Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών για την Αξιοποίηση και Εφαρμογή των

ΤΠΕ στη Διδακτική Πράξη

ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Β' ΕΠΙΠΕΔΟΥ κλάδου ΠΕ02

ΦΙΛΟΛΟΓΩΝ

«Ευριπίδη ΕΛΕΝΗ (ένα επαναληπτικό μάθημα)»

Σενάριο στην Αρχαία Ελληνική Γραμματεία της Γ΄ Γυμνασίου

Επιμορφούμενος: Μπογιατζής Βασίλης ΠΕ 02

Κέντρο Στήριξης Επιμόρφωσης (Κ.Σ.Ε.) Πειραματικού Λυκείου Ιλίου 2010-2011

1. Ταυτότητα του σεναρίου

[1]
 Η διδακτική αυτή πρόταση με τίτλο «Ευριπίδη ΕΛΕΝΗ (ένα επαναληπτικό
μάθημα)» αφορά στο γνωστικό αντικείμενο της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας
(από μετάφραση) και απευθύνεται σε εφήβους μαθητές/ριες της Γ´ Γυμνασίου.
Εκκινεί από το υπάρχον σχολικό εγχειρίδιο και επιδιώκει την πραγμάτωση των
γνωστικών στόχων του μαθήματος, όπως αυτοί προσδιορίζονται στο βιβλίο του
καθηγητή, όσο και ευρύτερων στόχων της γλωσσικής διδασκαλίας, όπως ορίζονται
από το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (ΑΠΣ). Συνδυάζει δραστηριότητες και
παραγωγή γραπτού και προφορικού λόγου για ανταπόκριση σε αυθεντική
επικοινωνιακή περίσταση σε συνεργατικό περιβάλλον, με τη χρήση ψηφιακών
μέσων. Το σενάριο πρόκειται να υλοποιηθεί στη Γ´ τάξη του Γυμνασίου Βιλίων στο
πλαίσιο της διδασκαλίας του μαθήματος της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας. Για
την υλοποίησή του απαιτούνται δύο (2) διδακτικές ώρες και δεν προϋποτίθεται
υψηλός βαθμός εξοικείωσης του καθηγητή και των μαθητών/ριών με τις ΤΠΕ.

2. Περίληψη
Η διδακτική αυτή πρόταση έχει ως σκοπό να λειτουργήσει ανακεφαλαιωτικά,
καθώς έχει ολοκληρωθεί η διδασκαλία του συνόλου του κειμένου κι έχει
πραγματοποιηθεί η αναλυτική του επεξεργασία στην τάξη: παρουσιάζονται έτσι
στους μαθητές αποσπάσματα από την παράσταση του έργου από τη Νεανική Σκηνή
του ΚΘΒΕ το 2008, όπως βρίσκονται διαθέσιμα στο youtube και σε σχετικά
ιστολόγια. Η εν λόγω παρουσίαση σκοπεύει να διαδραματίσει ρόλο συνολικής
θεώρησης του έργου. Πιο συγκεκριμένα, η εποπτικοποίηση της γνώσης μέσω εικόνων
που προβάλλονται με τη μορφή ταινίας σκοπό έχει να προκαλέσει το ενδιαφέρον των
μαθητών, να διεγείρει τη φαντασία τους και να δημιουργήσει παραστάσεις στο μυαλό
των μαθητών σχετικές με το θέμα. Επιπλέον βοηθά στην κατανόηση εννοιών, η
πρόσληψη των οποίων ενείχε σημαντικό βαθμό δυσκολίας, όπως έγινε αντιληπτό
κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας στην τάξη. Κατά τη διάρκεια της
παρακολούθησης της ταινίας οι μαθητές καλούνται να συμπληρώσουν φύλλο
εργασίας, το οποίο περιλαμβάνει ερωτήσεις σχετικές με: α) κατά πόσο
εμπλουτίστηκαν οι γνώσεις τους/ λύθηκαν οι απορίες τους ως προς το ζήτημα του
ρόλου του Χορού στην αρχαία τραγωδία, β) την περιγραφή μειζόνων σκηνών του, γ)
αν υπήρχαν σκηνές τις οποίες είχαν φανταστεί διαφορετικά από τον τρόπο με τον
οποίο τις παρουσίασε ο σκηνοθέτης, ποιες ήταν αυτές και πώς θα τις αναπαριστούσαν
εκείνοι/ες αν ήταν σκηνοθέτες της παράστασης. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτός ο
[2]
σκοπός, αφενός αξιοποιούνται οι ΤΠΕ, οι οποίες λειτουργούν ως οργανικό μέρος του
εκπαιδευτικού περιβάλλοντος που επιχειρεί να διαμορφώσει αυτή η πρόταση,
αφετέρου, αποδίδεται ιδιαίτερη έμφαση στη χρήση του μοντέλου της συνεργατικής
μάθησης και στη διερευνητική μέθοδο διδασκαλίας, καθώς και στην
σύνθεση/παραγωγή κειμένων.

3. Σκεπτικό επιλογής της δραστηριότητας/ Στόχοι

Η επιλογή του θέματος υπαγορεύθηκε από το έντονο ενδιαφέρον των
μαθητών/ριών για το έργο, την ενεργό συμμετοχή τους σε όλες τις φάσεις του
μαθήματος, τόσο με την επιθυμία τους να υποδυθούν ρόλους μέσω της ανάγνωσης
κατά τη διάρκεια της παράδοσης, όσο και με την επεξεργασία σχετικών ασκήσεων
στο σπίτι. επίσης, δεν έλειπε –όσο κι αν ακούγεται υπερβολικό– η αγωνία τους για την
εξέλιξη της υπόθεσης, καθώς και η ενεργός εμπλοκή τους με διάφορες αυθόρμητες
και αδιαμεσολάβητες αντιδράσεις στις διάφορες (ανα)τροπές της πλοκής.
Δεδομένου, έτσι, του αυθόρμητου και βιωματικού ενδιαφέροντος των μαθητών για το
εν λόγω θέμα, το έργο του διδάσκοντα διευκολυνόταν, καθώς η συναισθηματική
εμπλοκή και κινητοποίηση των μαθητών ήταν δεδομένη και έτσι καθίστατο
ευχερέστερη η προσπάθεια αναφοράς σε κεντρικά στοιχεία της τραγωδίας, αλλά και
σε μείζονα χαρακτηριστικά του έργου του Ευριπίδη. Δεδομένου μάλιστα ότι
πρόκειται για έργο προορισμένο να παρασταθεί, προτιμήθηκε η πραγμάτευσή του με
την αξιοποίηση των ΤΠΕ και των δυνατοτήτων που αυτές παρέχουν για βιωματική
μάθηση και ενεργοποίηση της φαντασίας και της αυτενέργειας, προκειμένου να
επιτευχθούν οι ακόλουθοι στόχοι:

3.1. Γνωστικοί και μαθησιακοί

Επιδιώκεται οι μαθητές:
• να συνδέσουν την τραγωδία με τη λογοτεχνική παράδοση που έχει
δημιουργηθεί γύρω από το πρόσωπο της Ελένης.
• να γνωρίσουν από πιο κοντά τη γυναίκα-σύμβολο και να προσλάβουν μια
διαφορετική εκδοχή του μύθου στην οποία βασίζει την πλοκή της τραγωδίας
του ο Ευριπίδης.
• να γνωρίσουν μια τραγωδία του Ευριπίδη όπου αποδεικνύεται πόσο μάταιος
είναι ο πόλεμος και πόσο ευθύνονται για αυτόν όσοι τον υποκινούν.

[3]
 • να αντιληφθούν τη μεγάλη σημασία που δίνει το έργο στην επινοητικότητα
και τους τρόπους που βρίσκει το ανθρώπινο μυαλό για να ξεπερνά την κάθε
απειλή και να υπερβαίνει τις δυσκολίες βασισμένο στην ανθρώπινη
λογική/ευφυΐα.
• να εντοπίσουν όλα εκείνα τα σκηνικά στοιχεία (κινήσεις, χειρονομίες,
συγκίνηση, τόνος φωνής, ένδυση, σκηνικά) που υπογραμμίζουν τα νοήματα
του έργου.

3.2. Παιδαγωγικοί
Επιδιώκεται οι μαθητές:
• να οικοδομήσουν τη γνώση αναλαμβάνοντας κεντρικό και αυτενεργό ρόλο
στη μαθησιακή διαδικασία με τη διακριτική υποστήριξη του διδάσκοντα·
• να προσεγγίσουν το αντικείμενο διερευνητικά και κριτικά τόσο κατά την
αναζήτηση των πληροφοριών όσο και κατά τη σύνθεση του κειμένου·
• να εθιστούν στην εφαρμογή της επικοινωνιακής προσέγγισης της διδασκαλίας
της γλώσσας·
• να ασκηθούν στην ομαδική εργασία με πνεύμα αμοιβαίου σεβασμού·
• να εκτιμούν τις δραστηριότητες αυτοαξιολόγησης και ετεροαξιολόγησης από
τον εκπαιδευτικό και τους συμμαθητές τους στο πλαίσιο της
ανατροφοδότησης.

3.3. Τεχνολογικοί
Επιδιώκεται οι μαθητές:
• να εξοικειωθούν με τη χρήση των ΤΠΕ (φυλλομετρητής, διαδίκτυο) στο
πλαίσιο του ψηφιακού γραμματισμού˙
• να συνειδητοποιήσουν την αξία των ΤΠΕ, ως μέσων βελτίωσης της
διδασκαλίας και της μάθησης, καθώς επιλύουν προβλήματα πρόσβασης σε
ευρύ πεδίο πληροφοριών, εποπτικοποιούν τη γνώση ιδίως στο στάδιο της
αφόρμησης, διαμορφώνουν ευχάριστο εκπαιδευτικό περιβάλλον και
διευκολύνουν στη χρήση και επεξεργασία κι όχι στην απλή παρατήρηση της
πληροφορίας.

[4]
4. Παρουσίαση της πρότασης
Όπως αναφέρθηκε και στην ενότητα 3 (Σκεπτικό επιλογής της
δραστηριότητας/ Στόχοι) αφετηρία για την επιλογή του θέματος αποτέλεσε το
βιωματικό ενδιαφέρον των μαθητών/ριών καθ’ όλη τη διάρκεια του τετραμήνου για
το έργο και την εξέλιξή του, όπως αυτό εκδηλώθηκε με αφορμή συζητήσεις θεμάτων
προηγούμενων ενοτήτων. Το σχετικό ενδιαφέρον κατέστη εντονότερο μέσω της
ανάγνωσης/επεξεργασίας στην τάξη και της ανάθεσης εργασιών στο σπίτι. Στη βάση
όλων αυτών των ενδιαφερόντων, αποφασίστηκε να πραγματοποιηθεί αυτή η
διδακτική δραστηριότητα με στόχο να δώσει τη δυνατότητα στους μαθητές να
παρακολουθήσουν αποσπάσματα από θεατρική παράσταση της Ελένης, ώστε να
αποκτήσουν μια πληρέστερη εποπτεία του έργου.
Η πραγματοποίηση του σεναρίου δεν βασίζεται στη συμβατική/παραδοσιακή
διδασκαλία. Η καινοτομία του εντοπίζεται στα εξής σημεία: αρχικά, οι μαθητές
συλλέγουν αυθεντικό ψηφιακό υλικό μέσω αναζήτησης στο διαδίκτυο χωρίς να
περιορίζονται αποκλειστικά και μόνο στο σχολικό εγχειρίδιο ή άλλες κειμενικές
πηγές. Η αναζήτηση είναι ελεύθερη ως προς τα πολυμεσικά αρχεία και επιλεκτική
-κατευθυνόμενη ως προς τα κείμενα αναφοράς [ανακαλυπτική - διερευνητική
μάθηση]. Έπειτα οργανώνουν και συνθέτουν τις πληροφορίες συνεργατικά [ομαδο-
συνεργατική μάθηση], γεγονός που ευνοεί τη θετική αλληλεπίδραση των μαθητών.
Εργάζονται σε ηλεκτρονικά περιβάλλοντα για την παραγωγή γραπτού λόγου.
Σύμφωνα με τις βασικές αρχές της επικοινωνιακής προσέγγισης της γλώσσας
πρέπει να επιτευχθεί η σύνδεση του σχολείου με τη ζωή. Η εργασία των μαθητών σε
ηλεκτρονικό περιβάλλον αναμένεται να συμβάλει στην επιτυχή παραγωγή, κριτική
πρόσληψη και ερμηνεία ποικίλων ειδών γραπτού, προφορικού και ηλεκτρονικού
λόγου, σε περιστάσεις αυθεντικής επικοινωνίας παράλληλα με τη χρήση
ηλεκτρονικών μέσων ικανοποιώντας τις κεντρικές επιδιώξεις του ΑΠΣ, αυτές του
κλασικού, νέου [ψηφιακού - τεχνολογικού] και κριτικού γραμματισμού των μαθητών,
της υιοθέτησης κριτικής στάσης απέναντι στον ιδεολογικό και πολιτισμικό
χρωματισμό των ηλεκτρονικών περιβαλλόντων. Οι μαθητές οικοδομούν ενεργητικά
τη νέα γνώση εμπλουτίζοντας τις ήδη υπάρχουσες [γνωστική - εποικοδομιστική
μάθηση].
Η υιοθέτηση του μαθητοκεντρικού μοντέλου διδασκαλίας έναντι του
παραδοσιακού δασκαλοκεντρικού επιβάλλει και αλλαγές στους ρόλους τόσο του
[5]
διδάσκοντος όσο και των μαθητών. Ο εκπαιδευτικός παύει να ταυτίζεται με τον
αυθεντικό φορέα της γνώσης. Ο ρόλος του περιορίζεται σε αυτόν του διευκολυντή
και διαμεσολαβητή στην προσπάθεια των μαθητών να οικοδομήσουν τη νέα γνώση.
Συγκεκριμένα
 λειτουργεί ως ο σχεδιαστής του μαθήματος.
 Συντονίζει τη μαθησιακή διαδικασία διακριτικά.
 Επεξηγεί με σαφήνεια, συμβουλεύει και ανατροφοδοτεί, όταν του ζητηθεί και
όταν ο ίδιος αντιληφθεί ότι οι μαθητές αποπροσανατολίζονται από το στόχο.
 Εξομαλύνει ενδεχόμενες δυσκολίες.
 Ενθαρρύνει το διάλογο και την αυτενέργεια των μαθητών στο σύνολό τους.
 Προβαίνει σε διαδικασίες αξιολόγησης της εργασίας και αυτο-αξιολόγησης.
 Δεν είναι απλός διεκπεραιωτής του ΑΠΣ. Αναδιοργανώνει το διδακτικό υλικό,
τους διδακτικούς στόχους, την πορεία της διδασκαλίας ώστε να πετύχει τα
επιδιωκόμενα αποτελέσματα.
Στο επίκεντρο της διδασκαλίας τίθεται ο μαθητής, που παύει να είναι
παθητικός ακροατής και δέκτης γνώσεων. Αντίθετα κατά τη μαθησιακή διαδικασία
 αυτενεργεί λαμβάνοντας πρωτοβουλίες ως κριτικός αναγνώστης, ερευνητής,
δημιουργός νέου κειμένου.
 Λειτουργεί στο πλαίσιο μιας ομάδας με κοινό στόχο.
 Συνεργάζεται και ανταλλάσσει απόψεις αναδιαμορφώνοντας τις υπάρχουσες.
 Καλλιεργεί και αξιοποιεί τα ταλέντα του.
 Συνδέει τη γνώση με την πραγματικότητα.
 Προβαίνει σε διαδικασίες αυτο-αξιολόγησης και ετερο-αξιολόγησης.
Το συγκεκριμένο σχέδιο διδασκαλίας πρόκειται να υλοποιηθεί στο πλαίσιο
της ανακεφαλαίωσης μετά από τη διδασκαλία και επεξεργασία του κειμένου σε όλη
τη διάρκεια του Α΄ και στο πρώτο μισό του Β΄ τριμήνου. Προτείνεται να διατεθούν
δύο (2) διδακτικές ώρες στη σχολική τάξη, γεγονός που παρέχει άνεση κινήσεων
στον διδάσκοντα από τη στιγμή που δεν χρειάζεται το εργαστήριο πληροφορικής του
σχολείου. Η εκτέλεση της εν λόγω διδακτικής παρέμβασης μπορεί να
πραγματοποιηθεί σε ένα συνεχόμενο δίωρο, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου
αφιερώνεται στην παρακολούθηση των σχετικών βίντεο και της απάντησης στις
ερωτήσεις του φύλλου εργασίας (περίπου 1,5 ώρα), ενώ το μικρότερο μέρος (περίπου
μισή ώρα) στην παρουσίαση των απαντήσεων, στη συζήτηση και αξιολόγηση.
[6]
 Ως προς την οργάνωση της τάξης, οι μαθητές χωρίζονται σε δύο ομάδες των
τεσσάρων ατόμων και δύο των τριών [δυναμικό τάξης 14 μαθητές] και διατηρούν την
ίδια σύνθεση σε όλες τις φάσεις της διδασκαλίας. Κριτήρια για τη συγκρότησή τους
είναι η ευχέρεια τουλάχιστον ενός μαθητή κάθε ομάδας στη χρήση των Τ.Π.Ε. και η
ανομοιογένεια ως προς τις μαθησιακές τους επιδόσεις. Οπωσδήποτε η παρέμβαση
του διδάσκοντα στο χωρισμό των ομάδων πρέπει να είναι διακριτική και να λάβει
υπόψη του τις προτιμήσεις των μαθητών τόσο ως προς τη σύνθεση των ομάδων όσο
και ως προς τους θεματικούς ρόλους που θα υποδυθούν, ώστε να εμπίπτουν στα
ενδιαφέροντα των παιδιών, να εμπεδώνεται η συνεργασία και η ανατροφοδότηση
στον μέγιστο δυνατό βαθμό. Οι ομάδες εργάζονται πάνω σε κοινό φύλλο εργασίας,
προκειμένου να έχουν όλες πλήρη εποπτεία και δυνατότητα ολοκληρωμένης
κατανόησης του έργου και επίτευξης των γνωστικών στόχων. Τα φύλλο εργασίας
είναι δομημένο ως εξής: υπάρχει αναφορά στο βίντεο που παρακολουθούν οι μαθητές
και ακολουθεί ερώτηση σχετική με το οπτικό υλικό.

Αναλυτική Περιγραφή Διδασκαλίας

Με την είσοδο στην τάξη ο καθηγητής ζητεί από τους μαθητές/ριες να πάρουν
τις θέσεις τους με βάση την οριστική σύσταση των ομάδων, για την οποία τους έχει
ενημερώσει από προηγούμενα. Μοιράζει το φύλλο εργασίας και παρουσιάζει με
συντομία τους κοινούς στόχους της εργασίας, ενώ επισημαίνει και τους διδακτικούς,
παιδαγωγικούς και τεχνολογικούς στόχους του σεναρίου. Επίσης, γνωστοποιεί τα
κριτήρια αξιολόγησης της εργασίας κάθε ομάδας και του τελικού παραγόμενου
κειμένου, ενώ παρουσιάζει τη δομή και το περιεχόμενο του φύλλου εργασίας στους
μαθητές/ριες, απαντώντας στις απορίες τους για τη διαδικασία ή τις αρμοδιότητες
κάθε μέλους της ομάδας, τις οποίες είχαν προκαθορίσει οι ίδιοι οι συμμετέχοντες.
Διευκρινίζει τον δικό του συντονιστικό και υποστηρικτικό ρόλο σε όλη τη διάρκεια
της δραστηριότητας κι ιδιαιτέρως την προσπάθειά του να αποφευχθούν περιπτώσεις
αποπροσανατολισμού. Ο διδάσκων τους συνιστά να εργάζονται χαμηλόφωνα, τους
διαμοιράζει σε φωτοτυπίες τα φύλλα εργασίας της κάθε ομάδας και τους προτρέπει
να κάνουν τις εξής ενέργειες: να παρακολουθούν προσεκτικά τα βίντεο τα οποία θα
προβάλλονται από τον βιντεο-προβολέα, και να κρατούν σημειώσεις στα κενά σημεία
του φύλλου εργασίας κάτω από κάθε ερώτηση, προκειμένου αυτές να αποτελέσουν
το υλικό με βάση το οποίο θα συνθέσουν το κείμενο το οποίο απαιτεί η επεξεργασία

[7]
κάθε τμήματος της δραστηριότητας. Παρακολουθεί δε, τη δράση τους
παρεμβαίνοντας διακριτικά για να εξομαλύνει τις όποιες δυσκολίες.
Κατά τη διάρκεια της εκπόνησης της εργασίας κάθε ομάδα λειτουργεί ως
ενιαίο και αυτόνομο σύνολο. Οι ομάδες έχοντας το φύλλο εργασίας ακολουθούν
την πορεία της δραστηριότητας όπως αποτυπώνεται σε αυτό. Τα μέλη οργανώνουν
και συνθέτουν τις πληροφορίες τους συνεργατικά. Καταρτίζουν το δομικό διάγραμμα
του δοκιμιακού κειμένου που θα συγγράψουν. Θεωρείται δεδομένη η προϋπάρχουσα
γνώση σχετικά με τους τρόπους συγγραφής αυτού του είδους. Ζητούν τη συνδρομή
του καθηγητή, εφόσον υπάρχει ανάγκη. Κατά τη διάρκεια της εργασίας μπορούν να
καταγράφουν διαφορετικές απόψεις, να παρεμβαίνουν και να σχολιάσουν την εξέλιξη
και τις επιλογές, να επιχειρούν βελτιώσεις και να ελέγχουν το οριστικό αποτέλεσμα.
Συνειδητοποιούν έτσι το δυναμικό χαρακτήρα της παραγωγής λόγου. Στο τέλος της
δραστηριότητας η κάθε ομάδα μπορεί να αποθηκεύσει σε συσκευή φορητής μνήμης
[USB Device] τα βίντεο που έχει προβάλει ο καθηγητής.
Ακολουθεί συζήτηση στην ολομέλεια (διάρκειας τουλάχιστον 30΄), κατά την
οποία οι ομάδες παρουσιάζουν τα πορίσματα των εργασιών τους και ανταλλάσσουν
απόψεις. Στη φάση αυτή οι ομάδες έχουν ήδη ολοκληρώσει τις εργασίες τους. Τις
παρουσιάζουν στην ολομέλεια του τμήματος. Ένας μαθητής ορίζεται από τους
συνεργάτες της ομάδας του ως εκπρόσωπός της και αναλαμβάνει το ρόλο της
παρουσίασης. Στόχος αυτής της δραστηριότητας είναι η δημιουργική αλληλεπίδραση
των μαθητών σε συνθήκες διομαδικού συναγωνισμού. Ακολουθεί διάλογος, κρίσεις,
συγκρίσεις, διευκρινίσεις και προτάσεις βελτίωσης από τους υπόλοιπους μαθητές.
Εμπεδώνονται οι αρχές της αυτενέργειας, της συνεργατικής επικοινωνίας και της
κριτικής μάθησης. Ο διδάσκων συντονίζει το διάλογο, ενθαρρύνει, ανατροφοδοτεί.
Στο τέλος της ώρας πραγματοποιείται η αξιολόγηση της εργασίας μέσω αυτο-
αξιολόγησης και ετερο-αξιολόγησης τόσο του τελικού προϊόντος όσο και της
μαθησιακής διαδικασίας. Αν ο χρόνος δεν επαρκεί, η αξιολόγηση συνεχίζεται και
ολοκληρώνεται κατά τη διάρκεια επόμενης διδακτικής ώρας.

5. Προαπαιτούμενα και προετοιμασία

Για την ομαλότερη διεξαγωγή της μαθησιακής διαδικασίας κρίνεται απαραίτητο

• να υπάρχει εξοικείωση του διδάσκοντος με τις Νέες Τεχνολογίες.

[8]
 • να ληφθεί υπόψη η προηγούμενη εμπειρία των μαθητών σε συνεργατική
δραστηριότητα·
• να έχει προηγηθεί η σύσταση των ομάδων, ώστε, με την είσοδό τους στην
τάξη, να πάρουν τις καθορισμένες θέσεις.

6. Διδακτικό υλικό & Εργαλεία

• Σχολικό εγχειρίδιο
• Φύλλα εργασίας σε έντυπη μορφή
• Βιντεο-προβολέας
• Διαδίκτυο, Φυλλομετρητής [Mozilla Firefox]
• Εργαλείο για την εξαγωγή βίντεο και αρχείων εικόνων από ιστοσελίδες
[Download Helper]
• Συσκευή φορητής μνήμης [USB Device]
• Ηλεκτρονικές διευθύνσεις:
http://www.youtube.com
http://euripideseleni.blogspot.com/search/label/video

7. Φύλλο εργασίας

ΓΥΜΝΑΣΙΟ-Λ.Τ. ΒΙΛΙΩΝ
ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ (ΑΠΟ ΜΤΦ)
[9]
 ΤΑΞΗ: Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:
ΟΜΑΔΑ:

1. Παρακολουθήστε το απόσπασμα από τον Πρόλογο της Ελένης

(http://www.youtube.com/watch?v=yaW17McdcBU) και
απαντήστε στα ακόλουθα ερωτήματα: από ποιες κινήσεις των
πρωταγωνιστών καταλαβαίνουμε τη συναισθηματική τους
κατάσταση; Ποιες πληροφορίες μας δίνει για την Ελένη ο
Τεύκρος;

2. Παρακολουθήστε το απόσπασμα από την Πάροδο της Ελένης

(http://www.youtube.com/watch?v=BCjG9lqaBnE) και
απαντήστε στα ακόλουθα ερωτήματα: ποια είναι η στάση της
Ελένης; Πού απευθύνεται; Ποια είναι η ένταση της φωνής της
και πώς κινείται; Υποστηρίζεται ότι ο Χορός «αντιπροσώπευε
την κοινή γνώμη». Τεκμηριώνεται αυτή η κρίση από το
απόσπασμα που παρακολουθήσατε;

3. Παρακολουθήστε το απόσπασμα από το Α΄ Επεισόδιο της

Ελένης (http://www.youtube.com/watch?v=CSW0nH8jW8Q) και
απαντήστε στα εξής: ο Μενέλαος προβληματίζει. Είναι
πράγματι τραγικό πρόσωπο ή μια φιγούρα που σκιαγραφείται
με κωμικές πινελιές; Άλλοι ισχυρίζονται ότι προκαλεί στους
θεατές οίκτο, άλλοι γέλιο, άλλοι κλαυσίγελω. Τι προκαλεί σε
εσάς η συγκεκριμένη σκηνοθετική αναπαράσταση και γιατί;

4. Παρακολουθήστε το απόσπασμα από το Β΄ Επεισόδιο της

Ελένης (http://www.youtube.com/watch?v=hg6zhY_qlPM) και
απαντήστε στα ακόλουθα ερωτήματα: με ποιες κινήσεις και
αντιδράσεις των ηρώων αποτυπώνεται η τραγική ειρωνεία και
η αντίθεση ανάμεσα στο Είναι και το Φαίνεσθαι;
Καταλαβαίνετε μέσα από τη σκηνοθετική αναπαράσταση του
έργου για ποιο λόγο αυτή η σκηνή αναφέρεται ως άτεχνη
αναγνώριση;

[10]
5. Παρακολουθήστε το απόσπασμα από το Α΄ στάσιμο της
Ελένης (http://www.youtube.com/watch?v=52adwq9PnsY) και
απαντήστε στα ακόλουθα ερωτήματα: με ποιους εκφραστικούς
τρόπους (κινήσεις, χειρονομίες, τόνο φωνής) εκφράζει ο Χορός
το παράλογο του πολέμου; Ποιες απόψεις του Ευριπίδη για
τους θεούς διατυπώνονται σε αυτό το απόσπασμα; Ποιες
εντυπώσεις σας προκαλεί η μουσική επένδυση της σκηνής και
ποια σχέση έχει με το θέμα της;

6. Παρακολουθήστε το απόσπασμα από το Γ΄ Επεισόδιο της

Ελένης (http://www.youtube.com/watch?v=65SanBzlQfI) και
απαντήστε στα ακόλουθα ερωτήματα: πώς αναδεικνύεται η
αντίθεση ανάμεσα στο Είναι και το Φαίνεσθαι σε αυτή τη
σκηνή; Με ποιο τρόπο συμμετέχει ο Χορός στη δράση; Τι
πιστεύετε ότι συμβολίζουν τα ρούχα που φορά ο καθένας από
τους συντελεστές της παράστασης;

7. Παρακολουθήστε το απόσπασμα από το Δ΄ Επεισόδιο της

Ελένης (http://www.youtube.com/watch?v=JK0DknpVtns) και
απαντήστε στα ακόλουθα ερωτήματα: με ποιους εκφραστικούς
τρόπους (κινήσεις, χειρονομίες, τόνο φωνής) εκφράζει ο
Θεοκλύμενος τη χαρά του; Σε ποια σημεία εντοπίζουμε εδώ την
τραγική ειρωνεία; Πώς μπορούμε να καταλάβουμε από τις
κινήσεις της Ελένης ότι επιχειρεί να εξαπατήσει τον
Θεοκλύμενο;

8. Παρακολουθήστε το απόσπασμα από το Γ΄ στάσιμο της Ελένης

(http://www.youtube.com/watch?v=fKFTwn4QYKM) και
απαντήστε –λαμβάνοντας υπόψη και τα λόγια του Χορού– στα
ακόλουθα ερωτήματα: ποια πράγματα αναπαριστούν οι
χορευτικές κινήσεις του Χορού; Ποια συναισθήματα σας
προκαλεί η μουσική επένδυση της σκηνής και ποια η σχέση της
μουσικής με το θέμα της;

[11]
 9. Παρακολουθήστε το απόσπασμα από την Έξοδο της Ελένης
(http://www.youtube.com/watch?v=lWGUqJibsRc) και
απαντήστε στα ακόλουθα ερωτήματα: πώς νομίζετε ότι νιώθει
ο Θεοκλύμενος; Με ποιους εκφραστικούς τρόπους (κινήσεις,
τόνο φωνής, χειρονομίες) εκδηλώνεται η συναισθηματική του
κατάσταση; Τι καταλαβαίνουμε για τον ρόλο του Χορού στην
τραγωδία από τη σκηνοθεσία αυτής της σκηνής;

8. Αξιολόγηση

[12]
 Η αξιολόγηση της εργασίας των ομάδων πραγματοποιείται και από τον
διδάσκοντα και τους μαθητές με κριτήρια που τους είναι ήδη γνωστά από την 1η
διδακτική ώρα. Τα κριτήρια αυτά αφορούν

• την ανταπόκριση στους αρχικούς στόχους·

• τον τρόπο συνεργασίας και επικοινωνίας των μελών της ομάδας·

• την πληρότητα των κειμένων ως προς το περιεχόμενο, την έκφραση και τη

δομή·

• την αξιοποίηση των δυνατοτήτων του ηλεκτρονικού περιβάλλοντος εργασίας.

Η αξιολόγηση είναι διαμορφωτική και τελική. Φορέας της διαμορφωτικής
είναι ο εκπαιδευτικός. Σε όλη τη διάρκεια των επιμέρους φάσεων παρακολουθεί
διακριτικά την πορεία εργασιών και τις δεξιότητες [συγγραφικές, επικοινωνιακές,
συνεργατικές, τεχνολογικές] των μαθητών και παρεμβαίνει με υποδείξεις και
ανατροφοδότηση στις ομάδες. Κατά τη διάρκεια της Γʹ φάσης η αξιολόγηση είναι
τελική. Οι μαθητές προβαίνουν σε αυτο-αξιολόγηση και ετερο-αξιολόγηση σε
ομαδικό επίπεδο κυρίως. Κρίνουν και συγκρίνουν το αποτέλεσμα της δικής τους
εργασίας και των άλλων ομάδων τεκμηριώνοντας τις θέσεις τους. Ο εκπαιδευτικός
αξιολογεί με τα ίδια κριτήρια την τελική εργασία, αλλά και τη λειτουργικότητα του
σεναρίου και τα στάδια της μαθησιακής διαδικασίας, ώστε να προβεί στις αναγκαίες
βελτιώσεις όσον αφορά ζητήματα όπως τα λογισμικά, οι συνθήκες εργασίας, οι
στόχοι, ο χρονισμός.
Το σενάριο υλοποιήθηκε στη Γʹ Γυμνασίου του σχολείου. Στην πλειοψηφία
τους οι μαθητές του τμήματος έχουν αρκετά ψηλό επίπεδο επιδόσεων, και είναι
εξοικειωμένοι με αυτή τη μορφή διδακτικής δραστηριότητας. Οι ακόλουθες
διαπιστώσεις προήλθαν από την εφαρμογή του σεναρίου. Οι μαθητές/ριες
αντιμετώπισαν την όλη πρόταση και την υλοποίησή της με ενδιαφέρον και
ενθουσιασμό. Δεν παρατηρήθηκαν σημαντικά προβλήματα στον χωρισμό των
ομάδων μια που τα παιδιά συμμετείχαν στις ίδιες με την προηγούμενη δραστηριότητα
ομάδες, όπως άλλωστε τα ίδια το είχαν ζητήσει, ώστε να είναι δυνατή η περαιτέρω
βελτίωσή τους. Ήταν ιδιαίτερα ενθουσιασμένα από το γεγονός ότι ανέλαβαν την
πρωτοβουλία στη διεξαγωγή του μαθήματος και από το ότι επεξεργάστηκαν
αυτόνομα το εκπαιδευτικό υλικό, σε μάθημα μάλιστα το οποίο παρακολούθησαν με
ιδιαίτερη ευχαρίστηση. Επίσης, τους προκάλεσε ιδιαίτερο ενδιαφέρον το γεγονός ότι

[13]
είχαν τη δυνατότητα να επεξεργαστούν υλικό το οποίο περιλάμβανε διαφορετικά
ερεθίσματα και είχε ποικίλες εποπτικές μορφές, καθώς δεν περιοριζόταν στο σχολικό
βιβλίο. Ο βαθμός συνεργασίας στα πλαίσια των ομάδων ήταν ιδιαίτερα υψηλός και
αυτό είχε ως αποτέλεσμα την ενεργοποίηση ακόμη και μαθητών/ριών με
περιορισμένες μαθησιακές δυνατότητες. Η ομαδοσυνεργατική μορφή διδασκαλίας
αποτέλεσε έναν ακόμη λόγο ικανοποίησης των παιδιών: θεώρησαν ότι η δυνατότητα
αμοιβαίας διαπραγμάτευσης και διαβούλευσης, το γεγονός ότι έθεταν οι ίδιοι/ες τις
ερωτήσεις και αναλάμβαναν την όλη διερεύνηση, η συζήτηση πριν την τελική
σύνθεση των κειμένων, απελευθέρωνε δημιουργικές δυνατότητες και καθιστούσε το
όλο εγχείρημα εξαιρετικά πρωτότυπο. Το βασικότερο πρόβλημα που προέκυψε,
αφορούσε στην επιθυμία των μαθητών να παρακολουθήσουν ολόκληρη την
παράσταση, επιθυμία η οποία προσέκρουε στην έλλειψη του σχετικού υλικού.

9. Προεκτάσεις του σεναρίου

Με δεδομένο ότι η συγκεκριμένη διδακτική πρόταση προορίζεται για
ανακεφαλαιωτικούς σκοπούς, τα περιθώρια προέκτασής της είναι περιορισμένα. Παρ’
όλα αυτά, ορισμένες άλλες επιλογές αξιοποίησής της μπορούν να προταθούν: α)
προτείνεται το συγκεκριμένο υλικό με δεδομένο ότι εποπτικοποιεί τη γνώση, αντί να
παρουσιαστεί ολόκληρο διά μιας, να ενταχθεί είτε στο στάδιο της αφόρμησης είτε σε
αυτό της ανακεφαλαίωσης στο υλικό της διδακτικής ενότητας στην οποία αναφέρεται.
β) στο πλαίσιο αυτό, προτείνεται να αποτελέσει οργανικό τμήμα μιας άλλης
διδακτικής παρέμβασης με τη χρήση και αξιοποίηση ΤΠΕ, η οποία θα αντλεί και από
άλλες ψηφιακές πηγές. γ) προτείνεται επίσης ο συσχετισμός αυτού του υλικού με
παρατεθέν από τη Δ. Μήττα σχετικά με τις Όψεις του Προσωπείου
(http://www.komvos.edu.gr/masks/masks.html). Αυτός ο συσχετισμός μπορεί να
λειτουργήσει ως αφορμή για την εκπόνηση συνθετικών/ερευνητικών εργασιών,
καθώς επίσης και για την εφαρμογή διαθεματικών project που θα εμπλέκουν τα
μαθήματα της Ιστορίας και της Αισθητικής Αγωγής.

[14]