò öñïíôßæåé, åíþ äåí
åßìáóôå ïýôå ìüñéá ôïõ, ïýôå åê öýóåùò ðáéäéÜ ôïõ. Êé ç ìÝãéóôç Ýíäåéîç ôçò áãáèüôçôÜò ôïõ åßíáé üôé åíþ
Ý÷ïõìå áõôÞ ôç ó÷Ýóç ìå Áõôüí, áõôüò ìáò öñïíôßæåé. Óôá æþá âÝâáéá åßíáé öõóéêÞ ç öéëïóôïñãßá ðñïò ôá
ðáéäéÜ ôïõò êé ç öéëßá áíÜìåóá óôïõò ïìïéäåÜôåò. Åîáéôßáò ôçò óõíÞèåéáò, ôïõ È. üìùò ôï Ýëåïò äßíåôáé
ðëïýóéá óå åìÜò, ðïõ äåí Ý÷ïõìå êáìéÜ ó÷Ýóç ìáæß ôïõ Þ êáôÜ ôçí ïõóßá Þ êáôÜ ôçí öýóç Þ ôçí äýíáìç, ðïõ
åßíáé ïéêåßá óôçí ïõóßá ìáò, áëëÜ ìüíïí êáôÜ ôï üôé áõôü åßíáé Ýñãï ôïõ èåëÞìáôüò ôïõ. Áõôüí ëïéðüí, ðïõ
èÝëåé ìå Üóêçóç êáé äéäá÷Þ ôçí ãíþóç ôçò áëÞèåéáò, ôïí êáëåß óå õéïèåóßá, ðïõ åßíáé ç ìåãáëýôåñç ðñïêïðÞ
áðü üëåò. ‘Ïé ðáñáíïìßåò óõëëáìâÜíïõí ôïí Üíäñá êáé ìå ôéò áëõóßäåò ôùí áìáñôéþí ôïõ óößããåôáé ï
êáèÝíáò’ êé ï È. åßíáé áíåýèõíïò...Ôï íá ãßíïõìå áéþíéïé êáé íá ãíùñßóïõìå ôç èåùñßá ôùí üíôùí êáé íá ïíïìáóèïýìå
ãéïß êáé íá âëÝðïõìå ôïí ÐáôÝñá áðü ôá äéêÜ åîáñôÜôáé áðü ìáò. Ðñïçãåßôáé ëïéðüí áðü üëá ôï íá èÝëïõìå,
ãéáôß ïé ëïãéêÝò äõíÜìåéò åßíáé äéÜêïíïé ôçò èÝëçóÞò ôïõò. ‘Íá èÝëåéò êáé èá ìðïñÝóåéò’. Óôïí ãíùóôéêü
ç èÝëçóç êáé ç êñßóç êáé ç Üóêçóç åßíáé ôï ßäéï. Áí åßíáé ßäéåò ïé ðñïèÝóåéò ôçò øõ÷Þò åßíáé ôá ßäéá êáé
ôá äüãìáôá êáé ïé êñßóåéò, ãéá íá åßíáé ãéá áõôüí ïé ëüãïé êé ï âßïò êáé ï ôñüðïò óýìöùíá ìå ôçí êáôÜóôáóÞ
ôïõ...¼ðïéïò Ý÷åé ìéá áñåôÞ Ý÷åé óõíïëéêÜ üëåò (Óôñùì.277-81). ¼ðïéïò áãáðÜ ôïí åáõôü ôïõ, áãáðÜ ôïí
Ê. êáé ïìïëïãåß ôçí óùôçñßá ãéá íá óþóåé ôçí øõ÷Þ ôïõ (Óôñùì.483) ¼ðïéïò äåí áãáðÜ ôïí áäåñöü ôïõ, åßíáé
áíèñùðïêôüíïò, ãüíïò ôïõ ÊÜéí, èñÝììá ôïõ äéáâüëïõ..äåí Ý÷åé óðÝñìá, äåí åßíáé êëÞìá ôïõ áåßæùïõ
õðåñïõñÜíéïõ áìðåëéïý. Êüâåôáé êáé ôï ðåñéìÝíåé ç áäçöÜãá öùôéÜ..Ç ðßóôç õðï÷ùñåß üôáí ðåéóèïýìå
âëÝðïíôáò ôïí È. ìå ôá ßäéá ìáò ôá ìÜôéá. Êé ç åëðßäá ÷Üíåôáé üôáí áðïäïèïýí áõôÜ ðïõ åëðßóáìå. Ç áãÜðç
üìùò ðñï÷ùñåß óôçí ðëçñüôçôá êé áõîÜíåé üôáí öôÜóïõìå óôçí ôåëåéüôçôá. Ìå ôçí áãÜðç ìðïñåß íá
êáôáðïëåìÞóåé êáíåßò ôá óöÜëìáôÜ ìáò..Ãéá üóá Ýãéíáí äßíåé Üöåóç ï È. Ãéá üóá üìùò áêïëïõèïýí äßíåé
Üöåóç ï êáèÝíáò óôïí åáõôü ôïõ. ÌåôÜíïéá êé áìíçóôßá áðü ôïí ÐáôÝñá êé åîÜëåéøç ìå ôçí äñüóï ôïõ
áã.Ðíåýìáôïò ôùí ðñïçãïõìÝíùí áìáñôéþí ‘Óå üðïéåò ðñÜîåéò óáò âñþ, óå áõôÝò èá óáò êñßíù’ ¼ðïéïò
Ýðñáîå ôéò ìÝãéóôåò ðñÜîåéò êáé ôïí âñåß ï èÜíáôïò óôçí êáêßá áíþöåëïé ïé ðñïçãïýìåíïé ìü÷èïé ôïõ..( ôéò ï
óùæüì. 579 ê.å.) ÂëÝðåéò 7 ãõíáßêåò êýêëù ôïõ ðýñãïõ;..Óýìöùíá ìå ôçí åíôïëÞ ôïõ Ê. âáóôÜæåôáé áðü
áõôÝò. (Ç ìßá åßíáé èõãáôÝñá ôçò ðñïçãïõìÝíçò) Ðßóôç-ÅãêñÜôåéá-Áðëüôçò-ÅðéóôÞìç-Áêáêßá-
Óåìíüôçôá-ÁãÜðç Öïâïý ôïí Ê. êáé öýëáóóå ôéò åíôïëÝò ôïõ. Ãéáôß áí öõëÜò ôéò åíôïëÝò ôïõ Ê. èá åßóáé
äõíáôüò óå êÜèå ðñÜîç êé ç ðñÜîç óïõ èá åßíáé óùóôÞ. Åáí öïâÜóáé ôïí Ê. üëá êáëÜ èá ôá åñãáóèåßò..Ôïí
äéÜâïëï ìçí ôïí öïâçèåßò, ãéáôß áí öïâÜóáé ôïí Ê. èá êáôáäõíáóôåýóåéò ôïõ äéáâüëïõ, ãéáôß äåí Ý÷åé äýíáìç.
Êé üðïõ äåí õðÜñ÷åé äýíáìç äåí õðÜñ÷åé êáé öüâïò..ÖïâÞóïõ ìüíïí ôá Ýñãá ôïõ äéáâüëïõ(ÐïéìÞí, ¼ñáó.3,
357ê.å.)

2
ÁÃÃÅËÏÉ: Äýï Ü. õðÜñ÷ïõí êïíôÜ óôïí Ü.. ôçò äéêáéïóýíçò êáé ôçò ðïíçñßáò. Ðþò èá êáôáëÜâù ôéò
åíÝñãåéÝò ôïõò; Ï Ü. ôçò äéêáéïóýíçò åßíáé ôñõöåñüò, êáé íôñïðáëüò êáé Þóõ÷ïò êáé ðñÜïò. ¼ôáí áíÝâåé
óôçí êáñäéÜ óïõ óõæçôåß ìáæß óïõ ãéá äéêáéïóýíç êé áãíåßá êáé óåìíüôçôá êé áõôÜñêåéá êáé êÜèå Ýñãï
äßêáéï êáé ãéá êÜèå Ýíäïîç áñåôÞ..Ôçò ðïíçñßáò åßíáé ïîý÷ïëïò êáé ðéêñüò êé Üöñùí êáé ôá Ýñãá ôïõ ðïíçñÜ
êáé êáôáóôñïöéêÜ ãéá ôïõò äïýëïõò ôïõ È...¼ôáí óïõ ìðåß ïîõ÷ïëßá Þ ðéêñßá êáôÜëáâå üôé åßíáé áõôüò ìÝóá
óïõ. ÌåôÜ áêïëïõèåß åðéèõìßá ðïëëþí ðñÜîåùí êáé ðïëõôÝëåéåò öáãçôþí êáé ìåèõóìÜôùí êáé ìåèþí êáé
äéáóêåäÜóåùí êáé ìéáò ðïéêéëßáò åõ÷áñéóôÞóåùí, ðïõ äåí ÷ñåéÜæïíôáé êáé åðéèõìßá ãõíáéêþí êáé
õðåñçöÜíåéá ðïëëÞ êé áëëáæïíåßá êáé üëá üóá åßíáé ðáñáðëÞóéá..Ôá Ýñãá ôïõ åßíáé ðïíçñÜ êé áóýìöïñá ãéá
ôïõò äïýëïõò ôïõ È. (ÐïéìÞí, 6ç Åíô. 390ê.å.) ..Åßíáé äõíáôü íá áíáðëÜóåé êáíåßò ìïñöÝò ü÷é áôáßñéáóôåò
óôéò ïõñÜíéåò öýóåéò êé áðü ôá ðéï ôáðåéíÜ óõóôáôéêÜ ôçò ýëçò, åðåéäÞ êé áõôÞ Ý÷ïíôáò ëÜâåé ôçí
ýðáñîç áðü ôá áëçèéíÜ êáëü óå üëç ôçí õëéêÞ äéÜôáîç Ý÷åé êÜðïéá áðç÷Þìáôá áðü ôç íïåñÞ ïìïñöéÜ êé åßíáé
äõíáôü ìÝóù áõôþí íá áíÜãåôáé ðñïò ôá Üõëá áñ÷Ýôõðá ìå ôñüðï áíüìïéï üðùò åéðþèçêå, åðåéäÞ ïé ïìïéüôçôåò
èåùñïýíôáé êé ïé ßäéåò ü÷é ßäéá êáé êáôáíÝìïíôáé áñìïíéêÜ êé áíôßóôïé÷á óôá íïåñÜ êé áéóèçôÜ. Ôýôïéá
ðëÜóìáôá èá âñïýìå íá ðëÜèïõí åõëáâéêÜ ïé ìõóôéêïß èåïëüãïé ü÷é ìüíï ãéá ôéò åîçãÞóåéò ôùí ïõñáíßùí
äéáêïóìÞóåùí áëëÜ êáé ãé’áõôÝò êÜðïôå ôéò åêëÜìøåéò ôçò èåáñ÷ßáò (ëéïíôÜñé, ðÜíèçñáò, ðÜñäáëç,
áñêïýäá, ðïõ ôçò ðÞñáí ôá ìéêñÜ, óêïõëÞêé (Ø.11:7).Ïé Ü. ðáñïõóéÜæïíôáé ùò æþá, Ýôóé þóôå üëïé ïé óïöïß
óôá èåßá êáé ðñïöÞôåò ôçò áðüêñõöçò èåßáò ðíïÞò äéáóôÝëëïõí áìüëõíôá ôá Üãéá ôùí áãßùí áðü ôá
áôåëåéïðïßçôá êé áíßåñá, þóôå ìÞôå ôá èåßá íá ãßíïíôáé åýêïëá õðï÷åßñéá óôïõò âåâÞëïõò ìÞôå ïé
öéëïèåÜìïíåò ôùí èåßùí ìïñöþí íá ìåßíõïí óôïõò ôýðïõò óáí íá Þôáí áëçèéíïß. (Ðåñß ïõñáíßïõ Éåñáñ÷ßáò,
209)..Ç ìåôÜëçøç ôçò èåáñ÷éêÞò åðéóôÞìçòåßíáé êáé êÜèáñóç êáé öùôóìüò êáé ôåëåéïðïßçóç, óá íá
áðïêáèáßñåé áðü ôçí Üãíïéá, ìå ôçí ãíþóç ôùí ôåëåéïôÝñùí ìõÞóåùí ðïõ äßíåôáé êáô’áîßá, åíþ öùôßæåé ìå ôçí
ßäéá ôç èåéêÞ ãíþóç, ìå ôçí ïðïßá êáèáßñåé áõôÞí, ðïõ äåí åßäå ðñùôýôåñá åðïðôéêÜ üóá ôþñá öáíåñþíïíôáé ìå
ôïí õøçëüôåñï öùôóìü, êáé ôåëåéïðïéåß ðÜëé ìå ôï ßäéï öùò, ìå ôçí åðéóôÞìç ôùí ëáìðñïôÜôùí ìõÞóåùí ðïõ
Ýãéåíå Ýîç. ÁõôÞ ëïéðüí åßíáé ç ðñþôç äéáêüóìçóç ôùí ïõñáíßùí õðÜñîåùí, ðõï Ý÷åé äéáôá÷èåß êõêëéêÜ áðü
ôïí Èåü êé áìÝóùò êïíôÜ óôïí È. êáé ÷ïñåýïíôáò áðëÜ êé áôåëåýôçôá ãýñù áðü ôçí áéþíéÜ ôïõ ãíþóç, óýìöùíá
ìå ôçí áåéêßíçôç áêéíçóßá êáé âëÝðåé êáèáñÜ ðïëëÜ êáé ìáêÜñéá èåÜìáôá êáé öùôßæåôáé áðü áðëÝò êé
Üìåóåò ìáñìáñõãÝò êáé ãåìßæåé áðü èåßá ôñïöÞ..¼ëá ôá Ýèíç Ý÷ïõí öýëáêåò áããÝëïõò..Ìüíïí ï ÉóñáÞë
óôñÜöçêå óôç öùôïäïóßá êáé óôçí åðßãíùóç ôïõ Ê...Ýãéíå ìåñßäéï ôïõ Ê...Ôá Óåñáöåßì öùíÜæïõí ôï Ýíá óôï
Üëëï, ìåôáäßäïõí èåïëïãéêÝò ãíþóåéò ôá ðñþôá óôá äåýôåñá(267) ..Ïé ðñïöÞôåò áðïêáëïýí Ü. êáé ôïí éåñÝá
ìåôáîý á. ðïõ ìåôÝ÷åé êáôÜ ôç äýíáìÞ ôïõ ôçí áããåëôéêÞ éäéüôçôá ôùí á. êáé õøþíåôáé óôï áðïêáëõðôéêü
ðñüôõðï ôùí áããÝëùí.Èá âñåßò óçìåßá ïé ðñïöÞôåò íá êáëïýí èåïýò ôüóï ôéò ïõñÜíéåò..üóï êáé ôïõò áíÜìåóÜ
ìáò ößëôáôïõò ôïõ èåïý êáé éåñïýò Üíäñåò..¼óá áðü ôá íïåñÜ êáé ëïãéêÜ ..ðñïóðáèïýí áóôáìÜôçôá íá
õøùèïýíìå ôçí êáôÜ äõíáôü ìßìçóç ôçò èåüôçôáò ..Ýãéíáí Üîéïé íá êåñäßóïõí ôçí ïìùíõìßá ôïõ èåïý(275)...Ôá
âëÝöáñá êáé ôá öñýäéá äçëþíïõí ôç öýëáîç ôùí èåïðôéêþí óêÝøåùí. Ç èáëåñÞ êáé íåáíéêÞ çëéêßá ôç æùôéêÞ
äýíáìç ðïõ ðÜíôïôå áêìÜæåé. Ôá äüíôéá ôçí éêáíüôçáô íá äéáñïýí ôçí ôÝëåéá ðíåõìáôéêÞ ôñïöÞ. Ïé ýìïé êáé ôá
÷Ýñéá ôç äçìéïõñãéêÞ êé åíåñãçôéêÞ éêáíüôçôá êéá äñáóôçñéüôçôá. Ç êáñäéÜ åßíáé óýìâïëï æùÞò èåéêÞò,
ðïõ óêïñðßæåé ôçí äýíáìÞ ôçò. Ôá óôÝñìá ôçí áäÜìáóôç éêáíüôçôá êáé ôï öñïõñçôéêü Ýñãï, ïé ðëÜôåò ôç
óõíï÷Þ ôùí æùïãüíùí äõíÜìåùí, ôá ðüäéá ôçí êéíçôéêüôçôá, ôçí ðñïèõìßá êáé ôçí åðéôçäåéüôçôá ôçò
áóôáìÜôçôçò ðïñåßáò ðñïò ôá èåßá, ôï öôåñü ôçí ðñïèõìßá ðñüò ôá Üíù, ôçí ïõñÜíéá öýóç êáé ôï Üíïéãìá ôïõ
äñüìïõ ðñïò ôá ðÜíù êáé ôçí áðïìÜêñõíóç áðü êÜèå ãÞéíï. Ç ãõìíüôçôá êé ç áðïõóßá õðïäçìÜôùí ôçí åëåõèåñßá
êáé åõêéíçóßá . Ôï ëáìðñü öüñåìÜ ôïõò ôçí ïìïéüôçôÜ ôïõò ìå ôïí èåü êáé ôç öùôéóôéêÞ éêáíüôçôá åîáéôßáò
ôçò êëçñïíïìßáò óôïí ïõñáíü. Ç éåñáôéêÞ óôïëÞ ôç ìýçóç óôá ìõóôéêÜ èåÜìáôá êáé ôïí áöéåñùìÝíï ÷áñáêôÞñá
ôïõò, ïé æþíåò ôç öñïõñçôéêÞ äýíáìç ôùí ãüíéìùí äõíÜìåùí, ôá ñáâäéÜ ôç âáóéëéêÞ êé çãåìïíéêÞ éäéüôçôÜ
ôïõò, ôá ôóåêïýñéá ôçí äéáßñåóç ôùí áíïìïßùí, ôçí ïîýôçôá ôùí äéáéñåôéêþí ôïõò äõíÜìåùí, ôá ôåêôïíéêÜ
åñãáëåßá ôç èåìåëéùôéêÞ êáé ïéêïäïìçôéêÞ êáé ôåëåéïðïéçôéêÞ éäéüôçôá. Êüðïôå ôá üñãáíá ôá êñáôïýí ãéá
êñßóç Þ ðáéäåßá Þ áðáëëáãÞ áðü äýóêïëç ðåñßóôáóç Þ ôÝëòï ðáéäÝìáôïò Þ åðáíÜëçøç ðñïçãïýìåíçò
åõôõ÷ßáò Þ ðñïóèÞêç Üëëùí äùñåþí. ¶íåìïò ïíïìÜæïíôáé ãéá ôçí ïñìçôéêüôçôá êáé óýííåöï ãéáôß ãåìßæïõí
õðåñêüóìéá áðü ôï ìõóôéêü öùò÷ùñßò åðßäåéîç. ÁëëÜ üôé õðÜñ÷åé óå áõôïýò êáé ç ãïíéìüôçôá, ç æùïãüíá êé
áõîçôéêÞ êáé ôåëåéïðïéçôéêÞ äýíáìç öáßíåôáé óôç äçìéïõñãßá ôçò íïçôÞò âñï÷Þò, ðïõ êáëåß óå æùôéêïýò
ðüíïõò ôïêåôïý ìå ðëïýóéá íåñÜ ôïõ êüëðïõ ðïõ äÝ÷åôáé. Ç ìïñöÞ ôïõ ëÝïíôá ôï çãåìïíéêü êé áäÜìáóôï, ôï âüäé
ôçí éó÷ý êáé áêìÞ êáé äéåýñõíóçôùí íïåñþí áõëáêéþíãéá íá äå÷ôïýí ôéò ïõñÜíéåò ãéíéìïðïéïýò âñï÷Ýò êáé ôá

3
êÝñáôá ôçí áíßêçôç öñïõñçôéêÞ äýíáìç, ï áåôüò ôï âáóéëéêü ôïõ ÷áñáêôÞñá êáé ôçí ïñìÞ óôá ýøç, ôá Üëïãá
ôçí õðáêïÞ êáé ôçí åõðåßèåéá (ëåõêü=ëáìðñüôçôá, âáèõêýáíï=ìõóôéêüò, êüêêéíï=ðõñïåéäÞò, äñáóôéêüò
÷áñáêôÞñáò, ëåõêü+ìáýñï=äýíáìç ãéá óýíäåóç ôùí Üêñùí)..Ïé ôñï÷ïß ôç äýíáìç ôçò åíÝñãåéáò ãéá ðïñåßáðïõ
êáôåõèýíåôáé áðáñÝãêëéôá óôïí ßäéï äñüìï ôçò íïåñÞò ôñï÷éÜò ôïõò, áíáêõêëÞóåéò ãýñù óôï ßäéï áãáèü êé
áðïêáëýøåéò (299ê.å.)

ÁÃ.ÃÑÁÖÇ: Ïé áéñåôéêïß åßíáé, ðïõ äéáâÜæïíôáò ìå ôïí ôüíï ôçò öùíÞò äéáóôñÝöïõí ôéò ÃñáöÝò áíÜëïãá
ìå ôçí åõ÷áñßóôçóÞ ôïõò êáé ìå ôçí áëëáãÞ ìáêñþí êáé âñá÷Ýùí êáé ôçí ìåôÜèåóç ôçò óôßîçò ôéò öñüíéìåò êáé
ôéò óõìöÝñïõóåò åíôïëÝò ôéò ðáñáâéÜæïõí Ýëêïíôáò ôéò óå áõôÜ, ðïõ ôïõò ðñïêáëïýí çäïíÞ (Óôñùìáô.377)..
Ãéá ðïëëÝò áéôßåò ïé ÃñáöÝò êñýâïõí ôï íüçìá ôùí ëåãïìÝíùí. Ðñþôá ãéá íá áíáæçôïýìå êáé íá áãñõðíïýìå
ðÜíôá ãéá ôçí áíåýñåóç ôùí ëüãùí ôçò óùôçñßáò. ¸ðåéôá äåí Þôáí ðñÝðïí üëïé ïé Ü. íá ôçí êáôáíïïýí, ãéá íá
ìçí âëáâïýí åîçãþíôáò äéáöïñåôéêÜ üóá Ý÷ïõí ëå÷èåß áðü ôï Ü. Ðíåýìá ãéá ôçí óùôçñßá ìáò. Ïé Ã. Ý÷ïõí
ðáñáâïëéêü ÷áñáêôÞñá. Ãéáôß êé ï Ê., ðïõ Þñèå áðü ôïí êüóìï, Þñèå óôïõò á. óáí êïóìéêüò, ãéáôß ðñÜãìáôé
áðÝ÷ôçóå êÜèå áñåôÞ êé Ýììåëå ôïí Ü. ðïõ åß÷å áíáôñáöåß óôïí êüóìï íá ôïí áíåâÜóåé ìÝóù ôçò ãíþóçò óôá
íïçôÜ êáé êýñéá, áðü ôïí êüóìï áõôüí óôïí Üëëï êüóìï ôïí ðíåõìáôéêü. Åðßóçò ãéá íá äåßîåé ôï Ðíåýìá, üôé êé ïé
öéëüóïöïé ôùí ÅëëÞíùí êé ïé óïöïß ôùí Üëëùí âáñâÜñùí áãíüçóáí ôçí ðáñïõóßá ôïõ Ê., ðïõ èá ãéíüôáí ìå ôçí
ìõóôéêÞ äéäáóêáëßá, ðïõ èá ðáñÝäéäå...¸ôóé êé ïé ¸ëëçíåò êáèéåñþíïõí óôïí ÅñìÞ ôï ñüäé, ðïõ ëÝíå üôé åßíáé
ëüãïò, ãéá íá åñìçíåõèåß ôï üíïìá, ãéáôß ï ëüãïò ðåñéÝ÷åé ðïëëÜ ìõóôéêÜ. (Óôñùì.6,289 ê.å.).. ¼ðùò ç
ÐáñèÝíïò Ýôóé êé ç ÃñáöÞ ãåííïýí ôçí áëÞèåéá êáé ìÝíïõí ðáñèÝíåò ìå ôçí áðüêñõøç ôçò áëëÞèåéáò. Êé
åðåéäÞ üëïé ïé Ü. Ý÷ïõí ôçí ßäéá êñßóç, Üëëïé ðéóôåýïõí áêïëïõèþíôáò ôïõò áéñåôéêïýò ëüãïõò êé Üëëïé
ðáñáäïìÝíïé óôéò çäïíÝò ðñïóáñìüæïõí åêâéáóôéêÜ ôç ÃñáöÞ óýìöùíá ìå ôéò åðéèõìßåò ôïõò. Ï åñáóôÞò ôçò
áëÞèåéáò ÷ñåéÜæåôáé øõ÷éêÞ äýíáìç. Ãéáôß êÜíïõí ìåãÜëá ëÜèç üóïé ðñï÷ùñïýí óôá ìÝãéóôá åã÷åéñÞìáôá
áí äåí Ý÷ïõí ôïí êáíüíá ôçò áëÞèåéáò ðáñìÝíï áðü ôçí ßäéá ôçí áëÞèåéá..¼ðùò áðü ôïõò á. ãßíåé èçñßï, Ýôóé
êé áõôüò ðïõ áðïëÜêôéóå ôçí ÅêêëçóéáóôéêÞ ðáñÜäïóç êé áðïóêßñôçóå óôéò äïîáóßåò ôùí áíèñùðßíùí
áéôñÝóåùí, Ý÷áóå ôçí äùñåÜ íá åßíáé Ü. ôïõ È. êáé íá ðáñáìÝíåé ðéóôüò óôïí Ê. Êé áõôüò, ðïõ
áðïìáêñýíèçêå ðáëéíäñïìþíôáò áðü áõôÞí ôçí áðÜôç, áöïý Üêïõóå ìå ðñïóï÷Þ ôéò ÃñáöÝò êáé ðáñÝäùóå ôïí
âßï ôïõ óôçí áëÞèåéá, åßíáé óáí èåüò, ðïõ Ý. ãéíå áðü Ü. ..Äåí ðñïóÝ÷ïõìå áðëþò ìå á, ðïõ äéáôõðþíïõí ôéò
ãíþìåò ôïõò óôïõò ïðïßïõò åîßóïõ êé åìåßò ìðïñïýìå ìå ôçí óåéñÜ ìáò íá ðñïâÜëïìå ôçí äéêéÜ ìáò ãíþìç..Ïé
áéñåôéêïß êÜíïõí Ýíá ìéêñü áðÜíèéóìá áðü ôéò ÃñáöÝò ÷ùñßò íá ðñïóÝ÷ïõí ôï äçëïýìåíï áðü áõôÝò, áëëÜ
ìÝíïõí óôçí áðëÞ ëÝîç..÷ùñßò íá ãíùñßæïõí ðþò ëÝãïíôáé ôá ÷ùñßá...ÊÜðïôå áñíïýíôáé ôçí ßäéá ôïõò ôçí
äéäáóêáëßá, üôáí åëå÷èïýí ìå åðéôõ÷ßá.. ¸÷ïíôáò ôçí Ýðáñóç ôçò äïêçóéóïößáò ôïõò, öéëïíåéêïýí áóôáìÜôçôá
êé åßíáé ïëïöÜíåñï, üôé åíäéáöÝñïíôáé ðéï ðïëý íá öáßíïíôáé, ðáñÜ íá öéëïóïöïýí..¼ðùò öáßíåôáé êáìéÜ áßñåóç
äåí Ý÷åé áõôéÜ íá áêïýí ôï óõìöÝñïí. Åßíáé áíïé÷ôÜ ìüíïí ãéá üóá óõíôåëïýí áðü ôçí çäïíÞ..¼ðùò äçë. ôï
åñåèéóìÝíï ìÜôé, Ýôóé êé ç øõ÷Þ èïëùìÝíç áðü ôéò áöýóéêåò äéáäáóêáëßåò äåí åßíáé óå èÝóç íá äåé ìå
áêñßâåéá ôï öùò ôçò áëÞèåéáò, áëëÜ äåí âëÝðåé êé üóá åßíáé óôá ðüäéá ôçò. ËÝíå üôé óôï èïëü íåñü ðéÜíïõí
ôõöëùìÝíá êáé ôá ÷Ýñéá ôïõò. Êé üðùò ôá áìýãäáëá ëÝãïíôáé êïýöéá, ü÷é üôáí äåí Ý÷ïõí øý÷á áëëÜ üôáí
áõôÞ åßíáé ÷áëáóìÝíç, Ýôóé êé ïé áéñåôéêïß ëÝìå ðùò åßíáé êïýöéïé êé Üäåéïé áðü ôá èåëÞìáôá ôïõ È. êáé
ôùí ðáñáäüóåùí ôïõ ×., áñ÷çãïß äïãìÜôùí ðïõ ðéêñßæïõí áëçèéíÜ áðü áô Üãñéá áìýãäáëá (Óôñùì.7,16,461)

ÁÃÉÏ ÐÍÅÕÌÁ: Åêôüò áðü ôçí êëÞóç ìáò ðñÝðåé íá êïóìïýìåèá êáé ìå ôá Ýñãá ôçò äéêáéïóýíçò ãéá íá
áíáðáõèåß ðÜíù ìáò ôï Ðíåýìá ôïõ È. Áõôü ôï ãáìÞëéï ñïý÷ï..Ï ßäéïò âáóéëéÜò êÜëåóå áðü ðáíôïý ôïõò
ðéóôïýò óôï ãÜìï êáé äþñéóå ôï Üöèáñôï äåßðíï, äéáôÜæåé íá âëçèåß óôï óêïôÜäé ôï åîþôåñï áõôüò, ðïõ äåí
Ý÷åé ñïý÷ï ãÜìïõ, ï êáôáöñïíçôÞò..Ï ïéêïíüìïò åßíáé Ýíáò. ôï áã.Ðíåýìá. Ï ìéóèüò ôùí åñãáôþí åßíáé Ýíáò, ôï
äçíÜñéï, ðïõ åß÷å ôçí åéêüíá êáé ôçí åðéãñáöÞ ôïõ âáóéëéÜ äçë. ôç ãíþóç ôïõ Õéïý ôïõ È., ðïõ åßíáé ç
áöèáñóßá (Âéâë.4:36).. Óå ìßìçóç ôïõ Ðíåýìáôïò ôïõ È., ðïõ åöÝñåôï åðÜíù ôïõ ýäáôïò, åßðáí ôçí Êüñç êüñç
ôïõ Äßá, ü÷é áðü ãåíåôÞóéá ìßîç áëëÜ åðåéäÞ Ýìáèáí üôé ï È. åðéíüçóå íá äçìéïõñãÞóåé ôïí êüóìï äéá ôïõ
Õéïý, åßðáí ôçí ÁèçíÜ ðñþôç Ýííïéá (Áðïë.Á, 191). Åáí åßóáé ìáêñüèõìïò, ôï ðíåýìá ôï Üãéï, ðïõ êáôïéêåß
ìÝóá óïõ èá åßíáé êáèáñü ÷ùñßò íá óêïôßæåôáé áðü Üëëï ðïíçñü ðíåýìá..Åáí óïõ ìðåß ïîõ÷ïëßá, áìÝóùò ôï
áã.Ð. ðïõ åßíáé ôñõöåñü, óôåíï÷ùñåßôáé ãéáôß äåí Ý÷åé êáèáñü ôüðï êáé æçôÜ íá öýãåé, ãéáôß
ðíßãåôáé áðü ôï ðïíçñü Ð., êáé äåí Ý÷åé ôüðï íá ëåéôïõñãÞóåé óôïí Ê. üðùò èÝëåé ãéáôß ìéáßíåôáé áðü
ôçí ìíçóéêáêßá. Óôçí ìáêñïèõìßá êáôïéêåß ï Ê. êáé óôçí ïîõ÷ïëßá ï äéÜâïëïò...Åáí ðÜñåéò ëßãï-åëÜ÷éóôï
Üøéíèï êáé ôï ÷ýóåéò óå Ýíá âáñÝëé ìÝëé, äåí âñùìßæåé êáé êáôáóôñÝöåôáé üëï ôï ìÝëé;..ÂëÝðåéò üôé ç

4
ìáêñïèõìßá åßíáé ðéï ãëõêéÜ áðü ôï ìÝëé êáé åý÷ñçóôç óôïí Ê. êáé áêôïéêåß ìÝóá ôçò, ç äå ïîõ÷ïëßá åßíáé
ðéêñÞ êé Ü÷ñçóôç...Áõôüò, ðïõ Ý÷åé ôï áã.Ðíåýìá åßíáé ðñÜïò êáé Þóõ÷ïò êáé ôáðåéíüò êáé áðÝ÷åé áðü
êÜèå ìÜôáéç åðéèõìßá áõôïý ôïõ áéþíá êáé êÜíåé ôïí åáõôü ôïõ öôù÷üôåñï áðü üëïõò ôïõò Üíèñùðïé êáé äåí
áðïêñßíåôáé ìüíïò ôïõ Þ üôáí èÝëåé ï ïðïéïóäÞðïôå áëëÜ ìüíïí üôáí ôï èÝëåé ï È...¼ôáí ãßíåôáé éêåóßá ôüôå ï
Üããåëïò áõôïý ôïõ ðíåýìáôïò ãåìßæåé ôïí Ü. êé ï Ü. ëáëåß óôï ðëÞèïò, üðùò âïýëåôáé ï Ê. ¸ôóé ãßíåôáé öáíåñü
ôï Ð. ôçò èåüôçôïò. ¶êïõóå êáé ãéá ôï Ð. ôï åðßãåéï, ôï áäåéáíü êáé áäýíáìï áëëÜ êáé áíüçôï. Ðñþôïí ï Ü.
èÝëåé ôçí ðñùôïêáèåäñßá êáé åßíáé áìÝóùò ï Ü. éôáìüò êáé áíáéäÞò êáé ðïëýëáëïò êáé óõíáíóôñåöüìåíïò
óôéò äéáóêåäÜóåéò êáé óå Üëëåò ðïëëÝò áðÜôåò êáé ðëçñþíåôáé ãéá ôçí ðñïöçôåßá ôïõ..ÊïëëÜ óôïõò
Üíèñùðïé, ðïõ áìöéâÜëëïõí ãéá üëá êáé ðñïöçôåýåé üôé ôïõò áñÝóåé êáé ôïõò áðáôÜ áöïý ëáëåß óýìöùíá ìå
ôéò åðéèõìßåò ôïõò..Ôï áäåéáíü êáé êïýöéï óêåýïò ôáéñéÜæåé ìå ôá áäåéáíÜ..¼ôáí ìðåß óôç óýíáîç ôùí
äßêáéùí, ðïõ Ý÷ïõí ôï ð. ôçò èåüôçôïò ï Ü. áõôüò áäåéÜæåé êáé ôï åðßãåéï ð. öåýãåé áðü ôï öüâï ôïõ êáé ï Ü.
êïõöåýåé êáé óðÜåé, ÷ùñßò íá ìðïñåß íá ëáëÞóåé.. Åáí óôçí áðïèÞêç ôïõ êñáóéïý êáé ôïõ ëáäéïý âÜëåéò
áäåéáíü ìðïõêÜëé áäåéáíü èá ôï âñåßò. ¸ôóé êáé ìå ôïõò äÞèåí ðñïöÞôåò. Ôïí ðíåõìáôüöïñï Ü. èá ôïí
äïêéìÜóåéò áðü ôá Ýñãá ôïõ êáé ôçí æùÞ ôïõ..¼ðùò ç ðÝôñá êáé ôï íåñü äåí ìðïñïýí íá ôñõðÞóïõí ôïí
ïõñáíü, Ýôóé áäýíáìá êáé áäñáíÞ åßíáé êáé ôá åðßãåéá ðíåýìáôá, åíþ Ýíáò åëÜ÷éóôïò êüêêïò áðü ôïí
ïõñáíü Þ ìéá óôáãüíá, ðïõ ðÝöôåé ÷Üìù ôñõðÜ ôï êïôñüíé. ÂëÝðåéò üôé áõôÜ ðïõ Ýñ÷ïíôáé áðü ðÜíù
åßíáé äõíáôÜ. Óå áõôÜ ôá ðíåýìáôá êáé áí ðéóôåýåéò.(ÐïéìÞí, ÅíôïëÞ 11, 390 ê.å.) ..Èá óïõ äåßîù üóá óïõ
Ýäåéîå ôï ðíåýìá ôï Üãéï, ðïõ óïý ëÜëçóå ìå ôçí ìïñöÞ ôçò Åêêëçóßáò. Åêåßíï ôï ðíåýìá åßíáé ï ãéüò ôïõ È.
(Ðáñáâ.9, 484). Ï ðýñãïò åßíáé ç Åêêëçóßá êé ïé ðáñèÝíåò ôá Üã.ðíåýìáôá (Ðßóôç-ÅãêñÜôåéá-Äýíáìç-
Ìáêñïèõìßá-Áðëüôçò-Áêáêßá-Áãíåßá-Éëáñüôçò-ÁëÞèåéá-Óýíåóç-Ïìüíïéá-ÁãÜðç). Äåí ìðïñåß íá ìðåß Ü. óôç
âáóéëåßá ôïõ È. åáí äåí ôïí íôýóïõí áõôÝò ìå ôï ñïý÷ï ôïõò. Åáí ëÜâåéò ìüíïí ôï üíïìá ÷ùñßò íá ëÜâåéò ôï
ñïý÷ï, äåí ìðáßíåéò óôç âáóéëåßá ôïõ È...Ïé ðáñèÝíåò åßíáé äõíÜìåéò ôïõ È...¼ëïé èá åßíáé Ýíá óþìá, Ýíá
óþìá êáé ìßá ç ÷ñüá ôùí ñïý÷ùí (ï ðýñãïò ïìïéüìïñöïò óáí íá åßíáé áðü Ýíá ëéèÜñé)..¼ëïò ï ðýñãïò óôçñßæåôáé
óå ìéá ðÝôñá. Ôï üíïìá ôïõ È. ìÝãá åßíáé á÷þñçôï êáé âáóôÜæåé üëï ôïí êüóìï, éäéáôÝñùò áõôïýò ðïõ äåí
íôñÝðïíôáé ôï üíïìÜ ôïõ..Ðñïôïý ï Ü. ôï üíïìá ôïõ ãéïý ôïõ È. åßíáé íåêñüò. ¼ôáí ëÜâåé ôçí óöñáãßäá,
áðïèÝôåé ôç íÝêñùóç êé áíáëáìâÜíåé ôçí æùÞ. Ç óöñáãßäá åßíáé ôï íåñü..Ôç óöñáãßäá ôïõ êçñýãìáôïò ðÞñáí
áðü ôïõò áðïóôüëïõò êáé ïé ðñï ×ñéóôïý äßêáéïé. (Ðáñáâ.9,512)..Äýï åßäç ð. ãíùñßæïõìå . Ôï å’íá êáëåßôáé
øõ÷Þ, ôï äå Üëëï åßíáé ìåãáëýôåñï ôïõ È., åéêüíá êáé ïìïßùóç. Êéá ôá äýï õðÞñ÷áí óôïõò ðñþôïõò áíèñþðïõò,
Ýôóé þóôå íá åßíáé õëéêïß, áöåôÝñïõ áíþôåñïé ôçò ýëçò..ÕðÜñ÷åé ð. óôïõò öùóôÞñåò, ð. óôïõò áããÝëïõò,
óôá öõôÜ êáé íåñÜ, óôïõò á., óôá æþá. Åíþ åßíáé Ýíá, Ý÷åé êáéäéáöïñÝò ..Ç øõ÷Þ üôáí äéáâéïß ìüíïí ìå ôçí
ýëç êëßíåé ðñïò ôá êÜôù óõíáðïèíÞóêïõóá ìå ôçí óÜñêá,üôáí Ý÷åé óõæõãßá ìå ôï èåßï ð. äåí åßíáé áâïÞèçôïò,
áëëÜ áíåâáßíåé ðñïò ôïõò ÷þñïõò, üðïõ ôçí ïäçãåß ôï ð. ¸ãéíå ëïéðüí áðü ôçí áñ÷Þ ôï ð. óõíäßáéôï ìå ôçí øõ÷Þ.
Ôçí åãêáôÝëåéøå åðåéäÞ äåí Þèåëå íá ôï áêïëïõèÞóåé. ÁõôÞ Ý÷ïõóá Ýíá åßäïò åíáýóìáôïò áõôïý êáé ìç
äõíáìÝíç ëüãùôïõ ÷ùñéóìïý íá êáèïñÜ ôá ôÝëåéá, æçôïýóá ôïí È.ëÜèïò, äéáìüñöùóå ðïëëïýò èåïýò..Ð.È. äåí
õðÜñ÷åé óå üëïõò áëëÜ öèÜíïí óå ìåñéêïýò ôïõò äéêáßùò ðïëéôåïõìÝíïõò êáé óõíáðôüìåíï ìå ôçí øõ÷Þ ôïõò
áíÞããåéëå ôá áðüêñõöá äéá ôùí ðñïöçôåéþí. (Ôáôéáí.Ðñïò ¸ëëçí.55)

ÁÃÍÏÉÁ: ’¶ëëïé åãêõìïíïýí óôï óþìá êé Üëëïé óôçí øõ÷Þ’..Ç óõíåéäçôïðïßçóç ôçò Üãíïéáò åßíáé ôï ðñþôï
ìÜèçìá ãéá êåßíïí, ðïõ âáäßæåé óýìöùíá ìå ôïí Ëüãï. ÅðåéäÞ êÜðïéïò äåí îÝñåé, ãé’áõôü êáé æÞôçóå. Êáé
æçôþíôáò âñÞêå äÜóêáëï, êé üôáí ôïí âñÞêå ðßóôåøå, êé áöïý ðßóôåøå Ýëðéóå. Êé áöïý Ýðåéôá áãÜðçóå
ãßíåôáé üìïéïò ìå ôïí áãáðçìÝíï ôïõ óðåýäïíôáò íá ãßíåé áõôü ðïõ ðñïçãïõìÝíùò áãÜðçóå (5 ÐáñèÝíåò ìÝóá óôï
óêïôÜäé ôçò Üãíïéáò..Ìçí áðïâëÝðåéò óôç äüîá áí èÝò íá ãßíåéò ãñÞãïñá óïöüò êáé íá ìçí öïâÜóáé ôçí Üêñéôç
êé áíáéäÞ ãíþìç ôùí ðïëëþí. Ôï ðëÞèïò äåí Ý÷åé öñüíéìç êñßóç ïýôå äßêáéç ïýôå êáëÞ. Áõôü èá ôï âñåßò óå
ëßãïõò Üíôñåò’ (ÊëåÜíèçò ï Óôùéêüò) ‘Åßíáé Üó÷çìï íá êñßíåéò ôá êáëÜ áðü ôïí ðïëý èüñõâï’ ‘Áðïêñßóïõ
óôïí áíüçôï óýìöùíá ìå ôçí áíïçóßá ôïõ’ (Ðáñ,26:5)..Ç øõ÷Þ ìðïñåß íá âñåèåß óå Üãíïéá (ôá Ýèíç), ïßçóç(ïé
áéñåôéêïß), ãíþóç (ç Å.)

ÁÈÇÍÁ- ÁËÇÈÅÉÁ-ÖÉËÏÓÏÖÉÁ: Áöïý ï ßäéïò Ëüãïò Þñèå óå ìáò áðü ôïí ïõñáíü, íïìßæù üôé äåí
÷ñåéÜæåôáé íá ôñÝ÷ïõìå óå áíèñþðéíç äéäáóêáëßá, ðïëõðñáãìïíþíôáò óôéò ÁèÞíåò êáé ôçí Üëëç ÅëëÜäá,
êáèþò åðßóçò êáé óôçí Éùíßá..Ìáò äéäÜóêåé ï Ëüãïò üôé ôá ðÜíôá êáé ôï óýìðáí äéá ôïõ Ëüãïõ Ýãéíå ðëÝïí
ÁèÞíåò êáé ÅëëÜäá..¸÷ïõìå äéáëÝîåé ôçí ðñÜãìáôé áëçèéíÞ óïößá, ôçí ïðïßá áðëþò õðáéíß÷èçêáí ïé Üêñïé
öéëüóïöïé, åíþ ïé ìáèçôÝò ôïõ ×.(Ðñïò ¸ëëçí. 112)

5
Ç áëÞèåéá èá ëÜìøåé ìå ôïí êáéñü êáé ìå êüðï, üôáí ôý÷åé Üîéïò âïçèüò. Ãéáôß ïé ðåñéóóüôåñåò äùñåÝò
ôïõ Èåïý äßíïíôáé ìÝóù áíèñþðùí. ¼ëïé äçë. üóïé Ý÷ïìå ìÜôéá, âëÝðïìå üóá ðñïâÜëëïõí ìðñïóôÜ ìáò, ï êáèÝíáò
ãéá äéáöïñåôéêü óêïðü. Ãéá ðáñÜäåéãìá äåí âëÝðïõí ôï ðñüâáôï ðáñüìïéá ï ìÜãåéñáò êé ï âïóêüò, áëëÜ ï
Ýíáò åîåôÜæåé áí åßíáé ðá÷ý êé ï Üëëïò ôç ñÜôóá ôïõ. Óôï ãÜëá ôïõ ðñïâÜôïõ ôï áñìÝãåé êÜðïéïò áí ôïõ
÷ñåéÜæåôáé ôñïöÞ. Èá êïõñÝøåé ôï ìáëëß ôïõ, áí Ý÷åé áíÜãêç áðü óêÝðáóìá. ¸ôóé áò ðñï÷ùñåß êé ç
êáñðïöïñßá ôçò åëëçíéêÞò ìÜèçóçò..Ðåôõ÷çìÝíï äåí åßíáé ôï ãñáðôü, ðïõ äåí ðñïâÜëëïíôáé áíôéññÞóåéò áëëÜ
åýëïãåò áíôéññÞóåéò..¼ðùò ïé ãåùñãïß ðïôßæïõí ðñïçãïõìÝíùò ôç ãç êé Ýðåéôá óðÝñíïõí, Ýôóé êáé ìåéò ìå
üôé åßíáé ðüóéìï áðü ôïõò åëëçíéêïýò ëüãïõò ðñïáñäåýïõìå üôé ãåþäåò Ý÷ïõí, þóôå íá äå÷èïýí ôïõò
ðíåõìáôéêïýò óðüñïõò ðïõ óðÝñíïõìå êáé íá ìðïñÝóïõí íá ôïõò èñÝøïõí ðëïýóéá.. Ç áëÞèåéá åßíáé áíáìåìéãìÝíç
ìÝóá óôéò áëÞèåéåò ôçò öéëïóïößáò üðùò ç øý÷á ôïõ êáñõäéïý ìÝóá óôï êÝëõöïò..ºóùò íïìßæïõí üôé ç
öéëïóïößá ìðÞêå óôç æùÞ áðü êÜðïéï êáêü åöåõñÝôç ðñïò âëÜâç ôùí áíèñþðùí. Åãþ üìùò ôï üôé ç êáêßá Ý÷åé
êáêÞ öýóç êáé äåí èá ãéíüôáí ðïôÝ ðñüîåíïò êÜðïéïõ êáëïý èá ôï äåßîù..Áêüìç êé áí Þôáí Ü÷ñçóôç ç öéë.
ãßíåôáé ÷ñÞóéìç áí åßíáé ÷ñÞóéìç ç âåâáßùóç ôçò á÷ñçóôßáò ôçò. Êáé äåýôåñïí äåí åßíáé äõíáôü íá
êáôáäéêÜóïõìå ôïõò ¸ëëçíåò ìå êåíÝò êáôçãïñßåò ÷ùñßò íá åéó÷ùñïýìå óôéò åñìçíåßåò ôùí åðéìÝñïõò ùò ôçí
ôÝëåéá êáôáíüçóÞ ôïõò. Ãéáôß åßíáé áîéüðéóôïò ï åìðåñéóôáôùìÝíïò Ýëåã÷ïò êáé ôåëåéüôáôç áðüäåéîç
âñßóêåôáé íá åßíáé ç ãíþóç ôùí êáôáäéêáóôÝùí. ÐïëëÜ åßíáé áõôÜ ðïõ êïóìïýí Ýíá ôå÷íßôç êé áò ìçí
óõìâÜëëïõí óôïí ôåëéêü óêïðü.. ¼ðùò ëïéðüí ï åñáóôÞò ôïõ êõíçãéïý, áöïý Ýøáîå êáé âñÞêå ôá ß÷íç êé
åñåýíçóå êáé Üöçóå óêõëéÜ, óõëëáìâÜíåé ôï èÞñáìá, Ýôóé êé ç áëÞèåéá öáíåñþíåôáé áí ôçí áíáæçôÞóåé
êáíåßò ìå ãëõêýôçôá êáé áðïêôÜôáé ìå êüðï.. Óïöïýò ç ÃñáöÞ ïíïìÜæåé ôïõò óïöéóôÝò, ðïõ áó÷ïëïýíôáé
õðåñâïëéêÜ ìå ôéò ëÝîåéò êáé ôá ôå÷íÜóìáôá áëëÜ êáé ïé ¸ëëçíåò ‘óïöéóôÝò’ (‘êáêïôå÷íßá’ êáôÜ ôïí
ÐëÜôùíá, ‘ôÝ÷íç êëïðÞò’ êáôÜ ôïí ÁñéóôïôÝëç..¼ðïéïé áóêïýí ôéò âÜíáõóåò ôÝ÷íåò áðïëáìâÜíïõí ôéò
ðåñéôôïëïãßåò ôùí áéóèÞóåùí..üóïé áó÷ïëïýíôáé ìå ôçí ðáéäåßá áðïëáìâÜíïõí ôçí óõíáßóèçóç, ïðïõ åßíáé äýíáìç
åöåõñåôéêÞ êáé åðéíïçôéêÞ..Ðñéí áðü ôçí ðáñïõóßá ôïõ Ê. ç öéëïóïößá Þôáí áíáãêáßá óôïõò ¸ëëçíåò ãéá ôçí
Üóêçóç äéêáéïóýíçò, åíþ ôþñá ãßíåôáé ÷ñÞóéìç ãéá ôç èåïóÝâåéá, ÷ñçóéìåýïíôáò ùò ðñïðáßäåéá ãéá
åêåßíïõò, ðïõ êáñðïýíôáé ôçí ðßóôç ìå áðüäåéîç..¼ëùí ôùí êáëþí áßôéïò åßíáé ï È,., áëëÜ Üëëá áðü áõôÜ,
ðñïçãÞèçêáí, üðùò áõôÜ ôçò ÐáëáéÜò êáé ôçò ÍÝáò ÄéáèÞêçò êé Üëëá åðáêïëïýèçóáí üðùò åßíáé ôçò
ö...Ðáéäáãùãïýóå êé áõôÞ ôïõò ¸ëëçíåò óôï ×. üðùò ï íüìïò ôïõò Åâñáßïõò..Ï äñüìïò ôçò áëÞèåéáò åßíáé
Ýíáò, áëëÜ óå áõôüí, óáí óå ðïôÜìé ðïõ ñÝåé ðÜíôá ÷ýíïõí ôá íåñÜ ôïõò êé Üëëá ðïôÜìéá áðü áëëïý
...Åßíáé ðïëëïß ïé äñüìïé ôùí äéêáßùí (Ðáñ.4:10,11)..Ç óïößá Ý÷åé ðïëëïýò ôñüðïõò êáé ìå éäéáßôåñï ôñüðï,
ùò ðñïò ôï åßäïò êáé ôï ðëÞèïò óþæåé ïñéóìÝíïõò êáé óôç æùÞ áõôÞ êáé óôçí áéþíéá..¼ðùò ôá åãêýêëéá
ìáèÞìáôá óõìâÜëëïõí óôç ö. Ýôóé êé ç ßäéá ç ö. óõíåñãåß óôçí áðüêôçóç ôçò óïößáò. Åßíáé äçë. ç öéëïóïößá
ðñïðáñáóêåõÞ ôçò óïößáò, åíþ ç óïößá åßíáé åðéóôÞìç ôùí èåßùí êáé ôùí áíèñùðßíùí êáé ôùí áéôßùí
áõôþí. Ç óïößá åßíáé êõñßá ôçò öéëïóïößáò êé ç öéëïóïößá ôçò ðñïðáéäåßáò..Ç óïößá, ç ÓÜññá, ç óýíïéêïò
ôïõ ðéóôïý, Þôáí áêüìç óôåßñá êé Üôåêíç óôç ãåíéÜ êáé äåí åß÷å áêüìç ãåííÞóåé ôßðïôå áîéüëïãï ùò ðñïò ôçí
áñåôÞ óôïí ÁâñáÜì..¸ðñåðå íá êïéìçèåß ðñþôá ìå ôçí êïóìéêÞ ðáéäåßá êé ýóôåñá áöïý óõíåñåõèåß êáé ìå ôçí
ßäéá ôç ÓÜññá, íá ôïõ ãåííÞóåé ôïí ÉóáÜê ãéá íá ãåííçèåß ï ÉóáÜê, ï ôýðïò ôïõ ×...Ï Éáêþâ óõíåñåýèçêå ìå
ðåñéóóüôåñåò..Ç ö. åðé÷åéñåß Ýñåõíá ãéá ôçí áëÞèåéá êáé ôç öýóç ôùí üíôùí åíþ áëÞèåéá åßíáé áõôÞ, ðïõ
åßðå ï ×. ‘Åãþ åßìáé ç áëÞèåéá’...Ç åëëçíéêÞ ðñïðáéäåßá ìáæß ìå ôç ö. äüèçêáí óôïõò á. üðùò ïé âñï÷Ýò
îåóðïýí óå ãüíéìç ãç, êáé óôçí êïðñéÜ êáé óôá óðßôéá.. ¸íáò åßíáé ï ãåùñãüò ôçò ãçò ðïõ õðÜñ÷åé óôïõò
ïõñáíïýò, ðïõ óðÝñíåé áðü øçëÜ áðü ôçí áñ÷Þ ôïõ êüóìïõ ôïõò èñåðôéêïýò óðüñïõò, áõôüò, ðïõ Ýâñåîå óå
êÜèå åðï÷Þ ôïí Ê. Ëüãï, åíþ ôéò äéáöïñÝò ôéò ãÝííçóáí ïé êáéñïß êáé ïé ôüðïé...ÄéáöïñåôéêÜ ìéëÜ êÜðïéïò
ãéá ôçí áëÞèåéá êáé äéáöïñåôéêÜ áõôïåñìçíåýåôáé ç áëÞèåéá. ¶ëëï çç ïìïéüôçôá êáé Üëëï ôï ßäéï ôï üí. Ôï Ýíá
ôï áðï÷ôïýìå ìå ôç ìÜèçóç êáé ôçí Üóêçóç, åíþ ôçí áëÞèåéá ìå ôçí äýíáìç êáé ôçí ðßóôç.. Ôï áìðÝëé,
÷ñåéÜæåôáé êëáäåõôÞñé êáé óêáðÜíç êáé ô’Üëëá åñãáëåßá ãéá íá ìáò äþóåé êáñðü. Ôï ßäéï êé ç éáôñéêÞ.
×ñçóôïìáèÞ ïíïìÜæù åêåßíïí ðïõ áíáöÝñåé ôá ðÜíôá óôçí áëÞèåéá, þóôå êáé áðü ôçí ãåùìåôñßá êáé ôç
ìïõóéêÞ êáé ôç ãñáììáôéêÞ êé áðü ôçí ßäéá ôçí ö. äñÝðïíôáò ôï ÷ñÞóéìï, íá öõëÜìå ôçí ðßóôç áðñüóâëçôç
áðü åðéâïõëÝò.. ¼ðïéïò áíáöÝñåé ïôéäÞðïôå óôïí ïñèü âßï, ðñïóêïìßæïíôáò õðïäåßãìáôá êáé áðü ¸ëëçíåò êáé
âáñâÜñïõò, áõôüò, ðïõ åßíáé ðïëýðåéñïò áíé÷íåõôÞò ôçò áëÞèåéáò êáé ðñáãìáôéêÜ ðïëõìÞ÷áíïò óáí ôçí
åîåôáóôéêÞ áëÞèåéá êáé ðñáãìáôéêÜ ðïëõìÞ÷áíïò óáí ôçí ëõäßá ëßèï êáé ðéóôåýåôáé üôé äéáêñßíåôáé ôï íüèï
áðü ôï ãíÞóéï ÷ñõóÜöé... ÁíÞëéêïé åßíáé ïé ö. áí äåí öèÜóïõí óôçí áíäñéêÞ çëéêßá ôïõ ×. (ï.á. 71)..¼íôùò ìéá
åßíáé ç áëÞèåéá (ãéáôß ôï øÝìá Ý÷åé ìýñéåò ðáñáëëáãÝò), üðùò áêñéâþò ïé ÂÜê÷åò, ðïõ áðÝóðáóáí ôá ìÝëç
ôïõ ÐåíèÝùò, Ýôóé ôá ñåýìáôá ôçò âáñâáñéêÞò êáé ôçò åëëçíéêÞò ö. Ý÷ïíôáò êáèÝíá üôé ôïõ Ýëá÷å,

6
êáõ÷éÝôáé ðùò åßíáé üëç ç áëÞèåéá. Ìå ôçí áíáôïëÞ ôïõ öùôüò üëá, íïìßæù, öùôßæïíôáé. ¼óïé ëïéðüí
ïñÝ÷èçêáí ôï áëçèéíü, èá ðáñïõóéáóôïýí íá Ý÷ïõí ïé ¸ëëçíåò ü÷é ëßãá êáé ïé âÜñâáñïé Ýíá ìÝñïò ôçò
áëÞèåéáò, ðïõ áðåêÜëõøå ï ëüãïò. Ç áéùíéüôçôá âÜæåé óå ìéá óôéãìÞ ôï ìÝëëïí êáé ôï ðáñüí, üðùò âÝâáéá
ôï ðáñåëèüí. ÁëëÜ ðéï äõíáôÞ áðü ôçí áéùíéüôçôá åßíáé ç áëÞèåéá íá ìáæÝøåé óêüñðéá óðÝñìáôÜ ôçò áêüìá
êé áí ðÝóïõí óôç îÝíç ãç..Ç áíþôáôç ÷ïñäÞ åßíáé áíôßèåôç ìå ôçí êáôþôáôç, êé ïé äõü üìùò áðïôåëïýí áñìïíßá.
Êáé óôïõò áñéèìïýò ï Üñôéïò äéáöÝñåé áðü ôïí ðåñéôôü, âñßóêïíôáé üìùò óå óõìöùíßá óôçí áñéèìçôéêÞ..Êáé
óôïí êüóìï üëá ôá ìÝñç, êé áí áêüìá äéáöÝñïõí ìåôáîý ôïõò, öõëÜãïõí ôçí ïéêåéüôçôá ðñïò ôï üëï. ¸ôóé ëïéðüí ç
âáñâáñéêÞ êé åëëçíéêÞ ö. ðñïîÝíçóáí óôçí áèÜíáôç áëÞèåéá êÜðïéï óðÜñáãìá, ü÷é ôïõ ìýèïõ ôïõ Äéïíýóïõ,
áëëÜ ôçò èåïëïãßáò ôïõ Ëüãïõ, ðïõ õðÜñ÷åé ðÜíôá. Êé üðïéïò îáíáóõíäÝóåé ðÜëé ôá ÷ùñéóìÝíá êáé ôá
åíïðïéÞóåé, èá äåé áêßíäõíá ôïí ôÝëåéï Ëüãï, ôçí áëÞèåéá (Óôñùì. 75-7).. Ôïí Åðéìåíßäç èåùñåß ¸ëëçíá
ðñïöÞôç êáé ôïí áíáöÝñåé ï áðüóô.Ðáýëïò.. ÂëÝðåéò üôé êáé óôïõò Ýëëçíåò ðñïöÞôåò ðáñÝ÷åé ìÝñïò ôçò
áëÞèåéáò; Ðñïò ôïõò Êïñéíèßïõò ìéëþíôáò ãéá ôçí áíÜóôáóç ôùí íåêñþí, ÷ñçóéìïðïßçóå ôïí ôñáãéêü éáìâéêü
óôß÷ï, ëÝãïíôáò ‘ðïéü ôï üöåëüò ìïõ áí ïé íåêñïß äåí áíáóôçèïýí; (ï.á.79).. Ç åëëçíéêÞ ö. êáôÜ ðåñßðôùóç
óõëëáìâÜíåé ôçí áëÞèåéá áìõäñÜ êé ü÷é ïëüêëçñç..ðñïåôïéìÜæåé ôï äñüìï ìå ôç âáóéëéêüôáôç äéäáóêáëßá
óùöñïíßæïíôáò êáé äéáìïñöþíïíôáò ôï Þèïò êáé áóêþíôáò ðñïêáôáâïëéêÜ óôçí ðáñáäï÷Þ ôçò áëÞèåéáò áõôüí,
ðïõ ôéìÜ ç Ðñüíïéá (ï.á.101)..ÕðÜñ÷åé, ëïéðüí, êáé óôç ö., ðïõ êëÜðçêå, êáô’áíáëïãßá ðñïò ôïí ÐñïìçèÝá,
ëßãç öùôéÜ êáôÜëëçëç íá áíáæùðõñùèåß ÷ñÞóéìá óå öùò, êÜðïéï ß÷íïò ôçò óïößáò êáé êßíçóç áðü ôïí È.
(107)..¼ðùò ðïëëïß Ü. êáèåëêýïõí ôï ðëïßï, äåí èá ìðïñïýóáí íá ïíïìáóôïýí ðïëëÜ áßôéá, áëëÜ Ýíá åßíáé ôï áßôéï
ìå ôç óõìâïëÞ ðïëëþí..Ýôóé êé ç ö., ðïõ åßíáé áíáæÞôçóç ôçò áëÞèåéáò, âïçèÜ óôçí êáôáíüçóç ôçò
áëÞèåéáò..åßíáé ôï óõíáßôéï áßôéï..ÊáôÜ ôïí ßäéï ëüãï êé åíþ ç áëÞèåéá åßíáé ìßá, õðÜñ÷åé óôç ãåùìåôñßá ç
áëÞèåéá ôçò ãåùìåôñßáò, óôç ìïõóéêÞ ç áëÞèåéá ôçò ìïõóéêÞò êáé óôçí ïñèÞ åëëçíéêÞ ö. õðÜñ÷åé ç åëëçíéêÞ
áëÞèåéá. ÁõôÞ ìüíï åßíáé ç áëÞèåéá, ðïõ ôç äéäáóêüìáóôå áðü ôïí Õéü ôïõ È. Ìå ôïí ßäéï ôñüðï ôç ìßá äñá÷ìÞ,
üôáí ôçí äþóïõìå óôïí ðëïßáñ÷ï ëÝãåôáé íáýëïò, óôïí ôåëþíç öüñïò, óôïí åíïéêéáóôÞ åíïßêéï..ÊÜèå ìéá áñåôÞ Þ
áëÞèåéá, ðïõ åßíáé óõíþíõìÞ ôçò, åßíáé áéôßá ìüíï ãéá ôï áðïôÝëåóìá ðïõ ôçí áöïñÜ êáé ìå ôç óõìâïëÞ üëùí
áõôþí åðéôõã÷Üíåôáé ç åõôõ÷éóìÝíç æùÞ (119)..¸÷åé ôç äéêÞ ôçò ôåëåéüôçôá êáé äåí ÷ñåéÜæåôáé ôßðïôá ç
äéäáóêáëßá ôïõ ÓùôÞñá ìáò áöïý ‘åßíáé äýíáìç êáé óïößá ôïõ È.’ ¼ôáí ðñïóÝëèåé ç åëëçíéêÞ ö. äåí êÜíåé ôçí
áëÞèåéá éó÷õñüôåñç, áëëÜ á÷ñçóôåýïíôáò ôç óïöéóôéêÞ åðßèåóç åíáíôßïí ôçò êé áðïêñïýïíôáò ôéò äüëéåò
åðéâïõëÝò êáôÜ ôçò áëÞèåéáò, ëÝãåôáé ðïëý óùóôÜ, üôé åßíáé ‘öñáãìüò’ êé áíÜ÷ùìá ôïõ áìðåëþíá. Êáé ç
ìßá, ç áëÞèåéá äçë. ôçò ðßóôçò, åßíáé áðáñáßôçôç óôç æùÞ, üðùò ôï øùìß, åíþ ç ðñïðáßäåéá áíáëïãåß ìå ôï
ðñïóöÜãé êáé ôï åðéäüñðéï (123)..’Êé áõôüò ðïõ åßíáé êïíôÜ óôïí Ê. åßíáé ãåìÜôïò áðü ÷ôõðÞìáôá’
(Éïõä.8:27). ¼ðïéïò ðëçóéÜæåé ôç ãíþóç ãéá ôïí ðüèï ôçò áëÞèåéáò áðïëáìâÜíåé êéíäýíïõò, öüâïõò, ðüíïõò,
èëßøåéò. ‘ï ãéüò, ðïõ èá ðáéäåõèåß Ýãéíå óïöüò.’ (Óôñùì.239)..Ç åëëçíéêÞ ö. ìïéÜæåé ìå ôç öëüãá ôçò
ëáìðÜäáò, ðïõ áíÜâïõí ïé Ü., êëÝâïíôáò ìå ôÝ÷íç áðü ôïí Þëéï ôï öùò ôïõ. ¼ôáí üìùò êçñý÷èçêå ï Ëïãïò Ýëáìøå
üëï ôï Üãéï åêåßíï öùò. Êáé áðü ôüôå ôï êëÝììá ÷ñçóéìåýåé ôç íý÷ôá óôá óðßôéá, åíþ ôçí ìÝñá êáôáëÜìðåé ôï
ðõñ êé ïëüêëçñç ç íý÷ôá öùôßæåôáé áðü ôï ôüóï ðïëý öùò ôïõ íïçôïý Þëéïõ. (Óôñùì.5,43)..Óïößá ïíïìÜæïõìå
ôçí åìðåäùìÝíç ãíþóç, ôçí êáôáíüçóç ôùí èåßùí êáé ôùí áíèñùðßíùí ðñáãìÜôùí, ðïõ åßíáé âÝâáéç êé
áìåôÜâëçôç, ðïõ Ý÷åé óõëëÜâåé üóá õðÜñ÷ïõí êáé üóá ðÝñáóáí êé üóá ìÝëëïíôáé, ôçí ïðïßá ìáò ôçí äßäáîå ï
Ê. êáé ìå ôçí ðáñïõóßá ôïõ êáé ìå ôïõò ðñïöÞôåò êáé åßíáé áìåôÜâëçôç, åðåéäÞ ðáñáäüèçêå áðü ôïí Ëüãï.
Ãé’áõôü êáé åßíáé ïðùóäÞðïôå áëçèéíÞ ëüãù èåëÞóåùò È., åðåéäÞ ãíùóôïðïéÞèçêå áðü ôïí Õéü. Êáé ìßá åßíáé
ìßá êáé ç áõôÞ, ïé Üëëåò åßíáé ðïëëÝò êáé äéÜöïñåò. ç ìßá ÷ùñßò êÜðïéï ðáèçôéêü óõíáßóèçìá, åíþ ç Üëëç ìå
ðáèçôéêÞ üñåîç, ç ìéá ôÝëåéá, ç Üëëç åëëåéðÞò. ÁõôÞ ôç óïößá åðéèõìåß ç öéëïóïößá ôçò øõ÷Þò êáé ôçò
ïñèüôçôáò ôïõ Ëïãïõ êáé ôçò êáèáñüôçôáò ôïõ âßïõ, ìå áãáðçôéêÞ êáé öéëçôéêÞ äéÜèåóç ðñïò ôç óïößá, ðïõ
êÜíåé ôá ðÜíôá ãéá íá ôçí åðéôý÷åé (Óôñùì.6,7). Óå áõôïýò , ðïõ ëÝíå üôé äåí ùöåëåß êáèüëïõ ç áíèñþðéíç
óïößá èá ðïýìå: ‘ôï ðëïßï êáôáóêåýáóå ç ôå÷íßôñá óïößá’..Êáé ðþò äåí åßíáé ðáñÜëïãï íá íïìßæïõìå ôç ö.
÷åéñüôåñç áðü ôçí ôåêôïíéêÞ êáé íáõðçãéêÞ’ Ôá äýï øÜñéá (ç åëëçíéêÞ ö. ðïõ ãåííéüôáí êáé êõêëïöïñïýóå
ìÝóá óôïí åéäùëïëáôñéêü áêôáêëõóìü, äïóìÝíá ãéá ðáñáôåôáìÝíç ôñïöÞ, ãéá êåßíïõí ðïõ êåßôïíôáí êáôáãÞò êáé
äåí áõîÞèçêáí êáèüëïõ ìå ôçí åõëïãßá ôïõ Ê.) êáé ôá 5 êñßèéíá øùìéÜ (ðñßí ôï óôÜñé ìå ôçí ôñïöÞ ôïõ íüìïõ)
êÜíïõí õðáéíéãìü óôçí ðñïðáßäåéá ôùí ÅëëÞíùí êáé ôùí Éïõäáßùí. (Óôñùì.6,259).

ÁÈËÇÔÇÓ: Ï ãíùóôéêüò åßíáé ï áëçèéíüò áèëçôÞò, ðïõ ìÝóá óôï ìÝãá óôÜäéï, ôïí êüóìï, äÝ÷åôáé ôï óôåöÜíé
ôçò áëçèéíÞò íßêçò åíáíôßïí üëùí ôùí ðáèþí. Ãéáôß äéïñãáíùôÞò åßíáé ï ðáíôïêñÜôïñáò È. êé áõôüò, ðïõ äßíåé
ôá âñáâåßá åßíáé ï ìïíïãåíÞò Ãéüò ôïõ È.. ÈåáôÝò ïé Üããåëïé êáé ôï ðïëýáèëï ðáãêñÜôéï ‘äåí ãßíåôáé åíÜíôéá

7
óå áßìá êáé óÜñêá’ áëëá´ðñïò ôéò ðíåõìáôéêÝò åîïõóßåò ôùí éó÷õñþí ðáèþí, ðïõ åíåñãïýí ìÝóù ôùí óáñêþí.
Áöïõ´âãÞêå íéêçôÞò áðü êÜðïéïõò Üèëïõò, ðïõ åðÝíâáëå ï ðåéñáóôÞò äéÜâïëïò, ðÝôõ÷å ôçí áèáíáóßá..¸÷ïõí
êëçèåß ëïéðüí óôï áãþíéóìá ïé èåáôÝò êé ïé áèëçôÝò êé áðü áõôïýò íéêçôÞò âãáßíåé üðïéïò ðåéèÜñ÷çóå óôïí
ðñïðïíçôÞ. Ãéáôß ï È. Ýèåóå ãéá üëïõò ßóá âñáâåßá. ÐñïôéìÜôáé üðïéïò ìðïñåß êáé ìðïñåß üðïéïò èÝëåé.
Ãé’áõôü ëÜâáìå ôï íïõ ãéá áí îÝñïõìå üôé êÜíïõìå êáé ôï ‘ãíþèé óáõôüí’ ãéá ðïéü ëüãï ãßíáìå..Ìå ôïí ôñüðï, ðïõ
Þëéïò öùôßæåé ü÷é ìüíïí ôïí ïõñáíü áëëÜ êáé ìéá ìéêñÞ ôñýðá ôïõò ìïéä÷ïýò ôïõ óðéôéïý, Ýôóé êé ï Ëüãïò
åðéóêïðåß ôéò ìéêñüôåñåò ðñÜîåéò ôïõ âßïõ. (Óôñùì.7,3,361)::Áò õðïâÜëïõìå ôïí åáõôü ìáò óôïí ìå õðïìïíÞ
óôïí ãõìíáóôÞ ëüãï êáé óôïí áãùíïèÝôç ×. ÔñïöÞ êáé ðïôü ôïõ áò ãßíåé ç ÊáéíÞ ÄéáèÞêç ôïõ Ê., ãõìíÜóéÜ ôïõ
ïé åíôïëÝò, åõðñÝðåéá êáé êïóìéüôçôá ôïõ áò åßíáé ïé êáëÝò äéáèå’óåéò, ç áãÜðç, ç ðßóôç, ç åëðßäá, ç ãíþóç
ôçò áëÞèåéáò, ç êáëïóýíç, ç ðñáüôçôá, ç åõóðëá÷íßá ç óåìíüôçôá, þóôå üôáí ìå ôçí Ýó÷áôç óÜëðéããá äïèåß ôï
óçìåßï ôçò ðïñåßáò êáé ôçò åîüäïõ ôïõ âßïõ áðü äù, óáí áðü óôÜäéï ôïõ âßïõ, ìå áãáèÞ óõíåßäçóç íá ðáñáóôåß
óôïí áèëïèÝôç íéêçôÞò êé ïìïëïãçìÝíá Üîéïò ôçò Üíù ðáôñßäáò. (Ôéò ï óùæüì.533)

ÁÉÌÁ: ¼ðùò ôïõò óôçí Áßãõðôï Ýóùóå ôï áßìá ôïõ ÐÜó÷á, Ýôóé êáé ôïõò ðéóôåýïíôáò èá ëõôñþóåé áðü ôï
èÜíáôï ôï áßìá ôïõ ×. Åðñüêåéôï íá ðáñáðëáíçèåß ï È., áí äåí åß÷å ãßíåé ôï óçìåßï óôéò ðüñôåò; ¼÷é
âåâáßùò, áëëÜ ôïýôï ðñïåêÞñõóóå ôçí ìÝëëïõóá óùôçñßá äéá ôïõ áßìáôïò ôïõ ×. Ãéáôß ôï óýìâïëï ôïõ êïêêßíïõ
óðáñôßïõ, áðü ôï ïðïßï Ýäùóáí óôçí Éåñé÷þ ïé õðü ôïõ Éçóïý ôïõ ÍáõÞ óôáëÝíôåò óôçí ðüñíç ÑáÜâ åéðüíôåò
‘ôï íá ðñïóäÝóïõí óôçí èõñßäá äéá ôçò ïðïßáò ôïõò êáôÝâáóå’ ãéá áí äïáöýãïõí ôïõò å÷èñïýò äÞëùíå ïìïßùò ôï
áßìá ôïõ ×. äéÜ ôïõ ïðïßïõ ðüñíïé êé Üäéêïé üëùí ôùí åèíþí óþæïíôáé (ÄéÜë. Ôñýö. 111)

ÁÉÑÅÔÉÊÏÉ: Åëßóóïíôáé ðáíôïý óáí ößäéá êáé ðñïóðáèïýí áðü ðáíôïý íá îåöýãïõí.. ÉùÜííçò: ’Áò öýãïõìå,
ìÞðùò êáé ôï ëïõôñü êáôáðÝóåé, ãéáôß ìÝóá åßíáé ï Êýñéíèïò, ï å÷èñüò ôçò áëÞèåéáò’. Ðïëýêáñðïò óôïí
Ìáñêßùíá: ‘Áíáãíùñßæù ôïí ðñùôüôïêï ôïõ ÓáôáíÜ’. (Âéâë.3,3)..Ìïëïíüôé ëÝíå ôá ßäéá ìå ôïõò ðéóôïýò ëüãéá,
ü÷é ìüíï öñïíïýí äéáöïñåôéêÜ áëëÜ êáé ôá áíôßèåôá. Êáé ìå üëá ôá ëüãéá ôïõò, ðïõ åßíáé ãåìÜôá âëáóöçìßåò
öïíåýïõí üóïõò åëêýïõí êïíôÜ ôïõò ìå ôçí ïìïéüôçôá ôùí ëüãùí êáé ÷ýíïõí ôï äçëçôÞñéü ôïõò, ðïõ åßíáé ôï
äéáöïñåôéêü ôïõò öñüíçìá, üðùò áêñéâþò üðïéïò áíáêáôåýåé ôï ãýøï ìå ôï íåñü êáé ôï äßíåé áíôß ãéá ãÜëá,
åîáðáôÜ ìå ôçí ïìïéüôçôá ôïõ ÷ñþìáôïò.. ‘ï áóâÝóôçò êáêþò áíáêáôåýåôáé ìå ôï ãÜëá ôïõ È.’ (Âéâë.3:21).
Åìåßò ðñïóåõ÷üìáóôå íá ìçí ðáñáìåßíïõí óôï ëÜêêï ðïõ Ýóêáøáí ïé ßäéïé..Ç áãÜðç ìáò, åðåéäÞ åßíáé áëçèéíÞ
åßíáé óùôÞñéá ãéá áõôïýò íá ôçí áðïäÝ÷ïíôáé. Åßíáé ðáñüìïéá ìå ôï äõíáôü öÜñìáêï, ðïõ êáôáóôñÝöåé ôï îÝíï
êáé ðåñéôôü êïììÜôé ôïõ ôñáýìáôïò. Ãéáôß óôáìáôÜ ôçí ðåñçöÜíåéá êáé ôçí áëëáæïíåßá ôïõò. Ãé’áõôü ôï
ëüãï äåí èá ìáò êïõñÜóåé íá ðñïóðáèÞóïõìå ìå üëç ìáò ôçí äýíáìç íá ôïõò áðëþóïõìå ôï ÷Ýñé ìáò.
(Âéâë.3:25)...¼ðùò ôï ößäé åîáðÜôçóå ôçí Åýá, õðïó÷üìåíï óå áõôÞ êÜôé, ðïõ ôï ßäéï äåí åß÷å, Ýôóé êé
áõôïß, ðñïöáóéæüìåíïé ìåãáëýôåñç ãíþóç êé Üññçôá ìõóôÞñéá ..âõèßæïõí óôï èÜíáôï üóïõò ôïõò ðéóôåýïõí,
êáèéóôþíôáò ôïõò áðïóôÜôåò áðü ôïí Äçìéïõñãü ôïõò..¼ëïé áõôïß ìïëïíüôé ðñïÝñ÷ïíôáé áðü äéáöïñåôéêÜ
ìÝñç êáé äéäÜóêïõí äéáöïñåôéêÜ ðñÜãìáôá, óõíáíôþíôáé óôïí ßäéï óêïðü âëáóöçìßáò êáé ôñáõìáôßæïõí
èáíÜóéìá, äéäÜóêïíôáò ôç âëáóöçìßá óôïí È., ôïí ÐïéçôÞ êáé Ôñïöü ìáò êé áñíïýìåíïé ôç óùôçñßá ôïõ á.
(Âéâë.4,Åéó.). Äåí èÝëïõí íá ðñïóÝîïõí óáöÞ êáé öáíåñÞ ðñÜãìáôá êé áðïöåýãïõí ôï öùò ôçò áëÞèåéáò êé
üðùò ï ôñáãéêüò Ïéäßðïäáò ôõöëþíïõí ôïí åáõôü ôïõò. ÌïéÜæïõí ìå êåßíïõò ðïõ äåí ãõìíÜóèçêáí óôçí ðáëáßóôñá
êé üôáí öéëïíéêïýí ìå Üëëïõò ðéÜíïõí ãåñÜ Ýíá ìÝñïò ôïõ óþìáôüò ôïõò ðÝöôïõí êáé íïìßæïõí üôé íéêïýí,
ðñÜãìá ðïõ åßíáé êáé ãåëïßï. Óôï ÷ùñßï ‘óÜñî êáé áßìá’ (ðïõ åííïåß ôéò óáñêéêÝò ðñÜîåéò) áöáéñïýí äõü
ëÝîåéò ÷ùñßò íá åñåõíÞóïõí áðü ðñéí ïýôå ôï íüçìá ôùí ëüãùí ôïõ áðïóô. ïýôå ôç äýíáìç ôùí ëüãùí ôïõ. Êáé
öôéÜ÷íïíôáò áöçñçìÝíåò Ýííïéåò, ðåèáßíïõí óå áõôÝò êáé üóï ìðïñïýí áíáôñÝðïõí ôçí üëç ïéêïíïìßá ôïõ È.
(Âéâë.5:13:2)...Ïé ðëÜíïé ìðëÝêïõí ìÝóá óôéò éäÝåò ôïõò, ðïõ ôéò ôñÝöåé ï åãùéóìüò, ôïí É.×. êáé ôéò
ðñïóöÝñïõí Ýôóé ùò èáíÜóéìï öáñìÜêé áíáêáôåìÝíï ìå ìå ãëõêü êñáóß, ãéá íá ôï ðßíïõí åõ÷Üñéóôá üóïé ôï
ðÜñïõí êáé íá ðåèáßíïõí. ..Óåéò íá Ý÷åôå ôáðåßíùóç êé åíüôçôá ìå ôïí È. Éçóïý ×., êïëëçìÝíïé óôïí åðßóêïðï
êáé ôá äéäÜãìáôá ôùí áðïóôüëùí. Åêåßíïò, ðïõ âñßóêåôáé óôï èõóéáóôÞñéï êáèáñüò..ÍôõìÝíïé ìå ôç
ëåðôáßóèçôç ðñáüôçôá ãßíåôå êáéíïýñãéïé Ü. ìÝóá óôçí ðßóôç, äçë. ìÝóá óôç óÜñêá ôïõ Ê. êáé ìå’óá óôçí
áãÜðç ðïõ åßíáé ôï áßìá ôïõ É.×...Ìçí äßíåôå áöïñìÝò óôïõò åèíéêïýò, ãéá íá ìçí âëáóöçìåßôáé åîáéôßáò ëßãùí
áöñüíùí ôï èåüêôéóôï óýíïëï (Ôñáë.189).. Íá áðïöåýãåôå ôéò êáêÝò ðááñöõÜäåò, ðïõ êáñðïöïñïýí èÜíáôï óå
üðïéïí ðÜåé íá äñÝøåé áðü áõôÝò. Äåí åßíáé öõôåßá ôïõ ðáôñüò. Áí Þóáí èá öáßíïíôáí ïé êëÜäïé ôïõ óôáõñïý,
êáé èá Þôáí êáñðüò Üöèáñôïò. Ï ×. ìáò êáëåß óôï ðÜèïò ôïõ ãéáôß åßìáóôå ìÝëç ôïõ óþìáôüò ôïõ. Äåí
õðÜñ÷åé êåöáëÞ ÷ùñßò ìÝëç.Ï È. ìáò Ýíùóå ìå ôïí åáõôü ôïõ êé ç Ýíùóç áõôÞ åßíáé ï ×. (Ôñáë.189)

8
ÁÊÏËÁÓÉÁ: ÓÞìåñá ï âßïò ôçò ôñõöçëÞò áäéêßáò óå ôÝôïéï óçìåßï áêïëáóßáò Ý÷åé öèÜóåé, þóôå üëç ç
ëáãíåßá Ý÷åé îå÷õèåß óôéò ðüëåéò êé Ýãéíå íüìïò. Ãõíáßêåò óôÝêïíôáé äßðëá óå Üíôñåò ðïõëþíôáò ôéò
óÜñêåò ôïõò ãéá õâñéóôéêÞ çäïíÞ êáé ôá ðáéäéÜ Ý÷ïõí äéäá÷èåß íá áñíïýíôáé ôç öýóç ôïõò ðñïóðïéïýìåíá ôéò
ãõíáßêåò. Ç ôñõöçëüôçò ôá Ý÷åé ìåôáêéíÞóåé üëá. Ç áâñïäßáéôç ðïëõôÝëåéá êáôáíôñüðéáóå ôïí Ü.. Ôá
ðÜíôá æçôåß, ôá ðÜíôá åðé÷åéñåß, ôá ðÜíôá âéÜæåé, óõã÷Ýåé ôç öýóç.. ÊáíÝíáò ðüñïò äåí åßíáé Üâáôïò
óôçí áêïëáóßá (Ðáéäáãùãüò 3.265-7).

ÁÊÏËÏÕÈÙ: Ïýôå ãéáôß ÷ñåéáæüôáí ôçí äéêéÜ ìáò äéáêïíßá ðáñÞããåéëå íá ôïí á. áëëÜ ãéáôß óå ìáò ôïõò
ßäéïõò äßíåé ôç óùôçñßá. Ôï íá á. ôï öùò óçìáßíåé íá ðáßñíïõìå öùò. ¼óïé åßíáé óôï öùò äåí öùôßæïõí ïé ßäéïé
ôï öþò áëëÜ öùôßæïíôáé êáé ëÜìðïõí áðü áõôü..Ï È óå üóïõò ôïí á. êáé ôïí õðçñåôïýí äßíåé ôç æùÞ êáé ôçí
áöèáñóßá êáé ôçí áéþíéá äüîá.. Ï È. åßíáé ðëïýóéïò, ôÝëåéïò êáé ÷ùñßò áíÜãêç. Ãé’áõôü æçôåß áðü ôïõò á. íá
ãßíïõí äïýëïé ôïõ, ãéá íá åõåñãåôÞóåé üóïõò ðáñÝìåéíáí óôç äïõëåßá ôïõ åðåéäÞ ï ßäéïò åßíáé êáëüò êáé
öéëåýóðëá÷íïò. ¼óï ï È. äåí Ý÷åé áíÜãêç áðü ôßðïôá ôüóï ï Ü. Ý÷åé áíÜãêç áðü åðéêïéíùíßá ìå ôïí È.
ÁõôÞ åßíáé ç äüîá ôïõ á. íá åðéìÝíåé êáé íá ðáñáìÝíåé óôç äïõëåßá ôïõ È. (Âéâë.4:14).

ÁËÇÈÅÉÁ: Ï ðåñß ôçò áëçèåßáò ëüãïò åßíáé áíáãêáßïò óå üëïõò ôïõò á. ãéá ôçí áóöÜëåéá êáé ôçí óùôçñßá
ôïõò, êé Ý÷åé ôçí ðñþôç èÝóç êáôÜ öýóç, ôÜîç êáé ÷ñçóéìüôçôá. ÊáôÜ öýóç äéüôé ðñïóöÝñåé ãíþóç ôùí
ðñáãìÜôùí, êáôÜ ôÜîç äéüôé õðÜñ÷åé óå åêåßíá êáé ìå åêåßíá, ôùí ïðïßùí ãßíåôáé ìçíõôÞò, êáôÜ
÷ñçóéìüôçôá äå äéüôé ãßíåôáé ðñüîåíïò áóöáëåßáò êáé óùôçñßáò óôïõò ãíùñßæïíôáò. Ï äå õðÝñ ôçò
áëÞèåéáò åßíáé êáôþôåñïò êáôÜ ôç öýóç êáé êáôÜ äýíáìç, ãéáôß åßíáé êáôþôåñï ôï íá åëÝã÷åéò ôï øåýäïò
áðü ôï íá êáôï÷õñþíåéò ôçí áëÞèåéá, êáé êáôÜ ôçí ôÜîç äåýôåñïò äéüôé ç éó÷ýò ôïõ åßíáé êáôÜ ôùí
øåõäïäüîùí, ç äå øåõäïäïîßá ðñïÝñ÷åôáé áðü åðéóðïñÜ êáé ðáñáöèïñÜ. ÁëëÜ üìùò ðïëëÜêéò ÷ñçóéìïðïéåßôáé
ðñþôïò êáé êÜðïôå ãßíåôáé ÷ñçóéìüôåñïò, ãéáôß áíáéñåß êáé ðñïêáèáñßæåé ôçí åíï÷ëïýóá áðéóôßá (üðùò
êáèáñßæåé ï ãåùñãüò ôï ÷ùñÜöé êé ï ãéáôñüò ôï ðýïí ôçò ðëçãÞò) êáé áìöéâïëßá êáé øåõäïäïîßá ôùí
ðñïóöÜôùò ðñïóåëèüíôùí. Êáé ïé äýï ïäçãïýí óôï áõôü ôÝëïò, äéüôé óôçí åõóÝâåéá êáôåõèýíåé êé ï åëÝã÷ùí
ôï øÝìá êáé ï êáôï÷õñþíùí ôçí áëÞèåéá. Äåí åßíáé üìùò åí êáé ôï áõôü ãéáôß ï ðñþôïò åßíáé áíáãêáßïò óå üëïõò
åíþ ï äåýôåñïò åíßïôå êáé óå ìåñéêïýò (Áèçíáãüñïõ, Ðåñß ÁíáóôÜó.233, 259)

ÁÌÖÉÂÏËÉÁ-ÄÉØÕ×ÉÁ: ÊáèÜñéóå ôçí êáñäéÜ óïõ áðü ôçí á.êáé íôýóïõ ôçí ðßóôç ãéáôß åßíáé
ðáíßó÷õñç êáé ðßóôåõå óôï È., üôé üëá ôá áéôÞìáôÜ óïõ èá ôá ðñáãìáôïðïéÞóåé. Êé áí ôï ëáìâÜíåéò êÜôé
áñãüôåñá ìçí áìöéâÜëëåéò. Óõìâáßíåé Ýíåêá êÜðïéïõ ðåéñáóìïý Þ áìáñôßáò. Êé áí áãáíáêôÞóåéò êé
áìöéâÜëëåéò áéôïýìåíïò íá êáôçãïñåßò ôïí åáõôü óïõ êé ü÷é áõôïí ðïõ óïõ äßíåé...Ç á. åßíáé êüñç ôïõ äéáâüëïõ
êáé ðïíçñåýåôáé ðïëý ôïõò äïýëïõò ôïõ È...Ç ðßóôç åßíáé ïõñÜíéá êé Ý÷åé ìåãÜëç äýíáìç åíþ ç á. åðßãåéá ôïõ
äéáâüëïõ êé áäýíáìç (ÐïéìÞí, Ðáñáâ. 10, 390ê.å.)

ÁÍÁÓÔÁÓÇ: Ôß èá ìðïñïýóå íá öáíåß ðåñéóóüôåñï áðßóôåõôï óôïí óôï÷áóôéêü ðáñáôçñçôÞ áðü ôï åáí äåí
õðÞñ÷áìå óôï óþìá êáé êÜðïéïò Ýëåãå üôé åßíáé äõíáôü áðü ìéá ñáíßäá ôïõ áíèñùðßíïõ óðÝñìáôïò íá ðñïÝëèïõí
ïóôÜ êáé óÜñêåò êáé íåýñá, êáôáóêåõáóìÝíá üðùò ôá âëÝðïõìå;..¸ôóé óêåöèåßôå üôé ôá áíèñþðéíá óþìáôá
äéáëõèÝíôá êáé äéáóêïñðéóèÝíôá óôç ãç óáí óðÝñìáôá äåí åßíáé áäýíáôï íá áíáóôçèïýí êáé íá öïñÝóïõí ôçí
áöèáñóßá åí êáéñþ ìå ðñïóôáãÞ ôïõ È. (Áðïë.Á, 19). Åáí êÜðïéïò øçöïèÝôçò Ý÷ïíôáò ôéò øçößäåò
óêïñðéóìÝíåò äåí èá áäõíáôÞóåé áöïý ôéò óõëëÝîåé êáé ôéò äéáèÝóåé êáôÜ ôïí ßäéï ôñüðï íá êáôáóêåõÜóåé
ôï ßäéï åßäïò æþïõ. Ï È. ôá ìÝëç ôçò óÜñêáò äéáëõèÝíôá áð’áëëÞëùí äåí èá ìðïñÝóåé íá ôá óõãêåíôñþóåé
ðÜëé êáé íá êáôáóêåõÜóåé ôï ßäéï óþìá ìå áõôü ðïõ Ýêáíå ðñïçãïõìÝíùò; (Ðåñß ÁíáóôÜó.6).. )..¼ôé ç óÜñêá
åßíáé ðïëýôéìï ðñÜãìá, ìðñïóôÜ óôï È. åßíáé öáíåñü ðñþôá áðü ôï üôé Ý÷åé ðëáóèåß áðü Áõôüí..Åêåßíïõ
÷Üñéí ôïõ ïðïßïõ Ýãéíáí ôá ëïéðÜ åßíáé ðïëõôéìüôåñï óå áõôüí ðïõ ôï Ýêáíå..Ðþò èá áìáñôÞóåé ìüíç ôçò ç
óÜñêá, áí äåí Ý÷åé ôçí øõ÷Þ áí ðñïçãåßôáé êáé íá ôçí ðñïêáëåß; ¼ðùò åáí Ýíá æåõãÜñé âïäéþí ëõèïýí
ìåôáîý ôïõò êáíÝíá äåí èá ìðïñÝóåé íá ïñãþóåé ìüíï ôïõ Ýôóé êé ç øõ÷Þ êáé ôï óþìá, áí ëõèïýí áðü ôç óõæõãßá
äåí ìðïñïýí áðü ìüíá ôïõò ôßðïôå íá êÜìïõí..ÅðåéäÞ ç óÜñêá Ý÷åé áðïäåé÷èåß ôßìéá ìðñïóôÜ óôïí È. êé Ýíäïîïò
ðÜíù áðü üëá ôá ðïéÞìáôá, äéêáßùò åßíáé äõíáôü íá óùèåß áðü áõôüí..Ï ðëÜóôçò êé ï æùãñÜöïò áíáêáéíßæïõí
ôá Ýñãá ôïõò üôáí öèáñïýí ãéá íá äïîÜæïíôáé äéáìÝóïõ áõôþí êé ï È. ôï êôÞìá ôïõ êáé ðëÜóìá ôïõ èá
ðáñáâëÝøåé þóôå íá êáôáóôñáöåß óôï ìç üí êáé íá ìçí äéáôçñçèåß óôçí ýðáñîç; ¼ôáí êÜðïéïò

9
êáôáóêåõÜóåé óðßôé êé Ýðåéôá ôï ãêñåìßæåé ôïí ÷áñáêôçñßæïõìå ìáôáéüðïíï, ôïí äå È. èá ôïí
êáôçãïñÞóïõìå üôé ìÜôáéá êáôáóêåõÜæåé; ÁëëÜ ï Üöèáñôïò äåí åßíáé ôÝôïéïò, ï íïýò ôùí üëùí äåí åßíáé
Üöñùí. ..ÌÞðùò ôÜ÷á ç øõ÷Þ åßíáé Ü.; (Ï È. åßðå üôé ïëüêëçñïò ï Ü. óþæåôáé). Ï È åßíáé áãáèüò êáé èÝëåé
íá óùèïýí üëïé êáé äé áõôïý êáé ôïõ êçñýãìáôïò áõôïý äåí Üêïõóå ìüíïí ç ø. áëëÜ êáé ç óÜñêá, êáé ðßóôåøáí
óôïí ×.. Êáé ôá äõü ëïýóèçêáí êáé ôá äõü Ýêáíáí ôçí äéêáéïóýíç. ÅðïìÝíùò ÷áñáêôçñßæïõí ôïí È. á÷Üñéóôï Þ
Üäéêï, åíþ êáé ôá äõü ðéóôåýïõí óå áõôüí êé áõôüò óþæåé ôçí øõ÷Þ êáé ü÷é ôçí óÜñêá...Óþæùí ôçí øõ÷Þ ï È.
äåí êÜíåé ôßðïôå ìåãÜëï ãéáôß åíõðÜñ÷åé óå áõôÞ ôï óþæåóèáé êáèüôé åßíáé ìÝñïò Ôïõ êé åìöýóçìÜ Ôïõ
áëëÜ ïýôå åßíáé ÷Üñéò íá óþæåé ôï äéêü ôïõ, ïýôå åßíáé áãáèü..íá ÷áñßæåôáé êáíåßò óôá åããüíéá ôïõ. Áõôü
ôï êÜíïõí êáé ôá áãñéüôåñá ôùí èçñßùí...Áõôüò, ðïõ åßðå íá áãáðÜìå ôïõò å÷èñïýò ìáò, ðñÜôåé ï ßäéïò
ðñïçãïõìÝíùò..ÅÜí ç óÜñêá äåí ÷ñåéáæüôáí ôßðïôå ãéá ðïéü ëüãï ôçí èåñÜðåõóå êé áíÝóôçóå ôïõò
íåêñïýò;..Ãéá ðïéü ëüãï áíáóôÞèçêå ìå ôçí ðáèïýóá óÜñêá ðáñÜ ìüíï ãéá íá äåßîåé ôçí óáñêéêÞ áíÜóôáóç êé
áíáëÞöèçêå; ..¼ðïéïò èÝëåé ëüãïõò áðïäåéêôéêïýò äåí äéáöÝñåé óå ôßðïôá ôùí Óáäïõêáßùí, åðåéäÞ ç
áíÜóôáóç ôçò óÜñêáò åßíáé äýíáìç È. êáé õðåñÜíù ðáíôüò ëüãïõ, âåâáéïõìÝíç äéá ôçò ðßóôåùò, èåùñïõìÝíç
äéá Ýñãùí.. ÁíÜóôáóç õðÜñ÷åé óôï ðåóüí óáñêßïí ãéáôß ôï ðíåýìá äåí ðßðôåé..Ôï óþìá åßíáé óðßôé ôçò
øõ÷Þò êé ç øõ÷Þ ôïõ ðíåýìáôïò. Ôá ôñßá áõôÜ èá óùèïýí óå åêåßíïõò ðïõ Ý÷ïõí åéëéêñéíÞ åëðßäá êáé
áäéÜêñéôç ðßóôç óôïí È. Áí ëïéðüí ï ×,. åõáããåëßæåôï ôçí åðéâßùóç ìüíïí ôçò øõ÷Þò ôß íÝï Ýöåñå óå ìáò
ðÝñáí ôïõ Ðõèáãüñá êáé ôïõ ÐëÜôùíá êáé ôïõ ÷ïñïý ôïõò. Áõôüò üìùò Þëèå åõáããåëéæüìåíïò ôç íÝá êáé
ðáñÜäïîç åëðßäá..üôé èá ìåôáðïéÞóåé ôçí öèïñÜ óå áöèáñóßá..Åáí äåí áíáóôáßíåôáé ç óÜñêá ãáéôß ôçí
öõëÜôôïõìå áãíÞ êáé äåí ôçò åðéôñÝðïõìå íá õðïêýðôåé óôéò åðéèõìßåò; Êáé äåí ìéìïýìáóôå ôïõò ãéáôñïýò, ïé
ïðïßïé üôáí å÷ïõí ìðñïóôÜ ôïõò Ýíáí áðåëðéóìÝíï ðïõ äåí ìðïñåß íá óùèåß ôïõ åðéôñÝðïõí íá õðçñåôåß ôéò
åðéèõìßåò; Ãéáôß îÝñïõí üôé åßíáé ÷áìÝíïò.. Åáí äå ï ãéáôñüò ìáò É.×. áðïóðÜóáò ôçí óÜñêá áðü ôéò
åðéèõìßåò ìáò ôçí äéáôñÝöåé ìå ôçí êáô’áõôüí óþöñïíá êé åãêñáôÞ äßáéôá, åßíáé öáíåñü üôé ôçí äéáöõëÜôôåé
ùò Ý÷ïõóá åëðßäá óùôçñßáò áðü ôá áìáñôÞìáôá, üðùò ïé ãéáôñïß ôïõò á. ðïõ Ý÷ïõí åëðßäá óùôçñßáò äåí
áöÞíïõí íá õðçñåôïýí ôéò çäïíÝò. (Ðåñß Áíáóô. 8ê.å.)...Ç ìÝñá êáé íý÷ôá ôçí á. äçëþíïõí. ÊïéìÜôáé ç íý÷ôá
óçêþíåôáé ç ìÝñá..Ðùò ãßíåôáé ç óðïñÜ; Ðåöôïíôáò ïé óðüñïé äéáëýïíôáé îåñïß êáé ãõìíïß. ¾óôåñá áðü ôçí
äéÜëõóÞ ôïõò, ç ìåãáëùóýíç ôçò ðñüíïéáò ôïõ Äåóðüôç ôá áíáóôáßíåé êáé âëáóôáßíïõí êáé êáñðïöïñïýí. Ôï
ßäéï êé Ýíá æþï óôçí Áßãõðôï. (Á Êëçì.) Ðéóôåýåéò üôé ï ÇñáêëÞò áõôïðõñðïëçèåßò æåß êé ï Áóêëçðéüò
êåñáõíïâïëçèåßò á. êáé áðéóôåßò óôá ëåãüìåíá õðü ôïõ È., áêüìá êáé áí äåéò áíáóôçìÝíï íåêñü. ÓêÝøïõ ôïí
èÜíáôï ôùí åðï÷þí, ôùí çìåñþí, ôùí íõ÷ôþí êáé ôçí áíÜóôáóÞ ôïõ., ôçí áíÜóôáóç ôùí óðåñìÜôùí áêüìá êé üôáí
ðñïÝñ÷ïíáôé áðü ôçí áöüäõåóç æþùí, ôçí áíÜóôáóç ôçò óåëÞíçò, ôçí äéêéÜ óïõ áíÜóôáóç áðü ìéá áññþóôéá
(Ðñïò Áõôüë. 347-9)...Ôß ãßíåôáé ìå ôïõò áíèñþðïõò åêåßíïõò ðïõ Ýãéíáí ôñïöÞ øáñéþí Þ èçñßùí, êáé êáôüðéí
Ýãéíáí Ýììåóá Þ Üìåóá ôñïöÞ êáé óõóôáôéêü Üëëùí áíèñþðùí. Ðñþôïí ãßíåôáé ôñéðëÞ êÜèáñóç êáé äéÜëõóç
êáôÜ ôç èñÝøç åêÜóôïõ æþïõ, Ýðåéôá êáôÜ ôçí áíÜóôáóç áßìá, öëÝãìá, ÷ïëÞ, ðíïÞ äåí óõìâÜëëïõí êáèüëïõ
óôçí æùÞ..Åáí áðïäåßîïõí üôé óÜñêåò áíèñþðùí Ý÷ïõí ïñéóèåß ãéá öáãçôü Üíèñùðïé, ôßðïôå äåí èá åìðïäßóåé
íá åßíáé êáôÜ öýóç ïé áëëçëïöáãßåò, üðùò êÜèå Üëëï öõóéêü öáéíüìåíï êáé áõôïß, ðïõ ôïëìïýí íá ôá ëÝãïõí íá
åíôñõöïýí óå óþìáôá ôùí öéëôÜôùí..Åáí ôï ðáñÜ öýóç äåí èá ìðïñïýóå íá ìåôáâëçèåß óå ôñïöÞ ôùí ìåñþí êáé ôùí
ìïñßùí, ðïõ ôçí ÷ñåéÜæïíôáé, ôüôå ïýôå ôá áíèñþðéíá óþìáôá èá ìðïñïýóáí íá óõãêñáèïýí ìå üìïéá
óþìáôá...Äéáóðþíôáé ëïéðüí óôá óôïé÷åßá åêåßíá, áðü ôá ïðïßá Ýëáâáí ôçí ðñþôç ôïõò ýðáñîç. Óå áõôïýò, ðïõ
ëÝíå üôé åßíáé áêïýóéá ç áíÜóôáóç áðáíôÜìå: Åáí ôþñá ç øõ÷Þ êáôïéêïýóá óå öèáñôü êáé ðáèçôü óþìá äåí
Ý÷åé áäéêçèåß óå ôßðïôá, ðïëý ðåñéóóüôåñï üôáí óõíõðÜñ÷åé ìå Üöèáñôï äåí èá áäéêçèåß..Åáí ôï íá
êáôáóêåõÜóåé ï È. óþìá öèáñôü êáé ðáèçôü, äåí åßíáé áíÜîéï ôçò äõíÜìåþò ôïõ, ðïëý ðåñéóóüôåñï äåí åßíáé
áíÜîéï ôï áíþôåñï.. Äåí õðÜñ÷åé á. Ýíåêá ôçò êñßóçò. Ôüôå ãéáôß áíßóôáíôáé ôá íÞðéá êé ïé
äßêáéïé;..Åêåßíïò, ðïõ äÝ÷ôçêå ôï íïõ êáé ôïí ëüãï åßíáé ï Üíèñùðïò êé ü÷é ìüíç ôçò ç øõ÷Þ. ¶ñá ï Üíèñùðïò,
ðïõ áðïôåëåßôáé áðü áìöüôåñá ðñÝðåé íá ðáñáìÝíåé áéþíéá áëëÜ åßíáé áäýíáôï íá äéáìÝíåé ÷ùñßò íá
áíáóôçèåß..Áí äåí äéáìÝíåé ç öýóç ôùí á., ìÜôáéá Ý÷åé ðñïóáñìïóèåß ç øõ÷Þ ìå ôéò áíÜãêåò êáé ôá ðÜèç ôïõ
óþìáôïò, ìÜôáéá Ý÷åé åìðïäéóèåß ôï óþìá ÷áëéíáãùãïýìåíï áðü ôçí åðßôåõîç ôùí ðïèïõìÝíùí, ìÜôáéïò ï íïõò, ç
öñüíçóç, ç ôÞñçóç ôçò äéêáéïóýíçò, ç Üóêçóç ðÜóçò áñåôÞò, ïé íüìïé êáé üôé êáëü ìåôáîý ôùí áíèñþðùí êáé
äéá ôïõò áíèñþðïõò ìÜëëïí äå êé ç ãÝíåóç êáé öýóç ôùí á...Äåí ðñÝðåé íá åíï÷ëïýìáóôå áðü üôé ðáñáôçñåßôáé
áíéóüôçò óôçí äéáìïíÞ ôùí á. êáé ÷ùñéóìüò øõ÷Þò êáé óþìáôïò. Óôïí ýðíï, ôïí áäåñöü ôïõ èáíÜôïõ, ïé
÷áëáñþóåéò ôùí áéóèÞóåùí êáé ôùí öõóéêþí äõíÜìåùí äéáêüðôïõí ôçí åíóõíåßäçôç æùÞ..êé ç æùÞ ôïõ á. åßíáé
ãåìÜôç áðü áíùìáëßåò..Ðïéüò èá ðßóôåõå üôé óôï ïìïéïìåñÝò êé áäéÜðëáóôï óðÝñìá áðÝêåéôï ðëÞèïò ôüóùí
ðïëëþí êáé ìåãÜëùí äõíÜìåùí Þ ôüóç ðïéêéëßá åðéóùñåïõìÝíùí êáé óõíáñìïëïãïõìÝíùí éóôþí êáé äéáäï÷Þ
10
çëéêéþí...Ç äéêáéïóýíç åðéâÜëëåé ïýôå ç øõ÷Þ ìüíç ôçò íá áðïêïìßóåé ôçí áìïéâÞ Þ ôçí ðïéíÞ ïýôå ôï óþìá
ìüíï ôïõ, ãéáôß êáé ôá äýï óõíåñãïýí, êÜôé ðïõ äåí ãßíåôáé ïýôå óôçí ðáñïýóá æùÞ (áöïý Üèåïé åõäïêéìïýí
êáé äåí ìðïñïýí ïýôå êáí íá áðïäïèåß äéêáßá ôéìùñßá óå Ýíáí åãêëçìáôßá ð.÷. ãéá ÷éëéÜäåò åãêëÞìáôá êé ç
èíçôÞ öýóç äåí áñêåß ïýôå ãéá ôçí éêáíïðïßçóç ìéáò êïëÜóéìçò ðñÜîçò ) ïýôå óôçí ìåôÜ èÜíáôï (áöïý äåí
õðÜñ÷åé óþìá)..Åáí äåí õðÞñ÷å ðÜëé êñßóç ç äéáöïñÜ ôùí ëïãéêþí äåí èá õðÞñ÷å áðü ôá Üëïãá êé ï
êôçíþäçò êáé èçñéþäçò âßïò èá åßíáé ï Üñéóôïò êé ç áñåôÞ áíüçôç, ç áðåéëÞ ôéìùñßáò áöïñìÞ ãÝëéïõ êáé
ôï íá õðçñåôåßò êÜèå çäïíÞ ôï ìÝãéóôï áãáèü, åíþ äüãìá ôï ‘öÜãùìåí,ðßùìåí’..áöïý ôÝëïò ôïõ âßïõ èá Þôáí
ç áíáéóèçóßá (Áèçíáã.Ðåñß áíáóôÜó.295)

AÍÈÑÙÐÏÓ: Ï Üíèñùðïò, ðïõ ðÝñáóå áðü üëá ôá äéåöèáñìÝíá Þèç, ðïõ Ýöåñáí ôï èÜíáôï ôçò øõ÷Þò êáé
êáôüðéí Ýöèáóå óôçí áíÜóôáóç áðü ôïõò íåêñïýò, ìáèáßíïíôáò áðü ôçí ðåßñá ôïõ áðü ðïý åëåõèåñþèçêå, íá
åßíáé ðÜíôá åõãíþìùí óôïí Ê. ãéáôß ðÝôõ÷å ôï äþñï ôçò áèáíáóßáò áðü áõôüí êé ïëïÝíá íá ôïí áãáðÜ
ðåñéóóüôåñï. Ãéáôß óå üðïéïí óõã÷ùñïýíôáé ðåñéóóüôåñá, áãáðÜ ðåñéóóüôåñï. Áðü ôçí Üëëç ìåñéÜ ï Ü.
ðñÝðåé íá ãíùñßæåé üôé ï ßäéïò åßíáé èíçôüò êé áäýíáìïò, íá êáôáíïåß üôé êé ï È. åßíáé ôüóï áèÜíáôïò êáé
äõíáôüò, þóôå äùñßæåé óôï èíçôü ôçí áèáíáóßá êáé óôï ðñïóùñéíü ôçí áéùíéüôçôá, íá êáôáëáâáßíåé üôé êé ïé
Üëëåò áñåôÝò ôïõ È. öáßíïíôáé óôïí ßäéï ôïí åáõôü êáé ìå áõôÝò íá äéäÜóêåôáé êáé íá öñïíåß ãéá ôï È. ðüóï
ìåãÜëïò åßíáé. Ç äüîá ôïõ áíèñþðïõ åßíáé ï È.. Ï Ü. åßíáé áõôüò, ðïõ äÝ÷åôáé ôçí åíÝñãåéá ôïõ È., üëç ôç
óïößá êáé ôç äõíáìÞ ôïõ. ¼ðùò ï ãéáôñüò ôß åßíáé áðïäåéêíýåôáé ìå ôïõò áññþóôïõò Ýôóé êé ï È.
áðïêáëýðôåôáé ìå ôïõò á. ÓõíÝêëåéóå ôá ðÜíôá åéò áðåßèåéá ßíá ôá ðÜíôá åëåÞóåé’..Ï á. áí Ý÷åé ÷ùñßò
ðåñçöÜíåéá êé áëáæïíåßá ôçí áëçèéíÞ éäÝá ãé’áõôüí ðïõ ôá Ýêáíå, ôïí êõñßáñ÷ï ôùí üëùí È., ðïõ Ýäùóå óå
üëá ôçí ýðáñîç êé áí óôáèåñÜ ôïí áãáðÜ êé õðïôÜóóåôáé óå Áõôüí êáé ôïí åõ÷áñéóôåß, ðáßñíåé áðü Áõôüí
ìåãáëýôåñç äüîá, ãéáôß ðñïïäåýåé êáé ãßíåôáé üìïéïò ìå Áõôüí, ðïõ ðÝèáíå ãéá ôç óùôçñßá ôïõ..Êáô’áõôü ôï
ôñüðï âëÝðåé ôï È. êáé êáôáíïåß ôïí ÐáôÝñá, ðïõ ÷áñßæåé ôï Ëüãï ôïõ. Ï äå Ëüãïò êáôïßêçóå óôïí Ü. êáé
Ýãéíå ãéüò ôïõ á. ãéá áí óõíçèßóåé ôïí Ü. íá äÝ÷åôáé ôï È. êáé ãéá íá êáôïéêÞóåé ï È. óôïí Ü. Ï ßäéïò ï Ê., ï
ÅììáíïõÞë, åßíáé ôï óçìåßï ôçò óùôçñßáò ìáò. Åìåßò ìüíïé ìáò äåí ìðïñïýóáìå íá óùèïýìå (Âéâë. 3:20)... Ï Ü,
åßíáé Ýíùóç øõ÷Þò êáé óþìáôïò, äçìéïõñãÞèçêå êáè’ïìïßùóç ôïõ È. êáé ðëÜóèçêå ìå ôá ÷Ýñéá Ôïõ, äçë. ìå ôïí
Õéü êáé ôï áã.Ðíåýìá, ôï Ëüãï êáé ôç Óïößá (Âéâë.4:Åéó.)...Ï Ü. åßíáé ëïãéêü üí. Êé ùò ðñïò áõôü åßíáé
üìïéïò ìå ôïí È., êáèþò Ýãéíå áõôåîïýóéïò êé áõôïäýíáìïò, õðÝõèõíïò ãéá ôïí åáõôü ôïõ, ìå áðïôÝëåóìá Üëëïôå
íá ãßíåôáé óôÜñé êé Üëëïôå Ü÷õñï. Ãé’áõôü ôï ëüãï äéêáßùò èá êáôáäéêáóèåß, ãéáôß åíþ ðëÜóèçêå ëïãéêü
üí, Ý÷áóå ôçí áëçèéíÞ ëïãéêÞ êáé æþíôáò ÷ùñßò ëïãéêÞ áíôéôÜ÷èçêå óôçí äéêáéïóýíç ôïõ È., ðáñáäüèçêå óå
êÜèå õëéóôéêÞ íïïôñïðßá êáé õðïäïõëþèçêå óå üëåò ôéò çäïíÝò (Âéâë.4:4).. Ï È. ðïõ äçìéïõñãåß åßíáé ðÜíôá ï
ßäéïò. Áõôü, üìùò ðïõ äçìéïõñãåßôáé ðñÝðåé íá ðÜñåé áñ÷Þ êáé ìÝóç êáé ðñïóèÞêç êé áýîçóç..Êé ï È. åßíáé
ôÝëåéïò êáè’üëá, ßóïò êé üìïéïò ìå ôïí åáõôü ôïõ. Åßíáé üëïò öùò, íïõò êé üëïò ýðáñîç êáé ðçãÞ üëùí ôùí
áãáèþí. Ï Ü. üìùò äÝ÷åôáé ôçí ðñüïäï êáé ôçí áýîçóç áðü ôïí È...Ïýôå ï È. ðïôÝ óôáìáôÜ íá åõåñãåôåß êáé íá
ðëïõôßæåé ôïí Ü. ïýôå ï Ü. óôáìáôÜ íá ðáßñíåé ôçí åõåñãåóßá êáé íá ðëïõôßæåôáé áðü ôïí È. Äï÷åßï ôçò
áãáèüôçôüò ôïõ êé üñãáíï ôçò äïîïëïãßáò ôïõ åßíáé ï Ü.. ï åõãíþìùí óôïí Äçìéïõñãü Ôïõ. Êé áíôéêåßìåíï êñßóåùò
ï á÷Üñéóôïò Ü., ðïõ ðåñéöñïíåß ôïí ÐëÜóôç êáé äåí õðáêïýåé óôï Ëïãï Ôïõ(Âéâë.4:11)..Ï ôÝëåéïò Ü. åßíáé
óýãêñáóç êé Ýíùóç øõ÷Þò, ðïõ ðñïóÝëáâå ôï Ðíåýìá ôïõ Ðáôñüò ìå ôï óþìá, ðïõ ðëÜóèçêå êáô’åéêüíá Èåïý
‘Óïößáí ëáëïýìåí ôïéò ôåëåßïéò’. Ðíåõìáôéêïß åßíáé ïé Ü. ãéáôß êïéíùíïýí ôïõ áã.Ðíåýìáôïò êé ü÷é äéüôé
áðïóôåñåßôáé êé áöáéñåßôáé ôï óþìá êáé ðáñáìÝíåé ìïíÜ÷á ôï ðíåýìá. Áõôüò åßíáé êáô’åéêüíá êáé
êáè’ïìïßùóç Èåïý. Áí öýãåé áðü ôçí øõ÷Þ ôï Ðíåýìá ôüôå åßíáé øõ÷éêüò êáé åãêáôáëåëåéìÝíïò ùò óáñêéêüò èá
åßíáé áôåëÞò... Ãé’áõôü ï áðüóôïëïò åý÷åôáé ïëüêëçñï ôï ðíåýìá êé ç øõ÷Þ êáé ôï óþìá áìÝìðôùò íá ôçñçèïýí
åí ôç ðáñïõóßá ôïõ Êõñßïõ É. ×. ôï ïðïßï äåí èá åß÷å êáíÝíá ëüãï áí äåí ãíþñéæå ôçí áðïêáôÜóôáóç êáé ôçí
Ýíùóç áõôþí ôùí ôñéþí óôçí ðáñïõóßá ôïõ Ê...Ãé’áõôü êáé ëÝãåé ôï óþìá, ðïõ ðëÜóèçêå íáü ôïõ È...Ðþò äåí
åßíáé ìåãßóôç âëáóöçìßá íá ëÝíå üôé ï íáüò ôïõ È., óôï ïðïßï êáôïéêåß ôï Ðíåýìá ôïõ Ðáôñüò êáé ôá ìÝëç ôïõ
×. äåí ìåôÝ÷ïõí óôç óùôçñßá áëëÜ åðéóôñÝöïõí óôçí áðþëåéá;..Ôþñá ðÞñáìå êÜðïéï ìÝñïò áðü ôï Ðíåýìá ôïõ
ãéá ôçí ôåëåßùóç êáé ðñïðáñáóêåõÞ ôçò áöèáñóßáò óõíçèéóìÝíïé ëßãï íá äå÷üìáóôå êáé íá öÝñïõìå ìÝóá ìáò
ôïí È...Áí ï áññáâþíáò ìáò êÜíå íá ëÝìå ‘áââÜ, ï ðáôÞñ’, ôß èá êÜíåé üëç ç ÷Üñç ôïõ áã.Ðíåýìáôïò, ðïõ èá
äþóåé ï È. óôïõò á.; Ïé ðíåõìáôéêïß Ü. äåí èá åßíáé áóþìáôá ðíåýìáôá..¼óïé áðïññßðôïõí ôç âïõëÞ ôïõ
áã.Ðíåýìáôïò..æïýí óáí ÷ïßñïé êáé óêõëéÜ êáé äåí Ý÷ïõí ôçí Ýìðíåõóç ôïõ áã.Ðíåýìáôïò... ÊáèáñÜ åßíáé óôï
íüìï ôá æþá ðïõ Ý÷ïõí äéðëÜ íý÷éá (ðéóôåýïõí óôïí ÐáôÝñá êáé ôïí Õéü, áíôßèåôá áðü ôïõò Éïõäáßïõò) êáé
ìçñõêÜæïõí (ìÝñá êáé íý÷ôá óêÝðôïíôáé ôá ëüãéá ôïõ È. áíôßèåôá áðü ôïõò áéñåôéêïýò)..Ôï ðíåýìá óþæåé

11
êáé ìïñöïðïéåß, ôï ó.åíþíåôáé êáé ìïñöïðïéåßôáé êáé ç øõ÷Þ Üëëïôå áêïëïõèåß ôï ðíåýìá, ðïõ ôçí áíõøþíåé êé
Üëëïôå óõìöùíåß ìå ôï óþìá êáé êáôáðßðôåé óôéò ãÞéíåò åðéèõìßåò (‘óÜñî êé áßìá’)..¼ðïõ åßíáé ôï
Ðíåýìá ôïõ Ðáôñüò åêåß ï Üíèñùðïò åßíáé æùíôáíüò êáé ôï áßìá ëïãéêü...¼ðùò ç íýìöç ðåñéìÝíåé ôï
ãáìðñü, Ýôóé êáé ôï óþìá ôï Ðíåýìá ãéá íá êëçñïíïìÞóåé ôç âáóéëåßá..Ôï ðíåýìá êëçñïíïìåß ôá ìÝëç ôïõ á., ðïõ
öèåßñïíôáé óôç ãç..Êëçñïíïìåß áõôü, ðïõ æåß äçë. ôï Ðíåýìá êáé êëçñïíïìåßôáé áõôü ðïõ öèåßñåôáé äçë. ôï
óþìá.. ¼ðùò ç áãñéåëéÜ ÷ñåéÜæåôáé åìâüëéï, ü÷é ãéá íá ÷Üóåé ôçí ïõóßá ôïõ îýëïõ, áëëÜ ãéá íá
ìåôáôñáðåß óå êáëéÝëáéï (íá áëëÜîåé ôçí ðïéüôçôá ôïõ êáñðïý) Ýôóé êé ï Ü. äåí ÷Üíåé ôç óáñêéêÞ ôïõ
õðüóôáóç áëëÜæåé üìùò ôçí ðïéüôçôá ôùí êáñðþí ôïõ, äçë. ôùí Ýñãùí ôïõ êáé ðáßñíåé Üëëç ïíïìáóßá, ðïõ
äåß÷íåé ôç ìåôáâïëÞ ðñïò ôï êáëýôåñï.. Óáí íá öõôåýèçêå óôïí êÞðï ôïõ âáóéëéÜ, Ýôóé êé ç óÜñêá
÷ñåéÜæåôáé ôïí åìâïëéáóìü ôïõ áã.Ðíåýìáôïò ãéá íá âëáóôÞóïõí áêñðïýò óáí áí öõôåýèçêáí óôïí ðáñÜäåéóï ôïõ
È...áëëéþò ðáñáìÝíïõí Üãñéá Üêáñðá äÝíôñá..¶ëëç åßíáé ç ðíïÞ ôçò æùÞò, ðïõ êÜíåé øõ÷éêü ôïí Ü. êé Üëëï
ôï Ðíåýìá, ðïõ æùïðïéåß êáé êáèéóôÜ ôïí Ü. ðíåõìáôéêü. Ç ìåí ðíïÞ äüèçêå åîßóïõ óå üëïõò ôïõò ëáïýò ôçò
ãçò êáé óôçí êôßóç. Ôï Ðíåýìá üìùò äüèçêå åîáéñåôéêÜ óå üóïõò êáôáðáôïýí ôéò óáñêéêÝò åðéèõìßåò, óôá
Ýó÷áôá ìå ôçí õéïèåóßá óôçí áíèñùðüôçôá. Ç ìåí ðíïÞ åßíáé ðñüóêáéñç, áëëÜ ôï Ðíåýìá áéþíéï. Ðñþôá Ýðñåðå
ï Ü. íá ðÜñåé øõ÷Þ êáé ìåôÜ Ðíåýìá... (Âéâë.5:6ê.å.). Ôï íá ãßíïõìå óôçí áñ÷Þ äåí Þôáí äéêü ìáò Ýñãï. Ôï íá
áêïëïõèïýìå üìùò ôá áãáðçôÜ óå áõôüí åêëÝãïíôåò ôáýôá äéá ôùí ëïãéêþí äõíÜìåùí, ôéò ïðïßåò äþñçóå áõôüò
êáé ìå ôéò ïðïßåò ðåßèåé êé ïäçãåß åìáò óôçí ðßóôç åßíáé äéêü ìáò Ýñãï (Áðïë.Á. 10)...Êé üðùò áõôïß, ðïõ
áóêïýí åðßãåéá èñçóêåßá ðñïóåý÷ïíôáé óôá áãÜëìáôá óáí íá ôïõò áêïýí, áíáèÝôïíôáò óå áõôÜ ôéò âÝâáéåò
óõìöùíßåò, Ýôóé êáé óôá Ýìøõ÷á áãÜëìáôá, ôïõò á. ç áëçèéíÞ ìåãáëïðñÝðåéá ôïõ ëüãïõ ðáñáëáìâÜíåôáé áðü
ôïí áîéüðéóôï äÜóêáëï êé ç åõñãåóßá ðñïò áõôïýò áíáöÝñåôáé óôïí ßäéï ôïí Ê. Êáé ðáéäåýïíôáò ï ðñáãìáôéêüò
Ü. óýìöùíá ìå ôçí åéêüíá ôïõ, äçìéïõñãåß êáé ìåôáâÜëëåé ôïí êáôç÷ïýìåíï óå íÝï Ü. êáôÜëëçëï ãéá ôçí
óùôçñßá... ¸ìøõ÷ï Üãáëìá ôïõ Ê. ËÝåé ðÜíôá ôçí áëÞèåéá åêôüò êé áí êÜðïôå ìå óêïðü ôçí èåñáðåßá, üðùò ï
ãéáôñüò ëÝåé øÝìáôá óôïõò áññþóôïõò ìå óêïðü ôçí óùôçñßá üóùí õðïöÝñïõí, èåëÞóåé áí øåõóôåß Þ íá ðåß
øÝìá, óýìöùíá ìå ôïõò óïöéóôÝò (ðåñéôïìÞ ôïõ Ôéìüèåïõ) (Óôñùì.7, 9,403). Ï È. äåí åßíáé äõíáôü íá Ýêáíå ôïí
Ü. ìÜôáéá, ãéáôß åßíáé óïöüò, ïýôå ãéá äéêéÜ ôïõ ÷ñÞóç ãéáôß äåí Ý÷åé êáíÝíá áíÜãêç ïýôå ãéá êÜðïéï áðü
ôá Ýñãá ôïõ..Ôá áèÜíáôá êáé áíåíäåÞ äåí ÷ñåéÜæïíôáé êáìéÜ óõíåéóöïñÜ ôïõ á. åíþ ôá Üëïãá åßíáé êáôÜ
öýóç õðÞêïá êáé õðçñåôïýí ôéò áíÜãêåò ôùí á...Åßíáé åýëïãï, üôé ï È. Ýðëáóå ôïí Ü. êáôÜ ôçí ðñþôç Üðïøç
ãéá ôïí åáõôü ôïõ êáé åîáéôßáò ôçò öáéíïìÝíçò áãáèüôçôáò êáé óïößáò óôçí äçìéïõñãßá êáôÜ äå ôçí
ðëçóéåóôÝñá óôá äçìéïõñãÞìáôá Üðïøç ãéá ôç æùÞ áõôþí ôùí ßäéùí ôùí äçìéïõñãçìÜôùí... Åáí ï äçìéïõñãüò
ôïõ óýìðáíôïò êáôáóêåýóå ôïí Ü. åðß ôçò ãçò, ãéá íá ìåôÜó÷åé åíóõíåéäÞôïõ æùÞò êáé ãåíüìåíïò èåùñüò ôçò
ìåãáëïðñðåßáò áõôïý êáé ôçò êáèïëéêÞò óïößáò, íá äéáìÝíåé ðÜíôá óôçí èåùñßá ôïõò, êáôÜ ôçí èåßá ðñüèåóç
êáé öýóç, ðïõ Ýëáâå, ôüôå ç áéôßá ôçò ãåíÝóåùò åããõÜôáé ôçí äéáìïíÞ äéáðáíôüò, ç äå äéáìïíÞ ôçí áíÜóôáóç,
Üíåõ ôçò ïðïßáò äåí ìðïñåß íá äéáìåßíåé ï Ü...(Áèçí.Ðåñß ÁíáóôÜóåùò, 259 ê.å.)

ÁÍÔÉ×ÑÉÓÔÏÓ: Áõôüò èá êáëÝóåé ôïí ëáü óôïí åáõôü ôïõ áðü êÜèå óçìåßï ôçò äéáóðïñÜò éäéïðïéïýìåíïò
áõôÜ óáí äéêÜ ôïõ ðáéäéÜ, åðáããåëëüìåíïò íá ôïõò áðïêáôáóôÞóåé ôçí ÷þñá êáé íá áíáóôÞóåé óå áõôïýò
âáóéëåßá êáé ôïí íáü, ãéá íá ðñïóêõíçèåß ùò èåüò: ‘ÐÝñäéêá öþíáîå êáé óõíÞãáãå áõôÜ ðïõ äåí ãÝííçóå’
(Éåñ.17:11) Ç ðÝñäéêá, ðïõ åßíáé êåíüäïîï æþï, üôáí äåé ôïí ðáôÝñá íá áðïìáêñýíåôáé áðü ôçí öùëéÜ ôïõ,
ìéìïýìåíïò ôç öùíÞ ôïõ ðáôÝñá, ðñïóêáëåß ôá îÝíá ðáéäéÜ êáé êáõ÷Üôáé ãé’áõôÜ. ¸ôóé èá ðñïóêáëÝóåé êáé
ôçí áíèñùðüôçôá óôïí åáõôü ôïõ ï Á. åðáããåëüìåíïò ìÜôáéç ëýôñùóç ÷ùñßò íá ìðïñåß íá óþóåé ôïí åáõôü
ôïõ..×Þñá, ðïõ ðÜåé óôïí Üäéêï âáóéëéÜ åßíáé ç ÉåñïõóáëÞì, ðïõ êáôáëåßöèçêå ÷Þñá áðü ôïí ôÝëåéï êé
åðïõñÜíéï íõìößï êáé æçôÜ åêäßêçóç áðü èíçôü Ü. óáí íá áäéêÞèçêå áðü ôïí ×. ðïõ ôïí áðïêáëåß áíôßäéêï
(Éððïë. Ðåñß Áíôé÷ñ. 216)

ÁÐÏÄÅÉÎÇ: Ï ëüãïò ôçò áëÞèåéáò åßíáé åëåýèåñïò êé áõôåîïýóéïò ìçí äå÷üìåíïò íá ôåèåß õðü ôçí åëåãêôéêÞ
âÜóáíï ïýôå íá õðïìåßíåé ôçí áðïäåéêôéêÞ åîÝôáóç áðü ôïõò áêñïáôÝò. Ãéáôß èÝëåé íá ðéóôùèåß ç åõãÝíåéá
êé ç ðåéóôéêüôçò ôïõ. ÐÝìðåôáé áðü ôïí È. ï ëüãïò ôçò áëÞèåéáò. Ãé’ áõôü êé ç åëåõèåñßá ç ó÷åôéêÞ ìå
áõôüí äåí åßíáé öïñôéêÞ... ÊÜèå á. åßíáé éó÷õñüôåñç êáé ðéóôïôÝñá ôïõ áðïäåéêíïõìÝíïõ..Ôßðïôå äåí åßíáé
éó÷õñüôåñï ôçò áëÞèåéáò, ïýôå ðéóôüôåñï, þóôå ï æçôþí áðüäåéîç ãéá áõôÞ åßíáé üìïéïò ìå ôïí èÝëïíôá íá
áðïäåé÷èïýí ìå ôïí ëüãï áõôÜ, ðïõ öáßíïíôáé óôéò áéóèÞóåéò (Ðåñß Áíáóô.3)

12
ÁÐÏÓÔÏËÏÉ: Óýìöùíá ìå ôïõò áéñåôéêïýò, ïé áðüóôïëïé äßäáîáí ìå õðïêñéóßá áíÜëïãá ìå ôçí äåêôéêüôçôá ôùí
áêñïáôþí êáé ôéò áðáíôÞóåéò ôéò Ýäéíáí áíÜëïãá ìå ôéò áíôéëÞøåéò üóùí ñùôïýóáí..Ìéá ôÝôïéá óõìðåñéöïñÜ
äåí åßíáé áíèñþðùí ðïõ èåñáðåýïõí ïýôå åêåßíùí ðïõ äßíïõí æùÞ áëëÜ áõôþí, ðïõ ðñïêáëïýí âáñéÝò áññþóôéåò
êé áõîÜíïõí ôçí ÜãíïéÜ ôïõò... Ðþò èá áíáêôÞóïõí ôéò äõíÜìåéò ôïõò ïé Üññùóôïé; Ðþò èá ìåôáíïÞóïõí ïé
áìáñôùëïß;... Ç Üãíïéá, ðïõ åßíáé ìçôÝñá üëùí êáôáñãåßôáé ìå ôçí ãíþóç... Ï Ê ìéëïýóå óýìöùíá ìå ôç óùôçñéþäç
äéäáóêáëßá, ÷ùñßò õðïêñéóßá êáé ðñïóùðïëçøßá (Âéâë.3:5)... Åöüóïí êÞñõôôáí áíôßèåôá ðñïò üóïõò
äéáöùíïýóáí, ãé’áõôü êé Ýðáèáí (Âéâë.3:12:13). ÓõìðåñéöÝñïíôáí ìå åõóÝâåéá Ýíáíôé ôùí äéáôÜîåùí ôïõ
Ìùóáéêïý Íüìïõ, áðïäåéêíýïíôáò üôé åßíáé áðü ôïí Ýíá êáé áõôü È. Ïé á. Þôáí éåñåßò (Âéâë.4:8).

ÁÑÅÔÇ: ÇñÜêëåéôïò: ‘¼ðïéïé áíáæçôïýí ÷ñõóÜöé, óêÜâïõí ðïëý ÷þìá, êáé âñßóêïõí ëßãï ÷ñõóÜöé’. ¼óïé
üìùò óêÜâïõí ôï óõããåíéêü ìÝôáëëï ôïõ ðñáãìáôéêïý ÷ñõóïý, èá âñïýí ôï ðïëý ìÝóá óôï ëßãï’.. ‘Ìáêñýò êé
áíçöïñéêüò äñüìïò ïäçãåß óå áõôÞí êáé ôñá÷ýò óôçí áñ÷Þ. ¼ôáí öôÜóåé üìùò óôçí Üêñç, Ýðåéôá ãßíåôáé
åýêïëïò áðü äýóêïëïò, ðïõ Þôáí’. (Óôñùìáôåßò, 451)

ÁÓÌÁ ÊÁÉÍÏ: Ðñüóå÷å ðïéÜ äýíáìç åß÷å ôï Üóìá ôï êáéíü. ÐáñÞãáãå áíèñþðïõò áðü ëßèïõò êé áíèñþðïõò
áðü èçñßá. ¼óïé êáôÜ ôá Üëëá Þóáí íåêñïß, ïé áìÝôï÷ïé ôçò áëçèéíÞò æùÞò, áíáâßùóáí ìå ôï ðïõ Ýãéíáí
áêñïáôÝò ôïõ Üóìáôïò. Êüóìçóå ôïýôï ôï óýìðáí åðéìåëþò êé Ýöåñå óå óõìöùíßá ôç äéáöùíßá ôùí óôïé÷åßùí,
ãéá íá êáôáóôÞóåé ôïí êüóìï ìéá óõíïëéêÞ áñìïíßá. ¶öçóå ôç èÜëáóóá áðïëõìÝíç êáé ôçí åìðüäéóå íá áíåâåß óôç
ãç, ôçí ãç ðÜëé ôçí óôåñÝùóå åðéðëÝïõóá êáé ôçí Ýðçîå óáí üñéï ôçò èÜëáóóáò. Åðßóçò êáé ôçí ïñìÞ ôçò
öùôéÜò ôçí ìáëÜêùóå ìå ôïí áÝñá óáí íá áíÝìéîå ôïí Äþñéï Þ÷ï ìå ôïí Ëýäéï êáé ôéèÜóåõóå ôçí óêëçñÞ
øõ÷ñüôçôá ôïõ áÝñá ìå ôçí åìðëïêÞ ôçò öùôéÜò, óõíèÝôïíôáò áñìïíéêÜ ôïýôïõò ôïõò øçëïýò ôùí üëùí
öèüããïõò. Áõôü åßíáé ôï Üóìá ôï áêÞñáôï, ôï Ýñåéóìá ôùí üëùí êáé áñìïíßá ôùí ðÜíôùí, áöïý áðëþèçêå áðü
ôá ìÝóá óôá ðÝñáôá.. Ï ðñïåñ÷üìåíïò áðü ôïí Äáâßä, ðïõ õðÞñ÷å êáé ðñï áõôïý, ï Ëüãïò ôïõ È.,
ðåñéöñïíþíôáò ôç ëýñá êáé ôçí êéèÜñá, ôá Üøõ÷á üñãáíá, óõíÜñìïóå ôïýôï ôïí êüóìï êáé ìÜëéóôá êáé ôïí
ìéêñüóêïóìï, ôïí Ü., ôçí øõ÷Þ êáé óþìá ôïõ ìå ôï Üã.Ðíåýìá, êáé øÜëëåé óôï È. ìå ôï ðïëýöùíï üñãáíï êáé åöõìíåß
ìå üñãáíï ôïí Ü. ‘Åóý åßóáé ðñÜãìáôé êéèÜñá êé áõëüò êáé íáüò ãéá ìÝíá’, êéèÜñá êáôÜ ôçí áñìïíßá, áõëüò
êáôÜ ôï Ðíåýìá, íáüò êáôÜ ôï Ëüãï, þóôå ç ðñþôç íá ðáßæåé, ï áõëüò íá åìðíÝåé êé ï íáüò íá ÷ùñåß ôïí Ê...Ï Ê.
åðåîåñãÜóèçêå ôïí Ü. êáô’åéêüíá ôïõ êáëü Ýìðíïï üñãáíï. Êáé âÝâáéá êé áõôüò åßíáé üñãáíï ôïõ È. ðáíáñìüíéï,
åììåëÝò êé Üãéï, óïößá õðåñêüóìéá, ïõñÜíéïò Ëïãïò. Ôß èÝëåé ëïéðüí ôï üñãáíï, ï Ëüãïò ôïõ È., ï Êýñéïò êáé
ôï Üóìá ôï êáéíü; Íá êáèáñßóåé ôá ìÜôéá ôùí ôõöëþí êáé íá áíïßîåé ôá áõôéÜ ôùí êùöþí..Åßíáé öéëÜíèñùðï ôï
üñãáíï ôïõ È. Ï Êýñéïò åëååß, ðáéäåýåé, ðñïôñÝðåé, íïõèåôåß, óþæåé..Ç êáêßá ôñÝöåôáé ìå ôç öèïñÜ ôùí á.
åíþ ç áëÞèåéá, óáí ôçí ìÝëéóóá, ÷ùñßò íá êáôáóôñÝöåé, áãÜëëåôáé ìüíï ìå ôç óùôçñßá ôùí á. ¸÷åéò ëïéðüí ôçí
õðüó÷åóç, Ý÷åéò ôçí öéëáíèñùðßá. ÌåôÜëáâå ôç ÷Üñç. Íá ìçí èåùñÞóåéò ôï Üóìá ôï óùôÞñéï, íÝï ìå ôçí Ýííïéá
åíüò íÝïõ óêåýïõò Þ óðéôéïý, ãéáôß õðÞñ÷å ‘ðñï ôïõ åùóöüñïõ’ êáé ‘åí áñ÷Þ çí ï Ëïãïò’..Åßíáé áßôéïò ôïõ
üôé õðÞñîáìå áðü ðáëéÜ (ãéáôß Þôáí ìÝóá óôï È.) êáé ôïõ üôé õðÞñîáìå áãáèïß (áöïý ôþñá öáíåñþèçêå óôïõò
á.), áõôüò ï ßäéïò ï Ëüãïò..êé áöïý ìáæß ìå ôçí ðëÜóç ÷ïñÞãçóå óôçí áñ÷Þ ôï æçí, ùò äçìéïõñãüò, üôáí
öáíåñþèçêå äßäáîå ôï ‘åõ æçí’ ùò äÜóêáëïò, þóôå Ýðåéôá íá ÷ïñçãÞóåé ùò È. ôï áåß æçí..Ôï ðïíçñü
åñðåôü áêüìç êáé ôþñá ãïçôåýïíôáò êáôáäïõëþíåé êáé êáêïðïåß ôïõò á., ôéìùñþíôáò ôïõò óáí ôïõò âáñâÜñïõò,
ðïõ üðùò ëÝãåôáé äÝíïõí ôïõò áé÷ìáëþôïõò ôïõò ìå íåêñÜ óþìáôá, ìÝ÷ñéò üôïõ óáðÞóïõí ìáæß ìå áõôÜ. Ï
ðïíçñüò áõôüò ôýññáíïò êáé äñÜêïíôáò, üóïõò êáôïñèþóåé íá óöåôåñéóèåß åê ãåíåôÞò, ðåñéóößããïíôÜò ôïõò
ìå ëßèïõò êáé îýëá êé áãÜëìáôá êé Üëëá ðáñüìïéá åßäùëá, ìå ôïí Üèëéï äåóìü ôçò äåéóéäáéìïíßáò, ôïõò
êáôåâÜæåé óôïí ôÜöï êáé ôïõò èÜâåé æùíôáíïýò, ìÝ÷ñéò üôïõ öèáñïýí ìáæß ìå áõôÜ..Åßíáé ðïëýöùíïò ï
ÓùôÞñ êáé ðïëýôñïðïò óôï Ýñãï ôçò óùôçñßáò ôùí á.. Áðåéëþíôáò íïõèåôåß, ëïéäïñþíôáò åðáíáöÝñåé,
èñçíþíôáò åëååß, øÜëëïíôáò ðáñáêáëåß..Ðñüäñïìïò ï ÉùÜííçò êáé ç öùíÞ åßíáé ðñüäñïìïò ôïõ Ëüãïõ, öùíÞ
ðñïóêëçôÞñéá ..¸íáò åßíáé ï Üíäñáò ôçò óôåßñáò, ï ãåùñãüò ôçò åñÞìïõ, áõôüò ðïõ ãÝìéóå èåßá äýíáìç êáé ôç
óôåßñá êáé ôçí Ýñçìï (Ðñïò ¸ëëçíåò Á, 41ê.å.)

ÂÁÐÔÉÓÌÁ: ¼ðùò ôï îåñü óôÜñé äåí ìðïñåß íá ãßíåé öýñáìá ÷ùñßò íåñü, ãéá íá êÜíïõìå ôï øùìß, Ýôóé ïýôå
åìåßò ïé ðïëëïß èá ìðïñïýóáìå íá ãßíïõìå Ýíá åí ×ñéóôþ Éçóïý, áí äåí õðÞñ÷å ôï íåñü áðü ôïí ïõñáíü. Êé üðùò ç
îçñÜ ãç äåí êáñðïöïñåß, Ýôóé êáé ìåéò ðïõ Þìáóôáí îýëï îåñü, äåí èá êáñðïöïñïýóáìå ðïôÝ óôç æùÞ, ÷ùñßò ôçí
Üíùèåí âñï÷Þ, ðïõ Ýðåóå ìå ôï èÝëçìá ôïõ Ðáôñüò. Ôá óþìáôÜ ìáò Ýëáâáí ôçí åíüôçôá ðïõ ïäçãåß óôçí
áöèáñóßá, êé ïé øõ÷Ýò ìáò ôçí åíüôçôá ìå ôï áã.Ðíåýìá. Óå üëç ôç ãç ðÝöôåé ðëÝïí äñïóéÜ äçë. ôï Ðíåýìá ôïõ

13
È., ðïõ êáôåâáßíåé óôïí Ê...Åßíáé áíáãêáßá ç äñïóéÜ ôïõ È. ãéá íá ìçí êáôáêáïýìå ïýôå íá ãßíïõìå Üêáñðïé, êé
åêåß ðïõ åß÷áìå êáôÞãïñï, íá Ý÷ïõìå ôþñá ôïí ÐáñÜêëçôï (Âéâë.3:17:3). Áöïý îåíôýóåé ôïí ðñïóåñ÷üìåíï, áðü
ôçí ðñïçãïýìåíç æùÞ ôïõ óáí íá Þôáí öüñåìá êé áöïý ôïí áðåëåõèåñþóåé áðü ôéò ðéï áóÞìáíôåò ó÷Ýóåéò, ðïõ
ßó÷õáí óå áõôÞ, ôïí óôÞíåé ãõìíü êáé ÷ùñßò õðïäÞìáôá íá êïéôÜæåé ðñïò ôçí äýóç êáé ìå ôï ôßíáãìá ôùí ÷åñéþí
íá áðáñíåßôáé ôéò ó÷Ýóåéò ìå ôç óêïôåéíÞ êáêßá Äåí ðñÝðåé íá åãêáôáëåßøåéò ìüíïí ôçí êáêßá áëëÜ íá åßóáé
áíäñåßïò ÷ùñßò ìáëèáêüôçôá, íá ìçí öïâÜóáé ðïôÝ ôçí ïëÝèñéá õðï÷þñçóç óå áõôÞí ïýôå ðïôÝ íá âñåèåßò
÷ùñßò ôïí Ýñùôá ôçò áëÞèåéáò ìÝóá óïõ. ¶ëåéøç åßíáé êëÞóç óôïõò éåñïýò áãþíåò. Èá áãùíéóôåß
âåâáéùìÝíïò ãéá ôçí åëðßäá ôùí êáëþí åðÜèëùí, õðáêïýïíôáò óôïí áãáèü Ê., êáé áñ÷çãü ôçò áèëïèåóßáò.,
áêïëïõèþíôáò ôá èåßá ÷íÜñéá ôïõ ðñþôïõ áðü ôïõò áèëçôÝò áðü áãáèüôçôá ìå èåïìßìçôá áèëÞìáôá êáé
êáôáðáëáßïíôáò åíÜíôéá ðñïò ôç èÝùóç åíÝñãåéåò êé õðÜñîåéò, ðåèáßíåé ìáæß ìå ôïí ×. ãáé ôçí áìáñôßá...ÍÝá
ñïý÷á, ãéáôß ôï Üêïóìï êïóìåßôáé, ôï Üìïñöï ðáßñíåé ìïñöÞ êáé ðáßñíåé ëÜìøç ìåôçí èåüìïñöç æùÞ Ç ôåëéêÞ
÷ñßóç êÜíåé ôïí âáöôéìÝíï íá åõùäéÜæåé, Ç éåñÞ ïëïêëÞñùóç ôçò èåßáò ãÝííçóÞò ìáò, åíïðïéåß üëá ôá ìÝñç
ôçò ôåëåôÞò ìå ôï èåñá÷éêü ðíåýìá (Ðåñß Åêêëçó.Éåñáñ÷.23)

ÂÁÓÉËÅÉÁ: ÅðåéäÞ ï Üíèñùðïò áðïóôÜôçóå áðü ôï È., ôüóï ðïëý åîáãñéþèçêå, þóôå êáé ôïí óõããåíÞ ôïõ
áêüìá íá ôïí èåùñåß å÷èñü ôïõ êáé íá æåß ìÝóá óå ôüóç áíçóõ÷ßá êé áíèñùðïêôïíßá êáé ðëåïíåîßá ÷ùñßò öüâï,
åíÝâáëå ï È. ôïí öüâï ôùí á., áöïý äåí Þîåñå ôï öüâï ôïõ È., þóôå õðïôáãìÝíïé óôçí áíèñþðéíç åîïõóßá êáé
ðáéäáãùãçìÝíïé áðü ôïí áíèñþðéíï íüìï íá öèÜóïõí óå êÜðïéï óçìåßï äéêáéïóýíçò êáé íá óùöñïíßæïíôáé ï Ýíáò ìå
ôïí Üëëï öïâïýìåíïé ôï îßöïò..Ç ãÞéíç âáóéëåßá ïñßóèçêå áðü ôï È. ðñïò üöåëïò ôùí á., ü÷é áðü ôï äéÜâïëï, ðïõ
äåí èÝëåé ôá Ýèíç íá âñßóêïíôáé óå çóõ÷ßá..Ïé â. ïñßæïíôáé êáôÜëëçëïé ðñïò ôïõò õðçêüïõò ôïõò
(Âéâë.5:24)..Óåéò ìðïñåßôå íá öïíÝøåôå, ü÷é êáé íá âëÜøåôå..(êïßôá åðßóçò 45,6). Áí áíáìÝíáìå áíèñþðéíç â.
èá áñíïýìåèá ôïõëÜ÷éóôïí íá öïíåõèïýìå êáé èá öñïíôßæáìå êñõöÜ íá åðéôý÷ïõìå ôá ðñïóäïêþìåíá.. Åßìáóôå
âïçèïß êáé óýììá÷ïß óáò óôçí åéñÞíç. Ðåñéóóüôåñï áðü üëïõò ôïõò á. åìåßò öñïíïýìå, üôé äåí ìðïñåß íá
äéáöýãåé ôçò ðñïóï÷Þò ôïõ È. êáêïýñãïò.. Áí ãíþñéæáí áõôÜ üëïé ïé Ü., êáíåßò äåí èá äéÜëåãå ôçí
êáêßá..ãéáôß èá ãíþñéæå üôé ðçãáßíåé óôçí áéþíéá êáôáäßêç äéá ôçò öùôéÜò (Áðïë.Á, 11-12) ..Ðñïóêõíïýìå
ìüíï ôï È. ÊáôÜ ôá Üëëá õðçñåôïýìå åõ÷Üñéóôá åóÜò, ðáñáäå÷üìåíïé åóÜò ùò âáóéëåßò êé Üñ÷ïíôáò á. êáé
åõ÷üìåíïé íá âñåèåß ìáæß ìå ôçí âáóéëéêÞ äýíáìç íá Ý÷åôå êáé óþöñïíá óêÝøç...ÅðåéäÞ óå üëïõò üóïé Ýæçóáí
êáé óõíåßäçóç ðáñáìÝíåé êáé êüëáóç åðßêåéôáé, ìçí áìåëÞóåôå íá ðåéóèåßôå êáé ðéóôåýóåôå üôé áõôÜ åßíáé
áëçèéíÜ (Áðïë.Á, 17-18). Ï â. äåí Ýãéíå ãéá íá ðñïóêõíåßôáé áëëÜ ãéá íá ôéìÜôáé ìå íüìéìç ôéìÞ, ãéáôß äåí
åßíáé È. áëëÜ Ü. ôåôáãìÝíïò õðü ôïõ È., ü÷é ãéá ðñïóêõíåßôáé áëëÜ ãéá íá êñßíåé äßêáéá..Â. åßíáé ôï üíïìÜ
ôïõ..Ôßìá ôïí â. ìå åõìåíÞ äéÜèåóç õðïôáóóüìåíïò óå áõôüí êé åõ÷üìåíïò ãé’áõôüí. ÐñÜôôùí ôïýôï åêôåëåßò ôï
èÝëçìá ôïõ È. (Ðáñ.24:21) (Ðñïò Áõôüë.Á,345)
Ôïõ âáóéëéêïý Ýíá ìÝñïò åßíáé èåéêü, äçë. óýìöùíï ìå ôïí È. êáé ôïí Üãéï õéü Ôïõ, áðü ôïõò ïðïßïõò
÷ïñçãïýíôáé ôá áãáèÜ ôçò ãçò, êáé ôá åîùôåñéêÜ êáé ç ôÝëåéá åõäáéìïíßá..Ôï äåýôåñï ìÝñïò åßíáé åßäïò â. ìå
ôçí êáèáñÞ ëïãéêÞ êáé èåßá äéïßêçóç êáé áõôü åßíáé, ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß ôï èõìïåéäÝò ôçò øõ÷Þò ãéá ôç â. Ôï
Ýíá ìÝñïò ôïõ èõìïåéäïýò åßíáé öéëüíåéêï ìüíï, ðïõ áõîÜíåé ôçí äýíáìÞ ôïõ íá êõñéáñ÷åß. Ôï Üëëï åðéäéþêåé ôï
êáëü, ïðüôå ç øõ÷Þ ÷ñçóéìïðïéåß ôï èõìü ãéá ôï êáëü. ÔåôÜñôç êáé ÷åéñüôåñç áðü üëåò êáôáôÜóóåôáé ç
óýìöùíç ìå ôéò åðéèõìßåò âáóéëåßá, üðùò áõôÞ ôïõ ÓáñäáíÜðáëïõ..ÂáóéëéÜò åßíáé ëïéðüí, üðïéïò Üñ÷åé
óýìöùíá ìå ôïõò íüìïõò, üðïéïò êáôÝ÷åé ôçí åðéóôÞìç íá Üñ÷åé óå áíèñþðïõò, ðïõ ôï åðéèõìïýí. ÔÝôïéïò
åßíáé ï Ê...ÁõôÞ ôçí ôÝ÷íç ðÞñáí ïé ¸ëëçíåò áðü ôïí ÌùõóÞ. ¼ðùò ïäÞãçóå åêåßíïò ôïõò Åâñáßïõò áðü ôçí
Ýñçìï, ãõìíÜæïíôÜò ôïõò êáé ðáéäåýïíôÜò ôïõò óôçí áíäñåßá êáé ôçí êáñôåñéêüôçôá, ãéá íá áðïäåé÷èåß, üôé
Þôáí êáëÞ ç ÷þñá, Ýðåéôá áðü ôçí äïêéìÞ ôùí íïìéæïìÝíùí äåéíþí,..Ýôóé êé ï ÌéëôéÜäçò óôçí åðßèåóÞ ôïõ êáôÜ
ôùí Ðåñóþí..’Óôýëïò öùôüò ãéá ôïõò Èçâáßïõò, ï Äéüíõóïò ï ðïëý÷áñïò’. Ï öùôéóìÝíïò óôýëïò åêôüò áðü ôç
óçìáóßá ôïõ áíåéêüíéóôïõ, äçëþíåé ôç óôáèåñüôçôá êáé ôç ìïíéìüôçôá ôïõ È. êáé ôï áìåôÜâëçôï öùò, ðïõ äåí
ðáßñíåé óõãêåêñéìÝíç ìïñöÞ (Óôñùì.179 ê.å.). ¼ðùò ëïéðüí ïé óïöïß åßíáé óïöïß ùò ðñïò ôç óïößá êáé ïé
íüìéìïé ùò ðñïò ôï íüìï, Ýôóé åßíáé ïé âáóéëåßò ùò ðñïò ôïí âáóéëÝá ×. êáé ×ñéóôéáíïß ùò ðñïò ôïí ×...Ï
âáóéëéêüò êáé ðïëéôéêüò Üíäñáò åßíáé ‘íüìïò Ýìøõ÷ïò’. ÔÝôïéïò åßíáé üðïéïò ôçñåß ôï íüìï êáé ‘êÜíåé ôï
èÝëçìá ôïõ Ðáôñüò’ êáé Ý÷åé áíáãñáöåß áðÝíáíôß ìáò óå îýëï ïñèü êáé ðñïóöÝñåôáé ðáñÜäåéãìá èåßáò
áñåôÞò óå üóïõò Ý÷ïõí ôçí äýíáìç íá ôïí äéáêñßíïõí (Óôñùì.221)... Íá ìçí êïëëçèåß ç øõ÷Þ óïõ óôïõò
äïîáóìÝíïõò ôïõ êüóìïõ, áëëÜ íá èÝëãåóáé óôç óõíôñïöéÜ ôùí äéêáßùí êáé ôùí ôáðåéíþí. ¼ôé óïõ óõìâáßíåé íá
ôï äÝ÷åóáé ùò êáëü, îÝñïíôáò üôé ôßðïôå äåí ãßíåôáé ÷ùñßò íá ôï åðéôñÝðåé ï È. (Äéä.13)...Ç âáóéëåßá ôïõ
È. äåí áíÞêåé óôïõò á. åêåßíïõò ðïõ êïéìïýíôáé êáé ôïõò äÝñíåé ç âëáêåßá áëëÜ ôçí áñðÜæïõí ïé
14
âéáóôÝò..ÁõôÞ åßíáé ç ìïíáäéêÞ êáëÞ âßá, íá áóêÞóåéò âßá óôï È. êáé íá áñðÜîåéò áðü ôïí È. ôç æùÞ. Êé
áõôüò ãíùñßæïíôáò áõôïýò ðïõ âßáéá, Þ êáëýôåñá ðïõ âÝâáéá (óôáèåñÜ) áíôÝ÷ïõí, õðï÷þñçóå, õðÝêõøå.
Ãéáôß ôÝôïéåò Þôôåò ôéò ÷áßñåôáé ï È. ¼ðùò áðü ôçí ðüñôá ìðáßíåéò óå ìéá ðüëçç, Ýôóé êáé óôç âáóéëåßá
ôïõ È. äåí ìðïñåßò íá ìðåßò ðáñÜ ìüíïí äéá ôïõ ïíüìáôïò ôïõ Õéïý (Ðáñáâ.9, 504)

ÃÁËÁ: Ç ðíåõìáôéêÞ ôñïöÞ åßíáé ã. ãéáôß åîáéôßáò ôçò ÷Üñéôïò åßíáé ãëõêéÜ, ùò æùÞ åßíáé èñåöôéêÞ êé
ùò çìÝñá ×. åßíáé ëåõêÞ, åíþ ôï áßìá ôïõ Ëüãïõ Ý÷åé öáíåñùèåß ùò ãÜëá..Ç Å. åßíáé óõã÷ñüíùò ðáñèÝíïò
êáé ìçôÝñá, ùò ðáñèÝíïò áêÞñáôç, ùò ìçôÝñá ôñÝöåé ôá ðáéäéÜ ôçò ìå ôïí Üã.ãÜëá, ôï âñåöéêü Ëüãï..Ï
Ëüãïò åßíáé ôá ðÜíôá ãéá ôï íÞðéï êáé ðáôÝñáò êáé ìçôÝñá êáé ðáéäáãùãüò êáé ôñïöÝáò..êáé ôßðïôå äåí
ëåßðåé óôá ðáéäéÜ ãéá ôçí áýîçóÞ ôïõò..ÔñÝ÷ïõìå ðñïò ôïí áíáëãçôéêü ìáóôü ôïõ ÐáôÝñá, ôïí Ëüãï, ðïõ åßíáé
ï ìüíïò ðïõ ÷ïñçãåß ôï ãÜëá ôçò áãÜðçò óå åìÜò ôá íÞðéá..Ìçí ðáñáîåíåýåóáé üôáí ëÝìå ãÜëá ôï áßìá ôïõ Ê. Þ
ìÞðùò áëëçãïñåßôáé êáé ïßíïò áõôü ôï áßìá; Ïõóßá ôïõ áíèñþðïõ åßíáé ôï áßìá, åáí èåùñçèåß ôï óðÝñìá
áöñüò áßìáôïò, ðïõ èñïìâþíåé ôï áßìá ôçò ãõíáßêáò êé üôé ç ðñþôç ôñïöÞ ôïõ ðáéäéïý åßíáé ðÜëé áßìá. Ôï
ãÜëá áíáìéãíýåôáé ìå ôï íåñü, ôï ìÝëé (üðùò ï Ëïãïò ìå ôçí öéëáíèñùðßá), ôï ãëõêý êñáóß. (Ðáéäáãùãüò, 6).

ÃÁÌÏÓ: Äåí ðñÝðåé íá ðáßñíåé óå ãÜìï ï êáèÝíáò ïðïéáäÞðïôå, ïðïôåäÞðïôå ïýôå ìå ïðïéïäÞðïôå ôñüðï êé
Ýôóé áðñüóåêôá. Ï ãÜìïò íá ãßíåé ãéá ôåêíïðïéßá êáé ç ãõíáßêá íá åßíáé üìïéÜ ôïõ êáé íá ìçí äÝ÷åôáé ìå âßáÞ
áðü áíÜãêç ôïí Üíäñá, ðïõ ôçí áãáðÜ..Ï ÐëÜôùí èÝôåé ôï ã. óôá åêôüò áãáèÜ, öñïíôßæïíôáò ãéá ôçí áèáíáóßá
ôïõ ãÝíïõò ìáò êáé óáí ìéá óõíÝ÷åéá ìåôáëáìðáäåýåôáé áðü ðáéäéÜ óå ðáéäéÜ. Ï Äçìüêñéôïò áðïêëåßåé ôï ã.
êáé ôá ðáéäéÜ, åðåéäÞ ðñïêáëïýí ðïëëÝò ðßêñåò êáé áðïóðïýí áðü ôá áíáãêáéüôåñá üðùò êé ï Åðßêïõñïò êé
üóïé åðéäéþêïõí ôçí çäïíÞ..Áí êáé üëá áõôÜ åßíáé Ýôóé, ùóôüóï öáßíåôáé ðùò åßíáé áéó÷ñü ãé’áõôïýò ï Ü.
ðïõ ðëÜóôçêå áðü ôïí È. íá åßíáé áêñáôÝóôåñïò êé áðü ôá Üëïãá æþá, ôá ïðïßá äåí Ýñ÷ïíôáé óå åðéìéîßá ìå
ðïëëÜ, üðùò ôý÷åé, áëëÜ ìå Ýíá êé ïìüöõëü ôïõ, üðùò ôá ðåñéóôÝñéá êé ïé öÜóóåò êáé ôá ôñõãüíéá:
’ÔÝëåéïò åßíáé üðïéïò êÜíåé Ýíá üìïéü ôïõ’. ÐñÝðåé ïðùóäÞðïôå íá êÜíïõìå ã. ãéá ôçí ðáôñßäá, ãéá ôçí
äéáäï÷Þ ôùí ðáéäéþí êáé ãéá ôçí ôåëåéüôçôá ôïõ êüóìïõ, üóï åîáñôÜôáé áðü ìáò.. Êé ïé óùìáôéêÝò
áññþóôéåò êáé ôá ãçñáôåéÜ äåß÷íïõí êáèáñÜ ôçí áíáãêáéüôçôá ôïõ ã., ôç öñïíôßäá ôçò ãõíáßêáò, ôçò ïðïßáò
áäéÜêïðç êáñôåñéêüôçôá ôçò îåðåñíÜ ôçí áíôï÷Þ ôùí õðïëïßðùí..Ï ÐëÜôùí ðñïóôÜæåé üðïéïò äåí Ýêáíå ãÜìï,
íá êáôáâÜëëåé óôï äçìüóéï ôç äéáôñïöÞ ôçò ãõíáßêáò..
’Ôïí ðáôÝñá ôïí êÜíåé ï ãÜìïò üðùò êáé ôç ìçôÝñá ï Üíäñáò’. ÌÝãéóôç åõ÷Þ ãéá ôïí ¼ìçñï ‘Üíäñáò êáé
óðßôé’ ìå ôçí êáëÞ ïìüíïéá. Ï ãÜìïò ôùí Üëëùí åßíáé ìïíïéáóìÝíïò ãéá ôçí áðüëáõóç, åíþ åêåßíùí, ðïõ öéëïóïöïýí
óôçí ïìüíïéá óýìöùíá ìå ôïí Ëüãï, ï ïðïßïò èÝëåé ôéò ãõíáßêåò íá êïéôÜíå ôï Þèïò êáé ôïõò Üíäñåò íá ìçí
÷ñçóéìïðïéïýí ôéò ãõíáßêåò ôïõò óáí åñùìÝíåò áëëÜ íá öñïíôßæïõí ôï ã. ôïõò, ãéá âïÞèåéá ôçò æùÞò ôïõò êáé
ãéá ôçí Üñéóôç óùöñïóýíç..Ï Ü. ðïõ óðåßñåôáé åßíáé áéôßá íá öõôñþíïõí ôá ðÜíôá..Íá õðï÷ùñÞóåé ëïéðüí
êáíåßò óôá ðÜèç åßíáé ç Ýó÷áôç äïõëåßá, üðùò ôï íá ôá õðïôÜîåé ç ìüíç åëåõèåñßá..Ìå ôïí Ê. íá óçêþíïíôáé ïé
Ýããáìïé áðü ôïí ýðíï êáé íá ðçãáßíïõí óôïí ýðíï ìå åõ÷áñéóôßá êáé ðñïóåõ÷Ýò..Ìïé÷Þ èåùñåßôáé ü÷é ìüíï ç
ãõíáßêá áëëÜ êáé ï Üíôñáò, ðïõ ôçí äÝ÷åôáé (Óôñùì.341-3)..ËÝãåé ï ÅðéöÜíçò: ‘Ç äéêáéïóýíç ôïõ È. åßíáé
ìéá êïéíùíßá ìå éóüôçôá. ÅêôåôáìÝíïò ï ïõñáíüò ßóïò óå êÜèå êáôåýèõíóç, ðåñéÝ÷åé êõêëéêÜ ôç ãç..Êáé ôïí
Þëéï ï È. ôïí óêïñðßæåé ßóï óå üëïõò. ¸ôóé êáé ôçí ãõíáßêá!..Ôçí åðéèõìßá ôçí Ýâáëå Ýíôïíç êáé óöïäñüôåñç
óôá áñóåíéêÜ ãáé ôç äéáôÞñçóç ôùí åéäþí’..Áõôïß óõíáèñïéæüìåíïé óå äåßðíá (ãéáôß äåí åßíáé ‘áãÜðåò’)
Üíäñåò êáé ãõíáßêåò ìáæß, áöïý êïñåóèïýí Üöèïíá ìå ôá åñùôéêÜ öáãçôÜ, âãÜæïíôáò áðü ôçí ìÝóç áõôü ôï
öùò, ðïõ íôñüðéáæå ôçí ðïñíéêÞ ôïõò äéáêáéïóýíç, ìå ôï áíáðïäïãýñéóìá ôïõ ëý÷íïõ óõíåõñßóêïíôáé, üðùò
èÝëïõí êáé ìå üðïéåò èÝëïõí. ÁõôÜ êÜíåé ï ÊáñðïêñÜôçò ðáñåñìçíåýïíôáò ôïí ÐëÜôùíá, ðïõ ëÝåé ïé ãõíáßêåò
íá åßíáé êïéíÝò, áëëÜ ðñßí ôï ãÜìï, üðùò ôï èÝáôñï óôïõò èåáôÝò..Ïé Ìáñêéùíßôåò ãßíïíôáé åãêñáôåßò ü÷é
áðü ôçí èÝëçóÞ ôïõò áëëÜ áðü Ý÷èñá ðñïò ôïí ðïéçôÞ ôïõò êáé ðáñ’üëá áõôÜ ÷ñçóéìïðïéïýí ôñïöÝò êôéóôÝò
êé áíáðíÝïõí ôïí áÝñá ôïõ äçìéïõñãïý ôïõò, ðïõ åßíáé äéêÜ ôïõ êáé æïýíå ìÝóá óôá äéêÜ ôïõ..Ï ÇñÜêëåéôïò
ëÝåé ‘Áöïý Ýñèïõí óôç æùÞ èÝëïõí íá ðåèÜíïõí Þ êáëýôåñá íá áíáðáýïíôáé êé áöÞíïõí ðáéäéÜ ãéá íá
ðåèáßíïõí’.., ç Óßâõëëá ‘¶íèñùðïé èíçôïß êáé áðü óÜñêá, åßóôå Ýíá ìçäÝí’..’Ôßðïôå ðéï êáêüôõ÷ï áðü ôïí Ü.
äåí ãÝííçóå ç ãçò’ ‘Ðïéüò îÝñåé áí ç æùÞ åßíáé èÜíáôïò, êé ï èÜíáôïò æùÞ;’ (Åõñõðßäçò)..Ôï óþìá åßíáé ï
ôÜöïò ôçò øõ÷Þò..’ÈÜíáôïò åßíáé üóá âëÝðïõìå üôáí îõðíÞóïõìå êáé ýðíïò üóá âëÝðïõìå êïéìþìåíïé’
(Ðõèáãüñáò)...’Áðü ôïõò èíçôïýò êáíåßò äåí åßíáé êáëüôõ÷ïò, ãéáôß äåí ãåííÞèçêå Ü. ÷ùñßò ëýðç’ . Ïé
ðõèõãüñåéïé, ìïëïíüôé óôáìáôïýí ôç óõíÝñåõóç ìåôÜ ôçí ðáéäïðïéßá, äåí ôñþíå êïõêéÜ ãéáôß íá ìçí
ðñïêáëÝóïõí óôåßñùóç..Áõôïß, (ðïõ æïýí ðáíóåîïõáëéóôéêÜ) êáôáñ÷Þí äåí êÜíïõí áõôü, ðïõ èÝëïõí, ãéáôß

15
åßíáé ðïëëÜ ôá åìðüäéá óôéò åðéèõìßåò ôïõò êáé ôéò áðüðåéñÝò ôïõò êé üóá êÜíïõí äåí ôá êÜíïõí óáí
âáóéëéÜäåò áëëÜ óáí äáñìÝíá êïñìéÜ, ãéáôß ëáèñáßá ìïé÷åýïõí..Ðþò ëïéðüí åßíáé åëåýèåñç ç áêñÜôåéá êáé ç
áéó÷ñïëïãßá; ’ÊáèÝíáò, ðïõ áìáñôÜíåé åßíáé äïýëïò’..Ìåñéêïß ëÝíå, üôé ï Ü. ìÝ÷ñé ôïí ïìöáëü åßíáé
èåéêüôåñïò êáé êÜôù áðü áõôüí, ôéðïôÝíéïò..Ç üñåîç üìùò äåí åßíáé ôïõ óþìáôïò. Áò ãßíåôáé ìå ôï
óþìá!..¼ôáí ìáé åðéèõìßá õðçñåôåßôáé ãéá ôçí áðüëáõóç, ôñÝöåôáé êáé æùïðïéåßôáé, åíþ üôáí
åìðïäßæåôáé ìáñáßíåôáé. Êáé ðþò åßíáé äõíáôü íá çôôçèåß êáíåßò áðü ôéò óùìáôéêÝò çäïíÝò êáé íá
åîïìïéùèåß ìå ôïí Ê. êáé íá Ý÷åé ãíþóç ôïõ È.; Ãéáôß óå êÜèå çäïíÞ, ðñïçãåßôáé ç åðéèõìßá êáé åðéèõìßá
åßíáé êÜðïéá ëýðç êáé öñïíôßäá, ðïõ ðïèåß êÜôé ðïõ ôçò ëåßðåé ‘Åêôüò áðü ôç íôñïðÞ äïêéìÜæïõí êáé
ðüíï’ ..¼ôáí åßíáé êáèáñüò ï íïõò êáé áðáëëáãìÝíïò áðü êÜèå êáêßá, ãßíåôáé êáôÜ êÜðïéï ôñüðï äåêôéêüò ôçò
äýíáìçò ôïõ È., åðåéäÞ ïñèþíåôáé ìÝóá ôïõ ç èåßá åéêüíá..Ôï íá áãíïïýìå ôï È. ôï êÜíåé ï ôñüðïò ôçò æùÞò..Äåí
åßíáé ðïôÝ äõíáôü íá óõìöùíÞóåé ôï áãáèü, ðïõ ðñïÝñ÷åôáé áðü ôçí çäïíÞìå åêåßíï, ðïõ åßíáé áãáèü áðü ìüíï
ôïõ’Áí óõíáíáóôçèÞêáôå ìå ôï ×. æçôÜôå ôá Üíù, êé ü÷é ôá åðßãåéá’:..Ôï äÝíôñï åßíáé ãíùóôü áðü ôïõò
êáñðïýò ôïõ (ôç æùÞ), êé ü÷é áðü ôá ëïõëïýäéá ôïõ (ôá ëüãéá). Ç ãíþóç äåí åßíáé øéëÜ ëüãéá, áëëÜ èåßá
åðéóôÞìç, êé üôé åßíáé ôï ìÜôé óôï óþìá åßíáé ç ãíþóç óôï íïõ...Ðþò ëÝíå üôé ç óõíïõóßá åßíáé ìéáñÞ,
áõôïß,16ðïõ Ýëáâáí ôçí ýðáñîÞ ôïõò áðü óõíïõóßá; ¼óïé áãéÜóèçêáí, Üãéï åßíáé êáé ôï óðÝñìá ôïõò...Áí
Ý÷ïõí áíáóôçèåß êáé ãé’áõôü äåí ðáíôñåýïíôáé, ôüôå ïýôå íá ôñþíå, ïýôå ðßíïõí..êáé ïé ìÜãïé ëáôñåýïõí
ôïõò äáßìïíåò êé áðÝ÷ïõí áðü ôá áöñïäßóéá. Êé üðùò ç ôáðåéíïöñïóýíç åßíáé ðñáüôçôá êé ü÷é
ôáëáéðùñßá ôïõ óþìáôïò, Ýôóé êé ç åãêñÜôåéá åßíáé áñåôÞ ôçò øõ÷Þò, ðïõ åßíáé êñõììÝíç..Ï Ê. äåí Ýêáíå
ã. ãéáôß åß÷å íýöç ôïõ ôçí Åêêëçóßá, êáé äåí Þôáí êïéíüò Ü. ãéá íá ÷ñåéáóèåß âïçèü, ïýôå íá êÜíåé ðáéäéÜ..
Ïýôå ï åõíïõ÷éóìüò åßíáé áñåôÞ (áöïý ãßíåôáé êáé óôïí áèëçôéóìü, óôïõò Âñá÷ìÜíåò, Óåìíïýò Éíäïýò) áí
äåí ãßíåé áðü áãÜðç óôïí ×...Ï ÐÝôñïò êé ï Ößëéððïò Ýêáíáí ðáéäéÜ êé ï Ößëéððïò ðÜíôñåøå ôéò êüñåò
ôïõ. Êé ï Ðáýëïò áíáöÝñåé ôç óýæõãü ôïõ, ôçí ïðïßá åß÷å óáí áäåñöÞ êáé êáôç÷ïýóå ôïí ãõíáéêùíßôç.. Íá ìçí
èåùñåß êáíåßò áìÜñôçìá ôï ã., ôïí óýìöùíï ìå ôïí Ëüãï, áí äåí èåùñåß ðßêñåò ôçí áíáôñïöÞ ôùí ðáéäéþí, åðåéäÞ
áðïóðÜ áðü ôá èåßá, ãéáôß ðïëëïß èåùñïýí ðßêñá ôçí áôåêíßá..Ç åõ÷áñßóôçóç üôáí óõíïäåýåôáé áðü
óùöñïóýíç äåí âëÜðôåé..ÂëÝðù üôé üóïé ìå ðñüöáóç ôï ã. ôÞñçóáí áðï÷Þ, ü÷é óýìöùíá ìå ôçí áãßá ãíþóç,
ãëßóôñçóáí óôçí ìéóáíèñùðßá êé åîáöáíßóôçêå áðü áõôïýò ç áãÜðç, åíþ üóïé êõñéåýèçêáí áðü áõôüí êé
åðéäüèçêáí óôçí áðüëáõóç ôçò çäïíÞò Ýãéíáí ðáñüìïéïé ìå ôá êôÞíç..ÐïõèåíÜ ç ÃñáöÞ äåí áñíåßôáé ôï ã. ‘Íá ìçí
êáëÝóåôå Üëëï ÐáôÝñá óôç ãç’ äçë. íá ìçí èåùñåßóôå ùò áßôéï ôçò ýðáñîÞò óáò ôïí ðáôÝñá óáò, áëëÜ ùò
óõíáßôéï Þ ìÜëëïí õðçñÝôç ôçò ãÝííáò óáò... Ï Åðßóêïðïò ðñÝðåé íá åßíáé ðñïçãïõìÝíùò äïêéìáóìÝíïò óôçí
ïéêïãÝíåéÜ ôïõ (Á’Ôéì.3:2)...Ìßá áìáñôßá õðÜñ÷åé êáé åßíáé ü÷é ï ã. áëëÜ ç ðïñíåßá..Ï ÁäÜì áìÜñôçóå ãéáôß
åðéèýìçóå ôï ã. íùñßôåñá..(Óôñùìáô.345-437)..Ï ÐÝôñïò ìüëéò åßäáí ôçí ãõíáßêá ôïõ íá ôçí ðçãáßíïõí óôï
ìáñôýñéï ôçò åßðå: ‘ÈõìÞóïõ åóý ôïí Ê.’ (Óôñùì.7,11,417) Áëçèéíüò Üíäñáò äåí áðïäåéêíýåôáé êáíåßò ìå ôçí
åðéëïãÞ ôïõ ìïíá÷éêïý âßïõ áëëÜ åêåßíïò íéêÜ ôïõò Üíäñåò üðïéïò äïêéìáóôåß óôïí ã. êáé óôçí áðüêôçóç
ðáéäéþí ..êáé ãßíåé á÷þñéóôïò óôçí áãÜðç ôïõ È. (Óôñùì.7,12,427)

ÃÅÍÍÇÓÇ: Õðïó÷Ýèçêå üôé ï ÂáóéëéÜò èá Ýëèåé áðü ôïí êáñðü ôçò êïéëéÜò ôïõ -êÜôé ðïõ åßíáé
÷áñáêôçñéóôéêü ôçò åãêýïõ ðáñèÝíïõ- êé ü÷é áðü ôïí êáñðü ôùí áéäïßùí ôïõ ïýôå áðü ôïí êáñðü ôùí íåöñþí,
ðïõ åßíáé ãíþñéóìá ôïõ Üíäñá ðïõ ãåííÜ êáé ôçò ãõíáßêáò, ðïõ óõëëáìâÜíåé áðü ôïí Üíäñá..Ç ðñïöçôåßá
åêðëçñþèçêå óôçí åê ÐáñèÝíïõ Ìáñßáò ãÝííçóç..¼óïé áëëÜæïõí ôï ÷ùñßï ôïõ Çóáßá ùò åîÞò ‘Éäïý ç íåÜíéò’
êáé èÝëïõí íá åßíáé ï Éçóïýò ãéüò ôïõ ÉùóÞö áëëÜæïõí ôçí õðüó÷åóç ðïõ Ýäùóå ï È. óôï Äáõßä, üôé áðü ôïí
êáñðü ôçò êïéëéÜò ôïõ èá áíáóôÞóåé ‘êÝñáò’, äçë. ôç âáóéëåßá ôïõ ×...Ôß ôï óðïõäáßï Þ ðéï óçìåßï èá
ãéíüôáí ìå ôï üôé ç íåÜíéò èá ãåííïýóå óõëëáìâÜíïíôáò áðü Üíäñá, üðùò ìå üëåò ôéò ãõíáßêåò ðïõ ãåííïýí ;
ÅðåéäÞ åðñüêåéôï íá ãßíåé ðáñÜäïîç ãÝííçóç ìå ôç âïÞèåéá ôïõ È. Ýãéíå êé ç ðáñÜäïîç ãÝííçóç áðü ôçí
ÐáñèÝíï (ëßèïò á÷åéñüôìçôïò)..Ï ðñüãïíïò Üëëùóôå ôïõ ÉùóÞö Éå÷ïíßáò Ý÷åé ÷Üóåé ôç âáóéëåßá êáé
õðüêåéôáé óå êáôÜñá êé åðéôßìéï..Ãé’áõôü åéðþèçêáí áõôÜ ãéá ôïí Éå÷ïíßá, åðåéäÞ ãíþñéæå åê ôùí
ðñïôÝñùí ôï áã.Ðíåýìá, üóá ëÝãïõí ïé êáêïß äÜóêáëïé êáé ãéá íá ìÜèïõí üôé ï Éçóïýò äåí èá ãåííçèåß áðü ôï
óðÝñìá ôïõ, äçë. áðü ôïí ÉùóÞö. ¼ðùò ìå ôçí áíõðáêïÞ ôïõ åíüò áíèñþðïõ åéóÞëèå ç áìáñôßá êáé ìå ôçí áìáñôßá
êõñéÜñ÷çóå ï èÜíáôïò, Ýôóé êáé ìå ôçí õðáêïÞ ôïõ åíüò áíèñþðïõ ç äéêáßùóç, ðïõ åéóÞëèå êáñðïöüñçóå ôç
æùÞ ãéá ôïõò á. ðïõ åß÷áí ðáëéÜ ðåèÜíåé. Ï ðñùôüðëáóôïò ÁäÜì Ýëáâå ôçí ýðáñîÞ ôïõ áðü ôçí áêáôÝñãáóôç
ãç, ðïõ ìÝ÷ñé ôüôå Þôáí ðáñèÝíïò êáé ðëÜóèçêå ìå ôï ÷Ýñé ôïõ È. äçë. ôï Ëüãï ôïõ..¸ôóé áõôüò ðïõ åßíáé
Ëüãïò ôïõ È., áíáêåöáëáéþíïíôáò óôïí åáõôü ôïõ ôïí ÁäÜì, áðü ôç Ìáñßá, ðïõ Þôáí ìÝ÷ñé ôüôå ÐáñèÝíïò..Áí ï
ðñþôïò ÁäÜì åëÞöèç áðü ôç ãç êáé ôïí Ýðëáóå ï È., Ýðñåðå êé áõôüò, ðïõ áíáêåöáëáßùóå ôïí á. óôïí åáõôü

16
ôïõ..íá Ý÷åé ôçí ßäéá áêñéâþò ïìïéüôçôá ùò ðñïò ôç ã. ôïõ. Ãéáôß äåí îáíáðÞñå ï È. ÷þìá; Ãéá íá ìçí ãßíåé
Üëëç ðëÜóç ïýôå íá åßíáé Üëëï áõôü, ðïõ óþæåôáé áëëÜ íá áíáêåöáëáéùèåß ï ßäéïò Ü., äéáôçñïõìÝíçò ôçò
ïìïéüôçôïò (Âéâë.3:21)..Ï È. ðñùôýôåñá Ýðëáóå ôïí øõ÷éêü Ü. ãéá áí óùèåß áðü ôïí ðíåõìáôéêü. ÅðåéäÞ
ðñïõðÞñîå áõôüò, ðïõ óþæåé, Ýðñåðå íá õðÜñ÷åé êé áõôü, ðïõ èá óùæüôáí(Âéâë.3:22). Áí ç ãÝíåóç åßíáé
êáêü, áò ðïõí ïé âëÜóöçìïé, üôé ï Ê. ðïõ ðñïÞëèå áðü ôç ãÜííçóç, âáñýíåôáé áðü ôï êáêü êáèþò êé ç ÐáñèÝíïò,
ðïõ ôïí ãÝííçóå..Âëáóöçìïýí ôï èÝëçìá ôïõ È. êáé ôï ìõóôÞñéï ôçò äçìéïõñãßáò!..Åßíáé Üãéá ç ãÝíåóç, ÷Üñéí
ôçò ïðïßáò õðÜñ÷åé ï êüóìïò, ïé ïõóßåò, ïé öýóåéò, ïé Üããåëïé, ïé øõ÷Ýò, ï íüìïò ôïõ È. Ï ã. åßíáé ôï äÝíôñï
ôçò ãíþóçò áí äåí ðáñáâáßíïõìå ôïõò íüìïõò ôïõ ãÜìïõ..Áí ç øõ÷Þ Þôáí å÷èñüò ôïõ óþìáôïò ï Ê. äåí èá
èåñÜðåõå ôï ôåëåõôáßï, åîáóöáëßæïíôÜò ôïõ ôçí õãåßá(Óôñùì.437-9).

ÃÅÍÅÔÇÓÉÏ ÅÍÓÔÉÊÔÏ: ÏíïìÜóèçêå áéäïßï, äéüôé ðåñéóóüôåñï áðü êÜèå Üëëï ìÝñïò ôïõ óþìáôïò ðñÝðåé
íá ôï ÷ñçóéìïðïéïýìå ìå áéäþ. Ãéáôß ç öýóç, üðùò êáé ïé ôñïöÝò, Ýôóé êáé ìå ôç íüìéìç óõíïõóßá, ìáò
åðÝôñåøå üôé åßíáé ïéêåßï êáé ÷ñÞóéìï êáé åõðñåðÝò. ÅðÝôñåøå íá åðéèõìïýìå ôçí ðáéäïðïßá. ¼óïé üìùò
õðåñâÜëïõí, áíôéíïìïýí óôçí êáôÜ öýóç äéáãùãÞ, âëÜðôïíôáò ôïõò åáõôïýò ôïõò êáôÜ ôéò ðáñÜíïìåò
óõíïõóßåò. Íá ìçí åíþíåóáé ðïôÝ åñùôéêþò ìå ôïõò íÝïõò óáí íá åðñüêåéôï ìå ãõíáßêåò: ‘Íá ìçí ñß÷íåéò ôï
óðÝñìá óå ðÝôñåò êáé ëßèïõò, ãéáôß äåí ìðïñåß íá ñéæþóåé åêåß, þóôå íá êáôáóôÞóåé ãüíéìç ôç öýóç ôïõ’.
(ÐëÜô.Íüìïé 8,838).. Ìðïñïýìå íá áíôéëçöèïýìå áðü ôç óõíïõóßá üôé ôá íåýñá óáí óôçìüíéá ÷áëáñþíïõí êáé
óðÜæïõí êáôÜ ôçí ÝíôáóÞ ôïõò. Êáé ìÜëéóôá áõôÞ ç ðñÜîç óêïñðßæåé ìéá ïìß÷ëç óôá áéóèçôÞñéá, åíþ
êüâåé êáé ôïõò ôüíïõò. Ôïýôï åßíáé óáöÝò óôçí ðåñßðôùóç ôùí áëüãùí æþùí êáé ôùí áóêïõìÝíùí óùìÜôùí. Ïé Ü.
áðÝ÷ïíôáò áðü ôá åñùôéêÜ íéêïýí ôïõò áíôéðÜëïõò óôïõò áãþíåò, åíþ ôá æþá áðïìáêñýíïíôáé áðü ôçí åðßâáóç
åëêüìåíá, óôåñçìÝíá åíôåëþò äýíáìç êáé ïñìÞ.. ‘ìéêñÞ åðéëçøßá’ êáé áíßáôç íüóïò (Äçìüêñéôïò áðü ôá
¶âäõñá).. ¼ëïò ï Ü. áðïóðÜôáé êáôÜ ôçí äéÜñêåéá ôçò áðïâïëÞò óðÝñìáôïò ìå ôçí óõíïõóßá..¼÷é íá
áóåëãåßôå..óáí íá Ý÷åôå ãåíííçèåß ãéá ôç óõíïõóßá..¾âñç ôçò öýóåùò ç áðïöõãÞ ôåêíïãïíßáò. ÃÜìïò åßíáé ç
åðéèõìßá ôçò ðáéäïðïßáò ü÷é ç Üôáêôç Ýêñéóç áßìáôïò, ç ðáñÜíïìç êáé ðáñÜëïãç...Ç Ýíùóç åßíáé ôüóï
ðïèåéíüôåñç üóï áñáéüôåñç....ÁãÜðç, ðïõ áíáãíùñßæåé üôé ïëéóèáßíåé óôç óõíïõóßá, ëßãï ìüíï áíèßæåé êáé
ãåñíÜåé ìå ôï óþìá, ðïëëÝò öïñÝò êáé ðñïôýôåñá, áöïý ìáñáíèåß ç åðéèõìßá, üôáí ïé ðïñíéêÝò çäïíÝò
áôéìÜæïõí ôçí Ýããáìç óùöñïóýíç.. ÐïëëÝò öïñÝò ç áãÜðç ìåôáôñÝðåôáé óå ìßóïò, üôáí ï êüñïò áíôéëçöèåß
ôçí êáôÜêñéóç (Ðáéäáãùãüò, Â,10).. Ïìïßùò êé ïé íåüôåñïé áí ìÝíïõí Üìåðôïé óå üëá, ðñéí áðü üëá Ý÷ïíôáò
Ýãíïéá íá ìÝíïõí áãíïß êáé ÷áëéíáãùãþíôáò ôïí åáõôü ôïõò ìðñïóôÜ óå êÜèå êáêü. Åßíáé ùñáßï íá áíá÷áéôßæåé
êáíåßò ôïí åáõôü ôïõ ìðñïóôÜ óôéò åðèõìßåò ôïõ êüóìïõ, äéüôé êÜèå åðéèõìßá êáôÜ ôïõ ðíåýìáôïò
óôñáôåýåôáé êáé ïýôå ðüñíïé, ïýôå ìáëáêïß, ïýôå áñóåíïêïßôåò èá êëçñïíïìÞóïõí ôçí âáóéëåßá ôïõ È. (Ðïëõê.
Ðñïò Öéëáä.) Ç ã. áðïóêïðåß óôçí áèáíáóßá ôïõ èíçôïý (Áèçíáã.Ðåñß Áíáóô.261)

ÃÉÏÓ: ÊáôÜ öýóç åßìáóôå üëïé ãéïß ôïõ È. ÊáôÜ ôçí õðáêïÞ üìùò óôçí äéäáóêáëßá ôïõ, äåí åßìáóôå üëïé
ãéïß ôïõ È. áëëÜ üóïé ðéóôåýïõí êáé êÜíïõí ôï èÝëçìÜ ôïõ. Ïé Üëëïé åßíáé ãéïß ôïõ äéáâüëïõ..¼óïé äåí
õðáêïýïõí ôïõò áðïêçñýóóåé êáé ðáýïõí íá åßíáé ðáéäéÜ ôïõ (Âéâë.4:41).

ÃËÙÓÓÁ (êÞñõãìá): Åßðáìå ðïëëÝò öïñÝò üôé äåí áóêçèÞêáìå, ïýôå ðñïóðáèïýìå íá åêöñáóôïýìå åëëçíéêÜ,
ãéáôß áõôü åßíáé éêáíü íá áðïìáêñýíåé ôïõò ðïëëïýò áðü ôçí áëÞèåéá, åíþ ôï ðñáãìáôéêü öéëïóüöçìá äåí èá
ùöåëÞóåé óôç ãëþóóá ôïõò áêñïáôÝò, áëëÜ óôç ãíþìç. Äåí ðñÝðåé üðïéïò óÝâåôáé ôçí áëÞèåéá, íá óõíèÝôåé
ôç öñÜóç ôïõ ìå åðßâïõëç óêïðéìüôçôá êáé öñïíôßäá ðïëëÞ, áëëÜ íá ïíïìÜæåé ìüíï áõôü ðïõ èÝëåé. Ãéáôß üóïé
êáôáðéÜíïíôáé ìå ôéò ëÝîåéò êáé áó÷ïëïýíôáé ìå áõôÝò, ôïõò îåöåýãïõí ôá ðñÜãìáôá. Ãíþñéóìá ôïõ ãåùñãïý
åßíáé íá êïðåß ÷ùñßò íá ðëçãùèåß ôï ôñéáíôÜöõëëï, ðïõ öýåôáé ìÝóá óôá áãêÜèéá, êáé ôïõ ôå÷íßôç íá âñåß
ìÝóá óôç óÜñêá ôïõ óôñåéäéïý ôï ðáñá÷ùìÝíï ìáñãáñéôÜñé..Áí ëïéðüí ðïèåß êáíåßò, ðïõ áó÷ïëåßôáé
èåùñçôéêÜ ìå ôéò ïìïéüôçôåò, ìÝóá óôá ðïëëÜ ðéèáíÜ, ðïõ åßíáé åëëçíéêÜ íá âñåß ôï áëçèéíü, üðùò êÜôù áðü
ôï ðñïóùðåßï ôï áëçèéíü ðñüóùðï, èá ôï åðéôý÷åé Üìá øÜîåé ðïëý (Óôñùì.205)

ÃÍÙÓÇ: Ï Ê. ìáò äßäáîå üôé êáíåßò äåí ìðïñåß íá ãíùñßóåé ôï È. áí äåí ìáò äéäÜîåé ï È.. Äçë. ÷ùñßò ôï È. äåí
ãíùñßæïõìå ôïí È. Êé ç ãíùñéìßá ìå ôï È. åßíáé èÝëçìá ôïõ Ðáôñüò. Èá ôïí ãíùñßóïõí êé áõôüí üóïé ôïõò ôïí
áðïêáëýøåé ï Õéüò.. Óå üëïõò ëïéðüí áðïêáëýöèçêå ï ÐáôÞñ äéüôé óå üëïõò öáíÝñùóå ôï Ëüãï. Êáé ðÜëé ï
Ëüãïò Ýäåé÷íå óå üëïõò ôïí ÐáôÝñá êáé ôïí Õéü. Êáé ãé’áõôü åßíáé äßêáéç ç êñßóç ôïõ È. ðÜíù óå üëïõò..Ï
Õéüò åßíáé ç ãíþóç ôïõ Ðáôñüò. ÁëëÜ ç ãíþóç ôïõ Õéïý åßíáé åí ôù Ðáôñß êé áðïêáëýöèçêå äéá ôïõ

17
Õéïý..Áð’áñ÷Þò óõìðáñéóôÜìåíïò ï Õéüò óôï ðëÜóìá ôïõ, áðïêáëýðôåé óå üëïõò ôïí ÐáôÝñá, óå üóïõò èÝëåé
êé üðïôå èÝëåé êáé üðùò èÝëåé ï ÐáôÞñ (Âéâë.4:6). Ïé Éïõäáßïé íüìéóáí üôé ÷ùñßò ôïí Ëüãï, ìðïñïýí íá
ãíùñßóïõí ôïí ÐáôÝñá. Áãíïïýí ôïí È. ðïõ ìßëçóå ìå áíèñþðéíç ìïñöÞ óôïí ÁâñáÜì êáé ðÜëé óôïí ÌùõóÞ.
(Âéâë.4:7). Ç ãíþóç ôïõ È. áíáíåþíåé ôïí Ü. (Âéâë.5:12:4)...¼ðùò ìå ôçí ðåßñá êáôáëýåôáé ç áðåéñßá êáé ìå
ôïí ðüñï ç áðïñßá, Ýôóé êáé ìå ôïí öùôéóìü åîáöáíßæåôáé ôï óêïôÜäé. Ôï óêïôÜäé åßíáé ç Üãíïéá, êáôÜ ôçí
ïðïßá ðåñéðßðôïõìå óôá áìáñôÞìáôá, áìâëõùðïýíôåò ó÷åôéêÜ ìå ôçí áëÞèåéá. Áñá ç ãíþóç åßíáé öùôéóìüò,
ðïõ åîáöáíßæåé ôçí Üãíïéá êé åíáðïèÝôåé äéïñáôéêÞ éêáíüôçôá..Ôï âÜöôéóìá åßíáé îýðíçìá (âãáßíåé ç ôóßìðëá
ôùí êáêþí), äéõëéóôÞñéï ôùí áìáñôçìÜôùí êé åëáôôùìÜôùí, ôñÝîéìï ðñïò ôï áßäéï öùò (Ðáéäáã.5:31-2)..Óôçí
ÃñáöÞ ç ãíþóç ëÝãåôáé ç óõíÝñåõóç...¼óï ðåñéóóüôåñç ã. áîéùèÞêáìå, ôüóï ìåãáëýôåñï êßíäõíï äéáôñÝ÷ïõìå
(ÊëÞì. Á, 115)..Ìçí áëåßöåóèå ìå ôçí äõóùäßá ôçò äéäáóêáëßáò ôïõ áéþíïò ôïýôïõ, ìÞðùò óáò ðÜñåé áðü ôçí
ðñïêåßìåíç æùÞ êáé óáò áé÷ìáëùôßóåé. Ãéáôß íá ìçí åßìáóôå üëïé öñüíéìïé, áöïý ëÜâáìå ôçí ãíþóç ôïõ È., ç
ïðïßá åßíáé ï É.×.; (Åöåó. 173)...Ìåñéêïß, ðïõ ãåííÞèçêáí èõìþäåéò êÜíïõí Ýñãá üìïéá ìå ôïõò áíäñåßïõò,
õðïìÝíïõí äçë. ôá âáóáíéóôÞñéá, ü÷é ìå ôïí ßäéï ëüãï êáé ðñüèåóç ìå ôïí ãíùóôéêü, ãéáôß äåí Ý÷ïõí ôçí áãÜðç,
ðïõ ôç ãåííÜåé ç ãíþóç. ÏðïéáäÞðïôå ðñÜîç êÜíåé êáíåßò ìå ãíþóç åßíáé ïñèÞ åíþ ÷ùñßò ã. êáêÞ..Ï ÉùóÞö
ãõìíþèçêå áðü ôçí áìáñôßá, íôýèçêå üìùò ôçí êïóìéüôçôá ôçò óõìðåñéöïñÜò (Óôñùì.7,11,413). Ç ãíþóç åßíáé
Ýíá åßäïò ëïãéêïý èáíÜôïõ, ðïõ áðï÷ùñßæåé ôçí øõ÷Þ áðü ôá ðÜèç êáé ôçí ïäçãåß óôç æùÞ ôùí êáëþí
ðñÜîåùí, ãéá íá ðåß ôüôå ìå ðáññçóßá ðñïò ôïí È.: ‘Æþ üðùò èÝëåéò’ êé ü÷é üðùò ïé Üëëïé ðïõ äåí
ðñïôéìïýí üóá ôïõò óõìöÝñïõí áëëÜ üóá ôïõò åõ÷áñéóôïýí. (Óôñùì.7,12,427)...ÁìÝóùò áðü ôçí áñ÷Þ ðñÝðåé
íá êáôáèÝóïõìå óôçí øõ÷Þ ìáò ôï ìÝãéóôï êáé êïñõöáßï ôùí êïñõöáßùí áðü ôá ìáèÞìáôá ãéá ôç æùÞ, ôç ãíþóç
äçë. ôïõ áéþíéïõ È. êáé äùñçôÞ ôùí áéþíéùí êáé ðñþôïí êáé õðÝñôáôïí êáé Ýíá êáé áãáèü È...ÁõôÞ åßíáé ç
áìåôÜâëçôç êé áóÜëåõôç áñ÷Þ ôçò æùÞò, ç ãíþóç ôïõ È. , ðïõ õðÜñ÷åé áëçèéíÜ êáé ðïõ ìáò äùñßæåé ôá
áëçèéíÜ, äçë. ôá áéþíéá áðü ôïí ïðïßï ìðïñïýí íá ëÜâïõí êáé ôá Üëëá ôï åßíáé êáé ôçí ðáñáìïíÞ óå áõôü. Ãéáôß
ç ãíþóç áõôïý åßíáé èÜíáôïò, åíþ ç åðßãíùóÞ ôïõ, ç öéëßá ôïõ, ç áãÜðç êé ç åîïìïßùóç ìå áõôüí åßíáé ç ìüíç
æùÞ (Ôéò ï óùæüì.537)

ÃÕÌÍÁÓÔÇÑÉÏ: Ôï ãõìíáóôÞñéï åßíáé áíáãêáßï ãéá ôá ðáéäéÜ..Ïé áóêÞóåéò Ý÷ïõí êÜðïéá ÷ñçóéìüôçôá óôç
õãåßá ôùí íÝùí êáèþò ðñïêáëïýí æÞëï êáé öéëïôéìßá ü÷é ìüíïí ãéá ôçí åðéìÝëåéá ôçò åõåîßáò áëëÜ êáé ôçò
åõøõ÷ßáò..÷ùñßò üìùò íá áðïóðÜ áðü ôá áíþôåñá Ýñãá. Ïûôå ðñÝðåé íá åîáéñÝóïõìå ôéò ãõíáßêåò áðü ôçí
óùìáôéêÜ Üóêçóç (åñéïõñãßá, õöáíôéêÞ). Ïé ÃñáöÝò ìáò ðñïóöÝñïõí ðëïýóéá ðáñáäåßãìáôá ëéôüôçôïò
áõôåñãßáò êáé áóêÞóåùí (ï Éáêþâ ðïßìáéíå, ïé ìáèçôÝò øáñÜäåò).. Ôçí ðÜëç ôçí åãêñßíáìå ãéá ôçí Ýêêñéóç
ôùí áíäñéêþí éäñþôùí..¼ðùò ïé êüðïé ðñÝðåé íá ðñïçãïýíôáé ôïõ ãåýìáôïò, Ýôóé êé ï õðÝñìåôñïò êüðïò åßíáé
êÜêéóôïò, êïðéáóôéêüò êáé íïóïðïéüò (Ðáéäáã.3,10, 325).. Ïé êáëýôåñïé êé õãéåéíüôåñïé ôñüðïé æùÞò
êáôáðïíþíôáò ôá óþìáôá êáëëéåñãïýí ôï ãíÞóéï êáé ìüíéìï êÜëëïò, êáèüóïí ôï èåñìü åëêýåé ðñïò ôïí åáõôü ôïõ
üëç ôçí éêìÜäá êáé ôï øõ÷ñü ðíåýìá..Óôï áêßíçôï óþìá ç ôñïöÞ, ðïõ öáãþèçêå äåí áöïìïéþíåôáé áëëÜ
áðïñßðôåôáé.. Áðü äù ïñìþíôáé ïé ëáãíåßåò, üôáí ôï ðåñßóåõìá ñÝåé óôá ãåííçôéêÜ üñãáíá. Ãé’áõôü ðñÝðåé
ìå óýììåôñåò êéíÞóåéò íá ëåéþíåôáé ç áöèïíßá êáé íá áíá÷ýíåôáé ç ðÝøç, äéá ôçò ïðïßáò åñõèñáßíåôáé ôï
êÜëëïò. (Ðáéäáã.3,11,65-66).

ÃÕÍÁÉÊÁ: Áí Ýíáò åßíáé ï È. êáé ãéá ôá äõü öýëá êé Ýíáò ï Ðáéäáãùãüò, ôüôå ìßá êáé ãé’áõôïýò åßíáé ç
Åêêëçóßá, ìßá ç óùöñïóýíç, ìßá ç áéäçìïóýíç, êïéíÞ ç ôñïöÞ ..ç óùôçñßá êïéíÞ, êïéíÞ êé ç áñåôÞ êé ç áãùãÞ. Óå
ôïýôï ìüíï ôïí áéþíá íõìöåýïíôáé..ü÷é üìùò êáé óå êåßíï ôïí áéþíá..ðïõ ôá Ýðáèëá áðüêåéíôáé ü÷é óå Üññåí êáé
èÞëõ áëëÜ óå Üíèñùðï, áðáëëáãìÝíï áðü ôç äé÷áóôéêÞ åðéèõìßá (Ðáéäáãùãüò4:10). Åáí äåéò ôç ãõíáßêá óïõ
íá óå áðáôÜ êáé áõôÞ ìåôáíïéþóåé, íá ôçí äå÷ôåßò (ÐïéìÞí, Åíôïë.4,382)

Ä ÁÓÊÁËÏÓ: Áõôïß ðïõ êáõ÷þíôáé üôé Ý÷ïõí ðáñáëÜâåé ôçí áëÞèåéá ôùí ÅëëÞíùí áò ìáò ðïýí áðü ðïéüí
ôçí Ýìáèáí êé áëáæïíåýïíôáé. Áðü ôïí È. âÝâáéá äåí èá ìðïñïýóáí íá ðïýíå, ãéáôß ðáñáäÝ÷ïíôáé üôé ôçí
Ýìáèáí áðü á. Êé áí åßíáé Ýôóé, Þ ôçí Ýìáèáí áðü ôïí åáõôü ôïõò êáé ôçí Ýìáèáí áñãÜ, üðùò âÝâáéá êáé
êáõ÷þíôáé öïõóêþíïíôáò ìåñéêïß áðü áõôïýò áðü áëáæïíåßá Þ áðü Üëëïõò üìïéïõò. ÁëëÜ äåí åßíáé öåñÝããéïé
äÜóêáëïé ïé Ü. ðïõ ìéëïýí ãéá ôïí È., åðåéäÞ åßíáé Ü...¸ðåéôá åêåßíïò, ðïõ äåí ìðïñåß íá ðåß ôçí áëÞèåéá ãéá
ôïí åáõôü ôïõ, Üñáãå äåí èá ãßíåé ðïëý ðåñéóóüôåñï ðéóôåõôüò ìéëþíôáò ãéá ôïí È; Ãéáôß üóï á. õðïëåßðåôáé
óå äýíáìç áðü ôïí È., ôüóï êé ï ëüãïò ôïõ ãßíåôáé ðéï áäýíáìïò, áêüìá êé áí áíáöÝñåôáé óôïí È. ôïí ßäéï, áëëÜ
óôá ó÷åôéêÜ ìå ôïí È. êáé ôïí èåßï ëüãï. Åßíáé áóèåíÞò áðü ôç öýóç ôïõ ï áíèñþðéíïò ëüãïò êé áäýíáôïò íá

18
åêöñÜóåé ôïí È., äåí ëÝù íá ðåß ôï üíïìÜ ôïõ..ïýôå íá ìéëÞóåé ãéá ôçí ïõóßá ôïõ, ãéáôß áõôü åßíáé áäýíáôï,
áëëÜ íá ìéëÞóåé ãéá ôçí äýíáìç êáé ôá Ýñãá ôïõ È. Áí êáé âÝâáéá, ðñïâÜëëïíôáò ùò äÜóêáëü ôïõò ôïí È.,
ìüëéò ðïõ öôÜíïõí óôçí Ýííïéá ôïõ È. ìå ôç âïÞèåéá êáé ôçò ÷Üñéôïò ãéá ôçí ïóéäÞðïôå åðßãíùóç êáé ìå ôï ïðïßï
èÝëçìá ôïõ áã.Ðíåýìáôïò óõíçèßæïõí óôçí èåùñßá ôïõ áã.Ðíåýìáôïò..Ìüíïí ëïéðüí ç äéêéÜ ìáò óïößá åßíáé
èåïäßäáêôç..Êáé ôçí åëëçíéêÞ öéëïóïößá áí ï ïðïéïóäÞðïôå Üñ÷ïíôáò ôçí åìðïäßæåé, åîáöáíßæåôáé áìÝóùò, ôçí
äéêéÜ ìáò üìùò äéäáóêáëßá áðü ôüôå, áðü ôçí ðñþôç áíáããåëßá ôçò, ôçí åìðïäßæïõí âáóéëéÜäåò ìáæß êáé
ôýññáíïé êé ïé ôïðéêïß Üñ÷ïíôåò ìå üëïõò ôïõò ðëçñùìÝíïõò ôïõò êáé ìå Üðåéñïõò á., êáôáðïëåìþíôáò ìáò êáé
ðñïóðáèþíôáò ìå üóç äýíáìç Ý÷ïõí íá ìáò óôáìáôÞóïõí. ÁõôÞ üìùò áíèåß üëï êáé ðåñéóóüôåñï. Äåí ðåèáßíåé
äçë. óáí áíèñþðéíç äéäáóêáëßá, ïýôå ìáñáßíåôáé óáí ìéá äß÷ùò äýíáìç äùñåÜ (ãéáôß êáìéÜ äùñåÜ ôïõ È. äåí
åßíáé ÷ùñßò äýíáìç), áëëÜ ðáñáìÝíåé áíåìðüäéóôç, áí êáé Ý÷åé ðñïöçôåõèåß üôé èá êáôáäéù÷ôåß Ýùò ôÝëïò:
‘üóá ãñÜöåé ï ðïéçôÞò, üíôáò Ýíèåïò êáé äéáêáôå÷üìåíïò áðü éåñü ðíåýáì åßíáé ðïëý êáëÜ’
(Äçìüêñéôïò)..Ãéá ôïõò ðñïöÞôåò ôïõ ðáíôïêñÜôïñá È. äåí èá åêðëáãåß áêíåßò ðïõ Ýãéíáí üñãáíá ôçò èåßáò
öùíÞò; (Óôñùì.6,18,331)

ÄÅÊÁËÏÃÏÓ-ÁÑÉÈÌÏÉ: óýìöùíá ìå ôçí åéêüíá ôïõ ïõñáíïý, ðåñéÝ÷åé ôïí Þëéï, ôç óåëÞíç, ôá Üóôñá, ôá
óýííåöá, ôï öùò, ôïí áÝñá, ôï íåñü, ôïí Üíåìï, ôï óêüôïò, ôç öùôéÜ. Áõôüò åßíáé ï öõóéêüò äåêÜëïãïò ôïõ
ïõñáíïý. Ç åéêüíá ôçò ãçò ðåñéÝ÷åé ôïõò á. ôá æþá, ôá åñðåôÜ, ôá èçñßá, áðü ôá õäñüâéá ôá øÜñéá êáé ôá
êÞôç, áðü ôá öôåñùôÜ ôá óáñêïâüñá êé üóá ôñÝöïíôáé ÷ùñßò âßá êé áðü ôá öõôÜ ôá êáñðïöüñá êáé ôá
Üêáñðá. Êé ç êéâùôüò, ðïõ ôá ÷þñåóå åßíáé ç ãíþóç êé ç óïößá ôùí èåßùí êáé ôùí áíèñùðßíùí ðñáãìÜôùí.
ÕðÜñ÷åé 10Üäá êáé óôïí Ü.: ïé 5 áéóèÞóåéò, öùíÞ, ç ãåííçôéêÞ äýíáìç, ç ðíåõìáôéêÞ äýíáìç, ôï çãåìïíéêü ôçò
øõ÷Þò êáé ôï ÷áñáêôçñéóôéêü ôïõ áã.Ðíåýìáôïò, ðïõ Ýñ÷åôáé ìå ôçí ðßóôç..Óå 6 ìÝñåò ïëïêëçñþíåôáé ç
äçìéïõñãßá êé ç ôñïðÞ ôïõ çëßïõ êáé ôï Ýìâñïõ, êé ïé ðõèáãüñåéïé èåùñïýí ôÝëåéï ôïí 6 (áñóåíéêü 3*èçëõêü 2)
êé ïé ãåéêüôáôåò êéíÞóåéò. Ï 7 äß÷ùò ìçôÝñá êé Üãïíïò...Ïé áñ÷Üããåëïé 7, ïé ðëáíÞôåò, ç ðïýëéá 7 Üóôñá, ç
óåëÞíç áëëÜæåé ôçí Ýâäïìç ìÝñá ìïñöÞ êé 7 öïñÝò, åðôÜöèïããç ç ëýñá, ‘íÞðéï ðáéäß, óôá 7 ÷ñüíéá ôïõ
åêâÜëëåé ôï ðñþôï äüíôé, óôá 14 öáíåñþíåé ôá ãåííçôéêÜ óðÝñìáôá ôçò ¹âçò, óôá 21 ôá ãÝíåéá ðõêíþíïõí êé
áëëÜæåé ôï Üíèïò ôçò üøçò. Óôá 28 ðïëý ôÝëåéïò óôç äýíáìç, óôá 35 þñéìïò óêÝöôåôáé ôï ãÜìï êáé
áðïãüíïõò. Óôá 42 êáôáñôéóìÝíïò ï íïýò ôïõ Üíôñá. Óôá 49 åßíáé ðïëý ôÝëåéïò óôï íïõ êáé óôç ãëþóóá. Óôá
70 äåí åßíáé ðéá áíþñéìïò ãéá ôç ìïßñá ôïõ èáíÜôïõ’ (åëåãåßåò Óüëùíá). Ï ÄåêÜë. ìå ôï é öáíåñþíåé ôïí Éçóïý
üôé åßíáé ï Ëüãïò. (Óôñùì.6,16,311)

ÄÇÌÉÏÕÑÃÉÁ: Ìðïñïýóå ï Ê. ÷ùñßò êáìéÜ ðñïõðüèåóç áðü ôá õëéêÜ, íá äþóåé êñáóß óôïõò óõíäáéôõìüíåò
êáé íá ÷ïñôÜóåé ôñïöÞ óôïõò ðåéíáóìÝíïõò. Äåí ôï Ýêáíå: áëëÜ ðáßñíïíôáò øùìéÜ áðü ôç ãç êé
åõ÷áñéóôþíôáò ôï È. ÷üñôáóå ôïõò á. ðïõ Þôáí îáðëùìÝíïé óôï ÷ïñôÜñé êáé ôïõò êáëåóìÝíïõò óôï ãÜìï. ¸äåéîå
Ýôóé üôé ï È. ðïõ Ýêáíå ôç ãç êé Ýäùóå åíôïëÞ íá öÝñåé êáñðïýò êáé äçìéïýñãçóå ôá íåñÜ..áõôüò êáé ôçí
åõëïãßá ôçò ôñïöÞò êáé ôçí åõ÷áñéóôßá ôïõ ðïôïý óôïõò Ýó÷áôïõò ÷ñüíïõò äùñßæåé ìå ôï Ãéü ôïõ óôï
áíèñþðéíï ãÝíïò. (Âéâë.3:). Ïýôå ç Äçìéïõñãßá åßíáé õðü ôçí åîïõóßá ôïõ äéáâüëïõ ïýôå ç áíèñþðéíç âáóéëåßá
(Âéâë.5:22:2)..¼ôáí êáíåßò îåðåñíþíôáò ôïí èõìü êáé ôçí åðéèõìßá áãáðÞóåé Ýìðñáêôá ôçí êôßóç, åîáéôßáò
ôïõ È. ôïõ ðïéçôïý ôùí üëùí, èá æÞóåé ôç æùÞ ôïõ ãíùóôéêïý áðïêôþíôáò åãêñÜôåéá ÷ùñßò êüðï, óýìöùíá ìå
ôçí åîüìïéùóÞ ôïõ ìå ôïí ÓùôÞñá åíþíïíôáò ôçí ãíþóç, ôçí ðßóôç, ôçí áãÜðç, Ý÷ïíôáò ìéá êñßóç
ðíåõìáôéêÞ..Üîéïò íá ïíïìÜæåôáé áðü ôïí Ê. áäåñöüò êáé ößëïò êáé Ãéüò. (Óôñùì.405)..Äåí óôáìÜôçóå ï È. íá
äçìéïõñãåß, üðùò íïìßæïõí ôçí áíÜðáõóç ôïõ È. Ãéáôß åðåéäÞ åßíáé áãáèüò, áí ðáýóåé ðïôÝ íá áãáèïðïéåß
èá ðáýóåé íá åßíáé È..ÊáôÜðáõóç åßíáé íá ïñßóåé íá öõëÜãåôáé áðáñÜâáôç ãéá üëï ôï ÷ñüíï ç ôÜîç üóùí
Ýãéíáí, êáé êÜèå êôßóìá íá ðáýåé ôçí ðáëéÜ áôáîßá ôïõ (Óôñùì.6,16,307). Ï êüóìïò ìáò öáßíåôáé üìïéïò ìå
èÜëáóóá. Ãéáôß êáèþò ç èÜëáóóá, áí äåí åß÷å ñïÞ êáé ÷ïñÞãçóç ôñïöÞò áðü ôïõò ðïôáìïýò êáé ôéò ðçãÝò, èá
Þôáí öñáãìÝíç áðü êáéñü áðü ôçí áëìýñá ôçò, Ýôóé êé ï êüóìïò áí äåí åß÷å ôï íüìï ôïõ È. êáé ôïõò ðñïöÞôåò íá
ñÝïõí êáé íá ðçãÜæïõí ãëõêýôçôá, åõóðëá÷íßá, äéêáéïóýíç, äéáäï÷Þ ôùí áã. åíôïëþí ôïõ È., èá åß÷å Þäç
åêëÝéøåé ëüãù ôçò ìåãÜëçò êáêßáò êáé áìáñôßáò óå áõôüí. Êáé êáèþò óôç èÜëáóóá õðÜñ÷ïõí íçóéÜ
êáôïéêÞóéìá, õäáôïý÷á, êáñðïöüñá, ìå üñìïõò êáé ëéìÝíåò ãéá íá âñßóêïõí êáôáöýãéï ïé ðëçôôüìåíïé áðü ôçí
ôñéêõìßá, Ýôóé Ýäùóå ï È. óôïí êüóìï, ðïõ ôáñÜóóåôáé êáé ÷åéìÜæåôáé áðü ôá áìáñôÞìáôá, ôéò óõíáãùãÝò,
ôéò ëåãüìåíåò Üã.Åêêëçóßåò, óôéò ïðïßåò õðÜñ÷ïõí ïé äéäáóêáëßåò ôçò áëÞèåéáò, óáí êáëÜ ëéìÜíéá óå
íçóéÜ, ðñïò ôá ïðïßá êáôáöåýãïõí áõôïß, ðïõ èÝëïõí íá óùèïýí, ãéíüìåíïé ößëïé ôçò áëÞèåéáò êé åðéèõìïýíôåò íá
áðïöýãïõí ôçí ïñãÞ êáé ôçí êñßóç ôïõ È. Êáé êáèþò õðÜñ÷ïõí Üëëá íçóéÜ ðåôñþäç, Üêáñðá, èçñéþäç

19
áêáôïßêçôá ðñïò æçìéÜ ôùí ðëåüíôùí êáé ÷åéìáæïìÝíùí, óôéò ïðïßåò ðñïóáñÜóóóïõí ôá ðëïßá, êé áöáíßæïíôáé
ïé êáôåñ÷üìåíïé, Ýôóé õðÜñ÷ïõí ïé äéäáóêáëßåò ôçò ðëÜíçò, äçë. ôùí áéñÝóåùí, ðïõ êáôáóôñÝöïõí ôïõò
ðëçóéÜæïíôåò óå áõôÝò. Ãéáôß äåí êáèïäçãïýíôáé áðü ôïí ëüãï ôçò áëÞèåéáò, áëëÜ êáèþò ïé ðåéñáôÝò, üôáí
ãåìßóïõí ôá ðëïßá ìå åðéâÜôåò, ôá ðñïóáñÜóóïõí óôïõò ðñïáíåöåñèÝíôåò ôüðïõò ãéá íá ôá êáôáóôñÝøïõí,
Ýôóé óõìâáßíåé êáé ìå ôïõò ðåñéðëáíùìÝíïõò áðü ôçí áëÞèåéá íá êáôáóôñÝöïíôáé áðü ôçí ðëÜíç..Ïé öùóôÞñåò
Ýãéíáí ôçí 4ç ìÝñá åðåéäÞ ï ðñïãíþóôçò ãíþñéæå ôéò öëõáñßåò ôùí ìáôáéïëüãùí öéëïóüöùí, üôé ðñüêåéôáé íá
ðïýí üôé ôá öõüìåíá óôç ãç ðñïÝñ÷ïíôáé áðü ôá Üóôñá, ãéá íá áèåôÞóïõí ôïí È.. ÁõôÜ áðïôåëïýí äåßãìá
ìåãÜëïõ ìõóôçñßïõ. Ï Þëéïò åßíáé ôýðïò ôïõ È., ç óåëÞíç ôïõ á. Êé üðùò äéáöÝñåé ï Þëéïò ôçò óåëÞíçò óå
äýíáìç êáé äüîá, ôüóï ðïëý äéáöÝñåé ï È. ôçò áíèñùðüôçôïò. Êé üðùò ï Þëéïò ðáñáìÝíåé ðÜíôïôå ðëÞñçò,
÷ùñßò íá ìåéþíåôáé, Ýôóé êé ï È. äéáìÝíåé ðÜíôá ôÝëåéïò äéüôé åßíáé ðëÞñçò äõíÜìåùò, óïößáò, áèáíáóßáò,
üëùí ôùí áãáèþí. Ç äå óåëÞíç êáôÜ ìÞíá öèßíåé êáé ôñüðïí ôéíÜ ðåèáßíåé, óáí ôýðïò ôïõ á., êé Ýðåéôá
áíáãåííÜôáé êé áõîÜíåé óå Ýíäåéîç ôçò ìåëëïýóçò íá ðñáãìáôïðïéçèåß áíáóôÜóåùò. ¸ôóé êé ïé 3 ìÝñåò, ðïõ
ðñïçãÞèçêáí ôùí öùóôÞñùí åßíáé ôýðïò ôçò ÔñéÜäïò, ôïõ È. , ôïõ Ëüãïõ ôïõ êáé ôçò Óïößáò ôïõ. Óôçí 4ç
èÝóç åßíáé ï Ü., ï Ý÷ùí áíÜãêç öùôüò, Ýôóé þóôå õðÜñ÷åé È. Ëüãïò, Óïößá, Ü. Ãé’ áõôü Ýãéíå ï Ü. ôçí
4 ç ìÝñá. Ç èÝóç ôùí Üóôñùí ðáñéóôÜíåé ôçí äéåõèÝôçóç êáé ôçí ôÜîç ôùí äéêáßùí êáé åõóåâþí, ôùí
ôçñïýíôùí ôï íüìï êáé ôéò åíôïëÝò ôïõ È. Äçë. ïé åðéöáíåßò êáé ëáìðñïß áóôÝñåò åßíáé ðñïò ìßìçóç ôùí
ðñïöçôþí. Ãé’áõôü ðáñáìÝíïõí áêßíçôïé, ìç ìåôáâáßíïíôåò áðü ôüðï óå ôüðï. Ïé äå Ý÷ïíôåò êáôþôåñç ôÜîç
åßíáé ôýðïé ôïõ ðëÞèïõò ôùí äéêáßùí. Ïé ðëáíÞôåò åßíáé ôýðïé ôùí á., ðïõ áðïìáêñýíïíôáé ôïõ È.,
åãêáôáëåßðïíôåò ôïí íüìï êáé ôá ðñïóôÜãìáôÜ ôïõ. ÅõëïãÞèçêáí ôá íåñÜ, ãéá íá åßíáé äåßãìá ôïõ üôé
åðñüêåéôï ïé Ü. íá ìåôáëáìâÜíïõí êé Üöåóç ôùí áìáñôéþí äéá ýäáôïò êáé ëïõôñïý ðáëéãåííåóßáò, üëïé ïé
ðñïóåñ÷üìåíïé óôçí áëÞèåéá êé áíáãåííþìåíïé êáé ëáìâÜíïíôåò åõëïãßá ðáñÜ ôïõ È...ÁëëÜ êáé ôá êÞôç êáé ôá
ðïõëéÜ ìïéÜæïõí ìå ôïõò ðëåïíÝ÷ôåò êáé ôïõò ðáñáâÜôåò. ¼ðùò äçë. ôá Ýíõäñá êáé ôá ðïõëéÜ, áí êáé ìéáò
öõëÞò, Üëëá ìÝíïõí óôçí êáôÜ öýóç êáôÜóôáóç, ìç áäéêïýíôá ôá áóèåíÝóôåñá ôïõò, áëëÜ ôçñïýí ôï íüìï ôïõ È.
êáé ôñþãïõí áðü ôïõò óðüñïõò ôçò ãçò, Üëëá äå ðáñáâáßíïõí ôï íüìï ôïõ È. ôñþãïíôá óÜñêáò, êé áäéêïýí, Ýôóé
êé ïé äßêáéïé, öõëÜóóïíôåò ôï íüìï ôïõ È., äåí äáãêÜíïõí êáíÝíá ïýôå áäéêïýí, æþíôåò ïóßùò êáé äéêáßùò, åíþ ïé
Üñðáãåò êé ïé öïíéÜäåò ìïéÜæïõí ìå êÞôç êáé èçñßá êáé ðïõëéÜ óáñêïâüñá, ãéáôß êáôáðßíïõí ôïõò
áóèåíÝóôåñïýò ôïõò..ÊáôÜ ôçí 6ç ìÝñá ï È. äçìéïõñãÞóáò ôá ôåôñÜðïäá ðáñáëåßðåé ôçí ðñïò áõôÜ åõëïãßá
ãáé ôïí Ü. Óõã÷ñüíùò ôá ôåôñÜðïäá Ýãéíáí ôýðïé ìåñéêþí á., ðïõ áãíïïýí ôïí È., áóåâïýí, Ý÷ïõí åðßãåéï öñüíçìá
êáé äåí ìåôáíïïýí. Áõôïß ðïõ ìåôáíïýí êáé æïýí äßêáéá ðåôïýí øõ÷éêÜ óáí ôá ðïõëéÜ, óêÝöôïíôáé ïõñÜíéá êáé
åõáñåóôïýí ôï èÝëçìá ôïõ È. ¼óïé áãíïïýí ôïí È. êé áóåâïýí ìïéÜæïõí ìå ðïõëéÜ, ðïõ Ý÷ïõí öôåñÜ áëëëÜ äåí
ìðïñïýí íá ðåôÜîïõí êáé íá ôñÝîïõí ðÜíù ðñïò ôçí èåüôçôá. Èçñßá ëÝãïíôáé áðü ôï èçñåýåóèáé, ü÷é åðåéäÞ
Ýãéíáí åîáñ÷Þò êáêÜ Þ éïâüëá, ãéáôß ôßðïôå êáêü äåí Ýãéíå åîáñ÷Þò áðü ôïí È. áëëÜ ôá ðÜíôá Þóáí êáëÜ
ëßáí, ç äå áìáñôßá ôïõ áíèñþðïõ ôá êáôÝóôçóå êáêÜ. ¼ôáí ðáñáíüìçóå ï Ü., ðáñáíüìçóáí êé áõôÜ. Äéüôé üðùò
üôáí ôï áöåíôéêü óå Ýíá óðßôé äéÜãåé êáëþò, áíáãêáßùò æïýí åõôÜêôùò êé ïé õðçñÝôåò, åáí äå ï Ê. äåí
áìáñôÜíåé, óõíáìáñôÜíïõí êé ïé äïýëïé, êáô’áõôüí ôïí ôñüðï óõìâáßíåé êáé óôïí Ü., ðïõ åßíáé êõñßáñ÷ïò, áí
áìáñôÞóåé, êáé ôá äïýëá ôïõ æþá èá óõáíìáñôÞóïõí. ¼ôáí äå ï Ü. åðéóôñÝøåé óôç öõóéêÞ ôïõ äéáãùãÞ, ìç
äéáðñÜôôùí ðëÝïí êáêÝò ðñÜîåéò, êé åêåßíá èá áðïêáôáóôáèïýí óôçí ðñþôç çìåñüôçôá (Ðñïò
Áõôüë.391ê.å.)..¼ðùò ôá ãñÜììáôá êé ïé áðü áõôïýò óôß÷ïé äåí Ý÷ïõí áö’åáõôïý äýíáìç, ùò óçìåßá åííïéþí ôá
Ý÷ïõí äçìéïõñãÞóåé ïé Ü...ðáñïìïßùò ï È. äçìéïýñãçóå ôï ðáí êáëþò, ç áóùôßá ôùí äáéìüíùí ÷ñçóéìïðïßçóå ðñïò
êáêïðïéßá ôá åí ôù êüóìù (Ôáô.Ðñïò ¸ëëçí.63)

ÄÉÁÂÏËÏÓ: Öïâïý ôïí Ê. êáé öýëáóóå ôéò åíôïëÝò ôïõ. Ãéáôß áí öõëÜò ôéò åíôïëÝò ôïõ Ê. èá åßóáé
äõíáôüò óå êÜèå ðñÜîç êé ç ðñÜîç óïõ èá åßíáé óùóôÞ. Åáí öïâÜóáé ôïí Ê. üëá êáëÜ èá ôá åñãáóèåßò..Ôïí
äéÜâïëï ìçí ôïí öïâçèåßò, ãéáôß áí öïâÜóáé ôïí Ê. èá êáôáäõíáóôåýóåéò ôïõ äéáâüëïõ, ãéáôß äåí Ý÷åé
äýíáìç. Êé üðïõ äåí õðÜñ÷åé äýíáìç äåí õðÜñ÷åé êáé öüâïò..ÖïâÞóïõ ìüíïí ôá Ýñãá ôïõ äéáâüëïõ(ÐïéìÞí,
ÅíôïëÞ 7, 390ê.å.) Åðéóôñáöåßôå áðü ôéò å. ôïõ äéáâüëïõ, ôéò äýóêïëåò êáé ðéêñÝò êé Üãñéåò êáé
áóåëãåßò êáé ìç öïâÜóôå ôïí äéÜâïëï ãéáôß äåí Ý÷åé êáìéÜ äýíáìç åíáíáôßïí óáò. Åãþ ï Üããåëïò ôçò ìåôáíïßáò
ôïí êáôáêõñéåýù.. Äåí ìðïñåß íá êáôáêõñéÝøåé ôïõò äïýëïõò ôïõ È., ðïõ åëðßæïõí óå áõôüí ìå üëç ôïõò ôçí
êáñäéÜ. Ìðïñåß ï äéÜâïëïò íá áíôéðáëáßóåé, ü÷é üìùò êáé íá êáôáðáëáßóåé. Ìüíï íá ôïõ áíôéóôáèåßôå êáé èá
öýãåé íôñïðéáóìÝíïò. ¼ôáí êáíåßò Ý÷åé êáíÜôåò ìå êñáóß, äåí êïéôÜåé ôéò ãåìÜôåò áëëÜ ôéò ìéóïãåìÜôåò
ìÞí îõíÞóåé ôï êñáóß êáé ÷áèåß ç çäïíÞ ôïõ êñáóéïý.¸ôóé Ýñ÷åôáé êé ï äéÜâïëïò. Áõôïß ðïõ åßíáé ãåìÜôïé, ôïõ
áíôéóôÝêïíôáé ìå äýíáìç. ¼óïé åßíáé ìéóïãåìÜôïé ÷ùñÜ êáé ìðáßíåé êé áõôüò êáé ôïõ ãßíïíôáé óêëÜâïé...Åóåßò

20
ïé áìáñôùëïß ðïõ Ý÷åôå áðüãíùóç óôç æùÞ óáò êáé ðñïóèÝôåôå áìáñôßåò êáé êáôáâáñýíåôå ôçí æùÞ óáò. Åáí
åðéóôñáöåßôå óôïí Ê. ìå üëç óáò ôçí êáñäéÜ óáò êáé êÜíåôå ôï êáëü óôç ëïéðÞ æùÞ óáò, èá èåñáðåýóåôå ôéò
ðñþôåò áìáñôßåò êáé èá ðÜñåôå ôçí äýíáìç ãéá íá êáôáêõñéÝøåôå ôïí äéÜâïëï. Ôçí áðåéëÞ ôïõ ìçí ôçí
öïâÜóôå. Åßíáé Üôïíïò üðùò ôá íåýñá ôïõ íåêñïý (ÐïéìÞí, ÅíôïëÞ, 12,425).. Ïé ä. óáñêßï äåí Ý÷ïõí, áëëÜ ç
äïìÞ ôïõò åßíáé ðíåõìáôéêÞ, ùò ðõñüò êé áÝñïò. Ôá óþìáôÜ ôïõò åßíáé êáôáëçðôÜ áðü ìüíïõò ôïõò
öñïõñïõìÝíïõò õðü ôïõ Ð. È., áðü ôïõò øõ÷éêïýò êáèüëïõ..Åßíáé áðáõãÜóìáôá ýëçò êáé ðïíçñßáò..Äåí åßíáé
øõ÷Ýò á.. Ðùò èá Þôáí äñáóôÞñéïé êáé ìåôÜ èÜíáôï..;

ÄÉÁÄÏ×Ç: Ïé áðüóôïëïé Þèåëáí êé áíåðßëçðôïé óå üëá áõôïß, ôïõò ïðïßïõò Üöçóáí ùò äéáäü÷ïõò ôïõò êáé
ôïõò ðáñÝäùóáí ôçí äéêÞ ôïõò èÝóç óôç äéïßêçóç (Åêêëçóßá Ñþìçò: Ðáýëïò + ÐÝôñïò-Ëßíïò-ÁíÝãêëçôïò-
ÊëÞìçò-ÅõÜñåóôïò-ÁëÝîáíôñïò).(Åéñçíáßïò, ¸ëåã÷ïò)

ÄÉÁÓÊÅÄÁÓÇ: ÕðÜñ÷ïõí áðïëáýóåéò âëáâåñÝò, ðïõ ãé’áõôÝò êáíåßò ðÜó÷åé..ÕðÜñ÷ïõí ä. ðïõ óþæïõí
ôïõò á. Ðïëëïß íïéþèïõí áðüëáõóç åñãáæüìåíïé ôï áãáèü öåñüìåíïé áðü ôçí çäïíÞ ôïõò (Ðáñáâ.6,458)

ÄÉÊÁÉÏÓ: äåí åßíáé åêåßíïò, ðïõ áðÝ÷åé ìüíïí áðü ôéò êáêéÝò ðñÜîåéò. ÐñÝðåé ìáæß ìå ôçí áðï÷Þ íá
ðñáãìáôïðïéÞóåé êáé ôçí åõåñãåóßá êáé ôçí ãíþóç, ãé’áõôü ôï ëüãï ðñÝðåé áðü Üëëá íá áðÝ÷åé êé Üëëá
íá åíåñãåß. ‘Ìå ôá üðëá ôçò äéêáéïóýíçò ôá äåîéÜ, ôá åðéèåôéêÜ êáé ôá áñéóôåñÜ, ôá áìõíôéêÜ’,
ðáñáðÝìðåôáé ï äßêáéïò óôçí ðëÞñç êëçñïíïìéÜ, áðü üëá ðñïöõëáóóüìåíïò êé Üëëá ðïëåìþíôáò ôá..¼ðùò óôá
ìáëëéÜ ðáñáìÝíïíôáò ôï ÷ñþìá áðü ôçí âáöÞ ôá äßíåé ôçí éäéáôåñüôçôá êáé ôçí ðáñáëëáãÞ áðü ôá Üëëá, Ýôóé
êáé ðÜíù óôçí øõ÷Þ, ï ðüíïò ðåñíÜ âÝâáéá, ìÝíåé üìùò ôï êáëü. ÁðïìÝíåé ôï åõ÷Üñéóôï, åíþ ôï Üó÷çìï
åîáëåßöåôáé..Ãéáôß êé ï È. ü÷é ãéáôß åßíáé áðü ôç öýóç ôïõ áãáèüò, ãé’áõôü ìÝíåé ìáêÜñéïò êé Üöèáñôïò,
êé ïýôå åðåéäÞ äåí äÝ÷åôáé åíï÷ëÞóåéò áðü êÜôé, ïýôå ðñïêáëåß, áëëÜ êõñßùò åðåéäÞ ðñÜôôåé ôá áãáèÜ,
åðåéäÞ åßíáé È. ðñáãìáôéêÜ êáé ÐáôÝñáò áãáèüò êé áóôáìÜôçôá åõåñãåôåß, ìÝíåé áðáñÝãêëéôá óå
ôáõôüôçôá áãáèïóýíçò. Ãéáôß ðïéü ôï üöåëïò áðü ôï áãáèü, áí äåí åíåñãåß êáé äåí êÜíåé ôï êáëü;
(Óôñùì.6,12,269) Ä. äåí åßíáé åßíáé ç ôÜóç ìáò ðñïò ìåôÜäïóç. ÁëëÜ êáé ç äéáêñéôéêÞ ôçò áîßáò
éêáíüôçôÜ ìáò ãéá ôï áí ç ìåôÜäïóç èá åßíáé ìåãÜëç Þ ìéêñÞ ìå ãíþóç åßíáé åßäïò áêñüôáôçò ä. (Óôñùì.7,
12,425) Ôþñá åßíáé ÷åéìþíáò..Ôá äÝíôñá, ðïõ âëÝðåéò åßíáé ïé êáôïéêïýíôåò óå áõôüí ôïí áéþíá. Ãéáôß åßíáé
îçñÜ êáé üìïéá; Óôïí áéþíá áõôüí ãéá ôïõò äßêáéïõò åßíáé ÷åéìþíáò êáé äåí äéáêñßíïíôáé áðü ôïõò áìáñôùëïýò,
ãéáôß ôïí ÷åéìþíá ôá äÝíôñá áöïý ðåôÜîïõí ôá öýëëá åßíáé üëá ôá ßäéá êáé äåí äéáêñßíåôáé ôï îçñü áðü ôï
æùíôáíü...Ï áéþíáò ðïõ Ýñ÷åôáé ìïéÜæåé ìå êáëïêáßñé ãéá ôïõò äßêáéïõò. Ãéá ôïõò áìáñôùëïýò åßíáé ðÜëé
÷åéìþíáò. ¼ôáí èá åðéëÜìøåé ôï Ýëåïò ôïõ Ê.áõôïß ðïõ äïõëåýïõí ôïí È. èá öáíåñùèïýí üðùò öáíåñþíïíôáé ïé
êáñðïß ôùí äÝíôñùí ðïéïß åßíáé åíþ ôá îçñÜ äÝíôñá èá êáôáêáïýí ãéáôß áìÜñôçóáí êáé äåí
ìåôåíüçóáí(Ðáñáâ.14,434)

ÄÉÙÃÌÏÓ: Ï Ýíáò äéùãìüò ãßíåôáé åîùôåñéêÜ, üôáí ïé Ü. Þ áðü Ý÷èñá Þ áðü öèüíï Þ áðü åðéèõìßá êÝñäïõò
Þ ìå êÜðïéá äéáâïëéêÞ åíÝñãåéá êáôáäéþêïõí ôïõò ðéóôïýò. Ï âáñýôáôïò üìùò äéùãìüò åßíáé óôï åóùôåñéêü,
ðïõ åîáðïëýåôáé áðü ôçí ßäéá ôçí øõ÷Þ ôïõ êáèåíüò, ðïõ ôçí âëÜðôïõí Üèååò åðéèõìßåò, çäïíÝò ðïéêßëåò,
öáýëåò åëðßäåò êáé öèáñôéêÝò ïíåéñïðïëÞóåéò üôáí åðéèõìþíôáò ðÜíôá ôï ðåñéóóüôåñï êáé ëõóóþíôáò êé
áíÜâïíôáò áðü Üãñéïõò Ýñùôåò, ìáôþíåôáé óá íá ôçí ôñõðïýí êáñöéÜ êáé âïýêåíôñá áðü ôá ðÜèç, ðïõ ôçí
ôáëáéðùñïýí êáé ôç óðñþ÷íïõí óå ìáíéþäåéò åðéäåßîåéò, áðüãíùóç æùÞò êáé êáôáöñüíçóç ôïõ È. Áõôüò ï ä. ï
ðéï âáñýò êé ï ðéï ðéêñüò, ðïõ îåêéíÜ áðü ìÝóá ìáò, êáé ðïõ äåí ðáýåé ðïôÝ êáé ðïõ üðïéïò êáôáäéþêåôáé äåí
ìðïñåß íá áðïöýãåé ãéáôß ôïí å÷èñü ôïí ðåñéöÝñåé ìÝóá ôïõ ðáíôïý. ¸ôóé êé ç Ýîáøç êé ï åñåèéóìüò, ðïõ
Ýñ÷åôáé áðü Ýîù öÝñíåé äïêéìáóßá, åíþ ç áðü ìÝóá ðñïîåíåß èÜíáôï. Êé ï ðüëåìïò ðïõ óïõ êçñýôôïõí
åîùôåñéêÜ áíôéìåôùðßæåôáé åýêïëá, åíþ ï øõ÷éêüò åêôåßíåôáé ùò ôïí èÜíáôï (Ôéò ï óùæüì. ðëïýóéïò, 563)

ÄÏÃÌÁÔÁ: Ôñßá åßíáé ôá äüãìáôá ôïõ Ê. Åëðßäá æùÞò êáé ôÝëïò ôçò ðßóôçò ìáò êáé ç äéêáéïóýíç ôçò
êñßóçò ìáò áñ÷Þ êáé ôÝëïò êáé ç áãÜðç áðüäåéîç ôùí Ýñãùí ôçò äéêáéïóýíçò ìÝóá óå åõöñïóýíç êé
áãáëëßáóç (Âáñí.27)

ÄÏÕËÅÉÁ: ‘Ùò äïýëïõò ãíùñßæåé ç ÃñáöÞ åêåßíïõò, ðïõ åßíáé êÜôù áðü ôçí åîïõóßá ôçò áìáñôßáò’, ôïõò
ðïõëçìÝíïõò óôçí áìáñôßá, ôïõò öéëÞäïíïõò êáé öéëïóþìáôïõò. Êáé èçñßá ìÜëëïí, ðáñÜ á. ‘åêåßíïõò’ ðïõ Ýãéíáí

21
üìïéïé ìå êôÞíç, Üëïãá îåôñåëáììÝíá ãéá èçëõêü, ðïõ ÷ñåìåôßæïõí ãéá ôéò ãõíáßêåò ôùí ãåéôüíùí ôïõò’. ¼íïò
õâñéóôÞò åßíáé ï áêüëáóôïò, ëýêïò Üãñéïò ï ðëåïíÝêôçò, êáé üöéò ï áðáôåþíáò. (Óôñùì.457).. Íá ìçí åßóáé
ðéêñü÷ïëïò óôïí õðçñÝôç óïõ, ðïõ åëðßæåé óôïí ßäéï È. ìå óÝíá, ãéá íá ìçí áãáíáêôÞóïõí óå áõôüí, ðïõ åßíáé
êïéíüò È. Ï È. äåí Ýñ÷åôáé íá êáëÝóåé ôïí Ýíá Þ ôïí Üëëï, áëëÜ üóïõò ôï Ðíåýìá åôïßìáóå. Êáé óåéò ïé
õðçñÝôåò íá õðïôÜóóåóôå óôïõò êõñßïõò óáò óáí íá åßíáé ôýðïé ôïõ È. ìå óõóôïëÞ êáé öüâï. (Äéä.15).

Å ÃÊÑÁÔÅÉÁ-ÍÇÓÔÅÉÁ: ëÝãåôáé ü÷é ìüíïí áõôüò ðïõ óõãêñáôåß ôá ðÜèç ôïõ áëëÜ êáé áõôüò, ðïõ
äåß÷íåé å. êáé óôá áãáèÜ êé áðÝêôçóå óôáèåñÜ ôá ìåãáëåßá ôçò ãíþóçò áðü ôçí ïðïßá êáñðïöïñïýíôáé ïé
ðñÜîåéò ôçò áñåôÞò (Óôñùì.7, 12,427)..Äåí íçóôåýïõìå üðùò ïé õðïêñéôÝò Éïõäáßïé Äåõôå’ñá êáé Ðåìðôç,
áëëÜ ÔåôÜñôç êáé ÐáñáóêåõÞ (Äéäá÷Þ)..Áõôüò ãíùñßæåé ôï âáèýôåñï íüçìá ôçò í. ôçò ÔåôÜñôçò êáé ôçò
ÐáñáóêåõÞò, ãéáôß ç ìßá áðïäßäåôáé óôïí ÅñìÞ (íçóôåßá áðü ôçí öéëáñãõñßá) êáé ôçí Áöñïäßôç (í. áðü ôç
öéëçäïíßá). Ãéáôß óýìöùíá ìå ôïí áðüóôïëï, ôñåßò åßíáé ïé äéáöïñåôéêÝò üøåéò ôçò ðïñíåßáò: ç öéëçäïíßá, ç
öéëáñãõñßá êé ç åéäùëïëáôñåßá. ÍçóôåõÝé ëïéðüí áðü ôéò ðïíçñÝò ðñÜîåéò êáé óêÝøåéò..Ôï ðéï ìåãáëýôåñï
êáôüñèùìá åßíáé íá äïêéìÜæåé êáíåßò ôçí çäïíÞ êé Ýðåéôá íá áðïìáêñýíåôáé áðü áõôÞ. Ôß ôï óðïõäáßï áí
íçóôåýåé êáíåßò áðü êåßíá ðïõ äåí ôá ãíùñßæåé; (Óôñùì.7,12,433): ÕðÜñ÷ïõí ðñÜãìáôá, ðïõ ðñÝðåé íá
åãêñáôåýåóáé (ìïé÷åßá, ðïñíåßá, ðáñÜíïìï ìåèýóé, ðïíçñÞ äéáóêÝäáóç, ðïëëÜ öáãçôÜ, ðïëõôÝëåéá ðëïýôïõ êáé
êáý÷çóçò êáé õðåñçöÜíåéáò êé áðü øÝìáôïò êáé êáôáëáëéÜò êáé õðïêñéóßá, ìíçóéêáêßáò êáé âëáóôÞìéáò) êé
ðñÜãìáôá, ðïõ äåí ðñÝðåé íá å. (ðßóôç, öüâïò Ê., áãÜðç, ïìüíïéá, ñÞìáôá êáëïóýíçò, áëÞèåéá, õðïìïíÞ..ôçí
åðéóôñïöÞ áõôþí ðïõ Ý÷ïõí ðÝóåé óôçí ðßóôç) (ÐïéìÞí, Ðáñáâ. 9, 390ê.å.) Äåí åßíáé íçóôåßá áõôÞ, ðïõ
êÜíåéò..Ìçí ðïíçñåýåóáé óôçí æùÞ óïõ, áëëÜ õðçñÝôçóå ôïí Ê. ìå êáèáñÞ êáñäéÜ, ôçñþí ôéò åíôïëÝò ôïõ êáé
ðïñåõüìåíïò óýìöùíá ìå ôï ðñïóôÜãìÜ ôïõ êé áò ìçí áíÝâåé êáìéÜ ðïíçñÞ åðéèõìßá óôçí êáñäéÜ óïõ.. Ç
ðáñáâïëÞ ôïõ äïýëïõ (ôïõ É.×. Þ ôçò óÜñêáò), ðïõ ôïõ åßðå ï Ê. íá ÷áñáêþóåé ôï áìðÝëé êé áõôüò Ýêáíå êáé
êÜôé åðéðëÝïí: îåñßæùóå ôá âüôáíá êáé ìïßñáóå óôïõò óõíäïýëïõò ôïõ ôï öáãçôü ôïõ êé Ýãéíå óõãêëçñïíüìïò
ôïõ ãéïý ôïõ (ôïõ áã.Ðíåýìáôïò)

ÅÉÊÏÍÁ: Óôá ðáñåëèüíôá ÷ñüíéá ëåãüôáí üôé ï Ü. Ýãéíá êáô’åéêüíá ôïõ È. áëëÜ äåí öáéíüôáí. Ãéáôß áêüìç
Þôáí áüñáôïò ï Ëüãïò, óýìöùíá ìå ôçí åéêüíá ôïõ ïðïßïõ åß÷å ãßíåé ï Ü.. Ãé’áõôü áêñéâþò êé Ý÷áóå åýêïëá ôçí
ïìïéüôçôá. ¼ôáí ï Ëüãïò Ýãéíå Ü. åðéêýñùóå êáé ôá äõü. Êáé ôçí åéêüíá ôçò öýóçò öáíÝñùóå, üðùò åßíáé
óôçí ðñáãìáôéêüôçôá ãéáôß Ýãéíå áõôü, ðïõ Þôáí óôçí åéêüíá ôïõ. Êáé ôçí ïìïéüôçôá åðéâåâáßùóå ãéáôß
Ýêáíå ôïí Ü. üìïéï ìå ôïí áüñáôï ÐáôÝñá ìÝóù ôïõ ïñáôïý Ëüãïõ...Ìáò áðïêáôÝóôçóå óôç öéëßá ôïõ ï Ê.
(Âéâë.5:16:2)..Êáíåßò áðü ôïõò ìéêñïôÝ÷íåò äåí äçìéïýñãçóå åéêüíá Ýìøõ÷ç, ïýôå Ýðëáóå ìáëáêÞ óÜñêá áðü
ôç ãç..Ðïéüò Ý÷åé ôåíôþóåé íåýñá;...Ï äçìéïõñãüò ôùí üëùí, ï áñéóôïôÝ÷íçò ÐáôÞñ, Ýðëáóå ôÝôïéï Ýìøõ÷ï
Üãáëìá, åìáò ôïí Ü. Ï äéêüò óáò Ïëýìðéïò Æåýò, ðïõ åßíáé åéêüíá ôçò åéêüíáò, ðïõ ðïëý äéáöÝñåé áðü ôçí
áëÞèåéá, åßíáé êïõöü Ýñãï áôôéêþí ÷åñéþí. Ãéáôß å. ôïõ È. åßíáé ï Ëüãïò ôïõ (êáé õéüò ôïõ íïõ ãíÞóéïò åßíáé
ï èåßïò Ëüãïò, áñ÷Ýôõðï öùò öùôüò), å. äå ôïõ Ëüãïõ ï Ü. ï áëçèéíüò, ï íïýò ï ìÝóá óôïí Ü., ðïõ äçìéïõñãÞèçêå
êáô’å. êáé ïìïßùóç..Ôá èçñßá ðïõ äåí åßíáé å. ôïõ È. åßíáé ìáêáñéüôåñá áðü ôïõò ðëÜíçôåò á. Ôá øÜñéá
äåí äåéóäáéìïíïýí, ôá üñíéá äåí åéäùëïëáôñïýí.. Ãßíáôå ðáéäéÜ, íÝïé, Ýöçâïé, Üíäñåò, ü÷é üìùò ÷ñçóôïß.
ÃçñÜóáôå ãáé ôç äåéóäáéìïíßá, öèÜóôå íÝïé óôç èåïóÝâåéá. Ï È. èá óáò äå÷èåß óáí Üêáêá ðáéäéÜ..¼ðùò ìå
ôçí ðåñßðôùóç ôùí ôñïöþí, åõ÷áñéóôïýìáóôå ìå ôá ãëõêÜ, ðïõ ìáò âëÜðôïõí åíþ ìáò ãéáôñåýïõí ôá ðéêñÜ,
Ýôóé åõ÷áñéóôåß êáé ãáñãáëßæåé ç Üíïìç óõíÞèåéá, åíþ ç áëÞèåéá, ðïõ áíåâÜæåé óôïí ïõñáíü åßíáé óôçí áñ÷Þ
ôñá÷åßá, óôï ôÝëïò áãáèÞ ðáéäïôñüöïò êé ïëïêëçñþíåôáé óå ôñåßò öÜóåéò: âïõëÞ, ðñÜîç, ëüãï (Ðñïò
¸ëëçí.98:3-109).. Åßíáé ðñÜãìáôé åéêüíá ôïõ È. ï Ü. ðïõ åõåñãåôåß åõåñãåôïýìåíïò ôáõôü÷ñïíá êé ï ßäéïò,
üðùò ï êõâåñíÞôçò ôïõ ðëïßïõ ðïõ óþæåé êáé óþæåôáé. Ç óõììüñöùóç ìå ôçí åéêüíá êáé ç ïìïßùóç äåí
åêäçëþíåôáé óôï óþìá (ãéáôß äåí åßíáé èåìéôü ôï èíçôü ìå ôï áèÜíáôï íá åîïìïéþíåôáé) áëëÜ óôï íïõ êáé ôïí
ëïãéóìü, üðïõ êáôÜëëçëá ï Ê. âÜæåé óöñáãßäá ôçò ïìïéüôçôÜò ôïõ ìå ôçí åõåñãåôéêüôçôá êáé ôçí
áñ÷éêüôçôÜ ôïõ. Ïé çãåìïíßåò äåí êáôïñèþíïíôáé ìå ôéò éäéüôçôåò ôùí óùìÜôùí áëëÜ ìå ôéò êñßóåéò ôïõ íïý. Ìå
ôéò óêÝøåéò ôùí áã. áíäñþí êáôïéêïýíôáé ïñèÜ ïé ðüëåéò êáé ôá óðßôéá..Ï äßêáéïò áí êëåéóôåß óôá ëéïíôÜñéá
èá ôá åîçìåñþóåé, áí ñé÷ôåß óôç öùôéÜ èá äñïóéóôåß ..êáèáñüò óôç óÜñêá ôçí êáñäéÜ, áãéáóìÝíïò óôï ëüãï
(Óôñùì.301-3)...Åéêüíá ôïõ È. åßíáé ï èåßïò êáé âáóéëéêüò ëüãïò, ï Ü. äß÷ùò ðÜèç, åíþ åéêüíá ôçò
åéêüíáò åßíáé ï áíèñþðéíïò íïõò..Ïé Óôùéêïß üñéóáí ùò ôÝëïò êáé óêïðü ôçò öéëïóïößáò ôï íá æåß êáíåßò
áêïëïõèþíôáò ôç öýóç. Ï ÐëÜôùí üñéóå ôçí ïìïßùóç ìå ôïí È. ‘Äåí åßíáé óùóôü ï êáêüò íá åßíáé ößëïò ôïõ êáêïý,
ïýôå ï áãáèüò íá ìçí åßíáé ößëïò ôïõ áãáèïý’ (Óôñùì.5;119)... Ïé ðñþôïé ïäçãïß ôçò äéêéÜò ìáò éåñáñ÷ßáò..ìáò

22
ðáñÝäùóáí óýìöùíá ìå ôçí éåñÞ ôÜîçôá õðåñïõñÜíéá ìå áéóèçôÝò åéêüíåò, ôï óõìðôõãìÝíï ìå ôçí ðïéêéëßá êáé
ôï ðëÞèïò, ôá èåéêÜ ìå ôá áíèñþðéíá, ôá Üõëá ìå ôá Ýíõëá..Ç äéêÞ ìáò éåñáñ÷ßá Ý÷åé áíÜãêç áðü ôá
áéóèçôÜ ãéá ôç èåéêüôåñç áíýøùóÞ ìáò óôá íïçôÜ. (Ðåñß Åêêëçó.Éåñáñ÷.27)

ÅÉÑÇÍÇ: Åáí ï íüìïò ôçò åëåõèåñßáò äçë. ï ëüãïò ôïõ È, ðïõ êÞñõîáí óå üëç ôç ãç ïé áðüóôïëïé, ïé ïðïßïé
åîÞëèáí áðü ôçí ÉåñïõóáëÞì, Ýöåñå ôÝôïéá ìåôáâïëÞ, þóôå ôá ìá÷áßñéá êé ïé ðïëåìéêÝò ëüã÷åò ôéò Ýöôéáîáí
Üñïôñá êáé äñåðÜíéá, ðïõ ôá Ýäùóå ï È. ãéá íá èåñßóïõí ôï óôÜñé êáé ôá ìåôÝâáëáí óå üñãáíá åéñçíéêÜ êé ïé
Ü. äåí îÝñïõí ðéá íá ðïëåìïýí, áëëÜ üôáí ôïõò ÷ôõðïýí ãÝñíïõí êáé ôï Üëëï ìÜãïõëï, Üñá ïé ðñïöÞôåò äåí ôá
åßðáí áõôÜ ãéá êÜðïéïí Üëëï áëëÜ ãéá áõôüí, ðïõ ôá ðñáãìáôïðïßçóå..Ï ßäéïò Ê. Ýêáíå ôï Üñïôñï êáé
åéóÞãáãå ôï äñåðÜíé, äçë. ôçí ðñþôç óðïñÜ ôïõ áíèñþðïõ, ðïõ Þôáí ç ðëÜóç ôïõ ÁäÜì êáé ôçí êáñðïöïñßá ðïõ
óôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá óõãêåíôñþíåôáé ìå ôï Ëüãï. Êáé ãé’áõôü óõíÝäåóå ôçí áñ÷Þ ìá ôï ôÝëïò êáé ùò Ê.
Ýäåéîå óôï ôÝëïò ôï Üñïôñï, ôï îýëï åíùìÝíï ìå ôï óßäçñï êé Ýôóé êáèÜñéóå ôç ãç, ãéáôß ï Ëïãïò åíùìÝíïò ìå ôç
óÜñêá êáé êáñöùìÝíïò ìå ôÝôïéá ìïñöÞ êáèÜñéóå ôç äáóþäç ãç. (Âéâë.4:34)

ÅÊÊËÇÓÉÁ: ¼ðùò ï ðëïýóéïò óõóùñåýåé óôçí áðïèÞêç Ýôóé êé ïé áðüóôïëïé óõãêÝíôñùóáí óôçí Å. üëç ôçí
áëÞèåéá, þóôå üðïéïò èÝëåé íá ðáßñíåé áðü áõôÞ ôï íåñü ôçò æùÞò. ÁõôÞ åßíáé ç ðüñôá ôçò æùÞò åíþ ïé
Üëëïé åßíáé êëÝöôåò êáé ëçóôÝò.
Ôï êÞñõãìá ôçò Åêêëçóßáò áðü ðáíôïý ïìïëïãåßôáé êáé åîßóïõ ðáñáìÝíåé óôáèåñü. ¸÷åé ôçí ìáñôõñßá ôùí
ðñïöçôþí êáé ôùí áðïóôüëùí êé üëùí ôùí ìáèçôþí óôçí áñ÷Þ, óôç ìÝóç óôï ôÝëïò êáé óå üëç ôçí ïéêïíïìßá ôïõ
È êáé óôï Ýñãï ôçò óùôçñßáò ôïõ á., ðïõ âñßóêåôáé óôçí ðßóôç ìáò. ÁõôÞ ôçí ðßóôç, ðïõ äÝ÷ôçêå ç
Åêêëçóßá ôç öõëÜãïõìå..ÌÝíåé ðÜíôá íÝá áðü ôï áã.Ðíåýìá ùò ìéá åîáßñåôç ðáñáêáôáèÞêç áëëÜ êáé
äéáôçñåß êáéíïýñãéï ôï óêåýïò óôï ïðïßï âñßóêåôáé. Áõôü ôï äþñï åìðéóôåýèçêå ï È. óôçí Åêêëçóßá üðùò
Ýäùóå ðíïÞ æùÞò óôï ðëÜóìá ôïõ, þóôå üëá ôá ìÝëç ðïõ èá ôï ëÜâïõí èá æÞóïõí. Êáé ìå áõôü Ý÷åé ïñéóèåß
óôçí Å. ç êïéíùíßá ôïõ ×., äçë. ôï Üã.Ðíåýìá, ï áññáâþíáò ôçò áöèáñóßáò, ç óôåñÝùóç ôçò ðßóôçò ìáò êáé ç
êëßìáêá, ðïõ áíåâáßíïõìå óôï È....Ïé áéñåô. óôåñïýíôáé ôçò æùÞò ìå ôéò áéñåôéêÝò áðüøåéò ôïõò êáé ôá êáêÜ
Ýñãá ôïõò. ¼ðïõ åßíáé ç Å. åêåß åßíáé ôï Ðíåýìá ôïõ È. êé üðïõ åßíáé ôï Ðíåýìá ôïõ È. åêåß êáé ç Å. êáé
üëç ç ÷Üñç. Ôï Ðíåýìá åßíáé ç áëÞèåéá. Ãé’áõôü ôï ëüãï üóïé äåí ðáßñíïõí áðü ôï áã.Ðíåýìá, ïýôå
áíáôñÝöïíáôé óôç æùÞ áðü ôïõò ìáóôïýò ôçò ìÜíáò, ïýôå áðïëáìâÜíïõí ôçí ðëïõóéüôáôç ðçãÞ ðïõ ðñïÝñ÷åôáé
áðü ôï Óþìá ôïõ ×. ÓêÜâïõí ãéá ôïõò åáõôïýò ôïõò ëÜêêïõò ôñýðéïõò áðü ãÞéíá ïñýãìáôá êáé ðßíïõí áðü ôç
ëÜóðç íåñü ðïõ ðñïêáëåß áçäßá. Áðïññßðôïõí ôçí ðßóôç ôçò Å. ãéá íá ìçí åëåã÷èïýí êáé áðïññßðôïõí ôï
áã.Ðíåýìá ãéá íá ìçí äéäá÷èïýí..Ðñåóâåýïõí äéáöïñåôéêÜ êáôÜ êáéñïýò ðñÜãìáôá êáé äåí Ý÷ïõí ðïôÝ
óôáèåñÞ ãíþìç Åßíáé óïöéóôÝò ëüãùí ðáñÜ ìáèçôÝò ôçò áëÞèåéáò. Äåí èåìåëéþíïõí ðÜíù óôçí ðÝôñá áëëÜ
óôçí Üììï..Äéêáéïëïãïýíôáé üôé ðÜíôá åñåõíïýí áëëÜ ðïôÝ äåí ìðïñïýí áí âñïýí ôçí áëÞèåéá..Íïìßæïõí üôé âñÞêáí
ôï èåü ôïõ Åðéêïýñïõ ôïí ïðïßï êáíåßò äåí ìðïñåß íá ãíùñßóåé ãéáôß äåí Ýñ÷åôáé óå åðéêïéíùíßá ìå ôï áíèñþðéíï
ãÝíïò..ïýôå êõâåñíÜ ôá ãÞéíá. (Âéâë.3:24)...Ç Å. óå êÜèå ôüðï êáé ÷ñüíï, áðü ôçí áãÜðç, ðïõ Ý÷åé ðñïò ôïí
È. ðñïáðïóôÝëåé óôïí ÐáôÝñá ðëÞèïò ìáñôýñùí. ¼ëïé ïé Üëëïé ü÷é ìüíïí äåí Ý÷ïõí íá äåßîïõí áõôü áëëÜ ïýôå
áíáãêáßá ëÝíå ðùò åßíáé ìéá ôÝôïéá ìáñôõñßá, ãéáôß áëçèéíÞ ìáñôõñßá åßíáé ïé éäÝåò ôïõò..Ôïí ïíåéäéóìü
áõôþí ðïõ õößóôáíôáé äéùãìü Ýíåêåí äéêáéïóýíçò êé õðïìÝíïõí üëåò ôéò ôéìùñßåò êáé èáíáôþíïíôáé ãéá ôçí
áãÜðç ôïõ È. êáé ôçí ïìïëïãßá ôïõ Ãéïý ôïõ ìüíïí ç Å. ôïí õðïìÝíåé..(Âéâë.4:33).Ïé áéñåôéêïß åßíáé ðïëý
ìåôáãåíÝóôåñïé áðü ôïõò åðéóêüðïõò óôïõò ïðïßïõò ïé áðüóô. ðáñÝäùóáí ôéò åêêëçóßåò..Ôçò Å. ôï êÞñõãìá
åßíáé óôáèåñü êé áëçèéíü êáé óå áõôü öáßíåôáé üôé ìéá åßíáé ç ïäüò ôçò óùôçñßáò ãéá üëï ôïí êüóìï. Óå áõôÞí
åìðéóôåýèçêå ôï öùò ôïõ ï È. Åßíáé ç åðôÜìõîïò ëõ÷íßá, ðïõ öÝñíåé ôï öùò ôïõ ×...Åßíáé ï ðáñÜäåéóïò ðïõ
öõôåýèçêå óå áõôüí ôïí êüóìï. ‘Áðü ðáíôüò îýëïõ’ óçìáßíåé íá ôñþãåôå áðü êÜèå ÃñáöÞ ôïõ Ê., ü÷é áðü ôï
åðçñìÝíï öñüíçìá ïýôå íá áããßæåôå ôç äé÷ïãíùìßá ôùí áéñåôéêþí. Íá ìçí ôñþìå ôç ãíþóç ôïõò
(Âéâë.5:20)...¼ðùò ôï èÝëçìÜ ôïõ åßíáé Ýñãï, êé áõôü ïíïìÜæåôáé êüóìïò, Ýôóé êáé ôï âïýëçìÜ ôïõåßíáé
óùôçñßá ôùí áíèñþðùí êé ïíïÜæåôáé Å.(Ðáéäáã.6:27)..Ç Å. óõìðÞãíõôáé áðü ôçí ðßóôç ùò óþìá êáé ôçí
åëðßäá ùò øõ÷Þ (Ðáéäáã.6:38)..Áí åíüò êáé äýï ç ðñïóåõ÷Þ Ý÷åé ôüóç äýíáìç, ðüóï ìÜëëïí äõíáôÞ åßíáé ç
ðñïóåõ÷Þ ôïõ Åðéóêüðïõ êé ïëüêëçñçò ôçò Åêêëçóßáò; (Éãíáô.Åöåó.165):
Óþìá áëëçãïñéêÜ ëÝãåôáé ç Å. ôïõ Ê., ï ðíåõìáôéêüò êé Üãéïò ÷ïñüò, áðü ôïõò ïðïßïõò üóïé Ý÷ïõí ðÜñåé
ìüíïí ôï üíïìá åßáíé óÜñêåò..Ðïñíåýåé óôçí Å. êáé óôï óþìá ôïõ, üðïéïò æåß ìÝóá óôçí Å. óáí åèíéêüò, åßôå ìå
ôá Ýñãá, åßôå ìå ôá ëüãéá åßôå ìå ôçí ßäéá óêÝøç(Óôñùì.14,452)... Ï ðýñãïò, ðïõ ïéêïäïìåßôáé åßìáé åãþ ç
Åêêëçóßá êáé ÷ôßæåôáé ðÜíù óôï íåñü, ãéáôß ç æùÞ óáò óþèçêå êáé èá óùèåß ìå íåñü- Èåìåëéþèçêå ìå ôï ëüãï

23
ôïõ ðáíôïêñÜôïñïò êáé ôïõ åíäüîïõ ïíüìáôïò êáé êñáôåßôáé áðü ôçí áüñáôç äýíáìç ôïõ äåóðüôïõ. Ïéêïäüìïé åßíáé
ïé Üããåëïé ôïõ È., ïé ðñþôïé êôéóèÝíôåò óôïõò ïðïßïõò ðáñÝäùóå ï Ê. üëç ôçí äçìéïõñãßá, íá áõîÞóïõí êáé íá
ïéêïäïìÞóïõí êáé íá äåóðüæïõí ôçò êôßóçò. ÐÝôñåò ïé åõóåâåßò (ÐïéìÞí, ¼ñáóç 2,342) Ç Å. åßíáé
ðñåóâõôÝñá ãéáôß ÷ôßóèçêå ðñþôç ðÜíôùí êáé ï êüóìïò Ýãéíå ãéá áõôÞí..ÖÜíçêå ãñéÜ ãéáôß ôï äéêü óáò
ðíåýìá åßíáé ìáñáìÝíï êáé ìç Ý÷ïíôáò äýíáìç áðü ôéò áäéáèåóßåò êáé ôéò áìöéâïëßåò. ¼ðùò ïé çëéêéùìÝíïé äåí
åëðßæïõí ðáñÜ íá ðåèÜíïõí Ýôóé êé áõôïß ðïõ Ý÷ïõí ÷ôõðçèåß áðü ôá ðñÜãìáôá ôçò æùÞò. Óôçí 2ç üñáóç
Þôáí üñèéá êáé ôï ðñüóùðï íåüôåñï êáé ìüíïí ç óÜñêá êé ïé ôñß÷åò Þôáí ôçò çëéêéùìÝíçò. Ï çëéêéùìÝíïò ìüëéò
áêïýóåé üôé ôïí ðåñéìÝíåé êëçñïíïìéÜ áìÝóùò óçêþíåôáé êáé áöïý ãßíåé ðåñé÷áñÞò, öïñÜåé éó÷ý êáé
áíáíåþíåôáé ôï Þäç öèáñìÝíï ðíåýìá ôïõ êáé äåí êÜèåôáé áëëÜ áíäñßæåôáé. ¸ôóé êáé óåéò ìüëéò ï Ê. óáò
áðïêáëýöèçêå êáé óáò óðëá÷íßóèçêå áíáíÝùóå ôá ðíåýìáôÜ óáò. Óôçí ôñßôç üñáóç ôçí åßäåò íåüôåñç êáé
üìïñöç êáé éëáñÞ êáé êáëÞ ôçí ìïñöÞ ôçò. ¼ðùò üôáí ëÜâåé êáíåßò ÷áñïýìåíç åßäçóç îå÷íÜ ôá ëõðçñÜ Ýôóé
êáé óåéò áöïý åßäáôå ôá áãáèÜ íáíåþèçêå ôï ðíåýìá óáò. Êáé üôé ôçí åßäåò ðÜíù óå óêáìíß áõôÞ åßíâáé
éó÷õñÞ èÝóç ãéáôß ôá 4 ðüäéá åßíáé ï êüóìïò ðïõ êñáôåßôáé áðü 4 óôïé÷åßá. Áõôïß ðïõ èá ìåôáíïÞóïõí èá
ãßíïõí ðáíôåëþò íÝïé êáé èåìåëéùìÝíïé (ÐïéìÞí ¼ñáóç 3, 363ê.å.) Ç ÓùóÜííá ðñïôýðùíå ôçí Å. êé ï
ðáñÜäåéóïò, ðïõ ëïõæüôáí åßíáé ç êëÞóç ôùí áãßùí ùò äÝíôñùí áêñðïöüñùí ðåöõôåõìÝíùí óôçí Å.
Âáâõëþíá åßíáé ï êüóìïò êé ïé 2 ðñåóâýôåñïé, ðïõ ôçí åðéâïõëåýïíôáé åßíáé ôýðïò ôùí 2 ëáþí ðïõ
åðéâïõëåýïíôáé ôçí Åêêëçóßá, ðïõ åßíáé Üñ÷ïíôåò êáé êñéôÝò. ÅîïõóéÜæïõí óôïí áéþíá ôïýôï.
ÐåñéåñãÜæïíôáé ôá ôçò Å. ðñáôôüìåíá ãéá íá êáôáöÝñïõí øåõäåßò ìáñôõñßåò åíáíôßïí ìáò..êáé èÝëïõí
äéùãìïýò íá èîåóçêþóïõí åíÜíôéá óôçí Å...Ïé äõü äïýëåò ðïõ âïçèÜíå ôç ÓùóÜííá óôï ìðÜíéï åßíáé ç Ðßóôç êé ç
ÁãÜðç êáé ôï ëÜäé åßíáé ôïõ áã.Ðíåýìáôïò ç äýíáìç, ðïõ ÷ñßïíôáé ìåôÜ ôï ìðÜíéï ïé âáöôéóìÝíïé åíþ ôá
óìÞãìáôá ïé åíôïëÝò ôïõ ëüãïõ..¼ðùò óôïí ðáñÜäåéóï êñýöôçêå ôï ößäé Ýôóé êé ïé 2 ðñåóâýôåñïé(Éððïë.Óôïí
Äáí.32)
ÈÜëáóóá åßíáé ôïýôïò ï êüóìïò, óôïí ïðïßï óáí ðëïßï óôï ðÝëáãïò ôáëáéðùñåßôáé ç Å. áëëÜ äåí ÷Üíåôáé. ¸÷åé
ìáæß ôçò Ýìðåéñï êõâåñíÞôç ôïí ×. ÖÝñåé óôï ìÝóïí ôï ôñüðáéï ôï êáôÜ ôïõ èáíÜôïõ, âáóôÜæïõóá ìáæß ôçò
ôïí óôáõñüí ôïõ Ê. Ðñþñç ôçò ç áíáôïëÞ êáé ðñýìíç ôçò ç äýóç, ôï äå êïßëïí ç ìåóçìâñßá, êïõðéÜ ïé 2 äéáèÞêåò
êáé óêïéíß ôåíôùìÝíï ç áãÜðç ôïõ ×. ðïõ óößããåé ôçí Å.. Áíôëßá ôçò åßíáé ôï ëïõôñü ôçò îáíáãÝííçóçò, ðïõ
áíáíåþíåé ôïõò ðéóôåýïíôáò. Ðáíß ëáìðñü åìöáíßæåôáé üôáí öõóÜ ôï ðíåýìá áðü ôïí ïõñáíü ìå ôï ïðïßï
óöñáãßæïíôáé åêåßíïé, ðïõ ðéóôåýïõí óôïí È. ÓéäåñÝíéåò Üãêõñåò ïé Üãéåò åíôïëÝò ôïõ ×. ðïõ åßíáé
äõíáôÝò óáí óßäçñïò. Íáýôåò äåîéÜ êé áñéóôåñá´åßíáé ïé Üãéïé Üããåëïé ìå ôïõò ïðïßïõò êñáôåßôáé êáé
öÝñåôáé ç Å. ÓêÜëá, ðïõ óå áíåâÜæåé øçëÜ ôï óçìåßï ôïõ ðÜèïõò ×. ðïõ Ýëêåé ôïõò ðéóôïýò óôçí áíÜâáóç
ôïõ ïõñáíïý. Øßöáñïé óôçí êïñõöÞ ïé ôÜîåéò ôùí ðñïöçôþí ìáñôýñùí êé áðïóôüëùí ðïõ áíáðáýïíôáé óôç
âáóéëåßá ôïõ ×. (Ðåñß ×ñéóô.,218)

ÅËÅÇÌÏÓÕÍÇ: Ìçí ðåñéìÝíåéò íá óïõ æçôÞóïõí, áëëÜ íá áíáæçôÜò åóý ðïéüò åßíáé Üîéïò íá
åõåñãåôçèåß..Ðþ, ðþ èáõìÜóéá óõííáëëáãÞ, èåéêÞ áãïñáðùëçóßá. ÁãïñÜæåé êÜðïéïò ìå ÷ñÞìáôá ôçí áèáíáóßá
êáé äßíïíôáò ôá ðñÜãìáôá ôïõ êüóìïõ ðïõ öèåßñïíôáé ðáßñíåé ãé’áõôÜ ôçí áéþíéá ðáñáìïíÞ óôïí ïõñáíü. Ðçãáéíå
áí Ý÷åéò ìõáëü óôçí åìðïñïðáíÞãõñç. Êé áí ÷ñåéáóôåß ãýñéóå üëç ôç ãç ãéá íá áãïñÜóåéò åäþ ôçí ïõñÜíéá
âáóéëåßá. Ãéáôß ó’åõ÷áñéóôïýí ôá ëáìðñÜ ðåôñÜäéá êáé óìáñÜãäéá êáé óðßôéá;..Åðéèýìçóå íá êáôïéêÞóåéò
êáé íá âáóéëÝøåéò óôïõò ïõñáíïýò ìå ôïí È. ’ÊÜíå ößëï áðü ôïí ìáùíÜ ôçò áäéêßáò’ Ößëï êÜíåéò ü÷é åëåþíôáò
ìéá öïñÜ áëëÜ ðáñÝ÷ïíôáò äéáñêÞ áíáêïýöéóç..Ìçí êñßíåéò åóý ðïéüò åßíáé Üîéïò êáé ðïéüò áíÜîéïò..Ìçí
êïéôÜ áí åßíáé êÜðïéïò äß÷ùò ðåñéïõóßá Þ Üó÷çìïò. Áõôü åßíáé åîùôåñéêü ó÷Þìá, åéóéôÞñéï ãéá ôçí åßóïäï
óôïí êüóìï, ãéá íá ìðïñÝóïõìå íá ìðïýìå óôï êïéíü ðáéäåõôÞñéï. Áõôü ôï ó÷Þìá åîáðáôÜ ôïí èÜíáôï êáé ôïí
äéÜâïëï, ãéáôß ôá åóùôåñéêÜ åßíáé áèÝáôá óå áõôïýò. Äåí îÝñåé ðüóï èçóáõñü êëåßíïõìå óôï ïóôñÜêéíï
óêåýïò, ðåñéôåé÷éìåÝíï ìå ôçí äýíáìç ôïõ È. ÐáôÝñá êáé ìå ôï áßìá ôïõ Ãéïý ôïõ È. êáé ôç äñïóéÜ ôïõ
áã.Ðíåýìáôïò...Áíôßèåôá ìå ôïõò Üëëïõò óõãêÝíôñùóå ãéá ôïí åáõôü óïõ óôñáôü äß÷ùò üðëá, áðåéñïðüëåìï,
ðïõ äåí èÝëåé ôï áßìá. ðïõ äåí ïñãßæåôáé, ðïõ åßíáé êáèáñüò, ãÝñïíôåò èåïóåâåßò, ïñöáíïýò ößëïõò ôïõ ×.,
÷Þñåò ïðëéóìÝíåò ìå ðñáüôçôá, Üíäñåò óôïëéóìÝíïõò ìå áãÜðç..ðïõ óôáñôçãüò åßíáé ï È. Áõôïß üëïé åßíáé ïé
óôñáôéþôåò êáé ïé óßãïõñïé öýëáêåò. Êáíåßò áñãüò, êáíåßò Ü÷ñçóôïò. Ï Ýíáò ìðïñåß íá óå æçôÞóåé áðü ôïí
È, Þ íá óå ðáñçãïñÞóåé Þ íá êëÜùøåé êáé íá óôåíÜîåé ìå óõìðÜèåéá Þ íá óå äéäÜîåé ÷ñÞóéìá ãéá ôçí óùôçñßá
Þ áí óå öñïíçìáôßóåé ìå èÜññïòÞ íá óå óõìâïõëÝøåé ìå áãÜðç êé üëïé íá ó’áãáðïýí áëçèéíÜ, Üäïëá, Üöïâá
áíõðüêñéôá, ÷ùñßò êïëáêåßåò êáé ðëáóôüôçôá(Ôéò ï óùæüì.571 ê.å.)

24
ÅËÅÕÈÅÑÉÁ: Ï È. äåí Ýðëáóå ôïí Ü. üðùò ôá Üëëá æþá ðïõ äåí ìðïñïýí íá ðñÜîïõí ôßðïôå êáôÜ ðñïáßñåóç.
Ãéáôß äåí èá Þôáí Üîéïò áìïéâÞò Þ åðáßíïõ åöüóïí äåí èá äéÜëåãå ìüíïò ôïõ ôï áãáèü áëëÜ Ýãéíå áãáèüò ïýôå
åáí Þôáí êáêüò èá Ýâñéóêå äßêáéç ôéìùñßá ‘ßäå åíþðéüí óïõ ôï êáëü êáé ôï êáü, äéÜëåîå ôï áãáèü’
(Äåõôåñ.30:15,19). (Áðïë.Á,44)..ÄéáöïñÜ ÷ñéóôéáí. êáé Óôùéêþí ç åéìáñìÝíç..ÊÜèåôé ãåííçôü Ý÷åé áõôü ôï
öõóéêü éäßùìá, ôï íá åßíáé äåêôéêü êáêßáò êé áñåôÞò.. Ãéáôß ç åéñÞíç êáé ç åëåõèåñßá äåí åðéêñáôïýí
áëëéþò, ðáñÜ ìå ôçí áäéÜêïðç êé áêïýñáóôç áíôéðáñÜèåóç ðñïò ôï ðÜèçìá, êáèüóïí ïé áíôáãùíéóôÝò ìáò
áõôïß åßíáé óôéâáñïß êáé áèëçôÝò ïëõìðßùí, êáé åßíáé ðéï ïäõíçñïß áðü óöÞêåò êáé ç çäïíÞ ðïëý Ýíôïíá
êÜèå ìÝñá áëëÜ ôç íý÷ôá ôïõò åðéïõëåýåôáé êáé ôïõò äáãêþíåé áêüìç êáé óôá üíåéñÜ ôïõò ôïõò ãïçôåýåé
êáé ôïõò äåëåÜæåé ‘Íá öõëáãüìáóôå áðü üóá èÝëïõí íá ìáò ðåßóïõí íá ôñþìå ÷ùñßò íá ðåéíÜìå êáé íá ðßíïõìå
÷ùñßò íá äéøÜìå êáé üôé ôá âëÝììáôá êáé ôá öéëÞìáôá ôùí ùñáßùí ìáò ñß÷íïõí äçëçôÞñéï ðéï äñáóôéêü áðü ôùí
óêïñðéþí êáé ôùí áñá÷íþí’ (ÓùêñÜôçò).

ÅËËÇÍÅÓ (-ÅÈÍÉÊÏÉ): Ìçí Ý÷åôå ôüóï å÷èñéêÞ äéÜèåóç ðñïò ôïõò âáñâÜñïõò, ìÞôå íá ðåñéöñïíåßôå ôá
äüãìáôÜ ôïõò. Ãéáôß ðïéüò èåóìüò óáò äåí áíÜãåé ôç óýóôáóÞ ôïõ óôïõò âáñâÜñïõò;..Ïé Áéãýðôéïé ôçí
ãåùìåôñßá, ïé Öïßíéêåò ôçí äéá ãñáììÜôùí ðáéäåßá. ÐÜøôå íá áðïêáëåßôå åöåõñÝóåéò ôéò
áðïìéìÞóåéò..×áìçëþóôå ôçí Ýðáñóç êáé ìçí ðñïâÜëëåôå ôçí ëáìðñüôçôá ôùí ëüãùí,,Ìüíï ìå óáò óõìâáßíåé íá ìçí
ïìïöùíåßôå ïýôå óôá ëüãéá. ÐñÜãìáôé ïé Äùñéåßò äåí Ý÷ïõí ôçí ßäéá ëÝîç ìå ôïõò Áôôéêïýò..Áðïñþ ðïéüí
ðñÝðåé íá áðïêáëþ Å...Ôçí ìåí ñçôïñéêÞ óõóôÞóáôå ãéá áäéêßá êáé óõêïöáíôßá, ðùëïýíôåò ìå ÷ñÞìáôá ôï
áõôåîïýóéï ôùí ëüãùí óáò êáé ðïëëÜêéò ðáñéóôþíôåò ôï äßêáéï ùò ìç áãáèü, ôçí äå ðïéçôéêÞ ãéá íá
ðåñéãñÜöåôå ìÜ÷åò êé Ýñøôåò èåþí êáé äéáöèïñÜ øõ÷Þò..Ï ÐëÜôùí öéëïóïöþí ðïõëÞèçêå áðü ôïí Äéïíýóéï
ëüãù ãáóôñéìáñãßáò. Êé ï ÁñéóôïôÝëçò èÝóáò áìáèþò üñéï óôçí ðñüíïéá êáé ðåñéãñÜøáò üðùò Þèåëå ôçí
åõäáéìïíßá, ëßáí áðáéäåýôùò êïëÜêåøå ôïí ÁëÝîáíäñï, ìáíéáêü ìåéñÜêéï, ðïõ áñéóôïåôåëéêþò öõëÜêéóå ôïí
ößëï ôïõ, ðïõ äåí Þèåëå íá ôïí ðñïóêõíåß, ôïí ðåñéÝöåñå ùò áñêïýäá Þ ðÜñäáëç..Óå üóïõò äåí õðÜñ÷åé
êÜëëïò, ïýôå ðëïýôïò ïýôå äýíáìç óþìáôïò ïýôå åõãÝíåéá óå áõôïýò äåí õðÜñ÷åé åõäáéìïíßá êáôÜ ôïí
ÁñéóôïôÝëç. Äåí ìðïñþ íá ðáñáäå÷èþ ôïí ÇñÜêëåéôï, ðïõ åßðå ‘äßäáîá ôïí åáõôü ìïõ’..Ãéáôß Å. åñåèßæåôå
ôéò ðïëéôéêÝò áñ÷Ýò óáí óå ðõãìá÷ßá; ..Ôïí Ü. ôéìïýìå áíèñùðßíùò ôïí äå è:, ðïõ äåí åßíáé ïñáôüò ìå
áíèñùðßíïõò ïöèáëìïýò, ïýôå ðåñéãñáðôüò ìå ôÝ÷íç.. (Ôáôéáí.Ðñïò Åëëçí.29ê.å.)... ¼ðùò ïé ðëÝïíôåò ðÜíù óå
ðëïßï íïìßæïõí üôé ôñÝ÷ïõí ôá âïõíÜ,Ýôóé êáé óåéò äåí ãíùñßæåôå üôé ïé ßäéïé ðáñáôñÝ÷åôå, ï äå áéþí
äéáìÝíåé, üóï èÝëåé ï È. Ãéáôß éó÷õñßæåóôå üôé ç óïößá åßíáé ìüíïí äéêÞ óáò, åíþ äåí Ý÷åôå Üëëï Þëéï,
áóôåñéóìïýò, Üëëç ãÝíåóç êáé èÜíáôï õðåñï÷üôåñï áðü ôïõò Üëëïõò á.; .ÓõæçôÜôå üðùò ï ôõöëüò óôïí
êïõöü..Ãéáôß áíáëáìâÜíåôå ëüãïõò åíþ åßóôå ìáêñéÜ áðü ôá Ýñãá;..Ãéáôß êÜíåéò ðüëåìï ãñáììÜôùí; Äéáôß
áôôéêßæåéò ÷ùñßò íá åßóáé Áèçíáßïò, êáé äùñßæåéò; Ðùò ôï Ýíá óïõ öáßíåôáé âáñâáñéêüôåñï êáé ôï Üëëï
öáéäñüôåñï..Åêåßíá ìáò ïäçãïýí óôçí êáôáäßêç, ôá äéêÜ ìáò êáôáëýïõí ôçí äïõëåßá óôïí êüóìï, ìáò áðïóðïýí áðü
ìýñéïõò Üñ÷ïíôåò êáé ôõññÜíïõò, ìáò äßíïõí ü÷é áõôü, ðïõ ëÜâáìå, áëëÜ áõôü,ðïõ åíþ ëÜâáìå áðü ôçí ðëÜíç
åìðïäéóèÞêáìå íá äéáôçñÞóïõìå...ÊÜðïéïò áðü óáò ëÝåé üôé ï È. åßíáé ôÝëåéï óþìá, åãþ áóþìáôï, üôé ï êüóìïò
åßíáé áêáôÜëõôïò, åãþ äéáëõüìåíïò, åêðýñùóç ðåñéïäéêÞ, åãþ åö’Üðáî,ï Ìßíùò êáé ï ÑáäÜìáíèõò êñéôÝò, åãþ
ëÝù üôé åßíáé ï È., üôé áèÜíáôç ãßíåôáé ìüíïí ç øõ÷Þ, åãþ êáé ç óÜñêá (Ôáô. Ðñïò ¸ëëçí.81-3)

ÅËËÇÍÅÓ ÖÉËÏÓÏÖÏÉ: Ï ÓùêñÜôçò ðñïóðÜèçóå íá öáíåñþóåé ìå áëçèÞ ëüãï êé åîÝôáóç êáé íá

áðïìáêñýíåé ôïõò á. áðü ôïõò äáßìïíåò, ôüôå ïé äáßìïíåò ôïí öüíåøáí äéá ôùí åõ÷áñéóôïõìÝíùí óôçí êáêßá
áíèñþðùí (Áðïë.á.) Åáí óõìöùíïýìå óå ìåñéêÜ èÝìáôá ìå ôïõò ìåôáîý óáò ôéìùìÝíïõò ðïéçôÝò êáé öéëïóüöïõò
ìåñéêÜ äéäÜóêïõìå êáôÜ ôñüðï áíþôåñï, èåßï êáé ìüíïí åìåßò áðïäåéêôéêü ãéáôß ìéóïýìáóôå áäßêùò ðáñáðÜíù
áðü üëïõò; Óôç äçìéïõñãßá êáé ôçí äéáêüóìçóç óõìöùíïýìå ìå ôïí ÐëÜôùíá, óôçí åêðýñùóç ôùí ðÜíôùí ìå ôïõò
óôùéêïýò, ôï ßäéï ìå ôçí ôéìùñßá ôùí áäßêùí, óôçí ìç ðñïóêýíçóç ôùí åéäþëùí ìå ôïí êùìéêü ÌÝíáíäñï (Áðïë.Á,
20), ç åê ÐáñèÝíïõ ãÝííçóç ìå ôïí ÐåñóÝá, ôá èáýìáôá ìå ôá èñõëëïýìåíá õðü ôïõ Áóêëçðéïý (ï.á.22). Êé ï
ÐëÜôùí åßðå ôá ßäéá ðåñß åëåõèåñßáò ëáìâÜíùí áõôü áðü ôïí ÌùõóÞ ãéáôß ï ÌùõóÞò åßíáé ðñåóâýôåñïò áðü
üëïõò ôïõò ¸ëëçíåò. Êé üëá üóá åßðáí ïé öéëüóïöïé êé ïé ðïéçôÝò ìðüñåóáí íá ôá åííïÞóïõí êáé íá ôá åîçãÞóïõí
ëáâüíôåò áöïñìÝò áðü ôïõò ðñïöÞôåò. Óå üëïõò õðÜñ÷ïõí óðÝñìáôá áëÞèåéáò (Áðïë.Á,44)..Êáé ïé
ðñïçãïõìÝíùò æÞóáíôåò óýìöùíá ìå ôïí Ëüãï åßíáé ×ñéóôéáíïß áêüìá êé áí èåùñÞèçêáí Üèåïé, üðùò óôïõò
Å. ï ÓùêñÜôçò êé ï ÇñÜêëåéôïò êé ïé üìïéïé ìå áõôïýò, óôïõò âáñâÜñïõò ïé ÁâñáÜì, Áíáíßáò. Ïé
ðñïçãïõìÝíùò æÞóáíôåò Üíåõ Ëüãïõ Þóáí Ü÷ñçóôïé, å÷èñïß ôïõ ×. êáé öïíåßò ôùí æþíôùí ìåôÜ Ëüãïõ, ïé
äå æÞóáíôåò êáé æþíôåò ìåôÜ Ëïãïõ åßíáé ×., Üöïâïé êé áôÜñá÷ïé (ï.á.46)..ÅðåéäÞ äåí ãíþñéóáí ôïí óýíïëï

25
Ëüãï, äçë. ôïí ×ñéóôü, ðïëëÝò öïñÝò åßðáí áíôßèåôá ðñÜãìáôá ìåôáîý ôïõò (äåí áðüêôçóáí ïõñÜíéá åßóôÞìç
êáé ãíþóç áíáìöéóâÞôçôç)..Óôïí ÓùêñÜôç äåí ðåßóèçêå êáíåßò. Óôïí ×., ðïõ ìåñéêþò ãíùñßóèçêå êé áðü ôïí
ÓùêñÜôç..ü÷é ìüíïí öéëüóïöïé êáé öéëüëïãïé ðåßóèçêáí áëëÜ êáé ÷åéñïôÝ÷íåò êé áìáèåßò Ü.,
êáôáöñïíÞóáíôåò äüîá êáé èÜíáôï. ÅðåéäÞ åßíáé äýíáìç ôïõ áññÞôïõ Ðáôñüò êé ü÷é êáôáóêåýáóìá áíèñùðßíïõ
ëüãïõ(Áðïë.Â.11)..¶ëëï åßíáé ôï óðÝñìá êáé ôï ìßìçìá åíüò ðñÜãìáôïò äïèÝí êáôÜ äýíáìç êé Üëëï áõôü ôïõ
ïðïßïõ ç ìåôï÷Þ êé ç ìßìçóç ãßíåôáé êáôÜ ôçí äéêÞ ôïõ ÷Üñç (14)..Ðïëý óùóôÜ ï áéãýðôéïò éåñÝáò, üðùò
áíáöÝñåé ï ÐëÜôùí åßðå ôï: ‘Óüëùí, Óüëùí åóåßò ïé ¸ëëçíåò åßóôå ðÜíôá ðáéäéÜ. Äåí Ý÷åôå óôéò øõ÷Ýò
óáò ìéá ïðïéáóäÞðïôå ãíþìç áðü ðáëáéü ëüãï. Äåí åßíáé ãÝñïíôáò êáíåßò áðü ôïõò ¸ëëçíåò’. ÃÝñïíôåò åßðå
áõôïýò, ðïõ ãíùñßæïõí ôá áñ÷áéüôåñá, äçë. ôá äéêÜ ìáò, üðùò ðÜëé íÝïõò åßðå üóïõò éóôïñïýí ùò ðáëáéÜ
êáé áñ÷áßá ôá íåüôåñá êáé üóá Ý÷ïõí ìåëåôÞóåé ïé ¸ëëçíåò, ðñÜãìáôá, ðïõ Ýãéíáí ÷èÝò êáé ðñüóöáôá.
Ðñüóèåóå ëïéðüí ‘ìéá ãíþìç ãåñáóìÝíç áðü ôï ÷ñüíï’ .. Ãéá ôïõò ¸ëëçíåò ëÝíå üôé ç öáíôáóßá ôïõò ‘ëßãï
äéáöÝñåé áðü ìýèïõò’. Äåí ðñÝðåé üìùò íá áêïýìå ìýèïõò áðü ðáéäéÜ Þ ìýèïõò ãéá ðáéäéÜ..Ïé ¸ëëçíåò
äïêçóßóïöïé ëßãï äéÝêñéíáí ôï ‘ðïëéüí ìÜèçìá’, äéåëÝã÷ïíôáò ôï ìõèéêü ôçò åîÞãçóçò ôùí íåùôÝñùí, åðåéäÞ
óáí ôá ðáéäéÜ, äåí Ý÷åé ôßðïôå ôï áñ÷áéüôåñï(Óôñùì.199)..¸ôóé áäåñöïß, áí êÜíïõìå ôï èÝëçìá ôïõ Èåïý ìáò
èá åßìáóôå ôÝêíá ôçò Å. ôçò ðñþôçò, ôçò ðíåõìáôéêÞò, åêåßíçò, ðïõ êôßóèçêå ðñéí ôïí Þëéï êáé ôï öåããÜñé.
Êé áí äåí åêôåëïýìå ôï èÝëçìá ôïõ Ê., ôüôå ðÝöôïõí ðÜíù ìáò ôá ëüãéá ôçò ÃñáöÞò: ¸ãéíå ôï óðßôé ìïõ óðçëéÜ
ëçóôþí..Êáé äåí öáíôÜæïìáé íá áãíïåßôå. üôé ç Åêêëçóßá áõôÞ åßíáé óþìá ×. Ãéáôß ëÝãåé ç ÃñáöÞ: Åðïßçóåí
ï È. Üñóåí êáé èÞëõ. Ôï áñóåíéêü åßíáé ï ×. ôï èçëõêü ç Åêêëçóßá. Êáé ïé éåñÝò ÃñáöÝò êé ïé áðüóôïëïé
ëÝãïõí üôé ç Åêêëçóßá Ý÷åé ü÷é ãÞéíç áëëÜ ïõñÜíéá êáôáãùãÞ. Äéüôé Þôáí ðíåõìáôéêÞ, üðùò êé ï Éçóïýò
ìáò öáíåñþèçêå óôéò Ýó÷áôåò ìÝñåò ãéá íá ìáò óþóåé. ÁëëÜ êé ç Å. öáíåñþèçêå óôç óÜñêá ôïõ ×.,
äéäÜóêïíôÜò ìáò Ýôóé üôé üðïéïò öõëÜîåé ôç óÜñêá Üöèáñôç èá ôçí ïéêåéùèåß êáé ìÝóá óôï Üã. Ðíåýìá.
Ãéáôß ç óÜñêá áõôÞ åßíáé áíôßôõðï ôïõ áã.Ðíåýìáôïò. Êáé êáíåßò äåí ìðïñåß, üôáí ÷áëÜóåé ôï áíôßôõðï, íá
áðïëáýóåé ôï áõèåíôéêü. ¶ñá åóåßò áäåñöïß öõëÜîôå ôç óÜñêá ãéá íá áðïëáýóåôå ôï Ðíåýìá. Êé åöüóïí ëÝìå
üôé ç óÜñêá åßíáé ç Å. êáé ôï Ðíåýìá ï ×., óçìáßíåé üôé åêåßíïò ðïõ ìïëýíåé ôç óÜñêá âñßæåé ôï ×...Óõíåðþò ç
óÜñêá áðïëáìâÜíåé ôç æùÞ êáé ôçí áöèáñóßá üôáí êïëëÜôáé óå áõôÞí ôï áã.Ðíåýìá ( ÊëÞì.)

ÅÍÔÏËÅÓ: ÓêëçñÝò óïõ åßíáé ïé åíôïëÝò Ê!..Åáí ï Ü. åßíáé êýñéïò üëùí ôùí êôéóìÜôùí ôïõ È. êáé
êáôáêõñéåýåé, äåí äýíáôáé íá êáôáêõñéÝøåéò êáé ôéò åíôïëÝò áõôÝò;..Ìðïñåß áí Ý÷åé ôïí Ê. óôçí êáñäéÜ
ôïõ. Áõôïß ðïõ Ý÷ïõí óôá ÷åßëç ìüíïí ôïí Ê. êé ü÷é óôçí êáñäéÜ ôïõò êé åßíáé ìáêñéÜ áðü ôïí Ê. ãé’áõôïýò ïé
åíôïëÝò åßíáé óêëçñÝò êáé äýóâáôåò. ÂÜëôå ôïí Ê. óôçí êáñäéÜ êáé êáôáëÜâåôå üôé ôßðïôå äåí åßíáé
åõêïëüôåñï ïýôå ãëõêýôåñï ïýôå çìåñüôåñï áðü áõôÝò ôéò åíôïëÝò. Åðéóôñáöåßôå áðü ôéò å. ôïõ äéáâüëïõ,
ôéò äýóêïëåò êáé ðéêñÝò êé Üãñéåò êáé áóåëãåßò êáé ìç öïâÜóôå ôïí äéÜâïëï ãéáôß äåí Ý÷åé êáìéÜ äýíáìç
åíáíáôßïí óáò. Åãþ ï Üããåëïò ôçò ìåôáíïßáò ôïí êáôáêõñéåýù.. Äåí ìðïñåß íá áêôáêõñéÝøåé ôïõò äïýëïõò ôïõ
È.ðïõ åëðßæïõí óå áõôüí ìå üëç ôïõò ôçí êáñäéÜ. Ìðïñåß ï äéÜâïëïò íá áíôéðáëáßóåé, ü÷é üìùò êáé íá
êáôáðáëáßóåé. Ìüíï íá ôïõ áíôéóôáèåßôå êáé èá öýãåé íôñïðéáóìÝíïò. ¼ôáí êáíåßò Ý÷åé êáíÜôåò ìå êñáóß äåí
êïéôÜåé ôéò ãåìÜôåò áëëÜ ôéò ìéóïãåìÜôåò ìÞí îõíÞóåé ôï êñáóß êáé ÷áèåß ç çäïíÞ ôïõ êñáóéïý.¸ôóé
Ýñ÷åôáé êé ï äéÜâïëïò. Áõôïß ðïõ åßíáé ãåìÜôïé ôïõ áíôéóôÝêïíôáéìå äýíáìç. ¼óïé åßíáé ìéóïãåìÜôïé ÷ùñÜ
êáé ìðáßíåé êé áõôüò êáé ôïõ ãßíïõíôáé óêëÜâïé...Åóåßò ïé áìáñôùëïß ðïõ Ý÷åôå áðüãíùóç óôç æùÞ óáò êáé
ðñïóèÝôåôå áìáñôßåò êáé êáôáâáñýíåôå ôçí æùÞ óáò. Åáí åðéóôñáöåßôå óôïí Ê. ìå üëç óáò ôçí êáñäéÜ óáò
êáé êÜíåôå ôï êáëüóôç ëïéðÞ æùÞ óáò, èá èåñáðåýóåôå ôéò ðñþôåò áìáñôßåò êáé èá ðÜñåôå ôçí äýíáìç ãéá íá
êáôáêõñéÝøåôå ôïí äéÜâïëï. Ôçí áðåéëÞ ôïõ ìçí ôçí öïâÜóôå. Åßíáé Üôïíïò üðùò ôá íåýñá ôïõ íåêñïý (ÐïéìÞí,
ÅíôïëÞ, 12,425)...Ç éôéÜ, ôï äÝíôñï, ðïõ óêåðÜæåé ðåäéÜäåò êáé üñç êáé üëç ôç ãç åßíáé ï íüìïò ôïõ È. ðïõ
êçñý÷èçêå óôá ðÝñáôá ôçò ãçò..Ï Üããåëïò, ï Ýíäïîïò êáé ìÝãáò åßíáé ï Ìé÷áÞë, ðïõ Ý÷åé ôçí åîïõóßá ðÜíù
óôïí ëáü êáé ôïí äéáêõâåñíÜ êáé äßíåé íüìï óôéò êáñäéÝò ôùí ðéóôåõüíôùí. Ôïõò åðéóêÝðôåôáé ãéá íá äåß áí
ôÞñçóáí ôïí íüìï.. ÊáèÝíáò ðáßñíåé ñáâäß áðü ôçí éôéÜ..Ëßãï áí ôï öñïíôßóåé âëáóôáßíåé. Áõôü ôï êëáäß èá ôï
åëÝãîåé ï Üããåëïò êé áíáëüãùò áí åßíáé îçñü Þ ÷ëùñü èá êáôáôá÷èåß..Óôéò å. äåí õðÜñ÷åé ôßðïôå ãéá
ðñùôåßï Þ ãéá äüîá áëëÜ ãéá ìáêñïèõìßá êáé ôáðåéíïöñïóýíç ôïõ á.. Óå áõôïýò âñßóêåôáé ç æùÞ ôïõ ê., åíþ
óôïõò äé÷ïóôÜôåò ï èÜíáôïò (Ðáñáâ.8,462)

ÅÐÏ×ÅÓ: Ôþñá åßíáé ÷åéìþíáò..Ôá äÝíôñá, ðïõ âëÝðåéò åßíáé ïé êáôïéêïýíôåò óå áõôüí ôïí áéþíá. Ãéáôß
åßíáé îçñÜ êáé üìïéá; Óôïí áéþíá áõôüí ãéá ôïõò äßêáéïõò åßíáé ÷åéìþíáò êáé äåí äéáêñßíïíôáé áðü ôïõò
áìáñôùëïýò, ãéáôß ôïí ÷åéìþíá ôá äÝíôñá áöïý ðåôÜîïõí ôá öýëëá, åßíáé üëá ôá ßäéá êáé äåí äéáêñßíåôáé ôï

26
îçñü áðü ôï æùíôáíü...Ï áéþíáò, ðïõ Ýñ÷åôáé ìïéÜæåé ìå êáëïêáßñé ãéá ôïõò äßêáéïõò. Ãéá ôïõò áìáñôùëïýò
åßíáé ðÜëé ÷åéìþíáò. ¼ôáí èá åðéëÜìøåé ôï Ýëåïò ôïõ Ê. áõôïß, ðïõ äïõëåýïõí ôïí È. èá öáíåñùèïýí, üðùò
öáíåñþíïíôáé ïé êáñðïß ôùí äÝíôñùí, ðïéïß åßíáé, åíþ ôá îçñÜ äÝíôñá èá êáôáêáïýí ãéáôß áìÜñôçóáí êáé äåí
ìåôåíüçóáí(Ðáñáâ.14,434)

ÅÕÁÃÃÅËÉÏ: Ìå ôçí åðéöïßôçóÞ ôïõ áã.Ðíåýìáôïò, óõìðëÞñùóáí ïé ìáèçôÝò üëåò ôéò åëëåßøåéò ôïõò êé
áðÝêôçóáí ôÝëåéá ãíþóç. Ï ìåí Ìáôèáßïò ðïõ æïýóå áíÜìåóá óå Åâñáßïõò, óõíÝãñáøå åõáããÝëéï óôç
äéÜëåêôü ôïõò, åíüóù ï ÐÝôñïò êé ï Ðáýëïò êýññõôáí ôï Å. óôç Ñþìç êáé èåìåëßùíáí ôçí Åêêëçóßá. ÌåôÜ ôçí
‘Ýîïäü ôïõò’ ï ÌÜñêïò, ï ìáèçôÞò êáé åñìçíåõôÞò ôïõ ÐÝôñïõ êé áõôüò ìáò ðáñÝäùóå ãñáðôþò üóá êÞñõôôå ï
ÐÝôñïò. ÁëëÜ êé ï ËïõêÜò ï áêüëïõèïò ôïõ Ðáýëïõ, óõíÝãñáøå óå âéâëßï ôï Å. ðïõ êÞñõôôå åêåßíïò. ¸ðåéôá ï
ÉùÜííçò ï ìáèçôÞò ôïõ Ê. ðïõ áíÝðåóå óôï óôÞèïò ôïõ êé áõôüò óõíÝãñáøå ôï Å. üôáí Ýìåíå óôçí ¸öåóï ôçò
Ì.Áóßáò. ¼ëïé áõôïß ðáñÝäùóáí óå åìÜò Ýíá Èåü, ôïí ðïéçôÞ ïõñáíïý êáé ãçò, áõôüí ðïõ êÞñõîáí ï íüìïò êé ïé
ðñïöÞôåò êáé Ýíá ×. ãéü ôïõ È. Áí êÜðïéïò äåí óõìöùíåß ìå áõôïýò, áèåôåß ïðùóäÞðïôå ôïõò ìáèçôÝò ôïõ Ê.,
áèåôåß êáé ôïí ßäéï ôïí Ê.. Áèåôåß ôÝëïò êáé ôïí ÐáôÝñá êáé åßíáé áö’åáõôïý êáôáäéêáóìÝíïò, ãéáôß
áíèßóôáôáé êé áíôéìÜ÷åôáé ôçí óùôçñßá ôïõ..ÅðåéäÞ ïé áéñåô. åëÝã÷ïíôáé áðü ôç ÃñáöÞ, ìåôáóôñÝöïíôáé
êáé êáôçãïñïýí ôç Ã. üôé äåí åßíáé ãñáììÝíç óùóôÜ êáé äåí Ý÷åé ôçí áõèåíôßá ãéáôß ôá ëÝãåé äéáöïñåôéêÜ
áðü áõôïýò (Âéâë.3,1-2)... Ï áð. Ðáýëïò óõ÷íÜ ÷ñçóéìïðïéåß ôï õðåñâáôü ó÷Þìá, ðïõ ïöåßëåôáé óôç ñýìç ôïõ
ëüãïõ êáé óôçí þèçóç ôïõ áã.Ðíåýìáôïò..Åáí êÜðïéïò äåí ðñïóÝ÷åé ôï êåßìåíï êáé ôá äéáóôÞìáôá, ðïõ ðáßñíïõìå
áíáðíïÞ äåí ôá åðéóçìáßíåé ..èá õðÜñîåé ü÷é ìüíï äõóáñìïíßá áëëÜ êáé âëáóöçìßá äéüôé èá äéáâÜæåé üôé ç
ðáñïõóßá ôïõ Ê. èá ãßíåé êáô’åíÝñãåéá ôïõ ÓáôáíÜ (Âéâë.3:7)..Ôï êáôÜ Ìáôèáßïí ðñïôéìïýí ïé Åâéùíßôåò, ôï
êáôÜ ËïõêÜ, ï Ìáñêßùí, ôï êáôÜ ÉùÜííç ï Ïõáëåíôßíïò, ôï êáôÜ ÌÜñêï áõôïß ðïõ éó÷õñßæïíôáé üôé ï ×. åßíáé
áðáèÞò êé ï Éçóïýò ðáèçôüò..ÅðåéäÞ åßíáé ôÝóóåñá åßíáé ôá óçìåßá ôïõ êüóìïõ óôïí ïðïßï æïýìå, êáé
ôÝóóåñéò ïé äéåõèýíóåéò ôùí áíÝìùí áêüìá ç Å. Ý÷åé äéáóðáñåß óå üëç ôç ãç êáé óôýëïò ôçò êáé óôçñéãìÜ
ôçò åßíáé ôï Åõáã. êáé ôï Ðíåýìá, ðïõ æùïðïéåß, åßíáé öõóéêü íá Ý÷åé 4 óôýëïõò, ðïõ ðíÝïõí áðü ðáíôïý
áöèáñóßá êáé æùïðïéïýí ôïõò á. Ï Ëüãïò, ï Äçìéïõñãüò ôùí ðÜíôùí, ðïõ êÜèåôáé ðÜíù óôá ×åñïõâåßì êáé
óõíÝ÷åé ôá ðÜíôá êáé öáíåñþèçêå óôïõò áíèñþðïõò, áõôüò ìáò Ýäùóå ôï ôåôñÜìïñöï Åõáã., ðïõ äéÝðåôáé
áðü Ýíá Ðíåýìá..Ôá ×åñïõâåßì Ý÷ïõí 4 ðñüóùðá êé åéêïíßæïõí ôçí ðáñïõóßá ôïõ ×. Ôï ðñþôï æþï åßíáé üìïéï ìå
ëéïíôÜñé, ðïõ ÷áñáêôçñßæåé ôï äñáóôÞñéï, ôï çãåìïíéêü ôï âáóéëéêü, ï ìüó÷ïò ôçí éåñáôéêÞ êé éåñïõñãéêÞ
ôÜîç, ï Ü. ôçí ðáñïõóßá ôïõ áíèñþðïõ êé ï áåôüò ôç ÷Üñç, ðïõ äüèçêå óôçí Å. ìå ôçí åðéöïßôçóç ôïõ
áã.Ðíåýìáôïò. Êáé ôá å. óõìöùíïýí. ¸÷ïõí ôçí ßäéá ìïñöÞ ìå ôá ×åñïõâåßì, åðß ôùí ïðïßùí êÜèåôáé ï ×. Tï êáôÜ
ÉùÜííç ôçí çãåìïíéêÞ êé Ýíäïîç êáôáãùãÞ ôïõ áðü ôïí ÐáôÝñá..ôï êáôÜ ËïõêÜ ôïí éåñáôéêü ÷áñáêôÞñá, ï Ìáôè.
ôç ãÝííçóç ùò áíèñþðïõ..ôïí ôýðï ôïõ ðñÜïõ êáé ôáðåéíüöñïíá áíèñþðïõ..ï ÌÜñê. áðü ôï ðñïöçôéêü Ðíåýìá, ðïõ
åðéöïßôçóå åî ýøïõò óôïõò áíèñþðïõò.. äåß÷íåé ôçí ðôåñùôéêÞ åéêüíá ôïõ Åõáã. Ãé’áõôü êé åßíáé óýíôïìï êáé
ôï êÞñõãìá ôï êÜíåé åðéôñï÷Üäçí. Åßíáé ðñïöçôéêüò ï ÷áñáêôÞñáò ôïõ..Ï ßäéïò ï Ëüãïò ôïõ È. óôïõò ìåí ðñï
ôïõ ÌùõóÞ ðáôñéÜñ÷åò ìéëïýóå ùò Ýíäïîïò È., óôçí åðï÷Þ ôïõ íüìïõ áðÝíåìå ôï éåñáôéêü áîßùìá êáé ìåôÜ
Ýãéíå Üíèñùðïò êé Ýóôåéëå óå üëç ôç ãç ôç äùñåÜ ôïõ áã.Ðíåýìáôïò..Ãé’áõôü êáé äüèçêáí óôçí áíèñùðüôçôá
4 ãåíéêÝò äéáèÞêåò (ìßá ôïõ êáôáêëõóìïý ìå ôï ïõñÜíéï ôüîï, äåýôåñç ôïõ ÁâñáÜì ìå ôï óçìåßï ôçò ðåñéôïìÞò
ôñßôç ç íïìïèåóßá åðß ôïõ ÌùõóÞ, ôÝôáñôç ç ôïõ Åõáã. ìå ôïí Êýñéï çìþí É.×... Åßíáé áíüçôïé êé áìáèåßò, åðß
ðëÝïí äå êé áõèÜäåéò üóïé áñíïýíôáé ôç ìïñöÞ ôïõ Å. êáé åéóÜãïõí ðåñéóóüôåñåò ìïñöÝò (ãéá íá öáíïýí üôé
âñÞêáí ðåñéóóüôåñá áðü ôçí áëÞèåéá) åßôå ëéãüôåñåò (ãéá íá áñíçèïýí ôéò ïéêïíïìßåò ôïõ È.)(Âéâë.3:
11)..Ãéá ôï êáôÜ ËïõêÜí (Âéâë.3:14).
ÓÔÏÍ ÁÄÇ: ÊáôÞëèå ï Ê. óôïí ¶äç åõáããåëéæüìåíïò êáé óå åêåßíïõò ôçí ÝëåõóÞ ôïõ, ðáñÝ÷ïíôáò Üöåóç
áìáñôéþí óå üóïõò ðéóôåýïí óå Áõôüí. Ðßóôåøáí üóïé Þëðéæáí óå áõôüí. üóïé äçë. ðñïêáôÞããåéëáí ôçí ÝëåõóÞ
ôïõ êáé õðçñÝôçóáí ôéò ïéêïíïìßåò ôïõ, ïé äßêáéïé, ïé ðñïöÞôåò êé ïé ðáôñéÜñ÷åò. Óå áõôïýò, üðùò êáé óå
ìáò, óõã÷þñçóå ôá áìáñôÞìáôÜ ôïõò, ðïõ äåí ðñÝðåé íá ôïõò ôá êáôáëïãßóïõìå åêôüò êé áí áèåôïýìå ôç ÷Üñç
ôïõ È.. ¼ðùò åêåßíïé äåí èá êáôáëüãéæáí óå ìáò ôéò áêïëáóßåò ðïõ êÜíáìå, ðñïôïý åìöáíéóèåß ï ×., Ýôóé êáé
ìåéò ãéá êåßíïõò..ÃñÜöôçêáí ôá Ýñãá ôïõò ãéá ôçí äéêéÜ ìáò íïõèåóßá ãéá íá ìÜèïõìå üôé Ýíáò åßíáé ï È.,
óôïí ïðïßï äåí áñÝóïõí ïé áìáñôßåò êáé ãéá íá áðÝ÷ïõìå ãéá ôéò êáêßåò..Áí ïé ðáëéïß åðéôéìÞèçêáí ôüóï ðïëý,
ôß èá ðÜèïõí áõôïß,27ðïõ ôþñá ðåñéöñïíïýí ôçí Ýëåõóç ôïõ Ê. êé åßíáé äïýëïé óôéò çäïíÝò ôïõò(Âéâë.4:27).
¸÷ù ðñïóöýãåé óôï ÅõáããÝëéï óáí óôç óÜñêá ôïõ Éçóïý êáé óôïõò áðïóôüëïõò óáí óôï ðôñåóâõôÝñéï ôçò
Åêêëçóßáò (Öéëáä.203).. Ôï ÅõáããÝëéï åßíáé ôï áðÜñôéóìá ôçò áöèáñóßáò. ¼ëá åßíáé êáëÜ, áí ðéóôåýåôå
ìÝóá óôçí áãÜðç. (Öéë.)

27
ÅÕÔÕ×ÉÁ: Ïé ìáèçôÝò ôïõ Áñéóôïô. ïñßæïõí üôé ôÝëïò åßíáé ôï íá æåß êáíåßò åíÜñåôá. Ïýôå üìùò ç
åõäáéìïíßá ïýôå ôï ôÝëïò ðáñáìÝíïõí óôïí åíÜñåôï. Ï óïöüò äçë. âáóáíéæüìåíïò êáé ðåñéðßðôïíôáò óå
ðåñéóôáôéêÜ, ðïõ äåí èÝëåé êáé ãé’áõôü, åðéèõìþíôáò åõ÷áñßóôùò íá áðï÷ùñÞóåé áðü ôç æùÞ, äåí åßíáé
ïýôå ìáêÜñéïò, ïýôå åõôõ÷éóìÝíïò..Ãéáôß äåí õðÜñ÷åé, üðùò ëÝíå, ðïôÝ ìéêñü åõôõ÷éóìÝíï. Ï ôÝëåéïò
÷ñüíïò åßíáé ëïéðüí ï ÷ñüíïò ôçò áíèñþðéíçò æùÞò..Ï ÆÞíùí ï óôùéêüò èåùñåß ôÝëïò ôï íá æåé êáíåßò
óýìöùíá ìå ôçí áñåôÞ, åíþ ï ÊëåÜíèçò ôï íá æåß êáíåßò óõìöùíüíôáò ìå ôç öýóç. Ï Ðïóåéäþíéïò èåùñåß ôï
ôÝëïò óôï íá èåùñåß êáíåßò ôçí áëÞèåéá ôùí üëùí êáé íá êÜíåé ôïí åáõôü ôïõ êáôÜ ôï äõíáôü Ýôóé, ðïõ íá
ìçí ïäçãåßôáé áðü ôï Üëïãï ìÝñïò ôçò øõ÷Þò Þ ï Áñßóôùíáò ôçí áäéáöïñßá Þ ï ¹ñéëëïò ôï íá æåß êáíåßò
óýìöùíá ìå ôçí åðéóôÞìç, ï Áíáîáãüñáò ôç èåùñßá êáé ôçí åëåõèåñßá, ðïõ áõôÞ ìáò äßíåé, Þ ï Åêáôáßïò ôçí
áõôÜñêåéá Þ ï Áðïëëüäõôïò ôçí øõ÷áãùãßá Þ ôçí áôõößá Þ ôçí çäïíÞ, ðïõ ðñïÝñ÷åôáé áðü ôçí ðñÜîç. Ï
ÐëÜôùí ôï íá äÝ÷åôáé êáíåßò ôçí ïìïéüôçôá ìå ôï áãáèü, ðïõ ðáñïõóéÜæåôáé óôïõò á. ðïõ åðéäéþêïõí ôçí
áñåôÞ êáé ôçí áëçèéíÞ öéëïóïößá. Ãé’áõôü ï ÓùêñÜôçò äßäáóêå ðáíôïý üôé åßíáé ôï ßäéï ï äßêáéïò êáé ï
åõôõ÷éóìÝíïò êáé êáôáñéüôáí åêåßíïí ðïõ ÷þñéóå ôï óõìöÝñïí áðü ôï äßêáéï...Ï ÐëÜôùí Ýëåãå åõäáéìïíßá
åßíáé íá Ý÷åé êáëþò ï äáßìùí êáé äáßìùí åßíáé ôï çãåìïíéêü ôçò øõ÷Þò êáé üôé ç åõäáéìïíßá åßíáé ôï
ôåëåéüôáôï êáé ðëçñÝóôáôï áãáèü. ¶ëëïôå ôçí áðïêáëåß âßï ïìïëïãïýìåíï êáé óýìöùíï..Ôï üìïéï åßíáé áãáðçôü áðü
ôï üìïéï üôáí êáé ôá äýï Ý÷ïõí ìÝôñï. Áõôüò, ðïõ èá ãßíåé áãáðçôüò óôïí È., åßíáé áðáñáßôçôï íá ãßíåé
ôÝôïéïò êáôÜ äýíáìç (Óôñùì.327-335)

ÅÕ×ÁÑÉÓÔÉÁ: Ç äéêÞ ìáò ãíþìç óõìöùíåß ìå ôçí Å. êé ç Å. ðÜëé åðéâåâáéþíåé ôç ãíþìç ìáò. ÐñïóöÝñïõìå
óôï È. ôá äéêÜ ôïõ, êçñýóóïíôáò ðñåðüíôùò ôçí êïéíùíßá êáé ôçí Ýíùóç êé ïìïëïãþíôáò ôçí Ýãåñóç ôïõ óþìáôïò
êáé ôïõ ðíåýìáôïò. ¼ðùò ôï øùìß, ðïõ ðñïÝñ÷åôáé áðü ôç ãç, üôáí ðáßñíåé ôçí åðßêëçóç ôïõ È. äåí åßíáé ðëÝïí
êïéíü øùìß áëëÜ ç Å. ðïõ óõíßóôáôáé áðü ôï åðßãåéï êé åðïõñÜíéï óôïé÷åßï, Ýôóé êáé ôá óþìáôÜ ìáò üôáí
ðáßñíïõí ôçí Å. äåí åßíáé ðëåüí öèáñôÜ ãéáôß Ý÷ïõí ôçí åëðßäá ôçò áéùíßáò áíáóôÜóåùò. ÐñïóöÝñïõìå
óôï È. ü÷é äéüôé ôÜ÷á ãéáôß ôï Ý÷åé áíÜãêç áëëÜ ãéáôß ôïí åõ÷áñéóôïýìå ãéá ôç äùñåÜ ôïõ êé Ýôóé
áãéÜæïõìå ôçí äçìéïõñãßá..Ï È. ðïõ äåí Ý÷åé áíÜãêç äÝ÷åôáé ãéá ôïí åáõôü Ôïõ ôá êáëÜ Ýñãá ãéá íá ìáò
áíôáðïäþóåé ôá áãáèÜ Ôïõ (Âéâë.4:18)...Ìéìïýìåíïé ôïýôï ïé ðïíçñïß äáßìïíåò, äßäáîáí íá ãßíåôáé êáé óôá
ìõóôÞñéá ôïõ Ìßèñá, óôéò ôåëåôÝò ìõÞóåùò ôïõ ïðïßïõ ôßèåôáé Üñôïò êé ðïôÞñéï íåñïý (66)..’Ó’
åõ÷áñéóôïýìå ÐáôÝñá ìáò, ãáé ôçí áãßá Üìðåëï Äáõßä ôïõ äïýëïõ óïõ, ðïõ ìáò ôç ÷Üñéóåò äéá ôïõ õéïý óïõ
Éçóïý. Óå óÝíá áò åßíáé ç äüîá óôïõò áéþíåò. Ãéá äå ôïí Üñôï: Ó’åõ÷áñéóôïýìå ðáôÝñá ìáò ãéá ôç æùÞ êáé
ôç ãíþóç ðïõ ìáò ÷Üñéóåò äéá ôïõ õéïý óïõ Éçóïý. Óå óÝíá áò åßíáé ç äüîá.. ¼ðùò áõôü ôï øùìß Þôáí
äéáóêïñðéóìÝíï ðÜíù óôá üñç êáé ìáæåýèçêå êé Ýãéíå Ýíáò, Ýôóé áò ìáæåõèåß ç åêêëçóßá óïõ áðü ôá
ðÝñáôá ôçò ãçò óôç âáóéëåßá óïõ. Äéüôé äéêÞ óïõ åßíáé ç äüîá êáé ç äýíáìç äéá ôïõ Éçóïý ×ñéóôïý óôïõò
áéþíåò. Êáé êáíåßò áò ìçí ìåôáëÜâåé áðü ôïí Üñôï êáé ôïí ïßíï ðáñÜ ìïíÜ÷á üóïé âáöôßóôçêáí óôï üíïìá ôïõ
Êõñßïõ. ..Ìç äþôå ôï Üãéï óôá óêõëéÜ..Êé áöïý ìåôáëÜâåôå ðÝóôå áõôÞ ôçí åõ÷áñéóôßá: Ó’åõ÷áñéóôïýìå
ðáôÝñá Üãéå ãéá ôï Üãéï üíïìÜ óïõ êáé äéüôé óêÞíùóåò óôéò êáñäéÝò ìáò êáé ãéá ôç ãíþóç êáé ôçí ðßóôç
êáé ôçí áèáíáóßá, ðïõ ìáò ÷Üñéóåò äéá ôïõ õéïý óïõ Éçóïý, óå óÝíá áò åßíáé ç äüîá óôïõò áéþíåò. Óõ
ÄÝóðïôá ÐáíôïêñÜôïñ Ýêôéóåò ôá ðÜíôá ãéá ÷Üñç ôïõ ïíüìáôüò óïõ êé Ýäùóåò ôñïöÞ êáé ðïôü óôïõò
áíèñþðïõò íá ôá áðïëáìâÜíïõí êáé áí óå åõ÷áñéóôïýí, êáé óå ìáò ÷Üñéóåò ðíåõìáôéêÞ ôñïöÞ êáé ðüóç êáé æùÞ
áéþíéá äéá ôïõ õéïý óïõ..Áò Ýëèåé ç ÷Üñç êáé áò ðáñÝëèåé ï êüóìïò áõôüò åäþ. ÙóáííÜ óôï Èåü Äáõßä.
¼ðïéïò åßíáé Üãéïò áò ðñïóÝëèåé, üðïéïò äåí åßíáé áò ìåôáíïÞóåé ìáñáí áèÜ, áìÞí (Äéä.19)...Ðñïóðáèåßôå
íá óõ÷íÜæåóôå óõ÷íüôåñá ãéá íá åõ÷áñéóôåßôå êáé íá äïîÜæåôå ôïí È. Ãéáôß üôáí ìáæåýåóôå óõ÷íüôåñá,
óõíôñßâïíôáé ïé äõíÜìåéò ôïõ ÓáôáíÜ êáé åîáñèñþíåôáé ç ïëåèñéüôçò ôïõ ìå ôçí ïìüíïéá ôçò ðßóôçò óáò.
Ôßðïôå äåí åßíáé êáëýôåñï áðü ôçí åéñÞíç, ìÝóá óôçí ïðïßá êáôáñãåßôáé êÜèå ðüëåìïò ôùí åðïõñáíßùí êáé ôùí
åðéãåßùí...Áñ÷Þ ç ðßóôç, ôÝëïò ç áãÜðç..Êáíåßò äåí áìáñôÜíåé üôáí óôçñßæåôáé óôçí ðßóôç, êáíåßò äåí
ìéóåß üôáí êáôÝ÷åé ôçí áãÜðç.. (Åöåó. 171)..Ìïéñáæüìåíïé Ýíáí Üñôï, ðïõ åßíáé öÜñìáêï áèáíáóßáò, áíôßäïôï
ôïõ èáíÜôïõ êáé æùÞ ðáíôïôéíÞ åí É.×. (Åöåó.175).. Äåí åõ÷áñéóôéÝìáé ìå ãÞéíåò ôñïöÝò êáé ÷áñÝò. ¶ñôïí
èÝëù ôïõ È., ðïõ åßíáé ç óÜñêá ôïõ É.×., ôïõ åê óðÝñìáôïò Äáõßä êáé èÝëù íá ìåôáëÜâù ôï áßìá ôïõ, ðïõ
åßíáé Üöèáñôç áãÜðç (Ñùì.199) Áõôü öáíåñþíåé ï éåñÜñ÷çò ìå ôá éåñÜ äñþìåíá, îåóêåðÜæïíôáò ôá ôßìéá
äþñá..Æùãñáößæåé ìå ôá áéóèçôÜ ìÝóá ôç íïçôÞ ìáò æùÞ ìå åéêüíåò, öÝñíïíôáò ìðñïóôÜ óôá ìÜôéá ìáò ôïí É..
ðïõ áðü ôçí êñõöéüôçôá ôçò èåüôçôÜò ôïõ ðáßñíåé öéëÜíèñùðá ôç äéêÞ ìáò ìïñöÞ ìå ôçí ôÝëåéá êé áóýã÷õôç
ðñöüóëçøç ôçò áíèñþðéíçò öýóçò, ðïõ ðñï÷ùñåß áíáëëïßùôá áðü ôç öõóéêÞ ôïõ åíüôçôá ðñïò ôçí äéêÞ ìáò

28
ðïëõäéáßñåóç êáé ðïõ êáëåß áíèñþðéíï ãÝíïò ìå ôçí áãáèïðïéü öéëáíèñùðßá íá êïéíùíÞóïõìå áõôüí êáé ôá áãáèÜ
ôïõ, ãéá íá åíùèïýìå ìå ôç èåéêüôáôç æùÞ ôïõ ìå ôçí ïìïßùóÞ ìáò ðñïò áõôü êáé ôç äýíáìÞ ìáò. Êáé åì áõôüí ôïí
ôñüðï èá ãßíïõìå áëçèéíÜ êïéíùíïß ôïõ È. êá8é ôùí èåßùí äþñùí..Ðñöþôá êïéíùíÜ ï ßäéïò ï éåñÜñ÷çò, üðùò
óôéò çëéáêÝò á÷ôßíåò ãåìßæïõí áðü ôçí ëÜìøç, ðïõ ôéò äéáðåñíïýí ðñþôåò ïé ëåðôüôåñåò êáé äéáöÝíåóôåñåò
ïõóßåò êé üëï ôï öùò, ðïõ îå÷åéëßæåé áðü áõôÝò ôï äéï÷åôåýïõí ìå ôï öùò ôïõ Þëéïõ óôéò Ýðåéôá áðü
áõôÝò...Ç äéáêüóìçóç ôùí éåñïõñãþí ìå ôçí ðñþôç äýíáìç ôçò áðïêáèáßñåé ôéïõò áìõÞôïõò, ìå ôçí åíäéÜìåóç
öùôáãùãåß üóïõò Ý÷ïõí áêèáñèåß êáé ìå ôçí ôåëåõôáßá êé áêñüôáôç áðü ôéò äõíÜìåéò ôùí éåñïõñãþí
ôåëåéïðïéåß üïóõò êïéíþíçóáí ôï èåßï öùòóôéò åðéóôçìïíéêÝò ôåëåéþóåéò ôùí öùôéóìþíðïõ èåùñÞèçêáí..Ç
ôñéáäéêÞ äýíáìç ôçò éåñïõñãßáò ôùí ôåëåôþí Ý÷åé õìíçèåß (Óôçí ÅðïõñÜíéï Éåñáñ÷ßá 81-3, 111)

Æ ÙÇ: ¼ðùò üóïé âëÝðïõí ôï öùò åßíáé ìÝóá óôï öùò êáé ðáßñíïõí ôçí ëáìðñüôçôÜ ôïõ, Ýôóé üóïé
âëÝðïõí ôïí È. åßíáé ìÝóá óôïí È. êáé ãßíïíôáé ìÝôï÷ïé ôçò ëáìðñüôçôÜò ôïõ. Èá ðÜñïõí æùÞ, üóïé
âëÝðïõí ôïí È. ..¼ðùò ôï ìÝãåèüò ôïõ åßíáé áíåîé÷íßáóôï Ýôóé áíåîÞãçôç åßíáé êé ç áãáèüôçôÜ ôïõ. Ëüãù äå
áõôÞò ôçò áãáèüôçôïò äßíåé æùÞ óå üóïõò ôïí âëÝðïõí. ÅðåéäÞ äåí Þôáí äõíáôü íá æåß êáíåßò ÷ùñßò ôç æùÞ
êé ç æùÞ áñ÷ßæåé íá õðÜñ÷åé ðåñßóóéá êé Üöèïíç, üôáí åðéêïéíùíïýìå ìå ôïí È. Ç åðéêïéíùíßá ìå ôïí È. åßíáé
íá ôïí ãíùñßæïõìå êáé íá áðïëáìâÜíïõìå ôçí áãáèüôçôÜ ôïõ.. Ïé ðñïöÞôåò ìå ôïõò ôýðïõò öáíÝñùíáí üôé èá äïýí
ïé Ü. ôïí È., ðïõ öÝñïõí ôï Ðíåýìá Ôïõ êáé ðÜíôá ðñïóäïêïýí ôçí ÝëåõóÞ ôïõ..Ôï Ðíåýìá åðéôåëåß, ï Õéüò
õðçñåôåß, ï ÐáôÞñ åõäïêåß êé ï Üíèñùðïò ôåëåéïðïéåßôáé ãéá ôç óùôçñßá..Äüîá ôïõ È. åßíáé ï æùíôáíüò
Ü. Ç æùÞ ôïõ á. åßíáé ç èÝá ôïõ È. Áí ç äéá ôçò êôßóåùò öáíÝñùóç ôïõ È. ðáñÝ÷åé ôçí æùÞ óå üëá üóá
æïõí óôç ãç, ðïëý ðåñéóóüôåñï ç äéá ôïõ Ë. öáíÝñùóç ôïõ Ðáôñüò ðáñÝ÷åé æùÞ óå üóïõò âëÝðïõí ôïí È.
(Âéâë.4:20). Áèëïýìáóôå êáé ãõìíáæüìáóôå óôïí ðáñüíôá âßï Ý÷ïíôáò ìõóôéêÞ ðåßñá ôïõ æþíôïò È. ãéá íá
óôåöáíùèïýìå óôïí ìÝëëïíôá âßï. Êáíåßò áðü ôïõò äéêáßïõò äåí Ýäñåøå ìïíïìéÜò êáñðü, áëëÜ õðÝìåéíå ðïëý.
Äéüôé áí ôïí ìéóèü ôïõ äéêáßïõ ôïí Ýäéíå óýíôïìá ï È., ôüôå èá áêïýóáìå åìðüñéï êé ü÷é èåïóÝâåéá. Èá åßìáóôå
äßêáéïéü÷é áðü åõóÝâåéá, áëëÜ áðü êåñäïóêïðßá. Êáé ãé’áõôü ç èåßá êñßóç ÷ôõðÜ êÜèå Ýíá ðïõ äåí åßíáé
äßêáéïò êáé ôïõ óùñåýåé äåóìÜ.( ÊëÞì.)

ÆÙÏÖÉËÉÁ: Ïé ðåñéóóüôåñï åêëåðôéóìÝíåò áðü áõôÝò ôéò ãõíáßêåò åêôñÝöïõí éíäéêÝò üñíéèåò êáé
ìçäéêÜ ðáãþíéá êáé óõíáíáêëßíïíôáé óôï ôñáðÝæé ìå ãåëùôïðïéïýò, äéáóêåäÜæïíôáò ìå ôÝñáôá ðïõ ÷ïñåýïõí
óßêéíé..Ðåñéöñïíïýí ìéá ÷Þñá óþöñïíá, ðïõ ðïëý äéáöÝñåé áðü ôïí ìáëôÝæéêï óêýëï êáé ðáñáâëÝðïõí Ýíáí
äßêáéï ãÝñïíôá, ðïõ åßíáé åõðñåðÝóôåñïò áðü áñãõñþíçôï ôÝñáò. Äåí áöÞíïõí íá ôéò ðëçóéÜóåé ïñöáíü
ðáéäß áõôÝò ðïõ åêôñÝöïõí ðáðáãÜëïõò êáé ÷áñáäñéïýò, åíþ åêèÝôïõí ôá ðáéäéÜ, ðïõ ãåííéïýíôáé óôï áðßôé
ôïõò êáé ðáñáëáìâÜíïõí ôá ðïõëÜêéá ôùí ðôçíþí. Ðñïôéìïýí ôá Üëïãá áðü ôá ëïãéêÜ, åíþ ðñÝðåé íá óõíôçñïýí
ôïõò ãÝñïíôåò, ðïõ äéäÜóêïõí óùöñïóýíç êáé åßíáé ïìïñöþôåñïé áðü ôïõò ðéèÞêïõò êáé ìðïñïýí íá ðïýí êÜôé
êáëýôåñï áðü ôá áçäüíéá (Ðáéäáã.Ã, 4, 281).. Ï ÷ïßñïò üôáí ôñþåé áäéáöïñåß ãéá ôïí áöÝíôç ôïõ êé üôáí
ðåéíÜåé ãñõëëßæåé. Ï áåôüò áñðÜæåé ôá îÝíá. Ï ëáãüò åßíáé áóåëãüò êé ç ýáéíá áëëÜæåé öýóç. Ç ãáëïðïýëá
êÜíåé ôç ìå ôï óôüìá ìÝíåé Ýãêõï.. Íá ãßíåéò óáí ôá æþá, ðïõ áíáìçñõêÜæïõí ôïí ëüãï ôïõ Ê. êáé åßíáé äß÷çëá:
ðåñðáôïýí êáé óôïí êüóìï êé áíáìÝíïõí ôïí Üãéï áéþíá. (Âáñí.49). Ï ÄáíéÞë ìå ôá èçñßá óáí íÝïò ÁäÜì (Éððüë.
Ëüãïò Ã, 72).

È ÁËÁÓÓÁ: Ï êüóìïò ìáò öáßíåôáé üìïéïò ìå èÜëáóóá. Ãéáôß êáèþò ç èÜëáóóá, áí äåí åß÷å ñïÞ êáé
÷ïñÞãçóç ôñïöÞò áðü ôïõò ðïôáìïýò êáé ôéò ðçãÝò, èá Þôáí öñáãìÝíç áðü êáéñü áðü ôçí áëìýñá ôçò,
Ýôóé êé ï êüóìïò áåí äåí åß÷å ôï íüìï ôïõ È. êáé ôïõò ðñïöÞôåò áí ñÝïõí êáé íá ðçãÜæïõí ãëõêýôçôá,
åõóðëá÷íüá, äéêáéïóýíç, äéáäï÷Þ ôùí áã. åíôïëþí ôïõ È., èá åß÷å Þäç åêëÝéøåé ëüãù ôçò ìåãÜëçò êáêßáò êáé
áìáñôßáò óå áõôüí. Êáé êáèþò óôç èÜëáóóá õðÜñ÷ïõí íçóéÜ êáôïéêÞóéìá, õäáôïý÷á, êáñðïöüñá, ìå üñìïõò êáé
ëéìÝíåò ãéá íá âñßóêïõí êáôáöýãéï ïé ðëçôôüìåíïé áðü ôçí ôñéêõìßá, Ýôóé Ýäùóå ï È. óôïí êüóìï, ðïõ
ôáñÜóóåôáé êáé ÷åéìÜæåôáé áðü ôá áìáñôÞìáôá, ôéò óõíáãùãÝò, ôéò ëåãüìåíåò Üã.Åêêëçóßåò, óôéò ïðïßåò
õðÜñ÷ïõí ïé äéäáóêáëßåò ôçò áëÞèåéáò, óáí êáëÜ ëéìÜíéá óå íçóéÜ, ðñïò ôá ïðïßá êáôáöåýãïõí, áõôïß, ðïõ
èÝëïõí íá óùèïýí, ãéíüìåíïé ößëïé ôçò áëÞèåéáò êé åðéèõìïýíôåò íá áðïöýãïõí ôçí ïñãÞ êáé ôçí êñßóç ôïõ È. Êáé
êáèþò õðÜñ÷ïõí Üëëá íçóéÜ ðåôñþäç, Üêáñðá, èçñéþäç áêáôïßêçôá ðñïò æçìéÜ ôùí ðëåüíôùí êáé
÷åéìáæïìÝíùí, óôéò ïðïßåò ðñïóáñÜóóóïõí ôá ðëïßá, êé áöáíßæïíôáé ïé êáôåñ÷üìåíïé, Ýôóé õðÜñ÷ïõí ïé
äéäáóêáëßåò ôçò ðëÜíçò, äçë. ôùí áéñÝóåùí, ðïõ êáôáóôñÝöïõí ôïõò ðëçóéÜæïíôåò óå áõôÝò. Ãéáôß äåí

29
êáèïäçãïýíôáé áðü ôïí ëüãï ôçò áëÞèåéáò, áëëá´êáèþò ïé ðåéñáôÝò, üôáí ãåìßóïõí ôá ðëïßá ìå åðéâÜôåò, ôá
ðñïóáñÜóóïõí óôïõò ðñïáíåöåñèÝíôåò ôüðïõò ãéá íá ôá êáôáóôñÝøïõí, Ýôóé óõìâáßíåé êáé ìå ôïõò
ðåñéðëáíùìÝíïõò áðü ôçí áëÞèåéá íá êáôáóôñÝöïíôáé áðü ôçí ðëÜíç..Ïé öùóôÞñåò Ýãéíáí ôçí 4ç ìÝñá åðåéäÞ ï
ðñïãíþóôçò ãíþñéæå ôéò öëõáñßåò ôùí ìáôáéïëüãùí öéëïóüöùí, üôé ðñüêåéôáé íá ðïýí üôé ôá öõüìåíá óôç ãç
ðñïÝñ÷ïíôáé áðü ôá Üóôñá, ãéá íá áèåôÞóïõí ôïí È.. ÁõôÜ áðïôåëïýí äåßãìá ìåãÜëïõ ìõóôçñßïõ. (Ðñïò
Áõôüë.391ê.å.)

ÈÅÏÓ: Åáí áõôüò ðïõ êñßíåé äåí åßíáé áãáèüò ãéá íá äéêáéþíåé êáé íá ôéìùñåß åêåßíïõò ðïõ ðñÝðåé äåí èá
öáßíåôáé äßêáéïò ïýôå óïöüò êñéôÞò, äåí èá åßíáé È. Åáí ðÜëé áðïêëåéóôéêÜ áãáèüò èá åßíáé Üäéêïò. Êé ç
áãáèüôçôá èá öáßíåôáé áäýíáôç, áöïý äåí óþæåé üëïõò êáé åöüóïí áõôü äåí ôï êÜíåé ìå êñßóç..ÅõóåâÝóôåñïò
ôùí áéñåô. áíáäåéêíýåôáé ï ÐëÜôùí, ðïõ áðïäÝ÷åôáé ÐïéçôÞ êáé Äçìéïõñãü áãáèü (Âéâë.3:2). Åáí Ýíá æþï
óôçí Éíäßá äåí ìðïñïýìå íá ôï ãíùñßóïõìå åáí äåí ôï äïýìå ðþò ôïí È. ïýôå èá ìðïñÝóåéò íá ðåßò êÜôé ðñïôïý
áêïýóåéò áõôüí ðïõ ôï åßäå; (Ðñïò Ôñýö.3:6)..Ï Üññçôïò ÐáôÞñ êáé Ê. ôùí ðÜíôùí ïýôå Ý÷åé öèÜóåé êÜðïõ,
ïýôå ðåñðáôåß, ïýôå êïéìÜôáé ..Ïýôå ï ÁâñáÜì, ïýôå ï ÉóáÜê, ïýôå ï Éáêþâ, ïýôå Üëëïò Ü. åßäå ôïí ÐáôÝñá
êé Üññçôï Ê. ôùí ðÜíôùí ãåíéêþò êé áõôïý ôïõ ×., áëëá´åßäáí åêåßíï ôïí óõìöþíùò ðñïò ôç âïõëÞ åêåßíïõ üíôá
È., ãéü áõôïý êé Üããåëï õðçñåôïýíôá ôçí ãíþìç Ôïõ.(Ðñïò Ôñõö.127:3).... Ðïéüò áðü ôïõò á. èá ìðïñïýóå íá
ãíùñßæåé óôï âÜèïò ôß åßíáé ï È. ðñßí Ýëèåé ï ×.; ¹ ðáñáäÝ÷åóáé ôá êïýöéá ëüãéá ôùí öéëïóüöùí, ðïõ
ìïéÜæïõí ìå ðáñáëçñÞìáôá, ðïõ ëÝíå Üëëïé üôé ï È. åßíáé öùôéÜ (åêåß ðïõ èá ðÞãáéíáí ïé ßäéïé ôï ïíüìáóáí
È.), Üëëïé íåñü êé Üëëïé äéÜöïñá Üëëá óôïé÷åßá, ðïõ êôßóèçêáí áêñéâþò áðü ôïí È...¼ëá áõôÜ åßíáé âÝâáéá
ôá÷õäáêôõëïõñãßåò êáé êáìþìáôá áðáôåþíùí. Êáíåßò Ü. ïýôå åßäå, ïýôå ãíþñéóå ôïí È. áëëÜ ï È. öáíÝñùóå ôïí
åáõôü ôïõ. Êáé ôïí öáíÝñùóå äéá ôçò ðßóôåùò. ÌïíÜ÷á ìå ôçí ðßóôç, ìáò Ý÷åé äïèåß ï ôñüðïò íá âëÝðïõìå ôïí
È. Ï äåóðüôçò êé ï äçìéïõñãüò ôùí üëùí È., ðïõ Ýöôéáîå ôá ðÜíôá êáé ôá îå÷þñéóå óå åßäç, äåí õðÞñîå ìüíïí
öéëÜíèñùðïò áëëÜ êáé ìáêñüèõìïò. ÁëëÜ êáé Þôáí áíÝêáèåí ôÝôïéïò êáé åßíáé êáé èá åßíáé ÷ñçóôüò êé
áãáèüò êé áüñãéóôïò êáé áëçèéíüò êáé ìüíïí áãáèüò èá åßíáé. Êé áöïý åííüçóå êÜðïéá ìåãÜëç êé áíåßðùôç
Ýííïéá ôçí áíáêïßíùóå ìïíÜ÷á óôïí ãéü ôïõ. Êé üóï äéÜóôçìá öýëáãå ìÝóá óå ìõóôÞñéï êáé êñáôïýóå êñõöÞ ôç
óïöÞ ôïõ áðüöáóç öáéíüôáí ðþò áìåëïýóå êáé äåí íïáéæüôáí ãéá ìáò. Ìá üôáí áðïêÜëõøå ìÝóù ôïõ áãáðçôïý ôïõ
ðáéäéïý êáé öáíÝñùóå åêåßíá ðïõ åðåß÷å áðü ôçí áñ÷Þ åôïéìáóìÝíá, üëá ìïíïìïéÜò ìáò ôá ÷Üñéóå, äçë. êáé íá
ìåôÝ÷ïõìå óôéò åõåñãåóßåò ôïõ êáé íá äïýìå êáé áí åííïÞóïõìå åêåßíá ðïõ êáíåßò Ýùò ôüôå äåí åß÷å êáí
öáíôáóèåß. Áöïý åß÷å êáôáóôñþóåé ôï ó÷Ýäéï ôçò è. ïéêïíïìßáò ìå ôïí ãéü ôïõ, Ýùò ÷èÝò ìáò Üöçíå íá
ðáßñíïõìå ôïí êáôÞöïñï ôçò áðéóôßáò, ðïõ ôüóï ôïí èÝëáìå ðáñáóõñìÝíïé áðü çäïíÝò êé åðéèõìßåò. ¼÷é
âÝâáéá äéüôé áñåóêüôáí óôéò áìáñôßåò áëëÜ ôéò áíå÷üôáí. Äåí óõíåõäïêïýóå óå åêåßíç ôçí åðï÷Þ ôçò
áäéêßáò, áëëÜ äçìéïõñãïýóå ôçí ôùñéíÞ åðï÷Þ ôçò äéêáéïóýíçò, þóôå Ý÷ïíôáò áðïäåé÷èåß ôïí ðñþôï êáéñü
áðü ôá ßäéá ìáò ôá Ýñãá ùò áíÜîéïé æùÞò, ôþñá íá áîéùèïýìå ôçí ÷ñçóôüôçôá ôïõ È. êé áöïý âåâáéùèïýìå
óôïí ßäéï ìáò ôïí åáõôü ôü ðüóï áäýíáôïí åéóåëèåßí óôç âáóéëåßá ôïõ È., ôþñá ìå ôçí äýíáìç ôïõ È. íá ìðïýìå
óå áõôÞ..Åß÷å ãßíåé êáôÜäçëï üôé ôï êáôÜíôçìÜ ìáò äåí ìðïñïýóå íá åßíáé Üëëï áðü ôçí êüëáóç êáé ôï èÜíáôï.
ÁëëÜ Þñèå ç þñá ðïõ ï È. åß÷å ðñïïñßóåé ãéá áí öáíåñþóåé ôç ÷ñçóôüôçôÜ ôïõ êáé ôçí äýíáìÞ ôïõ..Äåí ìáò
ìßóçóå, äåí ìáò áðåäïêßìáóå, äåí ìíçóéêÜêçóå. ÁëëÜ ìáêñïèýìçóå, áíÝ÷èçêå êáé ìÝóá óôï Ýëåüò ôïõ
åðùìßóèçêå ï ßäéïò ôéò áìáñôßåò ìáò äßíïíôáò ôï ãéü Ôïõ ëýôñï ãéá ìáò, ôïí Üãéï ãéá ôïõò áìáñôùëïýò..Ôß
Üëëï èá ìðïñïýóå íá êáëýøåé ôéò áìáñôßåò ìáò ðáñÜ ç äéêáéïóýíç åêåßíïõ; ..Ù ãëõêý áíôÜëáãìá, ù
áíåîé÷íßáóôç äçìéïõñãßá, ù áðñïóüêçôåò åõåñãåóßåò! Ç áíïìßá ôùí ðïëëþí íá êñõâåß áðü Ýíá äßêáéï, ç
äéêáéïóýíç ôïõ åíüò íá äéêáéþóåé ðïëëïýò áíüìïõò. Áöïý ìáò Ýêáíå ï È. íá äïýìå ðñïôýôåñá ðüóï áäýíáôï óôç
öýóç ìáò Þôáí íá ðåôý÷ïõìå ôç æùÞ êáé ôþñá ìáò ÷Üñçóå óùôÞñá, ðïõ ìðïñåß íá ìáò ëõôñþóåé üíôáò áðïëýôùò
áäýíáôï áí óùèïýìå ìüíïé ìáò, êé áðü ôá äõü áõôÜ èÝëçóå íá ðéóôåýïõìå ôç ÷ñçóôüôçôÜ ôïõ êáé íá ôïí
áíáãíùñßæïõìå ôñïöÝá, ðáôÝñá, äÜóêáëï, óýìâïõëï, ãéáôñü, íïõ, öùò, ôéìÞ, äüîá, äýíáìç, æùÞ, ÷ùñßò íá
ìåñéìíÜìå ôé èá öÜìå êáé ôß èá íôõèïýìå. ÁõôÞ ôçí ðßóôç áí ðïèÞóåéò êáé óý, èá áðïêôÞóåéò ðñþôá-ðñþôá ôçí
åðßãíùóç ôïõ ðáôñüò. Äéüôé ï È. ôïõò á. áãÜðçóå, ãéá ôïõò ïðïßïõò Ý÷ôéóå ôïí êüóìï, óôïõò ïðïßïõò õðÝôáîå
üëá üóá ðÜíù óôç ãç, óôïõò ïðïßïõò Ýäùóå ëüãï êáé íïõ, ôïõò áîßùóå íá âëÝðïõí ðñïò ôá ðÜíù, ðñïò ôïí ßäéïí,
ôïõò ïðïßïõò Ýðëáóå áðü ôçí ßäéá ôïõ ôçí åéêüíá, ðñïò ôïõò ïðïßïõò áðÝóôåéëå ôïí ãéü ôïõ ôïí ìïíïãåíÞ, óôïõò
ïðïßïõò õðïó÷Ýèçêå ôçí ïõñÜíéá âáóéëåßá êáé èá ôïõò ôç ÷áñßóåé áí ôïí áãáðÞóïõí..Ðþò èá áãáðÞóåéò åêåßíïí
ðïõ ôüóï óå áãÜðçóå ðñéí áðü ôïõò áéþíåò; Áãáðþíôáò ôïí èá ãßíåéò ìéìçôÞò ôçò ÷ñçóôüôçôïò, ôçò êáëùóýíçò
ôïõ. Êáé ìçí áðïñÞóåéò, ðïõ ï Ü. ìðïñåß íá ãßíåé ìéìçôÞò ôïõ È. Ìðïñåß äéüôé ôï èÝëåé ï È.. Äåí ìéìåßôáé ôïìí
È. åêåßíïò, ðïõ êáôáäõíáóôåýåé ôïõò äéðëáíïýò ôïõ...¼ôáí åõåñãåôåßò èá äåßò åíþ èá åßóáé óôç ãç, ôïí Ê. ôïõ

30
ïõñáíïý, èá áñ÷ßóåéò íá ëáëåßò ìõóôÞñéá ôïõ È., èá áãáðÞóåéò êáé èá èáõìÜóåéò áõôïýò, ðïõ ôüóá õðïöÝñïõí
ãéá íá ìçí ôïí áñíçèïýí..èá êáôáëÜâåéò ôçí áðÜôç êáé ôçí ðëÜíç ôïõ êüóìïõ, üôáí íïéþóåéò ôçí ïõñÜíéá æùÞ,
üôáí êáôáöñïíÞóåéò ôïí öáéíïìåíéêü èÜíáôï êáé öïâçèåßò ôïí ðñáãìáôéêü èÜíáôï (Ðñïò Äéüãí.)..Áêüìá üôáí åóý
èá ëáëåßò åãþ èá óïõ ðþ: Íá åäþ åßìáé. Áõôü ôï ñçôü åßíáé óçìÜäé ìåãÜëçò õðïó÷Ýóåùò. Ãéáôß ï È.
ðáñïõóéÜæåôáé ðéï ðñüèõìïò óôï íá äþóåé áðü üôé åìåßò óôï íá ôïõ æçôÜìå. ÁðïëáìâÜíïíôáò, ëïéðüí, ôüóç
÷ñçóôüôçôá, áò êïéôÜîïõìå íá ìçí ãßíåé ôï ãåãïíüò áõôü ãéá ìáò áéôßá êáôáäßêçò. Ãéáôß üóï ãëõêÜ åßíáé ôá
ëüãéá ôïõ È. óå åêåßíïõò, ðïõ ôá åöáñìüæïõí, ôüóç êáôÜêñéóç óùñåýïõí óå åêåßíïõò ðïõ ôá ðáñÞêïõóáí..Ôüôå
óôï ôÝëïò èá ðñïëÜâïõí ôá êñõöÜ êáé öáíåñÜ Ýñãá ôùí áíèñþðùí. Åßíáé êáëü ðñÜãìá ç åëåçìïóýíç, ôï óçìÜäé
áõôü ôçò áëçèéíÞò ìåôÜíïéáò. Êáëýôåñç ç íçóôåßá áðü ôçí ðñïóåõ÷Þ êé ç åëåçìïóýíç êáëýôåñç êé áðü ôéò
äýï. Ç áãÜðç êáëýðôåé ðëÞèïò áìáñôéþí. Ç ðñïóåõ÷Þ, ðïõ áíáâñýæåé áðü êáëÞ óõíåßäçóç åê èáíÜôïõ.
ÌáêÜñéïò üðïéïò âñåèåß áí ôá Ý÷åé áõôÜ ìå ðëçñüôçôá, äéüôé ç åëåçìïóýíç åëáöñþíåé áðü ôçí áìáñôßá.
..Áèëïýìáóôå êáé ãõìíáæüìáóôå óôïí ðáñüíôá âßï å’÷ïíôáò ìõóôéêÞ ðåßñá ôïõ æþíôïò È. ãéá íá óôåöáíùèïýìå
óôïí ìÝëëïíôá âßï. Êáíåßò áðü ôïõò äéêáßïõò äåí Ýäñåøå ìïíïìéÜò êáñðü, áëëÜ õðÝìåéíå ðïëý. Äéüôé áí ôïí
ìéóèü ôïõ äéêáßïõ ôïí Ýäéíå óýíôïìá ï È., ôüôå èá áêïýóáìå åìðüñéï êé ü÷é èåïóÝâåéá. Èá åßìáóôå äßêáéïé ü÷é
áðü åõóÝâåéá, áëëÜ áðü êåñäïóêïðßá. Êáé ãé’áõôü ç èåßá êñßóç ÷ôõðÜ êÜèå Ýíá ðïõ äåí åßíáé äßêáéïò êáé
ôïõ óùñåýåé äåóìÜ.( ÊëÞì.)..Îåõôåëßæåé ôï óåâáóìü ôïõ èåßïõ ç åýêïëç óõíÞèåéá íá ôï âëÝðåé êáíåßò. Êáé ôï
íá ãßíåôáé óåâáóôÞ ìÝóù ôçò ýëçò ç íïçôÞ ïõóßá åßíáé ðñïóâïëÞ ôçò ìå ôçí áßóèçóç: Ãé’áõôü ïé éåñåßò ôùí
Áéãõðôßùí üñéóáí íá åßíáé õðáßèñéá ç Ýäñá ôçò ÁèçíÜò, üðùò êé ïé Åâñáßïé ïéêïäüìçóáí ôï íáü ÷ùñßò
Üãáëìá (Óôñùì.5,43)..Ðïëëïß áó÷ïëïýíôáé ìå ôçí áíáæÞôçóç ôçò áëÞèåéáò Þ êáëýôåñá ìå ôïí ëüãï ãéá ôçí
áëÞèåéá. Ãéáôß äåí ëÝíå êÜôé ðåñß È., áëëÜ åîçãïýí ôá äéêÜ ôïõò ðÜèç, áíÜãïíôÜò ôá óôïí È.. ¼ëç ôïõò ç
æùÞ Ýãéíå áíáæÞôçóç ôïõ ðéèáíïý êé ü÷é ôïõ áëçèéíïý. ¼ìùò ç áëÞèåéá äåí äéäÜóêåôáé ìå ôçí ìßìçóç áëëÜ
ìå ôçí ìÜèçóç. Ãéáôß äåí ðéóôåýïõìå óôïí ×. ãéá íá öáíïýìå êáëïß, üðùò êáé óôïí Þëéï äåí ðëçóéÜæïõìå ãéá íá
öáíïýìå áëëÜ íá æåóôáèïýìå..Äåí ðñÝðåé íá ðïëõåîåôÜæïõìå ôéò åðéìÝñïõò áëÞèåéåò áðü ôéò ïðïßåò
÷áñáêôçñßæåôáé ç áëÞèåéááëëÜ ôçí ßäéá ôçí áëÞèåéá..Åßíáé äéáöïñåôéêÜ íá áíáæçôÜ êáíåßò ôïí È. áðü ôï
áíáæçôÜ ôá ó÷åôéêÜ ìå ôïí È....Óôïí Óáìøþí ç äýíáìç äüèçêå óôéò ôñß÷åò, þóôå êé ïé åõêáôáöñüíçôåò
ôÝ÷íåò ôïõ âßïõ, ðïõ õðÜñ÷ïõí êáé ìÝíïõí åäþ êÜôù ìåôÜ ôçí Ýîïäï ôçò øõ÷Þò íá ìçí äéáíïïýìáóôå üôé äßíïíôáé
÷ùñßò ôçí èåßá äýíáìç. Ãéáôß êáé ôï ößäé ÷áñáêôÞñéóå öñüíéìï; ÅðåéäÞ êáé óôéò ðïíçñÝò åíÝñãåéåò åßíáé
äõíáôü íá âñïýìå êÜðïéá ëïãéêÞ áêïëïõèßá Êáé äéÜêñéóç êáé óýíèñåóç êáé óôï÷áóìü ôùí ìåëëüíôùí..
(Óôñùì.6,17,315)
¼ðùò ïé Áéèßïðåò êÜíïõí ìáýñïõò ôïõò èåïýò êé ïé ÈñÜêåò îáíèïýò, Ýôóé êáé ôéò øõ÷Ýò ôïõò êáé ôïõò èåïýò
ôïõò ôïõò äéáðëÜèïõí üìïéåò ìå ôéò äéêéÝò ôïõò (Óôñùì.7,4,363)...Áí ìïõ ðåßò ‘äåßîå ìïõ ôïí È. óïõ’ èá óïõ
ðù ‘äåßîå ìïõ ôïí åáõôü óïõ êé åãþ èá óïõ äåßîù ôïí åáõôü ìïõ’. Äåßîå ðñÜãìáôé ôá ìÜôéá ôçò øõ÷Þò óïõ íá
âëÝðïõí êáé ô’áõôéÜ ôçò êáñäéÜò óïõ íá áêïýíå..Ãéáôß üðùò ïé âëÝðïíôåò ìå ôá ìÜôéá ôïõ óþìáôïò
ðáñáôçñïýí ôá âéùôéêÜ êé åðßãåéá ðñÜãìáôá, áíôéëáìâáíüìåíïé óõã÷ñüíùò ôéò åí ðñïêåéìÝíù äéáöïñÝò äçë.
öùôéÜ êáé óêïôÜäé, ëåõêü Þ ìáýñï..Ýôóé êáé ôá ìÜôéá ôçò øõ÷Þò ìðïñïýí áí äïýí ôïí È. Ãéáôß ï È. âëÝðåôáé
áðü ôïõò äõíáìÝíïõò íá ôïí âëÝðïõí, åáí Ý÷ïõí áíïéãìÝíá ôá ìÜôéá ôçò øõ÷Þò. ÐñÜãìáôé üëïé Ý÷ïõí ìÜôéá,
áëëÜ ìåñéêïß åßíáé ðñïóâåâëçìÝíïé áðü êáôáññÜêôç êáé äåí âëÝðïõí ôï öùò ôïõ Þëéïõ. Êáé ôï ãåãïíüò üôé
åßíáé ôõöëïß, äåí óçìáßíåé üôé äåí õðÜñ÷åé ôï öùò ôïõ Þëéïõ ãéá íá öÝããåé, áëëÜ áò êáôçãïñÞóïõí åáõôïýò
êáé ôá ìÜôéá ôïõò ïé ôõöëïß ðåñß ôïýôïõ.¸ôóé êáé óõ Ü. Ý÷åéò ðñïóâåâëçìÝíá ôá ìÜôéá áðü áññþóôéá ëüãù
ôùí áìáñôçìÜôùí êáé ôùí ðïíçñþí óïõ ðñÜîåùí. Óáí óôßëâïíôá êáèñÝöôç, Ýôóé ðñÝðåé ï Ü. íá Ý÷åé êáèáñÞ
ôçí øõ÷Þ. Åáí õðÜñ÷åé åëëÜôùìá óôïí êáèñÝöôç äåí åßíáé äõíáôüí ôï ðñüóùðï ôïõ á. íá öáíåß ðÜíù ôïõ.
¸ôóé êé üôáí õðÜñ÷åé áìáñôßá óôïí Ü., åêåßíïò äåí ìðïñåß íá èåùñåß ôïí È. Äåßîå ëïéðüí êáé óý ôïí åáõôü óïõ,
áí åßóáé ðüñíïò, ...ïñãßëïò..åáí äåí ðïõëÜò ôá ðáéäéÜ óïõ. Ãéáôß óå áõôïýò, ðïõ êÜíïõí áõôÜ äåí åìöáíßæåôáé
ï È. åáí ðñþôá äåí êáèáñßóïõí ôïí áåõôü ôïõò áðü êÜèå ìïëõóìü. Êáé óå óêïôßæïõí üëá, üðùò üôáí Ýëèåé óôá
ìÜôéá îáöíéêÜ Ýíá áíôéêåßìåíï. þóôå íá ìçí ìðïñïýí íá áôåíßóïõí ôï öùò ôïõ Þëéïõ..Èá ìïõ ðåßò óý, ðïõ âëÝðåéò,
ðåñßãñáøÝ ìïõ ôïí È. ¶êïõóå Ü. Ç ìïñöÞ ôïõ È. åßíáé Üññçôç êé áíÝêöñáóôç..Åáí ôïí ðþ íïõ, ëÝãù ôç öñüíçóÞ
ôïõ. åáí ôïí ðþ ðíåýìá ôçí áíÜðíïÞ ôïõ..åáí êñéôÞ ôç äéêáéïóýíç ôïõ, åáí ðáôÝñá, ôïí ëÝãù áãÜðç. åáí öùôéÜ
ôçí ïñãÞ ôïõ. Ïñãßæåôáé ï È; Íáß, åíáíôßïí åêåßíùí, ðïõ ðñÜôôïõí öáýëá..Åßíáé åêðáéäåõôÞò ôùí èåïóåâþí êáé
ðáôÝñáò ôùí äéêáßùí, êñéôÞò äå êáé ôéìùñüò ôùí áóåâþí..È. ëÝãåôáé ãéáôß Ý÷åé èÝóåé ôá ðÜíôá ðÜíù
óôçí äéêéÜ ôïõ áóöÜëåéá êáé äéüôé èÝåé, ôñÝ÷åé, êéíåß, åíåñãåß, ðñïíïåß, êõâåñíÜ êáé æùïðïéåß ôá
ðÜíôá..Êáé ôá ðÜíôá äçìéïýñãçóå ï È. áðü ôá ìç üíôá, ãéá íá ãíùñßæåôáé êáé íá êáôáíïåßôáé ôï ìÝãåèüò ôïõ
áðü ôá Ýñãá..¼ðùò ç øõ÷Þ óôïí Ü. äåí âëÝðåôáé, ãéáôß åßíáé áüñáôç óôïõò á. íïåßôáé äå äéá ôçò êéíÞóåùò

31
ôïõ óþìáôïò, Ýôóé óõìâáßíåé êé ï È. íá ìçí ìðïñåß íá èåáèåß áðü áíèñþðéíá ìÜôéá, áëëÜ äéá ôçò ðñïíïßáò ôùí
Ýñãùí..¼ðùò êÜðïéïò âëÝðïíôáò Ýíá êáñÜâé óôç èÜëáóóá íá ôñÝ÷åé êáé íá ìðáßíåé óôá ëéìÜíéá èá
áíôéëçöèåß ôïí êõâåñíÞôç , Ýôóé ìðïñïýìå êáé íá åííïÞóïõìå ôïí È., ðïõ êõâåñíÜ ôï óýìðáí..Åáí ï Ü. äåí ìðïñåß
íá áôåíßóåé ôïí Þëéï..ëüãù ôçò õðåñâïëéêÞò äýíáìçò êáé ëÜìøçò ôïõ, ðþò äåí åßíáé ðåñéóóüôåñï áäýíáôï íá
êïéôÜîåé èíçôüò Ü. ôçí äüîá ôïõ È., ðïõ åßíáé áíÝêöñáóôç..¼ðùò ôï ñüäé Ý÷åé ðïëëÜ êåëéÜ êáé èÞêåò
ìÝóá ôïõ Ýôóé ïëüêëçñç ç êôßóç ðåñéÝ÷åôáé õðü ôïõ áã.Ðíåýìáôïò ôïõ È. êáé ôï ðåñéÝ÷ïí Ðíåýìá,
âñßêóåôáé óôï ÷Ýñé ôïõ È.. ¼ðùò ï êüêêïò ôïõ ñïäéïý äåí ìðïñåß íá äåé Ýîù áðü ôçí öëïýäá, áöïý åßíáé
ìÝóá, Ýôóé êáé ï Ü. ðåñéå÷üìåíïò ìáæß ìå ôçí êôßóç óôï ÷Ýñé ôïõ È. äåí ìðïñåß íá èåùñåß ôïí È. ¸ðåéôá
Ýíáò åðßãåéïò âáóéëéÜò, ðïõ äåí âëÝðåôáé áðü üëïõò, íïåßôáé äéá ôùí íüìùí, ôùí äéáôÜîåùí, ôùí åîïõóéþí. Ôïí
äå È. äåí èÝëåéò åóý íá êáôáíïåßôáé äé Ýñãùí êáé äõíÜìåùí;.. Ôïí È. ëáëåßò Ü., áõôïý ôï ðíåýíá áíáðíÝåéò,
áõôüí áãíïåßò..Åáí èÝëåéò ìðïñåßò íá èåñáðåõèåßò. ÁíÜèåóå ôïí åáõôü óïõ óôïí È., íá óïõ åã÷åéñÞóåé ôá
ìÜôéá ôòç øõ÷Þò êáé ôçò êáñäéÜò óïõ. Ðïéüò åßíáé ï ãéáôñüò; Ï È. ï èåñáðåýùí äéá ôïõ Ëüãïõ êáé ôçò
Óïößáò..Åáí êáôáíïåßò áõôÜ Ü., æùò áãíþò êáé ïóßùò êáé äéêáßùò ìðïñåßò íá âëÝðåéò ôïí È. (Ðñïò
Áõôüë.337).

ÈÅÙÓÇ: Óêïðüò ôçò éåñáñ÷ßáò åßíáé ç êáôÜ ôï äõíáôüí áöïìïßùóç êé ÝíùóÞ ìáò ôïí Èåü. Èá ôçí åðéôý÷ïõìå,
üðùò äéäÜóêïõí ôá èåßáí ëüãéá , ìüíï ìå ôçí áãÜðç ôùí ðáíóÝâáóôùí åíôïëþí êáé ôçí éåñÞ åêôÝëåóÞ ôïõò ..Ç
ðñþôç êßíçóç ôïõ íïõ ðñïò ôá èåßá åßíáé ç áãÜðçóç ôïõ Èåïý (Ðåñß Åêêëçó.Éåñáñ÷.29)

ÈÇÑÉÁ: ëÝãïíôáé áðü ôï èçñåýåóèáé, ü÷é åðåéäÞ Ýãéíáí åîáñ÷Þò êáêÜ Þ éïâüëá, ãéáôß ôßðïôå êáêü äåí
Ýãéíå åîáñ÷Þò áðü ôïí È. áëëÜ ôá ðÜíôá Þóáí êáëÜ ëßáí, ç äå áìáñôßá ôïõ áíèñþðïõ ôá êáôÝóôçóå êáêÜ.
¼ôáí ðáñáíüìçóå ï Ü., ðáñáíüìçóáí êé áõôÜ. Äéüôé üðùò üôáí ôï áöåíôéêü óå Ýíá óðßôé äéÜãåé êáëþò,
áíáãêáßùò æïýí åõôÜêôùò êé ïé õðçñÝôåò, åáí äå ï Ê. äåí áìáñôÜíåé, óõíáìáñôÜíïõí êé ïé äïýëïé, êáô’áõôüí ôïí
ôñüðï óõìâáßíåé êáé óôïí Ü., ðïõ åßíáé êõñßáñ÷ïò, áíá ìáñôÞóåé, êáé ôá äïýëá ôïõ æþá èá óõáíìáñôÞóïõí. ¼ôáí
äå ï Ü. åðéóôñÝøåé óôç öõóéêÞ ôïõ äéáãùãÞ, ìç äéáðñÜôôùí ðëÝïí êáêÝò ðñÜîåéò, êé åêåßíá èá
áðïêáôáóôáèïýí óôçí ðñþôç çìåñüôçôá (Ðñïò Áõôüë.397)

É ÁÔÑÏÓ: Ôùí ôñáõìÜôùí ìïíáäéêüò ãéáôñüò åßíáé ï Éçóïýò, ðïõ êüâåé ôá ðÜèç ïëïó÷åñþò áðü ôçí ñßæá,
ü÷é üðùò ï íüìïò ðïõ êüâåé ôá øéëÜ áðïôåëÝóìáôá, ôïõò êáñðïýò ôùí ðïíçñþí öõôþí, áëëÜ êáôáöÝñåé ôï
ôóåêïýñé ôïõ óôéò ñßæåò ôçò êáêßáò. Áõôüò, ðïõ Ý÷õóå ôï êñáóß, ôï áßìá áðü ôï áìðÝëé ôïõ Äáâßä, ðÜíù
óôéò ðëçãùìÝíåò øõ÷Ýò ìáò, áõôüò, ðïõ Ýöåñå ôï Ýëåïò áðü ôá óðëÜ÷íá ôïõ Ðíåýìáôïò êáé ôï ÷ñçóéìïðïßçóå
ìå áöèïíßá. Áõôüò åßíáé ðïõ Ýäåéîå áäéÜëõôïõò ôïõò äåóìïýò ôçò õãåßáò êáé ôçò óùôçñßáò, ôçí áãÜðç, ôçí
ðßóôç, ôçí åëðßäá. Áõôüò åßáíé ðïõ Ýäùóå óôç äéÜèåóÞ ìáò áããÝëïõò êé áñ÷Ýò êé åîïõóßåò áí ìáò äéáêïíïýí
ìå ìåãÜëç áìïéâÞ (Ôéò ï óùæüì. 569).

ÉÅÑÁÑ×ÉÁ: ¼ðùò áêñéâþò üðïéïò åßðå é. äÞëùóå üëùí ìå ìéá ôùí éåñþí ôçí äéáêüóìçóç, Ýôóé üðïéïò ëÝåé
‘éåñÜñ÷çò’ öáíåñþíåé ôïí Ýíèåï Üíäñá, ðõï åßíáé åðéóôÞìïíáò ôçò éåñÜò ãíþóçò êáé ðõï óå áõôüí ôåëåßôáé
êáé ãíùñßæåôáé üëç ç éåñáñ÷ßá. Áéôßá áõôÞò ôçò éåñáñ÷ßáò åßíáé ç ðçãÞ ôçò æùÞò, ç ïõóßá ôçò
Áãáèüôçôáò, ç ÔñéÜäá, ç ìßá áéôßá ôùí üíôùí, áðü ôçí ïðïßá ôá üíôá Ý÷ïõí ôï åßíáé êáé ôçí ìáêáñéüôçôá
÷Üñç óôçí áãáèüôçôÜ ôçò..ÁõôÞò èÝëçìá åßíáé ç äéêÞ ìáò óùôçñßá êáé ôùí ïõóéþí, ôùí ðÜíù áðü ìáò, áóí
ëï0ãéêþí üíôùí, ðõï äåí ìðïñåß áîí ðñáãìáôïðïéçèåß áëëéþò, áí ïé óùæüìåíïé äåí èåùèïýí. Ç èåþóç åßíáé ç êáôÜ
ôï äõíáôüí áöïìïßùóç êé Ýíùóç ìå ôïí èåü. Ôïýôï åßíáé ôï êïéíü ôÝëïò ôçò éåñáñ÷ßáò, ç Üìåóç áãÜðçóç ðñïò ôï
èåü êáé ôá èåßá, ðïõ éåñïõñãåßôáé Ýíèåá êé åíéáßá êáé ðñßí áðü áõôü ç ïëïêëçñùôéêÞ êé áíåðßóôñïöç
áðïìÜêñõíóç áðü ôá áíôßèåôá êé ç ãíþóç ôùí üíôùí êáôÜ ôç öýóç ôõïò, ç üñáóç êé ç åðéóôÞìç ôçò éåñÞò
áëÞèåéáò, ç Ýíèåç ìÝèåîç ôçò åíüìïñöçò ôåëåßùóçò, ôïõ éäßïõ ôïõ åíüò,üóï åßíáé äõíáôü, ç ôñïöïäüôçóç ôçò
åðïðôåßáò, ðõï ôñÝöåé ôá íïçôÜ êáé êÜíåé èåü êáèÝíá, ðõï õøþíåôáé óå áõôÞ (Ðåñß Åêêëçó.Éåñáñ÷.23)

ÉÇÓÏÕÓ: 318 ïé ïéêïãåíåßò ôïõ ÁâñáÜì. Ðñþôá ëÝåé ôïõò 18 êáé êáôüðéí áíáöÝñåé ôïõò ôñéáêüóéïõò. Ôï
1ç óçìáßíåé ôïí Éçóïý êáé ôï ôï 300(ô) ôïí Óôáõñü. Äçëþíåé ôïí Éçóïý ìå ôá äýï ãñÜììôá êáé ìå ôï Ýíá ôïí
óôáõñü. Áõôü ôï íüçìá öýôåøå ìÝóá ìáò åêåßíïò ðïõ áìò äùñßæåé ôçí äéäá÷Þ ôïõ. (ÂáñíÜâ.47).. Ôþñá ìüëéò
áñ÷ßæù íá ìáèçôåýù êáé êáé óáò áðåõèýíù ôïí ëüãï óáí íá åßìáé êáé åãþ ùóôá ßäéá èñáíßá. ×ñåéáæüìïõí êáé åãþ
áðü óáò íá ðÜñù ãéá ôïí áãþíá ðßóôç, íïõèåóßá, õðïìïíÞ, ìáêñïèõìßá. ÁëëÜ åðåéäÞ ç áãÜðç äåí ì’áöÞíåé áí

32
óéùðþ ãéá óáò, ãéá ôïýôï ðñüëáâá íá óáò ðááñêáëÝóù íá ôñÝ÷åôå üëïé ìáæß óôï äñüìï ôçò ãíþìçò ôïõ È.
Ãéáôß êé ï É.×. ç áíáìößâïëç æùÞ ìáò, åßíáé ãíþìç ôïõ Ðáôñüò áêèþò êé ïé åðßóêïðïé ðïõ ïñßóèçêáí óå êÜèå
ôüðï íá âñßóêïíáôé ìÝóá óôç ãíþìç ôïõ Ðáôñüò (Éãíáô.Åöåó.165)..¸íáò ãéáôñüò åßíáé óáñêéêüò êáé
ðíåõìáôéêüò, ãåííçôüò êé áãÝííçôïò, ðïõ öüñåóå óÜñêá êáé Þëèå óôï èÜíáôï, æùÞ áëçèéíÞ, ãéüò ôçò Ìáñßáò
êáé ôïõ È., ðñþôá ðáèçôüò êé ýóôåñá áðáèÞò, ï É.×. ï Êýñéüò ìáò (Éãíáô.Åöåó. 167)..ÐåôÜîôå ëïéðüí ôçí
ðáëéùìÝíç êáé îõíéóìÝíç æýìç êé áëëÜîôå óå íÝ áæýìç, ðïõ åßíáé ï É.×. Áëáôéóèåßôå óå áõôüí ãéá íá ìçí
óáðßóåé êáíåßò óáò äéüôé èá ðñïäïèåßôå áðü ôçí äõóùäßá..Äéüôé ï éïõäáéóìüò ðßóôåøå óôïí ÷ñéóôéáíéóìü êé
ü÷é áíôßóôñïöá, ìÝóá óôïí ïðïßï ðÜóá ãëþóóá áöïý ðßóôåøå óôïí È. óõíÜ÷èçêå (Ìáãí.)..Êáé üóïé äåí ìéëïýí ãéá
ôïí É.×., ìïõ åßíáé åðéôýìâéåò óôýëåò êáé ôÜöïé íåêñþí, ðÜíù óôïõåò ïðïßïõò åßíáé ÷áñáãìÝíá ïíüìáôá á...Ãéá
ìÝíá âÜóç äåí åßíáé ôá ðáëáéÜ êáßìåíá, áëëÜ ï É.×., ç Üèéêôç âÜóç ï óôáõñüò ôïõ êé ï èÜíáôïò êé ç
áíÜóôáóÞ ôïõ êáé ç ðßóôç, ðïõ Ý÷ïõìå äé’áõôï, óôá ïðïßá èÝëù íá äéêáéùèþ ìå ôéò ðñïóåõ÷Ýò óáò...Áõôüò
åßíáé ç èýñá ôïõ Ðáôñüò áðü üðïõ ìðáßíïõí ï ÁâñáÜì êé ï ÉóáÜê êé ï Éáêþâ êáé ïé ðñïöÞôåò êé ïé áðüóôïëïé
êé ç Åêêëçóßá. ¼ëá áõôÜ óôçí åíüôçôá ôïõ È...Ôï ÅõáããÝëéï åßíáé ôï áðÜñôéóìá ôçò áöèáñóßáò. ¼ëá åßíáé
êáëÜ, áí ðéóôåýåôå ìÝóá óôçí áãÜðç. (Öéë.):...Ôï áíÝêöñáóôï ôïõ È. åßíáé ðáôÝñáò åíþ ôï ïìïéïðáèÝò ìå ìáò
åßíáé ìçôÝñá. Áðü áãÜðç äÝ÷ôçêå ï ÐáôÝñáò ôç èçëõêÞ öýóç êáé ìåãÜëç áðüäåéîç áõôïý åßíáé áõôüò
ðïõ ÐáôÝñáò ãÝííçóå áðü ôïí åáõôü ôïõ êé áõôüò ï êáñðüò ðïõ ãåííÞèçêå áðü áãÜðç åßíáé áãÜðç..( ôéò ï
óùæüì. 577)

ÉÓÑÁÇË åßíáé Ü. íéêþí äýíáìç (Ðñïò Ôñýö.125)

ÉÅÑÏÕÓÁËÇÌ: Ôïëìïýí íá ëÝãïõí üôé áí Þôáí ‘ðüëéò ôïõ ìåãÜëïõ âáóéëÝùò’ äåí èá åãêáôáëåéðüôáí. Áõôü
ìïéÜæåé óáí êÜðïéïò íá Ýëåãå üôé áí ôï Ü÷õñï Þôáí äçìéïýñãçìá ôïõ È. ðïôÝ äåí èá åãêáôáëåéðüôáí ôï óôÜñé
êé áí ç êëçìáôüâåñãá Ýãéíå áðü ôï È., ðïôÝ äåí èá êïâüôáí áðü ôï áìðÝëé. ¼ðùò üìùò áõôÜ äåí Ýãéíáí
ðñùôáñ÷éêÜ ãé’áõôÜ ôá ßäéá áëëÜ ãéá ôïí êáñðü, ðïõ áõîÜíåé ìÝóá ôïõò êé üôáí áõôüò ùñéìÜóåé êáé
áöáéñåèåß ôüôå åãêáôáëåßðïíôáé êáé âãáßíïõí áðü ôç ìÝóç üóá Þôáí Ü÷ñçóôá óôçí êáñðïöïñßá, Ýôóé Ýãéíå
êé ç ÉåñïõóáëÞì. Ç ðüëç Ýöåñå ìÝóá ôçò ôï æõãü ôçò äïõëåßáò, óôïí ïðïßï õðïäïõëþèçêå ï Ü., ðïõ ðñùôýôåñá
äåí õðïôáóóüôáí óôïí È. üôáí âáóßëåõå ï èÜíáôïò. Êáé õðïäïõëùìÝíïò ï Ü. Ýãéíå êáôÜëëçëïò ãéá ôçí
åëåõèåñßá..ÖõóéïëïãéêÜ åãêáôáëåßöèçêáí üóá êÜðïôå Ýöåñáí êáëïýò êáñðïýò (ãéáôß áðü áõôÜ
êáñðïöïñÞèçêáí ï ×. ùò Üíèñùðïò êé ïé áðüóôïëïé) ôþñá üìùò åßíáé áêáôÜëëçëá ãéá êáñðïöïñßá. ¼ëá üóá
áñ÷ßæïõí êÜðïôå êáô’áíÜãêçí ôåëåéþíïõí êáé êÜðïôå..Êáé ôï ó÷Þìá ôïõ êüóìïõ ðñÝðåé íá ðáñÝëèåé üôáí
Ýëèåé ï êáéñüò ôçò ðáñåëåýóåþò ôïõ (Âéâë.4:4).

ÁÊÏ: Ôá ëåãüìåíá ôõ÷åñÜ äåéíÜ, äåí åßíáé öïâåñÜ ãéá ôïí ãíùóôéêü Ü.åðåéäÞ äåí åßíáé êáêÜ, åíþ ôá
Ê ðñáãìáôéêÜ äåéíÜ åßíáé îÝíá ðñïò ôïí ÷ñéóôéáíü ãíùóôéêü êáèþò åßíáé äéáìåôñéêÜ áíôßèåôá áðü ôá
áãáèÜ. ‘ðáßæïíôáò óôï äñÜìá ôçò æùÞò’ Üìåìðôá ôï ñüëï, ðïõ ôïõ ðáñá÷ùñåß ï È. íá õðïäõèåß êáé íá ðáßîåé
ãíùñßæåé ôß íá ðñÜîåé êáé ôß íá õðïìåßíåé. ..Êáíåßò, ðïõ äåß÷íåé ðáñÜëïãç áíäñåßá äåí åßíáé ãíùóôéêüò
ãéáôß ôüôå èá Þôáí ãíùóôéêÜ êáé ôá ìéêñÜ ðáéäéÜ êáé ôá èçñßá êáé ïé èáõìáôïðïéïß, ðïõ êÜíïõí åðéêßíäõíåò
êéíÞóåéò ðÜíù óôá îßöç (Óôñùì.7,11,419). Óôéò ðáñáäüóåéò ëÝíå üôé ï Ìáôèßáò Ýëåãå óå êÜèå ðåñßðôùóç:
‘Áí áìáñôÞóåé ï ãåßôïíáò ôïõ åêëåêôïý áìÜñôçóå ï åêëåêôüò. Ãéáôß áí ç óõìðåñéöïñÜ ôïõ åêëåêôïý Þôáí
ôÝôïéá üðùò ôçí õðáãïñåýåé ï Ëüãïò, èá Ýíïéùèå íôñïðÞ åîáéôßáò ôïõ âßïõ êé ï ãåßôïíáò þóôå íá ìçí
áìáñôÞóåé’ (Óôñùì.7,13,443)

ÊÁËÏ: Ï Ü. Ýëáâå ôç ãíþóç ôïõ êáëïý êáé ôïõ êáêïý. Ôï ê. åßíáé íá õðáêïýåé óôïí È. êáé íá ðéóôåýåé óå áõôüí
êáé íá öõëÜóóåé ôçí åíôïëÞ ôïõ. Êé áõôü åßíáé ç æùÞ ôïõ á. üðùò ôï íá ìçí õðáêïýåé óôï È. åßíáé ôï êáêü êé ï
èÜíáôüò ôïõ. ÅðåéäÞ ëïéðüí åðÝäåéîå ï È. ôçí ìáêñïèõìßá Ôïõ, ãíþñéóå ï Ü. êáé ôï áãáèü ôçò õðáêïÞò êáé ôï
êáêü ôçò áíõðáêïÞò..¼ðùò ç ãëþóóá ìå ôçí ãåýóç äïêéìÜæåé ôï ãëõêý êáé ôï ðéêñü êáé ôï ìÜôé äéáêñßíåé ôï
Üóðñï áðü ôï ìáýñï..Ýôóé êé ç øõ÷Þ äïêéìÜæïíôáò êáé ôá äýï ìáèáßíåé ôï áãáèü êé õðáêïýïíôáò óôï È. ãßíåôáé
éó÷õñüôåñç ùò ðñïò ôçí ôÞñçóç ôïõ áãáèïý. Ðñþôá ìåôáíïåß áðü ôçí áíõðáêïÞ ãéáôß åßíáé ðéêñü êáé êáêü
ðñÜãìá. ¸ðåéôá êáôáíïåß êáé ìáèáßíåé ðïéü åßíáé ôï áíôßèåôï óôï áãáèü êáé óôï ãëõêý ãéá íá ìçí åðé÷åéñÞóåé
ðéá ðïôÝ íá äïêéìÜóåé ôçí áíõðáêïÞ óôï È. Åáí êÜðïéïò áðïöýãåé íá ãíùñßóåé êáé íá áéóèáíèåß êáé ôá äõü
áõôïêôïíåß ÷ùñßò íá ôï êáôáëáâáßíåé. Ðùò èá åßíáé È. áõôüò ðïõ äåí Ýãéíå áêüìç Ü.; ..ÐñÝðåé ðñþôá íá
äéáöõëÜîåéò ôçí ôÜîç ôïõ á. êáé êáôüðéí áí ìåôÜó÷åéò óôç äüîá ôïõ È.. Äåí äçìéïõñãåßò åóý ôï È. áëëÜ ï È.

33
äçìéïõñãåß åóÝíá..Äþóå ôïõ ôçí êáñäéÜ óïõ åýêáìðôç êé åýðëáóôç êáé öýëáîå ôçí ìïñöÞ ìå ôçí ïðïßá óå
Ýðëáóå ï Äçìéïõñãüò Ý÷ïíôáò ìÝóá óïõ äñïóéÜ ôïõ, ãéá íá ìçí îåñáèåßò êáé ÷Üóåéò ôá áðïôýðùìáôÜ ôùí
äáêôýëùí ôïõ..Ç ôÝ÷íç ôïõ È. êñýâåé ôïí ðçëü ðïõ õðÜñ÷åé ìÝóá óïõ..Åáí áðïðïéçèåßò ôç äçìéïõñãéêÞ ôÝ÷íç
ôïõ êáé öáíåßò á÷Üñéóôïò áðÝíáíôß ôïõ, äéüôé Ýãéíåò Ü. Ýãéíåò á÷Üñéóôïò óôï È. êáé Ý÷áóåò ìáæß êáé ôçí
ôÝ÷íç ôïõ êáé ôçí æùÞ. Äéüôé ôï ðïéåßí åßíáé ßäéïí ôïõ È. êáé ôï ãßãíåóèáé ßäéïí ôïõ á. Åáí ðáñáäþóåéò
áõôü ðïõ åßíáé äéêü óïõ, äçë. ôçí ðßóôç êáé ôçí õðïôáãÞ óå áõôüí, èá ðÜñåéò ðßóù ôçí ôÝ÷íç ôïõ êáé èá
åßóáé ôÝëåéï Ýñãï ôïõ È...Äåí åîáóèåíåß ç äåîéïôå÷íßá ôïõ È. Ìðïñåß áðü ôïõò ëßèïõò íá êÜíåé ôÝêíá ôïõ
ÁâñáÜì..Ïýôå åîáóèåíåß ôï öùò ãéáôß ìåñéêïß ôõöëþèçêáí..üóïé ôõöëþèçêáí öôáßíå ïé ßäéïé..Ï È. ðïõ ãíùñßæåé
üëá áðü ðñéí, Ýêáíå êáôïéêßåò êáé ãéá áõôïýò ðïõ æçôÜíå ôï öùò êáé ãéá áõôïýò ðïõ ôï ðåñéöñïíïýí êáé ôï
áðïóôñÝöïíôáé åôïßìáóå ôï óêïôÜäé..ÅðåéäÞ óôï È. üëá åßíáé êáëÜ åêåßíïé, ðïõ áõôïâïýëùò áðïóôñÝöïíôáé
ôïí È. óôåñïýíôáé üëá ôá áãáèÜ êáé óôåñçìÝíïé üëá ôá áãáèÜ èá åìðÝóïõí óôç äßêáéç êñßóç ôïõ È...Ãßíïíôáé
ìüíïé ôïõò áéôßá íá êáôïéêÞóïõí óôï áéþíéï óêïôÜäé óôåñçìÝíïé áðü üëá ôá áãáèÜ, ãéáôß åßíáé ïé ßäéïé
õðáßôéïé ôçò äéáìïíÞò ôïõò (Âéâë.4:39)

ÊÁÔÇ×ÇÓÇ: Ïé ðáôñéÜñ÷åò êé ïé ðñïöÞôåò Ýóðåéñáí, ïé Áðüóôïëïé èÝñéóáí. Ôïí Áéèßïðá ìüëéò ôïí
âÜðôéóå ï Ößëéððïò Ýöõãå áðü áõôüí. Ãéáôß ôßðïôå Üëëï äåí Ýëåéðå áðü áõôüí áöïý ôïí åß÷áí
ðñïêáôç÷Þóåé ïé ðñïöÞôåò..Ï Ðáýëïò ðåñéóóüôåñï ðÜíôùí åêïðßáóå, ãéáôß ôïõò Üëëïõò áðïóô. ôïõò âïçèïýóáí
ïé ÃñáöÝò, ðïõ åðéâåâáßùóå êé åêðëÞñùóå ï Ê...Ïé åèíéêïß äéäÜóêïíôáí ìéá îÝíç êáôÞ÷çóç êáé äéäáóêáëßá
üôé ïé èåïß ôïõò åßíáé äáéìüíéá (Âéâë.4:24). Ôá ðñüùñá åêôñþìáôá Ý÷ïõí ôçí áãÝííçôç êáé Üæùç êé áöþôéóôç
ðôþóç óôç ãç êáé êáíÝíáò öñüíéìïò äåí èá ðåß ,üôé èá äïýí ôï öùò, áöïý Ý÷ïõí áðáëëá÷èåß áðü ôï óêïôÜäé ôçò
êïéëéÜò..¸ôóé êé ç ðÜíóïöç åðéóôÞìç ðñïåôïéìÜæåé ôïõò êáôç÷ïýìåíïõò ðñþôá ìå ôçí åéóáãùãéêÞ ôñïöÞ ôùí
ìïñöùôéêþí êáé æùïðïéþí ëïãßùí êé üôáí ôåëåéïðïéÞóåé ôçí áíÜðôõîÞ ôïõò ãéá ôç èåßá ãÝííçóç, ôïõò äßíåé
ðñïò óùôçñßá ôïõò áêé ìå ôçí ôÜîç ôçí êïéíùíßá ðñïò ôá öùôüìïñá êáé ôåëåóéïõñãÜ. (Ðåñß
Åêêëçó.Éåñáñ÷.65)

ÊÏÓÌÏÓ: Ï êüóìïò ìáò öáßíåôáé üìïéïò ìå èÜëáóóá. Ãéáôß êáèþò ç èÜëáóóá, áí äåí åß÷å ñïÞ êáé ÷ïñÞãçóç
ôñïöÞò áðü ôïõò ðïôáìïýò êáé ôéò ðçãÝò, èá Þôáí öñáãìÝíçáðü êáéñü áðü ôçí áëìýñá ôçò, Ýôóé êé ï êüóìïò
áåí äåí åß÷å ôï íüìï ôïõ È. êáé ôïõò ðñïöÞôåò áí ñÝïõí êáé íá ðçãÜæïõí ãëõêýôçôá, åõóðëá÷íüá, äéêáéïóýíç,
äéáäï÷Þ ôùí áã. åíôïëþí ôïõ È., èá åß÷å Þäç åêëÝéøåé ëüãù ôçò ìåãÜëçò êáêßáò êáé áìáñôßáò óå áõôüí. Êáé
êáèþò óôç èÜëáóóá õðÜñ÷ïõí íçóéÜ êáôïéêÞóéìá, õäáôïý÷á, êáñðïöüñá, ìå üñìïõò êáé ëéìÝíåò ãéá íá âñßóêïõí
êáôáöýãéï ïé ðëçôôüìåíïé áðü ôçí ôñéêõìßá, Ýôóé Ýäùóå ï È. óôïí êüóìï, ðïõ ôáñÜóóåôáé êáé ÷åéìÜæåôáé áðü
ôá áìáñôÞìáôá, ôéò óõíáãùãÝò, ôéò ëåãüìåíåò Üã.Åêêëçóßåò, óôéò ïðïßåò õðÜñ÷ïõí ïé äéäáóêáëßåò ôçò
áëÞèåéáò, óáí êáëÜ ëéìÜíéá óå íçóéÜ, ðñïò áô ïðïßá êáôáöåðýãïõí, áõôïß, ðïõ èÝëïõí íá óùèïýí, ãéíüìåíïé ößëïé
ôçò áëÞèåéáò êé åðéèõìïýíôåò íá áðïöýãïõí ôçí ïñãÞ êáé ôçí êñßóç ôïõ È. Êáé êáèþò õðÜñ÷ïõí Üëëá íçóéÜ
ðåôñþäç, Üêáñðá, èçñéþäç áêáôïßêçôá ðñïò æçìéÜ ôùí ðëåüíôùí êáé ÷åéìáæïìÝíùí, óôéò ïðïßåò
ðñïóáñÜóóóïõí ôá ðëïßá, êé áöáíßæïíôáé ïé êáôåñ÷üìåíïé, Ýôóé õðÜñ÷ïõí ïé äéäáóêáëßåò ôçò ðëÜíçò, äçë.
ôùí áéñÝóåùí, ðïõ êáôáóôñÝöïõí ôïõò ðëçóéÜæïíôåò óå áõôÝò. Ãéáôß äåí êáèïäçãïýíôáé áðü ôïí ëüãï ôçò
áëÞèåéáò, áëëÜ êáèþò ïé ðåéñáôÝò, üôáí ãåìßóïõí ôá ðëïßá ìå åðéâÜôåò, ôá ðñïóáñÜóóïõí óôïõò
ðñïáíåöåñèÝíôåò ôüðïõò ãéá íá ôá êáôáóôñÝøïõí, Ýôóé óõìâáßíåé êáé ìå ôïõò ðåñéðëáíùìÝíïõò áðü ôçí
áëÞèåéá íá êáôáóôñÝöïíôáé áðü ôçí ðëÜíç..Ïé öùóôÞñåò Ýãéíáí ôçí 4ç ìÝñá åðåéäÞ ï ðñïãíþóôçò ãíþñéæå ôéò
öëõáñßåò ôùí ìáôáéïëüãùí öéëïóüöùí, üôé ðñüêåéôáé íá ðïýí üôé ôá öõüìåíá óôç ãç ðñïÝñ÷ïíôáé áðü ôá
Üóôñá, ãéá íá áèåôÞóïõí ôïí È.. ÁõôÜ áðïôåëïýí äåßãìá ìåãÜëïõ ìõóôçñßïõ. Ï Þëéïò åßíáé ôýðïò ôïõ È., ç
óåëÞíç ôïõ á. Êé üðùò äéáöÝñåé ï Þëéïò ôçò óåëÞíçò óå äýíáìç êáé äüîá, ôüóï ðïëý äéáöÝñåé ï È. ôçò
áíèñùðüôçôïò. Êé üðùò ï Þëéïò ðáñáìÝíåé ðÜíôïôå ðëÞñçò, ÷ùñßò íá ìåéþíåôáé, Ýôóé êé ï È. äéáìÝíåé ðÜíôá
ôÝëåéïò äéüôé åßíáé ðëÞñçò äõíÜìåùò, óïößáò, áèáíáóßáò, üëùí ôùí áãáèþí. Ç äå óåëÞíç êáôÜ ìÞíá öèßíåé êáé
ôñüðïí ôéíÜ ðåèáßíåé, óáí ôýðïò ôïõ á., êé Ýðåéôá áíáãåííÜôáé êé áõîÜíåé óå Ýíäåéîç ôçò ìåëëïýóçò íá
ðñáãìáôïðïéçèåß áíáóôÜóåùò. ¸ôóé êé ïé 3 ìÝñåò, ðïõ ðñïçãÞèçêáí ôùí öùóôÞñùí åßíáé ôýðïò ôçò ÔñéÜäïò,
ôïõ È. , ôïõ Ëüãïõ ôïõ êáé ôçò Óïößáò ôïõ. Óôçí 4ç èÝóç åßíáé ï Ü., ï Ý÷ùí áíÜãêç öùôüò, Ýôóé þóôå
õðÜñ÷åé È. Ëüãïò, Óïößá, Ü. Ãé’ áõôü Ýãéíå ï Ü. ôçí 4 ç ìÝñá. Ç èÝóç ôùí Üóôñùí ðáñéóôÜíåé ôçí
äéåõèÝôçóç êáé ôçí ôÜîç ôùí äéêáßùí êáé åõóåâþí, ôùí ôçñïýíôùí ôï íüìï êáé ôéò åíôïëÝò ôïõ È. Äçë. ïé
åðéöáíåßò êáé ëáìðñïß áóôÝñåò åßíáé ðñïò ìßìçóç ôùí ðñïöçôþí. Ãé’áõôü ðáñáìÝíïõí áêßíçôïé, ìç
ìåôáâáßíïíôåò áðü ôüðï óå ôüðï. ÏÉ äå Ý÷ïíôåò êáôþôåñç ôÜîç åßíáé ôýðïé ôïõ ðëÞèïõò ôùí äéêáßùí. Ïé

34
ðëáíÞôåò åßíáé ôýðïé ôùí á., ðïõ áðïìáêñõ’íïíôáé ôïõ È., åãêáôáëåßðïíôåò ôïí íüìï êáé ôá ðñïóôÜãìáôÜ
ôïõ...ÅõëïãÞèçêáí ôá íåñÜ, ãéá íá åßíáé äåßãìá ôïõ üôé åðñüêåéôï ïé Ü. íá ìåôáëáìâÜíïõí êé Üöåóç ôùí
áìáñôéþí äéá ýäáôïò êáé ëïõôñïý ðáëéãåííåóßáò, üëïé ïé ðñïóåñ÷üìåíïé óôçí áëÞèåéá êé áíáãåííþìåíïé êáé
ëáìâÜíïíôåò åõëïãßá ðáñÜ ôïõ È...ÁëëÜ êáé ôá êÞôç êáé ôá ðïõëéÜ ìïéÜæïõí ìå ôïõò ðëåïíÝ÷ôåò êáé ôïõò
ðáñáâÜôåò. ¼ðùò äçë. ôá Ýíõäñá êáé ôá ðïõëéÜ, áí êáé ìéáò öõëÞò, Üëëá ìÝíïõí óôçí êáôÜ öýóç êáôÜóôáóç,
ìç áäéêïýíôá ôá áóèåíÝóôåñá ôïõò, áëëÜ ôçñïýí ôï íüìï ôïõ È. êáé ôñþãïõí áðü ôïõò óðüñïõò ôçò ãçò, Üëëá äå
ðáñáâáßíïõí ôï íüìï ôïõ È. ôñþãïíôá óÜñêáò, êé áäéêïýí, Ýôóé êé ïé äßêáéïé, öõëÜóóïíôåò ôï íüìï ôïõ È., äåí
äáãêÜíïõí êáíÝíá ïýôå áäéêïýí, æþíôåò ïóßùò êáé äéêáßùò, åíþ ïé Üñðáãåò êé ïé öïíéÜäåò ìïéÜæïõí ìå êÞôç
êáé èçñßá êáé ðïõëéÜ óáñêïâüñá, ãéáôß êáôáðßíïõí ôïõò áóèåíÝóôåñïýò ôïõò..ÊáôÜ ôçí 6ç ìÝñá ï È.
äçìéïõñãÞóáò ôá ôåôñÜðïäá ðáñáëåßðåé ôçí ðñïò áõôÜ åõëïãßá ãáé ôïí Ü. Óõã÷ñüíùò ôá ôåôñÜðïäá å’ãéíáí
ôýðïé ìåñéêþí á., ðïõ áãíïïýí ôïí È., áóåâïýí, Ý÷ïõí åðßãåéï öñüíçìá êáé äåí ìåôáíïïýí. Áõôïß ðïõ ìåôáíïýí êáé
æïýí äßêáéá ðåôïýí øõ÷éêÜ óáí ôá ðïõëéÜ, óêÝöôïíôáé ïõñÜíéá êáé åõáñåóôïýí ôï èÝëçìá ôïõ È. ¼óïé áãíïïýí
ôïí È. êé áóåâðïýí ìïéÜæïõí ìå ðïõëéÜ, ðïõ å’÷ïõí öôåñÜ áëëëÜ äåí ìðïñïýí íá ðåôÜîïõí êáé íá ôñÝîïõí ðÜíù
ðñïò ôçí èåüôçôá (Ðñïò Áõôüë.391ê.å.)

ÊÑÉÓÇ: Âßá äåí õðÜñ÷åé óôïí È. áëëÜ ðÜíôá ç áãáèÞ ãíþìç. Êáé ãé’áõôü Ýäùóå ï È. óå üëïõò ôçí êáëÞ
èÝëçóç. ¸èåóå óôïí Ü. ôçí äõíáôüôçôá åêëïãÞò..¼óïé äåí õðáêïýóïõí, äéêáßùò äåí èá áðïêôÞóïõí ôï áãáèü êáé
èá ôéìùñçèïýí üðùò ôïõò áîßæåé. Ãéáôß ï ìåí È. Ýäùóå ðëïõóéïðÜñï÷á ôï áãáèü, ïé ßäéïé üìùò äåí ôï öýëáîáí
êáé ðåñéöñüíçóáí ôçí õðåñâÜëëïõóá áãáèüôçôá Ôïõ. ..ÅðåéäÞ üëïé Ý÷ïõí ôçí ßäéá öýóç ..Äéêáßùò óôéò
åõíïìïýìåíåò ðüëåéò êáé ðïëý ðñéí áðü ôï È. ïé ìåí áãáèïß åðáéíïýíôáé ïé äå êáêïß ôéìùñïýíôáé..Áðü åìáò
åîáñôÜôáé ç óùôçñßá éäéáôÝñùò ãéáôß ðÝóáìå óôç ëÞèç ëüãù ôçò ðïëëÞò áìÝëåéáò êáé ãéáôß
÷ñåéáæüìáóôå ôçí êáëÞ ãíþìç ðïõ ï áãáèüò È. ìáò Ýäùóå ôç äýíáìç íá ìÜèïõìå äéá ôùí
ðñïöçôþí..ÐñïôñÝðåé íá ôïí áêïýìå, äåí ìáò åîáíáãêÜæåé..Ðþò íá áðïëáìâÜíïõí ôï áãáèü áõôïß ðïõ äåí ôï îÝñïõí;
ÐïéÜ äüîá õðÜñ÷åé ãéá üóïõò äåí ôï öñüíôéóáí; Ôß óôåöÜíé áðüêåéôáé ãé’áõôïýò ðïõ äåí êÝñäéóáí ôïí
áãþíá;..¼óï ôï áãáèü ôï áðïêôïýìå ìå áãþíá ôüóï ðéï ðïëýôéìï åßíáé. Êé üóï ðéï ðïëýôéìï åßíáé ôüóï ðÜíôá ôï
áãáðïýìå..Ôï íá âëÝðïõìå äåí èá Þôáí ôüóï åðéèõìçôü ãéá ìáò åáí äåí îÝñáìå ðüóï êáêü åßíáé ôï óêïôÜäé: Êáé
ôçí õãåßá ç ðåßñá ôçò áññþóôéáò ôçí êÜíåé ðéï ðïëýôéìç.(Âéâë.4:37). Êáèþò ï óõíäåéðíÞóáò ìå ëçóôÞ
ôéìùñåßôáé, Ýôóé êé ï ìç êáêüò áí áíáìéøèåß ìå ôïí öáýëï ..èá ôéìùñçèåß õðü ôïõ êñßíïíôïò È. (Ôáô.Ðñïò
¸ëëçí.65)

ÊÕÑÉÁÊÇ: Ðñáãìáôïðïéïýìå ôç óõíÝëåõóç üëïé ìáæß ôçí çìÝñá ôïõ Þëéïõ, ãéáôß åßíáé ç ðñþôç ìÝñá êáôÜ
ôçí ïðïßá ï È. äçìéïýñãçóå ôïí êüóìï ìåôáðïéÞóáò ôï óêïôÜäé êáé ôçí ýëç, êáé ï É.×. , ï ÓùôÞñáò ìáò
áíáóôÞèçêå áðü ôïõò íåêñïýò áõôÞí ôçí ìÝñá. Ðñü ôçò êñïíéêÞò (ôçí ìÝñá ôçò Áöñïäßôçò) ôïí óôáýñùóáí,
êáé ôçí ìåôÜ ôçí êñïíéêÞ, ðïõ åßíáé ç ìÝñá ôïõ Þëéïõ äßäáîå ôáýôá öáíåñùèåßò óôïõò áðïóôüëïõò (67)...Äåí
äÝ÷ïìáé ôá åöÞìåñá óÜââáôá, áëëÜ åêåßíï ôï ÓÜââáôï, ðïõ åãþ Ýöôéáîá, óôï ïðïßï áöïý èá Ý÷ù êáôáðáýóåé
áðü üëá ìïõ ôá Ýñãá èá áíïßîù ôçí üãäïç ìÝñá, äçë. ôçí ìÝñá åíüò Üëëïõ êüóìïõ. Ãé’áõôü ãéïñôÜæïõìå ôçí
üãäïç ìÝñá ìÝóá óå åõöñïóýíç, ãéáôß áõôÞ ôçí ìÝñá áíáóôÞèçêå ï Éçóïýò áðü ôïõò íåêñïýò êé áöïý
öáíåñþèçêå áíÝâçêå óôïõò ïõñáíïýò (Âáñí.63). Áí ëïéðüí Ý÷ïíôáò áíáôñáöåß ìÝóá óå ðáëéÜ ðñÜãìáôá Þëèáí
óôçí êáéíïýñãéá åëðßäá, ðáýïíôáò íá æïýí óôï óÜââáôï áëëÜ óôçí Ê., êáôÜ ôçí ïðïßá áíÝôåéëå äéá ôïõ ×. êáé
ôïõ èáíÜôïõ ç æùÞ ìáò, ðñÜãìá ðïõ ìåñéêïß áñíïýíôáé, äéá ôïõ ìõóôçñßïõ, áðü üðïõ ëÜâáìå ôçí ðßóôç êáé
ãé’áõôü õðïìÝíïõìå, ãéá íá âñåèïýìå ìáèçôÝò ôïõ É.×. ôïõ ìüíïõ äáóêÜëïõ ìáò, ðþò åìåßò èá ìðïñïýìå íá æÞóïõìå
÷ùñßò áõôüí, óôïí ïðïßï ìáèÞôåøáí êáé ïé ðñïöÞôåò ðíåõìáôéêÜ êáé ôïí ðåñßìåíáí ùò äÜóêáëï; Êáé ãé’áõôü
åêåßíïò, ðïõ ðñïóäïêïýóáí Þëèå êáé ôïõò áíÝóôçóå åê íåêñþí (Ôñáë.181).. ÁëëÜ êáé üôé ç Ýâäïìç ìÝñá åßíáé
éåñÞ äåí ôï ãíùñßæïõí ìüíïí ïé Åâñáßïé áëëÜ êé ïé ¸ëëçíåò: Ç ðñþôç, ç ôåôÜñôç êé ç åâäüìç åßíáé éåñÝò’
(Çóßïäïò)..’ôçí Ýâäïìç ìÝñá ëÜìðåé ôï öùò ôïõ Þëéïõ’(¼ìçñïò) (Óôñùì.5.14,129).::Ï ãíùóôéêüò êÜíåé Ê. ôçí
ìÝñá êåßíç, üôáí áðïâÜëëåé ìéá öáýëç óêÝøç êáé êÜíåé óôç èÝóç ôòç ìéá êáëÞ, äïîïëïãþíôáò ôçí áíÜóôáóç ôïõ
Ê., ðïõ ãßíåôáé ìÝóá ôïõ (Óôñùì.7,12,435)

Ë ÉÈÏÉ ÐÏËÕÔÉÌÏÉ: Ìå ôï áìßìçôï Üíèïò ôùí ð.ë. ôçò êáéíÞò ÉåñïõóáëÞì, õðïíïåßôáé ôï Üöèáñôï êé Üãéï
ôçò ïõóßáò ôïõ Ðíåýìáôïò..Ïé ãõíáßêåò üìùò ìçí áíôéëáìâáíüìåíåò ôïí óõìâïëéêü ÷áñáêôÞñá ôùí Ãñáöþí
äéêáéïëïãïýíôáé èáõìÜóéá: üôé ìáò Ýäåéîå ï È. ãéáôß íá ìçí ôï ÷ñçóéìïðïéÞóù;..Ðñþôïí ï È. ÷ïñçãåß óå üëïõò ôá
áíáãêáßá, üðùò ôï íåñü êáé ôïí áÝñá, ðïõ åßíáé ðñïöáíÞ áãáèÜ. üóá äåí åßíáé üìùò áíáãêáßá ôá Ýêñõøå óôç ãç

35
êáé ôá íåñÜ. Ãé’áõôü ôá ìõñìÞãêéá áíïßãïõí ìåôáëëåßá ÷ñõóïý, ïé ãñýðåò öõëÜãïõí ôï ÷ñõóü êé ç èÜëáóóá
Ýêñõøå ôï ìáñãáñßôç..Éäïý ï ïõñáíüò åßíáé áíïé÷ôüò êáé äåí æçôåßôå ôïí È., åíþ ïé êáôáäéêáóìÝíïé áíÜìåóÜ
óáò óêÜâïõí ôç ãç ãéá íá âñïýí ÷ñõóü..Áöïý åßíáé üëá óôç äéÜèåóÞ ìïõ ãéáôß íá ìçí ôá áðïëáýóù; Óùóôü åßíáé
ãéáôß íá ìçí ôá ðñïóöÝñù;..Ï È. ìáò Ýäùóå äéáêáßùìá íá ÷ñçóéìïðïéïýìå ôá áãáèÜ, áëëÜ óôá üñéá ôùí áíáãêþí
êáé èÝëåé íá åßíáé êïéíÞ ç ÷ñÞóç ôïõò. Åßíáé Üôïðï íá áðïëáìâÜíåé Ýíáò åíþ ïé Üëëïé ðåéíïýí. Ðüóï
äéêáéüôåñï åßíáé áíôß íá æç êáíåßò ðïëõôåëþò íá åõåñãåôåß ðïëëïýò;..Ìüíïí ï åíÜñåôïò åßíáé áëçèéíÜ êáëüò-
ùñáßïò êáé ìüíï ôï êáëü ÷áñáêôçñßæåôáé ùò áãáèü: ç áñåôÞ ìüíç áðïêáëýðôåôáé ìå ôï êÜëëïò ôïõ óþìáôïò..Ôï
êÜëëïò êÜèå ðñÜãìáôïò âñßóêåôáé óôçí áñåôÞ ôïõ. ¶ñá üìïñöïò Ü. åßíáé ï äßêáéïò êáé ï óþöñùí êáé ãåíéêÜ ï
áãáèüò, ü÷é ï ðëïýóéïò (Ðáéäáã.Â,12).

ËÏÃÏÓ-ÓÉÙÐÇ: Ç äéãëùóóßá åßíáé ðáãßäá èáíÜôïõ. Íá ìçí åßíáé ï ëüãïò óïõ øåýôéêïò, Üäåéïò áëëÜ ìåóôüò
áðü Ýñãá. (Äéäá÷Þ, 13).. Åßíáé êáëýôåñï íá óéùðÜ êáíåßò êáé íá åßíáé, ðáñÜ íá ìéëÜ êáé íá ìçí åßíáé.
ÊáëÞ ç äéäáóêáëßá, üôáí áõôüò, ðïõ ìéëÜ ðñÜôôåé. ¸íáò ëïéðüí ï äÜóêáëïò, áõôüò ðïõ åßðå êáé åãÝíåôï.
ÁëëÜ êáé üóá óéãþíôáò Ýêáìå, åßíáé Üîéá ôïõ Ðáôñüò. ¼ðïéïò êáôÝ÷åé ôïí ëüãï ôïõ É. ìðïñåß êáé ôçí
çóõ÷ßá ôïõ íá áêïýåé, þóôå íá åßíáé ôÝëåéïò, þóôå íá ðñÜôôåé üóá ëÝãåé êé áðü üóá ðáñáóéùðÜ íá
áíáãíùñßæåôáé (Åöåó.169-71). Áí óùðÜóôå êáé ì’áöÞóôå íá ìáñôõñÞóù èá åßìáé ëüãïò ôïõ È. Áí íïéáóèåßôå
ãéá ôç óÜñêá ìïõ èá ìåßíù áðëÞ áíèñþðéíç öùíÞ. Íá, ôï èõóéáóôÞñéï åßíáé Ýôïéìï. Ãßíåôå ãýñù ìïõ ÷ïñüò
áãÜðçò êáé øÜëôå åõ÷áñéóôÞñéá óôïí ðáôÝñá ôïõ Ê., ãéáôß ì’áîßùóå åìÝíá ôïí åðßóêïðï ôçò Óõñßáò, íá
âñåèþ áðü ôçí áíáôïëÞ óôç äýóç, ðéóôüò óôï êÜëåóìÜ ôïõ. Åßíáé èáõìáóôü íá äýóåé êáíåßò áðü ôïí êüóìï
óôïí È., ãéá íá áíáôåßëåé óôçí áéþíéá æùÞ.. ÈÜìáé ðéóôüò áëçèéíÜ, üôáí äåí ðïëõáó÷ïëåßôáé ï êüóìïò ìáæß
ìïõ. Åêåß, ðïõ åßíáé èüñõâïò, äåí õðÜñ÷åé ðñáãìáôéêüôçò..Ï ÷ñéóôéáí. äåí åßíáé åðéöÜíåéá áëëÜ êÜôé
ðïëý âáèý, ðïõ õðÜñ÷åé ìüíïí üáôí ìéóåßôáèé áðü ôïí êüóìï. (Ñùì.195) Ïé üøåéò ôçò áëÞèåéáò åßíáé äýï: ôá
ïíüìáôá êáé ôá ðñÜãìáôá. ¶ëëïé ëÝíå ôá ïíüìáôá, üóïé áó÷ïëïýíôáé ìå ôçí ïìïñöéÜ ôùí ëüãùí, ïé óïöïß ôùí
ÅëëÞíùí. Åìåßò ïé âÜñâáñïé áðïâëÝðïõìå óôá ðñÜãìáôá. Åðßóçò ï Ê. äåí èÝëçóå ìÜôáéá íá ÷ñçóéìïðïéÞóåé
ìéá åõôåëÞ óùìáôéêÞ ìïñöÞ, ãéá íá ìçí óõìâåß åðáéíþíôáò êáíåßò ôçí ïìïñöéÜ ôïõ íá áðÝ÷åé áðü ôá ëåãüìåíÜ
ôïõ êáé ðñïóÝ÷ïíôáò óå áõôÜ, ðïõ áðïìÝíïõí íá áðïêüðôåôáé áðü ôá íïçôÜ..Êáé ôá êïñÜêéá áðïìéìïýíôáé
áíèñþðéíåò êñáõãÝò, ÷ùñßò íá Ý÷ïõí Ýííïéá ôïõ ëåãïìÝíïõ ðñÜãìáôïò (Óôñùì.6,17,317)...Öëýáñï óôüìá êáé
êáëëéåðÞò öñÜóç ðñïóöÝñåé ôÝñøç êé Ýðáéíï êåíïäïîßáò, óå áèëßïõò á., Ý÷ïíôáò ôï íïõ äéåöèáñìÝíï, åíþ ï
ößëïò ôçò áëÞèåéáò äåí ðñïóÝ÷åé ôïõò ìéáñïýò ëüãïõò, áëëÜ åîåôÜæåé ôß êáé ðïéü åßíáé ôï Ýñãï ôïõ ëüãïõ..
(Ðñïò Áõôüë.Ðñüë.).. ¼ðùò ïé ðëÝïíôåò ðÜíù óå ðëïßï íïìßæïõí üôé ôñÝ÷ïõí ôá âïõíÜ,Ýôóé êáé óåéò äåí
ãíùñßæåôå üôé ïé ßäéïé ðáñáôñÝ÷åôå, ï äå áéþí äéáìÝíåé, üóï èÝëåé ï È. Ãéáôß éó÷õñßæåóôå üôé ç óïößá
åßíáé ìüíïí äéêÞ óáò, åíþ äåí Ý÷åôå Üëëï Þëéï, áóôåñéóìïýò, Üëëç ãÝíåóç êáé èÜíáôï õðåñï÷üôåñï áðü ôïõò
Üëëïõò á.;..ÓõæçôÜôå üðùò ï ôõöëüò óôïí êïõöü..Ãéáôß áíáëáìâÜíåôå ëüãïõò åíþ åßóôå ìáêñéÜ áðü ôá
Ýñãá..Ãéáôß êÜíåéò ðüëåìï ãñáììÜôùí; Äéáôß áôôéêßæåéò ÷ùñßò íá åßóáé Áèçíáßïò, êáé äùñßæåéò; Ðùò ôï
Ýíá óïõ öáßíåôáé âáñâáñéêüôåñï êáé ôï Üëëï öáéäñüôåñï..Åêåßíá ìáò ïäçãïýí óôçí êáôáäßêç, ôá äéêÜ ìáò
êáôáëýïõí ôçí äïõëåßá óôïí êüóìï, ìáò áðïóðïýí áðü ìýñéïõò Üñ÷ïíôåò êáé ôõññÜíïõò, ìáò äßíïõí ü÷é áõôü, ðïõ
ëÜâáìå, áëëÜ áõôü,ðïõ åíþ ëÜâáìå áðü ôçí ðëÜíç åìðïäéóèÞêáìå íá äéáôçñÞóïõìå. (Ôáô. Ðñïò ¸ëëçí.81-3)

ËÏÃÏÓ-É.×.: ¼ðùò áðü ìéá äÜäá áíÜâïõìå ðïëëÜ ðõñÜ, ÷ùñßò íá åëëáôþíåôáé ôï öùò áðü ôï Üíáììá ôùí ðïëëþí
äáäþí, Ýôóé êé ï ëüãïò ðñïåëèþí áðü ôçí äýíáìç ôïõ Ðáôñüò äåí êáôÝóôçóå Üëïãï ôïí ãåííÞóáíôá..¼ðùò åãþ äéá
ôçò åîüäïõ ôïõ ëüãïõ äåí ãßíïìáé êåíüò ëüãïõ, åðÝëåîá äå ðñïâÜëëùí ôçí öùíÞ ìïõ íá äéáêïóìåß ôçí áêüóìçôç óå
åóÜò ýëç, êé üðùò ï ëüãïò ãåííçèåßò óôçí áñ÷Þ áíôåãÝííçóå ôçí ðåñß çìÜò äçìéïõñãßá ï ßäéïò êáè’åáõôüí,
êáôáóêåõÜóáò ôçí ýëç, Ýôóé êé åãþ áíáãåííçèåßò êáôÜ ìßìçóç ôïõ ëüãïõ êáé ðëáóìÝíïò ãéá ôçí êáôáíüçóç ôïõ
áëçèïýò ìåôáññõèìßæù ôçíí óýã÷õóç ôçò óõããåíïýò ýëçò. Äéüôé ç ýëç ïýôå Üíáñ÷ç åßíáé ïýôå éóïäýíáìç ìå ôïí
È. áëëÜ ãåííçôÞ..Ï Ë. ãßíåôáé äçìéïõñãüò áããÝëùí (Ôáô.Ðñïò ¸ëëçí.37-9)

ËÕÐÇ: ¼ôáí êÜðïéïò èõìþóåé ìðáßíåé ç ëýðç óôçí êáñäéÜ ôïõ ãéá ôçí ðñÜîç, ðïõ Ýêáíå. Êé ç áìöéâïëßá
ëõðåß ôï ðíåýìá, ãéáôß äåí ðÝôõ÷å ï Ü., áõôü ðïõ åðéäßùêå êé ç ïîõ÷ïëßá ãéáôß Ýêáíå ôï ðïíçñü.. ¼ðùò ôï
îýäé êáé ôï êñáóß áíáêáôùìÝíá äåí Ý÷ïõí ôçí ßäéá çäïíÞ, Ýôóé êé ç ëýðç áíáêáôùìÝíç ìå ôï áã.Ðíåýìá äåí Ý÷ïõí
ôçí ßäéá äýíáìç óôçí ðñïóåõ÷Þ (ÐïéìÞí, ÅíôïëÞ 10, 390ê.å.) . ÕðÜñ÷ïõí ðñüâáôá ðïëý ÷áñïýìåíá ðïõ óêéñôÜíå
(üóïé áðïìáêñýíèçêáí ôåëåéùôéêÜ áðü ôïí È. êáé ðáñáäüèçêáí óôéò åðéèõìßåò áõôïý ôïõ êüóìïõ) êáé áõôÜ, õðï
áðëþò âüóêïõí, ðïõ åßíáé áõôïß ðïõ äéáóêåäÜæïõí áëëÜ äåí âëáóöçìïýí ôïí Ê..ÁõôÜ ôá ðñüâáôá ôá âÜæåé ï

36
âïóêüò óôá áãêÜèéá êáé ôá ôñéâüëéá, Ýôóé þóôå íá ðáñáäïèïýí óôçí áãáèÞ ðáéäåßá êáé íá éó÷õñïðïéïýíôáé
óôçí ðßóôç ôïõ Ê.. ¼ôáí ìåôáíéþóïõí ôüôå áíåâáßíåé óôçí êáñäéÜ ôïõò ôá Ýñãá ôá ðïíçñÜ ðïõ Ýêáíáí êáé ôüôå
äïîÜæïõí ôïí È. äéüôé åßíáé äßêáéïò êñéôÞò êáé äßêáéá êáèÝíáò Ýðáèå áíÜëïãá ìå ôéò ðñÜîåéò ôïõ..¼óåò
ìÝñåò ôñõöÞóåé áêíâåßò ôüóá ÷ñüíéá âáóáíßæåôáé. ÂëÝðåéò üôé ï ÷ñüíïò ôçò äéáóêÝäáóçò åßíáé ëßãïò åíþ
ôçò ôéìùñßáò êáé ôçò âáóÜíïõ ðïëýò; (Ðáñ.6,456)

Ì ÁÃÏÉ Ýäåéîáí ìå ôç óìýñíá ôï èÜíáôï êáé ôçí ôáöÞ ãéá ôï èíçôü ãÝíïò ôùí áíèñþðùí, ìå ôï ÷ñõóü, üôé åßíáé
ÂáóéëéÜò, ìå ôï ëéâÜíé üôé ï Èåüò öáíåñþèçêå óå åêåßíïõò ðïõ äåí ôïí æçôïýóáí (Âéâë.3:9)

ÌÁÌÙÍÁÓ: óýìöùíá ìå ôïõò Óáìáñåßôåò ‘åßíáé áõôüò ðïõ åðéèõìåß êáé èÝëåé ðåñéóóüôåñá áðü üôé ðñÝðåé’.
ÊáôÜ ôçí åâñ. êáé ìå ôçí ðñïóèÞêç ìéáò óõëëáâÞò ëÝãåôáé ‘ìáì’ êáé óçìáßíåé ôïí ëáßìáñãï. (Âéâë.3:8).

ÌÁÑÔÕÑÅÓ: ¼ëïõò áõôïýò ôïõò áéñåôéêïýò, ôïõò ðáñáäßäïõìå óôïõò ì.. ¼ôáí äçë. æçôçèåß ôï áßìá ôïõò êáé
èá ðÜñïõí ôçí äüîá, ôüôå ï ×. èá óõíôáñÜîåé üëïõò üóïõò áôéìÜæïõí ôï ìáñôýñéü ôïõò (Âéâë.3:18:5). Ç Å. óå
êÜèå ôüðï êáé ÷ñüíï, áðü ôçí áãÜðç ðïõ Ý÷åé ðñïò ôïí È. ðñïáðïóôÝëåé óôïí ÐáôÝñá ðëÞèïò ìáñôýñùí. ¼ëïé
ïé Üëëïé ü÷é ìüíïí äåí Ý÷ïõí íá äåßîïõí áõôü áëëÜ ïýôå áíáãêáßá ëÝíå ðùò åßíáé ìéá ôÝôïéá ìáñôõñßá, ãéáôß
áëçèéíÞ ìáñôõñßá åßíáé ïé éäÝåò ôïõò..Ôïí ïíåéäéóìü áõôþí ðïõ õößóôáíôáé äéùãìü Ýíåêåí äéêáéïóýíçò êé
õðïìÝíïõí üëåò ôéò ôéìùñßåò êáé èáíáôþíïíôáé ãéá ôçí áãÜðç ôïõ È. êáé ôçí ïìïëïãßá ôïõ Ãéïý ôïõ ìüíïí ç Å. ôïí
õðïìÝíåé..(Âéâë.4:33)...Êé áí Þìïõí ïðáäüò ôïõ ÐëÜôùíá, áêïýãïíôáò íá äéáâÜëëïíôáé ïé ×., âëÝðùí áõôïýò íá
âáäßæïõí Üöïâïé ðñïò ôïí èÜíáôï êáé ðñïò üëá ôá íïìéæüìåíá äåéíÜ, áíôéëÞöèçêá üôé åßíáé áäýíáôï íá æïýíå
óôçí êáêßá êáé öéëçäïíßá. Ðïéüò Ü. öéëÞäïíïò Þ áêñáôÞò êáé èåùñþí áãáèü ôç âïñÜ ôùí áíèñùðßíùí óáñêþí
èá ìðïñïýóå íá ðñïôéìÜ ôï èÜíáôï ãéá íá óôåñçèåß ôá áãáèÜ ôïõ êáé äåí èá ðñïóðáèïýóå íá æåß åîÜðáíôïò
áõôÞ ôç æùÞ êáé íá äéáöåýãåé ôçò ðñïóï÷Þò ôùí áñ÷üíôùí áíôß íá êáôáããÝëåé åáõôüí ãéá íá
ðåèÜíåé;..Óõêïöáíôïýìáóôå áëëÜ Ý÷ïõìå ìÜñôõñá ãéá ôéò óêÝøåéò êáé ôéò ðñÜîåéò ìáò ôïí È. ôïí áãÝííçôï
êé Üññçôï. (Áðïë.Â, 12)..(Óå áíôßèåóç ìå ôïõò ðñïäüôåò) ïé ì. ðñï÷ùñïýóáí åýèõìïé êáé óôéò üøåéò ôïõò Þôáí
áíÜìéêôç ðïëëÞ äüîá êáé ÷Üñç, þóôå êáé ôá äåóìÜ ôïõò íá ôïõò ðåñéâÜëëïõí ùò ùñáßá óôïëßäéá, óáí íýìöåò
óôïëéóìÝíåò ìå öïñÝìáôá êñïóóùôÜ êáé ÷ñõóïêåíôçìÝíá, áðïðíÝïíôåò óõã÷ñüíùò ôçí åõùäßá ôïõ ×. þóôå
ìåñéêïß íá íïìßæïõí üôé Þôáí áëåéìÝíïé ìå êïóìéêÞ êïëþíéá. Äåí äéÞñ÷ïíôï êáôçöåßò êáé äýóìïñöïé êáé ãåìÜôïé
áðü êÜèå åßäïò áó÷Þìéáò.. ÁõôÜ âëÝðïíôåò êé õðüëïéðïé óôçñß÷èçêáí êé ïé óõëëáìâáíüìåíïé ïìïëïãïýóáí
áäßóôá÷ôá ôçí ðßóôç ôïõò (Ìáñôõñ.207)...¼ðùò áí áðïêüøåé êÜðïéïò ôá êáñðïöïñÞóáíôá ìÝëç ôçò áìðÝëïõ,
óõìâÜëëåé óôçí áíáâëÜóôçóç Üëëùí åõèáëþí êáé êáñðïöüñùí êëÜäùí, ôï ßäéï óõìâáßíåé êáé ìå ìáò ãéáôß ôï
áìðÝëé, ðïõ öõôåýèçêå õðü ôïõ È. êáé ÓùôÞñïò ×. åßíáé ï ëáüò ôïõ (ÄéÜë. ðñïò Ôñýö.110)..Äåí ìðïñåß íá
íéêçèåß ôï äüãìá ôïõ È. áðü äüãìá áíèñþðéíï. ¼óï Üäéêá óêïôþíïõí ôïõò ðéóôåýïíôáò óå Áõôüí, ðïõ äåí áäéêïýí
ôßðïôå, ôüóï ðåñéóóüôåñï áõîÜíåôáé ôï ðëÞèïò ôïõò áðü ôïí È.(Ìáñôýñ.233)...Êáëïýìå ôï ìáñôýñéï ôåëåßùóç,
ü÷é ãéáôß Ýëáâå ôÝëïò ç æùÞ ôïõ á. áëëÜ ãéáôß ðáñïõóßáóå ôÝëåéï Ýñãï áãÜðçò..Áí ëïéðüí ç ïìïëïãßá óôïí
È. åßíáé ìáñôõñßá, êÜèå øõ÷Þ ðïõ Ýæçóå êáèáñÜ ìå åðßãíùóç ôïõ È., ðïõ õðÜêïõóå óôéò åíôïëÝò, åßíáé
ìÜñôõñáò ìå ôï âßï êáé ôï ëüãï, ìå ïðïéáäÞðïôå ôñüðï êé áí áðáëëáãåß áðü ôï óþìá, ÷ýíïíôáò óáí áßìá ôçí ðßóôç
óå üëï ôïõ ôï âßï êáé áêüìá êáé óôçí Ýîïäï.’¼ðïéïò åãêáôáëåßøåé ðáôÝñá ‘ïé íüìïé’ êáé ìçôÝñá ‘ðáôñßäá’
åßíáé ìáêÜñéïò (Óôñùì.457-9)..Ïé öéëüóïöïé ôùí Éíäþí ëÝíå óôïí ÁëÝîáíôñï: ‘Ôá óþìáôÜ ìáò èá ôá
åîïñßóåéò, ôéò øõ÷Ýò ìáò ü÷é!’..’×ôýðá ôï áóêß ôïõ ÁíÜîáñ÷ïõ, ãéáôß ôïí ÁíÜîáñ÷ï äåí ôïí
÷ôõðÜò!’..Ìðïñåß áõôüò, ðïõ æåß, üðùò åìåßò, íá öéëïóïöåß åßå âÜñâáñïò, åßôå ¸ëëçíáò, êáèüóïí ç óùöñïóýíç
åßíáé êïéíÞ óå üëïõò, üóïé ôçí äéÜëåîáí.(499)..Ïìïëïãßá ìå ôá Ýñãá ôçò áãÜðçò êáé ôá ëüãéá óôï äéêáóôÞñéï.
Áí êÜðïéïò ðñï÷ùñÞóåé óôçí áãÜðç, åßíáé ìáêÜñéïò êáé ãíÞóéïò ìÜñôõñáò, ðïõ Ýêáíå ôÝëåéá ïìïëïãßá ãéá
ôéò åíôïëÝò êáé ãéá ôïí Èåü, ìÝóù ôïõ Ê., ôïí ïðïßï áöïý áãÜðçóå áíáãíþñéóå ùò áäåñöü ôïõ (509)..¼ðïéïò
ðçãáßíåé ìüíïò ôïõ óôï äéáêóôÞñéï åßíáé óõíåñãüò ôçò êáêßáò ôïõ äéþêôç ôïõ êáé ðñïêáëåß âëáóöçìßá ôïõ
ïíüìáôïò (511)..ÌÞðùò åðåéäÞ åßìáé äåìÝíïò êáé ìðïñþ íá íïéþèù ôá åðïõñÜíéá êáé ôïõò áããåëéêïýò ôüðïõò êáé
ôéò ôÜîåéò ôùí áóùìÜôùí äõíÜìåùí ïñáôÜ êáé áüñáôá, åßìáé ôÜ÷á êáëüò ìáèçôÞò; ÐïëëÜ ìáò ëåßðïõí ãéá íá
ìçí õðïëåéðüìáóôå óôá ôïõ È. (Ôñáë.187)..ÓéôÜñé åßìáé ôïõ È. êé áëÝèïìáé óôá äüíôéá ôùí èçñßùí, ãéá íá
öáíåñùèþ êáèáñü øùìß ôïõ ×. Íá êáëïðéÜóåôå ôá èçñßá, ãéá íá ìïõ ãßíïõí ôÜöïò êáé íá ìçí áöÞóïõí ôßðïôå
áðü ôï óþìá ìïõ, þóôå íá åßìáé ðáíÜëáöñïò óôïí ýðíï ìïõ. Ôüôå èÜìáé áëçèéíüò ìáèçôÞò ôïõ É.×. üôáí ïýôå ôï
óþìá ìïõ äåß ðéá ï êüóìïò..Åêåßíïé (ïé ÐÝôñïò êáé Ðáýëïò) áðüóôïëïé, åãþ êáôÜêñéôïò. Åêåßíïé åëåýèåñïé,
åãþ Ýùò ôþñá äïýëïò. Áí ìáñôõñÞóù èá áðåëåõèåñùèþ áðü ôç äïõëáßá ìïõ ÷Üñç óôï ×. êáé èá áíáóôçèþ ìÝóá

37
óå áõôüí åëåýèåñïò..Èá êáëïðéÜóù ôá èçñßá íá ìå êáôáóðáñÜîïõí áìÝóùò êé ü÷é íá äåéëéÜóïõí..Ôþñá áñ÷ßæù
áí åßìáé ìáèçôÞò ôïõ ×. Áò óâõóèïýí ìðñïóôÜ ìïõ üëá ôá èÝëãçôñá ôïõ êüóìïõ, ïñáôÜ êé áüñáôá. Ìüíïí ï ×. áò
åßíáé ï ðüèïò ìïõ..Êáëüí ìïé áðïèáíåßí ãéá ôïí É.×.38ðáñÜ áí âáóéëåýù óôá ðÝñáôá ôçò ïéêïõìÝíçò. Åêåßíïí
æçôþ, ðïõ ðÝèáíå ãéá ìáò. Åêåßíïí ðïèþ, ðïõ áíáóôÞèçêå ãéá ìáò. ¿ñá åßíáé ãéá ôçí áëçèéíÞ æùÞ..Ìçí ìå
åìðïäßæåôå íá æÞóù. Ìçí åðèéèõìåßôå ôï èÜíáôü ìïõ. Ìçí îáíáäþóåôå óôïí êüóìï, åêåßíïí ðïõ ëá÷ôáñÜ íá
áðïëáýóåé ôïí È...äéáâáßíïíôáò åêåß èá åßìáé áëçèéíü ðáéäß ôïõ È...Ï Üñ÷ïíôáò ôïõ áéþíïò ôïýôïõ èÝëåé íá ìå
áñðÜîåé êáé áí ìïõ ÷áëÜóåé ôçí ßóéá ãíþìç, ðïõ Ý÷ù..Ìçí Ý÷åôå óôá ÷åßëç óáò ôïí É.×. êáé åðéèõìåßôå ôïí
êüóìï. (ðñïò Ñùì.)..Ç öùôéÜ, ðïõ ôïõò Ýâáæáí ïé äÞìéïé Þôáí ãé’áõôïýò äñïóéÜ.ÌðñïóôÜ óôá ìÜôéá ôïõò åß÷áí
Ýíá ìÝëçìá, ðþò íá îåöýãïõí ôï áéþíéï ðýñ, ôç öùôéÜ ðïõ äåí óâÞíåôáé ðïôÝ êé ïé êáñäéÝò ôòç ëá÷ôáñïýóáí
åêåßíá ôá áãáèÜ: Áò ëåßøïõí ïé Üèåïé! Âñßóå ôï ×. êáé ó’åëåõèåñþíù,-86 ÷ñüíéá ôïí õðçñåôþ êáé óå ôßðïôå
äåí ìå Ýâëáøå. Ðþò ìðïñþ ëïéðüí íá âñßóù ôïí âáóéëÝá êáé óùôÞñá ìïõ; áðïêñßèçêå ï Ðïëýêáñðïò..Åìåßò
ìáæÝøáìå ôá êáèáñüôåñá áðü ÷ñõóÜöé ïóôÜ ôïõ êáé ôá áðïèÝóáìå óôïí êáôÜëëçëï ôüðï. Åêåß èá
óõíáæüìáóôå ìå áãáëëßáóç êáé ÷áñÜ êáé èá ãéïñôÜæïõìå ôá ãåíÝèëéá ôïõ ìáñôõñßïõ ôïõ, ìå ôç ÷Üñç ôïõ È.
ãéïñôÜæïíôáò ôçí ìíÞìç åêåßíùí, ðïõ Üèëçóáí êáé äõíáìþíïíôáò ôéò øõ÷Ýò ìáò ãéá íÝá ìáñôýñéá (Ìáñôýñ.
ÐïëõêÜñðïõ). ¶ëëïé õðïìÝíïõí ôá ìáñôýñéá áðü ôï öüâï ìåãáëýôåñùí äåéíþí , Üëëïé ãéá íá ìçí êáôçãïñçèïýí áðü
ôïõò ïìüöñïíåò êé Üëëïé áðü ôçí áãÜðç ôïõò óôïí È. êé ü÷é ãéá ôá âñáâåßá,. ¼óïé ôá õðïìÝíïõí áðü öéëïäïîßá,
Þ áðü öüâï âáñýôåñçò ôéìùñßáò, Þ ãéá êÜðïéåò çäïíÝò êé áðïëáýóåéò ìåôÜ èÜíáôï, åßíáé ðáéäéÜ êáé
ìáêÜñéïé, äåí Ý÷ïõí ãßíåé ùò ðñïò ôçí áãÜðç ôïõò ðñïò ôïí È., üðùò ï ãíùóôéêüò. Óôçí Åêêëçóßá õðÜñ÷ïõí
óôåöÜíéá áíäñþí êáé ðáßäùí. Ç áãÜðç ðñïáëåßöïíôáò êáé ðñïãõìíÜæïíôáò ôïí áèëçôÞ ôçò ôïí áêèéóôÜ Üöïâï êé
áôñüìçôï êáé ìå èÜññïò óôïí Ê.(Óôñùì.7,123,423)

ÌÅÔÁÍÏÉÁ: Ðïëëïß Ü. ì. áðü âßáéïé êáé ôõññáíéêïß, êáôüðéí ôçò ðáñáêïëïõèÞóåùò ôçò êáñôåñéêüôçôáò ôçò
æùÞò ãåéôüíùí Þ ðáñáôçñÞóåùò ôòç ðáñáäüîïõ õðïìïíÞò ãíùñßìùí, ïé ïðïßïé õößóôáôï åêìåôÜëëåõóç Þ
åìðåéñßá óõíáíóôñïöÞò óõíåñãáôþí (Áðïë.Á,16)... Ç ìåôÜíïéá åßíáé äõü åéäþí, êïéíÞ ç ìßá ãéá ôá
ðëçììåëÞìáôá, åíþ ç Üëëç ìáèáßíïíôáò ôç öýóç ôçò áìáñôßáò, ðåßèåé íá áðå÷üìå áðü ôçí ßäéá ôçí áìáñôßá
óýìöùíá ìå ôïí ëüãï, ðïõ Ý÷åé ùò åðáêüëïõèï íá ìçí áìáñôÜíïõìå. (Óôñùì.6,12,261). Ç ì. åßíáé ìåãÜëç
åîõðíÜäá (óýíåóç). Êáôáëáâáßíåé ï áìáñôùëüò üôé Ýêáíå ôï ðïíçñü ìðñïóôÜ óôïí Ê. êáé áíåâáßíåé óôçí êáñäéÜ
ôïõ ç ðñÜîç, ðïõ Ýêáíå êáé ìåôáíéþíåé êé åñãÜæåôáé ôï ðïëõôåëþò ôï áãáèüí êáé ôáðåéíþíåé ôçí øõ÷Þ ôïõ êáé
âáóáíßæåé üôé áìÜñôçóå...Ðñïãéíþóêùí ï Ê. ôçí áóèÝíåéá ôùí á. êáé ôçí ðïëõðëïêßá ôïõ äéáâüëïõ êáé üíôáò
êáñäéïãíþóôçò êáé ðïëõåýóðëá÷íïò óðëá÷íßïóèçêå ôï ðïßçìÜ ôïõ êáé Ýâáëå ôçí ìåôÜíïéá áõôÞ, ìßá üìùò
åõêáéñßá ìåôÜ ôï âÜöôéóìá (ÐïéìÞí Åíôïë.4, 385)

ÌÏÉ×ÅÉÁ: åßíáé áí åãêáôáëåßðïíôáò êáíåßò ôçí åêêëçóéáóôéêÞ êé áëçèéíÞ ãíþóç êáé ôçí áíôßëçøç ãéá ôïí È.,
ðñï÷ùñåß óôçí ìç ðñÝðïõóá ãíþìç, äçë. èåïðïéåß êÜðïéï äçìéïýñãçìá Þ åéäùëïðïéåß êÜðïéá õðÝñâáóç
(Óôñùì.6, 17,313)

ÌÏÕÓÉÊÇ: Óôïí Øáëìùäü áëëçãïñéêÜ êéèÜñá åßíáé ï Ê. ìå ìéá ðñþôç óçìáóßá. Ç äåýôåñç óçìáóßá ôçò åßíáé
áõôïß, ðïõ ÷ôõðïýí óõíå÷þò ôéò øõ÷Ýò ìå ìïõóïõñãÝôç ôïí Ê. Êé áí ï ëáüò, ðïõ óþæåôáé ëÝãåôáé êéèÜñá ìå
Ýìðíåõóç ôïõ Ëüãïõ, åííïåßôáé êáé ì’åðßãíùóç ôïõ È. ìïõóéêÜ üôé äïîÜæåé ôïí È. êáèþò ôïí êñïýåé ï Ëïãïò ãéá
íá ðßóôåõÝé. Ìðïñåßò áí åêëÜâåéò êáé äéáöïñåôéêÜ ùò ìïõóéêÞ ôçí åêêëçóéáóôéêÞ óõìöùíßá., ôïõ íüìïõ ôùí
ðñïöçôþí êáé ôùí áðïóôüëùí ìáæß ìå ôï ÅõáããÝëéï, êáé ôçí êáôþôåñç êïéíÞ ì., ðïõ áíáëïãåß óå êáèÝíá ðñïöÞôç
óôéò åíáëëáãÝò ôùí ðñïóþðùí. ÁëëÜ üðùò öáßíåôáé ïé ðåñéóóüôåñïé, ðïõ öÝñíïõí áõôü ôï üíïìá, üðùò ïé
óýíôñïöïé ôïõ ÏäõóóÝá, áêïëïõèïýí ôïí ëüãï Üîåóôá, ðñïóðåñíþíôáò ü÷é ôéò ÓåéñÞíåò, áëëÜ ôï ñõèìü êáé ôï
ìÝëïò êëÝéíïíôáò áðü áìÜèåéá ôá áõôéÜ ôïõò. Ãéáôß ãíùñßæïõí üôé äåí èá ìðïñÝóïõí ìéá êáé ðáñÝäùóáí ôçí
áêïÞ ôïõò óôá åëëçíéêÜ ìáèÞìáôá íá åðéôý÷ïõí ìåôÜ ôçí åðéóôñïöÞ ôïõò..ÂÝâáéá êáíåßò ðñÝðåé íá áó÷ïëçèåß
êáé ìå ôç ì. ãéá íá ñõèìßóåé êáé íá êáôáðñáýíåé ôï Þèïò ôïõ. ÂÝâáéá êáé ôñáãïõäþíôáò ï Ýíáò óôçí õãåßá ôïõ
Üëëïõ, êáôåõíÜæïíôáò ôé åðéèõìçôéêü ìáò êáé äïîÜæïíôáò ôïí È. ðïõ ìáò ÷Üñéóå ðëïýóéá áöèïíßá ôùí
áíèñùðßíùí áðïëáýóåùí êáé ôçí áäéÜêïðç ÷ïñÞãçóç ôùí ôñïöþí ãéá ôçí áýîçóç ôïõ óþìáôïò êáé ôçò øõ÷Þò.
ÐåñéôôÞ ì. ðïõ ðñÝðåé íá áðïðôýåôáé åßíáé åêåßíç, ðïõ óõãêéíåß ôéò øõ÷Ýò êáé ôéò ðáñáóýñåé ìå ôçí
ðïéêéëßá ôñáãïõäéþí Üëëïôå èñçíçôéêþí, Üëëïôå áêïëÜóôùí êé çäõðáèþí, êé Üëëïôå âáê÷éêþí. Ôá ßäéá éó÷ýïõí
êáé óôçí áóôñïíïìßá. (Óôñùì.6,11,253)

38
ÌÕÓÔÇÑÉÁ: ÎÝöõãáí ôïí Üñ÷ïíôá ôïõ áéþíïò ôïýôïõ, ç ðáñèåíßá ôçò Ìáñßáò êé ï ôïêåôüò ôçò, åðßóçò ï
èÜíáôïò ôïõ Ê. Ôñßá ìõóôÞñéá ðåñéâüçôá, ðïõ ôåëÝóèçêáí ìÝóá óå óéùðÞ. Ðþò öáíåñþèçêå óôïõò áéþíåò;
¸ëáìøå áóôÝñáò óôïí ïõñáíü ðÜíù áðü üëá ôá Üóôñá êáé ôï öùò ôïõ Þôáí áíåêëÜëçôï êé áðïñßá ðñïîåíïýóå ç
êáéíïöÜíåéÜ ôïõ, êé üëá ôá õðüëïéðá Üóôñá ìáæß ìå ôïí Þëéï êáé ôï öåããÜñé Ýãéíáí ÷ïñüò ãýñù áðü ôïí
áóôÝñá êé áõôüò Þôáí ðéï öùôåéíüò áðü üëá. êáé ôáñá÷Þ ìåãÜëç Þôáí ãéá ôï ðþò áõôÞ ç êáéíïöÜíåéá ç ôüóï
áíüìïéá ìå êåßíá; ¸ôóé ëõíüôáí êÜèå ìáãåßá êé üëá ôá äåóìÜ ôçò êáêßáò áöáíßæïíôáí, ç Üãíïéá ãêñåìéæüôáí, ç
ðáëéÜ âáóéëåßá ÷áëïýóå ôÜñá ðïõ ï È. öáíåñùíüôáí óôïõò á. óå êáéíüôçôá æùÞò áêáôÜðáõóôçò..Êé áðü ôüôå
üëá óõãêëïíßæïíôáí, ðïõ ç êáôÜñãçóç ôïõ èáíÜôïõ Üñ÷éóå íá ãßíåôáé ãåãïíüò (Åöåó.173-5)

ÍÅÏËÁÉÁ: Áëëïý ìáò ïíïìÜæåé ðáéäéÜ, áëëïý íåïóóïýò, ìåñéêÝò öïñÝò íÞðéïõò, áëëïý ãéïýò, ðïëëÝò öïñÝò
ðáéäéÜ êáé ëáü íÝï-êáéíïýñãéï..Ìáò êáëåß ðïõëÜñéá, ðïõ äåí Ý÷ïõí æåõ÷èåß óôçí êáêßá, ðïõ äåí Ý÷ïõí
äáìáóèåß áðü ôçí ðïíçñéÜ, ðïõ åßíáé áöåëåßò êáé ìüíï ðñïò ôïí ðáôÝñá ôïõò óêéñôÜíå..Äåí áñêïýóå íá ðåß
ðïõëÜñé (Æá÷.9:9) áëëÜ ðñüóèåóå êáé ôï íÝï, ãéá íá äçëþóåé ôçí åí ×ñéóôþ íåïëáßá ôçò áíèñùðüôçôïò
êáé ôçí áãÝñáóôç áéäéüôçôá ìÝóá óôçí áðëüôçôá..ÂÝâáéá êáé ìåéò ôéìþíôáò ôá êÜëëéóôá êáé ôåëåéüôåñá
ôùí åðéôçäåõìÜôùí ìáò ôá ïíïìÜóáìå ìå ôï ðáéäéêü üíïìá ðáéäåßá êáé ðáéäáãùãßá, ôçí áãáèÞ áãùãÞ áðü ôçí
ðáéäéêÞ êáôÜóôáóç óôçí áñåôÞ..Äåí åßìáóôå íÞðéá ðïõ êõëéïýíôáé êÜôù êáé äåí Ýñðïõìå üðùò ðñéí åðß ôçò
ãçò óáí ößäéá, óõóôñåöüìåíïé ìå üëï ôï óþìá ãýñù áðü ôéò áíüçôåò åðéèõìßåò. ÁíôéèÝôùò ôåßíïíôáò ðñïò ôá
ðÜíù ìå ôçí äéÜíïéá, ÷ùñéóìÝíïé áðü ôïí êüóìï êáé ôéò áìáñôßåò, åããßæïíôáò ôç ãç ìå ôçí Üêñç ôïõ
ðïäéïý..åðéäéþêïõìå ôçí Üíù óïößá, ðïõ öáßíåôáé ìùñßá óå üóïõò åßíáé åêðáéäåõìÝíïé óôçí ðáíïõñãßá. Åßíáé
ëïéðüí ðáéäéÜ åêåßíïé, ðïõ ãíùñßæïõí ìüíï ôïí È. ðáôÝñá, áöåëåßò êáé íÞðéïé êé áêÝñáéïé, åñáóôÝò ôùí
êåñÜôùí ôùí ìïíïêåñÜôùí.. Ç ôåëåéüôçò õðÜñ÷åé óôïí Ê. ðïõ äéäÜóêåé ðÜíôá, åíþ åìåßò ïé äéäáóêüìåíïé
Ý÷ïõìå ôçí ðáéäéêÞ êáé íçðéáêÞ éäéüôçôá..ÖèÜíïõìå óôçí ôåëåéüôçôá üôáí åßìáóôå Åêêëçóßá ìå êåöáëÞ
ôï ×...Ï Üöñùí åßíáé íçðýôéïò, åíþ ï íÞðéïò ùò áðáëüöñùí Þðéïò, ðïõ Ýãéíå ðñüóöáôá ðñÜïò êáôÜ ôïí
ôñüðï..êáé ãéáõôü ðåñéóóüôåñï ôñõöåñüò, áðáëüò êé áðëüò, ðåñéóóüôåñï Üäïëïò êé áíõðüêñéôïò, åõèýò ôç
ãíþìç êáé óùóôüò..Ç ðáëéÜ ãåíéÜ Þôáí äéåóôñáììÝíç êáé óêëçñüêáñäç, åíù åìåßò ï ÷ïñüò ôùí íçðßùí, ï íÝïò
ëáüò ôñõöåñïß óáí ðáéäéÜ..Ïé íÝåò öñÝíåò åßíáé íÞðéåò..Ùñéìüôçò ôçò çëéêßáò åßíáé áõôÞ ç áãÝñáóôç
íéüôç, áêìáßïé óôçí íüçóç ðÜíôïôå íÝïé, ðÜíôá Þðéïé êáé ðÜíôá êáéíïß.. Ç ïíïìáóßá ôçò ðáéäéêÞò çëéêßáò
åßíáé ãéá ìáò ç Üíïéîç üëçò ôçò æùÞò ìáò, ãéáôß ç áëÞèåéá ðïõ õðÜñ÷åé ìÝóá ìáò åßíáé áãÝñáóôç êé ï
ôñüðïò ìáò äéáðïôéóìÝíïò áðü áëÞèåéá. Ç óïößá åßíáé áåéèáëÞò..Ç ìçôÝñá áãêáëéÜæåé ôá ðáéäéÜ ôçò êáé
ìåéò æïýìå ôçí Å...Ï ÉóáÜê, ðïõ óçìáßíåé ãÝëéï êé åßíáé ôýðïò ôïõ ×., ôïí åßäå ï ðåñßåñãïò âáóéëéÜò íá
ðáßæåé ìå ôçí ÑåâÝêêá, ðïõ óçìáßíåé õðïìïíÞ êé åßíáé ôýðïò ôçò Å.. Ôß èåßï ðáé÷íßäé! Ôï ãÝëéï âïçèåßôáé
áðü ôçí õðïìïíÞ êé Ýöïñïò åßíáé ï âáóéëéÜò. Íïéþèåé áãáëëßáóç ôï ðíåýìá ôùí åí ×ñéóôþ ðáéäéþí ðïõ
ðïëéôåýïíôáé ìå õðïìïíÞ êé áõôü åßíáé ôï èåßï ðáé÷íßäé.(Ðáéäáã.5)..Ï Ðáýëïò êáëåß íçðßïõò ðïõ óáí ôá ðáéäéÜ
ôáñÜóóïíôáé áðü ôï öüâï êáé ôá óêéÜ÷ôñá, Üíäñåò äå ïíïìÜæåé ôïõò åõðåéèåßò óôï Ëüãï êé áõôåîïõóßïõò, ðïõ
ðéóôÝøáìå êáôÜ ðñïáßñåóç ëïãéêÜ êé áéóèáíüìáóôå öüâï öñüíéìá. ‘Åðüôéóá (ü÷é åèÞëáóá) ìå ãÜëá, (ðïõ
åß÷å õðïó÷åèåß ï ×. óôïõò äéêáßïõò)’. (Ðáéäáã.) Ìáò Ýêáíå ï Ê. êáéíïýñãéïõò ìå ôçí Üöåóç ôùí áìáñôéþí êáé
ìáò îáíáôýðùóå ðáéäéêÞ øõ÷Þ áíÜðëáèïíôÜò ìáò..Íáüò åßíáé ôï êáôïéêçôÞñéï ôçò êáñäéÜò ìáò..¼ðùò ôï ìéêñü
ðáéäß ìå ìÝëé êáé êáôüðéí ìå ãÜëá æùïðïéåßôáé Ýôóé êáé ìåéò ìå ôçí ðßóôç ôçò õðüó÷åóÞò ìáò êáé ìå ôïí
ëüãï æùïðïéïýìáóôå êáé èá êõñéÝøïõìå ôçí ãç (Âáñí. 39)..Ôá ðáéäéÜ, ðïõ ñáíôßæïõí åßíáé åêåßíïé, ðïõ ìáò
åõáããåëßóèçêáí ôçí Üöåóç ôùí áìáñôéþí êáé ôïí áãíéóìü ôçò êáñäéÜò, åêåßíïé óôïõò ïðïßïõò äüèçêå ç åîïõóßá
ôïõ åõáããåëßïõ êáé ðïõ åßíáé äþäåêá åêðñïóùðþíôáò ï êáèÝíáò ìéá öõëÞ (ÂáñíÜâáò, 45) Ç Å. åßíáé
ðñåóâõôÝñá ãéáôß ÷ôßóèçêå ðñþôç ðÜíôùí êáé ï êüóìïò Ýãéíå ãéá áõôÞí..ÖÜíçêå ãñéÜ ãéáôß ôï äéêü óáò
ðíåýìá åßíáé ìáñáìÝíï êáé ìç Ý÷ïíôáò äýíáìç áðü ôéò áäéáèåóßåò êáé ôéò áìöéâïëßåò. ¼ðùò ïé çëéêéùìÝíïé äåí
åëðßæïõí ðáñÜ íá ðåèÜíïõí Ýôóé êé áõôïß ðïõ Ý÷ïõí ÷ôõðçèåß áðü ôá ðñÜãìáôá ôçò æùÞò. Óôçí 2ç üñáóç
Þôáí üñèéá êáé ôï ðñüóùðï íåüôåñï êáé ìüíïí ç óÜñêá êé ïé ôñß÷åò Þôáí ôçò çëéêéùìÝíçò. Ï çëéêéùìÝíïò ìüëéò
áêïýóåé üôé ôïí ðåñéìÝíåé êëçñïíïìéÜ áìÝóùò óçêþíåôáé êáé áöïý ãßíåé ðåñé÷áñÞò, öïñÜåé éó÷ý êáé
áíáíåþíåôáé ôï Þäç öèáñìÝíï ðíåýìá ôïõ êáé äåí êÜèåôáé áëëÜ áíäñßæåôáé. ¸ôóé êáé óåéò ìüëéò ï Ê. óáò
áðïêáëýöèçêå êáé óáò óðëá÷íßóèçêå áíáíÝùóå ôá ðíåýìáôÜ óáò. Óôçí ôñßôç üñáóç ôçí åßäåò íåüôåñç êáé
üìïñöç êáé éëáñÞ êáé êáëÞ ôçí ìïñöÞ ôçò. ¼ðùò üôáí ëÜâåé êáíåßò ÷áñïýìåíç åßäçóç îå÷íÜ ôá ëõðçñÜ Ýôóé
êáé óåéò áöïý åßäáôå ôá áãáèÜ áíáíåþèçêå ôï ðíåýìá óáò. Êáé üôé ôçí åßäåò ðÜíù óå óêáìíß áõôÞ åßíáé
éó÷õñÞ èÝóç ãéáôß ôá 4 ðüäéá åßíáé ï êüóìïò ðïõ êñáôåßôáé áðü 4 óôïé÷åßá. Áõôïß ðïõ èá ìåôáíïÞóïõí èá

39
ãßíïõí ðáíôåëþò íÝïé êáé èåìåëéùìÝíïé (ÐïéìÞí ¼ñáóç 3, 363ê.å.) Ôï êõíçãçôü ôïõ íÝïõ áðü ôïí ãÝñïíôá Üãéï
ÉùÜííç ôïí Èåïëüãï (Ôßò ï óùæüìåíïò ðëïýóéïò, Åðßëïãïò)

ÍÇÓÔÅÉÁ: Ç åãêñÜôåéá áíáöÝñåôáé ü÷é ìïíÜ÷á óôá áöñïäßóéá, áëëÜ êáé óôá Üëëá, ðïõ åðéèõìåß êáêþò ç
øõ÷Þ, åðåéäÞ äåí áñêåßôáé óôá áðáñáßôçôá. ÕðÜñ÷åé í. óôç ãëþóóá, óôçí áðüêôçóç áãáèþíêáé ãéá ôç ÷ñÞóç
ôïõò êáé ãéá ôçí åðéèõìßá..Åìåßò ìáêáñßæïõìå ôçí åõíïõ÷ßá êáé åêåßíïõò, ðïõ ôçí Ýëáâáí äþñï áðü ôïí È..
ÈáõìÜæïõìå ôçí ìïíïãáìßá êáé ôç óåìíüôçôá åíüò ãÜìïõ (Óôñùìáô. 347)..Ç ÷ñéóôéáíéêÞ åãêñÜôåéá äéäÜóêåé
ôï íá ìçí åðéèõìåß êáíåßò, ü÷é ôï íá äåß÷íåé êáñôåñßá åðéèõìþíôáò, ôï ïðïßï ãßíåôáé ìüíï ìå ôç ÷Üñç ôïõ ×.
ÁõôÞ ôç ÷Üñç Ýëáâå ï ÌùõóÞò åðß 40 ìÝñåò óôï üñïò ÓéíÜ. Êé üðùò åßíáé ðñïôéìüôåñï íá åßóáé õãéÞò áðü
ôï íá åßóáé Üññùóôïò êáé íá ìéëÜ ðåñß õãåßáò Ýôóé êáé ôï íá õðÜñ÷åé öùò áðü ôï íá ìéëÜò ãéá öþò, Ýóôé
êé ç áëçèéíÞ åãêñÜôåéá áðü êåßíç, ðïõ äéäÜóêïõí ïé öéëüóïöïé. ¼ðïõ õðÜñ÷åé åãêáôåóôçìÝíç ç åðéèõìßá
áêüìá êé áí äåí åíåñãåß ìå ôï óþìá, ìå ôç ìíÞìç óõíåõñßóêåôáé ìå åêåßíï ðïõ äåí åßíáé ðáñüí..Äåí åßìáóôå
ðáéäéÜ ôçò åðéèõìßáò áëëÜ ôïõ èåëÞìáôïò (Óôñùì.395).

ÍÏÌÉÓÌÁ: ¼ðùò õðÜñ÷ïõí 2 íïìßóìáôá, ôï Ýíá ôïõ È. êáé ôï Üëëï ôïõ êüóìïõ êáé ôï êáèÝíá ðÜíù ôïõ Ý÷åé
éäáßôåñï ÷Üñáãìá, ïé Üðéóôïé ôï êïóìéêü êé ïé ðéóôïß ìå ôçí áãÜðç ôçí åéêüíá ôïõ È. ðáôñüò äéá ôïõ É.×., ôï
ðÜèïò ôïõ ïðïßïõ áõôïðñïáßñåôá áí äåí äéáëÝîïõìå ãéá íá ðåèÜíïõìå ç æùÞ ôïõ äåí èá ìáò äïèåß (Ìáãí.175)

ÍÏÌÏÓ: ¼óïé ëÝíå üôé åíóáñêþèçêå ï È. êáôÜ äüêçóç åßíáé áêüìç õðü ôçí ðáëéÜ êáôáäßêç êáé óõíçãïñïýí ãéá
ôçí áìáñôßá, äéüôé äåí êáôáíéêÞèçêå êáô’áõôïýò ï èÜíáôïò, ðïõ åâáóßëåõóå áðü ÁäÜì ìÝ÷ñé ÌùõóÝùò..¼ôáí
Þëèå ï í., ðïõ äüèçêå óôïí ÌùõóÞ êáé ìáñôõñïýóå ãéá ôçí áìáñôßá, üôé åßíáé áìáñôùëüò ï Üíèñùðïò, áöÞñåóå ôç
âáóéëåßá ôïõ å÷èñïý, áðïêáëýðôïíôáò üôé áõôüò åßíáé ëçóôÞò êé ü÷é âáóéëéÜò êé áðïäåéêíýïíôáò ôïí
áíèñùðïêôüíï. ÅðéâÜñõíå ôïí Üíèñùðï, ðïõ åß÷å ìÝóá ôïõ ôçí áìáñôßá êé áðÝäåéîå, ðþò åßíáé Ýíï÷ïò èáíÜôïõ.
ÅðåéäÞ ï í. Þôáí ðíåõìáôéêüò, öáíÝñùóå ìüíï ôçí áìáñôßá, áëëÜ äåí ôçí åîáöÜíéóå, ãéáôß ç áìáñôßá åîïõóßáæå
ü÷é ôï Ðíåýìá áëëÜ ôïí Üíèñùðï. ¸ðñåðå ëïéðüí áõôüò, õðï èá åîáöÜíéæå ôçí áìáñôßá êáé áí åîáãïñÜóåé ôïí Ü.,
ðïõ Þôáí Ýíï÷ïò èáíÜôïõ êáé íá ãßíåé áõôü, ðïõ Þôáí åêåßíïò äçë. Üíèñùðïò, ðïõ áðü ôçí áìáñôßá ïäçãÞèçêå
óôç äïõëåßá êáé óõíÝ÷ïíôáí áðü ôïí èÜíáôï. Ôï áðïôÝëåóìá Þôáí Üíèñùðïò íá åîáöáíßóåé ôçí áìáñôßá êáé
Üíèñùðïò íá åîÝëèåé áðü ôï èÜíáôï (Âéâë.3:18:7)...Ï í. ôïõ ÓáââÜôïõ äéÝôáóóå íá áðÝ÷ïõí áðü êÜèå äïõëéêü
Ýñãï, äçë. ôçí ðëåïíåîßá ðïõ ãßíåôáé ìå ôï åìðüñéï êáé ôéò Üëëåò åãêüóìéåò åñãáóßåò. Ôá Ýñãá üìùò ôçò
øõ÷Þò, ðïõ ãßíïíôáé ìå ôçí óêÝøç êáé ôïõò êáëïýò ëüãïõò ãéá íá âïçèçèïýí ïé ðëçóßïí ìáò, ðñïÝôñåðå íá
ãßíïíôáé ï Ê. äåí êáôÝëõå ôï í. áëëÜ ôïí óõìðëÞñùíå(Âéâë.4:8)..Ðñïóðïéïýíôáí üôé ôçñïýóáí ðåñéóóüôåñá áðü
üôé åßðå ï È. óáí íá ðñïôéìïýóáí ôïí æÞëï ôïõò áðü ôïí ßäéï ôïí È.. Ç ðáñÜäïóç ôùí ðñåóâõôÝñùí, ôçí ïðïßá
ðñïóðïéïýíôáí üôé ôçñïýóáí ùò ðñïåñ÷üìåíç áðü ôï í. Þôáí áíôßèåôç ðñïò ôï Í. ..ÈÝëïíôáò íá õðåñáóðéóèïýí
áõôÝò ôéò ðáñáäüóåéò, äåí èÝëçóáí íá õðïôá÷èïýí óôï í. ôïõ È, ðïõ ôïõò ðñïåôïßìáæå ãéá ôïí åñ÷ïìü ôïõ
×...ÅðåéäÞ ç ðñþôç êé ç ìåãßóôç åíôïëÞ óôï Í. êáé ôï ÅõáããÝëéï åßíáé íá áãáðïýìå ôïí Ê. ôïí È. ìáò ìå üëç ìáò
ôçí êáñäéÜ êáé ýóôåñá üìïéá ìå áõôÞ ôïí ðëçóßïí ìáò óáí ôïí åáõôü ìáò, áðïäåéêíýåôáé üôé Ýíáò êáé ï áõôüò
åßíáé ï ÐïéçôÞò ôïõ Íüìïõ êáé ôïõ Åõáããåëßïõ ..Ðþò ï ×. èá Þôáí ôï ôÝëïò ôïõ í. åáí äåí Þôáí êé ç áñ÷Þ ôïõ.
Áð’áñ÷Þò óõíÞèéæå ï Ëïãïò ôïõ È. íá áíåâáßíåé êáé íá êáôåâáßíåé ãéá ôç óùôçñßá üóùí âñßóêïíôáí óå
óõìöïñÝò..Ôï êáôÝóôçóå êáé ï Ê. óå åêåßíïí ðïõ ôïí ñþôçóå ôß íá êÜíåé ãéá íá êëçñïíïìÞóåé ôçí áéþíéá æùÞ
‘ÔÞñçóïí ôáò åíôïëÜò’...Ôï ‘ðëåßïí’ ôïõ ×. Þôáí íá ðéóôÝøïõí êáé óôïí Õéü Ôïõ, ðïõ Þäç åß÷å öáíåñùèåß
ãéáôß áõôüò ïäçãåß ôïí Ü. óå åðéêïéíùíéá êáé óôçí Ýíùóç ìå ôïí È. Êáôüðéí ü÷é ìüíï íá ëÝãïõí áëëÜ êáé íá
ðñÜôôïõí. Êé ü÷é ìüíï íá áðÝ÷ïõí áðü ôá êáêÜ Ýñãá áëëÜ êé áðü ôéò åðéèõìßåò ôïõò áêüìç. Áõôü åßíáé
÷áñáêôçñéóôéêü ü÷é êÜðïéïõ, ðïõ êáôáëýåé áëëÜ êÜðïéïõ, ðïõ óõìðëçñþíåé,, åðåêôåßíåé, äéåõñýíåé. Ï í.
åðåéäÞ èåóðßóèçêå ãéá äïýëïõò ìå ôá åîùôåñéêÜ êáé ôá óùìáôéêÜ äßäáóêå ôçí øõ÷Þ êáé ôçí ôñáâïýóå óáí ìå
äåóìÜ ðñïò ôçí õðáêïÞ ôùí åíôïëþí, þóôå íá ìÜèåé ï Ü. íá åßíáé äïýëïò ôïõ È. Ï Ëüãïò, üìùò ðïõ åëåõèÝñùóå ôçí
øõ÷Þ äßäáîå üôé üôáí èÝëïõìå ìå áõôÞí êáèáñßæåôáé ôï óþìá. Êé áöïý Ýãéåí áõôü, Þôáí áíÜãêç íá áöáéñåèïýí
ôá äåóìÜ ôçò äïõëåßáò, óôá ïðïÜé ï Ü. åß÷å åèéóèåß êáé íá áêïëïõèÞóåé ôï È. ÷ùñßò äåóìÜ. ¹ôáí áíáãêáßï íá
åðåêôáèïýí ôá äüãìáôá ôòç åëåõèåñßáò êáé íá áõîçèåß ç õðïôáãÞ óôï Âáó., þóôå íá ìçíåðéóôñÝøåé êáíåßò
ðßóù êáé áðïäåé÷èåß áíÜîéïò áõôïý, ðïõ ôïí åëåõèÝñùóå..Ïé åëåýèåñïé Ý÷ïõí ìåãáëýôåñç ðáññçóßá, ãéáôß
åßíáé áíþôåñï êáé åíäïîüôåñï ôï Ýñãï ôçò åëåõèåñßáò ðáñÜ ç õðáêïÞ ìÝóá óôç äïõëåßá..¼óï ðåñéóóüôåñï
êåñäßóáìå ôç ÷Üñç ôïõ, ôüóï ðåñéóóüôåñï èá ôïí áãáðïýìå. Êé üóï ðåñéóóüôåñï ôïí áãáðïýìå ôüóï ðéï ðïëëÞ
÷Üñç èá ëÜâïõìå áðü áõôüí, üôáí åßìáóôå ðÜíôá ìðñïóôÜ óôïí ÐáôÝñá (Âéâë.4:13)..Êáé óôçí Ê.Ä. âñßóêïõìå

40
ôïõò áðïóôüëïõò íá åðéôñÝðïõí ìåñéêÝò åíôïëÝò êáôÜ óõãíþìçí êáé åîáéôßáò ôçò áêñáóßáò ìåñéêþí, ãéá íá ìçí
óêëçñõíèïýí êé áðåëðéóìÝíïé åíôåëþò ãéá ôç óùôçñßá ôïõò ãßíïõí áðïóôÜôåò áðü ôï È. Äåí ðñÝðåé óõíåðþò íá
áðïñïýìå åáí êáé óôçí Ð.Ä. èÝëçóå ï ßäéïò ï È. íá ãßíåé êÜôé ôÝôïéï ìå ôéò ëáôñåõôéêÝò äéáôÜîåé (éäßùò
ìåôÜ ôç ìïó÷ïðïéßá) (Âéâë.4:15).Ðïëëïß äßêáéïé óþèçêáí ÷ùñßò ðåñéôïìÞ..Ïé äßêáéïé åß÷áí ãñáììÝíç óôéò
êáñäéÝò ôïõò ôçí áñåôÞ ôïõ Äåêáëüãïõ. (Âéâë.4:156)...ÐñÝðåé íá áíôéëçöèåßôå üôé ôéò åíôïëÝò ôéò Ýäùóå
ï È, óå óáò äéá ôïõ ÌùõóÝùò ëüãù ôçò óêëçñïêáñäßáò ôïõ ëáïý óáò þóôå äéá ôçò ðïéêéëßáò ôïõò óå êÜèå
ðñÜîç íá Ý÷åôå ìðñïóôÜ óôá ìÜôéá ôïí È. êáé íá ìçí ðñïâáßíåôå ïýôå óå áäéêßá ïýôå óå áóÝâåéá (ÄéÜë.
Ôñýö.46:5)..Í. åßíáé ü÷é üóá íïìßæïõìå (üðùò äåí åßíáé üñáóç üóá äåí åßíáé ïñáôÜ), ïýôå ç êÜèå äïîáóßá
(ãéáôß äåí åßíáé ç êáêÞ) áëëÜ í. åßíáé ç ÷ñçóôÞ äüîá, ÷ñçóôÞ âÝâáéá ðÜëé åßíáé ç áëçèéíÞ, êáé áëçèéíÞ
åßíáé åêåßíç, ðïõ âñßóêåé ôï üí (áõôü, ðïõ õðÜñ÷åé) êáé ôï åðéôõã÷Üíåé..Ï ÌùõóÞò Þôáí Ýìøõ÷ïò í.
êáôåõèõíüìåíïò áðü ôïí ÷ñçóôü Ëüãï..Ç ôéìùñßá åßíáé äéüñèùóç ôçò øõ÷Þò. Êé üëç ç áãùãÞ ôïõ ÌùõóÞ Þôáí
ðáéäåõôéêÞ ..Áò ìçí êáôçãïñåß êáíåßò ôï í., åîáéôßáò ôùí ôéìùñéþí, üôé äåí åßíáé êáëüò êé ùöÝëéìïò..Ãéá
÷Üñç ôçò õãåßáò ôïõ óþìáôïò õðïìÝíïõìå êé åã÷åéñÞóåéò êáé êáõôçñéÜóåéò êáé öÜñìáêá êé üðïéïò ìáò
ðñïóöÝñåé üëá áõôÜ êáëåßôáé óùôÞñáò êáé ãéáôñüò..Ãéá ÷Üñç ôçò øõ÷Þò ìáò äåí èá äåßîïõìå ôçí ßäéá
õðïìïíÞ åßôå óå åîïñßá åßôå óå ðåñßðôùóç æçìéÜò åßôå óå öõëáêÝò áñêåß ìïíÜ÷á êÜðïéïò íá ðåñÜóåé áðü
ôçí áäéêßá óôçí äéêáéïóýíç (Óôñùì.187ê.å.).. Ï Í. áðáãïñåýåé íá äáíåßæïõìå ìå ôüêï ôïí áäåñöü ìáò êé áäåñöüò
åßíáé åêåßíïò, ðïõ Ý÷åé ôéò ßäéåò ãíþìåò ìå áõôüí êáé ìåôÝ÷åé ôïí ßäéï Ëïãï. Ãéáôß ï È. åßíáé ÷ïñçãüò áõôïý
ôïõ äþñïõ, êáé Þäç áõôüò ðïõ ìåôáäßäåé, ðáßñíåé ôáõôü÷ñïíá êáé ôüêïõò áîéüëïãïõò, ôá ðéï ðïëýôéìá á.
çìåñüôáôá, ãáëÞíç, êáëùóýíç, ìåãáëïøõ÷ßá Ýðáéíï êáé äüîá..’Ôï ìéóèü ôïõ öôù÷ïý íá ôïí äßíåéò ôçí ßäéá
ìÝñá’. ÊáôÜ ôï óÞêùìá ôùí äåìáôéþí êáé ôïí ôñõãçôü áðáãïñåýåé ôïõò éäéïêôÞôåò íá ìáæåõüõí ôïõò êáñðïýò,
ðïõ ðÝöôïõí, Ýôóé þóôå íá ðñïóöÝñåôáé óôïõò öôù÷ïýò åîïéêïíüìçóç ôñïöÞò. ÂëÝðåéò üôé ç íïìïèåóßá ôïõ È.
äåß÷íåé ôçí äéêáéïóýíç êáé ôçí êáëùóýíç ôïõ È., ðïõ ÷ïñçãåß Üöèïíá ôñïöÝò óå üëïõò..Ïé äåêÜôåò äßäáóêáí íá
åßíáé åõóåâåßò óôï È. êáé íá ìçí áãáðïýí õðåñâïëéêÜ ôï êÝñäïò áëëÜ íá ìåôáäßäïõí áðü ôç öéëáíèñùðßá êáé
óôïõò Üëëïõò (éåñåßò). Ï í. ìáò ðáéäáãùãåß óôçí åõóÝâåéá, êïéíùíéêüôçôá, äéêáéïóýíç êáé öéëáíèñùðßá.
Êé ç ÷þñá êÜèå Ýâäïìï Ýôïò áêáëëéÝñãçôç êáé ïé öôù÷ïß ôñþãáíå Üöèïíá áðü ôïõò êáñðïýò ôçò, óôï 50ï Ýôïò
åðéóôñïöÞ ôïõ åíå÷ýñïõ, ðïõ Ýäùóå ï öôù÷üò, åðéóôñïöÞ ôïõ ðïõëáñéïý, ðïõ âñÝèçêå ‘äåí èá èåùñÞóåéò
óé÷áìåñü ôïí Áéãýðôéï, åðåéäÞ Ýæçóåò óôçí Áßãõðôï Þ ôïí åéäùëïëÜôñç Þ êÜðïéïí îÝíï áðïêáëþíôáò ôïí
‘áéãýðôéï’. Ïé å÷èñïß, ðïõ ðåñéêýêëùóáí ôçí ðüëç íá ìçí èåùñïýíôáé áêüìá å÷èñïß þóðïõ íá êëçèïýí óå åéñÞíç.
Íá ìçí ðëçóéÜæåéò ôçí áé÷ìÜëùôç, ãéá íá ìçí ôçí ðñïóâÜëëåéò, êé áí áõôü ãßíåé ðñÝðåé íá ãßíåé ãõíáßêá óïõ.
Ôá êïõñáóìÝíá õðïæýãéá ðñÝðåé íá ôá îåêïõñÜæåéò. Êé áí âñåßò ôï õðïæýãéï ôïõ å÷èñïý óïõ ðñÝðåé íá ôï
åðéóôñÝøåéò ãéáôß ôç ëÞèç ôçò áäéêßáò áêïëïõèåß ç êáëùóýíç êáé áõôÞ ç äéÜëõóç ôçò Ý÷èñáò, êáé ìåôÜ ç
ïìüíïéá êáé ç åõäáéìïíßá..¸÷ù ôç ãíþìç, üôé êé ï Ðõèáãüñáò ôçí çìåñÜäá ðñïò ôá æþá ôçí ðÞñå áðü ôï
Í...’÷Üñéóå ôï ðáéäß (ôï ðñïâáôÜêé) óôç ìçôÝñá ôïõ, Ýóôù êáé óôéò 7 ðñþôåò ìÝñåò’.. Ðþò åðéôñÝðåôáé íá
åêèÝôïíôáé ðáéäéÜ á.; Áêüìç êáé öñïíôßäá óôá öõôÜ (Óôñùì.289-3) ..Ïé åíôïëÝò, ðïõ åðéóåßïõí ôï öüâï,
äçìéïõñãïýí áãÜðç, ü÷é ìßóïò. (Óôñùì.455).. Ç öéëïóïößá ôïõ ÌùõóÞ ôÝìíåôáé óå 4 ìÝñç: ôï éóôïñéêü, ôï
íïìèåôéêü, (çèéêÞ äéáðñáãìÜôåõóç), éåñïõñãéêü (ç öõóéêÞ èåùñßá) êáé ôï èåïëïãéêü åßäïò, ç åðïðôåßá, ãéá
ôçí ïðïßá ï ÐëÜôùí ëÝãåé üôé åßíáé áðü ôá ìåãÜëá ìõóôÞñéá êé ï ÁñéóôïôÝëçò êáëåß ÌåôÜ ôá ÖõóéêÜ, ï äå
ÐëÜôùí äéáëåêôéêÞ: ‘Ãßíåóôå äüêéìïé ôñáðåæßôåò’, Üëëá áðïññßðôïíôáò êé Üëëá õéïèåôþíôáò
(Óôñùì.1,197)...Åáí ï Í. Þôáí åðáñêÞò íá ðñïóöå’ñåé ôçí áéþíéá æùÞ, ôüôå ìÜôáéá Ýñ÷åôáé ï ßäéïò ï
ÓùôÞñáò êáé ðÜó÷åé ãéá ìáò äéáôñÝ÷ïíôáò ôçí áíèñþðéíç æùÞ áðü ôçí þñá ôçò ãÝííáò ìÝ÷ñé ôï ôÝëïò,
ìÜôáéá áõôüò, ðïõ áöÜñìïóå áðü ìéêñüò üëåò ôéò åíôïëÝò ôïõ í. æçôåß ãïíáôéóôüò ôçí áèáíáóßá áðü
Üëëïí...¸íá óïõ ëåßðåé, ôï Ýíá ðïõ ìÝíåé, ôï äéêüð ìïõ áãáèü, áõôü, ðïõ åßíáé Þäç ðÜíù áðü ôï í. êé ï í. äåí ôï
äßíåé, äåí ôï ÷ùñÜåé, ðïõ åßíáé ãíþñéóìá ôùí æùíôáíþí..Óõìâïõëåýåé áõôüí áí áöÞóåé ôá ðïëëÜ, óå åÜí ìüíï íá
áöéåñùèåß êáé áí ðñïóêïëçèåß, óôç ÷Üñç åêåßíïõ, ðïõ äßíåé ôçí áéþíéá æùÞ...Ôï íá áðáëëÜîåé ôçí ßäéá ôïõ ôçí
øõ÷Þ êáé ôçí äéÜèåóç áðü ôá ðÜèç, ðïõ êñýâïõí êáé íá êüøåé ôçí ñßæá êáé íá îåñéæþóåé ôá îÝíá óôç
èÝëçóç. Ãéáôß êé ïé ðáëéüôåñïé ðåñéöñïíþíôáò ôá åîùôåñéêÜ áýîçóáí ðåñéóóüôåñï ôá ðÜèç ôùí øõ÷þí.
Ãéáôß Ýãéíáí õðåñïðôéêïß, áëáæüíåò êáé êåíüäïîïé, ðåñéöñïíçôÝò ôùí Üëëùí á. óá íá åß÷áí êÜíåé ïé ßäéïé
ðÝñá áðü ôçí äýíáìç ôùí á. (Ôéò ï óùæ.539)

ÏÉÊÏÍÏÌÉÁ: Ãé’áõôü Ýãéíå Üíèñùðïò ï Ëüãïò, ãéá íá ÷ùñÝóåé ï Ü. ôïí Ëüãï êáé ðáßñíïíôáò ôçí õéïèåóßá íá
ãßíåé ãéüò ôïõ È.. Äåí ìðïñïýóáìå íá ðÜñïõìå ôçí áöèáñóßá êáé ôçí õéïèåóßá åáí äåí åíùíüìáóôáí ìå ôçí
áöèáñóßá êáé ôçí õéïèåóßá. Ðþò èá åíùíüìáóôáí ìå ôçí áöèáñóßá êáé ôçí õéïèåóßá áí äåí ãéíüôáí áõôü ðïõ

41
åßìáóôå åìåßò, þóôå íá êáôáðïèåß ôï öèáñôü áðü ôçí áöèáñóßá êáé ôï èíçôü áðü ôçí áèáíáóßá êáé íá ðÜñïõìå
ôçí õéïèåóßá ôùí ôÝêíùí ôïõ È...¼ðùò Þôáí Ü. ãéá áí ðåéñáóôåß Ýôóé Þôáí êáé Ëüãïò ãéá íá äïîáóèåß. Ï Ëüãïò
ðáñáìÝíåé áôÜñá÷ïò, üôáí ðåéñÜæåôáé êáé óôáõñþíåôáé êáé ðåèáßíåé, åíþíåôáé üìùò ìå ôïí Ü. üôáí íéêÜ êáé
õðïìÝíåé êáé äåß÷íåôáé áãáèüò êáé áíßóôáôáé êáé áíáëáìâÜíåôáé (Âéâë.3:19:2-3). Ï Ë.Ýãéíå Üíèñùðïò ãéá íá
óõíäÝóåé ôï ôÝëïò ìå ôçí áñ÷Þ, ôïí Ü. ìå ôïí È. (Âéâë.4:20). Åìåßò ðïôÝ äåí èá ìðïñïýóáìå íá âáóôÜóïõìå ôï
ìÝãåèïò ôçò äüîáò ôïõ. Ãé’áõôü ï ôÝëåéïò Üñôïò ôïõ Ðáôñüò óáí ãÜëá Ýäùóå ôïí åáõôü óå ìáò, ðïõ
Þìáóôáí íÞðéá. ÐáñïõóéÜóèçêå óáí Üíèñùðïò ãéá íá ôñåöüìáóôå åìåßò áðü ôç óÜñêá ôïõ óáí áðü ìáóôü
êáé ìå áõôü ôï ãÜëá, ðïõ åôïßìáóå íá óõíçèßóïõìå íá ôñþìå êáé íá ðßíïõìå ôïí Ëüãï ôïõ È. êáé íá ìðïñÝóïõìå
íá êñáôÞóïõìå ìÝóá ìáò ôïí Üñôï ôçò áèáíáóßáò äçë. ôï Ðíåýìá ôïõ Ðáôñüò..Êáé óôçí áñ÷Þ ìðïñïýóå íá
äþóåé ôï ôÝëåéï óôïí Ü. áëëÜ åêåßíïò åðåéäÞ åß÷å ãßíåé ðñéí áðü ëßãï äåí ìðïñïýóå íá ôï ðÜñåé. Êáé ãé’áõôü
ï Ãéüò ôïõ Èåïý, ìïëïíüôé Þôáí ôÝëåéïò öåñüôáí ùò íÞðéïò ðñïò ôïõò áíèñþðïõò åîáéôßáò ôçò íçðéüôçôïò ôïõ
á. (Âéâë.4:38)...Ï éó÷õñüò Ëüãïò êáé ðñáãìáôéêüò Ü. ìáò åîáãüñáóå ìå ôï áßìá Ôïõ êáôÜ ôñüðï ëïãéêü êé
Ýäùóå ôïí åáõôü ôïõ ùò ëýôñï ãé’áõôïýò, ðïõ ïäçãÞèçêáí óôçí áé÷ìáëùóßá..Ùò ðáíôïäýíáìïò Ëüãïò ôïõ È. êáé ìç
õóôåñïýìåíïò óôçí äéêáéïóýíç ôïõ óôñÜöçêå êáôÜ ôçò éäßáò áðïóôáóßáò, åîáãïñÜæïíôáò üóá ôïõ áíÞêáí ü÷é
ìå ôç âßá, üðùò êõñéÜñ÷çóå åêåßíç óôçí áñ÷Þ êé áêüñåóôá Üñðáîå áõôÜ, ðïõ äåí Þôáí äéêÜ ôçò áëëÜ ìå ôçí
ðåéèþ, üðùò ôáßñéáæå óôï È. ðïõ ðåßèåé êáé äåí åîáóêåß âßá ãéá íá ðÜñåé áõôÜ ðïõ èÝëåé. ¸ôóé ïýôå ôï
äßêáéï êáôáóôñÜöçêå, ïýôå ç áñ÷áßá äçìéïõñãßá ôïõ È áðùëÝóèçêå..¸óôåéëå ôï Ðíåýìá ôïõ Ðáôñüò ãéá íá
óõíäÝóåé ôïí È. ìå ôïí Ü. Óôïõò ìåí á. êáôÝâáóå ôïí È. äéá ôïõ áã.Ðíåýìáôïò. Óôïí È. ðÜëé áíÝâáóå ôïí Ü. ìå
ôç óÜñêùóÞ ôïõ (Âéâë.5:1)..Áí äåí åñ÷üôáí ìå ôç óÜñêá, ðþò èá ôïí Ýâëåðáí ïé Ü. ãéá íá óùèïýí, ðïõ äåí
ìðïñïýí áí äïýí êáôÜìáôá ôïí Þëéï ðïõ åßíáé ðñüóêáéñïò êáé èáìðþíåé ôüóï; ‘ÄÞóùìåí ôïí äßêáéïí üôé
äýó÷ñçóôïò åóôß’ (ÂáñíÜâ.39)..Áí öáéíïìåíéêÜ Ýðáèå ï ×. åíþ ïé ßäéïé öáéíïìåíéêÜ âëÝðïõí ôá ðñÜãìáôá, åãþ
ôüôå ãéáôß åßìáé äåìÝíïò êáé ãéáôß åý÷ïìáé íá áíôéìåôùðßóù ôá èçñßá; ÄùñåÜí ëïéðüí ðåèáßíù êáé âãÜæù
øåýóôç ôïí Ê.; (Ôñáë.189)... Äåí åßíáé åðßãåéï åýñçìá ç ðßóôç, ðïõ ôïõò äüèçêå ïýôå âÜëèçêáí íá öõëÜíå
èíçôü åðéíüçìá êé áíèñþðéíç èñçóêåßá. ÁëëÜ ï ßäéïò áëçèéíÜ ï ðáíôïäýíáìïò êáé êôßóôçò ôùí ðÜíôùí êé
áüñáôïò È. öýôåøå óôéò êáñäéÝò ôùí á. êáé êáëëéåñãåß ôçí ïõñÜíéá áëÞèåéá êáé ôïí ëüãï ôïí Üãéï, ôïí
á÷þñçôï óôï íïý. Êáé äåí Ýóôåéëå, üðùò åßíáé öõóéêü íá óêåöèåß êáíåßò, óôïõò á. êÜðïéïí õðçñÝôç áðü ôéò
áóþìáôåò äõíÜìåéò. ðïõ äéÝðïõí ôá åðßãåéá êáé êñáôïýí ôçí ïõñÜíéá ôÜîç áëëÜ ôïí ßäéï ôå÷íßôç êáé
äçìéïõñãü ôùí ðÜíôùí. Åêåßíïí ãéá ôïí ïðïßï êáé ìÝóù ôïõ ïðïßïõ Ýêôéóå ôï óôåñÝùìá êáé ìÜíäñùóå ôç
èÜëáóóá ìå ôéò áêñïãéáëéÝò., ôïõ ïðïßïõ áô ìõóôÞñéá öõëÜãïíôáé ðéóôÜ áðü üëá ôá óôïé÷åßá ôçò
ðßóôçò..Êáé ôïí Ýóôåéëå ôÜ÷á, üðùò åßíáé öõóéêü íá óõëëïãéóèåß áêíåßò ãéá áí ðñïîåíÞóåé öüâï, êáôÜðëçîç
êáé óõììÜæåìá; ºóá-ßóá ìå åðéåßêåéá êáé ðñáüôçôá ï âáóéëéÜò Ýôóåéëå ôïí ãéü-âáóéëÝá, ùò È. êé Ü. óôïõò
á., ôïí Ýóôåéëå ùò óùôÞñá, ãéá íá ðåßóåé êé ü÷é íá åêâéÜóåé. Äéüôé ç âßá äåí ôáéñéÜæåé óôïí È. Ôïí
Ýóôåéëå ãéá íá êáëÝóåé êé ü÷é íá êáôáäéþîåé, áðü áãÜðç êé ü÷é ãéá íá êñßíåé. Èá ôïí îáíáóôåßëåé ãéá íá
êñßíåé êáé ôüôå ôçí ðáñïõóßá ôïõ ðïéüò èá ôçí âáóôÜîåé; Äåí âëÝðåéò ôïõò ÷. íá ñß÷íïíôáé óôá èçñßá ãáé íá
ìçí áñíçèïýí ôïí Ê. êé üìùò íá ìçí íéêþíôáé; Äåí âëÝðåéò üôé üóï ðåñéóóüôåñï ôéìùñïýíôáé ôüóï ðåñéóóüôåñïé
ãßíïíôáé; ÁõôÜ äåí åßíáé áíèñþðéíá öáéíüìåíá. Åîçãïýíôáé ìïíÜ÷á ìå ôçí äýíáìç ôïõ È. Åßíáé äåßãìáôá ôçò
ðáñïõóßáò ôïõ...Ðïéüò áðü ôïõò á. èá ìðïñïýóå íá ãíùñßæåé óôï âÜèïò ôß åßíáé ï È. ðñßí Ýëèåé ï ×.; ¹
ðáñáäÝ÷åóáé ôá êïýöéá ëüãéá ôùí öéëïóüöùí, ðïõ ìïéÜæïõí ìå ðáñáëçñÞìáôá, ðïõ ëÝíå Üëëïé üôé ï È. åßíáé
öùôéÜ (åêåß ðïõ èá ðÞãáéíáí ïé ßäéïé ôï ïíüìáóáí È.), Üëëïé íåñü êé Üëëïé äéÜöïñá Üëëá óôïé÷åßá, ðïõ
êôßóèçêáí áêñéâþò áðü ôïí È...¼ëá áõôÜ åßíáé âÝâáéá ôá÷õäáêôõëïõñãßåò êáé êáìþìáôá áðáôåþíùí. Êáíåßò
Ü. ïýôå åßäå, ïýôå ãíþñéóå ôïí È. áëëÜ ï È. öáíÝñùóå ôïí åáõôü ôïõ. Êáé ôïí öáíÝñùóå äéá ôçò ðßóôåùò.
ÌïíÜ÷á ìå ôçí ðßóôç ìáò Ý÷åé äïèåß ï ôñüðïò íá âëÝðïõìå ôïí È. Ï äåóðüôçò êé ï äçìéïõñãüò ôùí üëùí È., ðïõ
Ýöôéáîå ôá ðÜíôá êáé ôá îå÷þñéóå óå åßäç, äåí õðÞñîå ìüíïí öéëÜíèñùðïò áëëÜ êáé ìáêñüèõìïò. ÁëëÜ êáé
Þôáí áíÝêáèåí ôÝôïéïò êáé åßíáé êáé èá åßíáé ÷ñçóôüò êáé áãáèüò êé áüñãéóôïò êáé áëçèéíüò êáé ìüíïí áãáèüò
èá åßíáé. Êé áöïý åííüçóå êÜðïéá ìåãÜëç êé áíåßðùôç Ýííïéá ôçí áíáêïßíùóå ìïíÜ÷á óôïí ãéü ôïõ. Êé üóï
äéÜóôçìá öýëáãå ìÝóá óå ìõóôÞñéï êáé êñáôïýóå êñõöÞ ôç óïöÞ ôïõ áðüöáóç öáéíüôáí ðþò áìåëüõóå êáé äåí
íïáéæüôáí ãéá ìáò. Ìá üôáí áðïêÜëõøå ìÝóù ôïõ áãáðçôïý ôïõ ðáéäéïý êáé öáíÝñùóå åêåßíá ðïõ åðß÷å áðü ôçí
áñ÷Þ åôïéìáóìÝíá, üëá ìïíïìïéÜò ìáò ôá ÷Üñéóå, äçë. êáé íá ìåôÝ÷ïõìå óôéò åõåñãåóßåò ôïõ êáé íá äïýìå êáé áí
åííïÞóïõìå åêåßíá ðïõ êáíåßò Ýùò ôüôå äåí åß÷å êáí öáíôáóèåß. Áöïý åß÷å êáôáóôñþóåé ôï ó÷Ýäéï ôçò è.
ïéêïíïìßáò ìå ôïí ãéü ôïõ, Ýùò ÷èÝò ìáò Üöçíå íá ðáßñíïõìå ôïí êáôÞöïñï ôçò áðéóôßáò, ðïõ ôüóï ôïí èÝëáìå
ðáñáóõñìÝíïé áðü çäïíÝò êé åðéèõìßåò. ¼÷é âÝâáéá äéüôé áñåóêüôáí óôéò áìáñôßåò áëëÜ ôéò áíå÷üôáí. Äåí
óõíåõäïêïýóå óå åêåßíç ôçí åðï÷Þ ôçò áäéêßáò, áëëÜ äçìéïõñãïýóå ôçí ôùñéíÞ åðï÷Þ ôçò äéêáéïóýíçò, þóôå

42
Ý÷ïíôáò áðïäåé÷èåß ôïí ðñþôï êáéñü áðü ôá ßäéá ìáò ôá Ýñãá ùò áíÜîéïé æùÞò, ôþñá íá áîéùèïýìå ôçí
÷ñçóôüôçôá ôïõ È. êé áöïý âåâáéùèïýìå óôïí ßäéï ìáò ôïí åáõôü ôü ðüóï áäýíáôïí åéóåëèåßí óôç âáóéëåßá ôïõ
È., ôþñá ìå ôçí äýíáìç ôïõ È. áí ìðïýìå óå áõôÞ..Åß÷å ãßíåé êáôÜäçëï üôé ôï êáôÜíôçìÜ ìáò äåí ìðïñïýóå áí
åßíáé Üëëï áðü ôçí êüëáóç êáé ôï èÜíáôï. ÁëëÜ Þñèå ç þñá ðïõ ï È. åß÷å ðñïïñßóåé ãéá áí öáíåñþóåé ôç
÷ñçóôüôçôÜ ôïõ êáé ôçí äýíáìÞ ôïõ..Äåí ìáò ìßóçóå, äåí ìáò áðåäïêßìáóå, äåí ìíçóéêÜêçóå. ÁëëÜ ìáêñïèýìçóå,
áíÝ÷èçêå êáé ìÝóá óôï Ýëåüò ôïõ åðùìßóèçêå ï ßäéïò ôéò áìáñôßåò ìáò äßíïíôáò ôï ãéü Ôïõ ëýôñï ãéá ìáò, ôïí
Üãéï ãéá ôïõò áìáñôùëïýò..Ôß Üëëï èá ìðïñïýóå íá êáëýøåé ôéò áìáñôßåò ìáò ðáñÜ ç äéêáéïóýíç åêåßíïõ; ..Ù
ãëõêý áíôÜëáãìá, ù áíåîé÷íßáóôç äçìéïõñãßá, ù áðñïóüêçôåò åõåñãåóßåò! Ç áíïìßá ôùí ðïëëþí íá êñõâåß áðü
Ýíá äßêáéï, ç äéêáéïóýíç ôïõ åíüò íá äéêáéþóåé ðïëëïýò áíüìïõò. Áöïý ìáò Ýêáíå ï È. íá äïýìå ðñïôýôåñá ðüóï
áäýíáôï óôç öýóç ìáò Þôáí íá ðåôý÷ïõìå ôç æùÞ êáé ôþñá ìáò ÷Üñçóå óùôÞñá, ðïõ ìðïñåß íá ìáò ëõôñþóåé
üíôáò áðïëýôùò áäýíáôï áí óùèïýìå ìüíïé ìáò, êé áðü áô äõü áõôÜ èÝëçóå íá ðéóôåýïõìå ôç ÷ñçóôüôçôÜ ôïõ
êáé íá ôïí áíáãíùñßæïõìå ôñïöÝá, ðáôÝñá, äÜóêáëï, óýìâïõëï, ãéáôñü, íïõ, öùò, ôéìÞ, äüîá, äýíáìç, æùÞ, ÷ùñßò
íá ìåñéìíÜìå ôé èá öÜìå êáé ôß èá íôõèïýìå. ÁõôÞ ôçí ðßóôç áí ðïèÞóåéò êáé óý, èá áðïêôÞóåéò ðñþôá-ðñþôá
ôçí åðßãíùóç ôïõ ðáôñüò. Äéüôé ï È. ôïõò á. áãÜðçóå, ãéá ôïõò ïðïßïõò Ý÷ôéóå ôïí êüóìï, óôïõò ïðïßïõò
õðÝôáîå üëá üóá ðÜíù óôç ãç, óôïõò ïðïßïõò Ýäùóå ëüãï êáé íïõ, ôïõò áîßùóå íá âëÝðïõí ðñïò ôá ðÜíù, ðñïò
ôïí ßäéïí, ôïõò ïðïßïõò Ýðëáóå áðü ôçí ßäéá ôïõ ôçí åéêüíá, ðñïò ôïõò ïðïßïõò áðÝóôåéëå ôïí ãéü ôïõ ôïí
ìïíïãåíÞ, óôïõò ïðïßïõò õðïó÷Ýèçêå ôçí ïõñÜíéá âáóéëåßá êáé èá ôïõò ôç ÷áñßóåé áí ôïí áãáðÞóïõí..Ðþò èá
áãáðÞóåéò åêåßíïí ðïõ ôüóï óå áãÜðçóå ðñéò áðü ôïõò áéþíåò; Áãáðþíôáò ôïí èá ãßíåéò ìéìçôÞò ôçò
÷ñçóôüôçôïò, ôçò êáëùóýíçò ôïõ. Êáé ìçí áðïñÞóåéò, ðïõ ï Ü. ìðïñåß íá ãßíåé ìéìçôÞò ôïõ È. Ìðïñåß äéüôé ôï
èÝëåé ï È.. Äåí ìéìåßôáé ôïìí È. åêåßíïò, ðïõ êáôáäõíáóôåýåé ôïõò äéðëáíïýò ôïõ...¼ôáí åõåñãåôåßò èá äåßò
åíþ èá åßóáé óôç ãç, ôïí Ê. ôïõ ïõñáíïý, èá áñ÷ßóåéò íá ëáëåßò ìõóôÞñéá ôïõ È., èá áãáðÞóåéò êáé èá
èáõìÜóåéò áõôïýò, ðïõ ôüóá õðïöÝñïõí ãéá íá ìçí ôïí áñíçèïýí..èá êáôáëÜâåéò ôçí áðÜôç êáé ôçí ðëÜíç ôïõ
êüóìïõ, üôáí íïéþóåéò ôçí ïõñÜíéá æùÞ, üôáí êáôáöñïíÞóåéò ôïí öáéíïìåíéêü èÜíáôï êáé öïâçèåßò ôïí
ðñáãìáôéêü èÜíáôï (Ðñïò Äéüãí.)

Åßìáóôå ðñþôá ÷ùëïß óôç äéÜíïéá, ðñïóêõíïýóáìå ðÝôñåò êáé îýëáêáé ÷ñõóÜöé êé áóÞìéêáé ÷áëêü, Ýñãá
áíèñþðéíá. Êé üëïò ï âßïò äåí Þôáí ðáñÜ èÜíáôïò..Ìáò êÜëåóå áðü ôç óùóôÞ áíõðáñîßá êáé èÝëçóå íá ðÜñïõìå
ïíôüôçôá..Ðþò ïìïëïãïýìå ôïí ×; ¼ôáí êÜíïõìå üóá ëÝãåé êáé äåí ðáñáêïýìå ôéò åíôïëÝò ôïõ êáé äåí ôéìÜìå
ìïíÜ÷á ìå ôá ÷åßëç áëëÜ áðü üëç ôçí êáñäéÜ êáé ôçí äéÜíïéÜ ìáò, óôçí áãÜðç ìåôáîý áìò, óôçí áðïöõãÞ
ìïé÷åßáò, æÞëåéáò. Êáé äåí ðñÝðåé áí öïâüìáóôå ôïõò á. ðåñéóóüôåñï áðü ôïí È...Áöïý áðñáôÞóïõìå ôá
êïóìéêÜ ðñÜãìáôá, áò åêôåëïýìå ôï èÝëçìá åêåßíïõ ðïõ ìáò êÜëåóå êé áò ìçí öïâçèïýìå íá âãïýìå áðü ôïí ðáñüíôá
êüóìï...Íá Ý÷åôå ðÜíôá óôï íïõ óòá üôé ç ðáñáìïíÞ óôïí êüóìï áõôü åßíáé ïëéãü÷ñïíç åíþ ç õðüó÷åóç ôïõ ×.
ìåãÜëçêáé èáõìáóôÞ ãéáôß ðåñéÝ÷åé ôçí õðüó÷åóç ôçò ìåëëïíôéêÞò âáóéëåßáò Ï ôùñéíüò êé ï ìåëëïíôéêüò
åßíáé å÷èñïß...Óôïõò öèáñôïýò áãþíåò ðáßñíïõí üëïé ìÝñïò äåí óôåöáíþíïíôáé üìùò üëïé. Åìåßò ðñÝðåé íá
áãùíéóèïýìå ôïí Üöèáñôï áãþíá ãéá íá óôåöáíùèïýìå üëïé, ü÷é ðáñÜôõðá.. ¼ðïéïò áãùíßæåôáé ðáñÜôõðá óôïí
áãþíá ôçò áöèáñóßáò äåí èá ðÜèåé ôñéó÷åéñüôåñá;..Áò ìåôáíïÞóïõìå. Ðçëüò åßìáóôå óôá ÷Ýñéá ôïõ ôå÷íßôç.
¼óï åßìáóôå óôá ÷Ýñéá ôïõ ìðïñïýìå íá óùèïýìå. ¼ôáí ìðïýìå óôç öùôéÜ åßíáé ðïëý áñãÜ. ¸ôóé áäÝñöéá, áöïý
ðñÜîïõìå ôï èÝëçìá ôïõ Ðáôñüò êáé öõëÜîïõìå áãíÞ ôç óÜñêá êáé ðïñåõèïýìå ôéò åíôïëÝò ôïõ Ê. èá ëÜâïõìå
æùÞ áéþíéá.. Êáé ìçí ëÝåé êáíåßò üôé áõôÞ ç óÜñêá äåí áíßóôáôáé. ÌÝóá óå ôß óùèÞêáôå, óå ôß åßäáôå ôï
öùò ðáñÜ üíôáò óôç óÜñêá. ÐñÝðåé íá öõëÜìå ôç óÜñêá ùò íáü ôïõ È. ¼ðùò êáëåóèÞêáôå ìÝóá óôç óÜñêá,
Ýôóé êáé èá áíáóôçèåßôå öïñþíôáò ôç óÜñêá. Áí ï ×. ðïõ Þôáí ðíåýìá, Ýãéíå óÜñêá êáé Ýôóé ìáò êÜëåóå,
Ýôóé êáé ìåéò öïñþíôáò óÜñêá áè áíôáìåéöèïýìå. ¼óï Ý÷ïõìå êáéñü íá èåñáðåõèïýìå áò åìðéóôåõèïýìå ôïõò
åáõôïýò ìáò óôïí È., ðïõ èá ìáò ãéáôñÝøåé äåß÷íïíôÜò ìáò åõãíùìïóýíç..Åßíáé áäýíáôï óôïõò á. íá êáôáëÜâïõí
ðüóá âÜóáíá êñýâïõí ïé ãÞéíåò ÷áñÝò êáé ðïéÜ áðüëáõóç åðéöõëÜóóåé ç õðüó÷åóç ôïõ ìÝëëïíôïò
áéþíïò..Ç âáóéëåßá ôïõ È. èá Ýëèåé üôáí ôá äýï èá ãßíïõí Ýíá (üôáí åßìáóôå åéëéêñéíåßò ï Ýíáò óôïí Üëëï êáé
óôá äýï óþìáôá ìéá øõ÷Þ) êáé ôá åîùôåñéêÜ (óþìá) óáí ôá åóùôåñéêÜ(øõ÷Þ) êáé ôï Üñóåí ìå ôïí èçëõêü (ï
÷ñéóôéáíüò ôç ÷ñéóôáéíÞ ü÷é óáí ãõíáßêá) ( ÊëÞì.)...Áõôü öáíåñþíåé ï éåñÜñ÷çò ìå ôá éåñÜ äñþìåíá,
îåóêåðÜæïíôáò ôá ôßìéá äþñá..Æùãñáößæåé ìå ôá áéóèçôÜ ìÝóá ôç íïçôÞ ìáò æùÞ ìå åéêüíåò, öÝñíïíôáò
ìðñïóôÜ óôá ìÜôéá ìáò ôïí É.. ðïõ áðü ôçí êñõöéüôçôá ôçò èåüôçôÜò ôïõ ðáßñíåé öéëÜíèñùðá ôç äéêÞ ìáò
ìïñöÞ ìå ôçí ôÝëåéá êé áóýã÷õôç ðñöüóëçøç ôçò áíèñþðéíçò öýóçò, ðïõ ðñï÷ùñåß áíáëëïßùôá áðü ôç öõóéêÞ
ôïõ åíüôçôá ðñïò ôçí äéêÞ ìáò ðïëõäéáßñåóç êáé ðïõ êáëåß áíèñþðéíï ãÝíïò ìå ôçí áãáèïðïéü öéëáíèñùðßá íá
êïéíùíÞóïõìå áõôüí êáé ôá áãáèÜ ôïõ, ãéá íá åíùèïýìå ìå ôç èåéêüôáôç æùÞ ôïõ ìå ôçí ïìïßùóÞ ìáò ðñïò áõôü êáé

43
ôç äýíáìÞ ìáò. Êáé åì áõôüí ôïí ôñüðï èá ãßíïõìå áëçèéíÜ êïéíùíïß ôïõ È. êá8é ôùí èåßùí äþñùí..Ðñöþôá êïéíùíÜ
ï ßäéïò ï éåñÜñ÷çò, üðùò óôéò çëéáêÝò á÷ôßíåò ãåìßæïõí áðü ôçí ëÜìøç, ðïõ ôéò äéáðåñíïýí ðñþôåò ïé
ëåðôüôåñåò êáé äéáöÝíåóôåñåò ïõóßåò êé üëï ôï öùò, ðïõ îå÷åéëßæåé áðü áõôÝò ôï äéï÷åôåýïõí ìå ôï öùò ôïõ
Þëéïõ óôéò Ýðåéôá áðü áõôÝò (Óôçí ÅðïõñÜíéï Éåñáñ÷ßá 81-3)

ÏÐËÁ: Ôï âÜöôéóìá áò åßíáé ôá üðëá óáò, ç ðßóôç ç ðåñéêåöáëáßá óáò, ç áãÜðç ôï äüñõ áóò, ç õðïìïíÞ ç
ðáíïðëßá óáò. ÁðïèÝìáôá áò åßíáé ôá Ýñãá óáò, þóôå íá ëÜâåôå Üîéï ìéóèü. ÌáêñïèõìÞóôå áíÜìåóÜ óáò ìå
ðñáüôçôá, üðùò êé ï È. áðÝíáíôß óáò. (Ðñïò Ðïëýê.)

ÏÑÃÇ: ÁðïðëáíÜ ôïõò áäåéáíïýò á., ðïõ óõíå÷þò áìöéâÜëëïõí. ¼ôáí äåé ôÝôïéïõò á. áí åõóôáèïýí,
ðáñåìâÜëëåôáé óôçí êáñäéÜ ôïõ á. êáé áðü ôï ìçäðåí ç ãõíáßêá Þ ï Üíôñáò ðéêñáßíåôáé åßôå áðü êáèçìåñéíÜ
ðñÜãìáôá Þ ãéá ôñïöÝò Þ ãéá êÜðïéá ìéêñïëïãßá Þ ãéá êÜðïéïí ößëï Þ ãéá êÜðïéï ðÜñå-äþóå Þ ãéá ôÝôïéá
÷áæÜ ðñÜãìáôá. ¼ëá áõôÜ åßíáé ÷áæÜ êé áäåéáíÜ êé Üöñïíá êé áóýìöïñá ãéá ôïõò äïýëïõò ôïõ È. Ç äå
ìáêñïèõìßá åßáíé ìåãÜëç êé ï÷õñÞ, Ý÷ïõóáí ðáíßó÷õñç äýíáìç êáé óôéâáñÞ êáß Üíåôç ðÜíôá áéóèáíüìåíç,
éëáñÞ, ÷áßñïõóá, áìÝñéìíç, äïîÜæïõóá ôïí Ê. óå êÜèå êáéñü, ÷ùñßò íá å’÷åé ìÝóá ôòç êÜôé ðéêñü,
äéáìÝíïõóá ðÜíáô Þóõ÷ç êáé ðñÜç. ÁõôÞ êáôïéêåß ìå åêåßíïõò, ðïõ Ý÷ïõí ïëüêëçñç ôçí ðßóôç..Áðü ôçí
áöñéïóýíç ãßåíôáé ðßêñá, áðü ôçí ðßêñá èõìüò áðü ôï èõìü ïñãÞ áðü ôçí ïñãÞ âåíôå’ôá êáé ç âåíôÝôá ãßíåôáé
ìåãÜëç êé áíßáôç áññþóôéá (ÐïéìÞí, 390ê.å.)

ÏÑÏÓ: ïé áíùìáëßåò (ôá ðÜèç) ôçò êáñäéÜò (ÊëÞìçò)..ïé äéÜöïñïé ôýðïé á. Ôï üãäïï áðü üðïõ ðñïÝñ÷ïíôáé ïé
ðïëëÝò ðçãÝò êáé ðïôßæåôáé üëç ç êôßóç åßíáé ïé ðéóôåýóáíôåò, áðüóôïëïé êáé äÜóêáëïé, ïé êçñýîáíôåò óå
üëïí ôïí êüóìï êáé ïé äéäÜîáíôåò óåìíþò êáé áãíþò ôïí ëüãï ôïõ Ê. êáé äåí ãëßóôñçóáí óå ðïíçñÞ åðéèõìßá áëëÜ
ðïñåýèçêáí ìå äéêáéïóýíç êáé áëÞèåéá üðùò ðáñÝëáâáí áðü ôï Üã.Ðíåýìá. Ôï å’íáôï üñïò ôï åñçìþäåò åßíáé ïé
êáêþò äéáêïíÞóáíôåò äéÜêïíïé, áõôïß, ðïõ Üñðáóáí ôï âéïò ôùí ÷çñþí êáé ôùí ïñöáíþí.¼ðùò ôï áìðÝëé Üìá
åãêáôáëåéöèåß ãßíåôáé Ü÷ñçóôï, Ýôóé Ýôóé êé ïé Üíèñùðïé áðüãíùóáí ôïõò åáõôïýò ôïõò êáé áöïý
åîáãñéþèçêáí Ýãéíáí Ü÷ñçóôïé óôïí Ê.. Ôá âïõíÜ ìå ôá ìïó÷ïâüëá äÝíôñá åßíáé ïé ìÜñôõñåò, éäßùò áõôïß, ðïõ
äåí äåßëáéáóáí. Óôï 12ï âïõíü åßíáé åêåßíïé ðïõ ðáñÝìåéíáí ëåõêïß óáí ôá íÞðéá..¼ëá ôá âñÝöç åßíáé Ýíäïîá
êáé ôá ðñþôá óôá ìÜôéá ôïõ Èåïý

Ð ÁÈÏÓ: Åáí ï ×. äåí Ýðáèå ðñáãìáôéêÜ, äåí èá ÷ñùóôïýóáìå êáìéÜ ÷Üñç ãéáôß äåí óõíÝâç êáíÝíá ð. Êé
åìåßò åðåéäÞ ðÜó÷ïõìå ðñáãìáôéêÜ, èá öáßíåôáé üôé ìáò ðáñáðëáíÜ, ðñïôñÝðïíôÜò ìáò íá
ìáóôéãùíüìáóôå êáé íá óôñÝöïõìå êáé ôçí Üëëç óéáãüíá..Êé üðùò áðÜôçóå åêåßíïõò, þóôå íá öáßíåôáé áõôü,
ðïõ äåí Þôáí, Ýôóé áðáôÜ êáé ìáò, ãéáôß ìáò ðñïôñÝðåé íá õðïìÝíïõìå üóá õðÝìåéíå. Èá åßìáóôå êé áíþôåñïé
áðü ôï äÜóêáëü ìáò, åöüóïí õðïöÝñïõìå êé õðïìÝíïõìå üóá ïýôå Ýðáèå ïýôå õðÝìåéíå ï äÜóêáëïò.ÁëëÜ ï Ê.
ìáò åßíáé ï ìüíïò ðñáãìáôéêüò äÜóêáëïò êé ï áãáèüò ðñÜãìáôé Ãéüò ôïõ È. êé áíåêôéêüò, ï Ëüãïò ôïõ È., ðïõ
Ýãéíå ãéüò ôïõ áíèñþðïõ. ÐÜëåøå êáé íßêçóå ãéáôß Þôáí Üíèñùðïò, ðïõ ðÜëåõå ÷Üñéí ôùí ðáôÝñùí êáé ìå ôçí
õðáêïÞ ôïõ êáôÝëõå ôçí áíõðáêïÞ ôïõò. ¸äåóå ôïí éó÷õñü êé Ýëõóå ôïõò áäõíÜôïõò. Êáé ôç óùôçñßá äþñéóå
óôï ðëÜóìá ôïõ, åîáöáíßæïíôáò ôçí áìáñôßá. Åßíáé äçë. ï ðñáüôáôïò êáé åëåÞìùí Ê., ðïõ áãáðÜ ôï áíèñþðéíï
ãÝíïò (Âéâë.3:18:6).

ÐÁÈÇ (ÐÑÏÓÁÑÔÇÌÁÔÁ): åßíáé åêôõðþìáôá ôçò øõ÷Þò, ðïõ åßíáé ìáëáêÞ êáé õðï÷ùñåß êáé êáôÜ êÜðïéï
ôñüðï áðïóöñáãßóìáôá óå áõôÞ ôùí ðíåõìáôéêþí äõíÜìåùí åíÜíôéá óôá ïðïßá ðïëåìÜìå.. Îåãåëþíôáò åêåßíïõò,
ðïõ äåí ìðüñåóáí íá äéáêñßíïõí ôçí áëçèéíÞ áðü ôçí øåõäÞ çäïíÞ, êáé ôï õðïêåßìåíï óôï èÜíáôï êáé áëáæïíéêü áðü
ôï Üãéï êÜëëïò, ôïõò óÝñíïõí óáí äïýëïõò ôïõò. Êáé êÜèå áðÜôç ìå ôï íá åíáðïôßèåôáé óôçí øõ÷Þ óõíå÷þò, ôç
óöñáãßæåé ìå ôçí åéêüíá ôçò, êé ç øõ÷Þ ðåñéöÝñåé ôçí åéêüíá ôïõ ðÜèïõò, ÷ùñßò íá îÝñåé ôï ãéáôß, üôé
ðñïÝñ÷åôáé áðü ôï äÝëåáñ êáé ôç óõãêáôÜèåóÞ ìáò..Êáé äåí åîïìïéþíïíôáé ìüíïí ïé øõ÷Ýò ìüíïí ìå ôéò ïñìÝò
êáé ôéò åéêüíåò ôùí áëüãùí æþùí áëëÜ ìéìïýíôáé êáé ôá êÜëëç ôùí öõôþí.. Ï Ü. ìïéÜæåé ìå ôïí ðïéçôéêü ìýèï,
ìå êÜðïéïí Äïýñåéï ßððï, Ý÷ïíôáò êëåéóìÝíï óå Ýíá óþìá, ôçí êïéëéÜ ôïõ, óôñáôü ïëüêëçñá áðü äéÜöïñá
ðíåýìáôá.. Ãé áõôü íïìßæù ï íüìïò èåéêÜ åðéâÜëëåé åîáíáãêáóôéêÜ ôï öüâï, þóôå ï åõëáâÞò êáé ðñïóåêôéêüò
öéëüóïöïò íá áðïêôÞóåé êáé ôçñÞóåé ôçí áìåñéìíçóßá, ðáñáìÝíïíôáò óå üëá äß÷ùò ðôþóåéò êáé äß÷ùò
áìáñôßåò. Ãéáôß ç åéñÞíç êáé ç åëåõèåñßá äåí åðéêñáôïýí áëëéþò, ðáñÜ ìå ôçí áäéÜêïðç êé áêïýñáóôç
áíôéðáñÜèåóç ðñïò ôï ðÜèçìá, êáèüóïí ïé áíôáãùíéóôÝò ìáò áõôïß åßíáé óôéâáñïß êáé áèëçôÝò ïëõìðßùí, êáé

44
åßíáé ðéï ïäõíçñïß áðü óöÞêåò êáé ç çäïíÞ ðïëý Ýíôïíá êÜèå ìÝñá áëëÜ ôç íý÷ôá ôïõò åðéïõëåýåôáé êáé ôïõò
äáãêþíåé áêüìç êáé óôá üíåéñÜ ôïõò ôïõò ãïçôåýåé êáé ôïõò äåëåÜæåé ‘Íá öõëáãüìáóôå áðü üóá èÝëïõí íá ìáò
ðåßóïõí íá ôñþìå ÷ùñßò íá ðåéíÜìå êáé íá ðßíïõìå ÷ùñßò íá äéøÜìå êáé üôé ôá âëÝììáôá êáé ôá öéëÞìáôá ôùí
ùñáßùí ìáò ñß÷íïõí äçëçôÞñéï ðéï äñáóôéêü áðü ôùí óêïñðéþí êáé ôùí áñá÷íþí’ (ÓùêñÜôçò) ‘ÐñáõíôéêÜ
êáôÜðëáóìá áêáôÜó÷åôçò ïñìÞò ðñïò ôá áöñïäßóéá åßíáé ç ðåßíá, áëëéþò ÷ñåéÜæåôáé èçëåéÜ’. Ç áëçèéíÞ
öéëïóïößá äåí óôçñßæåôáé óå êïýöåéá ëüãéá êáé èåóðßóìáôá, áëëÜ óå ðñïöõëáêôéêÜ Üôñùôá êáé ìõóôÞñéá
äñáóôéêÜ êáé ìåëåôþíôáò ôéò èåßåò åíôïëÝò ãõìíáæüìåíç êé áóêïýìåíç, ëáìâÜíåé èåßá äýíáìç êáôÜ ôï ìÝñïò
ôçò ðïõ åìðíÝåôáé áðü ôïí èåßï Ëüãï..’Ãéá üëï ôï ôåôñÜ÷ïñäï, ôçí çäïíÞ, ôçí åðéèõìßá, ôç ëýðç êáé ôï öüâï
÷ñåéÜæåôáé ðïëëÞ Üóêçóç êáé ðïëýò ðüëåìïò. Ãéáôß áõôïß ïé ßäéïé êáé ìÝóá áðü ôá óðëÜ÷íá ðåñíïýí êáé
ôáñÜæïõí ôçí êáñäéÜ ôùí á.’ (Áñßóôùí) ‘Åêåßíùí ðïõ èåùñïýíôáé üôé åßíáé óðïõäáßïé, ç çäïíÞ êÜíåé ôéò
êáñäéÝò ôïõò, ãéáôß êÜèå çäïíÞ êáé ëýðç ðñïóðáóóáëþíïõí óôï óþìá ôçí øõ÷Þ’ åêåßíïõ ðïõ äåí ÷ùñßæåé ôçí
øõ÷Þ áðü ôá ðÜèç êáé äåí ôïí óôáõñþíåé ãéá áõôÜ. (Óôñùì.307-311).

ÐÁÉÄÁÃÙÃÉÁ-ÔÉÌÙÑÉÁ: Ð. åßíáé ç èåïóÝâåéá, ðïõ åßíáé ìÜèçóç ôçò ëáôñåßáò ôïõ È. êáé ðáßäåõóç
óôçí åðßãíùóç ôçò áëÞèåéáò êáé ïñèÞ áãùãÞ, ðïõ ïäçãåß óôïí ïõñáíü..¼ðùò ï êõâåñíÞôçò áíèßóôáôáé óôéò
êáôáéãßäåò, Ýôóé êé ï ðáéäáãùãüò äåí õðï÷ùñåß ðïôÝ óôïõò áíÝìïõò, ðïõ êáôáðíÝïõí óå áõôüí ôïí êüóìï, ïýôå
óðñþ÷íåé ôï ðáéäß óå ìéá èçñéþäç êáé áóåëãÞ æùÞ. Ùèïýìåíïò ìüíï áðü ôï ðíåýìá ôçò áëÞèåéáò êñáôåß ðïëý
äõíáôÜ ôá ôéìüíéá ôïõ ðáéäéïý äçë. ôá áõôéÜ. Ôï ðáôñéêü Þèïò ðáñÝñ÷åôáé óýíôïìá, ç äå èåßá áãùãÞ åßíáé
êôÞìá, ðïõ ðáñáìÝíåé ãéá ðÜíôá...Ï Ëüãïò ðÜëåõå ìå ôïí Éáêþâ êáé ôïí ðñïðïíïýóå åíáíôßïí ôïõ
ðïíçñïý..äéäÜóêïíôÜò ôïí íá ëáêôßæåé ôïí áíôáãùíéóôÞ..Ï Ýëåã÷ïò åßíáé åßäïò ÷åéñïõñãßáò ôùí ðáèþí ôçò
øõ÷Þò, ôá äå ðÜèç åßíáé áðüóôçìá ôçò áëÞèåéáò êáé ðñÝðåé íá ôá ðïëåìåß êáíåßò áðüêïðôïíôÜò ôá. Ï
ïíåéäéóìüò ìïéÜæåé ìå öáñìáêåõôéêÞ áãùãÞ ðïõ äéáëýåé ôá óêëçñçìÝíá ðÜèç êáé êáèáñßæåé ôéò
ñõðáñüôçôåò ôòç æùÞò, ôéò ëáãíåßåò êé åðéðëÝïí åîïìáëýíåé ôá óáñêþìáôá ôçò áëáæïíåßáò, áðïêáèéóôþíôáò
ôïí Ü. õãéÞ êé áëçèéíü. Ç íïõèÝôçóç åßíáé ç äßáéôá ôçò áññùóôçìÝíçò øõ÷Þò..¼ðùò äßðëá óôï
óõìâïõëåõôéêü ëüãï âñßóêåôáé ôï ðñïôñåðôéêü êáé ðáñáêëçôéêü åßäïò, Ýôóé êáé äßðëá óôï åãêùìéáóôéêü ôï
ëïéäïñçôéêü. Ï Ê. äåí ëïéäïñåß áðü ìßóïò ôïõò á. áöïý åíþ èá ìðïñïýóå êáé íá ôïõò êáôáóôñÝøåé, Ýðáèå ãéá ìáò.
¼óïõò äåí ôïõò ðñïÝôñåøå ï Ýðáéíïò, áõôïýò ôïõò ðáñüîõíå ï øüãïò..Ôï áìðÝëé üôáí äåí êëáäåýåôáé
áãñéïöïõíôþíåé. ¸ôóé êé ï Ü. ôïõ ïðïßïõ ï Ëüãïò óáí ìá÷áßñé êáèáñßæåé ôéò õâñéóôéêÝò ðáñáöõÜäåò ãéá íá
êáñðïöïñïýí ïé ïñÝîåéò êé ü÷é íá äéáëýïíôáé óôéò åðéèõìßåò.. Êé ï ÐëÜôùí (Ãïñã.477Á) ôïíßæåé üôé ï
äßêáéïò åßíáé áãáèüò.. Áðåéëþíôáò, åßíáé öáíåñü üôé äåí èÝëåé íá ðñÜîåé ôßðïôå êáêü ïýôå áõôÜ, ðïõ
áðåéëåß..Ï êáèÝíáò ìáò åêëÝãåé ôéò ôéìùñßåò ìüíïò ôïõ áìáñôÜíïíôáò åêïõóßùò..¼ðïõ åðéâëÝðåé ôï
ðñüóùðï ôïõ È. õðÜñ÷åé åéñÞíç êáé ÷áñÜ. Áðü üðïõ áðïóôñáöåß ãéáôß äåí èÝëåé íá âëÝðåé ôá êáêÜ,
åîáéôßáò ôçò áíèñþðéíçò áðéóôßáò ãåííÜôáé ç êáêßá..’¼óï ðïëý åßíáé ôï Ýëåüò ôïõ ôüóïò êé ï Ýëåã÷üò ôïõ’
ãéáôß êáé ôùí äýï óêïðüò åßíáé ç óùôçñßá.. ÁëëÜ êáé ôï ðÜèïò ôçò ïñãÞò, áí ìðïñÝóïõìå íá áðïêáëÝóïõìå
ïñãÞ ôç íïõèåóßá ôïõ, åßíáé öéëÜíèñùðï, êáèþò ï È. ìåôáâáßíåé óôï ðÜèïò ãéá ôïí Ü. ÷Üñéí ôïõ ïðïßïõ Ýãéíå ï
Ëüãïò ôïõ È. Ü. Óå êÜèå ðåñßðôùóç ÷ñçóéìïðïéåß ôï öüâï ùò óôõðôéêü, üðùò ôá ìáëëéÜ âÜöïíôáé
êáëýôåñá üôáí ðñþôá óôéöôïýíå. Êáëü åßíáé íá ìçí áìáñôÞóåé êáíåßò, áëëÜ áãáèü åßíáé êáé ôï íá ìåôáíïÞóåé ï
áìáñôùëüò, üðùò Üñéóôï åßíáé ôï íá õãéáßíåé êáíåßò ðáíôïôéíÜ, êáëü üìùò åßíáé íá óõíÝëèåé êé áðü ôçí
áññþóôéá..Ïé ðéêñÝò ñßæåò ôïõ öüâïõ óôáìáôïýí ôá öáãþìáôá ôùí áìáñôéþí. Ãé’áõôü ï öüâïò áí êáé
ðéêñüò åßíáé óùôÞñéïò..Ï åõèýò êáé öõóéêüò äñüìïò üðùò õðáéíßóóåôáé áëëçãïñéêÜ ôï éþôá ôïõ ×., ç
áãáèùóýíç ôïõ åßíáé áìåôáêßíçôç..Ôï áãáèü, ðïõ ðáñÝ÷åôáé äéáñêþò âñßóêåé ÷áìçëÞ åêôßìçóç, åíþ åêôéìÜôáé
åêåßíï, ðïõ õðåíèõìßæåé ôïí öéëÜíèñùðï öüâï ôçò äéêáéïóýíçò. ÕðÜñ÷åé öüâïò ìå áéäçìïóýíç (ôùí ðïëéôþí
ðñïò ôïõò çãåìüíåò) êáé öüâïò ìå ìßóïò (ôùí äïýëùí ðñïò ôïõò Ê.). ‘Äéêáéïóýíç êáé êñßóç, Ýëåïò êáé êñßóç
ðñïðïñåýïíôáé áðü óÝíá’(Ø.88:15). ¼ðùò ï êáèñÝöôçò äåí åßíáé êáêüò óôïí Üó÷çìï êé ï ãéáôñüò óôïí
Üññùóôï, Ýóôé êé áõôüò ðïõ åëÝã÷åé äåí åßíáé äõóìåíÞò óôïí øõ÷éêÜ Üññùóôï. Ï È. Þôáí áãáèüò ðñéí ãßíåé
êôßóôçò êáé ãé’áõôü èÝëçóå íá ãßíåé êáé äçìéïõñãüò êáé ÐáôÝñáò, ìå üôé ëÜìðåé ôïí Þëéï ôïõ êáé óôÝëíåé
ôïí Ãéü Ôïõ(Ðáéäáã.8-9)..Ïé äõóèåñÜðåõôïé êáèïäçãïýíôáé ìå ôçí áðåéëÞ, ôïí Ýëåã÷ï, êáé ôçí åðéôßìçóç üðùò
ï óßäçñïò ôïí åðåîåñãÜæïíôáé ìå ôç öùôéÜ êáé ôï óöõñß êáé ôïí Üêìïíá, åíþ ïé áöïóéùìÝíïé óôçí ðßóôç ùò
áõôïäßäáêôïé êáé ðñïáéñåôéêïß ùöåëïýíôáé áðü ôïí Ýðáéíï. Ç áñåôÞ, ðïõ åðáéíåßôáé áõîÜíåôáé óáí äÝíôñï..Ï
È. óáí öéëüóôïñãïò ðáôÝñáò áíáèÝôåé óôïí ãíÞóéï ðáéäáãùãü ôá ðáéäéÜ Ôïõ ëÝãïíôáò: ‘áõôüò åßíáé ï Ãéüò
ìïõ ï áãáðçôüò, áõôüí áí áêïýôå’. Áîéüðéóôïò ï èåßïò ðáéäáãùãüò êïóìçìÝíïò ìå ôñßá êÜëëéóôá óôïëßäéá, ôçí
åðéóôÞìç äéüôé åßíáé ðáôñéêÞ óïößá, ôçí ðáññçóßá ãéáôß åßíáé È. êáé äçìéïõñãüò êáé ôçí åõìÝíåéá äéüôé

45
ðáñÝäùóå ôïí åáõôü ôïõ óáí èýìá ãéá ÷Üñç ìáò. Ôïí åíäéáöÝñåé, ðþò èá ãßíåé õãéåéíüôåñïò ï âßïò ôïõ á. Ìáò
ðñïåôïéìÜæåé ðñïò ôçí áðëüôçôá êáé ôçí áõôÜñêåéá ôïõ âßïõ üðùò åðßóçò êáé ðñïò ôçí åõêßíçôç êé åõóôáëÞ
ïäïéðïñéêÞ åôïéìüôçôá ãéá ôçí áßäéá åõæùßá, äéäÜóêïíôáò üôé ï êáèÝíáò åßíáé èçóáõñüò ôïõ åáõôïý ôïõ. Ï
óôñáôïëïãçìÝíïò áðü ôï ×. ðñÝðåé íá åðéëÝîåé Ýíá âßï áõôÜñêç, áõôïõðçñåôéêü êé åöÞìåñï óôéò öñïíôßäåò
ôïõ. Äåí ðáéäáãùãïýìáóôå ãéá ðüëåìï áëëÜ ãéá åéñÞíç, ðïõ ìå ôçí áãÜðç åßíáé áèþåò êé åéñçíéêÝò áäåñöÝò.
(ï.á. 11). Ï È. äåí ôéìùñåß (ãéáôß ôéìùñßá åßíáé ç áíôáðüäïóç ôïõ áêêïý), ðáéäåýåé üìùò, ãéá íá ùöåëçèïýí êáé
êïéíÜ êáé áôïìéêÜ üóïé ðáéäåýïíôáé (Óôñùì.7,16,471)

ÐÁÉÄÅÉÁ: Ôá ðáéäéÜ áò ìåôáëáìâÜíïõí ôçí åí ×ñéóôþ ðáéäåßá. Áò ìáèáßíïõí ðüóï äõíáôÞ åßíáé ç
ôáðåéíïöñïóýíç ìðñïóôÜ óôï È., ðüóá äéêáéþìáôá Ý÷åé áðü ôïí È. ç áãíÞ áãÜðç, ðüóï ùñáßïò êáé ìåãÜëïò êáé
óùôÞñéïò ãéá üóïõò âéþíïõí êáôÜ È. ïóßùò ìå êáèáñÞ äéÜíïéá åßíáé ï öüâïò ôïõ. Äéüôé åñåõíÜ ôá íïÞìáôá êáé
ôéò åíèõìÞóåéò. Ç ðíïÞ ôïõ åßíáé ìÝóá ìáò êé üôáí èÝëåé ìáò ôçí ðáßñíåé ðßóù..’Äåýôå ôÝêíá áêïýóáôÝ ìïõ:
öüâïí Ê. äéäÜîù õìÜò’...Ï ãåìÜôïò ïéêôéñìïýò êé åõåñãåóßåò ÐáôÝñáò Ý÷åé óðëÜ÷íá áãÜðçò óå üëïõò
üóïõò ôïí öïâïýíôáé Þðéá êáé ìå ðñïóÞíåéá äßíåé ôç ÷Üñç ôïõ óå áõôïýò, ðïõ ôïí ðëçóéÜæïõí ìå áðëÞ äéÜíïéá
(Á ÊëÞì.97-9)

ÐÁÍÁÃÉÁ: Ç Åýá äåí õðÞêïõóå, üôáí Þôáí áêüìç ðáñèÝíïò. Ãéáôß åß÷áí ðëáóèåß ëßãï ðñéí êáé äåí åß÷áí ôç
óêÝøç ãéá ôç ãÝííçóç ðáéäéþí ãéáôß Ýðñåðå íá öèÜóïõí óå þñéìç çëéêßá êáé êáôüðéí Ýôóé íá
ðïëëáðëáóéÜæïíôáé. Êé üôáí ðáñÞêïõóå Ýãéíå êáé ãéá ôïí åáõôü ôçò áéôßá èáíÜôïõ. ¸ôóé êé ç Ìáñßá, ðïõ Þôáí
áññáâùíéáóìÝíç ìå ôïí Üíäñá êé üìùò Ýìåéíå ðáñèÝíïò, åðåéäÞ õðÜêïõóå Ýãéíå áßôéá óùôçñßáò..Ãé’áõôü ç
Ð. ëÝãåôáé óýæõãïò áõôïý, ðïõ ôçí áññáâùíéÜóôçêå, ðñïöçôåýïíôáò ôçí áíáêýêëçóç áðü ôçí Ìáñßá óôçí
Åýá..Ãé’áõôü ï Ê. ëÝåé üôé ïé Ýó÷áôïé èá ãßíïõí ðñþôïé..ï ×. Ýãéíå ç áñ÷Þ ôùí æùíôáíþí, åíþ ï ÁäÜì ôùí
íåêñþí êé ï ËïõêÜò áñ÷ßæåé ôç ãåíåáëïãßá áðü ôïí ÁäÜì, äåß÷íïíôáò üôé ü÷é åêåßíïé Áõôüí áëëÜ Åêåßíïò
áíáãÝííçóå óôï ÅõáããÝëéï ôçò æùÞò (Âéâë.3:22)... ¼ðùò åêåßíç ðáñáóýñèçêå áðü ôï ëüãï ôïõ áããÝëïõ
(äéáâüëïõ) Ýôóé êé áõôÞ åõáããåëßóèçêå õðü áããÝëïõ..Êé üðùò äéá ðáñèÝíïõ äÝèçêå ôï áíèñþðéíï ãÝíïò ìå ôïí
èÜíáôï Ýôóé êáé äéá ôçò ðáñèÝíïõ ëýèçêå. Ç ðáñáêïÞ ôçò ðáñèÝíïõ Åýáò ëýèçêå ìå ôçí õðáêïÞ ôçò ðáñèÝíïõ
Ìáñßáò, ôï áìÜñôçìá ôïõ ðñùôïðëÜóôïõ ìå ôç âïÞèåéá ôïõ ðñùôïôüêïõ êé ç öñüíçóç ôïõ öéäéïý ìå ôçí áðëüôçôá
ôçò ðåñéóôåñÜò(Âéâë.5:19:1)..Ç Åýá ðáñèÝíïò ïýóá êé Üöèïñïò óõëëáâïýóá ôïí ëüãï áðü ôï ößäé ãÝííçóå
ðáñáêïÞ êáé èÜíáôï. Ëáâïýóá äå ðßóôç êáé ÷áñÜ ç ðáñèÝíïò Ìáñßá üôáí ï Üããåëïò ÃáâñéÞë ôçò áíÞããåéëå
üôé ‘Ðíåýìá Êõñßïõ èá Ýëèåé ðÜíù ôçò’ (Ðñïò Ôñýö.100:5)

ÐÁÑÁÄÏÓÇ: ¼ôáí ôïõò êáëïýìå íá Ýñèïõí óôçí Ð., ðïõ ðñïÝñ÷åôáé áðü ôïõò áðïóôüëïõò êáé
äéáöõëÜóóåôáé óôéò Å. ìå ôçí äéáäï÷Þ ôùí ðñåóâõôÝñùí, åíáíôéþíïíôáé óôçí Ð.. Êáé ëÝãïõí üôé áõôïß âñÞêáí
áêÝñáéç ôçí áëÞèåéá ãéáôß ôÜ÷á åßíáé ðéï óïöïß ü÷é ìüíïí áðü ôïõò ðñåóâõôÝñïõò áëëÜ êé áðü ôïõò
áðïóôüëïõò.. (Âéâë.3,2)...Áí ïé áðüóôïëïé äåí ìáò Üöçíáí ôç ÃñáöÞ äåí èá Ýðñåðå íá áêïëïõèÞóïõìå ôçí ôÜîç
ôçò Ðáñáäüóåùò, ðïõ ðáñÝäùóáí óå üóïõò åìðéóôåýèçêáí ôéò åêêëçóßåò; Ìå áõôÞ ôçí ôÜîç óõìöùíïýí ðïëëÜ
âáñâáñéêÜ Ýèíç, ðïõ ðéóôåýïõí óôï ×. Ý÷ïõí äå ôç óùôçñßá ãñáììÝíç óôéò êáñäéÝò ôïõò ìå ôï áã.Ðíåýìá,
÷ùñßò ÷áñôß êáé ìåëÜíé..¼óïé áóðÜæïíôáé ôçí ðßóôç åßíáé ìåí âÜñâáñïé óôç ãëþóóá, óôéò éäÝåò ôïõò, ôéò
óõíçèåéÝò ôïõò êáé óôç æùÞ ôïõò åßíáé ðÜíóïöïé êáé áñÝóïõí óôï È. (Âéâë.3,4).

ÐÁÑÈÅÍÉÁ: Ðïëëïß êáé ðïëëÝò åîçêïíôïýíôáé êáé åâäïìçêïíôïýôáé, ðïõ åìáèÞôåõóáí óôïí ×. áðü ðáéäéêÞò
çëéêßáò ðáñáìÝíïõí Üöèïñïé (Áðïë.Á, 15)..Äåí åêèÝôïõìå ôá ðáéäéÜ ìç ôõ÷üí êÜðïéï áðü ôá Ýêèåôá ðñéí
ðåñéìáæåõôåß áðïèÜíåé êáé ãßíïõìå áíèñùðïêôüíïé..Äåí óõíÜðôïõìå ãÜìï ðáñÜ ìüíïí ãéá ôåêíïðïéßáò Þ
ðáñáìåñßæïíôåò ôï ãÜìï ôçñïýìå ôÝëåéá åãêñÜôåéá (Áðïë.Á,29)..Ï Ê. äåí ãåííÞèçêå áðü ÐáñèÝíï ãéá ôßðïôå
Üëëï ðáñÜ ãéá íá êáôáñãÞóåé ôç ãÝííçóç ôçò Üíïìçò åðéèõìßáò êáé äåßîåé óôïí Üñ÷ïíôá üôé åßíáé óôï È.
äõíáôÞ ç ðëÜóç á. êáé äß÷ùò ôçí áíèñþðéíç óõíïõóßá..Ç óÜñêá óôåñïõìÝíç óõíïõóßáò äåí ðáèáßíåé ôßðïôå.
Óõã÷ñüíùò ðñïìÞíõóå üôé èá ôçí êáôáñãÞóåé óôïí ìåëëïíôéêü áéþíá (Ìáôè.22:30)(Ðåñß Áíáóô.6)

ÐÁÔÅÑÁÓ: ôïõ áíèñùðßíïõ ãÝíïõò åßíáé ï Ëïãïò ôïõ È. üðùò ôï äåß÷íåé êé ï ÌùõóÞò: ïõê áõôüò ïýôïò óïõ
ðáôÞñ åêôÞóáôü óå êáé åðïßçóÝ óå êáé ÝðëáóÝ óå; Ðüôå ëïéðüí Ý÷õóå óôï áíèñþðéíï ãÝíïò ôï æùïðïéü
óðÝñìá, äçë. ôï Ðíåýìá ôçò áöÝóåùò ôùí áìáñôéþí, ìå ôï ïðïßï æùïðïéïýìåèá; Äåí Þôáí ôüôå ðïõ ï ×. Ýôñùãå
ìáæß ìå ôïõò á. êé Ýðéíå êñáóß ðÜíù óôç ãç; Ôï üëï ðñÜãìá öáíåñùíüôáí ìå ôïí Ëþô, ôü üôé ôï óðÝñìá ôïõ

46
Ðáôñüò ôùí üëùí, äçë. ôï Ðíåýìá ôïõ È. ìå ôï ïðïßï Ýãéíáí üëá, áíáìß÷èçêå êé åíþèçêå ìå ôç óÜñêá äçë. ìå ôï
ðëÜóìá ôïõ. Êáé ìå áõôÞ ôçí áíÜìåéîç êáé ôçí Ýíùóç ïé äõü óõíáãùãÝò, äçë. ïé äõü Å. êáñðïöüñçóáí áðü ôïí ð.
æþíôáò õéïýò ãéá ôïí æþíôá È. Êáé åíüóù ãßíïíôáí üëá áõôÜ ç óýæõãïò ôïõ Ëþô ðåñÝìåéíå óôá Óüäïìá ü÷é ùò
óÜñêá öèáñôÞ áëëÜ ãéá ðÜíôá ‘óôÞëç áëüò’.. Äåß÷íåé üôé êáé ç Å., ðïõ åßíáé ôï áëÜôé ôçò ãçò,
åãêáôáëåßöèçêå óôá üñéá ôçò ãçò, õðïìÝíïíôáò ôá áíèñþðéíá. Êé åíþ óõíå÷þò áöáéñïýíôáé áðü áõôÞí ïëüêëçñá
ìÝëç, ðáñáìÝíåé óôÞëç áëáôéïý, äçë. óôÞñéãìá ôçò ðßóôçò, ãéáôß óôåñåþíåé êáé ðñïáðïóôÝëëåé ôïõò ãéïýò
óôïí Ð. (Âéâë.4:31)...Ï öéëüóôïñãïò ð., ï ðñáãìáôéêüò ð. äåí óôáìáôÜ íá ðñïôñÝðåé, íá íïõèåôåß, íá ðáéäåýåé,
íá áãáðÜ, ïýôå âÝâáéá êáé íá óþæåé (Ðñïò ¸ëëçí.94).

ÐÉÓÔÇ: Ç åðéóôÞìç åßíáé äýíáìç áðïäåéêôéêÞ, åíþ ç ðßóôç åßíáé ÷Üñç, ðïõ ÷ùñßò áðïäåßîåéò
áíåâÜæåé óôï ãåíéêü êáé ôï áðëü, ðïõ ïýôå óõíïäåõôéêü ôçò ýëçò åßíáé, ïýôå ýëç, ïýôå õðüâáèñï ôçò ýëçò.
Ïé Üðéóôïé áðü ôïí ïõñáíü êáé ôï áüñáôï, Ýëêïõí ôá ðÜíôá óôç ãç, áãêáëéÜæïíôáò êõñéïëåêôéêÜ ìå ôá ÷Ýñéá
ôïõò ðÝôñåò êáé äñýò, üðùò ëÝãåé ï ÐëÜôùí. ..Ï ÁñéóôïôÝëçò ôçí áëçèéíÞ êñßóç, ðïõ áêïëïõèåß ôçí
åðéóôÞìç ëÝãåé üôé áõôü åßíáé ðßóôç. Åßíáé ç ð. ëïéðüí óçìáíôéêüôåñç áðü ôçí åðéóôÞìç êáé åßíáé
êñéôÞñéü ôçò. Ôçí ð. ôçí õðïêñßíåôáé ç åéêáóßá, ðïõ åßíáé áäýíáìç ãíþìç, üðùò ï ëýêïò õðïêñßíåôáé ôï óêýëï.
ÅðåéäÞ âëÝðïíôáò ï ôÝêôïíáò üôé, áí ìÜèåé ìåñéêÜ ðñÜãìáôá, ãßíåôáé ôå÷íßôçò êáé ï êõâåñíÞôçò
óêåöôüìåíïò üôé äåí åßíáé áñêåôü ôï íá èÝëåé ôï íá ãßíåé êáëüò êáé äßêáéïò áëëÜ åßíáé áíÜãêç íá ðåéóèåß íá
ìÜèåé êáé ôï íá ðåßèåôáé óôïí Ëüãï, ðïõ ôïí áíáêçñýîáìå äÜóêáëï, ðïý óçìáßíåé ôï íá ðéóôÝøåé óôïí ßäéï åêåßíï
êáé íá ìçí áíôéâáßíåé óå ôßðïôá. Ãéáôß, ðþò åßíáé äõíáôü íá áíôéðáñáôá÷èåß óôï Èåü; Ç ãíþóç ëïéðüí
÷ñåéÜæåôáé ôçí ðßóôç êáé ç ðßóôç ôç ãíþóç óýìöùíá ìå ìéá èåßá áêïëïõèßá êáé áíôáêïëïõèßá.. Ðþò êáíåßò
áí äåí Ý÷åé ðñïëçðôéêÞ éäÝá (ðßóôç) áõôïý, ðïõ åðéèõìåß, èá áðïêôÞóåé ãíþóåéò ãéá áõôü, ðïõ æçôåß;..Äåí
ìðïñåß ëïéðüí íá ìÜèåé êáíåßò ÷ùñßò ðßóôç, áöïý äåí ìðïñåß íá ìÜèåé ÷ùñßò ðñüëçøç..’Áí äåí ðéóôÝøåôå,
ïýôå èá êáôáëÜâåôå’.. ‘Áí äåí Ý÷åé åëðßäá, ôï áíÝëðéóôï äåí èá âñåèåß, åðåéäÞ åßíáé áäýíáôï íá åñåõíçèåß
êáé íá âñåèåß’ (ÇñÜêëåéôïò ï ÅöÝóéïò).. ¼ðïéïò ìÝëëåé íá ãßíåé ìáêÜñéïò êáé åõôõ÷éóìÝíïò, ðñÝðåé áðü
ôçí áñ÷Þ íá åßíáé ìÝôï÷ïò ôçò áëÞèåéáò ãéá íá ìðïñåß íá æÞóåé üóï ôï äõíáôü ðåñéóóüôåñï ÷ñüíï ìÝóá óôçí
áëÞèåéá, ãéáôß åßíáé ðéóôüò (ÐëÜôùí, Íüìïé) (Óôñùì.219)...Åßíáé ðáñÜëïãï ïé ïðáäïß ôïõ Ðõèáãüñá ôïõ
ÓÜìéïõ íá ðáñáéôïýíôáé áðü ôéò áðïäåßîåéò êáé íá èåùñïýí ðßóôç ôï ‘áõôüò Ýöç’ êáé óå áõôÞ ôç äÞëùóç
íá áñêïýíôáé ãéá ôç âåâáßùóç üóùí Üêïõóáí, åíþ áõôïß, ðïõ áãáðïýí ôçí èÝáóç ôçò áëÞèåéáò íá èÝëïõí íá
äõóðéóôïýí óå áîéüðéóôï äÜóêáëï, ôïí ìüíï ÓùôÞñá Èåü, áðáéôþíôáò áðü áõôüí âáóáíéóôéêÞ åîÝôáóç ôùí
ëüãùí ôïõ. Åíþ áõôüò ëÝãåé: ‘¼ðïéïò Ý÷åé áõôéÜ áò áêïýåé’. Êáé ðïéüò åßíáé áõôüò; Áò ôï ðåß ï
Åðß÷áñìïò: ‘Íïýò âëÝðåé êáé íïõò áêïýåé. Ôá Üëëá åßíáé ôõöëÜ êáé êïõöÜ’. ÅëÝã÷ïíôáò êÜðïéïõò ï
ÇñÜêëåéôïò ùò áðßóôïõò ëÝãåé: ‘Äåí îÝñïõí ïýôå íá áêïýí ïýôå ôß íá ðïýí’. Óå áõôü Ý÷åé ùöåëçèåß áðü ôïí
Óïëïìþíôá: ‘Áí áãáðÜò íá áêïýò, èá äéäá÷èåßò áðü áõôÞ, êáé áí êëßíåéò ôï áõôß óïõ èá ãßíåéò
óïöüò’(Óïö.Óåéñ.6:33)..Êé üðùò ôï ðÝôáãìá ôçò ìðÜëëáò äåí åîáñôÜôáé ìüíïí áðü åêåßíïí, ðïõ ôçí ðåôÜåé
áëëÜ áðü åêåßíïí ðïõ ôçí äÝ÷åôáé, Ýôóé ÷ñåéÜæåôáé êáé ç ðßóôç åêåßíùí ðïõ äÝ÷ïíôáé ôçí äéäáóêáëßá.
ÂïçèÜ êáé ç ãüíéìç ãç ãéá íá ñé÷ôïýí ïé óðüñïé...Ðéóôåýïõìå óå åêåßíïí ðïõ Ý÷ïõìå ðåðïßèçóç üôé èá ìáò
äþóåé ôç èåßá äüîá êáé ôç óùôçñßá. Êáé ðåðïßèçóç Ý÷ïõìå óôï È. ìüíï, ôïí ïðïßï ãíùñßæïõìå, üôé äåí èá
áèåôÞóåé üóá êáëþò ìáò Ý÷åé õðïó÷åèåß êáé ãé’áõôü Ý÷ïõí äçìéïõñãçèåß êáé ÷áñéóôåß áðü áõôüí óå ìáò ìå
åýíïéá..Áõôüò äåí Ý÷åé áíÜãêç, ç åõñãåóßá êé ç åõìÝíåéá åêåßíïõêáôáëÞãåé óå ìáò êáé åßíáé åýíïéá èåßá êáé
åýíïéá ðñïò åõåñãåóßá..Åßìáóôå Éóñáçëßôåò, ðïõ äåí õðáêïýïõìå æçôþíôáò óçìåßá áëëÜ ìáò öôÜíåé ç
áêïÞ.. Ùò ðñþôç êßíçóç ðñïò ôç óùôçñßá åìöáíßæåôáé óå ìáò ç ðßóôç, êé áêïëïõèïýí ï öüâïò êáé ç åëðßäá êáé ç
ìåôÜíïéá êáé ìáò ïäçãïýí óôçí áãÜðç êáé ôç ãíþóç (Óôñùìáôåßò 227-235).. Ôï íá ìçí ðéóôåýåéò öÝñíåé
óô’áëÞèåéá èÜíáôï, üðùò ç ðßóôç öÝñíåé æùÞ (ï.á.)..Ç ð. åßíáé ç ìçôÝñá ðÜíôùí. Ôçí áêïëïõèåß ç åëðßäá.
Êáé ðñïðïìðüò ôçò åßíáé ç áãÜðç óôïí È. êáé ôïí ×. êáé ôïí ðëçóßïí. ¼ðïéïò âñßóêåôáé ìÝóá óå áõôÜ
åêðëçñþíåé üëç ôçí åíôïëÞ ôçò äéêáéïóýíçò, äéüôé åêåßíïò, ðïõ Ý÷åé áãÜðç åßíáé ìáêñéÜ áðü êÜèå áìáñôßá.
Áñ÷Þ äå ðÜíôùí ôùí ÷áëåðþí ç öéëáñãõñßá..Áò ìÜèïõìå ôïí åáõôü ìáò ðñþôá íá âáäßæïõìå ôçí åíôïëÞ ôïõ Ê.
(Ðïëõê. Öéëéð.224-5)..Äåí ðñÝðåé íá ðñïóöÝñïõìå áíïé÷ôÜ ôá áõôéÜ ìáò óå üëïõò üóïõò ëÝíå êáé ãñÜöïõí.
Ãéáôß êé ïé êáíÜôåò, êáèþò ôéò ðéÜíïõí ðïëëïß áðü ôá áõôéÜ, êáôáñõðáßíïíôáé, ÷Üíïõí ô’áõôéÜ ôïõò êé
åêôüò áðü áõôü ðÝöôïõí êáé óõíôñßâïíôáé êáé ïé ßäéåò. Ìå ôïí ßäéï ôñüðï êé üóïé êáôáñýðáíáí ìå ôéò ðïëëÝò
öëõáñßåò ôïõò ôçí áãíÞ áêïÞ ôçò ðßóôçò, êáôáíôþíôáò óôï ôÝëïò êïõöïß ãáé ôçí áëÞèåéá, ãßíïíôáé Ü÷ñçóôïé
êáé ðÝöôïõí óôç ãç. Äåí ðñïôñÝðïõìå ÷ùñßò ëüãï ôá ðáéäéÜ ðéÜíïíôÜò ôá áðü ôá áõôéÜ, íá áãáðïýí ôïõò
óõããåíåßò ôïõò. Ìå áõôü õðáéíéóóüìáóôå üôé ç õðåñâïëÞ ôçò áãÜðçò ãßíåôáé ìå ôçí áêïÞ. Êáé ï È. åßíáé

47
áãÜðç, ï È. ðïõ ôïí ãíùñßæïõí üóïé ôïí áãáðïýí..ôï üìïéï ìå ôï üìïéï, áêïýïíôáò êáèáñÜ ôï ëüãï ôçò áëÞèåéáò üìïéï
ìå ðáéäéÜ, ðïõ ðåßèïíôáé óå åìÜò: ‘Áãíüò ðñÝðåé íá ‘íáé , üðïéïò ìðáßíåé óå íáü åõùäéáóìÝíï’, ï íáüò ôïõ È. ï
åäñáéùìÝíïò óå 3 èåìÝëéá: ôçí ðßóôç ôçí åëðßäá, ôçí áãÜðç (Óôñùì.5,25)..: Ðúóôç åßíáé ç ãíþóç ôïõ È., ç
ðñþôç ìåôÜ ôçí âåâáßùóç ôçò äéäáóêáëßáò ôïõ ÓùôÞñá, üôé äåí ðñÝðåé ìå êáíÝíá ôñüðï íá ðñÜôôåé Üäéêá,
êé áõôü ðñÝðåé íá ðéóôåýïõìå üôé åßíáé ðñÝðïí óôçí åðßãíùóç ôïõ È.(ïá.á 7,2,341)... Ç ð. åßíáé ëïéðüí
óõíïðôéêÞ ãíþóç ôùí õðï÷ñåùôéêþí, åíþ ç ãíþóç åßíáé áðüäåéîç éó÷õñÞ üóùí ðáñáëÜâáìå ìå ôçí ðßóôç, ðïõ
÷ôßæåôáé ðÜíù óôçí ðßóôç ìå ôçí äéäáóêáëßá ôïõ Ê. (Óôñùì.7,10,410) ... Äåí ãíùñßæåéò üôé üëùí ôùí
ðñáãìÜôùí ðñïçãåßôáé ç ðßóôç; Ðïéüò ãåùñãüò, ìðïñåß íá èåñßóåé, åáí äåí åìðéóôåõèåß ðñþôá ôï óðÝñìá óôç
ãç; ¹ ðïéüò ìðïñåß íá äéáðåñÜóåé ôçí èÜëáóóá, åáí äåí åìðéóôåõèåß ôïí åáõôü ôïõ ðñþôá óôï ðëïßï êáé ôïí
êõâåñíÞôç; Ðïéüò Üññùóôïò ìðïñåß íá èåñáðåõèåß, åáí äåí åìðéóôåõèåß ðñþôá óôïí åáõôü ôïõ óôïí ãéáôñü;
ÐïéÜ ôÝ÷íç ìðïñåß áí ìÜèåé êáíåßò åáí äåí åìðéóôåõèåß ôïí åáõôü ôïõ óôïí äÜóêáëï;..Óõ äåí èÝëåéò áí
åìðéôóåõèåßò ôïí áåõôü óïõ óôïí È, Ý÷ùí áðü áõôü, ôüóåò õðïó÷Ýóåéò; Ðñþôá óå Ýðëáóå áðü ôï ìçäÝí óôçí
ýðáñîç..êáé óå Ýðëáóå áðü õãñÜ ïõóßá, áðü ìáé åëÜ÷éóôç ñáíßäá, ç ïðïßá êÜðïôå äåí õðÞñ÷å ïýôå ç ßäéá êáé
ïäÞãçóå óå áõôÞ ôçí æùÞ.Ðéóôåýåéò óôá áãÜëìáôá ôá êáôáóêåõáæüìåíá áðü ôïõò á. åßíáé èåïß êé åíåñãïýí
èáýìáôá, áðéóôåßò äå óôïí ðïéçôÞ óïõ È. üôé ìðïñåß êé áñãüôåñá íá óå áíáðëÜóåé; (Ðñïò Áõôüë.339)

48
ÐËÏÕÔÏÓ: ‘Ù ößëå ÐÜíá! äþóôå íá ãßíù üìïñöïò åóùôåñéêÜ êé üóá åîùôåñéêÜ Ý÷ù íá åßíáé öéëéêÜ ìå ôá
åóùôåñéêÜ. Ðëïýóéï íá íïìßæù ôï óïöü’ (ÐëÜôùí)..’üëïò ï êüóìïò ôùí ÷ñçìÜôùí åßíáé ôïõ óïöïý’ ëÝãåé ï
Óïëïìþí ‘åíþ óôïí Üðéóôï ïýôå ïâïëüò’ (Ðáñ.17:6).. ‘Ðôþ÷åéá èåùñïýìå ü÷é ôçí ìåßùóç ôçò ðåñéïõóßáò áëëÜ
ôçí áýîçóç ôçò áðëçóôßáò ìáò. Ãéáôß ðïôÝ äåí åßíáé öôþ÷åéá ôá ëßãá ÷ñÞìáôá, áëëÜ ç áðëçóôßá, áðü ôçí
ïðïßá áí áðïìáêñõíèåß üðïéïò åßíáé áãáèüò èá åßíáé êáé ðëïýóéïò’ (Óôñùì.223)..’Ç ðåíßá ôáðåéíþíåé ôïí Ü.’
(Ðáñ.10:4). Ìå ôçí ëÝîç ‘ðåíßá’ åííïåß ôçí öéëáñãõñßá, êáôÜ ôçí ïðïßá ïé ðëïýóéïé ðÝíïíôáé áðü åëåçìïóýíç,
óáí íá ìçí Ý÷ïõí ôßðïôå (Ðáéäáã.3,4, 283). Ï ð. ìïéÜæåé ìå åñðåôü, ðïõ áí äåí ãíùñßæåé êáíåßò íá ôï ðéÜóåé
áâëáâþò êñáôþíôáò ôï ìáêñéÜ áêéíäýíùò áðü ôçí Üêñç ôçò ïõñÜò, èá äáãêÜóåé.. áí äåí ôïí ÷ñçóéìïðïéÞóåé
êáíåßò ãíùóôéêÜ ìå ìåãáëïöñïóýíç, þóôå ìå ôçí ãïçôåßá ôïõ Ëüãïõ íá îåôõëßîåé ôï èçñßï êé áõôüò íá ìåßíåé
áðáèÞò. Ìüíï áõôüò, ðïõ êáôÝ÷åé ôá áîéïëïãþôåñá äåí ãßíåôáé áíôéëçðôüò üôé åßíáé ðëïýóéïò. Êáé ðïëý
áîéüëïãá äåí åßíáé ï ëßèïò, ï Üñãõñïò, ôï öüñåìá, ç ïìïñöéÜ ôïõ óþìáôïò áëëÜ ç áñåôÞ, ðïõ åßíáé ëüãïò
ðáñáäéäüìåíïò õðü ôïõ Ðáéäáãùãïý ðñïò Üóêçóç. Áõôüò åßíáé ï ëüãïò, ðïõ ï Ëüãïò áðïññßðôåé ôçí ôñõöÞ êáé
ðñïóêáëåß ùò õðçñÝôç ôçí áõôåñãßá êé åîõìíåß ôçí ëéôüôçôá, ôï ðáéäß ôçò óùöñïóýíçò: ‘ëÜâåôå ðáéäåßá
êé ü÷é áñãýñéï êáé ãíþóç áíþôåñç áðü äïêéìáóìÝíï ÷ñõóü, ãéáôß ç óïößá åßíáé áíþôåñç áðü ðïëõôßìïõò
ëßèïõò êáé äåí óõãêñßíåôáé ìå áõôÞ êáíÝíá ðïëýôéìï ðñÜãìá’ (Ðáñ.8:10). Ðëïýóéïò äåí åßíáé áõôüò, ðïõ
êáôÝ÷åé áëëÜ áõôüò ðïõ ìïéñÜæåé.. Üñá ï ðëïýôïò âñßóêåôáé ìÝóá óôçí øõ÷Þ. .. Ðþò äåí åßíáé ðïëõêôÞìùí
êáé ðáãêôÞìùí, áõôüò ðïõ Ý÷åé èçóáõñü ôïí È.;.. Áí ï È. äåí áñíåßôáé ôßðïôá, ôá ðÜíôá ãßíïíôáé ôïõ èåïóåâïýò
(Ðáéäáã.3,6,295)... Íá ìçí áðëþíåôáé åýêïëá ôï ÷Ýñé óïõ üôáí ðñüêåéôáé íá ðÜñåéò êáé íá ìçí ìáæåýåôáé üôáí
ðñüêåéôáé íá äþóåéò. Áí Ý÷åéò êÜôé íá äþóåéò èá äþóåéò ôáõôü÷ñïíá ëýôñùóç êáé óôéò áìáñôßåò óïõ...Áí
ìïéñÜæåóôå ôçí áèáíáóßá, äåí èá ìïéñáóôåßôå ôá öèáñôÜ; .. Íá ìçí åßóáé ðéêñü÷ïëïò óôïí õðçñÝôç óïõ, ðïõ
åëðßæåé óôïí ßäéï È. ìå óÝíá, ãéá íá ìçí áãáíáêôÞóïõí óå áõôüí, ðïõ åßíáé êïéíüò È. Ï È. äåí Ýñ÷åôáé íá
êáëÝóåé ôïí Ýíá Þ ôïí Üëëï, áëëÜ üóïõò åôïßìáóå ôï Ðíåýìá. Êáé óåéò ïé õðçñÝôåò íá õðïôÜóóåóôå óôïõò
êõñßïõò óáò óáí íá åßíáé ôýðïé ôïõ È. ìå óõóôïëÞ êáé öüâï. (Äéä.15)... ¼óïé Ý÷ïõí áãÜðç óôçí áëÞèåéá êáé
óôïõò áäåñöïýò êáé äåí öÝñïíôáé ìå èñÜóóïò êé áõèÜäåéá óôïõò ðëïõóßïõò ðïõ êëÞèçêáí, ïýôå äåß÷íïõí
äïõëéêüôçôá óå áõôïýò áðü áãÜðç ãéá ôï êÝñäïò, ðñþôïí íá áöáéñÝóïõí áðü ôçí øõ÷Þ ôïõò ìå ôïí ëüãï ôçí
áäéêáéïëüãçôç áðüãíùóç êáé íá äçëþóïõí ìå ôçí äÝïõóá åîÞãçóç ôùí ëüãùí ôïõ Ê. ãéá ðïéü ëüãï äåí áðïêüðçêáí
ôåëåßùò áðü ôçí êëçñïíïìéÜ ôçò âáóéëåßáò ôùí ïõñáíþí, áí õðáêïýóïõí óôéò åíôïëÝò. ¸ðåéôá üôáí ìÜèïõí üôé
öïâïýíôáé Ýíáí áíõðüóôáôï öüâï êé üôáí áõôïß èÝëïõí, ï Ê. ôïõò äÝ÷åôáé ìå ÷áñÜ, ôüôå êáé áí ôïõò äåßîïõí
êáé íá ôïõò äéäÜîïõí ðþò êáé ìå ðïéÜ Ýñãá êáé ðïéÝò ðñïèÝóåéò èá áðïëáýóïõí ôçí åëðßäá ôïõò, åðåéäÞ ïýôå
áäýíáôç åßíáé ãé’áõôïýò, ïýôå áíôßèåôá ìðïñåß íá ôïõò Ýñèåé óôçí ôý÷ç.. .Äåí ðáñáããÝëåé íá áðïññßøåé ôçí
ðåñéïõóßá, ðïõ Ý÷åé êáé íá áðáëëáãåß áðü ôá ÷ñÞìáôÜ ôïõ áëëÜ íá åîïñßóåé áðü ôçí øõ÷Þ ôïõ ôéò
áíôéëÞøåéò ãéá ôá ðñÜãìáôá, ôç óõìðÜèåéá ðñïò áõôÜ, ôçí õðåñâïëéêÞ åðéèõìßá, ôçí áãùíßá êáé ôá ðÜèç
ãé’áõôÜ, ôéò öñïíôßäåò, ô’ áãêÜèéá ôïõ âßïõ, ðïõ óõìðíßãïõí ôïõò óðüñïõò ôçò æùÞò.. Äåí åßíáé íÝï
öáéíüìåíï ç Üñíçóç ôïõ ðëïýôïõ êé ç äéÜèåóÞ ôïõ óôïõò öôù÷ïýò êáé óôçí ðáôñßäá. Ôï êÜíáíå ðïëëïß ðñßí áðü
ôçí ðáñïõóßá ôïõ ÓùôÞñá ãéá ÷Üñç ôçò áðáó÷üëçóçò ìå ôç íåêñÞ óïößá êé Üëëïé ãéá ÷Üñç ôçò öÞìçò êáé
ôçò êïýöéáò äüîáò üðùò ïé Áíáîáãüñåò êé ïé Äçìüêñéôïé êé ïé ÊñáôÞôåò... Ôß ôï åîáßñåôï áíáããÝëåé ç êáéíÞ
êôßóç, ï Ãéüò ôïõ È.; Äåí ðáñáããÝëåé ôï öáéíüìåíï..áëëÜ êÜôé Üëëï, ðïõ óçìáßíåôáé áðü ôï öáéíüìåíï..Ïé
ðáëéïß ðåñéöñïíþíôáò ôá åîùôåñéêÜ ðñÜãìáôá, åãêáôÝëåéøáí êé Ý÷áóáí ôá êôÞìáôÜ ôïõò áëëÜ íïìßæù
áýîçóáí ðåñéóóüôåñï ôá ðÜèç ôùí øõ÷þí. Ìðïñåß êáíåßò ðïõ áðáëëÜ÷ôçêå áðü ôï öïñôßï ôçò ðåñéïõóßáò ôïõ íá
Ý÷åé óôïí ßäéï âáèìü äéÜ÷õôç ìÝóá ôïõ êáé æùíôáíÞ ôçí åðéèõìßá êáé ôçí üñåîç ôùí ÷ñçìÜôùí êáé íá Ý÷åé
áðïâÜëëåé ôç ÷ñÞóç ôïõò, óôåñïýìåíïò êáé ôáõôü÷ñïíá ðïèþíôáò áõôÜ ðïõ äéáóðÜèçóå íá ëõðÜôáé äéðëÜ,
êáé ãéá ôçí Ýëëåéøç åêåßíùí ðïõ ôïí õðçñåôïýóáí êáé ãéá ôï âáóáíéóìü áðü ôçí ìåôÜíïéá ðïõ ôá Ýäùóå...ÐïéÜ
åðéêïéíùíßá áðïìÝíåé ìåôáîý ôùí á. áí êáíÝíáò äåí Ý÷åé êÜôé; Êáé ðþò äåí áíôéöÜóêåé ôï ‘Áðï÷ôÞóôå ößëïõò
áðü ôïí ðëïýôï ôçò áäéêßáò, þóôå üôáí áöÞóôå ôïí êüóìï, íá óáò äå÷ôïýí óôéò áéþíéåò óêçíÝò’, ‘áðï÷ôÞóôå
èçóáõñü óôïí ïõñáíü, ðïõ ïýôå óêüñïò, ìÞôå óáñÜêé ôïí áöáíßæåé êáé ïýôå êëÝðôåò ôïí êëÝâïõí;’ Ðþò ìðïñåß
êáíåßò íá èñÝøåé Ýíáí ðåéíáóìÝíï êáé íá îåäéøÜóåé Ýíáí äéøáóìÝíï.. áí óå üëá áõôÜ ï êáèÝíáò õóôåñåß; Ï
ßäéïò ï ×. öéëïîåíåßôáé óôïí Æáê÷áßï êáé óôïí Ëåõß êáé óôïí Ìáôèáßï, ôïõò ðëïýóéïõò êáé ôåëþíåò. Êáé äåí
ôïõò ðñïóôÜæåé íá ìïéñÜóïõí ôá ÷ñÞìáôá áëëÜ äéáêçñýôôåé ôçí äßêáéç ÷ñÞóç ôïõò ‘ÓÞìåñá ãßíåôáé
óùôçñßá óå áõôü ôï óðßôé’. ¸ôóé åðáéíåß ôçí ÷ñçóéìüôçôá ôùí ÷ñçìÜôùí, þóôå åðéâÜëëåé ôçí êïéíùíßá. Ôá
÷ñÞìáôá åßíáé êôÞìáôá, åðåéäÞ ìðïñïýí íá áðïêôçèïýí êáé ÷. åðåéäÞ åßíáé ÷ñÞóéìá êáé êáìùìÝíá áðü ôïí È. ãéá
ôç ÷ñÞóç ôùí á., óáí õëéêü êáé üñãáíá ãéá ùöÝëéìç ÷ñÞóç áðü êåßíïõò ðïõ ãíùñßæïõí ôçí äýíáìç ôïõ ïñãÜíïõ,
áí ôá ÷ñçóéìïðïéåßò ìå ôÝ÷íç...Ç öýóç ôïõ ÷ñÞìáôïò åßíáé íá õðçñåôåß, ü÷é íá åîïõóéÜæåé..Åßíáé áíåýèõíï

49
áõôü. Ç ó÷åôéêÞ åõèýíç åßíáé åêåßíïõ, ðïõ ìðïñåß íá ôï ÷ñçóéìïðïéåß. Êé áõôü åßíáé ï íïõò ôïõ á, ðïõ êáé
êñéôÞñéï äéáèÝôåé, êáé ôï áõôåîïýóéï Ý÷åé.. ¿óôå íá ìçí åðé÷åéñåß êáíåßò íá åîáöáíßóåé ôá êôÞìáôá, ðáñÜ
ôá ðÜèç ôçò øõ÷Þò, .. ÁêÜèáñôç åßíáé ç øõ÷Þ ç ðëïýóéá óå åðéèõìßåò, ðïõ õðïöÝñåé áðü ðïëëïýò êïóìéêïýò
Ýñùôåò.. Áõôüò ðïõ Ý÷åé êôÞìáôá êé áñãõñü êáé óðßôéá ùò äùñåÝò ôïõ È. êáé ðïõ áðü áõôÝò õðçñåôåß ôïí
È. ðïõ ôá äßíåé ãéá ôçí óùôçñßá ôùí á. êáé ðïõ ãíùñßæåé üôé áõôüò ôá Ý÷åé áðïêôÞóåé ãéá ôïõò áäåñöïýò ôïõ
ìÜëëïí ðáñÜ ãéá ôïí åáõôü ôïõ, áõôüò åßíáé áíþôåñïò áðü ôçí áðüêôçóç ôùí ðñáãìÜôùí áõôþí êáé äåí åßíáé
äïýëïò ôçò ðåñéïõóßáò ôïõ ïýôå ôá êïõâáëÜåé áõôÜ ìÝóá óôçí øõ÷Þ ôïõ êáé ïýôå ðåñéïñßæåé êáé
ðåñéãñÜöåé óå áõôÜ ìÝóá ôç æùÞ ôïõ. ÕðÜñ÷åé ðëïýôïò áãáèþí êáé êáêþí êáé öôþ÷åéá ìáêáñéóôÞ êé ü÷é.
Äåí åîáñôÜôáé ç óùôçñßá áðü åîùôåñéêÜ ðñÜãìáôá...Ï áëçèéíÜ êáé ïñèÜ ðëïýóéïò åßíáé üðïéïò ðëïõôåß óå
áñåôÝò êáé ìðïñåß íá ÷ñçóéìïðïéåß ìå åõóÝâåéá êáé ðßóôç êÜèå êáëÞ ôý÷ç, åíþ ï íüèïò ðëïýóéïò åßíáé áõôüò,
ðïõ ðëïõôåß óôá óáñêéêÜ êé Ý÷åé ìåôáöÝñåé ôç æùÞ ôïõ óôá åîùôåñéêÜ áðïêôÞìáôá, ðïõ ðáñÝ÷ïíôáé êáé
öèåßñïíôáé.. Óôç èÝóç åêåßíùí, ðïõ õðÜñ÷ïõí áðü ðñþôá óôçí øõ÷Þ óïõ íá ðïèåßò íá óþóåéò åéóÜãïíôáò Üëëï
ðëïýôï, ðïõ óå êÜíåé èåü êáé óïõ ÷ïïñçãåß áéþíéá æùÞ, ôéò äéáèÝóåéò, äçë. óýìöùíá ìå ôçí åíôïëÞ ôïõ È. ðïõ
èá óïõ äþóïõí óõíå÷Þ óùôçñßá êé áéþíéá áöèáñóßá.. ÅÜí åííïýóå ôïí óùìáôéêü ðëïýôï ãéáôß ñþôçóáí ïé
ðÝíçôåò ìáèçôÝò ‘ðïéüò ìðïñåß íá óùèåß;’...¼ðùò äåí åííïåß ôï ìßóïò óôïõò ãïíåßò áõôüò ðïõ íïìïèÝôçóå êáé
ôïõò å÷èñïýò ìáò íá áãáðÜìå, áëëÜ ìå ôçí õðåñâïëÞ åííüçóå üôé íéêçôÞò óå üëá áò åßíáé ï ×. ãéáôß
áãùíßæåôáé ãéá ÷Üñç óïõ... ÐïéÜ áäéêßá åðéôåëåß åêåßíïò ðïõ áí ðñéí ðéóôÝøåé êÜíïíôáò ïéêïíïìßá ìÜæåøå
áñêåôü âéüò Þ ìðÞêå óå óðßôé ôÝôïéùí á.; Êáé ãéáôß íá åìöáíéóôåß ï ðëïýôïò óôç ãç., áí åßíáé ÷ïñçãüò êáé
ðñüîåíïò èáíÜôïõ; Áí ìðïñåß êáíåßò íá óôñÝøåé ôçí øõ÷Þ ôïõ óôçí åóùôåñéêÞ äýíáìç ôùí õðáñ÷üíôùí, êáé íá
äåßîåé ìåôñéïöñïóýíç êáé óùöñïóýíç êáé íá æçôÜ ôïí È. ìüíï êé ï È. íá åßíáé ç áíáðíïÞ ôïõ êáé áí æåß ìáæß ìå ôïí
È., áõôüò õðçñåôåß öôù÷üò ôéò åíôïëÝò, åëåýèåñïò, áÞôôçôïò, ÷ùñßò íüóï, áðëÞãùôïò áðü ÷ñÞìáôá. (Ôéò ï
óùæüìåíïò Ðëïýóéïò). Ç öôåëéÜ åßíáé öõôü îçñü, âïçèÜ üìùò ôï áìðÝëé íá áíáññé÷çèåß êáé ôïõ ÷ïñçãåß íåñü,
áëëéþò ôï áìðÝëé óáðßæåé. Ï öôù÷üò åðé÷ïñçãïýìåíïò õðü ôïõ ðëïõóßïõ Ý÷åé ðñïóåõ÷Þ ðëïýóéá óôïí Ê. Êé ïé
äõü êÜíïõí ôï Ýñãï ôïõ Ê.. Ï öôù÷üò åñãÜæåôáé ìå ôçí ðñïóåõ÷Þ ìå ôçí ïðïßá ðëïõôßæåé êé ï ðëïýóéïò
ðáñïìïßùò ôïí ðëïýôï, áäßóôá÷ôá ðáñÝ÷åé óôïí Ê. áõôü ðïõ Ýëáâå áðü ôïí Ê. . ôïí ðëïýôï.. ÌáêÜñéïé åßíáé áõôïß,
ðïõ Ý÷ïõí êáé ãíùñßæïõí, üôé ðëïõôïýí áðü ôïí Ê. ¼ðïéïò ôï êáôáëáâáßíåé áõôü, ìðïñåß êáé íá äéáêïíÞóåé óôï
áãáèü. (ÐáñáâïëÞ 2,433)...Ïé óôñïããõëïß ëßèïé ðïõ äåí ôáéñéÜæïõí óôçí ïéêïäïìÞ åßíáé üóïé Ý÷ïõí ðßóôç,
áëëÜ êáé ðëïýôï áõôïý ôïõ áéþíá.. ¼ôáí ðåñéêïðåß ï ðëïýôïò, ðïõ ôïõò øõ÷áãùãåß, ôüôå èá ãßíïõí åý÷ñçóôïé
óôïí Èåü (ôåôñÜãùíïé). (ÐïéìÞí, ¼ñáóç 2,354)

ÐÍÅÕÌÁÔÉÊÏÓ: Ôïõò êáëïýò ìáèçôÝò áí áãáðÜò, äåí åßóáé áîéÝðáéíïò, áëëÜ ôïõò ðéï áðåéèÜñ÷çôïõò ìå
ôçí ðñáüôçôá íá õðïôÜóóåéò. Äåí èåñáðåýïíôáé üëá ôá ôñáýìáôá ìå ôï ßäéï Ýìðëáóôñï. Ôïõò ðáñïîõóìïýò íá
ôïõò êáôáðáýåéò ìå ìáëáêôéêÜ..Ïé êáéñïß óå áðáéôïýí üðùò ïé íáõôéêïß ôïõò áíÝìïõò êé ï èáëáóóïðíéãìÝíïò ôï
ëéìÜíé, ãéá íá áðïëáýóåéò ôïí È. Íþå ùò áèëçôÞò ôïõ ×.. Ï áãþí ìáò ç áöèáñóßá êáé æùÞ áéþíéá Ý÷åé ãéá
âñáâåßï, ãéá ôçí ïðïÜé åßóáé ðåðéóìÝíïò.. ÓôÜóïõ åäñáßïò óáí áìüíé ðïõ ÷ôõðéÝôáé. ÌåãÜëïõ áèëçôïý åßíáé
ãíþñéóìá íá äÝñíåôáé êáé íá íéêÜ..Íá áðïêñõðôïãáñöåßò ôïõò êáéñïýò. Íá ðñïóäïêÜò åêåßíïí, ðïõ åßíáé
ðÜíù áðü ôïõò êáéñïýò, ôïí Ü÷ñïíï ôïí áüñáôï, ôïí ïñáôü ãéá ÷Üñç ìáò, ôïí áøçëÜöçôï, ôïí áðáèÞ, ôïí ðáèçôü
ãéá ÷Üñç ìáò.. Ôßðïôá ÷ùñßò ôç ãíþìç óïõ íá ãßíåôáé, ïýôå óõ ÷ùñßò ôïí È. íá êÜíåéò êÜôé..Ïé óõíÜîåéò íá
ãßíïíôáé óõ÷íüôåñá. ¼ëïõò íá ôïõò æçôÜò ìå ôï üíïìÜ ôïõò..Ïé äïýëïé íá ìçí åðéèõìïýí íá áðåëåõèåñùèïýí áðü ôï
äåóìü, ãéá íá ìçí ãßíïõí äïýëïé ôçò åðéèõìßáò (Ðñïò Ðïëýê.) ÁíÜãêç ð. (ôéò ï óùæüì.583)

ÐÏËÕÔÅËÅÉÁ: Åßíáé êáëýôåñï íá áãïñÜæåéò êôÞìáôá êáé óðßôéá ðïõ èá ôá âñåßò óôçí ðüëç óïõ, üôáí èá
åðéäçìÞóåéò åêåß. ÁõôÞ ç ðïëõôÝëåéá åßíáé êáëÞ êáé éëáñÞ, êáé äåí Ý÷åé ëýðç ïýôå öüâï, áíôßèåôá ÷áñÜ.
Ôçí ð. ôùí åèíþí ìçí ðñÜóóåôå, ãéáôß åßíáé áóýìöïñï óôïõò äïýëïõò ôïõ È. Áðï÷ôåßóôå ôçí ßäéá óáò ôçí
ðïëõôÝëåéá, ìå ôçí ïðïßá ìðïñåßôå ìåëëïíôéêÜ íá ÷áñåßôå (ÐïéìÞí, Ðáñ.1, 426)

ÐÑÏÓÅÕ×Ç: Áõôüò ðïõ ìéëÜ óôïí È. ðñÝðåé íá êñáôÜ áãíÞ êé áìüëõíôç ôçí øõ÷Þ ôïõ, êáèéóôþíôáò ôÝëåéï
ôïí åáõôü ôïõ, áëëéþò ôïõëÜ÷éóôïí íá ðñïêüðôåé óôç ãíþóç êáé íá ôçí åðéèõìåß êáé íá åßíáé ôåëåßùò
áðïìáêñõóìÝíïò áðü ôá Ýñãá ôçò áìáñôßáò. ÁëëÜ êáé ôéò ðñïóåõ÷Ýò ðñÝðåé íá ôéò êÜíåé ìå ôñüðï ÷ñçóôü
êáé ìáæß ìå ÷ñçóôïýò á. ãéáôß åßíáé åðéêßíäõíï íá ìïéñÜæåôáé êáíåßò ôá áìáñôÞìáôá ôùí Üëëùí..¼ëç ç æùÞ
ôïõ åßíáé Ýíá Üãéï ðáíçãýñé. Èõóßåò óôïí È., ðñïóåõ÷Ýò êáé äïîïëïãßåò êé áíÜãíùóç ôùí Ãñáöþí ðñßí áðü ôï
öáãçôü, øáëìïß êé ýìíïé ôçí þñá ôïõ öáãçôïý ðñßí áðü ôçí êáôÜêëéóç áëëÜ ðñïóåõ÷Ýò åðßóçò êáé ôç íý÷ôá. Ìå

50
áõôÜ åíþíåé ôïí åáõôü ôïõ ìå ôïí èåßï ÷ïñü, åíôáãìÝíïò áðü ôçí óõíå÷Þ ìíÞìç óôçí áîéïìáêÜñéóôç èåùñßá; ÌÞðùò
äåí ãíùñßæåé êáé ôçí Üëëç èõóßá, ôçí ðáñÜäïóç äïãìÜôùí êáé ÷ñçìÜôùí óôïõò Ý÷ïíôåò áíÜãêç;..Êáé ðïëý
ìÜëéóôá..Ðñïóåý÷åôáé ìå êÜèå ôñüðï, óôïí ðåñßðáôü ôïõ, óôçí ïìéëßá ôïõ, óôç óéùðÞ ôïõ êáé óôçí áíÜãíùóç
êáé óôá Ýñãá ôïõ óýìöùíá ìå ôïí ëüãï. Êáé óôï ßäéï ôï ôáìåßï ôçò øõ÷Þò áêüìá áí óêåöèåß ìïíÜ÷á êáé ìå
áëÜëçôïõò óôåíáãìïýò åðéêáëåóôåß ôïí ðáôÝñá, áõôüò åßíáé êïíôÜ ôïõ, åíþ äåí ôÝëåéùóå áêüìá ôïí ëüãï ôïõ.
(Óôñùì.7,7 399)..Ï ãíùóôéêüò åîáéôßáò ôçò ôåñÜóôéáò áãéüôçôÜò ôïõ åßíáé ðåñéóóüôåñï Ýôïéìïò üôáí
æçôåß íá áðïôý÷åé áðü üôé áí äåí æçôåß íá åðéôý÷åé. Åßíáé ð. üëç ç æùÞ êáé óõíïìéëßá ìå ôïí
È....Ðñïóåý÷åôáé ìáæß ìå ôïõò áããÝëïõò óáí éóÜããåëïò ðëÝïí, êáé ïõäÝðïôå ìÝíåé Ýîù áðü ôçí áã. öýëáîç, êé
áí áêüìá óôÝêåôáé ìüíïò, êïíôÜ ôïõ óôÝêåôáé ï ÷ïñüò ôùí áããÝëùí(Óôñùì.7,12,437)...Ç ôÝ÷íç ôïõ äéáâüëïõ
åßíáé ðÜíôá ôÝôïéá íá äéþêåé êáé íá èëßâåé êáé íá êáôáðïíåß ôïõò áãßïõò, ãéá íá ìçí óçêþíïõí ðñïóåõ÷üìåíïé
üóéåò ÷åßñåò óôïí È. ãíùñßæïíôáò üôé ç ðñïóåõ÷Þ ôùí áãßùí ðáñÝ÷åé åéñÞíç óôïí êüóìï êáé êüëáóç óôïí
ðïíçñü, üðùò êáé óôçí Ýñçìï ìå ôïí ÁìáëÞê..¼ôáí óôáìáôÜìå ôçí ð. õðåñéó÷ýåé ï áíôéêåßìåíïò çìþí, üôáí
ðñïóêáñôåñïýìå óôçí ð. êáôáñãÞèçêå ç äýíáìç ôïõ ðïíçñïý êé ç åîïõóßá (Éððüë. Óôïí ðñïö.Äáí., 72)

ÐÑÏÖÇÔÅÉÁ: åßíáé ç ðñüññçóç ôùí ìåëëüíôùí..¼ðùò üóïé âëÝðïõí ôï öùò åßíáé ìÝóá óôï öùò êáé ðáßñíïõí
ôçí ëáìðñüôçôÜ ôïõ, Ýôóé üóïé âëÝðïõí ôïí È. åßíáé ìÝóá óôïí È. êáé ãßíïíôáé ìÝôï÷ïé ôçò ëáìðñüôçôÜò ôïõ.
Èá ðÜñïõí æùÞ, üóïé âëÝðïõí ôïí È. ..¼ðùò ôï ìÝãåèüò ôïõ åßíáé áíåîé÷íßáóôï, Ýôóé áíåîÞãçôç åßíáé êé ç
áãáèüôçôÜ ôïõ. Ëüãù äå áõôÞò ôçò áãáèüôçôïò äßíåé æùÞ óå üóïõò ôïí âëÝðïõí. ÅðåéäÞ äåí Þôáí äõíáôü íá
æåß êáíåßò ÷ùñßò ôç æùÞ êé ç æùÞ áñ÷ßæåé íá õðÜñ÷åé ðåñßóóéá êé Üöèïíç, üôáí åðéêïéíùíïýìå ìå ôïí È. Ç
åðéêïéíùíßá ìå ôïí È. åßíáé íá ôïí ãíùñßæïõìå êáé íá áðïëáìâÜíïõìå ôçí áãáèüôçôÜ ôïõ..Ïé ð. ìå ôïõò ôýðïõò
öáíÝñùíáí üôé èá äïýí ïé Ü. ôïí È., ðïõ öÝñïõí ôï Ðíåýìá Ôïõ êáé ðÜíôá ðñïóäïêïýí ôçí ÝëåõóÞ ôïõ..Ôï Ðíåýìá
åðéôåëåß, ï Õéüò õðçñåôåß, ï ÐáôÞñ åõäïêåß êé ï Üíèñùðïò ôåëåéïðïéåßôáé ãéá ôç óùôçñßá..Äüîá ôïõ È.
åßíáé ï æùíôáíüò Ü. Ç æùÞ ôïõ á. åßíáé ç èÝá ôïõ È. Áí ç äéá ôçò êôßóåùò öáíÝñùóç ôïõ È. ðáñÝ÷åé ôçí
æùÞ óå üëá üóá æïõí óôç ãç, ðïëý ðåñéóóüôåñï ç äéá ôïõ Ë. öáíÝñùóç ôïõ Ðáôñüò ðáñÝ÷åé æùÞ óå üóïõò
âëÝðïõí ôïí È. Ôï Ðíåýìá ôïõ È. ëïéðüí ðñïöÞôåõå ôá ìÝëëïíôá äéá ôùí ðñïöçôþí ìáò ðñïåôïßìáæå êáé ìáò
ðñïóÞñìïæå áðü ðñéí ãéá íá åßìáóôå õðïôáãìÝíïé óôï È. Êáô’áíÜãêç Ýðñåðå áõôïß ìå ôïõò ïðïßïõò
ðñïöçôåýïíôáí ôá ìÝëëïíôá, íá äïýí ôïí È. ãéá ôïí ïðïßï ïé ßäéïé öáíÝñùíáí üôé èá ôïí äïõí ïé Ü. (Âéâë.4:20)..
Ôéò õðüëïéðåò ïéêïíïìßåò ôçò áíáêåöáëáéþóåùò åí ×. ìåñéêÝò ôéò Ýâëåðáí ìå ïñÜìáôá, ìåñéêÝò ôéò êÞñõôôáí
ìå ôï ëüãï, ìåñéêÝò ôéò óÞìáéíáí ìå ôïí ôýðï (ãÜìïò ÙóçÝ êáé ðüñíçò, ÌùõóÞ êáé Áéèéüðéóóáò, ðïõ
óõìâïëßæïõí ôïõò ãÜìïõò ôïõ ×. ìå ôçí åèíéêÞ Åêêëçóßá)..’ÓôÞèé åðß ðÝôñáò’ äåß÷íåé üôé åßíáé áäýíáôï ï Ü.
íá äåé ôï È. êé üôé ìå ôç óïößá ôïõ È. óôïõò åó÷Üôïõò ÷ñüíïõò èá ôïí äåß ï Ü. óôï ýøïò ôçò ðÝôñáò äçë. óôçí
ÝëåõóÞ ôïõ êáôÜ Üíèñùðï (üðùò üíôùò ï ÌùõóÞò óôï Èáâþñ)..Êé ï ßäéïò ï åîçãçôÞò ôïõ Ðáôñüò Ëïãïò, ùò
ðëïýóéïò êáé ìåãÜëïò ðïõ åßíáé, äåí öáéíüôáí óå üóïõò ôïí Ýâëåðáí ìå Ýíá ó÷Þìá, ïýôå ìå Ýíá ÷áñáêôÞñá áëëÜ
êáôÜ ôïõò ëüãïõò Þ ôçí åíÝñãåéá ôçò ïéêïíïìßáò ôïõ (üìïéïò õéþ È. óôá ôñßá ðáéäéÜ, ëßèïò, éåñÝáò êáé
âáóéëéÜò ôçò Áðïê.). (Âéâë.4:21). Ïé ðñïöÞôåò ðñïöÞôåõóáí ..ôï äéùãìü êáé ôï ëéèïâïëéóìü..Ìå ôçí áãÜðç ôïõ
È êáé ôïí Ëüãï Ôïõ ðñïôýðùíáí üëá áõôÜ ïé ðñïöÞôåò. ÅðåéäÞ êé ïé ßäéïé Þóáí ìÝëç ×., ï êáèÝíáò áðü áõôïýò
êáè’üôé Þôáí ìÝëïò êáôÜ ôïýôï öáíÝñùíå êáé ôçí ðñïöçôåßá. ¼ëïé êáé ìáæß Ýíá ðñïôýðùíáí êáé êÞñõôôáí
áõôÜ ðïõ Þóáí ãéá ôïí ¸íá. ¼ðùò ìå ôá äéêÜ ìïõ ìÝëç öáßíåôáé ç åíÝñãåéá üëïõ ôïõ óþìáôïò, ôï ó÷Þìá üìùò ôïõ
á. äåí öáßíåôáé áðü Ýíá ìÝëïò, áëëÜ ìå üëá ìáæß Ýôóé êé ïé ð. ¼ëïé ìáæß ðñïôýðùíáí ôïí ¸íá, ï êáèÝíáò ôïõò
êáèüôé ìÝëïò, åêðëÞñùíå ôçí ïéêïíïìßá êáé ðñïôýðùíå ôï Ýñãï ôïõ ×. ãéá åêåßíï ôï ìÝëïò (Âéâë.4:33). (üñá
åðßóçò Áðïë.Á,29) ¸ìðíåõóç áðü ôï È. Ëüãï (Áðïë.Á, 33)..Åöüóïí Ýãéíáí áõôÜ, ðïõ ðñïöçôåýèçêáí èá ãßíïõí
êáé áõôÜ ðïõ äåí Ýãéíáí, áêüìç êé áí áãíïïýíôáé Þ èåùñïýíôáé áðßóôåõôá (ï.á.51)...ÊÜèå áðüóôïëïò, ðïõ
Ýñ÷åôáé áíÜìåóÜ óáò íá ãßíåôáé äåêôüò ùò ï ßäéïò ï Ê.. Êáé äåí èá ìÝíåé ðáñÜ ìïíÜ÷á 1 ìÝñá, êé áí åßíáé
áíÜãêç 2. Áí ìåßíåé 3 ìÝñåò åßíáé øåõäïðñïöÞôçò. Êé áíá÷ùñþíôáò íá ìçí ðáßñíåé ðáñÜ ìïíÜ÷á øùìß üóï ãéá
íá ðïñÝøåé. Êé áí æçôÜ ÷ñÞìáôá åßíáé øåõäïðñïöÞôçò..Êáé äåí åßíáé ð. ï êáèÝíáò, ðïõ ìéëÜ ðíåõìáôéêÜ áëëÜ
üðïéïò Ý÷åé ôïõò ôñüðïõò ôïõ Ê...ÊÜèå ð. ðïõ äåí ðñÜôôåé üóá äéäÜóêåé åßíáé øåõäïðñïöÞôçò..Äåí èá
êñéèåß áðü óáò. Ìüíïí ï È. îÝñåé ãéáôß óõìðåñéöÝñåôáé Ýôóé. ¸ôóé ãéíüôáí êáé ìå ôïõò áñ÷áßïõò
ðñïöÞôåò..Áöïý ôïí äïêéìÜóôå èá êáôáëÜâåôå ðåñß ôßíïò ðñüêåéôáé, ãéáôß èá öùôéóèåßôå þóôå íá ôïí
êñáôÞóôå áí åßíáé êáëüò Þ íá ôïí äéþîåôå..Áí èÝëåé íá êáèÞóåé, îÝñïíôáò êÜðïéá ôÝ÷íç, áò äïõëåýåé êé áò
ôñþåé...íá ìçí æÞóåé êáíåßò áñãüò áíÜìåóÜ óáò ÷ñéóôéáíüò. Êé áí äåí èÝëåé íá êÜíåé Ýôóé, åßíáé
÷ñéóôÝìðïñïò..Óôéò Ýó÷áôåò ìÝñåò èá ðëçèõíèïýí ïé øåõäïðñïöÞôåò êé ïé äéáöèïñåßò êáé èá áëëÜîïõí ôá
ðñüâáôá óå ëýêïõò êé áãÜðç èá áëëÜîåé óå ìßóïò..êáé ôüôå èá öáíåß ï êïóìïðëáíÞò ùò õéüò ôïõ È. êáé èá

51
êÜíåé óçìåßá êáé ôÝñáôá êé ç ãç èá ðáñáäïèåß óôá ÷Ýñéá ôïõ..Êáé ôüôå èá öáíïýí ôá óçìåßá ôçò áëÞèåéáò:
Ðñþôï óçìåßï ôï îåôýëéãìá ôïõ ïõñáíïý, äåýôåñï ç öùíÞ ôçò óÜëðéããáò êáé ôñßôï ç áíÜóôáóç ôùí íåêñþí. Êáé
äåí èá áíáóôçèïýí üëïé óôçí áéþíéá æùÞ (Êëçì.Á)..Ïé èåéüôáôïé ðñïöÞôåò Ýæçóáí êáôÜ ×.É. Ãé’áõôü êáé
êáôáäéþ÷èçêáí åìðíåüìåíïé áðü ôç ÷Üñç ôïõ, ãéá íá ðëçñïöïñçèïýí üóïé áðåéèïýóáí üôé Ýíáò È. Åßíáé áõôüò
ðïõ öáíÝñùóå ôïí åáõôü ôïõ äéá ôïõ õéïý ôïõ É.×. ðïõ åßíáé ï ëüãïò ôïõ. ÐñïÞëèå áðü ôç óéùðÞ ôïõ êáé óå üëá
åõçñÝóôçóå åêåßíïí, ðïõ ôïí Ýóôåéëå (Ìáãí.181)..Ïé ðñïöÞôåò ðßóôåøáí óôïí É.×. (Öéë.203)
Áõôüò, ðïõ Ý÷åé ôï áã.Ðíåýìá, åßíáé ðñÜïò êáé Þóõ÷ïò êáé ôáðåéíüò êáé áðÝ÷åé áðü êÜèå ìÜôáéç åðéèõìßá
áõôïý ôïõ áéþíá êáé êÜíåé ôïí åáõôü ôïõ öôù÷üôåñï áðü üëïõò ôïõò á. êáé äåí áðïêñßíåôáé ìüíïò ôïõ Þ üôáí
èÝëåé ï ïðïéïóäÞðïôå áëëÜ ìüíïí üôáí ôï èÝëåé ï È...¼ôáí ãßíåôáé éêåóßá ôüôå ï Üããåëïò áõôïý ôïõ ðíåýìáôïò
ãåìßæåé ôïí Ü. êé ï Ü. ëáëåß óôï ðëÞèïò, üðùò âïýëåôáé ï Ê. ¸ôóé ãßíåôáé öáíåñü ôï Ð. ôçò èåüôçôïò. ¶êïõóå
êáé ãéá ôï Ð. ôï åðßãåéï, ôï áäåéáíü êáé áäýíáìï áëëÜ êáé ÷áæü. Ðñþôïí ï Ü. èÝëåé ôçí ðñùôïêáèåäñßá êáé
åßíáé áìÝóùò ï Ü. éôáìüò Êáé áíáéäÞò êáé ðïëýëáëïò êáé óõíáíóôñåöüìåíïò óôéò äéáóêåäÜóåéò êáé óå Üëëåò
ðïëëÝò áðÜôåò êáé ðëçñþíåôáé ãéá ôçí ðñïöçôåßá ôïõ..ÊïëëÜ óôïõò á., ðïõ áìöéâÜëëïõí ãéá üëá êáé
ðñïöçôåýåé üôé ôïõò áñÝóåé êáé ôïõò áðáôÜ, áöïý ëáëåß óýìöùíá ìå ôéò åðéèõìßåò ôïõò..Ôï áäåéáíü êáé
êïýöéï óêåýïò ôáéñéÜæåé ìå ôá áäåéáíÜ..¼ôáí ìðåß óôç óýíáîç ôùí äßêáéùí, ðïõ Ý÷ïõí ôï ð. ôçò èåüôçôïò ï Ü.
áõôüò áäåéÜæåé êáé ôï åðßãåéï ð. öåýãåé áðü ôï öüâï ôïõ êáé ï Ü. êïõöåýåé êáé óðÜåé, ÷ùñßò íá ìðïñåß íá
ëáëÞóåé.. Åáí óôçí áðïèÞêç ôïõ êñáóéïý êáé ôïõ ëáäéïý âÜëåéò áäåéáíü ìðïõêÜëé áäåéáíü èá ôï âñåßò. ¸ôóé
êáé ìå ôïõò äÞèåí ðñïöÞôåò. Ôïí ðíåõìáôüöïñï Ü. èá ôïí äïêéìÜóåéò áðü ôá Ýñãá ôïõ êáé ôçí æùÞ ôïõ..¼ðùò ç
ðÝôñá êáé ôï íåñü äåí ìðïñïýí íá ôñõðÞóïõí ôïí ïõñáíü, Ýôóé áäýíáìá êáé áäñáíÞ åßíáé êáé ôá åðßãåéá
ðíåýìáôá, åíþ Ýíáò åëÜ÷éóôïò êüêêïò áðü ôïí ïõñáíü Þ ìéá óôáãüíá, ðïõ ðÝöôåé ÷Üìù ôñõðÜ ôï êïôñüíé.
ÂëÝðåéò üôé áõôÜ ðïõ Ýñ÷ïíôáé áðü ðÜíù åßíáé äõíáôÜ. Óå áõôÜ ôá ðíåýìáôá êáé áí ðéóôåýåéò.(ÐïéìÞí,
ÅíôïëÞ 11, 390 ê.å.)...×áñïðïéïß ïé ïöèáëìïß áõôïý áðü ïßíïõ: Ïöèáëìïß ôïõ ×. Ýãéíáí ïé ðñïöÞôåò, ÷áßñïíôåò ìå
ôçí äýíáìç ôïõ Ðíåýìáôïò êáé ðñïêçñýóóïíôåò ôá ðÜèç êé ïé ïðäüíôåò ðïõ åßíáé ëåõêüôåñïé áðü ôï ãÜëá åßíáé
ïé áðüóôïëïé, ðïõ áãéÜóèçêáí áðü ôïí ëüãï êáé ãåííÞèçêáí óáí ãÜëá, êáé ìáò ìåôÝäùóáí åðïõñÜíéá ôñïöÞ Þ ôéò
åíôïëÝò ôïõ Ê. ðïõ ðñïÞëèáí áðü ôï óôüìá ôï Üãéï êáé ìáò Ýãéíáí ãÜëá, Ýôóé þóôå áöïý áíáôñáöïõ’ìå óå
áõôÝò íá ìåôáëÜâïõìå ôïí åðïõñÜíéï Üñôï.(Éððïë. Óôéò åõëïã.Éáêþâ, 148)

ÐÔÙÓÇ: Åáí ï Ü. ðïõ Ýãéíå áðü ôï È. ãéá íá æÞóåé, Ý÷áíå ôç æùÞ áðü ôçí åðßèåóç ôïõ öéäéïý ðïõ ôïí
äéÝóôñåöå êáé äåí åðÝóôñåöå ðëÝïí óôç æùÞ áëëÜ Ýðåöôå åî ïëïêëÞñïõ óôï èÜíáôï èá íéêïýíôáí ï È. êáé èá
êáôáíéêïýóå ç ðïíçñéÜ ôïõ öéäéïý ôï èÝëçìá ôïõ È. ÁëëÜ åðåéäÞ ï È. åßíáé áÞôôçôïò êáé ìáêñüèõìïò ìå ôïí
äåýôåñï Ü. Ýäåóå ôïí éó÷õñü êáé äéÞñðáóå ôá óêåýç ôïõ êáé êáôÞñãçóå ôï èÜíáôï æùïðïéþíôáò ôïí
Ü...Áäßêùò ôïõ ðñïîÝíçóå ôçí áìáñôßá êáé ìå ôçí ðñüöáóç ôçò áèáíáóßáò ôïõ Ýöåñå ùò åðáêüëïõèï ôï
èÜíáôï..ãé’áõôü êé ï È. äåí êáôáñÜóèçêå ôïí ÁäÜì, áëëÜ ôï ößäé..Áíôéêåßìåíï êáôÜñáò Ýãéíå ï ÊÜéí, åðåéäÞ
áðÝóåéóå áðü ôïí åáõôü ôïõ ôçí áìáñôßá. Äåí öïâÞèçêå ôï È. ïýôå ôáñÜ÷èçêå áðü ôçí áäåñöïêôïíßá..Ï ÁäÜì
üìùò ôáñÜ÷èçêå åðéäÞ ðáñÝâç ôçí åíôïëÞ ôïõ È. êé Ýãéíå áíÜîéïò íá ìéëÞóåé ìå ôï È. ‘Öüâïò Ê. áñ÷Þ
åðéãíþóåùò’. Ç åðßãíùóç Ýöåñå ìåôÜíïéá. Óå üóïõò ìåôáíïïýí ÷áñßæåé ï È. ðëïýóéï ôï Ýëåïò ôïõ. Ìå ôï
ðåñßæùìá Ýäåéîå Ýìðñáêôá ôç ìåôÜíïéÜ ôïõ, êáëõðôüìåíïò ìå ôá öýëëá ôçò óõêÞò, åíþ õðÞñ÷áí êáé ðïëëÜ
Üëëá öýëëá, ðïõ ìðïñïýóáí ëéãüôåñï íá âëÜøïõí ôï óþìá ôïõ. ¸öôéáîå üìùò ñïý÷ï ðïõ Üîéæå óôçí áíõðáêïÞ ôïõ
êáé ãéáôß ôñïìïêñáôÞèçêå ìå ôï öüâï ôïõ È...ÐåñéâëÞèçêå ôï ÷áëéíü ôçò åãêñáôåßáò, öïâïýìåíïò ôï È. êé
áíáìÝíïíôáò ôïí åñ÷ïìü ôïõ..Ìå ôçí áíõðáêïÞ Ý÷áóá ôç óôïëÞ ôçò áãéüôçôáò, ðïõ åß÷á áðü ôï
áã.Ðíåýìá..ÐÜíôïôå åß÷å áõôü ôï ñïý÷ï ôáðåéíþíïíôáò ôïí åáõôü ôïõ, åáí ï åëåÞìùí Ê. äåí ôïõò Ýíôõíå ìå ôïõò
äåñìÜôéíïõò ÷éôþíåò áíôß ôùí öýëëùí ôçò óõêÞò..Ï È. ìßóçóå áõôüí ðïõ åîáðÜôçóå ôïí Üíèñùðï, åíþ áõôüí ðïõ
åîáðáôÞèçêå ôïí åëÝçóå âáèìéáßá..Ôïí Ýäéùîå áðü ôï îýëï ôçò æùÞò ü÷é ãéáôß ôïí öèïíïýóå ãéá ôï îýëï..áëëÜ
ãéáôß ôïí åõóðëá÷íéæüôáí þóôå íá ìçí ìåßíåé ãéá ðÜíôá ðáñáâÜôçò ïýôå íá åßíáé áèÜíáôï ôï áìÜñôçìá ðïõ ôïí
ðåñéâÜëëåé êáé ôï êáêü áôÝëåéùôï êé áèåñÜðåõôï. Ðåñéüñéóå ôçí ðáñáâáóÞ ôïõ ðáñåìâÜëëïíôáò ôïí èÜíáôï
êáé êÜíïíôáò áíÞìðïñç ôçí áìáñôßá, ãéáôß ôçí ôåñìáôßæåé ç äéÜëõóç ôïõ óþìáôïò ìÝóá óôç ãç. ¸ôóé ï Ü.
êÜðïôå ðáýåé íá æåß óôçí áìáñôßá êáé ðåèáßíïíôáò áñ÷ßæåé íá æåß ãéá ôï È.(Âéâë.3:23)...Ç ðëçóìïíÞ ôïõ á.
óôïí ðáñÜäåéóï äéáëýèçêå ìå ôçí ðåßíá óôïí êüóìï..Ç Ýðáñóç ôïõ öñïíÞìáôïò ôïõ öéäéïý äéáëýèçêå ìå ôçí
ôáðåßíùóç ôïõ á...Ç åí ôù ÁäÜì ðáñÜâáóç ôçò åíôïëÞò ôïõ È. åîáëåßöèçêå ìå ôçí åíôïëÞ ôïõ íüìïõ, ðïõ ôÞñçóå
ï ãéïò ôïõ á. ìçí ðáñáâáßíïíôáò ôçí åíôïëÞ ôïõ È...Ôï äÝóéìï ôïõ óáôáíÜ Ýãéíå ìå ôéò ßäéåò áëõóßäåò ðïõ
Ýäåóå ôïí Ü. (Âéâë.5:21-22)... Ï ðñþôïò Ü. üôáí Ýðáéæå åëåýèåñïò óôïí ðáñÜäåéóï Þôáí áêüìç ðáéäß ôïõ È.
¼ôáí üìùò õðï÷ùñþíôáò óôçí çäïíÞ (ðïõ áëëçãïñåßôáé óáí ößäé) ðáñáóýñèçêå áðü ôéò åðéèõìßåò, ôï ðáéäß,

52
ðïõ Ýãéíå Üíôñáò ìÝóá óôçí áðÝéèåéá êáé ðïõ ðáñÞêïõóå ôïí ÐáôÝñá, íôñåðüôáí ôïí È...Ï Ü. ðïõ Þôáí ëõìÝíïò
åîáéôßáò ôçò áðëüôçôïò, âñÝèçêå äåìÝíïò áðü ôéò áìáñôßåò..Ï Ê. ðÝèáíå, ï äå Ü. áíáóôÞèçêå (Ðñïò
¸ëë.111)...Ï ÁäÜì ðëÜóôçêå ôÝëåéïò Þ áôåëÞò. Áí üìùò ðëÜóôçêå áôåëÞò, ðþò åßíáé áôåëÝò ôï Ýñãï ôïõ
ôÝëåéïõ È. êáé ìÜëéóôá ï Ü.; Áí ðÜëé åßíáé ôÝëåéïò ðþò ðáñáâáßíåé ôéò åíôïëÝò; Äåí Ýãéíå ôÝëåéïò êáôÜ
ôçí êáôáóêåõÞ ôïõ, áëëÜ Ýãéíå êáôÜëëçëïò ãéá íá äå÷ôåß ôçí áñåôÞ.. Åìåßò èÝëåé íá óùæüìáóôå áðü ôçí
ßäéá ôçí áñåôÞ ìáò. ÁõôÞ åßíáé ç öýóç ôçò øõ÷Þò, íá îåêéíÜ áðü ôïí åáõôü ôçò. Êé Ýðåéôá áöïý åßìáóôå
ëïãéêïß êé åßíáé ëïãéêÞ êáé ç öéëïóïößá, Ý÷ïõìå êÜðïéá óõããÝíåéá ìáæß ôçò (Óôñùì.6,12,261)...ÌåôÝöåñå ï
È. ôïí Ü. óôïí ðáñÜäåéóï, äßíïíôÜò ôïõ åõêáéñßá ðñïêïðÞò, þóôå áõîÜíùí êáé ôåëåéïðïéïýìåíïò, áêüìç äå êé
áíáäåéêíõüìåíïò íá áíÝâåé óôïí ïõñáíü (ãéáôß ï Ü. êáôáóêåõÜóèçêå ìÝóïò, ïýôå ïëïó÷åñþò èíçôüò, ïýôå
ïëïó÷åñþò áèÜíáôïò, áëëÜ äåêôéêüò êáé ôùí äýï, üðùò êé ï ðáñÜäåéóïò Þôáí äéÜìåóïò ùò ðñïò ôçí êáëëïíÞ
ôïõ êüóìïõ êáé ôïõ ïõñáíïý) Ý÷ùí áéäéüôçôá..Ôï äÝíôñï ôçò ãíþóåùò êáé ï êáñðüò ôïõ Þôáí êáëÜ. Äåí
ðåñéåß÷å ôï äÝíôñï ôïí èÜíáôï, üðùò ðéóôåýïõí ìåñéêïß, áëëÜ ç ðáñáêïÞ..Ç ãíþóç Þôáí êáëÞ, åáí ôçí
÷ñçóéìïðïéÞóåé êáíåßò êáôÜëëçëá.Ï ÁäÜì óôçí ðñáãìáôéêÞ ôïõ çëéêßá Þôáí íÞðéïò, ãé’áõôü äåí ìðïñïýóå íá
äå÷ôåß ôçí ãíþóç Üîéá. Ãéáôß êáé ôþñá áí ãåííçèåß ðáéäß, äåí ìðïñåß íá öÜåé áìÝóùò øùìß, áëëÜ ôñÝöåôáé
ðñþôá ìå ãÜëá, Ýðåéôá ìå ôçí ðñüïäï ôçò çëéêßáò Ýñ÷åôáé êáé óå óôåñåÜ ôñïöÞ. ¸ôóé óõíÝâç êáé ìå ôïí
ÁäÜì. Ãé’áõôü ï È. ôïí äéÝôáîå íá ìçí ôñþãåé áðü ôï äÝíôñï ôçò ãíþóåùò. Èá ôï äïêßìáæå åáí õðÞêïõå óôçí
åíôïëÞ ôïõ.. ¸ôóé èá Ýìåíå ï íçðéÜæùí Ü. ðåñéóóüôåñï ÷ñüíï áðëïýò êé áêÝñáéïò. Ãéáôß åßíáé üóéï, ü÷é ìüíï
åíþðéïí È. áëëÜ êáé á. íá õðïôáóóüìáóôå ìå áðëüôçôá êé áêáêßá óôïõò ãïíåßò. Åáí ôá ðáéäéÜ ðñÝðåé áí
õðïôÜóóïíôáé óôïõò ãïíåßò, ðüóï ìÜëëïí óôïí È. êáé ÐáôÝñá üëùí;..Äåí ðáñÝ÷åé ôçí ôéìùñßá ï íüìïò áëëÜ ç
ðáñáêïÞ...Ç ðáñáêïÞ ðñïêÜëåóå ôçí áðïâïëÞ ôïõ ðñùôüðëáóôïõ áðü ôïí ÐáñÜäåéóï, ü÷é ãéáôß ðåñéåß÷å ôï
äÝíôñï ôçò ãíþóçò êÜôé êáêü áëëÜ ãéáôß ï Ü. äéá ôçò ðáñáêïÞò åðÝóõñå óôïí åáõôü ôïõ, ðüíï, ïäýíç, ëýðç
êáé ôåëéêþò Ýðåóå óôïí èÜíáôï. Êé áõôÞ ôçí ìåãÜëç åõåñãåóßá ðáñÝó÷å ï È. óôïí Ü., ôï íá ìçí äéáìåßíåé
áéþíéá óôçí áìáñôßá..áëëÜ åí åßäåé åîïñßáò íá ðáéäåõèåß êáé íá áíáêëçèåß. Ãé’áõôü êáé ç Ã. óçìåéþíåé äßò,
üôé åôÝèç ï È. óôïí ðáñÜäåéóï (ôçí äåýôåñç öïñÜ óôï ìÝëëïí, óôçí áíÜóôáóç êáé êñßóç). Óáí óêåýïò
÷ùíåýåôáé êé áíáðëÜóóåôáé, äéá ôïõ èáíÜôïõ þóôå íá âñåèåß õãéÞò êáôÜ ôçí áíÜóôáóç, Üóðéëïò êáé äßêáéïò
êáé áèÜíáôïò..Ôï üôé ï È. êÜëåóå ôïí ÁäÜì ‘ðïý åßóáé;’ ôï Ýêáíå ü÷é ãéáôß áãíïïýóå, áëëÜ ãéáôß Ýäéíå
åõêáéñßá ìåôáíïßáò êé åîïìïëïãÞóåùò..ÐñÜãìáôï ï Ü. äåí ðëÜóèçêå ïýôå öýóåé áèÜíáôïò (èá Þôáí È.), ïýôå
öýóåé èíçôüò (ôüôå áßôéïò èáíÜôïõ èá Þôáí ï È.), áëëÜ äåêôéêüò áìöïôÝñùí, þóôå åáí óôñáöåß óôï äñüìï ôçò
áèáíáóßáò íá êåñäßóåé ùò ìéóèü ôçí áèáíáóßá êáé íá ãßíåé È. áëëéþò íá ãßíåé ìüíïò ôïõ áßôéïò áèíÜôïõ..Áõôü
ôï ïðïßï ìüíïò ôïõ äåí ÷Üñéóå óôïí åáõôü ôïõ, ôïõ ôï ÷áñßæåé ï È. ëüãù öéëáíèñùðßáò êáé åëåçìïóýíçò, áöïý
ðëÝïí ï Ü. õðáêïýåé óå áõôüí..Ï È. Ýäùóå íüìï êáé åíôïëÝò Üãéåò Ýôóé þóôå üðïéïò ôéò åêôåëåß, íá óùèåß
êáé íá ðåôý÷åé ôçí áíÜóôáóç..Ôïí Üíäñá êáé ôç ãõíáßêá ôïõò Ýðëáóå ï Èåüò ìáæß ãéá íá ìçí èåùñçèåß Üëëïò
èåüò äçìéïõñãüò ôïõ åíüò êáé Üëëïò ôïõ Üëëïõ êáé ãéá íá äåé÷èåß ôï ìõóôÞñéï ôçò ìïíáñ÷ßáò êáé ìåãáëýôåñç ç
åýíïéá óå áõôïýò..ÅðåéäÞ ç Åýá ðëáíÞèçêå êáôáñ÷Þí áðü ôï ößäé êé Ýãéíå áñ÷çãüò áìáñôßáò, ï êáêïðïéüò
äáßìùí, ï êáëïýìåíïò ÓáôÜí, åíåñãþí ìÝ÷ñé ôþñá óôïõò åíèïõóéáæïìÝíïõò áðü áõôüí á. êáëåßôáé ÅõÜí, Þ äáßìùí
Þ äñÜêùí, åðåéäÞ Ý÷åé áðïäñÜóåé áðü ôïí È...Ï óáôáíÜò áðü öèüíï ðñïêÜëåóå ôïí èÜíáôï ôïõ ¶âåë êé áðü
ôüôå ç ãç äåí áöïìïéþíåé ðëÝïí ôï áßìá ôïõ á. (Ðñïò Áõôüë.411ê.å.)

ÓÔÁÕÑÏÓ: ÐïõèåíÜ äåí ìéìÞèçêáí ïé ìýèïé ôçí óôáýñùóç.. Óêåöèåßôå üëá ôá ðñÜãìáôá ôïõ êüóìïõ, åáí
ìðïñïýí íá Ý÷ïõí êïéíùíßá ìåôáîý ôïõò, ÷ùñßò ôï ó÷Þìá ôïýôï. Ç èÜëáóóá äåí äéáó÷ßæåôáé åáí äåí ìåßíåé
óôáèåñü óôï ðëïßï ôïýôï ôï ôñüðáéï, ðïõ êáëåßôáé éóôßï, ç ãç äåí ïñãþíåôáé ÷ùñßò áõôü. Ïé óêáðáíåßò äåí
åêôåëïýí ôçí åñãáóßá ôïõò ïýôå ïé ÷åéñüíáêôåò ðáñÜ ìüíï ìå åñãáëåßá ðïõ Ý÷ïõí áõôü ôï ó÷Þìá. Ôï áíèñþðéíï
ó÷Þìá äåí äéáöÝñåé áðü ôá Üëïãá æþá ðáñÜ ìüíïí êáôÜ ôï ïñèüí êáé åðéôñÝðåé ôçí Ýêôáóç ôùí ÷åñéþí êáé
öÝñåé óôï ðñüóùðï áðü ôï ìÝôùðï åêôåéíïìÝíç ðñïò ôá êÜôù ôç ìýôç äéá ôçò ïðïßáò åîáóöáëßæåôáé ç áíáðíïÞ
êáé äåí äåß÷íåé ðáñÜ ôï ó÷Þìá ôïõ ó. ‘ç ðíïÞ ðñï ôïõ ðñïóþðïõ ìáò åßíáé ï Êýñéïò’..ÁöÞíïõìå êáôÜ ìÝñïò ôá
ôñüðáéá ôùí åðéóÞìùí ðáñåëÜóåùí êáé ôéò åéêüíåò ìå áõôü ôï ó÷Þìá ôùí áðïèáíüíôùí áõôïêñáôüñùí
(Áðïë.Á,55:1)..Ðþò ï ÌùõóÞò ðïõ áðáãüñåøå ôçí êáôáóêåõÞ ïìïéþìáôïò óå êÜèå ðñÜãìá, Ýóôçóå óå óçìáßá ôï
ößäé; Ôï ößäé Ýóùóå ôüôå ôïí ëáü, ôï ïðïßï êáôáñÜóèçêå ï È. óôçí áñ÷Þ êáé èá öïíÝøåé ìå ìåãÜëç ìÜ÷áéñá
üðùò âïÜ ï Çóáßáò;..Äåí èá áíáãÜãïõìå óôçí åéêüíá ôïõ óôáõñùèÝíôïò ôç óçìáßá áöïý êé ï ÌùõóÞò äéá ôçò
åêôÜóåùò ôùí ÷åéñþí ìáæß ìå ôïí óêïðßìùò åðïíïìáóèÝíôá Éçóïý åíÞñãçóáí þóôå íá íéêÞóåé ï ëáüò
óáò; ..Èåïëïãåßò ãéáôß ðñïóôÝèçêå Ýíá Ü óôï üíïìá ÁâñáÜì Þ Ýáí ñ óôï üíïìá ôçò ÓÜññáò êáé äåí áíáæçôåßò
ãéáôß ïíïìÜóèçêå åíôåëþò äéáöïñåôéêÜ ï ÁõóÞò, ï ãéüò ôïõ ÍáõÞ,..ðïõ ìüíïò åéóÞãáãå ôïí ëáü óôç áãßá ãç!
53
(Ðñïò Ôñýö.112-113.) ¼ðùò ï ÏäõóóÝáò óêáñöÜëùóå êáé ðéÜóôçêå óôï îýëï ôïõ êáñáâéïý ôïõ ãéá íá ìçí
ðáñáóõñèåß áðü ôéò ÓåéñÞíåò, Ýôóé êáé ï ÷ñéóôéáíüò áñðÜæåôáé áðü ôï Óôáõñü. Óáò êáôÜëáâá
êáôáñôéóìÝíïõò óå áìåôÜèåôç ðßóôç, óáí íá åßóèå êáñöùìÝíïé óôï óôáõñü ôïõ Ê. É.×. óáñêéêÜ êáé
ðíåõìáôéêÜ, êáé åäñáéùìÝíïõò óôçí áãÜðç, Þãïõí ôï óôï áßìá ôïõ ×., ðëçñïöïñçìÝíïõò óôïí Ê. ìáò, üôé åßíáé
áëçèéíÜ åê ãÝíïõò Äáõßä êáôÜ óÜñêá, ãéüò ôïõ È. êáôÜ èÝëçìá êáé äýíáìç È.. ãåííçìÝíïò áëçèéíÜ áðü
ðáñèÝíï, âáöôéóìÝíïò áðü ôïí ÉùÜííç ãéá íá ðëçñùèåß ðÜóá äéêáéïóýíç õð’áõôïý, áðü ôï èåïìáêÜñéóôï ðÜèïò
ôïõ ïðïßïõ åìåßò êáñðùèÞêáìå, ãéá íá Üñåé óýóóçìï óôïõò áéþíåò ìå ôçí áíÜóôáóç óôïõò áãßïõò êáé ðéóôïýò
ôïõ, åßôå áíÜìåóá óôïõò Éïõäáßïõò åßôå áíÜìåóá óôá Ýèíç, óôï Ýíá óþìá ôçò Åêêëçóßáò ôïõ.. Áí öáéíïìåíéêÜ
óõíÝâçóáí åêåßíá óôïí Ê. ìáò, êé åãþ öáéíïìåíéêÜ åßìáé äåìÝíïò.. ÊïíôÜ óôï ìá÷áßñé üìùò âñéóêüìáóôå êïíôÜ
óôïí È. êé áíÜìåóá óôá èçñßá áíÜìåóá óôïí È. Êé áõôÜ ìüíïí ãéá ôï üíïìá ôïõ É.×. Ìç ãÝíïéôï íá ìíçìïíåýóù ôá
ïíüìáôá ôùí áéñåôéêþí, Ýùò üôïõ ìåôáíïÞóïõí êé åðéóôñÝøïõí óôï ðÜèïò, ðïõ åßíáé ç áíÜóôáóÞ ìáò. Êáíåßò áò
ìçí ðëáíÜôáé. Êáé ôá åðïõñÜíéá êáé ç äüîá ôùí áããÝëùí..áí äåí ðéóôÝøïõí óôï áßìá ôïõ ×. êáé ãé’áõôïýò
õðÜñ÷åé êñßóç..Ï ôüðïò áò ìçí êÜíåé êáíÝíá íá êáõ÷Üôáé. Ôï ðáí åßíáé ç ðßóôç êé ç áãÜðç, ôßðïôå
ðïëõôéìüôåñï áðü áõôÜ..Ãéá áãÜðç ïé áéñåô. äåí íïéÜæïíôáé..Áðü ôçí åõ÷áñéóôßá êáé ôçí ðñïóåõ÷Þ
áðÝ÷ïõí, ãéáôß äåí ïìïëïãïýí üôé ç åõ÷áñéóôßá åßíáé ç óÜñêá ôïõ óùôÞñïò ìáò Éçóïý ×., ç ïðïßá Ýðáèå ãéá
ôéò áìáñôßåò ìáò êáé ìå ôçí ÷ñçóôüôçôÜ ôïõ ï ðáôÝñáò ôçí Þãåéñå. ¼ïé ëïéðüí áíôéëÝãïõí ìå óõæçôÞóåéò
óôçí äùñåÜ ôïõ È. ðåèáßíïõí (Óìõñí.209ê.å.)

ÓÕÍÇÈÅÉÁ: Ãßíáôå ðáéäéÜ, íÝïé, Ýöçâïé, Üíäñåò, ü÷é üìùò ÷ñçóôïß. ÃçñÜóáôå ãéá ôç äåéóäáéìïíßá,
öèÜóôå íÝïé óôç èåïóÝâåéá. Ï È. èá óáò äå÷èåß óáí Üêáêá ðáéäéÜ.. ¼ðùò ìå ôçí ðåñßðôùóç ôùí ôñïöþí,
åõ÷áñéóôïýìáóôå ìå ôá ãëõêÜ, ðïõ ìáò âëÜðôïõí, åíþ ìáò ãéáôñåýïõí ôá ðéêñÜ Ýôóé åõ÷áñéóôåß êáé
ãáñãáëßæåé ç Üíïìç óõíÞèåéá, åíþ ç áëÞèåéá, ðïõ áíåâÜæåé óôïí ïõñáíü åßíáé óôçí áñ÷Þ ôñá÷åßá, óôï ôÝëïò
áãáèÞ ðáéäïôñüöïò êé ïëïêëçñþíåôáé óå ôñåßò öÜóåéò: âïõëÞ, ðñÜîç, ëüãï (Ðñïò ¸ëëçí.98:3-109).

Ó×ÉÓÌÁ: ‘¸öáãå, êé Ýðéå êáé åðëáôýíèçêå êé åðá÷ýíèçêå êáé áðåëÜêôéóå ï áãáðçìÝíïò. ¸ôóé Þëèå ç
æÞëåéá êé ï öèüíïò, ç öéëïíåéêßá êé ç åîÝãåñóç, ï äéùãìüò êé ç ôáñá÷Þ, ï ðüëåìïò êé ç áé÷ìáëùóßá. ¸ôóé
óçêþèçêáí ïé Üôéìïé åðß ôïõò åíôßìïõò, ïé Üäïîïé åðß ôïõò åíäüîïõò, ïé Üöñïíåò êáôåðÜíù óôïõò öñïíßìïõò, ïé
íÝïé êáôáðÜíù óôïõò ìåãáëýôåñïõò. Ç æÞëåéá ôïí ÊÜéí åíÜíôéá óôïí ¶âåë, ôïí Çóáý åíáíôßïí ôïõ Éáêþâ, ôïí
ÌùõóÞ íá öýãåé áðü ôï ðñüóùðï ôïõ âáóéëÝùò. Áðü æÞëåéá êáé öèüíï ïé ìÝãéóôïé êáé äéêáéüôáôïé óôýëïé
õðÝóôçóáí äéùãìïýò êé áãùíßóèçêáí Ýùò èáíÜôïõ. Áò öÝñïõìå ìðñïóôÜ ìáò ôïõò áãáèïýò áðïóôüëïõò..Ï
Ðáýëïò 7 öïñÝò ôõëß÷èçêå ìå äåóìÜ, öõãáäåýôçêå, ëéèïâïëÞèçêå, êÞñõîå ôï ÅõáããÝëéï óôçí ÁíáôïëÞ êáé
Äýóç êáé ðÞñå ôçí áðåñßãñáðôç áìïéâÞ ôçò ðßóôçò ôïõ..ï ìÝãéóôïò õðïãñáììüò ôçò õðïìïíÞò...Óôïí ßäéï óôßâï
áãùíéæüìáóôå üëïé êáé ôçí ßäéá ðÜëç êáëïýìáóôå áí êÜíïõìå. Ãé’áõôü áò îåêüøïõìå áðü ôéò êïýöéåò êáé
ìÜôáéåò öñïíôßäåò êé áò óôáèïýìå ðÜíù óôïí Ýíäïîï êáé óåìíü êáíüíá ôçò ðáñÜäïóÞò ìáò (Á ÊëÞìç)..Ïé ìåãÜëïé
÷ùñßò ôïõò ìéêñïýò äåí ìðïñåß íá åßíáé ïýôå ïé ìéêñïß ÷ùñßò ôïõò ìåãÜëïõò. ÕðÜñ÷åé ìéá óýíèåóç óå üëá. Áò
ðÜñïõìå ôï óþìá. Ôï êåöÜëé ÷ùñßò ôá ðüäéá äåí åßíáé ôßðïôå, Ýôóé êáé ôá ðüäéá ÷ùñßò ôï êåöÜëé..Ï
ðëïýóéïò áò âïçèåß ôïí öôù÷ü êé ï öôù÷üò áò åõ÷áñéóôåß ôïí È., ðïõ Ýäùóå óå åêåßíïí ãéá áí ôïõ áíáðëçñþíåé
ôï õóôÝñçìá. Ï óïöüò áò äåß÷íåé ôç óïößá ôïõ, ü÷é ìå ëüãéá áëëÜ ìå Ýñãá...Áò áíáëïãéóôïýìå áðü ðïéÜ ýëç
ðñïåñ÷üìáóôå , ðïéïß åßìáóôå üôáí ìðÞêáìå óôïí êüóìï, áðü ôï óêïôÜäé êáé ôÜöï ï äçìéïõñãüò ìáò Ýìðáóå óôïí
êüóìï Ôïõ, åôïéìÜæïíôáò ôéò åõåñãåóßåò ðñïôïý ãåííçèïýìå (Á Êëçì.111-3)..Ãéáôß íá õðÜñ÷ïõí ó÷ßóìáôá êáé
ðüëåìïé áíÜìåóÜ óáò; ÌÞðùò äåí Ý÷ïõìå Ýíá È. êé Ýíá ×. êáé Ýíá Ðíåýìá ôçò ÷Üñéôïò, ðïõ îå÷ýèçêå ðÜíù ìáò;
Êáé äåí Ý÷ïõìå ìéá êëÞóç åí ×.; Ãéáôß äéá÷ùñßæïõìå êáé äéáóðÜìå ôá ìÝëç ôïõ ×. êáé óôáóéÜæïõìå åíáíôßïí
ôïõ éäßïõ ôïõ óþìáôüò ìáò êáé öèÜíïõìå óå ôÝôïéá áðüíïéá, þóôå áí ëçóìïíïýìå üôé åßìáóôå ìÝëç ï Ýíáò ôïõ
Üëëïõ; ..Ôï ó. ðïëëïýò óêáíäÜëéóå, óôåíï÷þñçóå, Ýâáëå óå äéóôáãìü êé üëïõò ìáò óå ëýðç...ÐåñíÜ âëÜóöçìá
ôï üíïìá ôïõ Ê. áðü ôá ÷åßëç ôùí áèÝùí êáé êëþèåôå êßíäõíï óôïí åáõôü óáò.. ¼ðïéïò ðéóôüò, äõíáôüò óôï íá
ìåôáäßíåé ãíþóç, óïöüò óôç äéÜêñéóç ëüãùí, áãíüò óôá Ýñãá, ôüóï ðåñéóóüôåñï ïöåßëåé íá ôáðåéíïöñïíåß üóï
ðéï ìåãáëýôåñïò öáßíåôáé íá åßíáé êáé íá æçôåß ü÷é ôï äéêü ôïõ óõìöÝñïí áëëÜ ôçí êïéíÞ ùöÝëåéá..Ôï ýøïò
óôï ïðïßï áíåâÜæåé ç áãÜðç ôïõ ×. åßíáé áíåêäéÞãçôï..Ç áãÜðç äåí îÝñåé ó. äåí óôáóéÜæåé, üëá ôá êÜíåé ìå
ïìüíïéá..×ùñßò ôçí áãÜðç ôßðïôå äåí åßíáé åõÜñåóôï óôï È. (ÊëÞì.Á, 121-3)..Åßíáé êáëü íá åîïìïëïãåßôáé ï Ü.
ôá ðáñáðôþìáôÜ ôïõ êé ü÷é íá óêëçñáßåíé ôçí êáñäéÜ ôïõ, üðùò óêëçñýíèçêå ç êáñäéÜ åêåßíùí, ðïõ åß÷áí
áíôéôá÷èåß åíáíôßïí ôïõ õðçñÝôç ôïõ È. ÌùõóÝùò, ðïõ ôï êñßìá ôïõò Ýãéíå ðñüäçëï. Ï Öáñáþ êé ç óôñáôéÜ
Ýðåóáí óôç èÜëáóóá ãéáôß óêëçñýíèçêå ç êáñäéÜ ôïõò. Ôßðïôå äåí ÷ñåéÜæåôáé ï Äåóðüôçò ôùí üëùí

54
áäåñöïß, ðáñÜ íá åîïìïëïãïýìáóôå ôá áìáñôÞìáôÜ ìáò óå áõôüí. ‘ÅîïìïëïãÞóïìáé ôù Ê. êé áñÝóåé ôùí Ê. õðÝñ
ìüó÷ïí íÝïí’..Áí åîáéôßáò ìïõ õðÜñ÷ïõí óôÜóéò êáé öéëïíåéêßá êáé ó. âãáßíù áðü ôç ìÝóç, öåýãù, ðçãáßíù
üðïõ èÝëåôå êáé óõìïñöþíïìáé ìå ôá ðñïóôÜãìáôá ôïõ óõíüëïõ, ìüíï ôï ðïßìíéï ôïõ ×. íá åéñçíåýåé ìå ôïõò
åãêáôåóôçìÝíïõò ðñåóâõôÝñïõò. ¼ðïéïò ôï êÜíåé áõôü äüîá ìåãÜëç èá íôõèåß åí ×. êáé êÜèå ôüðïò èá ôïí
äå÷óèåß. Äéüôé ôïõ Ê. ç ãç êáé ôï ðëÞñùìá áõôÞò. ÁõôÜ êÜíïõí üóïé Ýêáìáí ôçí áìåôáìÝëçôç ðïëéôåßá ôïõ
È...Ðïëëïß åèíéêïß âáóéëåßò êé Üñ÷ïíôåò óáí Ýðåóå ëïéìüò, õðáêïýïíôáò óôïõò ÷ñçóìïýò èáíÜôùóáí ôïí åáõôü
ôïõò Þ õðïäïõëþèçêáí ãéá íá ãëõôþóïõí ôïõò Üëëïõò (Éïõäßè, ÅóèÞñ)..Õðïôá÷èåßôå óôïõò ðñåóâõôÝñïõò êáé
ðáéäåõèåßôå ìå ìåôÜíïéá, ëõãßæïíôáò ôá ãüíáôá ôçò êáñäéÜò óáò. Õðïôá÷èåßôå ðåôüíôáò áðü ðÜíù óáò ôçí
áëáæïíéêÞ êáé ðåñÞöáíç áõèÜäåéá ôçò ãëþóóáò. Ãéáôß åßíáé êáëýôåñï ãéá óáò íá âñåèåßôå ìéêñïß êé
áñéèìçìÝíïé ìÝóá óôï ðïßìíéï ôïõ ×., ðáñÜ íïìßæïíôáò üôé õðåñÝ÷åôå íá ìåßíåôå Ýîù áðü ôçí åëðßäá (ÊëÞì. Á,
130)...ÌÝóá óôçí ïìüíïéÜ óáò êáé ôçí ïìüöùíç áãÜðç óáò ï É.×. ãßíåôáé Üóìá. Êáé óåéò ãßíåôå ÷ïñüò, þóôå
óýìöùíïé üíôåò ìÝóá óôçí ïìüíïéá êé Ý÷ïíôáò ëÜâåé ìÝëïò ôïõ È. ìÝóá óôçí åíüôçôá, íá øÜëëåôå ìå ìéá öùíÞ
äéá ôïõ É.×. ôïí ÐáôÝñá, ðïõ èá óáò áêïýåé êáé èá óáò áíáãíùñßæåé ìÝóá áðü ôéò êáëÝò óáò ðñÜîéåò üôé
åßóèå óþìá ôïõ õéïý ôïõ (Éãíáô.Åöåó.165)..Íá ôá êÜíåôå üëá óôçí ïìüíïéá ôïõ È. êáé íá åßíáé ðñïêáèÞìåíïò
áíÜìåóÜ óáò ï åðßóêïðïò óôïí ôüðï ôïõ È. êé ïé ðñåóâýôåñïé óôïí ôüðï ôïõ ïìßëïõ ôùí áðïóôüëïùí êé ïé
ãëõêýôáôïß ìïõ äéÜêïíïé Ý÷ïíôáò åìðéóôåõìÝíç ôçí äéáêïíßá ôïõ É.×., ï ïðïßïò Þôáí ðñéí áðü ôïõò áéþíåò ìå ôïí
ðáôÝñá êáé óôï ôÝëïò öáíåñþèçêå. ¼ëïé Ý÷ïíôáò ôçí ßäéá èÝëçóç ôïõ È. íá óÝâåóèå ï Ýíáò ôïí Üëëï êáé
êáíåßò íá ìçí âëÝðåé êáôÜ óÜñêá ôïí ðëçóßïí ôïõ, áëëÜ íá áãáðÜôå áëëÞëïõò åí É.×...Ýíùóç ìå ôï ðñüôõðï
êáé ôç äéäá÷Þ ôçò áöèáñóßáò..áò åßíáé ìßá ç ïìüèõìç ðñïóåõ÷Þ, ìßá äÝçóç, Ýíáò íïõò, ìéá åëðßäá ìå áãÜðç, ìå
÷áñÜ Üìùìç, ðïõ åßíáé ï É.×. êáëýôåñï áðü ôïí ïðïßï ôßðïôå äåí õðÜñ÷åé. ¼ëïé ó’ Ýíá íáü íá ìáæåýåóèå, óáí
ó’ Ýíá èõóéáóôÞñéï, óôïí Ýíá É. ×., ðïõ ðñïÞëèå áðü ôïí ðáôÝñá, êáé ìÝíåé Ýíáò êáé èá ìÝíåé. (Ìáãí.177)

ÓÙÔÇÑÉÁ: ÐïéÜ åßíáé ç åðßãíùóç ôçò áëÞèåéáò; Ç èåïóÝâåéá..Ðïóï èá áãïñÜæáôå ôçí áéþíéá óùôçñßá, þ
Ü. áí ðïõëéüôáí; ÏìïëïãÞóôå. Ïýôå áí êáôáâÜëëåé êáíåßò üëï ôïí Ðáêôùëü, ôïí ìõèéêü ðïôáìü ôïõ ÷ñõóïý, äåí èá
êáôáâÜëëåé Üîéï ìéóèü óùôçñßáò (Ðñïò ¸ëëçíáò 9:85).

ÓÙÌÁ-ÓÁÑÊÁ: ¼ôáí ëïéðüí êáé ôï ðïôÞñéï óôï ïðïßï åíþíåôáé ôï êñáóß ìå ôï íåñü, êáé ôï øùìß åðéäÝ÷ïíôáé
ôï ëüãï ôïõ È., ôüôå ãßíåôáé ç èåßá åõ÷áñéóôßá, ôï áßìá êáé ôï óþìá ôïõ ×., ôï ïðïßï áõîÜíåé êáé óõíßóôáôáé ç
õðüóôáóç ôïõ óþìáôüò ìáò. ÅðïìÝíùò ðþò ëÝãïõí üôé ôï óþìá ìáò äåí ìðïñåß íá äå÷èåß ôçí äùñåÜ ôïõ È., ðïõ
åßíáé ç áéþíéá æùÞ áöïý áõôü ôñÝöåôáé áðü ôï óþìá êáé ôï áßìá ôïõ Ê. êáé åßíáé äéêü ôïõ ìÝëïò;..Ôï îýëï ôçò
áìðÝëïõ, üôáí ãåßñåé óôç ãç êáé ï êüêêïò ôïõ óôáñéïý, üôáí ðÝóåé óôç ãç êáé äéáëõèåß, õøþíåôáé
ðïëëáðëÜóéïò ìå ôï Ðíåýìá ôïõ È. ðïõ óõíÝ÷åé ôá ðÜíôá. ¸ðåéôá ìå ôç óïößá ôïõ È. ôá ÷ñçóéìïðïéïýí ïé Ü. êé
åðéäå÷üìåíá ôï ëüãï ôïõ È. ãßíïíôáé åõ÷áñéóôßá äçë. óþìá êé áßìá ×. ¸ôóé êáé ôá óþìáôÜ ìáò, ðïõ ôñÝöïíôáé
áðü áõôÞ ôçí Åõ÷áñéóôßá êáé ôßèåíôáé óôç ãç êáé äéáëýïíôáé óå áõôÞí, èá áíáóôçèïýí óôïí êáéñü ôïõò ãéáôß
ï Ëüãïò ôïõ È. ôïõò ÷áñßæåé ôçí áíÜóôáóç ãéá ôç äüîá ôïõ È. êáé Ðáôñüò..Áí ï È. äåí æùïðïéåß ôï èíçôü êáé
äåí ïäçãåß óôçí áöèáñóßá ôï öèáñôü, ôüôå äåí åßíáé äõíáôüò. ÁëëÜ ôï üôé åßíáé äõíáôüò óå üëá áõôÜ, ôï
óõìðåñáßíïõìå áðü ôçí áñ÷Þ ôçò ýðáñîÞò ìáò..Ìïëïíüôé Þôáí ðéï äýóêïëï êáé ðéï áðßóôåõôï íá ôï öÝñåé óôçí
ýðáñîç êáé íá ôï êÜíåé Ýìøõ÷ï êáé ëïãéêü üí, áðü ïóôÜ êáé íåýñá ðïõ äåí õðÞñ÷áí..Ôï ó. èá äå÷èåß êáé
óõã÷ñüíùò èá ÷ùñÝóåé ôç äýíáìç ôïõ È...¼óá ìåôÝ÷ïõí óôçí ôÝ÷íç ôïõ È. ìåôÝ÷ïõí êáé óôç äýíáìÞ ôïõ. Äåí
óôåñåßôáé ëïéðüí ôï ó. ôçò äçìéïõñãéêÞò óïößáò êáé ôçò äýíáìçò ôïõ È.. ÁëëÜ åáí ç äýíáìÞ ôïõ
ôåëåéïðïéåßôáé óôçí áäõíáìßá äçë. óôï óþìá, áò ìáò ðïýí áõôïß ðïõ ëÝíå üôé ôï ó. äåí ìðïñåß áí äå÷èåß ôç æùÞ
ðïõ äßíåé ï È. ôá ëÝãïõíá õôÜ ãéáôß ôþñá æïýí êáé ìåôÝ÷ïõí ôçò æùÞò Þ ãéáôß êáèüëïõ äåí ìåôÝ÷ïõí óôç
æùÞ êáé ïìïëïãïýí üôé åßíáé íåêñïß ôþñá;..ÌïéÜæåé óáí íá êñáôÜåé êÜðïéïò óöïõããÜñé ìå íåñü Þ ìéá ëáìðÜäá
áíáììÝíç êáé íá ëÝåé üôé ôï óöïõããÜñé äåí ðïôßæåôáé êé ç ëáìðÜäá äåí áíÜâåé..Ôï üôé ôï ó. ìðïñåß íá äå÷èåß
ôç æùÞ öáßíåôáé áðü üôé æåß, êáé æåé åöüóïí ï È. ëÝãåé üôé æåß..Ï Åíþ÷ êáé ï Çëßáò ìåôáôÝèçêáí ìå ôï ó.
êé Ýôóé ðñïöÞôåøáí ôçí áíÜëçøç ôùí äéêáßùí (Âéâë.5:5)..¼ôé ç óÜñêá åßíáé ðïëýôéìï ðñÜãìá, ìðñïóôÜ óôï
È. åßíáé öáíåñü ðñþôá áðü ôï üôé Ý÷åé ðëáóèåß áðü Áõôüí..Åêåßíïõ ÷Üñéí ôïõ ïðïßïõ Ýãéíáí ôá ëïéðÜ
åßíáé ðïëõôéìüôåñï óå áõôüí ðïõ ôï Ýêáíå..Ðþò èá áìáñôÞóåé ìüíç ôçò ç óÜñêá, áí äåí Ý÷åé ôçí øõ÷Þ áí
ðñïçãåßôáé êáé íá ôçí ðñïêáëåß; ¼ðùò åáí Ýíá æåõãÜñé âïäéþí ëõèïýí ìåôáîý ôïõò êáíÝíá äåí èá ìðïñÝóåé íá
ïñãþóåé ìüíï ôïõ Ýôóé êé ç øõ÷Þ êáé ôï óþìá, áí ëõèïýí áðü ôç óõæõãßá äåí ìðïñïýí áðü ìüíá ôïõò ôßðïôå íá
êÜìïõí..ÅðåéäÞ ç óÜñêá Ý÷åé áðïäåé÷èåß ôßìéá ìðñïóôÜ óôïí È. êé Ýíäïîïò ðÜíù áðü üáë ôá ðïéÞìáôá,
äéêáßùò åßíáé äõíáôü íÁ óùèåß áðü áõôüí..Ï ðëÜóôçò êé ï æùãñÜöïò áíáêáéíßæïõí ôá Ýñãá ôïõò üôáí

55
öèáñïýí ãéá íá äïîÜæïíôáé äéáìÝóïõ áõôþí êé ï È. ôï êôÞìá ôïõ êáé ðëÜóìá ôïõ èá ðáñáâëÝøåé þóôå íá
êáôáóôñáöåß óôï ìç üí êáé íá ìçí äéáôçñçèåß óôçí ýðáñîç; ¼ôáí êÜðïéïò êáôáóêåõÜóåé óðßôé êé Ýðåéôá
ôï ãêñåìßæåé ôïí ÷áñáêôçñßæïõìå ìáôáéüðïíï, ôïí äå È. èá ôïí êáôçãïñÞóïõìå üôé ìÜôáéá êáôáóêåõÜæåé;
ÁëëÜ ï Üöèáñôïò äåí åßíáé ôÝôïéïò, ï íïýò ôùí üëùí äåí åßíáé Üöñùí. ..ÌÞðùò ôÜ÷á ç øõ÷Þ åßíáé Ü.; (Ï È.
åßðå üôé ïëüêëçñïò ï Ü. óþæåôáé). Ï È åßíáé áãáèüò êáé èÝëåé íá óùèïýí üëïé êáé äé áõôïý êáé ôïõ êçñýãìáôïò
áõôïý äåí Üêïõóå ìüíïí ç ø. áëëÜ êáé ç óÜñêá, êáé ðßóôåøáí óôïí ×.. Êáé ôá äõü ëïýóèçêáí êáé ôá äõü Ýêáíáí
ôçí äéêáéïóýíç. ÅðïìÝíùò ÷áñáêôçñßæïõí ôïí È. á÷Üñéóôï Þ Üäéêï, åíþ êáé ôá äõü ðéóôåýïõí óå áõôüí êé
áõôüò óþæåé ôçí øõ÷Þ êáé ü÷é ôçí óÜñêá...Óþæùí ôçí øõ÷Þ ï È. äåí êÜíåé ôßðïôå ìåãÜëï ãéáôß åíõðÜñ÷åé
óå áõôÞ ôï óþæåóèáé êáèüôé åßíáé ìÝñïò Ôïõ êé åìöýóçìÜ Ôïõ áëëÜ ïýôå åßíáé ÷Üñéò íá óþæåé ôï äéêü ôïõ,
ïýôå åßíáé áãáèü..íá ÷áñßæåôáé êáíåßò óôá åããüíéá ôïõ. Áõôü ôï êÜíïõí êáé ôá áãñéüôåñá ôùí
èçñßùí...Áõôüò, ðïõ åßðå íá áãáðÜìå ôïõò å÷èñïýò ìáò, ðñÜôåé ï ßäéïò ðñïçãïõìÝíùò..Åáí ç óÜñêá äåí
÷ñåéáæüôáí ôßðïôå ãéá ðïéü ëüãï ôçí èåñÜðåõóå êé áíÝóôçóå ôïõò íåêñïýò;..Ãéá ðïéü ëüãï áíáóôÞèçêå ìå ôçí
ðáèïýóá óÜñêá ðáñÜ ìüíï ãéá íá äåßîåé ôçí óáñêéêÞ áíÜóôáóç êé áíáëÞöèçêå; ..¼ðïéïò èÝëåé ëüãïõò
áðïäåéêôéêïýò äåí äéáöÝñåé óå ôßðïôá ôùí Óáäïõêáßùí, åðåéäÞ ç áíÜóôáóç ôçò óÜñêáò åßíáé äýíáìç È. êáé
õðåñÜíù ðáíôüò ëüãïõ, âåâáéïõìÝíç äéá ôçò ðßóôåùò, èåùñïõìÝíç äéá Ýñãùí..ÁíÜóôáóç õðÜñ÷åé óôï ðåóüí
óáñêßïí ãéáôß ôï ðíåýìá äåí ðßðôåé..Ôï óþìá åßíáé óðßôé ôçò øõ÷Þò êé ç øõ÷Þ ôïõ ðíåýìáôïò. Ôá ôñßá áõôÜ
èá óùèïýí óå åêåßíïõò ðïõ Ý÷ïõí åéëéêñéíÞ åëðßäá êáé áäéÜêñéôç ðßóôç óôïí È. Áí ëïéðüí ï ×,. åõáããåëßæåôï
ôçí åðéâßùóç ìüíïí ôçò øõ÷Þò ôß íÝï Ýöåñå óå ìáò ðÝñáí ôïõ Ðõèáãüñá êáé ôïõ ÐëÜôùíá êáé ôïõ ÷ïñïý ôïõò;
Áõôüò üìùò Þëèå åõáããåëéæüìåíïò ôç íÝá êáé ðáñÜäïîç åëðßäá..üôé èá ìåôáðïéÞóåé ôçí öèïñÜ óå
áöèáñóßá..Åáí äåí áíáóôáßíåôáé ç óÜñêá ãáéôß ôçí öõëÜôôïõìå áãíÞ êáé äåí ôçò åðéôñÝðïõìå íá õðïêýðôåé
óôéò åðéèõìßåò; Êáé äåí ìéìïýìáóôå ôïõò ãéáôñïýò ïé ïðïßïé üôáí å÷ïõí ìðñïóôÜ ôïõò Ýíáí áðåëðéóìÝíï ðïõ äåí
ìðïñåß íá óùèåß ôïõ åðéôñÝðïõí íá õðçñåôåß ôéò åðéèõìßåò; Ãéáôß îÝñïõí üôé åßíáé ÷áìÝíïò..Åáí äå ï
ãéáôñüò ìáò É.×. áðïóðÜóáò ôçí óÜñêá áðü ôéò åðéèõìßåò ìáò ôçí äéáôñÝöåé ìå ôçí êáô’áõôüí óþöñïíá êé
åãêñáôÞ äßáéôá, åßíáé öáíåñü üôé ôçí äéáöõëÜôôåé ùò Ý÷ïõóá åëðßäá óùôçñßáò áðü ôá áìáñôÞìáôá, üðùò ïé
ãéáôñïß ôïõò á. ðïõ Ý÷ïõí åëðßäá óùôçñßáò äåí áöÞíïõí íá õðçñåôïýí ôéò çäïíÝò. (Ðåñß Áíáóô. 8ê.å.)... Êáé
ìçí ëÝåé êáíåßò üôé áõôÞ ç óÜñêá äåí áíßóôáôáé. ÌÝóá óå ôß óùèÞêáôå, óå ôß åßäáôå ôï öùò ðáñÜ üíôáò
óôç óÜñêá; ÐñÝðåé íá öõëÜìå ôç óÜñêá ùò íáü ôïõ È. ¼ðùò êáëåóèÞêáôå ìÝóá óôç óÜñêá, Ýôóé êáé èá
áíáóôçèåßôå öïñþíôáò ôç óÜñêá. Áí ï ×. ðïõ Þôáí ðíåýìá, Ýãéíå óÜñêá êáé Ýôóé ìáò êÜëåóå, Ýôóé êáé ìåéò
öïñþíôáò óÜñêá áè áíôáìåéöèïýìå. ¼óï Ý÷ïõìå êáéñü íá èåñáðåõèïýìå, áò åìðéóôåõèïýìå ôïõò åáõôïýò ìáò óôïí
È., ðïõ èá ìáò ãéáôñÝøåé äåß÷íïíôÜò ìáò åõãíùìïóýíç..Åßíáé áäýíáôï óôïõò á. íá êáôáëÜâïõí ðüóá âÜóáíá
êñýâïõí ïé ãÞéíåò ÷áñÝò êáé ðïéÜ áðüëáõóç åðéöõëÜóóåé ç õðüó÷åóç ôïõ ìÝëëïíôïò áéþíïò...ÁëëÜ êé ç Å.
öáíåñþèçêå óôç óÜñêá ôïõ ×., äéäÜóêïíôÜò ìáò Ýôóé üôé üðïéïò öõëÜîåé ôç óÜñêá Üöèáñôç èá ôçí
ïéêåéùèåß êáé ìÝóá óôï Üã. Ðíåýìá. Ãéáôß ç óÜñêá áõôÞ åßíáé áíôßôõðï ôïõ áã.Ðíåýìáôïò. Êáé êáíåßò äåí
ìðïñåß, üôáí ÷áëÜóåé ôï áíôßôõðï, íá áðïëáýóåé ôï áõèåíôéêü. ¶ñá åóåßò áäåñöïß öõëÜîôå ôç óÜñêá ãéá íá
áðïëáýóåôå ôï Ðíåýìá. Êé åöüóïí ëÝìå üôé ç óÜñêá åßíáé ç Å. êáé ôï Ðíåýìá ï ×., óçìáßíåé üôé åêåßíïò ðïõ
ìïëýíåé ôç óÜñêá âñßæåé ôï ×...Óõíåðþò ç óÜñêá áðïëáìâÜíåé ôç æùÞ êáé ôçí áöèáñóßá üôáí êïëëá’ôáé óå
áõôÞí ôï áã.Ðíåýìá (Â ÊëÞì.)

ÔÁÎÇ: ÅðåéäÞ üëá áõôÜ åßíáé ðñüäçëá óå åìáò êé Ý÷ïõìå åãêýøåé óôá âÜèç ôçò èåßáò ãíþóåùò, üëá
ðñÝðåé íá ôá êÜíïõìå ìå ôÜîç, üóá ï Äåóðüôçò ìáò ðñüóôáîå íá êÜíïõìå óå ïñéóìÝíïõò êáéñïýò êé þñåò. Ðïý
èÝëåé êé áðü ðïéïýò íá ôåëïýíôáé, ï ßäéïò üñéóå ìå ôçí õðÝñôáôç èÝëçóÞ ôïõ, þóôå íá ãßíïíôáé üëá ïóßùò êáé
ìå ðñïèõìßá êáé áí åßíáé åõðñüóäåêôá óôï èÝëçìÜ ôïõ. ¼óïé ëïéðüí êÜíïõí ôéò ðñïóöïñÝò óôïõò ïñéóìÝíïõò
÷ñüíïõò åßíáé åõðñüóäåêôïé êáé ìáêÜñéïé (ÊëÞì.Á, 115)

ÔÁÐÅÉÍÙÓÇ-ÕÐÏÔÁÃÇ: Ç õ. óôï È. óçìáßíåé áöèáñóßá êé ç ðáñáìïíÞ óôçí áöèáñóßá óçìáßíåé äüîá ôïõ
áãåíÞôïõ. Ìå áõôÞ ôç óåéñÜ ï ãåíçôüò êáé ðëáóìÝíïò Ü. ãßíåôáé êáô’åéêüíá êáé ïìïßùóç ôïõ áãåíÞôïõ Èåïý. Ï
ÐáôÞñ åõäïêåß êáé äéáôÜæåé, ï Õéüò ðñÜôôåé êáé äçìéïõñãåß êáé ôï Ðíåýìá ôñÝöåé êé áõîÜíåé. Êé ï Ü.
ðñïêüâåé óéãÜ-óéãÜ êáé áíõøþíåôáé ðñïò ôï ôÝëåéï äçë. êïíôÜ óôïí áãÝíçôï È.. ¸ðñåðå êé ï Ü. ðñþôá íá ãßíåé
êé áöïý áíäñùèåß íá ðëçèõíèåß, êé áöïý ðëçèõíèåß íá åíéó÷õèåß êé áöïý åíéó÷õèåß íá äïîáóèåß êé áöïý äïîáóèåß
íá äåé ôïí Äåóðüôç ôïõ. Ãéáôß ï È. åðñüêåéôï íá öáíåß. ¼ðïéïò ôïí äåß áðïêôÜ ôçí áöèáñóßá êé ç áöèáñóßá
ìáò êÜíåé íá åßìáóôå êïíôÜ óôïí È. (Âéâë.4:38)..Ïé Ü. ðñïôïý ãßíïõí Ü. èÝëïõí íá åßíáé üìïéï ìå ôïí Äçìéïõñãü
Èåü (Âéâë.4:39)... Ïé ïõñáíïß óáëåõüìåíïé áðü ôçí êõâÝñíçóÞ ôïõ õðïôÜóóïíôáé óå áõôüí ìå åéñÞíç. Ç ìÝñá êé

56
ç íý÷ôá ôñÝ÷ïõí ôïí ÷áñáãìÝíï áðü áõôüí äñüìï, ÷ùñßò áí áëëçëïóõãêñïýïíôáé. Ï Þëéïò êáé ôï öåããÜñé êé ïé
÷ïñåßåò ôùí Üóôñùí óýìöùíá ìå ôï ðñüóôáãìÜ ôïõ êáé äß÷ùò ðáñÝêëéóç îåôõëßãïõí ôéò ôñï÷éÝò ôïõò. Ç ãç
êõïöïñþíôáò óýìöùíá ìå ôï èÝëçìÜ ôïõ óå ïñéóìÝíåò åðï÷Ýò âëáóôáßíåé ..¼ëá áõôÜ ï ìÝãáò äåóðüôçò êáé
äçìéïõñãüò ôùí ðÜíôùí ôá Ýôáîå íá åßíáé ìÝóá óå ïìüíïéá êáé åéñÞíç..óðÜôáëá åõåñãåôþíôáò åìÜò, ðïõ Ý÷ïõìå
ðñïóöýãåé óôïõò ïéêôéñìïýò ôïõ äéá ôïõ Êõñßïõ É.×. (Á ÊëÞì.95)...×ñåéÜæïìáé ðñáüôçôá, ç ïðïßá
êáôáôñïðþíåé ôïí Üñ÷ïíôá ôïõ áéþíïò ôïýôïõ (Ôñáë.187).

ÔÉÌÇ-ËÁÔÑÅÉÁ: ÌÝóá áðü ôá áéóèçôÜ ðñÝðåé íá ôéìïýíôáé ïé Üñ÷ïíôåò êé ïé ãïíåßò êáé êÜèå ðéï
çëéêéùìÝíï, áðü ôá ìáèÞìáôá ç áñ÷áéüôáôç öéëïóïößá êé ç ðñåóâõôéêÞ ðñïöçôåßá êé áðü ôá íïçôÜ áõôü, ðïõ
åßíáé ðñåóâýôáôï óôç ãÝíåóç, ç Üíáñ÷ç áñ÷Þ êé ç áðáñ÷Þ ôùí üíôùí, äçë. ï Õéüò, áðü ôï ïðïßï ìáèáßíåé ôï
ðÝñá áðü ôïí êüóìï áßôéï, ôïí ÐáôÝñá ôùí üëùí, ôï ðéï ðáëéü êé åõåñãåôéêü áðü üëá, ðïõ äåí ðáñáäßäåôáé ìå
öùíÞ áëëÜ êõñßùò ôï ëáôñåýïõìå ìå óåâáóìü êáé óéùðÞ êáé áãßá Ýêðëçîç, ðïõ ìáò ôï ðáñáäßäåé ï Êýñéïò üóï
åßíáé äõíáôü íá ìÜèïõí áõôïß, ðïõ áêïýíå êáé ðïõ ôï åííïïýí üóïé Ý÷ïõí åêëåãåß áðü ôïí È. íá ôï ìÜèïõí . Ëáôñåßá
åßíáé ãéá ôïí ãíùóôéêü ç áäéÜêïðçç åðéìÝëåéá ôçò øõ÷Þò êé ç áó÷ïëßá ìå ôïí È. óýìöùíá ìå ôçí äß÷ùò
äéÜëëéåìá áãÜðç, ãéáôß ç èåñáðåßá åßíáé âåëôéùôéêÞ (éáôñéêÞ ôï óþìá, ç öéëïóïößá ôçí øõ÷Þ) êáé
õðçñåôéêÞ..Ôñßá åßíáé ôá áðïôåëÝóìáôá ôçò ãíùóôéêÞò äýíáìçò: íá ãíùñßæåé êáíåßò ôá ðñÜãìáôá, íá
åðéôåëåß üôé õðáãïñåýåé ï Ëüãïò êáé ôñßôï íá ìðïñåß íá ðáñáäßäåé üðùò áñìüæåé óôïí È. üóá åßíáé êñõììå’íá
áðü ôçí áëÞèåéá... (Óôñùì.7,1)..Âùìüò áëçèéíüò Üãéïò åßíáé ç äßêáéç øõ÷Þ êáé èõìßáìá ðïõ êáßåé ðÜíù óå
áõôÞ ç ãíÞóéá ðñïóåõ÷Þ. ¼óá äåí ôñþãïõí ôá ðáñáèÝôïõí óôïõò È. êáé ôá Üëëá ôá ôñþíå ïé ßäéïé’
(ÌÝíáíäñïò)..Ïé èõóßåò åðéíïÞèçêáí ìå ðñüèåóç ôçí êñåïöáãßá...Êé áí êÜðïéïò äßêáéïò äåí åðéâáñýíåé ôïí
åáõôü ôïõ ìå ôçí êñåùöáãßá, äåí ôï ðñÜôôåé ëüãù ìåôåíóáñêþóåùò (Ðõèáãüñáò).. áëëÜ ÷Üñç Üóêçóçò êáé
ãéá íá ðåñéïñßæåôáé ç ñïðÞ ôçò óÜñêáò óôá áöñïäßóéá.. ËÝíå üôé óôï ÷éïéñéíü ïöåßëåôáé ç åðéëçøßá,
ìåãÜëç áýîçóç ôïõ óþìáôïò. Ç êñåùöáãßá ðñïêáëåß íùèñüôçôá(Óôñùì.7,6,373 ê.å.)

ÕÃÅÉÁ: ‘ÏñÝóôç ðïéÜ íüóïò óå êáôÝóôñåøå; Ç óõíåßäçóç. Ãíùñßæù, ðþò öïâåñÜ Ýðñáîá’ (Êáèáñü áí
Ý÷åéò ôï íïõ, åßóáé êáèáñüò óå üëï ôï óþìá’ (Åðß÷áñìïò) (Óôñùì.7,4,367)

ÖÉËÉÁ: ÕðÜñ÷ïõí 3 åßäç ö. Ôï ðñþôï êé Üñéóôï åßíáé óýìöùíá ìå ôçí áñåôÞ ãéáôß åßíáé éó÷õñÞ ç áãÜðç
ðïõ áíáäýåôáé áðü ôï ëüãï. Ôï äåýôåñï êáé ìåóáßï åßíáé ãéá ëüãïõò áíôáðüäïóçò. Åßíáé Ýíáò ôñüðïò
êïéíùíéêÞò óõìâßùóçò, ðñüèõìçò ìåôÜäïóçò, ùöÝëéìçò óôç æùÞ ãéáôß åßíáé ç êïéíÞ ç ö., ðïõ ðñïóöÝñåé ôç
÷Üñç. Ôï ôñßôï êáé ôåëåõôáßï åßíáé áõôü ðïõ åìåßò ëÝìå üôé äçìéïõñãåß ç óõíÞèåéá êé ïé Üëëïé åííïýí ôçí
ôñåðôüôçôá êáé ñåõóôüôçôá ôçò çäïíÞò ‘¶ëëåò ö. èåìåëéþíïíôáé óôç ãíþóç ôùí èåþí, Üëëåò óå ðáñï÷Ýò á.
êé Üëëá óå çäïíÞ æþùí’ (Éððüäáìïò). Ôï ðñþôï åßäïò åßíáé ç ö. ôïõ öéëïóüöïõ, ôï äåýôåñï ôïõ á., ôï ôñßôï ôïõ
æþïõ. Åßíáé ðñÜãìáôé åéêüíá ôïõ È. ï Ü. ðïõ åõåñãåôåß åõåñãåôïýìåíïò ôáõôü÷ñïíá êé ï ßäéïò, üðùò ï
êõâåñíÞôçò ôïõ ðëïßïõ ðïõ óþæåé êáé óþæåôáé Ç óõììüñöùóç ìå ôçí åéêüíá êáé ç ïìïßùóç äåí åêäçëþíåôáé óôï
óþìá (ãéáôß äåí åßíáé èåìéôü ôï èíçôü ìå ôï áèÜíáôï íá åîïìïéþíåôáé) áëëÜ óôï íïõ êáé ôïí ëïãéóìü, üðïõ
êáôÜëëçëá ï Ê. âÜæåé óöñáãßäá ôçò ïìïéüôçôÜò ôïõ ìå ôçí åõåñãåôéêüôçôá êáé ôçí áñ÷éêüôçôÜ ôïõ. Ïé
çãåìïíßåò äåí êáôïñèþíïíôáé ìå ôéò éäéüôçôåò ôùí óùìÜôùí áëëÜ ìå ôéò êñßóåéò ôïõ íïý. Ìå ôéò óêÝøåéò ôùí
áã. áíôñþí êáôïéêïýíôáé ïñèÜ ïé ðüëåéò êáé ôá óðßôéá..Ï äßêáéïò áí êëåéóôåß óôá ëéïíôÜñéá èá ôá åîçìåñþóåé,
áí ñé÷ôåß óôç öùôéÜ èá äñïóéóôåß ... êáèáñüò óôç óÜñêá ôçí êáñäéÜ, áãéáóìÝíïò óôï ëüãï (Óôñùì.301-3).

ÖÏÂÏÓ: Ö. ôïí Ê. êáé öýëáóóå ôéò åíôïëÝò ôïõ. Ãéáôß áí öõëÜò ôéò åíôïëÝò ôïõ Ê. èá åßóáé äõíáôüò óå
êÜèå ðñÜîç êé ç ðñÜîç óïõ èá åßíáé óùóôÞ. Åáí öïâÜóáé ôïí Ê. üëá êáëÜ èá ôá åñãáóèåßò..Ôïí äéÜâïëï ìçí ôïí
öïâçèåßò, ãéáôß áí öïâÜóáé ôïí Ê. èá êáôáäõíáóôåýóåéò ôïõ äéáâüëïõ, ãéáôß äåí Ý÷åé äýíáìç. Êé üðïõ äåí
õðÜñ÷åé äýíáìç äåí õðÜñ÷åé êáé öüâïò..ÖïâÞóïõ ìüíïí ôá Ýñãá ôïõ äéáâüëïõ(ÐïéìÞí, ÅíôïëÞ 7, 390ê.å.)
Áõôïß, ðïõ Ý÷ïõí öüâï ôïõ Ê. êé åñåõíïýí ðåñß èåüôçôïò êé áëÞèåéáò êáé Ý÷ïõí ôçí êáñäéÜ óôïí Ê.,
êáôáëáâáßíïõí ãñÞãïñá üëá áõôÜ, ðïõ ëÝãïíôáé óå áõôïýò..¼ðïõ êáôïéêåß ï Ê. õðÜñ÷åé ðïëëÞ óýíåóç
(åîõðíÜäá) ÊïëëÞóïõ óôïí Ê. êé üëá èá ôá êáôáëÜâåéò êáé èá ôá åííïÞóåéò (ÐïéìÞí, ÅíôïëÞ 10 390ê.å.)

ÖÑÏÍÇÓÇ: Ç öñüíçóç üôáí áíáöÝñåôáé óôá ðñþôá áßôéá ëÝãåôáé íüçóç, üôáí ôá âåâáéþíåé ìå áðïäåßîåéò
ãíþóç êáé óïößáêáé åðéóôÞìç êé üôáí åêäçëþíåôáé óå üóá óõíôåëïýí óôçí åõóÝâåéá êáé ðáñáäå÷ôåß ôïí áñ÷éêü
Ëïãï ÷ùñßò èåùñßá ðßóôç (Óôñùì.6,17,321)

57
ÖÕÓÉÊÅÓ ÊÁÔÁÓÔÑÏÖÅÓ: ËÝíå ìåñéêïß üôé ïé ëïéìïß êáé ôá ÷áëÜæéá êé ïé èýåëåò êáé ôá ðáñüìïéá
äåí ãßíïíôáé ìüíïí áðü õëéêÞ áôáîßá, áëëá´êáé áðü êÜðïéá ïñãÞ ôùí äáéìüíùí êé áããÝëùí ü÷é áãáèþí.

ÖÙÓ: Ö. åîÝëáìøå óôïí ïõñáíü óå ìáò ôïõò âõèéóìÝíïõò óôï óêïôÜäé ..Ôï ö. åêåßíï åßíáé æùÞ áéþíéá êé üóï
ìåôÝëáâáí áðü áõôü æïýí, ç íý÷ôá óÝâåôáé ôï ö. êé õðï÷ùñþíôáò áðü öüâï, ðáñá÷ùñåß ôçí èÝóç ôçò óôçí
ìÝñá Ê. ¼ëá Ý÷ïõí ãßíåé áêïßìçôï öþò êáé ç äýóç ìåôáôñÜðçêå óå áíáôïëÞ. Ôïýôï óçìáßíåé ç êáéíÞ êôßóç
äéüôé ï Þëéïò ôçò äéêáéïóýíçò ðïõ éððåýåé óôá ðÜíôá ðåñéðïëåß åîßóïõ ôçí áíèñùðüôçôá, ìéìïýìåíïò ôïí
ÐáôÝñá, ï ïðïßïò áíáôÝëåé óå üëïõò ôïõò á. ÌåôÝôñåøå ôçí äýóç óå áíáôïëÞ êé áíåóôáýñùóå ôï èÜíáôï óå æùÞ
êé áöïý åîÜñðáóå ôïí Ü. áðü ôçí áðþëåéá, ôïí êñÝìáóå óôïí áéèÝñá, ìåôáìïñöþíïíôáò ôçí öèïñÜ óå áöèáñóßá,
ôçí ãç óå ïõñáíïýò, ï ãåùñãüò ôïõ È...èåïðïéþíôáò ôïí Ü. ìå ôçí ïõñÜíéá äéäáóêáëßá..×ñçóéìïðïéåßôå öõëáêôÜ,
äåí èÝëåôå íá âÜëåôå ãéá öõëáêôü ôïí ßäéï åðïõñÜíéï óùôÞñá Ëüãï êé áöïý ðéóôÝøôå óôçí åðùäÞ ôïõ È. íá
áðáëëáãåßôå ôùí ðáèþí, ðïõ åßíáé ïé áññþóôéåò ôçò øõ÷Þò..Åßóôå áóðÜëáêåò. Ôåéñåóßá ðßóôåøå. Èá
áíáâëÝøåéò. Ï ×. åêëÜìðåé öùôåéíüôåñá áðü ôïí Þëéï..ÃÝñïíôá èá äåéò ôïõò ïõñáíïýò åóý ðïõ äåí âëÝðåéò ôéò
ÈÞâåò. (Ðñïò Åëëçí.114).

×ÅÑÉ : Ôï ÷Ýñé ôïõ È., ðïõ ìáò Ýðëáóå óôçí áñ÷Þ êáé ìáò ðëÜóóåé ìÝóá óôçí êïéëéÜ ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá
áíáæÞôçóå åìáò ôïõò ÷áìÝíïõò êáé êÝñäéóå ôï äéêü ôïõ, ðÞñå ðÜíù óôïõò þìïõò ôï ÷áìÝíï ðñüâáôï êáé ìå
÷áñÜ åðáíÝöåñå óôç ìÜíäñá ôçò æùÞò. Ãé’áõôü êé Ýðëáóå ôá ìÜôéá ôïõ ôõöëïý, ãéá íá öáíåñùèïýí ôá Ýñãá
(ôçò äçìéïõñãßáò) êáé íá ìçí áíáæçôïýìå Üëëï ÷Ýñé, ìå ôï ïðïßï ðëÜóèçêå ï Ü. ïýôå Üëëïí ÐáôÝñá (Âéâë.5:15).

×ÏÑÏÓ: ×ïñüò åßíáé ïé äßêáéïé, Üóìá åßíáé ï ýìíïò âáóéëÝùò óýìðáíôïò. ØÜëëïõí ïé êüñåò, äïîÜæïõí ïé
Üããåëïé, ëáëïýí ïé ðñïöÞôåò, âãáßíåé Þ÷ïò ìïõóéêÞò (Ðñïò ¸ëëçí.119)

×ÑÉÓÔÏÓ: Ôï üíïìá ×. öáíåñþíåé êáé ôïí ÐáôÝñá, ðïõ ÷ñßåé, êáé ôï Ãéü, ðïõ ÷ñßåôáé êáé ôï Ðíåýìá, ðïõ
åßíáé ÷ñßóìá (Âéâë.3:18:3). ¼ëá ï ÐáôÞñ ôá õðÝôáîå óôïí Õéü êáé ãéá ôï üôé åßíáé áëçèéíüò Ü. êé áëçèéíüò
È. ðÞñå ìáñôõñßá áðü üëïõò: ôïí ÐáôÝñá, ôï Ðíåýìá, ôïõò áããÝëïõò, ôçí ßäéá ôçí êôßóç, ôïõò áíèñþðïõò Êáé
áðü ôá ðíåýìáôá ôçò áðïóôáóßáò êé áðü ôá äáéìüíéá êé áðü ôïí å÷èñü ôïõ êáé ôÝëïò áðü ôïí
èÜíáôï(Âéâë.4:6)..Ï Õéüò ôïõ È. Üëëïôå óõíïìéëåß ìå ôïí ÁâñáÜì, ìå ôï Íþå, Üëëïôå áíáæçôåß ôïí ÁäÜì,
êáôáäéêÜæåé ôïõò Óïäïìßôåò, êáèïäçãåß óôï äñüìï ôïõ ôïí Éáêþâ, êáé óõíïìéëåß óôç âÜôï ìå ôïí ÌùõóÞ. Äåí
åßíáé äõíáôüí íá ðïýìå ðüóåò öïñÝò åßäå ï ÌùõóÞò ôïí Õéü ôïõ È. Äåí áãíïïýóå ìÜëéóôá êáé ôçí ìÝñá ôïõ
ðÜèïõò áëëÜ Ôïí ðñïôýðùóå ìå ôçí ïíïìáóßá ôïõ’ÐÜó÷á’. (Âéâë.4:11)..Ï Ë. Ýðëõíå ìüíïò ôïõ ôéò êçëßäåò ôùí
èõãáôÝñùí Óéþí, üôáí Ýðëõíå ôá ðüäéá ôùí ìáèçôþí. Áõôüò åßíáé ôï ôÝëïò ôïõ áíèñùðßíïõ ãÝíïõò ðïõ
êëçñïíïìåß ôïí È.. ¼ðùò óôçí áñ÷Þ ìå ôïõò ðñþôïõò á. õðïäïõëùèÞêáìå êáé ãßíáìå üëïé ïöåéëÝôåò èáíÜôïõ,
Ýôóé êáé óôïõò åó÷Üôïõò ÷ñüíïõò ìå ôïí ôåëåõôáßï Ü. êáèáñéóèÞêáìå êáé ðëõèÞêáìå áðü üóá åßíáé ôïõ
èáíÜôïõ, üôáí Þëèáìå óôç æùÞ ôïõ È. Ãé’áõôü êáé üôáí Þôáí îáðëùìÝíïé ïé ìáèçôÝò ôïõò õðçñÝôçóå óôï
öáãçôü äåß÷íïíôáò üôé üóïõò áíáðáýïíôáí óôç ãç, áõôïýò Þëèå íá õðçñåôÞóåé êáé íá öÝñåé óôç æùÞ..Ï Ê. ôïõò
âñÞêå íá êïéìïýíôáé äåß÷íïíôáò ôçí áíï÷Þ ôïõ È. ãéá ôïí ýðíï ôùí á.. Ôç äåýôåñç öïñÜ ôïõò îýðíçóå êáé ôïõò
óÞêùóå, óçìáßíïíôáò ôçí áöýðíéóç (Âéâë.4:22) Ùò Üíèññùðïò óõìðÜó÷åé ìå ìáò, Ùò È. ìáò åëååß êáé
óõã÷ùñåß ôá ïöåßëçìáôÜ ìáò ðïõ ïöåßëïõìå óôïí Äçìéïõñãü È...¼ðùò ìå ôï îýëï ãßíáìå ïöåéëÝôåò, Ýôóé êáé ìå
ôï î. ðáßñíïõìå ôç óõã÷þñåóç. (Åëéóóáßïò êáé ôóåêïýñé).. ÅðÜíù áðü üëá åßíáé ï ÐáôÝñáò, ðïõ åßíáé êáé ç
êåöáëÞ ôïõ ×. Äéá ðÜíôùí åßíáé ï Ëüãïò êé áõôüò åßíáé êåöáëÞ ôçò Åêêëçóßáò. Åí ðÜóé åßíáé ôï Ðíåýìá êé
áõôü åßíáé ôï æùíôáíü íåñü(Âéâë.5:16-17). Ç óôïëÞ ôïõ Ë. åßíáé ïé Ü., ðïõ ðßóôåøáí óå Áõôüí, óôïõò ïðïßïõò
êáôïéêåß ôï ðáñÜ ôïõ È. óðÝñìá, ï Ëïãïò. Ôï áßìá ôçò óôáöõëÞò óçìáßíåé ôï áßìá, ü÷é áðü áíèñþðéíï óðÝñìá, áëëÜ áðü
èåßá äýíáìç. (Áðïë.Á,3:29)..Ï Ëüãïò ôïõ È. êáëåßôáé Üããåëïò êé áðüóôïëïò, ãéáôß áõôüò áíáããÝëåé üóá
ðñÝðåé íá ãíùóèïýí êé áðïóôÝëåôáé ãéá íá ìáñôõñÞóåé üóá áíáããÝëïíôáé, üðùò åßðå êé ï Ê. ‘Ï áêïýùí õìþí, åìïý
áêïýåé’..ÖÜíçêå êÜðïôå ìå ìïñöÞ öùôéÜò, êÜðïôå äå êáé óå áóþìáôç åéêüíá. Ôþñá ãåíüìåíïò Ü. õðÝìåéíå íá
ðÜèåé üóá åíÞñãçóáí ïé äáßìïíåò íá åðéâëçèïýí óå áõôüí áðü ôïõò áíüçôïõò Éïõäáßïõò (ï.á.63)..¶ëëïôå
êáëåßôáé äüîá Ê., Üëëïôå ãéüò, Üëëïôå óïößá, Üëëïôå Üããåëïò, È., Êýñéïò êáé ëüãïò, áñ÷éóôñÜôçãïò..ëüãù
üôé õðçñåôåß ôï ðáôñéêü âïýëçìá üóï êáé ëüãù ôïõ üôé ãåííÞèçêå áðü ôïí ÐáôÝñá êáôÜ ôçí
èÝëçóç..ÐñïâÜëëïíôåò êÜðïéïí ëüãï ãåííÜìå ëüãï, ü÷é êáô’áðïêïðÞ, þóôå íá åëëáôùèåß ï ìÝóá ìáò ëüãïò..¼ðùò
ç öùôéÜ ãßíåôáé Üëëç öùôéÜ ÷ùñßò íá åëëáôùèåß (Ðñïò ôñýö.61:2)..Åáí êáôÜ ôçí Üôéìï êáé áåéäÞ êáé

58
åîïõèåíçìÝíç ðñþôç ðáñïõóßá Ôïõ Ýëáìøå ôüóï ðïëý êáé ßó÷õóå, þóôå íá ìçí áãíïåßôáé óå êáíÝíá ãÝíïò êé üëïé
íá äåß÷íïõí ìåôÜíïéá áðü ôçí ðáëéÜ êáêÞ ðïëéôåßá ôïõ ãÝíïõò, þóôå êáé ôá äáéìüíéá íá õðïôÜóóïíáôé óôï üíïìÜ
Ôïõ êé üëåò ïé áñ÷Ýò êé ïé âáóéëåßåò íá öïâïýíôáé ôï üíïìÜ Ôïõ ðåñéóóüôåñï üëùí ôùí ðåèáìÝíùí, êáôÜ ôçí
Ýíäïîï ðáñïõóßá Ôïõ äåí èá êáôáëýóåé ôïõò ìéóÞóáíôáò Áõôüí; (Ðñïò Ôñýö.121:4)..Ðïßïõ èáíáôïðïéíßôïõ ìå
ìáèçôÝò ãÝìéóå ï êüóìïò üëïò; Ðïßïõ èáíáôïðïéíßôïõ ïé ìáèçôÝò ðÝèáíáí ãéá ôï üíïìá ôïõ äáóêÜëïõ Ôïõò; Ìå
ðïéíïý èáíáôïðïéíßôïõ ôï üíïìá âãáßíïõí ôá äáéìüíéá êáé ãßíïíôáé üóá Üëëá ìåãáëåßá óôçí ÊáèïëéêÞ Åêêëçóßá;
(Ìáñôýñéá, 159)..Ç êëçñïíïìéÜ äåí åßíáé ïýôå ÷ñõóü, ïýôå Üñãõñï..Åßíáé åêåßíïò ï èçóáõñüò ôçò óùôçñßáò,
ðñïò ôïí ïðïßï ðñÝðé íá åðéåãþìáóôå áöïý ãßíïõìå öéëüëïãïé, åíþ èá ìáò áêïëïõèÞóïõí áðü äù êáé ôá ÷ñçóôÜ
Ýñãá êáé èá ðåôÜîïõí áìæß ìáò ìå ôï öôåñü ôçò áðÜèåéáò (Ðñïò ¸ëëçíáò 93)

×ÑÉÓÔÉÁÍÏÓ: Ç áðüäïóç åíüò ïíüìáôïò äåí óçìáßíåé ïýôå áãáèü ïýôå êáêü ÷ùñßò ôéò ðñÜîåéò, ðïõ
óõíäÝïíôáé ìå ôï üíïìá . Üëëùóôå üóïí åîáñôÜôáé áðü ôï üíïìá åßìáóôå ÷ñçóôüôáôïé.. Êáôçãïñïýìåèá üôé
åßìáóôå ÷ñéóôéáíïß, ôï äå ÷ñçóôü äåí åßíáé äßêáéï íá ìéóåßôáé..Ìáò ôéìùñåßôå ÷ùñßò êñßóç êáé óêÝøç ìå ôçí
ðáñáêßíçóç ôïõ Üëïãïõ ðÜèïõò êáé ôçò ìÜóôéãáò ôùí öáýëùí äáéìüíùí.. Ï ÓùêñÜôçò ðñïóðÜèçóå íá
öáíåñþóåé ìå áëçèÞ ëüãï êé åîÝôáóç êáé íá áðïìáêñýíåé ôïõò á. áðü ôïõò äáßìïíåò, ôüôå ïé äáßìïíåò ôïí
öüíåøáí äéá ôùí åõ÷áñéóôïõìÝíùí óôçí êáêßá áíèñþðùí (Áðïë.á.) ÅÜí óõìöùíïýìå óå ìåñéêÜ èÝìáôá ìå ôïõò
ìåôáîý óáò ôéìùìÝíïõò ðïéçôÝò êáé öéëïóüöïõò ìåñéêÜ äéäÜóêïõìå êáôÜ ôñüðï áíþôåñï, èåßï êáé ìüíïí åìåßò
áðïäåéêôéêü ãéáôß ìéóïýìáóôå áäßêùò ðáñáðÜíù áðü üëïõò; Óôç äçìéïõñãßá êáé ôçí äéáêüóìçóç óõìöùíïýìå
ìå ôïí ÐëÜôùíá, óôçí åêðýñùóç ôùí ðÜíôùí ìå ôïõò óôùéêïýò, ôï ßäéï ìå ôçí ôéìùñßá ôùí áäßêùí, ó ôçí ìç
ðñïóêýíçóç ôùí åéäþëùí ìå ôïí êùìéêü ÌÝíáíäñï (Áðïë.Á, 20), ç åê ÐáñèÝíïõ ãÝííçóç ìå ôïí ÐåñóÝá, ôá
èáýìáôá ìå ôá èñõëëïýìåíá õðü ôïõ Áóêëçðéïý (ï.á.22) Êáé ïé ðñïçãïõìÝíùò æÞóáíôåò óýìöùíá ìå ôïí Ëüãï
åßíáé ×ñéóôéáíïß áêüìá êé áí èåùñÞèçêáí Üèåïé, üðùò óôïõò Å. ï ÓùêñÜôçò êé ï ÇñÜêëåéôïò êé ïé üìïéï ìå
áõôïýò, óôïõò âáñâÜñïõò ïé ÁâñáÜì, Áíáíßáò. Ïé ðñïçãïõìÝíùò æÞóáíôåò Üíåõ Ëüãïõ Þóáí Ü÷ñçóôïé,
å÷èñïß ôïõ ×. êáé öïíåßò ôùí æþíôùí ìåôÜ Ëüãïõ, ïé äå æÞóáíôåò êáé æþíôåò ìåôÜ Ëïãïõ åßíáé ×., Üöïâïé êé
áôÜñá÷ïé (ï.á.46). Ï È. åðéìÝíåé íá ìçí ðñáãìáôïðïéÞóåé ôçí áíáôñïðÞ êáé ôçí êáôÜëõóç ôïõ êüóìïõ, ïðüôå äåí
èá õðÞñ÷áí ðéá ïé öáýëïé Üããåëïé ïýôå äáßìïíåò, ïýôå Ü. ÷Üñéí ôïõ ãÝíïõò ôùí ×. (Áðïë.Â, 7:1) ÕðÜñ÷ïõí
ðïëëïß Ü. ðïõ äßäáîáí íá ëÝìå êáé íá êÜíïõìå Üèåá êáé âëÜóöçìá ðñïóåëèüíôåò óôï üíïìá ôïõ Éçóïý..Êáé ëÝãïõí
åáõôïýò ×. üðùò ôá Ýèíç åðéãñÜöïõí ôï üíïìá ôïõ È. óôá ÷åéñïðïßçôá åßäùëá êáé ìåôÝ÷ïõí óå Üíïìåò êé Üèååò
ôåëåôÝò. Êé áðü áðü áõôïýò Üëëïé êáëïýíôáé Ìáñêéáíïß..êÜèå ïìÜäá ïíïìÜæåôáé áðü ôï üíïìá ôïõ áñ÷çãïý ôçò
äïîáóßáò, üðùò óôéò öéëïóïöéêÝò ó÷ïëÝò (ÄéÜë. Ôñýö. 357-9)..Ï Êüíùí åßðå: Åãþ åßìáé áðü ôçí ðüëç
ÍáæáñÝô ôçò Ãáëëéëáßáò, åßìáé óõããåíÞò ìå ôïí ×. ðïõ ëáôñåýù êáôÜ ðñïãïíéêÞ êëçñïíïìéÜ êé
áíáãíùñßæù ùò È. ðÜíôùí. (ÌÜñô.299). Áí ï Ü. åßíáé èåïöéëÞò ôüôå üëá ôá áãáèÜ ãßíïíôáé ôïõ á., åöüóïí
åßíáé ôïõ È. êé üëá åßíáé êïéíÜ áíÜìåóá óôïõò äõü ößëïõò, ôïí È. êáé Ü. ÈåïóåâÞò åßíáé ï ×., ðëïýóéïò êáé
óþöñùí êáé åõãåíÞò êáé ìå áõôü ôï ôñüðï åéêüíá ôïõ È. ìáæß ìå ïìïßùóç êáé ìáæß ìå áõôüí ôïí ôñüðï
åéêüíá ôïõ È. ìáæß ìå ïìïßùóç..Ç äéáãùãÞ ôùí ïðáäþí ôïõ ×. åßíáé üðïéåò ïé âïõëÝò ôÝôïéïé êáé ïé ëüãïé,
üðïéïé êáé ïé ëüãïé ôÝôïéåò êé ïé ðñÜîåéò, êé üðïéá åßíáé ôá Ýñãá ôÝôïéïò êáé ï âßïò. ×ñçóôüò åßíáé üëïò ï
âßïò ôùí á. ðïõ Ý÷ïõí ãíùñßóåé ôïí ×. (Ðñïò ¸ëëçí.12:123)... Åßóôå ëßèïé ôïõ íáïý ôïõ Ðáôñüò, åôïéìáóìÝíïé
óôçí ïéêïäïìÞ ôïõ È. ðáôñüò, õøùíüìåíïé ðÜíù áðü ôç ãç ìå ôï ìç÷Üíçìá ôïõ É.×., ðïõ åßíáé ï óôáõñüò,
÷ñçóéìïðïéþíôáò ãéá óêïéíß ôïõ Üã.Ðíåýìá. Ç ðßóôç óáò óçêþíåé øçëÜ êé ç áãÜðç åßíáé ï äñüìïò, ðïõ óáò
õøþíåé óôïí È. Åßóôå ëïéðüí óõíïäïéðüñïé üëïé, èåïöüñïé, íáïöüñïé, ÷ñéóôïöüñïé, áãéïöüñïé, óå üëá óáò
óôïëéóìÝíïé ìå ôéò åíôïëÝò ôïõ É.×...Êáé ãéá ôïõò Üëëïõò á. áäéáëåßðôùò ðñïóåý÷åóèå. Ãéáôß õðÜñ÷åé
ó’áõôïýò åëðßäá ìåôáíïßáò, ãéá íá áðïëáýóïõí ôïí È. Äüóôå ôçí åõêáéñßá íá ìáèçôåýóïõí óôá Ýñãá óáò. Óôçí
ïñãÞ ôïõò ðñÜïé, óôéò ìåãáëïóôïìßåò ôïõò ôáðåéíüöñïíåò, óôéò âëáóöçìßåò ôéò ðñïóåõ÷Ýò óáò, áðÝíáíôé
óôçí ðëÜíç íá åßóôå åäñáßïé óôçí ðßóôç, Þìåñïé óôçí áãñéüôçôÜ ôïõò..Áò âñåèïýìå áäåñöïß ôïõò óôçí
åðéåßêåéá..¹ ôçí ìÝëëïõóá ïñãÞ íá öïâçèïýìå Þ ôç ÷Üñç, ðïõ åßíáé ìðñïóôÜ ìáò èá áãáðÞóïõìå ..Ìüíï íá
âñåèïýìå óôïí Éçóïý, ðïõ åßíáé æùÞ áëçèéíÞ.. (Éãíáô.Åöåó. 169)..¼óïé ëÝíå üôé áíÞêïõí óôïí ×. èá ôï äåßîïõí
áðü üóá êÜíïõí. Åäþ äåí ðñüêåéôáé ãéá ëüãéá êáé âåâáéþóåéò, áëëÜ áí âñåèåß êáíåßò ùò ôï ôÝëïò ìÝóá óôç
äýíáìç ôçò ðßóôçò. Åßíáé êáëýôåñï íá óéùðÜ êáíåßò êáé íá åßíáé, ðáñÜ íá ìéëÜ êáé íá ìçí åßíáé. ÊáëÞ ç
äéäáóêáëßá, üôáí áõôüò, ðïõ ìéëÜ ðñÜôôåé. ¸íáò ëïéðüí ï äÜóêáëïò, áõôüò ðïõ åßðå êáé åãÝíåôï. ÁëëÜ êáé
üóá óéãþíôáò Ýêáìå, åßíáé Üêîéá ôïõ Ðáôñüò. ¼ðïéïò êáôÝ÷åé ôïí ëüãï ôïõ É. ìðïñåß êáé ôçí çõó÷ßá ôïõ íá
áêïýåé, þóôå íá åßíáé ôÝëåéïò, þóôå íá ðñÜôôåé üóá ëÝãåé êé áðü üóá ðáñáóéùðÜ íá áíáãíùñßæåôáé
(Åöåó.169-71)..ÐñÝðåé íá ìçí ëåãüìáóôå ìüíïí ×. áëëÜ íá åßìáóôå (Ìáãí.179).. ÐåôÜîôå ëïéðüí ôçí

59
ðáëéùìÝíç êáé îõíéóìÝíç æýìç êé áëëÜîôå óå íÝ áæýìç, ðïõ åßíáé ï É.×. Áëáôéóèåßôå óå áõôüí ãéá íá ìçí
óáðßóåé êáíåßò óáò äéüôé èá ðñïäïèåßôå áðü ôçí äõóùäßá..Äéüôé ï éïõäáéóìüò ðßóôåøå óôïí ÷ñéóôéáíéóìü êé
ü÷é áíôßóôñïöá, ìÝóá óôïí ïðïßï ðÜóá ãëþóóá áöïý ðßóôåøå óôïí È. óõíÜ÷èçêå (Ìáãí.)..Ï ÷. äåí Ý÷åé
äéÜëåéìá ãéá ôïí åáõôü ôïõ, áëëÜ åßíáé óôçí õðçñåóßá ðÜíôá ôïõ È. Áõôü ôï Ýñãï åßíáé ôïõ È. êáé äéêü
óáò, üôáí ôï öÝñåôå óå ðÝñáò (Ðñïò Ðïëõê.)..Ïé ÷. ïýôå áðü ôçí ðáôñßäá ôïõò, ïýôå áðü ôç ãëþóóá, ðïõ
ìéëïýí ïýôå áðü ôçí åîùôåñéêÞ æùÞ ôïõòäéáêñßíïíôáé áíÜìåóá óôïõò á. ..Ç èñçóêåßá ôïõò åßíáé êÜôé ðïõ äåí
ôï åðéíüçóå áíèñðþðéíï ìéáëü êáé äåí ôï êáèßäñõóå áíèñþðéíç öñïíôßäáïýôå áêïëïõèïýí áíèñþðéíç éäåïëïãßá
üðùò ïñéóìÝíïé öéëïóïöïýíôåò..Ðáôñßäá ôïõò Ý÷ïõí áëëÜ ùò ðÜñïéêïé. Ðïëéôåýïíôáé êé üëá ôá õðïìÝíïõí ùò
îÝíïé. ÊÜèå îÝíïò ôüðïò åßíáé ðáôñßäá ôïõò êáé êÜèå ðáôñßäá îÝíïò ôüðïò. Ðáíôñåýïíôáé áëëÜ äåí
áðïññß÷íïõí ôá ðéáäéÜ ôïõò. Êüèïíôáé óå êïéíü ôñáðÝæé áëëÜ ü÷é óå êïéíü êñåâÜôé. Âñßóêïíôáé óå óÜñêá
áëëÜ äåí æïýí êáôÜ óÜñêá. Ðåñíïýí ôéò ìÝñåò ôïõò óôç ãç áëëÜ ðïëéôåýïíôáé óôïí ïõñáíü. Õðáêïýïõí óôïõò
êñáôéêïýò íüìïõò áëëÜ ìå ôç æùÞ ôïõò íéêïýí ôïõò íüìïõò. Áãáðïýí üëïõò êé áõôïýò ðïõ ôïõò êáôáäéþêïõí..Ôïõò
èáíáôþíïõí êáé æùïðïéïýíôáé. Ðôù÷åýïõí êáé ðëïõôßæïõí ðïëëïýò. Áðü üëá óôåñïýíôáé êé Ý÷ïõí ðåñßóóéá.
Áôéìþíïíôáé êé ç áôéìßá ôïõò äïîÜæåé. Âëáóöçìïýíôáé êáé äéêáéþíïíôáé. Ëïéäïñïýíôáé êé åõëïãïýíôáé.
Âñßæïíôáé êáé ôéìïýí..Ïé éïõäáßïé ôïõò ðïëåìïýí ùò áëëüöõëïõò êé ïé åéäùëïëÜôññåò ôïõò äéþêïõí..¼ôé åßíáé ç
øõ÷Þ óôï óþìá åßíáé ïé ÷. óôïí êüóìï. Åßíáé áðëùìÝíç óå üëá ôá ìÝëç ôïõ óþìáôïò ç øõ÷Þ êé ïé ÷. êáôÜóðáñôïé
óôçí ïéêïõìÝíç. Ç øõ÷Þ êáôïéêåß óôï óþìá áëëÜ äåí åßíáé ôïõ óþìáôïò. Êé ïé ÷. êáôïéêïõ’í ôïí êüóìï áëëÜ äåí
åßíáé ôïõ êüóìïõ. Áüñáôç ç ø., öñïõñåßôáé ìÝóá óôï ïñáôü óþìá. ÊÉ ïé ÷. îÝñïõìå üôé âñßóêïíôáé óôïí êüóìï
áëëÜ ç èåïóÝâåéÜ ôïõò ìÝíåé ïñáôÞ. Ìéóåß ôçí ø. ç óÜñêá êáé ôçí ðïëåìÜ, ÷ùñßò åêåßíç íá ôçí áäéêåß, ìüíï
êáé êìüíï ãéáôß ôçí åìðïäßæåé íá ñé÷ôåß óôéò çäïíÝò. Ìéóåß êáé ôïõò ÷. ï êüóìïò ÷ùñßò åêåßíïé íá ôïõò
áäéêïýí, ãéáôß áíôéôÜóóïíôáé óôéò çäïíÝò. Ç ø. áãáðÜ ôç óÜñêá êáé ôá ìÝëç ôçò ðïõ ôçí ìéóïýí. Êé ïé ÷.
áãáðïýí åêåßíïõò áðü ôïõò ïðïßïõò ìéóïýíôáé. Ç Ø. åßíáé öõëáêéóìÝíç óôï óþìá áëëÜ ôï óõãêñáôåß óôç æùÞ.
Êé ïé ÷. åßíáé äåóìþôåò ôïõ êüóìïõ áëëÜ ï êüóìïò æåß ÷Üñç óå áõôïýò. ÁèÜíáôç åßíáé ç ø. êáé áêôïéêåß óå
èíçôü óêïßíùìá. Êé ïé ÷. ðåñíïýí áðü ôç öèïñÜ êáôåõèõíüìåíïé óôçí áöèáñóßá. Ìå íçóôåßá êáé äßøá ôïõ óþìáôïò
ç ø. âåëôéþíåôáé. Êé ïé ÷. ôéìùñïýìåíïé ãßíïíôáé ðåñéóóüôåñïé. Ãéáôß ï È. ôïõò êÜëåóå óå æùÞ, áðü ôçí ïðïßá
ôïõò åßíáé áäýíáôï íá ðáñáéôçèïýí. (Ðñïò Äéüãí.).. Åãþ ïìïëïãþ üôé åßìáé ×ñéóôéáíüò êáé öÝñù ôï èåïöéëÝò
áõôü üíïìá, åëðßæùí üôé èá åßìáé åý÷ñçóôïò óôïí È. Ãéáôß äåí óõìâáßíåé ôï üíïìá ôïõ È. áí åßíáé äõóâÜóôáêôï.
ºóùò Ý÷åéò áõôÞ ôç ãíþìç ãéáôß åóý ï ßäéïò åßóáé áêüìç Ü÷ñçóôïò óôïí È. (Ðñïò Áõôüë.Ðñüë.)..Óôï üôé ìå
ðåñéãåëÜò ëÝãïíôÜò ìå ×. áðáíôþ, üôé äåí ãíùñßæåéò ôß ëÝò. Ðñþôá ãéáôß ôï ÷ñéóôü åßíáé ãëõêý êé
åý÷ñçóôï êáé óïâáñü. Ðïéü ðëïßï Þ ðýñãïò Þ óðßôé ìðïñåß áí åßíáé åý÷ñçóôï êáé áí óùèåß áí ðñþôá äåí
÷ñéóèåß; Ðïéüò Ü. ìðáßíïíôáò óå áõôÞ ôçí æùÞ Þ áèëþí äåí ÷ñßåôáé ìå ëÜäé; Ðïéü Ýñãï Þ êüóìçìá ìðïñåß íá
Ý÷åé ïìïñöéÜ, åáí äåí ÷ñéóèåß êáé óôéëâùèåß; ¸ðåéôá ï áÝñáò êé üëç ç õðü ôïí ïõñáíü ÷ñßåôáé êáôÜ ôéíá
ôñüðï ìå ôï öùò êáé ôï ðíåýáì. Óõ äåí èÝëåéò íá ÷ñéóèåßò ëÜäé È; Ïíïìáæüìáóôå ×. åðåéäÞ ÷ñéüìáóôå ìå ëÜäé
È. (ï.á. 345)

×ÑÙÌÁÔÁ: ¹ñèå èçñßï ìÝãéóôï óáí êÞôïò ìå êåöÜëé óáí áðü êåñáìßäé ìå êñüôï ìå 4 ÷ñþìáôá óôï êåöÜëé ôïõ.
Ôï ìáýñï åßíáé ï êüóìïò, üðïõ êáôïéêåßôå. Ôï áéìáôþäåò ôïõ èçñßïõ óçìáßíåé üôé ï êüóìïò ðñÝðåé íá
êáôáóôñáöåß ìå áßìá êáé öùôéÜ. Ôï ÷ñõóü åßíáé åóåßò, ðïõ îåöýãáôå áðü áõôüí ôïí êüóìï. ¼ðùò äïêéìÜæåôå
ôï ÷ñõóÜöé êáé áðïâÜëëåé ôç óêïõñéÜ ôïõ Ýôóé êáé óåéò èá áðïâÜëëåôå êÜèå ëýðç êáé óôåíï÷þñéá êáé èá
êáèáñéóèåßôå êáé èá åßóôå ÷ñÞóéìïé óôçí ïéêïäïìÞ ôïõ ðýñãïõ. Ôï ëåõêü åßíáé ï åðåñ÷üåìíïò áéþíáò óôïí ïðïßï
èá êáôïéêÞóïõí ïé åêëåêôïß ôïõ È.

ÙÑÁÉÏÓ-’ÊÁËÏÓ’: ×ñéóôáíüò åßíáé ï ëÜôñçò ôïõ ùñáßïõ...Äåí ðñÝðåé íá êáëëùðßæåôáé ç ðñüóïøç ôïõ
åîùôåñéêïý á. áëëÜ ç øõ÷Þ ìå ôï êüóìçìá ôçò êáëïêáãáèßáò, íá êáëùðßæåôáé ç óÜñêá ìå ôï êüóìçìá ôçò
åãêñáôåßáò. Åêåßíåò ïé ãõíáßêåò êáëëùðéæüìåíåò óôçí åðéöÜíåéá êáé ÷åñóùìÝíåò óôï âÜèïò ÷ùñßò íá ôï
áíôéëçöèïýí óôïëßæïõí ôïõò åáõôïýò ôïõò óáí ôïõò íáïýò ôùí Áéãõðôßùí. ¸÷ïõí ìðñïóôÜ ôïõò ðñïðýëáéá êáé
ðñïôåìÝíç, Üëóç êáé êÞðïõò..óôßëâïõí áðü ÷ñõóü êáé ôïí Üñãõñï êáé ôï Þëåêôñï êáé áêôéíïâïëïýí êáèþò åßíáé
óôïëéóìÝíïé ìå ðåôñÜäéá áðü ôçí Éíäßá êáé ôçí Áéèéïðßá. Áí üìùò ðñï÷ùñÞóåéò óôï âÜèïò ôïõ ðåñéâüëïõ
óðåýäïíôáò óôç èÝá ôïõ áíùôÝñïõ êáé æçôÞóåéò ôï Ýíïéêï Üãáëìá ôïõ íáïý, èá áíáêáëýøåéò Ýíá áßëïõñï Þ
êñïêüäåéëï Þ êÜðïéï ðáñüìïéï èçñßï, áíÜîéï íáïý êáé áíôÜîéï ìéáò ôñþãëçò Þ öùëéÜò Þ ëÜóðçò...¸ôóé êáé
êÜôù áðü ôá âáììÝíá ìÜôéá äåí èá âñåß êáíåßò ôçí åéêüíá ôïõ È., ôçí áîéüëïãç íá êáôïéêåß ìÝóá êé áíôß ãéá
áõôÞ ìéá ðüñíç êáé ìïé÷áëßäá êáôÝëáâå ôï Üäõôï ôçò øõ÷Þò êáé èá öáíåñùèåß ôï áëçèéíü æþï, ðïõ åßíáé Ýíáò

60
ðßèçêïò ðáóáëåéìÝíïò ìå øéìýèéï êé åêåßíï ôï ýðïõëï ößäé, ðïõ êáôáôñþãåé ôï íïåñü ôïõ á. äéá ôçò öéëïäïîßáò,
Ý÷åé Üíôñï ôçí øõ÷Þ (Ðáéäáã. 235-7)..Ï Üíôñáò, ðïõ èÝëåé íá åßíáé ù. áò óôïëßóåé ôï ùñáéüôåñï ìÝñïò ôïõ
á., ôçí äéÜíïéá, ôçí ïðïßá ðñÝðåé êáèçìåñéíÜ íá ðáñïõóéÜæåé åõðñåðÝóôåñç, êáé íá îåñéæþíåé ü÷é ôéò
ôñß÷åò, áëëÜ ôéò åðéèõìßåò. (Ðáéäáãùãüò 3.265-7) ‘ç ÃñáöÞ ëÝåé üôé ï Üíäñáò èá ãíùñéóôåß áðü ôï
óôïëéóìü, ôá âÞìáôá êáé ôï ãÝëéï’. Ôá ëéïíôÜñéá êáìáñþíïõí ãéá ôç ÷áßôç ôïõò áëëÜ óôçí ðåñßðôùóç ôïõ
êéíäýíïõ ïðëßæïíôáé ìå ôñß÷á, üðùò êé ïé êÜðñïé
Ïé Ìáäéáíßôéóóåò ðñïóåôáéñßóôçêáí ôïõò Åâñáßïõò äåëåÜæïíôÜò ôïõò ìå ôçí ïìïñöéÜ êé áöïý ôïõò áðÝóðáóáí
áðü ôç óïâáñÞ Üóêçóç, ôïõò Ýóðñùîáí óå çäïíÝò åôáéñéêÝò êáé êõñéåýèçêáí áðü ôñåëëÞ ìáíßá ãéá èõóßåò
ôùí åéäþëùí êáé ãéá îÝíåò ãõíáßêåò (Óôñùì.285).. Ìüíïí ï åíÜñåôïò åßíáé áëçèéíÜ êáëüò-ùñáßïò êáé ìüíï ôï
êáëü ÷áñáêôçñßæåôáé ùò áãáèü: ç áñåôÞ ìüíç áðïêáëýðôåôáé ìå ôï êÜëëïò ôïõ óþìáôïò..Ôï êÜëëïò êÜèå
ðñÜãìáôïò âñßóêåôáé óôçí áñåôÞ ôïõ. ¶ñá üìïñöïò Ü. åßíáé ï äßêáéïò êáé ï óþöñùí êáé ãåíéêÜ ï áãáèüò,
ü÷é ï ðëïýóéïò (Ðáéäáã.Â,12).

61