Você está na página 1de 509

1:1 Akax, Jesusan nayra awkinakapan sutipatkam aytatawa, jupax Davidampita, Abrahamampit saraqirnwa.

2 Abrahamax Isaacan awkipnwa, Isaacasti Jacobun awkipnwa, Jacobux Jud chachampina, jilanakapampin awkipnwa. 3 Jud chachax Fares, Zrah chachanakan awkipnwa, taykapasti Tamar satnwa. Faresax Hesronan awkipnwa, Hesronasti Araman awkipnwa. 4 Aramax Aminadaban awkipnwa, Aminadabasti Naasonan awkipnwa, Naasonasti Salmonan awkipnwa. 5 Salmonax Boozan awkipnwa, taykapax Rahab satnwa. Boozasti Obedan awkipnwa, taykapax Rut satnwa; Obedax Jesen awkipnwa. 6 Jes chachasti David reyin awkipnwa. David reyix Salomonan awkipnwa, Salomonan taykapasti Uras chachan warmipnwa. 7 Salomonax Roboaman awkipnwa, Roboamasti Abiasan awkipnwa, Abiasasti Asan awkipnwa. 8 As chachax Josafatan awkipnwa, Josafatasti Joraman awkipnwa, Joramasti Oziasan awkipnwa. 9 Oziasax Jotaman awkipnwa, Jotamasti Acazan awkipnwa, Acazasti Ezequiasan awkipnwa. 10 Ezequiasax Manasesan awkipnwa, Manasesasti Amonan awkipnwa, Amonasti Josiasan awkipnwa. 11 Josiasax Joaquinampina, jilanakapampin awkipnwa, uka urunakan israelitanakax Babilonia markar katuntat apatpxna. 12 Uka qhipatsti, Joaquinax Salatielan awkipnwa, Salatielasti Zorobabelan awkipnwa. 13 Zorobabelax Abihudan awkipnwa, Abihudasti Eliaquiman awkipnwa, Eliaquimasti Azoran awkipnwa. 14 Azorax Sadocun awkipnwa, Sadocusti Aquiman awkipnwa, Aquimasti Eliudun awkipnwa. 15 Eliudux Eleazaran awkipnwa, Eleazarasti Matanan awkipnwa, Matanasti Jacobun awkipnwa. 16 Jacobux Josean awkipnwa, Joseasti Marian chachapnwa, uka Mariaw Jesusan taykapaxa, Cristo sapktan ukana. 17 Ukhamasti Abrahamat Davidkamax tunka pusin mita jaqinakaw utjna. Davidat qalltasina, israelitanakax Babiloniar katuntat apatpkn ukrkamax, tunka pusin mita jaqinakaw utjna, ukatsti katuntat apatpkn ukrut Criston yurwipkamax tunka pusin mita jaqinakaw utjarakna. 18 Jesusan yurwipax akhamnwa: Mara taykapax Joseampi jaqichasiatak parlatnwa; ukampis janr chikthapkasin Qullan Ajay tuqi usur jaqiptna. 19 Jos chachapax aski jaqnwa, jupasti Mariarux janiw p'inqachaya

munknti, ukat jamasat jaytanukxa munna. 20 Ukham lup'iskiriruw, Tatitun angelapax samkan ustna, ukat sarakna: Jos, Davidan yuqapa, Mariar warmimat katuqa jan axsaramti, yurkani uka wawax Qullan Ajay tuqiw utji. 21 Mariax m yuqall wawa wawachasini, juparusti JESS sasaw sutichta, juparakiw markaparux juchapat qhispiyani sasa. 22 Taqi ukanakasti kuntix Diosax profetap tuqi arskatayna ukarjamaw phuqhasiskna. 23 Chacha jan ut'ir m tawaquw usur jaqiptani, jupasti m yuqall wawa wawachasini, juparusti Emanuel sutimpiw sutichani (ukasti: Diosax jiwasampiwa sa muni). 24 Joseasti ikit sartasinxa, kunjmtix Tatitun angelapax jupar sawaykatayna ukham lurna, Mariarusti warmipat katuqxna. 25 Ukampis wawanapkamax janiw chacha warmjam mayachasipknti. Wawarusti JESS sasaw sutichna. 2:1 Kunapachatix Herodesax uka markan reykn ukapachaw Jesusax Judea uraqina, Beln markan yurna. Jerusaln markarusti amawt'a jaqinakaw inti jalsu tuqit purinipxna, 2 ukat jiskt'apxna: Kawkinkis jichha yurki uka judionakan reyipaxa? Inti jalsu tuqin warawarap ujapxta, ukat jupar yupaychir jutapxta sasa. 3 Herodes reyisti uk yatisin wal mayjt'asna, Jerusalenan jakir taqi jaqinakas mayjt'asiraknwa. 4 Ukat jupax jilr sacerdotenakampiru, kamachi yatichirinakampir jawsthapiyna, ukatsti kawkhantix Cristox yuriapkn uka tuqit jiskt'na. 5 Jupanakasti sapxnwa: Judeankir Beln markan yuriapawa, profetax akham qillqawayi: 6 Judea uraqinkir Beln marka, wali aytat markanak taypinxa, janiw sinti jisk'ktati; jumat m jilrix mistuni, jupaw Israel markaxarux irpani sasa. 7 Ukat Herodes reyix amawt'anakar jamasat jawsna, ukatsti jupanakaruw jiskt'na kunapachapunisa uka warawarax ustkatayna uka. 8 Jupanakarusti Beln markaruw khithna, akham sasa: Sarapxam, uka wawat sum yatxatanipxam; jikxatasinsti nayar yatiyapxita, ukat nayan yupaychir saraaxatakiraki sasa. 9 Reyin iwxanakap ist'asinsti, amawt'anakax sarawayxapxnwa. Kawkr warawartix ujapkn ukax, jupanakan nayraqatap sarna, ukatsti kawkhantix wawax jikxataskna ukkharuw sayt'na. 10 Amawt'anakasti warawarar ujasin wal kusisipxna. 11 Utar mantasinsti wawarux, Mara taykapampskir

jikxatapxna; ukatsti killt'asisin wawarux yupaychapxna. Imasianakap jist'arasinsti, quri, incienso, mirra uka churwinak juparux katuyapxna. 12 Amawt'anakasti m samka tuqiw Herodesan ukar jan kutt'aapatak yatiyatpxna, ukat yaqha thakhinjam markapar kutt'awayxapxna. 13 Amawt'anakan sarxatapatsti, Tatitun angelapaw Josearux samkan ustna, juparusti snwa: Sartasim, ukatsti wawampiru Mara taykapampir irpxarusin Egipto markar jaltxam. Kunapachkamatix nayax siskma ukrkamaw ukankta, Herodesaw wawar jiwayaatak thaqhani sasa. 14 Uka arumpachaw Joseax wawampiru taykapampir irpxaruwayasin Egipto markar sarxna, 15 uka markansti Herodesan jiwaapkamaw ukankapxna. Taqi akanakasti kuntix Tatitux profetap tuqi arskatayna ukarjamaw phuqhasiskna: Egiptot wawaxar jawsta sasa. 16 Herodesasti amawt'anakan jupar sallqjatap amuyasisinxa, walpun phiasna, ukat Beln markana, uka thiyanakan jakir wawanakar p maranit aynachar taqpachanir jiwarayiriw khithna; amawt'anakax sapkatayna uka urunakarjam amuyt'asa. 17 Ukhamat Jeremas profetan qillqatapax phuqhasna: 18 Arnaqasitanakaw Ram sat markan ist'asi, jachaampi, wali ayquampi. Raquelaw wawanakapat jachaskna, jupasti janiw chuymachat munknti, wawanakapan jiwaratxatap layku sasa. 19 Herodesan jiwatap qhipatsti, Tatitun angelapaw Egipto markan Josearux samkan ustna, ukatsti juparux saraknwa: 20 Sartasim, ukatsti wawampiru taykapampir irpxarusin Israel markar kutt'xam, wawar jiwaya munirinakax jiwxapxiwa sasa. 21 Ukapachaw Joseax, wawampiru taykapampir irpxarusin Israel markapar kuttxna. 22 Joseasti Arquelao sat chachan Herodes awkip lanti Judea markar apnaqaskatap yatna, ukat jupax ukar sara axsarna, ukampis jupax m samka tuqi Tatitun yatiyataw Galilear sarxna. 23 Galilea markar purisinsti, Nazaret markar jakiriw sarxna. Ukasti kuntix Diosax profetanak tuqi arskna ukarjamaw phuqhasiskna: Nazaretankir Jess satapataki. 3:1 M qawqha maranakatsti, Bautisir Juanax Judea wasararuw Diosan arunakap parlir misttanna. 2 Saraknwa: Taqi jan wali luratanakamat kutikipstapxam, Diosan qhapaq markapaw jak'ankxi! sasa. 3 Isaas

profetasti Bautisir Juanat akham qhanachna: Wasaran m jaqin jach'at art'asitapaw ist'asi: Tatitun thakhip wakichapxam; chiqa thakhi jist'arapxam sasa. 4 Juanan isipasti camello t'awrat luratnwa, lip'ichit lurat wak'ampiw wak'asirna; jupax t'iju t'ijunakampi, wasaran utjir misk'impi manq'irna. 5 Jupan ukarusti, Jerusalenata, taqi Judea tuqinakatpacha, Jordn jawir jak'anakata arunakap ist'ir misttanipxna. 6 Jupanakasti juchanakap arsusipxna, ukat Juanax Jordn jawiran jupanakar bautisna. 7 Kunapachatix Bautisiri Juanax fariseonakaru, saduceonakaru, bautisayasir jutapxatap ujna ukkhasti, jupax snwa: Katari jaqinaka! Khitirak jumanakarusti Diosan jach'a mutuywipat jalta yatiyapxtamsti? 8 Jichhasti jumanakax sumay sarnaqapxam, Tatitur kutikipstapxatamatsti aski lurwinak uacht'ayapxam, 9 janirak jumanakax Abrahaman wawanakappxtwa sapxamti; nayasti sapxsmawa, Diosax aka qalanakatsa Abrahaman wawanakap sartayarakispawa. 10 Ukampis hachax quqanak saphitpach tinksuyaatak niy wakicht'atxiwa. Jan kuna achu churir quqasti phat'anukutawa, ukatsti ninar phichhantatarakiwa. 11 Nayasti, chiqpachansa umampiw bautisapxsma, ukhamat jumanakax Tatitur kutikipstapxatam uacht'ayaataki; ukampis khititix nayat qhipa jutki ukax Qullan Ajayumpi, ninampiw bautisapxtam. Jupasti nayat sipan juk'amp ch'amaniwa, nayasti janirakiw jupan wiskhup apaatakis askkti. 12 Jupasti aski jaqinakarux anqha jaqinak taypit irpsunini. Aski jaqinakarusti qhispiyaniwa, ukampis anqha lurir jaqinakarux jan jiwt'ir ninaruw jaquntani sasa. 13 Jesusasti Galilea uraqit Jordn jawiraruw jutna, kawkhankkntix Bautisir Juanax ukkharu, ukat jupamp bautisayasiataki. 14 Bautisiri Juanasti janiw Jesusar bautisa munknti, ukat sna: Nayaw jumamp bautisayasiaxaxa, kamisarak jumasti nayampi bautisayasir juttasti? sasa. 15 Jesusasti ukxarux saraknwa: Jichhax ukhampan sama, wakisiw Diosan munaap phuqhaasaxa sasa. Ukat Juanax Jesusar bautisna. 16 Kunapachatix Jesusax bautisatxasin umat mistunxn ukkhasti, alaxpachaw jist'artna, ukatsti Qullan Ajayurux palomar utat jupxar saraqasinkir ujna. 17 Alaxpachatsti m aruw ist'asna akham siri: Akap munat Wawaxaxa, khitirutix nayax ajlliskta

ukaxa sasa. 4:1 Ukatsti Jesusax Ajayumpi wasarar irpataw ujasna, ukan supayan yant'atapataki. 2 Jesusasti pusi tunka urumpi, pusi tunka arumampiw jan manq'at sarnaqna, ukatsti manq'at awtjayasna. 3 Supayasti Jesusar yant'aatakiw jak'achasna, akham sasa: Jumatix Diosan Yuqapsta ukaxa, aka qalanakar t'ant'ar tukuyam sasa. 4 Jesusasti juparux snwa: Diosan qillqatapax siwa: Janiw jaqix t'ant'a sapampikit jakkani, jan ukasti taqi kuntix Diosax siski uka arunakampiw jakarakini sasa. 5 Ukatsti supayax Jerusaln qullan markaruw irpna, Tatitun utap patar irpsusinsti, 6 saraknwa: Jumatix Diosan yuqapstaxa, aka patat jaquqtam; Qillqatax siwa: Diosasti angelanakaparuw jumar ujir khithanini. Jupanakaw amparapar katuqapxtam, kayunakam qalanakar jan usuchjasiamataki sasa. 7 Jesusasti ukxarux snwa: Diosan arupan qillqatarakiwa: Janiw Tatitu Diosamarux yant'tati sasa. 8 Tukuyarusti supayax m jach'a qullu pataruw Jesusar irpna, ukatsti aka uraqin taqi qamir markanaka, kunja jach'kntix uka markanak uacht'ayna, 9 akham sasa: Jumatix killt'asisin nayar yupaychitta ukax taqi aka markanak churma sasa. 10 Jesusasti juparux snwa: Saraqit nayat supaya, Diosan qillqatapasti siwa: Tatitu Diosamarukiw yupaychta, jupa saparukiw arkta sasa. 11 Ukat supayax sarawayxna, Jesusarusti angelanakaw luqtir jutapxna. 12 Bautisir Juanan carcelankatap ist'asinxa, Jesusax Galilearuw sarxna. 13 Ukampis janiw Nazaret markar qhiparknti, jan ukasti Cafarnam markar jakiriw sarxna; uka markasti Galilea quta thiyanknwa, Zabuln, Neftal uka ayllunakan uraqipana. 14 Taqi akanakasti, Isaas profetan arsutaparjamaw phuqhasiskna: 15 Zabuln uraqi, Neftal uraqi, Jordn jawirat khurkatana, quta thiyankir uraqi: jan judionakan utjasi Galilea uraqi. 16 Ch'amakankir jaqinakax m jach'a qhan ujapxi; m suma qhanaw qhanti jiwa ch'amakan jakapki ukanakataki sasa. 17 Jesusax ukapachat Diosan arunakap parla qalltna: Diosan ukar kuttanxapxam, qhapaq markapax jak'ankxiwa sasa. 18 Ukatsti Jesusax Galilea quta thiyanjam sarkasaw pani jila sullkar ujna: maynrix Simn Pedro satnwa, maynristi Andrs sataraknwa. Jupanakax

chawlla katurnwa, qnap qutar jaquntasipkna. 19 Jesusasti jupanakarux snwa: Nayar arkapxita, nayasti jaqi katur tukuyapxma sasa. 20 Jupanakasti ukspachaw qnanak jaytarpwayasax Jesusar arkxapxna. 21 M juk'a nayrar sartasinsti, Jesusax yaqha pani jila sullkaruw ujna. Santiagompiru, Juanampiru, jupanakax Zebedeon yuqanakapnwa. Jupanakasti awkipampiw qnanakap boten askichasipkna. Jesusasti jupanakaruw jawsna, 22 ukspachaw awkipampiru, botempir jaytanukuwayasax Jesusar arkxapxna. 23 Jesusax Galilea uraqpach muytna, sinagoganakan Diosan qhispiyasi arunakap yatiyasa, usutanakar k'umaraptayasa, ayquanakap apaqasa. 24 Jesusan luratapasti Siria uraqpachan yatisna, jupan ukarusti kunayman usutanakaru, anqha ajayun mantatanakaru, t'uku usuninakaru, suchunakaruw irpanipxna. Jesusasti jupanakarux k'umaraptaynwa. 25 Walja jaqinakaw juparux arkapxna, Galileata, Decpolis uraqin utjir markanakata, Jerusalenata, Judeata, Jordn inti jalsu tuqinakata. 5:1 Jesusax walja jaqinak ujasinxa, m qulluruw makhatna ukat qunt'asna. Ukatsti yatiqirinakapax jupan ukaruw jak'achasipxna, 2 Jesusasti akham sasaw yaticha qalltna: 3 Kusisianpxiw Tatitur taqi chuyma alkatirinakaxa, jupanakankiw Diosan qhapaq markapaxa. 4 Kusisianpxiw t'aqhisirinakaxa, jupanakax chuymachatpxaniwa. 5 Kusisianpxiw llamp'u chuymaninakaxa, jupanakax m suma uraq katuqapxani. 6 Kusisianpxiw aski kanka utjaap munirinakaxa, jupanakax phuqhat uk katuqapxani. 7 Kusisianpxiw khuyapayirinakaxa, Diosasti jupanakarux khuyapayarakiniwa. 8 Kusisianpxiw q'uma chuymaninakaxa, jupanakax Diosaruw ujapxani. 9 Kusisianpxiw sumanka utjaapatak ch'amachirinakaxa, jupanakax Diosan wawanakap satpxaniwa. 10 Kusisianpxiw aski kanka layku t'aqhisirinakaxa, jupanakankiw Diosan qhapaq markapaxa. 11 Kusisipxam kunapachatix jaqinakax nayar arkapxatam layku tuqipxtam, usuchjapxtam, k'arintapxtam ukkhaxa. 12 Kusisitak jakasipxam, jumanakasti alaxpach markan jach'a churwi katuqapxta; jumanakat nayra profetanakarux kipkarak uisipxna. 13 Jumanakax akapach

jaypxtawa. Ukampis jayutix ch'aphaqar tukuspaxa, kunampirak jayunchasispasti? Janiw kunatakis askkxaspati, jan ukasti jaqin takisiapatak anqar wartatakxaspawa. 14 Jumanakax akapach qhanpxtawa. M qullu patankir markax janiw imantaskaspati. 15 Janirakiw m micha qhanas jamas manqhar uchaatak aqtayatkaspati, jan ukasti, alay chiqar uchatapawa uta manqhankirinakar sum qhantaapataki. 16 Uka pachpay jumanakan qhanamax jaqinak nayraqatan qhantpan, ukhamat aski lurwinakam ujasin Dios Awkimar taqpachan yupaychaapataki. 17 Jan jumanakax amuyapxamti, nayax Moisesan kamachinakapa, profetanakan yatichwinakap chhaqhayiris jutkirista ukhama; janiw uk apaqirit jutktxa, jan ukasti, kuntix yaticha munkistu uk phuqhiriw jutta. 18 Qhanak sapxsma, akapachampi alaxpachampi tukusiapkamax, uka kamachinakatxa janiw m jisk'a arusa, m jisk'a qillqasa apaqatkaniti, taqi ukanak phuqhasiapkama. 19 Ukatp sapxsmaxa, khititix uka kamachinakat m jisk'a kamachikkchi ukasa jan phuqkani, janirak jaqinakarus ukarjam sarnaqaapatak yatichkani ukaxa, jupasti alaxpach markan m jisk'at ut'atakniwa. Ukampis khititix kamachi phuqhani, ukat yaqhanakar ukham phuqhaapatak yaticharakini ukasti, alaxpach markan jach'at ut'atniwa. 20 Nayax sapxsmawa: Janitix sarnaqwinakamax kamachi yatichirinakata, fariseonakat sipan askkchi ukaxa, janiw Diosan qhapaq markapar mantapktati. 21 Jumanakax nayra awkinakamar akham satknsa uk ist'apxtawa: Janiw jiwaytati, jiwayirix juchachatniwa sasa. 22 Nayasti sapxsmawa, khititix jilapampi phiasinixa, jupax juchachatniwa. Khititix jilapar tuqxani ukasti, Jach'a Tantachaswinkir jilrinakan juchachatniwa; khititix jilapar anqha arunakampi anqhachani ukasti, nina infiernor jaquntatniwa. 23 Ukhamasti, jumatix luqtwim altarar apkasin jilamampi jan walinkatam amtasta ukaxa, 24 uka luqtwim altar nayraqatar jaytawayasin jilamampi sumankthapir saram. Ukat uka luqtwim altaran churir kutt'anta. 25 Maynitix jan wal lurista sas tumpanttam ukaxa, jumasti janr kunkipan jupamp sumar mantxam, ukhamat taripirin ukar jan apatamataki; jan ukhamkan ukasti, taripirix katuntirinakar katuyasin carcelt'aytam. 26 Qhanak sisma, janiw ukatxa taqpach qullqi

churaamkam mistktati. 27 Jumanakasti ist'apxaraktawa: Janiw wachuq jucha lurtati satknsa ukxa. 28 Ukampis nayax sapxsmawa, khititix m warmir munapayaatak utixa, niyaw chuymapan jupampix wachuq jucha lurxi. 29 Ukhamasti, kupi nayramatix juchar puriyirjamstamxa, apsusin jayar liwtam; walspawa m nayrama janchiman chhaqhaapaki, taqpach janchima infiernor jaquntatat sipana. 30 Jan ukax kupi amparamatix jan walir puriyirjamstamxa, khariqasim ukat jayar liwtam; walspawa m amparama janchiman chhaqhaapaki, taqpach janchima infiernor jaquntatat sipana. 31 Sataraknwa: Khititix warmipampi jaljtanixa, jaljta qillqat churxpan sasa. 32 Ukampis nayax sapxsmawa, m chachax warmipan wachuq jucha luratapatak jaljtaspaxa, jan ukhamkaspa ukasti, jaljtatapampix warmipan juchar puriap wakichi. Khititix jaljtat warmimpi jaqichaskani ukasti, wachuq jucha luri. 33 Jumanakax nayra awkinakamar satkatayna uk ist'apxaraktawa: Kuntix luraatak Tatitu nayraqatan juramentompi arskta uk phuqhapunim sasa. 34 Ukampis nayax sapxsmawa, janipun kunkipansa juramento lurapxamti. Alaxpach laykus jan lurapxamti, ukax Diosan qunuapawa; 35 akapach laykusa, ukax Diosan kayunakapan takt'wipawa, janirak Jerusaln laykusa, ukasti jach'a Reyin markapawa. 36 Janipun p'iqim laykus juramento luramti, janiw jumax m ik'utsa, janq'uta ch'iyraru tukuykasmati. 37 Jumanakan arsuamax akakapawa, Jsa, jan ukax janiwa sasa. Ukat juk'amp yaqha arux supayat jutiriwa. 38 Kunatix satkn uk ist'apxaraktawa: Ukatatax, ukatarakim; tuqxatasti, tuqxarakim sasa. 39 Ukampis nayax sapxsmawa: Jan wal lurktam uka jaqirux, jan kutkatamti; jan ukasti, maynitix maysa ajanut t'axllinttamxa, maysa ajanumppach uacht'ayam. 40 Maynitix ch'axwampi isim apara munstamxa, patxa isimamppach churawayxam. 41 M soldadotix khayakam q'ipirapita stamxa, jumax juk'amp khurikam q'ipirapim. 42 M kunsa maynix maytam ukarux churam; jumat mayt'asi muniritakisti, jan maysa utamti. 43 Kunatix satkn uk ist'apxaraktawa: Jaqi masimar munastawa, timamarusti uistawa sasa. 44 Ukampis nayax sapxsmawa: Uisirinakamar munasipxam, anqhachirinakamatakisti Tatitut mayirapipxam. 45 Ukhamat jumanakax alaxpachankir Awkiman

wawanakappxta; jupaw inti jalsuyani jan wali jaqinakatakisa, aski jaqinakatakisa, juparakiw jallu apayani, aski jaqinakatakisa, jan wali jaqinakatakisa. 46 Jumanakatix munasipktam ukanakaruki munapxsta ukaxa, kuna askirak katuqapxtasti? Roma markatak qullqi apthapirinakas uka kipka lurapxaraki. 47 Jilanakamaruk aruntapxta ukasti, kuna askirak lurapxtasti? Diosar jan ut'irinakas ukham lurapxaraki. 48 Jumanakax askpxam, kunjmatix alaxpachankir Awkimax askki ukhama. 6:1 Aski lurwinakamxa, jan jaqin ujayasiatakik lurapxamti. Ukham lurapxt ukkhasti, alaxpachankir Awkimax janiw kuna churwsa waxt'apktamti. 2 Jumatix pist'ayasitanakar yanapt'ta ukaxa, jaqinakarux jan yatiyamti, kunjmtix k'ari chuymaninakax sinagoganakana, thakhinakan lurapki ukhama. Jupanakax jaqinak nayraqatan wali sumat ut'at munapxi. Nayasti qhanpun sapxsma, ukham luratapat niy katuqxapxiwa. 3 Kunapachatix jumax pist'ayasitanakar kunsa churt ukkhaxa, wali munat masimas uk jan yatkpati; 4 jan ukasti, jan khitir yatiyasak luram. Ukham luratamatsti, alaxpachankir Awkimax m suma waxt'wi churtam. 5 Kunapachatix jumanakax Diosat mayisipkta ukkhasti, jan k'ari chuymaninakjam mayisipxamti, jupanakax sinagoganakansa, thakhi thiyanakansa jaqinakamp ujayasiatakikiw sayt'at mayisipxi. Qhanak sapxsma, jupanakax churwip niy katuqxapxiwa. 6 Jumasti Diosat mayiskta ukkhax, utamar mantam, punku jist'antam, ukatsti Awkimarux uka jamasan mayisim. Awkimasti jamasan mayisitam ujasax churtamwa. 7 Diosat mayiskasasti, janiy inamay arunakampi mayisimti, kunjmtix Diosar jan ut'ir jaqinakax mayisipki ukhama, jupanakasti Diosax jupanakar walja arunak arsutap laykus ist'kaspa ukham amuyapxi. 8 Janiy jupanakjampxamti, Awkimax janr mayipktas ukkhaw yatxi, kuntix jumanakax munapkta ukxa. 9 Jumanakasti akham mayisipxta: Alaxpachankir nanakan Awkixa, sutimax jach'achatpan. 10 Qhapaq kankaamax nanakar jutpan. Munaamasti akapachan luratpan, kunjmatix alaxpachan luratki ukhama. 11 Sapruy manq'a churanipxita. 12 Juchanakaxat

pampachapxita, kamisatix nanakax jan wal lurapkitu ukanakarux pampachapkta ukhama. 13 Janirak yant'wir puriyapxistati, jan ukasti anqhat qhispiyapxita; [jumankiw jaqinakar apnaqaaxa, ch'amanasa, jach'achatasa wiayan wiayapataki. Ukhampan.] 14 Jumanakatix jan wali luratanakapat masinakamar pampachapxta ukkhaxa, alaxpachankir Awkimax jumanakarux pampachapxaraktamwa; 15 janitix masinakamar pampachapkta ukasti, janirakiw Awkimax juchanakam pampachapktamti. 16 Kunapachatix jumanakax ayunapkta ukkhasti, janiy k'ari chuyman jaqinakjam llakit ajan uacht'ayapxamti, jupanakax ayunatapa jaqimp ujayasiatakikiw llakit ajan uacht'ayapxi. Qhanak sapxsma, ukham luratapampix churwip niy katuqxapxiwa. 17 Kunapachatix jumax ayunkt ukkhax, ajanum jariqasim, ik'utamsa sum askicht'asim, 18 ukhamat jaqinakan juman ayunaskatam jan amuyaapataki. Jan ukasti, Awkimakiw ayunatam yatini, ukatsti juparakiw waxt'wim churtam. 19 Akapachan jan walja ynak imapxamti, uka ynakax ina ch'usaruw tukusispa, thuthaw q'al thuthantaspa, jan ukax lunthataw lunthatsurakispa. 20 Jan ukasti, jumanakax alaxpachar suma ynak imasipxam, uka ynakax janiw ina ch'usar tukuskaniti, thuthas thuthantkaniti, janirakiw lunthatas apaskaniti. 21 Kawkhankkitix qamir ynakamax, ukkhankarakiw chuymamaxa. 22 Janchin qhanapax nayramawa; ukhamasti, nayramatix walikskchi ukaxa, taqi janchimax sum qhantani; 23 ukampis nayramatix jan walkchixa, taqi janchimax ch'amakankaniwa. Juman utjki uka qhanatix ch'amakar tukuni ukaxa, kunja laxa ch'amaknisa! 24 Janiw khitis pani uywirir luqtkaspati, maynirux munasiniwa, maynirusti uisiniwa, jan ukax maynirux alkataniwa, maynirusti jisk'achaniwa. Diosampiru, qamir ynakampirux janiw khitis luqtkaspati. 25 Sapxaraksmawa: Jan llakisipxamti, kuntix manq'apkta, umapkta, isisipkta ukanakata. Janit jakaax manq'at sipan juk'ampki, janchis isit sipan juk'ampkisti? 26 Utapxam jalanaqaskir jamach'inakaru: janiw jupanakax satapkisa, apthapipkisa, janirakiw juyranaksa pirwanakar imapkiti; ukampis alaxpachankir Awkimaw ukanakarux manq'ayi. Jumanakasti jamach'inakat sipan juk'amp munatpxtawa! 27 Ukampis khitirak wal llakisitapat jakaap m juk'ampi

yapt'asispasti? 28 Kunatarak isit llakisipxtasti? Utapxam kunjmtix pampan panqaranakax jilaski uka, ukanakax janiw irnaqapkiti qapupkarakisa. 29 Nayasti sapxsmawa, janiw Salomn reyis walja utjirintap laykux uka panqaranakjam isthapisknti. 30 Diosatix uka panqaranakarux sum isthapiychixa, jichhrux sum panqart'aski, qharrusti ninar phichhantatxarakiwa, Diosax jumanakampix juk'amp sum lurani, pisi iyawsaan jaqinaka! 31 Ukhamax jan llakisipxamti akham sasa: Kunsa manq'ani? Kunsa umani? Kunampis isisini? sasa. 32 Diosar jan ut'irinakakiw taqi uka ynakat llakisisipki, ukampis jumanakan alaxpachankir Awkimax niyaw yatxi kuntix munapkta uka. 33 Ukhamasti, nayraqatax Diosan qhapaq markap thaqhapxam, kunatix jupan nayraqatapan chiqki ukarak lurapxam, ukatsti taqi ynakax churataksipktawa. 34 Jan qharrut llakisipxamti, qharrux llakisiatak pachax utjaskaniwa. Saprurakiw llakinakan phuqhantatski. 7:1 Jaqi masimarux jan juchachapxamti, jumanakar Diosan jan juchachaapataki. 2 Kunjmtix jumanakax jaqi masimar juchachapktas uka pachparak Diosax jumanakarux juchachapxtam; kunjmtix jumanakax jaqinakar lurapkta ukhamarak jumanakarux Diosax lurapxtam. 3 Kunatarak jumasti jilaman nayrapan m jisk'a t'unan utjatap uch'uktasti, ukat jumax janirak amuyasktati m thuru lawan nayramankatapatsti? 4 Kamisarak jilamar sasmasti: Nayramankir t'una apsma, sasa, pachpa nayraman m thuru lawa utjkipansti? 5 K'ari chuyman jaqi!, nayramankkis uka thuru lawa nayraqat apsusim, ukat jumax sum ujasin uka jisk'a t'una jilaman nayrapan utjkis uk apsta. 6 Qullanki uka ynak jan anunakar churapxamti, ukatarak uka anunakasti jumanakar kutkatasin achjasipkiristam. Janirak munat suma ynakamsa khuchhinakar warxaruyapxamti, khuchhinakasti taksupxaspawa. 7 Mayipxam, Diosax churapxtamwa; thaqhapxam, jikxatapxtawa; punku liqt'apxam, jist'aratpxtawa. 8 Mayirix katuqiwa; thaqhirix jikxatiwa; punku liqt'irirusti jist'aratawa. 9 Jumanak taypin maynix utjaspati, wawapan t'ant'a mayipan qalak churiristi? 10 Jan ukax wawapan chawlla mayipan m asiru churiristi? 11 Jumanakatix, jan wali jaqkasin, sumkis

uk wawanakamar churapxstaxa, alaxpachankir Awkimasti, khitinakatix jupar mayki ukanakarux juk'amp sumanak churarakinixa! 12 Kunjmtix jumanakax jaqinakamp ujat munapkta ukhamarak jumanakax jupanakar ujapxam; ukham luraax kamachimpina, profetanakampin yatichatawa. 13 K'ullk'u punku chiq mantapxam. Chhaqhaar irpir thakhimpi, punkumpisti jach'awa; waljanirakiw uka chiq mantapxi; 14 ukampis jakaar irpir thakhimpi, punkumpix wali k'ullk'uwa, juk'anikiw ukanak jikxatapxi. 15 K'ari profetanakat amuyasipxam, jupanakasti Diosat nanakax parlaxpta sasaw sarnaqapxi. Jupanakasti ovejanakat isthapitaw jumanakan ukar jutapxi, ukampis chuymapanxa anqha lunthat qamaqinakawa. 16 Jumanakax lurwinakapat ut'apxta, yatipxtawa, janiw ina ch'aphinakat uvax apthapiskiti, janirakiw higos aliq ch'aphirar quqat apthapiskaspati. 17 Suma quqanakax suma achunak churi, jan suma quqanakasti jan wali achunakarak churi. 18 Suma quqasti janiw jan wali achunak churkaspati, janirakiw jan wali quqas suma achunak churkaspati. 19 Jan wali achu churir quqanakasti phat'anukutawa, ukatsti ninar phichhantatarakiwa. 20 Ukhamasti jumanakax lurwinakapat ut'apxta. 21 Janiw taqi khitinakatix: Tatay, Tatay siskitu ukanakax alaxpach markar mantkaniti, jan ukasti khitinakatix Awkixan munaap lurki ukanakakiw mantani. 22 Kh urunxa, waljaniw sapxitani: Tatay, Tatay, nanakax sutimaruw parlapxyta, sutimaruw anqha ajayunakar jaqsupxyta, ukatsti sutimxarurakiw walja muspharkaanak lurapxyta sasa. 23 Ukapachaw jupanakarux sarak: Janipuniw jumanakarux ut'apksmati; anqha lurir jaqinaka, nayat jithiqtapxita sasa. 24 Khititix ist'kitu ukat kuntix siskta uk lurki ukax, qarqa patar utachasir amuyt'an jaqir utatawa. 25 Jallux purintiwa, jawiranakax walipuniw sartani, thayas wali ch'amampiw uka utarux thayt'ani, ukampis utax janiw liwiskiti qarqa patar utacht'attap layku. 26 Ukampis khititix ist'kitu ukat janirak kuntix nayax siskta uk lurki ukaxa, ch'alla patar utachasir jan amuyt'an jaqir utatawa. 27 Jallux purintiwa, jawiranakax walipuniw sartani, thayas thayt'anirakiwa, ukatsti utax tinkuwayxiwa. Uka utan tinkutapasti wali llakkaawa! 28 Kunapachatix Jesusax parla tukuyxn ukkhasti, taqi jaqinakaw uka suma yatichwinak ist'asax muspharapxna, 29 jupasti

munaan kankaampi phuqt'ataw yatichna, janiw jupanakan kamachi yatichirinakjam yatichknti. 8:1 Jesusax uka qullut saraqanxn ukkhasti, walja jaqiw juparux arkna. 2 Ukapachaw m lepra usun jaqix Jesusar jak'achasna, jupan nayraqatapar killt'asisinsti, saraknwa: Tatay, munsta ukax q'umachitaya sasa. 3 Jesusasti juparux amparapampiw luqxatna, ukatsti saraknwa: Q'umachatxaam munta, jichhax k'umarxtawa sasa. Ukspachaw lepra usun jaqix k'umarachat ujasna. 4 Jesusasti juparux saraknwa: Jan khitirus uk yatiyamti, jan ukasti sacerdoter uachayasir saram, ukatsti Moisesan yatichwiparjam m luqta churam, ukhamat sacerdotenakan nayraqatapan k'umarxatam ustaapataki sasa. 5 Ukatsti Cafarnam markar mantkiriruw m capitanax purinisin Jesusar wal achikt'asna, 6 akham sasa: Tatay, uywataxaw utan usuntatski, suchuptatawa, janchipsa walrak usuyasi sasa. 7 Jesusasti snwa: Nayaw jupar k'umaraptayir sar sasa. 8 Capitanasti ukxarux saraknwa: Tatay, janiw nayax askkti utaxar juman mantaamatakixa; jan ukasti akkhatpachak uywataxan k'umaraptaapatak arsum, jupasti k'umaraptxaniwa. 9 Nayasti jilrinakan arsutaparuw sarnaqta, ukhamarus soldadonakax nayan munaaxankarakiwa. Kunapachatix maynirux nayax sistxa saram sasaxa, ukspachaw sari, maynirutix jutam sistxa, ukspacharakiw juti, uywataxarutix kuna luraarus khitta ukkhaxa, jupax luriwa sasa. 10 Jesusasti uk ist'asin wali musphataw ujasna, jupar arkirinakarusti saraknwa: Qhanak sapxsma, israelitanak taypin janiw maynirus aka chachjam iyawsaan jikxatkti. 11 Nayasti sapxsmawa, waljaniw inti jalsu tuqita, inti jalanta tuqitsa jutapxani, ukatsti Abrahamampi, Isaacampi, Jacobumpi manq'iriw alaxpach suma markan qunt'asipxani, 12 ukampis khitinakatix uka suma markankaapki ukanakax, anqa ch'amakar jaqunukutniwa. Ukan wararipxani, laka ch'aksa t'urusipxani sasa. 13 Jesusasti capitanarux sarakiwa: Utamar sarxam, ukasti iyawsatamarjam luraspan sasa. Uywatapasti ukspachaw k'umaraptxna. 14 Jesusax Pedron utaparuw sarna, ukansti Pedron taykch'iparux ikiankaskir wali usuntat jikxatna. 15 Jesusasti amparapat

llamkt'na, ukspachaw usux apaqtawayxna, k'umarxasinsti Jesusaruw manq'a waxt'na. 16 Jayp'u tuqirusti anqha ajayun mantat jaqinak irpanipxna; Jesusasti m sapa arsutapampikiw uka anqha ajayunakarux alissna, ukhamarak yaqha usutanakarus k'umaraptayna. 17 Taqi akanakasti Isaas profetan arsutaparjamaw phuqhasiskna: Jupaw jiwasan usunakasa, chhuxrinakas apxi sasa. 18 Jesusasti walja jaqinak ujasinxa, quta khurkatar makhataatakiw yatiqirinakapar mayna. 19 Ukapachaw kamachi yatichirinakat maynix Jesusar jak'achasisin sna: Yatichiri, kawkharutix sarkta ukkharux arkapunmawa sasa. 20 Jesusasti juparux saraknwa: Qamaqinakax putunakaniwa, jamach'inakas tapanakanirakiwa, ukampis Jaqin Yuqapan janiw kawkhar p'iqip waynuqt'aapas utjkiti sasa. 21 Maynr yatiqiripasti juparux saraknwa: Tatay, awkixar nayraqat imt'an, ukat jumarux arkma sasa. 22 Jesusasti saraknwa: Jiwatanakax jiwat masipar imaskpan sama, jumax nayar arkita sasa. 23 Ukatsti Jesusax boteruw mantna, yatiqirinakapamp chikt'ataw sarxna. 24 Qutanjam sarapkipansti, m jach'a thayaw sartna, quta mathapix boteruw phuqhantna. Jesusasti ukchakamax ikisknwa. 25 Yatiqirinakapasti juparuw sartayapxna, sapxaraknwa: Tatay, qhispiyapxita, botex umaruw utjanti! sasa. 26 Jupasti saraknwa: Juk'a iyawsaan jaqinaka! Kunatsa sinti mulljasipxta? sasa. Uk sasinsti, sartasisin thayampiru qutampiruw tuqinuqna, arsutaparusti thayasa, qutas t'akurawayxnwa. 27 Jupanakasti wali muspharataw jiskt'asipxna: Khitpachas jupaxa? Qutas thayas juparux ist'akirakis! sasa. 28 Kunapachatix Jesusax quta khurkatankki uka Gadara chiqar purxn ukkhasti, anqha ajayuni p chachaw amay imwi manqhat mistunipxna, ukatsti Jesusaruw jak'achasipxna. Jupanakax wali axsaratpxnwa, janirakiw khitis uka thakhi chiqa sarirknti; 29 jupanakasti wali jach'at art'apxna: Jess, Diosan Yuqapa, nanakampix jan kuns luramti! Janrkipanti nanakar t'aqhisiyir jutta? sasa. 30 Uka jak'ansti m tama khuchhiw manq'askna, 31 anqha ajayunakasti Jesusarux achikt'asipxnwa: Alisnukupxitt ukaxa, kh khuchhinakar mantapxam sapxita sasa. 32 Jesusasti ukxarux snwa: Sarapxam sasa. Uka anqha ajayunakasti, jaqinakat

mistuwayasin khuchhinakaruw mantapxna; khuchhinakasti ukspachaw m qullu patat qutar chhukt'apxna, ukan umampi axskatas jiwarapxna. 33 Khuchhi awatirinakasti wali mulljataw jaltxapxna, markar purisinsti, kunatix khuchhinakampi, anqha ajayun mantat jaqinakamp luraskatayna taqi ukanak yatiyapxna. 34 Ukatsti markpachaw Jesusar jikxatir mistunipxna, jupar jikxatasinsti uka chiqat sarxaapatakiw achikt'apxna. 9:1 Uka qhipatsti Jesusax boter mantasin quta khurkataruw makhatxna, ukatsti Cafarnam markaparuw purxna. 2 Ukansti, m suchu jaqiruw ikiar kallanipxna; Jesusasti jupanakan iyawsaap unjasinxa, suchu jaqirux snwa: Waway, ch'amacht'asim, juchanakamax pampachatxiwa sasa. 3 Kamachi yatichirinakat yaqhipanakasti chuymanakapan sapxna: Aka jaqix Diosar anqhacha arunak arsu sasa. 4 Ukampis Jesusax jupanakan lup'itap amuynwa, ukat jupanakarux jiskt'na: Kunatarak jumanakasti jan wali amtaanpxtasti? 5 Kun saas jasakspaxa: Juchanakamax pampachatawa saati, jan ukax: Sartam ukatsti sarnaqam saacha? 6 Jichhasti Jaqin Yuqapan akapachan juchanak pampachaatak munaantap uacht'ayapxma sasa. Ukat suchu jaqirux sna: Sartasim, ikiam apthapisxam, ukat utamar sarxam sasa. 7 Uka suchu jaqisti ukspachaw sarthapna, ukatsti utaparuw sarxna. 8 Uk ujasinsti, jaqinakax wal axsarapxna, ukatsti Diosaruw yupaychapxna jaqinakar ch'am churatap layku. 9 Jesusasti ukawjat sartasinxa, Mateo sat jaqiruw ujna, uka jaqisti Romatak qullqi apthapiwjan qunt'atsknwa. Jesusasti snwa: Arkita sasa. Mateosti sartasisin Jesusaruw arkxaruwayna. 10 Uka qhipatsti, Jesusax yatiqirinakapampiw Mateon utapan manq'askna, ukatsti qullqi apthapirinakampi, yaqha jucharar jaqinakampiw ukawjar purinisin manq'aatak qunt'asipxna. 11 Uk ujasinsti, fariseonakax yatiqirinakaparuw jiskt'apxna: Kunatarak jumanakan yatichirimasti uka qullqi apthapirinakampi, juchararanakamp manq'isti? sasa. 12 Jesusasti uk ist'asin snwa: K'umar jaqinakax janiw m qullir munapkiti, jan ukasti usutanakaw qullir munapxixa. 13 Sarapxam, ukatsti kuntix aka arswix sa munki uk amuyt'anipxam: Nayax jumanakan

khuyapt'ayasirpxaam munta, janiw luqtanak munkti. Janiw aski jaqinakar jawsir jutkti, jan ukasti juchararanakar jawsiriw jutta sasa. 14 Ukatsti Bautisir Juanan arkirinakapaw Jesusar jak'achasisin jiskt'apxna: Nanakampi fariseonakampix wal ayunapxta, kunatarak juman yatiqirinakamasti jan ayunapxisti? sasa. 15 Jesusasti saraknwa: Jaqichaswir jawsayat jaqinakax jaqichasir waynan ukankaskatapat llakitakpxaspati? Ukampis jaqichasir waynar irpasxa urux purininiwa; ukkhaw ayuno luraax wakisini. 16 Janiw khitis m mirq'i isirux machaq isimpi ch'ukxatkiti, machaq isisti t'axsutax jalthapiwa, ukatsti mirq'i isirux juk'ampiw ch'iyanuqi. 17 Janirakiw chhuyu vinos mirq'i lip'ichi wayaqanakar uchaskiti, ukhamspa ukax uka mirq'i lip'ichi wayaqax phallaspawa, ukatsti vinosa, lip'ich wayaqanakasa ina ch'usaruw tukusispa. Ukat wakisi chhuyu vinox machaq lip'ich wayaqar uchatapaxa, ukhamat paypachax suma imat ujasini sasa. 18 Jesusan ukham parlkipan, judionakan mayni jilripax purinna, Jesusan nayraqatapar killt'asisin juparux sna: Phuchhaxaw achhichak jiwi; jumatix jutasma, amparamampi jupxar luqxatt'arakisma ukkhax, wawaxax jaktxaspawa sasa. 19 Jesusasti yatiqirinakapamp chikt'ataw uka jaqimpix sarna. 20 Ukapachasti m warmiw qhipxat Jesusar jak'achasna, jupax tunka payan maraw wila apa usumpi usuntatayna, ukat Jesusan isipat llamkt'na. 21 Warmisti amuyupan snwa: Isipak llamkt'irista ukat k'umarxiristwa sasa. 22 Ukspachaw Jesusax kutikipstna, ukatsti warmir ujasin snwa: Jan llakisxamti, Diosar iyawsatamat k'umarxtaxa sasa. Jupasti ukspachaw k'umarxna. 23 Kunapachatix Jesusax jilrin utapar purkn ukkhaxa, phusirinakan uka wawar imanxaatak wakicht'atskiri, ukhamarak jaqinakan wal jachasipkir ujna, 24 jupanakarusti snwa: Anqar mistupxam, imill wawax janiw jiwatkiti, jan ukasti ikiskiwa sasa. Jaqinakasti Jesusat wal larusipxna, 25 ukampis jupax jaqinakarux anqaruw ananukna, ukatsti Jesusax utar mantasin imill wawarux amparapat waytna, imill wawasti ukspachaw sartna. 26 Uka luratapasti taqi uksa tuqinakan yatisna. 27 Jesusan ukawjat mistunkipansti, pani juykhu jaqiw arnaqasis juparux arkanipxna: Davidan yuqapa, khuyapt'ayasipxita! sasa. 28 Kunapachatix Jesusax utar mantxna

ukkhaxa, uka juykhunakax juparuw jak'achasipxna. Jesusasti jupanakarux jiskt'nwa: Jumanakar nayan k'umaraptayaax iyawsapxtati? sasa. Jupanakasti sapxnwa: Jsa, Tatay sasa. 29 Ukat Jesusax nayranakap llamkt'na, jupanakarusti saraknwa: Kunjmtix jumanakax iyawsapkta ukhamarjam luraspan sasa. 30 Ukatsti nayranakapax k'umarxnwa. Jesusasti jupanakarux akham sasaw iwxt'na: Jan khitirus uk yatiyapxamti sasa. 31 Ukampis jupanakax mistus ukspachaw taqi uksa tuqinakan kuntix Jesusax lurkatayna uk yatiyapxna. 32 Jupanakan uka utat mistunkipansti, mayni jaqinakax anqha ajayun mantat amutu jaqiruw Jesusan ukar irpanipxna. 33 Jesusan anqha ajayur alissutapatsti, uka jaqix ukspachaw parla qalltna. Jaqinakasti uk ujasin wal muspharapxna, sapxaraknwa: Janipuniw kunapachas Israel markan ukham ujirktanti sasa. 34 Fariseonakasti sapxnwa: Aka jaqix anqha ajayun jilripan ch'am churataw uka anqha ajayunakarux alisnuku sasa. 35 Jesusasti jach'a markanaka, jisk'a markanak muytna, sinagoganakan yatichasa. Diosan qhapaq markapan suma yatiywi arunak yatiyna, ukatsti kunayman usutanakaru, ayqurinakaruw k'umarachna. 36 Walja jaqinak ujasinsti, Jesusax jupanakat khuyapt'ayasnwa, jupanakasti jan awatirin ovejanakjam wali llakt'ata, t'aqhisitpxnwa. 37 Yatiqirinakaparusti Jesusax snwa: Chiqpachansa, yapu apthapiax waljapuniwa, ukampis irnaqirinakaw juk'aniki. 38 Ukhamax yapuniruy irnaqirinak khithaniapatak mayipxam sasa. 10:1 Jesusax tunka payan yatiqirinakaparuw jawsna, jupanakarusti anqha ajayunakar alissuataki, usutanakar k'umaraptayaatakiw ch'am churna. 2 Tunka payanin sutinakapax akanakawa: Simn Pedro; Andrs, Simn Pedron jilapa; Santiago, Juan, Zebedeon yuqanakapa; 3 Felipe, Bartolom; Toms, Romatak qullqi apthapir Mateo; Santiago, Alfeon yuqapa; Tadeo; 4 Cananeo tamankir Simn, Judas Iscariote, Jesusar aljantirki uka. 5 Jesusax uka tunka payaniruw aka iwxt'anakamp khithna: Jan judipkis ukanakan markaparux jan sarapxamti, Samariankki uka markanakarus janirak mantapxamti; 6 jan ukasti, Israel markankir

chhaqhat ovejanakar sarapxam. 7 Sarasinsti, Diosan qhapaq markapan jak'ankatap yatiyapxam. 8 Usutanakar k'umaraptayapxam, jiwatanakar jaktayapxam, lepra usuninakar q'umachapxam, anqha ajayunakarus alissupxarakim. Ukanak luraatakisti, inakiw ch'am katuqapxtaxa, inakirak churanipxam. 9 Thakhitakix qursa, qullqsa, 10 manq'asa, jan apapxamti. Isthapitpkta ukat yaqha isimp jan apapxamti, janirak yaqha wiskhu, yaqha thujru apapxamti, irnaqirin manq'a katuqaapasti wakisiwa. 11 Kunapachatix m jisk'a markarusa, jan ukax jach'a markarus puripxtaxa, khititix aski jaqki ukar thaqtapxam, uka markat saraanakamkamasti jupan utapan qhiparapxam. 12 Utar mantkasinsti ukan jakirinakar suma arumpi aruntapxam. 13 Utankirinakatix asknixa, uka suma aruntax askniwa; janitix askpkanixa, uka aruntax jumanak pachparuw kuttanxani. 14 Janitix katuqapktamxa, ist'apkaraktamsa ukkhax uka utata, jan ukax uka markatsa mistuwayxapxam, kayunakamatsa laq'a thalarasiwayxapxam. 15 Qhanak sapxsma, taripwi urunxa, uka markanakan mutuapax Sodoma, Gomorra uka markanakat sipan juk'ampniwa. 16 Amuyasipxam! Nayasti jumanakarux ovejanakjam qamaqinak taypiruw khithapxsma. Katarinakjam ch'ikhpxam, palomanakjam llamp'u chuymanpxarakim. 17 Amuyasipxam, jaqinakax jilrinakaruw katuyapxtam, sinagoganakan jawq'japxaraktam 18 nayan sutix laykusti, marka apnaqirinakana, reyinakan nayraqatapar irpataw ujasipxta; ukhamat jupanak nayraqatana, jan judipkis uka jaqinak nayraqatan nayat qhanachapxta. 19 Jilr jaqinakar katuyapktam ukkhasti, jan llakisipxamti kuntix arsupkta, kunjmtix arsupkta ukatxa; arsuanakam wakisini ukax Diosaw jumanakarux arsuyasipktam. 20 Janiw jumanakat arsupkta, jan ukasti Awkiman Ajayupaw jumanak lantix arsuskani. 21 Jilanakasti jilanakaparuw jiwayaatak katuntayani, awkinakasti wawanakaparuw katuntayani; wawanakasti awkinakaparuw kutkatasini, ukatsti jiwayapxarakiniwa. 22 Taqi jaqinakaw nayar arkapxatam laykux jumanakar uisipxtam; ukampis khititix tukuykam sayt'kani ukakiw qhispiyasini. 23 M markantix nuwjaatak arknaqapxtamxa, yaqha markar jaltxapxam; qhanak sapxsma, janraw Israelankir markanak

muytasa tukuyapktati ukapachaw Jaqin Yuqapax jutxani. 24 Janiw khiti yatiqiris yatichiripat sipan juk'ampkiti, janirakiw m uywatas uywiripat sipan juk'ampkiti. 25 M yatiqiritix yatichiripjamxchixa, ukampix kusisitakxaapawa, m uywatatix uywiripjamxchixa, ukampix kusisitakxaapawa. Utanirutix Beelzeb sas sutichapxchixa, juk'amp jan walinak utankirinakarux sapxani. 26 Jupanakarux jan axsarapxamti. Janiw kuna imantatas jan ujatkaniti, janirakiw kuna jamasankiris jan yatitkaniti. 27 Kuntix ch'amakan sapksma ukxa, uru qhanan arsupxam; jamasan sapksma uksti, uta patat arnaqapxam. 28 Janchir jiwayirinakarux jan axsarapxamti, ukampis ajayurux janiw jiwayapkaspati; khititix ajayumpiru janchimpiru infiernor jaquntkaspa uka Diosar axsarapxam. 29 Janit p jamach'ix juk'a qullqiruk aljaskixa? Ukatsipana, janiw ukanakat mayas jalaqtkaspati Awkiman jan munaapkchi ukaxa. 30 Ukampis jumanakatxa, ik'utanakamas mayat mayat suma jakt'atawa. 31 Ukhamasti jan axsarapxamti, jumanakax uka jisk'a jamach'inakat sipansa, jila alanpxtawa. 32 Khititix jaqinak nayraqatan nayat arsunixa, nayasti alaxpachankir Awkixan nayraqatapan jupat arsurak; 33 ukampis khititix jaqinak nayraqatan nayar jan ut'ir tukunixa, nayasti janirakiw alaxpachankir Awkixan nayraqatapan jupar ut'ir tukkti. 34 Janiy amuyapxamti, nayax akapachar sumankasa apankirista ukhama; janiw sumanka apankti, jan ukasti jan walt'ayasianakak apanta. 35 Yuqarux awkipampi pitthapiriw jutta, phuchharusti taykapampi, yuxch'arusti taykch'ipampi pitthapiriw jutta; 36 ukhamat uisirinakamax pachpa utamankirinakni. 37 Khititix awkiparu, taykaparu nayar munasiat sipan juk'ampi munki ukaxa, janiw nayatakjamkiti; khititix yuqaparusa, phuchhaparusa nayar munaat sipan juk'ampi munki ukaxa, janiw nayatakjamkiti; 38 khititix cruzap jan q'ipxarus nayar arkkitu ukax, janiw nayatakjamkiti. 39 Khititix jakaap qhispiyasi munanixa, apt'asiniwa, ukampis khititix jakaap naya layku apt'asinixa, qhispiyasiniwa. 40 Khititix jumanakar katuqapktam ukanakax nayaruw katuqitu; khititix nayar katuqkitu ukax khithankitus ukaruw katuqi. 41 Khititix m profetar Diosat jutatapat katuqixa, profetan katuqaapki uk katuqani; khititix m aski jaqir aski jaqtapat katuqanixa, aski jaqin katuqaap katuqarakini. 42

Khititix aka jisk'anakat maynirukis nayar arkatap layku m juk'a ch'uch'u umaksa waxt'anixa, chiqpachapuniw sapxsma, ukham luratapat churwip katuqapuniniwa. 11:1 Kunapachatix Jesusax tunka payan yatiqirinakapar iwxt'a tukuyxn ukkhasti, jak'ankkis uka markanakaruw Diosan arunakap yatichir sarxna. 2 Bautisir Juanasti, kuntix Jesusax lurkatayna ukanak carcelan yatitayna. Ukat pani arkirinakaparux Jesusar 3 jiskt'ir khithna, jutaapkn uka Cristox juppachati, jan ukax yaqharuch suyaskaspa uk yatxatiri. 4 Jesusasti jupanakarux snwa: Sarapxam, kuntix ist'apkta, ujapkarakta uk Bautisir Juanar yatiyapxam. 5 Juykhunakax ujxiwa, kayu usutanakas sarnaqxiwa, lepra usuninakax q'umachatxiwa, uqaranakas ist'xiwa, jiwatanakax jaktxiwa, jan kunaninakarus qhispiyasian utjatapax yatiyatxarakiwa. 6 Nayat jan pchasirix kusisianiwa! sasa. 7 Bautisir Juanan khithanakap sarxipansti, Jesusax jaqinakaruw Juanat parlna, akham sasa: Kun ujiris jumanakax wasarar sarapxtaxa? Thayan unuqiyat suqusar ujiriti? 8 Jan ukax kun ujirich sarapxtaxa? M suma isin isintat jaqir ujiriti? Jumanakax yatipxtawa, suma isin jaqinakax reyinakan utapankiwa. 9 Ukhamasti, kun ujiripunis sarapxtaxa? M profetaruti? Jsa, jupax m profetatsa juk'ampiwa. 10 Bautisir Juanatsti, Qillqatax akham siwa: Akaxay nayax juman nayraqatam khithaxar khitta, jumatak m thakhi wakichaapataki. 11 Qhanak sapxsma, jaqinak taypinxa, janiw maynis Juanat sipan juk'amp jilankirix utjkiti; ukampisa Diosan qhapaq markapan jisk'ki ukax, Juanat sipan jilankiwa. 12 Bautisiri Juanan jutatapat jichhrkamaxa, Diosan qhapaq markapax wali arknaqataw ujasi, khitinakatix ch'amampi atipja munapki jupanakax uk tukusiya munapxi. 13 Juanan jutaapkamaxa, taqpach profetanakampi, Moisesan kamachinakapampix Diosan qhapaq markapat yatiyapxi; 14 jumanakatix uk iyawsa munapxstaxa, Juanasti jutaapkn uka Elas profetan luraap phuqhaski ukawa. 15 Ist'a munirix ist'pan. 16 Ukhamasti, kunampirak aka jaqinakar utasiysti? Jupanakax kunjmatix wawanakax plazanakan anataatak qunt'atsipki ukar utatpxiwa, ukatsti masinakaparuw arnaqapxi, akham sasa: 17 Pinkill

phust'arapipxsma, jumanakasti janiw thuqhupktati; llakiska q'uchunak q'uchurapipxsma, jumanakasti janiw jachapktati sasa. 18 Ukatsti Juanaw juti, jupax janiw manq'kiti, umkarakisa, jumanakasti juparux anqha ajayun mantatawa sapxtawa. 19 Ukxarusti jaqin Yuqapaw juti, jupasti manq'iwa, umiwa, jumanakasti juparux ancha manq'iriwa, umirirakiwa, jan wali jaqinakana, Romatak qullqi apthapirin masipawa sapxtawa. Ukampis Diosan yati kankaapax lurwinakap tuqiw uacht'ayasi. 20 Ukapachaw Jesusax, kawkr markanakantix walja muspharkaanak lurkatayna uka markanakar tuqinuqa qalltna, jupanakan Diosar jan kutikipstapxatap layku. Saraknwa: 21 Corazn marka, jumax llakkatawa! Betsaida marka, jumax kamachkakta! Tiro markampina, Sidn markampintix taqi aka muspharkaanakax lurasisapn ukaxa, ukspachaw jupanakax llakisi isinakampi isthapita, Diosar kutikipstapxasapna. 22 Ukampis nayax sapxsmawa, taripwi urun jumanakax Tironkirit sipana, Sidonankirit sipan jach'a mutu katuqapxta. 23 Jumasti Cafarnam marka, alaxpachar makhatati amuyastaxa? Manqhapachar jaquntatytawa! Sodoma markantix muspharkaanakax lurasisapnxa, uka markax jichhrkamaw utjaskasapna. 24 Ukampis nayax sapxsmawa, taripwi urun jumanakax Sodomankirinakat sipansa juk'amp t'aqhisi katuqapxta. 25 Ukapachaw Jesusax sarakna: Yupaychsmaw Awkixa, jumaw alaxpacha, akapacha apnaqtaxa, jumaw yati kanka wali yatian jaqinakat imanttaxa; ukatsti juk'a yatian jaqinakaruw uacht'aytaxa. 26 Tatay, jumaw ukham muntaxa. 27 Awkixasti taqi kun churxitu. Janiw khitis Yuqarux ut'kiti, jan ukasti Awkikiw ut'i; Awkirusti janirakiw khitis ut'kiti, jan ukasti Yuqakiw Awkirux ut'i, khitirutix Yuqax ut'aya munki ukanakampi. 28 Taqi qarjatanaka, llakimpi atipjatanaka, nayar jutapxam, nayaw samarayapxma. 29 Kamachinakaxar jaysapxam, ukatsti nayat yatiqasipxita, nayax llamp'u chuymani, alt'at chuymantwa, ukat ajayunakaman samaraap jikxatapxta. 30 Kamachinak churapksma uk phuqhaax janiw ch'amkiti, jan ukasti, jasakiwa. 12:1 Jesusax kh urunakan yatiqirinakapampiw sbado urun trigo yapunak

taypi saraskna. Yatiqirinakapasti manq'at awtjayasipxna, ukat trigo puyanak k'ichirasin manq'apxna. 2 Fariseonakasti uk ujasin Jesusaruw sapxna: Ujam, kunatix sbado urun jan luraki uk yatiqirinakamax lurasipki sasa. 3 Jupasti ukxarux snwa: Janit jumanakax yatipkta kuntix Davidax masinakapamp manq'at awtjatax lurkatayna ukxa? 4 Diosan utapar mantasinxa, Diosar luqtat t'ant'anak manq'antapxna, uka t'ant'a manq'aax janiw juparusa, masinakaparus wakt'knti, jan ukasti sacerdotenakakiw manq'aapna. 5 Janirakit jumanakax Moisesan kamachip ullarapkta, sacerdotenakax sbado urun Tatitun utapan irnaqatapampix janiw juchachasipkiti siski ukxa? 6 Nayasti sapxsmawa, akanxa Tatitun utapat sipan juk'amp jilriw utji. 7 Jumanakax janiw amuyapktati kuntix aka arunakax sa munki uka: Nayax jumanakan khuyapt'ayasirpxaam munta, janiw wilachanakam munkti sasa. Jumanakatix amuyapxasmnxa, janiw jan juchaninakarux juchachapkasmnti. 8 Ukhamasti, jaqin Yuqapax sbado urxarux munaaniwa. 9 Ukawjat sarxasinsti, Jesusax jupanakan sinagogaparuw mantna. 10 Ukansti ampar pharsut m jaqiw ukankaskna; Jesusar aynacht'ayaatakiw akham sas jiskt'apxna: Sbado urun m usutar k'umaraptayaax walikskiti? sasa. 11 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Jumanakan m ovejatix sbado urun m p'iyar jalantaspa ukaxa, janit uka ovejar wayskaspaxa? Jsa, jank'akiw waysuspaxa! 12 Ukhamasti, jaqix uka ovejat sipansa juk'ampi munatawa! Ukalayku, wakisip sbado urun aski luraaxa. 13 Uka jaqirusti saraknwa: Amparam luqatatam sasa. Jaqisti ukspachaw amparap luqatatna, uka amparapasti maya amparapjam k'umarxnwa. 14 Fariseonakasti sinagogat mistusinxa, Jesusar jiwayaatakiw amtapxna. 15 Jesusasti uk yatisinxa, ukawjat sarawayxnwa, walja jaqinakarakiw juparux arkna. Jesusasti taqi usutanakaruw k'umaraptayna, 16 ukatsti jupxat jan khitirus yatiyapxaapatakiw mayna. 17 Taqi akanakasti Isaas profetan arsutaparjamaw phuqhasiskna: 18 Ukatapxam nayan ajllitaxaru, khitirutix nayar luqtaapatak jawsaskta ukaru! Nayax juparux wal munasta, jupasti nayarux kusisiyituwa. Nayan Ajayuxsti jupxaruw uch, jupasti chiqa kankaax taqi markanakar yatiyani. 19 Janiw ch'axwkaniti,

janirakiw arnaqaskanisa, janiw khitis thakhinakan jupan arup ist'kaniti. 20 Usuchjatanakarux janiw juk'amp usuchjkaniti, niya jiwirpacharusti janirakiw jiwaykaniti. Jan ukasti, anqt'atanakarux ch'amachaniwa, chiqapar ujaampi atipjaykani ukrkama. 21 Markanakasti jupar iyawsasaw suyt'apxani. 22 Jesusan ukarusti m amut juykhu jaqiruw irpanipxna, uka jaqisti anqha ajayunnwa, Jesusasti juparux k'umaraptaynwa, ukat wasitat ujxna, parlxarakna. 23 Jaqinakasti wali muspharataw jiskt'asipxna: Jupasti Davidan yuqappachati? sasa. 24 Ukham ist'asinsti, fariseonakax sapxnwa: Aka jaqix, Beelzeb sat supayanakan jilripan ch'amapampiw anqha ajayunak alissu sasa. 25 Jesusasti kuntix fariseonakax lup'ipkn uk yatisin, jupanakarux snwa: M markan jakirinakatix jupanakkam ch'axwapxaspaxa, markapax q'ala t'unjataw ujasispa; m markansa, jan ukax wila masinak taypinsa jupanakkam ch'axwaax utjaspaxa, jan walt'aarukipuniw puripxaspa. 26 Ukhamarakip, supayatix jupa kipka supayar alissuspaxa, jupa pachpaw t'unjasispa, ukhamasti kunjmarak supayasti ch'amanikskaspasti? 27 Jumanakax sapxtawa: Beelzebun ch'amapampiw uka anqha ajayunakarux jaqsu, sasa; ukhamchi ukasti, khitirak jumanakan arkirinakamarusti ch'am churasin ukham uka anqha ajayunakar anqar alissuatak ch'am churisti? Ukatp, jupanakpachaw pantjasitpxatanakam qhanachasipki. 28 Nayatix uka anqha ajayunakar Diosan Ajayupan ch'amapampi alisnuksta ukaxa, ukampix Diosan qhapaq markapan jumanak taypir purinitap yatiyaskta. 29 Maynitix m wali ch'aman jaqin ynakap utapat lunthatsu munaspa ukaxa, nayraqatax jupar katuntasin ach'antaapspawa, ukat taqpach lunthatsuwayaspaxa. 30 Khititix jan nayampki ukax nayar jan walt'ayaatakiw sayt'i; nayampi chik jan apthapiristi, willirpayiwa. 31 Ukatp sapxsmaxa, jaqinakan taqi juchanakapsa, jan wali arsutanakapsa Diosax pampachaniwa, ukampis Qullan Ajayur arunakapamp anqhachirirux janiw pampachkaniti. 32 Khititix jaqin Yuqapatak jan wal arskani ukarux pampachakiniwa; ukampis khititix Qullan Ajayur anqhachaatak jan wal parlkani juparux, akapachansa, khpachansa janiw pampachatkaniti. 33 M suma quqax suma achunak churi; jan suma quqasti, jan wali achunak churaraki;

ukhamasti m quqax achupat ut'atawa. 34 Katari jaqinaka! Kamisarak jan wali jaqkasin suma arunak arsupxasmasti? Kunatix chuymanakaman phuqhantatki, ukhamarjamaw arsupxtaxa. 35 M suma jaqix sumanak arsu, chuymapan suma amtaanak utjatap layku, jan wali jaqisti jan walinakak arsu, chuymapan jan wali amtaanak utjatap layku. 36 Nayasti sapxsmawa, taripwi urun taqi jaqinakaw jan kunatak aski arunak parlatanakapat ustapxani. 37 Jumasti arsutamarjamaw taripatyta, ukat juchachatas, jan juchachatas ujasta. 38 Ukatsti, m qawqha fariseonakampi, kamachi yatichirinakampix Jesusaruw sapxna: Yatichiri, m muspharka lurir uja munapxsma, ukhamat Diosan khithanittam uacht'ayaamataki. 39 Jesusasti jupanakarux snwa: anqha lurir aka jaqinakax m unacha mayipxi; ukampis janiw mayampis Jonasan unachapat sipan yaqha unachax churaskxaniti. 40 Kunjmtix Jonasax kimsa urumpi kimsa arumampix m jach'a chawllan purakapanknxa, uka kipkarakiw jaqin Yuqapax kimsa urumpi kimsa arumampi uraq manqhankani. 41 Nnive markankir jaqinakasti, jichha urunakan jakirinakar juchachiriw taripwi urun sartanipxani; jupanakasti Jonasan yatiywip tuqiw Diosar kutikipstapxna, ukampis jichhax Jonasat sipan juk'amp jach'ax mayniw akanki. 42 Uka kipkarakiw Sab markankir reinas taripwi urunxa, jichha urunakan jakirinakar juchachiriw sartani; jupasti wali jaya markatpach Salomonan yati kankaap ist'iriw jutna, ukampis jichhax Salomonat juk'amp jach'ax mayniw akanki. 43 Kunapachatix m anqha ajayux m jaqit mistuxa, samara thaqhasaw waa chiqanakan sarnaqi; jan jikxatasinsti, amtt'asiwa: 44 Kawkittix mistunkta ukar kutt'x sasa. Kunapachatix kutt'anxi ukkhasti, uka jaqirux ch'usa utaki, suma pichst'ata, askicht'at utarjamaw jikxati. 45 Ukatsti jupax jupat juk'ampi yaqha paqallqu anqha ajayunak tantachi, jupanakamp chikaw uka jaqin chuymapar mantasin ukan jakapxi, uka jaqin sarnaqwipasti nayra jakaapat sipan juk'ampi jan walxiwa. Uka kipkaw aka jan wali jaqinakampix lurasirakini. 46 Jesusan jaqinakar ukham parlkipansti, taykapampi jilanakapampiw ukawjar purinipxna, jupanakasti jupampi parlt'a munapxna. Anqawjan suyt'apxatapatsti, 47 mayniw Jesusarux yatiyna: Taykamampi, jilanakamampiw anqankaski,

jupanakax jumampiw parlt'a munapxi sasa. 48 Jupasti uk yatiyirirux snwa: Khitirak taykaxampi, jilanakaxampisti? sasa. 49 Yatiqirinakapar amparampi uachayasin sarakna: Jupanakaw nayan taykaxasa, jilanakaxasa. 50 Khititix alaxpachankir Awkixan munaap lurki, jupaw nayan jilaxasa, kullakaxasa, taykaxasa sasa. 13:1 Jesusax uka pachpa uruw utat mistusin quta lakan qunt'asna. 2 Walja jaqinakan tantthaptanipansti, Jesusax m boter mantasin ukan qunt'asna, jaqinakasti quta thiyarukiw qhiparapxna. 3 Ukatsti Jesusax utaswinak tuqiw walja yatichwinak yatichna. Jupanakarux saraknwa: M yapuchir jaqiw phawir mistna. 4 Phawkasinsti, m yaqhip jathax thakhi jak'aruw purna, ukatsti jamach'inakaw jutasin pallthapiwayxna. 5 M yaqhip jathasti, qalararawjaruw purirakna, kawkhantix laq'ax juk'akkn ukawjaru; uka jathasti juk'a laq'antap laykux jank'akiw mistunna; 6 inti lupt'anipansti, pharsuwayxnwa, jan suma saphintap laykusti, wasuwayxnwa. 7 Yaqhip jathasti, ch'aphinak taypiruw purna, ch'aphinakasti jiltasin uka alirux chhaqtayna. 8 Ukampis ukat ukxar jathax suma laq'awjaruw purna, ukatsti wali sum achu churna, mayatxa patakaru, chikatanakasti suxta tunkaru, mayanakasti kimsa tunkaru. 9 Jumanakatix ist'a munapxstaxa, ist'apxam! 10 Jesusan yatiqirinakapasti jupar jak'achasisin jiskt'apxna: Kunatarak utaswinak tuqi jaqinakar yatichtasti? sasa. 11 Jesusasti jupanakarux snwa: Diosax jumanakar kunanakatix alaxpachan imantatki ukanak yatiyapxtam, jupanakarusti janiw yatiyatkiti. 12 Khitinakatix utjirinki ukanakarux juk'ampiw churasini, ukatsti juk'amp waljaw utjarapini; ukampis khitinakantix jan kunapas utjkani ukanakatxa, m juk'a utjiripas apaqatniwa. 13 Ukat jumanakarux utaswinak tuqi yatichapxsma; jupanakasti ujkasinsa janiw ujapkaniti, ist'kasinsa janiw amuyapkaniti. 14 Ukhamasti, jupanakampix Isaas profetan arsutaparjamaw phuqhasiski: Jumanakax ist'kasinsa janiw amuyapktati, ujkasinsa janiw ujapktati. 15 Aka jaqinakan chuymapax qalaratawa, jinchunakapas jan ist'aatak llupantatawa, nayranakapas jan ujaatak jist'antatawa; jan amuyt'apxaapataki, nayan ukar jan kuttaniapataki, ukhamat nayan jupanakar jan qhispiyaaxataki. 16

Ukampis jumanakax kusisianpxtawa, nayranakamax ujiwa, jinchunakamasti ist'iwa. 17 Qhanak sapxsma, walja profetanaka, walja aski jaqinakaw kuntix jumanakax ujapkta ukanak uja munapxna, ukampis jupanakax janiw ujapknti; ist'a munapkn ukanaksa, janiw ist'apknti. 18 Jichhasti kuntix uka utaswix sa munki uk ist'apxam. 19 Khitinakatix Diosan suma yatiywip ist'apki ukat janirak amuyt'apki, ukanakax thakhir purkatayna uka jathamp sasiwa; supayasti jutasin chuymapar phawantat arunak apsuwayxi. 20 Qalawjar purki uka jathaxa, khitinakatix jank'aki wali kusisiampi katuqapki jupanakawa, 21 jan suma saphinpxatap laykusti, janiw sum sayt'asipkiti; kunapachatix Diosar arkapxatap layku t'aqhisianakasa, jan walt'aanakas jutchi, ukkhax jank'akiw uka suma arunakat mayjt'asxapxi. 22 Ch'aphi taypir purir jathasti, suma arunak ist'ir jaqinakawa, akapach ynakat llakisitapampi, qamir ynakar munatapampiw atipjayasipxi. Taqi ukanakaw suma arunakar chhaqtayi, janirakiw chuymanakapan jiltaykiti. 23 Ukampis suma laq'ar purir jathax, Diosan arunakap ist'irinakawa, jupanakax sum amuyt'apxi, ukatsti m suma achu churapxaraki, mayatxa patakaru, mayatsti suxta tunkaru, yaqhipasti kimsa tunkaru. 24 Ukatsti Jesusax yaqha utaswit jupanakar parlt'na: Diosan qhapaq markapax kunjmatix m jaqix yapupar suma jathampi phawantki ukar utatawa; 25 ukampis taqinin ikiapkamaw m uisir jaqix jutasin jan wali qura jathampi trigo yapur phawantawayi. 26 Kunapachatix trigox alsunisin puqurxna ukkhasti, uka jan wali qurax ukampi chikarakiw ustna. 27 Ukapachaw yapuchirinakax yapunir sapxna: Phawanktas ukax suma jathnwa. Kawkitarak uka jan wali qurasti ustisti? sasa. 28 Yapunisti jupanakarux snwa: M uisir jaqiw uk lurpacha sasa. Yapuchirinakasti jiskt'asipkaknwa: Uka jan wali qura jik'irir sarapxiristti? sasa. 29 Yapunisti snwa: Janiwa, uka quranak jik'irkasinxa trigomppach jik'irapxasma. 30 Paypach aliskpan sama, kunapachatix yawthapi pachax purinkan ukkhaw uka quranak nayraqat apthapir khith, ukatsti marqa marqa wakicht'asin ninar phichhantay, trigorusti pirwaruw sum imayarak sasa. 31 Jesusasti yaqha utaswit jupanakarux yatichna: Diosan qhapaq markapax kunjmatix m jaqix yapupar mostaza jatha

satantki ukar utatawa. 32 Chiqpachansa mostaza jathax taqi jathanakat sipan sinti jisk'akiwa; ukampis alsunisin jiltki ukkhasti, panqar yapun taqi alinakat sipan jach'awa, m jach'a quqjamaw tukuraki, ukarusti, jamach'inakaw juti, layminakaparuw tapachasipxi sasa. 33 Ukatsti yaqha utaswit jupanakarux parlarakna: Diosan qhapaq markapax m levadurjamawa, kunjmatix m warmix walja jak'ur m juk'a levadurampi chaptasax taqpach masa puqtayki ukar utatawa. 34 Jesusax taqi ukanakatxa, utaswi tuqipuniw jaqinakarux amuyt'ayna, jan utaswimpisti janiw kunsa yatiyknti. 35 Taqi akanakasti kunjmtix profetax qillqkatayna ukarjamaw phuqhasiskna: Utaswinak tuqiw parl; kunanakatix uraqi qalltwitpach imantatkn ukanak yatiy. 36 Taqi jaqinakar khithanukxasinsti, Jesusax utaruw sarxna, ukan yatiqirinakapax jupar jak'achasisin jiskt'apxna: Uka jan wali qurat utaswix kuntix sa munki uk yaticht'apxita sasa. 37 Ukapachaw Jesusax jupanakarux sna: Suma jatha satirix Jaqin Yuqapawa, 38 yapusti aka uraqiwa. Suma jathasti Diosan ajllit wawanakapawa, jan wali jathki ukasti supayan wawanakapawa, 39 jan wali jathampi phawantirix pachpa supayawa. Yawthapi pachasti akapach tukuskan uka uruwa, yapu apthapiristi angelanakawa. 40 Kamisatix jan wali quranakax apthapisin ninar phichhantataxa, ukhamarakiw akapachan tukusiap urun lurasini. 41 Jaqin Yuqapasti angelanakaparuw khithanini, Diosan markapat mayninakar juchar tinkuyirinakaru, jan wal lurir jaqinakar apthapiri. 42 Jupanakarux nina aqkir hornoruw jaquntapxani, ukan wararipxani, laka ch'aksa t'urusipxani. 43 Diosan munaap phuqhirinakasti, intjamaw Awkipan qhapaq markapan qhanapxani. Jumanakatix ist'a munapxstaxa, ist'apxam! 44 Diosan qhapaq markapax uraqin imantat qurir utatawa. M jaqix uka imantat quri jikxati, ukatsti pachparuw imanti; ukatsti kusisitaw taqi kunatix jupan utjki ukanak aljantasin uka uraqi alasxi. 45 Diosan qhapaq markapax kunjmatix m alakipa jaqix suma llijkir qalanak thaqki ukamp sasiwa; 46 kunapachatix wali jila alan llijkir m qala jikxatki ukkhasti, taqi ynakap aljantasin uka llijkir qal alasxi. 47 Diosan qhapaq markapax kunjmatix m qnax qutar jaquntatax kunayman chawllanak katsuxa ukamp sasiwa. 48 Chawllan phuqhantat

qnarusti, chawlla katurinakax waaruw qatatsupxi, ukatsti uka chawllanak ajllirpayapxi; suma chawllanaksti walayaruw imxapxi, jan walinaksti willirpayxapxiwa. 49 Uka pachparakiw akapachan tukusiap urun lurasini: angelanakaw aski jaqinakampi, jan wali jaqinakamp jaljir mistupxani, 50 jan wali jaqinakarusti nina aqkir hornoruw jaquntapxani. Ukapachaw wararipxani laka ch'aksa t'urusipxani. 51 Jesusasti jupanakaruw jiskt'na: Jumanakax taqi ukanak amuyapxtati? sasa. Jupanakasti sapxnwa: Amuyapxtwa sasa. 52 Ukat Jesusax jupanakar sna: Kunapachatix kamachi yatichirix Diosan qhapaq markapat sum yatxi ukkhaxa, utani jaqjamawa, jupasti imat ynakapatxa, machaq ynaka, mirq'i ynak apsunki ukar utatawa sasa. 53 Kunapachatix Jesusax utaswinak tuqi yaticha tukuyxn ukkhasti, uka chiqat sarawayxnwa, 54 ukatsti Nazaret markaparuw purxna, ukansti sinagogan yaticha qalltna. Ist'apkn uka jaqinakasti wal muspharasipxna, sapxarakna: Kawkitarak aka jaqisti ukham yati kanka yatiqanpachasti? Kunjmatarak uka muspharkaanak lurpachasti? 55 Janit jupasti Jos k'ullu khithun yuqapkisti? Janit taykapasti Mara satkisti? Janit jupasti Santiago, Jos, Simn, Judas ukanakan jilapkisti? 56 Janirakit kullakanakapasti jiwasanak taypin jakapkisti? Kawkitpunirak taqi akanaksti yatiqanpachasti? sasa. 57 Jupanakasti janiw Jesusan yatichatanakap ist'a munapknti. Ukat Jesusax jupanakar sna: Taqi chiqan m profetarux sum katuqapxi, ukampis markapansa, utapansa janiw sum katuqapkiti sasa. 58 Jaqinakan jupar jan iyawsapxatap laykusti, janiw kuna muspharkaanaksa uka chiqan lurknti. 14:1 Uka urunakanxa, Galilea marka apnaqir Herodes reyix, Jesusat parlir ist'na, 2 jupan luqtirinakaparusti snwa: Jupax Bautisiri Juanawa, jiwatanak taypit jaktanpacha, ukat jupax muspharka luraatakix ch'amanpacha sasa. 3 Herodes reyip Bautisir Juanarux katuntayasin carcelar apantayataynaxa. Ukham luraapatakisti Herodas warmiw juchanna, khititix Filipo jilapan warmipkn uka, 4 Juanasti Herodesaruw akham satayna: Janiw jilaman warmipampi utjasiamax wakisktamti sasa. 5 Herodesasti Juanar jiwaya munna, ukampis jupax jaqinakaruw

axsarna, Juanar m profetarjam taqinin ut'asitap layku. 6 Herodesan urupansti, Herodiasan phuchhapax taqi jawillatanak nayraqatan thuqt'iriw mistunna, uka thuqt'atapasti Herodesatakix sinti sumnwa, 7 ukat jupax juramento lurasa tawaqurux sna: Kuntix munkta uk mayita sasa. 8 Tawaqusti taykapan amtayataw Herodesarux sna: Bautisir Juanan p'iqip m plator churita sasa. 9 Ukham ist'asasti Herodesax wal llakt'asna; ukampis jawsatanak nayraqatan juramento luratap laykusti, phuqhaapaw wakisna. 10 Ukat Bautisiri Juanar p'iqip carcelan khariqaniapatak arsna; 11 ukspachaw Juanan p'iqip m plator apanna, ukatsti Herodesax uka tawaquruw churna, jupasti taykaparuw churarakna. 12 Juanan arkirinakapasti, amayap imt'iriw sarapxna; ukatsti Jesusar uk yatiyiriw sarapxarakna. 13 Kunapachatix Jesusax uk yatkn ukkhax, sapakiw m boter mantasin yaqha chiqar sarawayxna. Jaqinakasti uk yatisinxa, markanakat mistunisin kayukiw Jesusarux waanjam arkapxna. 14 Botet mistusinsti, Jesusax walja jaqinak ukankatap ujna; jupanakat khuyapt'ayasisaw usutanakar k'umaraptayna. 15 Niya jayp'untxipansti, yatiqirinakapax Jesusar jak'achasisin sapxna: Jayp'xiwa, aka chiqan janiw kunas utjkiti. Jaqinakar khithanukxam, uka jak'a markanakat manq'a alasir sarapxaapataki sasa. 16 Jesusasti jupanakarux snwa: Janiw sarxapxaapax wakiskiti, jumanakay manq'a churapxam sasa. 17 Jupanakasti sapxnwa: Phisqa t'ant'ampi p chawllampikiw utjapxitu sasa. 18 Jesusasti saraknwa: Akar apanipxam sasa. 19 Ukxarusti Jesusax jaqinakan ch'ijir qunuraapatakiw mayna. Ukatsti phisqa t'ant'ampi p chawllampi katusin alaxpach utasaw Diosar yuspagarna. T'ant'a pachjasinsti yatiqirinakaparuw churna taqi jaqinakar lakintapxaapataki. 20 Taqiniw sist'asikam manq'apxna; ukatsti puchunak tunka payan walaya apthapipxna. 21 Manq'irinakasti niya phisqa waranqa chachanaknwa, janirakiw warminakasa, wawanakas jakhutknti. 22 Uka qhipatsti, Jesusax yatiqirinakaparuw boter mantaapatak mayna, ukhamat jupanakax jupat nayra quta khurkatar puriapataki, ukchakamasti Jesusax jaqinakaruw khithanukxna. 23 Jaqinak khithanukxasinsti, Jesusax sapakiw qulluru Diosat mayisir makhatna. Arumt'aapkamaw

ukan sapaki Diosat mayisiskna. 24 Ukchakamasti botex chika qutankxnwa, quta mathapisti boterux wal jawq'jaskna, thayan nayraqatat thayt'anitap layku. 25 Willjtarusti, Jesusax uma patanjam jutasin yatiqirinakaparux jak'achasna. 26 Ukham uma patanjam jutaskir ujasinxa, yatiqirinakapax wal mulljasipxna, axsaraatsa jach'at wararipxna: Amayarakis! sasa. 27 Ukampis Jesusax jupanakarux snwa: Jan axsarapxamti, naysktwa sasa. 28 Pedrosti juparux saraknwa: Tatay, jumsta ukaxa, uma patanjam jutam sitaya sasa. 29 Jesusasti juparux snwa: Jutaskakim sasa. Pedrosti botet saraqasinxa, jupan ukaruw uma patanjam sarna. 30 Ukham sarkasinsti, thayan wal thayt'asinkatap amuyna, axsaraatsti umaruw utjantna, ukat art'asna: Tatay, waysuta! sasa. 31 Ukspachaw Jesusax amparapat katusin Pedrorux waysna, ukat sarakna: Pisi iyawsaan jaqi! Kunatarak pchastasti? sasa. 32 Boter makhatxapxatapatsti, thayax t'akurawayxnwa. 33 Ukapachaw botenkirinakax killt'asisin Jesusarux sapxna: Jumax chiqpachapuniw Diosan Yuqaptaxa! sasa. 34 Quta makhatasinsti, Genesaret chiqaruw puripxna. 35 Ukankir jaqinakasti Jesusar ut'xapxnwa, ukat jupanakax taqi uksanakar yatiyapxna. Jupan ukarusti kunayman usutanakaruw irpanipxna, 36 juparusti thiya isipaksa llamkt'aatakiw achikt'asipxna; isip llamkt'irinakasti, taqiniw k'umaraptapxna. 15:1 Fariseonakampi, kamachi yatichirinakampiw Jerusaln markat purinipxatayna, Jesusar jak'achasisin jiskt'apxna: 2 Kunatarak juman yatiqirinakamasti nayra awkinakasan yatichwipar jan yqapkisti? Kunatarak manq'aatak amparanakap jan jariqasipkisti? sasa. 3 Jesusasti jupanakarux jiskt'araknwa: Kunatarak jumanakasti yatichwimarjam phuqhaatak Diosan arsutap jan phuqhapktasti? 4 Diosax siwa: Awkimar taykamar jach'acham. Khititix awkiparu, taykaparu anqhachanixa, jiwaapatak juchachatniwa sasa. 5 Ukampis jumanakax sapxtawa: Mayni jaqix awkiparusa, taykaparus saspawa: Janiw yanapkirismati, taqi kunatix utjkitu uk Diosaruw churxta sasa; 6 ukham siristi, janiw awkiparusa, taykaparus yanapaapkxiti. Ukham

lurasasti jumanakax yatichwimarjam phuqhaatakiw Diosan kamachip apanukupxtaxa. 7 K'ari chuyman jaqinaka! Ukatpun Isaas profetax jumanakat sataynaxa: 8 Aka jaqinakax lakapampikiw jach'achitu, chuymapasti nayat jayankiwa. 9 Inamayaw nayarux yupaychasipkitu; yatichwinakapax jaqin yatichwipakiwa sasa. 10 Jesusasti jaqinakar jawsthapisin akham snwa: Ist'apxam, amuyt'apxarakim: 11 Kunatix jaqin purakapar mantki ukax janiw jaqirux q'auchkiti. Jan ukasti, kuna arunakatix jaqin lakapat mistki ukaw jaqirux q'auchi sasa. 12 Yatiqirinakapasti Jesusar jak'achasisin jiskt'apxna: Amuyastati? Fariseonakax arunakam ist'asax wal mayjt'asipxi sasa. 13 Jesusasti jupanakarux snwa: Alaxpachankir Awkixan jan ayrut alix saphitpach jik'sutniwa. 14 Jan yqapxamti, jupanakax juykhkasin yaqha juykhunakar irpirpxiwa. Mayni juykhutix juykhu masipar irpanixa, panpachaniw kuna p'iyarus jaquranttapxani sasa. 15 Ukapachaw Pedrox Jesusar sarakna: Uka yatichwit qhanacht'apxitaya sasa. 16 Jesusasti snwa: Janirakit jumanakas amuyt'apktasti? 17 Taqi kuntix manq'ktan, umktan ukax purakaruw manti, purakatsti mistxarakiwa. 18 Ukampis lakat mistki ukax chuyma manqhat juti, ukanakarakiw jaqinakarux q'auchi. 19 Chuyma manqhat mistu: jan wali amtaanaka, jaqi jiwayaanaka, wachuqa jucha luraanaka, lunthatasianaka, k'arisianaka, jaqxat jan wali parlaanaka. 20 Taqi ukanakaw jaqirux q'auchi; ukampis jan jariqasis manq'aki ukax janiw q'auchkiti. 21 Jesusasti, uka chiqat Tiro, Sidn uka markanakaruw sarxna. 22 Ukatsti Canan uraqinkir m warmiw Jesusan ukarux wal arnaqt'asis jutna: Tatay, Davidan Yuqapa, nayat khuyapt'ayasita! Phuchhaxaw supayampi t'aqhisiyat ujasi! sasa. 23 Jesusasti juparux janiw kamsknsa. Ukat yatiqirinakapax jupar jak'achasisin achikt'apxna: Uka warmirux yanapt'am, jiwasan qhipas arnaqasis jutaski sasa. 24 Jesusasti snwa: Diosax Israel markan chhaqhatkis uka ovejanakar thaqhirikiw khithanitu sasa. 25 Uka warmisti killt'asisin Jesusarux achikt'asiskaknwa: Tatay, yanapt'akitaya! sasa. 26 Jesusasti juparux saraknwa: Janiw walkiti wawanakat t'ant'a apaqasin anunakar churaaxa sasa. 27 Warmisti Jesusarux saskaknwa: Tatay, ukax

chiqapunskiwa; ukampis anunakax uywiripan manq'wipat jalaqtir t'ant'a puchunaksa manq'apxchixaya sasa. 28 Ukat Jesusax jupar sna: Warmi, kunja jach'as iyawsaamaxa! Kunjmtix munkta ukhamay luraspan sasa. Ukspachaw uka warmin phuchhapax k'umaraptxna. 29 Ukawjat mistusinsti, Jesusax Galilea quta thiyaruw purna; ukatsti m qullur makhatasin qunt'asna. 30 Kawkhankkntix Jesusax ukkharux walja jaqiw tantachasna. Ukarusti kayu usutanaka, juykhunaka, jan amparaninaka, amutunaka, walja usutanakampi irpanipxna, Jesusan jak'aparuw irpnuqapxna, jupasti uka usutanakarux k'umaraptaynwa. 31 Jaqinakasti uk ujasin wal muspharapxna, amutunak arsupana, jan amparaninak k'umaraptipana, kayu usurinak sartipana, juykhunakas ujxipana. Ukat Israel markan Diosapar yupaycha qalltapxna. 32 Jesusasti yatiqirinakaparuw jawsna, ukat sarakna: Aka jaqinakat walpun khuyapt'ayasta, jupanakax kimsa uruw nayamp chikxapxi, janirakiw kuna manq'aapas utjkiti. Jan manq'atpach utanakapar khithanukxirista ukaxa, thakhin sarkasax qarirapxaspawa sasa. 33 Yatiqirinakapasti juparux sapxnwa: Aka chiqan janiw khitis jakkiti. Kawkitarak ukataq jaqitak manq'a jikxatanipxsti? sasa. 34 Jesusasti jupanakarux jiskt'askaknwa: Qawqha t'ant'as utjapxtam? sasa. Jupanakasti sapxnwa: Paqallqu t'ant'ampi, m qawqha chawllampikiw utjapxitu sasa. 35 Ukatsti jaqinakan ukawjar qunuraapatakiw mayna, 36 ukatsti paqallq t'ant'ampi, chawllanakamp apxarusin Diosaruw yuspagarna, t'ant'anak pachinuqasinsti yatiqirinakaparuw churna, jupanakasti jaqinakaruw lakintarakna. 37 Taqiniw sist'asikam manq'apxna, puchunaksti paqallqu walaya phuqha apthapipxna. 38 Manq'irinakasti niya pusi waranqa chachanaknwa, janirakiw warminakasa, wawanakas jakhutknti. 39 Ukatsti Jesusax jaqinakar khithanukxnwa, boter mantasin Magadn chiqaruw sarxna. 16:1 Fariseonakampi saduceonakampix Jesusaruw jak'achasipxna, jupar yant'aatakisti, Diosan jupar khithanitapan chiqtap qhanachaapatakiw m muspharka unacha mayipxna. 2 Jesusasti jupanakarux snwa: Jayp'u tuqirux jumanakax sapxtawa: Alaxpachax wilar tukutawa,

qharrux suma urniwa sasa; 3 willjtarusti sapxaraktawa: Alaxpachax wali qinayrantatawa, jichhrux janiw suma urkaniti sasa. Jumanakatix alaxpach uch'ukisin kunjmkanitix urunakax uk sum yatipxstaxa, kunjmarak jichhrunakan unachwinakap jan amuyapxtasti? 4 Dios nayraqatan jan wali sarnaqir aka jaqinakax m unacha mayipxi; ukampis janiw yaqha unachax Jonasan unachapat sipan churaskxaniti sasa. Uk sasinsti, Jesusax jupanakar jaytanukuwayasin sarawayxna. 5 Jesusampi yatiqirinakapampix Galilea quta khurkataruw makhatapxna, ukampis yatiqirinakapax t'ant'a apa armasiwayapxatayna. 6 Ukat Jesusax jupanakar sna: Fariseonakana, saduceonakan levadurapat wal amuyasipxam sasa. 7 Yatiqirinakapasti jupanakkamaw aruskipasipxna: T'ant'a jan apanitas laykuw ukham sispacha sasa. 8 Jesusasti uk amuyasin jupanakarux sna: Kunatsa janiw t'ant'anktanti sapxtasti? Kunja juk'akis jumanakan iyawsaanakamaxa! 9 Janit amuyapktasti, amtasipkaraktasti phisqa t'ant'at phisqa waranqa jaqir manq'ayataxsti, ukat puchunak qawqha walayanak apthapipxatamsti? 10 Janirakit amtasipktasti paqallqu t'ant'at pusi waranqa jaqir churataxsti, ukat qawqha walayanaktix puchunak apthapipkta uksti? 11 Kamisarak jumanakasti t'ant'at jan parlatax amuyapxtasti? Jan ukasti sapxsmawa: Fariseonakampina, saduceonakampin levadurapat amuyasipxam sasa. 12 Ukapachaw yatiqirinakapax amuyapxna, Jesusan t'ant'a puqtayir levadurat jan parlatapa, jan ukasti, fariseonakana, saduceonakan yatichwipat parlatapa. 13 Jesusasti Cesarea de Filipo sat chiqar purisinxa, yatiqirinakaparuw jiskt'na: Jaqinakax khitiw sapxis Jaqin Yuqapatxa? sasa. 14 Jupanakasti sapxnwa: Yaqhipanakax Bautisiri Juanaw sapxiwa; yaqhipanakasti Eliasaw sapxiwa, mayninakasti Jeremiasaw sapxiwa, jan ukax yaqha profetpachaw sapxarakiwa sasa. 15 Ukat jupanakar jiskt'arakna: Jumanakasti khitiw sapxistasa? sasa. 16 Simn Pedrosti snwa: Jumax Cristo Tatittawa, jakkir Diosan Yuqaptawa sasa: 17 Jesusasti juparux saraknwa: Simn, Jonasan yuqapa, kusisiantawa, uksti janiw khitis jumarux yatiyktamti, jan ukasti, alaxpachankir Awkixaw yatiytamxa. 18 Nayasti saraksmawa, jumax Pedro sattawa, nayasti aka qalxaruw iglesiax

sayt'ayas, ukarusti janirakiw jiwaan munaapas atipkaniti. 19 Jumarusti Diosan qhapaq markapan munaan churma; kuna luraanaktix jumax akapachan jark'kta ukasti, alaxpachan jark'atarakniwa, ukampis kuna luraanaktix jumax akapachan luraykta ukasti, alaxpachan luratarakniwa sasa. 20 Ukatsti Jesusax jupan Cristtap jan khitir arsupxaapatakiw jupanakar iwxt'na. 21 Jesusax uka urut qalltasin yatiqirinakaparux kunatix jupampi luraskani uk qhanacha qalltna, saraknwa: Jerusaln markar saraaxaw wakisini, ukansti marka apnaqir jilrinakampi, sacerdotenakan jilrinakapampi, kamachi yatichirinakampiw wal t'aqhisiyapxitani. Ukan nayarux jiwayapxitani, ukampis kimsru jiwatat jaktan sasa. 22 Uk ist'asinsti, Pedrox yaqhawjar irpaqasin sapaparukiw wal iwxt'na akham sasa: Tatay, Diosax jan uk munkpati, janiw ukax jumampix lurasiapkiti! sasa. 23 Jesusasti kutikipstanisin Pedrorux sna: Nayat saraqit supaya, nayarux pantjasiyirjamtawa! Jumax janiw Diosan amtanakap amuyktati, jan ukasti jaqinakjamakiw amuytaxa sasa. 24 Jesusasti yatiqirinakaparux saraknwa: Maynitix nayar arka munchituxa, jupa kipkat armt'aspan, cruzap q'ipxarpan, ukatsti nayar arkitpan. 25 Khititix jakaap qhispiyasi munanixa, apt'asiniwa; ukampis khititix jakaap naya layku apt'asinixa, qhispiyasiniwa. 26 Kuna askirakspa jaqitakisti taqpach uraqix jupankxaspa, ukat jakaap apt'asispa ukasti? Jan ukax qawqhampis m jaqix jakaap alasispasti? 27 Jaqin Yuqapax Awkipan jach'a munaapampiw, angelanakapampi jutani, ukatsti sapa mayniruw lurataparjam churani. 28 Qhanak sapxsma, akankapktas ukat m qawqhanix janiw jiwkaniti Jaqin Yuqapar qhapaq kankaampi jutir ujakama sasa. 17:1 Suxta uru qhipatsti Jesusax Pedrompiru, Santiagompiru, Juan jilapampir irptawayasaw m jach'a qullu patar makhatna. 2 Ukansti Jesusax jupanak nayraqatan qhankiriw tukuwayna. Ajanupasti intjamaw k'ajna, isipasti wali janq'ururakiw tukuwayna. 3 Ukhamaruw jupanakax Moisesampiru, Eliasampiru Jesusamp parlaskir ujapxna. 4 Pedrosti Jesusarux snwa: Tatay, wali sumaw jiwasan akankatasaxa. Munsta ukax, kimsa chhujlla akawjar lurapx: mayax jumataki, mayax

Moisesataki, mayasti Eliasataki sasa. 5 Pedron parlkaapkamasti, m lliphipkir qinayaw jupanakxarux muyuntna, uka qinay taypitsti, m aruw ist'asna: Akaw munat Wawaxaxa, nayax juparuw ajllista: jupar ist'apxam sasa. 6 Uk ist'asinsti, yatiqirinakapax axsaraat uraqir ajanup puriyakamaw killt'asipxna. 7 Jesusasti jupanakar jak'achasisaw llamkt'na, saraknwa: Sartapxam, jan axsarapxamti sasa. 8 Utapxn ukkhasti, mayninakax chhaqhatxnwa, Jess saparukiw ukatxapxna. 9 Qullut saraqankasinsti, Jesusax jupanakar snwa: Janiw khitirus aka ujwi yatiyapxtati, kunrutix jaqin Yuqapax jiwatanak taypit jaktkani ukrkama sasa. 10 Yatiqirinakasti Jesusarux jiskt'apxaraknwa: Kunatarak kamachi yatichirinakasti: Eliasaw nayraqat jutani sapxisti? sasa. 11 Jesusasti ukxarux saraknwa: Eliasax chiqapuniw nayraqat jutani, jupasti taqi kun wakicht'ani. 12 Ukampis nayax sapxsmawa, Eliasax niyaw jutxi, juparusti janiw ut'apknti, jan ukasti jupampix kuntix jupanakax munapkn uk lurapxna. Uka kipkarakiw jaqin Yuqaparux t'aqhisiyapxani sasa. 13 Ukapachaw Jesusan yatiqirinakapax Bautisiri Juanat parlaskatap amuyapxna. 14 Walja jaqinakax utjkn ukar puripkn ukkhasti, m jaqiw Jesusan nayraqatapar killt'asna ukat sarakna: 15 Tatay, yuqaxat khuyapt'ayasimaya, sapa kutiw t'uku usu churayasi, ninaru, jan ukax, umaruw liwirantti, walpun t'aqhisiyi. 16 Nayasti yatiqirinakaman nayraqataparuw irpanta, jupanakasti janiw waliptayaatak ch'amanpkiti sasa. 17 Jesusasti saraknwa: Pchasiri, jan wali amtani jaqinaka! Kunapachkamarak jumanakampsksti? Kunapachkamarak jumanakasti ch'am tukuyapxittasti? Akawjar uka waynar irpanipxam sasa. 18 Ukapachaw Jesusax anqha ajayur tuqinuqasin uka waynat alissna, waynasti ukspachaw k'umar tukuwayxna. 19 Yatiqirinakapasti Jesusampix yaqhawjan parlapxna, jiskt'apxarakna: Kunatarak uka anqha ajayur alissuatak ch'amasti nanakan jan utjapkitusti? sasa. 20 Jesusasti jupanakarux snwa: Pisi iyawsaanpxatam laykuwa. Qhanak sapxsma, m jisk'a mostaza jatha ukch'akis iyawsaanakamax utjaspaxa, aka qullurux: Akawjat yaqha chiqar jittam sapxasmawa, qullusti yaqhawjaruw jittaspa. Janiw kunas jumanakatakix ch'amkaspati. 21

[Ukampis aka anqha ajayux Diosat mayisiampi, ayuno luraampikiw alisnukusispa.] 22 Galilea tuqin sarnaqapkipansti, Jesusax jupanakar snwa: Jaqin Yuqapax juchararanakan amparapar katuyatniwa, 23 juparusti jiwayapxaniwa; ukampis kimsrut jaktani sasa. Yatiqirinakarusti uka yatiywix walpun llakisiyna. 24 Kunapachatix Jesusampi, yatiqirinakapampix Cafarnam sat markar purinxapxn ukkhasti, Tatitun utapatak qullqi apthapirinakax Pedron ukaruw jutapxna, ukatsti jiskt'apxaraknwa: Yatichirimax Tatitun utapatak qullqi churiti? sasa. 25 Pedrosti snwa: Jsa, churiwa sasa. Ukatsti, kawkhankapkntix mayninakax uka utar Pedron mantkipansti, Jesusax jupar jiskt'nwa: Simn kunjmsa uka tuqit amuyta? Akapach reyinakax khitinakarus qullqinaksa, yaqha churwinaksa mayixa, jupanakankirinakaruti, jan ukax yaqha markankirinakarucha? sasa. 26 Pedrosti juparux saraknwa: Yaqha markankirinakaruwa sasa. Jesusasti saraknwa: Ukhamax jupankirinakax janiw kuna qullqsa churaapkiti. 27 Ukampis jupanakar jan mayjt'ayaatakix qutar saram, ukatsti chawlla katu anzuelo umar jaquntam, kawkr chawlltix katkta ukan lakapan m qullqi jikxatta. Uka qullqsti nayampita jumampit qullqi churaki uk churanxam sasa. 18:1 Ukapachaw yatiqirinakax Jesusar jak'achasisin jupar jiskt'apxna: Khitis Diosan qhapaq markapan wali aytat jaqspaxa? sasa. 2 Jesusasti m wawa jawsna, jupanak taypir sayt'ayasinsti, 3 saraknwa: Qhanak sapxsma, jumanakatix jakaaman Diosar jan kutikipstapkta, janirak m wawjam tukupkta ukax, janiw Diosan qhapaq markapar mantapktati. 4 Yatipxam, Diosan qhapaq markapanxa wali aytat jaqix, khititix akapachan aka wawjam llamp'u chuymanki ukawa. 5 Khititix sutixar aka wawarjam katuqkanixa, nayaruw katuqaskitu sasa. 6 Khititix nayar iyawsir jisk'a wawanakar juchar puriyaspa ukaruxa, m jach'a qalampi kunkar chinuntasin quta manqhar jaquntatapaw wakisispa. 7 Kunja jan walis akapachatakix jaqinakan juchar puri utjatapaxa! Juchar puriax utjapuniniwa, ukampis kunakkani juchar puriyir jaqitakixa! 8 Ukatp sapxsmaxa, amparamatix, jan ukax

kayumatix juchar puriyirjamstamxa, khariqam ukatsti jayar liwtam; jumatakix walniwa, jan amparani, jan kayuni jakaar mantaamaxa, paypach kayuni, paypach amparani wiay aqkir ninar jaquntatamat sipana. 9 Jan ukax, nayramatix juchar puriyirjamstamxa, apsusxam ukatsti jayar liwtam; jumatakix ch'ulla nayrani jakaar mantaamax walniwa, p nayranpacha wiay aqkir ninar jaquntayasiat sipana. 10 Ukhamasti janipun aka jisk'alalanakat maynirus jisk'achapxamti. Nayasti sapxsmawa, jupanakan angelanakapax alaxpachan saprupuniw Awkixan nayraqatapankasipki. 11 [Jaqin Yuqapasti khititix chhaqkatayna ukar qhispiyiriw juti.] 12 Kunjmsa jumanakax amuyapxta? Jumanakat maynitix patak ovejanspa, ukat maya chhaqhayaspa ukaxa, janit lltunk tunka lltunkan oveja jaytawayasax, chhaqhat oveja thaqhir sarkaspaxa? 13 Jikxatani ukasti, jupax uka ovejat juk'ampi kusisini jan chhaqhatkis uka ovejanakat sipana. 14 Uka pachparakiwa, alaxpachankir Awkimax janiw aka jisk'alalanakat khitinsa chhaqhaap munkiti. 15 Jilamatix jan wal lurtamxa, jupa saparuki jan wal luratapat parlt'am. Uka iwxt'amarutix ist'tamxa, jilamampix sumankxtawa. 16 Janitix ist'ktamxa, maynirusa, jan ukax panirus irpasim, ukhamat kuntix arskta ukxa paninisa, jan ukax kimsanisa arsusin irkataapataki. 17 Janitix jupanakarus ist'kani ukasti, iglesiankirinakar yatiyam, ukat janipun iglesiankirinakarus ist'kanixa, Diosar jan iyawsir jaqirjam ujam, jan ukax Romatak qullqi apthapir jaqirjam ujam. 18 Qhanak sapxsma, kuna luraanaktix jumanakax akapachan jark'apkta ukax, alaxpachan jark'atniwa, ukampis kuna luraanaktix akapachan lurayapkta ukasti, alaxpachan luratarakniwa. 19 Sapxaraksmawa, paninitix akapachan m sapa amtaampi m kunsa Diosat mayipxtaxa, alaxpachankir Awkixax churanipxtamwa. 20 Kawkhantix paninisa, kimsanisa sutixaru tantachasixa, nayax jupanak taypinktwa sasa. 21 Ukapachaw Pedrox Jesusar jak'achasisin jiskt'na: Tatay, jilaxatix kuna jan walsa luritaspaxa, qawqha kutis jupar pampachaaxax wakisixa? Paqallqu kuti? sasa. 22 Jesusasti juparux saraknwa: Janiw nayax paqallq kuti sisksmati, jan ukasti, paqallq tunka paqallqu kuti sistwa sasa. 23 Diosan qhapaq markapax kunjmatix m reyix irnaqirinakapampi taqi kun jakthapi munkn ukar utatawa. 24

Kunapachatix jakthapi qalltkna ukkhasti, mayni irnaqiriparuw puriyanipxna, jupasti reyirux walja qullqi mannwa. 25 Uka irnaqiripasti janiw kunampis phuqhirjamknti, ukat reyix juparux sna: Aka jaqir aljantapxam, warmipamppacha, wawanakapamppacha, taqi ynakapamppach aljantapxam, ukhamat uka manup phuqhaapataki sasa. 26 Irnaqiristi reyin nayraqatapar killt'asisin jupar achikt'asna: Tatay, m juk'a suyt'akitaya, taqpach manu phuqhaskmawa sasa. 27 Reyisti jupat khuyapt'ayasnwa, ukat sna: Jichhax kusisitak sarxam, janiw manuxkxtati sasa. 28 Reyin utapat mistuwayasinsti, manut pampachayasir jaqix, patak qullqi mankatayna uka irnaqir masipampiw jikisna. Juparusti kunkat katuntasin niya jaychkatirjamaw sna: Manktas uk churxita! sasa. 29 Irnaqir masipasti killt'asisin achikt'asna: M juk'a suyt'akitaya, taqpach manu phuqhaskmawa sasa. 30 Ukampis jupax janipuniw munknti, jan ukasti, manupat phuqhaapkamax carcelaruw jist'antayna. 31 Jupamp chika mayni irnaqirinakax uk lurir ujasax wal chuym usuyasipxna, ukat taqi ukanak reyir yatiyir sarapxna. 32 Reyisti uk yatisin juparuw jawsayna, saraknwa: anqha lurir jaqi! Nayax taqi manumat pampachsma achikt'asitam layku. 33 Janit jumax irnaqir masimat nayjam khuyapayasiamax wakisknxa? sasa. 34 Reyisti walpun phiasna, ukat taqpach manup phuqhaapkam mutuyatapatak mayna. 35 Jesusasti akham snwa: Janitix jilamar taqi chuyma pampachapkta ukax, alaxpachankir Awkixax ukhamarakiw jumanakampix lurani sasa. 19:1 Taqi ukanak arsutatsti, Jesusax Galileata, Judearuw sarxna, Jordn jawirat inti jalsu khurkataru. 2 Walja jaqinakaw juparux arkna, ukansti usutanakaruw k'umaraptayna. 3 Ukapachaw fariseonakat mayninakax, Jesusar jak'achasisin jupar yant'aatak jiskt'apxna: M chachax warmipampi m kunatsa jaljtakispati? sasa. 4 Jesusasti ukxarux saraknwa: Janit jumanakasti Diosan qillqatanakap uxatapktasti? Ukansti siwa: Diosax qalltan chacha warmi irnuqawayi sasa. 5 Saraknwa: Ukat chachax awkiparu, taykaparu jaytanukusin warmipampi mayachasxani, panpachanisti m janchirukiw tukxani sasa. 6 Ukhamasti,

janiw pankxapxiti jan ukasti mayakxapxiwa. Kuntix Diosax mayar tukuyki ukxa, jaqix janiw jaljtaykaspati. 7 Jupanakasti jiskt'asipkaknwa: Kunatarak Moisesasti jaljta qillqat warmir luqtasin jaytanuku yatichnsti? sasa. 8 Jesusasti saraknwa: Jumanakan qala chuymantam laykuw Moisesax warmimp jaljta jaytawayapxtam; ukampis qalltanxa, janiw ukhamknti. 9 Nayasti sapxsmawa, khititix warmiparu wachuqa jucha jan lurkipan apanukuxa, ukat yaqhampi jaqichasixa, uka jaqix wachuq jucha luri. 10 Yatiqirinakapasti Jesusarux sapxnwa: Ukarutix m chacha warmix purchi ukaxa, walspaw jan jaqichasiapaxa sasa. 11 Jesusasti saraknwa: Janiw taqinis uk amuyapkiti, jan ukasti khitinakarutix Diosax amuyt'a churki ukanakakiw amuyapxi. 12 Kunayman amuyunakaw jaqin jan jaqichasiapatakix utji: yaqhip chachanakax jan jaqichasiatakiw yuri, yaqhiparusti jaqinakaw jan jaqichasir tukuyi, yaqhipanakasti Diosan qhapaq markapar munasitap laykuw, jan jaqichasis jakapxi. Khititix uk amuychixa, ukham amuypan sasa. 13 Ukatsti wawanakaruw Jesusan ukar irpanipxna, jupanakxar amparapampi luqxataapataki, jupanakatak Diosat mayiapataki; yatiqirinakapasti uk ujasin wawanak irpanirinakaruw tuqinuqapxna. 14 Jesusasti saraknwa: Wawanakax nayan ukar jutasipkpan sama, jan jark'apxamti, Diosan qhapaq markapax jupanakjamankiwa sasa. 15 Jesusasti amparapampiw wawanakar luqxatna, ukatsti yaqha tuqiruw sarawayxna. 16 Ukapachax m waynaw Jesusan ukar jutna, jupasti jiskt'araknwa: Yatichiri, kuna askinak luraaxas wakisi wiay jaka jikxataatakixa? sasa. 17 Jesusasti juparux snwa: Kunatsa kunatix askki ukxat jiskt'ista? Dios sapakiw askix utji. Ukampis wiay jakaarutix manta munstaxa, kamachinak phuqham sasa. 18 Waynasti saraknwa: Kawkr kamachinaksa? sasa. Jesusasti ukxarux snwa: Jan jiwayamti, jan wachuqa jucha luramti, jan lunthatamti, janirak khitirus k'arintamti, 19 awkimaru, taykamaru jach'acham, jaqi masimarusti juma kipkarjam munasirakim sasa. 20 Waynasti ukxarux saraknwa: Taqi uka kamachinak phuqhasktwa. Kunamp luraaxas wakisi? sasa. 21 Jesusasti snwa: Jumatix chiqap jaq munstaxa, saram, taqi ynakam aljaram, ukatsti jan kunaninakar churam. Ukhamat

alaxpach markan suma ynakanyta. Ukatsti nayar arkita sasa. 22 Waynasti uka arunak ist'asin, wali llakt'ataw sarxna, wali qamirtap layku. 23 Jesusasti yatiqirinakaparux saraknwa: Qhanak sapxsma, m qamir jaqin Diosan markapar mantaapax wali ch'amniwa. 24 Sapxaraksmawa, yawri nayra chiqa m camellon mistuapax juk'amp jasakiwa, m qamirin Diosan qhapaq markapar mantaapat sipana. 25 Uk ist'asinsti, yatiqirinakapax wal muspharasipxna, sapxaraknwa: Ukhamasti, khitikirak qhispitspasti? sasa. 26 Jesusasti jupanakar utasin sna: Jaqinakatakix taqi kunas wali ch'amawa, ukampis Diosatakix janiw ch'amkiti sasa. 27 Pedrosti ukxarux snwa: Tatay, nanakax taqi kunanakatix utjapkitn ukanak apanukunisaw jumar arkapxsma. Kunarak katuqapxsti? sasa. 28 Jesusasti jupanakarux snwa: Qhanak sapxsma, kunapachatix taqi kunas machaqaptkani, jaqin Yuqapas qhapaq qunuapxar qunt'askani ukkhaxa, jumanakan nayar arkatam laykux, tunka payan qunuarurakiw qunt'asipxta Israelan tunka payan ayllupar taripaataki. 29 Ukatsti taqi khitinakatix naya layku jaytanukuni: utanakapa, jilanakapa, kullakanakapa, taykapa, awkipa, wawapa, uraqinakapa; jupanakax ukanakat sipan patak ukkhampi katuqapxani, ukatsti wiay jaka katuqapxarakini. 30 Ukampis khitinakatix jichhrun nayrankki jupanakatxa, waljaniw qhipankapxani, qhipankirinakatsti waljanirakiw nayrankxapxani sasa. 20:1 Diosan qhapaq markapax m jach'a yapunimpi sasiwa, jupasti wali willjtaw uva yapup irnaqirinak thaqhir sari. 2 Irnaqirinakampi parlt'asasti, m urun irnaqatat qawqha qullqitix churaki uk churaatakiw arsu, ukatsti uva yapupan irnaqiriw jupanak khithi. 3 Yapunisti niya chika uru jak'aw wasitat mistna, ukatsti plazan inskir jaqinak ujna. 4 Jupanakarusti snwa: Jumanakax uva yapuxar irnaqir sarasipkam, qawqhatix wakiski ukkha churapxarakma sasa. Jupanakasti sarapxnwa. 5 Yapunisti niya chika uruw wasitat mistna, ukatsti niya jayp'u tuqirux wasitat mistuskaknwa, jupanakampisti uka kipka lurarakna. 6 Niy jayp'untxn ukkhasti, wasitat plazar misturakikna, ukansti inskir jaqinak jikxatna. Ukat jupanakar jiskt'na: Kunatarak taqpach uru jan irnaqas

akankasipktasti? sasa. 7 Yapunirusti sapxnwa: Janiw khitis irnaqir achikasipkituti sasa. Ukat yapunix jupanakar sna: Ukhamax uva yapuxar irnaqir sarasipkam sasa. 8 Niya ch'amakthapi jayp'urusti, yapunix yapu lurayir jilriparuw sna: Irnaqirinakar jawsam, ukatsti irnaqatapat qullqi churxam, qhipa irnaqirinakat qalltasa, nayra irnaqirinakar tukuyasa sasa. 9 Ukapachaw jayp'u tuqir irnaqiri mantirinakax jutapxna, jupanakasti uru phuqhatas irnaqapkaspa ukhamaw qullqi katuqasipxna. 10 Ukatsti, uru qalltatpach irnaqirinakaw mantanipxna, jupanakasti uk ujasax jilpach qullqi katuqa suyapxna; ukampis jupanakax qawqhatix m urun irnaqatat churaki ukkhak katuqasipxna. 11 Ukham katuqasisasti, yapunitakiw arusipxna, 12 akham sasa: Qhipa tuqir purinipki uka irnaqirinakax m juk'akixay irnaqapxchixa, jumasti jupanakarux, nanakarjamaw pachpak churaraktaxa, nanakax wali ch'am tukupxta, urpachaw lupimpisa lupjayasipxta sasa. 13 Ukampis yapunix jupanakat maynrirux snwa: Jilata, janiw kuna anqhsa lurksmati. Janit jumampix qawqha qullqtix m uru irnaqwit katuqkta uk parlktanxa? 14 Irnaqatamat qullqi katuqasisin jank'ak sarxam. Nayaw ukham lura munta qhip irnaqir jutkis ukarux jumarjam churaa, 15 Janit qullqixampix kuntix nayax munkta uk luraaxax wakiskitu? Jan ukax, janich jumatak suma chuymantaxax walki? sasa. 16 Ukhamasti qhipankirinakax nayrankaniwa; nayrankirinakasti qhipankarakiniwa. Jawsatanakax waljaniwa, ajllitanakasti juk'anikiwa. 17 Jerusalenar sarkasinsti, Jesusax tunka payan yatiqiriparuw thakhin tantacht'na, ukat jupanakarux sna: 18 Jumanakax ujapxtawa, jichhax Jerusalenaruw makhatasipktan, Jaqin Yuqapax sacerdotenakan jilripampiru, kamachi yatichirinakampir katuyatniwa, jupanakasti jiwayaatakiw juchachapxani, 19 juparusti yaqha markankir jaqinakaruw katuyapxani, jupanakan jupat larusipxaapataki, nuwjapxaapataki, cruzar ch'akkatapxaapataki; ukampis kimsr jiwatat jaktanxani. 20 Ukapachasti Zebedeon yuqanakapan taykapaw pani yuqapampi Jesusan ukar jak'achasna, ukatsti achikt'asiatakiw killt'asna. 21 Jesusasti juparux jiskt'nwa: Kuns munta? sasa. Jupasti snwa: Jumax reyit qunt'askta ukkhax, aka pani yuqaxarux juman jak'amaruy qunt'ayarapita,

maynirux kupxamaru, maynirusti ch'iqxamaru sasa. 22 Jesusasti ukxarux saraknwa: Jumanakax janiw yatipktati kuntix mayipkta ukxa. Kawkr k'allk'u umtix umt'k uk umt'apxasmati? Jupanakasti sapxnwa: Umt'apxiristwa sasa. 23 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Chiqpachansa jumanakax umt'apxtawa, ukampis kupxaxaru, jan ukax, ch'iqxaxar qunt'axa, janiw nayan churaax wakt'kituti, jan ukasti, khitinakatakitix Awkixax wakiyki ukanakarukiw churasini sasa. 24 Tunka yatiqirinakasti, uk ist'asin pani jila sullkatakix wal phiasipxna. 25 Jesusasti jupanakar jawsasin snwa: Jumanakax yatipxtawa, juchararanak taypinxa, marka apnaqirinakax wali qhuru chuymampiw jaqinakapar apnaqi, jach'a jilrinakasti jupanakxarux munaantap uacht'ayaraki. 26 Ukampis jumanak taypin janiw ukhamapkiti. Jan ukasti, khititix jumanak taypin jach' munki ukax, mayninakar luqtaapawa; 27 khititix jumanak taypin jilanka munchixa, mayninakan luqtiripar tukuapawa. 28 Jaqin Yuqapax janiw luqtayasir jutkiti, jan ukasti, taqinir luqtiriw juti, jakaapsa jaqinakar qhispiyaatak luqtasiriw juti sasa. 29 Kunapachatix Jesusax yatiqirinakapampi Jeric markat mistkn ukkhax, walja jaqinakaw juparux arkapxna. 30 Pani juykhu jaqinakaw thakhin qunt'atsipkna, Jesusan ukawja saraskir ist'asinxa, Jesusarux jach'at art'apxna: Tatay, Davidan Yuqapa, nanakat khuyapt'ayasipxita! sasa. 31 Jaqinakasti ukham arnaqapxipan amukt'apxaapatiw tuqinuqapxna, jupanakasti juk'ampiw jach'at art'apxna: Tatay, Davidan Yuqapa, nanakat khuyapt'ayasipxitaya! sasa. 32 Jesusasti ukawjaruw sayt'na, juykhunakar jawsasinsti, jiskt'nwa: Kun luraaxsa jumanakatak munapxta? sasa. 33 Jupanakasti sapxnwa: Tatay, uja munapxta sasa. 34 Jesusasti jupanakat khuyapt'ayasisin, nayranakap llamkt'na. Juykhunakasti ukspachaw ujxapxna, ukatsti Jesusaruw arkxapxna. 21:1 Kunapachatix Jerusaln marka jak'ankxapxn ukkhasti, Olivos qullu jak'ankki uka Betfag sat markaruw puripxna. Jesusasti ukawjat pani yatiqiriparuw khithna, 2 akham sasa: Kh ukatasi jisk'a markar sarapxam. Ukansti, m qachu asnoru, jisk'a asno qallupamp chint'atskir

jikxatapxta. Jararasinsti, nayatak irpanirapipxita. 3 Ukat khitisa kun sapxtamxa, jumanakax sapxam: Tatituw muni; ukatsti jank'akiw irpayanirapxtam sasa. 4 Taqi akanakasti kunjmtix Zacaras profetax qillqawaykatayna ukarjamaw phuqhasiskna: 5 Jerusaln markarux sapxam: Utapxam, juman Reyimaw m asnxat jutaski, llamp'u chuymani, m jisk'a asno qallxata, khumu uywan qallupxaru. 6 Yatiqirinakapasti, kunjmtix Jesusax jupanakar siskatayna ukhamarjamaw sarasin lurapxna. 7 Uka qachu asnorusti qallupamppach irpanipxna. Jupanakasti isinakapampiw asnorux janxatapxna, Jesusasti uka asnxaruw lat'xatawayna. 8 Jaqix waljapunnwa. Mayninakax isinakap thakhirux jant'akt'apxna, yaqhipanakasti quqanakat layminak khuchhuqasaw thakxar jant'akt'apxarakna. 9 Jesusan nayrapa, qhipap saririnakasti, akham sasaw art'apxna: David reyin Yuqapa, qhispiyapxita! Qullanpan Tatitun sutipar jutirixa! Alaxpachankir Diosay, qhispiyapxita! sasa. 10 Kunapachatix Jesusax Jerusalenar mantkn ukkhasti, markpachaw ch'axwtapxna, waljanirakiw jiskt'asipxna: Khitirak aka jaqisti? sasa. 11 Jaqinakasti sapxnwa: Galilea uraqina, Nazaretankir Jess, profetawa sasa. 12 Jesusasti Diosan utapar mantasin taqi ukan aljirinakampiru, alasirinakampiruw anqar alissna. Qullqi turkasirinakan uchasianakap liwinukna, paloma aljirinakan qunuanakap jaqurpayna; 13 ukat sarakna: Qillqatanxa siwa: Utaxasti Diosat mayisi uta satniwa, ukampis jumanakax lunthatanakan putup tukuyxapxattaxa sasa. 14 Ukansti, juykhunakampi, kayu usutanakampiw Jesusar jak'achasipxna. Jesusasti jupanakarux k'umaraptaynwa. 15 Ukampis sacerdotenakan jilrinakapampi, kamachi yatichirinakampix wal thithipxna uka muspharkaanak luratap ujasaxa, wawanakan Tatitun utapan jach'at Tatitur yupaychapxatapatsa, 16 ukat Jesusarux sapxna: Uka wawanakan arnaqasitap ist'tati? sasa. Jesusasti jupanakarux saraknwa: Jsa, ist'twa. Ukampis, janit uka tuqit qillqatanak uxatapktasti? Ukasti akham siwa: Jisk'a wawanakan lakapata, uuskir wawanakan lakapata, jach'acha arunak mistuytaxa. 17 Ukatsti Jesusax Jerusaln markat Betania markaruw sarxna, uka arumasti ukan qhiparna. 18 Qhiprmanthisti Jerusalenar kutinkasaw Jesusax manq'at

awtjayasna. 19 Thakhi jak'an m higo quqa ujna, ukar jak'achasisinsti, janiw m achsa jikxatknti, jan ukasti laphinakak ujna. Ukat Jesusax uka higo quqarux sna: Janipun mayampis achu churamti! sasa. Ukspachaw higo quqax wasuwayxna. 20 Ukham ujasinsti, yatiqirinakapax wal muspharapxna, Jesusaruw jiskt'apxarakna: Kunatarak aka quqasti mki wasuwayxisti? sasa. 21 Jesusasti jupanakarux snwa: Qhanak sapxsma, jumanakantix iyawsaax utjaspa, janirak Diosan ch'amapatsa pchasipkasma ukax, janiw nayax kuntix lurkta ukak lurapkasmati, jan ukasti kh qullurutix: Unxtam, jach'a qutar liwiranttam sapxasmaxa, lurasispawa. 22 Taqi kuntix iyawsa chuymampi Diosar mayisipkta ukxa, katuqapxtawa. 23 Uka qhipatsti, Jesusax Tatitun utaparuw mantna. Ukan yatichkipansti, sacerdotenakan jilripampi, judionakan jilripampiw jupar jak'achasisin jiskt'apxna: Kuna munaanampis jumax uk lurtaxa? Khitirak uka munaan churtamsti? sasa. 24 Jesusasti jupanakarux snwa: Nayax m jiskt'a jumanakar jiskt'apxarakma. Khitis Juanarux bautisaapatak khithani, jaqinakati jan ukax Diosacha? Jichhax sapxitaya, ukat nayax kuna munaanampitix ukanak lurkta uk sapxarakma sasa. Ukham ist'asinxa, jupanakkamaw ch'axwa qalltapxna: Diosaw khithani sanixa: Kunatsa juparux jan iyawsapxta? sistaniwa. 26 Jaqinakar axsaratasatsti, janiw jaqinakan khithanitaw sisksnati, Juanax Diosan profetaptap taqinixay yatipxchixa sasa. 27 Ukat Jesusarux sapxna: Janiw nanakax yatipkti sasa. Jesusasti jupanakarux saraknwa: Janirakiw nayas sapkirismati kuna munaanampitix akanak lurkta uka sasa. 28 Jesusasti jupanakaruw jiskt'na: Jumanakax kamsapxasmasa? M jaqix pani yuqannwa; ukat maynrirux sna: Waway, uva yapuxar irnaqir saram sasa. 29 Yuqapasti juparux snwa: Janiw sarkiristti! sasa. Ukampis qhipat amuyt'asisin sarna. 30 Uka qhipatsti sullka yuqaruw uka kipka sarakna. Jupasti awkiparux snwa: Sarwa sasa. Ukatsti janiw sarknti. 31 Uka paninitxa, kawkris awkin munaap lurnxa? sasa. Jupanakasti sapxnwa: Nayrrkis ukawa sasa. Jesusasti jupanakarux snwa: Qhanak sapxsma, Romatak qullqi apthapirinakampi, walja chachanakampi sarnaqir warminakampiw jumanakat nayraqat Diosan

qhapaq markapar mantapxani. 32 Bautisiri Juanax aski jaka thakhi yatichiriw juti, jumanakasti janiw juparux iyawsapktati; ukampis, Romatak qullqi apthapirinakampi, walja chachanakampi sarnaqir warminakampix iyawsapxiwa. Jumanakasti ukanak ujkasinsa, janiw jupar iyawsaatak kutikipstapktati. 33 Ist'apxam aka yaqha amuyt'wi: M jaqiw utjna, uraqiparusti uva alinak ayruntna, ukatsti uyuchrantayaraknwa; uva ch'irwa wakichna, ukanak ujaatakisti m torre lurna. Jupasti yapuchir jaqinakaruw waki yapuchapxaapatak churawayna, ukatsti jaya markaruw sarxna. 34 Kunapachatix yapu apthapi pachax purinkn ukkhasti, uywatanakaparuw khithna yapuchirinakat qawqhatix jupar wakt'kn uk mayiri. 35 Yapuchirinakasti khithat uywatanakarux katuntapxnwa: maynirux nuwjapxnwa, maynirusti jiwayapxnwa; maynirusti qalampiw k'upjapxna. 36 Yapunisti nayrrit sipansa walja uywatanakampi khithna; yapuchirinakasti jupanakarux uka kipka lurapxarakna. 37 Ukatsti yapunix jupan yuqaparuw khithna: Yuqaxarux axsarapxaniwa sasa. 38 Yuqapar ujasasti, yapuchirinakax jupanakkamaw arust'asipxna: Akaxay uraqi katuqirixa, jiwayapxani ukatsti uraqipax jiwasankxaniwa sasa. 39 Jupanakasti ukspachaw yapunin yuqaparux katuntapxna, yaput anqxar irpsusaw jiwayapxna. 40 Jesusasti jupanakaruw jiskt'na: Jichhasti, kunapachatix yapunix jutkani ukkhax, kuns lurani uka yapuchirinakampixa? sasa. 41 Jupanakasti sapxnwa: Jan khuyapt'ayasisaw uka anqha jaqinakarux jiwarayani, uva yapupsti, yaqha yapuchirinakaruw churxani, achunakat qawqhatix jupar wakt'ki uk katuyir yapuchirinakaru sasa. 42 Jesusasti jupanakarux snwa: Janipunit kunapachas qillqatanak ullarapkta? Uka qillqatanakasti siwa: Utachirinakan apanukut qalax aski qalaruw tukxi. Tatituw ukham luri, ukat muspharat ujasipxta. 43 Ukatp sapxsmaxa, jumanakatxa Diosan qhapaq markapax apaqatniwa, ukatsti taqi kunan jupar ist'ir markaruw churasini. 44 Uka qalxar liwxattirix t'unjatniwa; ukampis qalatix khitirus jalxattanixa, ut'u tukuyani. 45 Sacerdotenakan jilrinakapampi, fariseonakampisti, ukanak ist'asax jupanakat ukham parlatap amuyasipxna. 46 Jupanakasti Jesusarux katunta munapxna, ukampis jaqinakaruw axsarapxna, jaqinakan Jesusar profetat ut'apxatap

layku. 22:1 Jesusasti wasitat utaswi tuqit jupanakarux yaticha qalltna. Saraknwa: 2 Diosan qhapaq markapax kunjmatix m reyix yuqapar jaqichaatak m manq'wi wakichayki ukar utatawa. 3 Uywatanakaparuw jaqichaswir jawsayatanak jawsir khithna, ukampis jupanakax janiw juta munapknti. 4 Yaqha uywatanakaparuw wasitat khithna akham iwxt'asa: Jawsayatanakar sapxam, manq'ax wakicht'atxiwa. Suma vacanaka, lik'i uywanakas khariratxiwa, taqi kunaw wakichatxi; manq'wir jutapxpan sasa. 5 Ukampis jawsayatanakax janiw ist'asipknti. Jupanakat maynrix yapup ujiriw sarxna, maynristi aljasiaparuw sarxna, 6 mayninakasti reyin uywatanakaparux katuntasin jiwayakamaw nuwjapxna. 7 Uk yatisinxa, reyix wal phiasna, ukat soldadonakaparux khithna uka jiwayir jaqinakar jiwarayaniapataki, markaparus ninampi phichhantaapataki. 8 Ukatsti uywatanakaparux saraknwa: Jaqichaswitakix taqi kunaw wakichata, ukampis uka jawsayat jaqinakan janiw jutapxaapax wakiskiti. 9 Ukhamasti, thakhinakar mistupxam, qawqhanirutix jikxatapkta ukanakar jaqichaswir jawsanipxam sasa. 10 Uywatanakasti thakhinakaruw mistupxna, qawqhanirutix jikxatapkn ukanakaruw tantacht'apxna, wali jan wali jaqinakaruw jawsthapipxna; jaqichaswi utasti jupanakampiw phuqhantasna. 11 Reyisti jawsayatanakar ujiriw utar mantna, ukansti m jaqiruw jan jaqichaswi isin ujna. 12 Juparusti snwa: Jilata, kunjmatarak akarusti jan jaqichaswi isin mantantasti? sasa. Jupasti amukiw ist'na. 13 Ukatsti reyix uywatanakaparuw sna: Kayumpita, amparampit ach'antas anqa ch'amakar jaqunukupxam, ukan wararini, laka ch'aksa t'urusirakini. 14 Waljaniw jawsatanakaxa, ukampis ajllitanakax juk'anikiwa. 15 Uka qhipatsti, fariseonakax Jesusar pantjasiyaatakiw arust'apxna, ukxat jupar juchachaataki. 16 Ukatsti Jesusan ukaruw khithapxna m qawqha fariseonakampi, Herodesan arkirinakampi, akham saapataki: Yatichiri, yatipxtwa chiqa arsur jaqtama, taqi kunan Diosar jaysaxat yatichatama, kuns jaqix yatichwimat saskpan ukar juman jan yqatamsa. 17 Jichhax sapxitaya:

Cesarar qullqi churaax walikskiti, jan ukax janicha? sasa. 18 Jesusasti jupanakan jan wali amtaanpxatap amuyasin, jupanakar sarakna: K'ari chuyman jaqinaka, kunatsa jumanakax nayar aynacht'ayir jutapxta? 19 Impuesto chura qullqi uacht'ayapxita sasa. Jupanakasti m qullqi churapxna. 20 Jesusasti jupanakaruw jiskt'na: Khitin ajanupasa, khitin sutipas aka qullqin qillqataxa? sasa. 21 Jupanakasti sapxnwa: Cesarankiwa sasa. Jesusasti jupanakarux saraknwa: Cesarankki ukxa, Cesarar churapxam, Diosankkis uksti, Diosarurak churapxam sasa. 22 Fariseonakasti uk ist'asin wal muspharapxna; ukatsti sarawayxapxnwa. 23 Ukrurakiw saduceonakat yaqhipanakax Jesusan ukar jutapxna. Jupanakasti janiw jiwatanakan jaktaap iyawsapknti, ukat Jesusarux jiskt'apxna: 24 Yatichiri, Moisesax snwa: Maynitix jan wawani jiwanixa, sullka jilapaw ijma warmipampix jaqichasiapa, jiwir jilapan saraqirip jan chhaqhayaataki sasa. 25 Nanak taypinxa, paqallqu jila sullkaw utjna. Nayrr jilax jaqichasiwa, uka qhipatsti jan wawaniw jiwxna, ijma warmipasti sullka jilapampiw jaqichasxna. 26 Payr jilampix pachparakiw lurasna, kimsr jilampisa ukhamarakikiw lurasna, paqallqunpachampiw ukhm lurasna. 27 Uka qhipatsti uka warmix jiwxaraknwa. 28 Jiwatanakax jaktkani uka urusti, aka warmix kawkrin warmipxarakinisti?, paqallqunpachaxay jupampix jaqichasipxchixa sasa. 29 Jesusasti jupanakarux snwa: Jumanakax wali pantjatpxtawa, Qillqatanaksa, Diosan ch'amapsa jan ut'apxatam layku. 30 Kunapachatix jiwatanakax jaktkan ukkhaxa, janiw chachanakampi warminakampix jaqichaskxaniti, jupanakasti alaxpachankir Diosan angelanakapjamxaniwa. 31 Jiwatanakan jaktaapatsti, kunjmtix Diosax siski uk janit uxatapktasti?: 32 Nayax Abrahamana, Isaacana, Jacobun Diosaptwa snwa. Diosax janiw jiwatanakan Diosapkiti, jan ukasti jakirinakan Diosapawa! sasa. 33 Taqi ukanak ist'asinsti, jaqinakax Jesusan ukham yatichatapat wal muspharapxna. 34 Fariseonakasti Jesusan saduceonakar amukt'ayatap yatisinxa, tantacht'asipxnwa, 35 jupanakat maynrix kamachi yatichirnwa, jupasti yant'aatakiw Jesusar jiskt'na: 36 Yatichiri, kawkr kamachis taqit sipan wakiskir kamachixa? sasa. 37 Jesusasti

juparux snwa: Tatit Diosamaruw munta: taqi chuymamampi, taqi ajayumampi, taqi amuyumampi. 38 Akriw taqit sipansa wakiskir jach'a kamachixa. 39 Payr kamachisti ukar utatarakiwa: Jaqi masimarux juma kipkarjam munasim. 40 Aka p kamachi arunakxar utt'ayataw Moisesan yatichwipasa, profetanakan yatichwinakapasa sasa. 41 Fariseonakan tantacht'atsipkipan 42 Jesusax jupanakar jiskt'na: Khitiw Cristox sapxtas jumanakaxa? Khitit jutiriw sapxtasa? sasa. Jupanakasti sapxnwa: David reyin wila masipat jutiriwa sasa. 43 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Kunatsa Davidax Qullan Ajayun amuyt'ayatax Tatitu snxa? Davidax akham snwa: 44 Tatitux Tatituxarux siwa: Kupxaxar qunt'asim, uisirinakamar atipjaaxkama sasa. 45 Davidatix juparux Tatay, sischixa, kamisarak Davidan wawapspasti? sasa. 46 Ukarux janiw khitis m arsa arskxapxnti, ukrut uksarux janirakiw khitis Jesusarux juk'amp jiskhi munkxapxnti. 23:1 Uka qhipatsti, Jesusax taqi jaqinakampiru, yatiqirinakapampiruw sna: 2 Kamachi yatichirinakampi, fariseonakampix Moisesan yatichwinakap yatichaatak uskutpxiwa. 3 Ukhamasti, jumanakax jupanakar jaysapxam, kuntix sapktam taqi ukanak lurapxam; ukampis jupanakjam jan lurapxamti, jupanakasti may arsupxi ukatsti yaqharak lurapxi. 4 Jupanakax jan phuqkay luraanakampiw jaqinakar t'aqhisiyapxi, ukarusti janiw m luk'anampis llamkt'a munapkiti. 5 Jaqin ujayasiatakikiw taqi kunsa lurapxi. Paranakaparu, amparanakapar Diosan arunakap qillqsut apaak munapxi, jach'a chhaxchhan isinakampi isthapisiak munapxi. 6 Manq'winakansti nayrr qunuanakan qunu munapxi, sinagoganakansa jilrinakan qunuanakapan qunt'asi munapxi, 7 thakhinakansa taqi jaqinakamp aruntayasi munapxi, yatichiri sayasi munapxaraki. 8 Jumanakasti janiw yatichiri sayasipxaamkiti, jumanakax jila purpxtawa; maynikiw Yatichirixa, jupasti Cristowa. 9 Janirak akapachan khitirus awki sapxamti, jumanakan m sapa Awkikiw utji; jupasti alaxpachankiwa. 10 Janirak jilri sayasipxamti, Cristo sapakiw jilrixa. 11 Jumanakat jilrki ukax taqinir luqtaapawa. 12 Khititix jach'a jach'a tukkani ukax jisk'achatniwa, ukampis jisk'achatki

ukasti jach'achatniwa. 13 Kamachi yatichirinaka, fariseonaka, k'ari chuymaninaka; kamacht'apkakta!, jumanakasti yaqhanakan jan mantaapatak alaxpach punku jist'antapxtaxa; janiw jumanakas mantapktati, janirakiw yaqhanakarus mantayapktati. 14 Jumanakax ijmanakaruw utanakap aparapxtaxa, uka jan wali lurwinakam imt'aatakisti jach'a mayiswinak lurapxtaxa; ukham lurapxatamatxa, jach'a mutuywi katuqapxtaxa. 15 Kamachi yatichirinaka, fariseonaka, k'ari chuymaninaka; kamacht'apkakta!, jumanakax m arkir jikxataatakix qutanjama, waanjam muytapxtaxa, jikxatasinsti, uka jaqirux jumanakat sipan juk'ampi infiernor sarir tukuyapxtaxa. 16 Kunakkan jumanakatxa, juykhu irpirinaka!, jumanakax sapxtawa: Maynitix Tatitun utap layku juramento lurchixa, janiw ukax kunkisa, ukampis Tatitun utapankir quri laykutix juramento lurchisti, uk phuqhaapawa sasa. 17 Jan amuyun juykhunaka! Kunas juk'amp wali wakisirixa: quriti, jan ukax uka qurir qullan tukuyir Tatitun utapacha? 18 Ukatsti jumanakax sapxaraktawa: Maynitix altar layku juramento lurchixa, ukax janiw kunkisa, ukampis altarankir luqta laykutix juramento lurchisti, uk phuqhaapawa sasa. 19 Juykhunaka! Kawkris juk'amp wakiskirixa, luqtati, jan ukax, uka luqtar qullan tukuyir altaracha? 20 Khititix altar layku juramento lurixa, altar patan utjki ukanakampit juramento luri; 21 khititix Tatitun utap layku juramento lurixa, janiw Tatitun utap laykukit juramento lurkixa, jan ukasti Dios laykuw luri, Diosan ukankatap layku. 22 Khititix alaxpach layku juramento lurixa, Diosan qunuap laykuw juramento luri, ukan qunt'atkis uka Dios laykuw luri. 23 Kamachi yatichirinaka, fariseonaka, k'ari chuymaninaka; kamacht'apkakta!, jumanakax menta, ans, comino uka achunakat sapa tunkat maya churapxtaxa, ukampis kamachin yatichwiparux janiw yqapktati: chiqapar ujaa, khuyapayasia, chiqpach jaqa. Ukanak lurapxaamaw wakisixa, jan mayanak lura jaytanukusa. 24 Juykhu irpirinaka, jumanakax m jisk'a chhichhillankhan vino umt'aar jalantkipansa apsupxtawa, ukampis camellorux ukhampach manq'antapxtaxa! 25 Kamachi yatichirinaka, fariseonaka, k'ari chuymaninaka; kamacht'apkakta!, jumanakax anqxak qirunaksa,

chuwanaksa phiskhurapxtaxa, ukampis manqhax lunthatasiampi mich'asiampi phuqhantatskiwa. 26 Juykhu fariseo: nayraqatax qiru manqhxampi, chuwa manqhxamp phisksuamawa, ukhamat anqxapax q'umxarakini! 27 Kamachi yatichirinaka, fariseonaka, k'ari chuymaninaka; kamacht'apkakta!, jumanakax anqxatxa, janq'u suma k'achachat amay imwir utatpxtawa; ukampis chuymanakamax jiwatanakan thujsantat ch'akhanakampi phuqhantatpxtawa. 28 Akhampxtaw jumanakaxa: ukatatax anqxat q'uma jaqinakaw tukupxtaxa, ukampis chuymanakamax jan wali lurwinakampi, anqha amtaanakamp phuqhantatskiwa. 29 Kamachi yatichirinaka, fariseonaka, k'ari chuymaninaka; kamacht'apkakta!, jumanakax profetanakan imwip lurapxtaxa, aski jaqinakan amay imwinakap k'achachapxtaxa, 30 ukatsti sapxtawa: Jiwasanakatix awkinakasan urunakapan jakapxasnxa, janiw profetanakan jiwaap munapkasnti sasa. 31 Ukham arsusasti, jumanakpachaw profetanakar jiwayir jaqinakan wawanakappxatam ut'asisipktaxa. 32 Jichhax kuntix nayra awkinakamax lura qalltawaykatayna uk lura tukuyapxam! 33 Asirunaka, katari jaqinaka! Kunjmarak manqhapacha mutuywit jaltapxtasti? 34 Jichhax ukatp nayax jumanakarux profetanaka, yatichirinaka, amuyt'irinak khithanxa. Ukampis jumanakax jupanakat yaqhipanakarux ch'akkatasin jiwayapxta, mayninakarusti sinagoganakan nuwjapxta, ukatsti markat marka arknaqapxarakta. 35 Ukhamasti jan juchan jaqinakan jiwaratapat jumanakaw juchachatpxta, Abel sat aski jaqit qalltasa, Berequiasan Zacaras sat yuqapkama, juparusti jumanakaw Diosan utap altar taypin jiwayapxtaxa. 36 Qhanak sapxsma, taqi uka lurwinakatxa, jichhr jakirinakaw mutuywi katuqapxani. 37 Jerusaln, Jerusaln, profetanakar jiwayir marka, Diosan khithanitanakapar qalampi k'upjir marka! Qawqha kutiw nayax wawanakamar anthapi munyta, kunjmtix wallpax chhiwchhinakap chhiqha manqhipar anthapiski ukhama, ukampis jumanakax janiw munapktati! 38 Utapxam, utamax q'ala tukjatniwa; 39 ukatsti sapxsmawa, jichhrut uksarux janiw ujapkittati, kunapachatix: Tatitun sutipar jutirix qullanpan! sapkta ukrkama.

24:1 Jesusax Tatitun utapat mistusinkn ukapachaw yatiqirinakapax jupar jak'achasisin uka utanak uacht'ayapxna. 2 Jesusasti jupanakarux snwa: Taqi ukanak ujapxtati? Qhanak sapxsma, akawjanxa janiw m qalasa yaqha qalxar qhiparkaniti, q'ala t'unjataw ujasini sasa. 3 Ukatsti Olivos qulluruw sarxapxna. Ukan Jesusax qunt'asna, yatiqirinakapasti Jesusar jak'achasisin jiskt'apxna: Nanakax yati munapxta, kunapacharak Tatitun utapasti q'ala tukjat ujasinisti? Kuna unacharak juman kuttaniam yatiyapxitanisti, akapachan tukusi urupatsti? sasa. 4 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Wal amuyasipxam, jan khitimpis sallqjayasipxamti. 5 Waljaniw nayan sutixar jutapxani: Naytwa Cristoxa sasa, jupanakasti waljaniruw k'arintapxani. 6 Jumanakasti, taqi chiqan ch'axwaanakan utjatap ist'apxta, ukampis janiw axsarapxtati, taqi ukanakax phuqhasiapapuniwa, ukampis janraw ukax tukuykiti. 7 M jach'a markax yaqha jach'a markampiw nuwasini, m markasti yaqha markampiw ch'axwani, ukapachaw manq'at pist'aanaka, kunayman usunaka, uraq khathatinakax taqi chiqan utjani. 8 Taqi ukanakasti jach'a t'aqhisian qalltapakskiwa. 9 Jumanakarusti, nuwjaataki, jiwayaatakiw katuyapxtam, taqi jaqinakarakiw nayar arkapxatam laykux uisipxtam. 10 Uka urunakansti waljaniw nayar iyawsatanakap chhaqtayasipxani, purapat uisisipxani, purapat aljantasipxani. 11 Walja k'ari profetanakaw sartani, jupanakasti waljaniruw sallqjapxani. 12 anqhan wal mirantatap laykusti, jaqinakax waljaniw jupanakkam munasixa chhaqtayasxani. 13 Ukampis khititix tukuykam sayt'kani ukakiw qhispiyatni. 14 Diosan qhapaq markapat suma yatiywix taqi uraqpachan yatiyasini, taqpach jaqinakan uk yatiapataki; ukapachaw tukuyax purinini. 15 Daniel profetax kuna jan wali lurwitix Tatitun utapan luraskani uka tuqit qillqna. Kunapachatix jumanakax Daniel profetan qillqataparjam Qullan Chiqana anqha luririn utjantasir ujapkta ukkhaxa, ullart'irix sum amuypan, 16 Judeankirinakax qullunakar jaltxapxpan; 17 uta patankiristi, ynakap apsusirix jan saraqanpati; 18 pampankiristi, isip aptasirikis utar jan kutinpati. 19 Kunja llakkanisa ukrunakan usur jaqi warminakatakixa, jan ukax uuskir asu wawaninakatakisa! 20 Jumanakax Diosat mayipxam, jan thaya pachana,

janirak sbado urunsa jaltaanakaman wakt'aapataki; 21 ukrunakanxa jach'a t'aqhisianakaw utjani, uka t'aqhisianakasti janiw akapach luraski ukat aksar ujasknti, janirakiw uka qhipatsa uka t'aqhisiax ujaskaniti. 22 Diosatix uka urunak jan jisk'aptaykaspa ukaxa, janiw khitis qhispiyaskaspati, ukampis ajllitanakapar munatap laykuw Diosax uka urunak jisk'aptayani. 23 Ukampis maynitix jumanakar sapxiristam: Akaxay Cristoxa jan ukax khayaxay Cristoxa sasaxa, ukarux jan iyawsapxamti. 24 Ukrunakanxa walja k'ari cristonaka, k'ari profetanakaw jutani; jupanakasti sallqjaatakix kunayman unachanaka, muspharkaanak lurapxani, pachpa Diosan ajllitanakapar kunaw pantjayapxani. 25 Jumanakarusti taqi akanak janrkipan yatiyapxsma. 26 Jumanakarutix sapxtamxa: Cristox wasarankiwa sasaxa, jan sarapxamti; jan ukax, Aka uta manqhin imantatskiwa sapxtamsa, ukarux jan iyawsapxamti. 27 Kunjmatix lliju llijux inti jalsut inti jalantkam llijtkixa, ukhamarakniwa Jaqin Yuqapax jutkani ukkhaxa. 28 M arunxa: Kawkhantix jaqi jiwatax utjkixa, ukkharuw siwiq'aranakax tantachasipxi. 29 Uka llakisi urunak tukusxipansti, intix ch'amakt'xaniwa, phaxsis janiw qhantkxaniti, warawaranakax alaxpachat willirtaniniwa, alaxpachankir ch'amanakas ukrux khathatxaniwa. 30 Ukapachaw Jaqin Yuqapat alaxpachan m unachwix ustani, taqi markan jakir jaqinakasti ukapachaw jachapxani, Jaqin Yuqaparusti, jach'a ch'amapampi, k'ajkir kankaapampi qinay patan jutaskir ujapxani. 31 Jupaw angelanakapar khithanini, jach'at trompeta phust'aapataki, ukampiw ajllitanakapar pusi tuqit jawsthapini; maysa thiyata maysa thiykama. 32 Higo quqat yatiqasipxam: Kunapachatix uka alin layminakapax ch'uxatati, laphinakapas ustarakixa, junt'u pachan jak'ankatap yatipxtaxa. 33 Uka pachparakiy jumanakax taqi ukanak ujapkta ukkhax, jaqin Yuqapan jutaapan jak'ankxatapa, punkunkxataparak yatipxam. 34 Qhanak sapxsma, taqi akanakasti janr jichha pacha jaqinak jiwarkipan phuqhasini. 35 Alaxpachampi akapachampix tukusiniwa, arunakaxasti janiw tukuskaniti. 36 Ukampis kuna pachkanitixa, jan ukax, kuna urkanitix uk janiw khitis yatkiti, janiw alaxpachankir angelanakas yatkiti, janirakiw Diosan Yuqapas yatkiti, jan

ukasti Dios Awki sapakiw yati. 37 Kunjmatix Noen urunakapan luraskatayna ukhamarakiw Jaqin Yuqapax jutkani ukkhax lurasini. 38 Uma juicio janr purinkn uka urunakanxa, jaqinakax manq'asipknwa, umasipknwa, jaqichasisipkaraknwa, No chachan arcar mantaapkama. 39 Ukapachaw jupanakan jan amuykayak uma juiciox purinna, ukat taqiniw jiwarapxna. Jaqin Yuqapax jutkani ukkhax ukhamarakniwa. 40 Ukapachasti pani chachaw yapunkasipkani, maynix aptatniwa, maynisti jaytanukutniwa. 41 Pani warmiw m piqaan piqaskani, maynix aptatniwa, maynisti jaytanukutniwa. 42 Jumanakax suyapxapunim, kunrutix Tatitux jutkan uk janiw yatipktati. 43 Ak yatipxam, m utanitix kunapacha lunthatan jutaap yatispa ukkhaxa, jupax janiw ikkaspati, janirakiw lunthatarus utapar kun lunthatsuatakis mantaykaspati. 44 Ukhamasti jumanakax wakicht'atpxam; Jaqin Yuqapasti kunapachatix jan amuyasipkta, ukapachaw jutani. 45 Khitirak aski amuyt'an suma uywatasti? Juparuw uywiripax utapankirinakar wakisitaparjam manq'a churaapatak jayti. 46 Uywiripampi sum phuqkir jikxatayaski uka uywatax, kusisianiwa. 47 Qhanak sapxsma, ukhamn ukaxa, utanix uka uywatar taqi kunatix jupan utjki ukanakxaruw uchani, jupan imaapataki. 48 Ukampis, uka uywatatix jan wali jaqspa, ukat chuymapan saspa: Uywirixax janiw jank'as purinkaniti, sasaxa, 49 ukat mayni uywat masinakapar t'aqhisiyaspa, ukatsti manq'aataki, umaataki machirinakampi chikachasispa ukaxa, 50 kunrutix utanin puriniap jan suykani, kuna pachan puriniapsa jan yatkani ukkhaw uywiripax purinini, 51 juparusti kunjmatix k'ari chuymaninakar mutuyaski, uka kipka mutuyarakini. Ukapachaw jachani, laka ch'aksa t'urusirakini. 25:1 Diosan qhapaq markapax aka utaswimpi sasiwa. Tunka tawaqux aceitempi nakhir lamparanakapas apt'ataw jaqichasir waynar katuqir mistupxna. 2 Uka tunkanit phisqanix pisi amuyunnwa, phisqanisti suma amuyt'aniraki. 3 Pisi amuyun tawaqunakasti, janiw lamparar yapt'aatakix aceite apasipkataynati; 4 suma amuyt'an tawaqunakasti, lamparar yapt'aatakix aceite jilpach apasipxatayna. 5 Jaqichasir waynan jan jank'a purinipansti, taqiniruw ikix purxna, ukat jupanakax ikirxapxna. 6 Niya

chika arumaruw m arux ist'asna: Jaqichasir waynax jutiwa! Katuqaatak mistunipxam! sasa. 7 Tawaqunakasti sarthapisin taqpachaniw lamparanakap wakicht'asipxna. 8 Jupanakat phisqankis uka pisi amuyt'aninakasti, suma amuyt'an tawaqunakaruw sapxna: M juk'a aceite waxt'apxita, lamparanakaxax jiwt'askiwa sasa. 9 Amuyt'an tawaqunakasti jupanakarux snwa: Aceitex janiw jumanakamppachatak utjkiti, churapxirisma ukax pist'apxitaspawa. Kawkhantix aceite aljapki ukar alasir sarapxam sasa. 10 Jupanakan aceite alir saraapkamasti, jaqichasir waynax purinxnwa, wakicht'atpkn uka phisqa tawaqunakasti jupampiw jaqichaswir mantxapxna, ukatsti punkux jist'antasxaraknwa. 11 Uka qhipatsti pisi amuyt'an tawaqunakaw uka chiqar kutt'anipxna, punku jist'antatxipansti, jach'at arnaqapxna: Tatay, Tatay, jist'arapxitaya! sasa. 12 Jaqichasir waynasti uta manqhat akham sanna: Qhanak sapxsma, janiw jumanakarux ut'apksmati sasa. 13 Ukapachaw Jesusax yatiqirinakapar sna: Jumanakax p'arxtatapun suyapxam, janiw yatipktati Jaqin Yuqapan kunr jutaapsa, kunapacha jutaapsa. 14 Diosan qhapaq markapax, kamisatix m jaqix yaqha markar sarxaatak irnaqirinakapar jawsthapisin qullqip sum ujapxaapatak katuyawayki ukar utasitawa. 15 Sapa mayniruw ch'amaparjam katuyawayi: Maynirux phisqa waranqa qullqi, maynirusti p waranqa qullqi, maynirusti m waranqa qullqi. Ukat jupax jayar sarawayxi. 16 Phisqa waranqa qullqi katuqiristi, uka qullqimpix alakip lurna, ukatsti yaqha phisqa waranqampi jikxatna. 17 P waranqa qullqi katuqiristi uka pachparak lurna, yaqha p waranqa qullqimpi jikxatna. 18 M waranqa qullqi katuqiristi, jilripan qullqip uraqiruw allintna. 19 Irnaqirinakan jilripasti jaypachat kutt'anxna, ukatsti irnaqirinakapampiw jakthapi qalltna. 20 Nayraqatax khititix phisqa waranqa qullqi katuqkatayna ukaw purinna. Jupasti jilriparux yaqha phisqa waranqa qullqi jikxatkatayna uk churxna, akham sasa: Tatay, jumax phisqa waranqa qullqi katuyistaxa, nayasti yaqha phisqa waranqa qullqimp jikxatarapsma sasa. 21 Uka jilristi juparux snwa: Walikiwa, jumax wali suma irnaqirtawa; juk'kis uk wali sum phuqhatamatxa, jichhax waljkis uk phuqhaamatakiw churma. Jichhasti mantanim, ukatsti nayamp chika kusisim sasa. 22 Ukxarusti p waranqa

qullqi katuqiriw purinna, jupasti saraknwa: Tatay, jumax p waranqa qullqi katuyistaxa, akaxay nayax yaqha p waranqa qullqimp jikxatarapsma sasa. 23 Uywiripasti uk ist'asin saraknwa: Walikiwa, jumax wali suma irnaqirtawa; juk'kis uk wali sum phuqhatamatxa, jichhax waljkis uk phuqhaamatakiw churma. Jichhasti mantanim, ukatsti nayamp chika kusisim sasa. 24 Qhiparusti m waranqa katuqiriw purinirakna, jilriparusti saraknwa: Tatay, nayax yattwa juman wali qhuru chuymantama, kawkharutix jan yapuchktas ukkhan achuyirtama, kawkharutix jan phawktas ukkhat apthapirtama. 25 Ukat nayax axsarysma, qullqimsti uraqiruw allintasin imxarakta, jichhasti akax qullqimaxa sasa. 26 Uywiripasti juparux snwa: Jumax jan wali irnaqir jayra jaqtawa, jumatix jan satasak apthapirtax yatchiyta, ukhamarak jan phawasak apthapirtaxsa, 27 kunatarak qullqixa bancor jan ucharapistasti? Ukhm lurasamnxa, nayax kutinisin jalaqtap katuqasiriskyta sasa. 28 Ukat mayni yanapirinakaparux sarakna: Uka waranqa qullqi aparapxam, ukatsti tunka waranqa qullqinkis ukar churapxam. 29 Khititix utjirinki ukarux juk'ampiw churasini, jupansti jilarkiriw utjani; ukampis khitintix jan utjki ukatxa, m juk'a utjiripas apaqatniwa. 30 Aka jan wali irnaqirirusti, anqa ch'amakar jaqunukupxam. Ukan jachani, laka ch'aksa t'urusini sasa. 31 Kunapachatix Jaqin Yuqapax munaan kankaampi, taqpach angelanakapampi jutkan ukapachax, qhapaq qunuaparuw qunt'asini. 32 Taqi markankir jaqinakaw jupan nayraqatapan tantacht'asipxani, jupasti jupanakarux lakirpayaniwa, kamisatix awatirix ovejanakat cabritonak lakirpayki ukhama. 33 Ovejanakarusti kupxaparuw uchani, cabritonakarusti ch'iqxaparuraki. 34 Ukapachaw Reyix kupxapankirinakar sani: Jumanakax jutapxam, Awkixan qullananakapa, aka uraqi qalltatpacha jumanakatak wiay jaka wakichatkis uk katuqapxam. 35 Nayax manq'at awtjatskytwa, jumanakasti manq'a churapxista; umat pharjatskytwa, jumanakasti uma waxt'apxista; qurpachasi thaqhaskyta, jumanakasti qurpacht'apxistawa. 36 Jan isinytwa, jumanakasti isi churapxista; usutskytwa, jumanakasti tumpt'apxistawa; carcelankytwa, jumanakasti ujt'iriw jutapxista sasa. 37 Ukapachaw aski jaqinakax

jiskt'apxani: Tatay, kunapacharak manq'at awtjat ujapxsma, ukat manq'a waxt'apxsmasti? Kunapacharak umat pharjat ujapxsma, ukat uma waxt'apxsmasti? 38 Kunapacharak qurpachasi uta thaqhir ujapxsma, ukat qurpachapxsmasti? Jan ukax kunapacharak jan isin ujapxsma, ukat isthapiyapxsmasti? 39 Kunapacharak usut ujapxsma, carcelan ujapxsma, ukat tumpt'apxsmasti? sasa. 40 Reyisti jupanakarux saniwa: Qhanak sapxsma, jumanakatix aka jan yqat jila masinakaxar ukanak lurapxstaxa, nayaruw lurasipkista sasa. 41 Ukatsti ch'iqxapankirinakaruw sarakini: anqhachatanaka, nayat jithiqtapxita, supayampitaki, angelanakapampitak wakichat wiay aqkir ninar sarapxam. 42 Nayax manq'at awtjatskytwa, jumanakasti janiw manq'a churapkistati; umat pharjatskytwa, jumanakasti janiw uma waxt'apkistati; 43 qurpachasi thaqhaskyta, jumanakasti janiw qurpacht'apkistati; jan isinytwa, jumanakasti janiw isi churapkistati; usutskytwa, jumanakasti janiw tumpt'apkistati; carcelankytwa, jumanakasti janiw ujt'irix jutapkistati sasa. 44 Ukapachaw jupanakax jiskt'apxani: Tatay, kunapacharak jumarusti manq'at awtjata, umat pharjata, jan utani, jan isini, usuta, carcelana, ukat jumar jan ujapksmasti? sasa. 45 Reyisti jupanakarux saniwa: Qhanak sapxsma, jumanakatix aka jan yqat jila masinakaxar jan yanapapkstaxa, janirakiw nayarux yanapapkistati sasa. 46 Uka jaqinakasti wiay t'aqhisiaruw sarapxani, aski jaqinakasti wiay jakaaruw sarapxarakini. 26:1 Uka yatichwinak arsu tukuyasinsti, Jesusax yatiqirinakaparuw sna: 2 Jumanakax niy yatipxtawa, akat p ururux Pascua jach'a urxaniwa, Jaqin Yuqapasti ch'akkataatak katuntayatniwa. 3 Ukapachasti sacerdotenakan jilrinakapampi, judionakan jilrinakapampix, Caifasan utapan tantachasipxna, jupasti sacerdotenakan jilripnwa, 4 jupanakasti k'arimpiw Jesusar katunta amtapxna, ukhamat jiwayaataki. 5 Ukampis sapxnwa: Aka jach'a urunakan jan juparux katuntkaniti, jaqinakaw ch'axwtaspa ukat jiwasatakiw sayt'asipxaspa sasa. 6 Jesusax Betania markan jikxatasna, leproso sat Simonan utapana; 7 ukan manq'kipansti, m warmiw purinna wali jila alan suma q'apkir qullas m

qirur apt'asita. Uka warmisti Jesusar jak'achasisin p'iqiparuw uka q'apkir qullampix warxatna. 8 Yatiqirinakapasti uk ujasin wal thithipxna, sapxaraknwa: Kunatarak ina ch'usar uka suma q'apkir qulla waranukusti? 9 Ukax walja qullqiruw aljasisapna, ukampisti t'aqhin jakirinakar yanapt'atsapnwa sasa. 10 Jesusasti uk ist'asin jupanakaruw sna: Kunatarak aka warmitak arusipxtasti? Jupan luratapax nayatak askiwa. 11 T'aqhin jakirinakax jumanak taypin utjapuniniwa, ukampis nayax janiw jumanakampipunkti. 12 Aka warmin q'apkir qullampi p'iqixar warxatatapampix, imwixatakiw wakichaski. 13 Qhanak sapxsma, kawkhanakantix aka qhispiyasi arunakax parlaskani ukawjanakanxa, aka warmin luratapax yatiyasirakiniwa, jupat amtasipxaapataki. 14 Tunka payan yatiqirinak taypin mayniw utjna, Judas Iscariote sutini, jupasti sacerdotenakan jilrinakapamp parliriw saratayna, 15 ukatsti saraknwa: Jesusar katuyapxirisma ukax, qawqha qullqirak churapxitasmasti? sasa. Jupanakasti kimsa tunka qullqi churapxna. 16 Judasasti ukrutpach Jesusar kunjmat katuntayaatak thaqhaskna. 17 Jan levaduran t'ant'a manq'a Pascua qallta urnwa, yatiqirinakapasti Jesusar jak'achasisin jiskt'apxna: Kawkhansa Pascua jayp'u manq'a wakichapxirista? sasa. 18 Jupasti snwa: Markar sarapxam, jumanakan ut'at jilatar thaqtapxam, ukatsti juparux sapxam: Yatichirix akham siwa: Pachaxax jak'ankiwa; nayax utaman Pascua manq'wi yatiqirinakaxampi manq'a munta sasa. 19 Yatiqirinakapasti Jesusan arsutaparjamaw lurapxna, ukatsti Pascua jayp'un manq'aatakiw wakichapxna. 20 Arumjarusti Jesusax tunka payan yatiqiripampiw manq'aatak qunt'asna; 21 manq'kasasti jupanakaruw sna: Qhanak sapxsma, jumanakat maynriw nayar aljantitani sasa. 22 Yatiqirinakapasti wali llakt'ataw ujasipxna, ukatsti sapa mayniw juparux jiskt'asipxna: Tatay, naytti? sasa. 23 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Nayamp chika chuwar t'ant'a chilltaski ukaw katuyitani. 24 Jaqin Yuqapax Qillqatarjamaw phuqhaski, ukampis kunakkan Jaqin Yuqapar katuntayir jaqitakixa! Jupan jan yuriapax walsapnwa sasa. 25 Aljantkani uka Judasasti, akham sasaw Jesusar jiskt'na: Yatichiri, naytti? sasa. Jesusasti juparux snwa: Jsa, jumtawa sasa. 26

Manq'apkipansti, Jesusax t'ant'a irtasin yuspagarna, pachjasinsti yatiqirinakaparuw churna: Manq'apxam; akax nayan janchixawa sasa. 27 Ukxarusti m qiru astna, Diosar yuspagarasinsti jupanakaruw churna, akham sasa: Taqini aka qirut vino umt'apxam, 28 akax machaq arust'wi wilaxawa, ukasti walja jaqinakan juchanakap qhispiyaatak wartatniwa. 29 Nayax sapxsmawa, janiw mayampis aka uvan achupat umkxti, kunrutix Awkixan qhapaq markapan jumanakampi machaq vino umk ukrkama sasa. 30 M q'uchu q'ucht'asinsti, Olivos sat qulluruw sarxapxna. 31 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Taqpach jumanakaw jichhrmax nayat mayjt'asipxta. Qillqatanakax siwa: Awatiriruw jiway, ovejanakasti ananukutniwa sasa. 32 Ukampis jakatatk ukkhasti, Galilearuw jumanakat nayra sar sasa. 33 Pedrosti Jesusarux akham snwa: Taqpachanis jumarux jaytanukusipkpan, janipuniw nayax kunkipansa jaytanukkmati sasa. 34 Jesusasti juparux snwa: Qhanak sisma, jichha arumaw jumax wallpa janr art'kipan nayarux jan ut'ir tukta sasa. 35 Pedrosti saskaknwa: Jumampi chika jiwaaxas wakischinixa, janiw jumar jan ut'irix tukkti sasa. Mayni yatiqirinakas uka pachparak sapxna. 36 Jesusasti Getseman sat chiqaruw yatiqirinakapamp sarna, jupanakarusti saraknwa: Akawjar qunt'asipxam, nayasti khayawjar Diosat mayisiriw sar sasa. 37 Ukatsti Pedrompiru, Zebedeon pani yuqapampiruw jupamp chik irpna, ukansti wali llakt'ataw jikxatasna. 38 Ukat jupanakarux sarakna: Ajayuxax llakisiatsa tukusirjamawa. Jumanakax akawjar qhiparapxam, janirak ikipxamti sasa. 39 Jesusasti m juk'a nayraqatar sartasinxa, killt'asisin ajanup uraqkam puriyasaw Diosarux mayisna akham sasa: Awkixay, wakischi ukax aka t'aqhisi apaqt'ita, ukampis jan nayan munaaxpati, jan ukasti juman munaampan sasa. 40 Ukatsti Jesusax yatiqirinakapan ukaruw kutt'anna, jupanakarusti ikiskir jikxatna, ukat Pedrorux sna: Janit jumanakasti m juk'a pachakis nayamp chika unaqapkasmasti? 41 Jichhax jan ikipxamti, yant'wir jan puriatak Diosat mayisipxam. Chiqpachansa jumanakax aski lura munasipktawa, ukampis jan ch'amaniw jikxatasipxtaxa. 42 Wasitat sararakiknwa, ukatsti akham sasaw mayisna: Awkixay, t'aqhisiaxatix wakisipunchixa, juman

munaamax luraspan sasa. 43 Mayampi kutinisinsti, yatiqirinakapar ikiraskir jikxatarakikna, jupanakan ikimp wali atipjattap layku. 44 Jupanakar jaytawayasinsti kimsr kutiw Diosat mayisir sarna, uka kipka arunakampiw mayisirakna. 45 Ukatsti Jesusax yatiqirinakapan ukaruw kuttanxna, jupanakarusti saraknwa: Jichhakam ikisipkaktati? Pachax purinxiwa, Jaqin Yuqapan juchararanakan amparapar katuyatapataki. 46 Sartapxam, sarapxani; nayar katuntayirix niyaw purinxi. 47 Jesusax parlaskn ukhamaruw Judasax purinna, jupasti Jesusan tunka payani yatiqiripat maynrinwa, jupamp chikasti walja jaqinakaw espadanak apt'ata, lawanak ayt'ata purinipxna. Jupanakarux sacerdotenakan jilrinakapampi, markan jilr jaqinakampiw khithanipxatayna. 48 Jesusar aljantir Judasasti jupanakarux akham yatichanitayna: Khitirutix nayax jamp'atk, ukawa, juparuw katuntapxta sasa. 49 Jesusar jak'achasisinsti, akham sasaw aruntna: Aski arumpanay Yatichiri! sasa. Ukat jamp'att'na. 50 Jesusasti Judasarux snwa: Jilata, kunarutix jutkta uk luraskakim sasa. Ukapachaw jaqinakax Jesusar katuntapxna. 51 Jesusamppkn jupanakat maynriw espadap apsusin jilr sacerdoten uywatapan jinchup thuquqayna. 52 Jesusasti juparux snwa: Uchaapar espadam imam. Espadampi nuwasirix, espadampi jiwayatniwa. 53 Janit yatkta nayatix munirista ukax, Awkixat yanap mayirista, jupasti waranqa angelanakap nayar arxatir khithanitaspa uksti? 54 Ukhamspa ukasti, kunjmatarak phuqhasiapki uka Qillqatanakasti phuqhasispasti? sasa. 55 Ukapachaw Jesusax jaqinakar jiskt'na: Kunatarak jumanakasti m lunthatarjam espadanakampi, lawanakampi nayar katuntir jutapxtasti? Saprurakis Tatitun utapan jumanakar yatichasipksmax, ukkhay katuntapxitasamnxa. 56 Ukampis taqi akanakax profetanakan arsutanakap phuqhasiapatakiw lurasi sasa. Ukapachaw yatiqirinakax Jesusar sapak jaytawayasin jaltxapxna. 57 Jesusar katuntirinakasti, Caifasan utaparuw irpapxna; jupasti sacerdotenakan jilripnwa, utapansti kamachi yatichirinakampi, jilr jaqinakampiw tantacht'atsipkna. 58 Pedrosti jayatak Jesusarux arkna, jilr sacerdoten uta anqxapar purikama. Mantasinsti, soldadonakamp chikaw qunt'asna, kunjmarus ukax tukuyani uk yatiataki. 59

Sacerdotenakan jilrinakapampi, Jilr Tantachaswinkir jaqinakampisti, Jesusar k'arimpi irkatirinak thaqhapxna, ukhamat jiwayaatak juchachatapataki, 60 ukampis walja k'ari jaqinak irkatkipansa, janiw kunat juchachasa jikxatapknti. Ukaruw pani k'ari irkatirimpi purinna, 61 jupanakasti sapxnwa: Aka jaqix siwa: Nayax Diosan utap t'unjirista, ukatsti kimsrut sayt'ayarakirista sasa. 62 Sacerdotenakan jilripasti sayt'asisin Jesusarux sna: Janit kuns arskta? Kunatarak jumat ukham sapxisti? sasa. 63 Jesusasti janiw kuns arsknti. Ukat sacerdotenakan jilripax jupar sna: Jakkir Diosan sutipxaruw chiq arsuamatak maysma. Sapxita: Jumax Diosan Yuqapa Cristtati? sasa. 64 Jesusasti saraknwa: Jumaw uk sasktaxa. Nayasti sapxaraksmawa, Jaqin Yuqaparux ch'aman Diosan kupxapan qunt'atskir ujapxta, alaxpachat qinayxan jutaskir ujapxarakta sasa. 65 Sacerdotenakan jilripasti uk ist'asin mayjt'asiat isinakap ch'iyanuqasna, saraknwa: Aka jaqin arunakapax Diosar anqhachir arunakawa. Kunat juk'ampi irkatirinakas munasixa? Jumanakax uka anqha arunakap ist'apxtawa. 66 Jumanakax kamsapxtasa? sasa. Jupanakasti sapxnwa: Jupax juchaniwa, jiwayatapawa sasa. 67 Ukatsti ajanut thuskatapxna, nuwjapxarakna. Mayninakasti ajanut t'axllinuqapxna, 68 akham sasa: Niyakixay jumax Criststaxa, sapxita, khitis nuwtam! sasa. 69 Ukchakamasti Pedrox uta anqxan qunt'atsknwa, ukapachaw m uywat tawaqux jupar jak'achasisin sna: Jumax Galileankir Jesusampi chika sarnaqirtawa sasa. 70 Pedrosti taqi jaqinak nayraqatan jan ut'iriw tukna, saraknwa: Janiw kunat parlatamsa yatkti sasa. 71 Ukatsti punku tuqir mistkipan yaqha uywat tawaqux jupar ujasin ukankirinakan nayraqatapan sarakna: Aka jaqix Nazaretankir Jesusampi sarnaqiriwa sasa. 72 Pedrosti juramento lurasaw wasitat jan ut'ir tukna: Janiw uka jaqirux ut'kti! sasa. 73 M juk'ampjarusti, ukankirinakaw Pedror jak'achasisin sapxarakna: Jumax Jesusan arkirinakapat maynrskapuntawa; parlatamas qhanskiwa sasa. 74 Ukapachaw jupax juramento lurna, anqha arumpiw sarakna: Janipuniw uka jaqirux ut'kti! sasa. Ukspachaw wallpax art'na, 75 Pedrosti ukkhakiw kunjmtix Jesusax siskatayna uk amtasna: Wallpax

janr art'kipana, kimsa kutiw nayarux jan ut'ir tukta sasa. Uka chiqat mistusinsti, Pedrox walpun jachna. 27:1 Niy willjtanipansti, taqpach sacerdotenakan jilrinakapampi, judionakan jilrinakapampiw Jesusar jiwaya amtapxna. 2 Juparusti ach'antat irpapxna, ukatsti Pilatoruw katuyapxna. 3 Jesusar aljantir Judasasti, Jesusar jiwayaatak juchachapxatap yatisinxa, chuymap wal usuyasna, ukat sacerdotenakampiru, markan jilrinakapampiru kimsa tunka qullqi kutiyxna, 4 akham sasa: Jan juchan jaqir jiwayaatak katuyasaw juchan ujasta sasa. Jupanakasti sapxnwa: Kamachapxarak nanakasti? Jumay kunarus tukuskamxa! sasa. 5 Judasasti qullqinak Tatitun utapar willintawayasaw sarawayxna, ukatsti jupa pachpaw jaychkatasna. 6 Sacerdotenakan jilrinakapasti uka qullqi apthapisinxa, sapxaraknwa: Janiw uka qullqxa Tatitun utapan luqtat qullqinakamp chika imksnati, jan juchan jaqin wilap alattap layku sasa. 7 Jupanakkam aruskipasinsti, uka qullqimpix Sau Luririn Uraqipa satkis uka uraq alaatakiw amtapxna, uka uraqin yaqha markat jutirinakar imaataki. 8 Ukatp uka uraqix jichhrkam Wila Uraqi sataxa. 9 Ukhamat Jeremas profetan arsutapax phuqhasna: Uka kimsa tunka qullqi katupxi, ukasti m jaqi ala qullqiwa, israelitanakan uchat alawa, 10 uka qullqimpiw sau luririn uraqip alapxi, kunjmtix Tatitux siskitu ukhamarjama. 11 Ukatsti Jesusax marka apnaqirin nayraqatapar irpatnwa, marka apnaqiristi jiskt'araknwa: Jumtati judionakan reyipaxa? sasa. Jesusasti saraknwa: Jumaw sasktaxa sasa. 12 Kunapachatix sacerdotenakan jilrinakapampi, jilr jaqinakampi Jesusar juchachapkn ukkhaxa, jupax janiw kuns arsknti. 13 Ukat Pilatox Jesusar jiskt'na: Janit ist'kta taqi kuntix jumatak arusipki uksti? sasa. 14 Ukampis Jesusax janiw kuna jiskt'arus jaysknti, ukat Pilatox wali muspharat ujasna. 15 Pascua jach'a uruna, marka apnaqir jilrix, markan mayitaparjamaw m katuntat jaqir antutirna. 16 Uka urunakansti Jess Barrabs sutini jan wali jaqiw carcelan katuntatskna; 17 Pilatosti ukan tantachatpkn uka jaqinakaruw jiskt'na: Khitir antutaaxsa munapxta, Jess Barrabasaruti, jan ukax Cristo sutini Jesusarucha?

sasa. 18 Pilatox amuynwa uka jaqinakan uisiat Jesusar katuntayatapa. 19 Ukatsti Pilaton taripa qunuapan qunt'atskiriruw warmipax maynir khithatayna jupar akham siri: Jan kuns uka jan juchan jaqimpix luramti, uka jaqi laykuw jichhrmax jan walinak samkasta sasa. 20 Ukampis sacerdotenakan jilrinakapampi, jilr jaqinakampix, jaqinakaruw amtayapxna, Barrabasan antutatapataki, Jesusasti jiwayatapataki. 21 Marka apnaqirix wasitat jupanakarux jiskt'na: Jumanakax khitirus aka paninit antutaax munapxta? sasa. Jupanakasti sapxnwa: Barrabasaru! sasa. 22 Pilatosti jupanakarux wasitat jiskt'na: Ukhamax kun luraaxsa munapxta Cristo satkis uka Jesusampixa? sasa. Ukarux taqiniw mayak sapxna: Ch'akkatam! sasa. 23 Pilatosti jupanakarux snwa: Kuna jan walpunrak luristi? sasa. Jaqinakasti wasitat art'asipkaknwa: Ch'akkatam! sasa. 24 Pilatosti jaqir inamay arxayatap amuyasna, jaqinakan juk'ampi uxtatap ujasasti, uma aptayanna, ukatsti taqi jaqin ujkaaw amparanakap uka umampi jariqasna, akham sasa: Aka jaqin wilap wartaatakix janiw nayax kuna juchanktsa; jumanakaw juchansipkta sasa. 25 Jaqinakasti ukxarux sapxnwa: Uka jaqin jiwatapatxa, nanakampi wawanakaxampiw juchansipk! sasa. 26 Ukhamasti Pilatox Barrabasaruw antutxna, Jesusarusti jawq'jaynwa, ukatsti ch'akkatatapatakiw jupanakar katuyxna. 27 Marka apnaqirin soldadonakapasti reyin utap anqxaparuw Jesusarux irpapxna, ukansti taqpach soldadonakaruw jupan jak'aparu jawsthapipxna. 28 Isinakap apsusinsti, wila chupika isimpiw uchapxna, 29 p'iqiparusti ch'aphit lurat pillumpiw uskupxna, kupi amparaparusti m suqusa lawa ayxaruyapxna. Ukatsti jupan nayraqatapar killt'asisin wal larusipxna, sapxarakna: Jach'achatpan judionakan Reyipaxa! sasa. 30 Thuskatapxnwa, ukatsti pachpa suqus lawampiw p'iqipat jawq'japxna. 31 Jupat phiskasi tukuyasinsti, wila isi thatsupxna, ukatsti isipampi uchasaw cruzar ch'akkataatak irpsuwayxapxna. 32 Markat mistkasinxa, Cirene markankir Simonaruw jikxatapxna, juparuw Jesusan cruzap q'ipiyapxna. 33 Glgota chiqar purisinsti, (ukax P'iqi Ch'akha sa muni), 34 mullampi kittat vino umt'aapatakiw churapxna, Jesusasti uk mallt'asin

janiw umt'a munknti. 35 Ch'akkatatxn ukkhasti, soldadonakax suerte jaqtasaw Jesusan isip katusi munapxna. 36 Ukatsti jupar uch'ukiriw qunt'asipxna. 37 P'iqip patxarusti, kunattix ukham juchachatkn uk qhanachaatakiw m qillqat uchapxna, Uka qillqatasti akham snwa: Akax Jesusawa, judeankirinakan Reyipa sasa. 38 Jupamp chikasti pani lunthataruw ch'akkatapxna, maynirux kupxaparu, maynirusti ch'iqxaparu. 39 Uka chiq saririnakasti p'iqinakap khiwisisaw wal tuqipxna, 40 akham sasa: Jumax Tatitun utap t'unjasax kimsrun sayt'aya munytaxa! Diosan Yuqapsta ukax, jumapach qhispiyasim, cruzatsa saraqanirakim! sasa. 41 Sacerdotenakan jilrinakapampi, kamachi yatichirinakampi, jilr jaqinakampix uka kipkarakiw Jesusat phiskasipxna, sapxaraknwa: 42 Yaqhanakarux qhispiyiwa, jupa pachpasti janiw qhispiyaskiti. Jupatix Israelan Reyipchixa, cruzat saraqanpan, ukat juparux taqiniw iyawsani. 43 Diosaruxay jupax alkatchixa, munaschi ukax jichhax jupar qhispiypanaya. Jupasti: Diosan Yuqaptwa sischixaya sasa. 44 Jupampi chika ch'akkatatkn uka lunthatanakas Jesusarux tuqipxaraknwa. 45 Ukapachasti chikrut chika jayp'ukamaw taqpach uraqix ch'amakt'na. 46 Jesusasti ukapachaw wali jach'at art'asna: El, El, lem sabactani? sasa. (Ukasti: Diosaxay, Diosaxay, kunatsa antutt'asista? sa muni). 47 Ukankirinakat m qawqhanix, uk ist'asin sapxaraknwa: Elas profetaruw jawsaski sasa. 48 Ukspachaw jupanakat maynix m esponja thaqtir jaltasna, vinagrer chilltasinsti, m lawar ach'katasaw umt'aapatak aykatna. 49 Mayninakasti sapxaraknwa: Suyt'am, ujani, inach Eliasax jupar qhispiyir jutani sasa. 50 Jesusasti wasitat jach'at art'asna, ukat jiwawayxna. 51 Ukapachaw Tatitun utapankir jach'a cortinax payar ch'iyjtna, amstat qalltasina aynachar tukuyasa. Uraqix khathatnwa, qarqanakas ch'iyatattnwa, 52 amay imwinakax jist'artnwa; Diosar iyawsas jiwirinakas jakatatapxaraknwa. 53 Jesusan jaktatap qhipatsti, amay imwit misturinakax Jerusaln qullan markaruw mantapxna, ukansti walja jaqiw ujapxarakna. 54 Jesusar ujir capitanampi, soldadonakampisti, uraq khathatimpi, taqi kunatix luraskna ukanakampi ujasax, axsaraat sapxna: Aka jaqix chiqpachapuniw Diosan

Yuqaptayna! sasa. 55 Ukawjansti, walja warminakaw jayat uch'ukisipkna, jupanakasti Galileatpach Jesusar yanapir arkanipxatayna. 56 Uka warminak chikasti, Magdalankir Mara, Joseampin Santiagompin taykap Mara, Zebedeon yuqanakapan taykap kunaw jikxatasipxna. 57 Jayp'thapirusti, Arimateankir m qamir jaqiw purinna, Jos sutini, jupasti Jesusan arkiriparaknwa. 58 Jupasti Pilaton ukaruw mantna, ukatsti Jesusan amayap mayna. Pilatosti Jesusan amayap Josear katuyxaatakiw arsna, 59 Ukatsti Joseax Jesusan amayap m q'uma isimpiw llawuntna, 60 ukatsti jupankr machaq amay imaaruw imxna, ukasti qarqaru luratnwa. Ukatsti m jach'a qalampi manta punkur atkatawayasaw sarawayxna. 61 Magdalankir Mariampi, maynr Mariampix, amay imwi ukatasin qunt'ataw qhiparapxna. 62 Sbado urusti, sacerdotenakan jilrinakapampi, fariseonakampix, Pilaton ukaruw sarapxna, 63 sapxaraknwa: Tata, jakaskn ukkhax kuntix uka k'ari jaqix siskna uk amtasipxta, jupasti snwa: Kimsrut jaktawayx sasa. 64 Jichhasti kimsrpachatakiy amay imwi punku ujir khitham, inampis yatiqirinakapax Jesusan amayap apsusax jaqinakar yatiyaspan: Jiwatat jaktxatayna sasa. Ukhamspa ukasti, qhipr k'ari yatiywix nayrrkis ukat sipan juk'amp jan walspawa sasa. 65 Pilatosti jupanakarux snwa: Akax ujir soldadonakaxa. Sarapxam, kunjmtix jumanakax amuyapkta ukhamarjam ujayapxam. 66 Jupanakasti sarasin atkatatkn uka qalaruw chimpuntapxna; ukatsti soldadonakaruw amay imwi punku ujaapatak jaytanipxna. 28:1 Sbado uru qhipata, domingo uru willjtaw, Magdalankir Mariampi, maynr Mariampix Jesusan amay imwip ujir sarapxna. 2 Ukatsti akatjamat uraq khathatix sartna. Tatitun angelapaw alaxpachat saraqanitayna, amay imwir jak'achasisin uka jach'a qala atiqna, ukatsti uka patxaruw qunt'asna. 3 Angelasti lliju llijur utataw k'ajna, isipax khunjam janq'uraknwa. 4 Angelar ujasinsti, soldadonakax axsaraat wal khathatipxna, jiwatpkaspas ukhamaw liwirtapxna. 5 Angelasti warminakarux saraknwa: Jan axsarapxamti. Nayax yattwa ch'akkatatkn uka Jesusar thaqhasipkatama. 6 Janiw akankxiti,

jaktawayxiwa, kunjmtix siskna ukhama. Kawkharutix uchapkn uk ujir jutapxam. 7 Jank'ak sarapxam, yatiqirinakapar yatiyanipxam: Jiwatanak taypit jaktxiwa, jichhasti Galilearuw jupanakat nayra saraski. Ukan Jesusarux ujapxani sasa. Nayasti uk jumanakar yatiya munapxsma sasa. 8 Warminakasti uk ist'asin wal mulljasipxna, m tuqit kusisipxaraknwa, ukatsti jalakamaw yatiqirinakapar uka yatiywi yatiyir sarapxna. 9 Ukhamaruw Jesusax jupanakar ustna, ukatsti aruntaraknwa. Jupanakasti Jesusan kayunakapar qhumantasaw yupaychapxna, 10 jupasti saraknwa: Jan axsarapxamti. Yatiqirinakaxar yatiyir sarapxam, jupanakan Galilea chiqar sarapxaapataki, ukan nayampix jikisipxani sasa. 11 Warminakan saraapkamasti, m qawqha soldadonakaw markar sarapxna, jupanakasti kunatix luraskatayna ukanak sacerdotenakan jilrinakapar yatiyapxna. 12 Uka sacerdotenakan jilrinakapasti jilr jaqinakan ukaruw jupanakamp arust'asiatak sarapxna. Soldadonakarux walja qullqi churapxna, 13 jupanakarusti sapxaraknwa: Jumanakax jaqinakarux akham sapxta: Ikikamaw yatiqirinakapax arum jutasin Jesusan amayap lunthatsuwayapxatayna sasa. 14 Uktix marka apnaqirix yatinixa, nanakaw jupampix parlasipk, jumanakar jan juchachaskaapataki sasa. 15 Soldadonakasti qullqi katuqasinxa, jupanakan arsutaparjamaw jaqinar sapxarakna. Uka k'ari arusti, aka arunakax qillqaski uka urunakkamaw judionakax ukham sasipkna. 16 Ukatsti tunka mayan yatiqirix Galilearuw sarxapxna, kawkr qullurutix Jesusax sarapxaap munkn ukaru. 17 Jesusar ujasinsti, yupaychapxnwa, yaqhipanakax pchasipxaraknwa. 18 Jesusasti jupanakar jak'achasisin sna: Diosax munaan kanka churitu, alaxpacha, akapach apnaqaataki. 19 Jichhasti taqi akapachankir jaqinakar nayan arkirinakax tukuyapxam; jupanakarusti Dios Awkina, Dios Yuqana, Dios Qullan Ajayun sutipar bautisapxam. 20 Taqi kuntix nayax jumanakar yatichapksma ukanak phuqha yatichapxam. Nayasti saprupuniw akapachan tukusiapkam jumanakampsk sasa. 1:1 Diosan Jesucristo Yuqapxata suma yatiywi arunakax akhamat qallti. 2 Kamisatix Diosax Isaas profeta tuqi akham yatiykatayna: Nayan

qhanachirixwa juman nayraqatam khitta, thakhim wakichaapataki. 3 Maynin art'atapaw wasaran ist'asi: Tatitutak thakhi wakichapxam; m chiqap thakhi jist'arapxam sasa. 4 Kh urunakan Bautisir Juanax wasaran ustna; taqiniruw parlna akham sasa: Tatitur kutikipstxapxam, bautisasipxarakim, ukhamat juchanakaman pampachatapataki sasa. 5 Taqi Judeankiri, Jerusaln markankirinakas jupar ist'iriw mistunipxna. Juanasti jupanakan juchanakap arsusipanxa, Jordn jawiran jupanakarux bautisna. 6 Juanan isipax camello t'awrat luratnwa; wak'apasti lip'ichit luratnwa; manq'apasti t'iju t'ijunakampi, wasaran utjkis uka misk'impnwa. 7 Jaqinakarusti saraknwa: Nayan qhipaxat mayniw jutaski, jupasti nayat juk'amp ch'amaniwa, nayax janiw askkti jupan wiskhu t'isnup jararaatakisa. 8 Nayax jumanakarux umampiw bautisapxsma, ukampis jupax Qullan Ajayumpiw bautisapxtam sasa. 9 Ukrunakan Jesusax Galilea uraqinkir Nazaret markat jutna, ukatsti Juanax Jordn jawiran juparux bautisna. 10 Umat mistkasinsti, Jesusax alaxpach jist'artir ujna, Qullan Ajayurusti m palomar utat jupxar saraqasinkir ujarakna. 11 Ukatsti m aruw alaxpachat ist'asna: Jumtaw nayan munat Wawaxaxa, jumampix wali kusisitapuntwa sasa. 12 Uka qhipatsti Qullan Ajayux wasararuw Jesusar irpna. 13 Jupasti pusi tunka uruw axsarka animalanakampi wasaran jakna, ukan supayax yant'na, ukatsti angelanakaw jupar luqtir jutapxna. 14 Juanar carcelt'apkn uka qhipatsti, Jesusax Galilearuw sarna, Diosan suma yatiywi arunakap yatiyasa. 15 Saraknwa: Pachax phuqhasxiwa. Diosan qhapaq lurwipasti jak'ankxiwa. Juchan sarnaqaanak apanukupxam, qhispiyasi arunakapar iyawsapxam sasa. 16 Jesusax Galilea quta thiya sarkasinxa, Simonaru, Andrs jilapampiruw ujna. Jupanakax chawlla katurpxnwa, qnap qutar jaquntasipkarakna. 17 Jesusasti jupanakarux snwa: Nayar arkapxita; nayasti jumanakarux jaqi katur tukuyapxma sasa. 18 Ukatsti jupanakax jank'akiw qnanakap jaytawayxasin Jesusamp chik sarxapxna. 19 Ukawjat m juk'amp sartasinsti, Jesusax Santiagompiru, Juan jilapampiruw ujna, jupanakasti Zebedeon yuqanakapnwa, jupanakax boten qnanakap askichasipkna. 20 Jesusasti jupanakarux jawsaraknwa, jupanakasti Zebedeo awkipampiru, yanapirinakapampiru boter

jaytawayxasin Jesusamp chik sarxapxna. 21 Ukatsti Cafarnam markaruw puripxna. Sbado urunsti Jesusax sinagogar mantasin yaticha qalltna. 22 Jaqinakasti Jesusan yatichwinakapat wal muspharapxna, jupasti janiw kamachinak yatichirinakjam yatichknti, jan ukasti yatian jilr jaqjamaw yatichna. 23 Sinagoga tantachaswinsti anqha ajayun mantat m jaqiw ukankaskna. Jupasti Jesusar ujasax jach'at art'na: 24 Nazaretankir Jess! Kuna luraamas nanakamp utji? Nanakar t'unjirit jutta? Nayax ut'smawa, jumax Diosan Yuqaptawa sasa. 25 Jesusasti uka anqha ajayurux tuqinuqnwa: Amukt'am, uka jaqit misturakim! sasa. 26 anqha ajayusti uka jaqitxa t'uku usjam jupar thalayasin jach'at wararis mistuwayxna. 27 Uk ujasinsti taqiniw muspharapxna, ukat jiskt'asipxarakna: Kunas akaxa? Wali ch'amampirakis aka machaq yatichwinak yatichix! Aka jaqix anqha ajayunakar alissuatakisa, ukanakamp ist'ayasiatakis munaanirakis! sasa. 28 Ukatsti mkirakiw Galilea uraqpachan jaqinakax Jesusan luratapat yatipxna. 29 Sinagogat mistusinsti, Jesusax Santiagompi, Juanampi kunaw Simn, Andrs, jupanakan utapar sarna. 30 Simonan taykch'ipasti usuntataw ikiankaskna. Ukspachaw Jesusar yatiyapxna, 31 ukat Jesusax jak'achasisin usutarux amparat waytna; uka usupasti ukspachaw chhaqtawayxna, waliptasinsti uka warmix jupanakaruw luqtna. 32 Inti jalanta sujsthapirusti, Jesusan ukaruw taqi usutanakampiru, anqha ajayun mantat jaqinakampir irpanipxna, 33 markankir taqi jaqinakasti uta punkuruw tantacht'asipxna. 34 Jesusasti kunayman usutanakaruw k'umaraptayna, jaqinakatsti kunayman anqha ajayunak alissna; janirakiw uka anqha ajayunakarux kunsa arsuyknti, khitkntix Jesusax uk jupanakan ut'apxatap layku. 35 Willjtanxipansti, Jesusax ch'amakkipan markat m wasar chiqaru Diosat mayisir mistuwayna. 36 M juk'a qhipatsti, Simonampi mayninakampix Jesusar thaqtiriw sarapxna, 37 jikxatasinsti jupar sapxnwa: Taqiniw thaqhasipktam sasa. 38 Jesusasti snwa: Yaqha jak'ankir chiqanakar sarapxani; ukan Diosan arunakap parlaaxaw wakt'itu, ukatakirakiw jutta sasa. 39 Jesusasti taqi Galilea uraqpach muytna, taqiwja sinagoganakan parlasa, ukhamarak anqha ajayunak alissusa. 40 Lepra usun m jaqiw Jesusar

jak'achasinna, juparusti killt'asisaw achikt'asna: Tatay, munsta ukax aka usuxat qullt'itasmawa sasa. 41 Jesusasti jupat khuyapt'ayasisin amparapampiw luqxatna, ukatsti saraknwa: Muntwa. K'umarxtawa! sasa. 42 Ukspachaw lepra usux uka jaqit chhaqtawayxna, jupasti k'umarakxnwa. 43 Jesusasti juparux wal wal iwxt'asin khitxna, saraknwa: 44 Ist'am, janiw khitirus kuns arstati, ukatsipan sacerdoter ustir saraamakiw wakisi, k'umaraptatamatsti, Moisesan arsutaparjam m waxt'a churam, sacerdotenakasti ukhamat juman k'umaraptatam yatipxani sasa. 45 Ukampis uka jaqix sarxasinxa, kunatix jupamp luraskna uk taqinir yatiya qalltna. Ukat Jesusax jan kawki markarus qhan mantknti, jan ukasti marka thiyawjanakana, kawkhantix jaqis jan utjkna uka chiqanakanak qhiparna. Ukhamkipansa, jaqinakax taqi tuqit jupar ujirix jutasipkaknwa. 2:1 M qawqha urunakatsti, Jesusax Cafarnam markaruw wasitat mantna. Jaqinakasti jupan utankxatap yatisinxa, 2 mkiw phuqthaptanipxna, janirakiw punkur sayt'aas utjknti. Jesusasti Diosan arunakap jupanakarux yatiyna. 3 Ukapachasti pusi jaqinakaw m suchu jaqi kallt'at purinipxna. 4 Jaqin phuqhtap layku Jesusar jan jak'achasijampansti, uta pata jartasin Jesusan nayraqataparuw suchu jaqirux ikiat warkuntapxna. 5 Jesusasti jupanakan iyawsaanpxatap yatisinxa, suchu jaqirux snwa: Wawa, juchanakamax pampachatxiwa sasa. 6 Ukansti kamachinak yatichirinakaw qunt'atsipkna, jupanakasti akham lup'isipkna: 7 Kamisarak aka jaqisti ukham parlxanisti? Uka arunakapax Diosar anqhachir arunakawa. Dios sapakiw juchanak pampachaspaxa sasa. 8 Ukampis Jesusax jupanakan lup'itanakap mkiw amuyna, ukat jupanakar jiskt'na: Kunatsa jumanakax ukham lup'isipkta? 9 Aka usut jaqirux kun saas jasakspa: Juchanakamax pampachatxiwa saati, jan ukax: Sartam, ikiam apthapisim, ukat sarxam saacha? 10 Ukhamasti nayax uacht'ayapxmawa Jaqin Yuqapan munaantapa akapachan juchanak pampachaataki sasa. Ukham sasinsti Jesusax suchu jaqirux snwa: 11 Jumaruw sisma, sayt'asim, ikiam apthapisim ukatsti utamar sarxam sasa. 12 Suchu

jaqisti ukspachaw sartasin ikiap apthapisna, ukatsti taqin ujkaaw mistuwayxna. Uk ujasinsti taqiniw muspharapxna, ukatsti Diosaruw yupaychapxna akham sasa: Janipuniw kunapachas akham ujirktanti sasa. 13 Uka qhipatsti Jesusax wasitat quta thiyar sarna, jaqinakax Jesusan ukaruw jutapxna, ukat Jesusax jupanakar yatichna. 14 Uka chiq sarkasinsti, Alfeon Mateo sat yuqaparuw ujna, qullqi apthapiwjan qunt'ata. Jesusasti juparux snwa: Arkita sasa. Ukatsti ukspachaw Mateox sartawayasin Jesusamp chik sarxna. 15 Uka qhipatsti Jesusampi yatiqirinakapampix Mateon utapan manq'asipkna, jupanakamp chikasti qullqi apthapirinakampi, yaqha jucharar jaqinakampiw manq'aatak qunt'asipxna. 16 Kamachi yatichirinakata, khitinakatix fariseonakpkn ukanakasti, Jesusar juchararanakamp chik manq'ir ujasinxa, yatiqirinakaparux sapxnwa: Kunjmarak yatichirimasti qullqi apthapirinakampi, yaqha jucharar jaqinakamp chik manq'isti? sasa. 17 Jesusasti uk ist'asin jupanakaruw sna: K'umaranakatakix janiw qullirix munaskiti, jan ukasti usutanakatakiw munasixa. Nayax janiw aski jaqinakar jawsir jutkti, jan ukasti, juchararanakar jawsiriw jutta sasa. 18 Kunapachatix Bautisir Juanan arkirinakapasa, fariseonakan arkirinakapas ayunasipkna ukkhaxa, yaqhip jaqinakax Jesusar jiskt'iriw jutapxna: Kunatarak yatiqirinakamasti jan ayunapkisti, kunjmatix Juanampin fariseonakampin yatiqirinakapax ayunapki ukhamsti? sasa. 19 Jesusasti jupanakarux snwa: Kunjmarak jaqichaswir jawsayat jaqinakasti ayunaspasti, jaqichasir waynan ukankaskipansti? Jaqichasir waynatix jupanakampi chikskchi ukax, janiw ayunaax wakiskiti. 20 Ukampis m uruw jaqichasir waynax jan jupanakampkxaniti, ukapachap ayunapxanixa sasa. 21 Janiw khitis m mirq'i isirux machaq isimpi ch'ukxatkaspati, machaq isix jalthapisin mirq'i isirux juk'amp ch'iyjaspa. 22 Janirakiw khiti jaqis chhuyu vino m mirq'i lip'ich wayaqar warantkaspati, ukham luraspa ukkhasti, chhuyu vinox mirq'i lip'ich wayaqarux phallayaspawa, ukatsti inamayaruw tukusispa vinosa, lip'ichit lurat wayaqasa. Ukatp chhuyu vinox machaq lip'ich wayaqar imaspaxa. 23 Jesusax m sbado urun yapu taypi saraskna, yatiqirinakapasti uka taypi sarkasinxa, trigo puyanak k'ichirapxna. 24 Fariseonakasti uk ujasin Jesusarux sapxnwa:

Ujam, kunatsa yatiqirinakamax sbado urun jan wakiski uk lurapxi? sasa. 25 Jesusasti jupanakarux snwa: Janipunit kunapachas jumanakax qillqat ullart'apkta, kuntix Davidax lurkna, kunapachatix jupampi, yanapirinakampix manq'at awtjayasipkna uksti? 26 Abiatar chachax jilr sacerdotkn ukkhaxa, Davidax Diosan utaparuw mantna, ukatsti Diosar luqtat t'ant'a manq'antna, uka t'ant'asti sacerdotenakatakiknwa, ukatsti jupamppkn ukanakaruw churarakna sasa. 27 Jesusasti saskaknwa: Sbado urux jaqitak uchatawa, jaqix janiw sbado urutak uchatkiti. 28 Ukat Jaqin Yuqapax sbado urxarus munaaniraki sasa. 3:1 Jesusax wasitat m sinagogar mantna, ukansti ampar pharsut m jaqiw ukankaskna. 2 Jesusar uisirinakasti jamasat uch'ukisipkna sbado urun qullanit janicha, uk yatiataki, ukat juchachaataki. 3 Jesusasti ampar pharsut jaqirux snwa: Sartam, aka taypir sayt'asim sasa. 4 Ukatsti Jesusax mayninakaruw jiskt'na: Kuna luraas wakisi sbado urunxa, aski luraati jan ukax anqha luraacha? Qullaati jan ukax jiwaskpan saacha? sasa. Jaqinakasti amukpxnwa. 5 Jesusax phiasitaw jupanakar ukatna, jan amuyt'a munapxatap yatisin llakt'asna, ukatsti usut jaqiruw sna: Amparam ayatatam sasa. Jupasti iyawsasaw amparap ayatatna, ukatsti k'umarakxnwa. 6 Fariseonakasti sinagogat mistusinxa, Herodesan arkirinakapamp parliriw sarapxna Jesusarux kunjmatsa jiwayatspa uk arust'iri. 7 Jesusax yatiqirinakapampiw quta thiyar sarna, walja jaqinakaw Galileat jupar arkapxna. 8 Jesusan muspharka lurwinakap yatisinxa, walja jaqinakaw akr markanakat jupan ukar jutapxna: Judea, Jerusaln, Idumea, Jordn jawir khurkatata, Tiro, Sidn tuqinakampita. 9 Ukat Jesusax yatiqirinakapar iwxt'na: Jaqinakamp jan iqjayasiatak m bote wakicht'apxam, sasa. 10 Jupasti waljaniruw k'umaraptayna, usutanakasti taqiniw Jesusar llamkt'a munapxna. 11 anqha ajayunakasti Jesusar ujasinxa, nayraqatapar killt'asisin jach'at wararipxna: Jumax Diosan Yuqaptawa! sasa. 12 Ukampis Jesusax jupanakarux tuqinuqnwa jupxat jan kunsa parlapxaapataki. 13 Ukatsti Jesusax m qulluruw

makhatna, ukansti khitinaktix jupax munkna ukanakaruw ajllisna. Tantacht'atxapxn ukkhasti, 14 tunka payaniruw utt'ayasna jupamp chikpxaapataki, ukhamarak Diosan arunakap parlir sarapxaapataki. Jupanakarux apostolunaka sasaw sutichna, 15 ukatsti jupanakarux anqha ajayunakar alissupxaapatakiw ch'am churna. 16 Tunka payan ajllitanakasti akrinakawa: Simn, juparusti Jesusax Pedro sutimpiw uchna; 17 Santiago, Juan jilapampi; jupanakax Zebedeon yuqanakapnwa, jupanakarusti Boanerges sasaw sutichna, ukax Qhixu qhixun wawanakapa sa muni. 18 Ukxarusti Andrs, Felipe, Bartolom, Mateo, Toms, Santiago Alfeon yuqapa, Tadeo, cananista sat tantachwir jaqkattat Simn. 19 Judas Iscariote, khititix Jesusar aljantkna uka. 20 Uka qhipatsti Jesusax utaruw kuttanxna. Jaqinakasti wasitat tantachasipxna, jupampi yatiqirinakapampix janiw manq'asipknsa. 21 Uk yatisinsti Jesusan wila masinakapax jupar irpxaatakiw jutapxna: Luqhiptxataynawa sasa. 22 Jerusalenat jutir kamachi yatichirinakasti sapxaraknwa: Aka jaqix Beelzeb jilr anqha ajayun mantatpachawa, ukatp anqha ajayunakarux jaqinakat alissuxa sasa. 23 Ukat Jesusax jupanakar jawsasin utaswinak tuqi qhanachna: Kunjmarak supayasti jupapachpar jaqunukuspasti? 24 M markan jakirinakapatix payar t'aqjtatspaxa, uka markax q'alaw tukusispa; 25 m utantix wila masinakax jaljtatpxaspa ukaxa, uka utankirinakax jan waliruw puripxaspa. 26 Uka kipkaraki, supayatix jupa pachpa nuwasispaxa, jupax janiw sayt'kaspati, jan ukasti tukusispawa. 27 Janiw khitis m ch'aman jaqin utapar mantasin ynakap lunthatkaspati, utanir janr ach'antkasaxa. 28 Qhanak sapxsma, jaqin taqi juchanakapsa, anqha arsutanakapsa Diosax pampachakispawa, 29 ukampis khititix Qullan Ajayur arunakapamp anqhachkani ukaxa, janipuniw pampachatkaniti, jan ukasti wiayatakiw juchachatni. 30 Ukham Jesusax arsna, anqha ajayun mantataw sapxatap layku. 31 Ukhamkipan Jesusan taykapampi jilanakapampix purinipxna, jupanakasti Jesusarux anqxatak jawsayapxna. 32 Jess jak'an qunt'atpkn ukanakasti, juparux sapxnwa: Taykamampi jilanakamampiw anqan jawsasipktam sasa. 33 Jesusasti jupanakarux snwa: Khitirak taykaxampi, jilanakaxampisti? sasa. 34

Uk sasinsti jupamp chik qunt'atpkn ukanakar ukatasin sna: Jupanakaw taykaxasa, jilanakaxasa. 35 Khitinakatix Diosan munaap phuqhapki ukanakaw jilaxasa, kullakaxasa, taykaxasa sasa. 4:1 Yaqha urusti Jesusax wasitat Galilea quta thiyan yaticha qalltna. Ukatsti walja jaqinakarakiw ukar tantachasipxna, jaqinak waljpansti, Jesusax m boter mantasin qunt'asna; taqi jaqinakasti quta thiyaruw qhiparapxna. 2 Jesusasti kunayman utaswinak tuqiw yatichna. Saraknwa: 3 Ak sum ist'apxam: M yapuchir jaqiw trigo phawir mistna. 4 Phawantki ukkhax yaqhip jathanakax thakhiruw willnuqtna, jamach'inakasti jutasin uka jathanak q'al pallthapiwayapxna. 5 Yaqhip jathanakasti juk'a laq'ani qalanak taypiruw purna. Uka jathanakasti juk'a laq'antap laykux mkiw misturanna; 6 kunapachatix lupix lupt'ankn ukkhasti, mkiw wasuwayxna jan suma saphintattap layku. 7 Yaqhip jathanakax ch'aphinak taypiruw purna. Ch'aphinakasti jiltasin q'al chhaqtayna, ukat uka jathax jan achuniw ujasna. 8 Ukampis yaqhip jathanakax suma laq'awjaruw purna, puyanakapasti walipuniw jilantna, walja achunakarak churna; mayatxa kimsa tunkaru, suxta tunkaru, yaqhipasti patakaru. 9 Ukatsti Jesusax jupanakarux snwa: Jumanakatix ist'a munapxsta ukaxa, ist'apxam sasa. 10 Uka qhipatxa, kunapachatix niy taqi jaqinakax sarxapxn ukkhasti, Jesusamp chika qhiparapkn ukanakampi, tunka payan yatiqirinakampix uka yatichwipat jiskt'apxna. 11 Jesusasti jupanakarux snwa: Jumanakarup qhanpach yatiyataxa jan amuyt'kaya Diosan qhapaq markapatxa; ukampis mayninakarux taqi kunas utaswinak tuqikiw yatiyasi, 12 ujkasinsa jan ujapxaapataki, ist'kasinsa jan amuyt'apxaapataki, Diosar kutikipstasinsa juchanakapax jan pampachatapataki. 13 Ukatsti saskaknwa: Janit jumanakax uka yatichw amuyt'apkta? Ukhamasti kunjmarak yaqha yatichwinak amuyt'apxasmasti? 14 Phawir jaqixa, Diosan arunakap parlir jaqkaspas ukhamawa. 15 Yaqhip jaqinakax thakhir purkis uka jathanakar utatawa. Diosan arunakap ist'apkis ukspachaw supayax jutasin chuymanakapat uka arunak q'al lunthatsuwayi. 16 Yaqhipanakasti qalanak taypir purkis uka jathanakar utatawa. Diosan arunakap ist'asax mkiw kusisiamp

katuqapxi, 17 ukampis jan suma saphintattap laykux jan ch'amaniw sayt'asipxi; kunapachatix Diosan arunakap layku t'aqhisipki, jan ukax jaqinakan uisitas ujasipki ukkhax, ukspachaw kutiqtawayapxi. 18 Yaqhipanakax ch'aphinak taypir purkis uka jathanakar utatawa. Diosan arunakap ist'asinxa, 19 jupanakax akapach ynakaruw sinti munapxi, qamiripta munaaw mayjt'ayi, taqi kunan munapxi. Taqi ukanakaw chuymanakapar phuqhanti, Diosan arunakap q'al chhaqtayi, uka jaqisti jan achuniw ujasi. 20 Ukatsipan mayninakax Diosan arunakap ist'asin sum katuqapxi, jupanakasti suma laq'ar purir jathanakar utataw suma achunak churapxi, mayat kimsa tunkaru, mayat suxta tunkaru, yaqhipasti patakaru. 21 Ukxarusti saraknwa: Ukhamasti qhanaskir michax phukhu manqhar uchaatakiti, jan ukax iki manqhar uchaatakicha? Janiwa, micha qhanax alayar uchatawa, ukhamat taqinir qhant'aapataki. 22 Uka kipkap, kunatix imantatki ukax qhanstapuniniwa, jan yatitki ukas yatisirakiniwa. 23 Jumanakatix ist'a munapxstaxa, ist'apxam sasa. 24 Ukxarusti saskaknwa: Sum ist'apxam! Qawqhtix jumanakax mayninakar churapkta ukkharak Diosax jumanakar churapxtam, ukatsa juk'ampi yapxatapxtam. 25 Utjirinirusti, juk'ampiw yapxatasini; ukampis jan utjirinirux kuna juk'apatix utjkis ukamppachaw apaqasini sasa. 26 Jesusasti saskaknwa: Diosan qhapaq markapax kunjmtix m jaqix uraqir jatha phawantki ukhamar utasitawa. 27 Phawantir jaqix utapar ikiris saraskpan, jan ukax sartatskpasa, arumskpasa, urskpasa, uka jathax alsunisin jank'akiw jilti, uksti yapunix janiw amuykiti. 28 Jathax uraqin jupapachaw jilaski; nayraqatax aliw mistu, ukxarusti amuchrantiwa, ukatsti puqurxarakiwa. 29 Kunapachatix achux suma puquratxi ukkhasti, yapunix yawthapiriw mistu achunak apthapi pacha purinxatap layku. 30 Jesusasti saskakiwa: Kunar utasitas Diosan qhapaq markapaxa? Jan ukax kuna utaswimpich qhanachsnaxa? 31 Diosan qhapaq markapax uraqir phawantat mostaza jathar utatawa. Uka jathax akapachan utjir taqi jathanakat sipan juk'amp jisk'akiwa, 32 phawantatatsti, taqi alinakat sipansa jach'aw jili, jach'a laymintap laykusti, jamach'inakas ch'iwiparux tapachasipxaspawa. 33 Jesusax Diosan arunakapat ukham yatichna, walja yaqha amuyt'winakampi, kawkhakamatix jaqix amuyt'irjamkn

ukkhakama. 34 Janiw kunsa ukhamak parlknti, jan ukasti utaswinak tuqipuniw parlna, yatiqirinakaparusti taqi ukanakat sumpun qhanachna. 35 Uka pachpa uru jayp'thapirusti, Jesusax yatiqirinakaparuw sna: Quta khurkatar makhatani sasa. 36 Jaqinakar jaytjawayasinsti Jesusarux kawkr botenkkntix uka pachpat irpapxna, yaqha botenakas jupamp chikax sarapxaraknwa. 37 Ukatsti m jach'a thayaw sartna; mathapisti boterux umampiw chhaqtayirjamna. 38 Jesusasti qhipx k'uchun ch'ijmt'asisin ikiskna. Yatiqirinakapasti jupar sartayasinxa, sapxnwa: Yatichiri, janit amuykta qutar niya utjantaskatasxa? sasa. 39 Jesusasti sartasin thayarux tuqinuqna, qutarusti saraknwa: Amukt'am! T'akurarakim! sasa. Thayasti t'akurxnwa, mathapinakas chhaqtawayxaraknwa. 40 Ukat Jesusax yatiqirinakaparux sna: Kunatsa ukataq mulljasipxta? Kunatarak jan iyawsaanpxtasti? sasa. 41 Yatiqirinakapasti wal axsarapxna, jupanak puraw parlarasipxna: Khitirakpach jupasti? Thayas qutas jaysakirakis! sasa. 5:1 Quta khurkatar makhatasinsti, Gerasa sat chiqaruw mistupxna. 2 Jesusax botet saraqkn ukkhasti, anqha ajayun mantat m jaqiw Jesusan ukar jutna, jupasti amay ima chiqat mistunna, 3 ukan jakarakna. Janirakiw khitis cadenanakampi ach'jaatak ch'amanknti. 4 Walja kutiw juparux cadenanakampi amparanakata, kayunakat ach'antapxna, ukampis cadenanak jisk'a jisk'a t'aqanuqirna. Janiw khitis uka anqha ajayun jaqirux katuntirjamknti. 5 Uruy arumaw qullunakana, amay ima chiqanakan arnaqasis sarnaqirna, jupa pacharakiw qalampis liq'jasirna. 6 Jesusar jayat utasinsti, jupan nayraqatapar jalanisin killt'asna, 7 ukatsti, jach'at juparux art'na: Jess, Alaxpachankir Diosan Yuqapa! Kuna luraamas nayamp utji? Diosan sutiparuw achikt'assma, janikiy t'aqhisiyistati! sasa. 8 Ukham sasaw anqha ajayux sna, Jesusan: anqha ajayu, aka jaqit mistum!, satap layku. 9 Jesusax jiskt'nwa: Kunas sutimaxa? sasa. anqha ajayusti saraknwa: Legin sattwa, waljanpxatax layku sasa. 10 Jupasti Jesusar wal achikt'asna uksa tuqinakat jan alisnukuyasiataki. 11 Uka chiqan walja khuchhinakaw

qullu jak'an manq'asipkna, 12 anqha ajayunakasti Jesusaruw achikt'asipxna: Khuchhinakaruy khitxapxita, ukanakar mantxaanakaxataki sasa. 13 Jesusasti achikt'asitaparux walikiw, snwa. anqha ajayunakasti jaqit mistusinxa, khuchhinakaruw mantxapxna. Khuchhinakasti niya p waranqjamnwa, ukat m jach'a qarqat aynachar chhukt'asaw qutar jalantasin umampi axskatas jiwarapxna. 14 Khuchhi awatirinakasti wali mulljataw jaltxapxna, ukatsti markankirinakaru, pampankirinakaruw kunatix luraskatayna uk yatiyapxna. Jaqinakasti jank'akiw uk ujir jutapxna. 15 Jesusan ukar purinisinsti, anqha ajayun mantat jaqirux suma isthapt'ata, suma amuyunirak jikxatapxna. Jaqinakasti wali mulljataw jikxatasipxna, 16 ujirinakasti kunatix anqha ajayun mantat jaqimpi, khuchhinakampix luraskna uk mayninakar yatiyapxna. 17 Uk yatisinsti, jaqinakax Jesusaruw achikt'apxna uka chiqanakat sarxaapataki. 18 Jesusan boter mantxatapatsti, anqha ajayun mantat jaqkn ukax jupamp chik sarxaatakiw achikt'asna. 19 Ukampis Jesusax janiw munknti, jan ukasti snwa: Utamar sarxam, wila masinakamar yatiyam kuna muspharkaanaktix Tatitux jumatak lurki ukanaka, kunjmtix khuyapt'ayasktam ukata sasa. 20 Uka jaqisti iyawsasaw sarxna, kunja muspharkaanaktix Jesusax jupamp lurkna ukanak Decpolis uksa markanakan yatiyasa; uk ist'asinsti jaqinakax wal muspharapxna. 21 Kunapachatix Jesusax botet quta khurkatar kutkatxn ukkhaxa, walja jaqinakaw jupan ukar purinipxna, Jesusasti quta thiyaruw qhiparna. 22 Ukatsti m jaqiw jutna, Jairo sutini, jupasti sinagogan m jilrnwa, purinisinsti Jesusan nayraqataparuw killt'asna, 23 ukatsti juparux walpun achikt'asna: Phuchhaxaw jiwirjama. Sarakiniya, amparamampiy waliptxaapatak luqxatt'anirapita sasa. 24 Jesusasti iyawsasaw jupamp chik sarna, walja jaqinakaw jupamp chik sarasax Jesusar iqjapxna. 25 Uka jaqinak taypin m warmiw utjna, jupasti tunka payan maraw wila apa usunna. 26 Walja qullirinakampiw qullayasitayna, walpun t'aqhisna; taqi kunatix jupan utjkn ukanaksa q'al tukjasitayna, ukampis janiw waliptknti, jan ukasti juk'ampikiw usuntxna. 27 Jesusat parlir ist'asinsti, uka warmix jaqinak taypin qhipxat makhatasin Jesusan isip llamkt'na. 28

Chuymapansti saraknwa: Isipak llamkt'irista, ukat walikxiristwa sasa. 29 Ukspachaw wila apa usupax t'akt'xna, jupasti janchipan uka t'aqhisiat waliptxatap yatisxna. 30 Jesusasti ch'amap mistur amuyasisinxa, qhipx uakipstasin jiskt'asna: Khitis isit llamkt'itu? sasa. 31 Yatiqirinakapasti juparux sapxnwa: Jaqinakarakis iqjasktamx. Ukatti jiskt'apxista: Khitis llamkt'itu sasasti? sasa. 32 Ukampis Jesusax taqi tuqi uatatasiskaknwa khitis isipat llamkt'pacha uk yatiataki. 33 Ukat warmix axsaraat khathatt'asisaw Jesusan nayraqatapar killt'asna, kunatix jupampi luraskatayna uk yatiyna, taqi kunsa chiqap arsusirakna. 34 Jesusasti snwa: Wawa, iyawsatam laykuw k'umarxtaxa. Jichhasti sumak sarxam. Usumatsti k'umarxtawa sasa. 35 Ukham parlkiriruw, sinagogan jilrkis ukan utapat khithanitanakax Jairor yatiyir purinipxna. Phuchhamax jiwxiwa. Kunatakirak Jesusarusti inamay ch'am tukuyasktasti? sasa. 36 Jesusasti ukham parlir ist'asinxa, sinagogankir jilrirux snwa: Jan axsaramti, iyawsakim sasa. 37 Jesusasti janiw taqinimp sara munknti, jan ukasti Pedrompiru, Santiagompiru, Juan jilapampirukiw irpna. 38 Sinagogan jilrkis ukan utapar purkasinsti, jaqinakarux wal uxuskir jikxatna, yaqhipanakax wal jachasipkna, wararisipkarakna, 39 utar mantasinsti jupanakarux snwa: Kunatarak ukataq uxusipkta, jachapxaraktasti? Uka wawax janiw jiwatkiti, jan ukasti ikiskiwa sasa. 40 Uk ist'asinsti jaqinakax jupat larusipxnwa. Ukatsti Jesusax taqiniruw anqar ananukna. Imill wawan awkipampi, taykapampi, Jesusamp chika sarapkn ukanakampikiw utarux mantapxna. 41 Ukatsti amparat katusin Jesusax arameo arut sna: Talit, cum! (Ukax sa muni: Imill wawa, jumaruw sisma, sartxam) sasa. 42 Ukspachaw uka imill wawax sartna, sarnaqxarakna, jupax tunka payan marannwa. Jaqinakasti uk ujasax wal muspharapxna. 43 Ukampis Jesusax walpun jupanakarux iwxt'na ukxat jan khitir kunsa arsupxaapataki, ukatsti imill wawar manq'a churapxaapatakiw mayna. 6:1 Jesusax uka chiqat markaparuw kuttawayxna, yatiqirinakapasti jupamp chikaw sarxapxarakna. 2 Sbado uru purinipansti, sinagogan yaticha qalltna. Waljaniw Jesusar ist'apxna, ukatsti muspharataw

jiskt'asipxarakna: Aka jaqisti taqi akanak kawkitarak yatiqanpachasti? Kunjmatarak yati kankaanpachasti? Kawkitarak uka muspharka luraatak ch'amsti apspachasti? 3 Janit akasti Marian k'ullu khithu yuqapkisti, jilanakapas Santiago, Jos, Judas, Simn ukanakkisti? Janirakit kullakanakapasti jiwasanak taypin jakapkisti? sasa. Ukat jupanakax Jesusar jan yqapknti. 4 Ukampis Jesusax jupanakarux snwa: M profetax taqi chiqan jach'ar aptatawa, ukampis pachpa markapana, wila masinakap taypina, utapankirinak taypinsa janiw jach'ar aptatkiti sasa. 5 Ukansti janiw kuna muspharka lurwinaksa lurknti, m qawqha usutanakarukiw amparapampi luqxatas k'umaraptayna. 6 Jesusasti jupanakan jan iyawsapxatapat llakt'ataw jikxatasna. Uka qhipat Jesusax uka jak'ankir jisk'a markanakan yatichasaw sarnaqna. 7 Tunka payan yatiqiripar jawsasinsti, panin panin khithna, anqha ajayunak alissupxaapatak ch'am churasa. 8 Jesusasti jupanakarux snwa: Thakhitakix janiw t'ant'sa, qullqsa, kuna wayaqsa apasipxtati, jan ukasti m thujruk ayasipxta. 9 Wiskhu wiskt'asiwayapxta, isthapitpkta ukat yaqha isimpxa janiw apapxtati sasa. 10 Ukatsti saskaknwa: M markar puripxta ukkhaxa, uka markat mistukamax m utanak qhiparapxta. 11 Kawkhantix jan katuqa munapktam, janirak ist'asa munapktam ukaxa, uka chiqat mistuwayxapxtawa, kayunakaman laq'anakapsa thalarasiniwayxapxtawa, ukhamat jupanakatak jan walt'aan jak'ankatap amuyasipxaapataki sasa. 12 Ukatsti yatiqirinakapax jaqinakaruw parlir sarapxna juchanakap jaytanukusin Diosar kutikipstapxaapataki. 13 Ukhamarak walja anqha ajayunak jaqinakat alissupxna, aceitempi jawt'asaw walja usutanakar k'umaraptayapxna. 14 Jesusan luratapasti taqi tuqin yatisna, Herodes reyis uk ist'araknwa. Yaqhipanakax sapxnwa: Bautisir Juanaw jaktanxpacha, ukat ukham ch'amanpacha sasa. 15 Mayninakasti: Elas profetawa sapxnwa. Yaqhipanakasti: M profetpachawa, kunjmatix profetanakax nayrapachan utjkna ukhama sasa. 16 Ukanak ist'asinsti Herodes reyix snwa: Aka jaqix Juanawa. Naya pachpa p'iqip khariqaykta ukawa, jichhasti jiwatat jaktanxatayna sasa. 17 Herodes reyix, Herodas warmin amtayataw Juanarux katuntayatayna, ach'antayasinsti carcelaruw

uchantayatayna. Herodas warmix Filipon warmipnwa, Filiposti Herodesan jilaparaknwa, ukampis Herodes reyix Herodas warmimpiw jaqichasxatayna. 18 Ukatp Juanax Herodesarux sataynaxa: Janiw jilaman warmipampamax wakiskiti sasa. 19 Ukat Herodas warmix Juanar uisna, jiwaya munarakna, ukampis janiw kunjmatsa jiwayajamknti. 20 Herodesasti Juanan aski jaqtap yatna, ukat juparux axsarna, arxatarakna. Kuntix Juanax parlkn ukanak Herodesax janiw sum amuyknti, ukampis taqi chuymampiw ist'na. 21 Ukampis Herodas warmitakix suykn uka urux purinnwa. Ukasti Herodes reyin urupnwa, uruyasiatakix jupax jilrinakampiru, ejercitopan jilrinakapampiru, Galileankir jilr jaqinakampiruw jawsthapiyanna. 22 Herodiasan phuchhapasti manq'apknsa ukkhar mantanisin wali sum thuqt'na, uka thuqt'atapampisti Herodes reyirux wal kusisiyna, jupamp chik manq'apkn ukanakampirus kusisiyaraknwa, ukat reyix tawaqurux sna: Kuntix munkta uk mayita, nayasti churmawa sasa. 23 Ukatsti juramento lurarapna akham sasa: Kuntix maykitta uk churmawa, chikatpach marksa munt ukax churakmawa sasa. 24 Tawaqusti mistuwayasin taykaparuw jiskt'asna: Kuns mayiristxa? sasa. Taykapasti snwa: Bautisir Juanan p'iqip mayim sasa. 25 Tawaqusti reyin ukar mantasin snwa: Bautisiri Juanan p'iqip jichhpach m plator churita sasa. 26 Reyisti uk ist'asinxa, wal llakthaptna; ukampis juramento luratapata, jupamp chikpkn ukanakan ist'apxatap laykux phuqhaapaw wakisxna. 27 Reyix ukspachaw Juanan p'iqip apaniapatak m soldador khithna. Soldadosti carcelar purisin Juanan p'iqip khariqna, 28 ukatsti m platoruw apanna. Reyisti tawaquruw uk churna, tawaqusti taykaparuw uk churarakna. 29 Juanan arkirinakapasti uk yatisinxa, jupan amayap imt'xaatakiw apasxapxna. 30 Uka qhipatsti, apostolunakax kuttanisin Jesusampiw tantachasipxna, taqi kuntix luranipkna, yatichanipkarakna ukanak yatiyapxna. 31 Jesusasti jupanakarux snwa: Jutapxam, m wasar chiqar samart'ir sarapxani sasa. Jupan ukar jutir jaqinakasti waljanipunnwa; saririx sarasknwa, puriniristi purisinkaraknwa, manq'aatakis janiw pachax utjknti, ukat ukham sna. 32 Ukhamasti Jesusampi yatiqirinakapampix m botet ch'usa

chiqawjaruw sarxapxna. 33 Ukampis walja jaqinakaw Jesusampiru, yatiqirinakapampir sarir ujapxna, kawkharutix sarapkani uksa yatxatapxaraknwa; ukat taqi markanakat mistunipxna, uka chiqarusti Jesusatsa, yatiqirinakapatsa nayra puripxna. 34 Jesusax botet saraqasin, walja jaqinakaruw ujna, jan awatirin ovejanakjamtap laykux jupanakat khuyapt'ayasnwa, ukatsti walja yatichwinak yaticha qalltna. 35 Jayp'untxipansti yatiqirinakapax Jesusar jak'achasisin sapxna: Jayp'xiwa, janirakiw aka chiqan kunas utjkiti. 36 Jaqinakar khithanukxam, uka jak'a markanakat t'ant'a alasir sarapxaapataki sasa. 37 Jesusasti jupanakarux snwa: Jumanakay manq'a churapxamxa sasa. Yatiqirinakapasti ukxarux sapxnwa: Janiw taqpach jaqitak t'ant'a alanipkiristti. Ukatakix m mara irnaqatat payllwiw munasispa sasa. 38 Jesusasti jupanakarux snwa: Qawqha t'ant'as utjapxtam? Ujanipxam sasa. Jupanakasti ujasin sapxiwa: Phisqa t'ant'ampi p chawllampikiw utjapxitu sasa. 39 Jesusasti jupanakarux jaqinakar tam tama ch'ijir qunurayapxaapatakiw mayna. 40 Jaqinakasti tam tamaw qunurapxna, patakata, phisqa tunkata ukhama. 41 Jesusasti phisqa t'ant'ampi p chawllampi apxarna, ukatsti alaxpach utasaw Diosar yuspagarna. T'ant'a pachjasinsti yatiqirinakaparuw churna, jaqinakar lakinuqaapataki. P chawllatsti uka pachparakiw taqinir lakinuqayna. 42 Ukatsti taqiniw sist'asikam manq'asipxna; 43 t'ant'a puchunakampi, chawlla puchunakampsti, tunka payan walaya phuqha apthapipxna. 44 Manq'apkn ukanakasti phisqa waranqa chachanakat juk'ampnwa. 45 Uka qhipatsti, Jesusax yatiqirinakaparuw Betsaida markar botet makhatxapxaapatak khithanukna, ukchakamasti jupax jaqinakaruw khithanukxarakna. 46 Jaqinakar khithanukxasinsti, Jesusax qulluruw Diosat mayisir sarna. 47 Arumjarusti botex chika qutankxnwa. Jesusasti sapakiw waan qhiparatayna, 48 ukatsti yatiqirinakapar wali ch'amampi chawuskir ujna, thayan nayraqatat thayt'anitap layku. Niya qhantatirusti, Jesusax jupanakar jikxatiriw uma patanjam sarna. Niya jak'ankxn ukkhasti, jupanakat nayrt'asa munkaspa ukhamnwa. 49 Yatiqirinakapasti uma patanjam jutaskir ujasinxa, amaypachaw sasaw wararipxna, 50 taqpachaniw ujapxna, mulljasipxarakna. Ukampis Jesusax jupanakaruw

parlxayna: Jan mayjt'asipxamti, janirak axsarapxamsa, naysktwa! sasa. 51 Jesusasti jupanakar jak'achasisin botxar mistna, thayasti t'akurxaraknwa; yatiqirinakapasti uk ujasax wal muspharapxna, 52 jupanakax janiw amuyt'apkataynati kuna muspharaatix t'ant'anakamp luraskn ukxa, qala chuymanpxatap layku. 53 Quta khurkatar makhatasinsti, Genesaret uraqiruw puripxna, ukatsti quta thiyaruw bote chint'apxna. 54 Jupanakax botet saraqapkn ukspachaw jaqinakax Jesustap amuyapxna. 55 Ukatsti jupanakax taqi uka chiqanakar yatiyiriw jalapxna, uk ist'asinsti jaqinakax kunayman usutanakaruw kallanipxna, kawkhantix Jesusax jikxataskn ukkharu. 56 Kawki chiqarutix Jesusax purkna, jisk'a markarusa, jach'a markarusa, pampanakarusa, thakhinakaruw usutanak apnuqapxna, Jesusarusti, isimaksay llamkt'ayapxita sasaw achikt'asipxna; taqi khitinakatix jupar llamkt'apkn ukanakasti k'umaraptapxnwa. 7:1 Fariseonakaw Jesusarux jak'achasipxna, kamachi yatichirinakampi kuna, khitinakatix Jerusaln markat purinipkna ukanakampi. 2 Jupanakasti Jesusan yaqhip yatiqirinakaparux q'au amparanakapamp manq'ir ujapxna, m arunsti, yatichwinakarjam ampar jan jariqasis manq'apxatapat jisk'achapxna. 3 (Fariseonakampi taqpach judionakampix awkinakapan sarwinakaparjamaw phuqhapxi, janr manq'kasax amparanakap sum jariqasisa. 4 Qhathut kutt'anisinxa, ampar jan jariqasisax janiw manq'apkiti, ukat juk'ampi yaqha sarwinakaw judionak taypin utji, uma qirunak jaria, chatunaka, metalat lurat wayuchanak jaria, ukhamarak iki chiqanakapsa, ukanaksti sum phuqhapxi). 5 Ukatp fariseonakampi kamachi yatichirinakampix Jesusar jiskt'apxnxa: Kunatsa yatiqirinakamax nayra awkinakasan sarnaqwinakaparjam jan phuqhapki? Kunatarak manq'aatakisti amparanakap jan jariqasipkisti? sasa. 6 Jesusasti jupanakarux snwa: Isaas profetax chiq arsna jumanakan p amtaan jaqpxatamat qhanachasaxa: Aka jaqinakax lakampikiw yupaychapxitu, ukampis chuymanakapax nayat jayankaskiwa. 7 Inamayakiw nayar yupaychatapaxa, yatichwinakapax jaqin amtwipakiwa sasa. 8 Jumanakax jaqinakan sarnaqwinakapar

phuqhaatakix Diosan kamachi arunakap apanukupxtawa sasa. 9 Jesusasti saskaknwa: Sarnaqwinakamar phuqhaatakix Diosan kamachip m tuqiruw apanukupxtaxa. 10 Moisesax snwa: Awkimar taykamar jach'acham. Khititix awkipar taykapar anqhachanixa, jiwayatpan sasa. 11 Ukampis jumanakax sapxtawa: M jaqix awkipar taykapar jan yanapa laykux saskaspawa: Janiw yanapkirismati, taqi kunaxas Diosar katuyatxiwa sasa; 12 ukatsa sasipkaktawa, khititix ukham sixa, ukax janiw awkipar taykaparux yanapaapkxiti, sasa. 13 Ukhamat jumanakax nayra awkinakaman sarnaqwiparjamax Diosan arup ina ch'usar tukuyapxtaxa, wawanakansa wawanakapar jaytasa. Ukhamarak kunayman yaqha ukar utasitanaksa lurapxtaxa sasa. 14 Jesusasti wasitat jaqinakar jawsasin sna: Taqin ist'apxita, ukatsti amuyt'apxarakim. 15 Kuna manq'atix lakat jaqin purakapar mantki ukax janiw jaqirux q'auchkaspati, jan ukasti kuna q'au arunakatix jaqin chuymapat mistki, ukaw jaqirux q'auchi. [ 16 Jumanakatix ist'a munapxstaxa, ist'apxam] sasa. 17 Ukatsti jaqinakar jaytanukxasin Jesusax utaruw mantxna, ukatsti yatiqirinakapax uka yatichwxat jupar jiskt'apxna. 18 Jesusasti jupanakarux snwa: Jumanakamppachat jan amuyapkta? Kunatix anqat mantki ukax janiw jaqirux Diosan nayraqatapan q'au tukuykiti. 19 Kuntix manq'antki ukax janiw chuymapar mantkiti, jan ukasti purakaparuw manti, ukatsti mistxarakiwa sasa. Ukham sasin Jesusax taqi manq'an q'umtap yatiyna. 20 Ukatsti saskaknwa: Kunatix jaqin chuymapat mistki ukaw jaqirux q'auchi. 21 Jaqin chuymapatsti jan wali amuyunakaw mistu: wachuqa jucha luraa, jaqi jiwayaa, 22 lunthatasia, jaqin ynakap munaa, anqha luraa, sallqjasia, q'au luraa, uisia, k'ari arunak apnaqaa, jach'a jach'a tukua, jan amuyunjam sarnaqaa. 23 Taqi ukanakaw chuymat mistu, ukarakiw jaqirux q'auchi sasa. 24 Jesusasti uka chiqat mistuwayxasinxa, Tiro markaruw sarxna. M utar purisinsti, Jesusax janiw khitin yatiapsa munknti, ukampis janiw jaqinakat imantasijamknti. 25 M warmisti Jesusan ukankatap ist'asinxa, jupan ukaruw jutna, phuchhapan anqha ajayun mantattap layku, purinisinsti Jesusan nayraqataparuw killt'asna. 26 Uka warmix janiw juda

warmknti, jan ukax Fenicia markankirnwa. Jupasti phuchhapat anqha ajayu alissuapatakiw Jesusar achikt'asna. 27 Jesusasti juparux snwa: Wawanakay nayraqat manq'asipxpan, janiw wakiskiti wawanakat t'ant'a apaqasin anunakar churaaxa sasa. 28 Warmisti Jesusarux saraknwa: Tatay, ukax chiqapunskiwa! Ukampis kuna manq'a t'unanaktix wawanakax jalaqtayki ukanak anunakax manq'apxi sasa. 29 Jesusasti ukxarux snwa: Warmi, uka arsutamax chiqskapuniwa! Jichhax kusisitak utamar sarxam, anqha ajayusti phuchhamat mistuwayxiwa sasa. 30 Warmisti utapar purisinxa, phuchhaparux ikiankaskir jikxatna; anqha ajayusti jupat mistuwayxataynawa. 31 Jesusax Tiro markat mistxasinxa, Sidn chiq sarakipawayna Galilea quta jak'ar purikama, Decpolis uraqi chiqa sarasa. 32 Jesusan ukarusti m uqar amutu jaqiruw irpanipxna, ukatsti amparapampi uka jaqir luqxatt'aapatakiw achikt'apxna. 33 Jesusasti uka jaqirux jaqinak taypit yaqhawjar irpaqasaw ampar luk'anampi jinchupat luqantna, laxraparusti thusunqayampiw jawt'na. 34 Ukatsti alaxpach tuqi utasaw jach'at samsna, saraknwa: Efat! sasa. (Ukax: Jist'artam! sa muni.) 35 Ukspachaw uqarax ist'xna, ukatsti sum parlxarakna. 36 Jesusasti jaqinakarux jan khitirus arsupxaapatakiw iwxt'na; ukampis iwxt'katpachas yaqhanakarux yatiyasipkaknwa. 37 Jupanakasti wali muspharataw sapxarakna: Taqi kunsa sumpun luri. Uqaranakas ist'xiwa, amutunakas arsxarakiwa! sasa. 8:1 Ukrunakansti walja jaqinakaw wasitat tantachasipxna, jupanakan janiw kuna manq'aapas utjknti, Jesusax yatiqirinakapar jawsasin sna: 2 Aka jaqinakat walpun khuyapt'ayasta, jupanakax kimsa uruw nayamp chikxapxi, janirakiw kuna manq'aapas utjkiti. 3 Jan manq'atpach utanakapar khithanukxirista ukaxa, thakhin sarkasax qarirapxaspawa, yaqhipanakan jayat jutapxatap layku sasa. 4 Yatiqirinakapasti Jesusarux sapxnwa: Aka chiqan janiw khitis jakkiti. Kawkitarak ukataq jaqitak manq'a jikxatanipxsti? sasa. 5 Jesusasti jupanakarux jiskt'araknwa: Qawqha t'ant'as jumanakan utjapxtam? sasa. Jupanakasti sapxnwa: Paqallqu t'ant'akiw utjapxitu sasa. 6 Ukatsti Jesusax jaqinakan

qunurapxaapatakiw mayna. Paqallqu t'ant'a apxarusinsti, Diosaruw yuspagarna, t'ant'anak pachinuqasinsti yatiqirinakaparuw churna, jupanakasti jaqinakaruw lakintarakna. 7 M qawqha chawllanakarakiw jupanakan utjna; Jesusasti Diosar yuspagarasin uka chawllanak jaqinakaruw lakirayna. 8 Taqiniw sist'asikam manq'apxna, puchunaksti paqallqu walaya phuqha apthapipxna. 9 Manq'apkn ukanakasti niya pusi waranqa jaqinaknwa. Jesusasti jupanakarux utanakaparuw khithanukxna, 10 m boter mantasinsti Jesusax yatiqirinakapampi Dalmanuta uksa tuqiruw sarxna. 11 Fariseonakax Jesusan ukar purinisax jupampiw jiskhintasipxna. Jesusar yant'aatakisti, m unacha uacht'ayaapatakiw mayipxna, ukampix Jesusan Diosat jutatap uacht'ayaapataki. 12 Jesusasti chuymapan llakt'asisin snwa: Kunatsa aka jaqinakax m unacha mayipxi? Qhanak sapxsma, janiw kuna unachas uachayaskaniti sasa. 13 Ukatsti jupanakar jaytjawayasin, wasitat quta khurkatar botet sarxna. 14 Yatiqirinakapax manq'a apasi armasiwayapxatayna, botensti m sapa t'ant'anikiw ujasipxna. 15 Jesusasti jupanakarux iwxt'nwa: Fariseonakana, ukhamarak Herodesan levadurapat amuyasipxam sasa. 16 Yatiqirinakapasti jupanakkamaw parlakipasipxna: Jan t'ant'antas laykuw ukham sispacha sasa. 17 Jesusasti jupanakan parlapxatap amuyasinxa snwa: Kunatsa jumanakax: Janiw t'ant'ax utjkiti sas parlasipkta? Janrat amuyt'asipkta? Chuymanakamax qalaratacha? 18 Nayrankasat jan ujapkta, jinchunkasach jan ist'apkta? Janit amtasipkta? 19 Kunapachatix phisqa t'ant'ata, phisqa waranqa jaqinakar manq'araykta ukkhax, qawqha walayarus puchunak apthapipxtaxa? sasa. Jupanakasti sapxnwa: Tunka payani walayaruw apthapipxta sasa. 20 Kunapachatix paqallqu t'ant'ata, pusi waranqa jaqinakar manq'araykta ukkhax, qawqha walayarus puchunak apthapipxaraktaxa? sasa. Jupanakasti sapxnwa: Paqallqu walayaruw apthapipxta sasa. 21 Ukatsti Jesusax snwa: Ukhamasti jichhakamat jan amuyt'asipkta? sasa. 22 Ukatsti Betsaida markaruw puripxna, ukansti m juykhu jaqiruw Jesusan ukar irpanipxna, juparusti llamkt'aapatakiw achikt'asipxna. 23 Jesusasti juykhurux amparat irpsuwayasaw markat

anqxar irpna. Ukatsti thusunqayampiw nayrapat jawt'na, amparapampiw jupar luqxatna, ukat juykhurux jiskt'na: Ujxtati? sasa. 24 Juykhusti uatatasinxa snwa: Jaqinakarux quqanakas sarnaqkaspa ukham ujta sasa. 25 Jesusasti wasitat amparapampi nayranakapar llamkt'na, uka jaqisti sum uatatxasinxa, k'umaraptxnwa. Taqi kunsa jupax sum ujxna. 26 Ukatsti Jesusax utaparuw khitxna, saraknwa: Janiw markar kutinttati sasa. 27 Uka qhipatsti Jesusax yatiqirinakapampi Filipo uraqinkir Cesarea tuqinakaruw sarna. Thakhin sarkasasti Jesusax yatiqirinakaparuw jiskt'na: Jaqinakax nayat khitiw sapxitusa? sasa. 28 Jupanakasti ukxarux sapxnwa: Yaqhipanakax Bautisir Juanaw sapxtamwa, mayninakasti Eliasaw sapxtamwa, yaqhipanakasti profetanakat maynrpachaw sapxaraktamwa sasa. 29 Jesusasti ukxarux jiskt'askaknwa: Jumanakasti khitiw sapxistasa? sasa. Pedrosti ukxarux snwa: Jumax Cristtawa sasa. 30 Ukampis Jesusax jupxat jan khitir arsupxaapatakiw jupanakar iwxt'na. 31 Ukxarusti Jesusax yatiqirinakaparuw yatiya qalltna, saraknwa: Naya, Jaqin Yuqapax walpun t'aqhis. Jilr jaqinakampi, jilr sacerdotenakampi, kamachi yatichirinakampiw nayatak sayt'asipxani. Jiwayapxitaniwa, ukampis kimsrut jaktanx sasa. 32 Uksti Jesusax qhanpach arsna. Ukatsti Pedrox yaqhawjar irpaqasaw juparux tuqinuqna. 33 Jesusasti qhipxa uakipstanisaw yatiqirinakaparux ukatna, ukat Pedrorux tuqinuqna: Saraqit nayat, Supaya! Jumax Diosankki ukatxa janiw amuyktati, jan ukasti jaqinakankki ukak amuytaxa sasa. 34 Ukatsti Jesusax yatiqirinakapampiru, jaqinakampiru jawsasin sarakna: Maynitix nayan yatiqirix munchixa, jupa kipkat armt'aspan, cruzap q'ipxarus nayar arkitpan. 35 Khititix jakaap qhispiyasi munki ukax apt'asiniwa, ukampis khititix naya layku, Diosan arunakap layku jakaap apt'askani ukax qhispiyatniwa. 36 Kuna askspas jaqitakixa, taqi akapach ynakax jupankxaspa, ajayupsti apt'asispa ukaxa? 37 M jaqix janiw kun churasas jakaap qhispiyaskaspati. 38 Maynitix nayatsa, arunakaxatsa aka jucharar jaqinakan nayraqatapan p'inqasinixa, Jaqin Yuqapax jupat p'inqasirakiniwa kunapachatix Awkipan jach'a kankaapampi, qullan angelanakapampi jutkan ukkhaxa sasa.

9:1 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Qhanak sapxsma, jumanakat yaqhipanakax janraw jiwapkaniti, Diosan qhapaq markap jach'a ch'amapampi purinir ujakamaxa sasa. 2 Ukat suxtr saraqatarusti, Jesusax Pedrompiru, Santiagompiru, Juanampirukiw m jach'a qullu patar irpna. Ukansti Jesusan unaqapax muspharkaaw jupanakan nayraqatapan mayjt'awayna. 3 Isinakapas k'ajkir khunjam suma janq'uruw tukna, janipuniw khitis qawqha t'axsusas ukham janq'u tukuykaspati. 4 Ukatsti Eliasampiru, Moisesampiruw Jesusampi parlasipkir ujapxna. 5 Ukat Pedrox Jesusar sna: Yatichiri, wali sumaw akankatasaxa! Nanakax kimsa chhujlla lurapx: mayax jumataki, mayax Moisesataki, mayasti Eliasataki sasa. 6 Jupanakasti wali mulljatpxnwa, ukat Pedrox kuna arsutapsa jan amuyasknti. 7 Ukapachaw m qinayax jupanakar ch'iwxattna. Uka qinay taypitsti m aruw ist'asna: Akaw nayan munat Wawaxaxa. Jupar ist'apxam sasa. 8 Uatatasikamasti mayninakax chhaqhatxnwa, Jess saparukiw ukatxapxna. 9 Qullut saraqankasasti, Jesusax jupanakaruw iwxt'na: Kuntix ujapkta ukxa janipuniw khitirus arsupxtati, jan ukasti kunapachatix Jaqin Yuqapax jiwatat jaktxani ukkhakiw arsupxta, sasa. 10 Jupanakasti amukiw chuyma manqhapar kuntix ujapkn uk imxsipxna, ukampis jupanakkamaw jiskt'asipxna: Kun saarak munpacha Jaqin Yuqapax jiwatat jaktxani, sasasti? sasa. 11 Ukat Jesusarux jiskt'apxna: Kunatarak kamachi yatichirinakasti Eliasaw nayraqat jutaapa sapxisti? sasa. 12 Jupasti ukxarux snwa: Ukax chiqapunskiwa, Eliasapuniw nayraqat jutaski, taqi kunsa juparakiw askichani. Ukatsti, kunatarak Qillqatanakansti Jaqin Yuqapax t'aqhisiniwa, jisk'achatarakniwa sisti? 13 Ukampis nayax sapxsmawa, Eliasax purinxiwa, juparusti kuntix lura munapkna uk lurapxna, kunjmatix Qillqatanakax siskn ukhamar phuqhasa sasa. 14 Ukatsti mayni yatiqirinakapan ukar kutt'anxasin jupanakar walja jaqinakamp muyuntat ujapxna, kamachi yatichirinakasti jupanakampiw ch'axwasipkna. 15 Jesusar ujasinsti taqiniw muspharapxna, jalanisinsti juparuw aruntapxna. 16 Ukatsti Jesusax jupanakaruw jiskt'na: Kunxatsa jumanakax jupanakampi ch'axwasipkta? sasa. 17 Jaqinak taypit mayniw

arsna: Yatichiri, wawaxaruw juman ukar irpanta, anqha ajayuw mantasin amutur tukuyi. 18 Kawkhansa uka anqha ajayux uraqir liwnuqaskakiwa; lakapat jupuquw juti, laka ch'akhapsa aliqapuniw t'urusi, ukatsti jan unxtkir tukuyi. Yatiqirinakamaruw uka ajayu alisnukuapatak achikt'asta, jupanakasti janiw alisnukurjampkiti sasa. 19 Jesusasti jupanakarux snwa: Jan iyawsaan jaqinaka! Kunapachkamas jumanakampikskxa? Kunapachkamas jumanakax ch'am tukuyapxitta? Irptanipxam uka waynaru sasa. 20 Ukat uka waynarux Jesusan ukar irptanipxna. Kunapachatix uka anqha ajayux Jesusar ujkn ukkhaxa, uka waynarux wal thalayna, jupasti uraqir liwnuqtasaw sunt'isna, lakapatsti jupuquw jutarakna. 21 Jesusasti uka waynan awkiparuw jiskt'na: Kunapachatsa ukham lurasi? sasa. Awkipasti snwa: Wawatpachaw ukhama. 22 Walja kutirakiw anqha ajayux ninarus umarus jupar jiwayaatak jaqunti. Qullt'arapitasma ukax walspawa, nanakat khuyapt'ayasipxita, yanapt'apxarakitaya sasa. 23 Jesusasti snwa: Jumatix iyawsasmaxa, lurasispawa. Iyawsir jaqitakix taqi kunas wakisikiwa sasa. 24 Uka waynan awkipasti ukspachaw jach'at arsna: Iyawstwa. Juk'amp iyawsaaxatak yanapt'itaya! sasa. 25 Jesusasti walja jaqinak muyuntanir ujasinxa, anqha ajayurux tuqinuqnwa: anqha uqar amut ajayu, nayaw sisma: Mistum jupata, janirak mayampis mantamti sasa. 26 Ukatsti anqha ajayux warart'asisaw ch'amamp thalasiyna. Ukat uka waynat mistuwayxna jiwatjam jaqunukuwayasa. Waljanirakiw: Jiwatawa sapxna. 27 Ukampis Jesusax amparat waytasin sayt'ayna, waynasti sayt'xnwa. 28 Ukxarusti Jesusax m utaruw mantna, sapakskipansti, yatiqirinakapax juparuw jiskt'asipxna: Kunatarak nanakataki uka anqha ajayur alisnukuatak ch'amasti jan utjapkitusti? sasa. 29 Jesusasti jupanakarux snwa: Ukham anqha ajayunakarux, Tatitut mayisiampikiw alisnukusispa sasa. 30 Uka chiqat sarxasinsti, Galilea chiq sarakipawayapxna. Jesusasti janiw khitin yatiapsa munknti, 31 yatiqirinakapar yatichaskatap layku. Ukat sna: Jaqin Yuqapax jaqinakan amparapar katuyatniwa; jupanakasti jiwayapxaniwa, ukatsti kimsr jiwatat jaktxani sasa. 32 Yatiqirinakasti Jesusan parlatap janiw amuyt'apknti, jupar

jiskt'asa axsarapxaraknwa. 33 Ukatsti Cafarnam markaruw puripxna. Utankxapxn ukkhasti, Jesusax yatiqirinakaparuw jiskt'na: Kunxatarak jumanakasti thakhin ukataq parlapxtasti? sasa. 34 Jupanakasti janiw arsu munapknti, thakhin khitis jiwasanak taypin jilrixa?, sasa parlapxatapata. 35 Ukatsti Jesusax qunt'asisin tunka payan yatiqiriparuw jawsna, ukatsti saraknwa: Khititix jilr munki ukaxa, taqinit qhipankaapawa, ukatsti taqinir luqtaaparakiwa sasa. 36 Ukatsti Jesusax m yuqall wawaruw jupanak taypir sayt'ayna, amparapar ichxarusinsti, snwa: 37 Khititix akham wawaru nayan sutixan katuqki ukaxa, nayaruw katuqitu; nayar katuqiristi, janiw nayarukit katuqki, jan ukasti khithankitu ukaruw katuqaraki sasa. 38 Juanasti Jesusarux snwa: Yatichiri, mayniruw sutim aytasis anqha ajayunak alissuskir ujapxta, ukampis nanakax jan ukham luramti sapxtwa, jupan jan jiwasanakamp chik sarnaqatap layku sasa. 39 Jesusasti snwa: Jan jark'apxamti, janiw khitis nayan sutixar muspharkaanak lurasin nayxat jan wal parlkaspati. 40 Khititix jiwasar jan uiskistu ukaxa, jiwasampskiwa. 41 Khititix jumanakar Cristonkapxatam layku m juk'a umaksa waxt'apxtamxa, chiqpachansa uka jaqix m churwi katuqani sasa. 42 Khititix nayar iyawsir jisk'a wawanakar juchar puriyaspa ukkhaxa, uka jaqix m jach'a molino qalampi kunkar chinuntasin quta manqhar jaquntatapax walspawa. 43 Amparamatix juchar puriya munstamxa, walspaw khariqxaamaxa, ukatsti juk'amp sumspaw wiay jakaar ch'ulla amparani mantaamaxa, p amparanpach manqhapachar mantaamat sipana, kawkhantix aqkir ninax jan jiwt'ki ukkharu. 45 Kayumatix juchar puriya munstamxa, walspaw khariqasxaamaxa, ukatsti juk'amp sumspaw ch'ulla kayuni wiay jakaar mantaamaxa, p kayunpacha manqhapachar jaquntatamat sipana. 47 Nayramatix juchar puriya munstamxa, apsxam, ukatsti juk'amp sumspaw Diosan markapar ch'ulla nayrani mantaamaxa, p nayranpacha manqhapachar jaquntatamat sipana, 48 kawkhantix laq'unakas jan jiwarki, ninas janirak jiwt'ki ukkharu. 49 Diosax taqiniruw q'umachani, kunjmtix jayumpisa, ninampis q'umachktan ukhama. 50 Jayux sumawa; jayutix ch'aphaqsuspaxa, kunampirak suma jayu tukuyapxasmasti? Jumanakax

suma jayur utatpxam, ukatsti sumankaan jumanak purax jakapxarakim. 10:1 Jesusax Cafarnam markat mistusinxa, Judea uksa tuqinakaruw sarna, ukhamarak Jordn jawir khurkata tuqinakaru. Ukansti wasitat jaqinakax Jesusan ukar jutapxna, jupasti yatichirkn ukham wasitat jupanakar yatichna. 2 Fariseonakasti Jesusar jak'achasisin jupar pantjayaatakiw jiskt'apxna: Wakisiti m chachax warmipampi jaljtaapaxa? sasa. 3 Jesusasti jupanakarux snwa: Kun lurapxta sapxtamsa Moisesaxa? sasa. 4 Jupanakasti sapxnwa: Moisesax: Jaljta qillqat churasin warmir apanukuax wakisiskiwa sapxituwa sasa. 5 Jesusasti ukxarux snwa: Moisesax qala chuymanpxatam laykuw uka kamachi arunak jaytawayapxtam. 6 Ukampis taqi kunan qalltapanxa, Diosax chacha warmi lurna. 7 Ukatp chachax awkipsa, taykapsa jaytxanixa, warmipampi mayachasxaataki, 8 panpachanisti m sapa janchpkaspas ukhamniwa. Ukhamasti janiw pankxiti, jan ukasti m janchikxapxiwa. 9 Ukhamasti, kuntix Diosax mayar tukuyki ukarux janiw jaqix jaljtayaapkiti sasa. 10 Utankxapxn ukkhasti, yatiqirinakapax wasitat Jesusarux ukxat jiskt'apxna. 11 Jesusasti jupanakarux snwa: Khititix warmipampi jaljtasin yaqhampi jaqichaschi ukaxa, nayrr warmiparuw wachuq jucha luratapampix anqhachi; 12 ukampis warmitix chachapar apanukusin yaqhampi jaqichaschi ukaxa, wachuq jucha luraraki sasa. 13 Ukxarusti wawanak Jesusan ukar irpanipxna, amparapampi luqxatayaataki; ukampis yatiqirinakapax wawanak irpanirinakaruw tuqinuqapxna. 14 Jesusasti uk ujasax phiasnwa, ukat sarakna: Wawanakax nayan ukar jutasipkpan sama, jan jark'apxamti, Diosan qhapaq markapax jupanakjamankiwa. 15 Qhanak sapxsma, khititix Diosan qhapaq markap m wawar utat jan katuqkan ukaxa, janiw kunapachas ukar mantkaniti sasa. 16 Wawanakar qhumantasinsti, amparapampi luqxatasaw jupanakarux aski waxt'wip churna. 17 Kunapachatix Jesusax ukawjat sartawayaampxn ukkhaxa, m jaqiw jalakamak ukawjar purinna, Jesusan nayraqatapar killt'asisin juparux jiskt'na: Suma yatichiri, kuna luraaxas wakisi wiay jaka katuqaatakixa? sasa. 18 Jesusasti juparux snwa: Kunatsa Suma

sistasti? Janiw khitis sumkiti, Dios sapakiw sumaxa. 19 Kamachi arunak yattawa: Janiw jiwaytati, janiw wachuq jucha lurtati, janiw lunthatastati, janiw khitirus k'arinttati, janirakiw k'arimpi kunsa apaqtati; awkimar taykamar jach'acham sasa. 20 Uka jaqisti ukxarux snwa: Yatichiri, nayax jisk'atpach taqi uka kamachi arunak phuqhaskta sasa. 21 Jesusasti juparux munasiampiw ukatna, ukatsti saraknwa: May jan phuqktati: Saram, taqi utjirinakam aljaram, ukatsti jan kunaninakar churam. Ukhamat alaxpachan juman imasitamax waljni. Ukatsti jutam, ukat nayar arkita sasa. 22 Jaqisti uk ist'asinxa wal llakthapisna; ukham llakt'atarakiw sarawayxna, wali qamirtap layku. 23 Jesusasti taqi tuqi uatatasinxa, yatiqirinakaparuw sna: Kunja ch'amas qamirinakatakix Diosan qhapaq markapar mantaapaxa! sasa. 24 Yatiqirinakapasti uk ist'asax muspharapxnwa, ukampis Jesusax jupanakarux saskaknwa: Wawanaka, kunja ch'amas qullqi chuymkis ukanakan Diosan qhapaq markapar mantaapaxa! 25 Juk'amp jasakiwa m aguja nayra chiqa m camellon mistuapaxa, Diosan qhapaq markapar m qamirin mantaapat sipana sasa. 26 Uk ist'asinsti yatiqirinakapax juk'ampiw muspharapxna, jupanakkamaw jiskt'asipxarakna: Ukhamasti khitikirak qhispiyatspasti? sasa. 27 Jesusasti jupanakar ukatasinxa, snwa: Jaqinakatakix ukax janiw luraskaspati, ukampis Diosatakix lurasikiwa, jupatakisti janiw kunas ch'amkiti sasa. 28 Pedrosti ukxarux saraknwa: Tatay, nanakax taqi kun jaytanukusin arkanipxsma sasa. 29 Jesusasti ukxarux snwa: Qhanak sapxsma, khititix nayar arka layku, ukhamarak Diosan arunakap qhanacha layku utap jaytanukuxa, jan ukax jilapsa, kullakapsa, awkipsa, taykapsa, wawanakapsa, uraqinakapsa, 30 uka jaqix patakatsa juk'amp jila akapachan katuqxani: utanaka, jilanaka, kullakanaka, tayka, wawanaka, uraqinaka, ukanak katuqkasas uisitaw sarnaqani; ukampis kh pachan wiay jaka katuqxani. 31 Khitinakatix jichhrun nayrankki jupanakatxa, waljaniw qhipankxapxani; qhipankirinakatsti, waljanirakiw nayrankxapxani sasa. 32 Jerusaln markaruw sarasipkna, Jesusasti yatiqirinakapat nayra sarna. Jupanakasti muspharapxnwa, axsarasarakiw qhipapat arkapxna. Jesusasti wasitat tunka payanir jawsasaw jupan

t'aqhisiapat yatiyna: 33 Kunjmtix jumanakax ujapkta, jichhasti Jerusalenaruw makhatasktan, ukan Jaqin Yuqapax jilr sacerdotenakar katuyatni, ukhamarak kamachi yatichirinakampiru, jupanakasti jiwayaatakiw juchachapxani, ukatsti Roma markankir jilr jaqinakaruw katuyapxarakini. 34 Jupatxa larusipxaniwa; thuskatapxaniwa, jawq'japxaniwa, ukatsti jiwayapxaniwa; ukampis kimsa urut jiwatat jaktxani sasa. 35 Ukxarusti Santiagompi Juanampiw Jesusar makhatapxna, jupanakasti Zebedeon yuqanakapnwa. Jak'achasisinsti sapxnwa: Yatichiri, may achikt'asi munapxsma sasa. 36 Jesusasti jupanakarux snwa: Kuns jumanakax munapxta? sasa. 37 Jupanakasti sapxnwa: Qhapaq markamanxa, juman jak'amaruy qunt'ayasipxita, maynirux kupxamaru, maynirusti ch'iqxamaru sasa. 38 Jesusasti jupanakarux snwa: Jumanakax janiw yatipktati kuntix mayipkista ukxa. Jumanakax kuna t'aqhisiatix nayatak jutki uk t'aqhisipxasmati? sasa. 39 Jupanakasti sapxnwa: T'aqhisipxiristwa sasa. Jesusasti snwa: Jsa, ukhamniwa. Jumanakax wal t'aqhisipxta, kunjmtix nayax t'aqhisk ukhama. 40 Ukampis nayan kupxaxaru ch'iqxaxaru qunt'ayaax janiw nayan churaaxax wakiskiti, jan ukasti, ukax khitinakatakitix wakichatki ukanakaruw churasini sasa. 41 Tunka yatiqiripasti, Santiagompin Juanampin mayitap yatisinxa, jupanakatakix wal thithipxna. 42 Ukampis Jesusax jupanakar jawsasin snwa: Jumanakax yatipxtawa, marka apnaqir jilrinakax jupanakankkaspas ukham markanakarux tukuyapxi, jupanak taypinkir jilrinakasti munaaparuw jaqinakarux apnaqapxi. 43 Jumanakampisti janiw ukhamapkiti. Ukatsipana jumanak taypin jilr munirix mayninakar luqtirapawa. 44 Jumanak taypit nayranka munirixa, taqinir luqtaaparakiwa. 45 Jaqin Yuqapasti janiw luqtayasir jutkiti, jan ukasti, luqtiriw juti; waljanir qhispiyaatakix jupa kipka jakaap apt'asiriw juti sasa. 46 Ukatsti Jeric markaruw puripxna. M juk'ampjarusti Jesusax yatiqirinakapampi walja jaqinakamp chikt'ataw uka markat mistuskna, ukansti mayjasir m juykhu jaqiw thakxan qunt'atskna, jupasti Timeo chachan Bartimeo sat yuqapnwa. 47 Uka juykhusti Nazaretankir Jesustap ist'asinxa, jach'at art'na: Jess, Davidan yuqapa, nayatay

khuyapt'ayasita! sasa. 48 Uk ist'asinsti waljaniw amukt'aapatak tuqinuqapxna. Ukampis juykhux juk'amp jach'at art'askaknwa: Davidan yuqapa, nayat khuyapt'ayasita! sasa. 49 Jesusasti uk ist'asin pachparuw sayt'na, ukat sarakna: Irptanipxam sasa. Irptir saririnakasti juykhurux sapxnwa: Jan axsaramti, sayt'asim, jawsasktamwa sasa. 50 Juykhusti isip liwinukusin mkiw sayt'asi, ukatsti Jesusan ukaruw jak'achasna. 51 Jesusasti juparux jiskt'nwa: Kuna luraaxsa munta? sasa. Juykhusti snwa: Yatichiri, nayrat waliptxa munta sasa. 52 Ukxarusti Jesusax snwa: Sarxam; iyawsatam laykuw k'umarxtaxa sasa. Juykhusti ukspachaw nayrat waliptasax wasitat ujxna, ukatsti Jesusaruw arkxaruwayxna. 11:1 Jerusaln jak'ankxapxn ukkhasti, Betfagempita Betaniampita, Olivos qullu ukatasiwjat Jesusax pani yatiqiriparuw khithna, 2 akham sasa: Khaykatankkis uka jisk'a markar sarapxam, purisinsti m asnoruw ukan chinutskir jikxatapxta, ukarusti janraw khitis qunxatkiti. Jararanipxam ukatsti irpanipxarakim. 3 Khitis jiskt'apxtam: Kunatsa jararapxta? sasaxa, jupar sapxam: Tatituw muni, irpayanirapxtamwa sasa. 4 Jupanakasti sarasinxa asnorux thakhi thiyan chint'at jikxatapxna, m punku jak'ana, ukat jupanakax jararapxna. 5 Ukankirinakat yaqhipanakasti yatiqirinakaparux sapxnwa: Kuns lurapxta? Kunatakis asno jararapxta? sasa. 6 Ukatsti jupanakax Jesusan yatichataparjamaw sapxna; ukat asno irpxaruyanipxna. 7 Jesusan ukar irpanisinsti, yatiqirinakapax isinakapampiw jant'akxatapxna, ukat Jesusax asnxar qunxatawayna. 8 Waljanirakiw isinakap thakhir jant'akupxna, mayninakasti quqanakat layminak khuchhurasaw thakhir jant'akupxarakna. 9 Jesusan nayrxap qhipxap saririnakasti jach'at art'asipxna: Qhispiyapxita! Qullanpan Tatitun sutipar jutirixa! 10 Diosax jach'achpan David awkisan jutir marka apnaqwipxaruxa! Alaxpachankir Tatitu, qhispiyapxita! sasa. 11 Jesusasti Jerusalenar mantasinxa, Tatitun utaparuw sarna, ukansti kunjmskis taqi kunas ukanak uakipna. Niya jayp'xipansti, Betania markaruw yatiqirinakapampi chikt'at sarxna. 12 Qhiprusti, Betania markat

mistunipkn ukkhax Jesusax manq'at awtjayasna. 13 Ukatsti laphinakan m higo quqa jayat utasaw achu apaqasiatak jak'achasna, uka quqansti janiw kuna achus utjknti, jan ukasti laphinakakiw utjna, higo apthapi janra pachtap layku. 14 Jesusasti uka higo quqarux snwa: Jichhat uksarux janipun khitis achumat manq'pati sasa. Yatiqirinakapasti uk arsur sum ist'apxna. 15 Ukatsti Jerusaln markaruw puripxna, ukat Jesusax Tatitun utapar mantna, ukansti aljasirinakampiru, alasirinakampiruw anqar tutuksuyna. Qullqi alakipirinakana, paloma aljirinakan ynakapsa q'al willthapna; 16 janirakiw khitirus Tatitun utap chiqxa kuna alja apt'atsa sarnaqayknti. 17 Ukat jupanakarux yatichna: Diosan Arunakapan qillqatawa: Utaxax taqi markanakataki Diosat mayisi utniwa sasa, ukampis jumanakax lunthatanakan putuparuw tukuyapxtaxa sasa. 18 Ukanak ist'asinsti, jilr sacerdotenakampi, kamachi yatichirinakampix jiwaya munapxna, ukampis Jesusarux axsarapxnwa, jupan yatichwipat jaqinakan muspharapxatap ujasina. 19 Jayp'xipansti, Jesusampi yatiqirinakapampix uka markat mistuwayxapxnwa. 20 Qhiprmanthisti wasitat higo quqkis uka chiq sarapxna, higo quqarusti saphitpach wasut ujapxna. 21 Pedrosti amtasinxa Jesusarux snwa: Yatichiri, utam, anqhachawayktas uka quqax wasxarakitaynas! sasa. 22 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Diosar iyawsirpxam. 23 Qhanak sapxsma, khititix chuymapan jan pchasis aka qullur saspaxa: Unxtam, jach'a qutar liwiranttam sasaxa; arsutapax phuqhasispawa, jupatix iyawsaampi arsuspa ukkhaxa. 24 Ukatp sapxsmaxa, taqi kuntix Diosat mayipkt ukaxa, katuqapkasmas ukham iyawsapxta, ukasti ukhamapunniwa. 25 Diosat mayiskasasti, khitimpitix jan walinkapktas ukarux pampachapxam, ukhamat alaxpachankir Awkimax juchanakam pampachani. 26 Jumanakatix jaqi masimar jan pampachapktaxa, alaxpachankir Awkimax janirakiw juchanakamat pampachapktamti. 27 Uka qhipatsti jupanakax Jerusalenaruw kuttanxapxna. Jesusax Tatitun utapan sarnaqaskna ukkhaw jilr sacerdotenakampi, kamachi yatichirinakampi, jilr jaqinakampix jupan ukar jutapxna, 28 ukatsti Jesusaruw jiskt'apxna: Kuna munaanampis jumax akanak lurtaxa? Khitis ukanak

luraamatak ch'am churtam? sasa. 29 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Nayax may jiskt'apxarakma. Khitis Juanarux bautisaapatak khithani, jaqinakati jan ukax, Diosacha? Jichhax sapxitaya, ukat nayax kuna munaanampitix ukanak lurkta uk sapxarakma sasa. 31 Ukham jiskt'atasti jupanakkamaw parlakipasipxna: Kamachanisa? Diosaw khithani sanixa, jupax saniwa: Kunatarak jupar jan iyawsapxtasti? sasa; 32 jan ukax: Jaqinakan khithanitakiwa sanicha sasa. Jupanakax jaqinakaruw axsarapxna, taqinirakiw Juanax Diosan khithat profetaptap yatipxna. 33 Ukhamasti jupanakax Jesusarux sapxnwa: Janiw yatipkti sasa. Jesusasti ukxarux saraknwa: Ukhamax janirakiw nayas sapkmati, kuna munaanampitix taqi akanak lurkta ukxa sasa. 12:1 Jesusax utaswinak tuqiw parla qalltna: M jaqiw utjna, uraqiparusti uva alinak ayruntna, ukatsti uyuchrantaynwa; uva ch'irwa wakichna, uva yapu ujaatakisti m uta lurarakna. Jupasti yapuchir jaqinakaruw waki yapuchapxaapatak churawayna, ukatsti jaya markaruw sarxna. 2 Yapu apthapi pacha purinipansti, uka jaqix m uywataparuw khithna, uka yapuchirinakat achunak mayinirapxita qawqhatix nayar wakt'kitus uka sasa. 3 Yapuchirinakasti uka uywatar nuwjasin jan kunan alispayapxna. 4 Uraqinisti wasitat yaqha uywataruw khithna, uka uywatarusti qalampi k'upjasaw p'iqi ch'iyjapxna, tuqxasinsti alispayapxaraknwa. 5 Uraqini jaqisti mayampsa yaqharux khithaskaknwa, juparusti jiwayapxnwa. Uka qhipatsti waljaniruw khithna; yapuchirinakasti yaqhiparux nuwjapxnwa, mayninakarusti jiwayapxaraknwa. 6 Ukampis maynikiw khithaatak utjxna, ukasti munat yuqapnwa. Tukuyarusti uka sapa yuqaparuw khithna: Yuqaxarux axsarapxaniwa sasa. 7 Ukampis yapuchirinakax jupanakkamaw arust'asipxna: Akaxay uraq katuqirixa, jiwayapxani ukatsti uraqipax jiwasankxaniwa sasa. 8 Jupanakasti uraqinin yuqaparux katuntasin jiwayapxna, jiwat janchipsti yaput anqxaruw jaqunukupxna. 9 Ukat Jesusax jiskt'arakna: Yapun jaqisti kamachpachnisa? Jutasinxa uka yapuchirinakarux q'al jiwarayani, yapupsti yaqhanakaruw katuyxani sasa. 10 Jesusasti saskaknwa: Janit jumanakax Diosan Arunakap ullarapkta?:

Utachirinakan jisk'achat qalax suma qalat uchatxiwa. 11 Tatituw ukham luri. Jiwasanakatakix muspharkaawa sasa. 12 Uk ist'asinsti jilrinakax Jesusarux katunta munapxna, jupanakar aynacht'ayaatak uka utaswi arsutap yatisa. Ukampis jaqinakar axsarapxatap laykux, Jesusar jaytanukuwayasin sarxapxna. 13 Ukxarusti Jesusan ukaruw khithapxna m qawqha fariseonakampi, Herodesar arkirinakampi, ukat Jesusar pantjayas juchachaataki. 14 Jupanakasti purinisinxa sapxnwa: Yatichiri, yatipxtwa chiqa arsur jaqtama, kuns jaqix yatichwimata saskpan ukar juman jan yqatamsa, ukampis jumax taqi kunan Diosar jaysaxat yatichtaxa. Jichhax sapxita: Cesarar qullqi churaax wakisiti, jan ukax janicha? Churapxiristti jan ukax janicha? sasa. 15 Jesusasti jan wali amtaampi sapxatap yatisinxa, snwa: Kunatsa jumanakax nayar aynacht'ayir jutapxta? Apanipxam m qullqi uxataaxataki sasa. 16 Jupanakasti qullqi churapxna, Jesusasti uxatasin jupanakaruw jiskt'na: Aka qullqin utjki uka ajanusa, sutipas khitinkisa? sasa. Jupanakasti: Cesarankiwa sapxnwa. 17 Ukxarusti Jesusax jupanakarux saraknwa: Cesarankki uk Cesarar churapxam, Diosankki uksti Diosarurak churapxam sasa. Jupanakasti uk ist'asinxa wali muspharataw qhiparapxna. 18 Ukxarusti Saduceonakaw Jesusan ukarux sarapxna. Jupanakasti: Janiw khitis jiwatat jaktkaspati sasaw yatichapxna; ukat Jesusarux jiskt'apxna: 19 Yatichiri, Moisesan qillqatanakapan sapxituwa: Maynitix warmipampi jan wawankasin jiwchixa, wakisiw jiwirin jilapax uka ijma warmimpi jaqichasiapaxa, ukhamat jiwirin jilapatak wawanak utjayaapataki sasa. 20 M kutix paqallqu jila sullkaw utjna, jilrix jaqichasnwa, ukatsti jan wawaniw jiwawayxna. 21 Ukxankir jilasti uka ijma warmimpiw jaqichasna, ukatsti chachax jan wawaniw jiwxarakna. Ukxankir jilampisti uka kipkarakiw lurasna, 22 ukhamaw uka paqallqu jila sullkax uka ijma warmimpix jaqichasipxna, ukampis janiw maynis wawanpknti. Qhiparusti warmix jiwxaraknwa. 23 Kh jutir urun jupanakax jiwatat jaktapkan ukkhasti, kawkrin warmiparaknisti? Paqallqunpachaxay uka warmimpix jaqichasipxchixa sasaw jiskt'apxna. 24 Jesusasti jupanakarux snwa: Jumanakax pantjasipxtawa, qillqatanaksa, Diosan ch'amapsa jan

yatipxatam layku. 25 Kunapachatix jiwatat jaktapxani ukkhaxa, chachanakasa, warminakas janiw jaqichasipkaniti, jan ukasti jupanakax alaxpachankir angelanakjamaw jakasipxani. 26 Jiwatanakan jaktaapatsti, janit ullart'apkta Moisesan qillqatapanxa? Diosax nakhaskir ch'aphi taypit parlna: Naytwa Abrahaman, Isaacan, Jacobun Diosapaxa sasa. 27 Diosax janiw jiwatanakan Diosapkiti, jan ukasti jakirinakan Diosapawa. Ukhamasti jumanakax wali pantjatpxtawa sasa. 28 Jesusan saduceonakar taqi uka jiskt'anakar sum arusxatatap yatisinxa, qillqat yatichiri m jaqiw Jesusar jak'achasna, ukat Jesusar jiskt'na: Kamachinakat kawkr kamachis jila wakiskirixa? sasa. 29 Jesusasti juparux snwa: Taqi kamachinakat wakiskirki ukax akhamawa: Ist'am Israel, jiwasan Tatit Diosasaxa jupa sapakiw Tatituxa. 30 Tatit Diosamaruw taqi chuymamamp munta, taqi ajayumampi, taqi amuyumampi, taqi ch'amamampiraki. 31 Ukxarki uka kamachisti akham siwa: Jaqi masimarux juma kipkarjamaw munasta. Ukanakat sipan janiw kawkr kamachis juk'amp wakiskirix utjkiti sasa. 32 Qillqatanak yatichiristi Jesusarux snwa: Yatichiri, walik sasktaxa. Arsutamax chiqapunskiwa: m sapa Diosakiw utji, janirakiw yaqhax utjkiti. 33 Jupar taqi chuymampi munaasti, taqi amuyumpi, taqi ajayumpi, taqi ch'amampi, ukatsti jaqi masisar jiwas kipkarjam munaaxa, juk'amp askiwa, kuna wilachatix altaran luqtatki taqi ukanakat sipana sasa. 34 Jesusasti uka jaqin sum arsutap ist'asinxa snwa: Diosan qhapaq markapat janiw jayankktati sasa. Ukatsti janiw khitis jupar juk'amp jiskt'a munkxnti. 35 Jesusasti Tatitun utapan yatichkasax jiskt'nwa: Kunatsa kamachi yatichirinakax Cristox Davidan wawapaw sapxisti? 36 Ukampis David kipkaw Qullan Ajayun qhant'atsin sixa: Tatitux Tatit Cristoxarux siwa: Kupxaxar qunt'asim, uisirinakamaru jumampi takxatayakama sasa. 37 Kunjmarak Cristosti Davidan wawapspasti? David kipkaxay Cristorux Tatitu sischixa sasa. Ukansti walja jaqinakaw utjna, Jesusarusti wali kusisitaw isch'ukipxarakna. 38 Jesusax yatichkasin snwa: Kamachi yatichirinakat amuyasipxam, jupanakax jach'a isinakan isintataw sarnaqapxi, thakhinakansa taqi axsart'aampiw aruntayasi munapxi. 39

Sinagoganakansti suma qunuanak thaqhapxi, manq'winakansti suma qunuanak munapxaraki; 40 ijma warminakat ynakap aparapxi, uka jan wali luratanakap imt'aatakisti, Diosatxa wali jayapuniw mayisipxi. Jupanakasti taqit sipansa juk'amp jach'a mutuywi katuqapxani sasa. 41 M urusti Jesusax Tatitun utapan qunt'atsknwa, kawkharutix qullqi uchasipxirna uka jak'ana, ukansti kunjmtix jaqinakax qullqi churapkna ukanak ujna. Walja qamirinakaw walja qullqi churapxna. 42 Ukhamaruw m jan kunani ijma warmix purinna, jupasti p jisk'a qullqik churasna, chanipasti wali juk'aknwa. 43 Ukat Jesusax yatiqirinakapar jawsasin sna: Qhanak sapxsma, aka ijma warmiw taqinit sipan jil churi, 44 mayninakasti jilt'kis ukatak churapxi, ukampis aka ijma warmix jan kunankasinsa qawqhatix jakaapatak utjki ukjpach churxi sasa. 13:1 Jesusax Tatitun utapat mistusinkn ukkhaw maynr yatiqiripax juparux sna: Yatichiri, kunja sumas aka qalanakaxa, utanakasa! sasa. 2 Jesusasti juparux snwa: Aka jach'a utanak ujtati? M urux aka utanakax q'ala tinkuyataw ujasini sasa. 3 Ukatsti Tatitun utap ukatasinkki uka Olivos qulluruw sarapxna. Jesusax ukkharuw qunt'asna, ukatsti Pedrompi, Santiagompi, Juanampi, Andresampiw jiskt'apxna: 4 Tatay, sapxita, kunapachas ukanakax phuqhasxani? Kuna unachas utjani taqi ukanak janr phuqhaskipanxa? sasa. 5 Jesusasti jupanakarux snwa: Wal amuyasipxam, janiw khitimpis sallqjayasipxtati. 6 Waljaniw nayan sutixar jutapxani: Naytwa Cristox sasa. Jupanakasti waljaniruw sallqjapxani. 7 Kunapachatix ch'axwanakat ist'apxta, nuwasianakan utjaap yatipxarakta ukkhax janiw axsarapxtati. Ukham lurasiapaw wakisi; ukampis ukkhax janraw aka pachan tukusi urupkaniti. 8 M jach'a markax yaqha jach'a markampiw ch'axwantani, m marka apnaqiristi yaqha marka apnaqirimpiw nuwasini, uraq khathatinakaw walja chiqan utjani; jaqix janiw kuna manq'asa jikxatkxaniti. Taqi ukanakasti jach'a t'aqhisian qalltapakskaniwa. 9 Ukampis jumanakax amuyasipxam; markan jilrinakaparuw jumanakarux katuyapxtam, sinagoganakansti jawq'jataw ujasipxta. Jumanakarusti nayar arkapxatam laykux, jupanakar nayxat qhanachapxaamatakiw

jilrinakampina, reyinakampin nayraqatapar irpapxtam. 10 Akapach janr tukuskipansti, wakisiw nayan qhispiyasiaxan taqi jaqinakar yatiyatapa. 11 Kunapachatix jilrinakar katuyapktam ukkhaxa, janiw llakisipxtati kuntix sapxaamki ukanakatxa. Jan ukasti kuntix Diosax sapktam uk parlapxta, janiw jumanakat parlapkta, jan ukasti Qullan Ajayuw parlaskani. 12 M jilax jilaparuw jiwayaatak aljantani, awkisti yuqaparuw aljantarakini; wawanakasti awkip taykapatakiw sayt'asipxani, ukatsti jiwayapxarakiniwa. 13 Naya laykux taqinin uisit sarnaqapxta, ukampis khititix tukuykam sayt'kani, ukakiw qhispiyatni. 14 Kunapachatix jumanakax ukham anqha luraanak jan wakiskir chiqan ujapkt ukkhaxa, (khititix ullarki ukax amuyt'pan), Judeankirinakax qullunakar jaltxapxpan; 15 khititix uta patankaskani ukasti, jan saraqanpati, janirak kun apsuris utapar mantpati; 16 pampankiristi janirak isip aptasiris utapar kuttanpati. 17 Ay, kunakkan uka urunakan usur jaqi warminakatakixa, ukhamarak jisk'a wawanakanitakisa! 18 Diosatay mayisipxam uka jan wali urunakax jan jallupachapataki, 19 ukrunakax sinti t'aqhisi urunakniwa, Diosax akapach lurkna ukkhat jichhrkamax ukham t'aqhisiax janiw utjknti, janirakiw uka qhipatsa ukham t'aqhisiax utjkaniti. 20 Tatitutix uka urunak jan jisk'aptaykaspaxa, janiw khitis qhispiyaskaspati; ukampis ajllitanakapar munasin jupax ukrunak jisk'aptayani. 21 Maynitix jumanakar sapxtam: Utapxam, akankiw Cristoxa, jan ukax, khayankiw jupaxa sasaxa, jan iyawsapxamti. 22 K'ari cristonakampi, k'ari profetanakampiw sartani, ukatsti jaqinakar pantjayaatakix unachanakampi, muspharkaanakamp lurapxani, Diosan ajllitanakaparus pantasiya munapxani. 23 Wal amuyasipxam! Ukanak janr luraskipan taqi kun yatiyapxsma. 24 Kh urunakansti uka t'aqhisianak qhipatxa, intix ch'amakt'aniwa, phaxsisti janiw qhankxaniti, 25 warawaranakasti alaxpachat williqtanxaniwa, taqi kunanakatix alaxpachan utjki ukanakas khathatirakiniwa. 26 Ukapachaw Jaqin Yuqaparux qinay taypin jutaskir ujasini, jach'a ch'amampi, k'ajkir qhapaq kankaapampi. 27 Jupasti angelanakaruw khithanini, taqi tuqit ajllitanakapar anthapipxaapataki, akapach thiyatpacha, alaxpach thiyakama. 28 Higo quqat yatiqasipxam: Kunapachatix layminakapax

ch'uxatatki, laphinakapas ustkaraki, ukapachaw jallupachan jak'ankxatap yatipxta. 29 Ukhamarakiw jumanakax taqi ukanak phuqhasir ujasinxa, niya tukuy urunakan jak'ankatapa, punkunkxatap yatipxta. 30 Qhanak sapxsma, jichha pacha jakir jaqinakan janr jiwarkipan taqi ukanakax phuqhasini. 31 Alaxpachampi akapachampix tukusiniwa, arunakaxasti janiw tukuskaniti. 32 Ukampis uka urumpita, pachampitxa, janiw khitis yatkiti, alaxpachankir angelanakas janiw yatkiti, Diosan Yuqapas janiw yatkiti, jan ukasti, Dios Awki sapakiw yati. 33 Ukhamasti jumanakax amuyasipxam, suyapxarakim, janiw yatipktati kuna pachas purinin ukxa. 34 Ukax akhamar utatawa: Sani, m jaqix jayar sara amti, janr sarkasaw uywatanakapar uta ujapxaapatak iwxt'i. Sapa mayniruw luraanakap jaytawayi, uta ujirirusti sum ujaapatakiw jaytaraki. 35 Ukatsti jupanakax wali amuyumpiw sarnaqapxi, janiw yatipkiti utanin kunr puriniapsa, inas arumarchini, chika arumarchini, wallpa art'archini, qhantatirchini. Ukhamarakiw jumanakax wali amuyumpi suyapxaamaxa, 36 ukatarak akatjamat purinisin ikiskir katjasipkirisma. 37 Jumanakar sapksma ukxa, taqiniruw sarakta, amuyasipxapunim! sasa. 14:1 Israelitanakan Pascua uru uruyaatakix p urukixnwa, uka urun jan levaduran t'ant'a manq'apxirna. Jilr sacerdotenakampi, kamachi yatichirinakampisti kunjm tuqitsa Jesusarux katuntapin munapxna, ukat jupar jiwayaataki. 2 Ukampis jupanakax sapxnwa: Aka jach'a urunakan jan juparux katuntkaniti, jaqinakaw ch'axwtaspa ukat jiwasatakiw sayt'asipxaspa sasa. 3 Jesusax Betania markan jikxatasna, lepra usuni sat Simonan utapana. Manq'aatak qunt'atskipansti, m warmiw purinna nardo sat layminakat lurat wali jila alan suma qulla m qirur apt'asita. Uka qiru p'akjasinsti, Jesusan p'iqiparuw uka q'apkir qullampix warxatna. 4 Yaqhipanakasti uk ujasax wal thithipxna, jupanakkamarakiw sasipxna: Kunatakirak uka suma q'apkir qullsti inamayatak wartisti? 5 Ukax kimsa patak qullqiruw aljasisapna, uka qullqimpi jan kunaninakar yanapt'aataki sasa. Uka warmitakisti wal arusipxna. 6 Ukampis Jesusax jupanakarux snwa: Jan phiasipxamti.

Kunatsa jumanakax jupar tuqisipkta? Ukham lurasax nayaruw aski luraskitu. 7 Jan kunaninakax jumanak taypin utjapuniniwa, jupanakarusti kuna pachas yanapasipktawa, ukampis nayax janiw m juk'a pachat jumanakampkxti. 8 Aka warmix qawqhtix lurirjamki uk luraski, janchixax imaskani ukrutakiw qullamp warxatasax nayrt'aski. 9 Qhanak sapxsma, kawkhantix aka qhispiyasi arunakax akapachan parlaskani ukkhaxa, aka warmin luratapat parlapxani, ukhamat jupax amtatni sasa. 10 Tunka payan yatiqirinak taypin maynriw utjna, Judas Iscariote sutini, jupasti Jesusar katuntayaatakix jilr sacerdotenakamp parljiriw saratayna. 11 Jupanakasti uk ist'asin wal kusisipxna; Judasar qullqi churaatakiw amtapxna, ukat Judasax kunayman tuqit Jesusar katuntaya thaqhna. 12 Jan levaduran t'ant'a manq'a qallta uruw purinna, ukrusti, israelitanakax m urqu oveja luqtapxirna, ukat yatiqirinakapax Jesusar jiskt'apxna: Kawkharus Pascua arum manq'wi wakichir sarapxxa? sasa. 13 Ukatsti Jesusax pani yatiqiriparuw khithna: Markar sarapxam. Ukansti m chacharuw uma wakulla apt'at jikxatapxta; jupar arkapxam, 14 kawkharutix jupax mantkani uka utanir sapxam: Yatichirix siwa: Kawkris yatiqirinakaxampi Pascua manq'a manq'apk uka utaxa? sasa. 15 Ukat jumanakarux uta patan m jach'a uta wakicht'at uacht'ayapxtam. Ukan jiwasan manq'aasatakix wakiyapxta sasa. 16 Yatiqirinakasti mistuwayasin markaruw puripxna. Ukatsti kunjmtix Jesusax siskatayna ukhampun taqi kunsa jikxatapxna, ukanarak Pascua manq'a manq'aatakix wakiyapxna. 17 Arumt'xipansti Jesusax tunka payan yatiqiripampiw purna. 18 Manq'aatak qunt'atkasinsti, Jesusax jupanakaruw sna: Qhanak sapxsma, nayamp chik manq'apktas ukanakat mayniw aljantitani sasa. 19 Uk ist'asinsti jupanakax llakthaptapxnwa, sapa maynirakiw Jesusarux jiskt'asipxna: Naytti? sasa. 20 Jesusasti jupanakarux snwa: Jumanakat maynriwa, khititix nayamp chika pachpa chuwar t'ant'a chilltaski ukawa. 21 Chiqpachansa, Jaqin Yuqapax kunjmatix jupat qillqatki ukhamarjamaw phuqhaski; ukampis kunakkani Jaqin Yuqapar katuntaykanis uka jaqitakixa! Jupatakix walsapnwa jan yuriapaxa sasa. 22 Manq'kasinsti, Jesusax

t'ant'a irtasin Diosaruw yuspagarna. Ukatsti t'ant'a pachinuqasax yatiqirinakaparuw churna, saraknwa: Manq'apxam, akax nayan janchixawa sasa. 23 Ukxarusti vinon qiru astasin Diosaruw yuspagarna. Ukatsti yatiqirinakaparuw uk churarakna. Taqiniw uka qirut vino umt'apxna. 24 Jesusasti saskaknwa: Akax nayan wilaxawa, Diosax uka wilampiw taqi jumanakampix m arust'wi luri, uka wila tuqirakiw walja jaqinakax qhispiyatpxani. 25 Qhanak sapxsma, jichhat uksarux janiw mayampsa uvan achupat umkxti, Diosan qhapaq markapan machaq vino umk uka urkama sasa. 26 M q'uchu q'ucht'asinsti, Olivos qulluruw sarapxna. 27 Ukatsti Jesusax jupanakarux snwa: Jichha arumax jumanakax taqiniw nayat mayjt'asisin jaytanukupxitta. Qillqatanakan siwa: Awatiriruw jiway, ovejanakasti ananukutniwa 28 Ukampis jaktx ukkhax Galilean jumanakarux wasitat tantachapxma sasa. 29 Pedrosti ukxarux snwa: Mayninakax taqinis mayjt'asis jumar jaytanukusipkpan, nayax janipuniw jumarux jaytanukkmati sasa. 30 Jesusasti juparux saraknwa: Pedro, qhanak sisma, jumax jichha arumpacha, wallpax janr p kuti art'kani ukapachaw kimsa kuti nayar jan ut'ir tukta sasa. 31 Ukham siskatpachas Pedrox arsuskaknwa: Jumamp chik jiwaaxas wakischini ukasa, janipuniw jumar jan ut'irix tukkmati sasa. Taqinirakiw uka kipka sapxna. 32 Ukxarusti Getseman sat chiqaruw puripxna. Jesusasti yatiqirinakaparux snwa: Akawjar qunt'asipxam, nayasti Diosat mayisiriw sar sasa. 33 Ukatsti Pedrompiru, Santiagompiru, Juanampiruw irpna, Jesusasti walpun chuymapan llakthaptna, axsarthapirakna. 34 Ukat kimsanirux sna: Chuymaxan sinti llakt'ataw ujasta niyas jiwkirista ukhama. Akawjar qhiparapxam, janiw ikipxtati sasa. 35 Ukatsti Jesusax jupanakat m juk'a nayraqataruw sarna, ukansti parap uraqir puriyakamaw killt'asna, ukatsti Diosaruw mayisna, wakisispa ukkhax uka t'aqhisi apaqt'aapataki. 36 Mayiswipanxa akham sasaw arsna: Awkixay, jumax taqi kun luraatakiw ch'amantaxa, aka k'allk'u um umt'aaxsa apaqt'asitaya; ukampis jan nayan munaaxpati, jan ukasti juman munaamarjam luraspan sasa. 37 Ukxarusti yatiqirinakapan ukaruw kuttna, jupanakarusti ikiraskir jikxatna. Pedrorusti snwa: Simn,

ikisktati? Janit m juk'akamas unaqirjamkta? 38 Jan ikipxamti; yant'ar jan mantaatakix Diosat mayisipxam. Chiqpachansa jumanakax taqi kunsa sum lura munapxtaxa, ukampis jan ch'amaniw jikxatasipxtaxa sasa. 39 Jesusasti mayamp sarasinxa, uka pachpa arunakampirakiw Diosat mayisna. 40 Kuttanxasinsti, wasitat jupanakarux ikiraskir jikxatna, jupanakan nayranakapan ikimpi atipjattap layku. Ukat jupanakax janiw kuns arsurjampknti. 41 Kimsr kuti kuttanisinsti saraknwa: Ikisipkaktati? Sartapxam! Jaqin Yuqapar katuntir qhuru jaqinakax niyaw akankxapxi, nayar katuntiriw jutapxi. 42 Sartapxam, jin sarxapxani; aljantkitani ukax niyaw purinxi sasa. 43 Jesusax parlaskn ukhamaruw Judasax purinna, jupasti Jesusan tunka payani yatiqiripat maynrnwa, jupamp chikasti walja jaqinakaw espadanak apt'ata, lawanak ayt'ata jutapxna. Jilr sacerdotenakampi, kamachi yatichirinakampi, jilr jaqinakampiw jupanakarux khithanipxatayna. 44 Jesusar aljantir Judasasti, jupanakarux sataynawa: Khitirutix nayax jamp'att'k ukawa, juparuw katuntapxta, ukatsti jan antutasaw irpapxta sasa. 45 Judasasti Jesusar jak'achasisin jamp'att'na: Yatichiri! sasa. 46 Ukatsti jaqinakax Jesusaruw katuntapxna, ukham katuntat irpapxarakna. 47 Jesusamppkn ukanakat maynriw espadap apsusisin jilr sacerdoten uywatapar jisktasin jinchup thuqhuqayna. 48 Jesusasti jaqinakarux snwa: Lunthatarjamati espadanakampi, lawanakampi nayar katuntir jutapxta? 49 Saprurakis Tatitun utapan jumanakar yatichasipksmax, ukkhay katuntapxitasamnxa. Ukampis akax Qillqatanakan phuqhasiapatakiw lurasi sasa. 50 Ukxarusti yatiqirinakapax taqiniw Jesusar sapak jaytawayasin jaltxapxna. 51 Ukampis m waynaw Jesusarux arkaskna, m isimp awayt'ataki. Juparusti katuntapxaraknwa, 52 ukatsti jupax uka isip apt'awayasin q'alalakiw jaltxna. 53 Jaqinakasti Jesusarux jilr sacerdoten utaparuw irpapxna, ukansti taqi jilr sacerdotenakampi, jilr awkinakampi, kamachi yatichirinakampiw tantachasipxna. 54 Pedrosti jayatak arkna, jilr sacerdoten uta anqxapar mantakama, ukansti soldadonakamp chikaw nina jak'an qunt'at junt'uchasiskna. 55 Jilr sacerdotenakampi, Jach'a Tantachaswinkirinakampix Jesusar juchachaatakix jaqinakampiw

k'arimpi irkataya munapxna, ukampis janiw kunatsa juparux juchacha jikxatapknti. 56 Waljaniw Jesusarux k'arimpi irkatapxna, ukampis jupanakax janiw pachpak arsupknti, jan ukasti may may parlapxna. 57 Yaqhipanakasti sayt'asisin ina ch'usat k'arintapxna: 58 Nanakax aka jaqirux akham siri ist'apxta: Nayaw jaqin lurat aka Tatitun utap tinkuy, ukatsti kimsrut jaqin jan lurat yaqha uta sayt'ayarak sasa. 59 Janiw ukhamatsa arsutanakapax mayakknti. 60 Ukatsti jilr sacerdotex tantachasw taypin sayt'asisin Jesusarux jiskt'na: Janit kamsktasa? Kunatarak aka jaqinakasti ukham irkatapxtamsti? sasa. 61 Ukampis Jesusax amukiw ist'na, janirakiw kuns arsknti. Jilr sacerdotex wasitat jiskt'askaknwa: Jumtati Cristoxa, Qullan Diosan Yuqapki ukaxa? sasa. 62 Jesusasti snwa: Jsa, naytwa. Jumanakax Jaqin Yuqaparux jach'a ch'aman Diosan kupxapan qunt'at ujapxta, ukatsti alaxpach qinayanak patan jutaskir ujapxarakta sasa. 63 Uk ist'asinsti jilr sacerdotex isip ch'iyanuqasna ukatsti snwa: Kunat juk'amp arsurinaksa muntanxa? 64 Jumanakax Diosar anqhachatap sum ist'apxtaxa. Kamsapxtasa? sasa. Jupanakasti taqiniw arsupxna: Jiwaapaw wakisi sasa. 65 Yaqhip jaqinakax Jesusar thuskata qalltapxna, nayranakap imt'asaw nuwjapxna: Sapxita, khitis nuwtam? sasa. Soldadonakasti Jesusarux t'axllinuqapxaraknwa. 66 Ukanak lurasikamasti, Pedrox uta anqxankasknwa. Ukaruw jilr sacerdoten uywat m tawaqux purinna; 67 Pedror nina jak'an junt'uchasiskir ujasinsti, jupar wal wal ukatasin sna: Jumax Nazaretankir Jesusampi chikskarakytas! sasa. 68 Ukampis Pedrox jan ut'iriw tukna: Janiw juparux ut'kti, kunpin parlaskchista sasa. Ukatsti Pedrox anqaruw mistuwayi. Ukapachaw wallpax art'na. 69 Uywat tawaqusti wasitat Pedror ukatasin mayninakar yatiyarakna: Aka jaqix jupanakat maynriwa sasa. 70 Pedrosti m kutimpiw jan ut'ir tukna. Ukat m juk'ampjarusti ukankirinakax wasitat Pedrorux sapxna: Jumax jupanakat maynrskapuntawa; Galileankirtawa, parlatamas uksankirinakan parlatapjamawa sasa. 71 Pedrosti ukxarux anqha arunakampiw sna: Janipuniw uka jaqirux ut'kti. Khitit parlasipksta! sasa. 72 Ukspacharakiw wallpax mayamp art'xna, uk

ist'asinsti, kuntix Jesusax siskna uka arunakat Pedrox amtasna: Wallpax janr p kuti art'kani ukkhax kimsa kutiw jumax nayar jan ut'ir tukta sasa. Uka arunakat amtasisinsti Pedrox walpun jachna. 15:1 Willjtanipansti, jilr sacerdotenakampi, jilr jaqinakampi, kamachi yatichirinakampi, jach'a Jilr Tantachaswimppachaw niya parlthapipxna. Ukatsti Jesusar ach'antat irpapxna, Pilatoruw katuyapxna. 2 Pilatosti Jesusarux jiskt'nwa: Chiqat jumax judionakan reyiptaxa? sasa. Jesusasti ukxarux snwa: Jsa, ukhamapunskiwa, jumaw sasktaxa sasa. 3 Jilr sacerdotenakasti kunayman tuqit juparux juchachapxna. 4 Pilatosti wasitat Jesusarux jiskt'na: Taqi kunat juchachapxtamxa. Janit kuns arskta? sasa. 5 Jesusasti ukham siskatpachas janiw kuns arsknti; ukatsti Pilatox wali mayjt'ataw qhiparna. 6 Pilatox sapa Pascua urun carcelar jist'antat m jaqir antutirna, uksti jaqinakan mayitaparuw phuqhirna. 7 M jaqiw utjna, Barrabs sutini, jupasti masinakapamp chikaw carcelan jist'antataskna. Jupanakasti m kutix jilrinakatak sayt'asisaw jaqinak jiwarayapxna. 8 Jaqinakasti Pilaton ukar jutasinxa, kunjmtix jupax antutjirkn ukham luraapatakiw mayipxna. 9 Pilatosti jaqinakarux snwa: Judionakan Reyipar antutaaxti munapxta? sasa. 10 Jupax yatnwa jilr sacerdotenakan Jesusar uisiat katuyapxatapa. 11 Jilr sacerdotenakasti jaqinakaruw amtayapxna Barrabasar antutjayaapataki. 12 Pilatosti wasitat jaqinakarux jiskt'na: Ukhamax kuna luraaxsa munapxta, judionakan Reyipaw sapkta juparuxa? sasa. 13 Jupanakasti jach'at art'apxna: Ch'akkatam! sasa. 14 Pilatosti jupanakarux snwa: Kuna jan walinakarak luristi? sasa. Jupanakasti wali jach'at art'apxna: Ch'akkatam! sasa. 15 Pilatosti jaqinakamp sumanka munasinxa, Barrabasaruw antutxna; Jesusarusti jawq'jaynwa, ukatsti cruzar ch'akkatatapatakiw katuyxarakna. 16 Ukatsti romano soldadonakax reyin utapan uta anqaparuw Jesusarux irpapxna, ukarusti tampach soldadonakaruw jawsthapipxna. 17 M ch'iyr wila isimpiw Jesusarux isintayapxna, p'iqiparusti ch'aphit lurat pillumpiw asxatapxna. 18 Ukatsti larusisaw aruntapxna. Judionakan Reyipax jach'achatpan! sasa. 19 M lawampiw p'iqit jawq'japxna, thuskatapxarakna, ukatsti

killt'asisin larusiampiw yupaychapxna. 20 Ukham larusipxatap qhipatsti, ch'iyr wila isi apsusin jupan isipampiw isthapiyapxna, ukatsti cruzar ch'akkataatakiw irpsuwayxapxna. 21 Ukapachaw Cirenenkir Simonax yaput jutaskna, jupax Alejandrompin Rufompin awkipnwa. Uka chiq saraskipan juparux Jesusan cruzap q'ipiyapxna. 22 Jesusarux Glgota sutini chiqaruw puriyapxna, ukasti Calavera sa muni; 23 ukatsti mirra qullamp kittat vino churapxna, ukampis Jesusax janiw uk umt'a munknti, 24 ukat Jesusarux cruzar ch'akkatapxna. Soldadonakasti Jesusan isip lakinuqasiatakiw suertet jaqtapxna. 25 Ch'akkatapkn ukkhax niya lltunka pachaw uka urut saraqxna. 26 Qillqata uchapkna, ukasti snwa: Akax judionakan Reyipawa sasa, ukxat jupar juchachapxatap layku. 27 Jesusamp chiksti pani lunthataruw ch'akkatapxna, maynirux kupxaparu, maynirusti ch'iqxaparu. 28 Ukhamaw Qillqatanakan siski ukax phuqhasna: anqha luririnakamp chika ujatnwa sasa. 29 Uka chiq saririnakasti Jesusarux tuqipxnwa, p'iqinakap khiwisaw sapxna: Jumax Tatitun utap t'unjasin kimsrut sayt'ayaakxay munchytaxa, 30 jichhax jumapach qhispiyasim, cruzatsa saraqanirakim sasa. 31 Uka kipkarakiw jilr sacerdotenakasa, kamachi yatichirinakas Jesusat larusipxna. Jupanakasti sapxaraknwa: Mayninakarup qhispiyi, jupapachasti janiw qhispiyasirjamkiti. 32 Israelan Reyip Cristox cruzat saraqanpan, uk ujasin jupar iyawsani! sasa. Jupamp chik ch'akkatatpkn ukanakas ukhamarakiw tuqipxna. 33 Chika ururusti akapachax niya chika jayp'ukamaw ch'amakt'na. 34 Ukapachaw Jesusax jach'at art'asna: Elo, Elo, lem sabactani? sasa. (Ukax sa muni: Diosaxay, Diosaxay, kunatsa jaytanukusta?). 35 Uk ist'asinsti ukankirinakat yaqhipax sapxnwa: Ist'apxam. Elas profetaruw jawsaski sasa. 36 Maynisti jank'akiw m esponja jikxatna, vinagrer uk chilltasaw m suqus lawar chinkatasin Jesusan umt'aapatak aykatna, ukat sna: Ujani, kamisakiy Eliasax jupar cruzat apaqir jutchini sasa. 37 Jesusasti jach'at art'asisaw tukusiwayxna. 38 Ukapachasti Tatitun utapankkis uka jach'a cortinax payaruw ch'iyjtawayna, amstat aynacharu. 39 Jesusar uch'ukiskn uka romano capitanasti jupar jiwir ujasin snwa: Chiqpachapuniw aka jaqix Diosan

wawappacha sasa. 40 M qawqha warminakarakiw jayat uch'ukisipkna; jupanak taypinknwa Magdalankir Mara, Joseampina, Santiagompin taykap Mara, Salom sutin warmimpi. 41 Uka warminakasti Jesusax Galilean sarnaqkn ukapachaw jupar arkapxna, yanapapxarakna. Ukhamarus walja yaqha warminakaw Jerusalenkam Jesusar arkanipxna. 42 Niy jayp'untxnwa, ukrux sbado urutak wakichasi urnwa, ukax sa muni, viernes jayp'nwa. 43 Ukxarusti Arimateankir Joseaw jutna, jupasti Jach'a Tantachaswi taypin m jilriraknwa, jupas Diosan qhapaq markap suyarakna. Jupax jan axsarasaw Pilaton ukar mantna, ukatsti Jesusan amayap mayna. 44 Pilatosti Jesusan jiwxatap yatisinxa, musphataw ujasna, ukat capitanar jawsayasin chiqat Jesusax jiwxi sas jiskt'na. 45 Capitanan yatiyatasti, Pilatox Jesusan amayap Josear katuyxna. 46 Joseasti jila alani suma isi alna, Jesusan amayap cruzat apaqasinsti uka isimpiw llawuntna. Ukatsti qarqar p'iysut m sepulturaruw imxna, ukarusti m jach'a qalampiw punkut atkatarakna. 47 Magdalankir Mariampi, Josean taykapkis uka Mariampisti, kawkharutix Jesusan amayap imapkna uk sum ujapxna. 16:1 Sbado uru qhipatsti, Magdalankir Mariampi, Santiagon taykap Mariampi, Salom warmimpix, q'apkir qullanak alapxna Jesusan amayapar jawintir saraataki. 2 Domingo qhantatisti, wali willjtaw sarapxna, kawkharutix Jesusan amayapax imt'atkn ukkharux niya inti jalsuw puripxna, 3 ukatsti jupanakkamaw parlakipasipxna: Khitirak sepultur punkut uka qal atiqarapistanisti? sasa. 4 Purisinsti sepulturat qala atiqat ujapxna. Uka qalasti wali jach'nwa. 5 Sepulturar mantasinsti, janq'u isin m waynaruw kupxan qunt'atskir ujapxna. Warminakasti wal mulljasipxna, 6 ukampis uka waynax jupanakarux snwa: Jan mulljasipxamti. Ch'akkatatkn uka Nazaretankir Jesusaruw thaqhasipktaxa. Jupax jaktawayxiwa; janiw akankxiti. Ujapxam kawkharutix uchatkn uka. 7 Jichhax sarapxam, yatiqirinakaparu, ukhamarak Pedrompir kuna yatiyanipxam: Jesusax Galilearuw jumanakat nayra sarki; ukan jikisipxta, kunjmtix sawayapktam ukhama sasa. 8 Warminakasti sepulturat mistusinxa, jalakamakiw sarapxna; jupanakax

mulljasiat wal khathatisipkna. Janirakiw khitirus kuns arsupknti axsarapxatap layku. 9 Jesusax domingo qhantati jaktxasax, Magdalankir Mariaruw nayraqat ustna, khitirutix jupax paqallq anqha ajayunak alisskna ukaru. 10 Warmisti sarasinxa, Jesusamp chik sarnaqapkn ukanakaruw yatiyna, jupanakasti llakitpxnwa, jachasipkaraknwa. 11 Jupanakax Jesusan jakaskatap ist'asina, Marian ujatap yatisinsa, janiw iyawsapknti. 12 Uka qhipatsti Jesusax pani yatiqiriparuw ustna, kunapachatix jupanakax thakhinjam sarasipkn ukkha. 13 Ukatsti jupanakax mayninakar yatiyiriw sarapxna, ukampis mayninakax ukham yatiykatpachas janipuniw iyawsapknti. 14 Uka qhipatsti Jesusax tunka mayan yatiqiriparuw ustna manq'aatak qunt'atsipkiriru. Jupanakarusti pisi iyawsaanpxatapata, qala chuymanpxatapat tuqinuqna, Jesusan jaktatap yatiyirinakar jan iyawsapxatap layku. 15 Ukxarusti Jesusax jupanakarux saraknwa: Taqi akapachar sarapxam taqi jaqinakar qhispiyasi arunak yatiyanipxam. 16 Khititix iyawskani, bautisaskarakini ukax qhispiyatniwa, jan iyawsiristi, juchachatniwa. 17 Aka chimpunakaw iyawsirinak taypin utjani: Sutixan anqha ajayunak alissupxani; machaq arunak parlapxarakini; 18 amparanakaparusti katarinak wayxarupxani, jiwayir qulla umantasas janirakiw kamachatpkanisa; usutanakarusti amparampi luqxatasaw k'umaraptayapxani sasa. 19 Jupanakar parlatap qhipatsti, Tatit Jesusax alaxpachar aptatxnwa. Jupasti Diosan kupxaparuw qunt'asxna. 20 Ukatsti yatiqirinakapax qhispiyasi arunak taqi tuqin yatiyapxna; pachpa Tatituw jupanakarux yanapaskna, kunayman muspharkaanak lurayasa, ukhamat arunakapan chiqtap uacht'ayna. 1:1 Kuntix Diosax jiwasanak taypin lurawayki ukanakat walja jaqinakaw sarwiparjam qillqa yant'apxna, 2 jupanakasti qalltatpach uka lurwinak ujapkataynas ukanak ukhampach jiwasar yatiyapxistu, ukatsti Diosan arunakap yatiyaatakiw m iwxt'a katuqapxna. 3 Munat Tefilo, nayasti wali amuyumpi taqi ukanakat qalltatpach sum yatxatarakta, ukat amuyataxarjam taqi akanak saraparjam jumar qillqansma, 4 ukhamat kawkr arunaktix yatichapkytam ukanakan chiqtap yatiamataki. 5

Kunapachatix Herodesax Judea uraqin reykn ukkhasti, m sacerdotew utjna, Zacaras sata, jupasti Abas sacerdoten tamapankirnwa. Warmipasti Isabel satnwa, jupasti Aarn sacerdoten wila masipat jutirnwa. 6 Jupanakax Diosan nayraqatapan aski jaqpxnwa, Tatitun arsutaparjama, kamachiparjam phuqhasaw jan khitinsa juchachat sarnaqapxna. 7 Jupanakax janiw wawanpknti, Isabelan jan wawachasir warmtap layku, ukhamarus jupanakax wali chuymanxapxnwa. 8 M uruw Zacaras sacerdoten tamaparux Tatitun utapan incienso luqtaax wakt'na, 9 Sacerdotenakan lurwinakaparjamasti, Zacariasaruw wakt'na Tatitun utapan qullan chiqar mantasin incienso luqtaapaxa. 10 Incienso nakt'ayas luqtaapkamasti, taqi jaqinakaw anqxan Tatitur mayisisipkna. 11 Ukapachaw Tatitun m angelapaxa, Zacariasar incienso altarkis uka kupx thiyan sayt'at ustna. 12 Zacariasasti angelar ujasax walpun mulljasna, wal axsararakna. 13 Angelasti juparux snwa: Zacaras, jan axsaramti, juman mayisitamarux Diosax ist'tamwa, Isabel warmimasti m yuqall wawa wawachasini. Juparusti Juan sasaw sutichta. 14 Ukatsti jumax wal kusista, waljanirakiw jupan yuritapat kusisipxani, 15 aka wawax Tatit nayraqatan wali aytatniwa. Janiw vino umkaniti, janirakiw kuna umaanaksa umkaniti, jupax janr yurkis ukkhatpach Qullan Ajayun phuqt'atniwa. 16 Jupasti Israelan wawanakapat waljaniruw Tatitu Diosapar kutikipstayanini. 17 Jupa, Juanasti Tatitun nayraqatap sarani, Elas profetan ajayupat ajayuni, ch'amapat ch'amaniraki, awkinakar wawanakapampi sumankthapiyaataki, jan jaysasirinakasti jaysa yatiqapxaapataki. Ukhamat jaqinakar Tatitur katuqapxaapatak wakichani sasa. 18 Zacariasasti angelarux jiskt'nwa: Kunjmatsa ukham phuqhasiap yatiristxa? Nayax niya chuymanxtwa, warmixas chuymanxarakiwa sasa. 19 Angelasti juparux snwa: Nayax Gabriel angeltwa, Diosan munaap lurirtwa; jupaw nayarux khithanitu aka suma yatiywinak jumar yatiyiri. 20 Ukampis jichhax kuntix sisksma uka arunakar jan iyawsatam laykuw amutu tukta, ukatsti janiw parlktati wawaman yuriapkama sasa. 21 Ukchakamasti, jaqix anqxan Zacariasarux suyasipkna, Tatitun utapat jan jank'a mistunitap laykuw jupanakax jiskt'asipxna: Kunach kamachxpacha sasa. 22 Zacariasax

mistunxn ukkhasti, jan arunnwa; ukapachaw jupanakax Diosan utapan m unachwi ujatap amuyapxna, jupax amparapamp uacht'ayasakiw parlna amutuptatap layku. 23 Diosan utapan luqtaapa urunaka phuqhasipansti, Zacariasax utaparuw sarxna. 24 Uka qhipatsti, Isabel warmipax usur jaqxnwa, ukatsti phisqa phaxsiw utapat jan mistknti: 25 Jaqinakan nayar jan juk'amp jisk'achaapatakiw Tatitux nayamp ak luri sasa. 26 Ukat suxta phaxsirusti, Diosax Gabriel angelaruw Galileankir Nazaret markar khithanna, 27 Mara sat m virgen tawaqur ujiri. Jupasti Joseampi jaqichasiatak parlatnwa. Joseasti Davidan wila masipat jutirnwa. 28 Angelasti Marian ukar mantasin snwa: Aruntsmaw Mara, jumax Diosan askip katuqtaxa! Tatitux jumampskiwa sasa. 29 Mariasti uka arunak ist'asax walpun mulljasna, ukatsti chuymapan jiskt'asna: Kuna aruntarakpach akasti? sasa. 30 Ukat angelax juparux sna: Mara, jan axsaramti, jumax Diosan nayraqatapan khuyapayasiap jikxattaxa. 31 Jichhax usur jaqipttawa, ukatsti m yuqall wawa wawachasta; juparusti Jess sutimpiw sutichta. 32 Jupax wali aytat jaqniwa, Alaxpach Diosan Wawapa satarakniwa, ukatsti Dios Tatituw juparux nayra Davidarjam reyit utt'ayani, 33 Israel markar wiay apnaqaapataki. Jupan uka markar apnaqaapax janipuniw tukuskaniti sasa. 34 Mariasti angelaruw jiskt'na: Kunjmarak ukham lurasispasti?, janraxay nayax chachankstixa sasa. 35 Angelasti snwa: Qullan Ajayuw jumxar jutani, ukatsti alaxpach Diosan ch'amapaw m qinayjam jumarux imxatttam. Yurkani uka wawax Diosan Qullan Wawapa satarakniwa. 36 Ukhamarakiw Isabel wila masimax niya chuymanxchi ukasa, m wawa wawachasini. Juparusti jaqix sapxaraknwa: Janiw wawankxaspati sasa, ukampis niya suxta phaxsxiw usur jaqxatapaxa. 37 Diosatakix janiw kunas ch'amkiti sasa. 38 Ukat Mariax sna: Nayax Tatitun luqtiriptwa; Diosax arsutaparjamay nayampix lurpan sasa. Ukat angelax sarawayxna. 39 Ukrunakansti, Mariax jank'akiw sarna, Judea qullu tuqin m markaru, 40 ukatsti Zacariasan utaparuw mantna, ukat Isabelar aruntna. 41 Kunapachatix Isabelax Marian aruntap ist'kn ukapachaw, Isabelan purakapan wawax unxti, ukatsti Isabelax Qullan Ajayumpi phuqt'ataw

ujasna. 42 Ukat jupax jach'a arut sna: Diosaw jumarux taqi warminakat sipansa aski waxt'wip churtam, ukhamarak wawamarusa. 43 Khitirakpacht nayasti, Tatituxan taykapan nayar tumpt'ir jutaapatakisti? 44 Juman aruntam ist'kta ukspachaw wawaxax purakaxan kusisiat unxti. 45 Juman iyawsatamax kusisiawa, kuntix Tatitux sisktam uka arunakax phuqhasiniwa! sasa. 46 Ukatsti Mariax snwa: Ajayuxax Tatituruw jach'ar apti; 47 chuymaxasti Qhispiyir Diosaxan kusisi. 48 Diosan m jan yqat luqtiripat amtasitap layku, jichhat uksarusti taqi jaqiw sapxitani: Jumax kusisiantawa sasa; 49 taqi atipir Diosan jach'a lurwinakap nayamp luratap layku. Sutipasti qullanawa! 50 Diosax khuyapayasipuniniwa taqi jupar jach'achirinakaruxa. 51 Jach'a ch'amapampiw taqi kuns luri, jach'a jach'a tukurinakarus atipjaraki, 52 munaan reyinakaruw qunuapat jaqunuku, jan yqatanakarusti jach'aruw apti. 53 Manq'at awtjatanakarux askimpiw phuqt'i, qamirinakarusti jan kunan khithanuku. 54 Jupar luqtir Israel markaparuw yanapt'i, jupanakarux khuyapayasiwa. 55 Awkinakasarux ukham arsuwayatayna, Abrahamampiru, wawanakapampiru. 56 Mariasti kimsa phaxsiw Isabelan utapan qhiparna, ukat utapar kutt'awayxna. 57 Isabelan usxaap uruw purinxna, jupasti m yuqall wawa wawachasna. 58 Uta jak'a masinakapampi, wila masinakapampisti, Tatitun jupar khuyapayasitap yatisinwa Isabelar kusisiyir sarapxna. 59 Kimsaqallqu uru saraqatarusti, wawarux circuncisin katuqayiriw sarapxna, ukatsti awkipan sutipampiw uka wawarux suticha munapxna: Zacariaspan sasa. 60 Ukampis taykapax siwa: Janiw uka sutinkaspati, Juan satniwa sasa. 61 Ukat juparux sapxarakna: Janixay uka sutinix wila masimat khitis utjkchitixa sasa. 62 Ukatsti jupanakax awkiparuw amparampi wikucht'as jiskt'apxna: Kuna sutinnis wawamaxa?, sasa. 63 Awkipasti jupanakat m jisk'a tabla mayisin ukaruw qillqanti: Sutipax Juan satniwa sasa. Ukatsti taqiniw muspharasipxna. 64 Ukspachaw Zacaras profetax wasitat parlxna, ukatsti Diosaruw yupaychna. 65 Ukatsti taqi uta jak'apankirinakax wal muspharapxna, Judea qullu tuqinakan taqi ukanakax yatisirakna. 66 Taqi khitinakatix ukxat yatipkn ukanakax wal lup'ipxna, sapxaraknwa: Aka wawax jach'xan ukkhasti

kunarakpachni? sasa. Taqiniw yatipxna Tatitux ch'amap jupar uacht'ayatapata. 67 Zacaras awkipasti Qullan Ajayun phuqt'ataw aka arunak sna: 68 Israelan Tatit Diosapax jach'achatpan, jupasti markasar qhispiyiriw juti! 69 M ch'aman Qhispiyir khithani, David luqtiripan wawanakap taypita. 70 Kunjmtix nayratpach qullan profetanakap tuqi arskn ukhamarjama: 71 jupaw jiwasarux timanakasat qhispiyistani, taqi khitinakatix uisipkistu ukanakat qhispiyarakistani, 72 nayra awkinakasat khuyapayasisa, janirakiw qullan arsutanakapat armt'askaniti. 73 Jupaw Abraham awkisarux juramentompi arsuwayna, 74 uisirinakasat qhispiyaataki, ukhamat jan axsaras jupar luqtaataki 75 q'uma kankaampi, chiqa kankaampi, jupan nayraqatapan jupatak jakaasataki. 76 Jumasti, munat wawa, alaxpachankir Diosan profetapa satytawa, jumaw Tatitun nayraqatap sarta, thakhinakap wakicharakta, 77 markapar qhispiyasiat yatiyta, juchanakapat pampachasi utjatapata. 78 Dios Awkisasti, khuyapayasiapatxa, alaxpachat m qhispiyir khithanistu, m machaq urun intin qhantatapjama, 79 khitinakatix ch'amakan jakasipki, ukanakar qhantayaataki, jiwasarus samara thakhinjam irpaataki. 80 Yuqall wawasti jilasknwa, ajayu tuqinsa ch'amachasnwa, jupasti wasar tuqinakan jakna, kunrutix Israel markar ustaapkn ukrkama. 2:1 Kh urunakansti Augusto Cesaraw m kamachi mistuyna, jupax apnaqkna taqi uka markanakan jaqinakan jakthapitapataki. 2 Aka nayraqat jakthapwisti, Quiriniox Siria marka apnaqkn uka urunakan lurasna. 3 Sapaqat mayniw markaparkam qillqayasir sarapxaapna. 4 Ukat Joseax Galileankir Nazaret markat mistusinxa Judeankir Beln markaruw sarna, kawkhantix Davidax yurkatayna ukaru, Josean Davidan wila masipat jutirtap layku. 5 Jupasti khitimpitix jaqichasiatak parlatkn uka Mariampiw Beln markar qillqayasir sarna, Mariasti usurxnwa. 6 Jupanak Beln markankkpan Marian usxaap urux purinxna. 7 Ukat jupax tayna yuqall wawap wawachasna, ukatsti wawa isinakar k'irt'asaw m uywa manq'aawjar ikt'ayna, qurpachasi utan jupanakatak jan utjatap layku. 8 Beln marka jak'ansti, awatirinakaw uka

arumax ovejanakap ujasipkna. 9 Ukatsti mayak akatjamat Tatitun m angelapax jupanakar ustna, Tatitun qhanapasti jupanakar muyuntasaw qhant'na, awatirinakasti wal mulljasipxna. 10 Angelasti jupanakarux snwa: Jan axsarapxamti, suma yatiywinak apanta, akasti taqi markpachatak wali kusisiniwa. 11 Jichhrux m Qhispiyiriw Davidan markapan jumanakatak yuri, jupasti CRISTO Tatituwa. 12 Akniw chimpuxa, jumanakax wawarux wawa isinakamp k'irt'at m uywa manq'aawjan ikiskir jikxatapxta sasa. 13 Ukspachaw uka angelamp chikax alaxpachan walja angelanakax ustna, jupanakasti Diosaruw yupaychapxna akham sasa: 14 Diosax alaxpachan jach'achatpan! Aka uraqinsti sumankaax utjpan Diosan khuyapayat jaqinak taypina! 15 Angelanakan alaxpachar kutt'xatapatsti, awatirinakax maynit maynikamaw aruskipasipxna akham sasa: Jichhax Beln markar jank'ak sarani, kuntix Tatitux yatiykistu uk ujanini sasa. 16 Jupanakasti jank'akiw sarapxna, ukat Mariampiru, Joseampir jikxatapxna, asu wawarusti uywa manq'aawjan ikiskir jikxatapxarakna. 17 Uk ujasinsti, kuntix angelax uka wawat jupanakar siskatayna uk yatiyapxna, 18 taqi ist'irinakasti awatirinakan jupanakar sapxatapat wal muspharapxna. 19 Mariax taqi akanak wal lup'isaw chuymapar imna. 20 Awatirinakasti, taqi kuntix ist'apkatayna, ujapkarakitayna ukanakat Diosar jach'achasa, jupar yupaychasaw kuttxapxna, kunjmtix jupanakar satkn ukhamarjam phuqhasitap layku. 21 Kimsaqallqu uru saraqatarusti, wawarux circuncisin katuqayapxna, ukatsti Jess sasaw sutichapxna, kunjmtix angelax Mariar siskatayna, janr usurkn ukapach yatiykn ukarjama. 22 Moisesan kamachinakaparjam jupanakan q'umachaswi urunakap phuqhasxipansti, Jerusaln markaruw Tatitur ustayaatak wawarux apapxna. 23 Aksti kunjmtix Tatitun arunakapax qillqatki ukhamaruw lurapxna: Taqi tayna yuqall wawax Tatitutak yaqhachatniwa siski ukarjama. 24 Jupanakasti wilacha luqtiriw sarapxna, Tatitun kamachipax siski ukhamarjama: P jisk'a paloma jan ukax, p qhurukutu apapxaapna. 25 Kh urunakansti Jerusaln markan m chachaw utjna Simen sata. Jupax Dios chuyma aski jaqnwa, Israel markan qhispiyasiap suyt'askna. Qullan Ajayusti jupampnwa, 26 ukarakiw

juparux yatiyna, Cristor ujakam jan jiwaapata. 27 Simeonasti Qullan Ajayun irpataw Tatitun utapar sari; Jesusarusti awkipampi taykapampiw Tatitun utapar irpanipxna, kunjmtix kamachin siskn ukarjam phuqhiri, 28 Simeonasti amparapar wawa ichxarusaw Diosar yupaychna, akham sasa: 29 Tatay, jichhakuchaw kusisit jiwx. Kuntix luqtirimar arsktas uka arunakamar phuqxtawa. 30 Nayraxampiw Qhispiyirirux ujta, 31 juparusti taqi jaqinak nayraqataruw uchtaxa. 32 Jupniw taqi markanakar qhantir qhanaxa, Israel markamar jach'ar aptirisa sasa. 33 Jesusan awkipampi taykapampisti, Simeonan ukham uka wawat arsutapat wal muspharapxna. 34 Ukat Simeonax jupanakar aski waxt'wip churna, Jesusan taykaparusti saraknwa: Aka wawax Israelankirinakat waljanin qhispiapatak uchatawa, waljanin mutupxaapatak uchatarakiwa; jupasti m chimpniwa, yaqhipanakax katuqapxaniwa, yaqhipanakasti janiw katuqapkaniti, 35 ukhamat kuntix sapaqat maynix chuymapan lup'ki ukax yatisini. Jumatakisti taqi akanakax wali llakisiniwa. 36 Tatitun utapansti Ana sata m profetisa warmiw ukankaskarakna, jupax Aser ayllunkir Fanuel chachan phuchhapnwa. Wali chuymanxaraknwa. Anasti wawa tawaqpachaw jaqichasitayna, chachapampisti paqallq marakiw jakatayna; 37 jichhasti uka ijma Anax, kimsaqallqu tunka pusin maranxnwa. Jupasti Tatitun utapat janipuniw misturknti, jan ukasti uruy arumaw Tatitur luqtasirna, ayuno lurasa, Diosat mayisisa. 38 Anasti ukapachaw ustanna; ukat Diosar yuspagarasin Jess wawat parla qalltna taqi khitinakatix Jerusaln markan qhispiyasiap suyt'asipkn ukanakaru. 39 Tatitun kamachiparjam taqi kun phuqhasinsti, Galilea uraqinkir Nazaret markaparuw kuttxapxna. 40 Wawasti jiltnwa, ch'amaniraknwa, yatiansa phuqt'ata, Diosasti jupar wal yanaparakna. 41 Jesusan awkipampi taykapampix sapa maraw Jerusalenar sarapxirna, Pascua urutaki. 42 Jesusax tunka payan maranxn ukkhasti, jupanakax Jerusaln markaruw sarapxna, uka jach'a urun lurwiparjama. 43 Uka kusisi urunak tukuyxipansti, jupanakax utaruw kuttxapxna, ukampis Jesusax pachpa Jerusaln markaruw qhiparna, janirakiw awkipasa, taykapasa uk amuyapkataynati. 44 Jesusax jaqinakamp chikaw saraskpacha sasaw jupanakax m uru sara sarapxatayna; ukatsti wila masinakap taypina,

ut'atanak taypin thaqtapxi, 45 ukampis Jesusax janiw ukankknti. Jan jikxatasinsti, ukspachaw jupanakax Jerusaln markar thaqtir kuttanipxna. 46 Ukatsti kimsa uru saraqataruw juparux Tatitun utapan kamachi yatichirinak taypin qunt'atskir jikxatapxna, jupanakar ist'askiri, ukhamarak jiskt'askiri. 47 Jupar taqi ist'irinakasti, jupan yatiapata, jiskt'anakar arusxatatapat walpun muspharasipxna. 48 Awkipampi taykapampisti jupar ujasax wal muspharapxna; ukat taykapax sna: Ay wawa! Kunatarak ukham lurapxistasti? Awkimampi nayampix wali llakt'ataw thaqhasipxsma sasa. 49 Ukat Jesusax jupanakar sna: Kunatarak nayarusti thaqhapxistasti? Janit Awkixan utapankaax yatipktasti? sasa. 50 Ukampis jupanakax janiw jupan arsutap amuyt'apknti. 51 Ukat Jesusax jupanakamp chik Nazaret markar kuttxna, ukatsti jupanakar ist'asaw sarnaqna. Taykapasti taqi akanak chuymaparuw imna. 52 Jesusasti janchinsa, yatiansa jilaskaknwa; Diosatakisa, jaqinakatakis askiraknwa. 3:1 Tiberio sat emperadorax niya tunka phisqan mara marka apnaqkn ukkhaxa, Poncio Pilatox Judea marka apnaqna, Herodesasti Galilea marka apnaqarakna, Filipo jilapasti Iturea markampi, Tracontede markamppach apnaqna, Lisaniasasti Abilene marka apnaqarakna. 2 Ans, Caifs jupanakax jilr sacerdotenakpxnwa. Uka urunakasti Diosax Zacariasan Juan sata yuqaparuw wasaran parlna, 3 Juanasti Jordn jawira thiyanak q'al muytna, ukansti jaqinakarux snwa: Bautisasipxam, jan wali lurwinakamat kutikipstapxam, ukhamat juchanakaman pampachatapataki sasa. 4 Akasti kunjmatix Isaas profetax qillqawaykatayna ukhamaruw phuqhasiskna: Wasaran maynin art'asitapaw ist'asi: Tatitun thakhip wakichapxam; chiqa thakhi jist'arapxam. 5 Taqi p'ujrunakax phuqhantatniwa, taqi qullunakasa, jisk'a qullunakas pampachatniwa, link'u link'u thakhinakax chiqachatniwa, muqu muqu thakhinakas khuskhachatniwa. 6 Diosax churki uka qhispiyasi taqiniw ujapxani sasa. 7 Kunapachatix jaqinakax Juanampi bautisayasir mistunipkn ukkhaxa, Juanax jupanakarux snwa: Katari jatha jaqinaka! Khitirak jumanakar jak'ankir jach'a mutuywit jaltaa

yatichapxtamsti? 8 Sum sarnaqapxam, Tatitur kutikipstanipxatam qhanpach uacht'ayapxam, ukatsti janirak jumanakkamax sapxamti: Nanakax Abrahaman wawanakappxtwa! sasa; sapxaraksmawa, Diosax aka qalanakatsa Abrahaman wawanakap utjayakispawa. 9 Quqar saphitpach phat'anukuatak hachax niy wakicht'atawa. Taqi jan suma achu churir quqax phat'anukutawa, ukatsti ninar phichhantatawa. 10 Ukat jaqinakax jupar jiskt'apxarakna: Ukhamax kuns lurapxxa? sasa. 11 Juanasti jupanakarux snwa: Khititix p isinki ukaxa, jan isinir may churaapawa; khititix manq'aanki ukax, jan manq'aanki ukampiw manq'asiapa. 12 Roma markatak qullqi apthapir yaqhip jaqinakax ukhamarakiw bautisayasiatak jutapxna, ukat Juanar jiskt'apxna: Yatichiri, kuns nanakax lurapxxa? sasa. 13 Juanasti jupanakarux snwa: Kuntix kamachix siski ukat juk'amp jan qullqi apthapipxamti sasa. 14 Ukhamarakiw yaqhip soldadonakax jiskt'apxna: Nanakasti, kuns lurapxarakxa? sasa. Jupasti saraknwa: Jan khitirus nuwampik kunsa aparapxamti, kuntix jan lurki ukat janirak k'arintapxamti; jumanakasti irnaqatamat katuqapkta ukampix kusisitakpxam. 15 Jaqisti: Inas Juanax Cristchi sasaw wal muspharapxna; 16 ukampis Juanax taqiniruw sna: Nayax chiqpachan umampiw bautisapxsma, ukampis mayni jutki ukax Qullan Ajayumpi, ninampiw bautisapxtam. Jupax nayat sipan juk'amp ch'amaniwa, nayasti janirakiw askkti wiskhu t'isnup jararaatakisa. 17 Jupasti aski jaqinakarux jucharar jaqinak taypit apsuni. Aski jaqinakarusti qhispiyaniwa, juchararanakarusti jan jiwarir ninaruw jaquntani. 18 Ukham yaqha walja iwxanakamp churasaw Bautisir Juanax suma yatiywinak jaqirux yatiyna. 19 Ukxarusti marka apnaqir Herodes reyiruw juchachna Filipo jilapan Herodas warmip warmt'asitapata, ukhamarak yaqha jan wali luratanakapampita; 20 ukampis Herodesax jupar ist'kamayaxa, m jan walimp luraskaknwa: Juanarux carcelaruw jist'antna. 21 Juanax taqi jaqir bautiskn ukapachaxa, Jesusax bautisataraknwa; ukatsti Tatitur mayiskipan alaxpachax jist'artna, 22 Qullan Ajayusti m palomar utataw jupxar qhanpach saraqanna, ukatsti m aruw alaxpachat ist'asna: Jumaw nayan munat Wawaxtaxa, khitirutix nayax ajlliskta ukaxa sasa. 23 Kunapachatix Jesusax luraap

qalltkn ukkhaxa, niy kimsa tunka marannwa. Amuyatatxa jupax Josean yuqapnwa. Joseasti El chachan yuqapnwa, 24 Elisti Matatan yuqapnwa, Matatasti Lev chachan yuqapnwa, Levisti Melquin yuqapnwa, Melquisti Janain yuqapnwa, Janaisti Josean yuqapnwa, 25 Joseasti Matatiasan yuqapnwa, Matatiasasti Amosan yuqapnwa, Amosasti Nahuman yuqapnwa, Nahumasti Eslin yuqapnwa, Eslisti Nagain yuqapnwa, Nagaiasti Mahatan yuqapnwa. 26 Mahatasti Matatiasan yuqapnwa, Matatiasasti Semeian yuqapnwa, Semeiasti Josecan yuqapnwa, Josecasti Joiadan yuqapnwa, 27 Joiadasti Johann yuqapnwa, Johanasti Resan yuqapnwa, Resasti Zorobabelan yuqapnwa, Zorobabelasti Salatielan yuqapnwa, Salatielasti Nerin yuqapnwa, 28 Neristi Melquin yuqapnwa, Melquisti Adin yuqapnwa, Adisti Cosaman yuqapnwa, Cosamasti Elmadaman yuqapnwa, Elmadamasti Erin yuqapnwa, 29 Eristi Jesusan yuqapnwa, Jesusasti Eliezerin yuqapnwa, Eliezeristi Joriman yuqapnwa, Jorimasti Matatan yuqapnwa, 30 Matatasti Levin yuqapnwa, Levisti Simeonan yuqapnwa, Simeonasti Judan yuqapnwa, Judasti Josean yuqapnwa, Joseasti Jonaman yuqapnwa, Jonamasti Eliaquiman yuqapnwa, 31 Eliaquimasti Melean yuqapnwa, Meleasti Menan yuqapnwa, Menasti Matatan yuqapnwa, Matatasti Natanan yuqapnwa, 32 Natanasti Davidan yuqapnwa, Davidasti Jesen yuqapnwa, Jesesti Obedan yuqapnwa, Obedasti Boozan yuqapnwa, Boozasti Selahn yuqapnwa, Selahsti Nahasonan yuqapnwa, 33 Nahasonasti Aminadaban yuqapnwa, Aminadabasti Adminan yuqapnwa, Adminasti Arnin yuqapnwa, Arnisti Hesronan yuqapnwa, Hesronasti Faresan yuqapnwa, Faresasti Judan yuqapnwa, 34 Judasti Jacobun yuqapnwa, Jacobusti Isaacan yuqapnwa, Isaacasti Abrahaman yuqapnwa, Abrahamasti Terahn yuqapnwa, Terahsti Nahoran yuqapnwa, 35 Nahorasti Serugan yuqapnwa, Serugasti Ragaun yuqapnwa, Ragausti Pelegan yuqapnwa, Pelegasti Eberan yuqapnwa, Eberasti Selahn yuqapnwa, 36 Selahsti Cainanan yuqapnwa, Cainanasti Arfaxadan yuqapnwa, Arfaxadasti Seman yuqapnwa, Semasti Noen yuqapnwa, Noesti Lamecan yuqapnwa, 37 Lamecasti Matusalenan yuqapnwa, Matusalenasti

Henocun yuqapnwa, Henocusti Jeredan yuqapnwa, Jeredasti Mahalalelan yuqapnwa, Mahalalelasti Cainanan yuqapnwa, Cainanasti Enosan yuqapnwa, 38 Enosasti Setan yuqapnwa, Setasti Adanan yuqapnwa, Adanasti Diosan yuqapnwa. 4:1 Jesusax Qullan Ajayun phuqt'ataw Jordn jawirat kuttanxna, ukatsti Ajayuw wasarar irpna. 2 Ukansti Jesusax pusi tunka uruw supayan yant'at ujasna. Ukrunakan janiw kuns manq'kataynati, ukat jupax manq'at awtjayasna. 3 Ukhamskiriruw supayax jupar sna: Jumatix Diosan Yuqapstaxa, aka qalanakarux t'ant'ar tukuyam sasa. 4 Jesusasti juparux snwa: Qillqatan siwa: Janiw jaqix t'ant'a sapampikit jakkani, jan ukasti taqi kuntix Diosax siski uka arunakampiw jakarakini sasa. 5 Ukatsti supayax m jach'a qullu pataruw irpsna, ukat m kutinak taqi akapachan utjkis uka markanak Jesusarux uacht'ayna, 6 saraknwa: Nayax taqi akapach markanakan munaanapampi, jach'a kankaapamp churma. Taqi akanaksti nayaw katuqta, khitirutix nayax chura munkta ukaruw churarak. 7 Jumatix nayar killt'asisin yupaychittaxa, taqpachaw jumankxani sasa. 8 Jesusasti supayarux siwa: Saraqit nayat, supaya; Qillqatan siwa: Tatit Diosamaruw yupaychta, jupa saparukiw arkta sasa. 9 Ukatsti Jesusarux Jerusaln markaruw irpna, ukansti templo patar irpsusaw sarakna: Diosan Yuqapstaxa, akat aynachar jalaqtam; 10 Qillqatan siwa: Diosax angelanakaparuw jumar ujir khithanini. 11 Jupanakaw amparapar katuqapxtam, kayum qalar jan usuchjasiamataki sasa. 12 Jesusasti supayarux saraknwa: Qillqatan sarakiwa: Janiw Tatit Diosamar yant'tati sasa. 13 Ukham supayax jan kunjmat Jesusar yant'ar puriyirjamsaxa, m juk'a pachatakiw Jesusat jithiqtawayna. 14 Jesusax Qullan Ajayun ch'amapan phuqt'ataw Galilear kutt'xna. Jupatsti taqi uksa tuqinakan parlapxna. 15 Taqi chiqan utjir sinagoganakan yatichna, taqinirakiw juparux jach'achapxna. 16 Jesusax Nazaret markaruw sarxna, kawkhantix jupax jilkatayna ukaru. Sbado urunsti, saraparjamaw sinagogar mantna, ukatsti Qillqatanak ullart'aatakiw sayt'asna. 17 Juparusti Isaas profetan qillqatap churapxna, jist'arasinsti akham qillqat jikxatna: 18 Tatitun Ajayupaw

nayxanki, jan kunaninakar suma yatiywinak churaatakiw ajllisitu; llakt'atanakar chuymachiriw khithanitu, katuntatanakar qhispiyasi yatiywinak yatiyiriw khithanitu, juykhunakar uatatayiri, t'aqhisiyatanakar qhispiyiri, 19 Tatitun kusiska marap yatiyiriw khithanitu. 20 Qillqat llawthapisinsti sinagogan yanapiriparuw katuyxi, ukat qunt'asxi. Sinagogankirinakasti juparux wal uch'ukipxna. 21 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Jichhruw jumanak nayraqatan aka arunakax phuqhasxi sasa. 22 Jaqinakasti taqiniw Jesusat sum parlapxna, jupan suma arunakap jupanakar parlt'atapat muspharasipxna. Ukatsti Jiskt'asipxnwa: Janit akax Josean yuqapki? sasa. 23 Jesusasti jupanakarux snwa: Jichhax jumanakax aka swi sapxitta: Qulliri, jumapach qullasim sasa. Ukatsti sapxarakittawa: Kunanaktix Cafarnam markan lurktas ukanak aka markaman lurarakim sasa. 24 Jupasti saskaknwa: Qhanak sapxsma, janiw khiti profetas pachpa markapan m sum katuqatkiti. 25 Chiqpachansa, Elas profetan urunakapanxa, walja ijma warminakaw Israel markan utjna, jallux kimsa mara chikani jan purxatapatsti, taqi markpachan manq'at awtjayasiax utjxna; 26 ukampis Eliasax janiw Israelan utjir ijma warminakan ukar khithatknti, jan ukasti, Sidn uraqinkir Sarepta markankir ijma warmin ukar khithataknwa. 27 Ukhamarakiw Eliseo profetan urunakapanxa, waljaniw lepra usun jaqinakax Israel markan utjna, ukampis jupanakat janiw maynis k'umarachatknti, jan ukasti, Siria uraqinkir Naamn chachakiw k'umarachat ujasna. 28 Uk ist'asinsti sinagogankirinakax taqiniw jupatak arusipxna. 29 Jesusarux markat anqxaruw alissupxna, kawkhar sayt'atkntix uka markax uka qullu pataruw irpsupxna, ukawjat Jesusar nukt'aataki. 30 Ukampis Jesusax jupanak taypinjam mistuwayasin sarxna. 31 Ukatsti Jesusax Galileankir Cafarnam sat markaruw sarxna; ukansti sbado urux jaqinakaruw yatichna. 32 Jupanakasti Jesusan arunakap ist'asin wal muspharapxna, munaan kankaampi yatichatap layku. 33 Sinagogansti m anqha ajayun mantat jaqiw ukankaskna; anqha ajayusti jach'at art'na: 34 Nazaretankir Jess, kuna luraamas nanakamp utji? Nanakar tukjirit jutta? Nayax ut'smawa, jumax Diosan Yuqaptawa sasa. 35 Jesusasti anqha

ajayurux akham sasaw tuqinuqna: Amukt'am, aka jaqitsti mistum! sasa. Ukapachaw anqha ajayux taqinin ujka jaqirux uraqir jaqunukna, ukat jan usuchjasaw jaqit mistuwayxna. 36 Taqiniw mulljasipxna, ukatsti jupanakkamaw parlarasipxarakna: Kuna arunakarak akasti? Aka jaqix munaan kankaampi, ch'amapampix anqha ajayunakar alissukirakis! sasa. 37 Ukatsti taqi uksa tuqinakan Jesusxat parlasirkamaknwa. 38 Sinagogat mistxasinsti Jesusax Simonan utaparuw mantna. Simonan taykch'ipax phuthuti usumpi usuntatnwa, ukat Jesusarux qullt'aapatak achikt'apxna. 39 Jesusasti jupa tuqir alt'asin uka usuparux tuqinuqna, ukat ukspachaw uka usupax apaqtxna. Ukspachaw jupax sayt'asna, ukat jupanakar maq'a churarakna. 40 Inti jalantarusti jaqinakax kunayman usutanakaruw Jesusan ukar apanipxna; jupasti sapaqat mayniruw amparapampi luqxatas k'umaraptayna. 41 anqha ajayunakasti walja usutanakat akham arnaqt'asisaw mistxapxna: Jumax Diosan Yuqaptawa! sasa. Ukampis Jesusax uka anqha ajayunakarux tuqinuqnwa, janiw jupanakarux arsuyknti, jupanakan Cristtap yatipxatap layku. 42 Willjtanxipansti, Jesusax markat anqxar m ch'usawjaruw sarna. Ukampis jaqinakax jupar wal thaqhapxna. Jikxatasinsti, janiw yaqha tuqir saraya munapknti, 43 Jesusasti jupanakarux snwa: Diosan qhapaq markapat yaqha markanakar yatiyir saraaxax wakisirakiwa, ukatak khithanitaraktwa sasa. 44 Ukhamaw Jesusax Judea uraqin utjir sinagoganakan yatichas sarnaqna. 5:1 M kutix Jesusax Galilea quta thiyankasknwa; ukarusti walja jaqipuniw tantthaptanna, juparux uksat aksat iqjapxna, Diosan arunakap ist'aataki. 2 Ukatsti Jesusax uka quta thiyan p ch'usa bote ujna. Chawlla katurinakax uka botenakat mistunisin qnanakap t'axsusipkna. 3 Jesusasti m boteruw mantna, uka botex Simonanknwa, juparusti quta lakat manqhawjar jithintayaapatakiw mayna. Boter qunt'asisinsti, ukawjatpach jaqinakar yatichna. 4 Yaticha tukuyxasinsti Simonaruw sna: Jichhax aka bote juk'amp manqhar irpaqam, ukatsti chawlla katsuatak qnanakam jaquntam sasa. 5 Simonasti Jesusarux snwa: Yatichiri, arum paqariw irnaqapxta chawlla katsuni sasa, ukatsti

janiw kunsa katupkti; ukampis juman arsutamaruw qnanak jaqunt sasa. 6 Jaquntasinsti, walja chawlla katsupxna, qnanakasti niya ch'iyjtirjamnwa. 7 Ukat yaqha botenkaskirinakar khiwnaqas jawsapxna, yanapir jutaapataki. Jupanakasti jutasinxa, paypach boteruw phuqt'apxna, botenakasti niyapuniw umarux utjantna. 8 Uk ujasinsti, Simn Pedrox Jesusan nayraqatapar killt'asisin sna: Tatay, nayat jithiqtita, jucharar jaqtwa! sasa. 9 Simonampi, mayninakampisti ukataq chawlla katsupxatap laykux, wali mulljatpxnwa. 10 Zebedeon yuqanakapa Santiagompi Juanampis wali mulljatpxaraknwa, jupanakasti Pedromp chik irnaqirinaknwa. Jesusasti Simn Pedrorux siwa: Jan axsaramti, jichhat uksarux jaqinak katta sasa. 11 Ukatsti quta thiyar botenak apasinxa, taqi kun apanukusaw Jesusamp sarxapxna. 12 M urusti, kunapachatix Jesusax m markankaskn ukkhaw lepra usun m jaqix jupan ukar purinna; Jesusar ukatasin uraqkam ajanup alt'asaw achikt'asna: Tatay, munasmaxa, qullt'asitasmawa sasa. 13 Jesusasti juparux amparapampiw llamkt'na, akham sasa: Muntwa, q'umachatxam sasa. Ukspachaw lepra usupax chhaqtawayxna. 14 Jesusasti juparux iwxt'nwa: Janiw khitirus uk yatiytati, jan ukasti sacerdoter ustir saram. Kunjmatix Moisesan arsutaparjam k'umaraptasin luqta churakix ukham churam, ukhamat sacerdotenakan usumat k'umarxatam yatxaapataki sasa. 15 Ukampis Jesusan taqi ukanak luratapax juk'ampiw yatisna, ukatsti walja jaqirakiw jupar ist'irix jutapxna, ukhamarak usunakapat qullatatakisa. 16 Ukampis Jesusax ch'usawja chiqanakaruw Tatitur mayisir sarna. 17 M urux, Jesusax yatichasknwa, ukansti fariseonakampi, kamachi yatichirinakampiw qunt'atsipkna; jupanakasti Galileata, Judeata, Jerusalenat jutapxatayna. Tatitun ch'amapasti usutanak k'umaraptaya tuqiw Jesusxan ustna. 18 Ukatsti m qawqha jaqinakaw m suchu jaqir Jesusan ukar kallanipxna. Jupanakasti uta manqhir kallantasin Jesusan nayraqatapar puriya munapxna, 19 ukampis janiw kawki chiqas kallantajamknti, jaqin phuqhantattap layku; ukhamasti uta pataruw mistupxna, uta pata p'iyantasinsti suchu jaqirux Jesusan nayraqataparuw warkuntapxna. 20 Jesusasti jupanakan iyawsaanpxatap yatisinxa, suchu jaqirux snwa:

Jilata, juchanakamax pampachatxiwa sasa. 21 Uk ist'asinsti, kamachi yatichirinakampi, fariseonakampix akham sasaw lup'ipxna: Khitirak aka jaqisti ukham anqha arsuapatakisti? Dios sapakiw juchanak pampachaspaxa sasa. 22 Ukampis kuntix jupanakax lup'ipkn uk Jesusax yatnwa, ukat sarakna: Kunatsa jumanakax ukham lup'isipkta? 23 Kawkris juk'amp jasakixa: Juchanakamax pampachataw saati, jan ukax, Sayt'asim ukat sarxam saacha? 24 Ukhamasti, Jaqin Yuqapan akapachan juchanakat pampachaatak ch'amantap jumanakarux uacht'ayapxma sasa. Ukat uka suchu jaqirux sna: Jumaruw sisma, sayt'asim, ikiam apxarusis utamar sarxam sasa. 25 Ukspachaw jupanakan nayraqatapan uka suchu jaqix sarthapna, ikiap apxarusisin Diosar yupaychasaw utapar sarxna. 26 Uk ujasinsti, taqiniw muspharat ujasipxna, Diosaruw yupaychapxarakna, ukatsti wali axsart'asaw sapxna: Jichhrux wali muspharaanakpun ujtanxa sasa. 27 Aka qhipatsti, Jesusax ukawjat mistusin Roma markatak qullqi apthapir m jaqiruw ujna. Jupax Mateo satnwa, qullqi apthapikis ukkhan qunt'atsknwa. Ukat Jesusax jupar sna: Arkita sasa. 28 Ukat jupax sartasin, taqi kun apanukusaw Jesusamp chik sarawayxna. 29 Ukxarusti Mateox utapan m jach'a manq'a Jesusatak wakichayna; Roma markatak qullqi apthapirinakampi, yaqha jaqinakampi kunaw uka chiqan manq'asiatak qunt'asipxna. 30 Ukampis fariseonakampi, kamachi yatichirinakampix, Jesusan yatiqirinakaparuw jisk'achapxna. Ukat jupanakarux sapxarakna: Kunatarak jumanakasti qullqi apthapirinakampi, juchararanakamp manq'asipkta, umasipktasti? sasa. 31 Jesusasti jupanakarux snwa: K'umar jaqinakax janiw qullir munapkiti, jan ukasti, usutanakaw qullir munapxi. 32 Janiw nayax aski jaqinak jawsir jutkti, jan ukasti juchan jaqinak jawsiriw jutta, jupanakan juchanakapat Diosar kutikipstaapataki sasa. 33 Jupanakasti Jesusaruw sapxna: Bautisir Juanan arkirinakapampi, fariseonakan arkirinakapampix wal ayunapxi, Tatiturus wal mayisipxaraki, ukampis yatiqirinakamax manq'asipki umasipki ukhamaksipkarakis sasa. 34 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Jumanakasti jaqichasir waynan ukankkipan jaqichaswir jawsatanakar ayunayapxasmati? 35 Ukampis

jaqichasir waynar irpasxa urux purininiwa, ukkhaw jawsatanakax ayunapxani sasa. 36 Ukhamarakiw aka amuyt'wi churi: Janiw khitis machaq isit khuchhuqas ukampix mirq'i isir ch'ukxatkiti. Ukham luran ukkhasti, machaq isix jan kunatak askniwa, ukhamarus machaq isit khuchhuqatampi mirq'i isir ch'ukxatatax jan wal unaqayaspa. 37 Janirakiw khitis machaq vino m mirq'i lip'ichit lurata vino wayaqarux warantkaspati, ukham luraspa ukax chhuyu vinox mirq'i lip'ichit lurata wayaqarux phallayaspawa, ukatsti vinosa, lip'ichis inamayaruw tukusispa. 38 Ukatp chhuyu vinox machaq lip'ichit lurat wayaqar imaax wakisixa. 39 Janirakiw khitis jayan vino umt'asax chhuyu vino munkaspati, jan ukasti siwa: Jayan vinox juk'amp sumawa sasa. 6:1 M sbado urusti, Jesusax trigo yapu taypi saraskna. Yatiqirinakapasti uka taypi sarkasax trigo achunak k'ichirapxna, ukatsti amparanakapampi khakhurasaw manq'apxna. 2 Fariseonakasti uk ujasax Jesusaruw jiskt'apxna: Kunatarak jumanakasti kunatix sbado urun jan luraki uk lurapxtasti? sasa. 3 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Janit jumanakasti uxatapkta kuntix Davidax masinakapamp manq'at awtjatax lurkn uksti? 4 Davidax Diosan utaparuw mantna, ukatsti Diosar luqtat t'ant'a aptasin jupampi masinakapampix manq'antapxna, uka t'ant'ax sacerdotenakan manq'aapakkchn ukasa. 5 Ukxarusti saskaknwa: Jaqin Yuqapax sbado urxarus munaanirakiwa sasa. 6 Qhipa sbado urunsti, Jesusax sinagogaruw mantna ukat yaticha qalltna. Ukansti kupi ampar jan aytir jaqiw ukankaskna; 7 kamachi yatichirinakampi, fariseonakampisti Jesusarux jamasat uch'ukisipkna sbado urun qullanit janicha uk yatiataki, ukhamat jupar juchachaataki. 8 Ukampis Jesusax kuntix jupanakax lup'ipkna uk yatisinxa, ampar jan aytir jaqiruw sna: Sartasim, kh taypir sayt'asim sasa. Uka jaqisti sartasin iyawsasaw ukkhar sayt'asna, 9 Jesusasti mayninakarux saraknwa: May jiskt'apxma: Kuna luraas sbado urun wakisi, aski luraati, jan ukax anqha luraacha? Jaqir jiwaat qhispiyaati, jan ukax jiwayaach wakisi? sasa. 10 Ukapachaw Jesusax jupar muyuntatkn ukanakar ukatasin usut jaqirux sna: Amparam

ayatatam sasa. Jupasti iyawsasaw amparap ayatatna, amparapasti k'umarxnwa. 11 Uka jaqinakasti uk ujasax wal arusipxna, ukatsti jupanakkamaw jiskt'asipxna: Kamachanis aka Jesusaruxa? sasa. 12 Kh urunakan Jesusax m qulluruw Tatitur mayisir sarna, ukansti arum paqariw Diosat mayisna. 13 Urjtanxipansti yatiqirinakaparuw jawsna, ukatsti tunka payaniruw ajllna, jupanakarux apostolunaka sasaw sutichna. 14 Jupanakasti akrinaknwa: Simn, juparusti Jesusax Pedro sasaw sutichna; Andrs, Simonan jilapa; Santiago, Juan, Felipe, Bartolom, 15 Mateo, Toms, Santiago, Alfeon yuqapa, Simn, juparux cananeo sapxirnwa. 16 Judas, Santiagon yuqapa, ukhamarak Jesusar aljantir Judas Iscariote. 17 Jesusax yatiqirinakapampiw qullut saraqanna, m pamparuw purna. Ukansti jupan walja arkirinakapaw tantacht'asna, ukhamarakiw Judeata, Jerusalenata, Tiro, Sidn uksa lamar quta thiyanakat jutapxatayna. 18 Jupanakasti Jesusar ist'iri, usunakapat qullatatakiw jutapxatayna. Khitinakatix anqha ajayunakan t'aqhisiyatpkn ukanakas k'umarachatpxaraknwa. 19 Jaqinakasti taqiniw Jesusarux llamkt'a munapxna, ch'amapampi taqinirus jupan waliptayatap layku. 20 Jesusasti yatiqirinakapar ukatasaw sna: Kusisianpxtaw jan kunaninakaxa, Diosan qhapaq markapax jumanakankiwa. 21 Kusisianpxtaw manq'at jichha awtjayasirinakaxa, jumanakasti sist'atxapxtawa. Kusisianpxtaw jichha jachirinakaxa, qhiparusti larusipxtawa. 22 Kusisianpxtaw kunapachatix jaqinakax uisipktam, jupanak taypit jaqunukupktam, kunayman jan wali sapktam, sutinakamsa anqha sutjam amuyapkani, Jaqin Yuqap layku ukapachaxa. 23 Wal kusisipxam, uka t'aqhisi urun k'uchisipxam, jumanakasti alaxpachan jach'a waxt'wi katuqapxta; uka jaqinakan nayra awkinakapax uka pachparak profetanakarux lurapxna. 24 Ukampis qamirinaka, kunakpkta, kusisianakam niyaw katuqxapxtaxa! 25 Ay, kunakpkt jichha sist'atanaka, jumanakax awtjayasipxtawa! Ay, kamachapkakt jichha larusirinaka, jumanakax llakisiatsa jachapxtawa! 26 Ay, kunakpkta, kunapachatix taqinis jumanakar jach'achapktam ukapachaxa, nayra awkinakapax uka pachparak k'ari profetanakar lurapxna! 27 Ukampis khitinakatix ist'apkista ukanakarux sapxsmawa:

Uisirinakamarux munapxam, uisipktam ukanakarux aski lurapxam, 28 anqhachirinakamarux suma arumpi kutt'ayapxam, p'inqachjirinakamatakix Diosat mayipxam. 29 Maynitix maysa ajanumat nuwanttamxa, maysampachat nuwantayasim; maynitix patxa isim iqartamxa, manqha isimamppach churxam. 30 Khitis jumat kunsa mayktam ukarux churam; khitis jumat kunsa apartamxa, jan kutt'ayxit samti. 31 Kunjmtix jumanakax mayninakamp ujat munapxtaxa, ukhamarakiy jumanakax mayninakarux ujapxam. 32 Jumanakatix jumanakar muniriruk munapxtaxa, kuna askirak lurapxtasti? Juchararanakas uk luraskarakiwa. 33 Jan ukax, jumanakatix aski lurapktam ukanakaruki aski lurapxta ukaxa, kuna askirak lurapxtasti? Juchararanakas ukham luraskarakiwa. 34 Jumanakatix juk'amp katuqaatak khitirus mayt'apxsta ukampix kuna askirak lurapxtasti? Juchararanakas jucharar masinakapat juk'amp katuqaatakix mayt'asipkarakiwa. 35 Ukampis jumanakax uisirinakamar munapxaamawa, aski lurapxaamaraki, jan kun katuqa suyasak mayt'apxam. Ukhamat jumanakan katuqaamax jach'ni, jumanakasti Alaxpach Dios Awkin wawanakappxtawa. Diosax jupar jan yuspagaririnakatsa, juchararanakatsa khuyapt'ayasiwa. 36 Jumanakax khuyapayasirpxam, kunjmtix Awkimax khuyapayasirki ukhama. 37 Jan yaqhanakarux juchachapxamti, Diosasti janirakiw jumanakarux juchachapktamti. Pampachapxam, Diosasti pampachapxaraktamwa. 38 Yaqhanakarux churapxam, jumanakarusti Diosaw churapxtam. Diosasti wayaqanakamarux wali phuqt'at churapxtam, suma thalantt'ata, limintt'ataraki. Kunjmtix yaqhanakarux lurapkta uka pachparak Diosax jumanakampix lurani. 39 Jesusasti aka utaswit amuyt'ayi: M juykhu jaqisti, juykhu masiparux irpaspati? Janit panpachani m p'iyar jalantapkaspaxa? 40 Janiw khiti yatiqiris yatichiripat juk'ampkiti, yatiqa tukuyxaspa ukkhakiw yatichiripjamxaspa. 41 Kunatsa jilaman nayrapan jisk'a q'aux utjki uk uch'uktaxa, nayraman jach'a lawa utjki uka janr apskasaxa? 42 Kunjmarak jilamarusti sa muntasti, Jilata, nayramat uka jisk'a q'au apst'ma sasa, juman nayraman m jach'a lawa utjaskipansti? K'ari chuyman jaqi!, nayraqat nayramankkis uka jach'a lawa

apsusim, ukat jumax jilaman nayrapan jisk'a q'aux utjkis uk apsuatak sum ujta. 43 Janiw suma quqax jan wali achunak churirix utjkaspati, janirakiw jan wali quqas suma achu churirix utjkaspati. 44 Ukhamasti sapa quqap achupat ut'ataxa: janiw higo achux ch'aphinakat pallaraskiti, janirakiw uva achunakas ch'aphirar alinakat apthapiskiti. 45 Suma jaqix sumanak arsu, suma chuymantap layku, qhuru jaqisti jan walinak arsuraki, jan wali chuymantap layku. Ukhamasti kunatix chuymapan phuqt'atki ukat parli. 46 Kunatarak jumanakasti: Tatay, Tatay sapxista, ukat janirak kuntix sapksma uk lurapktasti? 47 Nayax sapxsmawa, khititix nayar jutki, ist'karakitu, ukat kuntix siskta uk lurkaraki ukaxa, 48 manqha allsusin m qarqa patxar utacht'asir jaqimp sasiwa. Kunapachatix may jawirax wal sartanki ukkhaxa, umax ch'amampiw uka utarux jaqkatti, ukatsti janirakiw unxtaykiti qarqxankatap layku. 49 Ukampis khititix ist'kitu, ukatsti janirak kuntix siskta uk lurki ukax, ch'alla patar utachasir jaqimpi sasiwa; ukarusti jawirax wal sartanisin uka utar jaqkatti, ukat uka utarux tinkuyi, ukhamat q'al t'unjasiwayi. 7:1 Jesusasti jaqinakar yaticha tukuyxasinxa, Cafarnam markaruw sarxna. 2 Uka markansti romano ejercitonkir capitanaw uywatapamp jakna, juparusti wal munasna. Uka uywatasti niya jiwirpach wali usuntatnwa. 3 Kunapachatix capitanax Jesusxat parlir ist'kn ukkhasti, judionakan jilriparuw Jesusar achikt'ir khithna uywatapar k'umaraptayir jutaapataki. 4 Jupanakasti Jesusar jak'achasisin wal achikt'apxna: Aka capitanar yanapt'aamax wakisiwa; 5 jupax markasar muniriwa, jupa kipkaw jiwasan sinagogas lurayaraki sasa. 6 Jesusasti jupanakampiw sarna, niya utar jak'achkipan capitanax m qawqha masinakap khitsunna Jesusar akham siri: Tatay, jan mayjt'asimti, janiw nayax askkti utaxar mantaamatakixa; 7 ukat naya kipkas jumar jikxatir jutaarux jan uchaskti. Ukampis m aruk arsum, uywataxasti k'umarxaniwa. 8 Naya kipkaw jilrinakan munaapankarakta, soldadonakas nayan apnaqatarakiwa. Kunapachatix jupanakat maynirux sistxa saram sasaxa, ukspachaw sari; maynirutix jutam sistxa, ukspacharakiw juti; uywataxarutix kuna luraarus khitta ukkhaxa, luriwa sasa. 9 Jesusasti uk

ist'asin walpun uka jaqit muspharna, ukat jupar arkir jaqinakar utasin sarakna: Israelitanak taypinsti janiw aka jaqjam wali iyawsaan jikxatkti sasa. 10 Khithatanakax utar kuttxasin uka uywatarux k'umar jikxatxapxna. 11 Uka qhipatsti, Jesusax Nan sat markaruw sarna. Yatiqirinakapampi, walja jaqinakamp chikt'ataw sarna. 12 Marka jak'ar purkipansti, m jiwatar imt'anxaatak kallasipkir ujna, uka jiwatax m ijma warmin sapa yuqall wawapnwa. Markatsti walja jaqinakaw jupamp chika sarapxna. 13 Uk ujasinsti Tatitux jupat khuyapt'ayasin uka warmir sna: Jan jachamti sasa. 14 Ukatsti Jesusax jiwatar jak'achasisin kallapuruw llamkt'na, uka jiwat kallirinakax sayt'apxnwa. Jesusasti jiwatarux snwa: Wayna, jumaruw nayax sisma, sartam! sasa. 15 Jiwatasti ukspachaw qunthapna, parla qalltarakna, ukat Jesusax taykapar katuyxna. 16 Uk ujasin taqiniw axsarthapipxna, ukat Diosar yupaycha qalltapxna akham sasa: M jach'a profetaw jiwas taypin usti. Diosaw juti markapar yanapt'iri sasa. 17 Jesusan jiwatar jaktayatapasti, taqi Judea uraqpachana, uka jak'anakamppachan yatisna. 18 Bautisir Juanax taqi akanak yatxatna, juparusti arkirinakapaw yatiyapxatayna. Ukat jupanakat panir jawsi, 19 jupanakarusti Jesusan ukaruw khithna, jutaapkn uka Cristox juppachati, jan ukax yaqharuch suyaapsipki uk yatxatiri. 20 Juanan khithatanakasti Jesusar jak'achasisin sapxna: Bautisiri Juanaw jumar jiskt'ir khithanipxitu: Jumtati jutaapki uka Cristoxa, jan ukax yaqharuch suyapxxa? sasa. 21 Ukham jiskt'apkipan Jesusax walja usutanakaruw k'umaraptayna, t'aqhisianakata, anqha ajayunakat qhispiyna, walja juykhunakaruw ujayna. 22 Ukat Jesusax jupanakar sna: Sarapxam, ukatsti kuntix ujapkta, ist'apkarakta ukanak Juanar yatiyanipxam. Kunjmtix juykhunakax ujki, kayu usutanakas sarnaqki, lepra usuninakas q'umachat ujaski, uqaranakas ist'ki, jiwatanakas jaktki, jan kunaninakarus qhispiyasi arunakax churatkaraki taqi ukanak yatiyapxam. 23 Nayar arkasin jan mayjt'asirix kusisianiwa! sasa. 24 Juanan khithanakap sarxipansti, Jesusax jaqinakaruw Juanat parla qalltna, akham sasa: Kun ujiris jumanakax wasarar sarapxta? Thayan unuqiyat m suqusar ujiriti? 25 Jan ukax, kun ujirich sarapxta? M suma isimp isthapit

jaqir ujiriti? Jumanakax sum yatipxta, suma isimp isthapisirinaka, kusisianakan jakirinakax reyinakan utapankapxiwa. 26 Ukhamasti, kun ujiripunirak sarapxtasti? M profetar ujiriti? Jsa, chiqapunskiwa, jupasti m profetat sipan juk'ampiwa. 27 Khitittix Qillqatan siski ukax Bautisir Juanawa: Nayax yatiyirixaruw juman nayraqatamar khithanta, jumatak thakhi wakichaapataki. 28 Nayasti sapxsmawa, taqi jaqinak taypin Bautisir Juanat sipan juk'amp jach'a profetax janiw utjkiti; ukampis, Diosan qhapaq markapan juk'amp jisk'ki ukax jupat sipan juk'amp aytatawa sasa. 29 Bautisir Juanar ist'irinakasa, Roma markatak qullqi apthapirinakas Juanampiw bautisayasipxna, kuntix Diosax siskatayna uk phuqhaataki; 30 ukampis fariseonakampi, kamachi yatichirinakampix, janiw Juanampix bautisayasipknti; uk lurasasti, Diosax jupanakatak lura munkn uk jisk'achapxna. 31 Tatit Jesusasti snwa: Kunampirak utasiysti jichhrunakan jakir jaqinakarusti? Kunar utatpxarakisti? 32 Plazan anataatak qunt'asir wawanakar utatpxiwa, jupanakax wawa masinakaparuw arnaqapxi akham sasa: Pinkill phust'arapipxsma, jumanakasti janiw thuqhupktati; llakiska q'uchunak q'uchurapipxsma, jumanakasti janiw jachapktasa. 33 Bautisir Juanaw juti, jupasti janiw t'ant'a manq'knti, janirakiw vino umknti; jumanakasti: anqha ajayuniw sapxaraktawa. 34 Ukxarusti Jaqin Yuqapaw juti, jupasti manq'iwa, umarakiwa, jumanakasti: Wali manq'iri, umiriwa sapxtawa; juchararanakampin, qullqi apthapirinakampin masipawa sapxaraktawa. 35 Ukampis Diosan yatiapax khitinakatix yatianpki ukanak tuqiw uacht'ayasi. 36 Fariseonakat mayniw manq'aatak Jesusar jawsayna, ukat Jesusax utapar sarna. Purisinsti manq'aatak wakichatkn ukkharuw qunt'asna, 37 ukatsti uka pachpa markan m jan wali sarnaqir warmiw utjna, jupasti fariseo jaqin utapan Jesusan manq'ir saratap yatitayna, ukat jupax m suma q'apkir qulla apt'ataw purinna. 38 Jacht'asisaw Jesusan kayupawjar qunt'asna, ukatsti jachapampiw Jesusan kayup jariqna. Ukatsti ik'utapampiw wasuyarakna, ukat jamp'att'asin uka q'apkir qullampix Jesusan kayuparuw warxatna. 39 Uk ujasinsti, Jesusar jawsayir fariseo jaqix chuymapan lup'na: Jupatix chiqpach m profetspaxa, khititix jupar llamkt'ki ukan jan wali jaqtap amuyasispawa,

aka warmix jan wali sarnaqir warmchixaya sasa. 40 Ukat Jesusax fariseo jaqirux sna: Simn, may saaxaw jumar utjitu sasa. Fariseo jaqisti saraknwa: Yatichiri, saskakita sasa. 41 Jesusasti snwa: Pani jaqiw m qullqi mayt'ir jaqir manpxna. Maynix phisqa patak qullqi mayt'asitayna, maynristi phisqa tunka mayt'asirakitayna; 42 uka manu jan phuqhirjampxipansti, qullqi mayt'ir jaqix panpachaniruw manupat pampachatayna. Jichhax sita, jupanakat kawkris qullqi mayt'ir jaqirux jil munaspacha? sasa. 43 Simonasti juparux snwa: Nayan amuyataxat jila manunknsa ukaw jil munaspachaxa sasa. Jesusasti saraknwa: Walik sasktaxa, ukhamapunskiwa sasa. 44 Ukatsti Jesusax warmir utasin Simonaruw sna: Aka warmirux ujtati? Nayax utamaruw mantanta, ukatsti janiw nayarux m juk'a umsa kayunakax jariqasiatak churkistati; ukampis aka warmix jachapampiw kayunakax jariqitu, ik'utapampiw wasuyaraki. 45 Janiw jumax jamp'at'kistati, ukampis aka warmix mantanki ukkhatpach jan qarjasisaw kayunakax jamp'ati. 46 Jumax janiw kuna qullampis p'iqixat warxat'kistati, ukampis aka warmix suma q'apkir qullampiw kayunakaxar warxati. 47 Ukat nayax sisma, walja juchanakapat pampachatsin nayarux wal munasitu; ukampis khititix juk'ak pampachatki ukax juk'akirak munasiap uacht'ayi sasa. 48 Ukatsti warmirux snwa: Juchanakamax pampachatxiwa sasa. 49 Jupamp chik manq'aatak jawsayatanakasti, jupanakkamaw aruskipasipxna: Khitirak aka jaqisti juchanak pampachaatakisti? sasa. 50 Ukampis Jesusax warmir saskaknwa: Iyawsatam laykuw qhispiyatxtaxa, jichhax kusisitak sarxam sasa. 8:1 Uka qhipatsti, Jesusax jach'a markanakana, jisk'a markanakan Diosan qhapaq markapan suma arunakap yatichasaw sarnaqna. Tunka payan yatiqiripax jupamp chikaw sarapxna, 2 anqha ajayunakata, usunakat k'umaraptaykatayna uka yaqhip warminakas sarapxaraknwa. Jupanak chikasti Magdala markankir Mara, khitittix paqallqu anqha ajayunakax mistkatayna uka; 3 ukhamaraki Cuza sat chachan Juana warmipa, Cuzax Herodesan ynakap apnaqirnwa; Susanampi, yaqha warminakamp kuna,

khitinakatix ynakapampi yanapapkn ukanaka. 4 Markanakat walja jaqipuniw Jesusar ujir jutapxna. Ukat jupax m utaswit jupanakar parlna: 5 M yapuchir jaqiw phawir mistuwayi. Phawkasinsti, yaqhip jathax thakxaruw puri, ukasti taksutaw ujasi, ukatsti jamach'inakaw pallthapiwayxi. 6 Yaqhip jathasti qalarar taypiruw puri; kunapachatix uka jathax misturxi ukkhasti, mkiw wasuwayxi jan umantap layku. 7 Maya jathanakasti ch'aphinak taypiruw puri, ukatsti uka jathamp chik mistur ch'aphinakaw ukarux chhaqtayxaraki. 8 Ukampis m yaqhip jathax suma laq'awjaruw puri; jilsusinsti, suma achu churi, sapa mayatsti patakar kunaw achu. Uk sasinsti, Jesusax jach'at jupanakarux sna: Jumanakatix ist'a munapxstaxa, ist'apxam! sasa. 9 Ukapachaw yatiqirinakapax jupar jiskt'apxna: Aka utaswix kun sasa muni? sasa. 10 Jesusasti jupanakar saraknwa: Jumanakarux Diosaw yatiyapxtam kunanakatix qhapaq markapan imantatki ukanaka; ukampis mayninakarux utaswinak tuqiw parlta, ujkasinsa jan ujir tukupxaapataki, ist'kasinsa jan amuyt'apxaapataki sasa. 11 Aka utaswix akham sa muni: Jathax Diosan arupawa; 12 thakhir purki uka jathasti, khitinakatix Diosan arup ist'apki jupanakawa, ukat supayax jutasin uka arunak chuymapat apsuwayxi, ukhamat jan iyawsapxaapataki, jan qhispiyasipxaapatakiraki. 13 Qala taypir purir jathasti, khitinakatix Diosan arup ist'apki, kusisiamp katuqapki jupanakawa, ukampis janiw wali saphintatpkiti, m qawqha urunakatakikiw iyawsapxi, yant'anak sartipansti qhiparuw kutt'awayxapxi. 14 Ch'aphinak taypir purir jathasti, khitinakatix aru ist'apki jupanakawa, ukampis juk'at juk'at kunayman llakisianakampi, qamir kankaampi, akapach kusist'aanakampiw atipjayasipxi, ukhamat achu jan churapkiti. 15 Suma laq'ar purir jathasti, khitinakatix taqi chuymamp Diosan arup ist'apki, ukarjam sarnaqapki jupanakawa, taqi ch'amamp sayt'apxatapat suma achunak churapxi. 16 Janiw khitis m micha qhantayasax phukhumpi k'umpxatkiti, janirakiw iki manqharus uchkiti, jan ukasti alay chiqaruw uchi utar mantanirinakar qhant'aapataki. 17 Uka kipkap, janiw kuna imantatas jan qhanstirix utjkaniti, janirakiw jamasankki ukas jan yatisirix utjkaniti. 18 Ukhamasti, sum ist'apxam, khitintix utjki juparux juk'ampiw churasini; ukampis

khitintix jan utjki jupatxa, kunatix utjaapki ukamppach apaqasini. 19 Ukapachaw Jesusan taykapampi jilanakapampix kawkhankkntix jupax ukkhar purinipxna; ukampis janiw juparux jak'achasipknti, walja jaqinak ukankatap layku. 20 Ukatsti mayniw Jesusar yatiyna: Taykamampi, jilanakamampiw anqxankaski, jumampiw jikisi munapxi sasa. 21 Jesusasti jupanakar saraknwa: Khitinakatix Diosan arunakap ist'apki, ukat ukarjam sarnaqapki ukanakaw taykaxasa, jilanakaxasa sasa. 22 M urux, Jesusax yatiqirinakapampiw m boter mantna, ukat sarakna: Quta khurkatar makhatani sasa. Ukat botet sarapxna, 23 ukham sarapkipan Jesusax ikt'xna. Ukatsti qutan m jach'a thayaw sartna, jupanakarux wal mulljna; thayasti umampiw boterux phuqhantna, botex jalantaampiraknwa. 24 Ukat Jesusarux sartayapxna: Yatichiri! Yatichiri! Botew jalantirjama! sasa. Jesusasti sartasin mathapinakampiru, thayampiruw tuqinuqna, ukatsti t'akurawayxnwa. 25 Ukatsti yatiqirinakaparux saraknwa: Kawkinkis iyawsaanakamaxa? sasa. Jupanakasti mulljataw muspharasipxna, ukatsti maynit maynikamaw jiskt'asipxna: Khitirakpach aka jaqisti, thayas, umas tuqinuqatax juparux jaysakirakis? sasa. 26 Ukatsti jupanakax Gerasa chiqaruw puripxna, ukasti quta khurkatankiwa, Galilea ukatasina. 27 Jesusan botet mistkipan markankir m jaqix jupar jak'achasinna. Aka jaqisti walja maranakaw anqha ajayunakan mantat sarnaqna. Janiw isimpi uchasirknti, janirakiw utansa jakirknti, jan ukasti amay imatanak taypin jakna. 28 Jesusar ujasinsti jupan nayraqataparuw killt'asi, arnaqt'asisa: Jess, alaxpachankir Diosan Yuqapa!, kuna luraamas nayamp utji? Achikt'assmawa, janiy t'aqhisiyistati sasa. 29 Jesusan uka anqha ajayur jupat mistxaapatak arsutapat ukham sna. Walja kutiw uka anqha ajayux katuntatayna; jaqinakasti cadenanakampiw amparapata, kayupata wal ach'antapxirna, ukampis jupax uk t'aqanuqakirnwa, uka anqha ajayusti juparux wasar chiqanakaruw jaltayirna. 30 Jesusasti juparux jiskt'nwa: Kuna sutintasa? sasa. Jupasti saraknwa: Legin sattwa sasa. Uksti walja anqha ajayunak jupar mantapxatap laykuw ukham sna, 31 uka anqha ajayunakasti Jesusarux jan manqhapachar khithaapatakiw mayipxna. 32 Uka qullunsti walja

khuchhinakaw manq'asipkna, uka anqha ajayunakax uka khuchhinakar mantaatakiw Jesusar achikt'asipxna. Jesusasti jupanakarux uka khuchhinakar mantapxam snwa. 33 Ukapachaw anqha ajayunakax jaqit mistxasin khuchhinakar mantxapxna, uka khuchhinakasti m qarqa patat chhukt'asaw qutar jalantapxna, ukan umampi axskatas jiwarapxna. 34 Khuchhi awatirinakasti ukham ujasax mulljataw ukawjat jaltxapxna, ukat markankirinakaru, pampankirinakar yatiyiriw sarapxna. 35 Jaqinakasti kunatix luraskatayna uk ujiriw mistunipxna. Jesusan jak'apar purinisinsti, anqha ajayunakax mistkn uka jaqirux Jesusan jak'apar qunt'at jikxatapxna, isthapita, suma amuyuniraki, uk ujasasti jupanakax wal axsarapxna. 36 Ujirinakasti, kunjmtix Jesusax uka anqha ajayun mantat jaqiru waliptaykn uk yatiyapxna. 37 Uk yatisinsti Gerasan utjir taqi jaqinakaw Jesusarux ukawjat sarxaapatak achikt'apxna, jupanakan wal axsarapxatap layku. Ukat Jesusax boter mantasin sarawayxna. 38 anqha ajayunak mistut jaqisti Jesusarux jupamp chik saraatakiw achikt'asna. Jesusasti juparux snwa: 39 Utamar sarxam, ukatsti kuntix Diosax jumamp lurki uka yatiyarakim sasa. Uka jaqisti kuntix Jesusax jupamp lurkatayna uk taqi markpacharuw yatiyna. 40 Kunapachatix Jesusax quta khurkatar purxn ukkhasti, jaqix wali kusisitaw katuqna, juparusti taqiniw suyasipkarakna. 41 Ukaruw Jairo sat m jaqix purinna, jupasti sinagogan m jilrnwa. Jairosti Jesusan kayuparuw killt'asna, ukat utapar saraapatak achikt'asna, 42 jupasti m sapa imill wawaniknwa, niya tunka payan marani, uka imill wawasti jiwaampsknwa. Thakhinjam sarkipansti, jupar arkir walja jaqinakaw Jesusarux iqjapxna. 43 Uka jaqinak taypinsti m warmiw utjna, jupasti tunka payan maraw wila apa usumpi usurnukstatna, jupasti qullirinakaruw taqi kunap inamay q'al tukjasitayna, janiw khitis juparux qullkataynati. 44 Jupasti qhipxat Jesusar jak'achasisin isipat llamkt'na, wila apa usupasti ukspachaw t'akt'awayxna. 45 Ukat Jesusax jiskt'na: Khitis llamkt'itu? sasa. Taqiniw janiw khitis llamkt'ktamti sapxna. Pedrosti snwa: Yatichiri, jaqiw uksat aksat nukt'as iqjasktam sasa. 46 Ukampis Jesusax saskaknwa: Mayniw llamkt'itu, ch'amaxampi maynir qullatax amuyasta sasa. 47 Warmisti, jan juk'amp imantasirjamsin khathatt'asisaw Jesusan

kayupar killt'asna. Ukatsti taqi jaqin nayraqatapan arsusna kunatsa llamkt'atayna, kunjmsa ukspach k'umar tukkatayna ukanaka. 48 Jesusasti juparux snwa: Waway, iyawsatam laykuw k'umarxtaxa, jichhax sumak sarxam sasa. 49 Jesusax parlaskaknwa; ukhamaruw maynix Jairon utapat purinna, ukat Jairorux sna: Phuchhamax jiwxiwa; jan Yatichirirux juk'amp parlxaykxamti sasa. 50 Jesusasti uk ist'asin juparux snwa: Jan axsaramti; iyawsakim, wawamax k'umarxaniwa sasa. 51 Utar purisinsti janiw khitirus jupamp chik mantayknti, jan ukasti Pedro, Santiago, Juan, imill wawan awkiparu, taykaparu ukanakarukiw irpantna. 52 Taqiniw wal jachasipkna. Jesusasti jupanakarux saraknwa: Jan jachapxamti; janiw wawamax jiwatkiti, jan ukasti ikiskiwa sasa. 53 Jaqisti taqiniw jupat larusipxna jiwatapuntap yatisina. 54 Jesusasti imill wawan amparat katusin jach'at art'na: Imill wawa, sartasim sasa. 55 Jupasti jaktanxnwa, ukspacharakiw sarthapna. Jesusasti manq'a churapxaapatakiw mayna. 56 Awkipa, taykapasti wali muspharataw ujasipxna; ukampis Jesusax kunatix luraskatayna uk jan khitir yatiyapxaapatakiw mayna. 9:1 Jesusax tunka payan yatiqiriparuw tantacht'na, ukat kunayman anqha ajayunakar alissuataki, usutanakar qullaatakiw ch'amampi munaanamp churna. 2 Jupanakarux Diosan qhapaq markapat parlapxaapataki, usutanak qullapxaapatakiw khithna. 3 Jupasti saraknwa: Thakhitakix janiw thujrsa, wayaqsa, t'ant'sa, qullqsa, isinaksa apasipxtati. 4 Kawkr utantix qurpachasipkta, uka utanak sarxaamkam qhiparapxta. 5 M markantix jan katuqa munapktamxa, uka markat mistxapxam, kayunakaman laq'anakapsa thalarasiniwayapxam, jupanakatak jan wali arsuta uacht'ayaataki sasa. 6 Jupanakasti mistusinxa, taqi markanakaruw sarapxna qhispiyasi arunak yatiyasa, usutanakar k'umaraptayasa. 7 Marka apnaqir Herodesax kunanakatix luraskn ukanak yatna; ukatsti ukanakat wal pchasna, yaqhipanakax Bautisir Juanaw jiwatanak taypit jaktanxatayna sapxnwa, 8 mayninakasti: Elas profetaw ustanpacha sapxnwa, yaqhipanakasti: Nayra profetanakat mayniw jaktanpacha sapxaraknwa. 9 Herodes

reyisti snwa: Naya kipkaw Juanan p'iqip apaqayta. Ukhamasti khitxarakpach jupasti, jupxat taqi kunarakis ist'asix? sasa. Ukat Herodesax Jesusar wal uja munna. 10 Apostolunakax kuttanxasin kuntix lurapkatayna uk Jesusarux yatiyapxna. Jesusasti jupanakarux Betsaida markaruw irpna. 11 Jaqinakasti uk yatisin Jesusaruw arkapxna; Jesusasti jupanakarux katuqaraknwa, Diosan qhapaq markapat yatichna, usutanakarus k'umaraptayarakna. 12 Niya jayp'xipansti tunka payan yatiqiripax Jesusar jak'achasisin sapxna: Jaqinakarux khithanukxam, uka jisk'a markanakan manq'a thaqhasipxaapataki, ukan qurpachasiapatakiraki, aka chiqan janiw kunas utjkiti sasa. 13 Jesusasti jupanakarux snwa: Jumanakay manq'a churapxamxa sasa. Jupanakasti sapxaraknwa: Phisqa t'ant'ampi p chawllampikiw utjapxitu, alir sarapxirista ukkhax inas taqitak utjchispa sasa. 14 Jaqisti niy phisqa waranqjamnwa. Jesusasti yatiqirinakaparux saraknwa: Phisqa tunkatkam qunurayapxam sasa. 15 Jupanakasti ukham lurapxna, taqinirakiw qunt'asipxna. 16 Ukatsti Jesusax phisqa t'ant'ampi p chawllampi aptasina, alaxpach utasin Diosar yuspagarna, jalanuqasasti yatiqirinakaparuw churi jaqinakar lakintapxaapataki. 17 Taqiniw sist'asikam manq'apxna, ukatsti jilt'anak tunka payan walaya apthapipxna. 18 M urux, sapakiw Jesusax Diosat mayisiskna; ukaruw yatiqirinakapax jutapxna, ukat Jesusax jupanakar jiskt'na: Jaqix khitiw sapxitus nayatxa? sasa. 19 Jupanakax sapxnwa: Yaqhipanakax: Bautisir Juanaw sapxtamwa; yaqhipanakasti: Eliasaw sapxtamwa. Mayninakasti: Nayra profetanakat mayniw jaktanpacha sapxaraktamwa sasa. 20 Ukxarusti jupanakaruw jiskt'arakna: Jumanakasti, khitiw sapxistasa? sasa. Pedrosti juparux snwa: Jumax Diosan khithanit Cristo Tatittawa sasa. 21 Jesusasti walpun iwxt'na jan khitirus uk yatiyapxaapataki. 22 Ukat sarakna: Jaqin Yuqapax wali t'aqhisiapniwa; jilr jaqinakana, sacerdotenakan jilrinakapana, kamachi yatichirinakan jisk'achatniwa. Juparux jiwayapxaniwa, ukampis kimsrut jaktani sasa. 23 Ukxarusti taqiniruw sarakna: Maynitix nayar arka munchituxa, jupa kipkat armt'aspan, cruzap apt'at sapr arkitpan. 24 Jakaap qhispiyasi munirix apt'asiniwa,

ukampis naya layku jakaap apt'asiristi qhispiyasiniwa. 25 Jaqitakix kuna askirakspa aka uraqpachax jupankxaspa, ukat jakaap apt'asispa ukasti? 26 Ukampis maynitix nayata, arunakaxatsa p'inqaskani ukaxa, Jaqin Yuqapax jupat p'inqasirakiniwa kunapachatix jupax qhapaq kankaampi, Awkipan jach'a kankaapampi, qullan angelanakamp jutkani ukkhaxa. 27 Qhanak sapxsma, akankapki ukanakat yaqhipanakax janiw jiwapkaniti Diosan qhapaq markap janr ujkasaxa sasa. 28 Ukanak satapatsti niya kimsaqallqu uruw saraqxna, ukapachaw Jesusax Diosar mayisir m qullur makhatna Pedrompi, Santiagompi, Juanampi kuna. 29 Diosar mayiskipansti, Jesusan ajanupax mayjaw tukuwayna, isipas wali janq'u lliphipkiriw tukuwayarakna; 30 ukapachaw pani chachanakax ustanisin jupamp parlapxna. Jupanakasti Moisesampi Eliasampnwa, 31 m jach'a qhanan muyuntataw ujasipxna, jupanakasti Jerusaln markan Jesusan jiwaapxata, jaktaapxata, alaxpachar sarxaapat parlapxna. 32 Pedrompi masinakapampisti, ikimpi atipjatpkchn ukasa, unaqasipkaknwa, ukat jupanakax Jesusan jach'a qhanap ujapxna, ukhamarak Jesusampi chikkn uka pani jaqirusa. 33 Kunapachatix uka jaqinakax Jesusat jithiqtawayapkn ukkhaw Pedrox sna: Yatichiri, sumaw akankatasaxa. Kimsa chhujlla lurapx; mayax jumataki, mayax Moisesataki, mayasti Eliasataki sasa. Ukampis Pedrox janiw kun satapsa amuyasknti. 34 Ukham parlkipan m qinayax jupanakar imantxna, ukham qinay taypin jikxatasisasti wal axsarapxna. 35 Ukapachaw qinay taypit m arux ist'asna, akham sasa: Akaw munat Wawaxaxa, jupar ist'apxam sasa. 36 Uka aru ist'atatsti Jess saparukiw ujxapxna. Ukampis kuntix jupanakax ujapkatayna ukanakat janiw khitirus yatiyapknti. 37 Qullut qhipr saraqanxapxn ukkhasti, walja jaqiw Jesusar jikxatir jutapxna. 38 Ukat jaqinak taypit m chachax jach'at jupar art'na: Yatichiri, janiy ukhammti, wawaxaruy uxatt'arapita, jupa sapakiw wawaxaxa; 39 juparusti m anqha ajayuw katunti ukaw akatjamat warariyi, wal thalayi, lakapatsti jupuq jutayi. Walpun t'aqhisiyi, janirakiw antuta munkiti. 40 Yatiqirinakamaruw uka anqha ajay alissuapatak achikt'asta, jupanakasti alissuatakix janiw ch'amanpkiti sasa. 41 Jesusasti sarakiwa: Ay, jan iyawsaan jan wali jaqinaka!

Kunapachkamas taqi akanak ujasax jumanakampikskxa? Akar uka wawam irptanim sasa. 42 Kunapachatix uka waynax Jesusan ukar niya jak'achasinkn ukapachaw anqha ajayux pampar liwinukna; ukampis Jesusax uka anqha ajayuruw tuqinuqna, uka waynarusti k'umaraptayxnwa, ukat awkipar katuyxarakna. 43 Uk ujasasti taqiniw Diosan jach'a kankaapat muspharapxna. Jesusan luratanakapat taqin muspharatsipkipansti, jupax yatiqirinakaparuw sna: 44 Ak sum ist'apxam, janirak armasipxamti: Jaqin Yuqapax jaqinakan amparapar katuyatniwa sasa. 45 Ukampis yatiqirinakapax janiw kamsatapsa amuyt'apknti, jupanakan amuyt'aapan jan qhantap layku; ukhamarus uka arunakxat jiskt'asa axsarapxnwa. 46 Ukhamasti yatiqirinakapax: Khitis jiwasanak taypin jilrni?, sasaw ch'axwapxna. 47 Jesusasti jupanakan lup'itanakap amuyna, ukat m wawar jupa jak'ar sayt'ayna, 48 jupanakarusti saraknwa: Khititix aka wawar sutixar katuqki ukax nayaruw katuqitu; khititix nayar katuqkitu ukasti khithankitu ukaruw katuqaraki. Ukhamasti khititix jumanak taypin juk'amp jisk'ki ukaw jach'ar tukuyatni sasa. 49 Ukat Juan yatiqiripax jupar sarakna: Yatichiri, mayni jaqiruw sutiman anqha ajayunak jaqsur ujapxta; juparusti nanakax jark'apxtwa, jan jiwasamp chik sarnaqatap layku. 50 Jesusasti jupanakarux snwa: Jan jark'apxamti, khititix jiwasatak jan achuski ukax jiwasampskiwa sasa. 51 Kunapachatix Jesusan alaxpachar makhatxaapax jak'ankxn ukkhasti, jupax jan axsarasaw Jerusaln markarux sarna. 52 Jesusasti, Samaria jak'an m jisk'a markaruw khithanak nayraqat khithna, uka chiqan qurpachasi jikxatapxaapataki, 53 samaritanonakasti janiw katuqa munapknti Jerusalenar saraskatap yatisina. 54 Santiagompi Juanampix uk ujasin Jesusarux sapxnwa: Tatay, alaxpachat nina saraqayanianakaxti munta, ukat jupanakar nakhantaapataki, kunjmtix Elas profetax lurkn ukhama? sasa. 55 Jesusasti jupanakar ukatasin tuqitatna: 56 Ukatsti yaqha jisk'a markaruw sarxapxna. 57 Jupanak thakhi sarkipan m jaqix Jesusar sna: Tatay, kawkikamas jumaruw arka munsma sasa. 58 Jesusax juparux saraknwa: Qamaqinakax putunakaniwa, jamach'inakas tapanirakiwa; ukampis jaqin Yuqapan janiw kawkhar p'iqip

waynuqt'aapas utjkiti sasa. 59 Jesusax mayniruw saraki: Arkita sasa. Jupasti snwa: Tatay, awkixar nayraqat imt'asin ukat arkma sasa. 60 Jesusax juparux saskaknwa: Jiwatanakax jiwat masipar imaskpan sama; jumasti saram, ukatsti Diosan qhapaq markapat yatiyanim sasa. 61 Ukat maynix sarakna: Tatay, arka munsma, ukampis nayraqatax utankirinakat khitharpayasinim sita sasa. 62 Jesusasti juparux snwa: Khititix qhulli arma katxarusin qhipx uch'ukiskaki ukax, janiw Diosan qhapaq markapatak askkiti sasa. 10:1 Uka qhipatsti, Jesusax yaqha paqallq tunka payaniruw ajllna, jupanakarusti Jesusax kawkha markanakarutix saraapkn ukanakaruw jupat nayra panin panin khithna. 2 Saraknwa: Qhanpachanxa, yapu apthapiax waljapuniwa, ukampis apthapirinakax juk'anikiwa. Uka laykup, yapunir mayipxam yapu apthapirinak khithaniapataki. 3 Sarapxam, amuyasipxarakim, nayasti ovejanakarjamaw qamaqinak taypir khithapxsma. 4 Jan apapxamti: qullqi wayaqa, manq'aanaka, wiskhunaka; thakhinsti janirak khitir aruntaatakis qhiparapxamti. 5 M utar mantapkta ukkhasti, nayraqat aruntapxam: Sumankaax aka utan utjpan sasa. 6 Uka utantix sumankaan jaqix utjchi ukaxa, jupatakniw uka aruntaxa; jan ukhamkchi ukasti, uka sumanka aruntax jumanakampiw qhiparani. 7 Uka pachpa utapar qhiparapxam; kuntix churapktam uk manq'apxam, umapxarakim; irnaqiristi lurwipat katuqaapawa. Jan utat uta sarapxamti. 8 M markar purisinsti, kawkharuy katuqapxchtam ukan kuntix churapktam uk manq'apxam; 9 usutanakarusti k'umaraptayapxam, ukatsti sapxarakim: Diosan qhapaq markapaw jumanakar jak'achasini sasa. 10 Ukampis m markantix jan katuqapktam ukaxa, thakhinakar mistunisin sapxam: 11 Markaman laq'apax kayur makhatapkitu uksa, jumanakar anqhachaatakiw thalarasipxta. Ukampis ak yatipxam, Diosan qhapaq markapaw jumanakar jak'achasini sasa. 12 Sapxsmawa, aka markan taripwi urun mutu katuqaapax, Sodoma markankir jaqinakat sipan juk'amp jach'niwa. 13 Ay, kunakkani, Corazn marka! Ay, kunakkani, Betsaida marka! Tiro, Sidn markanakantix jumanak taypinjam muspharkaanak lurasisapnxa,

niyaw jupanakax Diosar kutikipstapxasapna; llaki isimp isthapita, qhillar qunusaraki. 14 Ukampis taripwi urunxa Tiro, Sidn markanakat sipan juk'ampniw jumanakan mutuamaxa. 15 Jumasti, Cafarnam marka, alaxpachkam aptatti amuyasta? Mik'ay manqhakam jaquntataw ujasta! 16 Khititix jumanakar ist'ki ukax nayaruw ist'itu; khititix jumanakar jan katuqapktam ukanakasti nayaruw jan katuqkituti; nayar jan katuqirki ukasti khithankitu ukaruw jan katuqkiti! 17 Paqallq tunka payanix wali kusisitaw kuttanxapxna, juparusti sapxnwa: Tatay, anqha ajayunakamppachaw sutimar jaysapxitu sasa. 18 Jesusasti jupanakarux snwa: Jsa, nayax supayar lliju llijur utat alaxpachat jalaqtanir ujta. 19 Nayaw jumanakarux ch'am churapxsma katarinakaru, mich'isir laq'unakar takxatapxaamataki, ukhamarak uisirin taqi ch'amapar atipt'apxaamataki, ukatsti janiw kunas kamachapktamti. 20 Ukampis jan kusisipxamti anqha ajayunakan jumanakar jaysapxatam laykuxa, jan ukasti sutinakamax alaxpachan qillqantatxatapat kusisipxam sasa. 21 Ukapachaw Jesusax Qullan Ajayu tuqi kusisiampi phuqt'ata, akham sna: Yupaychsmaw Awkixay, alaxpachansa, akapachansa Tatitupa, jumax akanak wali yatianinakata, amuyt'aninakat imantasaw juk'a yatian jaqinakarux uacht'aytaxa. Jsa, Awkixay, jumax ukham muntaxa. 22 Awkixax taqi kun nayarux katuyxitu. Janiw khitis Yuqan khittapsa yatkiti, jan ukasti Awkikiw yati; janirakiw khitis Awkin khittapsa yatkiti, jan ukasti Yuqakiw yati, khitinakarutix Yuqax Awkip ut'aya munki jupanakarukiw ut'ayi. 23 Ukatsti yatiqirinakapan ukar kutikipstanisin jupanak saparukiw saraki: Kuntix jumanakax ujapkta uka ujirinakax kusisianiwa; 24 sapxsmawa, walja profetanakampi, reyinakampiw ujapktas uk uja munapxna, ukampis janiw ujapknti; kuntix jumanakax ist'apktas uk ist'a munapxna, ukampis janiw ist'apkaraknti sasa. 25 Kamachi yatichir m jilriw Jesusamp parlir sarna, jupasti Jesusar yant'aatakiw jiskt'na: Yatichiri, wiay jaka katuqaaxatakix kuna luraaxas wakisi? sasa. 26 Jesusasti juparux snwa: Kunarak kamachin qillqatasti? Kunarak ullartasti? sasa. 27 Kamachi yatichiristi snwa: Tatit Diosamar munam, taqi chuymamampi, taqi ajayumampi, taqi ch'amamampi, taqi amuyumampi;

jaqi masimarusti juma kipkarjamarak munam sasa. 28 Jesusasti saraknwa: Walik sasktaxa. Uktix lurtaxa, jakasktawa sasa. 29 Ukampis kamachi yatichirix askit ut'ayasi laykux Jesusarux jiskt'askaknwa: Khitirak jaqi masixasti? sasa. 30 Ukxaruw Jesusax sarakna: M jaqiw Jerusaln markat Jeric markar saraqaskna, ukatsti lunthatanakaw jupar jalxatasin isipamppacha q'al lluch'suwayapxna; nuwjasinsti niya jiwatjam liwinukuwayasin sarxapxna. 31 Uka kipka thakhinjam m sacerdotew saraskna, uka jaqir ujasasti maysa tuqi muyt'awayna. 32 Ukhamarakiw m levitax uka chiq saraskna, uka jaqir ujasasti maysa muyt'awayna. 33 Ukampis Samariankir m jaqiw uka kipka thakhinjam saraskna, uka jaqir ujasasti, wal khuyapt'ayasna. 34 Jupar jak'achasisinsti, usuchjatanakap aceitempi vinompi qullxatt'asaw ch'uqxatt'na. Ukatsti uywapat m qurpachasi utaruw apna, ukan jupar ujarakna. 35 Qhiprmanthisti, Samariankir jaqix, p qullqi apsusisin qurpachir utanirux churna, ukat sarakna: Aka tataruw ujt'arapitta, juk'amp kunsa alta ukax, kutt'anx ukkhaw churxma sasa. 36 Ukhamasti amuyatamatxa aka kimsanit kawkris lunthatanakas jalxatkatayna uka jaqin masipaxa? sasa. 37 Kamachi yatichiristi snwa: Khititix jupat khuyapt'ayaski ukawa sasa. Ukat Jesusax juparux sarakna: Jichhax saram, ukatsti uka pachparak jumax luram sasa. 38 Jerusaln markar sarkasasti, Jesusax m jisk'a markaruw purna, ukansti Marta sat warmiw utapar katuqt'na. 39 Martax m kullakannwa, jupasti Mara satnwa, Mariasti Jess jak'aruw qunt'asna kuntix siskn uk ist'iri. 40 Ukampis Martax utan luraanakamp aynacht'atnwa, ukat Jesusar jak'achasisin sna: Tatay, walikskit jumatakix kullakaxan naya saparuk taqi luraampi apt'atapaxa? Yanapt'itpan sarapitaya sasa. 41 Jesusasti juparux saraknwa: Marta, Marta, walja luraanakamp aynacht'attawa, 42 ukampis mayaw wakiskirixa. Mariax kunatix wakiskirki uk ajllisi, janirakiw khitis uk apaqkaniti sasa. 11:1 M kutix Jesusax m chiqan Diosaruw mayisiskna, mayisi tukuyxipansti, yatiqirinakapat mayniw juparux sna: Tatay, Diosar mayisiay yaticht'apxita, kunjmtix Juanax yatiqirinakapar yatichkn

ukhama sasa. 2 Jesusasti jupanakarux snwa: Diosat mayisipkta ukkhasti sapxam: Awkixay, sutimax qullanachatpan. Qhapaq kankaamax jutpan. 3 Sapru t'ant'a churanipxita. 4 Juchanakaxat pampachapxita, kunjmatix nanakax jan wali lurapkitus ukanakar pampachapkta ukhama. Janirak yant'wir puriyapxistati sasa. 5 Jesusasti ukxarux saskaknwa: Amuyt'ani: Jumanakat maynitix m jilat masinspa, ukat jupax chika arum utapar sart'aspa, akham sasa: Jilata, kimsa t'ant'a mayt'ita, 6 m jilat masixaw jayat jichhak utaxar purini, nayansti janiw jupar kuna churaaxas utjkituti sasa. 7 Ukat maynix uta manqhipat saspa: Jan parlxayistati; punkux jist'antatxiwa, wawanakaxas, nayas ikiankxapxtwa; janiw sartkiristti jumar kun churaatakisa sasa. 8 Nayax sapxsmawa, jupax jilata masiptap laykux, janis kun churaatak sartkpan, ukampis jan juk'amp parlxayaskaap laykux sartaniniwa, ukatsti taqi kuntix mayki uk churarakini. 9 Ukhamasti nayax sapxsmawa: Mayipxam, Diosasti churapxtamwa; thaqhapxam, jikxatapxtawa; punku liqt'apxam, jist'aratpxtawa. 10 Khititix mayki ukax katuqiwa, thaqhiristi jikxatiwa; punku liqt'irirusti jist'aratawa. 11 Khitirak jumanakat suma awkkasina, wawapatix chawlla maykaspa, ukat asiru wayxaruyaspasti, 12 jan ukax m k'awna mayipansa mich'intasir laq'u churaspasti? 13 Jumanakatix qhurkasin wawanakamarux sumanak chura yatipxstaxa, ukat juk'ampi, alaxpachankir Awkimax jupat mayirinakar Qullan Ajay churani! 14 M jaqir amukt'aykatayna uka anqha ajay Jesusax alissna; kunapachatix anqha ajayux mistxn ukkhasti, uka amutux arsxnwa. Uk ujasasti jaqinakax wal muspharapxna, 15 ukampis yaqhipanakax sapxnwa: Aka jaqix Beelzeb sat jilri supayan ch'amapampiw anqha ajayunak alissu sasa. 16 Mayninakasti jupar yant'aatakiw alaxpachat m unacha mayipxna. 17 Ukampis Jesusax jupanakan lup'itap yatisin sarakna: M markatix payar jaljtasin jupanakkam nuwasispaxa, uka markax q'ala t'unjatspawa; m utantix jupanakkam ch'axwapxaspaxa, utankirinakax jan waliruw puripxaspa. 18 Ukhamarakip, supayatix jupa pachpa jaljtaspaxa, kunjmarak ch'aman sayt'aspasti? Aksti jumanakan: Akax Beelzeb supayan ch'amapampiw anqha ajayunak alissu sapxatam laykuw

sapxsma; 19 ukhamchi ukasti, khitirak jumanakan arkirinakamarusti anqha ajayunak jaqsupxaapatak ch'am churisti? Ukatp, jupanak pachpaw ukham arsupxatamat jumanakar juchachapxtam. 20 Ukampis nayatix Diosan ch'amapampi supayanakar jaqinakat alisnuksta ukaxa, ukasti Diosan qhapaq markapax jumanak taypir purinxatap yatiyi. 21 Kunapachatix m ch'aman jaqix wali wakicht'ata utap sum ujixa, utapan imat ynakapax suma imatawa. 22 Ukampis uka ch'aman jaqit sipan juk'ampi ch'aman jaqitix jutasin jupar atipjchixa, nuwasi ynakap q'al aparani, uta ynakapsa q'al lunthatjani, ukatsti uka ynak masinakaparuw lakintani. 23 Khititix jan nayampki ukax janiw nayatakkiti, nayamp chik jan apthapiristi, willitatiwa. 24 Kunapachatix m anqha ajayux jaqit mistki ukkhaxa, waa chiqanakan samara thaqhasaw sarnaqi; ukat jan jikxatxasasti siwa: Kawkhattix mistunkta uka utaxar kutt'x sasa. 25 Kuttanxasinsti, suma pichst'ata, apthapt'at utarjamaw uka jaqirux jikxati. 26 Ukatsti sarasin jupat juk'amp jan wali paqallqu ajayunak irptani, ukatsti taqpachaniw uka jaqin jakaapar mantapxi, ukan utjapxaraki, qhiparusti uka jaqin jakwipax nayra jakwipat sipan juk'amp jan waliw tukxi. 27 Jesusan uka arunak arskipan, jaqinak taypit m warmix jach'at art'na: Jumar wawachasin uywktam uka warmix kusisianiwa! sasa. 28 Jupasti snwa: Khitinakatix Diosan arunakap ist'apki, jaysapkaraki ukanakax juk'amp kusisianiwa! sasa. 29 Jaqinakasti Jesusan jak'aparuw arunakap ist'aatak tantacht'asna, ukat jupax parla qalltna: Jichha urunakan jaqinakax wali qhurpxiwa; jupanakasti m unacha mayipxi, ukampis janiw Jonasan unachapat sipan yaqha unachampix churaskxaniti. 30 Kamisatix Jonasax Nnive markan jakir jaqinakatakix m unachnxa, ukhamarakiw Jaqin Yuqapax jichha urunakan jaqinakatakix m unachni. 31 Taripwi urunxa, kunapachatix jichha urunakan jakir jaqinakar taripatkani ukkhaxa, aynachankir reinaw sartasin juchachani; jupasti Salomonan yati kankaap ist'iriw wali jayatpach jutna, ukampis khititix akankki jupax Salomonat sipan juk'ampi jach'awa. 32 Jichha urunakan jakir jaqinakar taripaskani ukruxa, Nnive markankirinakaw sartasipxani, ukat aka jaqinakar juchachapxani; Nnive markankirinakax Jonasan yatiywip ist'asax, jan wali luratanakapat

kutikipstanipxna; ukampis khititix akankki jupax Jonasat sipan juk'ampi jach'awa. 33 Janiw khitis m micha qhantayasax jamasar uskkiti, janirakiw kawki manqharus imantkiti, jan ukasti utar mantanirinakar qhant'aapatak alay chiqar uskutawa. 34 Nayramax janchin qhanapawa; nayramatix sum qhananixa, taqpach janchimaw qhanarakini, ukampis nayramatix jan walkchixa, taqpach janchimax ch'amakankaniwa. 35 Amuyasim, janchiman utjki uka qhanarak ch'amakar tukuskaspa. 36 Taqpach janchimatix qhananchixa, janirak m akch'a ch'amakas utjkchi ukaxa, taqi kunsa sum ujta, kamisatix m micha qhanax qhantktam ukhama. 37 Jesusax parla tukuyxn ukkhasti, m fariseo jaqiw juparux utapan jupamp manq'ir irpna. Jesusax mantasin manq'iriw qunt'asna. 38 Fariseox wal muspharna, manq'aatak ampar jariqasi kamachi Jesusan jan phuqhatap layku. 39 Tatitusti juparux snwa: Juma, fariseonakax laqxak jariqasipxtaxa, ukampis chuyma manqhamax lunthatasiampi, kunayman juchanakamp phuqhantatskiwa. 40 Jan amuyt'an jaqinaka! Janit yatipkta khititix anqx lurki ukax manqhxamppach luratapxa? 41 Jumanakax chuymanakamatay churwinakam luqtapxamxa, ukhamat taqpachax q'umxani. 42 Ay fariseonaka, kamacht'apkakta! Jumanakax Diosarux sapa tunkat mayxa akanakat churapxtaxa: menta, ruda, taqi ch'uxanakata, ukampis Diosan chiqa kankaapampiru, munasiapampirux janiw yqapktati. Ukp lurapxaamaxa, sapa tunkat may chura jan apanukusa. 43 Ay fariseonaka, kamacht'apkakta! Sinagoganakan nayraqat qunuanakaruw qunt'a munapxtaxa, thakhinakansa wali axsart'aamp aruntayasi munapxtaxa. 44 Ay, kamacht'apkakta! Jumanakax jan ujat amay imwir utatpxtawa, jaqisti jan amuyasisaw uk takisi. 45 Ukat kamachi yatichirit mayniw jupar sarakna: Yatichiri, uk sasax nanakamppacharuw chuyma ust'ayapxista sasa. 46 Jesusasti saraknwa: Ay jumanak kamachi yatichirinaka, kamacht'apkakta! Jumanakax jan phuqkay luraanakampiw jaqinakar t'aqhisiyapxtaxa, jumanakasti ukarux janiw m luk'anampis llamkt'a munapktati. 47 Ay jumanakax, kamacht'apkakta! Nayra awkinakaman jiwarayat profetanakan amay imwip utachirinaka. 48 Ukampix, kuntix nayra awkinakamax lurapkatayna ukax jumanakatak waliktap

amuyt'ayapxtaxa; jupanakax profetanakaruw jiwayapxna, jumanakasti amay imwip sayt'ayapxtaxa. 49 Ukat Diosax yatiapan sixa: Profetanakampi, apostolunakampi jupanakan ukarux khith, ukatsti jupanakat yaqhipanakarux jiwayapxaniwa, mayninakarusti t'aqhisiyapxarakiniwa sasa. 50 Ukhamax jumanakaw juchachjasipxta aka uraq qalltatpach profetanakar jiwarayapxatamata, 51 Abel chachan jiwatapat Zacariasan jiwatapkama. Zacariasarusti templompi, altarampi jaljki ukkhan jiwayapxtaxa. Ukhamax sapxsmawa, Diosax jumanakaruw uka profetanakan jiwaratapat wayt'apxtam. 52 Ay, kamachi yatichirinaka, kamacht'apkakta! Jumanakax yati punkun jist'araap katuntasipxtaxa; janiw jumanak pachpas ukar mantapktati, janirakiw manta munirinakarus mantayapktati. 53 Kunapachatix Jesusax ukawjat sarxn ukkhasti, kamachi yatichirinakampi, fariseonakampix walpun jupatakix arusipxna, ukat juparux wal jiskhintapxna, 54 ukhamat pachpa arupamp aynacht'ayaataki. 12:1 Ukchakamasti walja jaqinakapuniw tantthaptna, kayunakatsa takirasipxnwa. Jesusasti nayraqatax yatiqirinakaparuw sna: Fariseonakan k'ari yatichwipat amuyasipxam, jupanakax taqi kunas chiqkaspa ukham yatichasaw jaqinakar sallqjapxi. 2 Janiw kuna jamasankiris jan qhanstirix utjkiti, janirakiw kuna imantatas jan yatisirix utjkiti. 3 Ukhamax taqi kuntix ch'amakan arsupkta ukaxa, uru qhanan ist'asini; kuntix punku jist'antat jamasan arsupkta ukasti, uta patanakat art'atniwa. 4 Munat jilatanakaxa, jumanakaruw sapxsma, janchir jiwayirirux jan axsarapxamti, janiw jupax ukat juk'amp lurkaspati. 5 Ukampis khitirutix axsarapxaamki uk sapxma: khititix jaka apaqasax infiernor jaquntaatak ch'amanki uka Diosar axsarapxam. Jsa, jupar axsarapxam. 6 Janit phisqa jamach'inakax p qullqiruk aljaskixa? Ukampis Diosax janiw mayatsa armt'askiti. 7 Jumanakan ik'utamas taqpach jakhutawa. Ukhamax jan axsarapxamti; jumanakax walja jamach'inakat sipansa jila alanpxtawa. 8 Nayax sapxsmawa, khititix jaqinak nayraqatan nayat arsunixa, jaqin Yuqapax Diosan angelanakap nayraqatan jupanakat arsurakini; 9 ukampis khititix jaqinak nayraqatan

nayar jan ut'ir tukki ukanakarux, Diosan angelanakap nayraqatan jan ut'iriw tukurak. 10 Khititix Jaqin Yuqapxat jan wal parlkani ukax pampachatakniwa; ukampis khititix Qullan Ajayur anqhachkani ukax janiw pampachatkaniti. 11 Kunapachatix sinagoganakaru, jan ukax taripirinak nayraqataru, jilrinak nayraqatar apapktam ukkhaxa, jan llakisipxamti ukan kunjm arsuamatsa; 12 ukapachasti Qullan Ajayuw kunatix arsuamkani uk sasipktam. 13 Jaqinakat mayniw Jesusar sna: Yatichiri, kunatix tuti katuqaax nayar wakt'kitu uk churxitpan sarapit jilaxaru sasa. 14 Jesusasti juparux snwa: Jilata, khitirak jumanakar taripirit uchitusti, jan ukax ynak jaljirit utt'ayitusti? sasa. 15 Ukampis saskaknwa: Amuyasipxam jumanakatakik taqi kunsa munaxata; jaqin jakaapax janiw kunatix utjarapki uka walja ynakapankkiti sasa. 16 Ukatsti aka utaswit parlna: M qamir jaqiw utjna, yapunakapasti walja achu churna. 17 Ukat uka qamirix lup'na: Kuns lurxa? Janiw kawkhar uka juyranak imaaxas utjkituti sasa. 18 Ukat amuyt'asirakna: Jichhax yatxtwa, kuntix lurk uka. Juyra ima utanak q'al tinkuray, ukat juk'amp jach'anak lur, ukaruw taqi juyranakaxsa, taqi ynakaxsa im. 19 Ukatsti naya pachpaw sarak: Jilata, walja ynakaw utjtam walja maratak imata; jichhasti samart'am, manq'asim, umt'asim, kusisirakim sasa. 20 Diosasti juparux snwa: Pisi amuyt'an jaqi, jichha arumpachaw jiwxta; kuntix imasiskta ukasti khititakiraknisti? sasa. 21 Ukhamaw jupatakik taqi kun arkuntasir jaqimpix lurasini, ukampis Dios nayraqatan jan kunan jaqiwa. 22 Ukxarusti Jesusax yatiqirinakaparux siwa: Sapxsmawa: Manq'aatsa, isisiatsa jan llakisipxamti. 23 Jakaax manq'at sipansa juk'amp askiwa, janchisti isit sipansa juk'amp askirakiwa. 24 Utapxam jamach'inakaru: ukanakax janiw phawapkisa, apthapipkisa, juyra imasianakapas utjkarakiti, ukampis Diosaw ukanakarux manq'ayi. Jumanakax uka jamach'inakat sipansa juk'amp munatpxtawa! 25 Jumanakat khitis wal llakisisin m jisk'amp jakaapar jilxatayaspasti? 26 Jumanakatix m jisk'ki uksa jan lurirjampksta ukasti, kunatarak mayanakat llakisipxtasti? 27 Amuyapxam, kunjmsa panqaranakax jilapxi: janiw irnaqapkiti, janirakiw qapupkisa. Ukampis sapxsmawa, janiw Salomn reyis taqi qamir kankaapampix uka panqaranakat sipan

juk'amp sum isthapisknti. 28 Diosatix ukham qurarux isthapiychixa, jichhrux pampankaski, qharrusti phichhantatarakni ukasti, ukampis jumanakarux juk'amp sum isthapiyapxtam pisi iyawsaan jaqinaka! 29 Ukhamasti kuntix manq'apkta, umapkta ukanakat jan llakit sarnaqapxamti. 30 Diosar jan ut'ir jaqinakakiw taqi ukanakat llakisipxi; jumanakansti m Awkiw utjapxtam, jupasti taqi ukanak jumanakan munapxatam yati. 31 Ukhamasti Diosan qhapaq markap thaqtapxam, ukatsti taqi kunas jumanakarux churatskaniwa. 32 Jisk'a tama ovejanakaxa, jan axsarapxamti, Dios Awkimax khuyapayasiapan qhapaq markap chura munapxtam. 33 Kunatix utjapktam uk aljapxam, ukatsti jan kunanpki ukanakar churxapxam; ukhamat jan mirq'isir wayaqanak lurasipxta, alaxpachansti jan tukuskir ynak imasipxta, kawkhantix lunthatas jan apskani, kharus janirak kharuntkani ukkharu. 34 Ukhamax kawkhankkitix jumanakan ynakamax ukkhankarakiniw chuymanakamaxa. 35 Kunjmatix uywatanakax uywiripar jaqichaswit kutt'aniap jank'ak punku liqt'anipan jist'araatak suyt'apki ukhamay jumanakax suyt'apxam. 37 Kawkr uywatanakarutix uywiripax suykir jikxatki ukanakax kusisianpxiwa. Qhanak sapxsma, uka uywiripax jupa pachpaw manq'aatak uywatanakapar qunt'ayani, ukatsti sapa maynir manq'a luqtarakini. 38 Chika arumas purinpan, jan ukax willjtarusa, ukham wakicht'at suyt'askirtix jikxatanixa, uka uywatanakax kusisianiwa. 39 Ak yatipxam: M utanitix kunapacha lunthatan jutaap yatispa ukkhaxa, lunthatarux janiw utaparux kun lunthatsuatakis mantaykaspati. 40 Ukhamasti jumanakax wakicht'atpxam; jaqin Yuqapasti kunapachatix jan amuyasipkta, ukapachaw jutani. 41 Pedrox Jesusaruw jiskt'na: Tatay, aka amuyt'wix nanakatakikiti, jan ukax taqinitakicha? sasa. 42 Tatitusti snwa: Khitirak suma phuqhiri amuyt'an uta ynak apnaqiristi, khitirutix utanipax utapankirinakar wakisitapar manq'a churaapatak jayti ukasti? 43 Kawkr uywatarutix utanix purinisin taqi luraanakap phuqhaskir jikxatki uka uywatax kusisianiwa. 44 Qhanak sapxsma, utanix uka uywatarux taqi ynakap apnaqirit uchani. 45 Ukampis uka uywatatix utanin jayat purisinkaap amuyaspa, ukat uywat masinakarus nuwaraspa, chachpasa warmpasa, ukatsti manq'aaru,

umaaru, machantaaru uchasispa, 46 ukapachaw utanipax jan suykis uka uru kutt'anxani; ukat uka uywatarux mutuyaniwa, jan iyawsirinakamp chikaw t'aqhisiyani. 47 M uywatatix uywiripan munaap yatkasin jan wakiyaskani, janirak uywiripan munaaparjam lurkanixa, uka uywatax mutuywi katuqani. 48 Ukampis jan yatir uywatatix jan walinak lurchi ukaxa, juk'a mutuywik katuqani. Khitirutix walja churatki ukarux waljarakiw mayitni; khitirutix walja katuyatki ukarusti, juk'ampirakiw mayitni. 49 Nayax akapachar nina naktayiriw jutta; nayax wal munirista uka ninan niya nakhaskaapa! 50 Nayraqatasti m jach'a yant'ampi yant'ataxaw wakisi, uk phuqhasiapkamasti walpun t'aqhista! 51 Jumanakasti nayan akapachar sumanka apanitaxti amuyapxta? Janiwa! Jan ukasti t'aqanuqtaak apantxa. 52 Jichhat uksarusti, m utan phisqan utjirix jaljtapxaniwa, kimsanix panitakiw sayt'ani, paninisti kimsanitakiw sayt'arakini. 53 Awkix yuqapatakiw sayt'ani, yuqasti awkipatakiw sayt'arakini; taykasti phuchhapatakiw sayt'ani, phuchhasti taykapatakiw sayt'arakini; taykch'isti yuxch'apataki, yuxch'asti taykch'ipatakiw sayt'arakini. 54 Jesusasti jaqinakarux saraknwa: Kunapachatix jumanakax inti jalanta tuqit qinayanak sartanir ujapxta ukkhaxa: Jalluw purini sapxtawa, jallux puripuniwa. 55 Aynach tuqit thayan thayt'anipansti: Jichhrux lupintaniwa sapxtawa, ukatsti lupintapuniwa. 56 K'ari chuyman jaqinaka! Jumanakatix alaxpachana, uraqin unaqap amuyt'a yatipxsta ukaxa, kunatarak aka urunakan jakapkta uksti jan amuyt'a yatipxaraktasti? 57 Kunatsa jumanakpach jan ujasipxta kunatix chiqki ukxa? 58 Ch'axwir masimatix tumpantstamxa, ukat jilrinakar ustiritix jupamp sarstaxa, thakhin sarkasa jupampi sumankthapxam, taripirin nayraqatapar jumar jan apaapataki, taripiristi katuntirinakar katuyasin carcelt'aytam. 59 Nayasti sismawa, janiw ukat mistktati taqpach qullqi churaamkama. 13:1 Uka urunakansti yaqhip jaqinakax, Jesusar yatiyiriw jutapxna, kunjmtix Pilatox Galileankir m qawqha jaqinakar jiwarayaatak khitkatayna, kunapachatix jupanakax Tatitun utapan wilacha Diosar luqtasipkn ukkha. 2 Jesusasti jupanakarux snwa: Uka Galileankir

jaqinakax mayninakat sipan juk'amp juchanpxatap layku jiwarapxatapti amuyapxta? 3 Janiwa, ukampis jumanakatix Diosan ukar jan kutikipstanipkt ukkhasti, jiwarapxaraktawa. 4 Jan ukax, khaya tunka kimsaqallqunix Silo torremp tinkxatat jiwarapkn ukanakax Jerusalenankirinakat sipan juk'amp juchanpxatapcha amuyapxta? 5 Janiw ukhamkiti; ukampis jumanakatix Diosar jan kutikipstapkt ukkhasti, taqiniw jiwarapxarakta. 6 Jesusasti aka utaswit parlna: M jaqix uva yapupan higo quqannwa, jupasti higox achpachati janicha uk ujiriw sarna, ukampis janiw m achupsa higo quqan jikxatknti. 7 Ukat yapu ujirirux sna: Utam, kimsa maraw aka higo quqan achup apaqasir jutta, ukampis janiw achu jikxatkti. Ukhamax phat'anukum; kunatakirak inamay uraq katxsinisti? sasa. 8 Ukampis yapu ujirix juparux snwa: Tata, aka marampi suyt'akim; nayaw laq'ampi qawkat, wanumpis ucht'arak. 9 Inas ukampix achu churxchini; ukat janipun achu churkanixa, ukapachaw phat'anukxta sasa. 10 Jesusax sbado urun m sinagogan yatichaskna; 11 uka chiqansti tunka kimsaqallqun mara usurnukstat warmiw ukankaskna. M anqha ajayuw juparux k'umthaptayatayna, jupasti janiw kunjmatsa chiqaptirjamknti. 12 Jesusasti jupar ujasax jawsnwa, ukat sarakna: Warmi, usumat qullatxtawa sasa. 13 Ukatsti Jesusax amparapampiw uka warmirux luqxatna, uka warmisti ukspachaw chiqaptxna, ukat Diosaruw yupaycharakna. 14 Ukampis sinagogan jilripax wal phiasna Jesusan sbado urun k'umaraptayatapata, ukat jaqinakar sna: Suxtruw irnaqaatakix utji; uka urunakan qullayasir jutapxaamaxa, janiw sbado urunxa sasa. 15 Tatitusti juparux saraknwa: K'ari chuymaninaka, janit jumanakat khitis vacapsa, jan ukax asnopsa sbado urun jararasin umt'ayir irpapktaxa? 16 Aka warmisti Abrahaman wawanakapat jutiriwa, supayasti juparux tunka kimsaqallqun maraw usuntat sarnaqayna, janit wakiski sbado urun usupat k'umarachaasti? sasa. 17 Jesusan uka arunak satapatsti, uisirinakapax taqiniw p'inqachat ujasipxna; ukampis jaqinakax wal kusisipxna Jesusan uka jach'a muspharkaanak luratapata. 18 Ukxarux saraknwa: Diosan qhapaq markapax kunar utatasa? Kunampis utasiyarakiristxa? 19 M mostaza jathar utatawa, m jaqix uraqiparuw

uka jatha satanti, ukatsti m jach'a quqar tukukamaw jilsu, uka layminakaparusti jamach'inakax tapachasipxiwa. 20 Jesusax saraknwa: Diosan qhapaq markapxa kunampis utasiyirista? 21 M warmix walja jak'ur m juk'a levadurampi chaptasax taqpach masa puqtayki, ukar utatawa. 22 Jesusasti Jerusaln markar sarkasaxa, jach'a markanakana, jisk'a markanakan yatichna. 23 Ukatsti mayniw jupar jiskt'na: Tatay, juk'anikit qhispiyasirinakaxa? sasa. Jupasti saraknwa: 24 K'ullk'u punku chiq mantaatak ch'amachasipxam, sapxaraksmawa, waljaniw manta munapxani, ukampis janiw mantapkaniti. 25 Utanisti sartasin punku jist'antipanxa, jumanaka anqankirinakax punku liqt'apxta: Tatay, jist'art'apxita sasa. Ukampis jupax sapxtamwa: Janiw ut'apksmati kawkinkirsipkstaxa sasa. 26 Ukapachaw jumanakax sapxta: Jumamp chikaw manq'apxta, umapxarakta, jumaxay markanakaxan yatichstaxa sasa. 27 Ukampis jupax sapxtamwa: Janiw ut'apksmati kawkinkirsipkstaxa. Nayat jithiqtapxita, jan wal lurir jaqinaka! sasa. 28 Ukan wararipxta, laka ch'akhanakamsa t'urusipxta, Abrahamampi, Isaacampi, Jacobumpi, taqi profetanakamp Diosan qhapaq markapankatap ujasina, jumanakasti anqar jaqunukutpxtawa. 29 Jaqinakax Diosan qhapaq markapan manq'aatak qunt'asiriw jutapxani, inti jalsu tuqita, inti jalanta tuqita, amsta tuqita, aynach tuqita. 30 Ukapachaw jichha qhipankirinakata yaqhipax nayrankapxani, jichha nayrankirinakat yaqhipasti qhipankapxarakini sasa. 31 Ukapachaw yaqhip fariseonakax purinipxna, ukat Jesusar sapxna: Akat sarxam, Herodesax jiwaya muntam sasa. 32 Jupasti saraknwa: Sarapxam, uka qamaqir sapxam: Nayax, jichhrusa, qharrusa anqha ajayunak jaqunuk, ukatsti usutanakaruw k'umaraptay, jurpruw lurwix tukuyx. 33 Ukampis jichhrusa, qharrusa, jurprus saraskaaxakiwa; janiw wakiskiti m profetan Jerusaln markat anqxan jiwaapaxa sasa. 34 Jerusaln, Jerusaln, jumax profetanakaruw jiwaytaxa, Diosax khithanktam ukanakaruw qalampi k'upjtaxa! Qawqha kutiw nayax wawanakamar anthapi munyta, kunjmtix wallpax chhiwchhinakap chhiqha manqhipar anthapiski ukhama, ukampis jumanakax janiw munapktati! 35 Utapxam, jumanakan utamax apanukutniwa; nayasti sapxsmawa, janiw

ujapkittati, kunrutix sapkta: Tatitun sutipar jutirix qullanpan sasa, ukrkama. 14:1 M sbado urunsti Jesusax fariseonakan jilripan utaparuw manq'ir sarna, mayni fariseonakasti wal uch'ukisipkna. 2 Ukansti jupan nayraqatapan p'usu usun m jaqiw ukankaskna. 3 Jesusasti kamachi yatichirinakampiru, fariseonakampiruw jiskt'na: Wakisiti, janicha sbado urun qullaaxa? sasa. 4 Jupanakasti amukpxnwa. Ukat Jesusax uka usutar llamkt'asin k'umaraptayna, ukatsti: sarxam saraknwa. 5 Fariseonakarusti snwa: Khitis jumanakatxa, sbado urkipana, wawaman jan ukax, vacaman m p'iyar jalantipan ukspach jan wayskaspaxa? sasa. 6 Jupanakasti ukarux janiw kunsa arusxatirjampknti. 7 Jesusax jawsatanakan suma qunuanak ajllitap ujasin aka arunakampiw jupanakar iwxt'na: 8 Kunapachatix maynix m jaqichaswir jawsayktam ukkhaxa, janiy jilrinakan suma qunuapar qunt'asimti, inampis jumat juk'amp yaqha jilr jawsayatax purinispa, 9 ukat jumanakar jawsirix jutasin siristam: Qunuam aka maynir churam sasa. Ukatsti m p'inqaw qhipr qunuar qunt'asir sarasma. 10 Jan ukasti, jawsayatax qhipr qunuar qunt'asim; ukat jawsayktam ukax jutasin jumar saapataki: Jilata, nayrx suma qunuar qunt'asinim sasa. Ukhaman jumax m jach'achwi katuqta jumamp chik qunt'atpki ukanakan nayraqatapana. 11 Khititix jach'a jach'a tukurki ukaxa, jisk'ar tukuyatniwa, ukampis jisk'ar tukurki ukasti jach'ar tukuyatniwa. 12 Jawsayki uka jaqirux saraknwa: Kunapachatix m manq'a wakichkta ukkhaxa, jan jawsayamti ut'at masinakamarusa, jilanakamarusa, wila masinakamarusa, janirak uta jak'aman qamir jaqinakarusa; jupanakax jawsayxaraktamwa, ukhamat kutt'ayxapxtam. 13 Manq'a wakichaykta ukkhasti, jan kunaninakaru, suchunakaru, kayu usutanakaru, juykhunakar jawsayam; 14 jumasti kusisitaw ujasta. Jupanakasti janiw kutiyapktamti, ukampis jumax aski jaqinakan jakatatwipan churwim katuqxta sasa. 15 Uk ist'asinsti, manq'aatak qunt'atpkn ukanakat mayniw Jesusar sna: Diosan qhapaq markapan jach'a manq'win manq'irix kusisianiwa. 16 Jesusasti juparux snwa: M jaqiw m jach'a

manq'a wakichayna, ukat walja jaqinakar jawsayarakna. 17 Manq'a wakichatxipansti, uywataparuw jawsayatanakar yatiyir khithna: Jutapxam, manq'aax wakt'ayatawa sasa. 18 Ukampis taqiniw uka manq'wir jan saraatak kunayman arunak wakiyapxna. Nayrr jawsayatax snwa: Jichhakiw m uraq alasta, uk ujir saraaxawa, janikiy anqha katustati sasa. 19 Maynrix snwa: Phisqa yunta vaca alasta, uk yant'iriw sar, janikiy anqha katustati sasa. 20 Maynristi saraknwa: Jichhakiw jaqichasta ukat jan sarkti sasa. 21 Uywatasti kuttanxasin taqi uk uywiripar yatiyna. Ukatsti uywirix wal phiasna, uywataparux saraknwa: Jank'ak saram, plazanakata, marka thakhinakat irptanim jan kunaninakaru, suchunakaru, juykhunakaru, kayu usutanakaru sasa. 22 Ukxarusti uywatax saraknwa: Tata, arsutamarjamaw phuqta, ukampis qunt'asiax utjaskakiwa sasa. 23 Ukat uywirix uywatapar sna: Saram, thakhinakaru, marka jak'anakaru, ukatsti irptasinkakim utaxar phuqhantakama. 24 Nayasti sapxsmawa, nayraqat jawsaykta ukanakat janiw khitis manq'axat manq'kaniti sasa. 25 Walja jaqiw Jesusarux arkna; jupasti kutikipstanisin jupanakaruw sarakna: 26 Maynitix nayan ukar jutchi, ukatsti awkiparu, taykaparu, warmiparu, wawanakaparu, jilanakaparu, kullakanakaparu, kipka jakaaparus nayat sipan juk'ampi munaschi ukaxa, janiw nayan yatiqirixkaspati. 27 Khititix nayar arkasin cruzap jan apa munkchi ukax janiw nayan yatiqirixkaspati. 28 Jumanakat maynitix m torre lura munaspaxa, janit nayraqatax qunt'asisin qawqha qullqitix tukuyaatak munaskaspa uk amuyt'askaspaxa? 29 Ukampis torre luratix qalltani, ukat janirak tukuykani ukkhasti, uk ujirinakax taqiniw jupat larusipxani, 30 akham sasa: Aka jaqix lura qalltasin janiw tukuykxiti sasa. 31 Jan ukax kawkr reyis, yaqha reyimpi nuwasir saraapkani ukaxa, janit jupax qunt'asisin nayraqat amuyt'askaspaxa, kunjmsa tunka waranqa soldadompix saykataspa, p tunka waranqa soldadompi jutiriruxa? 32 Jan saykatirjamsaxa, mayni reyix jayankaskani ukkhaw sumar mantxaatak khithani. 33 Ukhamasti, jumanakat khititix taqi kunapsa jan jaytkani ukax, janiw nayan yatiqirixkaspati. 34 Jayux askiwa; ukampis ch'aphaqarutix tukuspaxa, kunatakis uka jayux askspaxa? 35 Janiw uraqitakisa,

wanutakis askkxiti; jan ukasti waranukutakxiwa. Khitinakatix jinchunki ukanakax ist'apxpan. 15:1 Romatak qullqi apthapirinakampi, jan wali jaqinakampiw Jesusar ist'ir jak'achasinipxna. 2 Ukat fariseonakampi, kamachi yatichirinakampix Jesusar k'umipxna, sapxaraknwa: Aka jaqix juchararanakan masipawa, jupanakampirakiw manq'i sasa. 3 Ukat Jesusax aka utasw tuqi yatichna: 4 Khitis jumanakat patak ovejanspa, ukat may chhaqhayasispa ukaxa, janit lltunk tunka lltunkan oveja pampar jaytawayasin, chhaqhat oveja jikxatakam thaqhir sarkaspaxa? 5 Jikxatxasinsti kusisitaw kallachipxar q'ipisinxi, 6 utar purinisinsti ut'at masinakaparu, uta jak'a masinakaparuw jawsayi, ukat saraki: nayamp chik kusisipxam, chhaqhatkn uka oveja jikxatanxta sasa. 7 Nayasti sapxsmawa: alaxpachan uka kipkaw juk'amp kusisiax utji, m juchararan kutikipstatapatxa, lltunk tunka lltunkan aski jaqinakan jan kunat kutikipstaapas utjki ukanakat sipana. 8 Jan ukax, khiti warmisa tunka qullqinsax may chhaqhayasispa ukaxa, janit micha qhantayasisax utap sum pichskaspa uka qullqi jikxatakam thaqkarakispaxa? 9 Jikxatasinsti ut'at masinakaparu, uta jak'a masinakaparuw jawsthapi, ukat jupanakarux saraki: Nayamp chik kusisipxam, chhaqhatkn uka qullqi ustayasxta sasa. 10 Nayasti sapxsmawa: Diosan angelanakap taypin ukhamarakiw kusisiax utjani, m juchararan kutikipstanitapata. 11 Jesusasti saraknwa: M jaqiw pani yuqanna, 12 sullkristi awkiparux snwa: Tatay, kunatix nayar wakt'kitu uka ynak churxita sasa. Ukat awkipax utjiripat jupanakar churxna. 13 M qawqha urutsti sullkr yuqax, taqi kunap aljantasin yaqha markaruw sarxna, ukan jan wal sarnaqas qullqip ina ch'usar tukuntna. 14 Ukampis kunapachatix qullqip q'al tukuntxatayna, ukkhaw m jach'a mach'ax kh markan utjna, ukat jupax manq'a jan jikxatkxnti. 15 Ukatsti uka markan m jaqin ukaruw sarna, irnaqa munas thaqhiri, uka jaqisti uraqiparuw khuchhinak awatir khithna. 16 Jupasti manq'at awtjatax, khuchhinakas manq'kn uka thaxumpiw sist'asi munna, ukampis janiw khitis juparux manq'a churknti. 17 Ukat wal amuyt'asna: Awkixan utapan qawqha

irnaqirinakas jilarkir manq'aanpxixa, nayasti akan manq'at jiwaskta! 18 Awkixan ukaruk kutt'x, ukat sarak: Awkixay, Diosar jan yqasa, jumar jan yqasaw juchachjasta; 19 wawamtwa saatakix janiw askkxti, m irnaqirimarjamak katuqxita sasa. 20 Ukatsti awkipan utaparuw kuttanxna. Awkipasti jayankkipan juparux ujna, ukat jupat khuyapt'ayasisin jikxatirix jalna, juparusti qhumantasa, jamp'att'asaw katuqna. 21 Ukat yuqapax jupar akham sna: Awkixay, Diosar jan yqasa, jumar jan yqasaw juchachjasta, wawamtwa saatakix janiw askkxti sasa. 22 Ukampis awkipax uywatanakaparuw sna: Jank'ak suma isi apsunipxam, ukat isthapiyapxam; luk'anaparux surtija uchapxam, kayunakaparusti wiskhumpi uchantapxam. 23 Suma lik'i vaca qallu irptanisin kharsupxam, ukatsti manq'aniwa, kusisirakiniwa! 24 Aka wawaxasti jiwatnwa, jichhax jaktanxiwa; chhaqhatnwa, jichhasti jikxatatxiwa sasa. Ukat phunchhwi lura qalltapxna. 25 Ukchakamasti jilr yuqax yapunkasknwa. Kuttanxasinsti uta jak'ar niy purisax phusirinak ist'na, ukhamarak thuqhurinaka. 26 Ukat m uywatar jawsasin jiskt'na, Kunas ukaxa? sasa. 27 Uka uywatasti snwa: Jilamaw purinxi; k'umarak purinxatapatsti awkimax m lik'i vaca qallu kharsuyi sasa. 28 Ukampis jilr jilax phiasnwa, ukatsti janiw utar manta munknti, utar jan manta munatapat awkipax mistunisin achikt'na: Mantxaniya sasa. 29 Jupasti awkiparux snwa: Walja maranakaw juma jak'an sarnaqta, janiw kunapachas arsutam p'akintkti, ukampis janiw kunapachas m cabritoksa churkistati, ut'at masinakaxampi manq'asiaxataki. 30 Ukampis jan wali warminakampi sarnaqas qullqim tukuntir yuqam purinipansti, jumax m lik'i vaca qallu jupatakix kharsuytaxa sasa. 31 Ukxaruw awkipax sarakna: Wawaxay, jumax nayampipunsktawa, taqi kunaxas jumankaskiwa. 32 Ukampis wakisiw kusist'aaxa, aka jilamax jiwatnwa, jichhasti jaktanxiwa: chhaqhatnwa, jichhasti ustanxiwa sasa. 16:1 Jesusax yatiqirinakapar saraknwa: M qamir jaqiw utjna, jupasti ynak apnaqirinnwa, uka ynak apnaqirit qamir jaqir yatiyiriw jutapxna: Ynak apnaqirimax ynakam tukuntaski sasa. 2 Uywiripasti jupar

jawsasin sna: Kunjmas jumat parlapkitu ukaxa? Apnaqatamat jakthapit katuyxita, janiw juk'amp ynakax apnaqirkxtati sasa. 3 Ynak apnaqiristi wal lup'isna: Kamacht'arak jichhasti? Uywirixax jan luraaniraksa jaytitux, ch'amax janiw utjkituti yapu luraatakixa, mayjasisa p'inqasiraktwa. 4 Nayax yattwa kuntix lurk ukxa, jan luraank ukkhaxa, nayar khitis utapar katuqaapataki sasa. 5 Ukat jupax khitinakatix uywiripar manpkn jupanakaruw maynit mayni jawsna. Nayrrirux akham jiskt'na: Qawqharak uywirixan manuptasti? sasa. 6 Jupasti snwa: P waranqa p patakan litro aceite manuptwa sasa. Ynak apnaqiristi ukxarux snwa: Akaxay manumat qillqataxa, jichhax qunt'asim ukat waranqa patakanik qillqantam sasa. 7 Ukxarux mayniruw jiskt'arakna: Jumasti qawqhas mantaxa? sasa. Jupasti saraknwa: Patak tupu trigo churatwa sasa. Ukat jupar sarakna: Akax manumat qillqataxa; jichhax kimsaqallqu tunkak qillqantam sasa. 8 Qamir jaqisti ynak jan wali apnaqirirux jach'aruw aptna jupan amuyt'a kankaampi, ch'ikhi kankaamp luratap layku. Akapachankir jaqinakax luraanakapanxa juk'amp ch'ikhi chuymanpxiwa, qhanankirinakat sipansa. 9 Nayasti iwxt'apxsmawa, akapach ynak sum apnaqapxam masinak jikxataataki, kunapachatix ukham luraax tukusxanixa, Diosaw jumanakar wiay jaka utar katuqxapxtam. 10 Khititix juk'a apnaqaan chiqapki ukax, walja apnaqaan chiqaparakiwa; juk'a apnaqaan jan chiqapki ukasti, walja apnaqaan janirakiw chiqapkiti. 11 Ukhamasti, jumanakatix akapacha ynak jan chiqapar apnaqapkta ukasti, khitirak chiqpach ynak apnaqaatak churapxiristamsti? 12 Jumanakatix yaqha jaqin ynakap jan chiqa chuymamp apnaqapxasma ukax khitirak kunatix jumanakankkani uk churapxiristamsti? 13 Janiw khiti uywatas p uywirir luqtkaspati; maynirux uisiniwa, maynirusti munarakiniwa; jan ukax maynirux sum arkani, maynirusti janirakiw yqkaniti. Janiw Diosaruraki, qullqiruraki luqtapksnati. 14 Qullqir chuyma churat fariseonakasti, uk ist'asin Jesusat larusipxnwa. 15 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Jumanakasti jaqinak nayraqatan askit ut'ayasipxtaxa, ukampis Diosax chuymanakam sum ut'apxtam; kunatix jaqinakatak askki ukax, Diosatakix janiw kuna

askkisa. 16 Bautisir Juanan urunakapkamaw Moisesan kamachipampi, profetanakan yatichwinakapampix yatiyasiskna. Ukat aksaruw Diosan qhapaq markapat suma yatiywinakax yatiyasxi, ukatsti taqiniw ukar mantaatak ch'amacht'asipxi. 17 Alaxpachampi aka uraqimpix tukusikispawa, kamachitsti janiw m arun phuqhasiapas apaqatkaspati. 18 M chachatix warmipamp jaljtasin yaqhampi jaqichaski ukaxa, wachuqa jucha luri; khititix jaljtat warmimpi jaqichaski ukasti wachuq jucha lurarakiki. 19 M qamir jaqiw utjna, ukasti wali suma lliphipkir isimpiw isthapisirna, saprurakiw jach'a manq'aanak wakichayirna. 20 M tuqitsti, mayjasir jan kunan jaqirakiw utjna, Lzaro sutini, jupasti qamirin utap punkun sapruw qunt'asirna, jupax llixti usun tukjatnwa. 21 Lazarosti qamirin manq'wipat jalaqtir manq'ampikiw sist'asi munna; anunakaw llixtinakap jallq'ir jutapxarakna. 22 M uruw uka jan kunan jaqix jiwxna, ukatsti angelanakaw Abrahaman thiyapar qunt'asiapatak apxapxna. Qamir jaqisti jiwxaraknwa, juparusti imantxapxnwa. 23 Qamiristi kawkharutix jiwatanakax sarapki ukkhan uatatasna, ukatsti Abrahamarux jayankatap ujna, Lazarorusti jupamp chik qunt'atskir ujarakna. 24 Ukat jach'at art'na: Abraham awki, nayat khuyapt'ayasita, Lazaroruy khithanita luk'anapamp umar juricht'asin laxrax chhujtayaapataki, aka ninan nayax wal t'aqhisiskta sasa. 25 Abrahamasti juparux snwa: Wawa, amtasim, jumax jakaaman askinak katuqtaxa, Lazarosti jan walinak katuqi. Jichhasti akan jupax kusisi katuqxi, jumarusti t'aqhisiaw wakt'tam. 26 Ukhamarus jumanakampi nanakampix m jach'a mik'ay manqhiw jaljistu; khitinakatix akat ukskataru, jan ukax ukskatat akskatar makhata munapxani ukax janiw makhatanipkaspati sasa. 27 Qamir jaqisti saskaknwa: Abraham awki, Lazaroruy awkixan utapar khitharapita, 28 phisqa jilaxar iwxt'aapataki, ukhamat aka t'aqhisiar jan jutapxaapataki sasa. 29 Abrahamasti juparux saraknwa: Moisesana, profetanakan qillqatanakapaw jupanakan utji; ukanakar jaysapxpan sasa. 30 Qamirix ukxarux snwa: Abraham awki, janiw ukarux yqapkaniti, ukampis maynitix jiwatanak taypit saraspaxa, jupanakax jan wali luraanakat kutikipstapxaspawa sasa. 31 Abrahamasti saskaknwa: Janitix Moisesampiru profetanakampir ist'a munapkanixa,

janirakiw jiwatanakat mayni jaktirirus ist'apkaniti sasa. 17:1 Jesusax yatiqirinakaparux snwa: Kunanakas jaqir juch lurayirix utjapuniwa, ukampis kunakkani mayninakar juchar puriyir jaqitakixa! 2 Uka jaqin m jach'a qalamp kunkat chinuntasin qutar jaquntatapax askspawa, aka jisk'anakat maynir juchar puriyaapat sipansa. 3 Wal amuyasipxam! Jilamatix chuym ust'aytamxa, tuqinuqam; pampachxit stamsti, pampachxarakim. 4 Jupatix paqallq kuti urun chuym ust'aytamxa, ukatsti paqallq kutirak janiw juk'amp chuym ust'aykxmati stamxa, jupar pampachxarakim. 5 Apostolunakasti Jesusaruw mayipxna: Iyawsaay juk'amp yapt'apxita sasa. 6 Tatitusti jupanakarux saraknwa: Iyawsaanakamatix mostaza jatha ukch'aki utjaspaxa, aka quqarux sapxasmawa: Akat liwstam, ukat qutar ayruntasim sasa, uka quqasti jaysapxiristamwa. 7 Maynitix jumanakat m uywatanchixa, ukatsti uka uywatax yapu lurwita, jan ukax ovej awatwit kutt'ani ukarux: Mantanim, ukat manq'asim saspati? 8 Janiwa, jan ukasti juparux siwa: Manq'a wakt'ayarapita, ukatsti nayan manq'aaxkama, umaaxkamasti nayar luqtita; ukat jumax manq'askta, umasktasa sasa. 9 Janirakiw uywataparux yuspagarkiti kuntix luram satki uk luratapatxa. 10 Jumanakasti ukhamarakiw kuntix Diosax luram sapktam ukanak tukuyasax sapxaamaxa: Nanakax inamay uywatanakakpxtwa, kunatix luraanakaxkn ukak lurapxta sasa. 11 Jesusax Jerusaln markar sarkasaw Samaria, Galilea uka chiqanjam sarakipawayna. 12 M jisk'a markar purkipansti, lepra usun tunka jaqinakaw jupar jikxatir mistunipxna, jupanakasti jaya chiqawjar sayt'asisaw 13 jach'at art'apxna: Yatichir Jess, nanakatay khuyapt'ayasipxita! sasa. 14 Jesusasti jupanakar ujasin snwa: Sacerdotenakar ustir sarapxam sasa. Tatitun utapar sarkasinsti, tunkanpachaw k'umar jikxatasxapxna. 15 Jupanakat maynriw k'umarxasin jach'at warart'asis kutt'anna: Yuspagar Tatay! Yuspagara! sasa. 16 Jupasti Jesusan nayraqataparuw killt'asna, ajanupsa uraqkam alt'asaw jupar yuspagarna. Aka jaqisti Samaria markankirnwa. 17 Ukat Jesusax arkirinakapar jiskt'na: Janit tunkanki k'umarachatanakasti?

Kawkinkapxis lltunkanixa? 18 Aka yaqha markankir sapakit Diosar yuspagarir kuttanisti? sasa. 19 Ukat uka jaqirux sna: Sayt'am ukatsti sarxam, iyawsatam laykuw k'umarachatxtaxa sasa. 20 Fariseonakasti Jesusaruw jiskt'apxna: Kunapachas Diosan qhapaq markapax purinini? sasa. Jupasti saraknwa: Diosan qhapaq markapax janiw taqinin ujkay purinkaniti. 21 Janiw siskaniti: Akankiwa, jan ukax Khayankiwa sasa. Diosan qhapaq markapax niya jumanak taypinkxiwa. 22 Ukat yatiqirinakapar sarakna: M uruw purinini; ukapachaw jumanakax Jaqin Yuqapan m urupaksa uja munapxta, ukampis janiw ujapktati. 23 Yaqhipanakax sapxaniwa: Akaxaya, jan ukax Khayaxaya sasa, ukampis jan sarapxamti janirak arkapxamsa. 24 Kunjmtix m lliju llijux maysat maysar qhantixa, ukhamniw Jaqin Yuqapax jutkan uka uruxa. 25 Ukampis nayraqatax wakisiw t'aqhisiapa, ukhamarak jichha pacha jaqinakan uisitapa. 26 Kamisatix No chachan urunakapan lurasknxa, ukhamarakiw Jaqin Yuqapan urunakapan lurasini. 27 Jaqinakax ukrunakan manq'asipknwa, umasipknwa, jaqichasisipkaraknwa, No chachan arcar mantaapkama, ukapachaw uma juiciox purinna, ukat taqiniw jiwarapxna. 28 Ukhamarakiw Lot chachan urunakapan lurasna: jaqinakax manq'asipknwa, umasipknwa, alasisipknwa, aljasisipknwa, yapuchasipknwa, utanaksa utachasisipkaraknwa; 29 kunapachatix Lot chachax Sodoma markat mistxn ukkhaxa, alaxpachat ninampi azufrempiw jalluntna, ukat taqi jaqinakaw jiwarapxna. 30 Jaqin Yuqapax ustankan ukrux ukhamniwa. 31 Ukrunsti, maynitix uta patankaskchi ukaxa, jan saraqanpati uta manqhat kunanakapatix utjki ukanak apsusirixa; maynitix yapu lurwinkaskchi ukax jan utaparux kutt'anpati. 32 Amtasipxam Lot chachan warmipata. 33 Khititix jakaap qhispiyasi munki ukax, apt'asiniwa; ukampis jakaap apt'asirix qhispiyasiniwa. 34 Nayasti sapxsmawa, uka arumasti paniniw m ikian ikisipkani; maynix aptatniwa, maynisti jaytatniwa. 35 Pani warmiw jak'apuran piqasipkani; maynix aptatniwa, maynisti jaytatniwa. 36 P chachaw pampankaskani; maynix aptatniwa, maynisti jaytatniwa sasa. 37 Uk ist'asin juparux jiskt'apxna: Tatay, kawkhansa ukax luraspachni? sasa. Jesusasti jupanakarux saraknwa:

Kawkhankkitix jiwatax, ukkharuw siwiq'aranakax tantasipxani sasa. 18:1 Jesusasti m utaswi tuqiw yatichna, jan mayjt'asis Diosat mayisiataki. 2 Jupanakarusti snwa: M markan m taripiriw utjna, jupasti Diosar jan axsartir jaqnwa, janirakiw jaqi masiparus yqirknti. 3 Uka pachpa markan m ijma warmiw utjarakna, jupasti taripirir achikt'asiriw sarna ch'axwiripamp chiqapar ujaapataki. 4 Walja urunakaw taripirix uka warmir jan ist'a munknti, ukat amuyt'asisin sarakna: Diosarux janiw axsarkti, janirakiw khitirus yqkaraktti, 5 ukampis aka ijma warmix arxatit saskakituwa, nayan ukar juk'amp jan jutaskaapatakix arxatwa sasa. 6 Tatitusti saraknwa: Qhuru taripirix ukham siwa. 7 Diosasti janit arxatkarakispasti jupar uruy aruma arnaqasipki uka ajllitanakaparusti? Janit jank'ak yanapt'kaspasti? 8 Jumanakarusti sapxsmawa, jank'akiw arxatani. Ukampis kunapachatix Jaqin Yuqapax jutkani ukkhax iyawsaan jaqinak aka uraqin jikxatpachniti? 9 Jesusax yaqha utaswit parlna, kunjmatix yaqhipanakax jupapach askit ut'asisin mayninakar jisk'achapkn ukanakaruw sarakna: 10 P chachaw Diosat mayisir Tatitun utapar sarapxna, maynix fariseo jaqnwa, maynisti Roma markatak qullqi apthapir jaqiraknwa. 11 Fariseox sayt'asisin Diosat mayisna, akham sasa: Diosaxay, yuspagarsmawa, nayax janiw yaqhanakjamkti, lunthatasiri, jan wali jaqi, wachuq juchan sarnaqiri, janirakiw aka qullqi apthapir jaqjamktsa. 12 Nayax semanan p kutiw ayuno lurta, kuntix jikxatta ukanakat sapa tunkat maya churaraksma sasa. 13 Ukampis qullqi apthapirix jayarukiw qhiparna, janirakiw alaxpachar utasa munknti, jan ukasti jupapachaw chuymap liq'isna, akham sasa: Diosaxay, naya juchararat khuyapayasita! sasa. 14 Nayax sapxsmawa, aka qullqi apthapiriw utaparux juchapat Diosan pampachat kuttawayxna; fariseosti janiwa. Jupa pachpa jach'achasirixa, jan yqataw ujasini, jan yqat sarnaqiristi, jach'ar aptatniwa. 15 Ukatsti wawanakaruw Jesusan ukar irpanipxna, jupanakar amparapampi luqxataapataki; yatiqirinakapasti uk ujasin wawanak irpanirinakaruw tuqinuqapxna. 16 Ukat Jesusax jupanakar jawsasin sna: Wawanakax nayar jutasipkpan sama, jan

jark'apxamti, Diosan qhapaq markapax jupanakjamankiwa. 17 Qhanak sapxsma, khititix Diosan qhapaq markap m wawjam jan katuqkani ukaxa, janipuniw Diosan qhapaq markapar mantkaniti sasa. 18 Jilrinakat mayniw Jesusar jiskt'na, akham sasa: Suma yatichiri, kuna luraaxas wakisi wiay jaka katuqaaxatakixa? sasa. 19 Jesusasti juparux snwa: Kunatsa suma sistaxa? Sumax maynikiw utji, ukasti Diosawa. 20 Jumax kamachinak yattawa: Janiw wachuq jucha lurtati, janiw jiwaytati, janiw lunthattati, janiw khititsa k'ari arunak parltati, awkimaru, taykamar jach'acham sasa. 21 Qamir jaqisti snwa: Taqi ukanak jisk'atpach phuqta sasa. 22 Jesusax uk ist'asin snwa: Ukampis may jan phuqktati: taqi kunatix utjktam ukanak aljaram, ukatsti jan kunaninakar churam, ukapachaw qamir kankaamax alaxpachan utjtam, ukatsti nayar arkita sasa. 23 Uka jaqix uk ist'asinxa, wali llakitaw jikxatasna, wali qamirtap layku. 24 Jesusax ukham llakit ujasinxa, snwa: Kunja ch'amas qamirinakan Diosan qhapaq markapar mantaapaxa! 25 Juk'ampi jasakspaw m camellon yawri nayra chiqa sarakipaapaxa, Diosan qhapaq markapar m qamirin mantaapat sipansa sasa. 26 Uk ist'irinakasti juparuw jiskt'apxna: Ukhamasti khitikirak qhispiyatspasti? sasa. 27 Jesusasti jupanakarux snwa: Kunatix jaqinakatak jan wakiski ukaxa, Diosatakix wakisikiwa sasa. 28 Pedrosti saraknwa: Tatay, nanakax taqi kunanak jaytasin jumarux arkapxsma sasa. 29 Jesusasti juparux snwa: Qhanak sapxsma, khititix utapsa, warmipsa, jilapsa, awkipsa, taykapsa, wawapsa, Diosan qhapaq markap layku jaytanukun ukaxa, 30 akapachan juk'amp katuqani, alaxpachansti wiay jaka katuqarakini sasa. 31 Ukatsti Jesusax yatiqirinakapar yaqhawjar irpasin sna: Jichhax Jerusalenar sarapxani, kuntix profetanakax Jaqin Yuqapat qillqapkn ukanakaw phuqhasini. 32 Romanonakaruw katuyatni, jupatsti larusipxaniwa, jan walinak lurapxani, thuskatapxarakiniwa. 33 Jawq'japxaniwa, ukatsti jiwayapxaniwa; ukampis kimsrut jiwatanak taypit jaktanxani sasa. 34 Jupanakasti aka tuqit janiw kuns amuyapknti, janirakiw kunxat parlatapsa amuyapknti, uka arunakasti jupanakatakix jan amuykaynwa. 35 Kunapachatix Jesusax Jeric markar puriampskn ukkhaxa, m juykhu jaqiw limosna mayisis

thakhi jak'an qunt'atskna, 36 walja jaqinak uka chiq saraskir ist'asinsti, uka jaqinakaruw jiskt'asna. 37 Juparusti sapxnwa: Nazaretankir Jesusaw uka chiq saraski, sasa. 38 Jupasti jach'at art'asna: Jess, Davidan Yuqapa, nayat khuyapt'ayasita! sasa. 39 Nayraqat saririnakasti amukt'aapatakiw tuqinuqapxna, ukampis jupax juk'amp jach'at art'na: Davidan Yuqapa, nayat khuyapt'ayasita! sasa. 40 Jesusasti ukkharuw sayt'asna, ukatsti uka juykhuruw irptayanna. Jak'apankxipansti juparuw jiskt'na: 41 Kuna luraaxsa jumatak munta? sasa. Juykhusti snwa: Tatay, ujxa munta sasa. 42 Jesusasti snwa: Ujxam, iyawsatam laykuw k'umarachat ujasxtaxa! sasa. 43 Ukspachaw juykhux ujxna, ukatsti Diosar yupaychasaw Jesusar arkna. Uk ujasasti taqiniw Diosar yupaychapxna. 19:1 Jesusax Jeric markaruw mantna, ukatsti marka taypinjam sarna. 2 Uka markansti m qamir jaqiw utjna Zaqueo sutini, jupasti Roma markatak qullqi apthapirinakan jilripnwa. 3 Zaqueosti Jesusarux ut'a munna, ukampis jisk'a tansa jaqtapata, jaqis waljantap laykux janiw ujirjamaknti. 4 Ukat nayraqatar jalna; Jesusar ujaatakisti m higo quqaruw mistna, kawki chiqtix Jesusax saraapkn uka jak'aru. 5 Kunapachatix Jesusax uka chiq saraskn ukkhaxa, alayar utasin Zaqueor ujna, ukatsti saraknwa: Zaqueo, jank'ak saraqanim, jichhruw utaman qamaraaxax wakisi sasa. 6 Zaqueosti jank'akiw saraqanna, ukatsti taqi chuymampiw Jesusarux katuqna. 7 Uk ujasinsti taqiniw k'umipxna: Jesusax m jucharar jaqin utaparuw sari, sasa. 8 Ukatsti Zaqueox sayt'asisin Tatiturux sna: Tatay, ynakaxat chikatpach jan kunaninakar churx; maynirutix lunthatsta ukarux, pusi ukkhampi kuttayx sasa. 9 Jesusasti juparux saraknwa: Jichhruw qhispiyasiax aka utar purini, aka jaqisti Abrahaman wawaparakiwa. 10 Jaqin Yuqapax kunatix chhaqhatkn uk thaqhiri, qhispiyirirakiw juti sasa. 11 Jesusax niy Jerusaln markar puriampsknwa, khitinakatix jupar ist'apkn ukanakaw Diosan qhapaq markapan ukspach puriniap amuyapxna. 12 Ukat Jesusax jupanakar aka utaswi yatiyna: Wali aytat wila masi taypit m jaqiw utjna, jupasti reyit utt'ayatatakiw jaya markar sarna,

reyit utt'ayatxasinsti, kutinxaataki. 13 Janr sarkasasti, tunka uywataparuw jawsna, sapaqat mayniruw walja qullqi churna, ukat sarakna: Nayan kuttaniaxkamax aka qullqimpi alakip lurapxam sasa. 14 Ukampis markapankir jaqinakax juparux uisnwa, ukat jupan qhipapat khithanak khithapxna markan jilripar sapxaapataki: Janiw nanakax aka jaqin nanakan reyap munapkti sasa. 15 Ukampis jupax reyit utt'ayatapunnwa, ukat markapar kuttanxna. Purinisinsti, kawkr uywatanakaparutix qullqi churawaykatayna ukanakaruw jawsayna, qawqhsa sapa maynix jikxatatayna uk yatiataki. 16 Nayrr uywatasti purinisin, snwa: Tata, qullqimax tunka ukkhampi jilxatti sasa. 17 Reyisti juparux saraknwa: Walikiwa; jumax suma irnaqirtawa, ukham phuqhatam laykux, tunka markan jilripat utt'ayma sasa. 18 Ukxarux maynriw ustanirakna, ukat sna: Tata, qullqimax phisqa ukkhampi jilxatti sasa. 19 Juparusti saraknwa: Jumax phisqa markan jilripytawa sasa. 20 Mayni uywatasti purinisin saraknwa: Tata, akax qullqimaxa. M tarir chint'asaw imarapxsma; 21 qhuru jaqtam laykuw axsarysma; jan uchktas ukkhat apsurtawa, jan satktas ukkhat apthapirtawa sasa. 22 Ukat reyix jupar sna: Jumax jan wali irnaqir uywattawa, kipka arunakamampiw juchachsma. Jumatix yatchyta nayan qhuru jaqtaxa, jan uchkta ukkhat apsurtaxa, kawkharutix jan yapuchkta ukkhat apthapirtaxa, 23 ukhamasti, kunatarak qullqixsti bancor jan jaytarapistasti? Utaxar kuttanxasax jalaqtap nayax katuqasxiriskytxa sasa. 24 Ukat ukankasipkn ukanakarux sarakna: Qullqi aparapxam, ukat tunka qullqinki ukar churapxam sasa. 25 Jupanakasti sapxnwa: Tata, jupax tunka qullqinxchixaya sasa. 26 Reyisti saraknwa: Nayasti sapxsmawa, khitintix utjki ukarux juk'ampiw churasini, ukampis khitintix jan utjki ukatxa m juk'a utjiripas apaqatniwa. 27 Khitinakatix nayan reyax jan munapkn uka uisirinakaxar akar irptanipxam, ukatsti nayraqataxan jiwarayapxam sasa. 28 Ukat taqi akanak sasinsti, Jesusax Jerusalenar saraskaknwa. 29 Kunapachatix Betfag, Betania uka markanakar niy jak'achasxn ukkhasti, Olivos sat qullu jak'aruw sayt'asna, uka chiqat pani yatiqiriparuw khithna, 30 akham sasa: Kh ukatasinkkis uka jisk'a markar

sarapxam, purisinsti m asnoruw chint'atskir jikxatapxta, ukarux janiw khitis jichhakamax lat'xatkiti. Jararasinsti irpanipxam. 31 Maynitix: Kunatsa jararapxta sas jiskt'apxtamxa, juparusti: Tatituw muni sapxam sasa. 32 Yatiqirinakapasti sarapxnwa, ukatsti kunjmtix Jesusax siskatayna ukhampun jikxatapxna. 33 Ukatsti asno jararkiriruw asnoninakax jupanakar jiskt'na: Kunatakis asno jararasipkta? sasa. 34 Jupanakasti sapxnwa: Tatituw uk muni sasa. 35 Ukatsti isinakap asnor jant'akxatasaw Jesusan ukar irpapxna, Jesusarusti uka asnoruw qunxatayapxna. 36 Sarkipansti jaqinakax isinakap Jesusatak thakhir jant'akt'apxna. 37 Olivos qullu saraqaar jak'achaskasinxa, Jesusan arkirinakapax taqiniw kusisiat jach'at art'as Diosar yupaycha qalltapxna, taqi muspharkaanak ujapxatap layku. 38 Sapxaraknwa: Tatitun sutipar jutir Reyix jallallatpan! Alaxpachan sumankaax utjpan, taqinis Diosan ch'amantap yatipxpan! sasa. 39 Jaqinak taypin yaqhip fariseonakax ukankaraknwa, jupanakasti sapxnwa: Yatichiri, arkirinakamar tuqinuqam sasa. 40 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Nayax sapxsmawa, jupanakatix amukt'apxanixa, qalanakaw art'apxani sasa. 41 Jerusalenar jak'achasisinsti, Jesusax marka utasaw jachna, 42 akham sasa: Jichhrukisay jumax sum amuyt'asisma kunjmatix sumankaan jakaki ukxa! Ukampis jichhax ukax imantatawa, janiw ujkasmati. 43 Jumatakix jan wali urunakaw purinini, uisirinakamasti m pirqampiw jumar muyuntaytam, taqi tuqit katuntapxtam, 44 ukatsti q'al tukjapxtam. Jaqinakamaruw jiwarayapxani, janirakiw m qalsa sayt'at jaytapkaniti, Diosax jumar ujir jutktam ukkha jan katuqatam layku. 45 Uka qhipatsti, Jesusax Diosan utaparuw mantna, ukatsti khitinakatix ukan alakip lurapkn ukanakaruw jaqunukna, 46 ukat sarakna: Qillqatanakan siwa: Utaxax Diosar mayisi utawa, jumanakasti lunthatanakan putup tukuyxapxatta sasa. 47 Jesusax sapruw Tatitun utapan yatichna, ukatsti sacerdotenakan jilrinakapampi, kamachi yatichirinakampi, markan jilrinakapampix, kunjmatsa Jesusar jiwaya thaqhasipkna. 48 Ukampis janiw kunjmatsa aynacht'ayirjampknti, jaqinakan wali sum ist'asipkatap layku.

20:1 M uruw Jesusax Tatitun utapan jaqinakar yatichaskna, qhispiyasi arunak parlasa, ukhamaruw sacerdotenakan jilrinakapampi, kamachi yatichirinakampi, markan jilrinakapampix purinipxna, 2 jupanakasti sapxnwa: Sapxita: Kuna munaanampis jumax uk lurtaxa? Khitirak uka munaan churtamsti? sasa. 3 Jesusasti jupanakarux snwa: Nayasti jumanakar jiskt'a munapxaraksma. Sapxita: 4 Khitis Bautisir Juanarux bautisaapatak khithani, Diosati jan ukax jaqinakacha? sasa. 5 Ukatsti jupanakkamaw ch'axwa qalltapxna, sapxarakna: Kamsanisa? Diosaw khithani sanixa, Kunatsa jan iyawsapxta? sistaniwa. 6 Jaqinakaw sanixa, taqi jaqiw qalampi k'upjas jiwayistani, jaqinakasti sum yatipxi Juanan Diosan khithanit profettapa sasa. 7 Ukat jupanakax sapxna: Janiw khitin Juanar bautisir khithanitapsa yatipkti sasa. 8 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Janirakiw nayas sapkirismati kuna munaanampitix nayax ukanak lurkta uka sasa. 9 Ukatsti Jesusax jaqinakar parla qalltna, m utaswi tuqit amuyt'ayna: M jaqiw utjna, jupasti yapuparux uva yapuchrantna, ukatsti yaqha yapuchirinakaruw chikat luraapatak churna, ukat jaya maranakatakiw yaqha markar sarxna. 10 Yapu apthapi pacha purinxipansti, m uywatap khithna yapuchirinakat qawqhatix jupar wakt'kn uk mayiri; ukampis jupanakax nuwjasaw jan kunan khithanukxapxna. 11 Ukat yapunix yaqha uywat khithna; juparusti kipkak tuqjapxna, nuwjapxarakna, ukatsti jan kunan khitxapxna. 12 Yapunisti wasitatampiw yaqha uywat khithna, juparusti ukhamarakik nuwjapxna, ukatsti yapu anqaruw jaqunukupxna. 13 Ukat yapunix sisxna: Kamacharaksti? Munat wawax khith, jupar ujasax inas axsart'apxchini sasa. 14 Yapuchirinakasti yapunin yuqapar ujasax, maynit maynikamaw sasipxna: Akap uraq katuqirixa; jupar jiwayani, ukat uraqix jiwasankxaniwa sasa. 15 Ukatsti uva yaput anqxar wayunukusaw jiwayapxna. Ukat Jesusax jiskt'na, yapunisti uka yapuchirinakarux kunsa lurani? 16 Jupax purininiwa, yapuchirinakarusti jiwarayaniwa, uva yapupsti yaqhanakaruw churxani sasa. Uk ist'asinsti, sapxnwa: Diosas uk jan munpati! sasa. 17 Jesusasti jupanakar ukatasin sarakna: Ukhamasti kun saarak muni, Qillqatanakan siski ukanakasti?: Utachirinakan apanukut qalaxa, munat

aski qalaruw tukuwayxi. 18 Khititix uka qalxar liwxattani ukax t'unjataw ujasini; uka qalatix maynir jaqxattani ukax, ut'u laq'aruw tukuyani sasa. 19 Ukatsti sacerdotenakan jilrinakapampi, kamachi yatichirinakampix ukspachaw Jesusar katunta munapxna, uka utaswix jupanakataktap amuyapxatap layku. Ukampis jaqiruw axsarapxna. 20 Uka qhipatsti jilrinakax uaqanak khithapxna, jupanakax aski jaqinakjam tukusin Jesusar kuna arunsa pantjayaataki, ukatsti pantasitapat marka apnaqirinakar katuyaataki. 21 Khithanakasti Jesusaruw jiskt'apxna: Yatichiri, yatipxtwa juman arsutamasa, yatichatamas chiqtapa, janirakiw jumax aliq ukatasak juchachktati, jan ukasti chiqpachpun Diosan thakhip yatichtaxa. 22 Sapxita: Romankir Cesarar qullqi churaax walikskiti, janicha? sasa. 23 Jesusasti jupanakan jan wali amtaanpxatap amuyasin, jupanakar sarakna: 24 M qullqi uacht'ayapxita. Khitin ajanupas aka qullqinki? Khitin sutipas aka qullqin qillqataxa? sasa. Jupanakasti sapxnwa: Cesarankiwa sasa. 25 Jesusasti jupanakar saraknwa: Cesarankki uk Cesarar churapxam, Diosankki uksti Diosarurak churapxam sasa. 26 Jaqinakan nayraqatapan satapampix janiw kunjmat aynacht'ayas katuntajamknti, jan ukasti, Jesusan arsutapat wal muspharapxna, ukat amukt'xapxarakna. 27 Uka qhipatsti saduceonakaw Jesusar ujir sarapxna. Saduceonakax janiw jiwatanakan jaktaap iyawsapknti, ukat Jesusar jiskt'apxna: 28 Yatichiri, Moisesax qillqat jaytapxitu: M chachatix warmipampi jan wawani jiwaspaxa, jiwirin jilapaw uka ijma warmimpi jaqichasxaapa, ukhamat uka warmimpix jiwir jilapatak wawanapataki, sasa. 29 Ukhamasti, m kutix paqallqu jila sullkaw utjna, jilrki ukax jaqichasiwa, jupasti jan wawaniw jiwawayxi. 30 Payr jilampi, 31 kimsr jilampisti uka warmimpiw jaqichasipxna, uka pachparakiw mayninakax uka ijma warmimp jaqichasipxna, ukatsti paqallqunpachaw jan wawan jiwarapxna. 32 Qhiparusti warmix jiwawayxaraknwa. 33 Jiwatanakax jaktkani uka urusti, aka warmix kawkrin warmipxarakinisti?, paqallqunpachaxay jupampix jaqichasipxchixa sasa. 34 Jesusasti jupanakarux snwa: Aka uraqinxa, chachanakasa warminakas jaqichasipxiwa; 35 ukampis

khitinakatix Diosan amtataparjam jiwatanak taypit jaktaapax wakischi ukaxa, chachpasa warmpasa, janiw khitis jaqichaskxaniti, 36 janiw juk'amp jiwkxapxaniti uka layku. Jupanakasti angelanakjampxaniwa, jiwatanak taypit jaktatap laykux Diosan wawanakapxarakiniwa. 37 Pachpa Moisesaw ch'aphi alix nakhaskn ukanxa, jiwatanakan jaktaapat yatiyistu. Ukansti jupax siwa: Tatitux Abrahamampina, Isaacampina, Jacobumpin Diosapawa. 38 Diosasti janiw jiwatanakan Diosapkiti, jan ukasti jakirinakan Diosapawa, jupatakisti taqiniw jakasipki! sasa. 39 Ukat kamachi yatichirinakat mayninakax jupar sapxna: Yatichiri, walikiw ukham arsutamaxa sasa. 40 Ukatsti janiw juk'ampi kunsa jiskhi munapknti. 41 Jesusax jupanakaruw jiskt'na: Kunatsa Cristox Davidan yuqapaw sapxisti? 42 David pachpaw Salmos qillqatan saraki: Tatitux Tatituxar siwa: Kupxaxar qunt'asim, 43 uisirinakamar kayumampi takxatayaaxkama sasa. 44 Kamisarak Cristosti Davidan yuqapspasti?, David pachpaxay Tatitu sischixa. 45 Taqi jaqinak nayraqatan Jesusax yatiqirinakapar sna: 46 Kamachi yatichirinakat wal amuyasipxam, jupanakasti jach'a isinakamp isintasis sarnaqa munapxi, plazanakansti jupanakax wali axsart'aampi aruntayasi munapxi. Sinagoganakansa nayraqat qunuanakaruw qunt'asi munapxi, manq'winakansti sumawja chiqanakaruw qunt'asi munapxi; 47 ukatsti ijma warminakat utanakap aparapxi, uka jan wali luratanakap imt'aatakix jach'a mayiswinak lurapxi. Jupanakaw juk'amp jach'a mutuywi katuqapxani. 21:1 Jesusasti Tatitun utapankasknwa, ukat kunjmtix qamirinakax qullqi churapkn uk ujna, 2 ukatsti jan kunan m ijma warmiruw cobret lurat p jisk'a qullqi uchir ujna. 3 Ukat Jesusax sna: Qhanak sapxsma, aka jan kunan ijma warmiw taqinit sipan juk'amp jil churi; 4 taqi jupanakasti kunatix jilt'ki ukatak churapxi, aka warmisti, jan kunan kankaapanxa, kunatix jakaapatak utjkn uk taqpach churxi sasa. 5 Yaqhipanakax Tatitun utapxat parlasipkna, kunja sumkntix qalanakapasa, kunanaktix churapkn ukanakampi k'achachatanakasa. Ukat Jesusax sna: 6 M uruw purinini, taqi akanak ujapkta ukanakax q'ala t'unjatniwa, janiw m

qalas yaqha qalxar uchatax utjkaniti. Taqipuniw t'unjatni sasa. 7 Ukat juparux jiskt'apxna: Yatichiri, kunapachas ukax lurasini? Kuna unachanakarak ukanakan phuqhasiapatak utjanisti? sasa. 8 Jesusasti snwa: Amuyasipxam, jan sallqjayasipxamti. Waljaniw sutixar jutapxani: Naytwa Cristoxa jan ukax, Uka urux purinxiwa sasa. Ukampis jan ukanakar arkapxamti. 9 Kunapachatix nuwasianakampita, ch'axwanakampit parlir ist'apkta ukkhax, jan mulljasipxamti; ukanakasti nayraqat phuqhasiapapuniwa; ukampis janraw tukuykiti sasa. 10 Ukxarux saskaknwa: M jach'a markax yaqha jach'a markampiw nuwasini, m jisk'a markas yaqha jisk'a markampiw nuwasini. 11 Taqi chiqan uraq khathatinaka, manq'at awtjayasianaka, usunakampiw utjani, alaxpachansti mulljaskaanakampi, jach'a unachanakampiw ujasini. 12 Ukampis taqi akanak nayraqatasti, jumanakaruw katuntapxtam, t'aqhisiyaatakiw arknaqapxaraktam. Sinagoganakaruw taripaatak apapxtam, carcelaruw uchantapxtam, ukatsti reyinakana, marka apnaqirinakan nayraqataparuw sutix layku irpapxtam. 13 Ukanakasti jumanakan nayat arsupxaamatakniwa. 14 Jumanakasti arsuatak jan nayraqat wakichasipxamti, 15 nayaw jumanakarux yati kankaan phuqt'at arunak churapxma, ukarusti janirakiw khiti uisirinakamas kun kamsaatakis ch'amanpkaniti. 16 Jumanakasti awkinakamana, jilanakamana, wila masinakamana, ut'at masinakaman aljantatpxtawa. Jumanakat yaqhiparux jiwayapxtamwa, 17 sutix laykusti taqinin uisitaw sarnaqapxta; 18 ukampis janiw m ik'utamas chhaqkaniti. 19 Ch'aman sayt'asipxam, jakaam qhispiyasiataki! 20 Kunapachatix Jerusaln markar ejercitonakan muyuntat ujapkta ukkhaxa, uka markan jank'ak t'unjatap yatipxta. 21 Ukapachasti, Judeankirinakax qullunakar jaltxapxpan; Jerusaln markankirinakasti uka markat mistxapxpan, pampankirinakasti markarux jan kutintapxpati. 22 Uka urunakasti mutuywi urunakniwa, kunjmtix Qillqatan siski ukanakaw phuqhasini. 23 Ay ukrunakan usur jaqi warminakata, jan ukax asu wawaninakata! Wali t'aqhisiaw uka markan utjani, m axsarka mutuywiw taqi jaqitak utjani. 24 Yaqhipanakax nuwaswin jiwarayatpxaniwa, mayninakarusti yaqha markanakaruw katuntat apayapxani; Jerusaln markasti yaqha

markat jutirinakan t'unjatniwa, uka jaqinakan markar apnaqaapax tukuskani ukapachkama. 25 Ukapachax unachanakaw ustani: intina, phaxsina, warawaranakana; uraqinsti jaqinakax mayjt'atpxaniwa, quta mathapinakan qhuthutitapat wal mulljasipxani. 26 Jaqinakax axsaraat samkarapxaniwa, kunatix aka uraqin luraskani uk yatisina; alaxpachan jach'a ch'amanakapamppachaw khathatini. 27 Ukapachaw Jaqin Yuqapar ujapxani, qinay patan jach'a ch'amampi, qhapaq kankaamp jutaskiri. 28 Ukanakan ukham lurasiap qalltipanxa, ch'amachasipxam, sartasipxam, jumanakax jank'akiw qhispiyatpxta sasa. 29 Ukhamarakiw aka amuyt'wi sna: Higo quqar utapxam, jan ukax yaqha quqarus utapxam. 30 Kunapachatix laphinakap niya ch'uxtasinkir ujapkta ukkhasti, jumanakpachaw jallupachan jak'ankxatap amuyapxtaxa. 31 Ukhamarakiw taqi ukanak lurasir ujapkta ukkhaxa, Diosan qhapaq markapan jak'ankatap yatipxta. 32 Qhanak sapxsma, taqi ukanakax janra jichha pacha jakir jaqinak jiwarkipan phuqhasini. 33 Alaxpachampi akapachampix tukusiniwa, ukampis arunakaxax janiw tukuskaniti. 34 Amuyasipxam, chuymanakam janiy qalarayasipxamti; jan wali luraanakampi, machaanakampi, aka uraqin llakisianakampi, ukatarak taqi ukanakax akatjamat sipitar utat kh urux katuntasipkiristam, uka urusti akapachan jakir taqi jaqinakxaruw jutani. 36 Jumanakax wakicht'atpxam, Diosat mayisipxapunim, ukhamat taqi ukanak luraskani ukat jaltapxaamataki, ukatsti Jaqin Yuqap nayraqatan ustapxaamataki. 37 Jesusax sapruw Tatitun utapan yatichirna, arumjarusti Olivos sat qulluruw sarxirna. 38 Jaqinakasti sapa qhantatiw Jesusar ist'ir Tatitun utapar sarapxirna. 22:1 Jan levaduran t'ant'a manq'a urux jak'ankxnwa, jan ukax, Pascua uru sataraki. 2 Sacerdotenakan jilripampi, kamachi yatichirinakampix kunaymanit Jesusar jiwaya thaqhapxna, ukampis jaqiruw axsarapxna. 3 Ukapachaw supayax Judas Iscarioten chuymapar mantna, jupasti tunka payan yatiqirinakat maynrnwa. 4 Judasasti sacerdotenakan jilripan ukaru, Tatitun utapankkis uka jilrinakan ukaruw sarna, ukatsti Jesusar katuyaatakiw jupanakamp arust'na. 5 Jupanakasti wal kusisipxna,

Judasarux qullqi chura amtapxarakna. 6 Jupasti iyaw sasaw qullqi katuqasna, ukat jupax jaqis jan utjki ukapachan kunjmatsa Jesusar katuyaspa uk thaqhna. 7 Jan levaduran t'ant'a manq'a jach'a uruw purinxna, Pascua jayp'un m maran urqu oveja luqtakn uka uru. 8 Jesusasti Pedrompiru Juanampiruw khithna akham sasa: Pascuan manq'akis uk wakichir sarapxam sasa. 9 Jupanakasti jiskt'apxnwa: Kawkhar wakichaanakaxsa munta? sasa. 10 Jesusasti jupanakarux snwa: Markar mantapkt ukkhaxa, m jaqiruw um wayuskir jikxatapxta. Kawki utarutix mantkan ukar arkapxam, 11 ukat utanirux sapxam: Yatichiriw sistam: Kawkhankis yatiqirinakaxampi Pascua aruman manq'k uka utaxa? sasa. 12 Jupasti amsta patxa utana, m jach'a uta uachayapxtam. Ukan manq'a wakiyapxam. 13 Jupanakasti sarasin, kunjmtix Jesusax jupanakar siskatayna ukhampun jikxatapxna, ukatsti ukan Pascua jayp'u manq'a wakt'ayapxna. 14 Manq'a pacha purinxipansti, Jesusampi yatiqirinakapampix manq'aatakiw qunt'asipxna. 15 Ukatsti Jesusax jupanakarux snwa: Walpun jumanakampix aka Pascua manq'a manq'a munyta janr jiwkasina! 16 Nayax sapxsmawa, janiw mayampis aka Pascua manq'a manq'kti Diosan qhapaq markapan phuqhasiapkama sasa. 17 Ukat amparapamp m qiru astasin Diosar yuspagarna, saraknwa: Uka qiru astapxam, ukatsti taqinirak umt'apxam; 18 nayasti sapxsmawa, jichhat uksarux janiw mayampisa uvan achupat umkti, Diosan qhapaq markapan jutaapkama sasa. 19 Ukatsti, t'ant'a irtasin Diosaruw yuspagarna, pachjasinsti jupanakaruw churna, saraknwa: Akax janchixawa, ukasti jumanak layku jiwayaatak katuyatawa. Uksti nayat amtasisin lurapxam sasa. 20 Manq'a tukuyatatsti, Jesusax yaqha qiru astna, saraknwa: Aka qirux machaq arust'wiwa, wilaxampi chimpuntata, ukasti jumanakan askimatakiw wartasi. 21 Jichhasti khititix nayar aljantkitani ukax, nayamp chikaw aka manq'aawjan qunt'atski. 22 Jaqin Yuqapax kunjmtix Diosax siski ukhamaruw phuqhaskani, ukampis kunakkan aljantir jaqitakixa! sasa. 23 Ukatsti jupanakkamaw jiskt'asipxna: Khitirak aljantanisti?, sasa. 24 Ukxarusti yatiqirinakax, khitis jupanakat juk'amp jilrit ut'atspa ukxat ch'axwapxna. 25 Jesusasti jupanakarux snwa:

Aka uraqinxa, reyinakax qhuru kankaampiw markanakarux jupanakankirjam apnaqapxi, jilrinakarusti suma lurir jaqinakaw sapxarakiwa. 26 Jumanakasti janiw ukhampxaamkiti. Jan ukasti, khititix jumanak taypin jilrki ukax sullkrir tukuapawa, irpirki ukasti luqtiraparakiwa. 27 Ukhamasti khitirak juk'amp jilristi, manq'aatak qunt'aski ukati, jan ukax manq'a luqtki ukacha? Janit manq'aatak qunt'aski ukkisti? Ukampis nayax taqpachaniruw manq'a luqtapxsma. 28 Jumanakax jan walt'a urunakaxanxa, nayampi chiksipkapuntawa. 29 Ukat nayax jumanakar reyi kanka churapxsma, kunjmatix Awkixax nayar churkitu ukhama, 30 qhapaq markaxansti, jumanakax nayan manq'aaxat manq'apxta, umapxarakta, ukatsti Israelan tunka payan ayllupar taripaatakiw qunt'asipxarakta. 31 Jesusax saraknwa: Simn, Simn, sum ist'am, supayax jumanakar trigorjam jawq'suatakiw mayi; 32 ukampis nayaw jumatakix mayta iyawsaaman jan pist'aapataki. Jumasti, kunapachatix nayan ukar kuttanxt ukkhaxa, jilanakaman jan mayjt'asiapatak jupanakar ch'amacht'am sasa. 33 Simonax Jesusar snwa: Tatay, jumamp chik carcelar saraatakisa, jan ukax jumamp chik jiwaatakis jank'aktwa sasa. 34 Jesusax juparux snwa: Pedro, qhanak sisma, janr wallpax art'kipan jichhrpachaw jumax kimsa kuti nayar jan ut'ir tukta sasa. 35 Ukat Jesusax jiskt'na: Kunapachatix jan wayaqani, jan qullqini, jan wiskhuni khithapkysma ukkhax kunarak pist'apxytamsti? sasa. Jupanakasti sapxnwa: Janiw kunasa sasa. 36 Ukat Jesusax sarakna: Jichhasti qullqinix, qullqip apasinpan, ukhamarak manq'aanaksa; khititix jan espadanki ukax isip aljasisin espada alaspan. 37 Nayasti sapxsmawa, kunatix Qillqatanakax nayat siski: anqha luririnakamp jakhutawa ukax phuqhasiapawa. Taqi kunatix nayat qillqatki ukanakax phuqhasiapawa sasa. 38 Jupanakasti sapxnwa: Tatay, akan p espadaw utji sasa. Jesusasti saraknwa: Jan juk'amp ukxat parlxaniti sasa. 39 Ukapachaw Jesusax markat mistuwayxna, kunjmtix lurirkn ukhama Olivos sat qulluruw sarxna, yatiqirinakapasti arkapxaraknwa. 40 Uka chiqar purisinsti Jesusax jupanakarux snwa: Diosat mayisipxam yant'ampi jan atipjayasiataki sasa. 41 Ukat Jesusax m qala

jaqt'arjamaw sarna, ukan Diosat mayisiatakiw killt'asna. 42 Saraknwa: Awkixay, munsta ukax, aka t'aqhisiat qhispiyita; ukampis jan munaaxax luratpati, jan ukasti juman munaamak luraspan sasa. 43 Ukapachaw alaxpachat m angelax jupar ch'amachaatak ustna. 44 Jach'a t'aqhisiankasasti, juk'amp ch'amampiw Diosat mayisna, jump'ipas wila ch'aqanakjamaw ch'aqarna. 45 Mayisi tukuyatatsti, yatiqirinakapan ukaruw sarna, jupanakarusti llakimp atipjat ikiskir jikxatna. 46 Ukat yatiqirinakaparux sna: Kunatsa ikisipkta? Sartapxam, yant'ampi jan atipjayasiatak Diosat mayisipxam sasa. 47 Jesusax parlasknwa, ukapachaw Judasax purinna, khititix tunka payan yatiqirinakat maynrkan uka. Jupampi chikasti walja jaqinakaw purinipxarakna, Judasasti Jesusar jamp'att'iriw jak'achasna, 48 ukampis Jesusax juparux snwa: Judas, m jamp'att'ampiti Jaqin Yuqaparux aljanttaxa? sasa. 49 Jesusamppkn uka yatiqirinakapax uk ujasax jiskt'apxnwa: Tatay, espadampit katuntapxxa? sasa. 50 Ukat jupanakat maynrix jilr sacerdoten uywataparuw espadamp jisktasin kupi jinchup thuquqayna. 51 Jesusasti snwa: Ukkhaki, jan kuns lurapxamti sasa. Ukat Jesusax uywatan jinchup llamkt'asin k'umaraptayna. 52 Jesusasti sacerdotenakan jilrinakaparu, Tatitun utap ujir soldadonakaru, khitinakatix jupar katuntir jutapkatayna uka jilrinakaruw sna: Lunthatarjamati espadanakampi, lawanakampi nayar katuntir jutapxta? 53 Tatitun utapan yatichas sapruw jumanakampskyta, ukkhay katuntapxitasamnxa. Ukampis jichhaw jumanakan pachamax purinxi, kunapachatix ch'amakax munaanki ukapachaxa sasa. 54 Jesusar katuntasinsti, sacerdotenakan jilripan utaparuw irpapxna. Pedrosti jayatak jupanakar arkna. 55 Uka uta anqxan nina phichhasipxna, ukar muyuntasaw qunt'asipxna, Pedrosti jupanak chikarakiw qunt'asna. 56 Ukapachaw m uywat tawaqux, Pedror nina jak'an qunt'atskir ujasax, wal wal ukatna, ukat sarakna: Aka jaqix Jesusampi chikaraknwa sasa. 57 Pedrosti jan ut'iriw tukna: Warmi, janiw nayax ut'kti sasa. 58 M juk'ampjarusti yaqharakiw ujna, ukasti saraknwa: Jumax jupanakankirtawa sasa. Pedrosti snwa: Tata, janiw naykti sasa. 59 Uka qhipatsti yaqhax saskaknwa: Aka jaqix jupampipunsknwa, jupasti Galileankir jaqiwa

sasa. 60 Pedrox snwa: Tata, janiw yatkti kunat parlatamsa sasa. Pedron ukham arskipan wallpax art'na. 61 Tatitusti kutikipstasin Pedrorux utna, Pedrosti kuntix Jesusax siskatayna uka arunakat amatasna: Jichhru, wallpax janr art'kipanwa nayarux kimsa kuti jan ut'ir tukta sasa. 62 Ukatsti Pedrox uka chiqat mistuwayasin wal jachna. 63 Khitinakatix Jesusar ujasipkn ukanakax jupat phiskasipxnwa, jawq'japxaraknwa. 64 Nayranakap ch'uqantasaw jupar jiskt'apxna: Profeta, khitis nuwtam uk yattati? sasa. 65 Ukatsti walja jan wali arunakampiw tuqjapxna. 66 Urxn ukapachasti, judionakan jilri jaqinakapampi, sacerdotenakan jilrinakapampi, kamachi yatichirinakampiw tantachasipxna, ukatsti Jesusarux uka Jach'a Tantachaswi nayraqataruw irpapxna. Ukansti akham sasaw jiskt'apxna: 67 Sapxita jumtati Cristoxa? sasa. Jesusasti jupanakarux snwa: Nayatix jsa sapxmaxa, janiw iyawsapkittati. 68 Nayatix jiskt'apxmaxa, janiw jaysapkittati. 69 Jichhat uksarusti Jaqin Yuqapax taqi ch'aman Diosan kupxapan qunt'atniwa sasa. 70 Ukatsti taqiniw jiskt'apxna: Ukhamasti, jumax Diosan Yuqaptati? sasa. Jesusasti jupanakarux snwa: Jsa, jumanakpachaw sasipktaxa sasa. 71 Ukat jupanakax sapxna: Kunat juk'amp irkatirsa jichhax muntanxa? Jiwas pachpaw kipka lakapat ist'tanxa sasa. 23:1 Ukapachasti taqiniw sartasipxna, ukat Jesusarux Pilaton ukar irpapxna. 2 Pilato nayraqatan juchacha qalltapxna akham sasa: Aka jaqirux markasar pixtuskir katjapxta. Ukatsti Impuestox janiw Romankir emperadorarux churakiti siwa, ukhamarus nayax Cristtwa sarakiwa, m arunsti ukax rey sa muni sasa. 3 Ukat Pilatox jupar jiskt'na: Jumax judionakan reyiptati? sasa. Jesusasti snwa: Jumaw uk sasktaxa sasa. 4 Ukat Pilatox sacerdotenakan jilrinakaparu, jaqinakarus sna: Janiw kuna juchsa aka jaqin jikxatkti sasa. 5 Ukampis jupanakax juk'amp ch'amampiw sasipkakna: Taqi Judeankir jaqinakaruw yatichwinakapampi mayjt'ayi. Galileat qalltani, jichhas akan ukham luraskakiwa sasa. 6 Uk ist'asinsti, Pilatox jupanakaruw jiskt'na: Aka jaqix Galileankiriti?, sasa. 7 Jupanakasti Galileankiriwa sapxnwa,

uk yatisinsti Herodesan ukaruw irpayna jupan juchachaapataki, uka urunakan Jerusaln markankaskatap layku. 8 Jesusar ujasasti, Herodesax wal kusisna, jupasti nayratpach walpun jupar uja munna, yaqhanakaruw jupxat parlir ist'atayna, ukat juparu m muspharka lurir uja suyaskna. 9 Jupasti wal jiskt'na, Jesusasti janiw kuns arsknti. 10 Sacerdotenakan jilrinakapa, kamachi yatichirinakapas ukankaskaraknwa, jupanakasti walpun juchachapxna. 11 Ukatsti Herodesampi, soldadonakapampix wal jisk'achjapxna, jupar p'inqachaatakisti suma isinakampiw m reyirjam isthapiyapxna. Ukat Herodesax wasitat Pilaton ukar irpayxna. 12 Ukrunsti Pilatompi Herodesampix sumaruw mantxapxna; nayrasti janiw walinkapknti. 13 Pilatosti sacerdotenakan jilrinakaparu, markan jilrinakaparu, taqi jaqinakaruw tantthapna, 14 ukat sarakna: Jumanakaw aka jaqirux nayan ukar irpanipxtaxa: Jaqiruw pixtu sasa, nayasti jumanak nayraqatan jiskt'arakta, ukatsti jumanakan juchachatanakamat janiw kuna juchsa jikxatkti. 15 Herodesas janirakiw kuna juchsa jupan jikxatkiti, ukat kutt'ayanxistu. Ujapxam, janiw kuna juchankis jiwayatapatakixa. 16 Jawq'jayasinsti, antutnukxwa sasa. 17 Pilatox jaqimpi munayasi laykux, uka jach'a urun m katuntat jaqiruw antutnukurna. 18 Ukampis taqiniw mayak art'apxna: Jesusax jiwayatpan! Barrabasar antutam! sasa. 19 Barrabasarusti marka apnaqirinakar qallasitapata, jaqir jiwayatapampit carcelarux apantapxatayna. 20 Pilatosti Jesusaruw antuta munna, ukat jaqinakarux wasitat arxayna, 21 ukampis jupanakax juk'amp jach'at art'apxna: Ch'akkatam! Ch'akkatam! sasa. 22 Kimsr kutimpiw Pilatox jupanakar sna: Kuna jan walpunrak luristi? Janiw nayax jupan jiwayatapatakix kuna jucha luratapsa jikxatkti. Jawq'jay, ukat antutxwa sasa. 23 Jupanakasti Jesusar ch'akkatayaatakix jach'at arnaqasipkaknwa; ukham arnaqapxatap laykuw kuntix munapkn uk jikxatapxna. 24 Pilatosti kuntix jupanakax mayipkn uk lura amtna; 25 khititix marka apnaqirir qallasitapata, jaqi jiwayatapat carcelankkn ukaruw jaqin mayitaparjam antutnukxna, Jesusarusti jupanakan munaaparuw katuyxarakna. 26 Jesusar ch'akkatir irpapkn ukapachasti, Cirenenkir Simn jaqiruw yaput jutaskirir katuntapxna, ukat juparux cruz

q'ipxaruyapxna Jesusan qhipap apaapataki. 27 Walja jaqinakaw Jesusar arkapxna, jupanak taypinsti walja warminakaw jach'at wararipxna, jachapxarakna. 28 Jesusasti jupanakar ukatasin sna: Jerusalenankir warminaka, jan nayat jachapxamti, jan ukasti jumanak pachpata, wawanakamampit jachapxam. 29 Urunakax purininiwa, kunapachatix sapkani: Jan wawachasir warminakax kusisianpxiwa, jan usuriptiri, wawanak jan uywir warminakax kusisianpxiwa sasa. 30 Ukapachaw jaqix qullunakar akham sa qalltapxani: Nanakxar allxattapxita, jisk'a qullunakarusti: Imantapxita sasa. 31 Ch'uxa alinakampitix uk lurapchixa, waa alimpix kuns lurapxani? sasa. 32 Ukhamarakiw Jesusamp chik ch'akkataatak pani lunthatar irpapxna. 33 Kunapachatix Calavera sat chiqar puripkn ukkhaxa, Jesusarux p lunthatamp chik ch'akkatapxna, maynirux kupxaparu, maynirusti ch'iqxaparuraki. 34 Jesusasti snwa: Awkixay, aka jaqinakar pampacham, jupanakasti janiw kuna luratapsa yatipkiti sasa. Soldadonakasti Jesusan isip jupanakkam jaljasiatakix suerte jaqtapxna. 35 Jaqinakasti ukan uch'ukisipkna; jilrinakas jupat larusipxaraknwa: Yaqhanakarux qhispiyiwa; jupatix Diosan chiqpach ajllit Cristchi ukax, jupa pachpa qhispiyaspan sasa. 36 Soldadonakasti ukhamarakiw Jesusat larusipxna. Jupar jak'achasisinsti, k'allk'u vino luqtapxna, 37 akham sasa: Jumatix judionakan Reyipstaxa, jumapach qhispiyasim! sasa. 38 P'iqip patxansti m qillqataw utjna, Akax Judionakan Reyipawa snwa. 39 Warkkatatpkn ukanakat maynr lunthatasti jan wali arunak Jesusarux sna: Jumatix Criststaxa, jumapach qhispiyasim, nanakarus qhispiyapxarakita sasa. 40 Ukampis maynr lunthatax masipar tuqinuqnwa: Jumas ukham mutuyatkasin, Janit Diosarux axsarkta? 41 Jiwasax juchasatjam t'aqhisisktan, ukampis jupax janiw kuna juchsa lurkiti sasa. 42 Ukatsti Jesusarux snwa: Jesusay, taqi markanak apnaqkt ukkhax nayat amt'asittawa sasa. 43 Jesusax juparux saraknwa: Chiqpachaw sisma, jichhrpachaw nayampi chika kusisi chiqankta sasa. 44 Niya chika uruta qalltasina chika jayp'ukamaw taqpach uraqix ch'amakt'awayna. 45 Intix ch'amakt'nwa, Tatitun utapankir cortinasti alayat aynacharux payaruw ch'iyjtna. 46 Jesusax

jach'at art'asna akham sasa: Awkixay, amparamaruw ajayux katuyasxsma! sasa. Uk arsusin jiwawayxna. 47 Kunapachatix Romankir capitanax ukham ujkn ukkhaxa, Diosaruw yupaychna: Chiqapuniw aka jaqix jan juchankataynati sasa. 48 Taqi khitinakatix ukanak ujapkn uka jaqinakax chuymap liq'isisaw ukawjat sarxapxna. 49 Ukampis Jesusan suma ut'at masinakapampi, Galileatpach arkanipkatayna uka warminakas jayatak taqi ukanak uch'ukisipkna. 50 M suma aski jaqiw utjna, Judea uraqinkki uka Arimatea markankir Jos sata. Jupax judionakan Jach'a Tantachaswipan maynrnwa. Joseasti Diosan qhapaq markap suyt'askna, jupasti kuntix Jach'a Tantachaswix lurkatayna ukampix janiw kunapachas walikiw sisknti, 52 ukat jupax Pilaton ukar sarna, ukatsti Jesusan janchip imt'xaatakiw mayna. 53 Jesusan jiwat janchip cruzat apaqasinsti, m isimpiw llawuntna, ukatsti qarqar lurat m sepulturaruw imayxna, ukarux janraw khitis imaskataynati. 54 Ukrux sbado urutak wakichasi urnwa, sbado urux niya qalltaampsknwa. 55 Galileat Jesusamp chik jutapkatayna uka warminakasti, amay imwiruw sarapxna, ukatsti kunjmtix Jesusan amay janchip imapkn uk sum ujapxna. 56 Utar kutinisinsti, suma q'apkir qullanak wakiyapxna, ukatsti kamachin qillqatarjamaw uka warminakax sbado urun samarapxna. 24:1 Domingo urusti, warminakax wali qhantatiw sepulturar sarapxna suma q'apkir qullanakas apt'ata. 2 Purisinsti, sepulturar atkatatkn uka qala atiqat jikxatapxna; 3 ukat mantapxna, ukampis Tatit Jesusan janchip janiw jikxatapknti. 4 Jupanakasti ukat wal mulljasipxna, janiw kamacht'irjampknsa, ukhamaruw jupanak jak'an suma janq'ut isthapit pani chachanakax ustna. 5 Warminakasti axsaraat uraqiruw alintapxna; uka chachanakasti sapxnwa: Kunatarak jakaskir jaqir jiwatanak taypin thaqhasipktasti? 6 Janiw akankxiti, jaktawayxiwa. Amtasipxam, kuntix Galilea uraqinkasin parlapkytam uka: 7 Wakisiw Jaqin Yuqapan jucharar jaqinakan amparapar katuyatapa, ch'akkatatapa, ukat kimsrut jaktxaaparaki sasa. 8 Ukapachaw jupanakax Jesusan arunakapat amtasipxna, 9 Sepulturat kuttxasinsti,

tunka mayan apostolunakaru, mayninakampiruw taqi akanak yatiyapxna. 10 Apostolunakar yatiyapkn ukanakasti akrinaknwa: Magdalankir Mara, Juana, Santiagon taykap Mara, yaqha warminakamp kuna. 11 Apostolunakatakisti uka warminakan yatiyatapax luqhiptasas ukham parlapkaspa ukham amuyapxna, ukat janiw iyawsa munapknti. 12 Ukampis Pedrox, jalakamaw sepulturar jalna; sepultur manqha uantn ukkhasti, kuna isimpitix Jesusan jiwat janchipar llawuntapkn ukak m thiyan apnuqat ujna. Ukatsti kunatix luraskatayna uk ujasin wali muspharataw utar kuttxna. 13 Uka pachpa urun yatiqirinakapat paniniw Emas sat markar sarasipkna, uka markax Jerusalenat niya p tupu chikanin jikxatasi. 14 Jupanakasti, kunatix luraskatayna ukanakat parlasisaw sarasipkna. 15 Ukham jupanakkam parlakipasis sarapkipan, Jesusax jupanakar jikxatna, ukat jupanakamp chikaw sarna. 16 Jesusar ukatapkchn ukasa, janiw jupan khittapsa amuyapknti. 17 Jesusasti jupanakaruw jiskt'na: Kunxatarak jumanakasti thakhi sarkasa parlasipktasti? sasa. Jupanakasti llakt'ataw pachpar qhiparapxna, 18 jupanakat mayni Cleofs satkn ukax, juparux snwa: Juma sapakit Jerusaln markankasasti, kunatix jichhrunakan luraski ukanak jan yatktasti? sasa. 19 Jesusasti jupanakaruw jiskt'na: Kunarakisti? sasa. Jupanakasti sapxnwa: Nazaretankir Jesusata, jupasti Diosan nayraqatapanxa, jaqinak nayraqatapansa, lurwipana, arswipansa wali ch'aman profetnwa; 20 ukampis sacerdotenakan jilrinakapampi, jiwasan jilrinakasampix jiwayaatakiw juchachapxi, m cruzarurakiw ch'akkatapxi. 21 Nanakax jupan Israel markar qhispiyaap suyt'apxyta. Jichhasti, jupan jiwatapat niya kimsrxiwa. 22 Nanakamp chikpki uka warminakat mayninakax wal mulljapxitu, jupanakasti jichhrmanthi qhantatiw sepulturar sarapxatayna, 23 jupanakasti Jesusan janchip jan jikxatapxatap laykux, utaruw kuttanipxna. Ukatsti angelanakan jupanakar ustatapata, Jesusan jakaskatap yatiyatapat nanakar yatiyapxitu. 24 Ukat nanakat yaqhipanakax sepulturar sarapxi, jupanakasti kunjmtix warminakax sapkatayna ukhampun jikxatapxatayna, Jesusarusti janiw ujapkataynati sasa. 25 Ukapachaw Jesusax jupanakar sarakna: Pisi amuyt'an jaqinaka, taqi kuntix profetanakax yatiyapkn uk iyawsaatak jan

amuyt'an jaqinaka! 26 Janit Criston alaxpachar janr aptatkasin taqi akanak t'aqhisiapax wakisknxa? sasa. 27 Ukatsti kawkha chiqanakantix Qillqatanakan jupa tuqit parlkn uk jupanakar qhanachna, Moisesan qillqatapat qalltasina, profetanakan qillqatapar purikama. 28 Kawkr markarutix sarapkn uka markar niy purisasti, Jesusax nayrt'awaya munna. 29 Jupanakasti qhiparaapatakiw achikt'apxna: Nanakamp chikay qhiparam, niy jayp'xiwa, niyaw arumt'xani sasa. Jesusasti jupanakamp chika qhiparaatakiw utar mantxna. 30 Kunapachatix manq'aatak qunt'asipkn ukkhasti, t'ant'a irtasin Diosaruw yuspagarna, pachjasinsti jupanakaruw churna. 31 Ukapachaw jupanakan nayranakapax jist'artna, ukat Jesusarux ut'apxna; ukampis jupax chhaqtawayxnwa. 32 Jupanakasti purapat sasipxna: Janit chuymanakasax ninjam aqknsti qillqatanakat thakhin qhanachkistn ukkhasti? sasa. 33 Ukspachaw Jerusalenar kuttanipxna, ukansti tunka mayan apostolunakampiru, mayninakampiruw jikxatapxna, 34 jupanakasti sapxnwa: Tatitux chiqapuniw jaktxatayna, Simonaruw ustatayna sasa. 35 Ukat jupanakax kunatix thakhin luraskatayna uk yatiyapxna, ukatsti kunjmsa t'ant'a pachjkn ukkhax Jesusar ut'apkatayna uk yatiyapxarakna. 36 Jupanakan ukham ukanakat parlasipkiriruw Jesusax akatjamat jupanak taypin ustna, ukat jupanakar aruntna: Samaraax jumanakamppan sasa. 37 Jupanakasti wal mulljasipxna, m ajayurus ujapkaspa ukham amuyapxna. 38 Jesusasti jupanakarux snwa: Kunatarak mulljasipxtasti? Kunatarak pchasiasti chuymanakaman utjisti? 39 Uxatapxam amparanakaxsa, kayunakaxsa, nayskapuntwa. Llamkt'apxita, ukatapxarakita, m ajayux janiw janchinkisa, janirakiw ch'akhankisa, ukampis nayax janiw ukhamkti sasa. 40 Uk sasinsti Jesusax amparanakapampi kayunakapamp uacht'ayasna. 41 Ukampis jupanakax kusisiampita, axsaraampit janiw iyawsirjampknti, ukat Jesusax jupanakarux sna: Janit akan kuna manq'aas utjapktamxa? sasa. 42 Juparusti m jisk'a chawlla kanka churapxna, 43 jupasti katuqasisin jupanak nayraqatan manq'antna. 44 Ukat jupanakarux sarakna: Kunatix nayamp luraski ukax, kuntix jumanakampkasa sapkysma ukaw lurasiski: taqi kunatix

naya tuqit qillqatki Moisesan kamachipana, profetanakan qillqatapana, ukhamarak Salmonakana, taqi ukanakaw phuqhasiski. 45 Ukapachaw Qillqatanakat jupanakarux amuyt'ayna, 46 ukatsti saraknwa: Qillqatawa: Cristox jiwaapapunnwa, ukatsti kimsrut jiwatanak taypit jaktaaparakna; 47 ukatsti taqi markanakan jupxat parlasini, ukhamat taqinis Diosar kutikipstaniapataki, juchanakapas pampachatapataki. Jumanakasti Jerusalenat qalltasina, 48 taqi akanakat arsupxta. 49 Nayasti kuntix Awkixax arskitu uk khithan. Jumanakasti Jerusaln markan qhiparapxam, alaxpachat jutir ch'ama katuqakama sasa. 50 Ukatsti Jesusax Betania markakamaw jupanakarux irpna, amparanakap luqtasaw jupanakarux uka chiqan aski waxt'wip churarakna. 51 Jupanakar aski waxt'wip churkipanwa, jupanakat jithiqtawayxna, ukatsti alaxpachar apataw ujasxna. 52 Jesusar yupaycha tukuyatatsti, wali kusisitaw Jerusaln markar kuttawayxapxna. 53 Ukatsti saprupuniw Diosar yupaychirix Tatitun utapar sarapxirna. 1:1 Arux qalltan utjapunnwa, kh Arusti Diosampnwa, uka Arusti Diosaraknwa. 2 Jupax qalltan Diosampnwa. 3 Jupa tuqiw Diosax taqi kun lurna; jan jupampisti janiw kuna luratas utjkiti. 4 Jakaax jupan utjna, uka jakaasti jaqin qhanapnwa. 5 Aka qhanasti ch'amakanak taypin qhanti, ch'amakanakasti janiw qhanarux jiwt'ayaatak ch'amanknti. 6 M chachaw utjna, Juan sutini, jupasti Diosan khithanitnwa, 7 jupax uka qhanat parliriw jutna, kuntix jupax parlkna uka tuqi taqinin iyawsaapataki. 8 Juanax janiw qhanknti; jan ukasti uka qhanat arsuapatak khithanitaknwa. 9 Taqi jaqinakar qhant'ki uka chiqpach qhanax akapacharuw purisinkna. 10 Uka Arux akapachanknwa; Diosasti jupa tuqi akapach lurkna ukasa, akapachankirinakax juparux janiw ut'knti. 11 Jupasti jupankirinakan ukaruw jutna, jupankirinakasti janiw katuqapknti. 12 Ukampis jupar katuqasin iyawsirinakax Diosan wawanakapxiwa. 13 Jupanakasti janiw jaqin munaapat janchin yuritpkiti, jan ukasti Diosan wawanakapxiwa. 14 Arusti jaqiruw tukna, ukatsti jiwasanak taypin jakarakna. Jiwasanakasti jach'a qhapaq kankaap ujapxtan, uka jach'a qhapaq

kankasti, Awkin m sapa Yuqaptap laykuw katuqna, munasiampi askimpi phuqhantata. 15 Juanasti jupat parlna akham sasa: Jupatp nayax arsupxysmaxa: Nayan qhipaxat jutki ukax, nayat sipan juk'amp jilriwa, jupasti nayax janr utjkyt ukkhatpach utjapunnwa sasa. 16 Taqiniw jupan jilarkir churwinakap katuqapxtan; askita, askiru, 17 kamachix Moiss tuqiw churasna, ukampis munasiampi, chiqa kankaampix Jesucristo tuqiw juti. 18 Janipuniw Diosarux khitis ujkiti; ukampis Awkimpi chika jakasir Diosan Yuqapakiw jupar ut'ayistu. 19 Jerusalenankir judionakax Juanan ukaruw sacerdotenakampiru levitanakampir khithapxna, khitpachasa jupax uk jiskt'ayiri. 20 Jupasti qhanpach arsusna: Janiw nayax Cristkti sasa. 21 Jupanakasti wasitat jiskt'apxna: Ukhamasti khitiraktasti? Elas profettati? sasa. Juanasti saraknwa: Janiw ukkti sasa. Mayampsa jiskt'asipkaknwa: Ukhamasti jutaapki uka profettati? sasa. Juanasti snwa: Janiw ukktsa sasa. 22 Jupanakasti sasipkaknwa: Ukhamasti, khitiraktasti? Khithanipkitu ukanakar yatiyapxaaxawa. Sapxitaya, khitiraktasti? sasa. 23 Juanasti jupanakarux snwa: Nayax wasaran arnaqasir jaqtwa: Tatitun thakhip chiqaptayapxam sasa, kunjmtix Isaas profetax arskn ukhamarjama. 24 Juanar jiskt'irinakax fariseonakan khithatnwa, 25 Juanarusti jiskt'apxnwa: Ukhamasti jan Cristksta, jan Eliasksta, janirak profetksta ukax, kunatarak bautistasti? sasa. 26 Juanasti jupanakarux snwa: Nayax umampiw bautista, ukampis jumanak taypin mayniw utji, juparusti janiw ut'apktati. 27 Jupasti nayan qhipaxat juti. Nayax janiw askkti wiskhu t'isnup jararaatakisa sasa. 28 Taqi akanakasti Betania sat chiqan ukham lurasna, Jordn jawir khurkatana, kawkhantix Juanax bautiskn ukawjana. 29 Qhiprusti Juanax Jesusaruw ujna, jupar jak'achasisinkiri, ukat sna: Utapxam, jupaw akapachan juchap q'umachir Diosan Corderopaxa! 30 Jupatp nayax arsupxysmaxa: Nayan qhipaxat jutki ukaxa, nayat sipan juk'amp jilriwa, jupasti nayax janr utjkyt ukkhatpach utjapunnwa sasa. 31 Janiw nayax jupar ut'kytti; ukampis Israel markan jupar ut'aapatakiw jutta, ukat umampi bautisarakta sasa. 32 Ukxarusti Juanax saskaknwa: Nayax Qullan Ajayuruw alaxpachat m palomar

utat saraqanir ujta, uka Qullan Ajayusti jupxaruw sayt'arakna. 33 Nayax janraw khittapsa yatkytti; ukampis umampi Bautisir khithankitu uka Diosaw akham situ: Khitxarutix Qullan Ajayur purir ujkta, ukap Qullan Ajayumpi bautisirixa sasa. 34 Nayasti ujtwa, uk arsurakta: Jupap Diosan Yuqapaxa. 35 Qhiprusti Juanax pani arkirinakapampiw wasitat ukawjankaskna. 36 Ukatsti Jesusar uka chiqa saraskir ujasinxa, Juanax snwa: Utapxam, jupaw Diosan Corderopaxa sasa. 37 Uk ist'asinsti, Juanan pani arkiripax Jesusaruw arkapxna. 38 Jesusasti jupar arkaskir ujasin kutikipstani, ukat jupanakar sarakna: Kunarak thaqhasipktasti? sasa. Jupanakasti sapxnwa: Yatichiri, kawkinarak utjastasti? sasa. 39 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Jutapxam, ukat ujapxta sasa. Jupanakasti jupamp chikaw utjwip ujir sarapxna. Uka urusti Jesusampiw qamapxna, niya pusi jayp'xatap layku. 40 Juanar ist'asin Jesusar arkapkatayna uka paninit maynrix Andrs sutinnwa; jupasti Simn Pedron jilapnwa. 41 Andresax janr kunkipan Simn jilapar thaqhirix sarna, ukat sarakna: Cristoruw jikxatapxta sasa. 42 Ukatsti Andresax Simn jilaparuw Jesusan ukar irpna. Jesusasti jupar ujasin snwa: Jumax Juanan yuqapa, Simn sutintawa, ukampis jichhax Cefas sutinytawa, ukasti Pedro sa muni sasa. 43 Qhiprusti Jesusax Galilea tuqiruw sara amtna, Feliper jikxatasinsti, juparuw sna: Arkita sasa. 44 Felipex Betsaida markankirnwa, Andresampi Pedrompisti uka markankirpxaraknwa. 45 Felipesti Natanaelar thaqhiriw sarna, ukat sarakna: Moisesax khitittix kamachin qillqkna, profetanakas qillqkarakna juparuw jikxatapxta. Ukasti Nazaret markankir Josean yuqap Jesusawa, sasa. 46 Natanaelasti saraknwa: Nazaret markat kuna sumarak mistuspasti? sasa. Felipesti saraknwa: Jutam ujiri sasa. 47 Jesusasti Natanaelar jak'achasisinkir ujasax snwa: Akaxay, chiqpach israelitaw juti, jupansti janiw kuna sallqjaas utjkiti sasa. 48 Natanaelasti jiskt'nwa: Kunjmatarak ut'istasti? sasa. Jesusasti saraknwa: Felipex janr jawskytam ukapachaw higo quqa kayun ujsma sasa. 49 Natanaelasti saraknwa: Yatichiri, jumax Diosan Yuqaptawa, Israel markan Reyipa! sasa. 50 Jesusasti saraknwa: Higo quqa kayun ujsma satatti nayar iyawsista? Ukatsipan

akat qhiparux jach'a lurwinak ujta sasa. 51 Jesusax saskaknwa: Qhanak sapxsma, jumanakax alaxpach jist'arat ujapxta, Diosan angelanakaparusti, Jaqin Yuqapxar makhataskiri, saraqasinkir ujapxarakta sasa. 2:1 Kimsa uru saraqatarusti, Galilea uraqinkir Can markan m jaqichaswiw utjna. Jesusan taykapasti ukanknwa, 2 Jesusampi, yatiqirinakapampisti uka jaqichaswir jawsayatpxaraknwa. 3 Ukansti jaqichaswitak wakichat vinox pist'xataynawa, ukat Jesusan taykapax jupar sna: Vino pist'ayasipxi sasa. 4 Jesusasti taykaparux snwa: Warmi, kunatsa nayar uk sista? Janraw pachaxax purinkiti sasa. 5 Jesusan taykapasti ukan luqtirinakarux snwa: Kuntix jupax sapktam uk lurapxam sasa. 6 Ukansti qalat lurat suxta jach'a wakullaw uma uchaatak utjna, judionakax uka umampiw q'umachasi lurwi phuqhapxirna. Sapa wakullarux niya patak litro umaw phuqt'na. 7 Ukat Jesusax jupanakar sna: Aka wakullanakar umampi phuqhantapxam sasa. Jupanakasti taqpach wakullaruw umampi phuqharapxna. 8 Ukatsti Jesusax saskaknwa: Jichhasti, apsupxam, jaqichaswi sarayirin ukar mallt'ayir apapxam sasa. Jupanakasti ukham lurapxna. 9 Jaqichaswi sarayirix vinor tukuyat uma mallt'na, jupax janiw kawkit uk apsutapsa yatknti; ukampis luqtirinakax um apsunipxatap sum yatipxna. Jaqichaswi sarayiristi, jaqichasir waynaruw jawsayna, 10 juparusti saraknwa: Taqi jaqiw nayraqatax sumr vino luqtayi, umt'atxapxi ukapachasti, jan suma vinki uk luqtayxi. Ukampis jumax sumr vino jichhakam imattaxa sasa. 11 Kuntix Jesusax Galilea uraqinkir Can markan lurkn ukax nayrr muspharka lurwipnwa; uka lurwimpiw ch'amap uacht'ayna, yatiqirinakapasti juparux iyawsapxaraknwa. 12 Uka qhipatsti Jesusax Cafarnam markaruw sarxna, taykapampi, jilanakapampi, yatiqirinakapamp chikt'ata; uka markansti m qawqha uruw qamarapxna. 13 Judionakan Pascua jach'a urup niya jak'ankxipansti, Jesusax Jerusaln markaruw sarna. 14 Tatitun utap manqhansti, vacanaka, ovejanaka, palomanak aljir jikxatna, ukhamarak qullqi turkirinaksa. 15 Uk ujasinsti, Jesusax m jawq'a wakicht'asna,

ukampiw taqinir Tatitun utapat alissna, ovejanakapampi vacanakapamp chika. Qullqi turkirinakan qullqip willtna qullqi uskusianakapsa jaqurpaynwa. 16 Palomanak aljirinakarusti snwa: Taqi akanak akat apsupxam! Awkixan utap jan m qhathur utat tukuyapxamti! sasa. 17 Yatiqirinakapasti Qillqatan siski uk amtapxna: Utamar munaaw ninjam nakhantitu sasa. 18 Judionakasti uk ujasax Jesusaruw jiskt'apxna: Kuna munaanampirak ak lurtasti? sasa. 19 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Tatitun aka utap t'unjapxam, nayasti kimsrun wasitat sayt'ay sasa. 20 Judionakasti juparux sapxaraknwa: Pusi tunka suxtan maran aka uta luraax tukuyasi, jumasti, kimsrunakti sayt'ayasmasti? sasa. 21 Ukampis kawkr utattix Jesusax parlkn ukax, jupan pachpa janchipnwa. 22 Yatiqirinakapasti Jesusax jiwatat jaktkn ukapachaw uka arsutapat amtasipxna, ukatsti jupanakax Qillqatan chiqtap iyawsapxna, Jesusan arsutanakaparus iyawsapxarakna. 23 Jesusax Pascua urun Jerusaln markankkn ukapachasti, muspharkaanak luratap laykux waljaniw juparux iyawsapxna. 24 Ukampis Jesusax janiw jupanakar alkatasknti, jupan taqinir ut'atap layku. 25 Janiw jupax uka jaqinakat khitin arsuapas wakisknti, jan ukasti jupa pachpaw jaqin chuymap ut'na. 3:1 M chachaw utjna, Nicodemo sutini; jupax fariseo tamankirnwa, judionak taypin jilriraknwa. 2 Jupasti m arumaw Jesusan ukar sarna, ukat jupar sarakna: Yatichiri, Diosan jumaru nanakar yatichiri khithanitap yatipxta; janiw khitis jumax lurkta uka muspharkaanak lurkaspati, janitix Diosax jupampkaspa ukaxa sasa. 3 Jesusasti juparux snwa: Qhanak sisma, maynitix wasitat jan yurkanixa, janiw Diosan qhapaq markap ujkaspati sasa. 4 Nicodemosti juparux jiskt'nwa: Kunjmarak m jaqisti chuymanxasin wasitat yurispasti? Taykapan purakapar mantasinti wasitat yurispa? sasa. 5 Jesusasti juparux saraknwa: Qhanak sisma, khititix umampita Ajayumpit jan yurkanixa, Diosan qhapaq markapar janiw mantkaspati. 6 Janchit yuritaxa, janchikiwa; Ajayut yuritasti, ajayuwa. 7 Wasitat yuriaw wakisi, sasa arsutaxat jan muspharamti. 8 Thayax kawksatsa thayt'anikiwa,

thayt'atapsa ist'askam, ukampis janiw yatktati kawksat jutatapsa, kawksar saratapsa. Ukhamarakiw Ajayut yuritanakaxa sasa. 9 Nicodemox wasitat jiskt'na: Kunjmarak ukasti lurasispasti? sasa. 10 Jesusasti juparux saraknwa: Jumax Israel markan jach'a yatichiripjamax, janit uk yatktasti? 11 Qhanak sisma, nanakax yatipkta ukat parlapxta, kuntix ujapkta ukarak qhanachapxta, ukampis jumanakax janiw iyawsapktati kuntix sapksma ukxa. 12 Aka uraqin ynakapat parlapksma uktix jan iyawsapktaxa, kunjmarak alaxpach ynakat parlapxma uk iyawsapxtasti? 13 Janiw khitis alaxpacharux makhatkiti, jan ukasti khititix alaxpachat saraqanki ukakiw makhati, ukasti alaxpachankir Jaqin Yuqapawa. 14 Kunjmtix Moisesax wasaran katari aptna, ukhamarakiw Jaqin Yuqapax aptatapa, 15 khitinakatix jupar iyawsapkani ukanakan jan chhaqhaapataki, jan ukasti wiay jakaanapataki. 16 Diosax akapachar wal munatap laykuw m sapa Yuqapar khithani, taqi khitinakatix jupar iyawsapkani ukanakan jan chhaqhaapataki, jan ukasti wiay jakaanapataki. 17 Diosax janiw Yuqap akapachar juchachaatak khithankiti, jan ukasti akapachan jupa tuqi qhispitapatakiw khithani. 18 Khititix Diosan Yuqapar iyawski ukax, janiw juchachatkiti, khititix jan iyawski ukasti niya juchachatxiwa, Diosan m sapa Yuqapar jan iyawsatap layku. 19 Khitinakatix jan iyawsapki ukanakax niya juchachatxiwa, kunapachatix qhanax akapachar jutkn ukkhax ch'amakaruw qhanat sipan juk'amp munapxna, lurwinakapan jan waltap layku. 20 Jan wal lurir jaqinakax qhanaruw uisipxi, janiw uka qhanar jak'achasipkiti, jan wali luratanakapan jan qhanstaapataki. 21 Ukampis khitinakatix askin sarnaqapki ukanakax qhanaruw jak'achasipxi, Diosan munaaparjam lurapxatanakapan ustaapataki. 22 Uka qhipatsti, Jesusax yatiqirinakapampiw Judea tuqir sarna, uka chiqansti m qawqha urunakaw jaqinakar bautisasin qamarna. 23 Uka pachparakiw Bautisir Juanax Enn sat chiqan bautisaskna, Salim sat jak'ana, ukawjan walja uma utjatap layku, jaqinakasti bautisayasiatakiw Juanar thaqhapxarakna. 24 Ukasti Bautisir Juanax carcelar janr apatkn ukkhaw lurasna. 25 Ukatsti Juanan yatiqirinakapax Judeankir m jaqimpiw q'umachasi lurwit

ch'axwapxna, 26 ukat Bautisir Juanar yatiyapxna: Yatichiri, Jordn jawir khurkatan jumampkna, jupat qhanachapkista ukaxa, jichhax bautisaskiwa, taqiniw jupar arkapxi sasa. 27 Juanasti jupanakar snwa: Janiw khitis kunsa katuqkaspati janitix Diosax churkaspa ukaxa. 28 Jumanak pachpaw ist'apxista: Janiw nayax Cristkti, jan ukasti jupan nayraqatap saraatak khithanitaktwa, siri. 29 M jaqichaswinxa, jaqichasir tawaqumpi mayachasirix jaqichasir waynawa; jaqichasir waynan jila masipax, arsutap ist'asin wal kusisi. Uka pachparakiw nayax kusista. 30 Jupasti saprutjamaw jach'ar tukuni, nayasti jisk'aruw tukurak sasa. 31 Alaxpachat jutirix taqi jaqxankiwa. Akapachat sartiristi akapachankiriwa, akapach ynakatarak parli. Ukampis khititix alaxpachat jutki ukax taqi jaqinakxankiwa, 32 kuntix ujki, ist'karaki ukanakat qhanachi; ukampis janiw khitis jupan arsutapar iyawskiti. 33 Kawkritix iyawski ukaxa: Diosan arsutapax Chiqawa siwa; 34 Diosan khithanitapax Diosan arunakap parli, Diosax Ajayup jilarkir churatap layku. 35 Awkix Yuqapar munasiwa, juparusti taqi kun katuyaraki. 36 Khititix Yuqar iyawski ukax wiay jakaaniwa; khititix Yuqar jan iyawski ukasti janiw wiay jakaankaniti, jan ukasti Diosan axsarka mutuywip katuqani. 4:1 Fariseonakax Jesusan walja arkirintapa, Bautisir Juanat sipan juk'amp bautisatap yatipxna, 2 chiqpachansa Jesusax janiw bautisknti, jan ukasti yatiqirinakapaw bautisna. 3 Uk yatisinsti, Jesusax Judeat mistuwayasin Galilea tuqiruw sarxna. 4 Sarwipansti, Samaria chiqa saraapnwa. 5 Samaria chiq sarkasinsti, Sicar sat markaruw purna, Jacobux Jos yuqapar tuti uraq churkatayna uka jak'aru. 6 Ukawjan Jacobun uma phuch'upaw utjna. Jesusasti thakhi sarkwix qaritnwa, ukat jupax uka phuch'u jak'ar qunt'asna. Ukapachasti niya chika urxnwa. 7 Yatiqirinakapasti manq'a aliriw markar sarapxatayna. Ukchakamaw Samariankir m warmix um apsuatak uka phuch'u jak'ar purinna, ukat Jesusax uka warmir sna: Umay waxt'ita sasa. 9 Judionakampi samaritanonakampi jan walinkapxatap laykusti, Samariankir warmix Jesusarux snwa: Kamisarak jumasti, Judeankir jaqkasina, naya,

Samariankir warmir uma mayistasti? sasa. 10 Jesusasti juparux snwa: Jumax janiw yatktati kuntix Diosax chura munktam uka, janirakiw yatktati khittsa nayax uka. Yatisma ukkhasti, jumaw nayarux uma mayitasma, nayasti jakkir uma churirisma sasa. 11 Warmisti Jesusarux saraknwa: Tata, janiw kunampi um apsuamas utjkiti, phuch'ux wali manqhawa. Kawkitarak jakkir uma churitasmasti? 12 Nanakan nayra Jacob awkixaw aka phuch'u jaytawayapxitu; aka pachpa phuch'ut jupasa, wawanakapasa, uywanakapas umna. Jumasti jupat sipan juk'amptati? sasa. 13 Jesusasti saraknwa: Aka umat umirinakax wasitatampis pharjayasiskakiniwa; 14 nayax churk uka umat umiristi, janiw mayampis pharjayaskxaniti. Kawkr umtix nayax churk ukax, jupa pachpan wiay jakaatak jalsur uma phuch'uruw tukuni sasa. 15 Ukxarusti warmix saraknwa: Tatay, uka umay churita, jan mayampis pharjayasiskaaxataki, janirak aka phuch'urus wasitat um apsuri jutaskaaxataki sasa. 16 Jesusasti juparux snwa: Chachamar jawsir saram, ukatsti jupamp chika akawjar kutt'anim sasa. 17 Warmisti saraknwa: Janiw chachankti sasa. Jesusasti ukxarux saraknwa: Chiqak sasktaxa: Janiw chachankti sasa; 18 juman phisqa chachaw utjna, jichhax khitimpktatix ukax janiw chachamkiti. Uka arsutamax chiqakskiwa sasa. 19 Warmisti uk ist'asin snwa: Tatay, amuyatax m profetjamtawa. 20 Nayra samaritano awkinakaxax, aka Guerizim qullun Diosar yupaychapxirna, ukampis jumanak judionakax sapxtawa Jerusaln markaw yupaycha chiqaxa sasa. 21 Jesusasti juparux saraknwa: Warmi, arsutaxar iyawsam, Diosar yupaycha pachax jak'ankxiwa, janiw aka qullurusa, Jerusaln markarus Diosar yupaychirix sarkxapxtati. 22 Jumanak samaritanonakasti janiw yatipktati khitir yupaychasa. Ukampis nanak judionakax khitir yupaychasa yatipxtwa. Qhispiyiristi judionak taypit mistuni. 23 Ukampis uka pachax puriniwa, jichhap, Awkir chiqpach yupaychirinakax Ajayun irpata, chiqa kankaampi yupaychapxanixa. Awkisti ukham yupaychat muni. 24 Diosax Ajayuwa, khitinakatix jupar yupaychapki ukanakax Ajayuna, chiqa kankaampi yupaychapxaapawa sasa. 25 Ukxarusti warmix saraknwa: Criston jutaap nayax yattwa; kunapachatix jupax jutkani

ukkhaw taqi kun yatiyapxitani sasa. 26 Jesusasti juparux saraknwa: Uka Cristox naytwa, khititix jumamp parlki ukawa sasa. 27 Ukhamaruw yatiqirinakapax ukawjar purinipxna, Jesusar m warmimp parlir ujasinsti, wal muspharapxna. Ukampis janiw khitis jupar jiskt'knti: kuns muni, jan ukax, kuns uka warmimpi parlta, sasa. 28 Warmisti wakullap jaytawayasin markaruw sarna, ukansti jaqinakaruw yatiyna akham sasa: 29 Ujir jutapxam, m chachaw taqi luratanakax irkatitu. Janit jupax Cristkpacha? sasa. 30 Jaqinakasti markat mistunisin Jesusan ukaruw sarapxna. 31 Ukchakamasti yatiqirinakapax Jesusaruw achikt'apxna: Yatichiri, manq'asimaya sasa. 32 Jesusasti jupanakarux snwa: Nayan manq'aaxax utjiwa, jumanakax janiw uk ut'apktati sasa. 33 Yatiqirinakapasti uk ist'asin jupanakkamaw jiskt'asipxna: Khitich manq'a apanirappacha? sasa. 34 Ukampis Jesusax jupanakar snwa: Nayan manq'axax khititix khithankitu ukan munaapa, luraapa, phuqhaawa. 35 Jumanakax sapxtawa: Pusi phaxsit yapu apthapiskani sasa; ukampis nayax sapxsmawa, yapunakax niya puquratxiwa. 36 Khititix yapu apthapki ukax payllap katuqasiwa, yapu apthapitapasti wiay jakaatakiwa, ukhamat yapuchirimpi yapu apthapirimpi kusisipxaapataki. 37 Aka swisti chiqak saski: Mayniw yapuchi, maynisti achu apthapiraki. 38 Nayasti, jan satapktas uka yaput apthapiriw khithapxsma; mayninakaw ch'am tukus irnaqapxna, jumanakasti uka irnaqatapat apthapipxtaxa sasa. 39 Samaria markankirinakasti waljaniw Jesusar iyawsapxna, warmin akham arsutap layku: Taqi luratanakax irkatitu sasa. 40 Samariankirinakasti, purinisin jupanakamp qhiparaapatakiw Jesusar achikt'apxna. Jesusasti p uruw jupanakamp qhiparna, 41 Jesusan arunakap ist'asinsti, waljaniw iyawsapxna. 42 Ukat warmirux sapxna: Jichhax, janiw juman arsutamatakti iyawsapktxa, jan ukasti, nanak pachpaw jupat ist'apxtxa, jupan akapachan Qhispiyir Cristtap yatipxarakta sasa. 43 P uru qhipatsti, Jesusax Samaria markat mistusin Galilea tuqiruw sarawayxna. 44 Pachpa Jesusaw sna: M profetax janiw pachpa markapan yqatkiti sasa. 45 Galilear purisinsti, ukankir jaqinakax wali sum juparux katuqapxna, jupanakasti Pascua urutakiw Jerusalenar

sarapxatayna, ukan Jesusan muspharka luratanakap ujapxatayna. 46 Jesusasti wasitampiw Galileankir Can sat chiqar purna, kawkhantix umat vinor tukuykn ukaru. Uka markansti reyin utt'ayat m jach'a jilriw utjna, wawapaw Cafarnam markan usutskna. 47 Jesusan Judeat Galilear puritap yatisinsti, uka jilrix Jesusan ukaruw sarna, utapar sarasin wawap k'umarachir saraapatakiw achikt'asna, wawapasti niya jiwirpachnwa. 48 Jesusasti juparux snwa: Janitix jumanakax muspharkaanaksa, unachanaksa ujapkasmaxa, janiw iyawsapkasmati sasa. 49 Jilr jaqisti saskaknwa: Tatay, jank'akiy jutam wawaxan janr jiwkipana sasa. 50 Ukat Jesusax jupar sna: Utamar kuttxam, wawamax jakaskiwa sasa. Jilr jaqisti, kuntix Jesusax siskn uk iyawsnwa, ukat sarawayxna. 51 Utapar janr purkipan uywatanakapax jikxatir mistunipxna, sapxaraknwa: Wawamax jakaskiwa sasa. 52 Ukatsti uywatanakaruw jiskt'na: Kunapachas wawaxax walipta qallti? sasa. Jupanakasti sapxnwa: Wasr chika uru saraqataruw usupax apaqtxi sasa. 53 Awkisti, Jesusan ukapach Wawamax k'umarxiwa satap amtasna; ukatsti jupampi, taqpach utapankirimpiw Jesusar iyawsapxna. 54 Akasti Jesusan payr muspharka lurwipawa, uksti jupax Judea uraqit Galilea uraqir kutinisaw lurna. 5:1 Uka qhipatsti, judionakax m kusisi uru uruyapxna, Jesusasti Jerusalenaruw kutt'na. 2 Jerusaln markana, Ovej uyu punku sat jak'an m uma paw utji phisqa jach'a punkuni, ukasti hebreo arunxa Betzat satawa. 3 Uka chiqansti walja usutanakaw utjna: juykhunaka, kayu usutanaka, suchunaka; jupanakasti uman unxtaap suyasipkna. 4 Tatitun angelapaw sapa kuti uka chiqar saraqanirna, ukat uma unxtayirna; khititix um unxtipan nayraqat mantirkn ukakiw usupat waliptirna. 5 Uka usutanak taypin m chachaw utjna; jupax kimsa tunka kimsaqallqun mara usurnukstatnwa. 6 Jesusasti uka jaqir uraqin jaqusiskir ujasina, jaya maranak usurnukstattap amuyasinxa, juparuw jiskt'na: K'umarapta muntati? sasa. 7 Usutasti snwa: Tatay, janiw khiti yanapt'iris utjkituti uma unxtkipan mantaaxataki. Sapa kuti manta munkta ukkhax, yaqhakiw nayraqat mantawayxi sasa. 8 Jesusasti snwa: Sartasim,

ikiam apthapisim, ukat sarnaqam sasa. 9 Ukspachaw uka jaqix k'umaraptna, ikiap apthapisxasinsti, sarnaqa qalltna. Ukrusti sbado urnwa, 10 judionakasti k'umaraptir jaqirux sapxnwa: Jichhrux sbado uruwa; janiw ikiam apaamax wakiskiti sasa. 11 Uka jaqisti jupanakarux snwa: K'umaraptaykitu ukax situwa: Ikiam apthapisxam ukat sarnaqam sasa. 12 Jupanakasti jiskt'apxnwa: Khitis sistam: Ikiam apthapisxam ukat sarnaqam sasasti? sasa. 13 Uka jaqisti janiw yatknti khitin jupar k'umarachatapsa, Jesusax ukawjankir walja jaqi taypiruw chhaqtawayxatayna. 14 Uka qhipatsti Jesusax uka jaqirux Tatitun utapan jikxatna, ukat juparux sarakna: Jichhax k'umarxtawa, jan wasitat juch lurkxamti, jan ukasti, juk'amp jan waliruw purisma sasa. 15 K'umaraptat jaqisti sarawayxnwa, ukatsti judionakaruw Jesusan jupar k'umaraptayatapat yatiyna. 16 Ukat judionakax Jesusar arknaqapxna, sbado urun ukham luratap layku. 17 Ukampis Jesusax jupanakar snwa: Awkixax jichhakamaw irnaqaski, nayasti ukat irnaqarakta sasa. 18 Ukham arsutapat judionakax jiwayapun munapxna, janiw sbado uru p'akintatapatakti, jan ukasti, Diosax Awkixawa sas arsutapampix, Dioskaspa ukham tukutap amuyapxna. 19 Jesusasti jupanakarux snwa: Qhanak sapxsma, Diosan Yuqapax janiw kunsa jupa pachpat lurkaspati, jan ukasti, kuntix Awkix lurki ukarak luri. 20 Awkix Yuqaruw munasi, jupax kunanaktix lurki uk uacht'ayi; ukampis juk'ampi jach'a lurwinak uacht'ayani, jumanakasti ukanak ujasax muspharapxtawa. 21 Kunjmtix Awkix jiwatanakar jaka churas jaktaykixa, ukhamarakiw Yuqapax khitinakarutix munki ukanakarux jaka churaraki. 22 Awkix janiw khitirus juchachkiti, jan ukasti Yuqaparuw juchacha ch'am churi, 23 kamisatix Awkir jach'achapki, ukhamarak Yuqar taqpachan jach'achaapataki. Yuqar jan jach'achirix, janiw khithanki uka Awkir jach'achkiti. 24 Qhanak sapxsma, khititix nayan arsutaxar ist'ki, khithankitu ukarus iyawskaraki ukax, wiay jakaaniwa; janiw juchachatkaniti, jan ukasti jiwaat jakaaruw sarakipxi. 25 Qhanak sapxsma, pachax puriniwa, jiwatanakax jichhpachaw Diosan Yuqapan arup ist'apxani; ist'irinakasti, jakapxaniwa. 26 Kunjmatix Awkix jupa pachpa jakaanixa, uka pachparakiw

Yuqaparux pachpa jakaanap churi, 27 ukatsti taripaapatak munaap churaraki, Jaqin Yuqaptap layku. 28 Ukampis jan ukat muspharapxamti, pachax purininiwa, ukapachaw taqi jiwatanakax jupan arup ist'apxani, 29 jupanakasti amay imwit mistunipxani. Aski luririnakax wiay jakaatakiw jaktapxani, anqha luririnakasti juchachatatakiw jaktapxani. 30 Janiw nayax munaaxat kuns lurkiristti. Nayax Awkixan arsutaparjamaw taripta, taripwixasti chiqawa, janiw nayax munaaxarjam lura munkti, jan ukasti khithankitu uka Awkixan munaap lurta. 31 Nayatix naya pachpat arsusiristxa, arsusitaxax janiw chiqapkaspati. 32 Ukampis nayat arsurix yaqhaw utji, nayax yattwa kuntix siski ukan chiqtapa. 33 Jumanakax Bautisir Juanar jiskt'iriw khithapxtaxa, jupasti chiqap arsna. 34 Ukampis nayax janiw khiti jaqin nayat arsuapsa munkti. Jumanakan qhispiyasiamatakiw uk arsta. 35 Bautisir Juanan yatichwipax m qhanjamaw qhanna, jumanakasti uka qhanapan m juk'a pachakiw kusisi munapxytaxa. 36 Ukampis Juanat sipan yaqhaw nayat arsurix utji. Kuntix nayax lurkta ukaxa, Awkix luraaxatak katuykitu ukawa; ukasti Awkin nayar chiqpach khithanitap yatiyi. 37 Nayar khithanir Awkisti, nayat qhanachi, janiw jumanakax kunapachas arup ist'apktati, janirakiw ajanupsa ukatapktati, 38 janiw arunakap katxsipktati, Awkin khithanitapar jan iyawsapxatam layku. 39 Jumanakax taqi amuyumpiw Qillqatanak ullarapxtaxa, uka Qillqatanakan wiay jaka jikxata amuyasina; ukampisa, Qillqatanakax nayxat parlaskchi ukasa, 40 jumanakax jakaanatakix janiw nayan ukar juta munapktati. 41 Janiw nayax jaqinakan jach'achwinakap munkti. 42 Ukhamarus nayax jumanakar ut'apxsmawa, Diosar jan munatanakamsa yatiraktwa. 43 Nayax Awkixan khithanitaw jutta, jumanakasti janiw katuqapkistati; ukampis maynitix jupa pachpat jutaspa ukarux katuqapxasmawa. 44 Kamisarak jumanakasti maynit maynikam jach'achasi katuqirkasina, m sapa Diosat jutir jach'achwi jan thaqhapktasti? 45 Jan amuyapxamti; nayas Awkixan nayraqatapan juchachapkirisma ukhama; khititix juchachapktam ukax pachpa Moisesawa, jumanakax juparuw alkatasipxtaxa. 46 Jumanakatix Moisesan arsutapar iyawsapxasma ukax, nayarux iyawsapxarakitasmawa, Moisesan

nayat qillqatap layku. 47 Ukampis janitix Moisesan qillqatapar iyawsapksta ukaxa, kamisarak nayan arunakaxar iyawsapxasmasti? sasa. 6:1 Uka qhipatsti, Jesusax Galilea quta khurkataruw makhatna, Tiberias quta satki ukaru. 2 Walja jaqinakaw qhipapat arkapxna, usutanakar muspharka luras k'umaraptayatap layku. 3 Ukatsti Jesusax m qulluruw makhatna, ukansti yatiqirinakapampiw qunt'asna. 4 Judionakan Pascua urupax jak'ankxnwa. 5 Jesusax walja jaqinakan jupar arkanitap ujna, ukatsti Feliperuw sna: Kawkitarak aka jaqinakatak manq'a alaninisti? sasa. 6 Uksti Feliper yant'aatakiw sna, Jesusax yatnwa kuntix jupax lurkani ukxa. 7 Felipesti ukxarux snwa: P patak urun irnaqas jikxatat qullqimpi t'ant'a alksna ukas kunatakkaspati sapa maynir m jisk'akam churaatakisa sasa. 8 Ukatsti Simn Pedron Andrs jilapa yatiqirix saraknwa: 9 M yuqall wawaw akanki; cebada jak'ut lurat phisqa t'ant'ampi, p chawllampiw jupan utji, ukasti, janiw kunkanisa aka jaqinakar churaatakixa sasa. 10 Jesusasti snwa: Taqinir qunurayapxam sasa. Ukawjansti ch'uxa ch'ijiw wal utjna, ukkharuw niya phisqa waranqa chachanakax qunurapxna. 11 Jesusasti t'ant'anak amparapar katusin Diosaruw yuspagarna, ukatsti qunuratpkn uka jaqinakaruw lakintayna. Chawllanaksti uka kipkarak lakintayna, qawqhtix munapkn ukkha. 12 Sist'atxapxn ukkhasti, Jesusax yatiqirinakaparuw sna: Uka puchunak apthapipxam, jan inamayar tukusiapataki sasa. 13 Ukatsti jupanakax uka phisqa cebad t'ant'at jilt'irxa, tunka payan walaya apthapipxna. 14 Jaqinakasti Jesusan uka muspharka luratap ujasinxa, sapxnwa: Chiqpachansa aka jaqix jutaapkn uka profetawa sasa. 15 Jesusasti jaqinakan jupar munkir jan munkir reyit qunt'aya munapxatap amuyasinxa, wasitat qullu amstar sarxna, ukan sapak jikxatasiataki. 16 Arumthapirusti, Jesusan yatiqirinakapax quta tuqiruw saraqapxna, 17 ukatsti m boteruw mantapxna, qutanjam Cafarnam markar makhataataki. Niy wali ch'amakxnwa, Jesusasti janraw kuttankataynati. 18 Qutansti akatjamat m jach'a thayax quta mathapinak sartayna. 19 Niya m tupu jila

sarapkipan Jesusar uma patanjam jutaskir ujapxna, boter jak'achasinipansti jupanakax wal axsarapxna. 20 Jesusasti jupanakarux snwa: Naysktwa, jan axsarapxamti! sasa. 21 Yatiqirinakapasti Jesusan boter mistuniap munapxna, ukampis botex ukspachaw kawkharutix sarapkn ukkhar purna. 22 Qhiprusti, qutat khurkatankir jaqinakax Jesusan yatiqirinakapan m sapa bote utjkn ukat sarxapxatap amuyapxna, Jesusasti janiw jupanakamp chik sarkataynati. 23 Ukchakamasti, yaqha botenakaw Tiberias markat purinna, kawkhantix Jesusax t'ant'a manq'ayaatak Tatitur yuspagarkna uka chiqaru. 24 Jaqinakasti Jesusasa, yatiqirinakapas jan ukankxipan, uka botenakar sarxatawayasaw Cafarnam marka tuqir Jesusar thaqhir sarapxna. 25 Quta khurkatar mistusinsti, Jesusaruw jikxatapxna, ukat jiskt'apxi: Yatichiri, kunapacharak akar purintasti? sasa. 26 Jesusasti jupanakarux snwa: Qhanak sapxsma, jumanakax t'ant'a sist'asikam manq'apxatam laykukiw thaqhapxistaxa, janiw muspharkaanak ujas layku thaqhapkistati. 27 Janiy tukusir manq'a layku irnaqapxamti, jan ukasti wiay jaka churir manq'a laykuy irnaqapxam. Aka manq'sti naya, Jaqin Yuqapaw churapxma, Dios Awkisti niyaw nayan ch'amantax uacht'ayapxtam sasa. 28 Ukxarusti jiskt'apxaraknwa: Kunarak lurapxirista Diosan lurwinakap phuqhaatakisti? sasa. 29 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Diosax jupan khithanitapar iyawsapxaam muni, ukaw lurwipaxa sasa. 30 Ukatsti jiskt'asipkaknwa: Nanakan jumar iyawsaatakisti, kuna unachwinakarak uachayapxitasmasti? Kunarak lurwinakamasti? 31 Nayra awkinakasax wasaran man t'ant'a manq'apxna, kunjmtix Qillqatan siski: Diosax alaxpach man t'ant'a churna sasa. 32 Jesusasti jupanakarux snwa: Qhanak sapxsma, janiw Moisesati alaxpach t'ant'a churknxa, jan ukasti Awkixaw chiqpach alaxpach t'ant'a churi. 33 Diosax churki uka t'ant'ax alaxpachat saraqani, jupasti akapacharux jaka churaraki sasa. 34 Ukatsti sapxaraknwa: Tatay, uka t'ant'ay churapxita sasa. 35 Jesusasti jupanakarux snwa: Naytwa jaka churir t'ant'axa. Nayan ukar jutirix, janiw mayampis manq'at awtjayaskxaniti; nayar iyawsiristi, janiw mayampis umat pharjayaskxaniti. 36 Ukampis niyaw sapxsma, jumanakax nayar ujkasas

janiw iyawsapktati. 37 Taqi khitinaktix Awkix katuykitu ukanakax nayaruw juti; khititix nayar jutki ukarusti janiw anqar jaqunukuaxax wakiskiti. 38 Nayasti janiw alaxpachat munaax lurasir jutkti, jan ukasti, khithankitu uka Awkixan munaap luririw jutta. 39 Khithankitu ukan munaapasti akawa: Jupax katuykitu ukanakatxa, janiw maynirus chhaqhayaaxkiti, jan ukasti tukuy urun jiwatat jaktayaaxawa. 40 Awkixan munaapasti akawa: Taqi khititix Diosan Yuqapar ut'ki, jupar iyawskaraki ukax wiay jakaanapawa; nayasti tukuy urun jupanakar jiwatat jaktay sasa. 41 Judionakasti ukanak ist'asinxa, Jesusatakiw arusipxna: Naytwa alaxpachat saraqanir t'ant'axa satap layku. 42 Sapxaraknwa: Janit jupasti Josean Jess yuqapkisti? Jiwasanakax awkiparusa, taykaparus ut'apxtanwa. Kamisarak sanisti: Alaxpachat saraqanta sasasti? 43 Jesusasti jupanakarux snwa: Jan jumanakkam arusipxamti. 44 Janiw khitis nayar jutkaspati, janitix khithankitu uka Awkix irpankaspa ukaxa; nayasti qhipa urun jakatatay. 45 Profetanakan qillqatapan akham siwa: Diosax taqiniruw yatichani. Khitinakatix jupar ist'apki, jupat yatiqapkaraki ukanakax nayaruw jutapxi. 46 Janiw khitis Awkirux ujkiti; jan ukasti, khititix Diosat jutki ukakiw jupar uji. 47 Qhanak sapxsma, khititix nayar iyawskitu ukax wiay jakaaniwa. 48 Naytwa jaka churir t'ant'axa. 49 Nayra awkinakamax wasaran man t'ant'a manq'apxna, ukampis jupanakax jiwarasipkaknwa; 50 nayasti alaxpachat saraqanir t'ant'at parlta, uka t'ant'a manq'iristi janiw jiwkaniti. 51 Naytwa alaxpachat saraqanir jaka churir t'ant'axa; khititix aka t'ant'at manq'kani ukax wiayatakiw jakani. Nay churk uka t'ant'ax nayan janchixawa, uksti akapachan jakaanapatakiw chur sasa. 52 Judionakasti uk ist'asin jupanakkamaw ch'axwthaptapxna: Kamisarak aka jaqisti pachpa janchip manq'ayistaspasti? sasa. 53 Jesusasti jupanakarux snwa: Qhanak sapxsma, jumanakatix Jaqin Yuqapan janchipat jan manq'apkta, janirak wilapsa umapkta ukax, janiw jakaanpktati. 54 Khititix nayan janchix manq'ki, wilaxsa umkaraki ukax wiay jakaaniwa; juparusti nayaw qhipa urun jiwatat jaktay. 55 Janchixasti chiqpach manq'awa, wilaxasti chiqpach umaarakiwa. 56 Khititix nayan janchix manq'ki, wilaxsa umkaraki ukax, nayampix

mayakiwa, nayasti jupampix mayakiraktwa. 57 Khithankitu uka Awkix jakaaniwa, nayasti juppan jakaskta; uka pachparakiw khititix nayat manq'ki ukax naypan jakani. 58 Alaxpachat saraqanir t'ant'at parlta. Aka t'ant'ax janiw nayra awkinakamax man t'ant'a manq'apkn ukhamkiti, jupanakasti manq'apkchna ukas jiwarasipkaknwa; ukampis khititix aka t'ant'a manq'kani ukax wiayatakiw jakani sasa. 59 Jesusasti taqi akanak Cafarnam sinagogan yatichna. 60 Aka yatichwinak ist'asinxa, Jesusan arkirinakapat waljaniw sapxna: Aka arunakar iyawsaax wali ch'amawa, khitirak juparusti ist'aspasti? sasa. 61 Jesusasti ukham arusitanakap amuyasinxa, jupanakarux snwa: Ukax jumanakar mayjt'ayapxtamti? 62 Ukhamasti kunarakspa Jaqin Yuqapar kawkhantix nayrax utjkn ukar makhatir ujapxasma ukasti? 63 Ajayuw jaka churirixa; janchix janiw kunatakis askkiti. Kunanaktix nayax jumanakar sapksma ukax ajayun jaka churir arunakawa. 64 Ukampis jumanak taypin jan iyawsirinakaw utjaski sasa. Jesusax qalltatpach yatna khitinakas jupar jan iyawsapkani uka, ukatsti khititix jupar aljantkani uksa yatiraknwa. 65 Ukat sarakna: Ukatp sapxsmaxa, janiw khitis nayar jutkaspati, janitix Awkixax jupanak katuykitaspa ukaxa sasa. 66 Ukrutxa, Jesusar arkirinakax waljaniw jaytawayxapxna, janirakiw Jesusampix sarnaqkxapxnti. 67 Jesusasti tunka payan yatiqiriparuw jiskt'na. Jumanakax sarxa munapxaraktati? sasa. 68 Simn Pedrosti juparux snwa: Tatay, khitin ukarurak sarapxsti? Juman arunakamax wiay jaka arunakawa. 69 Nanakax iyawsxapxtwa, jumax jakkir Diosan Yuqapa Cristtam yatipxarakta sasa. 70 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Nayaw jumanak tunka payanir ajllipxsma, ukampis jumanakat maynrix supayawa sasa. 71 Uk arsusasti, Jesusax Simn Iscarioten Judas yuqapat parlaskna, Judasasti, tunka payanit maynrkchn ukasa, jupaw Jesusar aljantaapna. 7:1 Uka qhipatsti, Jesusax Galilea tuqinakan sarnaqna. Janiw Judeanka munknti ukan judionakan jiwaya munapxatap layku. 2 Judionakan Chhujllanaka, sata kusisi uru jak'ankipansti, 3 Jesusan jilanakapax sapxnwa: Janis akar qhiparkam, Judea uraqir sarxam, kuntix ukan

lurkta ukanak arkirinakaman ujapxaapataki. 4 Maynitix ut'ayasi munchixa, janiw jamasan kuns lurkaspati. Jumax lurkta ukanakxa, taqi jaqin ujkaay luram sasa. 5 Janiw jilanakapas Jesusar iyawsapknti. 6 Ukat Jesusax jupanakar sna: Janraw pachaxax purinkiti, ukampis jumanakatakix kuna pachas walikiwa. 7 Akapachankirinakax janiw jumanakar uisipkiristamti; ukampis nayarux uisipxituwa, nayan jupanakar jan wali luratanakap irkatatax layku. 8 Jumanakax phunchhwir sarasipkakim; nayax janiw sarkti. Janraw pachkiti nayax khittsa uk yatipxaapataki sasa. 9 Uk sasinsti, Galilean qhiparxna. 10 Jilanakap sarxipansti, Jesusax jan khitir kamsasaw jamasatak uka phunchhwirux sarna. 11 Judionakasti ukan thaqhapxna, sapxaraknwa: Kawkinkarakpach uka jaqisti? sasa. 12 Jaqinak taypin walpun jupat parlapxna. Mayninakax sapxnwa: Suma jaqiwa sasa; mayninakasti sapxaraknwa: Janiw wali jaqkiti, jaqirux sallqjiwa sasa. 13 Ukampis janiw khitis Jesusxat qhan parlknti, judionakar axsaratap layku. 14 Chika phunchhwinkipan Jesusax Tatitun utapar mantna, ukatsti yaticha qalltna. 15 Judionakasti muspharataw sapxna: Kunjmatarak aka jaqisti jan yatiqkasin taqi ukanak yatisti? sasa. 16 Jesusasti jupanakarux snwa: Yatichwixax janiw nayankkiti, jan ukasti khithankitu ukankiwa. 17 Khititix Diosan munaap lura munki ukakiw ut'ani, yatichwixan Diosat jutatapa, jan ukax, nayankatapa. 18 Khititix jupa pachpat parlki ukax, jaqimp jach'achayasiak thaqhi; ukampis khititix jupar khithanki ukar jach'achayaatak parlki ukan arunakapax chiqawa, janirakiw jupan kuna anqha luratapas utjkiti. 19 Chiqpachansa Moisesaw kamachi churapxtam. Uksti janiw jumanakat maynis phuqhapktati. Kunatarak jiwaya munapxistasti? sasa. 20 Jaqinakasti sapxaraknwa: anqha ajayuntawa. Khitirak jiwaya muntamsti? sasa. 21 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Sbado urun m muspharka lurataxat jumanakax wal muspharapxtaxa. 22 Moisesax circuncisin lurwi phuqha churapxtam, (ukasti janiw Moisesat jutkiti, jan ukasti, nayra awkinakamat juti), jumanakasti sbado urunpach m jaqirux circuncisin katuqayasipkaktawa. 23 Jichhasti walikiwa, jumanakatix Moisesan kamachip jan p'akinta munas sbado urun wawarux circuncisin

katuqayasipkakstaxa, kunatarak nayatak arusipxta sbado urun m jaqir k'umarachataxatsti? 24 Janiy aliq ukatasak taripapxamti. Taripapxt ukkhasti, kunatix chiqki ukhamarjamay lurapxam sasa. 25 Ukatsti Jerusalenankirinakat yaqhipanakaw jiskt'apxna: Janit akasti jiwayaatak thaqhapki uka jaqkisti? 26 Ukaxay taqin ujkaaw parlaski, janiw khitis kuns kamskiti. Jan ukax marka apnaqir jilrinakax chiqach aka jaqin Cristtap iyawsapxpachaxa? 27 Ukampis jiwasanakax yatipxtanwa aka jaqin kawkit jutatapsa; Cristox jutkani ukapachax janiw khitis kawkit jutatapsa yatkaniti sasa. 28 Ukanak ist'asinsti, Jesusax Tatitun utapan yatichkasin jach'at arsna: Jumanakax ut'apxistawa, kawkit jutataxsa yatipxaraktawa! Ukampis janiw nayan munaaxat jutkti, jan ukasti, khititix chiqki ukan khithanitaw jutta, juparusti jumanakax janiw ut'apktati. 29 Nayax juparux ut'twa, jupat jutatax layku, juparakiw khithanitu sasa. 30 Ukatsti katunta munapxna, ukampis janiw khitis katuntirjamknti; jupar katunta pachan janr purinitap layku. 31 Waljaniw jupar iyawsapxna, ukat sapxarakna: Cristox jutkani ukkhasti aka jaqit sipan juk'amp muspharkaanakti lurpachnisti? sasa. 32 Fariseonakasti kuntix jaqinakax Jesusxat parlapkn uk ist'apxna; ukat jilr sacerdotenakampi, fariseonakampix, Jesusar katjayaatakiw Tatitun utap ujirinakar khithapxna. 33 Ukatsti Jesusax saraknwa: Nayasti jumanakampix m juk'a pachakiw akank, ukatsti khithankitu ukaruw kuttawayx. 34 Jumanakax thaqhapxittawa, ukampis janiw jikxatapkittati, kawkirutix nayax sark ukarusti, janiw jutapkasmati. 35 Judionakasti jupanakkamaw jiskt'asipxna: Kawkirurak sarxpachnisti, jiwasanakan jupar jan jikxataatakisti? Jaya markanakar ananukut judionakan ukarut sarpachni, ukatsti Diosar jan ut'ir jaqinakar yatichirich sarpachnixa? 36 Kun sasa muni akham arsutapampixa: Thaqhapxittawa, ukampis janiw jikxatapkittati, kawkirutix nayax sark ukarusti, janiw jutapkasmati, sasasti? 37 Phunchhwi tukuy urux juk'amp jach'a urnwa. Ukrusti, Jesusax sayt'asisin jach'at arsna: Khititix umat pharjatskchi ukax nayar jutpan, nayar iyawsiristi, ukat umt'arakpan. Kamisatix Qillqatan siski: Nayar iyawsirin chuymapatxa, jakaskir umani jawiranakaw jalsuni sasa. 39 Ukampix Jesusax sa munna,

khitinakatix iyawsapkani ukanakax Qullan Ajayu katuqapxani; Qullan Ajayux janraw jupanak taypinkknti, Jesusan alaxpachar janr aptattap layku. 40 Uka arunak ist'asinsti, ukankirinakat yaqhipanakax sapxnwa: Aka jaqix profetpachawa sasa. 41 Mayninakasti sapxnwa: Akax Cristowa sasa. Ukampis mayninakax sapxaraknwa: Kamisarak Cristosti Galileat jutaspasti? 42 Qillqatan siwa: Cristox David reyit saraqirapawa, Belenankiraparakiwa Davidan pachpa markapata sasa. 43 Jaqinak taypinsti, jupat amuyasax t'aqanuqtaaw utjna. 44 Mayninakax katuntat apa munapxna, ukampis janiw khitis katuntirjamknti. 45 Tatitun utap ujirinakasti, jilr sacerdotenakan ukaru, fariseonakan ukaruw kutt'awayxapxna, jupanakasti jiskt'apxnwa: Kunatarak Jesusar jan irpanipxtasti? sasa. 46 Tatitun utap ujirinakasti sapxnwa: Janipuniw khitis jupjam parlkiti! sasa. 47 Fariseonakax ukxarux saraknwa: Jumanakas sallqjayasipxaraktati? 48 Khitirak jilr jaqinakata, jan ukax, fariseonakat jupar iyawsisti? 49 Ukampis kamachi jan ut'ir jaqinakax anqhachatawa. 50 M arumax Jesusamp parlir sarkatayna uka Nicodemo fariseow jupanakar sna: 51 Kamachinakasarjamax janiw khiti jaqirus juchachksnati, janitix nayraqat kuntix lurkatayna uk ist'kani ukaxa sasa. 52 Juparusti sapxaraknwa: Jumax Galileankiriraktati? Qillqatanak sum yatxatam, ukat yatta jan khiti profetas Galileat jutatapa sasa. 53 Ukatsti sapa mayniw utaparkam sarawayxna. 8:1 Jesusasti Olivos sat qulluruw sarxarakna. 2 Qhipr willjtasti, Jesusax Tatitun utaparuw kutt'anna. Jaqinakax juparuw jak'achasipxna, Jesusasti qunt'asisin yaticha qalltna. 3 Ukhamkipansti kamachi yatichirinakampi, fariseonakampix m warmiruw wachuq jucha luraskir katjasin irpanipxna. Uka warmirusti jupanak taypiruw sayt'ayapxna, 4 Ukatsti Jesusarux sapxnwa: Yatichiri, aka warmirux wachuq jucha lurkir katjapxta. 5 Kamachinxa, Moisesax ukham warminakarux qalampi k'upjas jiwaya yatichapxitu. Jumax kamstasa? sasa. 6 Jupanakax Jesusar yant'aatakiw ukham jiskt'apxna, ukat jupar juchachaataki. Jesusasti uraqir alt'asaw luk'anampi qillqa qalltna. 7 Jesusarux jiskt'asipkaknwa,

ukat saythapisin jupanakar sna: Jumanakat kawkritix jan juchanki ukay aka warmirux qalampi jaqt'a qalltpan sasa. 8 Ukatsti wasitat alt'asin uraqir qillqaskaknwa. 9 Jesusan ukham satap ist'asinsti, maynit maynit sarxapxna, chuyman jaqinakat qalltasina. Taqin sarxipansti, Jesusax sapakiw uka warmimpi qhiparxna, 10 ukatsti Jesusax saythapisin uka warmir jiskt'na: Warmi, kawkinkapxaraki? Janit khitis juchachktamsti? sasa. 11 Warmisti saraknwa: Tatay, janiw khitisa sasa. Jesusasti juparux saraknwa: Nayas janirakiw juchachksmati; jichhax sarxam, jan juk'amp juch lurkxamti sasa. 12 Jesusax wasitampiw jaqinakar parlna: Naytwa akapach qhanaxa; khititix nayar arkitani ukax jaka qhananniwa, janirakiw mayampis ch'amakan sarnaqkxaniti sasa. 13 Fariseonakasti juparux sapxaraknwa: Juma pachpatak parlasktaxa, uka arsutamax janiw askkiti sasa. 14 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Naya pachpatsay parlask, arsutaxax chiqawa. Nayax yatistwa kawkit jutataxsa, kawkir sarataxsa; ukampis jumanakax janiw yatipktati kawkit jutataxsa, kawkir sarataxsa. 15 Jumanakax jaqin amuyuparjamakiw juchachapxtaxa. Nayasti janiw khitirus juchachkti; 16 nayatix juchachiristxa, uka juchachwix chiqapawa, nayax janiw sapak juchachkti, jan ukasti, nayar khithankitu uka Awkiw nayamp chik juchachi. 17 Jumanakan kamachinakaman akham qillqatawa: Pani irkatiritix mayak arsupxchi ukax chiqawa. 18 Ukhamasti, nayax, naya pachpat arsusta, khithankitu uka Awkisti nayat arsuraki sasa. 19 Ukatsti jiskt'apxaraknwa: Kawkinkarak awkimasti? sasa. Jesusasti jupanakarux saraknwa: Jumanakax janiw nayar ut'apkistati, janirakiw Awkixarus ut'apktati. Nayarutix ut'apxitasmaxa, Awkixarux ut'apxarakismawa sasa. 20 Jesusax aka arunak Tatitun utapan yatichaskasaw arsna, luqta uchaki ukawjana. Ukampis janiw khitis jupar katuntknti, pachapan janr purinitap layku. 21 Jesusax wasitampiw jupanakar sna: Nayax sarxwa, jumanakasti thaqhapxittawa, ukampis jumanakax juchanakaman jiwarapxta. Kawkirutix nayax sark ukarux jumanakax janiw jutapkasmati sasa. 22 Judionakasti sapxaraknwa: Jiwayaspachniti ukatti sispacha: Kawkirutix sark ukarux jumanakax janiw jutapkasmati sasasti? 23

Jesusax jupanakarux saraknwa: Jumanakax akapachankirpxtawa, nayasti alaxpachankirtwa, jumanakax aka uraqinkirpxtawa, nayasti janiw aka uraqinkirkti. 24 Ukatp sapxsmaxa: Juchanakaman jiwarapxta sasaxa; jumanakatix jan iyawsapkitta nayax khitktix ukxa, juchanakaman jiwarapxta sasa. 25 Ukat juparux jiskt'apxna: Khitirakt jumasti? sasa. Jesusasti jupanakarux saraknwa: Janiw kunat parlaaxas jumanakamp utjkiti. 26 Ukampis jumanakan jan wali luratanakamat saaxaw utjaskitu; khititix khithankitu ukax chiq arsu, nayasti kuntix jupat ist'kta ukarak akapachar sista. 27 Ukampis jupanakax janiw Awkit parlatap amuyapknti. 28 Ukat Jesusax jupanakar sna: Kunapachatix jumanakax Jaqin Yuqapar cruzar ch'akkatapkta ukkhaw khitktix nayax uk yatipxta, jan kunsa nayan munaaxat lurataxa; kuntix Awkix yatichkitu uk arsutaxsa yatipxarakta. 29 Khititix nayar khithankitu ukax nayampskiwa; Awkixax janiw sapak jaytkituti, kunatix jupar kusisiyki ukpin nayax lurta. 30 Jesusan uka arunak arsutapatsti, waljaniw jupar iyawsapxna. 31 Jupar iyawsapkatayna uka judionakarux Jesusax snwa: Jumanakatix nayan yatichwinakaxar jaysapxta ukaxa, nayan chiqpach yatiqirinakaxaruw tukupxta; 32 chiqa kanka ut'apxta, ukatsti uka chiqa kankaaw qhispiyapxtam. 33 Jupanakasti Jesusarux sapxaraknwa: Nanakax Abrahaman wawanakappxtwa, janipuniw khitin luqtiriparus tukupkti. Kunatarak sapxistasti: Qhispiyatxapxtawa sasasti? 34 Jesusasti jupanakarux snwa: Qhanak sapxsma, jucha luririnakax juchan uywatapawa. 35 M uywatax janiw wiayatak utankirinakamp qhiparkiti, ukampis m wawax utanpun qhipari. 36 Ukhamasti, Yuqatix qhispiyasi churapxstamxa, chiqpachansa qhispitaw sarnaqasxapxta. 37 Nayax yattwa jumanakan Abrahaman wawanakappxatama, ukampis arunakaxar jan katuqapxatam laykuw jiwaya munapxista. 38 Kuntix Awkixax uacht'aykitu uk nayax yatiyta; jumanakasti kuntix Awkit ist'apkta uk lurapxarakim. 39 Jupanakasti Jesusarux sapxaraknwa: Nanakan awkixax Abrahamawa sasa. Jesusasti jupanakarux snwa: Jumanakatix chiqpachan Abrahaman wawanakappxasmaxa, kuntix jupax lurkn uk lurapxasma. 40 Ukampis jichhax, kuntix Diosax nayar yatichkitu uk jumanakarux yatiyapxsma, jumanakasti uk sataxatak jiwaya

munapxista. Abrahamasti janiw kunapachas ukham lurirknti! 41 Jumanakax awkiman lurwinakap lurapxtaxa sasa. Jupanakasti sapxaraknwa: Nanakax janiw q'axat wawanakpkti; m sapa awkinikpxtwa, ukasti Diosawa sasa. 42 Jesusasti jupanakarux snwa: Chiqpachan Diosatix awkimspa ukaxa, jumanakax munapxitasmawa, nayax Diosat jutta ukat akankarakta. Janiw nayax munaaxat jutkti, jan ukasti Diosaw nayarux khithanitu. 43 Jumanakax janiw arsutanakax amuyt'a munapktati, nayan arsutaxar jan ist'a munapxatam layku. 44 Jumanakan awkimax supayawa, jumanakax jupankapxtawa, ukat kuntix supayax munki uk lurapxaraktaxa. Supayax qalltatpach jaqi jiwayiriwa. Janiw jupax kunapachas chiq arskiti, jupan k'artap layku. Kunapachatix k'arinak arski ukkhax jupa pachpat parlaski; k'artap layku, k'arin awkiptap laykuraki. 45 Ukampis nayax kunatix chiqki uk arsta, jumanakasti janiw iyawsapkistati. 46 Jumanakat khitirak juchax irkatitaspasti? Arsutaxatix chiqchisti, kunatarak jan iyawsapxistasti? 47 Khititix Diosankirki ukax, Diosan arunakap ist'i; ukampis jumanakax janiw Diosankirpktati, ukatp Diosan arup jan ist'a munapktatixa sasa. 48 Judionakat yaqhipanakax juparuw sapxna: Chiqak sasipksma, jumax Samariankir jaqtawa, anqha ajayun jaqiraktawa sasa. 49 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Janiw nayax anqha ajayun mantatkti. Jan ukasti, lurataxampix Awkixaruw jach'achaskta; ukampis jumanakax jisk'achapxistawa. 50 Janiw nayax jach'achat thaqkti; jan ukasti, Diosaw nayan jach'achatax thaqhi, juparakiw chiqapar uji. 51 Qhanak sapxsma, khititix nayan arsutaxar jayskani ukax wiayatakiw Diosamp jakani sasa. 52 Judionakasti juparux sapxaraknwa: Jichhakuchap anqha ajayuntam yatxapxtxa. Abrahamasa, taqi profetanakas jiwarxapxiwa, jumasti saraktawa: Khititix nayan arsutaxar jaysani ukasti, wiayatakiw Diosampi jakani sasa. 53 Jumasti Abraham awkisat juk'amptati? Jupax jiwxiwa, profetanakas jiwxarakiwa. Jumasti, khittamarak amuyastasti? sasa. 54 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Naya pachpatix jach'achasiristxa, jach'ar tukutaxax inamayspawa. Ukampis nayarux Awkixaw jach'achaskitu, jumanakasti juparux Diosaxaw sapxtawa. 55 Ukampis jumanakax janiw ut'apktati, nayasti

juparux ut'twa; nayatix: Janiw jupar ut'kti siristxa, jumanakjam k'ari jaqristwa. Chiqpachansa nayax jupar ut'twa, kuntix jupax siski uk lurarakta. 56 Jumanakan Abraham awkimasti, nayan akapachar jutaax uru ujaat kusisnwa, uka uru ujasasti, wal kusisirakna sasa. 57 Judionakasti Jesusarux sapxaraknwa: Janraw phisqa tunka maranktasa, Abrahamarux ujtwa saraktawa sasa. 58 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Qhanak sapxsma, Abrahamax janr yurkn uka nayratpach nayax utjta sasa. 59 Uk ist'asinsti, Jesusarux qalamp k'upjas jiwaya munapxna; ukampis Jesusax jaqinak taypiruw imantasna, ukat Tatitun utapat mistuwayxna. 9:1 Jesusax Tatitun utapat mistuwaykn ukkhasti, thakhinjam sarkasin yurwipatpach m juykhu jaqiruw ujna. 2 Yatiqirinakapasti Jesusarux jiskt'apxnwa: Yatichiri, kunatarak aka jaqisti juykhu yuristi? Awkinakapan juchap laykuti, jan ukax jupan juchap laykucha ukham yurixa? sasa. 3 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Janiw jupan juchap laykut ukham yurki, janirakiw awkinakapan juchap laykus ukham yurkiti, jan ukasti, Diosan lurwinakapax jupa tuqi ustaapatakiwa. 4 Nayar khithankitu ukan lurwinakap urkipan luraaxaw wakisi; aruma purinipansti, janiw khitis irnaqkaspati. 5 Akapachankkasinxa, nayax akapachan qhanaptwa sasa. 6 Uk arsusinsti, Jesusax uraqiruw thusnuqna, uka thusunqayampiw m juk'a iq'i wakicht'na, ukampiw juykhun nayrapar jawintna. 7 Ukat juykhurux sarakna: Silo uma par jariqasir saram sasa. (Ukax Khithata sa muni.) Juykhusti sarasin jariqasnwa; kutt'anxn ukkhasti ujxnwa. 8 Ukatsti uta jak'anakapaxa, nayratpach juykhtap ut'irinakas sapxnwa: Janit akax, qunt'asis mayjasirki ukkisti? sasa. 9 Mayninakasti sapxnwa: Jsa, jupskapuniwa sasa. Mayninakasti sapxaraknwa: Janiw jupkiti, ukampis jupar utasitawa sasa. Jupasti snwa: Jsa, nayapunsktwa sasa. 10 Ukatsti jiskt'apxaraknwa: Kunjmatarak jichhasti ujxtasti? sasa. 11 Jupasti snwa: Jess sata jaqiw iq'i lurt'i, uka iq'impiw nayranakaxat jawintitu, ukatsti sarakituwa: Silo uma par jariqasir saram sasa. Nayasti sartwa, jariqasxasinsti, ukspachaw

ujxta sasa. 12 Ukatsti juparuw jiskt'apxna: Kawkinkarak uka jaqisti? sasa. Jupasti saraknwa: Janiw yatkti sasa. 13 Kunrutix Jesusax iq'i lurt'asin juykhur k'umaraptaykatayna uka urux sbado urnwa. Ukat juykhkn uka jaqirux fariseonakan ukar irpapxna, 15 fariseonakasti uka jaqiruw jiskt'apxna: Kunjmatarak ujxtasti? sasa. Jupasti saraknwa: iq'impiw nayrat jawintitu, uk jariqasta, jichhasti ujxtwa sasa. 16 Mayni fariseonakasti sapxaraknwa: Khititix ak lurki ukax janiw Diosankirkaspati, sbado uru jan yqatap layku sasa. Mayninakasti sapxaraknwa: M juchararasti, kunjmarak aka muspharka luraspasti? sasa. Jupanak taypin kunayman amuyuw utjna, 17 ukatsti wasitatampiw juykhkn uka jaqir jiskt'apxna: Jumasti, nayram qullktam uka jaqit kamsarakismasti? sasa. Jupasti saraknwa: Jupax m profetawa, sistwa sasa. 18 Ukampis judionakax janiw iyawsa munapknti, jupan juykhtapata, jichhasti ujxatapata, ukat awkipampiru, taykapampir jawsayapxna, 19 ukatsti jupanakaruw jiskt'apxarakna: Jupax yuqamati? Chiqapunit juykhu yuristi? Kunjmatarak jichhasti ujxisti? sasa. 20 Awkipampi taykapampisti sapxnwa: Aka wawax juykhupuniw yurna; 21 ukampis janiw yatipkti kunjmat jichhax ujatapsa, janirakiw khitin qullatapsa yatipkti. Juparuy jiskt'apxam, jupax walja maranxiwa, jupa pachpaw yatiyasipktam sasa. 22 Awkipampi, taykapampisti judionakar axsarasaw ukham sapxna, jilr judionakax Jesusan Cristtap arsurirux sinagogat jaqunuku amtapxatap layku. 23 Ukat awkipampi, taykapampix sapxna: Jupar jiskt'apxam, jupax walja maranxiwa sasaxa. 24 Judionakasti wasitatampiw juykhkn uka jaqir jawsanipxi, ukatsti sapxarakiwa: Diosan nayraqatapan chiq sapxita. Nanakax yatipxtwa uka jaqin jucharartapa sasa. 25 Jupasti saraknwa: Janiw nayax jupan jucharartapsa, jan jucharartapsa yatkti; nayax juykhytwa, jichhasti ujtwa; ukak yatta sasa. 26 Ukatsti wasitat jiskt'apxna: Kamachtamsa? Kunjmatarak nayram qulltamsti? sasa. 27 Jupax saskaknwa: Niy sapxsmawa, jumanakax janiw ist'apkistati. Kunatakirak wasitat saax munapxtasti? Jumanakax juparuch arka munapxaraktaxa? sasa. 28 Ukatsti uka jilr judionakax akham sasaw

jisk'achapxna: Jumax uka jaqin arkiripskam, nanakax Moisesan arkirippxtwa. 29 Nanakax yatipxtwa Diosan Moisesar parlatapa, ukampis uka Jesusatxa janiw kawkit jutatapsa yatipkti sasa. 30 Uka jaqisti jupanakarux saraknwa: Akax muspharkaawa! Jumanakax janiw yatipktati kawkit jutatapsa, ukampis nayarux ujayituwa. 31 Yatitawa, Diosax janiw khiti jucharararus ist'kiti, jan ukasti khitinakatix jupar yupaychapki, munaap lurapki ukanakarukiw Diosax ist'i. 32 Janiw kunapachas khiti jaqitsa ist'asirkiti: Yurwipatpach juykhu jaqiruw qullatayna siri. 33 Aka jaqitix Diosat jan jutkaspaxa, janiw kuns lurkaspati sasa. 34 Ukatsti juparux sapxaraknwa: Jumax juchan phuqt'ataw yurtaxa, ukhamkasati nanakar yaticha munapxista? sasa. Uk sasin jupar sinagogat jaqunukupxna. 35 Jesusax uka juykhur jaqunukupxatap yatna; jupamp jikisisinsti, jiskt'nwa: Jumax Diosan Yuqapar iyawstati? sasa. 36 Uka jaqisti snwa: Tatay, sita khitirakisti?, nayan juparu iyawsaaxataki sasa. 37 Jesusasti juparux snwa: Niy jupar ujtawa: naytwa, khitimpitix parlkta uka sasa. 38 Uk ist'asinsti, uka jaqix Jesusan nayraqataparuw killt'asna, ukat sarakna: Tatay, jumaruw iyawssma sasa. 39 Ukatsti Jesusax snwa: Nayax akapachar taripaatakiw jutta, juykhunakan ujapxaapataki, ujapki ukanakasti juykhu tukupxaapataki sasa. 40 Jupamppkn uka fariseonakat yaqhipanakasti, uk ist'asin Jesusaruw jiskt'apxna: Nanakasti juykhpxaraktti? sasa. 41 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Jumanakatix juykhpxasmaxa, janiw juchanpkasmati. Ukampis Ujapxtwa sapxatam laykuw juchanpxtaxa sasa. 10:1 Jesusasti jupanakarux snwa: Qhanak sapxsma, khititix ovej uyuru, punku chiq jan mantki ukax, jalxatir lunthatawa. 2 Ukampis khititix punku chiqa mantki ukax, ovej awatiriwa. 3 Punku ujiristi, awatirin mantaapatakiw uta punku jist'ari, awatiristi ovejanakarux sutipatkam jawsi, ovejanakasti awatirin arup ist'apxi, ukatsti awatirix uyut ansuraki, 4 ovejanakan uyut taqpach mistxipansti, ovejanakan nayraqatap sari, ovejanakasti juparuw arkapxi arup ut'apxatap layku. 5 Ukampis m jan ut'atarux janiw arkapkiti, jan ukasti, jaltxapxiwa, uka yaqha jaqin arup jan

ut'apxatap layku. 6 Jesusasti aka utaswimpiw amuyt'aya munna, ukampis jupanakax janiw kunat parlatapsa amuyapknti. 7 Ukatsti Jesusax wasitatampiw sarakna: Qhanak sapxsma, naytwa ovejanakan punkupaxa. 8 Khitinakatix nayat nayra jutapkn ukanakax jalxatir lunthatanakpxiwa, ukat ovejanakax jan yqapknti. 9 Naytwa punkuxa; naya tuqi mantirix qhispiyatniwa. Kunjmatix m ovejax uyuru manti, misturaki, ukatsti ch'ijinak jikxati, ukhamniwa. 10 Lunthatax lunthatsuataki, jiwayaataki, tukjaatakiw juti; ukampis nayax jakaanpxaamatakiw jutta, jilarkir jakaanpxaamataki. 11 Naytwa suma awatirixa. Suma awatirix jakaap ovejanakap laykux apt'asi; 12 ukampis khititix qullqi laykuk awatki ukax, janiw suma awatirkiti, janirakiw ovejanakas jupankkiti, qamaqir jutir ujasax ovejanak anarpwayasin jaltawayxi, qamaqisti munaaparuw ovejanak katurpayi, ukatsti taqi tuqiruw chhukhutatayi. 13 Uka jaqix qullqi laykukiw awatna, janiw ovejanak laykuti, ukat jaltawayxi. 14 Naytwa suma awatirixa. Kamisatix Awkixax nayar ut'kituxa, nayax Awkixar ut'araktxa; uka pachparakiw nayax ovejanakaxarux ut'asta, ovejanakaxasti nayarux ut'asirakituwa. Nayax ovejanakax laykuw jakaax apt'asirakta. 16 Yaqha ovejanakax utjarakituwa; ukanakasti janiw aka tamankirkiti; ukanakarux anakiniaxarakiwa. Jupanakax ist'apxitaniwa, ukatsti m sapa tamakniwa, m sapa awatirinikiraki. 17 Nayax jakaax churta, wasitat jaka katuqaataki, ukat Awkixax nayar munasitu. 18 Janiw khitis jakaax apaqkituti, jan ukasti naya pachpaw munaaxat jakaax churta. Jakaax churaatakisa, wasitat katuqaatakis munaantwa. Uk luraatakiw Awkixat katuqta. 19 Judionakax uka arunak ist'asin, wasitatampiw jupanakkam t'aqjtapxna. 20 Jupanakat waljaniw sapxna: Kunatarak jupar yqasipktasti? Jupax anqha ajayun luqhi jaqiwa sasa. 21 Mayninakasti sapxaraknwa: Janiw khiti anqha ajayunis ukham parlkaspati. Janirakiw anqha ajayunix m juykhur nayrap qullkaspati sasa. 22 Thaya pachnwa, Jerusaln markansti Tatitun utap luqtwi uru uruyasipkna. 23 Jesusasti Tatitun utapan sarnaqaskna, Salomonan Jach'a punkupa satkis ukawjana. 24 Judionakasti Jesusar muyuntasaw jiskt'apxna: Kunapachkamarak pchasiyapxittasti? Jumatix Criststa

ukax, jichhpachay sapxita sasa. 25 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Nayax niyaw sapxsma, ukampis jumanakax janiw iyawsapkistati. Kunanaktix nayax Awkixan munaapat lurkta ukanakax, sum qhanachaski; 26 ukampis jumanakax janiw iyawsapktati, jan nayan ovejanakxatam layku. 27 Ovejanakaxasti nayan arux sum ut'i, nayas ut'araktwa, ukat jupanakax nayar arkapxitu. 28 Nayax wiay jaka churta, janiw kunapachas jiwapkaniti, janirakiw khitis amparaxat apaqkitaniti. 29 Kuntix Awkixax churkitu ukax taqi kunat sipan juk'ampiwa, janiw khitis Awkixan amparapat apaqkaspati. 30 Awkimpi nayampix mayakpxtwa sasa. 31 Judionakasti qalanak irtasisin wasitatampiw k'upja munapxna, 32 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Jumanak nayraqatan Awkixan ch'amapampix askinak lurta; kawkr lurataxatarak qalampi k'upja munapxistasti? sasa. 33 Judionakasti Jesusarux sapxaraknwa: Janiw aski luratanakamat qalampi k'upjapkmati, jan ukasti, Diosar anqhachatamat k'upjapxma. Jumax m jaqiktawa, ukampis Diosaruw tuku muntaxa sasa. 34 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Jumanakan kamachiman qillqatawa: Jumanakax diosanakpxtawa sasa. 35 Kuntix Qillqatan siski uk sum yattanxa, uk janiw ina ch'usar tukuyksnati; Diosasti, khitinakatix arunakap katuqki ukanakarux diosanaka sasaw sutichna. 36 Dios pachpatix nayar ajllisin akapachar khithanchitu ukaxa, kunatarak jumanakasti nayax Diosan Yuqaptwa sataxampi Diosarus anqhachkirista ukham amuyapxtasti? 37 Janitix nayax Awkixan lurwinakap lurksta ukax, jan iyawsapxistati. 38 Ukampis lurwinakap lurstxa ukax, janis nayarux iyawsapkita, jan ukasti, lurwinakaxar iyawsapxam, ukhamat Awkix nayankatapa, nayasti Awkinkataxarak mpit yatipxta sasa. 39 Jaqinakasti wasitatampiw katunta munapxna, ukampis Jesusax jaltxnwa. 40 Jesusasti Jordn jawir khurkataruw kutt'awayxna, kawkhantix Bautisir Juanax bautiskatayna ukawjaruw qhiparna. 41 Ukawjarusti walja jaqipuniw Jesusar ujir sarapxna, ukatsti sapxaraknwa: Chiqpachansa, Bautisir Juanax janiw kuna muspharka unachanaksa lurknti, taqi kuntix jupax aka jaqit yatiykn ukax chiqskapuniwa sasa. 42 Ukawjansti waljaniw Jesusar iyawsapxna.

11:1 M usutaw utjna, Lzaro sutini, jupasti Betania markankirnwa, Mariampi, Marta, kullakapampix uka markankiriraknwa. 2 Lazaron aka Mara kullakapaw Tatitun kayupar suma q'apkir qullamp warxatna, ukatsti ik'utapampiw phiskhurna. 3 Aka pani kullakaw Jesusar yatiyna. Tatay, munasit jilat masimax usutawa sasa. 4 Jesusasti uk ist'asin snwa: Aka usux janiw jiwaatakkiti, jan ukasti, Diosan jach'a ch'amap uacht'ayaatakniwa, Diosan Yuqapan jach'a ch'amap uacht'ayaatakirakniwa sasa. 5 Jesusax Martaru, kullakaparu, Lazaror wal munasna, 6 kunapachatix Lazarox usutaw sas yatiyapkn ukkhasti, p urumpiw uka chiqan qhiparna. 7 Ukatsti yatiqirinakaparux snwa: Judea uraqir wasitat sarani sasa. 8 Yatiqirinakapasti sapxnwa: Yatichiri, mayrukiw uka chiqankir judionakax qalamp k'upjas jiwaya munapxtam, wasitampit ukar sara muntasti? sasa. 9 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Janit m urusti tunka payan pachankisti? Khititix uru qhanan sarnaqki ukax janiw lanktaskiti, akapachan utjki uka qhana ujatap layku; 10 ukampis arum ch'amakan sarnaqirix, lanktasiwa, qhana jan utjatap layku sasa. 11 Ukatsti Jesusax saskaknwa: Lzaro jilat masixax ikt'askiwa, nayaw jupar sartayir sar sasa. 12 Yatiqirinakapasti sapxaraknwa: Tatay, ikiskchi ukax waliptaskaniwa sasa. 13 Uka arunakampisti Jesusax Lazaron jiwatapat arsuskna, yatiqirinakapasti samart'a ikitsa parlkaspa ukham amuyapxna. 14 Ukat Jesusax jupanakar qhan sna: Lazarox jiwatawa. 15 Nayan jan ukankataxat kusista, ukax jumanakan iyawsapxaamatakniwa. Jichhax ujir sarani sasa. 16 Ukapachaw Tomasix, Ispa satkn ukax yatiqir masinakapar sna: Jiwasanakax jupamp chik jiwir sararakini sasa. 17 Uka markar purisinsti, Jesusax Lazaron amay imwipan niya pusi urxatap yatna. 18 Betania markax Jerusaln marka jak'anknwa, chika tupunjama. 19 Walja judionakaw Martampiru, Mariampiru, jilapan jiwatapat chuymachir sarapxatayna. 20 Martax Jesusan purinitap yatisinxa, katuqiriw mistunna; Mariasti utarukiw qhiparna. 21 Martasti Jesusarux snwa: Tatay, jumatix akankasamnxa, jilaxax janiw jiwkasapnti. 22 Ukampis nayax yattwa; taqi kuntix Diosat maykta ukxa, jupax churtamwa sasa. 23 Jesusasti

juparux snwa: Jilamax jiwatat jaktaniwa sasa. 24 Martasti saraknwa: Jsa, jiwatanakan qhipa urun jaktaapxa yattwa sasa. 25 Ukat Jesusax sarakna: Naytwa jiwatat jaktaasa, jakaasa. Nayar iyawsirix jiwkanisa, jakaskakiniwa; 26 khititix jakaski, nayar iyawskarakitu ukax, janiw wiayatak jiwkaniti. Uk iyawstati? sasa. 27 Martasti saraknwa: Jsa Tatay, jumax Diosan Yuqapa, Cristtawa, khititix akapachar jutaapkn uktawa sasa. 28 Uk arsusinsti, Martax Mara kullakapar jawsiriw sarna, ukatsti jinchu jak'at sarakna: Yatichiriw akanki, jawsasktamwa sasa. 29 Uk ist'asinsti, Mariax ukspachaw Jesusar ujir sarna. 30 Jesusasti janraw utar purkataynati, kawkhantix Martax jupar jikxatkatayna ukkhankasknwa. 31 Mariar chuymachapkn uka judionakasti, jupar jalsuwayir ujasinxa, arksuwayapxnwa, sapxaraknwa: Amay imwir jachiriw sarpacha, sasa. 32 Mariasti Jesusar jikxatasin, nayraqataparuw killt'asna, akham sasa: Tatay, jumatix akankasamnxa, jilaxax janiw jiwkasapnti sasa. 33 Jesusasti, Mariaru, jupamp chik jutir judionakar jachir ujasinsa, walpun llakt'asna, chuymapsa ch'allxtayasiraknwa, 34 ukat Jesusax jupanakar jiskt'na: Kawkharus imapxta? sasa. Jupanakasti sapxnwa: Tatay, jutamay ujiri sasa. 35 Jesusasti jachnwa. 36 Judionakasti sapxaraknwa: Utapxam, walpun jupar munasitayna sasa. 37 Jupanakat yaqhipanakasti sapxaraknwa: Jupax juykhurus ujaychixaya, janit Lazaron jan jiwaapatak kuns lurkasapnsti? sasa. 38 Jesusax wasitat chuymap ch'allxtayasisaw imwir jak'achasna. Ukasti m putnwa, mantaapasti m jach'a qalampi atkatatnwa. 39 Jesusasti snwa: Uka qal atiqapxam sasa. Martasti, Jesusarux snwa: Tatay, niya q'aptatxpachawa, jiwatapatxa pusruxchixaya sasa. 40 Ukampis Jesusax saskaknwa: Janit nayasti sisksma, jumatix iyawsta ukax, Diosan jach'a ch'amap ujta sasasti? 41 Ukat qala atiqapxna. Jesusasti alaxpach utasin arsna: Awkixay, nayar ist'atamat yuspagarsma. 42 Jumax ist'apunistawa, jichhasti, akankir jaqinak laykuw maysma, juman nayar khithanitam iyawsaapataki sasa. 43 Ukanak sasinsti, jach'at art'na: Lzaro, mistunim! sasa. 44 Jiwatasti ukspachaw mistunna, amparanakapasa, kayunakapas ch'uqantata, ajanupas m isimpi

ch'uqantataraki. Jesusasti saraknwa: Jararapxam, sarnaqpan sapxam sasa. 45 Mariar chuymachir sarapkatayna uka judionakat waljaniw Jesusan lurwinakap ujasin jupar iyawsapxna. 46 Mayni judionakasti, kuntix Jesusax lurkatayna uk yatiyiriw fariseonakan ukar sarapxna. 47 Uk yatisinsti, fariseonakampi, sacerdotenakan jilrinakapampix Jach'a Tantachwiruw jawsthapipxna, ukansti sapxaraknwa: Kunarak luranisti? Aka jaqix walja muspharka unachanak luraski. 48 Ukhamaktix jaytanixa, taqiniw jupar iyawsapxani; ukatsti romankir jilrinakax jutasin Tatitun utapampi, markasampi t'unjani sasa. 49 Jupanakat mayniw utjna, Caifs sutini, jupasti uka marax sacerdotenakan jilripnwa, ukat jupanakarux sna: Jumanakax janiw kuns yatipktati, 50 janirakiw amuyasipktasa. Jumanakatakix walspawa m jaqiki markpachat jiwaapa, taqini jiwaraat sipansa sasa. 51 Ukampis Caifasax janiw amuyupatjam uk arsknti, jan ukasti, uka maran sacerdotenakan jilriptap laykuw Diosax ukham arsuyna: Jesusax judionak layku jiwaapawa sasa; 52 janiw judionak laykukit jiwaapknxa, jan ukasti Diosan wawanakapax yaqha markanakan ananukutpkn ukanakar mayar jawsthapiatakiw jiwaaparakna. 53 Jach'a Tantachwinkir jilrinakasti, ukrut Jesusar jiwaya amtapxna. 54 Uk yatisin Jesusax janiw judionak taypin qhan sarnaqkxnti, jan ukasti, Judea chiqat wasar jak'ankkis uka Efran sat markaruw sarxna. Ukan yatiqirinakapamp qhiparna. 55 Judionakan Pascua jach'a urupax niy jak'ankxnwa, walja jaqirakiw taqi tuqit Jerusaln markar sarapxna; Pascua uru janr purinkipan q'umachasi lurwi phuqhaataki. 56 Jesusaruw thaqhapxna, ukatsti Tatitun utapan maynit maynikamaw jiskt'asipxna: Kuns amuyapxta? Janit phunchhwir jutkpachnisti? sasa. 57 Fariseonakampi, jilr sacerdotenakampisti taqiniruw sapxatayna: Jesusan kawkinkatap khitis yatinixa, nanakar yatiyapxitpan jupar katuntaataki sasa. 12:1 Pascua jach'a urutak suxtrkipan Jesusax Betania markaruw sarna, jupax jaktaykatayna uka Lazarox kawkintix jakkna uka markaru. 2 Ukan Jesusar manq'ayaatak wakichapxna; Lazarosti Jesusamp chikaw manq'aatak qunt'atskna, Marta kullakapasti manq'a churarakna. 3

Mara kullakapasti, nardo quqat apsut chikat litro q'apkir qulla apanna, uka qullasti wali jila alannwa, ukampiw Jesusan kayupar warxatna, ukatsti ik'utapampiw phiskhurarakna. Uka q'apkir qullasti utpacharuw q'aphipampix phuqhantna. 4 Ukatsti yatiqirinakapat maynri, khititix Jesusar aljantaapkn uka Judas Iscariotex snwa: 5 Aka q'apkir qullax jan utjirininakar yanapt'aatak kimsa patak qullqir aljatapaw wakisna sasa. 6 Judasax janiw jan utjirininakat khuyapayasisin arsknti, jan ukasti lunthattapat ukham arsna, jupax qullqi katurit utt'ayatnwa, uka qullqitsti lunthatasirnwa. 7 Jesusasti juparux snwa: Juparux jan kunsa kamsamti, uka q'apkir qullxa, nayan imwix urutakiw imaskna. 8 Jumanak taypin jan utjirininakax utjapuniniwa, ukampis nayax janiw wiay jumanak taypinkkti sasa. 9 Judionakat waljaniw Jesusan Betaniankatap yatipxna, ukat ukar sarapxna, jupanakasti janiw Jesusar ujirikit sarapknxa, jan ukasti, jiwatat jaktaykatayna uka Lazaror ujiriw sarapxarakna. 10 Ukatsti sacerdotenakan jilrinakapax Lazarompiruw jiwaya amtapxna, 11 jupa layku walja judionakan Jesusar iyawsaatak t'aqaqtapxatap layku. 12 Walja jaqipuniw Pascua urutak Jerusaln markar sarapxna. Qhiprusti, Jesusan uka markar puriniap yatipxna. 13 Ukatsti palmerat layminak khuchhurasin Jesusar katuqiriw mistunipxna, akham arnaqt'asisa: Diosaxay, qhispiyapxita! Tatitun sutipar jutirix qullanpan! Israelan Reyipax qullanpan! sasa. 14 Jesusax m asno jikxatna, ukaruw lat'xatawayna, kunjmtix Qillqatan siski ukhamarjama: 15 Sin marka, jan axsaramti; utam, Reyimaw jutaski, m asnor lat'xatataw jutaski. 16 Yatiqirinakapax akanak janiw qalltan amuyt'apknti; kunapachatix Jesusax alaxpachar aptatxn ukkhakiw taqi akanakat jupxat qillqatskatapa, ukhamarjam phuqhasiskatap amtapxna. 17 Jesusax Lazaror amay imwit jach'at art'asin jiwatat jaktaykna uk ujir jaqinakasti, kuntix ujapkatayna uk yatiyapxna. 18 Ukat jaqinakax Jesusar jikxatir mistunipxna, uka muspharka luratap yatisina. 19 Ukatsti fariseonakax jupanakkamaw sasipxna: Jumanakax ujxapxtawa, janiw kunas lurajamkiti. Taqiniw jupar arkapxi sasa. 20 Jerusalenar Pascua urun yupaychir sarapkatayna uka jaqinakatxa, griego jaqinakaw ukankarakna. 21 Jupanakasti Feliperuw jikxatapxna, jupax Galilea

uraqinkir Betsaida markankirnwa, ukat jupar achikt'asipxna: Tata Felipe, Jesusar uja munapxta sasa. 22 Felipesti Andresaruw yatiyna, ukatsti paninpachaw Jesusar yatiyir sarapxna. 23 Jesusasti jupanakarux snwa: Jaqin Yuqapan jach'achatap urux purinxiwa. 24 Qhanak sapxsma, m trigo achutix uraqin jan jiwkaspaxa, m sapa achukskaspawa; ukampis jiwchi ukasti, walja achu churani. 25 Khititix jakaapar munki ukax apt'asiniwa; khititix akapachan jakaapar jan yqki ukasti, wiay jakaatakiw uk imasini. 26 Maynitix luqta munchituxa, arkitpan, nayar arkiristi, nayamp chikaw utjasini. Nayar arkasin luqtirirusti, Awkixaw jach'achaskani sasa. 27 Jichhax wali llakt'attwa; kamsaraksti? Awkixay, aka t'aqhisiat qhispiyita, sti? Janiwa. Nayax uka urun t'aqhisiatakiw jutta. 28 Awkixay, sutimax jach'achatpan. Ukapachaw alaxpachat m arux ist'asna: Nayax jupar jach'achawayxtwa, wasitampis jupar jach'achaskakwa sasa. 29 Ukawjan ist'ir jaqinakasti sapxnwa: Qhixu qhixuwa, sasa; mayninakasti sapxaraknwa: M angelaw jupar arxayi sasa. 30 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Uka arux janiw naypanti ist'aski, jan ukasti jumanakpan ist'asi. 31 Jichhap akapachax taripatnixa, jichharakiw akapach apnaqiris jaqunukutnixa. 32 Kunapachatix cruzar ch'akkatasin aptapkitani ukkhasti, taqiniw nayarux iyawsapxitani sasa. 33 Jesusan ukham satapampix, kunjmtix jiwkani uk sa munna. 34 Jaqinakasti sapxaraknwa: Kunatarak Jaqin Yuqapax cruzan ch'akkatas aptatniwa sistasti? Khitirak Jaqin Yuqapasti? Kamachi tuqiw nanakax yatipxta Criston wiayatak jakaapa sasa. 35 Jesusasti jupanakarux snwa: M juk'a urunakakiw qhanax jumanak taypinkani. Qhana utjkipan sarnaqapxam, ch'amakamp jan katjayasiataki; ch'amakan sarnaqiristi janiw kawksar saratapsa yatkiti. 36 Qhanankir jaqpxaamatakix qhana utjkipan, qhanar iyawsapxam. Ukanak arsusinsti, Jesusax sarawayxnwa, ukatsti jupanakat imantasxaraknwa. 37 Jesusax walja muspharkaanak jupanak nayraqatan lurkchn ukasa, janiw judionakax jupar iyawsapknti; 38 kuntix Isaas profetax qillqkna ukanakaw phuqhasiapna: Tatay, khitirak arunakasar iyawsisti? Khitirurak Tatitusti ch'amap uacht'ayisti? sasa. 39 Ukhamasti janiw iyawsirjampknti; ukat Isaas

profetax qillqna akham sasa: 40 Diosax jupanakarux juykhu tukuyi jupanakan jan ujapxaapataki, chuymanakap qalarayi jupanakan jan amuyt'apxaapataki; jupanakan nayar jan kuttanipxaapataki, jupanakar jan k'umarachaaxataki. 41 Isaas profetasti, Jesusan jach'a kankaap ujatap laykuw ukham qillqna, jupatarak ukham arsna. 42 Ukhamkipansa, judionakat waljaniw Jesusar iyawsapxna, wali aytat jilri jaqinakatsa iyawsapxaraknwa. Ukampis jupanakax fariseonakar axsarasaw jan qhan arsupknti, sinagogat jan jaqunukuyasiataki. 43 Jupanakax jaqimp aytayasiak munapxna, Diosamp jach'achayasiat sipana. 44 Jesusax jach'at arsusin jupanakarux sna: Khititix nayar iyawskitu ukax, khithankitu uka Awkixaruw iyawsaraki. 45 Khititix nayar ujkituxa, khithankitu ukaruw ujaraki. 46 Nayax qhantwa, ukat akapachar qhantir jutta. Khititix nayar iyawskitani ukax janiw ch'amakan sarnaqkaniti. 47 Ukampis khititix arunakax ist'i, ukat ukarjam jan phuqki ukarux janiw nayax juchachkti; janiw nayax akapachar juchachir jutkti, jan ukasti qhispiyiriw jutta. 48 Khititix nayar jisk'achkitu, ukatsti janirak arunakaxarjam lurki ukatakixa, niyaw juchachiripax utjxi; kawkr arunaktix nayax arskta ukanakaw qhipa urun jupar juchachaskani. 49 Nayax janiw naya pachpat parlkti; jan ukasti nayar khithankitu uka Awkiw yatiyitu kuntix arsuaxki, yatichaaxki uka. 50 Nayax yattwa, khitinakatix Awkixan kamachip phuqhapkani ukanakax wiay jakaanpxaniwa. Ukhamasti, nayax arsupksma ukanakax kunjmtix Awkix arsuaxatak maykitu ukhamarak arsta. 13:1 Janra Pascua urkipanxa, Jesusax akapach jaytxaapa, ukat Awkipan jak'apar sarxaap uru purinitap yatna. Jupasti akapachankir arkirinakaparux wal munasna, tukuy urukamarakiw munasiap uacht'ayna. 2 Supayasti niyaw Simonan Judas Iscariote yuqapan chuymapar Jesusar aljanta amta uchatayna. Jesusasti Diosat jutatap sum yatna, ukatsti Diosar kutt'xaapa, Awkin taqi munaan kanka churatapsa yatiraknwa; manq'kipansti, Jesusax sartasin patxa isip apsusna, ukatsti ajanu phiskhurasi isimpiw wak'antasna. 5 Ukatsti m lamanaruw um warxatna, ukat yatiqirinakapan kayunakap jariqaar

uchasna, jariqasinsti wak'antatkn uka isimpiw phiskhurarakna. 6 Simn Pedron kayunakap jariatakxn ukkhasti, Pedrox snwa: Tatay, kamisarak jumasti kayunakax jariqittasti? sasa. 7 Jesusasti juparux snwa: Kuntix nayax lurkta uk jichhax janiw amuyktati, ukampis qhipat amuyaskta sasa. 8 Pedrosti snwa: Janipuniw kayunakax jariqkitasmati sasa. Jesusasti saraknwa: Janitix jariqkm ukasti, janiw nayampkasmati sasa. 9 Simn Pedrosti Jesusarux saraknwa: Tatay, ukhamax janiy kayunakaxak jariqkistati, jan ukasti amparaxampi, p'iqixamppachay jariqita sasa. 10 Ukampis Jesusax saraknwa: Khititix jichha jariqatki ukax janiw taqpach janchip jariqaax wakiskiti, jupan q'umskatap layku. Jumanakasti q'umxapxtawa, janis taqpachan q'umpksta ukasa sasa. 11 Uksti khititix jupar aljantaapkn uk yatitap laykuw akham sna: Janiw taqin q'umpktati sasa. 12 Yatiqirinakapan kayunakap jari tukuyasinsti, Jesusax wasitat pata isip uchasxna, ukatsti manq'aawjar wasitat qunt'asxasin jupanakar sna: Kuntix jumanakar lurapksma uk amuyapxtati? 13 Jumanakax: Yatichiri, Tatitu sapxistawa, uk walik sasipktaxa, nayax ukskapuntwa. 14 Ukhamax nayatix Yatichirimkasina, Tatitumkasin jumanakan kayunakam jaripxsmaxa, jumanakax kayunakam maynit maynikam jarisipxaamarakiwa. 15 Nayax jumanakaruw uacht'ayapxsma, kunjmtix nayax jumanakar lurapksma uka pachpa lurapxaamataki. 16 Qhanak sapxsma, janiw khiti uywatas uywiripat sipan juk'ampkiti, janirakiw khiti khithatas khithiripat sipan juk'ampkiti. 17 Akanaktix amuyt'apxta, ukat ukarjam lurapxarakta ukasti, kusisitpxtawa sasa. 18 Janiw nayax taqi jumanakat parlkti; nayax khitinakarutix ajlliskta uk sum yatta. Ukampis kunatix Qillqatan siski ukax phuqhasiapawa: Kawkritix nayamp chika manq'ki ukax nayatakiw sayt'i sasa. 19 Aksti jichhatpach sapxsma, kunapachatix phuqhaskani ukkhax khitktix nayax uk iyawsapxaamataki. 20 Qhanak sapxsma, khititix nayar khithankitu ukar katuqixa, nayaruw katuqitu; nayar katuqiristi, khithankitu ukaruw katuqaraki sasa. 21 Uk arsusinsti, Jesusax chuymapan wali llakt'ataw ujasna, ukatsti qhan arsurakna akham sasa: Qhanak sapxsma, jumanakat mayniw aljantitani sasa. 22 Uk ist'asinsti, yatiqirinakapax

jupanakkamaw ukatasipxna, janiw khitit parlatapsa yatipknti. 23 Manq'apkn ukkhasti, Jesusan maynr wali munat yatiqiripax jupa jak'ankasknwa, 24 Simn Pedrosti juparuw amparampi wikucht'i, khititsa parli uk Jesusar jiskt'aapataki. 25 Ukat jupax Jesusar jak'achasisin jiskt'na: Tatay, khitirakisti? sasa. 26 Jesusasti snwa: M jisk'a t'ant'a chillt, ukatsti khitirutix churk ukawa sasa. Ukatsti m jisk'a t'ant'a chilltasin Simonan Judas Iscariote yuqaparuw churna. 27 Judasan uka t'ant'a katuqipansti, supayax jank'akiw chuymapar mantna. Jesusasti saraknwa: Kuntix luraamki uk jank'ak luram sasa. 28 Ukan manq'irinakasti, janiw kunat uk arsutapsa amuyapknti. 29 Judasan qullqi katurtapatxa, mayninakax amuyapxnwa, Jesusax Pascua urutak alanim siskaspas ukhama; jan ukax, jan utjirininakar qullqi churam siskaspas ukhama. 30 Judasasti t'ant'a manq'antasin mistuwayxna. Niya arumxaraknwa. 31 Judasan mistuwayatapatsti, Jesusax snwa: Jichhax Jaqin Yuqapan jach'a kankaapax ustiwa, Diosan jach'a kankaapas jupxan ustaraki. 32 Jaqin Yuqapatix Diosan jach'a kankaap uacht'ayanixa, Diosasti Yuqan jach'a kankaap uacht'ayarakiniwa, uksti jank'akiw lurani. 33 Munat wawanakaxay, m juk'a urunakatxa, janiw jumanakampkxti. Jumanakax nayarux thaqhapxittawa, ukampis kunjmtix judionakar siskta ukhamarak jichhax sapxsma: Janiw jumanakax sarapkasmati kawkirutix nayax sark ukaruxa. 34 Aka machaq kamachi churapxsma: Maynit maynikam munasipxam. Kunjmtix nayax munasipksma, ukhamarak jumanakax maynit maynikam munasipxam. 35 Jumanakatix maynit maynikam munasipxtaxa, taqiniw nayan yatiqirinakpxatam amuyapxani sasa. 36 Simn Pedrosti Jesusaruw jiskt'na: Tatay, kawkirurak sartasti? sasa. Jesusasti juparux snwa: Kawkirutix nayax sark, ukarux janiw jichhax arkkitasmati, ukampis uka qhipat arkitta sasa. 37 Pedrosti saskaknwa: Tatay, kunatarak jichhasti jan arkkirismasti? Nayax jakaax juma layku churaatakix jank'aktwa sasa. 38 Jesusasti juparux saraknwa: Naya layku jakaam churaatakix jank'aktati? Qhanak sisma, wallpa janr art'kipan jumax kimsa kuti nayar jan ut'ir tukta sasa.

14:1 Uka qhipatsti Jesusax yatiqirinakapar saskaknwa: Jumanakax jan llakisipxamti. Diosar iyawsapxam, nayarus iyawsapxarakita. 2 Awkixan utapan walja utjwinakaw utji, jan ukhamkaspa ukasti, nayax janiw jumanakar sapkiriskasamnti, m uta jumanakatak wakichiriw saraskta sasa. 3 Sarxatax qhipatsti, jumanakatakiw m uta wakich; ukatsti jumanak irptiriw wasitat jut; nayax utjask ukawjan utjasipxaamataki. 4 Kawkirutix nayax sark uka thakhi niy yatipxtawa sasa. 5 Tomasisti Jesusarux snwa: Tatay, janiw nanakax kawkir saraamsa yatipkti, kunjmarak uka thakhi yatipxsti? sasa. 6 Jesusasti saraknwa: Naytwa thakhixa, chiqasa, jakaasa. Naya tuqikiw Awkin ukar puriax utji. 7 Jumanakatix nayar ut'apxchistaxa, Awkixar ut'apxaraktawa; jumanakax jichhatpach juparux ut'apxtaxa, jichhas ujasipkaraktawa sasa. 8 Felipesti Jesusarux snwa: Tatay, Awkir uacht'ayapxita, ukampix phuqhatakpxwa sasa. 9 Jesusasti juparux saraknwa: Felipe, akkha mararakis jumanakamptx, janit jichhakam ut'kistasti? Khititix nayar ujkituxa, Awkirux ujarakiwa, ukhamasti kunatarak mayistasti: Awkir uacht'ayapxita sasasti? 10 Janit iyawsktasti nayampi Awkimpix mayakpxataxsti? Yatiyapksma uka arunakxa, janiw naya pachpatakti sapksmaxa. Nayan jakki uka Awkiw lurwinakap luraski. 11 Nayax Awkinktwa, Awkisti nayampirakiwa, uk iyawsapxita, jan ukax luratanakax ujasakisay iyawsapxita. 12 Qhanak sapxsma, khititix nayar iyawskitu ukax, kuntix nayax lurkta ukanak lurarakini; ukat juk'amp jach'a lurwinakamp lurani, Awkixax kawkinkkitix ukar saratax layku. 13 Taqi kuntix jumanakax sutixar mayipkta uk nayax lur, ukhamat Awkin jach'a kankaap Yuqa tuqi uacht'ayatapataki. 14 Kuntix nayan sutixar mayipkitta uk nayax lur. 15 Jumanakatix munapxchistaxa, kamachinakax phuqhapxam. 16 Nayasti Awkiruw achikt', jumanakar Qullan Ajayu khithaniapataki, jupaw wiayatak jumanakampskani. Akapachankirinakax janiw jupar katuqkaspati, jupar jan ujatapa, jan ut'atap layku; ukampis jumanakax ut'xapxtawa, jupasti jumanakampskiwa, ukatsti jumanakampipunniwa. 18 Janiw nayax jumanakar wajcha jaytapkmati, jumanakampatakix kutt'anwa. 19 M juk'ampjarux akapachankirinakax janiw juk'amp

ujkxapxitaniti; ukampis jumanakax ujasipkittawa, nayan jakaskatax laykux jumanakax jakasipktawa. 20 Kh urun jumanakax, nayan Awkixankatax yatipxta, jumanakasti nayankatam yatipxta, nayasti jumanakankatam yatipxarakta. 21 Khititix kamachinakax katuqki, ukatsti phuqkaraki ukax, chiqpach nayar munatap uacht'ayi. Awkixasti khititix nayar munaskitu ukarux munasirakiniwa, nayasti juparux munasirakwa, ukatsti uacht'ayasirakwa. 22 Maynr Judasasti, (janiw Judas Iscariote ukkiti) Jesusaruw jiskt'na: Tatay, kunatarak nanakaruk uachayasipxitta, ukat janirak akapachankirinakar uachayasktasti? sasa. 23 Jesusasti saraknwa: Khititix munaskitu ukax, arsutaxaruw phuqhi; Awkixasti juparux munasiniwa, Awkixampi nayampix jupamp jakiriw jutapx. 24 Khititix jan munkitu ukax, arsutaxarux janiw phuqkiti. Kawkr arunaktix jumanakax ist'asipkta ukax janiw nayan arunakaxkiti, jan ukasti khithankitu uka Awkin arunakapawa. 25 Akanaksti jumanakampkasin sapxsma; 26 ukampis Awkix nayan sutixar khithanki uka Chuymachasir Qullan Ajayuw jumanakar taqi kun yatichapxtam, ukatsti kuntix nayax sapksma ukanak amtayapxaraktam. 27 Samara jaytapxsma. Nayan samaraax churapxsma, ukampis uka samaraax janiw akapachax churki ukhamkiti. Jan llakisipxamti, janirak axsarapxamsa. 28 Jumanakax niyaw ist'apxista: Sarxwa, ukatsti jumanak laykuw kutt'an siri. Jumanakatix chiqpachan munasipxitasmaxa, Awkin ukar sarataxat kusisipxasmawa, jupasti nayat sipan juk'ampiwa. 29 Taqi akanaksti janr phuqhaskipan yatiyapxsma, phuqhaskani ukkha iyawsapxaamataki. 30 Janiw jumanakamp juk'ampinak parlkxti, akapach apnaqir supayax niy jutiwa. Jupasti nayxarux janiw kuna ch'amankisa, 31 ukampis nayax Awkixar ist'aaxawa, akapachankirinakan jupar munatax yatiapataki. Ukhamax sartapxam, akawjat sarxapxani sasa. 15:1 Nayax chiqpach uva altwa, Awkixasti yapuchiriwa. 2 Layminakaxat maynitix achu jan churkanixa, Awkixax khuchhunukuniwa; ukampis achu churir layminakarusti, juk'amp achuapatakiw q'umachani. 3 Jumanakasti yatichapksma uka arunak tuqix q'umxapxtawa. 4

Jumanakax nayampipunpxam, kamisatix nayax jumanakampi mayaktxa ukhama. M laymi sapax janiw achkaspati, janitix uva alipampi mayakkchi ukaxa; uka pachparakiw jumanakax janitix nayampi mayakpkasma ukax janiw achu churapkasmati. 5 Naytwa uva alixa, jumanakasti layminakpxtawa. Khititix nayampki, nayasti jupampkarakta ukax, walja achu churi, ukhamasti jan nayampix janiw kuns lurapkasmati. 6 Khititix jan nayampkan ukax, anqar jaqunukutniwa, ukatsti kamisatix waa layminakax ninar phichhantatatak apthapitax ukhamniwa. 7 Jumanakatix nayampi mayaksipktaxa, yatichwinakaxarus jaysapxaraktaxa, mayipxam kuntix munapkta uka, ukatsti churatpxtawa. 8 Jumanakatix walja achu churasa, ukatsti nayan chiqpach yatiqirinakaxtanakam uacht'ayas jakapxtaxa, Awkixax jach'achataw jikxatasini. 9 Kamisatix Awkix nayar munaskitu, ukhamarakiw nayax jumanakar munasipxsma; ukhamax pachpa munasian jakapxam. 10 Nayan kamachinakaxtix phuqhapxtaxa, nayan munasiaxan sarnaqapxta, kamisatix nayax Awkixan arsutanakap phuqkta, ukatsti jupan munasiapan sarnaqarakta ukhama. 11 Aksti jumanakaruw ukham sapxsma, nayampi chika kusisiamataki, kusisiamasti phuqhatpachapataki. 12 Nayan kamachixax akawa: Maynit maynikam munasipxam, kamisatix nayax jumanakar munasipxsma ukhama. 13 Khititix jila masip layku jakaap apt'aski ukakiw jach'a munasianspaxa. 14 Kuntix nayax jumanakar sapksma uktix lurapxtaxa, nayan jila masinakaxpxtawa. 15 Janiw nayax jumanakar uywatanaka sas sutichapksmati, m uywatax janiw uywiripan luratanakap yatkiti. Nayax jumanakarux jila masinaka sapxsmawa, kuntix Awkixax siskitu uk jumanakar yatiyatax layku. 16 Janiw jumanakax nayar ajllisipkistati, jan ukasti, nayaw jumanakar ajllisipxsma, ukatsti walja achunak churapxaamatakiw khithapxsma, uka achun jan pist'aapataki. Ukhamat Awkix kuntix nayan sutixar mayipkta uk churapxtam. 17 Ak jumanakar mayipxsma: Maynit maynikam munasipxam. 18 Akapachankirinakatix jumanakar uisipxstamxa, yatipxam, nayaruw nayraqat uisipxitna. 19 Jumanakatix akapachankirpxasmaxa, akapachankir jaqinakax jupankirinakarjamaw munasipxiristam. Ukampis nayaw jumanakar

akapach taypit ajllisipxsma, ukat akapachankirinakax uisipxtam, jumanakan jan akapachankirpxatam layku. 20 Kuntix sapkysma uk amtasipxam: Janiw khiti uywatas uywiripat sipan juk'ampkiti sasa. Nayarux uisipxituwa, jumanakarusti uisipxaraktamwa; yatichwinakaxtix imapxchixa, jumanakan yatichwinakam imapxarakiniwa. 21 Taqi akanaksti, nayan sutix laykuw lurapxtam, nayar khithankitu ukar jan ut'apxatap layku. 22 Janitix nayax jupanakar parlir jutkiriskytxa, janiw kuna juchanpkasapnsa. Ukampis jichhax juchachatpxapuniniwa; 23 khitinakatix nayar uisipkitu ukanakax Awkixarux uisirakiwa. 24 Janitix nayax jupanak taypin jan khitis lurki ukanak jan lurkiriskytxa, janiw kuna juchanpkasapnsa; ukampis jichhax taqi ukanak ujxapxiwa, ukhampachas nayarusa, Awkixarus uisisipkakituwa. 25 Ukampis ukax phuqhasiskiwa, kunjmatix kamachin qillqatki ukarjama: Aliqatak uisipxitu sasa. 26 Nayaw Awkixat jutki uka Ajay khithanipxma, ukatsti kunatix chiqki uk yatichapxtam. Uka Ajayuw jumanakar yanapapxtam, jupaw nayat arsurakini. 27 Jumanakasti nayxat arsupxarakta, qalltatpach nayamppxatam layku. 16:1 Akanaksti jumanakarux jan mayjt'asipxaamatakiw sapxsma. 2 Jumanakarux sinagoganakat jaqunukupxtam, yaqhipanakarusti jiwayapxtamwa; uka luratapampix Diosarus luqtapkaspa ukham amuyapxani. 3 Awkirus, nayarus jan ut'apxatap laykuw taqi ukanak lurapxani. 4 Aksti sapxsmawa, kunapachatix uka urux purinkani ukkhax, kuntix sapksma uk amtasipxaamataki. Ukanaksti janiw qalltatpach sapkysmati, nayan jumanakampskatax layku. 5 Jichhasti khititix khithankitu ukaruw sarx; jumanakat janiw khitis jiskt'kituti, kawkirurak sartasti?, sasa; 6 jan ukasti, akanak arsutaxat llakitakxapxtawa. 7 Ukampis kunatix chiqki uk sapxsma: jumanakatakix nayan sarxaaxax askiwa. Nayatix jan sarkiristxa, janiw Chuymachirix jumanakar jutkaspati, ukampis nayatix sarxa, juparux khithanwa. 8 Kunapachatix Qullan Ajayux jutkan ukkhaxa, akapachankir jaqinakarux khitis juchani, khitis jan juchani, khitirakis Diosan taripwip katuqani, taqi ukanak uacht'ayani. 9 Khitirak juchararasti? Nayar jan iyawsiriw juchararaxa; 10 khitirak jan

juchanki ukasti? Naya, Awkixan ukar saraskta, jumanakasti janiw juk'amp ujkxapxittati; 11 khitirak Diosan taripwip katuqanisti? Khititix akapach apnaqki ukawa, jupasti niya juchachatxiwa. 12 Juk'ampinakaw jumanakar arsuaxax utjaskitu, ukampis jichhax janiw amuyt'apkasmati. 13 Kunapachatix Qullan Ajayux jutkan ukkhasti, jupaw taqi kunatix chiqki uk yatichapxtam; janiw jupa pachpat parlkaniti, jan ukasti kuntix ist'ki uk sani, ukatsti kunanakatix qhipa urunakan luraskani uk yatiyarakini. 14 Jupaw nayan kankaax uacht'ayani, nayankki uk katuqatap layku, uksti jumanakaruw yatiyapxaraktam. 15 Kunatix Awkin utjki ukax nayankiwa; ukat sista: Qullan Ajayux nayankki uk katuqani, uksti jumanakaruw yatiyapxaraktam sasa. 16 Akat m qawqha urunakatxa, janiw ujkxapxittati, ukampis uka qhipat wasitat ujxapxarakitta. 17 Yatiqirinakapat yaqhipasti jupanakkamaw jiskt'asipxna, akham sasa: Kun saarak munpachasti: Akat m qawqha urunakatxa, janiw ujkxapxittati, ukampis uka qhipat wasitat ujxapxarakitta, Awkin ukar saraskatax layku sasasti? 18 Kamsaarak munpachasti: Akat m qawqha urunakata sasasti? Janiw kunat parlatapsa amuyktanti sasa. 19 Jesusasti kuntix yatiqirinakapax jupar jiskt'asi munapkn uk amuyna, ukat sarakna: Nayax sapxysmawa: Akat m qawqha urunakatxa, janiw ujkxapxittati, ukampis uka qhipat wasitat ujapxarakitta sasa. Ukti jumanakax jiskt'a munapxista? 20 Qhanak sapxsma, jumanakax jachapxtawa, llakisipxaraktawa, akapachankir jaqinakasti kusisipxaniwa. Ukampis, jumanakan llakimax kusisiaruw kipstani. 21 Kunapachatix usur warmix wawachasiski ukkhax wal t'aqhisi; ukampis wawax yurxi uka qhipatsti, uka t'aqhisitapat janiw amtaskxiti, jan ukasti, m wawa aka uraqir apanitapat wal kusisi. 22 Jichhasti jumanakax llakisipxtawa; ukampis nayax wasitat jumanakar ujapxma ukapachasti, chuymanakamax kusisiniwa, janirakiw khitis uka kusisi apaqapktamti. 23 Uka urunsti janiw kunsa jiskt'xapxittati. Qhanak sapxsma, kuntix nayan sutixar mayipkta ukxa Awkix churapxtamwa. 24 Jichhakamasti, jumanakax janiw kunsa nayan sutixar mayipktati; mayipxam, katuqapxtawa, ukhamat kusisiampi phuqt'atpxaamataki. 25 Jichhakamasti taqi akanakxa uacht'winak

tuqiw sapxsma; ukampis pachax purininiwa, ukkhasti janiw uacht'winak tuqi parlkxapxmati, jan ukasti Awkixat qhanpach arsupxma. 26 Kh urunxa, jumanakax nayan sutixaruw mayipxta; ukampis janiw Awkixar nayan jumanakatak mayiax wakiskxaniti, 27 pachpa Awkin jumanakar munatap layku. Diosax jumanakarux munasipxtamwa, jumanakan nayar munapxatamata, Diosat nayan jutatax iyawsapxatam layku. 28 Nayax Awkixan jak'apat akapachar jutaatak mistunta; jichhasti Awkixan ukar kutt'xaatakiw akapach jaytawayxta sasa. 29 Yatiqirinakapasti sapxaraknwa: Jichhakuchap jan uacht'wimpik qhan arsupxistaxa. 30 Jichhax taqi kun yatitam yatipxta, janirakiw khitin jumar jiskhiapsa munktati. Ukat nanakax Diosat jutatam iyawsapxta sasa. 31 Jesusasti jupanakarux saraknwa: Jichhakit iyawsapxtasti? 32 Ukhamax pachax purinxiwa, ukasti jichhawa, sapa mayniw taqi tuqir jaltxapxta, nayarusti sapak jaytapxitta; ukampis nayax janiw sapkti, jan ukasti, Awkiw nayampski. 33 Taqi akanaksti sapxsmawa, jumanakan nayar iyawsatanakamat samara jikxatapxaamataki. Akapachansti jumanakax t'aqhisipxtawa; ukampis ch'am katxatapxam, nayax akapacharux atipjawaytwa sasa. 17:1 Taqi ukanak arsusinsti, Jesusax alaxpach utasaw sna: Awkixay, pachax purinxiwa. Yuqamar jach'acham, Yuqaman jumar jach'achaapataki. 2 Jumaw Yuqamarux taqi jaqinakxar munaan churtaxa, jupar arkirinak churkta ukanakar wiay jaka churaataki. 3 Uka wiay jakaasti juma sapa chiqpach Diosar ut'aan utji, jumax khithankta uka Jesucristor ut'apxaapataki. 4 Nayax aka uraqin jach'achsmawa, kuntix lura churkista uk tukuyaraktwa. 5 Jichhax Awkixay, juman jak'aman kunjm jach'a kankaankyttix janra akapacha utjkipana, uka pachpa jach'a kankaay churxita. 6 Nayar arkirinak churkista ukanakarux khitktatix jumax uk yatiyta. Jupanakax jumankirnwa, jumarakiw nayar churista, juman arunakamsti phuqhapxarakiwa. 7 Jichhasti jupanakax kunanaktix churkista ukanakan jumat jutatap yatxapxi; 8 jupanakarusti juman arunakam churta, jupanakasti katuqapxiwa. Jichhasti nayan jumat jutatax yatipxi, uksti

iyawsapxarakiwa. 9 Nayax jupanakatakiw maysma, janiw akapachankirinakatak mayksmati, jan ukasti, churkista ukanakatakiw maysma, jumankirinaktap layku. 10 Taqi kunatix nayankki ukax jumankiwa, jumankiristi nayankarakiwa; jach'a kankaaxasti jupanakxan usti. 11 Qullan Awkixay, nayax janiw akapachankxti, jupanakasti akapachan qhiparapxani, juma jak'ar nayan jutaaxkama. Awkixay, jupanakaruy imam, kawkr ch'amtix churkista uka ch'amampiy imam jupanakan mayakpxaapataki, kamisatix jumampi nayampix mayakktan ukhama. 12 Kunapachatix akapachan nayax jupanakampkytxa, churkista uka ch'amani sutimampiw jupanakarux imytxa. Janiw jupanakat maynis chhaqknti, jan ukasti chhaqhaapkn ukakiw chhaqxna, kunjmtix Qillqatan siski ukarjam phuqhasiapataki. 13 Jichhasti juman ukaruw jutaskta; akanaksti akapachankkasaw arsta, jupanakan nayjam kusisiampi phuqt'atpxaapataki. 14 Nayasti jupanakarux arunakam churta, ukampis akapachankirinakax jupanakarux uisiwa, jupanakan jan akapachankirpxatap layku, kamisatix nayax jan akapachankirktxa ukhama. 15 Janiw akapachat jupanakar apsuamatak mayksmati, jan ukasti Supayat imaamatakiw maysma. 16 Kamisatix nayax jan akapachankirktxa, jupanakax janirakiw akapachankirpkiti. 17 Chiqa kankaampiy juma pachpatak q'umacham; arunakamax chiqawa. 18 Kamisatix nayarux akapachankirinak taypir khithanistaxa, uka pachparakiw jupanakarux akapachankirinak taypir khitta. 19 Nayasti jupanak laykuw jakaax taqpach katuyasta, jupanakax jakaap uka kipkarak katuyasipxaap munta. 20 Ukampis janiw nayax jupanakatakik mayksmati, jan ukasti, akat qhiparusa jupanakan arup ist'asin nayar iyawsapkitani ukanakatakiw mayiraksma. 21 Awkixay, jupanakan mayakpxaapatakiw maysma, ukhamarak jiwasampis mayakpxaapataki, kamisatix jumax nayankta, nayas jumankarakta ukhama, ukhamat akapachankirinakan juman nayar khithanitam iyawsaapataki. 22 Kamisatix jumax nayar ch'am churkista uka pachpa ch'amarak jupanakar nayax churta, jupanakan mayar tukutpxaapataki, kamisatix jumampi nayampix mayaktan ukhama. 23 Nayax jupanakamptwa, jumasti nayampiraktawa, jupanakan mayar

tukutpxaapataki, ukhamat akapachankirinakax juman nayar khithanitam yatipxaapataki, ukatsti jupanakar wal munasitam yatipxani, kamisatix jumax nayar munaskista ukhama. 24 Awkixay, nayar katuykista ukanakax kawkintix nayax utjask ukan nayampi chikpxapunpan, kawkr ch'amtix jumax churkista uka ch'am ujapxaapataki; jumasti akapachan janr utjkipan munasista. 25 Chiqpach suma Awkixay, akapachankirinakax janiw ut'apktamti; ukampis nayax ut'smawa, jupanakasti juman nayar khithanitam yatipxaraki. 26 Jupanakarusti khitktatix jumax uk ut'ayta, uksti ut'ayaskakwa, nayar munaskista uka munasiax jupanakamp chikapataki, nayasti jupanak chikaxatakiraki. 18:1 Tatitur mayisi tukuyatatsti, Jesusax Cedrn sat jawirat mayskatar saraatakiw yatiqirinakapamp chik mistuwayna. Ukansti olivo quqanakan muyuntat uyuw utjna, ukaruw Jesusax yatiqirinakapamp mantna. 2 Aljantir Judasax uka chiq sum ujarakna, Jesusan walja kuti yatiqirinakapampi ukawjar sarirtap layku. 3 Judasasti m tama soldadonakampiw ukawjar purinna, fariseonakampi sacerdotenakan jilrinakapampix Tatitun utap ujirinakat m qawqhan khithankatayna ukanakamp chika. Jupanakax nuwasiatak wali wakicht'ataw jutapxna, micha qhananaka, nina wiyanak apt'ata. 4 Jesusasti kunatix jupampi lurasiapkn uk yatnwa, ukat mistunisin jupanakar jiskt'na: Khitirus thaqhapxta? sasa. 5 Jupanakasti sapxnwa: Nazaretankir Jesusaruw thaqhapxta sasa. Jesusasti jupanakarux snwa: Naytwa sasa. Aljantir Judasasti jupanakampnwa. 6 Jesusan jupanakar Naytwa satapatxa, qhipxar kuttasaw tinkurapxna. 7 Jesusasti wasitat jupanakar jiskt'na: Khitirus thaqhapxta? sasa. Jupanakasti sapxaraknwa: Nazaretankir Jesusaruw thaqhapxta sasa. 8 Ukatsti Jesusax snwa: Niy sapxsmawa: Naytwa sasa. Nayar thaqhapxchista ukax, arkirinakaxar khithanukxapxam sasa. 9 Ukasti, kunjmtix Jesusax siskn ukarjamaw phuqhasiskna: Katuykista ukanakat janiw maynis chhaqkiti sasa. 10 Ukatsti, Simn Pedrox espadapampiw jilri sacerdoten Malco sat uywatapan kupi jinchup thuqhuqayna. 11 Jesusasti uk ujasin Pedrorux snwa: Imaapar espadam uskum. Awkixax kuna t'aqhisitix

churkitu uk janit t'aqhisiaxkisti? sasa. 12 Ukatsti tama soldadonakampi, jilripampi, Tatitun utap ujir soldadonakampix Jesusaruw katuntapxna, ukatsti ach'antapxaraknwa. 13 Ukatsti Anasan utaparuw nayraqat irpapxna, jupax Caifasan awkch'ipnwa; Caifasasti uka marax jilr sacerdotnwa. 14 Aka pachpa Caifasaw m urux judionakar satayna: M sapa chachakiw markpach lanti jiwaapax wakisispa sasa. 15 Simn Pedrompi, maynr yatiqiripampix Jesusaruw qhipat arkapxna. Maynr yatiqiristi sacerdotenakan jilripan ut'atnwa, ukat Jesusamp chika Anasan utapar mantna; 16 Pedrosti uta punku anqxarukiw qhiparna. Ukat sacerdotenakan jilripan ut'at yatiqiripax mistunisin uta ujir warmimpi parlna, ukat Pedror irpantna. 17 Punku ujir warmisti Pedroruw jiskt'na: Janit jumax aka jaqin maynr yatiqiripktasti? sasa. Pedrosti snwa: Janiwa, janiw ukkti sasa. 18 Uywatanakampi, Tatitun utap ujirinakampisti thaytap laykuw nina phichhasipxatayna, uka nina jak'an junt'uchasisipkna. Pedrosti jupanak chikarakiw ukan junt'uchasiskna. 19 Sacerdotenakan jilripasti, Jesusaruw jiskt'a qalltna, yatiqirinakapax khitinaknsa, kunsa jupax yatichna ukanakxata. 20 Jesusasti juparux snwa: Nayax taqinin ujkataw parlyta, sinagoganakana, Tatitun utapan yatichasa; janiw nayax kuns jamasat yatichkti. 21 Kunatarak nayarusti jiskhistasti? Khitinakatix nayar ist'apkitu ukanakaruy jiskt'amxa, jupanakay sispan kuna tuqittix yatichkyt uka. Jupanakax yatipxiwa kuntix parlkyt ukxa sasa. 22 Jesusan ukham satapatxa, Tatitun utap ujir soldadonakat mayniw Jesusan ajanupat t'axllintna, akham sasa: Ukhamti sacerdotenakan jilripar aynkatta? sasa. 23 Jesusasti juparux saraknwa: Jan wali arsutaxatix utjchixa, qhant'ita; arsutaxatix walikskchisti, kunatarak nuwistasti? sasa. 24 Ukatsti Anasax sacerdotenakan jilripa Caifasan ukaruw Jesusarux ach'antat irpayna. 25 Ukchakamasti, Pedrox nina jak'an junt'uchasiskna; ukat juparux jiskt'apxna: Janit jumax uka chachan maynr yatiqiripktasti? sasa. Pedrosti jan ut'iriw tukna, saraknwa: Janiw ukkti sasa. 26 Ukxarusti, jilr sacerdoten uywatapar Pedrox jinchu thuqhuqaykatayna uka jaqin wila masipaw ukankarakna, jupasti Pedroruw jiskt'na: Janit nayasti uka jaqimp chika panqar uyun

ujksmasti? sasa. 27 Pedrosti wasitatampiw jan ut'ir tukna, ukspachaw wallpax art'na. 28 Ukatsti Jesusarux Caifasan utapat marka apnaqirin utaparuw irpapxna. Ukapachax niyaw willjtanxna, judionakasti janiw uka utar mantapknti saraparjam jan q'auchasiataki, mantapxasapn ukax janiw Pascua manq'a manq'apkasapnti. 29 Ukat Pilatox jupanakamp parlir mistunna, ukatsti saraknwa: Kunatarak aka jaqirusti juchachapxtasti? sasa. 30 Jupanakasti sapxaraknwa: Janitix jach'a juchankaspa ukaxa, janiw juman ukar irpanipkiristti sasa. 31 Pilatox jupanakar saraknwa: Irpasxapxam, jumanakak kamachinakamarjam juchachasipkam sasa. Jilr judionakasti sapxaraknwa: Nanak judionakarux janiw khitir jiwayaas wakt'apkituti sasa. 32 Ukhamaw Jesusan arsutapax phuqhasna, kunjmtix jiwaapkn ukxata. 33 Pilatosti wasitatampiw utapar mantna, ukat Jesusar jawsasin jiskt'na: Jumax judionakan Reyiptati? sasa. 34 Jesusasti yaqha jiskt'ampiw arusxatna: Jumakit uk jiskt'ista, jan ukax khitich nayxat uk sistamxa? sasa. 35 Pilatosti saraknwa: Nayax janiw judikti; marka masinakamampi, sacerdotenakan jilrinakapampiw jumarux nayar katuyapxitu. Kunarak lurtasti? sasa. 36 Jesusasti saraknwa: Nayan markaxax janiw akapachankirkiti. Ukhamspa ukasti, arkirinakaxax nuwasipxasapnwa judionakar jan katuyataxataki. Ukampis nayan markaxax janiw akapachankirkiti sasa. 37 Ukatsti Pilatox Jesusar jiskt'nwa: Ukhamasti jumax Reytati? sasa. Jesusasti snwa: Jumaw nayan Reytax arsusktaxa. Nayax ukatakiw yurta, kunatix chiqki uk yatiyiriw akapachar jutta. Taqi khitinakatix chiqan sarnaqki ukanakax nayan arux ist'apxi sasa. 38 Pilatox ukxarux saraknwa: Kunarak chiqasti? sasa. Uk arsusinsti, Pilatox wasitat mistuwayasin judionakar parlna, jupanakarusti saraknwa: Janiw nayax aka jaqin kuna jucha luratapsa jikxatkti. 39 Jumanakan saramarjamasti, sapa Pascua urun katuntatanakat maynir antutaaxaw utji. Judionakan Reyipar antutaaxti munapxta? sasa. 40 Ukatsti taqiniw jach'at art'apxna: Uka jaqirux janiwa! Barrabasar antutam! sasa. Barrabasasti m lunthat jaqnwa.

19:1 Ukatsti Pilatox Jesusar jawq'jayaatakiw mayna. 2 Soldadonakasti ch'aphinakat m pillu lurapxna, ukampiw Jesusan p'iqipxar asxatapxna, ukatsti ch'iyr wila isimpiw isintayapxna. 3 Ukatsti jupar jak'achasisin sapxarakna: Jallalla judionakan Reyipa! sasa. Ukatsti ajanut nuwantapxna. 4 Pilatosti wasitampiw mistunna, ukat jupanakar sarakna: Janiw nayax kuna juchsa aka jaqin jikxatkti; uk yatipxaamatakiw irpsunta sasa. 5 Jesusasti, p'iqipar ch'aphi pillumpi asxatata, ch'iyr wila isimpi ist'ataw mistunna. Pilatosti jupanakarux snwa: Akax uka jaqixa! sasa. 6 Sacerdotenakan jilrinakapampi, Tatitun utap ujir soldadonakampisti, Jesusar ujasin jach'at arnaqa qalltapxna: Ch'akkatam! Ch'akkatam! sasa. Pilatosti jupanakarux snwa: Ukhamax jumanakay irpapxam, ukatsti ch'akkatanipxam, nayax janiw kuna juchsa aka jaqin jikxatkti sasa. 7 Judeankir jilr jaqinakasti sapxaraknwa: M kamachiw nanakan utjapxitu, uka kamachirjamasti, Diosan Yuqap tukutap laykux jiwaapawa sasa. 8 Pilatox uk ist'asin juk'ampiw axsarna. 9 Taripwi chiqar wasitat mantasinsti, Jesusaruw jiskt'na: Kawkinkirtas jumaxa? sasa. Jesusasti janiw kuns arsknti. 10 Ukat Pilatox sna: Janit nayarux jayskitta? Janit nayax jumar ch'akkataataki, jan ukax, antutxaatakis munaankta uk yatktasti? sasa. 11 Jesusasti juparux snwa: Janiw nayatak kuna munaankasmasa, janitix Diosax churkiristam ukaxa; ukatp, khititix jumar katuykitu ukax jumat sipan juk'amp juchaniwa sasa. 12 Pilatosti ukapachatpach Jesusar antuta munna; ukampis judionakax jach'at art'apxna: Aka jaqirutix antutnuktaxa, janiw Cesaran jila masipktati! Khititix reyir tuku munki ukax, Cesar emperadoran uisiripawa! sasa. 13 Pilatosti uk ist'asinxa, Jesusaruw irpsuyanna, jupasti taripa chiqaruw qunt'asna, uka chiqasti Gabat satnwa, hebreo arunxa, Qalampi Suk'suta sa muni. 14 Pascua urun puriniapatakix m urukxnwa, niya chika ururusti Pilatox judionakaruw sna: Akax reyimaxa! sasa. 15 Judionakasti juk'ampiw art'apxna: Cruzar ch'akkatam! Cruzar ch'akkatam! sasa. Pilatosti jupanakarux jiskt'nwa: Jumanakan reyimarut ch'akkatsti? sasa. Sacerdotenakan jilrinakapasti sapxaraknwa: Nanakan reyixax Cesarakiwa, janiw juk'amp yaqha reyix

utjapkituti sasa. 16 Ukatsti Pilatox Jesusar ch'akkataapatakiw judionakar katuyxna, jupanakasti Jesusarux irpsuwayxapxnwa. 17 Jesusasti cruzap q'ipt'ataw Calavera sat chiqar saraatak mistuwayna, hebreo arunxa, Glgota satawa. 18 Uka chiqan Jesusarux ch'akkatapxna, jupamp chikasti purapxar paniniruw ch'akkatapxna, Jesusarusti jupanak taypiru. 19 Pilatosti cruzar uskuyaatak m qillqat luratayna, akham sasa: Nazaretankir Jess, judionakan Reyipa sasa. 20 Walja judionakaw uka qillqat ullarapxna, Jesusar ch'akkatapkn uka chiqan marka jak'ankatap layku. Uka qillqatasti hebreo aruna, griego aruna, latn arun qillqatnwa. 21 Ukat sacerdotenakan jilrinakapax Pilator sapxna: Judionakan Reyipa sasax jan qillqamti, jan ukasti: Judionakan Reyiptwa siwa sas qillqam sasa. 22 Pilatosti jupanakarux snwa: Nayan qillqatki ukax janipuniw mayjt'ayatkaniti sasa. 23 Soldadonakasti Jesusar ch'akkatxasinxa, jupan isip apthapipxna, ukatsti, pusir jaljasin mayakam katusipxna. Ukatsti pata isip katupxarakna, uka isix janiw ch'ukunknti, jan ukasti, amstat aynachkam maya p'itataknwa, 24 soldadonakasti jupanak puraw sasipxna: Jan ch'iyjkaniti, jan ukasti suerte jaqtani, ukhamat yatini khitirus wakt'ani uka sasa. Ukasti Qillqatan phuqhasiapatakiw ukham lurasiskna: Isixsti jupanakkamaw lakjasipxna, patar uchasi isixsa suertet jaqtapxarakna sasa. Soldadonakax ukham lurapxna. 25 Cruza jak'ansti, Jesusan Mara taykapampi, Cleofasan Mara warmipampiw ukankapxna, jupasti Jesusan tiapnwa, ukhamarak Magdalankir Mariampi. 26 Jesusasti, Mara taykaparuw ujna munat yatiqiripamp chikt'ata, ukat taykaparux sna: Warmi, ukaxay yuqamaxa sasa. 27 Yatiqiriparusti saraknwa: Ukaxay taykamaxa sasa. Yatiqiristi, ukrut Mariarux utapar irpxna. 28 Ukanak qhipatsti, Jesusax taqi kunan phuqhasxatap yatna, ukatsti Qillqatan phuqhasiapatakiw sna: Umat pharjitu sasa. 29 Ukawjansti m chatuw k'allk'u vinompi phuqhantat utjna, ukatsti m esponja aptasin uka k'allk'u vinoruw chilltapxna, ukat hisopo sat alin laymipar chinkatasin Jesusan lakapar chillkatapxna. 30 Jesusasti uka k'allk'u vino mallt'na, ukatsti snwa: Taqi kunaw phuqhata sasa. Ukatsti p'iqip alt'asin jiwawayxna. 31 Pascuatakix m urukxnwa.

Judionakax janiw sbado urun amayanakan cruzan qhiparaap munapknti, uka sbado urun wali jach'a urtap layku. Ukat Pilatorux cruzan ch'akkatatpkn ukanakan kayunakap p'akirayaatak mayipxna, ukhamat jank'ak jiwapxaapataki, ukatsti amayanakap cruzat apaqayaapataki. 32 Soldadonakasti sarasin Jesusamp chika ch'akkatatpkn ukanakarux, paninpacharuw kayunakap p'akirapxna. 33 Ukampis Jesusar jak'achaskasinsti, jiwatxatap ujapxna, ukat jupan kayunakap jan p'akirapknti. 34 Ukampis maynr soldadox ch'illapat lanzampiw jununtna, ukspachaw wilampi umampix jalsunna. 35 Uk ujiriw akham arsna, chiqpun arsna; jupax chiq arsutap yatnwa, ukhamat jumanakan iyawsapxaamataki. 36 Akanakax Qillqatan phuqhasiapatakiw lurasna: Janiw kayu ch'akhapsa p'akjapkaniti sasa. 37 Yaqhawjansti Qillqatax sarakiwa: Chhuxrichjataruw ujapxani sasa. 38 Uka qhipatsti, Arimateankir Joseaw Jesusan amayap apasxaatak Pilator achikt'asna. Joseasti, Jesusan yatiqiripnwa, judionakar axsarasin jamasat arkkchna ukasa. Pilatosti mayitapar jaysnwa, ukat Joseax Jesusan amayap apasxna. 39 Ukatsti kawkritix m aruma Jesusampi parlir sarkatayna uka Nicodemox, kimsa tunka kilo mirra, loe kittata suma q'apkir qulla apt'ataw purinirakna. 40 Ukhamasti Joseampi Nicodemompix Jesusan amayaparux uka q'apkir qullampi jawsut ch'uqaanakampiw llawuntapxna, kunjmtix judionakax amayar imapxirkn ukhama. 41 Jesusar ch'akkatapkn uka chiqan m uyuw utjna, uka uyunsti m machaq amay imaaw utjarakna, ukarusti janraw khitirus imapkataynati. 42 Ukaruw Jesusan amayap imapxna, jak'ankatap layku, judionakan sbado urupan jak'achasinxatap laykuraki. 20:1 Domingo qhantatisti, Magdalankir Mariax wali willjta ch'amakkipan sepultura ujir sarna, ukatsti sepulturar atkatatkn uka qala atiqat ujna. 2 Ukham ujasinsti, Simn Pedrompiru, Jesusan wali munat yatiqiripampir yatiyiriw jalna, jupanakarusti saraknwa: Tatitun amayap sepulturat apasxapxatayna, janiw kawkir apapxatapsa yatipkti sasa. 3 Ukatsti Pedrompi maynr yatiqirimpix sepulturaruw jalapxna. 4 Panpachaniw jalapxna; ukampis maynr yatiqiriw Pedrot sipan juk'amp

jalna, ukatsti nayraqat sepulturar purna. 5 Ukatsti alt'asin sepultur uantna, ukansti ch'uqa isinakak ujna, ukampis janiw mantknti. 6 Simn Pedrosti qhipapat purna, ukatsti sepulturkamaw mantna, jupasti ch'uqa isinakakirak ujna; 7 ukatsti Jesusan p'iqip ch'uqt'atkn uka isix janiw ch'uqaanakamp chikknti, jan ukasti, yaqhawjan suk'thapit apnuqatnwa. 8 Ukatsti nayraqat sepulturar purkatayna uka yatiqiriw mantna, jupasti kunatix luraskatayna uk ujna, ukat iyawsna. 9 Jupanakax janraw amuyt'apkataynati, kuntix Qillqatax siskna uka: Jiwatanak taypit jaktaapaw wakisi sasa. 10 Ukatsti uka yatiqirinakax utaparkamaw kutt'awayxapxna. 11 Mariax sepultura anqxan jachaskna. Ukham jachkasin sepultura manqha uantaatak alt'na, 12 ukatsti janq'u isini p angelaruw ujna, jupanakasti kawkharutix Jesusan jiwat janchip uchapkatayna ukawjan qunt'atsipknwa; maynix p'iqi tuqina, maynisti kayu tuqina. 13 Angelanakasti juparuw jiskt'na: Warmi, kunatarak jachasktasti? sasa. Mariasti snwa: Tatituxan janchip apasxapxatayna, janiw kawkir uskupxatapsa yatkti sasa. 14 Uk arskipanxa, qhipx uakipasi, ukatsti Jesusaruw ujna, ukampis janiw Jesustap amuyknti. 15 Jesusasti juparuw jiskt'na: Warmi, kunatarak jachasktasti? Khitirurak thaqtasti? sasa. Mariasti, uyu ujirkaspas ukham amuyna, ukat jupar sarakna: Tata, jumatix apstaxa, kawkharus uskta uk yatiyita, ukat apasxaaxataki sasa. 16 Jesusasti juparux snwa: Mara! sasa. Jupasti kutikipstasin hebreo arun sna: Rabuni! sasa. (Ukasti Yatichiri sa muni.) 17 Jesusasti juparux snwa: Jan katxsistati, janraw Awkixan ukar makhatkti. Ukampis jilanakaxar yatiyir saram, jupanakarusti sarakim: Nayax kawkinkkitix Awkixax ukaruw saraskta, jupasti jumanakan Awkimarakiwa, nayan Diosaxawa, jumanakan Diosamarakiwa sasa. 18 Ukatsti Magdalankir Mariax yatiqirinakar yatiyiriw sarna, jupan Tatitur ujatapata, taqi akanak Tatitux siskatayna ukanak yatiyiri. 19 Uka domingo arumasti, Jesusan yatiqirinakapax judionakar axsaratap laykuw uta punkunak jist'antasisin tantachasipxna. Jesusasti ukaruw mantna, jupanak taypin sayt'asin aruntna, akham sasa: Sumankaax jumanakamppan! sasa. 20 Ukatsti, amparapampi, ch'illapamp uacht'ayna. Yatiqirinakasti Tatitur ujasin wal kusisipxna.

21 Jesusasti wasitampiw jupanakar sna: Sumankaax jumanakamppan! Kunjmtix Awkix nayar khithankitu, ukhamarakiw jumanakar khithapxsma sasa. 22 Ukatsti jupanakxaruw phust'na, ukat sarakna: Qullan Ajay katuqapxam. 23 Jumanakatix mayninakan juchanakap pampachapxtaxa, Diosax jumanakar pampachapxaraktamwa; janitix pampachapktaxa, Diosax janirakiw pampachapktamti sasa. 24 Tomasix tunka payan yatiqirit maynrnwa, juparusti Ispa sapxnwa. Jesusax jutkn ukapachax janiw jupax ukankknti. 25 Ukat maynr yatiqirinakax Tomasirux sapxna: Tatituruw ujapxta sasa. Ukampis Tomasix snwa: Janitix amparanakapan clavompi p'iyjat ujk, luk'anaxampis uk jan llamkt'k, ch'illaparus amparaxampi jan llamkt'karak ukax, janiw iyawskti sasa. 26 Kimsaqallqu uru qhipatsti, yatiqirinakapax wasitampiw m utan tantachasipxna, Tomasisti ukapachax jupanak taypinknwa. Punkunakax suma jist'antatnwa, Jesusasti ukaruw mantna, jupanak taypiruw sayt'asna, ukatsti aruntaraknwa: Sumankaax jumanakamppan! sasa. 27 Ukatsti Tomasiruw sna: Luk'anamamp amparanakax llamkt'am, ukat uxatarakim; ukatsti amparamamp ch'illax llamkt'am. Jan pchasimti; jan ukasti, iyawsam sasa. 28 Ukatsti Tomasix snwa: Tatituxay, Diosaxay! sasa. 29 Jesusasti juparux snwa: Toms, nayar ujasakit iyawstasti? Kusisianpxiwa jan ujkas iyawsirinakaxa! sasa. 30 Jesusax yatiqirinakapan nayraqatapan walja yaqha unachanaka, muspharkaanak lurna, ukanakax janiw akan qillqatkiti. 31 Ukampis kunanakatix akan qillqatki ukanakax Jesusan Cristtapa, Diosan Yuqaptap iyawsapxaamatak qillqatawa, jupar iyawsasinsti, wiay jaka katuqapxaamataki. 21:1 Uka qhipatsti, Jesusax wasitampiw yatiqirinakapar Tiberias sat quta thiyan ustna. Ukasti akhamnwa: 2 Uka chiqan tantacht'atpkn ukanakax akrinaknwa, Simn Pedro, Ispa sat Toms, Galilea uraqin Can markankir Natanael, Santiago, Juan, jupanakax Zebedeon yuqanakapa, ukhamarak Jesusan yaqha pani yatiqirinakapampi. 3 Simn Pedrosti jupanakarux snwa: Chawlla katuriw sar sasa.

Mayninakasti sapxaraknwa: Nanakax jumamp chik sarxapxarakwa sasa. Ukham sasinsti m boteruw mantapxna, ukampis uka arumax janiw m chawllsa katupknti. 4 Willjtarusti, Jesusax quta thiyan ustna, yatiqirinakasti janiw juptap amuyapknti. 5 Jesusasti jupanakaruw jiskt'na: Jilatanaka, chawllax utjapxtamti? sasa. Jupanakasti sapxaraknwa: Janiwa sasa. 6 Jesusasti snwa: Botet kupxar qna jaquntapxam, ukat katsupxta sasa. Ukham lurapxna, ukatsti janiw qna apsurjampknti, walja chawlla katupxatap layku. 7 Ukat Jesusan wali munat yatiqiripax Pedror sna: Tatituwa! sasa. Simn Pedrosti, Tatittap yatisinxa, ukspachaw patxa isip uchasisin umar t'iskuntna. 8 Maynr yatiqirinakasti botempiw quta thiyar mistunipxna, chawllan phuqhantat qna qatatinisa, jupanakasti quta thiyat patak metronkapxaknwa. 9 Waar mistusinsti, nina sank'a patxan m chawlla apxatat ujapxna, t'ant'a jikxatapxarakna. 10 Jesusasti jupanakarux snwa: Jichha apsunipkta uka chawllanak apanipxam sasa. 11 Simn Pedrosti boter mantasin quta thiykamaw qna qatatsunna. Uka qnax patak phisqa tunka kimsan jach'a chawllanakamp phuqhantatnwa; ukham walja chawllanakkipansa, qnax janiw ch'iyasknti. 12 Jesusasti jupanakarux snwa: Manq'ir jutapxam sasa. Yatiqirinakat janiw maynis khittapsa jiskt'knti, jupanakan Tatittap yatipxatap layku. 13 Jesusasti jupanakar jak'achasisin t'ant'a irtna, ukat jupanakarux churna, ukatsti chawlla churarakna. 14 Akampix Jesusax kimsa kutiw yatiqirinakapar ustna jiwatanak taypit jaktatap qhipata. 15 Manq'a tukuyatatsti, Jesusax Simn Pedroruw jiskt'na: Simn, Juanan yuqapa, jupanakat sipan juk'ampit munasista? sasa. Pedrosti juparux snwa: Jsa, Tatay, jumaw nayan jumar munasitax yattaxa sasa. Jesusasti juparux snwa: Ukhamax ovejanakaxar awatim sasa. 16 Jesusax wasitampiw jiskt'na: Simn, Juanan yuqapa, nayarux munasistati? sasa. Pedrosti juparux saraknwa: Jsa, Tatay, jumaw nayan jumar munasitax yattaxa sasa. Jesusasti juparux saraknwa: Ukhamax ovejanakaxar awatim sasa. 17 Jesusax m kutimpis jiskt'askaknwa: Simn, Juanan yuqapa, munasipunistati? sasa. Pedrosti llakthaptnwa kimsa kuti: munasistati sas jiskt'atap layku, ukat sarakna:

Tatay, jumaw taqi kun yattaxa. Jumaw nayan jumar munasitax yattaxa sasa. Jesusasti snwa: Ukhamax ovejanakax awatim. 18 Qhanak sisma, waynkasax isthapisisin kawkirutix sara munkyt ukaruw sarytaxa; ukampis chuyman tuqirusti, amparam aytta ukatsti yaqhaw isiytam, kawkirutix jan munkt ukaruw irparaktam sasa. 19 Uk arsusinsti, kunjmtix Pedrox Diosar jach'achaatak jiwkani uk amuyaap munna. Ukatsti saraknwa: Arkita! sasa. 20 Pedrosti kutikipstasin, Jesusan wali munasit yatiqiripar qhipat jutaskir ujna, manq'apkn ukkhax uka pachpa yatiqiriw Jesusan jak'apankna, ukat Jesusarux jiskt'na: Tatay, khitirak aljanttamsti? sasa. 21 Jupar ujasinsti Pedrox Jesusaruw jiskt'na: Tatay, jupampisti kunas lurasini? sasa. 22 Jesusasti juparux snwa: Nayatix kutiniaxkam jupan jakaap munirista ukasti, kuna luraamas juman utji? Jumax nayar arkita sasa. 23 Jupanak taypinsti, uka yatiqirix janis jiwkaspa ukhamaw yatisna. Ukampis Jesusax janiw sisknti: Janiw jiwkaniti sasaxa, jan ukasti snwa: Nayatix kutiniaxkam jupan jakaap munirista ukasti, kuna luraamas juman utji? sasa. 24 Akanak arsuristi, uka kipka yatiqiriwa, jupaw qillqawayi, jiwasanakasti jupan arsutapan chiqtap yatipxtan. 25 Jesusan muspharka luratanakapax waljaw utjaski; taqpachatix qillqasispaxa, amuyataxatxa, uka qillqatanakax aka uraqpachatsa jilaraspawa. 1:1 Munat Tefilo, mayr qillqataxanxa, kuntix Jesusax qalltatpach lurawaykatayna, yatichawaykatayna ukanakat qillqta, 2 kunrutix alaxpachar jupax makhatkn ukrkama. Jesusax alaxpachar janr makhatkasaxa, ajlliskatayna uka apostolunakaparuw Qullan Ajayu tuqi iwxawayna kuntix lurapxaapki ukxata. 3 Jesusax jiwatat jaktasinxa, jupa kipkaw jupanakar ustna, ukhamat chiqpachapun jaktxatapat uacht'ayasa. Pusi tunka urun walja kutiw apostolunakapar ustna, Diosan qhapaq markapxat parlarakna. 4 Jesusax apostolunakapampskn ukapachaw jupanakar akham iwxt'na: Jerusalenat janiw kawkirus sarapxtati, Awkixan arsutap phuqhasiapkam suyapxam, nayax ukxat niy jumanakar yatiyapxsmawa. 5 Chiqpachansa Juanax umampiw bautisna,

ukampis jumanakax akat m qawqha ururux Qullan Ajayump bautisataw ujasipxta sasa. 6 Jesusampi tantachatkn uka apostolunakapax jupar jiskt'apxnwa: Tatay, jichhati Israel markarux marka apnaqaap wasitat churxta? sasa. 7 Jesusasti ukxaruw jupanakar sna: Janiw jumanakar uka pachanakata, uka uruta yatipxaamax wakt'apktamti. Alaxpachankir Awkikiw taqi kuns munaaparjam lurani. 8 Ukampis yatipxam, Qullan Ajayuw jumanakxar jutani, ukapachaw jumanakax ch'am katuqapxta, ukatsti nayat qhanachiriw sarapxta, Jerusaln markana, Judea uraqina, Samaria uraqina, taqi aka uraqpachana sasa. 9 Ukanak arsusinsti, Jesusax apostolunakapan ujkataw alaxpachar aptatxna, ukatsti m qinayaw jupar muyuntas jupanakan nayraqatapat chhaqtayawayxna, janiw mayampsa Jesusar ujkxapxnti. 10 Alaxpacha utat Jesusar uch'ukisipkipansti, janq'u isini pani chachaw jupanak thiyan ustna. 11 Uka chachanakasti Jesusan apostolunakaparux snwa: Galileankir jaqinaka, kunatarak alaxpach uch'ukisipktasti? Kamisatix jumanak taypit Jesusar alaxpachar aptat ujapktaxa, ukhamarakiw jupax wasitat jutani sasa. 12 Uka qhipatsti, apostolunakax Olivos qullut Jerusalenaruw kutt'xapxna. Uka qullusti Jerusalenat jak'ankakiwa, m chika tupun chikataparjama. 13 Markar purisinsti, qurpachatpkn uka utaruw makhatapxna. Uka apostolunakasti akanakawa: Pedro, Juan, Santiago, Andrs, Felipe, Toms, Bartolom, Mateo, Alfeo chachan Santiago yuqapa, Celote Simn, Santiago chachan Judas yuqapa. 14 Taqpachaniw jupanakax Tatitur mayisiatak tantachasipxirna. Ukankaraknwa Jesusan jilanakapaxa, Mara taykapasa, yaqha warminakamp kuna. 15 Ukrunakansti niya patak p tunkan jilatanakaw tantacht'asipxna. Pedrosti jupanak taypin sayt'asisin sna: 16 Jilatanaka, kuntix Qullan Ajayux David tuqi Judas chachat Qillqatanakan arskatayna ukan phuqhasiapax wakisnwa, jupaw Jesusar katuntir jaqinakan irpiripna. 17 Judasax jiwasanakat maynrnwa, jiwasanak chikarakiw Diosatak irnaqna. 18 Jupax anqha luratapat qullqi katuqna, uka qullqimpisti m uraq alna; ukatsti jupax p'iqit kayuni jalaqtasaw, purakas phallata, jiphillanakas allstat ujasna. 19 Uka lurasitapasti Jerusaln markpachan yatisi, uka urutpach uka chiqax Hacldama sutimpi ut'ata,

ukasti Wila wartat uraqi sa muni. 20 Salmo qillqatan akham siwa: Utjwipax ch'usa wasarar tukpan, janirak khitis uka utan jakpati. Jupan luraapsti yaqha lurpan sasa. 21 Jichhasti, jiwasanakamp chika Tatit Jesusar arkirinakax akan utjiwa, 22 uka chachanakasti kunrutix Juanampi bautisayaskn ukruta, alaxpachar makhatki ukkhakamaw jiwasamp chikski. Jupanakat maynix jiwasanak taypir yapt'aax wakisiwa, jiwasanakamp chika Jesusan jaktwipat qhanachaapataki sasa. 23 Ukatsti paniniruw ajlliatak utapxna: Jos Barsabs sutiniru, jupasti Justo sutimpi ut'atnwa, ukhamarak Matiasampiru. 24 Ukatsti taqiniw Tatitut mayisipxna akham sasa: Tatay, jumaw taqinin chuymap ut'taxa, jupa paninit khitirus jumax ajllista, ukay uacht'ayapxita 25 jupan apstol kanka lurwin Judas lanti sayt'aapataki, jupasti jucha luratap laykuw luraap apanukuwayi, kawkharutix saraapki ukkharurakiw sarxi sasa. 26 Uka qhipatsti, suertenak jaqtapxna uka paninit ajlliataki, suertex Matiasaruw wakt'na, jupampiw tunka mayan apostolur yapxatasna. 2:1 Pentecosts uruya uru purinipansti, iyawsirinakax taqpachaniw mayawjanak tantachasipxna. 2 Ukatsti akatjamat alaxpachat ist'asna ch'aman thayasa purintankaspa ukhama. Uka thayasti kawkhantix jupanakax tantachatpkn uka utaruw phuqhantna. 3 Ukatsti nina lawranakjamaw sapa maynxan ustna. 4 Jupanakasti taqpachaniw Qullan Ajayump phuqt'at jikxatasipxna, ukatsti yaqha arunakat parla qalltapxna, Qullan Ajayux parlaykn ukhamarjama. 5 Ukrunakansti Jerusaln markan, yaqha markanakat jutir judionakaw ukankarakna. Jupanakasti Dios chuyma jaqinaknwa. 6 Jach'a thayjam thayt'anitap ist'asinsti, walja jaqinakaw ukawjar tanthaptanipxna, jupanakasti janiw kuntapsa amuyapknti, sapa mayniw iyawsirinakar kipka arunakapat parlir ist'apxna. 7 Ukatsti wali muspharat jikxatasisinsti, jupanakkamaw sasipxna: Ujapxam, parlapki uka jaqinakasti janit Galileankir jaqinakkisti? 8 Kamisarak jiwasanakan yurwisatpach yatit arunakasat parlapxisti? 9 Taqi markanakat jiwasanakax akankapxtanxa. Yaqhipanakax Partia, Media, Elam uka markanakankirtanwa. Yaqhanakax Mesopotamia, Judea, Capadocia, Ponto, Asia, 10 Frigia,

Panfilia, Egipto, uksanakat jutapxtan, Cirene marka jak'a Libia uraqinakat jutapxaraktan. Roma markat waljaniw akankapxi, yaqhipanakax Creta wat'atpacha, Arabia quta thiyanakatpach jutapxi; 11 mayninakax yurwitpach judipxiwa, yaqhipanakasti judionakan iyawswipar kutikipstirinakarakiwa. Taqiniw Diosan jach'a muspharka lurwinakapat arunakasatkam parlir ist'apxtan! sasa. 12 Jupanakasti muspharatapuniw ujasipxna, janiw kunjmarus amuyt'irjampknti; maynit maynirurakiw jiskt'asipxna: Kamsaarak munpach taqi akanakasti? sasa. 13 Ukampis yaqhipanakax sawkasisaw sapxna: Machatpxiwa! sasa. 14 Ukat Pedrox tunka mayan apostolunakamp chik sayt'asisin, jach'at arsusaw sna: Judeankir chachanaka, Jerusaln markan jakirinaka, jumanakax ak yatipxam, sapkm uka arunak sumpach ist'apxarakim. 15 Aka jaqinakax janiw machatpkiti, kamisatix jumanakax amuyapkta ukhama, ukhamarusa, jichhaw lltunka willjta pachski. 16 Chiqpachansa jichhaw phuqhasiski kuntix Diosax Joel profetap tuqi arsuwaykn ukhamarjama: 17 Tatitux siwa: Tukuya urunakan taqi jaqinakxaruw nayan Ajayux warxatan; yuqanakamasa, phuchhanakamasa kunatix luraskani ukanak yatiyapxani, waynanakax unachwinak ujapxani, ch'ama qarit jaqinakasti samkanak samkasipxarakini. 18 Kh urunakanxa, nayar luqtirinakarux Ajayux warxatanirak, jupanakasti kunatix luraskani ukanakat yatiyapxani. 19 Alaxpachan jach'a muspharkaanak uacht'ay, uraqinsti wilampi, ninampi, jiq'i qinayamp uacht'ay. 20 Tatitun jach'a qhapaq urupa janr purinkipansti, intix ch'amakt'aniwa, phaxsis wilaruw tukuni. 21 Tatitun sutipar art'asir jaqinakasti, qhispiyasi jikxatapxani sasa. 22 Israelitanaka, aka arunak sum ist'apxita: Diosax jumanak taypin Nazaretankir Jesusan munaantap uacht'wayi, jupa tuqi jach'a muspharka lurwinaka, unachwinak lurasa, uka luratanaksti jumanakax sum yatipxtaxa. 23 Uka chacharusti Diosan amtataparjam arsutaparjamaw katuyat ujasna; jumanakasti jucharar jaqinakan amparanakap tuqiw jiwayapxtaxa, m cruzar ch'akkatasa. 24 Ukampis Diosax Jesusar jaktayiwa, jiwaar atipjayasa, jiwasti jupar atipaatak janiw kuna ch'amanknsa. 25 David reyix Jesusat parlkasin snwa: Sapa kutipuniw nayax Tatitun nayamp chikskatap amuyasta. Jupax kupxaxankiwa, janiw

kunas aynacht'aykitaniti. 26 Ukat chuymaxax kusisi, kusisian phuqt'ataw laxraxas q'uchuraki. Jakaaxax Diosar katuyataw samarani, 27 janiw ajayuxar manqhapachan qhiparayktati janirakiw qullan luqtiriman janchipan usjaapsa munktati. 28 Jakaar irpir thakhi uacht'ayista, nayamp chika sarnaqatam laykuw kusisiamp phuqhantitta. 29 Jilatanaka, taqiniw yattan David awkisan jiwatapsa, imasitapsa. Jupan amay imwipasti jichhrkamaw jiwasanak taypinkaski. 30 Davidax profetnwa, ukat kuntix Diosax juramentompi jupar siskatayna uk yatna: Juman reyi qunuamarux, jumat saraqir mayni wawamaruw utt'ay sasa. 31 Davidax Criston jaktwip janrkipan ujna, ukxat parlarakna: Cristox janiw jiwatanak taypin qhiparkaniti, janchipas janirakiw usjkaniti sasa. 32 Uka Jesusaruw Diosax jiwatat jaktayi, uksti taqiniw sum ujapxtan. 33 Jesusax Diosan kupxapankaatak aptatnwa, ukatsti Dios Awkit Qullan Ajayu katuqaraki. Jichhasti Jesusax uka pachpa Qullan Ajayu churistu, jupan arsutaparjama. Ukp jumanakax ujasipktaxa, ist'asipkaraktasa! 34 Janiw Davidax alaxpachar makhatknti, ukampis jupa kipkaw sna: Diosax Mesas Tatituxar siwa: Kupxaxar qunt'asim, 35 uisirinakamar kayumampi takxatayk ukapachkama sasa. 36 Ukhamasti, Israel markpach yatipxam, jumanakax ch'akkatapkta uka Jesusaruw Diosax Cristo Tatitut utt'ayi sasa. 37 Uka arunak ist'asinsti, ukawjan tantachat jaqinakax chuymanakapan wali llakt'ataw ujasipxna. Ukat Pedrompiru, mayni apostolunakampir jiskt'asipxna: Jilatanaka, kuns lurapxiristxa? sasa. 38 Pedrosti ukxaruw jupanakar sna: Tatitur kutikipstapxam, Jesucriston sutipar sapa mayni bautismo katuqapxam, Diosan juchanakamat pampachaapataki, ukhamat jupax Qullan Ajayu churapxtam. 39 Aka arsutax jumanakatakiwa, wawanakamatakiwa, jayankirinakampitakiwa; qawqhanirutix Dios Tatitusax jawskani jupanakampitakirakiwa. 40 Pedrosti uka arunakampi, yaqha arunakampi kunaw jupanakar parlna, iwxt'asin sarakna: Aka anqha jucharar jakaat jithiqtapxam! sasa. 41 Ukatsti, Pedron arunakapar ist'asin jaysirinakax, bautismo katuqapxna; ukrusti niya kimsa waranqa jaqinakaw iyawsirinakarux yapxattna. 42 Jupanakasti apostolunakan yatichwiparjamaw, maynit maynikam suman jakasipxna,

t'ant'a pachjaataki, Diosat mayisiatak tantachasisa. 43 Diosax apostolunak tuqiw jach'a muspharkaanakampi, uacht'winakampi lurna, ukanak ujasinsti, jaqinakax wali muspharataw jikxatasipxna. 44 Jesusar iyawsirinakax m wawakiw jakapxna, taqi ynakapas taqininkaraknwa. 45 Jupanakax uraqinakapsa, ynakapsa aljarxapxnwa, aljat qullqsti sapa maynin pist'ayasitaparjamaw lakirapxna. 46 Sapruw Tatitun utapan tantachasipxna, utanakapansti t'ant'a pachjapxna, taqi kusisiampi, llamp'u chuymampiw manq'asipxarakna. 47 Diosar yupaychasa, taqi jaqinakamp munayasisa; Tatitusti sapruw qhispiyasirinakamp iglesiar yapxattayna. 3:1 M urux Pedrompi, Juanampix Tatitun utaparuw makhatasipkna, Diosat mayisi chika jayp'u tuqiru. 2 Tatitun utap punkunsti, m suchu jaqiw ukankaskna, uka jaqisti yurwipatpach suchnwa, juparux sapruw Hermosa satki uka punku thiyar jaytanipxirna, Tatitun utapar mantirinakat mayjasiapataki. 3 Uka suchu jaqix, Pedrompiru, Juanampir Tatitun utapar mantaskir ujasaxa, waxt'ayasiatakiw jupanakar achikt'asna. 4 Jupanakasti wal wal uka jaqir ukatapxi, ukat Pedrox jupar saraki: Ukatapxita sasa. 5 Uka suchu jaqisti jupanakaruw ukati, m kunsa katuqaatakjama. 6 Ukampis Pedrox jupar snwa: Janiw qurisa, qullqis utjkituti, ukampis kunatix utjkitu uk churma: Nazaretankir Jesucriston sutiparuw sisma, sayt'asim, sartarakim sasa. 7 Uk arsusinsti, Pedrox kupi amparat katusin juparux wayti, ukspachaw suchun kayupasa, kayu muqunakapas thurt'asirakna. 8 Suchu jaqisti may thuqtasin sayt'asna, ukat sarnaqa qalltna; ukatsti jupanakamp chikaw Tatitun utapar pachpa kayupamp thuqtas thuqtasa, Diosar jach'achas mantawayna. 9 Taqi jaqinakaw uka suchu jaqir sarnaqiri, Diosar jach'achir ujapxna, 10 jupanakasti wal muspharapxna, mulljasipxaraknwa, kunatix luraskatayna ukata, jupanakax suchu jaqtap ut'apxna, Hermosa satki uka punkun qunt'ata mayjasiskir jaqtap layku. 11 K'umaraptkatayna uka suchu jaqisti Pedrompita, Juanampit janiw saraqa munknti. Jaqinakasti taqpachaniw wali muspharat ujasisin, jupanakan ukar chhukthapipxna, Salomonan Punkupa satki ukawjaru. 12

Pedrosti uk ujasaxa, jaqinakarux snwa: Israelit jaqinaka, kunatarak jumanakasti muspharasipktasti? Kunatarak nanakar wal ukatapxista, nanakas aka jaqir ch'amanakaxamp sarnaqayapkirista, jan ukax, khuyapasipxatax laykus k'umarachapkirista ukhamsti? 13 Abraham, Isaac, Jacob nayra awkinakasan Diosapaw Jess Yuqapar jach'ar apti. Uka Jesusarux jumanakaw jilrinakar katuyapxtaxa, Pilato nayraqatan jupar jan ut'ir tukupxaraktaxa, jupax antuta amtaskatayna ukapacha. 14 Jumanakax aski q'uma jaqin antutatap maykamayaxa, jaqi jiwayirki uka jaqin antutatap mayipxtaxa. 15 Ukham jumanakax jaka churirirux jiwayapxtaxa. Ukampis Diosaw juparux jiwatanak taypit jaktayi, uksti nanakaw ujapxta. 16 Jesusan sutipar iyawsatap laykuw aka jaqix ch'amachat ujasi, jumanakasti juparux ujapxtawa, ut'apxaraktawa, Jesusar iyawsatap laykux taqi jumanakan ujkataw k'umarachat ujasi. 17 Jilatanaka, jichhax yatxtwa, jan sum amuyt'kasaw jumanakasa, jilrinakamas Jesusarux jiwayapxtaxa. 18 Ukampis Diosax ukhamat phuqhawayi kuntix profetanakap tuqi arskatayna, Criston t'aqhisiap wakisitapa. 19 Ukhamasti jan wali luraanak apanukusin kutikipstapxam, Diosar makhatapxam juchanakam pampachaapataki, 20 ukhamat Tatitux jumanakar kusiska urunak apayanipxtam, Jesusar khithanisa, jupaw Cristoxa, qalltatpach Diosax jumanakatak ajllitayna. 21 Jichhasti, wakisiw Jesusan alaxpachan qhiparaapa, Diosax taqi kunanak wakichkani ukrkama, nayra pachan jakir qullan profetanakap tuqi arsuwaykn ukhamarjama. 22 Moisesax nayra awkinakasaruw yatiyna: Tatit Diosamaw, jumanak taypit nayjam m profeta sayt'ayani. Jumanakasti kuntix sapktam uka arunakarux iyawsapxtawa, 23 uka profetar jan ist'irinakasti Israel markat apanukutaw ujasini sasa. 24 Samuel profetat qalltasin aksarux taqpach profetanakaw aka urunakat arsupxarakna. 25 Diosax profetanak tuqi arsuwayki ukax jumanakatakiwa, Diosampi, jumanakan nayra awkinakamamp m arust'wi lurawayki ukax jumanakatakirakiwa. Diosax Abrahamaruw sna: Juman wawanakam tuqiw taqi akapachankir jaqinakax aski waxt'winak katuqani sasa. 26 Diosax Yuqapar jiwatat jaktayasinxa, jumanakaruw nayraqat khithanipxtam, aski waxt'winak jumanakar churiri, ukhamat sapaqat

mayni jan wali lurwinakam apanukupxaamataki. 4:1 Pedrompi, Juanampix jaqinakaruw parlasipkna, ukham parlaskiriruw sacerdotenakax purinipxna, Tatitun utap ujirinakan jilripampi, saduceonakampi. 2 Jupanakax wali q'apisitpxnwa, Pedrompi, Juanampin jaqinakar akham yatichatapata: Jesusan jiwatat jaktatapax, jiwatat jaktaax utjatap uacht'ayistu sasa. 3 Uk ist'asin jupanakar katuntapxna; ukatsti jayp'xatap laykuw carcelar qhiprkam jist'antapxi. 4 Ukampis Diosan arunakap ist'irinakat waljaniw iyawsapxna; iyawsirinakasti chachanakkamaki jakhutax niya phisqa waranqannwa. 5 Qhiprusti judionakan jilr irpirinakapampi, jilrinakampi, kamachinak yatichirinakampix Jerusalenan tantacht'asipxna. 6 Uka tantachaswinkaraknwa: sacerdotenakan Ans sat jach'a jilripa, Caifs, Juan, Alejandro, yaqha jilr sacerdotenakampi. 7 Ukatsti Pedrompiru, Juanampiruw irptayanipxna, ukatsti jupanak taypir puriyanisin, jiskt'apxna: Kuna ch'aman kankaampisa, jan ukax, khitin sutipxarus jumanakax akanak lurapxtaxa? sasa. 8 Pedrosti Qullan Ajayun ch'amapamp phuqt'ataw jupanakar sna: Marka apnaqir jilrinaka, Israelankir jilr jaqinaka, 9 jumanakax nanakar m usut jaqir aski luratat jiskt'apxistaxa, kunjmat jupan k'umarachat ujasitap yatiataki. 10 Jumanakax yatipxam, Israelankir jaqinakas yatirakpan, jumanakan nayraqataman jikxataski uka k'umarachat jaqix, Nazaretankir Jesucriston sutiparuw k'umaraptat ujasi, jumanakax juparuw ch'akkatapxtaxa, ukampis Diosaw jiwatanak taypit jupar jaktayi. 11 Jumanakax utachirinakjamaw m qala jaqunukupxtaxa, uka jaqunukut qalasti thurxsir qalaruw tukuwayi. 12 Janiw khiti tuqis qhispiyasiax utjkiti, janirakiw akapachan Diosan churat yaqha sutix utjkiti, jupa tuqi qhispiyasiasataki sasa. 13 Marka apnaqir jilrinakasti, Pedrompir Juanampir jan axsaras parlir ujasinxa, muspharapxiwa, jan kuna yatian jaqinaktap yatisa, ukatsti amuyapxaraknwa chiqpachapuni Jesusamp chika sarnaqirpxatapa. 14 Ukhamarusa, k'umaraptayat jaqix jupanak chik sayt'atsknwa, ukat jan kuns arsurjampknti. 15 Ukatsti uka tantachwit Pedrompir Juanampirux anqaruw khithanukupxi, jupanakkam

aruskipaataki. 16 Sapxnwa: Aka jaqinakarux kamachanisa? Jerusalenan jakirinakax taqiniw uka muspharka lurapxatap yatipxi, jiwasanakasti janiw jan yatir tukkaraksnati. 17 Ukampis marka taypin jan juk'amp ukxat parlasiskaapatakisti, jupanakar axsarayani, akat uksar jan juk'amp khitirus Jesusan sutip aytasis parlasipkaapataki sasa. 18 Ukatsti Pedrompiru, Juanampir jawsayasinsti, Jesusan sutipat jan parlapxaapataki janirak kuns yatichapxaapatakiw sapxna. 19 Ukampis Pedrompi, Juanampix jupanakar sapxiwa: Jumanak pachpay amuyt'apxam, Diosan nayraqatapan jupar jaysaat sipana, jumanakar jaysaat walspaxa? 20 Nanakax janipuniw amukt'apkiristti kuntix ujapkta ist'apkarakta ukanakat arsuxa sasa. 21 Uka jilrinakasti axsara churasaw apostolunakar khithanukxapxi. Markar axsarasin janiw kunjmatsa jupanakar mutuya jikxatapknti, kunatix luraskatayna ukat Diosar taqin yupaychapxatap layku. 22 Muspharka lurwi tuqi k'umarachatkn uka jaqisti pusi tunk jila marannwa. 23 Pedrompi Juanampix antutnukut ujasisinxa, apstol masinakapan ukaruw sarxapxna, purisinsti taqi kuntix sacerdotenakan jilrinakapampi, jilr jaqinakampix jupanakar sapkatayna uk yatiyapxna. 24 Jupanakar ist'asinsti, taqpachaniw Diosar art'asipxna akham sasa: Tatay, jumtaw taqi kunatix utjki ukanak lurir Diosaxa. Jumaw alaxpachsa, akapachsa, jach'a qutsa lurtaxa, 25 jumaw Qullan Ajay tuqi David luqtirimar aka arunak arsuwaytaxa: Kunatarak markanakasti Diosar saykatasipxisti? Kunatarak anqha amtanak amtasipkisti? 26 Akapach reyinakax mayacht'asipxiwa, jilr jaqinakax m amtaaruw puripxi, Tatitumpiru, ajllit Cristompir qallkataataki sasa. 27 Chiqpachansa, aka markan mayachasipxi Herodesampi, Poncio Pilatompi, romano jaqinakampi, Israel markampi qullan Jess luqtirimar jiwayaataki, khitirutix nanakan reyixatak ajlliskta ukaru. 28 Ukham lurasaw jupanakax phuqhapxi, taqi kuntix jumax lurasiapatak nayratpach amtkatta ukhamarjama. 29 Jichhasti Tatay, utamay nanakar axsarayatanakapa, arkirinakamarusti ch'amamay churapxita, juman arunakam jan axsaras arsupxaaxataki. 30 Yanapt'apxarakitaya, jach'a ch'amamampi usutanakar qullaataki, ukhamarak uacht'winaksa, muspharkay lurwinaksa, qullan Jess

Yuqaman sutipar lurapxaaxataki sasa. 31 Tatitur mayisi tukuyasinsti, tantachasipkn ukawjax khathatnwa; taqiniw Qullan Ajayumpi phuqt'at ujasipxna, ukatsti jan axsarasaw Diosan arup yatiyapxna. 32 Diosar iyawsirinakax waljannwa, jupanakasti m chuymakpxnwa, m amtaanikpxaraknwa. Utjir ynakapax taqininknwa, ukanakat janiw khitis: Nayankituwa sisknti. 33 Apostolunakasti jach'a ch'amampiw Tatit Jesusan jiwatat jaktatapat qhanachasipkakna, Diosasti aski waxt'winakap jupanakxar warxatanna. 34 Janiw jupanak taypin pist'ayasirinakax maynis utjknti, uraqininakasa, utaninakasa, ukanak aljapxna, uka aljat qullqsti, 35 apostolunakaruw churapxna, sapaqat maynir pist'ayasitaparjam lakiataki. 36 Jupanak taypin Chipre wat'ankir levita jaqiw utjna, Jos sata, juparusti apostolunakax Bernab sasaw sutichapxna (uka sutisti chuymachiri sa muni). 37 Uka jaqix m uraqinnwa, uraqip aljasinsti, apostolunakaruw uka qullqi churxna. 5:1 M chachaw utjna Ananas sutini, jupasti Safira warmipamp chikaw m uraqi aljna. 2 Uka chachasti, warmipamp arust'asisax, aljat qullqit imaqna, ukat jilt'ir qullqi apostolunakar churna. 3 Ukat Pedrox Ananiasar sna: Ananas, kunatarak supayasti chuymamar manti, Qullan Ajayur k'arintaamataki, uraqi aljat qullqit m chikat imaqaamatakisti? 4 Janit uka uraqisti jumankknsti? Aljstaxa, janit uka qullqix jumankkaraknxa? Kunatarak akham lura amttasti? Chiqpachansa, janiw jaqinakar k'arintktati, jan ukasti Diosaruw k'arinttaxa sasa. 5 Uk ist'asinsti, Ananiasax jiwataw liwitatti. Taqi uk yatirinakasti wal axsarapxna. 6 Ukatsti m qawqha waynanakaw jutapxna, Ananiasan jiwat amayap llawuntapxi, ukatsti imantiriw apxapxi. 7 Ukat chika jayp'urjamaw Ananiasan warmipax purinna, kunatix luraskatayna uk jan yatisa. 8 Pedrosti jupar jiskt'nwa: Sita, ukkharupunit uraq aljapxtaxa? sasa. Warmisti snwa: Jsa, ukkharupuniw aljapxta sasa. 9 Pedrosti saskaknwa: Kunatarak jumanakasti Tatitun Ajayupar yant'aatak ukham yatichasipxtasti? Utam, chachaman amayap imt'irinakax ukaxay jutasipki, jichhasti jumarurakiw apapxtam sasa. 10 Ukspachaw Safira warmix Pedron kayup thiyar jiwat liwitatti. Waynanakasti mantanisinxa,

warmirux jiwat jikxatapxi, ukatsti chachap jak'ar imantiriw apxapxi. 11 Iglesiankir jaqinakampi, ukanak ist'irinakampisti, walpun axsarapxna. 12 Diosax apostolunak tuqiw jaqinak taypin walja unachwinakampi, muspharkay lurwinakamp luraskakna. Iyawsirinakax Salomonan Punkupa satki ukawjan sapruw taqpachan tantachasipxna. 13 Yaqhanakax janiw jupanakamp chikachasi munapknti, ukampis markax jupanakar wal munasna. 14 Tatitur iyawsirinakasti juk'ampiw yapxattna, chachanakatsa, warminakatsa. 15 Jaqinakax thakhinakaruw usutanak ikianakar kallnuqapxna, Pedron uka chiqa sarakipas ch'iwipampikis jupanakat maynir ch'iwxatayaataki. 16 Walja jaqinakaw jak'ankir markanakat Jerusalenar jutapxna, usutanakaru, anqha ajayump luqhiptayatanakar apanipxarakna; ukanakasti taqiniw k'umarachat ujasipxna. 17 Uk ujasinsti, sacerdotenakan jach'a jilripampi, jupamp chikapkn uka saduceo tamankirinakampix, wal uisipxna, 18 jupanakasti apostolunakarux katuntayasin carcelaruw jist'antayapxna. 19 Ukampis Tatitun m angelapaw arumax crcel punku jist'arasin jupanakar irpsuwayxna, jupanakar saraknwa: 20 Tatitun utapar sarapxam, ukatsti taqi jaqinakar aka machaq suma jakwit yatiyanipxam sasa. 21 Jupanakasti ist'apkatayna ukhamarjamaw, qhiprux willjtat Tatitun utapar mantapxna, ukatsti yaticha qalltapxarakna. Ukchakamasti, sacerdotenakan jach'a jilripampi, jupamppkn ukanakampix, taqpach israelita jilr jaqinakaruw Jach'a Tantachwir jawsthapipxi, ukatsti apostolunakar carcelat irpsuyiriw khithapxaraki. 22 Soldadonakasti carcelar purisinxa, janiw jupanakar ukan jikxatapknti. Ukspachaw jilrinakar yatiyxaatak kuttawayxapxna. 23 Purisinsti, sapxnwa: Nanakax crcel punku wali suma jist'antat jikxatapxta, soldadonakarusti punkunak sum ujaskiri jikxatapxarakta; ukampis punku jist'arapkta ukkhasti, janiw khitirus ukan jikxatapkti sasa. 24 Uk ist'asinsti, sacerdotenakan jach'a jilripampi, Tatitun utap ujirinakan jilripampi, jilri sacerdotenakampix, janiw akch'sa kunatix luraskatayna ukxat amuyt'irjampknti, jupanak puraw jiskt'asipxna: Kunarak uka jaqinakar kamachpachasti? sasa. 25 Ukapachaw mayni chachax purinisin jupanakar sna: Carcelar jist'antayapkta uka chachanakax, Tatitun

utapan markachirinakarux yatichasipki sasa. 26 Ukat ujir soldadonakan jilripax, yanapirinakapamp chik sari apostolunak irptaniataki; jan kun kamacht'asaw sumatak irpanipxna, jaqinakar axsarasa, qalamp jan k'upjayasiataki. 27 Puriyasinsti, jach'a jilrinak nayraqataruw sayt'ayapxi, ukatsti sacerdotenakan jach'a jilripax jupanakar siwa: 28 Nanakax qhan jumanakarux sapxsma, uka Jesusxat janipun yatichapxaamataki. Jichhasti, kunarak lurapxtasti? Jumanakax Jerusaln markpacharuw uka yatichwinakamamp phuqhantayapxtaxa, ukhamarus nanakarukiw uka jaqin jiwatapat juchacha munapxistaxa sasa. 29 Pedrompi, maynr apostolunakampisti ukxaruw arsupxna: Nanakax Diosaruw nayraqat ist'apxta, jaqinakar ist'aat sipana. 30 Jumanakaw Jesusarux m cruzar ch'akkatas jiwayapxtaxa, ukampis nayra awkinakasan Diosapaw jiwatat Jesusar jaktayi. 31 Diosaw jach'ar apti, reyi qunuapan kupxaparuw qunt'ayasi, jach'a munaan Jilr Qhispiyirirak tukuyi, Israel markan Diosar kutikipstaapataki, juchanakapat pampachwi katuqaapatakiraki. 32 Taqi akanak nanakaw yatipxta, ujapxarakta, Qullan Ajayusti qhanacharakiwa, Diosaw uka Qullan Ajay churi jupar jaysirinakaru sasa. 33 Uk ist'asinsti, jilrinakax walpun q'apisipxna, apostolunakar jiwaya munapxarakna. 34 Ukampis uka jilrinak taypin m fariseo chachaw utjna, Gamaliel sutini, jupax kamachinak yatichirnwa, markachirinakan wali yqataraknwa, jupasti sayt'asisin apostolunakar anqaruw m juk'a pachatak irpsuyna. 35 Ukat maynr jilrinakar sna: Israelitanaka, wal amuyt'asipxam, kuntix aka jaqinakamp lurapkt ukxata. 36 Amtasipxam, m kutix Teudas sat m chachaw ustna jach'a munaan jaqkaspa ukhama, juparusti m pusi patak jaqinakjamaw arkapxna. Ukampis uka jaqirux jiwayapxnwa, jiwxatapatsti arkirinakapax aywinukxapxnwa, ukat janiw mayampis uka jaqit parlaskxnti. 37 Uka qhipatsti, Israelankirinakar jakthapwi urunakanxa, Galileankir Judas satarakiw sartna, juparusti waljaniw arkapxna; ukampis juparux jiwayapxarakiknwa, arkirinakapasti aywinukxapxnwa. 38 Jichhasti nayax ixwt'apxsmawa, uka jaqinakar antutapxam, jan kuns kamachapxamti. Aka lurwinakatix jupanakan amtatapakchixa, ina ch'usaruw tukusiskani. 39 Ukampis Diosan

amtatapchi ukasti, janiw jumanakax atipapkasmati. Amuyt'asipxam, ukatarak Diosatak sayt'asisipkasma sasa. Uka jilrinakasti uka arunakar jaysapxiwa. 40 Ukatsti apostolunakar jawsayanisin jawq'japxi, ukatsti jan juk'amp Jesusan sutipar parlasipkaapatakiw axsarayapxi, ukat antutnukxapxaraki. 41 Ukatsti apostolunakax jilrinakan nayraqatapat wali kusisitaw mistuwayxapxna, Diosan jupanakar Jesusan sutip layku t'aqhisiatak ajllitapata. 42 Jupanakasti sapruw Tatitun utapansa, utanakansa, Cristo Tatitut yatichapxna, yatiyapxarakna. 6:1 Uka urunakansti, iyawsirinakax waljaniw yapxattna, ukatsti griego arut parlirinakax, hebreo arut parlirinakatakiw arusipxna, jupanak taypin utjir ijma warminakar sapr manq'a lakwin, jan suma yqattap layku. 2 Ukatsti tunka payan apostolunakax taqpach iyawsirinakar jawsthapisaw jupanakar sapxna: Nanakatakix janiw walkiti Diosan arunakap parla apanukusin manq'a lakiskaaxa. 3 Ukhamasti jilatanaka, jumanak taypit paqallq chachanak ajllipxam. Uka chachanakasti sarnaqwinakapan aski chachanakapawa, Qullan Ajayump phuqt'ata, suma amuyt'irinakaraki, jupanakaruw uka luraanak churani. 4 Nanakasti Tatitut mayisiaruw katuyasipx, ukhamarak jupan arunakap yatichaaru sasa. 5 Jupanakasti uka arsutarux iyawakpxnwa, ukatsti Estebanaruw ajllipxna, jupax iyawsaampi, Qullan Ajayump phuqt'at jaqnwa, ukatsti Feliperu, Prcoro sat chacharu, Nicanor, Timn, Prmenas, Antioquiankir Nicols jilatampiru. Uka Nicols jilatax nayraw judionakan iyawswipar kutikipstatayna. 6 Uka qhipatsti apostolunakan nayraqataparuw ajllit chachanakar irpkatapxna. Ukat apostolunakax amparanakap jupanakar luqxatasin Tatitut mayipxna. 7 Diosan arunakapax taqi tuqin yatiyasna, iyawsirinakasti waljanipuniw Jerusalenan yapxattna; judo sacerdotenakamppachaw Tatitur iyawsapxarakna. 8 Esteban chachax Diosan ch'amapampi, aski waxt'wipamp phuqt'atsinxa, muspharkay lurwinakampi, unachwinakamp jaqinak taypin lurna. 9 Ukapachasti Cirene markankir yaqhip judo jaqinakax Estebanampiw jiskhintasipxna, Alejandra markankir yaqha judo jaqinakamp chika, uka jaqinakasti Antutat Jaqinaka sat Sinagogankirpxnwa. Estebanampix Cilicia uraqit

jutirinakasa, Asia suyut jutirinakas jiskhintasipxaraknwa. 10 Ukampis jupanakat janiw maynis Estebanar atipaatak ch'amanknti, Estebanax Qullan Ajayun ch'amapampix wali yati kankaampiw parlna. 11 Ukat uka judo jaqinakax m qawqhanir qullqi chilltapxna, jupanakan sapxaapataki: Nanakax Estebanarux Moisesatak anqha arunak parlir ist'apxta, Diosatakis jan wal parlir ist'apxta sasa. 12 Ukhamat markachirinakar wiytapxi, jilr jaqinakampiru, kamachinak yatichirinakampiru; ukat Estebanar katuntapxi, ukatsti jilrinakan Jach'a Tantachwiparuw irpapxaraki. 13 Ukhamarus k'ari qhanachirinak thaqhapxi, ukanakasti sapxnwa: Aka jaqix qullan utar aqhachaataki, kamachir anqhachaatakiw parlaski. 14 Ukxarusti Nazaretankir Jesusat akham parlir ist'apxta: Jupax Tatitun utap t'unjani, ukatsti Moisesan jaytat saranaksa mayjt'ayarakiniwa sasa. 15 Ukapachax marka apnaqirinakampi, taqi khitinakatix ukan qunt'atsipkn ukanakasti, Estebanan ajanup ukatasax, m angelan ajanupkaspas ukham ukatapxna. 7:1 Ukatsti sacerdotenakan jilripax Estebanaruw jiskt'na: Taqi ukanakax ukhamapunskiti? sasa. 2 Estebanasti snwa: Israelit jilatanaka, marka apnaqir jilrinaka, ist'apxita: Jach'a ch'amani Diosasaw Abraham nayra awkisarux Mesopotamia uraqin ustna, Harn uksar jakir janr sarkipana, 3 juparusti snwa: Uraqimsa, utamankirinakamsa apanukuwayxam, ukatsti nayax uacht'aykma uka uraqir sarxam sasa. 4 Abrahamasti Caldea uraqit mistuwayna, ukatsti Harn chiqar jakiriw sarxna. Awkip jiwxipansti, Diosax aka uraqiruw Abrahamar irpanxarakna, kawkintix jumanakax jichha jakapkta uka uraqiru. 5 Ukampis janiw kuna katuqwsa aka uraqin churknti, janirakiw m jisk'a uraqsa churknti. Ukampisa, Diosax uraq churaatakiw Abrahamar arsuwayna, jupa jiwatat aka uraqix wawanakapankaapataki. Ukrunakansti Abrahamax janraw wawanknti. 6 Diosax Abrahamar saraknwa: Wawanakaman wawanakapax jaya jaqinakjamaw yaqha markan jakapxani. Ukansti jupanakax uywat jaqpxaniwa, pusi patak maraw jupanakar t'aqhisiyapxarakini. 7 Ukampis nayaw kawkr markatix

jupanakar t'aqhisiykani uka markarux juchachask, jupanakasti uka markat mistunxapxaniwa, ukatsti aka chiqan nayar yupaychapxitani sasa. 8 Diosax uka arsutampiw m arust'wi Abrahamamp lurna. Ukatsti ukrut uksaru, taqi israelit chachanakax circuncisin katuqapxaapataki, uka arust'wit amtasiataki. Ukat Abrahamax Isaac wawapan kimsaqallqu uru yuritap qhipat circuncisin katuqayna. Isaacasti uka kipkarak Jacob wawapar uka lurwi katuqayna. Jacobusti tunka payan wawanakaparux circuncisin katuqayaraknwa, jupanakax Israelan tunka payan ayllupankir awkinakapnwa. 9 Jacobun wawanakapax jiwasan nayra awkinakasawa. Jupanakax Jos jilaparux uisipxnwa, ukat jupar aljantawayapxna Egipto markar irpasxapxaapataki, ukampis Diosax Joseampsknwa, 10 taqi t'aqhisiat juparux imna, ukatsti amuyt'a kanka churna, Egiptonkir faran reyin nayraqatapan aski jaqit ut'ayarakna, uka reyisti Josearux Egipto marka apnaqirit utt'ayna, jupan reyi utap apnaqirit utt'ayarakna. 11 Ukapachasti mach'aw utjna, taqpach Egipto uraqimpina, Canan uraqimpina, jaqinakax wali llakitaw ujasna. Nayra awkinakasasti janiw kuna manq'asa jikxatapknti. 12 Jacob awkisax Egipton trigo utjatap yatisinxa, wawanakaparuw khithna, jiwasan nayra awkinakasaru. Jupanakasti jan ujkasaw Egipto markar sarapxna. 13 Qhipa kuti sarapkn ukkhaw Joseax jilanakapamp ut'ayasxna, Egiptonkir reyis yatxaraknwa Josean kawki markankirtapsa. 14 Uka qhipatsti Joseax Jacob awkiparux jak'aparuw jawsayasxna, utapankirinakamppacharu, jupanakasti paqallq tunka phisqani jaqinaknwa. 15 Ukhamat Jacobux Egipto markar jakir sarxna; uka uraqin jupax jiwxarakna, nayra awkinakasas uka uraqin jiwarxapxarakna. 16 Jacobun ch'akhanakapasti jaya maranak qhipat Siquem sat uraqir apataxnwa, Abrahamax Hamor sat jaqin wawanakapat alkatayna, uka amay imwiruw imt'xapxarakna. 17 Diosax Abrahamar juramentompi arskatayna uka phuqhasia urux jak'achasisinknwa, Israel markax Egipto markan mirantatayna, waljaniptarakitayna. 18 Ukapachasti Egipto markan yaqha reyiw utt'asxna, jupasti janiw Josearux ut'kataynati. 19 Uka reyisti markasarux wal sallqjna, nayra awkinakasarusti wal t'aqhisiyarakna; asu wawanakapar apanukuyasa, ukhamat jiwarapxaapataki. 20 Uka urunakan

Moisesax yurna, uka wawax Diosan nayraqatapan wali suma wawnwa. Awkipampi, taykapampix kimsa phaxsiw utapan imantat juparux uywapxna. 21 Ukatsti wawarux apanukupxnwa, ukampis Egiptonkir reyin phuchhapaw uka wawa aptasna, wawarusti wawapkaspas ukham uywasna. 22 Moisesasti egipcionakan suma yatianakap katuqna, jupasti arswip tuqi, lurwip tuqix wali aytat jaqiruw tukuwayna. 23 Moisesax pusi tunka maranxn ukapachaw, israelit masinakapar tumpt'ir saraatak amtasna. 24 Sarasinsti Moisesax Egiptonkir m jaqiruw ujna, israelit masipar jawq'jaskiri, Moisesasti jupat arxatasisin uka egipcio jaqirux jiwayna. 25 Jupax israelita jilanakapan amuyasipxaap munna, Diosax jupanakar jupa tuqi t'aqhisiat antutnukkani uka; ukampis jupanakax janiw uk amuyasipknti. 26 Qhiprusti, Moisesax pani israelit jaqinakaruw nuwasiskir ujna, jupanakar sumankthapiya munasaw jupanakar sna: Jumanakax jila purpxtawa, kunatarak jumanakpur nuwasipxtasti? sasa. 27 Ukat marka masipar nuwkn uka jaqix, Moisesar nukt'asin sna: Juman kuna luraamas utji, khitis jumar jilrita, jan ukax nanakar taripirit uchtamxa? 28 Kamisatix masrux egipcio jaqir jiwaykta, ukhamarakti nayar jiwaya munista? sasa. 29 Uk ist'asinsti, Moisesax jaltxnwa, ukatsti Madin sat uraqiruw sarxna. Ukansti yaqha markankir jaqjamaw jakna, p wawaniraknwa. 30 Ukat pusi tunka mara qhipatsti, Sina qullu jak'a wasaran sarnaqaskna. Ukansti m angelaw juparux usti, nina aqaskir ch'aphi taypina. 31 Moisesasti uk ujasin musphataw ujasna; juk'amp sum ujaatak jak'achaskasinsti, Tatitun arup jach'at arsur ist'na: 32 Nayax nayra awkinakaman Diosaptwa. Abraham, Isaac, Jacob awkinakaman Diosapa sasa. Moisesasti axsaraat khathatna, janiw utasa munknti. 33 Tatitusti juparux snwa: Wiskhum apsusim, takt'ktas uka uraqix qullanawa. 34 Nayax qhanpach ujta wawanakaxar Egipton t'aqhisipxatapa. Jupanakan jachatanakap ist'arakta, ukat nayax jupanakar qhispiyir saraqanta. Ukhamasti, wakichasimaya, jumarux Egipto markaruw khithma sasa. 35 Diosax uka Moisesaruw jilrita, qhispiyirit khithna, israelitanakax jan yqa munapkchn ukasa: Khitirak jumar jilrita, jan ukax nanakar taripirit uchtamsti? sasa. Diosax m ngel tuqiw ch'aphi ali taypin jupar ustna. 36 Moisesaw

nayra awkinakasarux Egipto uraqit irpsunna, muspharkay lurwinaka, unachwinak uka uraqin lurasina, ukhamarak Mar Rojo qutana, wasarana, pusi tunk mara sarnaqwina. 37 Uka Moisesarakiw israelitanakar sna: Diosamaw, jumanak taypit nayjam m profeta sayt'ayani, juparuw ist'apxta sasa. 38 Israel markax wasaran tantachaskn ukapachasti, Moisesaw ukankaskna, Sina qullun Diosan angelapamp parlna. Jupaw jaka arunak katuqna, jiwasanakar yatiyaataki. 39 Ukampis nayra awkinakasax janiw juparux jaysa munapknti, jan ist'iriw tukupxna, chuymanakapan Egiptor kutt'xaak munxapxna. 40 M urusti, israelitanakax Aaronaruw sapxna: Diosanak lurarapipxita, nanakar irpaapataki, Egipto markat irpsunipkitu uka Moisesarux kunax kamachxchi! sasa. 41 Ukat jupanakax m dios lurapxna, vaca qallur utata, ukatsti uywanak jiwayapxna uka diosar wilacha luqtaataki. Ukatsti jach'a phunchhwi lurapxna amparapamp lursusipkatayna uka diosar jach'achasa. 42 Ukham lurapxatapat Diosax jupanakat jithiqtxna, jupanakarusti alaxpach warawaranakar yupaychaapatakiw katuyna, kamisatix profetanakan qillqatapan yatiyaski ukarjama: Israelit jaqinaka, pusi tunka mara wasarankkasina, wilachanakampi, waxt'winakamp luqtapxistati? 43 Janiwa, ukatsipan jumanakax Moloc sat diosan yupaycha utapxay kallachinakamar apapxstaxa, Refn diosan warawarap apapxaraktaxa, yupaychaatak amparanakamamp lursusipkta uka diosanaka. Ukatp jichhax nayax jumanakarux markamat apsusina, Babiloniat juk'amp khurir ananukupxmaxa sasa. 44 Nayra awkinakasanxa, wasaran arust'wi carpax utjna, ukasti kunjmtix Diosax Moisesar siskatayna ukhamarjam luratnwa, ujkatayna ukhamarjam lurataraknwa. 45 Nayra awkinakasax m tutkaspas ukham uka arust'wi arca katuqapxna. Josu chachamp chika jutirinakaw uka arust'wi arca apanipxna, yaqha markankir jaqinakan uraqinakap katuntapkn ukapacha, uka uraqinkir jaqinakarusti Diosax ananuknwa, israelit jaqinakar uka uraqinakap churaataki. Arust'wi lurat arcasti David reyin urunakapkamaw ukankna. 46 David reyix Diosan nayraqatapan aski jaqit ut'ayasna. Jupax Jacobun Diosapan utjasiapatak m uta lura munna. 47 Ukampis Salomn yuqapaw

Diosan utap lurawayi. 48 Ukhamkipansa, alaxpachankir Diosax janiw jaqinakan amparanakapamp lurat utanakan jakaskiti, ukham m profeta tuqi sna: 49 Alaxpachax reyi qunuaxawa, akapachasti kayunakaxan takt'asiapawa. Kuna utarak utacharapipxittasti?, siw Tatituxa; kawkharakn samart'aaxasti? 50 Janit taqi ukanakax amparaxampi luratkixa? sasa. 51 Estebanasti parla janr tukuykasax, saskaknwa: Jumanakax qala chuymani, jan ist'asir jaqinakpxapuntawa. Jumanakax Qullan Ajayutakix sayt'asipxapuntawa. Kunjamkntix nayra awkinakamax ukhampxaraktawa. 52 Profetanakat kawkrirusa, nayra awkinakamax jan t'aqhisiyapknxa? Jupanakax mayni aski jaqin jutaapat yatiyirinakarux jiwayapxnwa. Uka aski jaqin jutxipansti, jumanakax jupar katuntayasin jiwayapxaraktawa. 53 Jumanakax angelanak tuqi Diosan kamachi arup katuqkasas janiw uka kamachirux phuqhapktati sasa. 54 Uka arunak ist'asinti, Jach'a Tantachwinkir jilrinakax Estebanatak walpun q'apisipxna, laka ch'akhanakapsa t'urusipxaraknwa. 55 Ukampis Estebanax Qullan Ajayump phuqt'atsin alaxpachar utna, Diosan qhapaq kankaap ujna, Jesusarusti Diosan kupxapan sayt'atskir ujarakna. 56 Ukat jupax sna: Utapxam! Alaxpach jist'arat ujaskta, jaqin Yuqaparusti Diosan kupxapankaskir ujarakta, sasa. 57 Ukampis jupanakax jinchunakap llupantasipxna, ukatsti jach'at art'asin mayak Estebanarux katuntapxna. 58 Ukatsti markat anqxar qatatsusin qalampiw k'upjapxna; k'arisis jupar irkatapkatayna uka jaqinakasti, isinakap thatsusisin m waynaruw katuyapxna, uka waynasti Saulo sutinnwa. 59 Qalamp k'upjapkn ukkhasti, Estebanax Tatitut mayisna: Tatit Jess, ajayux katuqt'asxita! sasa. 60 Killt'asisinsti, jach'at art'na: Tatay, aka jucha luratat jan jupanakar juchachamti! sasa. Ukham arsusin jupax jiwawayxna. 8:1 Saulosti ukan jikxatasna, Estebanar jiwayir sum ujaskna, ukax jupatakix waliknwa. Uka urutpach Jerusalenankir iglesiax wali uisitaw ujasna. Taqiniw Judea tuqinakaru, Samaria tuqinakar aywitatawayxapxna. Apostolunakakiw Jerusalenan qhiparxapxna. 2 Estebanarusti Dios chuyma jaqinakaw imt'xapxna, jupat wal

jachapxarakna. 3 Saulosti ukapachax iyawsirinakar wali t'aqhisiyasaw arknaqna, utat uta thaqhasa. Utanakar mantasinsti, chachanakarus, warminakarus qatatsusin carcelaruw jist'antayna. 4 Ukampis Jerusalenat ananukutpkn uka iyawsirinakax, taqi tuqiruw sarapxna, Diosan suma yatiywi arunakap yatiyasa. 5 Felipex Samaria markaruw sarna, uka markankirinakarusti Cristot yatiyna. 6 Jaqinakasti tantachasipxnwa, taqpachaniw Felipen arunakap suma amuyump isch'ukipxna, muspharkay luratanakapsa ujapxarakna. 7 anqha ajayun mantat jaqinakasti waljaniw k'umaraptayat ujasipxna. Uka anqha ajayunakasti wararisisaw jupanakat mistxapxarakna; suchu jaqinakampi, wixchu jaqinakampix waljaniw k'umaraptayat ujasipxna. 8 Ukanak ujasin taqiniw uka markan wal kusisipxna. 9 Ukampis m jaqiw uka markan utjna Simn sutini, jupasti nayra pachax wali layqtaynawa. Samariankir jaqinakarux k'arintataynawa, wali aytat jaqkaspas ukham ujayasisa. 10 Taqiniw juparux wali suma ist'apxna, jisk'at jach'a jaqikama, sapxaraknwa: Aka jaqix Diosan jach'a ch'amapa, sapki ukawa sasa. 11 Jaqinakax juparuw jaysapxna, layqasiapampiw jupanakarux walja maranak sallqjatayna. 12 Ukampis Felipex Diosan markapat parlkna, Jesucriston sutipat qhanachkarakn ukapachaxa, jupanakax uka arunakar ist'asin iyawsapxnwa, ukatsti chachanakasa, warminakasa, bautismo katuqapxna. 13 Uka Simn chachas iyawsasin bautismo katuqaraknwa, ukatsti Felipempi chikaw jupax sarnaqxna, muspharka lurwinakampi, unachwinakamp ujatap layku. 14 Jerusalenan qhiparir apostolunakasti, Samaria markan Diosan arunakap katuqapxatap yatisinxa, Pedrompir Juanampiruw uka markar khithapxna. 15 Samaria markar purisinsti, jupanakax Diosar iyawsir jaqinakan Qullan Ajayu katuqapxaapatakiw Tatitur mayipxna. 16 Qullan Ajayux janraw jupanakat khitxarus jutkataynati; jupanakax Tatit Jesusan sutiparukiw bautismo katuqapxatayna. 17 Pedrompi Juanampisti amparanakap jupanakxar luqxatapxna, ukhamat jupanakax Qullan Ajayu katuqapxna. 18 Simonasti, apostolunakar amparanakapamp luqxatas Qullan Ajayu katuqayatap ujasinxa, qullqi chura munna, akham sasa: 19 Nayarux uka ch'am churapxarakita, ukhamat nayax Qullan Ajayu katuqayarak,

khitirutix amparanakamp luqxatk ukaru sasa. 20 Pedrosti juparux snwa: Qullqimax jumamp chik tukuspan. Diosan churwipax, janiw qullqimp alasikiti. 21 Janiw juman katuqaamax wakt'ktamti, chuymamax Dios nayraqatan janiw chiqkiti. 22 Uka anqha amtwim apanukum, Diosar achikt'asirakim, chuymaman jan wali lup'itamat pampachaapataki. 23 Jumax chuymaman jucha luraamp phuqhantattawa, anqha lurwinakamp ach'antataraktawa sasa. 24 Simonasti ukxarux snwa: Jumanakax Tatituruy mayirapipxita, kuntix sapkista ukanakan nayxar jan jutaapataki sasa. 25 Apostolunakasti Diosan arunakapat qhanachasina, yatiyasinxa, Samariankir yaqha jisk'a markanakan qhispiyasi suma arunak yatiyapxna, ukatsti Jerusalenaruw kuttxapxna. 26 Uka qhipatsti, Diosan angelapaw Feliper sna: Wasaranjam saraatak wakichasim, aynach tuqiruw sarta, Jerusalenat Gaza markar saraqkis uka thakhinjama sasa. 27 Felipesti iyawsasaw sarna. Uka thakhi sarkasinsti, Etiopa markankir m jaqimpiw jikisna. Uka jaqix aytat jaqnwa, Etiopa markankir Candace sat reinan qullqi katuripnwa. Uka jaqisti Diosar yupaychiriw Jerusalenarux saratayna. 28 Jupasti carropan qunt'ataw markapar kuttaskna, Isaas profetan qillqatap ullarasa. 29 Qullan Ajayusti Feliperux snwa: Uka carror jak'achasim, ukamp chik saram sasa. 30 Felipesti mkiw carror jak'achasna, Isaas profetan qillqatap ullaraskir ist'asin uka etiope jaqiruw jiskt'na: Ullarkta uka qillqat amuytati? sasa. 31 Uka etiope jaqisti saraknwa: Kamisarak amuysti, janitix khitis qhanachkitaspa ukasti? sasa. Ukat uka jaqix Feliper achikt'asna carror makhataapataki, jupa jak'an qunt'asiapataki. 32 Qillqatan ullarkn ukasti aknwa: Jiwayaatak apat ovejar utatnwa; t'awra yawirinakan nayraqatapan jan wararir ovejar utataw jan kuns arsknti, janirakiw jupax lakapsa jist'arknti. 33 Juparux jisk'achapxnwa, janiw chiqapar ujapknti; wawanakapat khitirak parlaspa? Jakaapax aka uraqit apaqatnwa. 34 Etiope aytat jaqisti Feliperuw jiskt'na: Sitaya, profetasti khititarak uk parlisti, jupa pachpatti, jan ukax yaqhatcha? sasa. 35 Felipesti ukapachaw Tatit Jesusan suma yatiywipat yatiya qalltna, kuntix uka etiope jaqix ullarkn uka arunak qhanachasa. 36 Thakhinsti, uma chiqwja sarkasaw

uka etiope jaqix sna: Akaxay umaxa; kunarak bautismo katuqaaxatak jark'itaspasti? sasa. 37 [Felipex jupar saraknwa: Taqi chuyma iyawsasma ukaxa, bautismo katuqasmawa sasa. Uka jaqisti saraknwa: Nayax iyawstwa, Jesucristox Diosan Yuqapawa sasa.] 38 Ukatsti ukspachaw jupax carro sayt'ayna; ukatsti panpachaniw umar mantapxna, ukat Felipex uka etiope jaqir bautismo katuqayna. 39 Umat mistxapxn ukapachasti, Tatitun Ajayupaw Feliperux aptawayxna, uka aytat jaqisti janiw mayampsa Feliperux ujkxnti; ukampis jupax k'uchikiw thakhinjam saraskakna. 40 Felipesti Azoto sat markan jikxatasxna. Ukatsti markat marka sarna, qhispiyasi suma arunak yatiyasa, Cesarea markar purikama. 9:1 Ukchakamasti Saulox, Tatitur iyawsirinakar jiwaraya amtna. Ukat jupax jilr sacerdoten ukar sarna, 2 m qillqat mayiri, Damasco markankir sinagoganakar saraataki, Cristor arkir jaqinakar thaqhiri, ukatsti, warminaksa, chachanaksa katuntasin Jerusalenar apaniataki. 3 Ukampis thakhi sarkasinxa, niya Damasco jak'ar purkasinsti, akatjamat m jach'a qhanax jupar qhant'na. Uka qhanasti alaxpachat jutna. 4 Ukspachaw Saulox uraqir jaqnuqtna, ukatsti m aru jupar saskir ist'arakna: Saulo, Saulo, kunatsa arknaqista? sasa. 5 Saulosti ukxaruw sarakna: Tatay, khitiraktasti? sasa. Uka arusti saniraknwa: Nayax Jesustwa, khitirutix jumax arknaqkta, uktwa; [juma pachpaw chhuxrichjastaxa, kunjmtix m vacax m ari puntan hierror mat'aqt'asax jupa pachpa chhuxrichjasixa ukhama sasa. 6 Saulosti ukapachax axsaraat wali khathatisaw juparux sna: Tatay, kuna luraaxarak muntasti? sasa. Tatitusti juparux snwa:] Sartam, ukatsti markar mantam, ukan kunatix luraamki uk yatista sasa. 7 Saulompi chik sarir jaqinakasti wali mulljataw jikxatasipxna, uka aru ist'apxataynawa, ukampis janiw khitirus ujapkataynati. 8 Saulosti uraqit sarthapisin uatatasi, nayranakapasti janiw kuns ujknti. Ukat juparux amparapat katthapisin Damasco markar irpxapxna. 9 Uka markansti Saulox kimsruw jan kuns ujknti, janirakiw manq'knsa, umknsa. 10 Uka Damasco markansti, Tatitur iyawsir m jaqiw utjna, Ananas sutini. Uka

jaqiruw Tatitux unachwin ustasin jupar sna: Ananas! sasa. Jupasti snwa: Tatay, akankasktwa sasa. 11 Tatitusti juparux saraknwa: Jank'ak sartasim, ukatsti Chiqapa sat thakhir saram, ukatsti Judasan utapan jiskt'asta Tarso markankir m jaqita. Uka jaqix Saulo sutiniwa, ukan jupax Tatitur mayisiski. 12 Nayaw unachwin jupar ujayta, Ananas sat m chachar amparapamp jupxar luqxatiri, nayranakapan wasitat ujxaapataki sasa. 13 Ukham ist'asinsti, Ananiasax snwa: Tatay, waljaniruw nayax uka jaqit parlir ist'ta, qawqha jan walinaktix juman arkirinakamarux Jerusalenan lurki ukanakata. 14 Jichhasti aka markaruw puriniraki, jilr sacerdoten arsut qillqatapampi, ukhamat juman sutim aytasirinakar katuraataki sasa. 15 Tatitusti Ananiasarux snwa: Saraskakim, nayaw uka jaqirux ajllista yaqha markankir jaqinakaru, reyinakaru, israelit jaqinakampir nayat arsuapataki. 16 Nayaw juparux uachay kunanaktix sutix layku t'aqhisiap wakiskani uka sasa. 17 Ananiasasti ukspachaw sarna, Saulox jikxataskn uka utaru. Mantasinsti, amparap jupxar luqxatna, ukat saraknwa: Saulo jilata, thakhin ustktam uka Tatit Jesusaw khithanitu, juman wasitat ujxaamataki, Qullan Ajayu katuqaamatakiraki sasa. 18 Ukspachaw Saulon nayranakapat chawlla k'ilinakjam willirtxna, ukat jupax wasitat ujxna. Sartasinsti, bautismo katuqarakna. 19 Manq'asxasinsti, ch'am katxatna, ukatsti Damasco markan jakir iyawsirinakampiw m qawqha urunak qamarawayna. 20 Ukatsti Saulox sinagoganakan Cristot yatiya qalltna: Jesusax Diosan Yuqapawa sasa. 21 Jupar ist'irinakasti taqiniw muspharasipxna, sapxaraknwa: Janit akasti Jesusan sutip aytasirinakar Jerusalenan arknaqir jaqkisti? Janit jupasti jupanakar katuntat apasin jilr sacerdotenakar katuyaatak jutki uka jaqkisti? sasa. 22 Ukampis Saulox juk'amp ch'amampiw Jesusan Diosan Yuqaptap qhanachna, Damasco markan jakir judionakar mayjt'asiyasa. 23 Walja urunak qhipatsti, judionakax Saulor jiwayaatakiw arust'apxna. 24 Ukampis Saulox uka judionakan amtwinakap yatisitayna. Uka judionakasti uruy arumaw markar manta punkunakap thiyan jupar jiwayaatak suyxatapxna, 25 ukampis yatiqirinakax Saulor m canastar uskuntasin, m arumaw pirqanjam marka anqxar warkuqapxna, ukat

jupax jaltxna. 26 Jerusalenar purisinsti, Saulox Tatitun arkirinakapampiw jikisi munna. Ukampis taqiniw juparux axsarapxna, janiw jupanakax amuyapknti Saulon Tatitur iyawsatapxa. 27 Ukat Bernabeax apostolunakan ukar Saulor irpna. Ukan Bernabeax jupanakar yatiyna kunjmtix Saulox Damasco marka thakhin Tatit Jesusamp jikiskatayna, Tatitux jupar parlkatayna, Damasco markansti jan axsaras Jesusan sutipat parlkatayna ukanaka. 28 Saulosti Jerusalenan qhiparna, jupanakamp chikarakiw sarnaqna. 29 Jupasti jan axsarasaw Tatit Jesusat parlna, griego arut parlir judionakampiw jiskhintasna, uka jaqinakasti Saulor jiwaya amtapxna. 30 Ukampis jilatanakax uk amuyasinxa, Cesarea markaruw Saulor irpxapxi, uka markatsti Tarso markaruw khitxapxaraki. 31 Ukapachasti jach'a samaraaw iglesianakan utjxna, Judeana, Galileana, Samaria uksa tuqinakana. Jupanakasti wali ch'amaniw tukxapxna. Tatitur axsarasaw sarnaqapxna, Qullan Ajayun ch'amapampisti, waljaniptapxaraknwa. 32 Pedrox iyawsirinakar tumpt'asaw sarnaqna, Lida markan jakir iyawsirinakarux tumpt'aniraknwa. 33 Ukan jupax Eneas sat jaqir ut'na. Uka jaqisti kimsaqallqu maraw suchurnukstata ikiankatayna. 34 Pedrosti ukham ujasax snwa: Eneas, Jesucristow k'umaraptaytam. Jichhasti sartam, ikiam apthapisxam sasa. Eneasasti ukspachaw sartxna. 35 Uka muspharkay lurwi ujasasti, Lida markankir jaqinakampi, Sarn chiqankir jaqinakampix, Tatit Jesusaruw iyawsapxna. 36 Jope markan Tatitur arkir m warmiw jakasna, Tabit sutini, griego arunxa, Dorcas satawa, Tabit warmisti aski lurirnwa, pist'aan sarnaqir jaqinakarux yanapt'apunirnwa. 37 Ukrunakasti, Tabitax usuntxasin jiwxna. Amayap jariqasinxa, patx utaruw apkatxapxna. 38 Ukapachasti Pedrox Lida markankasknwa, uka markax Jope marka jak'ankakiwa; iyawsirinakax Pedron ukankatap yatisinxa, pani chacharuw jupar achikt'ir khithapxna: Jank'akipun Jope markar jutam sasa. 39 Ukatsti Pedrox jupanakamp chikaw sarna. Puripansti, pata utaruw irpkatapxna, Tabit warmin jiwat janchipax uchatkn uka utaru; ijma warminakasti taqiniw jacht'asis Pedrorux muyuntapxna, ukatsti kuna isinaktix Tabit warmix jakkasin jupanakatak lurkatayna ukanak uacht'ayapxna. 40 Pedrosti taqiniruw

anqar khitsunna. Jupasti killt'asisin Diosat mayna; jiwat warmir uxatasinsti saraknwa: Tabit, sartam! sasa. Ukspachaw warmix uatatna, Pedror ukatasinsti, qunt'asnwa. 41 Pedrosti amparat waytasin sayt'ayna; ukatsti iyawsirinakampir ijma warminakampir jawsasinxa, Tabit warmir jakaskir katuyxna. 42 Jope markan jakirinakasti taqpachaniw uka lurwit ist'apxna, jupanakat waljaniw Tatit Jesusar iyawsapxarakna. 43 Pedrosti m qawqha urunakaw Jope markan qhiparna, lip'ichinak quaptayir Simn chachan utapana. 10:1 Cesarea markan m jaqiw utjna, Cornelio sutini. Jupax Italiano sata soldado taman jilripnwa. 2 Jupasti khuyapayasir jaqnwa, taqpach utapankirinakapamp chikaw Diosar yupaychna. Jupax judionarkar yanapaatak walja qullqi churarakirna, Dios chuyma jaqtap laykux, jupax Tatitur mayisipunirnwa. 3 M urusti, niya chika jayp'u tuqiruw Corneliox m unachwi katuqna: Jupax qhanpun Diosan m angelapar ujna jupan ukar mantasinkiri, saraknwa: Cornelio! sasa. 4 Corneliosti wali axsarasaw angelar ukatasin jiskt'i: Kunach, Tata? sasa. Angelasti siwa: Diosax mayisitanakam ist'iwa, pist'aan sarnaqirinakar khuyapayatanakamas Diosan nayraqatapan askit ut'atawa. 5 Jichhasti Jope markar maynir khitham, Simn chachar akar irpayanim, yaqha sutipax Pedro satarakiwa, 6 jupasti lip'ichinak quaptayir Simonan utapan qurpachatskiwa, ukan utapasti quta jak'ankiwa, jupaw stam kuna luraamkitix ukxa sasa. 7 Cornelior parlkatayna uka angelan sarxatapatsti, jupax uywatanakapat paniniruw jawsi, mayni soldadompiru, uka soldadosti Dios chuymnwa, Cornelionsa wali munataraknwa. 8 Jupanakar taqi ukanak yatiyasinsti, Jope markaruw khithna. 9 Qhiprusti, soldadompi, uywatanakampix Jope markaruw jak'achasisipkna, ukchakamasti Pedrox uta pata qamaawjaruw Tatitut mayisir makhatna. Ukasti niya chika urnwa. 10 Jupasti manq'at awtjayasna, manq'a munna. Jupatak manq'a wakichapxaapkamasti, jupax m unachwi ujna: 11 Alaxpach jist'artir ujna, ukatsti m jach'a isir utat uraqkam pusi thiyat chint'at warkuqtasinkir ujarakna. 12 Uka isinsti pusi kayun kunayman animalanakaw utjna, kunayman asirunakampi,

jamach'inakampi. 13 Ukatsti Pedrox m aru ist'na, jupar siri: Pedro, sartasim, jiwarayam, ukatsti manq'am sasa. 14 Pedrosti ukxaruw sna: Janiw, Tata. Nayax janipuniw kunapachas jan manq'a q'au animalanak manq'irkti sasa. 15 Uka arusti wasitat jupar arxayani, sarakiwa: Kuntix Diosax q'umachki ukaruxa, jan jumax samti: q'auwa sasa. 16 Ukasti kimsa kutiw lurasna. Ukat uka isix alaxpachar kutkatawayxna. 17 Ukchakamasti, Pedrox muspharataw ujasna, uka unachwi ujkatayna ukat chuymapan lup'isa. Ukhamskiriruw Cornelion khithanit jaqinakax punkur purinipxna, Simonan utapat jiskt'as jiskt'asaw purinipxatayna. 18 Purinisinsti, jach'at jiskt'apxna: Aka utanti Pedro sat Simonax qurpachasi? sasa. 19 Pedrosti kuntix ujkatayna ukxat lup'iskaknwa, ukampis Qullan Ajayuw jupar sna: Pedro, kimsa jaqiw jumar thaqhasktam. 20 Saraqawayam jupanakamp chik jan pchasis saram, nayaw jupanakarux khithanta sasa. 21 Pedrosti saraqasin Cornelion khithanit jaqinakaruw sna: Naytwa khitirutix jumanakax thaqhapkta ukaxa. Kunarus jutapxta? sasa. 22 Jupanakasti ukxaruw sapxna: Cornelio capitanaw khithanipxitu. Jupax aski jaqiwa, Diosar axsartas sarnaqir jaqirakiwa, judo jaqinak taypin sumat ut'ata, taqinin munatawa. Diosan m angelapaw jupar ustasin satayna: Utamar Pedro irpayanim, jupax sisktam uk sum ist'ta sasa. 23 Ukat Pedrox jupanakar uta manqhar irpantasin, uka arumax qurpachna. Qhiprusti, Pedrox wakicht'asisin uka jaqinakamp chik sarna, Jope markankir m qawqha jilatanakax jupamp chikaw sararakna. 24 Qhiprusti Cesarea markaruw puripxna, ukan Corneliox jupanakar suyaskna utapankirinakapampi, suma munat masinakapamp chika, jupanakarusti jupaw jawsthapitayna. 25 Pedrox utar purkn ukapachasti, Corneliow jupar katuqir mistuwayna, ukatsti axsarta chuymampiw Pedro nayrxan killt'asna. 26 Ukampis Pedrox akham sasaw jupar waytna: Sayt'asim, tata. Nayax jumjam jaqikiraktwa sasa. 27 Ukatsti Pedrox Corneliomp parlt'asisaw utar mantna, ukansti walja tantachat jaqinak jikxatna. 28 Ukat Pedrox jupanakar sna: Jumanakax yatipxtawa, m judo jaqix janiw yaqha markankir jaqimp parlaapkiti, utaparus janirakiw mantaapkiti. Ukampis Diosaw nayarux yatichitu, janiw khitirus q'auchata jan ukax

anqhachata sasa jisk'achaaxkiti. 29 Ukat nayax, yatiyapxit ukspach jan pchasis jutta. Jichhax yati munirista, kunatakirak jawsayapxistasti? sasa. 30 Corneliosti snwa: Nayax utaxan niya chika jayp'u tuqiw Tatitur mayisiskyta, ukat akarux pusrxiwa, ukapachasti akatjamat qhankir isin m chachax nayar ustitu. 31 Jupasti sarakituwa: Cornelio, Diosax mayisitanakam ist'iwa, pist'aan sarnaqirinakar khuyapayatanakamas Diosan nayraqatapan askit ut'atarakiwa. 32 Jope markar maynir khitham, Simn chachar akar irpayanim, yaqha sutipax Pedro satarakiwa. Jupasti lip'ichinak quaptayir Simonan utapan qurpachatskiwa, quta jak'an jakasi sasa. 33 Ukspachaw nayax jumar jawsayir khithanta, Jumasti jank'akiw juttaxa. Jichhasti taqiniw Diosan nayraqatapan akankapxtan, kuntix Tatitux nanakar yatiyaamatak sisktam ukanak ist'a munapxarakta sasa. 34 Ukat Pedrox parla qalltna, saraknwa: Jichhaw chiqpach amuyta, Diosatakix taqi jaqis mayaktapa. 35 Jupasti kawki markansa katuqakiwa, jupar axsarir jaqinakampiru, aski luririnakampiruxa. 36 Diosax Israelan wawanakaparuw parlna, sumanka arunak Jesucristo tuqi yatiyasa, jupax taqi jaqinakan Tatitupawa. 37 Judea uraqin luraskna uk jumanakax yatxapxtawa. Taqi kunas Galilea markan qalltna, Juanax Nazaretankir Jesusar bautiskn uka qhipata. 38 Diosaw Qullan Ajayun ch'amap jupar churarakna. Jesusax askinak lurasaw sarnaqna, supayan munaapan t'aqhisiyat jakapkn uka jaqinakar k'umarachasa, Diosan jupamptap laykuw taqi ukanak lurna. 39 Taqi kuntix Jesusax Judea uraqina, Jerusaln markansa lurkn ukanak nanakaw ujapxta. Jupar m cruzar ch'akkatas jiwayapki uksa ujapxaraktwa. 40 Ukampis Diosaw kimsrut jupar jiwatat jaktayna, ukatsti wasitat jupar ujaatak nanakatak wakicharakna. 41 Janiw taqpach markar Jesusax ustknti, jan ukasti nanakarukiw ustapxitna, khitinakarutix Diosax nayratpach qhanachiritak ajllipkitu ukanakaru. Jiwatat jaktatap qhipatsti nanakaw jupamp manq'apxta, umapxarakta. 42 Uka Tatit Jesusaw nanakarux jaqinakar yatiyir khithapxitu: Diosax Jesusaruw akapachan Taripiripat utt'ayi, juparakiw jakirinakaru, jiwatanakar taripani sasa. 43 Taqpach profetanakaw Jesusxat arsupxna, sapxaraknwa: Khitinakatix jupar

iyawsapki ukanakax, jupan sutip tuqiw juchanakapat pampachat ujasipxani sasa. 44 Pedron parlkipansti, Qullan Ajayux jupan arunakap isch'ukirinakxaruw jutna. 45 Pedrompi chik Jope markat jutapkatayna uka judo iyawsirinakasti muspharataw ujasipxna, jan judo jaqinakxar Qullan Ajayun jutatapata. 46 Jupanakarusti jan ut'at arunakat parlir ist'apxna, Diosar yupaychir ist'apxarakna. 47 Ukat Pedrox masinakapar sna: Diosax Qullan Ajayu khithani yaqha markanakankir jaqinakan jakwip sarayaataki, kamisatix jiwas judo jaqinakar khithanki ukhama. Khitis jichhax jark'aspa aka jaqinakan bautismo katuqaapxa? sasa. 48 Uk sasinsti, Pedrox Jesusan sutipar bautismo katuqapxaapatakiw sna. Ukatsti m qawqha urunak jupanakamp chik qamart'aapatakiw Pedror achikt'apxna. 11:1 Judeankir apostolunakampi iyawsirinakampix, yatiyapxnwa, jan judipkis uka jaqinakan Diosan arunakap katuqapxataparaki. 2 Kunapachatix Pedrox Jerusalenar kuttankn ukapachasti, judo iyawsirinakat m qawqhaniw Pedror k'umipxna. 3 Juparusti jiskt'apxaraknwa: Kunatarak jumasti jan judipkis uka jaqinakar tumpir sartasti, ukat jupanakamp chik manq'araktasti? sasa. 4 Pedrosti taqi kunatix luraskatayna ukanakxat qalltatpach jupanakar yatiyna. Saraknwa: 5 M uruxa, nayax Jope markan Tatitur mayisiskyta, ukchakamaw m unachwi ujta. Uka unachwisti akhamnwa: M jach'a isir utat ujta, ukasti pusi thiyat chint'ata, alaxpachat warkuqtanna naya jak'aru. 6 Nayasti wal wali utta, uka isin kunayman animalanakaw utjna, uywa animalanaka, axsarka animalanaka, asirunaka, kunayman jamach'inaka. 7 Ukatsti m aru ist'ta, nayar akham siri: Pedro, sartasim, jiwarayam, ukat manq'am sasa. 8 Nayasti ukxaruw sista: Janiw Tata. Janipuniw kunapachas kuna jan manq'a q'au animalanaksa manq'irkti sasa. 9 Ukat wasitat alaxpachat uka arux nayar sanitu: Kuntix Diosax q'umachki ukxa, jumax, jan q'auw samti sasa. 10 Ukasti kimsa kutiw ukham lurasi, ukatsti taqpachaw wasitat alaxpachar kutkatawayxna. 11 Ukapacharakiw kimsa chachax jikxataskyt uka utar purinipxna. Jupanakarusti Cesarea markatpach nayar thaqhiri khithanipxatayna. 12

Ukapachaw Qullan Ajayux nayar situ: Jupanakamp chik jan pchasis saram sasa. Uka suxta jilatanakasti nayamp chikaw sarapxna. Cesarea markar purisasti, Cornelio chachan utaparuw mantapxta. 13 Jupasti kunjmtix utapan Tatitun angelapax jupar ustkatayna uk yatiyapxitu, uka angelasti sayt'asisin juparux satayna: Jope markar chachanak khitham ukatsti Pedro sat Simonar jawsayanim; 14 jupaw yatiytam jumampi, taqpach utamankirinakamp qhispiyasiamataki sasa. 15 Nayax yatiya qalltaskyt ukapachaw akatjamat Qullan Ajayux jupanakxar saraqanna, kamisatix qalltan jiwasanakxar jutkn ukhama. 16 Ukapachaw nayax Tatitun uka arunakapat amtasta: Juanax chiqpachansa umampiw bautisna, ukampis Diosax jumanakar Qullan Ajayumpiw bautisapxtam sasa. 17 Ukat nayax lup'ista: Diosax aka jaqinakar jiwas judionakar churkistu uka pachpa waxt'wi churaraki, Tatit Jesucristor iyawsatas layku. Khitirakt nayasti Diosar jark'aatakisti? sasa. 18 Jerusalenankir jilatanakasti ukanak ist'asin amukt'apxiwa, ukatsti Diosaruw yupaychapxi, muspharataw sapxaraki: Ukhamax Diosax jan judipkis uka jaqinakan jupar kutikipstapxaap munaraki, ukhamat wiay jakaanpxaapataki sasa. 19 Estebanan jiwatap qhipatsti, Tatitur arkirinakax t'aqhisiyata, arknaqataw ujasipxna. Ukat jupanakat yaqhipanakax Fenicia uraqimpiru, Chipre wat'ampiruw jaltxapxna, Antioqua uksa quta thiyanakkama. Uka chiqanakansti jupanakax judo jaqinakarukiw Tatit Jesusan suma yatiywinakap arsupxna. 20 Ukampisa, Chiprenkiri, Cirenenkir m qawqha iyawsirinakax Antioquiar purisin, jan judipkis uka jaqinakaruw Tatit Jesusan suma yatiywipat arsupxarakna. 21 Tatitun ch'amapax jupanakampnwa, ukat waljaniw Tatitur iyawsapxna, taqi jan wali lurwinakap apanukusa. 22 Jerusaln iglesiankirinakasti ukanak yatisinxa, Bernabearuw Antioqua markakam khithapxna. 23 Antioquiar purisinsti, Bernabeax wal kusisna, Diosan jupanakar aski waxt'winakamp phuqt'katayna uk ujasa. Jupanakarusti iwxt'araknwa, taqi chuymamp Tatitur arkapxaapataki. 24 Bernabeax aski jaqnwa, Qullan Ajayun phuqt'ata, iyawsaaniraknwa. Waljaniw Bernabear ist'asin Tatitun yatiywipar jaysapxna. 25 Uka qhipatsti, Bernabeax Tarso markaruw sarna, Saulor thaqhiri, jikxatasinsti, Antioquiaruw irpanna. 26

Jupanakasti marpachaw ukankapxna, iglesiankir taqpach jaqinakampi, walja jaqinakar yatichasa. Uka Antioqua markanwa Jesusar arkirinakarux Cristor arkirinaka sasa suticha qalltapxi. 27 Ukrunakansti m qawqha profetanakaw Jerusalenat Antioqua markar puripxna. 28 Uka profetanakat maynriw utjna Agabo sutini. Jupasti jilatanak taypin sayt'asisin Qullan Ajayu tuqi jupanakar yatiyna: M jach'a mach'aw taqpach uraqin utjani sasa. Ukasti Claudio sat jach'a jilrix marka apnaqkn ukapachaw phuqhasna. 29 Ukat Antioquiankir iyawsirinakax Judea uraqin jakir jilatanakar m yanap apaya amtapxna, sapa maynin utjataparjama. 30 Apthapisinsti, Bernabeampi, Saulompiw uka yanapanak Jerusalenaruw apapxna, ukatsti iglesiankir jilrinakaruw churapxna. 12:1 Uka urunakansti Herodes reyix iglesiankir yaqhip arkirinakaruw t'aqhisiya qalltna. 2 Jupasti Juanan jilapa Santiagoruw jiwayayna. 3 Judionakatak uka luratan waltap ujasinsti, Herodesax Pedroruw katuntayarakna. Uka urunakasti jan levaduran t'ant'a manq'a uruya urunaknwa. 4 Pedror katuntasinsti, Herodesax carcelaruw uchantayna. Ukansti Pedrox pusi tama soldadonakampi ujatsknwa, sapa taman pusi soldadow utjna. Herodesasti Pascua uru uruya qhipat marka nayraqatan Pedror ustaya amtna. 5 Pedron carcelankaapkamasti, iglesiankir iyawsirinakax taqi chuymaw jupatak Diosar mayipxna. 6 M arumaxa, Pedrox pani soldadonak taypin ikiskna, p cadenanakamp chinuntata. Anqansti, maynr soldadonakax carcelar manta punku ujasipkarakna. Herodesax marka nayraqatan Pedror ustaya munkn uka nayrx uru. 7 Uka arumasti akatjamat Tatitun angelapax ustna, m jach'a qhanaw carcelan qhantna. Angelasti jarapit llamkt'asin Pedror ikit sartayna, ukat sarakna: Jank'ak sartam! sasa. Ukspachaw Pedron amparanakapat chinuntat cadenanakax jarartawayna. 8 Angelasti snwa: Jank'ak isthapisim, wiskhum wiskt'asirakim sasa. Pedrosti jaysnwa. Angelasti saskaknwa: Patxa isim uchasim, ukat nayar arkanita sasa. 9 Pedrosti angelan qhipap arksuwayi, ukampis jupax janiw chiqtap amuyasknti, jan ukasti samkkaspas ukhamak amuyna. 10 Jupanakasti soldadonak nayrx sarakipawayapxi, anqa punkur purisasti, hierrot lurat jach'a punkux

jupapachakiw jist'artawayi, ukat jupanakax mistxapxaraki. Ukatsti marka thakhinjam chikaw sarasipkna, ukatsti akatjamat angelax chhaqtawayxi, Pedrorux sapak jaytawayxna. 11 Ukapachaw Pedrox amuyt'asna, ukat sarakna: Akax chiqawa. Tatitux angelap khithanitu, Herodesan amparapat qhispiyiri, judionakax jan wali lura amtapkitu ukat qhispiaxataki! sasa. 12 Ukham lup'isaw Pedrox Marian utapar sarxna, Juanan taykapan ukaru, Marcos satkarakn ukaru. Jesusar arkirinakat waljaniw uka utan Tatitur mayisisipkna. 13 Pedrosti uta punkur purisinxa, punkut liqt'na, ukatsti Rode sutin tawaquw mistunna, khitpachas uk ujiri. 14 Pedron arup ist'asinsti, punku jist'arkamayax kusisiat mayninakar yatiyiriw jalantawayi: Pedrowa! sasa. 15 Jupanakasti tawaqurux sapxnwa: Luqhtawa sasa. Tawaqusti saskaknwa: Chiqskapuniwa sasa. Ukham siskatpachas jupanakax sasipkaknwa: Janiw jupkaspati; jupar ujir angelappachawa sasa. 16 Ukchakamasti Pedrox punkut liq'isinkaknwa. Punku jist'arasinsti, Pedror ujasin taqiniw mulljasipxna. 17 Ukampis jupax amparap aytasaw amukt'ayna. Ukatsti kunjmtix Tatitux jupar carcelat irpsunkatayna ukanak jupanakar yatiyna. Saraknwa: Akanak Santiagompir maynr jilatanakampir yatiyanipxam sasa. Uk sasin jupax mistuwayxna, yaqha tuqiruw sarawayxarakna. 18 Qhanjtanxipansti, soldadonak taypin Pedror chhaqhat ujasax, wal ch'axwarapxna. Jupanakat janiw maynis Pedron kawkinkatapsa yatipknti. 19 Ukapachasti Herodes reyix soldadonakapampiw Pedror thaqtayna, ukampis jupanakax janiw jikxatirjampknti. Ukat Herodesax soldadonakar juchachasin jupanakar jiwarayayna. Uka qhipatsti, Herodesax Judea markat mistxnwa, ukatsti Cesarea markar jakiriw sarxna. 20 Herodes reyix Tiro, Sidn markachirinakatak wali q'apisitnwa. Ukat jupanakax m amtaanikiw Blasto chachan ukar sarapxna, uka Blasto chachax Herodes reyin wali aytat yanapiripnwa, jupanakasti uka chachar sumachasin jupa tuqi Herodes reyimpi sumanka mayipxna. Tiro, Sidn markanakax reyin uraqipat manq'aanak jikxatapxatap layku. Ukat Blasto jaqix Herodes reyir iyawsayna jupanakar katuqaapataki. 21 Herodesasti yaqha urutakiw jupanakar jawsayna. Tantachasi urusti Herodesax reyi isimp

isintataw qunuapar qunt'asna. Ukatsti, jach'achasisaw jupanakar parlt'na. 22 Ukat jaqinakax jach'at art'a qalltapxna: Herodes, jumax janiw m jaqjam parlktati, jan ukasti m diosjamaw parltaxa! sasa. 23 Ukspachaw Tatitun angelapax Herodesar usuntayna, Dioskaspas ukham amuyasitap layku, jupasti laq'unakan manq'antataw jiwxna. 24 Tatitun arupasti, taqi chiqanakan yatiyasiskna. 25 Bernabeampi Saulompix, luraanakap phuqhasin Jerusalenat Antioqua markaruw kuttxapxna. Marcos sat Juanarusti jupanak chik irpapxarakna. 13:1 Antioqua iglesianxa, profetanakampi, yatichirinakampiw utjarakna. Jupanakasti akanaknwa: Bernab, Simen (khitirutix Negro sasa sutichapkarakna), Cirenenkir Lucio, Manahem (khititix, Galilea apnaqir Herodes Antipasamp chika jilasitayna uka), ukhamarak Saulo. 2 M urusti, jupanakax Tatituruw yupaychasipkna, ayuno lurasipkn ukchakamaw Qullan Ajayux jupanakar sna: Bernabeampiru, Saulompir yaqhacharapipxita. Nayaw jupanakar m suma irnaqwitak ajllista sasa. 3 Ukatsti, Tatitur mayisina, ayuno lurasinxa; amparanakap Bernabeampiru, Saulompir luqxatasin jupanakar khitxapxna. 4 Qullan Ajayuw Bernabeampiru, Saulompir khithna, Diosan arunakap yatiyiri. Nayraqatax Seleucia chiqaruw sarapxna, uka chiqatsti Chipre wat'aruw botet sarapxna. 5 Salaminar purisinsti, Tatitun arunakapat judionakan sinagogapan yatiya qalltapxna. Juan Marcosax jupanakamp chikaw sararakna, jupanakar yanapiri. 6 Ukatsti taqpach wat'a muytasinxa, Pafos sat puertoruw puripxna. Ukansti Barjess sutini m layqa judo jaqiruw jikxatapxna, jupasti k'ari profetnwa. 7 Uka layqasti marka apnaqir Sergio Paulo sat wali amuyt'an jilrimpsknwa. Uka jilristi Bernabeampiru, Saulompiruw jawsayanna, Diosan arunakap ist'a munatap layku. 8 Ukampis uka layqa jaqix, jark'asnwa, janiw marka apnaqir jilrin iyawsaap munknti. Uka jaqin yaqha sutipasti griego arunxa, Elimas sataraknwa. 9 Ukat Saulox, khititix Pablo satkarakn ukax, Qullan Ajayun phuqt'atsin uka jaqir wal ukatna, 10 juparusti saraknwa: K'ari anqha jaqi, sallqjaampi, jan walimpi, phuqhantat supayan wawapa, chiqa kanka uisir jaqi! Kunatarak Tatitun suma chiqa

thakhip q'iwiptaya munaskaktasti? 11 Ukatp jichhax Tatitux jumar mutuytamxa: juykhupttawa, janirakiw intin qhanapsa m qawqha urunak ujktati sasa. Ukspachaw Elimasax jan kuns ujkxnti, jupatakix ina laxa ch'amakakxnwa, ukat jupax amparat irpayasiatak maynir thaqhna. 12 Uk ujasinsti, marka apnaqir jilrix Tatit Jesusan yatichwinakapxat muspharataw ujasna, ukatsti iyawsaraknwa. 13 Pablompi, Bernabeampi, Juanampix, Pafos markat m barcor mantasin Perge markaruw sarxapxi, Panfilia uraqina. Ukampis Juan Marcosax jupanakar jaytjawayasin Jerusalenaruw kutt'anxna. 14 Perge markatsti Pablompi jupamp chik saririnakampix, Pisidia uraqinkir Antioqua markakamaw kayut sarasipkakna. Uka markansti, sbado urun sinagogar mantasin qunt'asipxna. 15 Kamachi qillqatampi, profetanakan qillqatapamp ullart'at qhipatsti, sinagogan jilrinakapax Pablompiru, mayninakampiruw jawsayapxna akham sasa: Israelit jilatanaka, jumanakantix kuna iwxt'aanakas utjapxstam ukax, arsusipkakim sasa. 16 Ukapachaw Pablox sayt'asna, ukatsti amukt'apxaapatakiw amparap ayti, ukat jupanakar sarakna: Israelankir chachanaka, ist'apxam, jumanaka, Tatitur axsartas sarnaqir jaqinaka, ist'apxarakim. 17 Israel markan Diosapax jiwasan nayra awkinakasaruw ajllna. Jupanakarusti m jach'a markarurakiw tukuyna, jupanakax khuri Egipto markan jayankir jaqjam jakasipkn ukapacha. Ukatsti, jach'a ch'amapampiw uka uraqit jupanakar irpsunna. 18 Diosax pusi tunka maraw wasaran jupanakan jan wali lurwinakap ujna. 19 Ukatsti jupax Canan uraqin paqallqu jach'a markanak t'unjna, uka uraqinak jiwasan awkinakasar churaataki. 20 Taqi ukanakasti pusi pataka phisqa tunka maran lurasna. Uka qhipatsti Diosax jupanakatakix jilr irpirinak ucharapna, Samuel profetan urunakapkama. 21 Ukapachasti jupanakax m rey mayipxna jupanakar apnaqaapataki. Diosasti iyawsasaw jupanakarux m rey churna. Uka reyisti Benjamn ayllunkir Quis sat chachan Sal yuqapnwa. Sal reyisti pusi tunka maraw marka apnaqna. 22 Uka qhipatsti Diosax Sal reyir reyi qunuapat jaqunuknwa, ukatsti Davidaruw reyit utt'ayna. Diosax Davidat akham sna: Nayax Jes chachan David yuqaparux chuymaxar purkirtap jikxatta, jupax taqi kuntix nayax munkta uk lurani sasa. 23 Uka kipka

Davidat saraqiriw Jesusaxa, juparuw Diosax Israel markar qhispiyir khithani, arskatayna ukhamarjama. 24 Jesusax janr jutkn ukapachaxa, Juan sat chachaw Israelankir taqi jaqinakar yatiyna akham sasa: Jan wali lurwinakamat kutikipstapxam, bautismo katuqapxarakim sasa. 25 Jiwaap jak'asti, Juanax israelitanakar snwa: Khitiw sapxistas nayaruxa? Janiw nayax khititix jutaapki ukkti, ukampis mayniw nayat qhipa jutani, juparusti janiw nayax wiskhupan chinuap jararaatakis askkti sasa. 26 Israelit jilat masinaka, Abrahaman wawanakapa, jumanaka, Diosar axsartas sarnaqir yaqha markankir jaqinaka, aka qhispiywi arunakax taqi jiwasanakatakiwa. 27 Jerusaln markan jakirinakampi jilr irpirinakapampixa, janiw Jesusan khittapsa yatipknti, janirakiw amuyt'apknti kuntix sinagogan sapa sbado urun profetanakan qillqatanakapat ullarapkn uksa; ukampis Jesusar jiwayasax jupanak kipkaw profetanakan arunakap phuqhapxna. 28 Jupar jiwayaatakix janiw kuna juchsa jikxatapknti, ukhamkipansa Pilatorux jiwaap mayisipkaknwa. 29 Ukatsti taqi kunatix Qillqatanakan Jesusxat siskn ukanak phuqhasxipanxa, cruzat jupar apaqasin amay p'amp'a chiqaruw imt'xapxna. 30 Ukampis Diosaw jiwatanak taypit juparux jaktayna. 31 Jesusasti walja urunakawa, walja kutirakiw ustna, jupamp chik Galilea uraqit Jerusalenar makhatapkataynas jupanakaru. Jichhasti jupanakaw Jesusat jaqinakar yatiyapxi. 32 Nanakasti jumanakarux kuntix Diosax nayra awkinakasar arsuwaykn uka suma arunak yatiyasipksma. 33 Uksti jiwasa, jupan wawanakaparux Diosax arsutap phuqhistuwa, Jesusar jaktayasa, kamisatix payr Salmo q'uchun qillqatki ukhamarjama: Jumaw nayan wawaxtaxa; nayaw jichhax jumar jaka chursma sasa. 34 Diosax jiwatanak taypit Jesusan jaktaap yatiyxataynawa, janchipan jan usjaapataki. Qillqatansti jupax sarakiwa: Davidar arsut qullana chiqpach arunak phuqhwa sasa. 35 Ukatp yaqhawjan sarakixa: Janiw muntati juman munat luqtiriman janchip usjaapxa sasa. 36 Chiqpachansa Davidax Diosan arsutaparjamaw jaysna. Ukampis qhipat jiwxnwa, nayra awkinakapan amay imwipar imt'atxaraknwa, janchipasti usjxaraknwa. 37 Ukatsipana, Diosax jiwatanak taypit Jesusarux jaktayi, janchipasti janiw usjknti. 38 Ukhamasti, jilatanaka,

yatipxam, Jess tuqiw jumanakarux juchat pampachwi utjatap yatiyasi. 39 Ukat jupar iyawsirinakax jupa tuqi pampachwi jikxatapxi, Moisesan kamachipax janiw juchanakamat pampachwi jikxatayapkiristamti. 40 Amuyasipxam, ukatarak profetanakan yatiyat arsutanakapasti jumanakampi phuqhasiskaspan: 41 Utapxam, jisk'achirinaka, muspharapxam, chhaqtapxarakim; jan amuyt'a lurwinak urunakaman lur, jumanakasti janiw ukanakax: Chiqaw sapktati, jumanakar ukanak yatiykipansa. 42 Pablompi mayni jilatanakampi sinagogat mistxipansti, jaqinakax jupanakar achikt'apxnwa, jutir sbado urun wasitat ukanakxat jupanakar parlapxaapataki. 43 Sinagogan tantachaswi tukuyxatatsti, judionakat waljaniw Pablompiru Bernabeampirux arkapxna, judionakan iyawswipar kutikipstirinakas arkapxaraknwa. Pablompi Bernabeampisti jupanakarux Diosan munasiapan ch'aman sayt'apxaapatakiw iwxt'apxna. 44 Jutir sbado urusti, markpachaw Tatitun arunakap ist'irix tantachasipxna. 45 Ukataq jaqinak ujasinsti, judionakax Pablon arunakapar kutipaya qalltapxna, kunayman tuqipxarakna. 46 Ukapachasti Pablompi Bernabeampix jan axsarasaw sapxna: Nayraqatax wakisipunnwa jumanak judionakar Diosan arunakapat yatiyaaxa. Ukampis jumanakax janiw katuqa munapktati, janirakiw wiay jaka katuqaatakjam amuyasipktasa. Ukatp jichhax, nanakax jan judipkis ukanak taypin suma arunak yatiyapxxa. 47 Tatituw nanakarux ukham sapxitu: Markanakan qhanapatakiw jumarux uchsma, uraqi tukuskam qhispiyasi arunakaxat yatiyaamataki sasa. 48 Uk ist'asinsti, jan judipkis uka jaqinakax kusisipxnwa. Sapxaraknwa: Tatitun arunakapax wali sumapuniwa sasa. Ukatsti wiay jaka katuqaatak wakichatanakax iyawsapxaraknwa. 49 Ukhamaw Tatitun arunakapax taqi uka chiqanakan yatiyasna. 50 Ukampis judionakax askit ut'at warminakampiru, markan wali aytat chachanakampir parlxayasin amtayapxna, Pablompiru, Bernabeampir uisiyaataki, uka markat jaqsuataki. 51 Ukat Pablompi Bernabeampix uka jaqinakatak kayunakapat laq'a thalarasisinxa, Iconio markaruw sarxapxna. 52 Tatitur iyawsirinakasti wali kusisitaw jikxatasipxna, Qullan Ajayumpi phuqt'atpxaraknwa.

14:1 Iconio markar purisinsti, Pablompi Bernabeampix judionakan sinagogaparuw mantapxna. Ukan jupanakax jaqinakar Jesusat arsupxna, waljaniw iyawsapxna, judionakatsa jan judionakatsa. 2 Ukampis Jesusar jan iyawsir judionakaxa, jan judipkis ukanakaruw jilatanak tuqi jan walinak amtayapxna. 3 Ukat Pablompi Bernabeampix jaypach urunak Iconio markan qamarapxna, Tatitur katuyasisin jan axsarasaw Tatitun munasiapat arsupxna. Tatituw jupanakarux ch'am churarakna uacht'winakampi muspharka lurwinakamp lurapxaapataki, ukhamat Tatitux kuntix jupanakax Diosan munasiapat sapkna uka arunakan chiqtap qhansuyi. 4 Ukampis uka markankir jaqinakax payaruw t'aqjtna, chikatax judionakaruw jaqkattna, chikatasti Pablompiru, Bernabeampiruw jaqkattarakna. 5 Ukat judionakampi jan judionakampix Iconio markan jilrinakapampi arust'apxna apostolunakar jan wali luraataki, qalamp k'upjaskam jupanakar jiwayaataki. 6 Ukampis Pablompi Bernabeampix uk amuyasinxa, Licaonia uraqi thiya chiqanakaruw jaltxapxna. Ukan jupanakax Listra, Derbe markanakan suma yatiywi arunakat yatiyapxarakna. 8 Listra markan m chachaw utjna, jan sartiri. Jupasti janipuniw sarnaqirknti, yurwipatpach wixchtap layku. Uka chachax qunt'atsknwa, 9 Pablon arunakap isch'ukiskna. Pablosti jupar ukatasinxa, k'umaraptaatak iyawsaantap amuyna. 10 Ukat jach'at arsusin jupar sna: Sartam, chiq sayt'am! sasa. Ukat uka jaqix may thuqtasin sayt'asi, sarnaqa qalltaraki. 11 Pablor ukham lurir ujasinsti, jaqinakax Licaonia arut jach'at arsu qalltapxna: Diosanakaw jaqir utat jiwasanak taypir saraqanitayna! sasa. 12 Ukatsti Bernabearux: Zeus diosaw, sapxnwa. Pablorusti: Hermes diosaw, sapxaraknwa, arst'irtap layku. 13 Zeus diosan templopax markar mantaanknwa, uka diosan sacerdotepasti urqu vacanakampi, panqaranakamp templor apanna. Jupampi jaqinakampix apostolunakar jach'achas wilachanak luqta munapxna. 14 Bernabeampi Pablompisti, jaqinakan ukham lura amtatap amuyasinxa, isinakap ch'iyanuqasipxna, jaqinak taypir jalantasin jach'at sapxarakna: 15 Tatanaka! Kunatsa ukanak lurapxta? Nanakax jumanakjam jaqikpxaraktwa. Nanakax uka inamay luraanak apanukupxaamatakiw

jumanakar parlir jutapxta, ukanak apanukusin jakkir Diosar arkapxaamataki. Jupaw alaxpacha, akapacha lurir Diosaxa, jach'a qutsa, ukanakan utjirinaksa. 16 Nayra urunakan Diosax taqi jaqinakarux munaaparjamakiw sarnaqayna. 17 Ukampis Diosax aski luratapampiw jupanakar uacht'ayna jupan jakatapa, alaxpachat jallunak apayanisa, suma achunak apayanisa, manq'aanak utjayasa, chuyman kusisi churasa. 18 Jupanak ukham parlkipansa, jaqinakax wilachanak luqta munasipkaknwa, apostolunakasti wali ch'am tukusaw jan lurapxaapatak iyawsayapxna. 19 Ukapachasti m qawqha judionakaw purinipxna, Antioqua markampita, Iconio markampita. Jupanakasti jaqinakar amtayasin Pablorux qalampiw k'upjayapxna, ukatsti marka anqxaruw qatatnukunipxna jiwatxatap amuyasa. 20 Ukampis kunapachatix Tatitur arkirinakax Pablor muyuntapkn ukapachasti, jupax saythapisin wasitat markar mantxna; qhiprusti Bernabeampiw Derbe markar sarxapxna. 21 Uka Derbe markansti Pablompi Bernabeampix Tatit tuqi qhispiyaswi utjatap yatiyapxarakna, ukansti waljaniw Tatitur iyawsapxna. Ukatsti jupanakax Listra markampiru, Iconio markampiru, Antioqua markampiruw kutt'xapxna. 22 Uka markanakansti Tatitur iyawsirinakarux ch'amacht'apxnwa, ixwt'apxaraknwa: Tatitur iyawsaanakaman ch'aman sayt'apxam. Diosan markapar mantaatakix, t'aqhisiax wakisipuniwa sasa. 23 Sapa iglesian jilr irpirinak utt'ayawayapxna, ukatsti Tatitur mayisa, ayuno lurasinxa, jupanakarux iyawsapkn uka Tatituruw katuyapxarakna. 24 Uka qhipatsti Pablompi, Bernabeampix sarasipkaknwa, Pisidia uraqinjam sarakipapxna, Panfilia chiqanakar purikama. 25 Perge markan Diosan suma arunakap yatiyawayasinxa, Atala markaruw sarxapxna. 26 Ukatsti Antioqua markaruw barcot sarxapxarakna, Siria uraqina. Uka markansti iglesiankir jilatanakax munasi chuymampiw Diosar mayipxatayna Pablompiru, Bernabeampir imaapataki, suma yatiywinak parla irnaqwinxa, jan kuna jan walis jupanakatak utjaapataki. 27 Antioqua markar purisinsti, jupanakax iglesiankir jilatanakaruw jawsthapipxna. Ukat jupanakarux taqi kunanaktix Diosax jupanak tuqi lurkatayna ukanak yatiyapxna. Kamisatix Tatitux jan judipkis uka jaqinakan iyawsapxaapatak yanapt'katayna

ukanaksa. 28 Pablompi Bernabeampisti uka markanxa, walja urunakaw Tatitur iyawsirinakampix qamarapxna. 15:1 Uka urunakansti yaqhip jaqinakaw Judea chiqat Antioqua markar puripxatayna. Uka jaqinakasti jilatanakaruw yaticha qalltapxna: Qhispiyasiatakix wakisiw Moisesan kamachiparjam circuncisin katuqaaxa sasa. 2 Pablompi Bernabeampisti ukxat uka jaqinakamp wal ch'axwapxna. Ukat Antioqua iglesiankirinakax Pablompiru, Bernabeampir mayipxna Jerusalenar sarapxaapataki, uka tuqit apostolunakampi uka markankir iglesian jilr jilatanakamp qhanachasiapataki. 3 Jerusalenar sarkasinsti, jupanakax Fenicia, Samaria chiqanak sarakipawayapxna. Ukawjanakansti kunjmtix jan judipkis ukanakax nayra iyawswinakap apanukusin Diosar arkapkna ukanak yatiyapxna. Uk ist'asinsti jilatanakax wal kusisipxna. 4 Pablompi Bernabeampix Jerusalenar puripkn ukapachasti, iglesiankirinakasa, apostolunakasa, jilr jilatanakas jupanakarux sum katuqna. Pablompi Bernabeampisti taqi kuntix Diosax jupanak tuqi lurkatayna ukanak yatiyapxarakna. 5 Ukampis Tatitur iyawsir yaqhip fariseonakax, sayt'asisin sapxna: Wakisiw jan judipkis uka iyawsirinakar Moisesan kamachiparjam phuqhas circuncisin katuqayaaxa sasa. 6 Ukat apostolunakampi jilri jilatanakampix tantacht'asipxna ukxat sum amuykipt'aataki. 7 Wali jaya ukxat aruskipasinsti, Pedrox sayt'asisin jupanakar sna: Jilatanaka, jumanakax yatipxtawa, nayratpach Diosax jumanak taypit nayar ajllisitu jan judipkis uka jaqinakar nayan yatiyaaxataki Tatit tuqi qhispiyasian utjatapata, ukhamat jupanakan iyawsapxaapataki. 8 Jaqinakan chuymap ut'ir Diosasti jan judipkis uka jaqinakar katuqatap uacht'ayiwa, jupanakar Qullan Ajayu churasa, kamisatix jiwasanakar churkistu ukhamarak jupanakar churi. 9 Diosax janiw jupanakarusa, jiwasanakarus yaqha yaqha ujkistuti. Jupax jupanakan chuymanakap iyawswi tuqiw q'umacharaki. 10 Jichhasti, kunatarak Diosar yant'apxtasti, jan phuqkay kamachinak iyawsirinakar wayt'a munasinsti, kuntix jiwasasa, nayra awkinakasas jan phuqhirjampktan ukanaksti? 11 Ukatsipana, jupanakjamarakiw, jiwasax

Tatit Jesusan khuyapayasiapat qhispiyat ujasipxtan sasa. 12 Jupanakasti taqiniw amukt'apxna. Ukatsti Bernabeampiru, Pablompiruw ist'apxarakna, jupanakasti kunjmtix Diosax jupanak tuqi uacht'winaksa muspharkay lurwinaksa jan judipkis uka jaqinak taypin lurkatayna ukanak yatiyapxna. 13 Arsu tukuyxasinsti, Jesusan jilapa Santiagow taqpachanir sna: Jilatanaka, ist'apxita. 14 Simn Pedrox kunjmsa Diosax qalltatpach jan judipkis jupanakar sum ujkna, jupan markapatak jupanakar ajlliskarakna ukanak yatiyistu. 15 Akasti profetanakan qillqataparjamaw phuqhasiski, Qillqatan siwa: 16 Aka qhipat kuttanwa, Davidan tinkut utap wasitat sayt'ay. Laqay pirqanakapsa askichthapirakwa. 17 Ukapachasti, yaqha markankir jaqinakaw nayan ukar jutani, jupanakasti nayan ajllitanakaxniwa. 18 Nayaw Tatit Diosamtxa. Nayaw nayratpach taqi ukanak arsuwayta sasa. 19 Santiagosti saskaknwa: Uka arunakarjamax amuyataxat janiw wakiskit Diosar kutikipstir jan judo jaqinakar mayjt'ayaaxa. 20 Jan ukasti jupanakar m qillqat apayaaw wakisispa: Idolonakar luqtat manq'anak jan manq'apxaapataki. Janirak axskatas jiwat uywanak manq'apxaapataki, wilan aycha jan manq'apxaapataki. Ukhamarusa, Moisesan kamachipan jark'atki uka wachuq jucha luraanak apanukupxaapataki. 21 Nayratpach Moisesan kamachipat parlirinakax taqi markanakan utji, uksti sinagoganakan sapa sbado urun yatichapxi sasa. 22 Ukatsti apostolunakampi, jilrinakampi, iglesiankirinakampix, taqpachaniw amtapxna jupanak taypit m qawqhanir ajllia, Antioqua markar Pablompi, Bernabeamp chika khithaataki. Jupanakasti paniniruw ajllipxna, Barsabs sat Judasampiru, Silasampiru. Jupanakax jilatanak taypin jilrit ut'atpxnwa, 23 jupanakaruw aka qillqat apayapxna: Nanak apostolunakampi, Jerusaln iglesian jilrinakapampi, jilatanakampix taqi jumanakar munasiampiw aruntanipxsma, Antioqua, Siria, Cilicia chiqanakan jakasir jan judikasin Jesusar iyawsir jilatanakaru. 24 Nanakax yatipxtwa yaqhip jaqinakan nanakan jan kamskat akat sarapxatapa. Uka jaqinakan jumanakar yatichwinakapamp mayjt'ayatapa. [Akham arunakapampi pchasiyasa: Wakisiw jumanakan circuncisin lurwi katuqapxaamaxa, Moisesan kamachiparjam

phuqhapxaamasa sasa.] 25 Ukham yatisin, nanakax amtapxta nanak taypit m qawqhanir jumanakar ujir khithania, Bernabeampi Pablompi, nanakan wali munat jilatanakamp chika. 26 Jupanakax Jesucristo Tatitusan sutip laykux niyapuniw jakaanakap apt'asipxi. 27 Ukhamasti jichhax Judasampiru, Silasampiruw khithanipxta. Jupanakaw taqi kun juk'amp qhanacht'apxtam. 28 Qullan Ajayutakisa, nanakatakis waljamakiw amuyasi, kunatix luraax wakiski ukanakxar jan juk'amp jumanakar yaqha luraanakamp apxataskaaxa: 29 Idolonakar luqtat animalanakan aychap jan manq'apxamti; janirak wilsa manq'apxamti, kunkat jaychjat jiwayat uywanaksa jan manq'apxamti, Moisesan kamachipan jark'atki uka wachuq jucha luraanak apanukupxam. Uka luraanaktix apanukupxtaxa, walikisipktawa. Ukhamasti aruntanipxsmawa sasa. 30 Ukhamasti Bernabeampi, Pablompi, Judasampi, Silasampix Antioquiaruw sarapxna. Ukar purisinsti iglesiankir jilatanak jawsthapisin qillqat katuyapxna. 31 Qillqat ullart'asinsti, taqpachaniw wal kusisipxna, ukham jupanakar chuymacht'apxatapata. 32 Judasampi Silasampix, Diosan profetanakaparaknwa, arunakapampiw jilatanakar wal chuymacht'apxna ch'amacht'apxarakna. 33 M qawqha urunak jilatanakamp qamaratatsti, jilatanakax aruntanak apayasaw khitxapxna. 34 Ukampis Silasampi, Pablompi, Bernabeampix pachpa Antioquiaruw qhiparapxna, ukansti jupanakax yaqhanakamp chikaw Tatitun suma arunakap yatichasipkakna. 36 Ukat m qawqha pachatsti Pablox Bernabearuw sna: Kawkha markanakantix Tatitun arunakap yatiyanktan uka jilatanakar tumpt'ir wasitat sarani, kunjamsipkpachas jupanakax uk yatiataki sasa. 37 Bernabeasti Juan Marcosaruw jupanakamp chik irpa munna. 38 Ukampis Pablox janiw Juan Marcosarux irpa munkxnti, nayra sarwin jupanakamp sarkasin jupax Panfiliat kuttanxatayna, janiw jupanakamp chik irnaqirix sarkxataynati uka layku. 39 Pablompi Bernabeampisti ukxat mayjt'asipxna, ukat jaljtaar puripxna. Bernabeax Marcosar irpxarusisin Chipre wat'aruw botet sarawayxna. 40 Pablosti Silasaruw jupamp chik saraapatak ajllirakna. Antioqua iglesiankir jilatanakasti jupanakarux sum khitxapxna, Tatitur achikt'asa jupanakar munasiapamp imaapataki. Pablompi Silasampix

ukawjat mistuwayapxna, 41 Siria, Cilicia chiqa sarkasasti ukan utjir iglesianakan jilatanakaruw ch'amacht'awayapxna. 16:1 Pablompi Silasampix Derbe, Listra markanakaruw puripxna. Ukansti m waynaw jakna, Timoteo sutini, jupasti Tatitur iyawsirnwa, jupan taykapax iyawsiri judo warmnwa, awkipasti griego jaqiraknwa. 2 Listra markankiri, Iconio markankir jilatanakax uka Timoteorux wali suma jaqit ut'apxna. 3 Ukat Pablox Timoteor jupamp chik irpa munna. Juparusti circuncisin katuqayna, uksanakan jakir judionakar jan mayjt'aya layku, taqiniw yatipxna Timoteon awkipan griego jaqtapa. 4 Taqi uksa markanak sarkasinsti, kuntix Jerusalenankir iglesian apostolunakampi jilrinakampix iwxt'apkatayna ukanak yatiyapxna, jupanakan ukhamarjam sarnaqapxaapataki. 5 Uksa chiqanakankir iglesianakasti wali ch'amampiw iyawswinakapan sayt'apxna. Tatitur iyawsirinakasti sapruw jilxattarakna. 6 Pablompi, jupamp chik saririnakampisti Tatitun arunakap Asia suyun parla yant'apxna, ukampis Qullan Ajayuw jupanakar jark'na. Ukat jupanakax Frigia, Galacia chiqanakar sarxapxna. 7 Misia qurpar purisinsti, Bitinia chiqanakaruw manta munapxna, ukampis Jesusan Ajayupaw jupanakar jark'arakna. 8 Ukhamasti, Misia chiqa sarkasasti Trade sat quta thiyaruw saraqapxna. 9 Uka arumasti Pablox m unachwi ujna. Uka unachwinsti Macedonia markankir m chacharuw sayt'ata ujna, jupar achikt'asiskiri: Macedonia markar jutam, nanakar yanapt'iri sasa. 10 Pablon uka unachwi ujatapatsti ukspachaw nanakax Macedonia markar saraatak wakichasipxta, Diosan jawsataptap qhanpach amuyasa, uka markan suma yatiywinak yatiyaataki. 11 Trade chiqat barcor mantasin, Samotracia wat'aruw chiqak sarapxta. Qhiprusti Nepolis markaruw puripxta. 12 Ukawjatsti Filipos markarurakiw sarapxta. Uka markasti Romano jaqinakan apnaqat marknwa, Macedonia uraqin wali aytat markaraknwa. Ukansti m qawqha urunakaw qamarapxta. 13 Sbado urusti, marka anqx jawir lakaruw mistuwayapxta, judo jaqinakan Diosat mayisi chiqax ukawjanakan utjatap amuyasina. Ukawjar purisasti, qunt'asisin nanakax Tatitun arunakap arsupxta, ukawjan tantacht'at

warminakaru. 14 Uka warminakat maynrix Lidia satnwa; Tiatira markankiri, jila alani sami morado isinak aljirnwa, jupax Diosar axsartir warmnwa. Tatituw juparux chuymap ch'allxtayna, kuntix Pablox siskna ukar jaysaapataki. 15 Jupasti bautismo katuqna, taqpach utapankirinakamp chika, uka qhipat nanakar achikt'apxitu: Jumanakatix nayan Tatitur chiqpach iyawsatax amuyapxstaxa, utaxar qurpachasir jutapxam sasa. Nanakarusti iyawsayapxituwa. 16 M urusti, Tatitut mayisi chiqkis ukkharuw sarasipkyta, thakhinsti, m uywat tawaquruw jikxatapxta. Jupasti layqasir ajayunnwa, kunatix qhiprun luraskani ukanak qhanachirnwa. Ukhamat uywirinakapatak walja qullqi jikxatirna. 17 Uka tawaqusti Pablompir nanakampiruw arknaqa qalltapxitu, jach'at arnaqasisa: Aka jaqinakax alaxpachankir Diosan luqtirinakapawa, jumanakarusti qhispiyasi thakhi yatiyapxtam! sasa. 18 Uka tawaqusti walja urunakaw ukham arnaqasis arknaqapxitu. Pablotakisti uka arnaqasitapax janiw walkxnti, ukat wali q'apisitaw kutikipstasin uka ajayur sna: Jesucriston sutiparuw sisma: Uka tawaqut mistum! sasa. Uka ajayusti ukspachaw tawaqur jaytanukuwayxna. 19 Tawaqun uywirinakapasti jan juk'amp uka tawaq tuqi qullqi jikxatirjamxasinxa, Pablompiru Silasampir katuntasin, jach'a plazaruw irpapxna marka apnaqir jilrinakan nayraqataparu. 20 Taripirinakan nayraqatapar puriyasinsti, sapxnwa: Aka judo jaqinakax markasaruw pixtusipki. 21 Jupanakax yaqha saranak yatichapxi, jiwas romanonakarusti janiw ukanak katuqaasa, ukarjam sarnaqaas wakt'kistuti sasa. 22 Ukatsti taqpach jaqinakaw Pablotaki, Silasatak sayt'asipxi. Taripirinakasti jupanakar isinakap thatsuyapxi, ukat jawq'jayapxaraki. 23 Ukham wal jawq'jayasinsti, jupanakarux carcelaruw jist'antapxi, crcel ujirirusti sum ujaapatakiw iwxapxaraki. 24 Uka aru katuqasinsti, crcel ujirix juk'amp manqharuw jupanakarux jist'anti, ukatsti cepo sat jach'a thuru lawanakampiw kayunakap achuntayi. 25 Niya chika arumarusti, Pablompi Silasampix Tatitut mayisisipkna, q'uchunak q'uchusipkarakna, ukchakamasti carcelan jist'antat yaqha jaqinakax ist'asipknwa. 26 Ukapachasti akatjamat uraq khathatix wali ch'amampi carcelan pirqanakapsa unxtayna. Ukspachaw carcelan taqpach punkunakapax

jist'artna, katuntatanakan ach'antat cadenanakapas jarartarakna. 27 Ukapachaw crcel ujirix ikit sartasna, crcel punkunak jist'arat ujasinsti, katuntat jaqinakan jalsuwayxatap amuyatayna. Ukat jupax espadap apsusin ukampiw jiwayasi munna. 28 Ukampis Pablow jupar jach'at art'na: Jan jiwayasimti, taqiniw akankasipkta! sasa. 29 Ukatsti crcel ujirix nina wiya qhana mayisin, jank'akiw crcel manqhar jalantawayi. Pablompina Silasampin nayraqatapar purisinsti, axsaraat wali khathatisaw killt'asi. 30 Ukatsti anqar irpsuwayasin jupanakar jiskt'i: Tatanaka, kuna luraaxas wakisi nayan qhispiyasiaxatakixa? sasa. 31 Jupanakasti ukxaruw sapxna: Jesucristo Tatitur iyawsam, ukat qhispiyasta jumasa, utamankirinakasa sasa. 32 Pablompi Silasampix, Tatitun arunakap crcel ujir jaqimpiru, taqpach utapankirinakampir yatiyapxna. 33 Ukatsti uka arumpachaw crcel ujirix Pablompiru Silasampir chhuxrinakap jariqxna. Ukatsti jupax bautismo katuqna utapankirinakas katuqapxaraknwa. 34 Uka qhipatsti Pablompir Silasampir utapar irpasin manq'ayna. Jupampi, utapankirinakampisti Diosar iyawsapxatapat wal kusisipxna. 35 Qhiprmanthisti taripirinakax m qawqha soldadonak crcel ujirin ukar khithapxna, Pablompir, Silasampir antutxaapataki. 36 Crcel ujiristi Pablorux snwa: Taripirinakax antutnukxam sasaw khithanitayna, jichhax sumak sarawayxapxam sasa. 37 Ukampis Pablox soldadonakar snwa: Nanakax romano jaqinakpxtwa. Ukhamkipansa, taripirinakax janr jucha taripkasaw nanakar taqinin ujkat jawq'jayapxitu, ukatsti carcelarurakiw jist'antapxitu. Jichhasti jamasatti irpanukxapxitanisti? Janiw ukhamkaspati! Jupanakapun nanakar irpsxaatak jutapxpan sasa. 38 Soldadonakasti taqi ukanakat taripirinakaruw yatiyapxna. Taripirinakasti wal mulljasipxna, jupanakan romano jaqinakpxatap yatisa. 39 Ukat taripirinakax Pablompiru Silasampiruw sumachapxna. Carcelat jupanakar irpsusinsti, markat sarxapxaapatakiw achikt'apxarakna. 40 Pablompi, Silasampisti carcelat mistusin Lidian utaparuw sarapxna. Jilatanakar tumpt'asina, jupanakar ch'amacht'awayasin ukawjat sarxapxna.

17:1 Pablompi Silasampix Anfpolis, Apolonia sat markanak sarakipawayapxna, ukatsti Tesalnica markaruw puripxna. Uka markan judionakan sinagogapaw utjna. 2 Pablosti saraparjamaw sinagogar sarna. Ukansti kimsa sbado urunakaw ukankir judionakar parlna, Qillqatanakarjam jupanakar yatiyasa. 3 Jupasti Criston t'aqhisiapa, jiwatat jaktaapa wakisitapat qhanachna. Jupanakar saraknwa: Jumanakar yatiyapksma uka pachpa Jesusaw Diosan khithanit Cristoxa sasa. 4 Uka arunak ist'asinsti, yaqhip judionakax iyawsapxnwa. Ukat Pablompir Silasampir jaqkattapxna. Diosar yupaychir griego jaqinakampita, wali aytat warminakampit waljaniw iyawsapxarakna. 5 Ukampis jan iyawsir judionakax uisiat ukawjanakan sarnaqir qhuru jayra jaqinak irpthapipxna. Uka jaqinak anthapisinsti markankir jaqinakaruw amtayasin uxtaanak sartayapxna. Ukatsti Jasonan utaparuw chhukt'apxna, Pablompir Silasampir uka utat waysusin jaqinakar katuyaataki. 6 Uka utan jan jikxatasinsti, Jasonampiru, m qawqha jilatanakampirukiw katuntasin qatatipxna, marka apnaqir jilrinakan nayraqataparu, jach'at arnaqasisa: Aka jaqinakax taqi chiqan jaqinakar pixtupxi, jichhasti akarurakiw jutapxi, 7 Jasonaw utapar katuqi! Jupanakax taqpachaniw Roma apnaqir reyin kamachinakap p'akintapxi, ukatsti sapxarakiwa: Yaqha reyiw utji, Jess sutini sasa. 8 Ukanak ist'asinsti, jaqinakampi marka apnaqir jilrinakampix wal uxtapxna. 9 Ukampis Jasonampi, maynr jilatanakampix, uka jilrinakar qullqi churapxna, ukat jupanakar antutxapxna. 10 Ukatsti uka arumpachaw jilatanakax Pablompiru Silasampirux Berea markar khitxapxna. Uka markar puris ukspachaw jupanakax judionakan sinagogapar sarapxna. 11 Uka markankir judionakasti Tesalnica markankir judionakat sipan juk'amp suma chuymanpxnwa. Jupanakax taqi chuymaw suma yatiywi arunak isch'ukipxna. Qillqatanaksa saprurakiw yatxatapxna, jupanakar yatichapki uka arunakax chiqati, janicha uk yatiataki. 12 Uka judo jaqinakat waljaniw iyawsapxna, markan aytat griego chachanakatsa, warminakatsa waljaniw iyawsapxarakna. 13 Ukampis Tesalnica markankir judionakaxa, Pablon Berea markankatapa, ukan Tatitun arunakap parlataparaki yatisinxa, uka markaruw sarapxarakna. Ukansti

jaqinakarux uxtaya qalltapxna. 14 Ukat jilatanakax jank'akiw Pablor jach'a quta thiyar khitxapxna. Silasamp Timoteompikiw pachpa Berea markan qhiparxapxna. 15 Pablompi chik saririnakasti, Atenas markakamaw juparux irpapxna. Pablox jupanakar iwxa arunak apayasna, Berea markar kuttasin Silasampir Timoteompir sapxaapataki: Atenas markar jank'ak jupanakax sarapxpan sasa. 16 Pablox Atenas markan Silasampiru Timoteompir suykasinxa, wali mayjt'ataw jikxatasna, markan walja idolonak phuqhantat ujasa. 17 Ukat jupax judionakampi, Diosar yupaychir jan judionakamp sinagogan parlna. Saprurakiw plazan ukan tantachasir jaqinakampis jiskhintasna. 18 Yaqhipanakax epicreo, ukhamarak estoico sat yatian jaqinaknwa, jupanakasti Pablompiw jiskhintasipxna. Mayninakax sapxnwa: Kunxatarak aka jaqist parlisti? sasa. Yaqhipanakasti sapxaraknwa: Yaqha markankir jan ut'at diosanakat parlir jaqjamakiwa sasa. Jupanakax Jesusan suma yatiywipampita, jiwatat jaktatapampit Pablon arsutap laykuw ukham sapxna. 19 Ukat Pablorux Arepago sat chiqar irpapxna, uka chiqan amuyt'ir jilr jaqinakax tantachasipxirna. Jupanakasti ukan Pablorux jiskt'apxna: Nanakax yati munapxirista, parlktas ukasti kuna machaq yatichwirakisti? 20 Nanakarux jan ut'at mayja yatichwinak yatiyapxistaxa, kuntix sa munki taqi ukanakat yati munapxta sasa. 21 Atenas markankir taqi jaqinakasa, yaqha markat jutasin ukan jakirinakasa, machaq yatichwinakata, ukxat amuyt'aak munapxirna. 22 Pablosti Arepago sat chiqan jupanak taypin sayt'asisin, sna: Atenas markankir tatanaka: nayan amuyataxat jumanakax diosanakamar wali chuyma churat jaqpxtawa. 23 Ukawjanak sarnaqkasin nayax ujta jumanakan walja diosanakar yupaychapxatama, wilachanak luqtasipxirktas ukawjan m altar jikxatta akham qillqatani: Jan ut'at Diosaru sasa. Jan ut'kasin yupaychapktas uka Diosatp nayax jumanakar yatiyapxsmaxa. 24 Jupankiw alaxpachas akapachasa. Juparakiw akapachsa, ukan taqi utjirinaksa luri. Jupax janiw jaqin lurat utanakan jakkiti. 25 Janirakiw uka Diosax khitin yanapapsa munkiti. Ukatsipana, jupaw jakaa, samana, taqi kunanaksa jiwasanakar churistu. 26 Jupaw m sapa jaqit akapachan utjir taqpach jaqinak mirtayi, sapa markarurakiw uachayi qawqha pacha,

kawkha chiqan jakaapki uksa. 27 Diosax taqi jaqinakan jupar thaqhapxaapatakiw uk luri, jupar kunjmatsa thaqhasin jikxatapxaapataki. Chiqpachansa, Diosax janiw sapaqat jiwasanakat jayankkiti. 28 Jiwasanakax Diosankasaw jakapxtan, unxtapxtan, utjapxaraktan; kamisatix jumanakan q'uchu qillqirinakamax arsupki ukhama: Chiqpachan Diosan wawanakaptanwa sasa. 29 Ukhamasti, Diosan wawanakapkasinxa, janip amuyaaskitix Diosax jaqinakan amuyuparjam qurita, qullqita, qalata luratkaspas ukhama. 30 Diosax nayra pachanakan jakir jaqinakan pisi amuyump jakatanakap janiw yqknti, jichhasti Diosax taqiniruw taqi tuqin yatiyi, jan wali sarnaqwinak apanukusin juparuk jaysapxaapataki. 31 Diosax m uru wakichxi, ukruw chiqa kankaampi akapachar taripani, jupan ajllisit m chacha tuqi. Uka jaqin chiqtapxa, jupar jiwatat jaktaykn ukapachaw taqi jaqinakar qhanpach yatiyi sasa. 32 Jiwatanakan jakatataapxat parlir ist'asinsti, mayninakax larusipxnwa, yaqhipanakasti sapxaraknwa: Ukanakxat qhipruw juk'amp parlapxitta sasa. 33 Ukham sapxatapat Pablox jupanak taypit mistuwayxna. 34 Ukampis yaqhip jaqinakax jupar arkasin iyawsapxaraknwa. Ukanak taypin m warmiw ukankna Dmaris sata, ukhamaraki Dionisio, jupasti Arepago sat tantachaswinkir jaqinakat maynrnwa. 18:1 Uka qhipatsti Pablox Atenas markat mistusin Corinto markaruw sarna. 2 Ukansti Ponto chiqankir quila sat judo jaqimpiw jikisna. Ukrunakakiw Aquilax Priscila warmipamp chika Italia markat purisinipkatayna, Roma marka apnaqir Claudio sat reyiw arsutayna taqpach judionakan markat mistxapxaapataki. Pablosti jupanakar tumpt'iriw sarna. 3 Aquilamp Priscilampix carpanak luririnaknwa. Pablosti ukanak lura yatiyaraknwa, ukat jupax jupanakamp chik irnaqaatak ukan qhiparna. 4 Pablox sapa sbado uruw sinagogar parlir sarna, ukansti judionakarusa, jan judionakarus iyawsayakamaw parlna. 5 Silasampi Timoteompix, Macedonia markat purinipkn ukapachasti, Pablox Tatitun arunakap yatiyaarukipuniw uchasxna, judionakar qhanpach uacht'ayarakna Jesusan Mesiastapa. 6 Ukampis judionakax

Pablotakiw sayt'asipxna, kunayman arunakampiw tuqipxarakna. Ukat Pablox isinakap thalarasis jupanakar sna: Jumanakaw juchansipkta, wiay jiwaar mantaskaataki; janiw nayax juchankti. Jichhrut uksarux jan judipkis uka jaqinakar yatiyiriw sarx sasa. 7 Sinagogat mistxasinsti, Ticio Justo sat jaqin utaparuw sarxna. Uka jaqisti Diosar yupaychirnwa, sinagoga jak'an utjasirakna. 8 Sinagogankir Crispo jilrix utapankirinakamp taqpachaniw Tatitur iyawsxna. Corintonkir jaqinakatsti waljanirakiw Tatitun arunakap ist'asin iyawsapxna, bautismo katuqapxarakna. 9 M arumasti Tatitux m unachwi tuqiw Pablor parlxayna: Jan axsaramti, suma yatiywi arunak yatiyaskakim, janipun amukt'amti. 10 Nayaw jumampskta, janiw khitis kuna anqhsa lurktamti, nayankirinakax aka markan waljaniwa sasa. 11 Ukhamasti, Pablox mara suxta phaxsiniw Corinto markan qhiparna, jaqinakar Diosan arunakap yatichasa. 12 Galin sat jilrix Acaya marka apnaqkn ukrunakaxa, Corintonkir judionakax Pablotakiw mayak sayt'asxapxna; katuntasinsti, juparux taripirinak nayraqataparuw irpapxna. 13 Uka marka apnaqirinakarusti sapxaraknwa: Aka jaqix Diosar yupaychaxat kamachinak jan yqasaw jaqinakar yatichi sasa. 14 Pablox niy arsuampsknwa, ukampis marka apnaqir Galin jilriw judionakar sna: Judo tatanaka, m kuna jucha lurat utjaspa, jan ukax, kuna jaqi jiwayatas utjaspaxa, nayax jank'akiw jumanakarux ist'apxirisma; 15 ukampis aliq arunakakchi, sutinakakchi, jumanakan kamachinakamakchi ukaxa, jumanakak uk askichasipxam. Nayax janiw ukanakxat taripir munkti sasa. 16 Jupanakarusti taripa utat anqaruw ananukuyna. 17 Ukatsti taqpachaniw sinagogan jilripa Sstenes chachar katuntxapxna, ukatsti taripa uta ukatasin jupar nuwjapxna. Galionasti uk ujasax janiw yqknsa. 18 Pablox walja urunakampiw Corinto markan qamaraskakna. Ukatsti iglesiankir jilatanakamp jikist'awayasin Siria tuqinakaruw barcot sarawayxna, Priscilamp Aquilampisti jupamp chikaw sarapxna. Cencrea markansti Pablox barcor janr makhatkasin, Diosar arskatayna uk phuqhaatak ik'utap q'al mururayasna. 19 feso markar purisinsti, Pablox Priscilampir Aquilampir jaytawayasin sinagogaruw sari, ukansti judionakampiw parli. 20 Jupanakax m qawqha urunak

qamart'awayaapatakiw achikt'apxi, ukampis Pablox janiw munknti. 21 Jupanakampi jikist'awayasinsti snwa: [Jutkani uka uru uruyaatakix Jerusalenankaaxawa.] Dios munanixa, nayax wasitat jumanakar tumpt'ir jut sasa. Ukat Pablox feso markat jilatanakar jaytawayasin barcot sarawayxna. 22 Cesarea markar purisinsti Pablox Jerusalenaruw sarna, iglesiankirinakar aruntiri. Ukatsti Antioqua marka tuqiruw sarxna. 23 Pablox Antioqua markan m qawqha urunakakiw qamarawayi, ukatsti Galacia, Frigia chiqanakan utjir iglesianak mayat mayat tumpawayi, iyawsirinakar ch'amacht'asa. 24 Ukrunakansti Apolo sat m judo jaqiw feso markar purna, jupax Alejandra markankirnwa. Jupasti suma parlt'ir jaqnwa, Qillqatanakatsa sumpun yatna. 25 Tatitun thakhipan suma yatichatnwa, jupax kusisit chuymampiw parlna, Jesusat qhanpach yatichasa, Juanan bautismopak ut'kchn ukasa. 26 Apolox jan axsarasaw sinagogan parla qallti. Ukampis Priscilamp Aquilampix jupar parlir ist'asinxa, yaqha chiqaruw irpapxi, Diosan thakhipat juk'amp suma qhana amuyt'ayapxarakna. 27 Ukatsti Apolox Acaya tuqinakaruw sara munna, ukat iglesiankir jilatanakax saraapatak ch'amacht'apxi. Khurinkir iyawsirinakatakisti m qillqat apayapxi, jupar sum katuqapxaapataki. Acaya markar purisinsti, Apolox wal yanapt'na, Diosan munasiap layku iyawsapkatayna uka jilatanakaru. 28 Jupax taqi jaqin ist'kaaw judionakan pantat amuyunakap ch'amamp qhanachna. Qillqatanakarjamaw Jesusan Cristtap uacht'ayarakna. 19:1 Apolosan Corinto markan jikxatasiapkamasti, Pablox qullu chiqa sarakipasin feso markar puri. Ukansti m qawqha iyawsirinakaruw jikxati. 2 Ukatsti jupanakaruw jiskt'na: Tatitur iyawsapkta ukapachax, Qullan Ajayu katuqapxtati? sasa. Jupanakasti sapxnwa: Janiw nanakax Qullan Ajayut kunsa ist'apxirkti sasa. 3 Pablosti ukxarux jupanakar jiskt'araknwa: Ukhamasti, kuna bautismorak katuqapxtasti? sasa. Jupanakasti sapxaraknwa: Juanan bautismopak katuqapxta sasa. 4 Pablosti snwa: Juanax, Diosar kutikipstir jaqinakaruw bautisna, jupanakarusti saraknwa: Nayan qhipax mayniw jutani, ukasti Jesusawa, juparuw iyawsapxta sasa. 5 Uk ist'asinsti, jupanakax Tatit

Jesusan sutiparuw bautismo katuqapxna; 6 Pablox amparapamp jupanakar luqxatki ukapachaw Qullan Ajayux jupanakxar jutarakna, ukatsti jupanakax jan ut'at arunakat arsupxna, Diosat katuqat arunak yatiyapxarakna. 7 Taqpachanix niya tunka payan chachanaknwa. 8 Ukatsti Pablox kimsa phaxsiw sinagogar sarna, ukansti jan axsarasaw Diosan arunakap jaqinakar yatiyna, Diosan qhapaq markapat amuyt'ayasa. 9 Ukampis yaqhipanakax chuymanakap qalarayasisin janiw iyawsa munapknti, jan ukasti, jaqinak nayraqatan jan walinak Machaq Thakhit arsupxna. Ukham ujasin Pablox jupanakat jithiqtawayxna, iyawsirinakarusti Tirano sat jaqin yatiqa utaparuw irpxarakna. Ukansti sapruw Diosan arunakap parlna. 10 Jupasti p maraw ukham lurna, ukhamat Asia tuqin jakirinakax Tatit Jesusan arunakap ist'apxna, judionakasa jan judionakasa. 11 Diosasti jach'a muspharkay lurwinak Pablo tuqix lurna, 12 jaqinakax kuna isinaktix jupax llamkt'katayna ukanakampiw usutanakar apxatapxna, usutanakasti waliptapxnwa, anqha ajayunakas jupanakat mistxaraknwa. 13 Uka feso markanxa, yaqhip judionakaw sarnaqna, jupanakasti Tatit Jesusan sutip aytasipxna jaqinakat anqha ajayunak alisnukuataki, akham sasa: Pablox yatiyki uka Jesusan sutiparuw sapxsma: Mistupxam! sasa. 14 Uk luririnakasti Esceva sat m judo chachan paqallqu yuqanakapnwa, jupax sacerdotenak taypin m jilrnwa. 15 M urusti, m anqha ajayuw jupanakar sna: Nayax Jesusar ut'twa, Pablorus ut'araktwa, jumanakasti khitpxaraktasti? sasa. 16 Ukspachaw anqha ajayun mantat chachax jupanakar thuqkatna, ukatsti wali ch'amampiw jupanakar nuwanuqna. Ukham nuwjatasti, sinti usuchjatarakiw jupanakax q'alalpach uka jaqin utapat jaltxapxna. 17 feso markan jakirinakasti, judionakas jan judionakasa, taqiniw uk yatisax wal axsarapxna. Ukatsti taqi chiqanwa Tatit Jesusan sutipax jach'achatnxa. 18 Iyawsirinakat waljanirakiw jutasin taqi jan wali luratanakap arsusipxna. 19 Yaqhipanakasti layqpkatayna ukanakax, layqasi qillqatanakap apanisin taqinin nayraqatapan ninar phichhantapxna. Uka qillqatanakasti wali jila alannwa, niya phisqa tunk waranqa qullqnwa. 20 Ukhamat Tatitun arunakapax wali ch'amamp taqi chiqan yatiyasna. 21 Ukanak qhipatsti,

Pablox Jerusaln markaruw sara amtna, Macedonia, Acaya chiq sarasa. Ukatsti Jerusalenat Roma markar sara amtarakna. 22 Jupasti yanapirinakapat paniniruw Macedonia markar khithna, Timoteompiru, Erastompiru, ukchakamasti jupax m qawqha urunakampiw Asia uraqin qhiparna. 23 Ukrunakansti Tatitun arkirinakapatak jach'a jan walt'aaw utjna, 24 uka jan walt'asti Demetrio sutin chachaw sartayna, jupax qullqita jisk'a yupaycha utanak lurirna, Artemisa diosan yupaycha utapar utasitanaka, uk lurasinsti jupamp chik irnaqirinakarux wal qullqichna. 25 Demetrio chachasti uka irnaqirinakaruw jawsthapiyna, yaqha jupanakjam irnaqirinakampiru, jupanakarusti snwa: Tatanaka, jiwasax aka luratasampixay sum jakasipxstanxa. 26 Jichhasti jiwasax ujtanwa, ist'apxaraktanwa, uka Pablo jaqix feso markankirinakaru, taqpach Asia suyunkirinakampiruw parlatapamp mayjt'ayi. Jupax siwa: Jaqinakan lurat diosanakax janiw chiqa dioskiti sasa; uksti walja jaqinakaw iyawsapxi. 27 Ukasti jiwasanakatakix janiw walkaspati, aljasianakasas aynacht'aspawa. Artemisa jach'a diosan templopar jach'achaax janiw yqatkxarakispati. Jichhakamax juparux taqpach Asia suyunsa, uraqpachansa yupaychasipkiwa sasa. 28 Uk ist'asinsti uka jaqinakax wal q'apisipxna, jach'at art'apxarakna: Jallalla Artemisa, efesonkirinakan diosapa! sasa. 29 Ukat markachirinakax taqpachan uxtapxna, yaqhipanakasti Gayompiru, Aristarcompiruw katuntapxna, Pablon pani masinakaparu, jupanakax Macedoniat Pablompi chik jutapxatayna. Jaqinakasti jupanakar katuntasin markan tantachaswi utapkamaw qatatipxna. 30 Pablosti uk yatisinxa, markankir jaqinakamp parliriw uka utar manta munarakna, ukampis iyawsirinakaw jupar jark'apxna. 31 Asiankir jilrinak taypin yaqhipanakax Pablon masinakapaw utjarakna, jupanakasti Pabloruw iwxt'ayapxi uka taypir jan mantaapataki. 32 Ukchakamasti uka tantachaswi utan jaqinakax jach'at arnaqasipxna, mayninakax may arsupxna, yaqhanakasti mayjarak arsupxna, jaqinakax wal ch'axwarapxna, janiw kunatak tantachasitapsa yatipknti. 33 Judionakax Alejandro sutin chacharuw nayrxar nuksupxi. Jupasti ampar aytasaw jaqinakar amukt'aya munna, marka nayraqatan judionakar arxatas parlaataki. 34 Jaqinakasti jupan juditap amuyasinxa,

juk'ampiw arnaqapxna: Jallalla Artemisa, efesonkirinakan diosapa! sasa. 35 Ukatsti markan qillqiripaw jaqinakar amukt'ayasin sna: Efesonkir tatanaka, taqi jaqiw yati, aka markax Artemisa diosan yupaycha utapa ujaapatak katuyatawa, akarurakiw jupar utasita luratax alaxpachat saraqani. 36 Taqiniw uk yatipxtan, ukhamasti jan juk'amp arusipxamti, janirak jan sum yatxatkasax kuns lurapxamti. 37 Irpanipktas uka jaqinakax janiw Artemisa diosan yupaycha utap anqhachapkiti, janirakiw uka diosasatakis jan wal arsupkiti. 38 Ukampis Demetriompi, yanapirinakapampitix kuna arsusiapas utjchi ukaxa, ukanak ujaatakix taripirinakaw utji, uka taripirinakaruw sapa maynis yatiyasiapa. 39 Jumanakatix m kunat arsusa mayipxtaxa, ukasti markan jilrinakapan tantachaswipan amuyt'atapa. 40 Jichhr ch'axwatasax jan walt'aaruw puriyistaspa, markar uxtayirinaka, sasaw juchachistaspa, jiskt'istaspa ukapachasti, janiw kuna arsusiasas utjkaspati sasa. Taqi ukanak arsusinsti, qillqirix jaqinakar khithanukxnwa. 20:1 Uka ch'axwanak tukutatsti, Pablox iyawsirinakaruw jawsthapna, jupanakar iwxt'aataki. Ukatsti jupanakat m suma qhumantampi jaytawayasaw Macedonia markar sarxna. 2 Jupasti taqi uksa tuqinakan iyawsirinakar tumpt'awayna, jilatanakar m suma arunakapamp ch'amacht'asa; uka qhipatsti Grecia markaruw purxna, 3 ukansti kimsa phaxsiw qhiparna. Pablox Siria tuqir barcot mistuatakxn ukapachaw jupax yatna judionakan jupar anqha lura amtapxatapa. Ukat jupax waanjam kutta amtna, Macedonia chiqa wasitat sarasa. 4 Jupamp chikasti sarapxaraknwa: Berea markankir Spatro, Pirro sat chachan yuqapa; Tesalnica markankir Aristarco chachampi, Segundo sat chachampi; Derbe markankir Gayo; Asiankir Timoteo, Tquico, Trfimo jupanaka. 5 Uka jilatanakasti nayrt'asin Trade markat suyt'apxitu. 6 Nanakasti, jan levaduran t'ant'a manq'a uruya uru qhipat Filipos markat barcot sarawayxapxta. Phisqa urut jupanakarux Trade markan jikxatxapxta. Ukansti paqallq uruw qamarapxta. 7 Domingo urusti iyawsirinakax t'ant'a pachjaatakiw tantachasipxta. Pablosti

iyawsirinakaruw yatichaskna. Qhiprmanthisti jupax saraapnwa, ukat chika arumkam yatichna. 8 Nanakax amsta utan tantacht'at jikxatasisipkyta, ukansti walja micha chuwanakaw qhanaskarakna; 9 Eutico sat m waynaw ventanan qunuskna. Pablon wali arumkam parlatap laykusti, uka waynarux ikiw wal atipjna, jupasti ikimp atipjayasisin kimsr amsta utat pampar jalaqtna, juparusti jiwat waytapxna. 10 Pablosti saraqasin uka waynaruw qhumanti. Jilatanakarusti sarakiwa: Jan llakisipxamti, jakaskiwa sasa. 11 Ukatsti Pablox wasitat amsta utar makhatna, t'ant'a pachjasinsti manqt'asnwa, ukatsti willjtakam parlaskaknwa. Ukat jupax sarawayxna. 12 Eutico waynarusti, iglesiankirinakax utapar jakaskir irpxapxna, ukasti taqiniruw wal chuymachna. 13 Pablox waanjam Aso chiqakam sara amtatayna, nanakasti barcot nayrt'awayapxta ukan Pablor irptawayxaataki. 14 Aso markan jupamp jikisxasinsti, nanakamp chikaw barcot Mitilene markakam sarxi. 15 Qhiprusti ukawjat mistusin, Quo sat wat'a ukatas chiqaw sarapxta. Ukatsti m urut Samos markaruw puripxta, Trogilio markan samart'awayasinsti, yaqha urump sarasin Mileto markar purisipkta. 16 Pablox janiw walja urunak Asia suyun qhipara munknti, ukat feso markar jan makhatknti; jupasti jank'akiw Jerusalenar puri munna, Pentecosts uruya urun ukankaataki. 17 Mileto markankkasinsti, Pablox feso iglesiankir jilr irpirinakaruw jawsayi. 18 Purinipxipansti jupanakarux snwa: Jumanakax yatipxtawa kunjmtix nayax aka Asia suyur purinkta ukrutpach jumanakamp sarnaqawaykta ukxa. 19 Jan inakt'asaw jumanak taypin taqi alt'at chuymamp Tatitutak irnaqawayta, wali jachaanakana, yant'anakan ujasiwayta, judionakan nayatak jan wali amtapxatap layku. 20 Ukampis jumanakar Tatitun arunakapat parla janiw inakt'kti, jumanakatak asktap layku, taqi jaqin ujkataw jumanakar yatichapxsma, utanakaman yatichapxaraksma. 21 Judionakarusa jan judionakarus sapxsmawa: Diosar kutikipstapxam, Tatit Jesucristosar iyawsapxarakim sasa. 22 Jichhasti Qullan Ajayun irpataw Jerusalenar saraskta, kunatix uka markan nayar suykitu uk janiw yatiskti. 23 Kawki markankkasinsa Qullan Ajayux situwa: Carcelampi walja t'aqhisianakampiw suyasktam sasa. 24 Uk

yatiskasinsa, janiw llakisiykituti. Nayatakix janiw jakaaxas kuna jach'kisa, nayax kusisitaw tukuykam jala munta, kuna luratix Tatit Jesusax churkitu uk kusisiamp phuqhaakiw wakt'itu, ukatsti Diosan munasiapat suma yatiywi arunak jaqinakar qhanachaa. 25 Jichhasti nayax yatistwa, khitinakarutix Diosan qhapaq markapat yatiyapksma jupanakat janiw maynis nayar mayampsa ukatxapxittati. 26 Ukat jichhrux jumanakar sapxsma, jumanakat maynitix chhaqhaar saraskanixa, janiw nayar juchachkitaspati, 27 nayax jumanakar jan kuns imt'asaw Diosan taqpach amtwinakap yatiyapxsma. 28 Ukhamasti, jumanak pachpa amuyasipxam, iyawsirinakarus taqpachanir ujapxarakim, Qullan Ajayuw jumanakar Tatitun iglesiap awatipxaamatak uchapxtam, wilapampiw uka iglesiap alasiwayi. 29 Nay sarx uka qhipatsti, yaqhanakaw jutapxani, jupanakasti qamaqinakar utataw iglesia t'unja munapxani. 30 Jumanak taypinpach yaqhipanakax sartani, k'arinak yatichasa, chiqkaspas ukhama, iyawsirinakampi arkayasi munasa. 31 Walpun amuyt'asipxta. Kimsa maran sapa mayni jumanakar uruy aruma, jan qarjasisa, jacht'asisaraki iwxt'atanakax janiw armasipxtati. 32 Jichhasti jilatanaka, Diosaruw mayta munasiapampi jumanakar imaapataki. Munasi arunakapaw jumanakar saprunjam suma ask yanapt'apxarakiristam. Jaysapxtaxa, Diosax arsutanakap phuqhaniwa, markapankiratak ajlliski taqi jupanakaru. 33 Janiw nayax khitin qullqipsa, khitin isipsa munapayawaykti. 34 Jumanakax sum yatipxtaxa, kipka amparanakaxampiw nayax irnaqasta, kuntix nayatak wakiski uk jikxataataki, nayamp chikki jupanakatak jikxataatakisa. 35 Uka kipkarak jumanakarus yatichapxsma, wakisipuniw ukham irnaqaaxa, jan utjirininakarus yanapt'aaraki, Tatit Jesusax sawayki uka arunakat amtasisa: Katuqaat sipan, churaaw juk'amp sumaxa sasa. 36 Taqi ukanak arsutatsti Pablox killt'asisaw jupanakamp chika Tatitut mayna. 37 Taqinirakiw jacht'asisa Pablorux qhumantapxna jamp'att'apxarakna. 38 Jupanakasti wali llakt'ataw ujasipxna. Pablox jupanakar: Janiw nayarux mayampsa ukatxapxittati satayna uka layku. Ukatsti taqiniw Pablompi chik barcokam sarapxna.

21:1 feso marka iglesiankir jilatanakar jaytxasinsti, barcoruw mantxapxta, ukatsti Cos sat wat'arux chiqak sarxapxta. Qhiprusti, ukat sartasin Rodas sat wat'a tuqiruw sarapxarakta, ukawjatsti Ptara sat wat'a tuqirurakiw sarapxta. 2 Ptara markansti m barco jikxatapxta Fenicia markar saraskiri, uka barcot sarxapxta. 3 Sarkasinsti, Chipre sat wat'a ch'iqx tuqi utapxta. Siria markakamaw sarapxta, ukatsti Tiro markaruw puripxta, barcon irnaqirinakaw q'ipinak ukan jaytaapna, ukat ukar mistupxta. 4 Ukansti iyawsir jilatanakaruw jikxatapxta, ukatsti paqallq uruw jupanakamp qamarapxta. Jupanakasti Qullan Ajayun yatiyataw Pablor achikt'apxna, Jerusalenar jan saraapataki. 5 Ukampis ukat paqallq ururusti saraskakiatakiw mistuwayxapxta. Jilatanakasti warminakampi, wawanakampi kunaw nanak chikarak marka anqxkam sarapxi. Quta thiyar purisinsti killt'asisaw Tatitur mayisipxta. 6 Ukatsti jupanakamp qhumantasisin jaytjawayxapxta, nanakasti barcoruw mantxapxta, jupanakasti utanakaparuw kutt'xapxi. 7 Nanakax barcot sarasipkaktwa, Tiro markata, Tolemaida markar purikama. Ukansti iglesiankir jilatanakampiw jikisipxta, ukrusti jupanakampiw qamart'apxta. 8 Qhiprusti ukawjat mistuwayasin waa uraqinjam sarasax Cesarea markaruw puripxta. Ukansti Felipen utapan qamarapxta, jupasti Diosan arunakap yatiyirnwa, apostolunakan paqallqu yanapirinakapat maynrnwa. 9 Felipesti pusi phuchhannwa, jupanakasti Diosat katuqat arunak parlirpxnwa. 10 Walja urunakaw Cesarea markankxapxyta, ukapachaw Judea uraqit Agabo sutin m profetax purini. 11 Jupasti nanakaruw jak'achasini, ukatsti Pablon cinturonap katusin kayunakapampi, amparanakapamp ach'antasi. Ukat saraki: Qullan Ajayux akham siwa: Jerusalenanxa, judionakax aka cinturonanirux akham ach'antapxani, ukatsti Roma apnaqir jilrinakaruw katuyapxani sasa. 12 Uk ist'asinsti nanakampi Cesareankir jilatanakampix, Pabloruw achikt'apxta Jerusalenar jan saraapataki. 13 Ukampis Pablox snwa: Kunatsa jachapxta? Ukham jachasax nayar llakisiyapxistawa. Nayax ach'antayasiatakisa, Jerusaln markan Tatit Jess layku jiwaatakis wakicht'ataksktwa sasa. 14 Jan kunjmat jupar jark'ajampansti, nanakax sapxtwa: Tatitun munaapak lurasxpan sasa. 15 Uka urunak qhipatsti, wakicht'asisin

Jerusaln markaruw sarxapxta. 16 Cesarea iglesiankir m qawqha jilatanakax nanak chikaw sarapxi. Jupanakasti Mnasn sat m chachan utaparuw irpapxitu, ukat utapan qurpachasipxta. Mnasn chachax jaya maranakaw Tatitur arkatayna, jupasti Chipre wat'ankirnwa. 17 Jerusalenar purxapxta ukkhasti, iyawsir jilatanakax wali kusisiampiw katuqapxitu. 18 Qhiprusti Pablox nanakamp chikaw Santiagor tumpt'ir sarna. Iglesiankir jilr jilatanakasti ukankasipkarakitaynawa. 19 Aruntasinsti, Pablox jupanakar taqi kuntix Diosax jupa tuqi jan judo jaqinak taypin lurkatayna ukanak mayat mayat yatiyi. 20 Ukanak ist'asinsti jupanakax Diosaruw wal yuspagarapxna. Pablorusti sapxnwa: Walikiw jilata, walja judo jaqinakaw Jesusar iyawsapxi, jumax niy ujtawa. Ukampis taqi jupanakax sapxiwa: Moisesan kamachinakap phuqhaax wakisiskakiwa sasa. 21 Jupanakax yaqha markan jakir judionakar akham yatichatam yatipxi: Moisesan kamachinakapar janiw jaysakiti, yuqall wawanakarusti janiw circuncisin lurwi katuqayakiti, janirakiw jiwas judo jaqinakan saranakasarjam sarnaqaax wakiskiti sasa. 22 Kuns lurani, jaqinakatix akankatam yatipxani ukkhasti? 23 Jichhasti akham lurta: Nanak taypin pusi chachaw utji, Diosar arsupkatayna uk jichhrunakan phuqhaapsipkiwa. 24 Jupanakar Tatitun utapar irpam, ukatsti jupanakamp chik q'umachasi lurwi phuqham, ik'utanakap mururayasipxaapatakisti qullqim churam. Ukhamat taqinis amuyapxani kuntix jumxat arsupki ukan jan chiqtapa, Moisesan kamachipsa sum phuqhaskatama. 25 Jan judo iyawsirinakarusti nanakax amtapkta uka qillqat apayapxta, akham sasa: Idolonakar luqtat animalanakan aychap jan manq'apxamti; janirak wilap umapxamti, kunkat jaychjat jiwayat uywanaksa jan manq'apxamti, Janirak kuna wachuq jucha luraanakansa sarnaqapxamti sasa. 26 Ukatsti Pablox uka pusi jaqiruw irpxarusiwayi, qhiprusti jupanak chikaw q'umachasi lurwi phuqhi. Ukatsti Tatitun utaparuw manti, kunrutix juchat q'umachasi urux tukusiapki uk jupanakar yatiyaataki, ukhamat sapaqat mayni apanipxaapki uka waxt'winak luqtaataki. 27 Niya paqallq uru phuqhasirjamxipansti, Asia suyut jutir m qawqha judionakaw Pablor Tatitun utap manqhan ujasin ukspach jaqinakar uxtayapxi. Pablorusti katuntapxarakiwa, 28 jach'at

arnaqasisa: Israelitanaka, yanapt'apxita! Aka jaqiw taqi chiqan markasataki, Moisesan kamachipataki, Tatitun utapatak jan walinak yatichas sarnaqi! Jichhasti jan judo jaqinakaruw Tatitun utapar irpantaniraki, qullan Chiqwja q'auchayasa sasa. 29 Jupanakax Pablor feso markankir Trfimo sat chachampi markan sarnaqaskir ujapxatayna, ukat ukham sapxna, Pablox uka jaqir Tatitun utaparus irpankaspa ukham amuyapxatayna. 30 Jaqinakasti markpachaw uxtapxna, jalakam ukawjar purinisinsti, mkiw Pablor katuntasin templo anqxar qatatsunipxna, ukspachaw punkunak jist'antapxarakna. 31 Pablor jiwayaatakxapxn ukapachasti, romano soldadonakan jilriparuw yatiyapxna, Jerusaln markpach uxtapxatapata. 32 Uk yatisin jupax, ukspachaw soldadonakampiru, jilrinakapampir irpxarusin jalakamakiw uka chiqar puripxna. Jaqinakasti soldadonakampiru, jilripampir ujasinxa, janiw Pablorux nuwjapkxnti. 33 Jilristi jak'achasisin Pablorux katuntna, ukatsti p cadenampiw ach'antayna. Ukat jaqinakar jiskt'araki: Khitis aka jaqixa? Kunarak lurataynasti? sasa. 34 Jaqinakasti wal ch'axwapxna, kunayman arnaqasa. Jilristi uka ch'axwanakampix janiw kuns jiskt'irjamknti; ukat Pablorux cuartelar irpayxna. 35 Cuartelan makhataanakapar purisinsti, soldadonakax Pablorux q'ipxaruwayxapxnwa, jaqinakan jan nuwjapxaapataki; 36 taqiniw wali arnaqt'asis qhipat arkapxna: Jiwayapxam! sasa. 37 Soldadonakax Pablor cuartelar irpantaataksipkn ukapachaw jupax soldadonakan jilripar jiskt'na: M qawqha arunak arst'asiristti? sasa. Jilristi mayjt'ataw sna: Griego parla yatiraktati? 38 Janit jumax sayt'asiatak pusi waranqa jaqinak wasarar ansuwayki uka egipcio jaqktasti? sasa. 39 Pablosti snwa: Janiwa, nayax Tarso markan yurir judo jaqtwa, Cilicia suyunkir wali aytat markattwa. Jaqinak nayrxan arst'asiyitasmati? sasa. 40 Jilristi Pablorux: Arst'asiskakim snwa, Pablosti makhataanakar sayt'asisin jaqinakan amukt'aapatak ampar ayti, jaqinakasti taqiniw amukt'apxna. Jupasti hebreo arut jupanakar parlna, akham sasa: 22:1 Israelita jilat masinaka, markan jilrinakapa, nayax arsusk ukanak

ist'apxam sasa. 2 Hebreo arut parlir ist'asinsti, jupanakax juk'amp amukt'xapxna. Pablosti saskaknwa: 3 Nayax judo jaqtwa. Cilicia suyunkir Tarso markan yurirtwa, ukampis aka Jerusaln markan jilsuwayta, Gamaliel yatichirin yatiqiriptwa, nayra awkinakasan kamachiparjam yatichattwa. Taqi chuymaxampiw Diosar luqtarakta, kamisatix jumanakax taqi chuymamp luqtapkarakta ukhama. 4 Nayasti nayra maranakan Tatitun arkirinakaparuw jiwayaatak arknaqiryta, chachanakarus warminakarus katurasin carcelar jist'antayiryta. 5 Sacerdotenakan jilrinakapasa, markan taqpach jilri jaqinakapas uk sum yatipxaraki. Damasco markankir judo masinakaxatakix jupanak kipkaw qillqatanak churapxitu, Jesusar iyawsirinakar katura nayar yanapt'apxaapataki. Nayax Damasco markarux iyawsirinak thaqhiriw sarta, ukat aka Jerusalenar irpanisin jupanakar mutuyaataki. 6 Nanakax thakhinkasipkaytwa Damasco markar jak'achkasina, niya chikrjamnwa, akatjamat alaxpachat m jach'a qhanax nayar qhant'anitu, 7 ukspachaw nayax uraqir liwnuqtta. Ukatsti m aru ist'arakta, nayarusti situwa: Saulo, Saulo! Kunatsa arknaqista? sasa. 8 Nayasti ukxarux sistwa: Tatay, khitiraktasti? sasa. Uka arusti situwa: Nayax Nazaretankir Jesustwa. Nayaruw arknaqaskistaxa sasa. 9 Nayamp chik saririnakasti uka qhan ujapxaraknwa, ukampis janiw uka aru ist'apknti. 10 Ukxarusti nayax jiskt'araktwa: Tatay, kun luraaxs munta? sasa. Tatitusti situwa: Sartam, Damasco markar saraskakim. Ukan taqi kunatix luraamki uk yatista sasa. 11 Uka qhanasti nayarux juykhu tukuyitu. Ukat nayamp chik saririnakax Damasco markar amparat wayupxitu. 12 Uka markansti m chachaw utjna, Ananas sata. Jupasti Dios chuyma jaqnwa, Moisesan kamachip jaysiriraknwa; Damasconkir judo jaqinakax jupar wali sumat ut'apxna. 13 Ukatsti Ananiasax nay ujiriw jutna, purinisinsti situwa: Saulo jilata, wasitat nayramax ujxpan sasa. Ukspachaw nayraxax ujxna, juparusti ukataraktwa. 14 Ukatsti jupax sarakituwa: Nayra awkinakasan Diosapaw jumarux ajllistam jupan amtwinakap ut'aamataki, khititix askki ukar ujaamataki, jupan pachpa lakapat arup ist'aamatakiraki. 15 Jichhasti jumaw qhanachiripat sayt'ta taqi jaqinakan nayraqatapana, kuntix ujktas ist'karaktas ukanakat

yatiyta. 16 Jichhasti, jan juk'amp suyamti. Sartasim, bautismo katuqarakim, Tatitun sutip aytasis taqi juchanakamat jariqasim sasa. 17 Jerusalenar kuttasinti, Tatitun utaparuw Tatitur mayisir sarta. Ukansti m unachwi ujta. 18 Ukapachaw Tatitur ujta, nayarusti situwa: Jank'ak Jerusaln markat sarxam, akankir jaqinakax kuntix nayxat parlktas uk janiw ist'apktamti sasa. 19 Ukxaruw nayax sarakta: Tatay, jupanakax nayan taqi sinagoganakar sarirtax yatipxiwa, jumar iyawsirinakarus jawq'jasin carcelar apirtax yatipxaraki. 20 Jumat qhanachir Esteban luqtirimar jiwayapkn ukapachax, naya kipkaw ukan sayt'atskyta, nayatakix jupar jiwayapxaapax waliknwa, jupar jiwayir jaqinakan isinakapsa nayaw ujaskarakyta sasa. 21 Ukampis Tatitux situwa: Sartasim, nayax wali jaya markanakaruw khithma sasa. 22 Jaqinakasti janiw Pablorux juk'amp isch'uki munkxapxnti, ukat wali jach'at arnaqa qalltapxi: Uka jaqix jiwpan! Janiw jakaapax wakiskxiti! Janiw jupar aka uraqin wasitat uja munapkti! sasa. 23 Jaqinakax arnaqasipkaknwa isinakapat laq'a thalarasisa, laq'anak willtasa. 24 Soldadonakan jilripasti cuartelaruw Pablor irpantayi, ukan jawq'jayaataki, kunatsa jaqinakax ukham jupar arnaqapxi uk arsuapataki. 25 Jawq'jaatak cadenanakamp chinuntatxn ukapachasti, Pablox soldadonakan capitanaparuw jiskt'na: Jumanakax munaanpxtati romano jaqir juchap janr yatxatkasin jawq'aatakixa? sasa. 26 Uk ist'asinsti capitanax soldadonakan jilripar yatiyiriw sarna, juparusti snwa: Kamachtasa? Uka jaqix romano jaqtaynawa! sasa. 27 Jilristi ukspachaw Pablon ukar sarasin jiskt'na: Chiqapunit jumax romano jaqtasti? sasa. Pablosti ukxaruw sna: Jsa sasa. 28 Jilristi saraknwa: Nayax walja qullqimpiw romano jaq jikxatta sasa. Pablosti snwa: Nayax yurwitpach romano jaqtwa sasa. 29 Uk ist'asinsti Pablor jawq'jaatakpkns uka jaqinakax jupat jithiqtawayapxi; jilris axsarnwa, Pablon romano jaqtap yatisin jupar cadenanakamp ach'antayatapata. 30 Qhiprusti, soldadonakan jilripax cadenanak jararayna, Pablon juchap yati munasaw aytat sacerdotenakampiru, Jach'a Tantachaswinkir judionakampir jawsayarakna. Ukat Pablor irpsuyasin jupanakan nayraqatapar ustayna.

23:1 Pablox Jach'a Tantachwinkir uka jilrinakar ukatasin sna: Israelit jilatanaka, nayax Dios nayraqatan q'uma chuymampiw jichhrkam jakasiwayta sasa. 2 Ukham arsupan sacerdotenakan jilripa Ananiasax Pablo jak'ankirinakar lakapat t'axllintayna. 3 Pablosti juparux snwa: K'ari chuyman jaqi, Diosaw jumarux nuwanttam! Kamachirjam nayar juchachaatakixay ukkhan qunt'atsktaxa, ukhamasti kunatarak kamachir jan yqas nayar nuwayistasti? sasa. 4 Pablo jak'ankirinakasti jupar sapxiwa: Kunatarak Diosan jilr sacerdotepar anqhachtasti? sasa. 5 Pablosti snwa: Jilatanaka, janiw nayax jupan jilr sacerdottap yatkytti; Qillqatan siwa: Markam apnaqir jilrirux janiw anqhachtati sasa. 6 Ukapachasti Pablox uka Tantachwinkir judionakat yaqhipanakax saduceonaktapa, mayninakasti fariseonaktap amuyasin jach'at arsna: Jilatanaka, nayax fariseo jaqtwa, fariseo wila masitaraktwa. Jichhasti, jiwatanakan jaktaapar iyawsatax laykuw juchachapxistaxa sasa. 7 Pablon ukham satapat fariseonakampi saduceonakampix jupanak puraw ch'axwapxna, tantachwisti payaruw t'aqjtawayna. 8 Saduceonakax sapxnwa: Janiw jiwatanakax jaktkaspati, janirakiw angelanakas, ajayunakas utjkiti sasa. Ukampis fariseonakax taqi ukanakan utjatap iyawsapxna. 9 Ukapachasti taqiniw jach'at arnaqasipxna; kamachinak yatichir fariseonakat yaqhipanakax sayt'asisin sapxna: Aka jaqin janiw kuna jan wali luratapsa jikxatapkti. Inas jupar m ajayus jan ukax m angelas parlxaychi sasa. 10 Ch'axwaax juk'ampxnwa, soldadonakan jilripasti axsaraat sna: Pablor jisk'a jisk'a tukjapxakispawa sasa. Ukat soldadonak jawsayanna, judionak taypit Pablor irpsusin cuartelar wasitat irpantayxna. 11 Uka qhipa arumasti Tatituw Pablorux ustna, ukat jupar sarakna: Ch'amacht'asim, Pablo, kunjmtix aka Jerusaln markan nayat arstaxa, ukhamarakiw Roma markan arsuamax wakisini sasa. 12 Qhiprusti yaqhip judionakax Pablor jiwayaatakiw arust'apxna, ukatsti juramento lurapxna: Pablor jiwayakam jan manq'aataki, jan umaataki. Jan ukham lurkanixa, jiwasaw anqhachwir purini sasa. 13 Ukham arust'irinakasti pusi tunk jila chachanaknwa. 14 Jupanakasti sacerdotenakan jilripampiru, judionakan jilrinakapampir ustasin

sapxna: Nanakax juramentompiw arust'apxta Pablor jiwayakam jan kuns manq'aataki: Jan ukham lurkani ukaxa, jiwasaw anqhachwir purini sasa. 15 Jichhasti jumanakax Jach'a Tantachwinkir jilrinakampix soldadonakan jilripatay mayipxam akham sasa: Qharrux uka Pablor nanak nayraqatar irpanipxam, juk'amp sum yatxataataki sasa. Nanakasti jank'akiw suyapx janr purkipan jupar jiwayaataki sasa. 16 Ukampis Pablon kullakapan wawapaw ukham amtapxatap ist'atayna, ukat jupax cuartelar sarna, Pablor yatiyiri. 17 Pablosti mayni capitanaruw jawsna, ukat sarakna: Aka yuqall wawar jilrin ukar irparapita. May yatiya muni sasa. 18 Uka capitanasti irpasin jilriparuw sna: Katuntatki uka Pablow nayar jawsitu, ukat aka yuqall wawa juman ukar irpayanitu: May yatiya muni sasa. 19 Jilristi amparat katusin yuqall wawarux yaqhawjar irptawayi ukat jupar jiskt'na: Kun yatiyasa munista? sasa. 20 Yuqall wawasti snwa: Judionakax jupanakpuraw arust'asipxi jumar mayiataki, Pablor jilrinakan nayraqatapar qharru irpayaamataki, juk'amp jupat m kunsa yatxataatakjama. 21 Ukampis jumax janiy jupanakar jaysamti. Jupanakat pusi tunka jila jaqinakaw jamasat suyasipki Pablor jiwayaataki. Jupanakax juramentompiw amtapxi, jan manq'aataki, jan umaatakisa, Pablor jiwayakama. Jichhasti juman arumak suyasipki sasa. 22 Ukatsti jilrix uka yuqall wawar khitharpayasax saraknwa: Kuntix yatiykista uk janiw khitirus arstati sasa. 23 Jilristi p capitanaruw jawsayna, ukat jupanakar sarakna: Kayuk saraapatak p patak soldadonak wakicht'ayam, caballot saraapatak paqallq tunkan soldadonaka, lanzankamaki p patak soldadonaka, jupanakamp jichha aruma Cesarea markar saraataki. 24 Pablotakisti, m caballo wakicht'arapipxam, juparusti sumak jan khitin kamacht'at marka apnaqir Flix jilrin ukar puriyapxta sasa. 25 Ukatsti m qillqat apayna, akham sasa: 26 Naya, Claudio Lisias jilriw juma marka apnaqir Flix jilrir aruntansma. 27 Judionakax aka jaqiruw katuntapxatayna ukatsti jiwaya amtapxarakna. Ukampis nayax jupan romano jaqtap yatisaxa, soldadonakaxamp sarasaw jupar qhispiyanta. 28 Ukatsti judionakan Jach'a Tantachwiparuw jupar irpta, kunatsa juchachapxpacha uk yatxataataki. 29 Ukhamat nayax

yatxta jupanakan kamachinakapat juchachasipkatapaki; janiw kuna juchas utjknti jiwayatapatakixa, carcelar jist'antatapatakisa. 30 Ukatsti judionakan jupar jiwaya amtapxatap yatiraktwa, ukat juman ukar jichhax jupar irpayansma. Jupar juchachir judionakarusti juman nayraqataman juchap arsupxpan saraktwa sasa. 31 Soldadonakasti jilripan arsutaparjamaw phuqhapxna, arumasti Antpatris sat chiqaruw Pablor irpxapxna. 32 Qhiprusti kayut sarir soldadonakax cuartelaruw kutt'anxapxna, caballot saririnakasti Pablompiw sarasipkakna. 33 Cesarea markar purisinsti marka apnaqir Flix jilriruw qillqat luqtapxna, Pablorusti jupan nayraqataparurakiw irpkatapxna. 34 Marka apnaqir jilristi, qillqat ullarasin Pablorux jiskt'na: Kawkinkirtas jumaxa?, sasa. Cilicia markankirtap yatisinsti, Pablorux snwa: 35 Jumar juchachirinakax purinipkan ukkhaw arsusitam ist'ma sasa. Ukatsti Herodesan jach'a utapan katuntat qhiparaapatakiw irpayxna. 24:1 Phisqa uru qhipatsti, sacerdotenakan jilripa Ananiasax Cesarea markaruw puri judionakan m qawqha jilrinakapampi, Trtulo sat arxatir irpt'ata. Jupanakasti marka apnaqir Flix jilrin nayraqataparuw ustapxi Pablor juchachaataki. 2 Pablor puriyanipkn ukapachasti, Trtulo sat arxatirix marka apnaqir Flix jilrin nayraqatapan juchacha qallti, akham sasa: Marka apnaqir jach'a jilr Flix, jumpan samaraas, sumankaas utjapxitu, ch'ikhi kankaamp apnaqatam laykuw walja suma lurwinakax markasan lurasi. 3 Taqi ukanaksti wali yuspagarampiw taqi chiqan jumat katuqapxta. 4 Ukampis janiw jaya parla munkti, achikt'asma nanakar m juk'a arunak ist'apxita. 5 Aka jaqix markar jan walt'ayir jaqiwa. Taqi chiqan judionakarux ch'axwayi, pitthapiraki, nazareno sat tamankirinakan p'iqichiripawa. 6 Tatitun utapsa takisi muni, ukat nanakax jupar katuntapxta. [Kamachinakaxarjamaw uja munapxyta; 7 ukampis Lisias jilriw arxatasi, ukatsti nanakat munkir jan munkir irpaqanipxitu. 8 Sapxarakituwa: Jupar juchachirinakax marka apnaqir Flix jach'a jilrin ukar sarapxam sasa.] Jumapachas jiskt'arakismawa, ukat yatisma taqi ukanakan chiqtapa sasa. 9 Ukankir judionakasti sapxaraknwa: Taqi ukanakax chiqapunskiwa, sasa. 10 Ukapachaw marka apnaqir jilrix

Pablon arsuapatak amparapamp luqtna. Pablosti snwa: Juman walja maranak aka markan taripiriptam yatisin taqi chuymaw juma nayraqatan arst'as. 11 Nayax jichhakiw Jerusalenar puriskta Diosar yupaychiri, tunka payan urukskiwa, jumapachpaw uk yatxatasma. 12 Janiw nayarux khitimpi jaychaskirsa jikxatapkituti, janirakiw Tatitun utapansa, sinagoganakansa, kawkha chiqansa jaqir uxtayir jikxatapkituti. 13 Janirakiw aka jaqinakax taqi kunanakattix juchachapkitu ukanakat irkatapkitaspati. 14 Ukampis nayax arstwa, awkinakaxan Diosapar luqtaskataxa, aka machaq yatichwi sapki ukarjama, kunatix kamachi qillqatansa, profetanakan qillqatapansa qillqatki uka arunakar iyawsaraktwa. 15 Jupanakjamarakiw Diosar iyawsas suyt'askta, suma jaqisa, jan wali jaqisa, jiwatat jaktaapa. 16 Ukat nayax Diosan nayraqatapansa, jaqinakan nayraqatapansa, q'uma chuyman jakasipun ch'amachasta. 17 M qawqha maranak yaqha markanakan sarnaqasinsti, markaxaruw kutt'xta, jan kunaninakar qullqi churiri, Tatitur waxt'winak luqtiri. 18 Nayax taqi ukanak luraskyta, ukhamaruw Asia suyunkir m qawqha judionakax Tatitun utapan jikxatapxitu, q'umachasi lurwi phuqhaskiri. Janirakiw walja jaqisa, kuna ch'axwas utjknti. 19 Nayan juchax utjchi ukax, uka jaqinakaw akankapxaapna juma nayraqatan nayar irkataataki. 20 Jan ukhamkchi ukasti, akankirinakax sapxpanaya, judionakan Jach'a Tantachwipankir jilrinakacha kuna jan wali luratax nayar jikxatapxpachtu. 21 Jupanak nayraqatankkasin, m kuti jach'at arsusitaxakiw utji: Jumanakax jiwatat jakta utjatap iyawsataxat juchachasipkistaxa sasa. 22 Ukanak ist'asinsti, marka apnaqir Flix jilrix Machaq Thakhit sum yatxasin uka ch'axwa ukhamaruw jaytxna. Judionakarusti saraknwa: Lisias jilrix jutkani ukkhaw taqi aka ch'axwanakamat juk'amp yatxat sasa. 23 Ukatsti, Flix jilrix capitanar saraknwa: Pablox katutakskpan, jan kuna mutusa katuqkpati, jupar tumpir ut'at masinakapas yanapt'aatak ujt'askakirakpan sasa. 24 M qawqha urutsti marka apnaqir Flix jilrix, wasitat Pablor ujir jutna, Drusila sat warmipamp chika, uka warmisti juda warmnwa. Flix jilristi Pabloruw jawsayanna, ukatsti Jesucristor iyawsaxat jupar parlir ist'arakna. 25 Pablox chiqa askin sarnaqaat parlna, jiwaspach amuyasis

sarnaqaata, taripa uru utjkani ukat parlarakna, ukapachasti, Flix jilrix wal mulljasna, ukat sarakna: Jichhax sarxakim; wakisin ukkhaw wasitat jawsayarakma sasa. 26 Marka apnaqir Flix jilristi, Pablot qullqi katuqa munasaw walja kuti jupamp parlir jawsayna. 27 P mara qhipatsti, Flix chachax, janiw marka apnaqirkxnti, jupa lantisti Porcio Festo sat chachaw marka apnaqa qalltxna. Flix chachasti judionakamp munayasi laykuw Pablorux katuntat jaytawayna. 25:1 Ukapachasti Festo chachax marka apnaqirit mantaatakiw Cesarea markar purna. Kimsr saraqatatsti Jerusaln markaruw makhatna. 2 Ukansti, juparuw sacerdotenakan jilrinakapampi, judionakan aytat jilrinakapampix Pablor juchachaapatakiw arsupxna. 3 Jupanakasti jan wali amtaampiw Festo jilrir achikt'apxna, Pablor Jerusalenar irpayaniapataki. Jupanakax Pablor thakhi jutkipan jiwaya amtapxna. 4 Ukampis marka apnaqir Festo jilrix jupanakar snwa: Janiwa; Pablox Cesarea markan katuntatskiwa, nayax m qawqha urunakat ukarux sar. Uka Pablotix kuna jan wali lurchi, ukatsti jumanakan jilrinakamatix jupar irkata munapxchi ukaxa, nayamp chik Cesarear sarapxpan. Ukan jupanakax juchachapxani sasa. 6 Festo jilristi m kimsaqallqu urchi, jan ukax, tunka urchi ukkhakiw Jerusaln markankna, ukatsti Cesarea markaruw kutt'awayxna. Purisinsti qhiprpachaw taripa utar sarasin taripirin qunuapar qunt'asna, ukatsti Pabloruw irptayanna. 7 Pablo mantanipansti Jerusalenat purinipkatayna uka judionakax jupar jak'achasisin jan wali luratanakat juchachapxna, ukampis janiw ukanakan chiqtap qhanstayirjampknti. 8 Ukxaruw Pablox arsusirakna: Nayax janiw kuna jan walsa lurkti, Jerusalenan janiw Tatitun utapan jan wali lurataxax utjkiti, Roma marka apnaqirir anqhachataxas utjkiti. Janirakiw judionakan kamachinakap p'akintkti sasa. 9 Festo jilristi judionakamp sumanka munasaw Pablorux jiskt'na: Janit jumax Jerusalenar sara munkasma, ukan akanakxat nayan taripaaxatakixa? sasa. 10 Pablosti ukxaruw sna: Roma apnaqirin taripa utapax akankiwa, aka pachpan taripataxax wakisi. Janiw judionakatak kuna jan wali lurataxas utjkituti, jumax askiw yatisktaxa. 11 Nayan jan wali luratax

laykutix jiwaaxax wakischixa, jank'akt jiwaatakisa. Ukampis nayar juchachapkit ukanakatix k'archixa, janiw khitis jupanakan amparaparux katuykitaspati. Nayax mayiristwa: Roma marka apnaqiripun taripitpan sasa. 12 Uk ist'asinsti Festo jilrix amuyt'ayirinakapampiw ukxat parlt'aatak tantacht'asna. Ukat Pablorux sarakna: Jumax marka apnaqir Cesarampiw taripayasi maytaxa, ukhamasti Roma markaruw sarta sasa. 13 Ukat m qawqha urunakatsti, Agripa reyimpi Berenice sat warmimpix Cesarea markaruw sarapxna Festo jilrir aruntiri. 14 Jupanakan m qawqha urunak ukan qhiparapxatapat, Festo jilrix Agripa reyir Pablot yatiyna: M jaqiw akan utji, Flix jilriw katuntat jaytawayi. 15 Nayax Jerusalenankaskyt ukkhaxa, sacerdotenakan jilrinakapampi, judionakan jilri jaqinakapampiw jupar juchachapxi. Jupanakasti jiwayaatak nayan arsuax munapxna. 16 Nayasti jupanakarux sistwa: Nanak romano apnaqirinakax janiw khitirus jiwayaatak juchacha yatipkti, juchachirinakapampi janr jaqthaptkipana, ukhamat juchachatki ukan arsusiapataki. 17 Ukat jupanak purinipxipan, jank'akiw nayax taripa utan qhiprpach taripirin qunuapar qunt'asta. Ukatsti uka chachar jawsayanirakta. 18 Ukampis jupar juchachaatak ustanirinakaxa, janiw jupar kuna jan wal luratapsa irkatapknti, nayax amuykyt ukhamxa. 19 Juparusti Diosar iyawsa tuqitak juchachapxna, Jess sat m chachan jiwasin jiwatanak taypit jakti sasa sarnaqatapat juchachapxarakna. 20 Nayax janiw kunjmatsa ukanakxat yatxata yatkytti, ukat nayax Pablorux jiskt'arakta: Janit jumax Jerusalenar sara munkasma, ukan akanakxat taripatamatakixa? sasa. 21 Ukampis Roma marka apnaqir jilrimpi taripayasi mayitap laykuw nayax katutakskpan sista, Roma markar irpayaaxkama sasa. 22 Agripa reyisti ukham ist'asin Festo jilrirux sna: Nayax uka chachar ist'a munarakirista sasa. Festo jilristi ukxaruw sarakna: Qharrpachaw jupar ist'ta sasa. 23 Qhiprusti Agripampi, Berenice warmimpix taripa utaruw purinipxna, ukatsti wali jach'a kankaampiw marka apnaqirin jach'a tantachaswi chiqar mantapxna, soldadonakan jilrinakapampi, markankir aytat jilr jaqinakamp chika. Purinipxipansti, Festo jilrix Pabloruw irptayanna, 24 ukat sarakna: Agripa reyi,

jichhrun nanakamp chik tantacht'at jilr tatanaka, akax uka chachaxa! Walja judionakaw jupat jan walinak yatiyapxitu, Jerusalenansa, aka Cesarea markansa, arnaqasisaw jupan jiwaapatak mayipxarakitu; 25 ukampis nayan amuyataxat, janiw kuna jan wali luratapas utjkiti jupar jiwayaatakjamaxa. Jupa pachparakiw mayitu marka apnaqir jilrimp taripayasiataki, ukat nayax Roma markar irpaya amtarakta. 26 Ukampis marka apnaqir jach'a jilrixar aka jaqxat qillqaatakix janiw kunjm saaxas utjkituti, ukat jumanak nayraqatar jupar irpsuyanta, taqit sipansa juma Agripa reyi nayraqataru, juman jiskt'aamataki, ukhamat yat jach'a jilrir kunjm qillqasa. 27 Nayan amuyataxat m katuntat jaqin juchap jan sum yatxatkas irpayaax inamayakspawa sasa. 26:1 Agripa reyisti Pabloruw sna: Arsusiskakim sasa. Pablosti ampar aytasin parla qalltna: 2 Agripa reyi, wali kusisittwa jichhr juma nayraqatan arsuaxatak nayar jawsayatamata. Ukhamat nayax arsus taqi kunattix judionakax nayar juchachapkitu ukanakxata. 3 Juk'ampis juma jilrix judionakan saranakap sum yattaxa, kunattix jichhax ch'axwapkta uksa yatiraktawa. Ukat jichhax llamp'u chuymamp nayar ist'aamatak achikt'asi munsma. 4 Judionakax taqpachaniw nayar wawatpach ut'apxitu. Kamisatix nayax markaxampin Jerusalenampin jakkyta uk askiw yatipxi. 5 Nayan fariseo jaqtax jupanakax yatipxaraki, arsu munapxchixa, arsusipkakispawa. Nayax waynatpach fariseo tamankirta. Ukr thakhisti Diosan kamachiparjam suma phuqha thakhiwa. 6 Jichhasti, nayra awkinakasar Diosax arskatayna, uka arsutapar iyawsaampi suyt'atax laykukiw jupanakax akan taripaatak nayar irpanipxitu. 7 Israelan tunka payan wawanakapat sartir markanakasti uka pachparakiw arsutap Diosan phuqhaap suyt'asipki, ukat jupanakax Diosar munasipxi, uruy aruma yupaychapxaraki. Agripa reyi, uka suyt'wi laykuw judionakax nayar jichhax juchachapxitu. 8 Jumanakasti kunatarak Diosan jiwatanakar jaktayaap jan iyawsapktasti? 9 Nayrax, naya pachpaw Nazaretankir Jesusan sutip jisk'achas jan walinak lura amtyta. 10 Ukham nayax Jerusalenan lurta. Sacerdotenakan jilrinakapan arsutanakapampix nayax Tatitur iyawsir jaqinakat,

waljaniruw carcelar jist'antayta; jiwayapkn ukkhasti: Walikiw sarakytwa. 11 Walja kutirakiw nayax jupanakar jawq'jayta, munkir jan munkir Tatitur iyawsaat kutiqtapxaapataki. Aksti taqi sinagoganakan luriryta. Walpun jupanakarux uisyta, ukat yaqha markanakarus katurir sariryta. 12 Uka amtwimpiw nayax Damasco markar saraskyta, jach'a jilr sacerdotenakan arsutanakap phuqhiri. 13 Agripa reyixay, thakhinjam sarkasinsti, chika urkipan m jach'a qhanax alaxpachat qhant'anitu. Uka qhanasti intit sipan juk'amp jilt'atnwa, uka qhanaw nayar muyuntitu, nayamp chik saririnakarus muyuntaraki. 14 Ukatsti taqiniw uraqir liwirtapxta. Nayasti m aru ist'arakta, uka arusti hebreo arut nayar situ: Saulo, Saulo, kunatarak arknaqistasti? Wali ch'amaw jumatakix nayatak sayt'aamaxa. Juma pachpaw chhuxrichjastaxa, kamisatix m vacax ari hierror mat'aqt'asax jupa pachpa usuchjaski ukhama sasa. 15 Uk ist'asinsti nayax sistwa: Tatay, khitiraktasti? sasa. Tatitusti situwa: Nayax Jesustwa. Nayaruw jumax arknaqaskistaxa. 16 Jichhasti sayt'asimaya, nayar luqtaamatakiw jumar ustawaysma, kuntix jichhax ujktas ukxat nayan qhanachirixamataki, kuntix akat qhiparus ujaykma uk qhanachaamataki. 17 Nayaw judo jaqinakan amparapata, jan judipkis uka jaqinakan amparapatsa qhispiyma. Jupanak taypiruw jichhax khithma. 18 Jupanakan nayranakap jist'araamataki, jan juk'amp ch'amak thakhin sarnaqapxaapataki. Jan juk'amp supayan apnaqatsipkaapataki, jan ukasti Diosar arkapxaapataki; nayar iyawsasin juchanakapat pampachwi katuqapxaapataki, Diosan ajllit markap taypin churwi katuqapxaapataki sasa. 19 Agripa reyixay, ukat nayax alaxpachat katuqat unachwir jaysta. 20 Ukatsti, Damasco markankirinakaruw nayraqat Tatitun arunakap yatiyta, ukxarusti Jerusaln markankirinakaru, Judea uraqinkirinakaruw yatiyarakta, jan judipkis ukanakarusa, jan wali lurwinakap apanukusin Diosar kutikipstapxaapataki, kutikipstapxatapat aski lurwinakamp uacht'ayasa. 21 Ukham parlatax laykuw judionakax nayar Tatitun utapan katuntapxitu, jiwaya munapxarakitu. 22 Ukampis Diosan yanapapampix jichhakamaw juparux jan pchasis arkaskta, Diosan arunakap jisk'arus jach'arus, taqinir yatiyasa. Janiw kunapachas yaqha

arunak parlkti, jan ukasti, kunanaktix profetanakax yatiyapkna, Moisesas yatiykarakna qhipa urunakan phuqhasiapki ukanakxat yatiyarakta: 23 Cristo Tatitux jiwaapapunnwa, jiwasinsti, juparakiw jiwatanak taypit nayraqat jaktaapna, jaktasinsti, Diosan qhanapat markasankir jaqinakaru, yaqha markankir jaqinakar yatiyaaparaki sasa. 24 Pablox arsusi tukuyxn ukapachasti, Festo jilrix jach'at art'na: Pablo, luqhtawa. Sinti yatitamaw luqhiptaytam sasa. 25 Pablosti ukxaruw sna: Jach'a jilr tata Festo, janiw luqhkti, kuntix arsuskta ukax chiqawa, amuykayarakiwa. 26 Agripa reyix akankaskiwa, jupasti akanak askiw yatiskaraki, ukat nayax jupan nayraqatapan jan axsaras akanak arsta; jupax amuyataxat taqi akanak sum yatiraki, janiw ukanakax kawki jamas k'uchunsa luraskiti. 27 Agripa reyixay, profetanakan yatiyataparux iyawstati? Nayax yattwa, juman iyawsatama sasa. 28 Agripasti juparux snwa: Niyapuniw Tatitur iyawsayista sasa. 29 Ukxaruw Pablox sarakna: M juk'a pachatsa jan ukax, walja pachatsa, Diosax jan juma saparuki, jan ukasti, khitinakatix jichhr ist'apkitu ukanakan nayjam tukupxaap munpan, ukampis jan nayjamax aka cadenamp ach'antatkarakpati sasa. 30 Pablon ukham parlatapatsti, Agripa reyimpi, marka apnaqir Festo jilrimpi, Berenice warmimpi, ukan qunt'atsipkn uka jaqinakampix sayt'asxapxnwa, 31 ukatsti yaqhawjar sartasin, ukxat aruskipasipxna. Sapxaraknwa: Aka jaqin jiwayatapatakix janiw kuna jan wali luratapas utjkiti, janirakiw carcelankaapas wakiskiti sasa. 32 Agripa reyisti Festo jilrirux saraknwa: Aka jaqix antutatxasapnwa, janitix jupapachpa marka apnaqir Cesar jilrimpi taripat maykasapn ukaxa sasa. 27:1 Italia markar nanak khithaatak amtapkn ukapachasti, Pablompiru yaqha katuntatanakampirux, Julio sat romano capitanaruw katuyapxna. Uka capitanasti marka apnaqir jilrin soldado tamapankirnwa. 2 Adramitio sat puertoruw irpapxitu. Ukansti m barcox niy mistuampsknwa, Asia suyu tuqinakar saraataki. Aristarcox nanakamp chikaraknwa, jupasti Macedonia suyunkir Tesalnica markankirnwa. Ukatsti barcor mantasin sarawayxapxta. 3 Qhiprusti Sidn sat puertoruw

puripxta. Julio capitanax Pablor suma chuymampiw ujna, jilat masinakapar tumpt'iris saraynwa, jupanakat kuna yanap mayisirisa. 4 Sidonat mistusinsti, Chipre wat'a aynachx sarakipawayapxta, thayan maysa thayatap layku. 5 Ukatsti Cilicia marka, Panfilia marka jak'a sarakipawayasin, Licia suyunkir Mira sat markaruw purxapxta. 6 Ukansti soldadonakan capitanapax m barco jikxati. Uka barcosti Alejandra markankirnwa, Italia markarurakiw saraskna, uka barcoruw irpantapxitu. 7 M qawqha urunakaw k'achak sarapxta, wali ch'am tukusarakiw Cnido sat ukatasir puripxta. Thayax nayrat thayt'asinkaknwa, ukat Salmona wat'a ukatas sarakipapxta, ukatsti Creta wat'a muytawayapxta. 8 Quta thiyanjam sarasinsti, wali ch'am tukusaw Buenos Puertos sat chiqar puripxta, Lasea marka jak'ana. 9 Qutanjam saraskakiax axsarkaynwa, ukhamarus jayaw ukankxapxyta, thaya pachasti niy jak'achasinxaraknwa. Ukat Pablox taqinir amuyt'ayna: 10 Tatanaka, amuyataxat aka sarwisan jan walinakaruw purini, barcompi, q'ipinakamp apt'aniwa, jiwasanakas jiwararaksnawa sasa. 11 Soldadonakan capitanapasti Pablor ist'kpachaxa, barconimpiru, barco apnaqir capitanampirukiw jaysna. 12 Janiw uka puerton thaya pachax ukankajamknti; ukat taqiniw uka chiqat sarxaak amuyt'apxna, Fenice markar purisin, thaya pachan ukankaataki. Fenice puertox pachpa Creta wat'anknwa, quta muykatana, inti jalanta tuqina. 13 Ukapachasti m juk'a thayaw aynach tuqit thayt'anna. Ukat capitanampi, mayninakampix saraskakijamtap amuyapxna. Mistuwayasinsti Creta wat'a thiyanjam sarapxta. 14 Ukampis mistuwayxatat m juk'ampirusti, wali ch'aman thayaw inti jalsu amsta tuqit jutasin barcor katjna, 15 uka thayasti barcorux munaaparuw apnaqna. Wal thayt'anitap laykusti janiw juk'amp nayrar sarajamkxnti, ukat thayampix apayasxapxakta. 16 Ukatsti Cauda sat m jisk'a wat'a qhipx chiq sarakipapxta, uka chiqansti thayax janiw wali ch'amampknti. Ukatsti wali ch'am tukusaw qhispi jisk'a bote katupxta. 17 Barco patar uk apkatasinsti, barco apnaqirinakax chinuanakampiw barco ach'antapxna, jan jaranuqtaapataki. Sirte sat ch'allanakar jalanta axsarapxatap laykusti, velanak apaqapxna, thayampik apayasxaataki. 18 Qhiprusti thayax juk'amp ch'amampiw

thayt'anna, ukat taqiniw barcon q'ipinakap qutarkam willinta qalltapxna. 19 Ukat kimsr uru qhipatsti kipka amparanakapampiw barco apnaqa taqpach phalanak qutar willintapxarakna. 20 Walja urunakaw intsa warawaranaksa jan ujkxapxti. Ukham uka jach'a thayamp apnaqat ujasisinsti sapxarakytwa: Jiwxakchiniya sasa. 21 Walja urunakaw jan manq'at ujasipxta, ukat Pablox sayt'asisin barconkir jaqinakar sna: Tatanaka, nayar ist'apxitasamnxa, janirak Creta wat'at mistunkasnxa; janiw akhamar purkasnti, janirakiw taqi ynakas apt'askasnti. 22 Ukampis jichhax jan llakisipxamti, janiw maynis jiwkaniti, barcok apt'awayxani. 23 Jichha arumax Diosan khithanit m angelaw ustitu, nayax uka Diosanktwa, jupan luqtiriptwa. 24 Uka angelasti situwa: Pablo, jan axsaramti, jumax Roma marka apnaqir Cesar jilrin nayraqatapar ustaamawa. Diosax jumpan jumamp chik aka barcon saririnakar jiwaat qhispiyani sasa. 25 Ukhamasti tatanaka, ch'amachasipxam, Diosan iyawsaaxaw nayan utji, angelax siskitu ukhamarjamaw phuqhasini. 26 Ukampis thayax m wat'aruw apsustani sasa. 27 Tunka pusin urunak Adritico sat lamar qutan sarkasinsti, thayampis uksar aksar apnaqata, niya chika arumarjamaw barco apnaqir jaqinakax waa uraqir niy jak'achasipkatax amuyapxatayna. 28 Jupanakasti quta manqha tupt'aanak jaquntapxna, qawqch'a manqhas uk yatiataki. Tupt'atasti kimsa tunk suxtan metro manqhskataynawa. M juk'amp nayraqatar sartasinsti wasitat tupt'aanak jaquntapxna, ukawja manqhasti p tunk paqallqun metrokxataynawa. 29 Qarqanakar jan thuqt'aatakiw pusi ancla barco qhipxat umar jaquntapxna, ukchakamasti qhanjtaniapatakiw Diosat mayisipxna. 30 Ukhamkipansa barco apnaqir jaqinakax barcot jaltxa munapxna. Uka amtwimpiw qhispi jisk'a botki uk nayrxat umar apaqaatak wakichasipxna, nayrxankir anclanaksa apaqapkaspa ukhama. 31 Ukampis Pablox jupanakan amtwinakap amuyasin capitanapampiru, soldadonakampiruw yatiyna: Aka barco apnaqirinakatix sarxanixa, jumanakax janiw qhispipkasmati sasa. 32 Uk ist'asinsti soldadonakax qhispi jisk'a boten chinuanakap khariqapxna, ukatsti umaruw jaquranttayapxna. 33 Qhanjtanxipansti Pablox taqpachanin m kunaksa

manqt'asipxaap munna. Ukat sarakna: Niya tunka pusin urunakaw kunkanitix ukanakat llakisisin jan manq'atpxtaxa. 34 Jumanakatix qhispi munapxstaxa, kunaksay manqt'asipxam, wakisiw ch'amacht'asipxaamaxa, ukhamata janiw maynis jiwkaniti sasa. 35 Uk sasinsti, Pablox m t'ant'a irtasin taqinin nayraqatapan Diosar yuspagarna. Pachjasinsti manq'a qalltarakna. 36 Uk ujasax taqiniw kusisis manq'apxarakna. 37 Uka barcon saririnakasti taqpachanix p patak paqallq tunka suxtan jaqinakapxytwa. 38 Taqinin manqt'asxatapatsti, barcon phisnakapatak umaruw jilt'askir trigo warantapxta. 39 Willjtanxipansti barco apnaqirinakax janiw uka chiqanak ut'apknti, ukampis quta muykata m k'uchu ujapxna; uka k'uchusti suma ch'alla quta laknwa, ukat jupanakax uksa tuqir barco apkata amtapxna. 40 Ukatsti anclanakar chinuntat phalanak khariqasinsti, qutarpachaw anclanak apanukuwayxapxna. Barco sarayir timn jaranukusinsti, nayrx vela jaqkatawayapxi, barcosti waa iramaruw thayamp apkatayasi. 41 Ukampis barcox ch'allaruw achuntxna. Ukham sayantxasinsti nayrx tuqit janiw juk'amp unxtirjamkxnti, qhipxatsti jach'a uma mathapinakaw t'unantanxna. 42 Ukhamxipansti soldadonakax katuntat jaqinakar jiwaraya amtxapxna, jan khitinsa amparamp chawusis jaltaskaapataki. 43 Ukampis soldadonakan capitanapax Pablor qhispiya munasin, soldadonakaparuw katuntatanakar jiwaraya jark'na. Saraknwa: Uma patan tuyu yatirinakax nayraqat umar thuqhuntapxam waar mistxaataki, 44 jan yatirinakasti, lawanakxata, jan ukax, barco k'ullunakxatsa qhipat mistupxarakim sasa. Ukham lurasin taqinis sumak waa uraqir misturxapxta. 28:1 Kunapachatix taqpachan waar mistxapxta, ukkhakiw uka wat'an Malta sattap yatipxta. 2 Uka wat'an jakirinakasti wali sum taqinir katuqapxitu, jupanakasti nin phichhapxna, thayampi jallumpi puritap layku, ukatsti uka jak'ar junt'urasiatakiw jawsapxitu. 3 Ukapachasti Pablox waa lawanak m juk'anak apthapitayna, uksti ninaruw apxataskna. Akatjamat m katarix ninat jalta munasin Pablon amparapar achthapna. 4 Uka wat'an jakirinakasti Pablon amparapan katari warkusir

ujasinxa, jupanak puraw sasipxna: Aka chachax jaqi jiwayirpachawa, qutan jiwaat qhispinkchi ukasa, juchapat jiwaapapunpachawa sasa. 5 Pablosti nina patxaruw amparapat katarir thalaqasna, janirakiw juparux kunas kamachknti. 6 Taqiniw Pablon amparap p'usuntaap suyasipkna, jan ukax akatjamat jiwaapsa, ukampis suykwiw qarirxapxna, janiw kunas Pablorux kamachknti. Ukham ujasin jaqinakax mayarak amuyapxna: Aka chachax m diospachawa sasa. 7 Ukawja jak'ansti Publio sat chachan uraqinakapaw utjna, jupasti uka Malta wat'an wali aytat jaqnwa. Publio chachax wali sum katuqapxitu, kimsruw ukan sum ujt'apxarakitu. 8 Ukapachasti Publio chachan tatapax wali usutaw ikiankaskna, janchipasti wali ninnwa, kursiya usumpiraknwa. Pablosti jupar ujt'iriw sarna. Tatitut mayisinsti, amparapampiw jupar luqxatna, usutarusti k'umaraptaynwa. 9 Uk yatisinsti, uka wat'ankir yaqha usutanakax Pablon ukaruw k'umarachayasir jutapxarakna, jupanakasti qullataw ujasipxna. 10 Nanakarusti wali sumpun jupanakax ujapxitu, sarxaatakix taqi kunanak churawayapxitu. 11 Kimsa phaxsi uka wat'ankasinsti, yaqha barcotarak mistuwayapxta, uka barcosti thaya pachan ukawjan qhiparatayna; Alejandra markankir barctaynawa, uka barcon nayrxapansti Cstor ukhamarak Plux sat diosanakan unaqapampi uchatnwa. 12 Ukatsti Siracusa sat puertoruw puripxta, ukansti kimsruw qamarapxarakta. 13 Ukat sartasinsti, quta irananjam sarasin Regio sat markaruw puripxta. Qhiprusti aynach thayaw thayt'anna, ukatsti Pozzuoli sat chiqarux m urut puripxta. 14 Ukansti iglesiankir m qawqha jilatanakaruw jikxatapxta, jupanakasti paqall uru jupanakamp qamart'awayaatakiw mayipxitu. Ukat Roma markar purisipkta. 15 Romankir jilatanakasti nanakan puriax yatipxaraknwa; ukat jupanakax nanak katuqir thakhir jutapxna, Foro de Apio satkis ukakama. Jikisipkta ukawjasti Tres Tabernas satnwa. Jupanakar ukatasinsti, Pablox Diosaruw yuspagarna, ukatsti wal kusisirakna. 16 Roma markar purisinsti, [soldadonakan capitanapax katuntat jaqinakxa, guardian jilriparuw katuyapxna,] marka apnaqir jilrinakax Pablor yaqha utan jakaapatakiw jaytapxna, ukatsti m soldadorukiw jupar ujaapatak jaytapxna. 17 Pablox puritapat kimsruruw Romankir

judionakan jilrinakapar jawsayna. Taqpachan tantthaptipansti, Pablox jupanakar snwa: Jilatanaka, nayax judionakatak janiw kuna jan walsa lurkti, janirakiw nayra awkinakasan saranakapsa takiskti. Ukhamkipan Jerusalenankir yaqhip judionakax nayar katuntasin, romano jilrinakar katuyapxitu. 18 Jupanakasti wal wal jiskt'asin janiw kuna juchsa jikxatapkitnti nayar jiwayaatakjama, ukat nayar antuta munapxna. 19 Ukampis judionakax nayan antutatax janiw munapknti, ukat nayax Roma apnaqir Cesar jilrimp taripayasiatak mayta. Chiqpachansa, janiw marka masinakaxankirinakar kunat juchachaaxas utjkituti. 20 Ukat jichhax jumanakar jawsayapxsma, jumanakamp jikisisin parlt'asiataki. Jiwas israelitanakan suyt'wiw utjkistu, uka suyt'wi laykuw aka cadenanakamp ach'antat ujasta sasa. 21 Uk ist'asinsti jupanakax Pablorux sapxnwa: Nanakax janiw jumxat yatiyas kuna qillqatsa Judea markat katuqapkti. Janirakiw Jerusalenat jutir kawkr judo jilatanakas jumxat kuna jan wals yatiyapkarakituti. 22 Ukampis nanakax juman amuyum ist'a munapxirista; taqi chiqan aka machaq tamat jan walinak arsupxatap nanakax yatipxta sasa. 23 Ukatsti jilrinakax m urutakiw wasitat tantacht'asi amtapxna. Ukrusti Pablox qurpachaskn uka utarux walja judionakaw purinipxna. Pablosti willjtat jayp'ukamaw Diosan qhapaq markapat jupanakar parlna. Jesusat amuyt'aya munna Moisesan kamachinakap tuqi, profetanakan qillqatanakap tuqiraki. 24 Yaqhipanakax Pablon arsutapar iyawsapxnwa, mayninakasti janiw iyawsapknti. 25 Jupanakkamasti janiw m amtaar purirjampknti, ukat sarxa qalltapxna. Pablosti jupanakar snwa: Qullan Ajayux chiqap sna, jumanakan nayra awkinakamar Isaas profeta tuqi parlkn ukapachaxa, akham sasa: 26 Saram uka markaru, ukatsti sarakim: Jumanakax ist'apktasa, janiw amuyt'apktati; ujapktasa, janiw kuns ujapktati. 27 Aka markan chuymapax qalaratxiwa, jinchunakapax ist'aatak llupantatawa, nayranakapasti ch'irmthapitawa, nayranakapamp jan ujaapataki, jinchunakapamp jan ist'aapataki, chuymamp jan amuyt'aapataki; nayar jan kutikipstasipkaapataki, jupanakar nayan jan k'umarachaskaaxataki sasa. 28 Yatipxam, jichhrut uksarux Diosan qhispiyasiapax, jan judo jaqinakaruw yatiyasiski, jupanakasti

ist'apxaniwa sasa. 29 [Pablon ukham jupanakar arsutap qhipatsti, judionakax jupanakkam ch'axwasaw sarxapxna.] 30 Pablox p mara phuqhataw mayt'at utan utjasna, utanirusti qullqi churna, jupar ujir jutirinakarusti uka utan taqiniruw katuqna. 31 Jan axsartasaw jupax Diosan qhapaq markapat yatiyna, Jesucristo Tatitut yaticharakna, jan khitin jark'ata. 1:1 Roma markan iglesiankir munat jilatanaka, kullakanaka: Naya Pablox Jesucriston luqtiripa, apostoluparaktwa, Diosaw nayar ajllisitu suma yatiywi arunak jaqinakar qhanachaaxataki. 2 Diosax profetanakap tuqiw qullan Qillqatanakapan niyaw arsuwayatayna. 3 Uka yatiywiw Jesucristo Tatitusan Yuqapat parli, jupasti jaqir tukusaw yuriwayi, Davidan wila masipata, ukampis jiwatat jaktatapampiw taqi ch'aman Diosan Yuqapat utt'ayat ujasi, qullanaptayir ajayjama. 5 Jesucristo tuqiw apostolatak katuqta, luraanakap phuqhaataki, ukhamat sapa mayni markanakan jupar iyawsas jaysapxaapataki. 6 Jumanakasti, Roma markan jakirinakax jupanak taypinkapxaraktawa. Diosax jumanakarux munasipxtamwa, ukatsti Jesucristompataki, qullan markapankapxaamatakiw jawsapxtam. Dios Awkisampi, Jesucristo Tatitumpix munasiapsa, sumankaapsa jumanakar churpan. 8 Nayraqatax Jesucristo tuqiw Diosaxar sapa mayni jumanakat yuspagarta, Diosar iyawsapxatamatsti taqi chiqan parlasi. 9 Nayax kawkr Diosarutix taqi chuymaxampi arkaskta, Yuqapan suma yatiywi arunakap qhanachasa, jupax jumanakat amtasitax yatiwa, 10 Diosarusti mayiskapuntwa, jupan munaapchi ukax jumanakar tumpt'irix jutwa. 11 Jumanakarusti ujt'apun munta, ajay tuqin yanapt'iri, ukhamat wali sum sayt'asipxaamataki; 12 ukampix sa munta, ukhamat maynit maynikam yanapt'asiasataki, kawkr iyawswitix jumanakansa nayansa utjkistu ukarjama. 13 Jilatanaka, jumanakan yatipxaam munta, nayax walja kutiw jumanak ujt'ir saraatak amtasta, ukampis jichhakamax janiw wakiskiti. Nayan amtwixax jumanak taypin ajay achunak apthapiawa, kamisatix yaqha markanakan apthapkta ukhama. 14 Nayax taqinirus mankirista ukham amuyasta, yatianinakarusa, jan yatianinakarusa, ch'ikhinakarusa,

pisi amuyt'aninakarusa; 15 ukat nayax Diosan suma yatiywi arunakap jank'ak yatiya munta, jumanak Roma markan jakirinakarus yatiya munarakta. 16 Janiw nayax Diosan suma yatiywi arunakapat p'inqaskti, ukasti Diosan ch'amapawa, taqi khitinakatix iyawsapki jupanakan qhispiyasi jikxataapataki, nayraqatax judionakaru, ukhamarak jan judipki jupanakarusa. 17 Ukampis Diosan suma yatiywi arunakapax kunjm tuqis Diosax aski jaqinakar tukuyistaspa uk uacht'ayistu: qalltat tukuykamax iyawswi tuqikiwa. Qillqatanakax akham siwa: Aski jaqix iyawswi laykukiw jakani sasa. 18 Ukampis Diosax alaxpachatpach q'apisiap uacht'ayi, jan wali jaqinakaru, jan chiqapar ujatapampi chiqa kanka jark'antirinakaru. 19 Kuntix Dios tuqit ut'ksnaxa, jupanakax uk sum ut'apxi, Dios pachpaw jupanakarux uacht'ayi; 20 ukampis Diosat jan yatijamki ukxa jupan lurwinakap tuqikiw ut'sna. Ukhamasti, aka uraqix luratkn ukkhatpach Diostapax qhanpach uacht'ayasi, ch'amapasti janipuniw tukuskaniti. Ukat anqha jaqinakax jupat jan jaltapkaspati. 21 Diosar ukham ut'kasasa, janiw Diosarjam yupaychapkiti, janirakiw yuspagarapkisa. Jan ukasti, juk'ampi jan wali luraanakak lup'ipxi, amuyunakapas q'ala ch'amakt'atawa. 22 Jupanakax yatianpxtwa sapxnwa, ukampis jan yatianjamaw tukupxi; 23 jupanakax wiay jakir Diosan jach'a kankaapsa, jiwir jaqin lurat diosan utasitaparuw jaqukipapxi, jamach'inakaru, asirunakaru, pusi kayun animalanakan utasitaparu. 24 Ukat Diosax jupanakan kunayman anqha amtatanakapar katxaruyi, ukatsti jupanakpurax p'inqaskaanak lurapxi. 25 Diosan chiqa kankaap lantix k'arisi thaqtapxna, ukatsti kuntix Diosax lurkatayna ukanakaruw jach'achapxna, yupaychapxarakna, janiw kipka lurir Diosar jach'achapknti, jupaw wiayatak jach'achatapa. Ukhampan. 26 Ukat Diosax jupanakar p'inqaska luraanakar katxaruyi. Warminakapas janiw chachanakamp munkxiti, jan ukasti warminakpuraw q'au luraanakan sarnaqapxi; 27 uka kipkarakiw chachanakas jan warmimp munkxiti, maynit maynikamax jan wali amtwinakan ninjamaw aqi, chachanakpurax p'inqaska q'au luraanak lurapxi, ukatsti pachpa janchipan anqha lurataparjamaw mutuyat t'aqhisipxi. 28 Diosar jan ut'a munapxatap laykuxa, jupax jan wali

amtwinakaparuw jaytanuku, kunatix jan luraki uk lurapxaapataki. 29 Jupanakasti jan chiqapar ujaampi, anqha luraampi, jan wali luraampi phuqhantatpxiwa. Jupanakax akhampxiwa: uisirinaka, jiwayirinaka, ch'axwayirinaka, sallqjirinaka, jan walt'ayirinaka, aru apnaqirinaka. 30 Mayninakat jan walinak parlapxi, Diosan uisirinakappxiwa, jan yqasirinaka, taqi kunan jilankirinaka, jach'a jach'a tukurinaka; jan walinak sartayapxi, awkiparus taykaparus janiw jaysapkiti, 31 janiw amuyt'asi munapkiti, janiw aruparus phuqhapkiti, janiw khitirus munasipkiti, janirakiw khuyapt'ayir chuymanpkisa. 32 Kuntix Diosax arsuwayki uk sum yatipxi, khitinakatix ukham lurapki ukanakan jiwayatapsa yatipxarakiwa, uk yatkasas lurasipkakiwa, mayninakan ukham luripansa kusisipxiwa. 2:1 Jumasti mayninakar taripatam laykuxa, janiw jan juchanit ut'atkasmati, khitskamsaya. Mayninakar taripasax jumapachaw juchachjastaxa, jumax jupanakjamaw luraraktaxa. 2 Ukampis yatipxtanwa, Diosax chiqa kankaarjamaw taripi, kunapachatix ukham luririnakar juchachki ukkhaxa. 3 Jumasti mayninakar taripasax jupanakjamaw luraraktaxa, jumax Diosan juchachwipat jaltirjam jan amuyasimti. 4 Jumasti Diosan jan tukuskir munasiapsa, walikiw saapsa, llamp'uchasiapsa janiw yqktati, munasiapan jupa tuqir kutikipstatamsa janiw amuyasktati. 5 Ukampis jumax qala chuymantam layku, Diosar makhata jan munatam laykux, juma pachpaw mutu urutakix mutuywi katuqaatak wakichasisktaxa, kunapachatix Diosax chiqpach juchachir ustankani, 6 ukat sapa maynir lurwipatjam churkan ukapacha. 7 Diosax wiay jaka churani taqi khitinakatix Diosan markapa, chiqa kankaampi jan inakt'as thaqhirinakaruxa; 8 ukampis kutkatasirinakaru, chiqa kanka jan munirinakaru, anqha luraarus walikiw sirinakarux q'apisiampiw mutuyani. 9 Jan wali luririnakatakix t'aqhisia, llakisiaw utjani, nayraqatax judionakataki, ukhamarak jan judipki ukanakatakisa. 10 Ukampis Diosax aski luririnakarux qhapaq kankaa, jach'ar aptata, sumanka churani, nayraqatax judionakaru, ukhamarak jan judipki ukanakarusa. 11 Diosasti khuskhak taripani. 12 Taqi khitinakatix

Moisesan kamachip jan yatkas juch lurapki ukanakaxa, jan uka kamachimpikiw juchachatpxani; Moisesan kamachip yatkas juch luririnakasti, uka pachpa kamachimpi juchachatpxaniwa. 13 Diosan nayraqatapansti, janiw kamachi ist'atapampik askpkiti, jan ukasti uka kamachirjam phuqhirinakaw askixa. 14 Jan judipki ukanakansti janiw kamachipax utjkiti, ukampis kuntix kamachix siski ukarjamaw lurasipki, kamachix jupanak pachpkaspas ukhama, 15 sarnaqatanakapampiw uacht'ayapxi, chuymanakapan kamachin qillqattapa. Pachpa chuymapaw qhanachi, pachpa amuyunakaparakiw juchachani, jan ukax arxatanisa, 16 kunrutix Diosax taqinin jamasan luratanakap taripkan ukapacha, Cristo Jess tuqi, nayax Diosan suma yatiywi arunakap yatiykta ukarjama. 17 Jumasti judo jaqt sistawa, Moisesan kamachiparuw yqtaxa, ukatsti Diosamat jach'a jach'arakiw tuktaxa. 18 Jumax Diosan munaapsa ut'tawa, uka kamachisti kunatix askki uk ajlli jumarux yatichtam. 19 Jumax juykhunakar irpirjamaw tuktaxa, ch'amakan sarnaqir qhanapjamaw tukuraktaxa; 20 jan yatirinakarusti yatichirjamaw amuyastaxa, jan amuyt'irinakarus amuyt'ayirjamaraki, uka kamachin kunatix chiqki yatikaraki uk yatitam layku. 21 Ukhamasti mayninakar yatichkasasti, kunatarak juma pachpa jan yatichasktasti? Janiw lunthatasikit sas yatichkasasti, kunatarak lunthatasiskaktasti? 22 Janiw wachuq juchan sarnaqtati sas yatichkasasti kunatarak wachuq juchan sarnaqaskaktasti? Jumatix jaqin lurat diosanakar uisisksta ukasti kunatarak uka yaqha diosanakan utapat ynakap lunthatasiskaktasti? 23 Jumax uka kamachit jach'achastaxa, ukampis uka kamachir jan jaysatamampiw Diosarux jisk'ar tukuytaxa. 24 Ukatp Qillqatanakax sixa: Jan judipki uka jaqinakax jumanak laykuw Diosarux anqhachapxi sasa. 25 Chiqpachansa, Moisesan kamachipar phuqhiritakix circuncisin katuqaax askiwa; jan phuqhiritakisti janis circuncisin katuqkaspa ukhamawa. 26 Ukampis, khititix circuncisin jan katuqkasin kamachirjam sarnaqkani ukaxa, circuncisin lurwi katuqirit ut'atniwa, janisay uka lurwi katuqkpan. 27 Kamachir jaysir jaqix, janisay janchipan circuncisin lurwi katuqkpan, khititix kamachinkasina, circuncisin lurwi katuqkasinsa jan phuqkan ukarux taripaniwa. 28 Ukampis judo jaqt

saax janiw patxa chuymakapkiti; circuncisin katuqaas janiw janchin circuncisin katuqaakkiti. 29 Jan ukasti chiqpach judo jaqax, taqi chuymampi iyawsaawa. Circuncisin katuqaasti chuymatapawa. Ukasti janiw kuna kamachitsa jutkiti, jan ukasti ajayutwa juti. Khititix ukhamki ukax Diosampi katuqatawa, janiw jaqinakampiti. 3:1 Ukhamasti, kuna askirak utji judo jaqasa, jan ukax, circuncisin katuqatasa? 2 Chiqpachansa askiwa. Nayraqatax, Diosaw judionakar arunakap yatiyna. 3 Kunarak ukat kamachisti? Diosasti yaqhipanakan jan sum sarnaqapxatap laykux jupanakat armasispati? 4 Janiw kunkipansa armaskaspati! Jan ukasti, Diosax chiqaparjamapuniw luri, jaqinakax k'arisisipkpansa; Qillqatasti siwa: Arunakam laykuw chiqapat ut'atyta. Taripapktam ukkhasti atiptawa sasa. 5 Ukampis jiwasan jan wali luratasatix Diosan asktap jach'ar aptaatakchixa, kamsarakinisti? Diosax aliqatak mutuyistu saniti? (Jaqinakan amuyuparjamakiw uk arsta.) 6 Janiw kunkipansa ukhamkaspati! Diosatix jan chiqapar ujkaspa ukkhasti, kamisarak akapachar taripaspasti? 7 Nayan k'arisitaxatix Diosan chiqa kankaap juk'ampi jach'ar aptaatakchixa, kunatarak nayarusti juchanirjam taripitusti? 8 Ukhampansti, aski utjaapatakisti, jan wali luraat wakisispasti? Yaqhipanakax nayar aynacht'ayaatakix ukkham yatichi sapxituwa; ukampis uka jaqinakan juchachatapaw wakisi. 9 Kamsarakinisti? Jiwas judionakasti mayninakat sipan juk'ampi askpxtanti? Janiw kunkipansa! Niy qhanak sistanxa, judionakas jan judionakas taqiniw juchankapxi, 10 Qillqatanakax siwa: Janiw maynis aski jaqix utjkiti! 11 Janiw khiti amuyt'asiris utjkiti; janirakiw Diosar thaqhirix khitis utjkiti. 12 Taqiniw jan wali thakhir saranukupxi; taqiniw khuskhat jan wali jaqirux tukupxi. Janiw khitis aski luririx utjkiti! Janiw maynis utjkiti! 13 Mallq'apas jist'artat amay imwir utatawa, laxrapas k'arisir laxrawa, laka ispillunakapas asirun mich'ip imantapxi, 14 lakapasti anqhachaampi, k'allk'usiampi phuqhantatawa. 15 Kayunakapas jank'akiw wila wartaatakix jalapxi; 16 thakhinakapansti t'unjatampi llakisiampikiw utji, 17 janiw sumanka thaksa ut'apkiti, 18 janirakiw Diosar

axsart'aapax utjkiti sasa. 19 Kuntix kamachix siski uk yatipxtanwa, khitinakatix kamachirjama sarnaqapki ukanakaruw parli, taqin amukt'apxaapataki, taqi akapachankirinakax Diosan taripwipar puriapataki; 20 ukampix janiw khitis siskaspati kamachirjamaw phuqhi, ukat Diosax jan juchanjam katuqaapa sasaxa, uka kamachisti jiwasan juchantas ut'asiasatakikiwa. 21 Ukampis jichhasti, Diosax jan kamachimpikiw aski jaqit katuqatap uacht'ayi, uksti pachpa kamachimpi, profetanakampiw qhanachi: 22 Jesucristor iyawsa tuqiw Diosax iyawsirinakar aski jaqir tukuyi. Janiw yaqha yaqhax utjkiti: 23 taqiniw juch lurapxi, ukat Diosan qhapaq kankaapat jayan ujasipxi. 24 Ukampis Diosax munasiapan ina ch'usat aski jaqir tukt'ayistu, Cristo Jesusan qhispiyasiap tuqi. 25 Diosasti Criston wila wartatap tuqiw juchat pampachasi utjayi. Juchat pampachatsti iyawswi tuqikiw jikxatsna. Diosax ukham tuqiw aski jaqtas uacht'aya munna: nayra pachan juchanak lurkytan uk pampachasa, 26 jupan llamp'u chuymantap layku. Diosax jichha pachan kamisatix aski jaqir tukuykistaspa uk uacht'aya munna; ukampix jupax kunjm askkitix ukham askirak Jesusar iyawsirinakarux tukt'ayi. 27 Ukhamasti, kawkinkarak jaqin jach'a jach'a tukuapasti? Ukax tukusxiwa! Kunjmata? Janiw kamachirjam phuqhatap laykkiti, jan ukasti iyawsatap laykuwa. 28 Jichhax ujtanwa: Diosax jaqirux iyawswi tuqiw askir tukuyi, janiw kuntix kamachin siski ukar phuqhatap laykuti. 29 Diosasti judionakan Diosapakiti? Janit taqi markanakan Diosapkarakisti? Qhanskiwa, taqi markanakan Diosapawa, 30 m sapa Diosakiw utji: uka Diosaw iyawsa tuqi aski jaqit katuqi, circuncisin katuqirirusa, jan katuqirirusa! 31 Ukhamasti, iyawswi laykut kamachir ina ch'usar tukuytansti? Janiw kunkipansa! Jan ukasti juk'amp ch'amani kamachirux tukuytan. 4:1 Ukhamasti, Abraham nayra awkisax kun jikxatawayi sarakinisti? 2 Chiqpachansa, Abrahamatix suma lurwinakap tuqi aski jaqit ut'atsapan ukaxa, inas jach'achasiapax utjchisapna, ukampis janiw Diosan nayraqatapan jach'achaskaspati. 3 Qillqatax siwa: Abrahamax Diosaruw iyawsna, ukat Diosax jupar aski jaqit ut'na sasa. 4 Jichhax walikiwa,

maynitix m kunsa lurchixa, payllapax janiw m waxt'wjam churatkiti, jan ukasti luratapatjam churatawa. 5 Ukatsipana, maynitix Diosan juchanir aski jaqir tukuyatap iyawschixa, Diosax iyawswip laykuw aski jaqit katuqi, janisay katuqatatakix kunsa lurkpan. 6 David kipkarakiw jaqin kusisiapat arsna, khitirutix Diosax jaqin lurwinakap jan yqas aski jaqitjam katuqki ukxa. 7 Davidasti snwa: Kusisianpxiwa khitinakarutix Diosax juchanakapat pampachki ukanakaxa. 8 Kusisianiwa khitirutix juchapat jan juchachatki ukaxa! sasa. 9 Jichhasti aka kusisiax circuncisin katuqir jaqinakatakikiti, jan ukax, circuncisin jan katuqir jaqinakatakicha? Jiwasax sistanwa: Diosax Abrahamarux iyawswip tuqiw aski jaqit katuqi sasa. 10 Ukampis kunapacharak Diosasti ukham katuqnsti? Abrahamax circuncisin katuqkn ukkhati, jan ukax uka nayrxacha? Janiw uka qhipatti, jan ukasti uka nayrxaw katuqna. 11 Abrahamax uka qhipat circuncisin katuqaski, m chimpkaspas ukhama, Diosax iyawswip laykux niyaw aski jaqit katuqxna. Ukhamat Abrahamax taqi iyawsirinakan awkipaxa, janisay circuncisin katuqapkchn ukasa; Diosax uka kipkarakiw jupanakarux aski jaqinakat katuqaraki. 12 Abrahamasti circuncisin katuqirinakan awkipawa, ukatsti iyawsaampiw arkapxi, kamisatix Abrahamax circuncisin janr katuqkasin iyawsaanna ukhama. 13 Diosax Abrahamampiru, wawanakapampiruw arsna, akapach churaataki, ukampis aka arswix janiw kamachir phuqhatap laykknti, jan ukasti, iyawsatap laykuw Diosax askit katuqna. 14 Kamachi phuqhirinakak tuti katuqapxaspa ukaxa, iyawsaax inamayakspawa, Diosan arsutapas ina ch'usarukiw tukuspa. 15 Kamachix mutuywi apani; kawkhantix kamachix jan utjkixa, janirakiw kamachi p'akintaax utjkiti. 16 Ukat Abrahamar arsutkn ukax taqi wawanakapatak askixa, iyawsaxar utt'ayat waxt'wix inaknwa. Ukampix sa munta, uka arsutax janiw kamachirjam sarnaqirinakatakkiti, jan ukasti Abrahamjam iyawswin sarnaqirinakatakiwa. Ukhamat jupax taqi jiwasanakan awkisaxa, 17 kamisatix Qillqatan siski: Nayax walja markanakan awkiparuw tukuyma sasa. Abrahamax uka Diosaruw iyawsna, jiwatanakar jaka churir Diosaru, kunatix jan utjki uk utjayir Diosaru. 18 Abrahamatakitix

jan kuna suyt'aas utjkchna ukkhaxa, iyawsatap laykuw jupan suyt'wipax utjna, ukhamat walja markanakan awkipar tukna, kamisatix Diosax siskn ukarjama: Jumat saraqir wawanakamax waljanniwa sasa. 19 Abrahamax janiw iyawsaap chhaqtayasknti, niya patak marankchn ukasa, jupasa, Sara warmipas janchin sinti aynacht'atpkchna, wawanatakis sinti chuymanpkchn ukasa. 20 Jupax Diosan arsutanakapat janiw pchasknti, jan ukasti iyawsaapax juk'ampi thurt'atnwa, ukat Diosarux yupaychna. 21 Abrahamax taqi chuymaw iyawsna, Diosax arsutap phuqhaatak ch'amantapa. 22 Ukat Diosax ukham ujasin aski jaqit katuqna. 23 Abrahaman iyawswip utjatapatxa, janiw jupxatak qillqasknti; 24 jan ukasti, jiwasanakat qillqasirakna. Diosax jiwasan iyawswis ut'araki, jiwasatix Jesucristo Tatitusar jaktayir Diosar iyawsan ukkhaxa, 25 jupax juchanakas laykuw jiwar katuyat ujasna, ukatsti aski jaqinakat katuqatasatakiw jaktayat ujasirakna. 5:1 Ukhamasti, Diosax iyawswi laykuw aski jaqit katuqxistu, Diosampi sumankaax Jesucristo Tatitus tuqiw utjistu. 2 Juppan iyawswi laykux, Diosan khuyapayasiap jikxatapxtan, ch'amachasipxtan, kusisipxtan, Diosan qhapaq kankaap jikxata suyapxaraktan. 3 Janiw ukakkiti, jan ukasti t'aqhisianakat kusisiraktan; uka t'aqhisianakax llamp'u chuyman yatichatap yatiraktan, 4 ukham llamp'u chuymanasti m sumaruw tukuyistu, uka tuqiw suyt'aasax utjarakistu. 5 Uka suyt'wix janiw inamaykiti, Diosasti chuymanakasarux Qullan Ajayu churkistu uka tuqiw munasiapamp phuqt'istu. 6 Kunapachatix jiwasanakax jan qhispiyasirjamkytan ukkhaw Cristox pachapar juchararanak layku jiwawayi. 7 Janiw khitis m jaqi laykux jiwkaspati. Janirakiw m aski jaqi laykusa; inas maynix m jaqin aski luratap layku jiwarakchispa. 8 Ukampis Diosax munasiap uacht'ayistu, kunapachatix jucharar ujaskytan ukkhaw Cristox jiwasanak layku jiwawayi. 9 Jichhasti, Diosax Criston jiwatap tuqi jaqinakar aski tukuyatapatxa, ukatp jichhax juppan wiay mutuat qhispiyatpxanixa. 10 Kunapachatix Diosan uisiripkytan ukkhaw Wawapan jiwatap tuqi jupampi sumankthapxtan, ukatarak jakaap tuqi qhispiyatni, jichhasti jupampi

sumankthapitxtanwa. 11 Janiw ukakkiti, jan ukasti Diosankxasinxa, Jesucristo Tatitus tuqiw kusisiraktan, Cristo tuqi Diosampi sumankthapitas layku. 12 Ukhamasti m sapa jaqi tuqikiw juchax akapachar mantani, jucha tuqisti jiwaw mantaniraki, ukhamat jiwax taqi jaqinakatak utji jucha lurapxatap layku. 13 Kamachin janr utjkipansti, akapachan juchax niyaw utjxna; kawkhantix kamachix jan utjkixa, janirakiw juchax amtatkiti. 14 Ukampisa, Adanan urunakapat Moisesan urunakapkamasti, jiwax juchaninakxar ch'amannwa, jupanakan juchapax janiw kamachir jan jaysapkn ukknti, kunjmtix Adanax lurkn ukhama, jupasti khititix jutaapkn ukan utasitapnwa. 15 Adanan jucha luratapaxa, janiw Diosax churkistu uka churwimpix kikipkaspati. M jaqin jucha luratap laykux waljaniw jiwarapxna; Diosax m sapa jaqi tuqikiw churwip inak churistu, jupasti Jesucristowa, taqinin askipatakix wali wakiskiriwa. 16 M sapa jaqin jucha luratapaxa, Diosan churwipampix janiw kikipkaspati, m sapa jaqin juchap laykukiw juchachatax utji; ukampis Diosan churwipax walja juchanakat pampachataw jaqinakarux askir tukuyi. 17 Jiwatix m sapa jaqin juchap layku utjchixa, ukat juk'ampiw khitinakarutix Diosax jach'a khuyapayasiapan inak aski jaqinakar tukuyki ukanakax machaq jakwin munaanpxani Jesucristo tuqi. 18 Kamisatix Adanan jucha luratapax taqi jaqinakan juchachatapatak utjixa, ukhamarakiw Jesucriston aski lurwipax taqi jaqinakar aski jaqinak tukt'ayi, jupanakan wiay jakaanpxaapataki. 19 Sani, m sapa jaqin jan jaysasirtap laykux, waljaniw juchararpxi; ukhamarakiw m sapa jaqin jaysasitapampix waljaniw aski jaqinakar tukupxani. 20 Kamachisti, juchan juk'amp ch'amanapatakiw ustna; ukampis kunapachatix juchax juk'amp ustxn ukkhasti, Diosax khuyapayasiapan juk'ampiraknwa. 21 Kamisatix juchax jiwa apanis utjantasnxa, ukhamarakiw Diosan munasiapax jiwasar aski jaqir tukt'ayasa, Jesucristo Tatitus tuqi wiay jaka churas utjantasna. 6:1 Kamsarakinisti? Diosan khuyapayasiapan juk'amp utjaapatak juch luraskakiniti? 2 Janiw ukhamkaspati! Jiwasax juchatakix jiwatxtanwa; kamisarak juchan jakaskakinisti? 3 Janit jumanakax

yatipkta, bautismo tuqi Cristo Jesusampxasax jupan jiwwipamp mayachasitasxa? 4 Bautismo tuqiw Cristompix p'amp'achatxtan, ukatsti jiwatxaraktanwa, ukat jaktasin machaq jakwin jakxaataki, kamisatix Cristox Dios Awkin qhapaq ch'amapamp jaktayatkn ukhama. 5 Jiwasanakatix Criston jiwwipampi mayachatstanxa, ukhamarakiw jupan jakatatwipampix mayachasini. 6 Jiwasax yattanwa, nayra jakwisan Cristomp chika ch'akkatatxatapa, ukhamat jiwasan anqha lurwisan t'unjatapataki, juchampix jan juk'ampi t'aqhisiyatasataki. 7 Kunapachatix maynix jiwixa, juchax janiw jupxar munaankxiti. 8 Jiwasatix Cristompi jiwxstanxa, chiqpachansa jupampiw jakxarakini. 9 Jiwasax yattanwa, Cristox jiwatat jaktasin janiw mayampsa jiwkxaniti, janiw jiwax jupxarux ch'amankxiti. 10 Cristox jiwasin m kutikiw wiayatak juchatak jiwi; jakasasti Diosatakiw jaki. 11 Ukhamarakiy jumanakax juchatak jiwatpxatam amuyasipxam, ukampis Diosatak jakapxam, Cristo Tatitump mayakpxatam layku. 12 Ukhamasti juchax janiy jumanakan jiwir janchimar apnaqkpanti, janchin munaanakapar jaysasa. 13 Janchimsti jucha luraar jan katuyapxamti, jucha lura ykaspas ukhama. Jan ukasti, Diosar katuyasipxam, jiwatat jaktir jaqinakjama, janchimsti jupa nayraqatan aski lura ykaspas ukham katuyapxam. 14 Ukhamat juchax jumanakxar jan munaankxaniti, janiw kamachin apnaqatxapxtati, jan ukasti, Diosan khuyapayasiapankxapxtawa. 15 Ukhamasti, janiw kamachirjam jakapktanti, jan ukasti Diosan khuyapayasiapan jakapxtan sasax, juch luraskakiniti? Janiw ukhamkaspati! 16 Jumanakax askiw yatipxta, jumanakatix m uywirir jaysaatak t'aqhisiyat jaqjam katuyasipxstaxa, ukhamasti jaysapxatam laykux uka uywirin t'aqhisiyat jaqinakappxtawa. Akasti akhamawa, juchar jaysapxt ukasti, uka juchax jiwaaruw puriyi, Diosar jaysapxt ukasti, chiqa kankaan jakapxta. 17 Jumanakax nayrax juchan t'aqhisiyat jaqinakpxytawa, Diosasti yuspagaratpan, yatichwinak taqi chuyma katuqasin phuqhapxatamata. 18 Juchat jithiqtxasinsti, jumanakax chiqa kankaan lurwiparuw mantxapxtaxa. 19 (Jaqin amuyuparjamakiw uk arsta, jumanakasti pistanakam laykux taqi akanak janiw sum amuyapktati). Ukhamasti, kamisatix nayrax

janchinakam q'au jakaaru, anqha luraar katuyapxytaxa, jichhax ukhamarakiy janchinakam chiqa kanka luraar katuyapxam, ukhamat q'uma jakwin jakxaataki. 20 Kunapachatix jumanakax juchan t'aqhisiyatpkyt ukkhaxa, janiw chiqa kanka lurapkytati; 21 ukampis kuna askirak jikxatapxtasti? Jichhasti jumanakax taqi ukanakat p'inqasipxtawa, ukanakasti jiwaarukiw puriyi. 22 Jichhasti, juchan t'aqhisiyatat antutatxasaxa, Diosatak irnaqiriw tukxapxtaxa. Ukap jumanakatak askixa, tukuyapasti q'uma jakaawa wiay jakaarakiwa. 23 Juchan waxt'wipax jiwaakiwa, Diosan waxt'wipasti wiay jakaawa, Jesucristo Tatitusana. 7:1 Jilatanaka, jumanakax kamachi arunak yatipxtawa. Uka kamachisti jaqin jakaapkamakiw ch'amanixa. 2 Amuyt'ani, jaqichat warmix chachapan jakaapkamax kamachirjam chinkatatawa; ukampis chachapatix jiwxchixa, warmix kamachirjamax sapakxiwa. 3 Ukhamasti warmitix chachankas yaqha chachampi sarnaqchixa, wachuq juch luri, ukampis chachapatix jiwatxchixa, kamachirjamax sapakxiwa, ukatsti yaqha chachampix jaqichasiskaspawa, ukax janiw wachuq juchkiti. 4 Munat jilatanaka, ukhamarakiw jumanakax Cristonkxasax jupamp chikaw kamachitakix jiwatxapxta, khititix jiwatanak taypit jakatatawayki jupampi mayakxaataki. Ukhamat jiwasanakax suma lurwinak Diosatak lursna. 5 Kunapachatix jucha luririnakjam jakapkytan ukkhasti, uka kamachix janchisarux jan wali luraanak amtayaatakiknwa, ukasti jiwaarukiw puriyistu. 6 Ukampis jichhax jiwasxar munaankn uka kamachitakix jiwatxtanwa, jichhasti Ajayun machaq jakwimpi Diosar arkaasatak qhispitxtanwa, janiw nayra kamachix qillqatkn ukarjamati. 7 Ukhampansti kamachix juchaw saniti? Janiw ukhamkaspati! Ukampis, kamachitix jan utjkasapn ukkhasti, janiw nayax kunkitix juchax uk yatkiriskytti. Kunkitix munapayaax uk janiw kunkipansa yatkiriskytti, kamachitix jan siskasapna: Jan munapayamti sasa. 8 Ukampis juchax uk kamachit katxarusi, uka pachpa kamachiw kunayman jan wali amtwinak nayan utjayna. Kamachi jan utjkipansti, juchax jiwatawa. 9 Nayax m qawqha pachax kamachi jan ut'asax, sumakiw

jakyta; ukampis kamachin purinitapampix juchax wasitat jakatati, 10 nayasti jiwaaruw purta. Ukhamasti kawkr kamachitix nayar jaka churaapkn ukax jiwaarukiw puriyitu, 11 juchasti kamachit katxarusi, ukat nayar sallqjitu, uka kipka kamachimpiw nayar jiwayitu. 12 Saraksnawa, kamachix Diosat juti, kamachin arunakapasti askiwa, chiqaparakiwa. 13 Ukhamasti, kunatix askki ukat jiwaar puriyitusti? Janiw ukhamkaspati! Juchasti, chiqpach juchtap uacht'ayaatakiw askit katxarusisin jiwaar puriyitu. Ukhamat kamachi tuqix juchan jan waltap uacht'ayasi. 14 Kamachin Diosat jutatap yatiraktanwa, ukampis nayax janchiktwa, juchan munaaparjam sarnaqaatak aljantata. 15 Janiw nayax kun lurataxsa amuyaskti, janiw kuntix nayax munkta uk lurkti, jan ukasti kuntix nayax uiskta uk lurta. 16 Ukampis kuntix jan munkta uk lurasax kamachin asktap amuyta. 17 Ukhamasti, janiw nayati taqi ukanak lurktxa, jan ukasti, kuna juchatix nayan utjki ukaw ukanak luri. 18 Nayasti yattwa, nayan janchi kankaaxan janiw kuna askis utjkiti; ukampis aski lura munkasas janiw lurirjamkti. 19 Janiw nayax kuna asktix lura munkta uk lurkti, jan ukasti kunatix jan walki ukak lurta. 20 Ukhamasti, nayatix jan munkta uk lurstxa, uka luririx janiw naykti, jan ukasti, chuymaxan utjki uka juchaw luri. 21 Nayax akham amuyasta, aski lura munkasas, jan wali luraarukiw purta. 22 Chuymax manqhansti Diosan kamachip wal munta, 23 ukampis naya pachpan amuyuxampis nuwaskaspa ukham amuyta: ukasti juchan munaapawa, ukaw nayxanki, ukan katuntataraktwa. 24 Kunakkan nayatxa! Khitirak janchixankki uka jiwan munaapat qhispiyitanisti? 25 Dios sapakiw qhispiyitani, juparurakiw Jesucristo tuqi yuspagarta. Tukt'ayaataki: Nayax Diosan kamachipar ist'as sarnaqaax wakisitap amuyta, ukampis nayan janchi kankaaxan juchan munaaparjamakiw sarnaqta. 8:1 Ukhamasti, jichhax khitinakatix Cristo Jesusamp mayakpki jupanakatakix janiw kuna juchachwis utjkiti. 2 Cristo Jess tuqi jaka churir Ajayun munaapax juchan munaapampita, jiwaampit qhispiyistu. 3 Diosax kuntix Moisesan kamachipax jan lurkn uk phuqhawayi, jaqin janchi kankaantap laykuw ukax jan lurasknti: Diosasti jupan m sapa

Wawap khithani, juchan jaqjam janchi kankaani, jucha layku jiwiri, ukhamat janchi kankaankasin juchar t'unjaataki. 4 Uksti jiwasanakan kamachirjam phuqhaatakiw lurawayi, jiwasanakax janiw janchin munaaparjam jakxtanti, jan ukasti Ajayun munaaparjamaw jakxtan. 5 Khitinakatix janchin munaaparjam jakapki ukanakax, ukham jakaskaatak llakisisipki; ukampis khitinakatix Ajayun munaaparjam jakapki ukanakax, Ajayun jakaxat llakisipxi. 6 Janchin munaaparjam luraax jiwaaruw puriyi; Ajayun munaap luraasti, wiay jakaampiru, sumankaampiruw puriyi. 7 Janchin munaaparjam luririnakax Diosan uisirinakapawa, jupanakax janiw Diosan kamachipar munapkiti, janirakiw arunakaparus jaysapkaspati. 8 Ukatp janchin munaaparjam jakirinakax Diosar jan kusisiyapkaspatixa. 9 Ukampis jumanakax janiw janchin munaaparjam jakxapxtati, jan ukasti, Ajayun munaaparjamaw jakxapxtaxa, Diosan Ajayupaw jumanakan jakxi. Khititix Criston jan Ajayupanki ukanakax janiw Cristonkirkiti. 10 Cristotix jumanakan jakchixa, Ajayux jakarakiwa, Diosaw aski jaqinakar tukuyapxtam, janchix jucha layku jiwaatak satskpasa. 11 Jesusar jaktayki uka Ajayux jumanakan jaki, uka pachpa Cristor jaktayir Ajayux jiwir janchinakamarux machaq jaka churani, jumananakan jakki uka Diosan Ajayup tuqi. 12 Ukhamasti jilatanaka, jiwasanakan m luraasaw utji, ukasti janiw janchin munaaparjam jakakiti. 13 Jumanakatix janchin munaanakaparjam jakasipktaxa, jiwapxtawa; ukampis jumanakatix Ajay tuqi janchin munaanakapar jiwayapxtaxa, wiay jakaanpxtawa. 14 Taqi khitinakatix Diosan Ajayupamp irpatki ukanakax Diosan wawanakapawa. 15 Jumanakax janiw t'aqhisiyat tukuyir ajayu katuqapktati axsarat sarnaqaskaataki, jan ukasti, Diosan wawanakapar tukuyir Ajayu katuqapxtaxa, uka Ajay tuqiw Diosarux jak'achastan: Nayan Awkixa sasa. 16 Uka pachpa Ajayuw jiwasan ajayusampi mayachasisax Diosan wawanakaptas qhanachi. 17 Wawanakaptas laykux, Diosax arsuwaykn uka waxt'wi katuqani, uksti Cristomp chikaw katuqani, jupamp chika t'aqhisitas laykux, qhapaq markapan jupampxaasataki. 18 Jichhr t'aqhisianakax janiw kunkisa, Diosan qhapaq kankaap ujkan ukampi kikipaysna ukaxa. 19 Akapachan

taqpach jakirinakaw suyt'aski, kunrutix Diosan wawanakaptasax qhanachatkani uka. 20 Kuna amtampitix akapachax luratkna ukax janiw phuqhaskiti, janiw akapachan munatap laykuti, jan ukasti Diosaw ukhamapatak wakichatayna; ukampis suyt'wipax utjaskapunnwa, 21 t'aqhisiyatata, t'unjatat qhispiyatapataki, Diosan wawanakapan kusiska qhispiyasi jikxataapataki. 22 Jichhrkamaw taqi akapachan jakirinakax ayquski, wawachasir warmir utataw t'aqhisiski. 23 Janiw akapach sapaki t'aqhiskiti, jan ukasti, jiwasaxa, Qullan Ajay nayraqat katuqirinakax t'aqhisiraktanwa. Jiwasanakax chuyma manqhisan t'aqhistan Diosan jiwasanakar wawanakapjam katuqatas uru suyt'asa, janchinakasax qhispiyat ujaskani uka uru. 24 Uka suyt'wi utjatap laykuw qhispiyattan. Ukampis ujatki uka suyt'wix, janiw suyt'wkxiti, khitirak niy ujatki uksti suyisti? 25 Ukampis kuntix suyapktan uktix janr ujapxstanxa, llamp'u chuymampiw suyt'apxaasa. 26 Ukhamarakiw Qullan Ajayux janchi kankaasan yanapistu. Jiwasanakax janiw wakiski ukhamarjam Diosat mayisi yatipktanti, ukampis pachpa Ajayuw jiwasanakat Diosar achikt'i, jan arskay ayquanakampi. 27 Chuymanakas uantir Diosasti, kuntix Ajayux sa munki uk yati, Ajayux Diosan munaaparjamaw qullan markapatak mayi. 28 Diosan jupar munirinakatak taqi kunsa askapatak wakichatap yattan, amtataparjam jawsatpki ukanakataki. 29 Khitinakarutix Diosax nayratpach ut'kn jupanakarux qalltatpach yaqhachawayi, Wawapan walja jilanak taypin jilrapataki. 30 Diosasti khitinakarutix qalltatpach ajlliski jupanakarux jawsarakiwa; jawsatanakaparusti, aski jaqinakat katuqi; aski jaqinakat katuqasasti, jupamp chikapatakiw qhapaq kankaapan ucharaki. 31 Kunat juk'ampirak sanisti? Diosatix jiwasanakampchixa, janiw khitis saykatkistaspati! 32 Diosasti pachpa Wawaparuw taqi jiwasanak laykux jiwar katuyi, ukhamasti, kamisarak Wawapamp chika kunsa jan churkistaspasti? 33 Khitirak Diosan ajllitanakapar kuna jan walitsa irkataspasti? Diosaw jupanakarux aski jaqinakar tukuyi. 34 Khitirak jupanakar juchachaspasti? Janiw khitisa, Cristo Jesusaw jiwawayi; jupaw jiwatat jaktawayi, jichhasti Diosan kupxapan qunt'atskiwa, jiwasanakatakiw mayiskaraki. 35 Khitirak Criston munasiapat

apaqistaspasti? T'aqhisiati, jan walt'aanakacha, arknaqatacha, manq'at awtjayasiacha, isit jalstaacha, chijinkaacha, jiwayatacha? 36 Kamisatix Qillqatan siski: Juma laykuw jiwaar katuyat ujasipxta; khari ovejanakarjamaw ujapxitu sasa. 37 Taqi akanakansti atipjirinakat sipansa juk'amp atipjirinaktanwa, khititix jiwasar munkistu jupa tuqi. 38 Ukat nayax amuyta, janiw kunas Diosan munasiapat apaqkistaspati: jiwasa, jakaasa, angelanakasa, ajay ch'amanakasa, jichhasa, jutir urunakasa, 39 alayankki ukasa, manqhankki ukasa, Diosan yaqha luratanakapasa. Janipuniw kunas apaqkistaspati, Diosax Jesucristo Tatitus tuqi uacht'aykistu uka munasiapatxa! 9:1 Cristor iyawsirjamasti chiqapak arsuskta, janirakiw k'ariskti. Ukhamarus nayan chuymaxax Qullan Ajayun irpatax kunatix chiqki uk yatiyitu: 2 nayan m jach'a llakiw utjitu, chuymaxansti llakisiax jan tukuskayawa, 3 naya pachpaw anqhachat ujasi munirista, Cristot jayarst'ata, ukhamat marka masinakaxarux yanapt'irista. 4 Jupanakax Israelat saraqir wawanakawa, Diosasti jupanakarux wawanakapat ut'asna, wali ch'aman kankaapampiw jupanak taypinkna, jupanakarusti arust'wi arunakapa, Moisesan kamachipa, jupar yupaychaa, arsutanakamp kun churna. 5 Jupanakax nayra awkinakasan wawanakapawa; Cristox janchi tuqin jupanak taypit juti, jupasti taqi kunxar Diosawa, wiayatak yupaychatpan. Ukhampan. 6 Diosan Israelatak arsutanakapax janiw inamayatak arsutkiti; jan ukasti, Israelat saraqir wawanakapax janiw taqpachan Israel markpkiti. 7 Janiw Abrahaman taqpach wawanakapas jupan chiqpach wawanakapkiti, jan ukasti, Diosax juparux sataynawa: Wawanakamax Isaac tuqiw jutani sasa. 8 Ukax sa muni, janiw khitis wila mastap laykukix Diosan wawapkaspati; jan ukasti khitinakatix Diosan arsutaparjam phuqhapki jupanakaw wawanakapaxa. 9 Diosax Abrahamar arsuwayki ukax akhamawa: Akat m mararuw kutin, ukkhatakisti Sara warmimax m yuqall wawa wawachasini sasa. 10 Ukampis janiw ukakkiti. Rebecan pani wawapax m awkiniknwa, jupasti nayra Isaac awkisawa, 11 jupanak janr yurkipana, walsa jan walsa janr lurapkipan Diosax Rebecar akham

sna: Jilr wawamax sullka wawaman luqtiripniwa sasa. Akasti kunatix qillqatan siski ukhamarjamaw phuqhasna: Jacoburux munasytwa, Esaurusti uisytwa sasa. Ukhamat Diosan munaaparjam ajllisiax phuqhasna, jupan amtwiparjama, khitinakarutix jawsa munki ukanakan luratanakap jan yqasa. 14 Ukhamasti, kamsapxanisa? Janit Diosasti chiqapar ujirkisti? Janiw ukhamkiti! 15 Diosasti Moisesarux snwa: Khitirutix nayax munkta ukaruw khuyapt'ay sasa. 16 Ukhamasti, ukax janiw jaqin munaapata, ch'amt'atapat luraskiti, jan ukasti Diosan khuyapayasiapat lurasi. 17 Qillqatansti Diosax Egiptonkir reyirux siwa: Nayan munaax juma tuqi uacht'ayaatakiw reyit utt'aysma, ukat taqi akapachan ut'ayasiataki sasa. 18 Ukhamasti Diosax khitirutix munki ukarux khuyapt'ayasiwa, khitirutix chuyma qalaraya munki ukarusti qalarayarakiwa. 19 Ukampix jumax sittawa: Ukhamchi ukasti, kunatarak Diosasti jaqir juchachaspasti, jaqitix Diosan munaap phuqchi ukasti? sasa. 20 Juma jaqisti, khitiraktasti Diosar jaychasiamatakisti? iq'it lurat phukhux luriripar saspati: Kunatsa ukham lurista sasaxa? 21 iq'i phukhu luririx kunjmtix munki ukham iq'impix luri, uka pachpa iq'it m phukhu aski lurwin apnaqaatak luraspa, yaqha phuksti aliq apnaqaatakikiw lurarakispa. 22 Diosasti, mutuyaa, ch'amap uacht'aya munasax wal llamp'uchasna, khitinakatix mutuyat wakiskna, chhaqhaar sarkn ukanakataki. 23 Uka pachparaki, jiwasanakar qhispiyaatakix munasiapampi, ch'amapamp uacht'ayna. Qalltatpach jiwasanakat khuyapt'ayasistu, ukat jupamp chika jakaatak ajllisirakistu. 24 Ukhamasti Diosaw jiwasanakar jawsistu, mayninakarux judipki ukanak taypita, mayninakarusti jan judipki ukanak taypitaraki. 25 Kamisatix Diosax Oseas profetan qillqatapan siski: Khitinakatix jan markaxkna ukanakarusti nayan markaxa sarakwa; khititix jan munataxkna ukarusti nayan munataxa sarakwa. 26 Kawkhantix jupanakar satkna: Jumanakax janiw nayan markaxpktati, jichhasti, jakkir Diosan wawanakapa satpxtawa sasa. 27 Israelitanakatsti, Isaas profetax siwa: Israelat saraqir wawanakapax quta ch'alljam waljanskpasaya, jupanakat m juk'anikiw qhispiyatpxani, 28 Tatitux jank'akiw arsutapar akapachan phuqhani sasa. 29 Pachpa Isaas

profetaw satayna: Taqi ch'aman Tatitutix wawanak jan churkistasapnxa, jichhax Sodoma, Gomorra markanakjamaw ujasirakisna sasa. 30 Ukhamasti, kamsarakinisti? Khitinakatix jan judipki ukanakax janiw Diosan katuqat thaqhapknti, jan ukasti, Diosar iyawsapxatap laykuw chiqa kanka katuqapxna. 31 Ukatsipana, israelitanakax janiw Diosan katuqatpknti, kamachirjam phuqha munapxatap layku. 32 Kunata? Jupanakax janiw iyawswi laykuti ukham Diosan katuqat munapknxa, jan ukasti kuntix jupanakax lurapki uka tuqikiw katuqat munapxna. Ukat jupanakax lankta qalarux lanktapxna, 33 kamisatix Qillqatan siski: Nayax Jerusaln markan m qala uskta, uka qalaruw lanktasipxani; uka qalar iyawsirinakasti janiw sallqxatpkaniti sasa. 10:1 Jilatanaka, chuymaxan wal munta, Diosat mayiskarakta israelitanakan qhispitpxaapataki. 2 Jupanak laykusti saraktwa, jupanakan m suma amtwipaw Diosar luqtaatak utji; ukampis uka amtwipax janiw chiqpach yati kankaxar utt'ayatkiti. 3 Diosan aski jaqinak tukuyatap janiw amuyapkiti, jan ukasti, jupanakan munaaparjam lurasakiw aski jaqir tuku munapxi; ukat Diosan munaapar jan phuqhapkiti. 4 Kamachisti Cristompiw tukusxi, ukhamat taqinis iyawswi tuqi aski jaqit katuqatpxani. 5 Chiqa kankaan kamachxar utt'ayattapatxa, Moisesax akham qillqawayi: Kamachirjam phuqhir jaqix uka kamachir phuqhatapampiw jakani sasa. 6 Ukampis iyawsaxar utt'ayat chiqa kankaatxa akham siwa: Jan chuymaman samti: Khitirak alaxpachar makhatanisti? sasa, ukax Cristor saraqayaniatakiwa; 7 janirak samti: Khitirak manqhapachar saraqanisti? sasa, ukasti Cristor jiwatanak taypit mistuyaniatakiwa. 8 Ukhamasti, kamsarakisti?: Diosan arupax jak'amankaskiwa, lakamankaskiwa, chuymamankaskarakiwa sasa. Uka arusti iyawsa tuqi yatiyktan ukawa. 9 Lakamampitix Jesusan Tatittap arstaxa, chuymamansti Diosax jupar jiwatanak taypit jaktayatap iyawsaraktaxa, qhispiyastawa. 10 Chiqa kanka jikxataatakix taqi chuyma iyawsaasawa, qhispiyasi jikxataatakisti, Jesucriston Tatittap lakasamp arsuasawa. 11 Qillqatasti siwa: Jupar iyawsirix janiw pantjaskaniti sasa. 12 Janiw yaqha yaqhax utjkiti; judionakatakisa, jan

judionakatakis pachpa Tatituw taqinin Tatitupaxa, jupar art'asirinakarux taqpachaniruw taqi kun jilarkir churi. 13 Qillqatax sarakiwa: Taqi khititix Tatitun sutip art'aski ukax qhispiyatniwa sasa. 14 Ukampisa, kamisarak jupar jan iyawskasin jupar art'asipxanisti? Kamisarak jan ist'kasin jupar iyawsapxanisti? Kunjmatarak yatipxanisti, jupat jan khitis yatiyir utjkipansti? 15 Kamisarak jan khithatkasin suma arunak yatiyanipxanisti? Kamisatix Qillqatan siski: Kunja sumas Diosan suma yatiywi arunakap apanirinakan purinitapaxa! sasa. 16 Ukampis janiw taqpachan Diosan suma yatiywi arup iyawsapkiti. Kamisatix Isaas profetax siski: Tatay, khitirak yatiyatasar iyawsisti? sasa. 17 Ukhamasti iyawsaax yatiywi aru ist'a tuqiw utji, yatiywisti Criston arupat juti. 18 Ukampis nayax jiskt'araktwa: Janit yatiywi arunak ist'apkpachasti? sasa. Kamisarak jan ist'apxanisti! Qillqatasti siwa: Jupanakan arsutapax uraqpachan ist'asi, arunakapasti uraq tukuskamaw yatisi sasa. 19 Wasitat jiskt'arakta: Janipunit Israelankirinakasti amuyasipkpachasti? Nayraqatasti Moisesax siwa: Nayasti jan markki uka markampiw phiasiyapxma; jan amuyt'asi munir markampiw q'apisiyapxarakma sasa. 20 Isaas profetasti sarakiwa: Khitinakatix jan thaqhapkitnxa, ukanakaw nayarux jikxatapxitu; khitinakatix nayat jan jiskt'asipkitnxa, jupanakaruw nayax ustarakta sasa. 21 Israelitanakat parlkasasti, Isaas profetax siwa: M urpachaw qallasiri, jan jaysasir markar yanapt'a munyta sasa. 11:1 Jichhasti jiskt'araktwa: Diosax markapar apanukpachati? Janiw ukhamkiti! Naya kipkaw israelit jaqtxa, Abrahamat saraqiri, Benjamn ayllut jutiriraki. 2 Diosax qalltatpach israelitanakarux markapatjam ut'asitayna; jichhasti janiw jupanakarux apanukkiti. Janit yatipkta kuntix qillqatan Elas profetat siski ukxa? Jupasti Diosar mayiskn ukkhax Israel markarux juchachnwa. Snwa: 3 Tatay, profetanakamarux jiwayapxiwa, altaranakamsa tukjapxarakiwa; naya sapakiw qhiparxta, nayarus jiwaya munapxarakituwa sasa. 4 Diosasti juparux snwa: Paqallq waranqa jaqinak nayatak ajllista, jupanakax janiw Baal sata diosan nayraqatapar killt'asipkiti sasa. 5 Uka kipkarakiw jichhax,

jupanakat m juk'a jilt'irix utjaski, Diosaw munasiapan jupanakar ajllisi. 6 Diosan munasiaparjamchi ukasti, janiw lurwinakarjamkiti; ukhamsp ukaxa, Diosan munasiapax janiw munasikaspati. 7 Ukhamasti, kamsarakinisti? Israelitanakax janiw thaqhapkn uk jikxatapknti, ukampis Diosax ajllkn ukanakax jikxatapxna. Mayninakasti chuymanakap qalarayasipxna. 8 Kamisatix Qillqatax siski: Diosax ajayu tuqin qala chuyman tukuyi, jichhakamas ukhamaksipkiwa; nayranakapsa jan ujkiri, jinchunakapsa jan ist'kir tukuyaraki sasa. 9 Davidasti saraknwa: Jach'a manq'winakapax jupanakatak sipitar tukpan, ukhamat lanktasisax mutuyatpxaapataki. 10 Nayranakapax juykhuptpan, jan ujapkpati; jikhanipasti wiayatak k'umuptpan sasa. 11 Jichhax jiskt'araktwa: Judionakasti juchar tinkusax jan mayampitakit tinkupxpacha? Janiw ukhamkiti! Jan ukasti, judionakan jan jaysapxatap laykux mayninakaw qhispiyasi jikxatapxi, ukhamat Israelitanakan uisisi chuyma mantayasiapataki. 12 Ukhamasti judionakan lanktasitapampi, aynacht'atapampitix jan judipkis jupanakan askipatakchixa, kunja sumakkani kunapachatix judionakax kutikipstankani ukkhaxa! 13 Ukampis jumanaka, jan judo jaqpktas ukanakaruw sapxsma: Chiqpachansa Diosax jan judipkis ukanakatakiw khithanitu, nayasti uka luraar wal munasta. 14 Marka masinakaxan jumanakjampxaap munta, ukhamat jupanakan qhispiyasipxaapataki. 15 Judionakan jaqunukut ujasitapatix, yaqha markankirinakax Diosamp katuqat ujasipxchixa, kunjmarakspa jupanakax wasitat katuqatpkani ukkhasti? Jichhax jiwatanakjam jakasipki ukanakax, wiay jakaanpxaniwa! 16 Nayraqat mistkis uka t'ant'atix Diosar luqtatchixa, taqpach t'ant'a masax uka kipka luqtatarakiwa. M quqan saphipatix Diosar luqtatchixa, layminakapax uka kipka luqtatarakiwa. 17 Yaqhipa judionakax layminakjam olivos quqat khuchhuratnwa, ukat jumax ch'uminkir olivo laymjamkasin uka suma olivor ayrkatattaxa. Uka olivosti judionakawa. Ukatp jumax uka saphit uma katuqtaxa, jupampirakiw jaktaxa. 18 Ukampis jan jach'achasimti, quqankir layminakapar jisk'achasinxa. Amuyt'asim, janiw jumax saphir katxsirktati, jan ukasti saphiw jumarux katxstam. 19 Inas sischta:

Nayar olivo quqar ayrkataatakiw yaqha layminakax khuchhuqatna sasa. 20 Walikskiwa, jupanakax jan iyawsaantap laykuw qhuchhuqatpxna, jumasti iyawsaantam laykukiw ukankasktaxa. Ukhamasti jan jach'a jach'a tukumti, jan ukasti axsart'aamax utjpan. 21 Diosatix quqankir layminakar jan pampachkchixa, janirakiw jumarus pampachktamti. 22 Utam, Diosax kunja munasirisa, ukhamarus qhuru kankaampi ujirirakiwa. Pantjasirinakatakix qhurnwa, jumatsti khuyapt'ayastamwa. Ukampis jumax munasiaparjamaw jakaama; jan ukasti khuchhuqataw ujasirakta. 23 M tuqitsti, judionakatix pchasianakap apanukunixa, wasitat ayrkatatxani; Tatitux jupanakar wasitat ayrkataatak ch'amaniwa. 24 Ukampis jumatix ch'uminkir olivo quqkasin chiqpach olivo quqar ayrkataatak khuchhuqatstaxa, kunja jasaknis judionakan chiqpach laymkasin pachpa olivo quqapar wasitat ayrkatatapaxa! 25 Jilatanaka, nayax Diosan jamasan imantatki uk yatipxaam munta, ukhamat jan jumanakax yatianinakjam tukusipkaamataki: yaqhip israelitanakax chuymanakap qalarayasipxi, ukasti jan israelitanakpki ukanakan mantaapkamakiwa. 26 Ukanak luraskani ukkhasti, taqi israelitanakaw qhispiyasini. Qillqatax siwa: Qhispiyirix Jerusaln markat jutani, Jacobun juchapsa apaqaniwa. 27 Jupanakampi arust'wi lurataxax ukniwa, juchanakap apaqk ukkha sasa. 28 Diosan suma yatiywip tuqitxa, judionakax Diosan uisiripaw tukupxi, ukhamat jumanakan qhispiyasipxaamataki; ukampis Diosax jupanakarux munasiskiwa, nayra awkinakapar ajllisitap layku. 29 Kuntix Diosax churki uk janiw aparaskiti, janirakiw jupan jawsatapsa mayjt'aykiti. 30 Nayra pachanxa, jumanakax janiw Diosarux jaysapkytati, jichhasti judionakan jan jaysirtap laykuw Diosax jumanakat khuyapt'ayasipxtam. 31 Kamisatix Diosax jumanakar khuyapt'ayasipxtam, uka kipkarakiw jupanakat khuyapt'ayasini. 32 Diosax taqiniruw jan jaysasir tukuyi, ukhamat taqinir khuyapt'ayaapataki. 33 Kunja jach'as Diosan qamir kankaapasa, ch'ikhi kankaapasa, yati kankaapasa! Janiw khitis jupan amtwinakap qhanachkaspati, janirakiw khitis jupan thakhip amuyt'kaspati. 34 Khitirak Diosan amuyup yatisti? Khitirak jupar amuyt'ayaspasti? 35 Khitirak jupar kunsa churpachnsti, ukat jupan

kutt'ayaapatakisti? 36 Taqi kunas Diosat juti, juppan utji, jupatakirakiwa. Diosax wiayatak jach'achatpan! Ukhampan. 12:1 Ukhamasti munat jilatanaka, Diosan khuyapayasiap laykuw achikt'apxsma, jumanak pachpay jakkir waxt'wjam luqtasipxam, qullana, ukhamarak Diosar kusisiykir luqtjama. Uka luqtwiwa chiqpach yupaychwixa. 2 Janiy jumanakax jichha pacha sarwinakarjam jakxapxamti; jan ukasti, amtaanakam mayjt'ayapxam, ukhamat jumanakan jakwiman sumxaapataki, ukat Diosan munaap yatiataki, kunatix askki, kunatix munkaki, kunatix chiqki ukanaka. 3 Diosax munasiapan iwxa arunak nayar churatap laykuw taqi jumanakar sapxsma, jan maynis jumanak pachpax jilankatam amuyasipxamti, jan ukasti, kunatix wakiski ukhamak amuyasipxam, kuntix Diosax waxt'winak iyawsaamp chika churki ukarjama. 4 Kamisatix m sapa janchin walja chiqanak utjistuxa, janiw uka chiqanakax m luraak phuqhapkiti, 5 ukhamarakiw jiwasanakax waljankasas Criston m sapa janchirukiw tukxtan, ukatsti maynit maynikamax pachpa janchin mayar tukt'atxtanwa. 6 Diosax kunayman waxt'winak churistu, kunjmtix sapa maynir chura munki ukarjama. Ukhamasti, Diosatix jutir urut arsu waxt'wi churchistu ukaxa, iyawsaasax utjkistu ukarjam arsuni; 7 mayninakar yanapt'a waxt'wtix churchistu ukasti, wali sum yanapt'ani. Khititix yaticha waxt'wi katuqki ukax, yatichaaruy uchaspan; 8 khititix mayninakar ch'amacht'a waxt'wi katuqki ukax, ch'amachaaruy uchaspan. Ynak churirix jisk'ar tukt'asay churpan; khititix sarayaatak uchatki ukasti, wali amuyumpi saraypan; khititix pist'atanakar yanapki ukax, kusisiampiy yanappan. 9 Maynit maynikamax chiqpach chuymampi munasipxam, anqha lura apanukupxam, ukatsti aski luraar katuyasipxam. 10 Maynit maynikamax jilapurjam munasipxam, purapat yqasisa. 11 Lurwinakansti jan jayrasipxamti, Diosatakix taqi chuyma lurapxam. 12 Suyt'aamansti kusisitak jakasipxam; t'aqhisianaksti llamp'u chuymampi mutupxam; janipun Diosat mayisi armasipxamti. 13 Diosan markap taypin pist'ayasirinakar yanapt'apxam. Qurpachasi thaqhirinakar sum katuqapxam. 14 Uisirinakamarux askimpiy ujapxam. Ask lurapxam,

janirak anqhachapxamti. 15 Kusisitanakampix kusisipxam, jachirinakampisti jachapxarakim. 16 Jumanak taypin m amtanik jakasipxam. Jan jach'a jach'a tukupxamti, jan ukasti, llamp'u chuymaninakjampxam. Janirak wali yatianjamas tukupxamti. 17 Janiy khitirus anqhat anqha kutt'ayapxamti; jaqinak nayraqatansti aski luraatak ch'amachasipxam. 18 Kawkhakamatix wakiski ukkhakamax taqinimpis suman jakasiatak ch'amachasipxam. 19 Munat jilatanaka, jumanak purax jan ukhamat ukham lurjasipxamti, jan ukasti Diosar jaytapxam, jupaw mutuyaskani. Qillqatax siwa: Nayaruw chiqapar ujaax wakt'itu; nayaw mutuyask, siw Tatituxa sasa. 20 Juk'amp saskakiwa: Uisirimatix manq'at awtjatchi ukaxa, manq'a churam, umat pharjatchi ukasti, um churarakim; ajanupasti p'inqapat wilaruw tukuni sasa. 21 Janiy anqhampix atipjayasimti, jan ukasti, askimpiy anqharux atipjam. 13:1 Taqiniw marka apnaqir jilr jaqinakarux jaysapxaama. Jilr kankaax Diosat juti, utjkis ukanakasti jupan uchatawa. 2 Ukhamasti khitinakatix marka apnaqir jilrir jan yqapki ukanakax, Diosan utt'ayataruw jan yqapkiti. Jan yqirinakasti mutuyatniwa; 3 marka apnaqirinakax janiw aski luririnakar axsarayaatak uchatkiti, jan ukasti, jan wali luririnakar axsarayaatak uchatawa. Jumanakatix jupanakar jan axsara munapkstaxa, kunatix askki uk lurapxam, marka apnaqir jilristi, jumanakarux suma jaqit ut'apxtam, 4 jupanakasti jumanakan askimatakiw Diosatak irnaqapxi. Jumanakatix jan wal sarnaqapkt ukkhasti, axsarapxaamaw wakisi; marka apnaqirix janiw inamay jilrikkiti, jan ukasti, jupax jan wali lurir jaqir mutuyaatak Diosan irnaqiripat uchatawa. 5 Ukhamasti wakisiw marka apnaqir jilrinakar jaysaasa, janiw mutuywi jan katuqa laykukiti, jan ukasti, chuymasatjam jaysaasaw wakisi. 6 Uka laykurakiw jumanakax impuestonak churapxta; marka apnaqir jilrinakasti Diosan irnaqirinakapawa, ukatsti uk apnaqaaruw uchasipxi. 7 Taqinirus wakisitaparjam churapxam: Qullqi churachi ukasti, churapxam; impuestonak churaki ukasti, churapxam; yqa wakischi ukasti, yqapxam, jach'acha wakischi ukasti,

jach'achapxam. 8 Jan khitirus manpxamti, jan ukasti, jumanak pura munasianak manpxam; jaqi masipar munasirix, kuntix kamachix siski uk niyaw phuqxi. 9 Kamachi arunakax siwa: Janiw wachuq juch lurtati, janiw jiwaytati, janiw lunthattati, janiw jaqi masimankir ynakap munapaytati sasa; taqi aka kamachinakasti, yaqha kamachinakas akham arunakar tukt'atawa: Jaqi masimarux juma kipkarjam munasim sasa. 10 Munasiax janiw khitirus kuna jan walsa lurkiti; mayninakar munasasti, kamachirjamaw phuqhasktan. 11 Taqi akanakansti kuna urunakantix jakapktan uk amuyasipxam, yatipxam, niy ikit sarta pachxiwa. Qhispiyasiasax, yatiywir qalltan iyawsapktan ukat sipan juk'ampi jak'ankiwa. 12 Ch'amak arumax niyaw tukusiski, uru qhanaw niy jak'achasisinki; ch'amakan lurwinakap apanukupxani, ukatsti qhanamp isthapisipxani, kamisatix m soldadox nuwasi ynakapampi isthapiski ukhama. 13 Qhana urunjam jaqjam sarnaqapxani. Jach'a manq'winakansa, machaanakansa jan sarnaqaniti, janirak wachuq juch luraanakansa, jan wali luraanakansa, ch'axwaanakansa, uisianakansa sarnaqapxaniti. 14 Ukatsipana, jumanakax Jesucristo Tatitump isthapisipxam, janirak janchin munaanakapar jaysapxamti. 14:1 Khititix iyawswipan t'ukhki ukarux sum katuqapxam, janirak jupampix jiskhintasipxamti. 2 Amuyt'ani, mayninakax taqi kunas manq'aakkaspas ukham amuyapxi, mayninakasti iyawswipan t'ukhtap laykux ch'uxa achunakak manq'apxi. 3 Ukampis taqi kun manq'irix janiw jan taqi kun manq'irirux jisk'achaapkiti; taqi kun jan manq'iris janirakiw taqi kun manq'irirux jisk'achaapkiti; Diosasti juparux katuqxiwa. 4 Khitirakt jumasti maynin yanapiripar jisk'achaatakisti?, wal luratapasa, jan wal luratapas uywiripatjamawa. Yanapiripasti sumaw sayt'ani, ukampis walikiw ustani, Tatitux ch'amaniwa jupar sum sayt'ayaataki. 5 Yaqha amuyt'wi: Mayninakax m urux yaqha urut sipan wali wakiskirkaspas ukham amuyapxi, mayninakasti taqi urunakas pachpakskatap amuyapxaraki. Sapa mayniw kuntix amuyki uk sum yatiapa. 6 Maynitix m uru yaqhachchixa, Tatitur jach'achaatakiw yaqhachi. Khititix taqi kunsa manq'ki ukasti, Tatitur jach'achaatakiw manq'i; ukatsti Diosaruw

yuspagari; khititix taqi kunsa jan manq'ki ukaxa, Tatitur jach'achaatakiw jan manq'kiti, ukatsti Diosaruw yuspagararaki. 7 Janiw khitis jupa pachpatak jakkiti, janirakiw khitis jupa pachpatak jiwkiti. 8 Jakasipkstan ukasti, Tatitutakiw jakapxtan; jiwxan ukasti, Tatitutakiw jiwapxani. Ukhampansti jiwaansa, jakaansa, Tatitunktanwa. 9 Ukatakiw Cristox jiwawayi, jiwatatsa jaktawayaraki: jiwirinakana, jakirinakan Tatitupapataki. 10 Jumasti, kunatarak jilamar k'umtasti? Jan ukax, kunatarak jisk'achtasti? Taqpachaniw Diosan nayraqatapan taripatatak ustani. 11 Qillqatan siwa: Nayax chiqpachan jakasktwa, siw Tatituxa, naya nayraqatan taqi jaqinakaw killt'asipxani, taqinirakiw Diosarux yupaychapxani sasa. 12 Ukhamasti, sapa mayniw luratasat Diosar katuyani. 13 Ukat jiwasanakkamax jan k'umisiaskiti. Ukat sipana, jilaman juchar puriapsa, iyawsaapan aynacht'aapsa jan munapxamti. 14 Cristor arkirjamax taqi ukanak sum nayax amuyta: Janiw kuna manq'asa anqhkaspati; ukampis maynitix m kunan anqhtap amuychixa, jupatakix anqhskapuniwa. 15 Jichhasti juman manq'atam laykutix jilamax usuchjat ujaschixa, janiw munasian sarnaqktati. Janiy juman kun manq'atam laykus maynix chhaqpati, Cristox jupa laykuw jiwawayi! 16 Cristox churapktam uka suma sarnaqwit janiy jan wal arsupxaam munapxamti. 17 Diosan qhapaq markapanxa, kun manq'aasa, kun umaasa, janiw wakiskirkiti, jan ukasti, Qullan Ajay tuqi chiqa kankaan sarnaqaa, sumankaa, kusisia ukaw wakiskirixa. 18 Cristor ukham luqtirixa, Diosaruw kusisiyi, jaqinakansa askit ut'atarakiwa. 19 Ukhamasti kunatix sumankaar irpki, maynit maynikam ch'amachasiar irpki uk thaqtapxani. 20 Janiy manq'a laykux Diosan lurwip ina ch'usar tukuyamti. Chiqpachansa, taqi manq'ax q'umawa; m kun manq'asa maynin iyawswip mayjt'ayaaw jan walkiti. 21 Askiwa aycha jan manq'aaxa, vino umaasa, kun jan wal luraasa, ukanakatix jilamar tinkuyirjamchi ukaxa. 22 Juman iyawswimax utjki uksti, Tatit nayraqatan juma pachpa imasim. Kusisianiwa khititix kun luraatakis jan juchachaski ukaxa! 23 Ukampis maynitix pchasis manq'chixa, ukham manq'asax jupapachaw juchajasi, jupan kunjmtix iyawski ukhamar jan manq'atap layku; ukham jan iyawsaampi kuna luraas juchawa.

15:1 Khitinakatix iyawsaan ch'amanktan ukanakax, pisi ch'amanin t'ukhachasianakap jiwasankkaspas ukham apaasawa, janiw jiwasax kuntix munktan uk thaqhaaskiti. 2 Taqi jiwasanakaw jaqi masisarux kusisiyaasa, ukatsti jupan askipatakiw taqi kunsa luraasa, purapat jiltaasataki. 3 Cristox janiw jupatakik kusisi thaqknti; jan ukasti, jupan phuqhasi Qillqatan siski ukaxa: Jumar tuqirinakan tuqitanakapax nayxaruw puri sasa. 4 Taqi kunatix nayratpach Qillqatkn ukanakax jiwasanakaruw yatichistu, uka Qillqatanakan jikxatapxtan; llamp'u kankaa, chuymachasia, suyt'win ch'amachasia. 5 Diosakiw ch'amampi, chuymachasiamp churirixa, jupay jumanakarux maynit maynikam suman jakasiatak yanappan, Jesucriston sarnaqwiparjama, 6 ukhamat taqinis Jesucristo Tatitusan Dios Awkipar yupaychaasataki. 7 Ukhamasti, jumanakax maynit maynikam katuqasipxam, kamisatix Cristox Diosan qhapaq kankaapatak jumanakar katuqapktam ukhama. 8 Nayasti sapxirismawa, Cristox judionakar luqtiriw juti, nayra awkinakasampi arust'atkn uk phuqhiri, ukhamat Diosan arsutapar phuqhirtap uacht'ayaataki. 9 Cristosti khitinakatix jan judipki ukanakan Diosar yupaychapxaapatakiw jutaraki, khuyapayasiap layku, Qillqatax siski ukarjama: Ukat markanak taypin yupaychma, sutimaruw q'uchunak q'uchurak sasa. 10 Yaqhawjansti Qillqatax siwa: Markanaka, Diosan markapampix kusisipxam! sasa. 11 Yaqha chiqansti sarakiwa: Markanaka, taqpach markanaka, Tatitur yupaychapxam! sasa. 12 Isaas profetax qillqaraknwa: Jes chachat saphix sartani, jupasti markanakar apnaqiriw sartani, markanakasti juparuw suyt'apxani sasa. 13 Uka suyt'a churir Diosasti, jupar iyawsapxatam laykux kusisiampi, sumankaampi jumanakarux phuqhantpan, Qullan Ajayun ch'amapampisti jilarkir suyt'a jumanakar churpan. 14 Munat jilatanaka, nayax amuytwa, jumanakax munasiampi, taqi yati kankaampi phuqt'atxapxatama, maynit maynikam iwxt'asisa yatxapxatama; 15 ukampis aka qillqat tuqix qhanak qillqanipxsma, jumanakan ukanak jan armasipxaamataki. Uksti kamisatix Diosax munasiapan churkitu ukarjamaw lurta, 16 Jesucristor luqtas jan judipkis ukanakan askipataki. Sacerdote lurwixax Diosan suma yatiywip

yatiyaawa, ukhamat jan judipkis ukanakar jupa nayraqatar ustayaataki, jupar kusisiykir waxt'wjama, Qullan Ajayun q'umachata. 17 Cristo Jesusar iyawsirjamax, Diosar luqtataxat wal kusista, 18 kuntix Cristox naya tuqi lurki ukak arsta, ukhamat jan judipkis ukanakax Diosar jaysapxaapataki. Taqi akanakasti arsutanakampi luratanakampiw phuqhasi, 19 jach'a ch'aman unachwinak tuqi, muspharka lurwinakap tuqi, Diosan Qullan Ajayun ch'amap tuqiraki. Ukhamat Criston suma yatiywi arunakap arsu phuqta, Jerusalenat qalltasa Iliria chiqanakkama. 20 Ukampis Criston suma yatiywi arup yatiyaatakiw ch'amachasiyta, kawkhantix nayrax Cristot jan ist'apkatayna ukawjanakana, ukhamat yaqhan qalltatapxar jan utt'ayaskaataki, 21 jan ukasti, Qillqatan siski ukhamarjama: Khitinakatix jupat janipun kunapachas yatipkatayna ukanakaw ujapxani; Khitinakatix jupat janipun kunapachas ist'apkatayna ukanakaw amuyt'apxani sasa. 22 Chiqpachansa ukat jumanakar ujt'irix jan jutkti, walja kuti purini munkchyta ukasa. 23 Jichhasti aka chiqanakan lura tukuyxasaxa, kamisatix nayra maranakatpach jumanakar tumpt'a munkytxa, 24 Espaar sarkasaw purt'ani munta. Niyak jumanakampi jikisxasinsti, juk'a pachakpasaya, saraaxatakix jumanakan yanapt'am munta. 25 Ukampis jichhax Jerusalenaruw sar, ukankir jilatanakar yanap apasa. 26 Macedoniankirinakampi, Acayankirinakampix m yanap apthapiatakiw taqi chuymamp amtasipxi, ukat Jerusalenankir pist'at jilatanakar apayaataki. 27 Jupanakax chuymapatjam amtasipxna, jupanakan ukham luraapax wakiskchn ukasa, kamisatix Cristor iyawsir judionakax ajay tuqin askinak jan judipkis ukanakamp jaljasipkna, ukhamarakiw jupanakax iyawsir judionakarux janchi tuqin yanapt'apxaapa. 28 Aka lurwinaka tukxasinxa, ukhamarak uka yanapt'a jupanakar churxasinxa, Espaaruw sar, sarkasinsti jumanakaruw tumpt'awayapxma. 29 Kunapachatix jumanakan ukar jutk ukkhax, Tatitun arunakapamp phuqt'ataw jut, ukasti jumanakatakix wali askipunniwa, ukham amuyasta. 30 Jichhasti jilatanaka, Jesucristo Tatitus layku, Qullan Ajayun munasiap laykurakiw jumanakar achikt'apxsma: Diosat nayatak mayisay aka lurwin nayar yanapapxita. 31 Judeankir jan iyawsir jaqinakat Diosan nayar imaapatak mayipxarakim, ukatsti kuna

yanapatix Jerusalenankir jilatanakatak apkta uk kusisit katuqasipxaapataki, 32 Diosan munaapchi ukax, nayax kusisita jumanakar ujt'ir puriniaxataki, ukat jumanak taypin samart'aaxataki. 33 Sumankaan Diosax taqi jumanakamppan. Ukhampan. 16:1 Febe kullakasar yanapt'apxaamatakiw mayipxsma, jupasti Cencrea iglesian yanapasiriwa. 2 Tatitun sutipxar sum katuqt'apxam, kamisatix iyawsir jilatanak taypin katuqasiki ukarjama. Juparusti taqi kunan yanapt'apxam, jupax waljaniruw yanapt'i, nayarus yanapt'arakituwa. 3 Priscilampiru, Aquilampirux aruntapxam, jupanakax nayampi chikaw Cristo Jesusan lurwipan irnaqapxi. 4 Jupanakax nayan jakaax qhispiya laykux niyapuniw jakaanakapsa apt'asipxi, janiw naya sapak jupanakar yuspagarkti, jan ukasti jan judipkis uka iglesiankir taqi jilatanakaw yuspagarapxaraki. 5 Uka kipkaraki Priscilana, Aquilan utapan tantachasipki uka iglesiarux aruntapxam. Epneto munat jila masixar aruntapxam, jupasti Asia suyun Cristor nayrr iyawsirnwa. 6 Mariar aruntapxam, jupasti jumanak laykuw wal irnaqawayi. 7 Andrnico, Junias, marka masinakaxar aruntapxam; jupanakasti nayamp chikaw carcelankapxna; apostolunak taypin wali ut'atpxiwa, jupanakasti nayat nayraw Tatiturux iyawsapxi. 8 Ampliato jilatar aruntapxam, jupax Tatitunkir munat jila masixawa. 9 Urbanor aruntapxam, jupax Criston lurwipan nanakamp chika irnaqiriwa, uka kipkarak Estaquis munat jilataxarus aruntapxam. 10 Apeles jilatar aruntapxam, jupasti walja kutiw Cristor iyawsatap uacht'ayi, uka kipkarak Aristbulo jilatan wila masiparus aruntapxam. 11 Herodin sata marka masixar aruntapxam, uka kipkaraki Tatitur iyawsapki uka Narciso jilatan wila masinakaparusa. 12 Trifena, Trifosa jupanakar aruntapxam, jupanakasti Tatitutakiw irnaqapxi; ukhamarak Prside munat kullakasarusa, jupasti Tatitutakix walipuniw irnaqawayi. 13 Rufo jilatar aruntapxam, jupax Tatitur iyawsirtapat wali ut'atawa, ukhamarak mamaparusa, jupasti nayatakix m taykjamawa. 14 Ukatsti, Asncrito, Flegonte, Hermes, Patrobas, Hermas jupanakar aruntapxam, jupanakamp chikki uka jilatanakampiru. 15 Uka kipkarak Fillogo, Julia, Nereo, kullakapampir aruntapxam, Olimpas, taqi

khitinakatix jupanakamp chikki uka jilatanakarus aruntapxarakim. 16 Jumanak purasti qullan jamp'atimpi aruntasipxam. Cristonkir taqi iglesianakaw aruntanipxtam. 17 Jilatanaka, khitinakatix iglesian jan wal lurapki ukanakat sum amuyasipxam, jupanakax jaljtaanakaru, jan walt'aanakaruw puriyapxiristam, taqi akanakasti kuntix jumanakax yatiqapktas ukanakar jan walt'ayaatakiwa. Jupanakat jithiqtapxam, 18 janiw jupanakax Cristo Tatitusar luqtapkiti, jan ukasti, jupanakan munaaparjamakiw luqtapxi, ukatsti suma llaphi munka arunakampiw juk'a amuyt'asir jaqin chuymanakap sallqjapxi. 19 Jumanakan jaysasirtanakam taqiniw yatipxi. Nayasti ukham yatisax wal kusista, ukatsti sum luraatakix yati kanka uacht'ayapxaam munta, janiw jan wal luraatakixa; 20 sumankayir Diosax jank'akiw supayar atipjasin kayunakamamp takxatayani. Tatit Jesusax jumanakar munasiap churpan. 21 Timoteox aruntanak apayanipxtam, jupasti nayamp chika irnaqiriwa; uka kipkarakiw Lucio, Jasn, Sospatro marka masinakaxax aruntanipxtam. 22 Naya Tercio, khititix aka qillqat qillqaskta, Tatitun sutipxaruw aruntanak apayanipxaraksma. 23 Gayo jilatas aruntanipxtamwa. Nayax utapan qurpachatsktwa, jupaw taqpach iglesiatak utap wakicht'i. Erasto jilatas aruntanipxaraktamwa, jupasti markan qullqi katuriwa, ukhamarakiw Cuarto sata jilatas aruntanipxtam. 25 Diosaruy yupaychapxani, jupaw jumanakarux ch'aman tukuyapxiristam, nayax jumanakar Diosan suma yatiywi arunak yatiykta ukarjama, Jesucristo tuqit yatichwiparjama. Akasti Diosax imantat amtwinakap ustaykn ukarjamawa, ukasti akapachax janr utjkn ukkhatpach imantatsknwa, 26 ukampis jichhax profetanakan qillqatanakap tuqiw uachayasi, wiay jakir Diosan arunakaparjama. Diosan imantat aka amtwipax taqi markanakaruw yatiyasi, ukhamat iyawsapxaapataki, jaysapxaapatakiraki. 27 Jupa sapa yati kankaan Diosax Jesucristo tuqi, wiayatak jach'achatpan! Ukhampan. 1:1 Corinto markan Diosan iglesiapankir munat jilatanaka, kullakanaka: Nayax Sstenes jilatasamp chikaw jumanakar aruntanipxsma. Naya Pablox, taqi chuymaxampiw munta Dios Awkisampi, Jesucristo

Tatitusampix munasiapa, sumankaap jumanakar churaapataki. Diosaw nayarux Jesusan apostolupapatak ajllisitu, jumanakarusti jupamp chika jakapxaamataki, jupan ajllit markappxaamatakiw ajllipxaraktam. Ukhamat nanakampi, Jesucristo Tatitusar taqi akapachan yupaychapki, jach'achapkaraki ukanakamp mayachatpxta. 4 Nayax jumanakat Diosarux yuspagarapuntwa, Diosax jumanakar Cristo Jess tuqi munasiap churatapata. 5 Jupa tuqiw Diosax ajay tuqin qamir churapxtam, aru tuqina, yati tuqina, 6 niyakixay jumanak taypin Cristo tuqit yatiywix ch'aman tukchixa. 7 Ukhamat Diosan lurwipax jan pist'apktamti, Jesucristo Tatitusax ustankan uka uru suywimana. 8 Diosax jumanakarux tukuykamaw ch'amachapxtam, ukhamat jan khitis jumanakar juchachaskaapataki, Jesucristo Tatitusan kutiniapkama. 9 Diosax arsutanakap phuqhapuniwa, jupaw jumanakarux jawsapxtam, Jesucristo Tatitusa Yuqapampi mayachat jakaataki. 10 Jilatanaka, Jesucristo Tatitusan sutipxaruw achikt'apxsma, taqinis m amtaanikpxam, jumanak taypin yaqhachasianakax jan utjkpati. M wawak jakasipxam, m sapa amtaani, m sapa amuyuni. 11 Munat jilatanaka, Cloen utapankir wila masipaw yatiyapxitu, jumanak taypin ch'axwanak utjatapa, ukat ak sista. 12 Nayax sa munta, jumanakat yaqhipanakax akham sapxi: Nayax Pablonktwa; mayninakasti: Nayax Apolonktwa; mayninakasti: Nayax Pedronktwa; mayninakasti: Nayax Cristonktwa sasa. 13 Ukhamasti Cristox jalanuqtatati? Pablox jumanak laykut ch'akkatatnsti? Jan ukax Pablon sutipxaruch bautismo katuqapxtaxa? 14 Diosaruw yuspagarta, janiw nayax jumanakat khitirus bautiskti, jan ukasti Crispompiru Gayompir bautisataxakiw utji! 15 Ukhamat jan khitis saskaapataki: Nayax Pablon sutipxaruw bautismo katuqta sasa. 16 Estefanasan wila masiparuw bautisarakta, ukat uksarux janiw khitir bautisataxsa amtaskti. 17 Cristox janiw bautisir khithankituti, jan ukasti Diosan suma yatiywi arunakap yatiyiriw khithanitu, janiw yati kankaampi arsut arunakampkiti, ukhamat Criston cruzan jiwatapax jan ina ch'usar tukuskaapataki. 18 Criston cruzan jiwatapat yatiywixa, chhaqhaar sarir jaqinakatakix luqhi kankakaspas ukhamawa; ukampis jiwas qhispiyat jaqinakatakix aka yatiywix Diosan ch'amapawa. 19

Qillqatan siwa: Yatian jaqinakan yati kankaap chhaqtay, ch'ikhi jaqinakan ch'ikhi kankaapsa tukjarakwa sasa. 20 Kawkinkarak yatiani, yatichiri, akapach ynakat ch'axwir jaqisti? Diosasti akapach yati kanka luqhi kankaaruw tukuyi! 21 Diosax yati kankaap uachaykna ukapachaxa, janiw akapachankirinakax jaqin yati kankaap tuqi Diosar ut'apknti, ukat Diosax munasiapan jupar iyawsirinakarux yatiywip tuqi qhispiya amtna, uka yatiywix luqhi kankaar utatpasaya. 22 Judo jaqinakax muspharka lurwinak uja munapxi, griego jaqinakasti yati kankaarak thaqhapxi; 23 jiwasanakasti ch'akkatat Cristot yatiyapxtan. Ukaw judionakarux chuymap ust'ayi, jan judipki ukanakatakisti luqhi kankaarakiwa; 24 ukampis Diosan jawsatanakatakix judipas janis judipkpan, jupanakatakix Cristox Diosan ch'amapawa, yati kankaaparakiwa. 25 Diosan luqhi kankaapjam amuyaschi ukaxa, jaqin yati kankaapat sipansa juk'ampi yati kankaawa; Diosan jan chamantapjamak amuyaschi ukasa, jaqin ch'amapat sipansa juk'ampi ch'amaniwa. 26 Jilatanaka, jumanakar Diosan jawsatapat amuyasipxaama, ukat sipana, jaqin amuyuparjamax jumanakat juk'anikiw yatianpxtaxa, jumanakat juk'anikiw jilr munaan jaqpxtaxa, jan ukax wali aytat wila masit jutirpxtasa. 27 Diosax jaqinakan pisi amuyunit ut'at jaqinakaruw jach'a amuyuninakar p'inqachaatak ajllisi, ukhamarakiw jaqinakan pisi ch'amanit ut'atanakaru, jila ch'amaninakar p'inqachaatak ajllisi. 28 Diosax jisk'achat jaqiru, akapachan jan yqat jaqiruw ajllisi khitinakatix yqatpki ukanakar aynacht'ayaataki. 29 Ukhamat jan khitis Diosan nayraqatapan jach'achasiskaapataki. 30 Jumanakarusti Dios kipkaw Cristo Jesusampi mayachapxtam, uka kipkarakiw jupax Cristo tuqi jiwasan yati kankaasa, chiqa kankaasa, qullanaptayir kankaasa, qhispit kankaasa tukuyi. 31 Kunjmtix Qillqatax siski ukarjama: Maynitix jach'achasi munchixa, Tatitut jach'achaspan sasa. 2:1 Jilatanaka, kunapachatix jumanakar qhispiyasi arunak parlir jutkta ukkhaxa, janiw nayax yati kankaampi, jan amuyt'kay arunakampi parlapkysmati. 2 Jumanak taypinkasasti, janiw yaqhanakat yati

munkytti, jan ukasti cruzan ch'akkatat Jesucristotak yati munyta. 3 Jumanak nayraqatansti jan ch'amanjama, axsaraatsa khathatisaw ustapxysma, 4 ukatsti kunapachatix Diosan arunakap yatiyapksma ukkhaxa, janiw yati arunakampi iyawsaya munapkysmati, jan ukasti, Ajayun uacht'ayata, Diosan ch'amapampiw iyawsayapxsma, 5 jumanakan iyawswimax janiw jaqinakan yati kankaapxar utt'atapkiti, jan ukasti Diosan ch'amapxar utt'atapawa. 6 Iyawsaapan thurt'atpki ukanak taypinxa, yati kanka arunakampiw parlapxta. Ukampis janiw akapach yatiat parlapkti, janirakiw marka apnaqirinakatsa parlapkti, jupanakan munaanapax niyaw tukusiski. 7 Jan ukasti, Diosan imantat yati kankaapat parlapxta, jupan imantat amtwinak wiaypachat jiwasan kusisiasatak utjaykn ukat parlapxta. 8 Aksti janiw jichhr akapach apnaqirinakax amuyapkiti, jupanakatix amuyasapn ukax janiw alaxpach Tatiturux cruzar ch'akkatapkasapnti. 9 Kunjmtix Qillqatan siski: Jupar munirinakatakixa, Diosax jan khitin ujata, jan khitin ist'ata, jan khitin amtat ynak wakichi sasa. 10 Taqi akanaksti Diosax Qullan Ajay tuqikiw uacht'ayistu. Uka Ajayusti taqi kun uakipi, Diosan jan amuyt'kay amtatanakapamppach uakipi. 11 Khitirak jaqin chuymapan utjki uk yatispasti? Kawkr ajayutix chuymapankki ukakiw yatispa. Ukhamarakip Diosan amtwipxa, Diosan Ajayupakiw yatixa. 12 Jiwasasti janiw akapachankir ajay katuqktanti, jan ukasti Diosat jutki uka Ajay katuqtan, ukhamat kunanaktix Diosax munasiapan churkistu uk amuyt'aasataki. 13 Taqi akanakatsti Diosan Ajayupax yatichapkitu uka arunakampiw parlapxta, janiw yatianakarjam yatiqapkta uka arunakarjam parlapkti. Ukhamat Dios chuyma jaqinakar ajay yatichwinakat qhanachasa. 14 Khititix jan Dios chuymki ukax, janiw Diosan Ajayupankki uka ynak katuqkiti, jupatakix luqhi kankakaspas ukhamawa. Janirakiw amuyt'kisa, taqi ukanakax ajay tuqin taripatap wakisitap layku. 15 Ukampis khititix Diosan Ajayupanki ukax taqi kunsa chiqaparuw amuyi, janiw khitis jupar taripkaspati. 16 Qillqatan siwa: Khitirak Tatitun amuyup ut'aspasti? Khitirak Tatitur yatichaspasti? sasa. Ukampis jiwasanakax Criston amuyupanpxtanwa.

3:1 Jilatanaka, nayasti janiw jumanakar ajay tuqin ch'aman jaqinakarjam parlapksmati, jan ukasti, pisi ch'aman jaqinakarjamakiw parlapxsma, Cristonkir asu wawanakpkasmas ukhama. 2 Jumanakarux jasa yatichwik yatichapxsma, kunjmtix m asu wawarux lecheki manq'a lanti churatki ukhama, jumanakax janraw ch'ama yatichwinak katuqirjampkytati. Jichhas janraw katuqirjampktati, 3 jan ch'amanpxatam layku! Jumanak taypin uisisianaka, ch'axwaanak utjaskipansti, jan ch'amanpxatam laykux jaqinakan amtwiparjamakiw sarnaqasipktaxa. 4 Kunapachatix maynix arsusi: Nayax Pablonktwa, maynisti: Nayax Apolosanktwa sasaxa, jupanakax jaqinakan amtwiparjamakiw arsusipki. 5 May sipansti, khitirak Pablosti? Khitirak Apolosti? Jupanakax irnaqirinakakpxiwa, jupanak tuqiw jumanakax Tatitur iyawsapxta. Jiwasanakat sapa mayniw kuntix Tatitux luram siski uk luri: 6 nayaw yapuchta, Apolosti umampiw qarpxati, ukampis Diosaw uka yapuchatarux jiltayi. 7 Ukhamasti yapuchirisa, qarpiris janiw kunkiti, jan ukasti, Diosaw taqi kunan jilankixa, jupaw yapuchatar jilayirixa. 8 Yapuchirinakasa, qarpirinakas kipkakpxiwa, sapa maynirus Diosaw lurwipatjam churani. 9 Jiwasanakax Diosan lurwipan irnaqir masinakappxtanwa, jumanakasti yapuchat yapunakpxtawa, Diosan utachat utpxaraktawa. 10 Nayaw uta lurir jaqtxa, nayaruw Diosax munasiapan uta qalltaatak uchitu, ukatsti yaqhaw ukxarux pirqa sayt'ayaski. Ukampis sapa mayniw kunjmtix uka uta pirqa luraski uk amuyasiapa, 11 janiw khitis uta qallta uchatarux yaqha qalltxa uchkaspati, nayrr uta qallta uchatki ukax Jesucristowa. 12 Uta qalltatxarusti, maynix qurimpi, qullqimpi, suma qalanakampi, lawampi, jichhumpi, suq'usampi, taqi ukanakampiw utachaspa; 13 ukampis sapa maynin lurwipax taripa urun qhanpach ustani; uka urux ninampiw jutani, ukatsti ninax sapa maynin luratap yant'ani. 14 Maynin lurwipatix suma luratchixa, payllap katuqani; 15 ukampis luratapatix nakhantanixa, luratap q'al apt'asini, jupax ninatsa jaltkaspa ukham qhispkan ukasa. 16 Janit jumanakasti Diosan utappxatam yatipktasti? Janit jumanakasti Diosan Ajayupan jumanakan jakatap yatipktasti? 17 Maynitix Diosan utap t'unthapinixa, Diosax jupar t'unthapirakiniwa, Diosan utapax qullanawa,

uka utasti jumanak pachppxtawa. 18 Janiy khitis jupapach sallqjaspati: maynitix jumanak taypin akapach yati kankaaparjam yatian tukchixa, jan kun yatirjamak tukpan, ukhamat chiqpach yatian tukuapataki. 19 Akapach yati kankaasti Diosatakix luqhi kankaawa. Qillqatax siwa: Diosax yatianinakarux pachpa sallqa yatiapampiw katunti sasa. 20 Ukatsti sarakiwa: Yatianinakan amuyunakapan luqhi kankatap Tatitux yatiwa sasa. 21 Ukat jan khitis jaqin luratanakapat jach'a jach'ax tukuapkiti; taqi kunas jumanakankaskiwa: 22 Pablo, Apolo, Pedro, akapacha, jakaa, jiwaa, jichhru, jutir urunaka; taqi kunaw jumanakanki, 23 jumanakasti Cristonkapxtawa, Cristosti Diosankiwa. 4:1 Jumanakasti nanakarux Criston yanapiripjamak ujapxaama, Diosan jan amuyt'kay amtwinakap yatichaataki. 2 Jichhasti walikiwa, khititix lura katuqki ukax asktap uacht'ayaapa. 3 Nayasti, jumanakan taripatata, jilrinakan taripatatsa janiw llakiskti. Janirakiw naya pachpas juchachaskti. 4 Chuymaxan janiw kunas nayar juchachirix utjkiti, ukax janiw sa munkiti nayan jan juchantaxa. Khititix taripkitani ukax Tatituwa. 5 Ukhamasti, jumanakax jan kunatsa mkix taripapxamti; Tatitun jutaap suyt'apxam, jupaw ch'amakankki uk qhanar apsuni, chuyman amtwinakapsa qhanstayarakini. Ukatsti Diosaw sapaqat maynirux lurwipatjam jach'achaskani. 6 Jilatanaka, akanaksti jumanakan askimatakiw parlapxsma, Apolosampita naya pachpampit amuyt'ayasa. Nanakat yatiqasis kunatix qillqatki ukat jumanakan jan saranukuamatakiw sapxsma, ukhamat maynir munatap laykux jan khitis jach'achasiskaapataki, maynir jan walt'ayasa. 7 Ukampis, khitirak jumarusti mayninakat sipan juk'ampi sum churtamsti? Kunatix utjktam uksti, janit Diosasti churktamsti? Jupatix churstam ukasti, kunatarak jach'a jach'a tukta jumas jikxataskasma ukhamsti? 8 Jumanakax amuyatax niy qamirxapxtawa, munatamarjamax taqi kunanxapxtawa, reyinakjam tukusax janiw nanakar munkxapxistati. Achakit chiqpach reyinakpxasma, ukhamat nanakan jumanakampi chik markamankapxaaxataki! 9 Nayan amuyataxat Diosax nanak apostolunakarux qhiparjamakiw uchapxitu, jiwaatak juchachat

jaqinakjampxtwa. Angelanakansa, taqi jaqinakansa, uch'ukitatakiw tukupxta. 10 Cristor iyawsapxatax laykux luqhinakarjamaw jaqinakax ujapxitu; ukatsipana, jumanakarux Cristo laykux ch'ikhinakarjamaw jaqinakax ujapxtam. Nanakax pisi ch'amanpxtwa, ukampis jumanakax wali ch'amanpxtawa. Nanakarux jisk'achapxituwa, jumanakarusti yqapxtamwa. 11 Jichhrkamas manq'at awtjata, umat pharjata, isit jalstataw sarnaqapxta; jaqis uisipxituwa, janiw utanpkaraktsa, 12 ukatsti qarikamaw amparanakaxampi irnaqapxta. anqhachirinakarux sumampiw kutiyapxta; arknaqataw ujasipxta, uksti amukiw mutupxta. 13 Nanakxat jan walinak parlapxi, ukampis llamp'u chuymampiw nanakax kunsa amuyt'ayapxarakta. M t'unarjamaw ujapxitu, jan kunatak aski jaqirjamaw ujapxitu. Jichhrkamas taqi jaqinakat sipansa wali jisk'achatpxaraktwa. 14 Aksti janiw jumanakar p'inqachaatak qillqanipksmati, jan ukasti wawanakaxarjam amuyt'ayaatakiw qillqanipxsma, jumanakarux wal munasipxsma. 15 Jumanakax Cristor iyawsirjamax tunka waranqa yatichirinsipkamsa, janiw walja awkinpktati. Nayakiw jumanakan awkimtxa, nayaw jumanakarux Diosan suma yatiywi arunakap parlapxsma, uka tuqiw jumanakax Cristo Jesusamp mayakpxtaxa. 16 Ukhamasti, nayat yatiqasis sarnaqapxaamatakiw achikt'apxsma. 17 Ukat Timoteorux khithanipxsma. Jupax Tatitunkir munat aski wawaxawa. Jupaw Cristo Jesusampi sarnaqwixat amtayapxtam, kunjmtix taqi chiqansa iglesianakan yatichkta ukarjama. 18 Jumanakat yaqhipanakax jach'a jach'aw tukupxi; janis jumanakar ujir purinkirista ukham amuyapxaraki; 19 ukampisa, Tatitun munaapchi ukaxa, jank'akiw jumanakar tumpt'ir jut. Ukkhap ujxa kuntix uka jach'a jach'a tukur jaqinakax lurapkani ukxa, janiw parlapki ukakxa. 20 Diosampi jakaax janiw lakakapkiti, jan ukasti, lurwimpi uacht'ayaarakiwa. 21 Kunsa jichhax jumanakax jutk ukkhax munapxta? Purinisinxa, mutuyapxmati, jan ukax, munasiampi, suma chuymamp tumpt'ayasicha munapxtaxa? 5:1 Jumanakat maynix awkipan qhipa warmipampi sarnaqatapaw yatisi. Ukham sarnaqaax janipuniw akch'as walkiti, janiw Diosar jan ut'ir

jaqinak taypinsa ukham sarnaqirix utjkiti. 2 Ukhamkasinsa jumanakax jach'achasisipkaktawa! Ukhampansti llakitsipkaamawa! Ukham sarnaqir jaqix jumanak taypit alisnukutapawa. 3 Nayax janis jumanak taypinkstxa, ajayun jumanakampi chiksktwa; nayasti jumanak taypin jikxataskirista ukhamaw uka jan wali sarnaqir jaqirux juchachta. 4 Kunapachatix jumanakax tantachasipkt ukkhaxa, nayax ajayun jumanakampi chiksk, Tatit Jesusan ch'amapas jumanakampi chikskarakini. Ukhamasti Jess Tatitusan sutipxaruw 5 uka jaqix Supayar katuyatapa, ukhamat janchipan tukjatapataki, ajayupasti Tatitux jutkan ukkharaki qhispiyatapataki. 6 Jumanakasti janiw kunat jach'achasiamas utjkiti. Aka swi yatipxtawa: M juk'a levadurax taqpach t'ant'a masaruw puqtayi sasa. 7 Ukhamasti jumanakar jan walt'ayir nayra levadura jaqtapxam, ukhamat machaq masat lurat t'ant'aru utatpxaamataki. Chiqpachansa jumanakax Pascua urunakan manq'akis uka jan levaduran t'ant'jampxtawa. Cristow jiwasan Pascua Corderosaxa, jupax jiwasanak laykuw jiwawayi. 8 Ukhamasti jiwasax jan levaduran t'ant'ampiw Pascua uruyaasa, ukaw chiqapaxa, janiw nayra levadurampi janirakiw jan walinak luraampis uruyaaskiti. 9 Apayanipksma uka maynr qillqataxan sapxsmawa: Wachuq jucha luririnakampix jan chikachasipxamti sasa. 10 Ukampix janiw sapkysmati akapachan wachuq jucha luririnakata, mich'anakata, lunthatanakata, yaqha diosar yupaychirinakat jan mayampitak jithiqtapxam sasaxa, ukhamspa ukkhax, jumanakan aka uraqit mistxapxaamaw wakisispa. 11 Jan ukasti, sapxysmawa: Cristor iyawsirkasin wachuq juchan sarnaqaski, mich'asiski, yaqha diosar yupaychaski, anqhachaski, machaski, lunthatasiski ukanakampix jan chikachasipxamti, sasa. Ukham jaqinakampix janipun manq'apxamsa. 12 Janiw nayarux anqxankirinakar juchachaax wakt'kituti; Diosaw jupanakarux juchachaskani. Ukampis jumanakax iglesiankirinakarux juchachapxaamawa. Ukatp uka juch luririrux jumanak taypit alisnukupxam sapxsmaxa. 6:1 Kunapachatix jumanak taypit maynix yaqhampi ch'axwankchixa,

kamisarak Cristor jan ut'ir taripirinakar yatiyasir saranisti?, kunatarak Diosan qullan markapankirinakar jan yatiyasisti? 2 Janit jumanakasti yatipkta Diosan qullan markapankirinakan akapachar taripaapsti? Akapachar taripaatix jumanakar wakt'apxtam ukaxa, janit uka jisk'a ch'axwanakamsti ujapkasmasti? 3 Janit yatipkta, jiwasanakax angelanakamppachar taripkan uksti? Ukhamchi ukasti juk'amp sum jiwasan ch'axwanakas ujaasaxa! 4 Ukhamasti, jakwiman ch'axwanakatix utjchixa, kamisarak jan iglesiankirpki uka jaqinakar ch'axwanak ujapxaapatak uchapxtasti? 5 Aksti jumanakar p'inqachaatakiw sista: Janit jumanak taypin utjki mayni amuyt'anisti, uka ch'axwaanak jilatanakap taypin ujaatakisti? 6 Janiw jilatanak purak ch'axwapkiti, jan ukasti Cristor jan ut'ir taripirinakaruw ch'axwanakap yatiyanipxi! 7 Jumanak taypin ch'axwaanak utjatapax janipuniw akch'as walkiti. Kunatarak chiqapar jan ujatasti amuk jan mutupxtasti? Janit walkaspa lunthatayasiasti? 8 Ukatsipana jumanakax janiw chiqapar lurapkaraktati, pachpa jilanakamat lunthatasipkaktawa! 9 Janit yatipkta chiqapar jan ujirinakan alaxpachar jan mantaapxa? Janiy sallqjayasipxamti, wachuq juchan sarnaqirinakax, janiw Diosan markapar mantapkaniti, janirakiw yaqha diosar yupaychirinakasa, wachuq jucha luririnakasa, q'iwsanakasa, chacha pura, jan ukax warmi pura q'ausirinakasa, lunthatanakasa, mich'anakasa, machirinakasa, anqhachirinakasa, lunthatanakas mantapkaniti. 11 Jumanakat yaqhipanakax ukhampxarakytawa; ukampis jichhax q'umachatxapxtawa, jumanakax Tatit Jesucriston sutipxaru, Diosasan Qullan Ajayup tuqiw qullana, aski jaqinakarus tukuyatpxarakta. 12 Mayninakax sapxiwa: Nayax kuntix munkta uk luraskakiristwa sasa. Ukax chiqakskiwa, ukampis janiw taqi kun luraas askkarakiti. Jsa, nayax taqi kunsa lurakiristwa, ukampis nayax janiw kunampis apnaqayasiaxkiti. 13 Sapxarakiwa: Manq'ax purakatakiwa, purakasti manq'atakirakiwa sasa. Ukax chiqakskiwa, ukampis Diosaw paypach tukjani. Ukatsipana, janchix janiw wachuq jucha luraatakkiti, jan ukasti, Tatitutakiwa, Tatitusti janchitakirakiwa. 14 Kunjmtix Diosax Cristo Tatitur jaktaykixa, ukhamarakiw jiwasarux ch'amapampi jaktayistani. 15

Janit yatipkta, janchinakamax Cristonkatapsti? Criston janchipat apaqasin wachuq juchan sarnaqir warmirux churarakiristti? Janiw ukhamkaspati! 16 Janit jumanakax yatipkta kunapachatix m chachax wachuq juchan sarnaqir warmimpi mayachaski ukkhaxa, m sapa janchik tukxapxatapsti? Qillqatan siwa: Panpachanix m sapa janchikiw tukxapxi sasa. 17 Ukampisa, kunapachatix maynix Tatitur katuyasxi ukkhaxa, ajay tuqin Tatitumpix mayakxiwa. 18 Ukhamasti, wachuq jucha luraat jithiqtapxam. Kuna yaqha juchsay m jaqix luraskpan, janiw janchiparux anqhachkiti; ukampis wachuq jucha luraar katuyasirixa, pachpa janchipatakiw juchachasi. 19 Janit yatipktasti jumanakan janchimax Diosan churata uka Qullan Ajayun utaptapsti, Qullan Ajayus jumanakan jakatapsa? Jumanakax janiw jumanakpachat munaanpktati, 20 Diosaw jumanakarux alasipxtam. Ukat jumanakax janchiman Diosarux waqaychapxaama. 7:1 Jichhasti kuntix qillqanipkista uka jiskt'anakaruw arusxata munta. Walspawa jan jaqichasiaxa; 2 ukampis wachuq jucha lura utjatap laykux, sapa mayni chachaw warminapa, sapa mayni warmirakiw chachanapa. 3 Chachax warmipatak taqi lurwinakap phuqhaapa, warmisa chachapatakix taqi lurwinakap phuqhaaparaki. 4 Janiw warmix janchipat munaankxiti, jan ukasti janchipax chachapankxiwa, janirakiw chachas janchipat munaankxiti, jan ukasti janchipax warmipankxiwa. 5 Ukalayku, jan jumanak purax janiw sasipxamti, wakischi ukax arust'asipxam m juk'a pacha jan jak'asiataki, uka urunakan Diosat mayisiataki. Uka qhipatsti wakisiw mayachasipxaama; inampis maynix janchipar jan atipirjamsax, Supayax juchar puriychispa. 6 Aksti m iwxkaspas ukhamak sapxsma, janiw kamachi arkiti. 7 Nayax taqinis nayjampxaam munirista; ukampis Diosax sapa mayniruw kunayman churwinak churi, maynirux mayja, mayninakarusti mayjaraki. 8 Sapa waynanakampiru, ijmanakampirux saraktwa, walspawa jan jaqichasisaki nayjam sarnaqapxaapa. 9 Ukampis janchin munaapar jan atipirjamsax jaqichasipxpan. Jaqichasiasti askiwa, janchin munaapampi atipjayasiat sipana. 10 Ukampis khitinakatix

jaqichatxapxi ukanakarux sistwa, warmix chachapar jan apanukpati. Ukasti janiw nayan aruxkiti, jan ukasti Tatitun arupawa. 11 Jichhasti walikiwa, warmitix chachapar apanukchixa, sapakiw jakxaapa, jan ukax pachpa chachapampiw sumankthapxaapa. Uka kipkaraki, chachax janiw warmipampix jaljtaapkiti. 12 Mayninakarusti nayaw sista, janiw Tatitux siskiti, mayni jilatatix Cristor jan iyawsir warmimpi jaqichatchixa, warmisti uka chachapampi jakaatak amtaschixa, uka jilatax janiw uka warmimpix jaljtaapkiti. 13 Cristor iyawsir warmitix Cristor jan iyawsir chachampi jaqichatchixa, ukat chachatix uka warmimpi jakaatak amtaschixa, janiw jupampix jaljtaapkiti. 14 Cristor jan iyawsir chachaxa, Cristor iyawsir warmimpxatap laykux, Diosan katuqatxiwa; Cristor jan iyawsir warmisti Cristor iyawsir chachampxatap laykux, Diosan katuqatxarakiwa. Jan ukhamkaspa ukasti, wawanakamax juchararpxaspawa; ukampis jupanakax qullan markankirxapxiwa. 15 Jichhasti, Cristor jan iyawsir chachampi warmimpitix jaljta munchixa, jaljtasipkpan. Ukhampansti jilatas kullakas sapar tukt'atakxapxtawa, Diosaw jumanakarux sumanka jakwir jawsapxtam. 16 Cristor iyawsir warmi, kunjmatarak chachamar qhispiyasma uk yattasti? Cristor iyawsir chacha, kunjmatarak Cristor jan iyawsir warmimar qhispiyasma uk yattasti? 17 Kunjmskpansaya, sapa mayniw Tatitun churwinakaparjam jakaapa, kunjmtix Diosax jupar jawski ukhamarakapawa. Nayax aka yatichwi taqi iglesianakar churta. 18 Diosatix mayniru, circuncisin katuqirir jawschi ukaxa, uka circuncisin katuqatap jan imt'pati; circuncisin jan katuqirirutix jawschi ukaxa, janiw circuncisin katuqaapax wakiskiti. 19 Circuncisin katuqaas jan katuqaas janiw kunkisa, jan ukasti Diosan arunakapar jaysaaw askixa. 20 Sapa mayniw kunjmtix Diosax jawsapktam ukhamaksipkaama. 21 T'aqhisiyatkyat ukkhatix jawstamxa, jan llakisimti; qhispit sarnaqasiatix jikxatajamxchi ukkhax, jan pis chuymt'amti. 22 Khititix t'aqhisiyatkasin iyawsaar jawsatxchi ukax, jichhax jupax Diosar luqtirxiwa; khititix antutatkasin jawsatchi ukax, jichhax Criston uywatapxiwa. 23 Diosaw jumanakarux alasipxtam; janiy yaqha jaqinakan uywataparux tukupxamti. 24 Ukhamasti jilatanaka, sapa maynis kunjmtix

Diosax jawsapkytam ukhamak nayraqatapan sarnaqapxam. 25 Jan jaqichasit warminakatakisti, janiw Tatitun wakiskir arupax utjkituti; ukampis nayan amuyuxat sista, Tatitun khuyapayasiapan nayax askkta ukarjama. 26 Nayatakix askspawa, sapa maynix kunjmkitix ukhamak qhiparaapa, jan walt'a urunakan jakatas layku. 27 Jumatix warminstaxa, jan apanukumti; jan warminksta ukasti, jan warm thaqhamti. 28 Jaqichasisasti janiw juch lurktati; m tawaqun jaqichasitapas janirakiw juchkiti. Ukampis jaqichasirinakatakix janchi kankaapan llakisianakaw utjani, nayasti ukanakar jan purisipkaam munirista. 29 Jilatanaka, nayax akham sa munta: Juk'a pachakiw utjxistu. Ukalayku, warmin chachanaka, chachan warminaka, janis jaqichasitpkasma ukhamaw jakapxaama; 30 llakitanakax, kusisitpkasmas ukhamakiw sarnaqapxaama, kusisiankirinakasti, llakitpkasmas ukhamakiw sarnaqapxaama; alasirinakax, janis kunas jumankkaspa ukhamakiw jakapxaama; 31 akapachan kuna aski jikxatirinakas, janis kunsa jikxatapkaspa ukhamakiw tukupxaapa, aka uraqin niy tukusiskatap layku. 32 Nayax jumanakan llakinakam apaqa munirista. Kunapachatix maynix sapakski ukax Tatitun ynakapata, ukhamarak jupar kusisiyaampit llakisi; 33 ukampis warmin chachasti akapach ynakat llakisi, warmipar kusisi churaampit llakisiraki, 34 ukhamat chuymapax payanki. Ukhamarakiw jan chachan warmisa, sapa tawaqus Tatitun ynakapat llakisi, janchinsa, ajayunsa qullanpxaapataki; ukampis chachan warmix akapach ynakatak llakisi, chachapar kusisiyaampit llakisiraki. 35 Aksti jumanakan askimatakiw sapxsma, janiw jumanakar jark'a laykuti, jan ukasti, Tatitur taqi chuyma luqtas jaqjam jakapxaamataki. 36 Ukampis maynitix parlatapampi jaqichasiapax niyxatap amuychixa, maranaksa phuqxarakchi ukaxa, jaqichasiskakpan kunjmaruy amuychi ukhamarjama, ukasti janiw juchkiti. 37 Ukampis maynitix chuymapan jan jaqichasi amtkchixa, uka amtapax walikskiwa. 38 Ukhamasti, parlatapampitix jaqichasinixa, walik luraski; janitix jaqichaskan ukkhasti, juk'amp sum luri. 39 Chachan warmix chachapan jakaapkamax chachapamp jakaapawa; chachap jiwxatatsti, jupax khitimpitix munki ukampix jaqichasiskaspawa, iyawsirik

Cristor iyawsirpaxa. 40 Amuyuxarjamax, janitix wasitat jaqichaskaspa ukaxa, juk'amp kusisitaw sarnaqasispa. Uksti, Diosan Ajayupan chuymaxankatapat arsta. 8:1 Jichhasti yaqha diosanakar luqtat manq'anakat parlapxma. Chiqpachansa sistanwa: taqiniw chiqpach yati kankaantan; ukampis uka yati kankaax jach'a jach'a tukuyi, munasiasti Diosan markaparux jiltayiwa. 2 Maynitix kunsa yatitap amuyaschixa, janraw yatkiti kunjmtix yatiapki ukxa. 3 Ukampis maynitix Diosar munchixa, Diosax juparux ut'iwa. 4 Yaqha diosanakar luqtat manq'anak manq'axatxa, niy yattanwa, jaqin lurat diosax akapachan janiw kunkisa, m sapa Diosakiw utji. 5 Alaxpachansa, akapachansa, munaan yaqha diosanakas utjaskpan, 6 jiwasanakatakix m sapa Dios Awkikiw utji, uka Dios Awkimpiw taqi kunas qallti, jupatakikiw jiwasanakax jakapxtan. M sapa Tatitukiw utjaraki, jupasti Jesucristowa, juppan taqi kunas utji, jiwasanakas utjaraktan. 7 Ukampis janiw taqin chiqa kankaat yatipkiti. Yaqhipanakax yaqha diosanakar yupaycha yatitpkn ukanakaxa, uka manq'anakat manq'asipkakiwa, diosanakar luqtattap amuyasina; ajay tuqin t'ukhtap laykusti, chuymanakapan juchanjamaw amuyasipxi. 8 Chiqpachansa kuntix manq'ktan ukax janiw Diosat jayarst'aykistuti; janiw manq'asati askkanixa, janirakiw jan manq'asas jan askkanitixa. 9 Ukampis jumanakax amuyasipxam, ukham luratamampiw iyawswin pispki ukanakarux juchar puriyapxasma. 10 Ukhamasti jumatix ukanak yatkasina, yaqha diosanakar luqta chiqan qunt'asis manq'ta, ukatsti pisi iyawsaan jilatatix ujtam ukaxa, uka jilatax uka yaqha diosar luqtat manq'a manq'arakispawa. 11 Ukhamat jumax yatitamampix pisi iyawsaan jilamarux apt'asma, Cristox uka jilat laykuw jiwaraknxa. 12 Pisi iyawsaan jilatanakar anqhachasasti, jumanakax Cristo pachparuw anqhachapxtaxa. 13 Ukalayku, manq'ataxmpitix jilaxar juchar puriystxa, janiw aycha manq'aaxax wakiskxiti, juchar jan lanktayaskaataki. 9:1 Nayax qhispiyat jaqtwa, apstol kankaaniraktwa, uksti janiw

jumanakax imt'apkitasmati, Tatit Jesusaruw ujta, jumanakasti Tatitutak irnaqwixan achuppxtawa. 2 Mayninakatakix inas nayax jan apostolksti; ukampis jumanakatakix apostoltwa, jumanakan Tatitunkapxatamaw nayan apstol kankaax uachayi. 3 Nayar jisk'achirinakatakix akham arsusta: 4 Nanakan wakisiw manq'ampi, umampi katuqaaxa, 5 ukhamaraki Cristor iyawsir esposa nayamp chika irpaatakisa, kunjmtix maynr apostolunakasa, Tatitun jilanakapasa, Pedros lurki ukhama. 6 Jan ukax Bernabeampi nayampikich jakaatak irnaqaaxax wakisixa? 7 Ejercitonxa, janiw m soldadox ukankatapat pachpa qullqip irsuskiti. Uva yapuchirinakasti, uva achunakapat manq'apxi. Ovejanak awatirinakasti, ch'awaqapki uka leche umapxi. 8 Aka arunakax janiw nayan arunakaxakkiti, jan ukasti, Tatitun arunakapaw ukham yatichi. 9 Moisesan qillqatapansti siwa: Trigo takir vacarux ukumpix jan uskuntapxamti sasa. Diosax janiw vacanakat llakisisakix uk siskiti, 10 jan ukasti, jupax jiwasanakat llakisi. Kamachix jiwasanak layku qillqatawa, uraq qhullirisa, trigo jawq'suris jupar wakt'ki uk katuqa suyas irnaqaapawa. 11 Ukhamasti, nanakatix jumanakan chuymamar ajay jatha phawantapxsta ukasti, jumanakat janchi tuqin ynak katuqaax wakisiwa. 12 Mayninakatix jumanakat ukham katuqchixa, nanakatakix ukat juk'ampi katuqaaw wakisi. Ukampis janiw nanakax taqi ukat arsusipkti, Diosan suma yatiywi arunakap qhanacha jan jark'atap laykux amukiw mutupxta. 13 Jumanakax yatipxtawa, khitinakatix Tatitun utapan irnaqapki ukanakaxa, Tatitun utapat jakapxi. Ukampix sa munta, khitinakatix altaran wilachanak luqtapki jupanakax luqtat uywanakan aychap manq'apxi. 14 Uka kipkarakiw Tatitux sawayi, khitinakatix Diosan suma yatiywi arunakap qhanachapki ukanakax, uka pachpa irnaqwit jakapxpan sasa. 15 Ukampis janipuniw nayax kun katuqaatakis maykti, janirakiw m kun nayar churapxaamatakis qillqanipksmati. Ukham lurkpachaxa, askspaw nayan jiwxaaxaxa. Janiw khitis uka kusisi apaqkitaspati! 16 Nayatakix Diosan suma yatiywi arup qhanachaax janiw kuna jach'achasikisa, uka qhanachaan wakisipunitap amuyta. Kunakkan nayatakixa, Diosan arunakap jan qhanachkirista ukaxa! 17 Nayatix amtaaxampik lurirista ukaxa, lurwixat katuqaax wakisispawa;

ukampis nayatix jariyatat lurirista ukasti, kuntix Diosax siskitu uk phuqha laykuw lurirista. 18 Ukhampansti, nayar kusisiyir waxt'wix Diosan suma yatiywip jan kun mayis qhanachaawa; ukampix sa munta, Diosan suma yatiywi arup qhanachatat janiw kunsa katuqaatak maykti. 19 Nayax jan khitin uywatapkasas taqinin uywataparuw tukta, Cristotak walja jaqinakar jikxata layku. 20 Kunapachatix nayax judionak taypinkkyat ukkhaxa, Cristor iyawsapxaapatakix judo jaqjamaw tukta; ukampix sa munta, Moisesan kamachiparjam sarnaqirinakan Cristor iyawsapxaapatakix naya pachpaw uka kamachirjam sarnaqta, chiqpachansa janiw nayax uka kamachin apnaqatkti. 21 M tuqitsti, khitinakatix Moisesan kamachiparjam jan sarnaqapki ukanakan Cristor iyawsapxaapatakix jupanakjamaw nayax tukta, chiqpachansa nayax Diosan kamachiparjamaw sarnaqta, Criston kamachiparjam niyak sarnaqasaxa. 22 Kunapachatix pisi iyawsaan jilatanakampi chikkyt ukkhaxa, jupanakjamarakiw tukta, jupanakan Cristor iyawsapxaapataki. M arunxa, jupanakjamaw tukta, ukhamat m qawqhanis qhispitpxaapataki. 23 Diosan suma yatiywi arunakap arsu laykuw taqi kunsa lurta, ukhamat uka pachpat katuqaaxataki. 24 Jumanakax yatipxtawa, m atipaswinxa, taqiniw jalapxi, ukampis maynikiw churwi katuqi, uka kipkarak jumanakax churwi katuqakam jalapxam. 25 Khitinakatix m anataan atipt'aatak wakichasipki ukanakax, kunatix jan walt'aykaspa ukanak q'al apanukupxi. Uksti, m pillu katuqaatakiw lurapxi, ukat ukspachaw uka pillux pharsuwayxi; ukatsipana, jiwasax jan pharsur pillu katuqa laykuw jaltanxa. 26 Nayasti janiw juykhur utat jalkti, janirakiw nuwasiansa ina ch'usarus ch'akuntkirista ukham nuwaskti. 27 Jan ukasti, janchixarux mutuytwa, ukatsti jaysaapatakiw wayt'arakta, ukhamat yaqhanakar yatichkasin jan apanukutataki. 10:1 Jilatanaka, nayax jumanakan amtapxaam munta: Nayra awkinakasax m qinayan ch'iwxatataw Mar Rojo sat quta taqpachan makhatapxna. 2 Ukham tuqiw taqi jupanakax Moisesampi mayachasipxna, qinay tuqi, quta tuqi bautisatsina. 3 Uka kipkarakiw jupanakax pachpa ajay t'ant'a manq'apxna, 4 pachpa ajay uma

umapxarakna. Jupanakax ajay qarqat umapxna, uka qarqaw jupanakamp chik sarna. Uka qarqasti Cristo Tatitnwa. 5 Ukampis jupanakat waljaniw Diosarux jan kusisiyknti, ukat wasaran jiwarapxna. 6 Taqi akasti jiwasan amuyt'asiasatakiw lurasna, ukhamat jan jiwasanakax jupanakjam jan walinak munapayaskaasataki. 7 Janiy jumanakax yaqha diosanakar yupaychapxamti, kunjmtix jupanakat m qawqhanix lurapkn ukhama, Qillqatasti siwa: Jaqix manq'aataki, umaatakiw qunt'asna, ukatsti thuqhupxaraknwa sasa. 8 Jiwasax wachuq q'au jucharux jan katuyasiniti, kunjmtix jupanakat yaqhipanakax katuyasipkn ukhama, ukham luratapatsti m urukiw p tunka kimsan waranqa jaqinakax jiwarapxna. 9 Janirak Tatiturux yant'kaniti, kunjmtix jupanakat yaqhipanakax lurapkn ukhama, ukham luratapatsti katarinakan achjataw jiwarapxna. 10 Janirak Diosatakix arusipxamti, kunjmtix jupanakat yaqhipanakax arusipkn ukhama, ukat jiwayir angelax jupanakar jiwarayna. 11 Taqi akanakaw nayra awkinakasampix lurasitayna, jiwasatak m utaswapataki, ukanakasti, aka urunakan jakapktan ukanakar iwxt'aatak qillqatawa. 12 Ukhamasti maynitix ch'amanjam amuyaschixa, wal amuyaspan, ukatarak tinkuskaspa. 13 Jumanakan janiw kuna yant'as jan atipjkayax utjapktamti. Jumanakasti Diosaruw katuyasipxaama, jupasti janiw jumanakarux jan atipkay yant'anakamp t'aqhisiyapktamti. Jan ukasti, kunapachatix yant'ax jutkan ukkhaxa, Diosaw jumanakarux kunjmat uka yant'ar atipjasa yanapt'apxtam, ukhamat atipt'apxta. 14 Munat jilatanaka, yaqha diosanakar yupaychaat jithiqtapxam. 15 Nayax amuyt'ir jaqinakarjamaw parlapxsma: kuntix sapksma uk jumanak pachpa amuyt'apxam. 16 Kunapachatix Diosar yuspagarasin qullan qirut umktan ukkhaxa, Criston wilapan mayaktas uacht'aytan. Kunapachatix t'ant'a pachjtan ukkhasti, Criston janchipan mayaktas uacht'ayaraktan. 17 Waljanpktan ukasa, taqiniw m sapa t'ant'at manq'apxtan, ukatarak m sapa janchikpxtan. 18 Israel markat amuyapxam: Wilacha luqtat uywanakat manq'irinakaxa, Diosampi, altaran luqtapki ukanakampix mayakpxiwa. 19 Ukampix janiw sa munkti, jaqin lurat diosax asktapa, janirakiw uka diosar luqtat aychas yaqha aychat sipan juk'amp askiw sa munkti. 20 Nayax sistwa, Diosar

jan ut'irinakax supayanakaruw wilacha luqtasipki, janiw Diosar luqtapkiti, nayax janiw jumanakan uka anqha supayanakamp chikachasipxaam munkti. 21 Janiw Tatitun qirupat umasax supayanakan qirupat umapkasmati; janirakiw Tatitun manq'wipan manq'kasax supayanakan manq'wipan manq'apkasmati. 22 Jan ukax Tatituruch q'apisiya munasipkaktanxa? Jiwasax Tatitut sipan juk'ampi ch'amantanti? 23 Jumanakat yaqhipanakax sapxiwa: Maynix kuntix munki uk lurakispawa sasa. Ukax chiqawa, ukampis janiw taqpachapun askkiti. Jsa, maynix kuntix munki uk luraspawa, ukampis janiw ukax taqinir ch'amachkiti. 24 Janiw khitis jupa pachpan askipatakik kunsa thaqhaapkiti, jan ukasti, mayninakan askipatakiw thaqhaapa. 25 Kunatix aycha qhathun aljaatak uskutki uk alasisax manq'asipkakim, chuymaman jan mayjt'asiskaapatakix jan kunsa jiskhimti; 26 taqi akapachasa, kunanakatix ukan utjki ukas Tatitunkiwa. 27 Cristor jan iyawsir jaqitix manq'asir jawsayapxtam, ukat jumanakax sara munapxarakt ukaxa, kunanaktix churapktam uk manq'asipkakim, chuymaman jan mayjt'asiskaapatakisti jan kunsa jiskt'apxamti. 28 Ukampis maynitix sapxtam: Aka aychax yaqha diosanakar wilacha luqtatawa sasaxa, ukhamax jan uk manq'apxamti, uk arsuriru jan mayjt'ayaataki, jumanakas jan mayjt'asisipkaamataki. 29 Uksti maynin chuymapat parlaskta, janiw jumanakan chuymanakamat parlkti. Mayni jaqin chuymap laykusti, janiw nayan munaaxar lurataxat juchachatapkiti. 30 Diosar yuspagarasatix manq'sta ukax, kunatarak manq'ataxat k'umipxitanisti? 31 Ukhamasti manq'apxamsa, umapxamsa, jan ukax kunsay lurapxam, Diosar jach'achaatak lurapxam. 32 Jan khitirus lanktayapxamti; judionakarusa, jan judionakarusa, janirak Diosan iglesiapankirinakarus lanktasiyapxamti. 33 Nayasti, taqi kunan taqinir kusisiyaatakiw ch'amachasta, janiw nayan askaxak thaqkti, jan ukasti mayninakan askap thaqta, ukhamat qhispiyasi jikxatapxaapataki. 11:1 Jumanakax nayat yatiqasis sarnaqapxam, kunjmtix nayax Cristot yatiqasis sarnaqkta ukhama. 2 Jilatanaka, nayat amtasipxatamata, yatichwinakaxar ist'apxatamat walikiw sapxsmawa. 3 Ukampis nayax

amuyt'apxaam munta, Cristow taqi chachan p'iqipaxa, chachasti warmipan p'iqipawa, kunjmtix Diosax Criston p'iqipki ukhama. 4 M chachatix p'iqip ch'uqt'asis Diosat mayischixa, jan ukax yatiywi arunaksa arschixa, Cristoruw p'inqachayi. 5 Ukat sipana, kunapachatix m warmix p'iqip jan ch'uqt'asis Diosat mayischixa, jan ukax yatiywi arunaksa arschixa, chachaparuw p'inqachayi. ik'utapsa q'al mururaskaspa ukhamawa. 6 Ukampis m warmitix p'iqip jan ch'uqt'askchixa, walspawa mpit ik'utap q'al mururasxaapa. Ukampis warmitix ik'ut mururasian p'inqtap amuychixa, p'iqip ch'uqt'aspan. 7 Chachax janiw p'iqip ch'uqt'asiapkiti, jupaw Diosan utasitapaxa, ukatsti Diosan jach'a kankaap uacht'ayi. Warmisti chachan jach'a kankaap uacht'ayaraki, 8 ukampis janiw chachax warmit luratkiti, jan ukasti warmiw chachat lurataxa. 9 Chachasti janiw warmpan luratknti, jan ukasti warmiw chachpan luratnxa. 10 Ukalayku, angelanak laykuw warmix jaysasir kanka chimpu piqipxarux apaapa. 11 Ukampis Cristonkxasax janiw chachax jan warmpan utjkaspati, janirakiw warmis jan chachpan utjkaspati. 12 Chiqpachansa, warmix chachat luratnwa, chachasti warmit yuriraki, ukax chiqskapuniwa; taqi kunas Diosan luratawa. 13 Jumanak pachpa amuyt'apxam, warmin p'iqi jan ch'uqt'asis Diosat mayisiapax walikskiti? 14 Pachpa sarnaqwisaw yatichistu, chachan ik'ut jilayasiapax m p'inqtapa; 15 ukatsipana, warmitakix ik'utap jilayasiax jach'at ut'atawa, juparuw jach'a ik'utax p'iqip imxatasiapatak churasi. 16 Ukampis maynitix aka tuqit ch'axwa munchixa, yatiapawa, janiw nanakasa, janirakiw Diosan iglesianakapas yaqha sarwi ut'apkti. 17 Jichhasti jumanakar qillqankasax janiw wal lurapktati sapxsmawa, amuyatatxa tantachaswinakamax jumanakar aski lurkpachax janjamakiw walt'ayapktamti. 18 Nayraqataxa, kunapachatix jumanakax tantachasipkta ukkhaxa, jumanak taypin t'aqanuqtaanakaw utji sapxituwa; ukasti amuyatax chiqtapjamawa. 19 Jumanak taypin t'aqanuqtaanak utjaapax wakisiwa, ukhamat yatiataki khitis chiqpach Cristor arkirix uka! 20 Ukham t'aqanuqtaanak utjipansti, manq'aatak tantachasipkta ukkhax janiw Tatitun Manq'wipjam amtatkxiti. 21 Manq'asiki ukkhasti, sapa mayniw manq'ap nayraqat manq'asxi,

ukchakamasti mayninakax manq'at awtjatskiwa, mayninakasti niyaw macharatxapxi. 22 Janit jumanakasti utanakanpkta utaman manq'apxaamataki, umapxaamatakisti? Kunatarak ukham lurasasti Diosan iglesiap jisk'achayapxta, jan manq'aaninakar p'inqa tukuyasasti? Kamsapxarakmasti? Walikiw sapxmati? Uka luratanakamax janiw walkiti! 23 Nayax yatichapksma ukxa, Tatitut katuqta. Tatit Jesusax aljantatapkn uka arumaw t'ant'a irtna, 24 ukatsti Diosar yuspagarasaw uka t'ant'a pachjna, ukat sna: Akax nayan janchixawa, jumanak layku katuyatawa. Aksti nayat amtasis lurapxam sasa. 25 Uka pachparakiw manq'a tukuyasax qiru astna, ukat sarakna: Aka qirux machaq arust'wiwa, wilaxampi chimpuntata. Sapa kuti umapkt ukkhaxa, nayat amtasisaw lurapxta sasa. 26 Ukhamasti, jumanakax sapa kuti aka t'ant'a manq'apkta, aka qirut umapkt ukkhaxa, Tatitun jutaapkamax jiwatap qhanachasipktaxa. 27 Ukhamasti khititix jan askkas Tatitun t'ant'ap manq'ki, qirut umkaraki ukaxa, Tatitun janchipata, wilapat juchachataw ujasini. 28 Ukalayku, janr uka t'ant'a manq'kasa, uka qirut umkasax sapa mayniy chuymap uantaspan. 29 Tatitun janchiptap jan amuyasis manq'asa, qirupat umasax, jupa pachpa mutuapatakiw manq'aski umaskaraki. 30 Ukat jumanakat yaqhipanakax usutsipki, pisi ch'amansipki, yaqhipanakasti jiwarasipkaraki. 31 Jiwaspachpatix chuymas uantasin ukaxa, Tatitux janiw juchachkistaspati, 32 kunapachatix Tatitux juchachkistu ukkhaxa, yatiqaasatakiw mutuyistu, jan jiwasax akapachankir jaqinakampi chika juchachatasataki. 33 Ukhamasti munat jilatanaka, kunapachatix manq'aatak tantachasipkt ukkhaxa, maynit maynikam suyasipxam. 34 Maynitix manq'at awtjatchixa, utapan manq'anpan, ukhamat Diosax ukham tantachasitanakamat jan mutuyapktamti. Yaqha jiskt'anakamarusti, jumanakan ukar purink ukkhaw qhanachapxma. 12:1 Jilatanaka, kunanakkitix ajayun churwipax ukxat yatipxaam munta. 2 Jumanakax yatipxtawa, kunapachatix Cristor jan iyawsapkyt ukkhaxa, jumanakax juykhur utataw jan parlir yaqha diosanak arkasipkytaxa. 3 Ukat jichhax yatipxaam munta, janiw khitis Diosan

Ajayupan ch'amapampix siskaspati: Jesusax anqhachatpan sasa. Janirakiw khitis jan Qullan Ajayun ch'amapampix siskaspati: Jesusax Tatituwa sasa. 4 Iglesiansti kunayman churwinakaw utji, ukampis pachpa Ajayuw ukanak churi. 5 Kunayman tuqit luqtaanakaw utji, ukampis taqi ukanakax pachpa Tatituruw luqtapxi. 6 Kunayman luraanakaw utji, ukampis pachpa Diosaw ch'amapampix taqi kun sapa maynin luri. 7 Diosax sapa mayniruw Ajayun unachwip churi, taqinin askipataki. 8 Yaqhipanakarux Qullan Ajay tuqiw yati kankaampi arsuapatak churi; yaqhipanakarusti uka pachpa Ajay tuqiw taqi kun yatiampi arsu churi. 9 Yaqhipanakax pachpa Ajay tuqiw iyawsa katuqapxi, yaqhipanakasti usutanakar qullaatakiw ch'am katuqapxi. 10 Yaqhipanakax muspharkaanak luraatakiw ch'am katuqapxi, yaqhipanakasti profeca arunak yatiyaatakiw m churwi katuqapxi. Yaqhiparux Diosax aski ajayunaka, anqha ajayunak ut'a ch'ama churi, yaqhipanakarusti yaqha arunakat arsu ch'ama churaraki; ukhamarus yaqhipanakarux uka yaqha arunakat arsutanak qhanacha ch'ama churi. 11 Taqi akanaksti, m pachpa Ajayukiw ch'amapampi luri, jupasti kunjmarutix munki ukhamaruw sapa maynir lakinuqi. 12 Jaqin janchipax walja chiqanakat luratkchi ukasa, m sapa janchikiwa. Cristox ukham mayakirakiwa. 13 Uka kipkarakiw taqi jiwasanakax judionakasa, jan judionakasa, t'aqhisiyat jaqinakasa, jan t'aqhisiyat jaqinakas bautismo katuqapxtan, m sapa Ajay tuqi, m janchik tukuasataki; taqinis uka pachpa Ajayut katuqaraktan. 14 M janchix janiw maya sapat luratakkiti, jan ukasti, waljanakat luratawa. 15 Kayutix saspa: Janiw nayax amparkti, ukat jan janchinkti sasaxa, janiw uk satapampix janchit yaqhkaspati. 16 Jinchutix saspa: Janiw nayax nayrkti, ukat jan janchinkti sasaxa, janiw uk satapampix janchit yaqhkaspati. 17 Taqpach janchitix nayrakamakspa ukax kunampirak ist'snasti? Taqpach janchitix jinchukamakspa ukas kunampirak mukt'snasti? 18 Ukampis Diosaw munataparjam janchirux taqi kun uchi. 19 Taqpachatix m sapaksapn ukaxa, janchix janiw utjkasapnti. 20 Chiqpachansa, janchix walja chiqanakankchi ukasa, janchix maya sapakiwa. 21 Nayrax janiw amparar siskaspati: Janiw munksmati sasaxa; janirakiw p'iqis kayunakarux

siskaspati: Janiw munapksmati sasaxa. 22 Ukatsipana, janchinkki ukanakat jan yqajamki ukasa, ukanakan utjaapax wali askiwa. 23 Janchisansti, kawkhawjarutix jan yqapktan, ukawjanakaruw sum isthapiytanxa. Kawkhanakatix jan yqaax wakiski ukawjanakaruw wal yqtanxa, 24 janchisan wali yqatki ukanakarux janiw ukham yqaax wakiskiti. Diosax ukham janchis luratayna, jan yqat chiqanakan juk'ampi yqatapataki, 25 ukhamat janchisan jan jaljtaanak utjaskaapataki, jan ukasti, janchisan utjki uka chiqanakax maynit maynikam yanapt'asipxaapataki. 26 Janchisan m chiqatix t'aqhischixa, taqi chiqaw t'aqhisiraki, m chiqatix yqatchixa, taqpachaniw kusisipxi. 27 Ukhamasti jumanakax Criston janchippxtawa, jumanakat sapa maynix uka janchinkirpxtawa. 28 Diosax iglesian utjaap munna, nayrrinxa apostolunaka; payrinsti profetanaka; kimsrinsti yatichirinaka; ukxarusti muspharka luririnaka, mayninakax usutanakar qullirinaka, yanapasirinaka, sarayirinaka, yaqha arunakat parlirinaka. 29 Janiw taqinix apostolpkiti, janirakiw taqinis profetpkiti. Janiw taqinix yatichirpkiti, janirakiw taqinis muspharka lurwinak lurirpkiti, 30 janiw taqinix usutanakar qullaatak ch'amanpkiti. Janirakiw taqinis yaqha arunakat parlapkiti, jan ut'at arunak qhanachirpkisa. 31 Jumanakasti juk'ampi suma churwinak katuqa munapxam. Nayasti juk'ampi suma thakhi uacht'ayapxma. 13:1 Nayatix jaqinakana, angelanakan arunakap parlirista, ukat janitix munasiax utjkitaspaxa, nayax m latar utatakiw tuxuqirista, jan ukax m platillor utatakiw chhulluqirista. 2 Jutir urut yatiyaatix utjitaspa, Diosan imantat amtwiptix amuyt'irista, taqi kun yatirista, qullunak unxtayaatakis iyawsaanrista, ukat janitix munasiax utjkitaspaxa, janiw nayax kunkiristsa. 3 Ukatsti taqi ynakaxtix jan kunaninakar lakinuqirista, pachpa janchixtix nakhantatatak katuyirista, ukat janitix munasiax utjkitaspaxa, uka lurataxax janiw kunatakkaspasa. 4 Munasianax llamp'u chuymanawa; khuyapayasirawa; janiw uisisikiti, janiw jach'achasikiti, 5 janiw jan walinak parlakiti, janiw jupan jaqapak munakiti, janiw amuk thithikiti; 6 janiw jan chiqapar ujatat

kusisikiti, jan ukasti chiqapar ujatat kusisiawa. 7 Munasianax taqi kun t'aqhisiawa, taqi kun iyawsaawa, taqi kun suyt'aawa, taqi kun mutuawa. 8 Munasiax janipuniw tukuskaniti. M urux profeca arunak yatiyaax tukusiniwa, janiw yaqha arunakat parlaskxaniti, janirakiw yati kankaas munaskxaniti. 9 Yati kankaasa, profeca arunakas janiw chiqkiti, 10 kunapachatix chiqa kankaax purinkan ukapachaw ukanakax tukusxani. 11 Nayax wawkasax wawjamaw parlyta, lup'yta, amuyt'yta; ukampis kunapachatix jach'a jaqxta ukkhasti, wawa kanka qhiparuw apanukxta. 12 Jichhasti Diosarux chhayphuk ujtan; ukampis m uruw ajanuy ajanu ukatapxani. Jichhasti nayan yatiaxax janiw phuqhatpachkiti, ukampis m uruw Diosarux ut', kunjmtix jupax nayar ut'kitu ukhama. 13 Jan tukusirinakax kimsaw utji: iyawsaa, suyt'aa, munasia; uka kimsatsti, munasiaw wali wakiskirixa. 14:1 Munasianatak ch'amachasipxam, ukhamarus ajayun churwinakap Diosat katuqa munapxam, ukat juk'ampsa profeca arunak yatiyapxam. 2 Khititix jan ut'at arunakat parlki ukax Diosaruw parlxayi, janiw jaqinakar parlxaykiti, janiw khitis arsutap amuyt'kiti. Ajayupasti imantat arunakat arsu, ukampis janiw khitis arsutap amuyt'kiti. 3 Ukatsipana, khititix profeca arunak yatiyki ukax iglesiar jiltayaatakiw parli, ukampiw ch'amachi, chuymacharaki. 4 Jan ut'at arunakat parlirix jupan askipatakikiw parli; ukampis khititix profeca arunak yatiyki ukax iglesiaruw jiltayi. 5 Nayax taqi jumanakan jan ut'at arunakat parlapxaam munirista; ukampis profeca arunak yatiyapxaam munirista; ukaw jan ut'at arunak arsuat sipan askixa, uka arunakax kun satix munki uktix qhanachapxasma ukkhakiw iglesiar yanapt'aatakix askspa. 6 Jichhasti jilatanaka, nayatix jutasin jan ut'at arunakat parlapxm ukax janiw jumanakatak askkaspati, janitix Diosan yatiywinakap parlapkirisma, yati kankaat jan parlapkirisma, profeca arunak jan yatiyapkirisma, yatichwinak jan yatichapkirisma ukaxa. 7 Toct'a ynakatix m kipkak jachsupxaspa ukaxa, kunjmatarak pinkillumpina, arpampin jachsutapsti mayja mayjtap amuysnasti? 8 M nuwasiantix trompetax jan suma qhana phust'askaspa ukasti, janiw khitis nuwasiatak wakichaskaspati. 9

Ukhamarakiw jumanakampix lurasi: jumanakatix jan khitin amuyt'ka jan ut'at arunakat parlapxtaxa, kunjmarak kuntix sapkta ukasti yatisispasti? Ina ch'usarukiw parlasipktaxa! 10 Aka uraqinsti walja jan ut'at arunakaw utji, ukanakasti arsutap tuqikiw ut'atspa. 11 Ukampis nayatix uka arunakan kuntix sa munki uk jan yatkirista ukaxa, nayampi parliritakix m jaya markankir jaqjamakristwa, jupas nayatakix m jaya markankir jaqjamakspawa. 12 Ukalayku, niyakixay jumanakax ajayun churwinakap katuqa munapxstaxa, kunanakatix iglesiar jiltaykaspa ukanakan utjaapay munapxam. 13 Ukhamasti jan ut'at arunak parlirixa, uka arunak qhanachaatakix Diosat ch'am maypan. 14 Ukampis nayatix jan ut'at arut Diosat mayiristxa, chiqpachansa ajayuxampiw Diosat mayiskta, ukampis amuyuxan janiw kuna asksa jikxatkti. 15 Ukhamasti kuna luraaxarak wakisisti? Ajayumpi, amuyumpi Diosat mayiaxaw wakisi. Ajayumpi, amuyumpi q'uchuaxaw wakisi. 16 Jumatix ajayumampik Diosar yupaychstaxa, ukat m aliq jaqitix ist'tamxa, janiw juman yuspagaratamampix chikachaskaniti, janirakiw juman parlatamsa amuyt'kaniti. 17 Juman yuspagaratamax wali sumskaspawa, ukampis maynitakix janiw askkaspati. 18 Nayax Diosaruw yuspagarta, jumanakat sipan jan ut'at arunakat juk'ampi parlataxata; 19 ukampis iglesian m phisqa arunaksa, amuyt'kay arunak arsu munta, ukhamat mayninakar yatichaataki, tunka waranqa jan ut'at arunak arsuat sipansa. 20 Jilatanaka, janiy jumanakax wawanakjam lup'ipxamti. Jan ukasti, jan walinak luraatakik wawjampxam; amuyt'asiansti jach'a jaqinakjampxam. 21 Tatitux Qillqatan siwa: Aka markarux yaqha markankir jaqinak tuqiw jan ut'at arunakamp parl, ukampis janiw ist'apkitaniti sasa. 22 Ukhamasti jan ut'at arunakat parlaax Cristor jan iyawsirinakatakix m chimpuwa, iyawsaanpki ukanakatakisti janiw ukhamkiti. Ukampis profeca arunak yatiyaax khitinakatix iyawsaanki ukanakatakikiw m chimpuxa, Cristor jan iyawsirinakatakix janiw ukhamkiti. 23 Kunapachatix iglesiax tantachatki ukkhaxa, taqpachanitix jan ut'at arunak parlasipktaxa, ukat yaqha aliq jaqixa, jan ukax Cristor jan iyawsir jaqis mantaninixa, jupax jumanakan luqhir tukupxatam amuyani. 24 Ukatsipana, taqinitix profeca arunak yatiyapxtaxa, ukat

Cristor jan iyawsiri, jan ukax m aliq jaqitix mantanin ukkhaxa, jumanakan arsutam ist'asax, jupa pachpaw amuyt'asisin chuymap uantasini. 25 Ukhamat chuyma manqhapan utjki ukax qhanar mistuni, ukatsti killt'asisaw Diosar yupaychani, ukat chiqpachapun Diosan jumanak taypinkatap yatini. 26 Ukhamax jilatanaka, kunapachatix tantachasipkt ukkhaxa, mayninakax q'uchunak q'uchupxasma, mayninakasti yatichapxasmawa, jan ukax kuntix Diosax sapktam uk qhanachapxasma, jan ukax jan ut'at arunakat parlapxasma, uka arunakat qhanachapxarakisma. Taqi ukanakax purapat jiltaatakapawa. 27 Kunapachatix jan ut'at arunakat arsupxt ukkhaxa, paniniki jan ukax kimsanikiw maynit maynit arsuapa; ukhamarus mayniw ukanakan arsutanakap qhanachaapa. 28 Ukampis janitix qhanachirix utjkchi ukaxa, jupanakax iglesia nayraqatan uka jan ut'at arunak jan parlapxpati, jan ukasti, jupa sapatakiki, ukhamarak Diosatakik parlapxpan. 29 Ukhamaraki, profetanakatix utjchi ukaxa, paniniki, jan ukax kimsanik parlapxpan, mayninakasti kuntix parlapki uk amuyt'apxpan. 30 Ukampis Diosatix m kunsa mayni qunt'atskirir yatiyani ukaxa, nayraqat parlirix amukt'aapawa. 31 Ukhamat taqpachanix maynit maynit parlasax profeca arunak yatiyapxani, ukat taqpachan yatiqaapataki, ch'amachasiapatakiraki. 32 Profeca arunakat yatiyaax profetan sarayatapawa; 33 Diosax janiw pixtuntir Dioskiti, jan ukasti, sumanka utjayir Diosawa. Criston iglesianakapan sarwiparjamasti, 34 warminakax iglesian tantachaswinakapan amukpxaapawa, janiw parlaapax wakiskiti. Jupanakax chachanakapar jaysapxaapawa, kamisatix kamachix siski ukhamaru. 35 Jupanakatix kunsa yati munapxchixa, chachanakapar utan jiskt'asipxpan; m warmin iglesia tantachaswinakan parlaapax janiw askkiti. 36 Jumanakax yatipxam, Diosan arunakapax janiw jumanakampi qalltaskiti, janirakiw jumanakakis katuqapktati. 37 Maynitix profetjam amuyaschixa, jan ukax Ajayun amuyt'ayatas amuyaschixa, kuntix qillqanipksma ukax Tatitun kamachiptap amuyani. 38 Janitix katuqkan ukasti, janirakiw Tatitux juparux katuqkaniti. 39 Ukhamasti munat jilatanaka, jumanakax profeca arunak yatiyaar ch'amachasipxam, janirak jan ut'at arunak arsusa jark'apxamti; 40 taqi

kunsa chiqaparu, ukhamarak ypar lurapxam. 15:1 Jichhasti jilatanaka, Diosan suma yatiywi arunak yatiyapksma ukat amtasipxaam munta. Jumanakax uka suma yatiywi arunak iyawsapxta, ukarjamarakiw sayt'atsipktaxa. 2 Aka suma yatiywi arunak tuqirakiw qhispitpxta, uka arunakarjam sayt'apkta ukapacha, kunjmtix nayax jumanakar yatiyapksma ukarjama; jan ukhamkani ukasti, iyawsatamax inamayakniwa. 3 Nayraqatasti, kuna yatichwinaktix nayax yatiqkta ukarak jumanakarux yatichapxsma, ukasti akhamawa: Qillqatanakarjamax Cristox juchanakas laykuw jiwawayi; 4 janchipax p'amp'antatnwa, Qillqatanakarjamasti kimsa urut jaktna; 5 ukatsti Pedroruw ustna, ukhamaraki tunka payan apostolunakampiru. 6 Uka qhipatsti phisqa patakat juk'ampi jilatanakaruw ustna, jupanakat waljaniw jakasipki, yaqhipanakasti jiwarxapxiwa. 7 Uka qhipatsti Santiagoruw ustna, ukhamarak taqpach apostolunakaru. 8 Qhip qhiparusti nayaruw ustarakitu, nayax jan yuriat yurir wawkirista ukhama. 9 Nayax apostolunakat sipan jan yqataktwa, janirakiw apstol satatakis askkti, Diosan iglesiapar arknaqatax layku. 10 Ukampis Diosan khuyapayasiap laykukiw kunktix uktxa; munasiapasti nayatakix janiw inamaykiti. Jan ukasti, nayax taqi apostolunakat sipan juk'amp irnaqawayta; janiw nayat irnaqktxa, jan ukasti, Diosawa, jupasti munasiapan nayarux yanapitu. 11 Ukhamasti nayasa, jupanakasa, kuntix yatiyapksma uka yatiywiruw iyawsapxtaxa, ukaw wakiskirixa. 12 Criston jiwatat jaktataptix jiwasax yatiystanxa, kunatarak jumanakat yaqhipanakasti jiwatanakax janiw jaktapkiti sas parlapxisti? 13 Jiwatanakatix jan jaktapkchixa, Cristox janirakip jaktkpachatixa. 14 Cristotix jan jaktkchixa, yatiyktan uka arunakax janiw kunatakis askkiti, jumanakan iyawswimas inamayakirakiwa. 15 Ukhamchi ukaxa, nanakax Diosan k'ari qhanachirippxiristwa, janis Diosax Cristor jaktaykaspa ukhamak yatiyapxirista, janitix jiwatanak taypit jaktaax utjkaspa ukaxa. 16 Jiwatanakatix jan jaktkchixa, Cristox janirakip jaktkpachntixa. 17 Cristotix jan jaktkchnxa, jumanakan iyawswimax inamayakiwa: juchanakaman sarnaqasipktaxa. 18 Ukhamchi ukasti, khitinakatix Cristor

iyawsas jiwapki ukanakax chhaqtatsipkiwa. 19 Cristor suyt'aasatix akapachan jakaatakikchixa, taqi jaqinakat sipan sinti llakkatanwa. 20 Ukampis janiw ukhamkiti. Chiqpachansa Cristox jiwatanak taypit jaktawayi. Jupax nayrr achkaspas ukhamawa: jupaw jiwatanak taypit nayraqat jaktawayi. 21 Kamisatix jiwaax m sapa jaqit qalltixa, ukhamarakiw jiwatat jaktaax m sapa jaqit qallti. 22 Kamisatix Adanankasin taqi jaqix jiwixa, ukhamarakiw Cristonkxasin taqi jaqinakax jakapxani. 23 Ukampis sapa maynitakiw wakisitarjam lurasini: Cristow nayraqat jakti, nayrr achur utata, ukxarusti kunapachatix Cristox kuttankan ukkhaxa, jupar iyawsirinakaw jaktapxarakini. 24 Uka qhipat aka uraqin tukusiapax purinini, ukapachaw Cristox taqi munaaninakaru, marka apnaqir jilrinakaru, ch'aman kankaaninakar t'unjani, ukatsti Dios Awkiruw marka apnaqa katuyxani. 25 Cristox reyapawa, taqi uisirinakapar atipjaapkama; 26 qhipr uisiristi jiwawa, ukas q'ala t'unjatarakniwa. 27 Diosax taqi kunsa Criston munaaparuw katuyi. Ukampisa, kunapachatix Qillqatanakax: Taqi kunsa Criston munaaparuw katuyi sixa, ukax janiw Diosas Criston apnaqatkaspa ukham sa munkiti, jan ukasti, Diosaw taqi kunsa apnaqi. 28 Ukatsti kunapachatix taqi kunas Criston munaapar katuyatxani ukkhasti, Cristo pachpaw Yuqapkasin Dios Awkir katuyasxani, Diosax taqi kunsa jupar katuyatap layku. Ukhamat Diosax taqi kunxarus munaanni. 29 M tuqitxa, yaqhipanakax jiwatanak lantiw bautismo katuqapxi, kunatakirak uk lurapxisti? Jiwatanakax jan jaktkchini ukasti, kunatakirak jiwatanak lanti bautismo katuqapxisti? 30 Kunatarak jiwasanakasti sapa kutis jan walt'aankasktansti? 31 Jilatanaka, sapruw nayax jiwa jak'an jikxatasta. Ukasti chiqapunskiwa, nayasti chuymaxan wal kusista jumanakan Cristor iyawsapxatamata. 32 Nayax feso markan jaqi manq'an animalanakampjamaw jaqinakamp nuwasta. Jiwatanakan jaktaapatix jan chiqkchi ukasti, uk lurasin, kunarak jikxatsti? Kunjmtix yaqhipanakax sapki ukhamarak lursnaxa: Manq'asini, umt'asini, qharrux jiwxchinixaya! sasa. 33 Jan sallqjayasipxamti. Kunjmtix swix siski: Jan wali jaqinakampi sarnaqaax, aski sarwinak chaqtayi sasa. 34 Jumanakax sum amuyasipxam, janirak juch lurkxapxamti, jumanakat

yaqhipanakax janraw Diosar ut'apkiti. Uksti jumanakan p'inqa tukuamatakiw sapxsma. 35 Inas yaqhipanakax jiskt'aschini: Kunjmarak jiwatanakasti jaktanisti? Kunjm janchinpxanisa? sasa. 36 Uka jiskt'ax pisi amuyunin jiskt'apawa! Kunapachatix jatha phawantktan ukkhaxa, uka jathax jiwaapawa, ukhamat alin mistuapataki. 37 Yapuchktan ukkhax, janiw mistunkani uka ali yapuchktanti, jan ukasti jathakwa usktanxa, trigpasa, jan ukax yaqha jathpasa. 38 Ukatsti Diosaw uka jatharux kumjmarutix munki ukhamarjam tukuyi, sapa jatharusa wakisitaparjamaw ali tukuyi. 39 Janiw taqi janchinakax kipkakkiti; jaqin janchipax mayjawa, uywanakansa, jamach'inakansa, chawllanakan janchipas mayjarakiwa. 40 Ukhamarakiw, alaxpachan uchatanaka, aka uraqin uchatanakas utji; ukampis alaxpachan uchatanakki ukanakax, aka uraqin uchatanakat sipan sinti sumt'atawa. 41 Intin qhanapax phaxsin qhanapat sipan mayjawa, warawaranakan k'ajatapas mayjarakiwa; pachpa warawaranak taypinsa, sapa warawaran k'ajatapax mayjawa. 42 Ukhamarakiw jiwatanakat jaktaampix lurasi. P'amp'antatki uka janchix usantirikiwa; jaktki uka janchisti jan usantiriwa. 43 P'amp'antatki uka janchix jan kunatak askiwa; jaktki uka janchisti wali jach'achatawa. P'amp'antatki uka janchix jan ch'amanikiwa; jaktki uka janchisti ch'amaniwa. 44 P'amp'antatki ukax tukusir janchikiwa; jaktki ukasti ajay janchiwa. Tukusir janchitix utjchixa, ajay janchix utjarakiwa. 45 Qillqatan siwa: Nayrr chachax Adanawa, jupax jakkir jaqiw tukuwayi sasa; ukampis qhipr Adanasti jaka churir ajayuw tukuwayi. 46 Ukampisa, janiw ajayki ukax nayrankkiti, jan ukasti, janchki ukaw nayrankixa. 47 Nayrr chachax laq'at luratnwa; payr chachasti alaxpachat jutiriwa. 48 Aka uraqin jakir jaqinakan janchipasti, uka nayrr jaqin janchipjama laq'at luratawa; alaxpachankirinakasti, kunjmkitix alaxpachankirix ukhamarakiwa. 49 Kunjmtix uka laq'at lurat jaqir utasittanxa, ukhamarakiw m urux alaxpachankirir utasitni. 50 Jilatanaka, sa munapxaraksma, akapach janchix janiw Diosan markapar mantkaspati, tukusirki ukasti janirakiw wiay markankkaspati. 51 Ukampis Diosan imantat amtwip yatipxaam munta: Janiw taqpachan jiwkaniti, ukampis taqiniw 52 m ch'ipxtanaki

machaqar tukuni, kunapachatix trompetan qhipa phust'asitapax ist'askani ukapacha. Trompetan phust'ataparusti, jiwatanakax jan mayampi jiwaatakiw jaktapxani. Jiwasanakasti machaqar tukutxaniwa. 53 Jiwasan usantir janchisax, jan usantirki uka janchimpiw isthapisini, jiwir janchisasti jan jiwiri janchimpiw isthapisirakini. 54 Kunapachatix jiwasan usantir janchisax, jan usantir janchimpi isthapitxani, jiwir janchisasa, jan jiwir janchimpi isthapitxarakini, ukapachaw Qillqatan siski ukax phuqhasini: Jiwax wiayatak t'unjataw ujasi. 55 Jiwa, kawkinkarak atipjir ch'amamasti? Jiwa, kawkinkarak mich'imasti? sasa. 56 Jiwan mich'ipax juchawa, nayra kamachiw jucharux uka ch'am churaraki. 57 Diosax yuspagaratpan, jupaw Jesucristo Tatitus tuqi atipjayistu! 58 Ukhamasti munat jilatanaka, jumanakax Tatitumpi sum sayt'asipxam, janirak saraqapxamti. Tatitun lurwipan juk'ampi juk'amp irnaqasa; jumanakax yatipxtawa, Tatitumpi mayaki irnaqapxatamax janiw inamaykiti. 16:1 Diosan markapankirinakatak qullqi apthapt'a tuqitxa, kunjmtix Galacia suyunkir iglesianakar yatichankta ukarjam lurapxam. 2 Sapa domingo urusti, jumanakat sapa mayniw irnaqatapat qawqhtix katuqki ukhamarjam iraqapxaama, uksti imapxaamawa, ukhamat kunapachatix nayax purink ukkhax jan irthapisipkaamataki. 3 M qawqha jilatanakar ajllipxam, Jerusalenar uka irthapitanak apapxaapataki. Nayax purink ukkhasti, jupanakar m qillqatampiw khith, ukhamat Jerusalenankir jilatanakax sum katuqapxaapataki. 4 Nayan saraaxatix wakischini ukasti, jupanakax nayampiw sarapxani. 5 Nayax jutk ukapachasti, Macedonia chiqa saraaxawa; uka qhipat Corinto markarux purin. 6 Inas jumanakampi m qawqha urunak qhiparaaxax wakischini, jan ukax, thayapacha urunak ukanka wakisirakchini; ukhamat jumanakax yanapt'apxitasma kawkharutix saraaxkani ukkhar puriaxataki. 7 Janiw sarkasaki m juk'atak ukanka munkti, jan ukasti Tatitux munchi ukkhaxa, m qawqha urunakaw jumanakamp qamart'a munta; 8 ukampis feso markanxa, Pentecosts urukamaw qamarask, 9 ukansti Tatitutak luraax waliw utjarakitu, waljanis nayar uisir utjkchi ukasa. 10 Timoteotix

purininixa, janiw kunatsa llakisiyapxtati; jumanak taypin jikxatasisax k'uchikpan; jupasti nayjamarakiw Tatitun lurwipan irnaqi. 11 Ukhamasti jan khitis jumanakat jupar jisk'achpati; jan ukasti, sarwipan sumapatak yanapt'apxam, nayar ujir jutaapataki, nayasti mayni jilatanakamp kunaw jupar suyaskta. 12 Apolos jilatasarux walpun achikt'ta, mayni jilatanakampi chika jumanakar tumpt'ir saraapataki, ukampis janiw jichhax juta munkiti. Kunapachay wakischini ukkhakiw jutani. 13 Suyapxapunim, iyawsaanakamansti ch'aman sayt'apxam, qamas katxatapxam, ch'amachasipxarakim. 14 Kuntix lurapkt ukxa, munasiampi lurapxam. 15 Jilatanaka, jumanakax yatipxtawa, Estfanas jilatan utapankirinakaw nayraqat Acaya chiqan Diosan suma yatiywiparux iyawsi, jupanakasti Cristor iyawsiri jilatanakaruw yanapapxi. 16 Nayasti muntwa jumanakax jupanakjam yanapt'asiri, irnaqiri jilatanakar ist'apxaama. 17 Estfanas, Fortunato, Acaico jilatanakan purinipxatapat wal kusista. Jupanakampax, jumanakampkirista ukhamnwa. 18 Jupanakax ajay tuqin wal yanapt'apxitu, jumanakar yanapapktam ukhama. Ukham jilatanakatakix chuymanawa. 19 Asia suyunkir iglesianakax aruntanipxtamwa. Aquilampi Priscilampi, ukhamaraki utapan tantachasipki uka jilatanakampix, Tatitun sutiparuw aruntanipxtam. 20 Taqi jilatanakan aruntanakap katuqasipxam. Jumanak purasti qullan jamp'atimpi aruntasipxam. 21 Naya Pablosti, aka aruntxa pachpa amparaxampiw qillqanipsma. 22 Khititix Tatitur jan munkchixa, Diosan anqhachwipax jupxar purpan! Nanakan Tatituxay, jutam! 23 Tatitu Jesucriston khuyapayasiapax jumanakamppan. 24 Munasiaxax Cristo Jesusankasin jumanakampipunskiwa. 1:1 Conrinto iglesiankir munat jilatanaka, kullakanaka, ukhamarak Acaya chiqankir taqi jilatanaka: Naya Pablompi, Timoteo jilatampix aruntanipxsmawa. Dios Awkisampi, nayar apostolatak ajllisir Jesucristo Tatitumpix khuyapayasiapsa, sumankaapsa jumanakar churpan. 3 Jesucristo Tatitusan Dios Awkipax jach'achatpan, jupax khuyapayir Awkisawa, jiwasar chuymachir Diosarakiwa. 4 Jupaw taqi t'aqhisianakasan chuymachistu, ukhamat jiwasanakan t'aqhisirinakar

chuymachaasataki, Diosax churkistu uka pachpa chuymachaswimpi. 5 Kamisatix Cristo layku wali t'aqhisianakax jiwasanakatak utjki ukkhaxa, jiwasanakax jupampiw t'aqhisipxtan, ukhamarakiw Cristo tuqi chuymachasiax jilarkir jiwasanakatak utji. 6 Nanakan t'aqhisiaxax chuymachasiampi, qhispiyasiampi jumanakatak utjayi; Diosatix chuymachapxchistuxa, jumanakan chuymachasiax utjaaparakiwa, jumanakan nanakjam pachpa t'aqhisianak wali ch'amampi t'aqhisipxaamataki. 7 Nanakan jumanakat m suyt'wiw utji, kunjmtix t'aqhisipxtaxa, ukhamarakiw chuymachasipxta. 8 Jilatanaka, Asia suyun kuna jan walt'aanakantix jikxatasipkyt uk yatipxaam munta. Uka yant'ax jan atipjkaynwa, jiwaak suyxapxyta. 9 Nanakax jiwaar katuyatjam amuyasipxyta. Ukampis taqi ukax jiwatat jaktayir Diosar katuyasi yatichapxitu, janiw nanak pachpar alkatasi yatichapkituti. 10 Diosaw qhispiyapxitu, akat qhiparus axsarka jiwaat qhispiyasipkakitaniwa, 11 jumanakatix nanakatak Diosat mayipxt ukkhaxa. Walja jaqinakatix nanakatak Diosat mayinixa, waljanirakiw katuqktan uka aski churwinakapat Diosarux yuspagarapxani. 12 Nanakax taqi jaqinak nayraqatana, juk'ampis jumanak nayraqatana, suma, ukhamarak q'uma chuyman sarnaqapxataxat kusisipxta. Uksti, janiw nanakan yati kankaaxampi lurapkti, jan ukasti, Diosan yanapapampiw lurapxta, ukat munasiapat jupar yuspagarapxta. 13 Qillqatanak apayanipksma ukansti, janiw jan ullarkaya, jan amuyt'kay qillqanipksmati, uksti sum amuyt'apxaam munta, 14 nanakat niyaw m juk'anix amuyapxtaxa, kunapachatix Tatitux jutkan ukkhaxa, jumanakax nanakat wal kusisipxta, nanakas uka kipkarakiw jumanakat kusisipx. 15 Ukham amuyasaw nayax jumanakar nayraqat tumpt'ir juta munyta, ukhamat p kuti jumanakar tumpt'aataki; 16 Macedoniar sarkasaw jumanakar nayraqat tumpt'a munyta, ukat kuttanisax wasitat jumanakar tumpt'aataki. Ukhamat jumanakax Judear saraaxatak nayar yanapt'apxitasma. 17 Jan sum amuyt'asisakit uk lura amtpachtsti? Jan ukax, jsa, janiwa sas p amtwimpi amtkirista ukhamcha amuyapxtaxa? 18 Ukampis Diosax yatiskiwa, nanakax janiw jumanakar jsa, janiwa sasax parlapksmati. 19 Diosan Jesucristo wawapasti,

khitittix Silvanosa, Timoteosa, nayasa parlapksma ukax janiw jsa, janiwa sirknti, jan ukasti, jupanxa Diosan arunakapax chiqapapunnwa, 20 jupanarak Diosan arsutanakapax phuqhasi. Ukatp Diosar yupaychktan ukkhax Ukhampan sistanxa, Cristo Jess tuqi. 21 Ukatsti Diosaw nanakarusa, jumanakarus Cristompi mayachasax sum sayt'ayistu, jupaw yaqhacharakistu. 22 Jupaw jiwasanakarux chimpt'istu, chuymasarusti Qullan Ajayu ucharakistu, kuntix churapxmaw siskistu uk katuqaax phuqhasiapataki. 23 Janis amtataxarjam Corintor sarksta ukasa, jumanakat khuyapayasisaw jan jutkti, uksti Diosaw yatiski. 24 Janiw nanakax iyawswinakam apnaqa munapkti; nanakax jumanakar yanapt'aak munapxsma, ukhamat kusisiaman utjaapataki, jumanakasti iyawsaan niy thurt'atxapxtawa. 2:1 Ukat jumanakar wasitat tumpir sara jan amtkti, jumanakar jan llakisiya layku. 2 Nayatix jumanakar llakisiyapxm ukasti khitirak nayar kusisiyitaspasti? Jumanakakiw kusisiyapxitasmaxa. 3 Ukat ukham qillqanipxsma, janiw nayax jumanakan llakisiyatatak sara munkytti, ukat sipan jumanakax nayar kusisiyapxaamawa. Nayan kusisiaxat jumanakax kusisipxaam yatirakytwa, 4 ukampis kunapachatix uka qillqat apayanipksma ukkhax wali llakt'ata, mayjt'ataw jikxatasyta, llakisiatsa jacharakytwa. Ukampis janiw llakisipxaamatak apayanipksmati, jan ukasti, kunja jach'kitix munasiaxax jumanakatak uk yatipxaamatakiwa. 5 Maynitix nayar llakisiychitu ukaxa, janiw nayaruk llakisiykituti, jan jiljaampi arsusasti, taqi jumanakaruw llakisiyapxaraktam. 6 Kuna mutuywtix uka jaqir jumanakax churapkta ukampix phuqhatakiwa. 7 Jichhasti uka jaqirux pampachaa, yanapt'aaw wakisi, ukhamat llakimpi jan atipjayasiapataki. 8 Ukat jumanakar achikt'apxsma, jichhax wasitat jupar munapxatam uacht'ayapxam. 9 Ukatakiw jumanakar qillqanipxsma, jumanakan chuymam ut'aataki, ukhamaraki jumanakan jaysasir chuymam yatiataki. 10 Ukhamasti jumanakatix khitirus pampachapxt ukaxa, nayas juparux pampacharakwa. Nayatix kuna utjipansa pampachstxa, jumanakat khuyapt'ayasisaw Criston nayraqatapan pampachta. 11 Ukhamat Supayax

jiwasar jan atipjkistaniti, anqha amtanakap sum yattanxa. 12 Kunapachatix Trade markar Criston suma yatiywi arunakap yatiyir purkyt ukkhaxa, Tatitutak irnaqaax uka markan walipuniw utjna. 13 Ukampis Tito jilataxampi jan jikisitax laykux chuymaxan wali llakitaw jikxatasyta. Ukat jupanakampi jikisiwayasin, Macedonia markaruw sarxta. 14 Diosax yuspagaratpan, jupasti Cristompi chika atipjaaruw irpistu, jiwasanak tuqirakiw arunakapsa yatiyi, uka arunakasti m suma q'apkir qullkaspas ukhamaw taqi chiqar puri. 15 Jiwasax Cristox Diosar luqtki uka suma incienson q'aphipjamtanwa. Ukasti qhispiyatanak taypiru, jan qhispiyatanak taypiruw puri. 16 Jan qhispiyatanakatakix uka incienso q'aphix jiwayir q'apjamawa, ukampis qhispiyatanakatakix jaka churir q'apjamawa. Khitirak ukatak wakicht'atasti? 17 Janiw nanakax Diosan yatiywi arunakap aljas sarnaqapkti, kunjmtix waljaninakax lurapki ukhama; jan ukasti, taqi chuymaw Diosan nayraqatapan yatiyapxta, Cristompi mayaktanakax layku. 3:1 Kunapachatix akanak sapkta ukkhasti, jumanakan amuyatamat nanakpachatsa jach'achasi wasitat qalltapkirista ukhamati? Jan ukax, nanakax jumanakar m sumat ut'atatakix qillqatampich ustapxmaxa? Jan ukax mayninakjamach m sumat ut'atatak qillqat mayisipxmaxa? Janiwa. 2 Jumanakpxtaw nanakatakix m sumat ut'at qillqataxa. Uka qillqatasti chuymanakaxan qillqatawa, taqi jaqirakiw uka qillqat ut'i, ukat ullart'arakispa. 3 Ukax qhanakskiwa, uka qillqatax jumanakpxtawa, pachpa Criston qillqantata, nanak tuqi churataraki; uka qillqatax janiw tintampi qillqatkiti, jan ukasti jakkir Diosan Ajayupampi qillqatawa; uka qillqatax janiw sillp'a qalanakar qillqatkiti, jan ukasti, jaqinakan chuymanakapar qillqatawa. 4 Uka iyawsaaw Cristo tuqi Diosan nayraqatapan utjistu. 5 Janiw nanakpach kun luraatakis yatiqatpkirista ukhampkti; jan ukasti, taqi kuntix lurapkta ukax Diosat juti, 6 jupaw machaq arust'win luqtiritak yatichapxitu. Uka machaq arust'wisti janiw m kamachiru jaysakiti, jan ukasti Ajayun lurwiparjam jakaawa. Kamachix jiwaaruw puriyi, ukampis Diosan Ajayupax jaka churi. 7 Moisesan kamachipax m sillp'a qalanakar qillqsutnwa, qhapaq

qhanampi muyuntatnwa, israelita jaqinakas janiw uka qhana laykux Moisesan ajanup ukatirjampknti, ukampisa, uka qhanax chhaqtawayxaknwa. Uka jiwaatak juchachaataki kamachitix qhapaq qhanampi muyuntatchnxa, 8 Diosan Ajayupxar utt'ayat machaq arust'win yatiywipax, juk'amp k'ajkirniwa! 9 Ukampix sa munta, jiwaatak juchachatatak kamachitix qhapaq qhanampi muyuntatchnxa, ukatsa juk'ampi k'ajkir kankaampiw jiwasar Diosax aski jaqit katuqkistu ukax yatiyatni! 10 Nayra qhapaq qhanampi churat kamachix, janiw machaq qhapaq kankaampi churaski ukatakix kunkisa. 11 Tukusiapkn uka kamachitix qhapaq kankaampi jutchnxa, wiayatakki ukasti juk'ampi jach'niwa. 12 Uka suyt'aaw nanakan utjapxitu, ukatarakwa taqi iyawsaamp parlapxta. 13 Janiw nanakax Moisesjam lurapkti, jupax m velompiw ajanup imt'asna, ukhamat israelitanakan uka tukusir qhana jan ujapxaapataki. 14 Ukampis jupanakax janiw uk amuyt'a munapknti, jichhas kunapachatix nayra arust'wi qillqat ullart'apki ukkhax, janiw amuyt'apkiti. Jupanakan amuyunakapax m velompis imt'atkaspa ukhamawa. Cristokiw jupanakar amuyt'a yanapt'aspa. 15 Jichhrkamas kunapachatix Moisesan qillqatanakap ullart'apki ukkhaxa, m velow jupanakan amuyunakap imt'aski. 16 Ukampis kunapachatix m jaqix Tatitur makhatki ukkhaxa, uka velox apaqatxiwa. 17 Tatitusti Ajayuwa; kawkhankkitix Tatitun Ajayupaxa, ukkhanxa qhispiyat sarnaqasiaw utji. 18 Ukatp taqi jiwasanakax, ajanunakasan uka velompi jan imantatxatap laykux, m lirphur utatjamaw Tatitun qhapaq kankaapat k'ajtanxa, ukatsti jupar utataw tukupxaraktan, jupan qhanapax jiwasankatap layku, uksti Ajaykis uka Tatituw jiwasanakatak luri. 4:1 Ukat nanakax jan qarjasipkti, Diosaw khuyapayasiapan aka lurwi katuyapxitu. 2 Janiw kunatsa p'inqasipkti, janirakiw kunsa jamasanakan lurapkti; janiw jan wali amtaanakampi sarnaqapkti, janirakiw Diosan arunakapsa maysar q'iwipkti. Jan ukasti, kunatix chiqki ukak arsupxta, ukhamat taqinimpis Diosan nayraqatapan askit ut'ayasipxta. 3 Diosan suma yatiywi arunakap parlapksma ukanakatix m velompjam imt'ata jan

qhankchixa, khitinakatix chhaqhaar sarapki ukanakatakikiw ukhamski. 4 Jupanakax janiw iyawsapkiti, ukat akapachankir supayax amuyunakap ch'amakt'ayi, Criston qhankir suma yatiywi arunakap jan ujapxaapataki, Cristosti Diosan jakkir uanaqapawa. 5 Janiw nanak pachpat yatiyasipkti, jan ukasti Jesucriston Tatittap yatiyapxta; nanakax Tatitur munatanakax laykuw jumanakan yanapirimar tukupxta. 6 Diosax qhanap ch'amakan qhantaykn uka pachpa Diosarakiw chuymanakasan qhantayi. Uka qhanampisti Diosan k'ajkir kankaapax Jesucriston ajanupan qhankis uk ut'apxaasatakiwa. 7 Diosan uka jach'a churwipasti janchinakasanxa m iq'i phukhun imatjamawa, ukhamat uka jach'a ch'amax jan jiwasat jutatapa, jan ukasti Diosat jutatap yatisiapataki. 8 Jan walt'aanakax taqi tuqit muyuntapkchitu ukasa, janipuniw atipjayasipkti; llakisianakas utjkchixa, janiw ayacht'apkti. 9 Uisiampis arknaqapkchitu ukasa, janiw sapa irpanukutpkti, uraqirus takisipkchitu ukasa, janipuniw tukjatpktsa. 10 Kawkharutix sarapkta ukkhanxa, janchinakaxan Criston jiwatap apapxapuntwa, ukhamat jupan jakatapax nanak tuqi qhanstaapataki. 11 Nanakasti jakkasinxa saprus Cristo laykux jiwaat qhispipxta, ukhamat Jesusan jakaapax jiwir janchinakaxan ustaapataki. 12 Ukhamat jiwaax nanakampapataki, jakaasti jumanakampatakiraki. 13 Qillqatax siwa: Iyawstwa, ukat arsurakta sasa. Ukhamarakiw nanakax iyawsasin parlapxarakta. 14 Diosan Jesucristo Tatitur jiwatat jaktayatap yatipxtanwa, ukhamarakiw jiwasarux Jesusamp chika jaktayistani, jumanakampi chikarakiw jupan nayraqataparux irpxistani. 15 Taqi ukanakasti jumanakan askimatakiw lurasiwayi, ukhamata, Diosan munasiap katuqirinak utjatapatxa, waljaniraki Diosar yuspagarapxaapataki, Diosan qhapaq kankaapataki. 16 Ukat nanakax janipuniw mayjt'asipkti. Janchinakaxax saprus aynacht'aski ukasa, ajayunsti urut urutjamaw machaqar tukusipkta. 17 Aka uraqin t'aqhisitasax janiw kunkisa, tukusirikiwa; ukampis m jach'a aski jilarkir wiay kusisi apani. 18 Janiw kuntix ujktan ukar chuyma churktanti, jan ukasti, kuntix jan ujktan ukaruw chuym katuyastan; kunatix ujaski ukanakax tukusirikiwa, ukampis kunatix jan ujaski ukanakasti janiw tukusirkiti, wiayatakiwa.

5:1 Jiwasanakax akapachankir utar utataktanwa, apnaqa utar utata, ukax janiw wiayatakkiti; ukampis yattanwa, uka utatix tukusinixa, Diosax alaxpachan wiay uta wakicharapistu, ukasti janiw jaqinakan amparapampi luratkiti. 2 Ukatp aka utan jakkasax ayqtanxa, mpit alaxpach utasar sarxa muntan; 3 uka jakaampisti isimpjamarakiw isintayatni jan q'alalskaasataki. 4 Akapachankir utan jakkasax t'aqhistanwa, ayquraktanwa, janiw q'alal munktanti, jan ukasti isthapit muntanxa, ukhamat kunatix jiwirki ukax, machaq jakaamp chhaqtayatapataki. 5 Diosaw ukham wakicharapistu, uk phuqhaatakisti jupaw Qullan Ajayu churistu. 6 Ukatp iyawsaampi jakasktanxa, aka janchin jakkasasti, janraw alaxpachan Tatitumpi chikktanti. 7 Janiw jichhax jupar ujktanti, jan ukasti, iyawsaampi ch'amachataw jakasipktan; 8 ukampis taqi iyawsaasaw utjistu, ukatsti Tatitumpi jakir sarxaatakix jiwxaak munsnaxa. 9 Ukatp Tatitur kusisiyaatakix sapr ch'amachastanxa, janchin jakkasinsa, jan ukax jiwxasinsa. 10 Taqiniw Criston taripwip nayraqatar ustani, sapaqat maynis lurwipatjam katuqaapataki, janchinkkasin walsa jan walsa lurataparjama. 11 Ukalayku, Tatitur axsarta wakisitap yatisaxa, jaqinakar amuyt'ayaatakiw ch'amachasipxta. Diosax nanakar sum ut'apxitu, ukhamarakiw jumanakan nanakar sum ut'apxaam munta. 12 Janiw nanakpachat jach'achasipktxa, jan ukasti, jumanakan nanakat kusisipxaamatakiw parlapxsma, ukhamat khitinakatix jupanakpachat jach'a jach'a tukupki uka jaqinakar arusxatapxaamataki. Uka jaqinakasti laqxak uch'ukipxi, janiw kunatix jaqin chuymapan utjki uk amuyapkiti. 13 Nanakatix luqhir utatpxsta ukaxa, Dios laykuw ukham sarnaqapxta; janitix luqhinakjampkstxa, jumanakan askimatakirakiwa. 14 Criston munasiapaw nanakan utjantasi, maynin taqinitak jiwatap yatxasina, ukhampansti, taqiniw nayra jakwinakar jiwapxaraki. 15 Cristox taqinitakiw jiwawayi, khitinakatix jakasipki ukanakax jan jupanakpachatak jakaapataki, jan ukasti Cristotak jakapxaapataki, jupaw jupanak layku jiwasin jaktawayi. 16 Ukat nanakax jan khititsa akapachan amtwinakaparjam lup'kxapxti; nayrapachax uka amtwinakarjam Cristot lup'ipkchyta ukasa, jichhax janiw jupat ukham lup'kxapxti. 17

Ukhamasti, khititix Cristompi mayachatxchi ukax, machaq jaqxiwa. Nayra lurwinakax tukusxiwa; jichhax taqi kunas machaqar tukutawa. 18 Taqi akanakax Diosan lurwipawa, jupaw Cristo tuqi jupamp sumankthapiyistu, ukatsti sumankaya arunak yatiyaatakiw jaytarakistu. 19 Chiqpachana, Diosax Cristo tuqiw akapachampi sumankthapiskna, jaqinakan juchanakap jan amxsisa; jiwasanakarusti uka sumankaya yatiywi arunak mayninakar yatiyiriw jaytarakistu. 20 Ukhamasti nanakax Criston khithanit arsurippxtwa, ukasti Dios kipkas jumanakar nanak tuqi achikt'apkiristam ukhamawa. Ukhamasti, Criston sutipxaruw achikt'apxsma, Diosampi sumankxapxaamataki. 21 Cristox janiw kuna juchsa lurknti; ukampis Diosax jiwasanak laykuw juchan jaqirjam ujna, ukhamat jiwasanakan Cristonkasin askit katuqatasataki. 6:1 Nanakasti Diosan lurwipan irnaqirinakarjamax jumanakaruw achikt'apxsma, kuna khuyapayasitix Diosax jumanakar uacht'ayapktam uk jan ina ch'usar tukuyapxamti. 2 Jupax Qillqatanakan siwa: Wakiskir pachan ist'sma; qhispiyasi urun yanapt'araksma sasa. Jichhaw uka wakiskir pachaxa. Jichhaw qhispiyasi uruxa! 3 Janiw khitirus jan wali sarnaqwimpi uacht'ayapkti, nanakan lurwinakaxax jan jisk'achat ujasiskaapataki. 4 Ukat sipana, taqi kunan nanakax Diosan irnaqirippxatax uacht'ayapxta, wali llamp'u chuymampiw t'aqhisipxta, pist'ayasianakana, jan walt'aanakansa. 5 Jawq'jasin carcelar uskuntapxitu, jaqinakan uxutanakap taypin usuchjapxitu, wali ch'ama tukusaw irnaqapxta, jan ikini, jan manq'atarakiw sarnaqapxta. 6 Taqi ukanaksti q'uma jakwinakaxampi, kunatix chiqki uk ut'atanakaxampiw uacht'ayapxta, ukhamarak llamp'u chuymanpxataxampi, khuyapayasirtanakaxampi, chiqa kanka ut'atanakaxampi, Qullan Ajayux nanakamptap layku, chiqpach munasianpxatax layku, 7 ukatsti Diosan chiqa arunakap jupan ch'amapampi parlapxatax laykuraki, kunatix chiqapki uk arsupxta, ukampipuniw sayt'asipxarakta. 8 Yaqhip urunakax jach'ar aptatpxtwa, yaqhip urunakasti anqhachatpxtwa; yaqhip urux nanakat sum parlapxi, yaqhip urusti jan walirak nanakat parlapxi. Chiqap parlapkta ukasa, k'ari jaqinakarjamaw ujapxitu. 9 Jan ut'at

jaqinakarjamaw ujapxitu, wali ut'atpkta ukasa. Nanakax niy jiwirpachjampxtwa, ukampis jakasipkaktwa; Jawq'japxituwa, ukampis janiw jiwayapkituti. 10 Llakitpkirista ukham ujasipxta, ukampis kusisitakipunsipktwa; jan kunanpkirista ukham ujasipxta, ukampis waljaniruw qamiriptayapxta; janis kunanpkirista ukhampxtwa, ukampis janiw kunas pist'apkituti. 11 Corintonkir jilatanaka, chuymanakaxan jan kunsa imt'asaw taqi kunsa qhana arumpi jumanakar parlapxsma. 12 Janiw kunsa jumanakar imt'apksmati; jan ukasti, jumanakaw nanakar imt'apxistaxa. 13 Ukhamasti, m awkir utataw wawanakarjam achikt'apxsma, nayampix qhana chuymanpxam, kunjmtix nayax jumanakampi qhana chuymankta ukhama. 14 Janiy jumanakax Cristor jan iyawsirinakampix chikachasipxamti. Kamisarak aski kankaampi anqha kankaampisti mayachasispasti? Jan ukax kamisarak qhanampi ch'amakampisti chikachasispasti? 15 Cristompi Supayampix janiw suman sarnaqapkaspati, janirakiw Cristor iyawsirimpi jan iyawsirimpix suman sarnaqapkaspati. 16 Janiw Diosan utapampi yaqha diosanakan utapampix mayakkaspati. Jiwasax jakkir Diosan utaptanwa, kunjmtix Dios kipka siski ukhama: Jupanak taypin jak, sarnaqarak; nayaw jupanakan Diosapy, jupanakasti nayan markaxniwa sasa. 17 Ukat Tatitux sarakiwa: Jupanak taypit mistupxam, jithiqtapxarakim; kunatix q'aki uk jan llamkt'apxamti. Nayasti jumanakar katuqxapxmawa, 18 nayax jumanakan Awkimywa, jumanakasti nayan yuqanakaxa, phuchhanakaxpxtawa, uksti naya taqi ch'aman Tatituw arsta sasa. 7:1 Ukhamasti munat jilatanaka, Diosan taqi aka arsutanakapax jiwasatakiwa. Ukatp taqi kunatix q'auchkistaspa ukat jithiqtaasaxa, ukatsti janchisana, ajayusansa q'uma sarnaqaasaw wakisi; Diosar axsart'asasti q'uma jakwi jikxataatak ch'amachasini. 2 Chuymanakamaruy uskt'asipxita! Janiw khitirus jan chiqapar ujapkti; janirakiw khitirus kuna jan walsa lurapkti; khitirus inaki irnaqayasipkti. 3 Aksti janiw jumanakar jisk'achaatak sapksmati, niy sapxsmawa: jakaatakisa, jiwaatakis jumanakax nanakan chuymaxankapxtawa. 4 Jumanakar qhana arumpi arsuaxaw utjitu, wali kusisiaw jumanakat

utjarakitu. Taqi t'aqhisianakax taypinsti, ch'amachataw ujasta, kusisian phuqt'ataw ujasirakta. 5 Macedoniar purinipkta ukat aksarux janipuniw samarapkti, jan ukasti, taqi chiqan jan walt'aanakan ujasipxta: Ch'axwaanakaw nanakar muyuntapxitu, chuyma manqhansti axsaraaraki. 6 Ukampis ch'ama thayjtatanakar ch'amachir Diosax, Titon purinitapampiw ch'amachapxitu; 7 janiw jupan purinitapampikiti, jan ukasti, jumanakat yatisaw chuymachasipxarakta. Jupasti nanakar uja munapxatamat parlapxitu, nayat llakisipxatamat yatiyapxarakitu, taqi ukanak yatisax juk'ampiw kusista. 8 Qillqanipksma ukampitix llakisiyapxsmaxa, janiw ukat jichhax llakiskti. Uka Qillqatan m juk'a pacha jumanakar llakisiyatap ujasax nayax llakisirakytwa, 9 jichhasti kusistwa; janiw llakisitanakamatti, jan ukasti uka llakisiaw Diosarux irpkatapxtam. Uka llakisiax Diosan munaaparjamnwa, ukhamasti nanakax janiw kuna jan walsa lurapksmati, 10 Diosan munaaparjam llakisiax qhispiyasi utjayi, janiw kunat llakisias utjkiti. Ukampis akapachan llakisiapax jiwa utjayi. 11 Jumanakan llakisitamax Diosan munaaparjamnwa, kunanaktix utjayki uk ujapxam! Jumanakarux wal amuytatayapxtam, ukatsti nayar arxata chuym churapxtam; q'apisiyapxtamwa, axsara chuyma utjayapxaraktam. Ukatsti nayar uja munapxarakytaxa, nayat arxatasisasti juchanirux mutuyapxtawa. Taqi ukanakampisti jumanakan jan kuna juchanpxatam uacht'ayi. 12 Ukhamasti kunapachatix uka qillqat apayanipksma ukkhasti, janiw nayax chuyma usuyir jaqit lup'isa qillqankti, janirakiw chuyma usuchjat jaqit lup'isas qillqankti, jan ukasti, Diosan nayraqatapan nanakat llakisipxatam uachayaatakiw qillqanipxsma. 13 Ukat nanakax chuymachat jikxatasipxta. Titox wali kusisitawa, taqi jumanakaw machaq ch'amach'wi juparux churapxtaxa. Ukasti nanakarux juk'amp kusisiyapxitu. 14 Nayax jumanakat kusisitax Titor yatiyta, uk sasax janiw pantjaskti. Jan ukasti, kuntix jumanakar sapkysma ukax chiqawa, Titor sapkta ukas chiqarakiwa: nanakax jumanakat wal kusisipxta. 15 Jupasti jumanakar walpun munasipxtam, jumanakan jaysasirtanakam amtasisa, wali yqaamp jupar katuqapxatt ukatsa. 16 Nayasti jumanakar taqi chuyma alkatasitaxat wal kusista!

8:1 Jichhax jilatanaka, kunjmtix Diosan munasiapax Macedonia iglesianakan uacht'ayaski ukxat yatiya munapxsma. 2 Jupanakax yant'anakan jikxatasipkchn ukasa, wali kusisitpxiwa; jan kunanpkchi ukasa, qamirinakkaspas ukham taqi chuymaw waxt'winakap churapxi. 3 Nayaw ujta, jupanakax chuymapatjam qawqhatix churaax wakiski ukatsa juk'amp churapxi. Jan khitin kamskataw chuymapatjam 4 nanakarux achikt'apxitna, Diosan markapatak yanapt'a apthapipkta ukan yanapasiataki. 5 Nanakax suyapkyt ukatsa juk'ampi yanapt'anak apthapipxna, jupanakpachaw Diosar katuyasipxna, ukxarusti nanakaruraki, Diosan munaaparjama. 6 Ukat nanakax Titor achikt'apxta, jumanak taypin aka munasi yanapt'a apthapiapataki, jupaw janr apthapkasax chura qalltna. 7 Jumanakaw taqi kunan jilankapxtaxa: iyawsaana, arunak parlaana, yatiana, q'apha chuymampi lura phuqhaana, nanakat yatiqasipkta uka munasiana, uka kipkarakiw aka yanapt'a apthapian jilankapxaama. 8 Uksti janiw jumanakar m kamachjam churapksmati; jan ukasti, mayninakan suma chuymampi apthapt'apxatap yatipxaamak munta, ukhamat jumanakan munasiamax chiqat janich uk yatisiapataki. 9 Jumanakasti yatipxtawa, Jesucristo Tatitusax munasiapan qamirkasin jumanak laykux jan kunanir tukuwayi, ukhamat jupan jan kunan tukutapampix jumanakan qamirkipstapxaamataki. 10 Jumanakan askimatakiw ukxat sa munapxsma. Jumanakax maymratpachaw aka lurwxa sum qalltapxtaxa, janiw aliq apthapisakiti jan ukasti kusisiampirakiw apthapipxtaxa. 11 Jichhasti kamisatix taqi chuymampi yanapt'a apthapi qalltapktaxa, ukhamarak jumanakan wakisitarjam yanapt'a apthapi tukuyapxam. 12 Maynitix taqi chuyma chura munchi ukaxa, Diosax churirin utjiripatjam katuqi. Jupax janiw kunsa maykiti, maynin jan utjkchi ukkhaxa. 13 Janiw mayninakar yanapt'a laykux, pist'at jakapxaam munkti, jan ukasti taqinin khuskhak utjaapaw munasixa. 14 Jichhax jumanakan utjasipktamwa kunatix mayninakan jan utjki uka churapxaamataki; qhiprusti jupanakanarak utjani kunatix jumanakan jan utjkani ukaxa, ukatsti churapxaraktamwa, ukhamat taqininsa utjapxaraktam. 15 Qillqatan siski ukhamarjama: Walja apthapisirinakarux janiw jilt'knti, juk'ak

apthapisirinakarus janirakiw pist'knti sasa. 16 Diosax yuspagaratpan, kuna llakisiatix nayan jumanakatak utjkitu ukarak Titon chuymaparux uchi. 17 Jupasti nayan mayitaxarux iyawsnwa, jupa pachpaw jumanakat wal yati muni, jichhasti taqi chuymaw jumanak ujir sarani. 18 Titompi chikasti mayni jilataruw khithanipxsma, uka jilatatsti taqi iglesianakan wali sum parlapxi, Diosan suma yatiywi arunakap yatiyaan wali sum irnaqatap layku. 19 Ukhamarus juparux iglesianakaw ajllisipxi, nanakampi chika saraapataki, taqi akanaksti Tatitur jach'achaatakiw lurasipkta, ukhamarak yanapt'a munatanakax uacht'ayaataki. 20 Uka yanapt'a apthapipkta ukat janiw khitimpis jisk'achayasi munapkti, 21 ukat nanakax sum apnaqaatak ch'amachasipxta, janiw Tatit nayraqatanakti, jan ukasti jaqinak nayraqatanaraki. 22 Jupanakampi chikasti yaqha jilatasaruw khithanipxaraksma, jupasti taqi kunan q'apha chuymap uacht'ayapxitu, jichhasti jumanakat yatisin wali k'uchikiw juti. 23 Titosti nayampi chik sarnaqiriw sa munapxsma, jupasti jumanakan askimatakiw nayampi chika irnaqi. Maynr p jilatanakax iglesianakat khithanitawa, jupanakasti Cristoruw jach'achapxaraki. 24 Iglesianakan yatipxaapatakisti, jumanakax jupanakar chiqpachapun munapxatam uacht'ayapxam, ukhamarak nanakan jumanakat kusisitanakaxatsa. 9:1 Jilatanakatak yanapa apthapiatsti, jumanakar qillqaniaxax janiw wakiskiti, 2 jumanakan suma chuymanpxatam niy ut'xapxsmawa. Macedoniankir jilatanakarux kusisitaw arsta: Acayankir jilatanakax maymratpach jank'akpxiw yanapt'asiataki sasa, ukatsti Macedoniankir jilatanakatxa waljaniw jumanakan suma chuymanpxatam laykux yanapt'asi munapxaraki. 3 Ukampis aka jilatanakaruw khithanta, jumanakat kusisitaxax jan inamayskaapataki. Ukampix sa munta, jumanakan chiqpachapun wakicht'atpxaamataki, 4 inampis Macedoniankirinakat yaqhipanakax nayampi chik jutasin jan wakicht'at jikxatapxiristam. Ukax nanakatak m p'inqspawa, nanakan jumanakar wal alkatasitaxata, jumanak pachpatakis m p'inqarakspawa. 5 Ukat nayatakix waljamna uka jilatanakan jumanakan ukar nayraqat jutaapaxa, ukatsti churaatak arsupkta uka yanapt'a phuqhacha jumanakar

yanapaapataki. Ukhamat jumanakan yanapt'a churatanakamax munasia uacht'wapataki, jan mich'asiampi churapxatam uacht'ayarakini. 6 Aka tuqit amtasipxam: Juk'ak yapuchirix juk'ak apthapi; walja yapuchiristi waljarak apthapi. 7 Sapa mayniw kunjmtix chuymapan amtki ukarjam churaapa; janiw p chuymampi churaapkiti, janirakiw maynin jariyatakis churaapkiti, Diosax kusisit chuymampi chuririruw munasi. 8 Diosax jumanakar kunayman walja ynak jilarkir churapxiristam, ukhamat jumanakax munaski ukampi phuqt'ata sarnaqapxaamataki, ukat taqi aski lurwinakan yanapt'asiamataki. 9 Qillqatax siwa: Jan kunaninakarux jilarkir churi, khuyapayasiapasti jan tukuskiriwa sasa. 10 Yapuchaatak jatha churiri, manq'aatak manq'a churir Diosaxa, yapuchaamatakix kunatix wakiski uk churapxtam, ukarusti waljaptayaniwa, ukat yanapt'atanakamat yapux walipuniw achuni. 11 Ukhamat jumanakan kunayman qamir ynakamax utjani, ukatsti munasiampi mayninakar yanapt'apxaamataki. Kuna yanaptix nanakar jilatanakatak apayapkt ukatxa, jilatanakax Diosaruw yuspagarapxarakini. 12 Aka yanap jilatanakatak apkasasti, janiw kunatix jupanakan jan utjki ukak churktanti, jan ukasti ukampix Diosar yuspagara chuyma jupanakar utjaytanxa. 13 Aka yanapasti jupanakarux Criston suma yatiywi arunakarjam sarnaqapxatam uacht'ayani, ukatsti jupanakax Diosaruw yupaychapxani, jumanakan ukham kusisit chuymampi jupanakatakisa, taqinitakis yanapanak apthapipxatamatxa Diosarux jach'achapxarakiniwa. 14 Ukhamarus taqi munasiampiw jumanakatak Diosat mayipxani, jach'a khuyapayasi Diosan jumanakar uacht'ayatapata. 15 Diosax yuspagaratpan, uka jan tukuskir churwipata, ukasti jan amuyt'kayawa! 10:1 Naya Pablow jumanakar Criston suma munasiap layku achikt'asipxsma, jumanak taypin jikxataskta ukkhax wali axsarir jaqiw sapkchitu ukasa, jumanakat jayan jikxataskta ukkhasti wali qhuru jaqiw sapkchitu ukasa. 2 Ukhamasti jumanakaruw achikt'apxsma, kunapachatix jumanakar tumpir jutk ukkhaxa, amtwiparjam nayar juchachirinakampix jan qhurutasiax munapxamti, ukanakasti nanakat jan walinak parlapxi, munaanakaxarukis sarnaqapkirista ukhama, nayax

jupanakampi katjasiatakisti jank'aktwa. 3 Chiqpachansa nanakax jaqinakakpxtwa, ukampis janiw akapachankir jaqinakjam nuwasipkti. 4 Nanakan nuwasi ynakaxax, janiw akapachankir ynakkiti, jan ukasti nanakan nuwasi ynakaxax, taqi ch'amanaksa tukjirpacha Diosan ch'amapawa. Ukhamat jan wali arunak utjatap t'unjapxta, 5 ukhamarak Diosan arunakapax jan ut'atapatak jark'ir jach'achasi arunakarusa. Jaqin janchi amtatanakapsa Cristoruw katuyapxta, ukhamat jupar jaysapxaapataki, 6 ukatsti taqi jan jaysasir chuymar mutuyaatakix jank'aksipktwa, chiqpach jaysaar puriataki. 7 Jumanakax laqxaki taqi kunsa ujapxtaxa. Maynitix chuymapan Cristonkat amuyaschixa, nanakax jupjama Cristonkapxatanakax amuyaaparaki. 8 Inas nayax jilr kankaantaxat jilpach jariyapxsma, ukat janiw kunat p'inqasiaxas utjkiti; Tatituw jilr kanka churitu, iglesiar jiltayaataki, janiw tukjaatakiti. 9 Janirakiw jumanakar qillqatanakaxamp axsarayapkirisma ukham amuyapxaam munkti. 10 Yaqhipax nayan qillqatanakaxax wali ch'aman qhuru arumpi qillqataw sapxiwa, ukampis jupampi parlaax arsutapas jan yqajamakiwa, sasa. 11 Ukampis khititix ukham nayxat parlki ukax ak amuyasiapa, kunjmtix qhuru arunakampi qillqat tuqi parlktxa, ukhamarakiw purinisinxa qhuru tukxa, uksti lurwinakax tuqi uacht'ayarak. 12 Chiqpachansa janiw jupanak pachpa jach'achasirinakampix kikipasi munapkti. Jupanakax m pisi amuyunir utataw lurapxi kunsa jupanakan pachpa amuyupampi tupt'asa, maynit maynirus chikachasipxatapampixa. 13 Nanakax janiw kun jiljasas jach'achasipkti. Diosaw nanakan kawkhakamatix irnaqaki uksa uacht'ayapxitu. Jupaw nanakan Corinto markar puriatakis wakichi. 14 Ukat nanakax kunatix luraanakaxki ukat juk'amp jan lurapkti, janis nayrax jumanak taypir purinipkirista ukhama. Nanakaw jumanak taypir Criston suma yatiywi arunakap nayraqat puriyanipxta. 15 Janirakiw yaqhanakan luratanakapat jach'achasipkti nanakan luratanakaxkaspas ukhama. Jan ukasti, nanakax jumanak taypin juk'ampi irnaqa munapxta, iyawsaanakaman jiltaapkama, kawkhakamatix wakiski ukkhakama. 16 Ukatsti jumanakat jayan utjirinakar Criston suma yatiywi arunakap yatiya munapxarakta, ukampis janiw yaqhanakan irnaqatanakapar

mantarantta munapkti, yaqhanakan luratanakapat jan jach'achasiskaataki. 17 Maynitix jach'achasi munchixa, Cristot jach'achaspan. 18 Khititix jupapachpat jach'achaski ukax, janiw aski jaqit ut'atkiti, jan ukasti khitirutix Tatitux jach'achki ukaw aski jaqit ut'ataxa. 11:1 Nayan pisi chuyman jaqjam parlataxat jan mayjt'asipxamti! Llamp'u chuymampiy ist'apxita. 2 Jumanakat llakiskta uka llakisiax Diosat juti. Nayasti jumanakar m sapa chachampi jaqichasiatakiw katuyapxsma, jupasti Cristowa, jupa nayraqatarusti q'uma jan chach ut'ir m tawaqurjamaw ustayapxsma. 3 Ukampis axsaraaxaw utjitu, kunjmatix katarix Eva warmir k'arinakapampi sallqantnxa, ukhamach jumanakan chuymanakam sallqantarakispa uk amuyta, ukhamspa ukasti Cristor q'uma chuymampi arkaat saraqtayapxiristam. 4 Jumanakax wali sum katuqapxtaxa khitinakatix yaqha Jesusxat parlasis purinipki ukanakaruxa, kawkr Jesusattix nanakax parlapksma ukat sipana. Ukhamarakiw yaqha ajaysa sum katuqapxtaxa kuntix nanakat katuqapkytas uka Ajayut sipansa, ukatsti yaqha arunak sum katuqapxaraktaxa qhispiyasi arunak churapksmas ukat sipan juk'ampi. 5 Ukhamasti janiw nayax qhipat jutapki uka jach'achasir apostolunakat sipan jan yqakti. 6 Parlataxax jan sumkchi ukasa, yatianak tuqin janiw ukhamkti; aksti jumanakarux taqi lurwinakaxan uacht'ayapxsma. 7 Criston suma yatiywi arunakap jan kun mayisak yatiyapksma, nayapach jisk'ar tukus jumanakan jach'ar aptatpxaamataki, ukati jan walkisti? 8 Yaqha iglesianakaruw yanap mayta, jupanakaw jumanakar yanapaatak qullqi waxt'apxitu. 9 Jumanak taypinkkasasti pist'aan jikxatasta, ukampis janiw khitirus maykti; Macedoniat jutir jilatanakaw kunatix jan utjkitn uk churapxitu. Janiw nayat llakisipxaam munkytti, akat qhiparus janipuniw mayipkmati. 10 Criston chiqa kankaap ut'ataxat janiw pchaskti, janiw Acaya chiqanakan khitis uka kusisi apaqkitaniti. 11 Kunatarak ukham parlaaxasti wakisisti? Janich jumanakar munasipksmaxa? Diosaw jumanakar munasitax yati! 12 Ukampis kuntix lurkta uk luraskakwa, ukhamat khitinakatix nanakjam tuku munas aytayasi thaqhapki ukanakax, jan uka amuyunakapan sarnaqasipkaapataki; 13 jupanakax

k'ari, sallqjir apostolunakakiwa, Criston apostolunakapkaspas ukhamaw tukupxi. 14 Ukasti janiw kunkisa, pachpa Supayaw k'ajkir angelkaspas ukham tuku; 15 ukat luqtirinakapax chiqa kankasa arxatapkaspa ukham tukupxi. Ukampis jupanakax luratanakaparjamaw tukusini! 16 M kutimpiw sapxsma, jan khitis nayan luqhtax amuypati; ukampis ukhamtix amuyapxstaxa, luqhi jaqjam parlam sapxita, ukhamat nayan m juk'a jach'achasiaxataki. 17 Akxa janiw Tatitun parlayatati sisktxa, jan ukasti m luqhir utataw parlaskta, ukatarakwa jach'a jach'a tuku munasktxa. 18 Niyakixay walja jaqinakax lurwinakapat jach'a jach'a tukt'apxchixa, nayan jach'achasiaxax wakisirakiwa! 19 Jumanakax wali yatian jaqkasinsa, taqi chuymampiw luqhi jaqinakarux katuqapxtaxa, 20 khitinakatix ch'amampi t'aqhisiyapktam, sallqjapktam, uisiat ajanut t'axllipktam ukanakarusa. 21 Akanak arsutaxax p'inqasiykchitu ukasa, chiqpachansa nanakax jumanakatakix sinti alt'at chuymaniw tukupxytxa, uka jaqinakjama jumanakaru luraatakixa. Ukampis mayninakatix jach'achasi munchixa, nayas jach'achasi munaraktwa, ukax luqhi luraskpasaya. 22 Jupanakax hebreo jaqinakpxiti? Nayax hebreo jaqiraktwa. Jupanakax israelita jaqinakpxiti? Nayax israelita jaqiraktwa. Jupanakax Abrahamat saraqirpxiti? Nayax Abrahamat saraqiriraktwa. 23 Jupanakax Criston irnaqirippxiti? Nayax jupanakatsa juk'amptwa, ukham parlasax inas m luqhi jaqjam parlsta. Nayax jupanakat sipan juk'ampi irnaqawayta, nayarux jupanakat sipan walja kutiw carcelar jist'antapxitu, nayax jupanakat sipan juk'ampi jawq'jataw ujasta, walja kutiw jiwayat niy ujasta. 24 Judionakax phisqa kutiw kimsa tunka lltunkan jawq'antasax mutuyapxitu. 25 Kimsa kutiw lawampi jawq'japxitu, m kutisti qalampiw k'upjapxitu. Kimsa kutiw barcox qutanjam sarasax jalantna, ukat niyapuniw axskatta, jach'a qutan m arumampi m urumpiw qhantatta. 26 Taqi tuqi sarkasax walja kutiw jawiranakampis niy apayasta, lunthatanakampis jalxatayasta, marka masinakax taypina, jayankir jaqinak taypin chijinakan ujasta. Markansa, pampanakansa, k'ari jilatanak taypinsa, quta taypinsa chijinakan ujasirakta. 27 Walja kutiw irnaqwinakan jan walt'aanakan ujasta; walja kutiw jan ikin ujasta; manq'atsa awtjata umatsa pharjataw sarnaqta;

walja kutiw jan manq'atkti; thayansa thayjata, isitsa jalstataw sarnaqta. 28 Taqi akanakatsa, yaqhanakatsa, saprupuniw iglesianakat llakista. 29 Maynitix usuntchixa, nayax usuntaraktwa; maynirutix tinkuyapxchixa, nayax wal llakista. 30 M kunat jach'achasiatix utjchixa, nayax uka t'ukha kankaaxat jach'achasirak. 31 Jesucristo Tatitun Dios Awkipaxa, wiayatak yupaychatapax wakisiwa, jupax nayan chiqa arsutax yatiwa. 32 Damasco markan jikxatasyt ukkhaxa, Aretas sat reyin marka apnaqiripax marka punkunakaruw nayar katuntaatakix ujirinak uchna; 33 ukampis m jilatanakaw m canastar nayar uchasin, jach'a uyu pata ventanat warkuqapxitu, ukhamat jupanakan amparapat jaltxyta. 12:1 Jach'achasiax janiw wakiskiti. Ukampis Tatitut katuqat unachwinakata, qhanachwinakat arsuaxawa. 2 Cristor arkir m jaqiruw ut'ta, jupasti kimsr alaxpachar apatnwa, ukat akarusti niya tunka pusin marxiwa. Janchina, jan ukax ajayunaki apatchn uk janiw yatkxti, Diosakiw uk yati. 3 Ukampis yattwa, uka jaqix 4 kusisi chiqar apatnwa, ukansti jan amuykay arunak ist'na, uka arunaksti janiw khiti jaqirus arsum satknti. 5 Nayax ukham jaqit jach'achasiristwa, janiw naya pachpatxa, inas t'ukhachasitanakaxat jach'achasirista. 6 Nayatix jach'achasi muniristxa, ukax janiw kuna luqhi lurwkaspasa, jan ukasti chiqak arsuskiristxa; ukampis janiw ukham lurkti, ukhamat jan khitis nayat juk'ampi sumtax amuyaskaapataki, kuntix nayat ist'ki ukanakata, 7 ukhamarak jan khitinsa uka muspharka qhanachwinakat nayar taripaskaapataki. Ukat nayan jan jach'achasiaxatakix m t'aqhisi katuqta, janchir m ch'aphimpi jununtatkaspas ukhama, ukasti Supayan m khithapjamaw nayar t'aqhisiyitu. 8 Kimsa kutiw Tatiturux achikt'asta, uka t'aqhisi nayar apaqaapataki; 9 ukampis Tatitux situwa: Munasiaxampix phuqhataktawa; ch'amaxax t'ukhasian qhanpach usti sasa. Ukhamasti t'ukhasiaxat jach'achastwa, ukhamat Criston ch'amapax nayan ustaapataki. 10 Ukat t'ukhasianakaxat kusista, jisk'achayasitanakaxata, pist'ayasianakaxata, Cristo layku arknaqat ujasitaxata, jan walt'aanak t'aqhisitaxat kusista, kunapachatix wali t'ukha ujaskta ukkhasti, juk'ampi ch'amaniw tukta. 11 Nayax m luqhir utataw

tukta, ukampis jumanakaw ukham tukuyapxista. Jumanakaw nayat sum parlapxaamna, janiw nayax uka jach'achasir apostolunakat sipan aynacht'at ujaskti, janis kuna jan yqatjamktsa ukasa. 12 Jumanakaw ujapxista, llamp'u chuymampi t'aqhisianak mututaxampi, ukhamarak uacht'winakampi, muspharka lurwinak lurataxampix nayan chiqpach apostoltax uacht'ayi. 13 Jumanakarux janiw yaqha iglesianakat juk'pkasmas ukham lurapksmati, jan ukasti, jakaaxatak jumanakat jan kun mayitaxakiw utji. Ukham jan kun mayitaxat khuyapt'ayasipxita. 14 Nayax jumanakar kimsr kuti tumpaatakiw niy wakichasta, janirakikiw jichhas kunsa mayipkmati, janiw jumanakan utjki uksa thaqkti, jan ukasti jumanak pachparuw thaqhapxsma; janiw wawanakat awkitak qullqi jikxataapki, jan ukasti awkiw wawanakapatak qullqi jikxataapa. 15 Nayax taqi chuymaw qawqhatix utjkitu ukamp sarnaqask, naya pachpas jumanakan askimatakiw katuyas. Nayax jumanakar walpun munasipxsma, kunatarak jumanakasti juk'ak munasipxistasti? 16 Jumanakax yatipxtawa, janiw nayar qullqi chura layku jumanakan llakisipxaam munkytti. Ukampis yaqhipanakax nayat sapxiwa: Amtaampiw ukar jalt'ayasin sallqjistu sasa. 17 Jan ukax khithanipksma uka jilatanakampich waljanak apaqayapsmaxa? 18 Titoruw jumanakar tumpt'ir saraapatakix mayta, jupampi chikasti mayni jilataruw khithanirakta, Tito jilatach jumanakar sallqjapxtamxa? Janit nanakasti panpachani m amtaanik jumanak nayraqatan sarnaqapktsti? 19 Inas jumanakax uka arunakampik jariqasi munapkirista ukham amuyapxsta, ukampis janiw ukhamkiti. Jan ukasti, Cristonkirinakjamaw Diosan nayraqatapan parlasipkta. Munat jilatanaka, taqi ukanakasti jumanakan ajayun jiltapxaamatakiwa. 20 M tuqitxa axsararaktwa, jumanakar tumpir jutk ukkhax, inas jan kunjmtix nayax munkta ukham jikxatapkchmati, janirak jumanakas kunjmtix munapkta ukham nayar jikxatapkchittati. Jumanak taypin inas utjaskchi ch'axwaanaka, uisisianaka, thithianaka, sapak kunsa muniranaka, k'umisianaka, jach'a jach'a tukuanaka, pixtusianaka. 21 Axsararaktwa, inas jutirin wasitat tumpapkma ukapachaxa, Diosax jumanakat m p'inqa ujasiychitani, ukat inas jumanakat waljani nayratpach juch lurasipkatamat jachaaxchini, q'au jakaanaksa, wachuq juchan sarnaqaanaksa, jan

wali luraanaksa janirak apanukupktati uka layku. 13:1 Akampix kimsr kutiw jumanakar tumpxapxma. Taqi kunas pani, jan ukax kimsa jilatanakan arsutaparjamaw askichatni. 2 Nayra juchachasirinakaru, ukatsti taqiniru, jichhax jayankkasin kuntix payr kutin tumpapksma ukkhax iwxt'apkysma uk amtayapxsma: wasitat purink ukkhax janiw khititsa khuyapt'ayaskti. 3 Cristow naya tuqix parli, sapxsmawa. Ukan chiqtap yatiatakisti jumanakax m unacha thaqhasipktaxa. Cristox janiw jumanakatakix t'ukha kankaankiti, jan ukasti jumanak taypin ch'aman kankaap uacht'ayi. 4 Chiqpachansa pisi ch'aman jaqjamaw ch'akkatat ujasna, ukampis Diosan ch'amap laykuw jakaski. Uka kipkarakiw nanakax jupankasax pisi ch'ama kankaanpxta, ukampis jupampi mayakxasax Diosan ch'amap laykuw jakapxta, ukhamat jumanakar yanapt'aataki. 5 Jumanakpacharak chuyma uantasipxam, ukhamat iyawswiman ch'amanpxatam yatiataki. Janit amuyasipkta Jesucriston jumanakampskatapsti? Yant'ampi atipjayasisakiw jan amuyasipkasmati! 6 Ukampis nayax muntwa, jumanakax nanakan jan aynacht'atax yatipxaama. 7 Diosat mayipxarakta, jumanakan jan kuna anqhsa lurasipkaamataki; ukasti janiw nanakan sumat ut'ayasi laykkiti, jan ukasti jumanakan aski lurapxaamatakiwa, nanakar aynacht'atjam amuyapkitasma ukasa. 8 Nanakax janiw kunsa chiqa kanka aynacht'ayaatakix lurapkiristti, jan ukasti, chiqa kankaan askipatakiw lurapxirista. 9 Ukat nanakax t'ukha kankaankasax kusisipxta, jumanakan ch'amanpxaamax wakisipuniwa; nanakasti Diosat mayisipkakwa, jumanakan aski jaqir tukupxaamataki. 10 Aka qillqatsti jumanakar janr tumpir jutkasaw apayanipxsma, kunapachatix purink ukkhax jan munaanax kankaampi qhuru tukuaxataki, uksti Tatituw churitu, janiw jumanakar tukjaatakiti, jan ukasti ajayu tuqin jumanakar ch'amachaatakiw churitu. 11 Jilatanaka, kusisitpxapunim. Jakaanakamansti chiqapapunpxam. Ch'amachasipxam, sumankaan jakasipxam; ukatsti munasiani, samara churir Diosax jumanakampskaniwa. 12 Jumanak purasti qullan jamp'atimpi aruntasipxam. Cristor iyawsir jilatanakax taqiniw aruntanipxtam. 13 Tatit

Jesucriston khuyapayasiampi, Diosan munasiapampi, Qullan Ajayupampix taqi jumanakamppan. 1:1 Galacia uraqin utjir iglesianakankir munat jilatanaka, kullakanaka: Naya Pablompi, nayamp chikpki uka jilatanakampiw aruntanipxsma. Dios Awkisana, Tatit Jesucriston aski waxt'wipampi, sumankaapampix jumanakamppan. Nayax aka suma arunak yatiyaatak khithat apostoltwa: Jesucristox jiwatanak taypit jaktawayi! Janiw nayarux akapachankirinakat khitis khithankituti, jan ukasti, pachpa Jesucristompi, jupar jaktayir Dios Awkimpiw khithanitu. 4 Jesucristox Dios Awkisan munaaparjamaw juchanakas layku jakaap apt'asiwayi, aka jan wali jakaat jiwasanakar qhispiyaataki. 5 Diosax wiayan wiayap jach'achatpan! Ukhampan. 6 Jumanakan Diosar mki jaytanukupxatamat walpun muspharta, yaqha qhispiyasi arunakar jank'aki arkapxatamata, Jesucristo tuqiw jupax munasiap uacht'ayapxtam. 7 Chiqpachansa, janiw yaqha qhispiyasi arux utjkiti, jan ukasti, jumanak taypin yaqhanakaw jumanakar pantjayir utji, jupanakax Criston qhispiyasi arunakap maysaruw q'iwi munapxi. 8 Ukampis khititix jumanakar yatiyapxtam, kuntix nanakax yatiyapksma ukat yaqha qhispiyasi arunakxa, uka jaqix anqhachatpan, khitskpasa, naya pachpysa, jan ukax, alaxpachat jutir angelskpasa. 9 Nayratpachaw jumanakar sapxsma, jichhasa, wasitat sasipkaksmawa: Jumanakax katuqapktas uka suma yatiywit yaqha qhispiyasi arunaktix khitis parlapxstamxa, Tatitun anqhachwipax uka jaqxar purpan. 10 Janiw nayax jaqinakampi walikiw sayasi munkti, jan ukasti Diosan nayar walikiw saap munta. Janiw jaqin munataparjam kusisiya munkti. Nayatix jaqinakampi sumat ut'ayasi muniristxa, janiw Criston luqtiripkxiristti. 11 Jilatanaka, jumanakax yatipxam: suma yatiywi arunak yatiyapksma ukaxa, janiw jaqin amtwipakkiti. 12 Janiw nayax khiti jaqitsa katuqkti, janirakiw khitis yatichkituti, jan ukasti, pachpa Jesucristow nayar yatichitu. 13 Jumanakax parlir ist'apxpachtawa, judionakan saraparjam sarnaqataxax kunjmnsa nayrax uka, qhuru kankaampi Diosan iglesiapar tukja munasin arknaqataxsa

ist'apxarakpachtawa. 14 Judionakan saraparjam sarnaqa phuqtwa, naya mita walja judionakat sipan wali chiqaparuw phuqta, nayra awkinakaxat katuqat yatichwinak jupanakat sipan phuqharakta. 15 Ukampis Diosaw nayarux janr yurkta ukkhatpach ajllisitu, ukatsti jach'a munasiap laykuw jawsarakitu. Diosax ukham munasin Yuqapar ut'ayitu, qhispiyasi arunakap jan judipkis uka jaqinak taypin qhanachaaxataki, ukapachasti janiw nayax khitir jiskt'asiris sarkti; 17 janirakiw nayat nayra utjir apostolunakar jiskt'asiris Jerusalenar sarkti. Jan ukasti, ukspachaw Arabia tuqir sarawayta, ukatsti Damasco markaruw kuttanxarakta. 18 Ukat kimsa mararuw Jerusalenar saraskta, Pedror ut'aataki, jupampisti tunka phisqan urukiw qamaranta. 19 Jesucristo Tatitusan Santiago jilaparukiw ujarakta, ukat uksarusti janiw yaqha apostolur ujkti. 20 Diosan nayraqatapan sapxsma, qillqanipksma ukax janiw k'arkiti. 21 Uka qhipatsti, Siria, Cilicia uksa tuqinakaruw sarxta. 22 Judea uksa tuqin Criston iglesiapankir jilatanakax janraw ukkhax nayar ut'apkitnti. 23 Uka jilatanakax parlirik ist'apxna: Khititix nayrax jiwayaatak arknaqapkistn ukax, kuntix nayrax tukja munkn uka pachpa iyawsa arunak parlasaw sarnaqaski sasa. 24 Uk yatisasti Diosaruw nayat yupaychapxna. 2:1 Tunka pusin mara qhipatsti, wasitampiw Jerusaln markar sarta, Bernab irpt'ata, Titorux nayamp chikaw irparakta. 2 Diosaw saraax munna ukat sarta. Ukansti iglesia irpir wali ut'at jilrinakampikiw nayax tantachasta, jupanakarusti kuna qhispiyasi arunaktix jan judipkis ukanakar nayax yatichkta uk qhanachta, nayan ch'amachasitaxan jan inamayatakapataki. 3 Jupanakax janiw khitirus circuncisin katuqaya wayt'apknti; Tito jilatarus janirakiw wayt'apknti, griego jaqkchn ukasa. 4 Ukampis yaqhip k'ari jilatanakaw nanak taypir jamasat mantanitayna, Jesucristo tuqi qhispiyatpktsa uk nanakar uaqiri, ukat wasitampi judionakan kamachinakapar jaysapxaaxataki. 5 Ukampis janiw kunansa jupanakampix atipayasipkti, nanakasti munapxytwa chiqpach qhispiyasi arunakax jumanak taypit jan chhaqtaapa. 6 Ukampis aytat jilrinakat ut'atanakax janiw kuna jan ut'at machaq yatichwsa

yapxatapkiti, nayax yatiykta uka suma yatiywi arunakxaruxa. Chiqpachan aytat jilrinakpxchi, jan aytat jilrinakpxchi uk yati janiw munkti, Diosax janiw jaqin unaqap uch'ukkiti. 7 Ukatsipana, jupanakax Diosan nayar jan judo jaqinakar qhispiyasi arunak parlaaxatak jawsatap ujapxi, kunjmatix Pedror jawskatayna, judionakar pachpa qhispiyasi arunak parlaapataki ukhama. 8 Pachpa Diosaw Pedrorux khithna judionak taypin apostolapataki, nayarusti jan judipkis ukanak taypiruw apostolatak khitharakitu. 9 Santiagompi, Pedrompi, Juanampix iglesian aytat jilrinakat ut'atanakasti, Diosan nayar uka lurwi churatap ut'apxi. Ukatsti mayachasi amtwimpiw nayampiru, Bernabeampirux amparanakax q'aphirapxitu, jupanakasti jan judipkis uka taypir nanakan irnaqir sarapxaaxatakix walikiw sapxnwa, ukchakamasti jupanakax judionak taypin irnaqapxaaparaknwa. 10 Jupanakasti jan kunaninakar tumpa jan armasiaxatakiw nanakar iwxt'apxitu, uksti nayax taqi chuymaw phuqta. 11 Ukampis kunapachatix Pedrox Antioqua markar jutkn ukkhaxa, jan wali luratanakap ajanuparuw nayax irkatta. 12 Pedrox jan judipkis ukanakampix manq'akirnwa; ukampis Santiagon khithanit judionakan purinitapatsti, jan judipkis ukanakat jithiqtxnwa, janiw jupanak chika manq'kxnti, circuncisin katuqayirinakar axsaratap layku. 13 Pedrompi, Cristor iyawsir mayni judionakampisti ukham lurasax janiw chiqpach chuymanknti, pachpa Bernabeas jupanakan sallqjataw ujasna. 14 Nayasti suma yatiywi arunakarjam jan sarnaqatanakap ujasin, Pedrorux taqpach jilatanak nayraqatan, ajanupar sista: Jumax judikasin, jan judikasmas ukham jakasksta ukasti, kunatarak jan judipki ukanakar judipkaspas ukham sarnaqaya muntasti? sasa. 15 Jiwasanakax yuritatpach judo jaqinakpxtan, janiw jiwasax yaqha markanakjam juchararpktanti. 16 Ukampis jiwasanakax yatipxtanwa, janiw khitis Diosan nayraqatapan Moisesan kamachip phuqhatap layku askit katuqatkiti, jan ukasti, Jesucristor iyawsatap laykukiw katuqatni. Ukatarak jiwasanakax Jesucristor iyawsapxtan, Diosan jiwasanakar askit ut'aapataki, aka iyawsa tuqi katuqatataki, janiw kamachi phuqhatas layku. Janiw khitis kamachinak phuqhatap laykux Diosan nayraqatapan askit katuqatkaniti. 17 Jichhasti, jiwasanakax Cristo tuqi Diosampi askit

katuqayasi thaqhasatix, juchararjam ujatakskanixa, Cristot jiwasanakar jucharar tukuyistusti? Janiw ukhamkiti! 18 Nayatix kunsa t'unjirista, ukat wasitamp sayt'ayarakirista ukaxa, naya pachpaw juchanrista. 19 Kamachi tuqinxa, uka pachpa kamachi laykuw jiwatxta, Diosatak jakaaxataki. 20 Chiqpachansa, nayax Cristomp chikaw ch'akkatat ujasta, janiw nayax jakxtti, jan ukasti, Cristow nayan jakxi. Jichhasti janchin jakaskasaxa, Diosan Yuqapar iyawsatax laykuw jakaskta, nayar munasin jakaap naya layku apt'asiwayi. 21 Janiw Diosan khuyapayasiap apanuku munkti; kamachinakar ist'atas laykukitix Tatitux katuqistaspaxa, janiw kunatakis Criston jiwatapax askkaspati. 3:1 Galacia markankir pisi amuyt'an jaqinaka! Khitirak jumanakar sallqjapxtamsti? Jumanakar yatiyapksma ukapachax, naya pachpaw jumanakar sum qhanachapxsma, kunjmttix Jesucristox cruzan ch'akkatat jiwkn uka. 2 Jichhax sapxitaya: Moisesan kamachip phuqhatanakam laykuti Diosan Ajayup katuqapxtasti, jan ukax, suma yatiywir iyawsapxatam laykuch katuqapxtaxa? 3 Ukatix ukhamchi ukasti, kunatarak pisi amuyt'an jaqir tukupxtasti? Diosan Ajayupan ch'amapampi machaq jaka qalltkasina, kunatarak jichhasti uk jumanakan ch'amamampik phuqhacha munapxtasti? 4 Ukataq t'aqhisitanakamax inamayakxiti? Janiw ukax inamayatakkaspati! 5 Diosax Ajayup jumanakar churapktam ukapacha, jumanak taypin muspharkay lurwinak lurki ukapachasa, kunatsa ukham luri? Janiw kamachirjam phuqhatanakam laykuti, jan ukasti, ist'apkta uka suma yatiywi arunakar iyawsatanakam laykuw luri. 6 Abrahamax Diosar iyawsnwa, Diosasti iyawsatap laykukiw askit katuqarakna. 7 Yatipxam, iyawswi layku jakir jaqinakaw, Abrahaman chiqpach wawanakapaxa. 8 Qillqatax nayratpach qhanachna, Diosax jan judipkis uka jaqinakar iyawswi laykuw katuqarakini sasa. Nayratpacharakiw Abrahamarux aka suma yatiywi yatiyatayna: Jumpan taqpach markanakax askinakampi phuqt'at ujasipxani sasa. 9 Ukhamasti iyawsaanpki jupanakax Abraham tuqiw askinakampi phuqt'at ujasipxani, Abrahaman iyawsaan jaqtap layku. 10 Ukampis kamachin lurwipar alkatirinakax, anqhachatpxiwa.

Qillqatansti akham siwa: Kamachin qillqatki uka arunakarjam jan phuqhirinakax, anqhachatpan sasa. 11 Qhanakskiwa, janiw khitis kamachi phuqhatap laykux Diosan nayraqatapan askit katuqatkiti; Qillqatan akham siwa: Aski jaqix, iyawswi laykuw jakani sasa. 12 Kamachi tuqitix wiay jaka jikxataax utjaspaxa, Diosar iyawsaax janiw wakiskaspati; kamachi arunakar jaysaakspawa. Qillqatan siwa: Kamachinak phuqhirix, jaysatap laykuw qhispiyasini sasa. 13 Cristow kamachin anqhachwipat qhispiyistu, jupax juchanakas laykuw anqhachwi katuqi, Qillqatan akham siwa: Taqi khititix m lawaru warkkatat jiwki ukax, anqhachatpan sasa. 14 Ukatp, kuna askinaktix Diosax Abrahamar arskna ukax jan judipki ukanakatakirakixa. Ukhamasti, Jesucristorutix iyawsanixa, Diosan arsutaparjamaw Ajay katuqani. 15 Jilatanaka, jakaxat amuyt'ayapxma: Kunapachatix m jaqix yaqha jaqimpi m arust'wi lurki ukapachax, sutipampiw qillqanti, uksti janiw khitis ina ch'usar tukuykaspati, janirakiw yapxatkarakispasa. 16 Diosax Abrahamar arsuwaykn ukanakax, Abrahamampitaki, jupat saraqirimpitaknwa. Qillqatan janiw Saraqirinakat parlkiti, walja jaqkaspas ukhama, jan ukasti mayni sapatak parli: Juman saraqirimaru sasa, ukasti Cristowa. 17 Nayasti sistwa: Diosax Abrahamampiw m arust'wi lurawayi, uksti qhanachawayiwa. Diosan arsutapax janiw ina ch'usar tukuyatkaspati, uka arust'wis janirakiw pusi patak kimsa tunkan mara qhipat Moisesar churat kamachimp inamayar tukuyatkaspati. 18 Diosax chura arski ukatix Moisesan kamachipar jaysa laykukspaxa, janiw m arust'kxaspati; chiqpachansa Diosaw Abrahamar inak churaatak arsuwayi. 19 Ukhamasti, kunatakirak kamachisti askspasti? Abrahamar arsutap qhipatxa, Diosax kamachi arunak churistu, jan wali lurapkytansa uk jiwasanakar uacht'ayaataki. Ukampis uka kamachix Diosan arsutap katuqkatayna uka Abrahaman saraqirip jutaapkamakiw asknxa. Diosax angelanak tuqiw kamachinak Moisesar churna, ukat jiwasanakar uka kamachinak churaapataki. 20 Ukampis m sapa jaqiktap laykux janiw yaqha sumankthapiyirix munaskxiti, Diosasti m sapakiwa. 21 Ukhamasti, janit Moisesan kamachipasti Diosan arsutanakap yqkpachasti? Janiw kunkipansa ukhamkiti!

Kamachinakatix wiay jaka churasapn ukaxa, kamachir phuqhatas laykuw Diosax katuqistasapna. 22 Qillqatan siski ukarjamax, taqiniw juchan katuntat jakapxi, ukax ukhamaw khitinakatix Jesucristor iyawsapki jupanakan, Diosan arsutap katuqapxaapataki. 23 Iyawswi janr jutkipan, kamachin munaapar katuntataw jakytan, iyawswin yatiyasiap suyasa. 24 Ukhamasti kamachix yatichirir utataw irpawayistu, Cristor irpkatakama, jupar iyawsatas layku Diosampi katuqatasataki. 25 Jichhax Jesucristor iyawsa urunakan purinxatapatxa, janiw kamachin jiwasar irpaapa, yatichaapas wakiskxiti. 26 Jumanakax Tatit Jesucristor iyawsatanakam laykux Diosan wawanakappxtawa. 27 Bautismo katuqasinxa, Cristompi mayachatarakiw ujasipxtaxa, Cristompix m isimpi isthapitpkasmas ukhampxtawa. 28 Tatit Jesucristor mayachatxasin, janiw judo jaqasa, griego jaqasa, t'aqhisiyat jaqasa, antutnukut jaqasa utjkxiti, chachasa, warmisa yaqhkiti; taqi jumanakax mayakxapxtawa. 29 Jumanakatix Cristonkapxstaxa, Abrahaman wawanakappxaraktawa, Diosax jupar arsuwaykn uksa katuqapxaraktawa. 4:1 Akampix akham sa munta: Ynak katuqiritix wawskchixa, utankir uywatampi sasiwa, taqi ynakax jupankchi ukasa. 2 Uywir jaqinakaw jupar ujapxi, yatichapxaraki, awkipan arsut urukama. 3 Ukapachparakiw jiwasanakampix lurasi, Ajayu tuqin wawakytan ukapachax, akapach irpirinakan munaaparjamaw sarnaqytan. 4 Ukampis arsut urux phuqhasiwayki ukapachaw, Diosax Yuqap khithani, m warmit yurisa, judo jaqjamaw kamachi arunakar phuqhas jakarakna. 5 Diosaw jupar khithani kamachirjam jakaat jiwasanakar qhispiyiri, ukatsti jupan wawanakapat jiwasanakar katuqistu. 6 Ukhamax jupan wawapa tukutas laykusti, Diosax Yuqapan Ajayup chuymanakasar khithani; uka Ajayuw art'asi: Awkixay! sasa. 7 Ukhamasti, jumax janiw uywat jaqkxtati, jan ukasti, Diosan wawapxtawa; wawapxasinsti, Diosan munasiap laykuw tuti katuqarakta. 8 Nayrax, jumanakax Diosar janr ut'apkyt ukkhaxa, k'ari diosanakaruw luqtapxytaxa. 9 Ukampis jichhax Diosar ut'xapxtawa, chiq sasinsa, Diosax jumanakar ut'xapxtamwa. Ukhamasti,

kunatarak wasitampi uka pisi ch'amani, t'ukhasirinakan luqtirinakapar tuku munapxtasti? 10 Jumanakax yqasipkaktawa: yaqhip urunaka, phaxsinaka, pachanaka, maranaka. 11 Inas nayan lurataxax jumanak taypin inamayakchi, uk amuyasax llakistwa. 12 Jilatanaka, nayat yatiqasipxaamatakiw achikt'apxsma, nayax jumanakjamaw tukuwayta. Janiw nayarux kuna jan walsa jumanakax lurapkistati, 13 jan ukasti, janchin usuta ujasitax laykuw Galacia markan m qawqha pacha ukankawayta, suma yatiywinak jumanakar yatiyasa. 14 Uka usuxax jumanakatak m yant'kaspas ukhamnwa, ukampis janiw janchin usuta ujasitax layku jisk'achapkistati, janirakiw apanukupkistasa. Ukatsipana, Diosan angelapkiristsa, jan ukax, pachpa Jesucristkiristsa ukham katuqapxistaxa. 15 Nayax yattwa, wakisispn ukax, nayranakamsa nayar churaatak apsusipxasmnwa. Kawkinkarak uka kusisiamasti? 16 Jichhasti, kunatix chiqki uk sataxatakti jumanakan uisirimar tukuwayxtxa? 17 Judo kamachirjam phuqhapxaam wayt'ir jaqinakax, jumanakat wali amtapxi, ukampis amtwinakapax janiw walkiti. Jupanakax nanakat t'aqaqtapxaam munapxtam, ukhamat jupanakar makhatapxaamataki. 18 Mayninakat llakiax walikiwa, ukampis uk suma amtwimpi lurapxam; janiy jumanak taypin nayax jikxataskta ukapachakkpati, jan ukasti, ukhampun lurapxam. 19 Wawanakaxay, wasitampiw t'aqhisian jikxatasta, kamisatix m taykax wawachasiatak t'aqhiski ukhama, Criston jumanak taypin sayt'aapkamasti t'aqhisiskakwa. 20 Jichhpach jumanakamp chika ukan jikxatasi munirista, taqi tuqit jumanakar parlaataki, ukampis janiw kunsa jumanakat amuyt'irjamkti! 21 Moisesan kamachiparjam sarnaqa munirinaka, sapxita: Janit ist'apkta kamachix siski uksti? 22 Abrahamax p wawannwa siwa: Nayrr wawapax uywatapan wawapnwa; maynr wawapasti warmipan wawapnwa. 23 Uywat warmin wawapax janchin munaapat yurna; warmipan wawapasti Diosax arskatayna ukarjam phuqhasiapatakiw yurna. 24 Akax m uacht'wiwa. Uka pani warminakax p arust'wiruw utasi. Agar sat warmix, Sina qullun arust'atkn ukampi sasiwa; jupat saraqirinakax t'aqhisiyat jaqatakiw yuripxi. 25 Agar warmix Arabia uraqinkir Sina qullumpi sasiwa, ukax

jichhrun Jerusaln markawa, wawanakapamp chika kamachin t'aqhisiyat jakapxatap layku. 26 Ukampis Sara warmix machaq arust'wiruw utasi, uka tuqiw jiwasanakax alaxpachankir Jerusaln markan wawanakappxtan. 27 Qillqatan siwa: Jan wawani, jan wawachasir warmi, kusisim; wawachasiamp t'aqhisi jan ut'ir warmi, kusisiat art'asim. Apanukut warmin wawanakapax waljanniwa chachan warmin wawanakapat sipana. 28 Jilatanaka, jumanakax Isaac chachjampxtawa, Diosax arsuwaykatayna uka wawanakpxtawa. 29 Kamisatix kh urunakan janchin munaapat yurir wawax, Ajayun munaapat yurir wawar uisis arknaqkna, uka pachparakiw jichhax jiwasanakampix lurasiski. 30 Ukampis kamsis Qillqatanxa? Akham siwa: Uka uywat warmir wawapamp chika anqar jaqunukum, uywatan wawapax janiw chachan warmin wawapjam tuti katuqkaspati sasa. 31 Ukhamasti jilatanaka, janiw jiwasanakax uywatan wawanakapjamktanti, jan ukasti chachan warmin wawanakapjamtanwa. 5:1 Cristox qhispiyat jakasi churistu, jiwasanakan qhispiyat sarnaqasiasataki. Ukalayku, jumanakax ch'amampi uka qhispiyat jakaan sarantapxam, jan wasitampi t'aqhisiyat jakaar kutt'apxamti. 2 Ist'apxita. Naya, Pablow sapxsma, jumanakatix circuncisin lurwi phuqhapxtaxa, Criston luratapax janiw kunatakis jumanakatakix askkxaspati. 3 Circuncisin katuqir jaqinakaruw wasitat sista: Moisesan kamachiparjam taqpach phuqhas sarnaqaapawa. 4 Jumanaka, kamachinak phuqhas Diosampi katuqayasi munapkta ukanakax, Cristot saraqtapxtaxa, Diosan khuyapayasiap apanukupxtaxa. 5 Ukampis jiwasanakanxa, Ajayu tuqi, iyawsa tuqitarakiw, Diosan nayraqatapan katuqat suyt'wisax utjistu. 6 Cristo Jesusampi mayakstanxa, janiw kunatakis wakiskiti circuncisin katuqaasa, jan katuqaasa. Jan ukasti, iyawsaanaw juk'amp askixa, uka iyawsaasti munasian jakayarakistani. 7 Jumanakax walik sarantasipkytaxa: Khitirak chiqar jaysa apanukuyapxtamsti? 8 Uka amuyux janiw Diosat jutkaspati, jupa pachpaw jumanakar jawsapxtam. 9 M juk'a levadurax taqpach jak'u chaputaruw puqtayi 10 Tatitur iyawsaaxaw nayan utjitu, janiw jumanakax mayja amtapktati; ukampis

Diosax jumanakar pixtuntas sarnaqir jaqirux, khitskpansa, mutuyaniwa. 11 Jilatanaka, nayatix jumanakaru: Circuncisin katuqapxaamawa sapxirismaxa, judionakax janiw jiwayaatak arknaqapkitaspati. Ukhamspa ukasti Criston cruzapat parlaax janiw jupanakar mayjt'aykaspati. 12 Ukampis khitinakatix jumanakar pixtuntas sarnaqasipki: circuncisin lurayasipxaamaw sasa, ukanakax, mpit jupanakpach taqpach khariqasipxpan! 13 Jilatanaka, Tatitux jumanakar qhispiyat sarnaqasiaruw jawsapxtam; jumanakasti jan uka qhispiyat sarnaqasi tumpanix janchin munaaparjam sarnaqapxamti, jan ukasti, munasi laykuy maynit maynikam yanapt'asipxam. 14 Tatitun taqpach kamachipax m sapa kamachir tukutakiwa: Jaqi masimarux juma kikparjamaw munasta sasa. 15 Amuyasipxam, jumanakatix nuwasipxta, maynit maynikam jan walinaksa lurasipxta ukaxa, jumanakkamaw tukjasipxta. 16 Ukat sapxsma: Ajayun munaaparjam sarnaqapxam, ukhamat janiw janchin munaaparjam sarnaqkxapxtati. 17 Janchin munaanakapax janiw Ajayun munaapjamkiti, Ajayun munaapasti janirakiw janchin munaapjamkisa. Purapat janiw jaysasipkiti, ukat jumanakax munatamarjam jan kunsa lurapkasmati. 18 Ukampis Tatitun Ajayupatix jumanakar irpapxstamxa, janiw kamachir chinkatat jakxapxtati. 19 Janchin munaaparjam arkirinakan lurwinakapax qhanaw usti, ukanakasti akanakawa: wachuq jucha luraanaka, q'au luraanaka, jan wali amtwinaka, 20 idolonakar yupaychaanaka, layqasianaka, uisisianaka, ch'axwanakan sarnaqaanaka, jan wali amtaanaka, phiasianaka, jupatakik munaanaka, t'aqaqtaanaka, yaqhachasianaka, 21 yaqhankir munapayaanaka, jaqi jiwayaanaka, machaanaka, jiljas manq'aanaka; ukanakar utat yaqha luraanakampi. Iwxt'apxsmawa, niy satpxaraktawa, ukanak luririnakax, janiw Diosan markapan katuqatpkaniti. 22 Ukatsipana, Qullan Ajayun achupax akanakawa: munasia, kusisia, samaraa, llamp'u chuyma, taqimpis sumanka chuyma, khuyapayasi chuyma, taqi kunansa phuqha chuyma, 23 alt'at chuyma, janchin munaapar atipja chuyma. Ukanakar juchachir kamachisti janiw utjkiti. 24 Tatit Jesucristonkirinakax, janchin munaanakapar wayusir chuymap ch'akkatxapxiwa, anqha

amtaanakampiru, munaanakapampiru. 25 Ajayu laykutix jichhax jakstanxa, uka Ajayumpirak kuna lurwinakasansa irpayasipxani. 26 Janiy jach'a jach'a tukurniti, jiwasanak pachpas tuqisianak utjayaniti, janirak jiwasanakkam uisisiniti. 6:1 Jilatanaka, maynirutix kuna juchar tinkutap ujapxstaxa, jumanakax Diosankirinakjamax jupan sayt'asiapatak yanapt'apxam, llamp'u chuymampi parlxayapxam, taqi amuyumpiraki. Ukampis sapa mayni amuyaspan, jupas yant'ataw ujasirakispa. 2 Jan walt'aanak utjapxtam ukapachasti, maynit maynikam yanapt'asipxam. Ukham lurasaw Criston kamachip phuqhapxta. 3 Maynitix jan kunkasin jach'achaschixa, jupa pachpaw sallqjasi. 4 Sapa mayniw sarnaqwip ujasiapa, luratapatix walikskchixa, jupa pachpaw ukat kusisini, ukampis janiw mayninakatakkiti. 5 Sapa mayniw lurwinakapat llakisiapa. 6 Tatitun arunakap katuqirix, yatichiripar askinak katuqatapat churaapawa. 7 Jan sallqjasipxamti; janiw khitis Diosat sawkaskaspati. Kuntix jaqix yapuchki ukarak apthapini. 8 Janchin munaaparjamatix arkaskakinixa, wiayatakiw jiwani; ukampis Ajayun munaaparjamatix jaysanixa, wiay jaka katuqani. 9 Ukhamasti janiy aski luraan qarjasiniti, luraskakini ukaxa, Diosax wakisitaparuw waxt'wip churistani. 10 Ukalayku, wakisini ukax, taqinir aski lurapxani, juk'ampis iyawsir jilatanakasaru. 11 Aka arunak naya pachpaw qillqta. Ujapxam, jach'a qillqanakampiw jumanakar qillqanipxsma. 12 Jaqinakampi askit ut'ayasi laykukiw circuncisin lurwi phuqhapxaamatak wayt'a munapxtam. Criston cruzap layku jan arknaqayasiataki. 13 Janiw circuncisin katuqirinakasa kamachinakarjam phuqhapkiti. Ukampis jupanakax jumanakan circuncisin katuqaam munapxi, ukat janchin uka lurwi jumanakar lurayasin jach'achasipxaapataki. 14 Ukampis nayax janiw kunatsa jach'achasi munkti, jan ukasti, Tatit Jesucristosan cruzan jiwatap iyawsataxat jach'achasiaxax utjitu. Criston cruzap tuqiw nayatakix akapach lurwinakax jiwatxi, nayasti akapach lurwinakatakix jiwatxaraktwa. 15 Ukhamasti, circuncisin katuqaasa, jan katuqaasa, janiw kunatakis askkiti; ukatsipana, machaq jaqir tukuasaw askixa. 16

Taqi aka arunakarjam sarnaqirinakax samaraampi khuyapayasiampi katuqapxam, Diosan Israel markapankir taqpach wawanakapas katuqapxarakim. 17 Jichhat uksarusti, jan khitis nayar llakisiyitpati; walja chhuxrinakaw janchixan utji, ukanakaw Tatit Jesucristonkatax layku t'aqhisitax uacht'ayi. 18 Jilatanaka, Tatit Jesucristosax taqi jumanakar askinakapampi phuqt'pan. Ukhampan. 1:1 feso iglesiankir munat jilatanaka, kullakanaka: Jumanakaruw aruntanipxsma, Diosan aski markapankirinakaru, Jesucristor iyawsapkta, jupampi mayar tukt'as jakapkta uka jilatanakaru. Naya, Pablox Diosan munaapat Jesucriston apostoluptxa. 2 Jiwasan Dios Awkisay jumanakarux munasiapampi, sumankaapampi churpan. 3 Jesucristo Tatitusan Dios Awkipax jach'achatpan, Cristonkatas laykux jupaw alaxpachat ajay waxt'winak churanistu. 4 Diosax Cristo tuqiw ajllisistu, aka uraqix janr utjkn ukkhatpacha, ukhamat q'umachata, jan akch'a q'auni jupan nayraqatapankaasataki. Munasiap laykuw, 5 jupax nayratpach ajllisiwayistu, Jesucristo tuqi wawanakapat katuqatasataki, kunjmkitix amtwipax ukhamarjama. 6 Diosan muspharka khuyapayasiapat jach'achaasataki, uka pachpa khuyapayasiapampiw munat Wawap tuqi askinak waxt'istu. 7 Criston wila wartatap tuqiw juchanakat qhispitasa, pampachatas utjistu. Diosasti phullch'irkir khuyapayasiap jiwasatak utjayi, taqi yati kankaa, amuyt'a kanka jiwasar churasa, 9 ukatsti jan amuyt'ka amtwipat ut'ayistu. Jupax khuyapayasiapan amtatayna, Cristo tuqi uka amtwip luraataki. 10 Uka amtwiparjamaw Diosax phuqhani kunapachatix uka urux purkani ukkhaxa, jupasti taqi kun mayachthapini, alaxpachansa aka uraqinsa, Criston munaapankaapataki. 11 Cristo tuqiw Diosax qalltatpach ajllisiwayistu, ukhamat waxt'wip katuqaasataki, pachpa Diosan amtwiparjama, taqi ukanak munaaparjamaw luri. 12 Jupasti jiwasanakan nayrras muni, Criston suyt'wi tuqi jakaasataki, ukhamat taqpachani muspharka ch'amapat jach'achaasataki. 13 Cristonkasaw jumanakax suma yatiywin chiqpach arunakap ist'apxtaxa, qhispiyasi suma arupa, iyawsaat katxarusipxtaxa, ukatsti Cristox arsuwaykistu uka

Qullan Ajay katuqapxaraktaxa. 14 Qullan Ajayuwa jiwasanakan arxatirisaxa, Diosax waxt'wip jiwasar churkistani uk katuqaasataki, uksti kunapachatix jupankirinakan qhispiyasiapax phuqhatxani ukkhaw katuqani, taqpachani jupan jach'a muspharka ch'amapat jach'achaasataki. 15 Ukalayku, Jesucristo Tatitur jumanakan iyawsapxatam yatisina, qullan markankirinakatak munasianpxatamat ist'asaxa, 16 jumanakat Diosar yuspagara janiw armaskti, janirakiw jumanakatak mayisa armaskti. 17 Tatit Jesucristosan muspharka Dios Awkiparuw mayta, ajay tuqin yati kanka jumanakar churaapataki, Diosan uacht'wip sum amuyapxaamataki, jupar juk'amp ut'apxaamataki. 18 Jumanakan amuyunakam qhanjtayaapatakiw Diosarux mayirakta, kuna suyt'wirutix jawskistu uk yatipxaamataki, kunja muspharkaa, jilarkir waxt'wtix Diosax qullan markapankirinakar churki uk yatipxaamatakiraki, 19 ch'amapax kunja jach'asa, jan tukuskirisa, uka ch'amaw Cristor iyawsirinakarux ch'amachaskistu. Aka ch'amasti Diosax taqi ch'amapampi uacht'aykn uka pachpawa, 20 kunapachatix Cristor jiwatat jaktayki ukapacha, ukatsti alaxpachan jupan kupxapar qunt'ayki ukapacha, 21 taqi munaaninakxar utt'ayasa, jilrinakxaru, marka apnaqirinakxaru, taqi kunatix jichhrunakansa, qhipa urunakansa utjkani ukanakxaru. 22 Taqi kunsa Criston munaanaparuw utt'ayi, pachpa Cristoruw iglesian p'iqipat uchawayi. 23 Ukhamasti iglesiax Criston janchipar utatawa, iglesiax Cristot aski kankaap katuqi, Cristox taqi kun phuqt'araki. 2:1 Jumanakax nayrax anqha luraanakana, jucha luraanakan jakasax 2 jiwatsipkytawa, akapach amtwinakaparjamaw arkasipkytaxa, kawkr ajayutix alaxan apnaqki, Diosar jan jaysirinakar ch'amachki ukan munaap lurasipkytaxa. 3 Taqi jiwasanakax uka kipkarakiw nayrapachax jakytan, anqha amtwinakasar arkasa, janchisan munaanakaparjama, amtwinakasarjam phuqhasa. Uka laykusti, Diosan axsarka mutuywip mayninakjam katuqaasaw wakisna. 4 Ukampis Diosax jach'a khuyapayasiriwa, jach'a munasiap uachayistu. 5 Ukat Cristompi chika jaka churistu, juchanakasan jiwataskchytan ukasa.

Jumanakax Diosan khuyapayasiapat qhispiyasi katuqapxtaxa. 6 Diosax Cristo Jesusamp chikaw jiwatat jaktayistu, jupampi chikarakiw alaxpachan qunt'ayistu. 7 Aksti jutir urunakan jupan munasiapa, khuyapayasiap uacht'ayaatakiw luri, jiwasatak Cristo Jess layku utjatapata. 8 Diosan munasiapat jumanakax, iyawsa tuqi qhispiyasi katuqapxtaxa. Aksti janiw jumanak pachpat jikxatapktati, jan ukasti Diosan churwipawa. 9 Uksti janiw lurwinakam layku jikxatapktati, ukhamat jan khitis jach'achasiskaapataki. 10 Diosaw jiwasanakar irnuqistu; Jesucristo tuqi aski lurwinak luraasataki, nayratpach wakichat thakhin saraasataki. 11 Ukhamasti amtasipxam, jumanakax nayra pachan janiw janchirjam judo jaqpkytati, circuncisin katuqirinakasti, circuncisin jan katuqirit ut'apxytam. 12 Kh urunakasti jumanakax jan Cristoniw jakapxytaxa, janirakiw Israel markankirpkytati, Diosan arust'wip jan ut'asa, aka uraqin jan kuna suyt'wini, jan Diosaniw jakasipkytaxa. 13 Ukampis jichhax Cristo Jesusan wila wartatap laykuw jupampix mayakxapxtaxa, nayrax jayankapxytawa, jichhasti jak'ankxapxtawa. 14 Cristow jiwasan sumankaasaxa. Jupax judionaksa jan judionaksa m sapa markaruw tukt'ayi, kawkr uisiatix m pirqjam jaljkn uk t'unjasa. 15 Cristox kunatix kamachin arsutkna ukanak chhaqtayawayi, ukatsti jupa tuqiw uka p tamatxa, m sapa machaq marka utt'ayawayi. Ukhamat sumankaax utjawayi. 16 Cristox cruzan jiwasin paypach markan ch'axwanakap t'unjawayi, Diosampis sumankayaraki, jupanakat m sapa markar tukuyasa. 17 Cristox jutasin taqiniruw sumanka suma yatiywinak yatiyi, Diosat jayankapkyt uka jan judionakaru, ukhamarak jupa jak'ankapkn uka judionakarusa. 18 Taqiniw Cristo tuqi, judionakasa jan judionakasa, m sapa Ajayu tuqiki Awkirux jak'achastan. 19 Ukhamasti, janiw jumanakax yaqha markankirpktati, janirakiw jan uraqinpktasa, jan ukasti jichhax qullan markampix mayakiw jakasipxtaxa, Diosan utapankirpxaraktawa. 20 Jumanakax m jach'a utar utatpxtawa, uka utasti apostolunakana, profetanakan yatichwipxar utachatawa, pachpa Jesucristorakiw utar thurxsir jach'a qalaxa. 21 Jupaw uka jach'a uta thurxsiski, juparakiw jiltayaski, ukhamat Tatitun qullan utapar tukuapataki. 22 Jumanakasti

Cristonkasaw mayachatpxtaxa, taqinimpis mayachasisa m utar tukuataki, uka utan Diosax Qullan Ajayup tuqi jaki. 3:1 Ukat naya Pablox Cristo Jess layku katuntatta, jan judipktas ukanakatak aski. 2 Niy yatipxpachtawa, Diosax khuyapayasiapan kuntix amtki uk jumanakar qhanachaatak khithankitu ukxa. 3 Diosax m unachwi tuqiw nayarux imantat amtwip yatiyitu, ukxat qalltan yatiyapksma m juk'a arunak qillqanisa. 4 Uka qillqat ullart'asax amuyapxasmawa, kunjmtix Diosax Cristo tuqi uka imantat amtwip phuqki uk nayan amuyt'ataxa. 5 Uka imantat amtwisti janiw jiwasat nayra jakirinakar yatiyatknti, ukampis jichhax Diosax Ajayup tuqiw qullan apostolunakaparu, profetanakapar uacht'ayi. 6 Uka jan amuyt'ka amtwix akawa: Tatitun qhispiyasi arunakap tuqiw jan judipkis ukanakax judionakamp chik pachpa waxt'wi katuqapxani, ukhamarak m sapa markar tukutakpxani, kuntix Diosax Jesucristo tuqi arsuwaykna uksa, katuqapxarakini. 7 Diosan khuyapayasiapa, munasiap tuqiw nayax uk yatiyaatak uchatta, ukham jupax jach'a ch'amap uacht'ayi. 8 Nayasti qullan markapankirinakat wali sullkaktwa; ukampis jupaw aka suma irnaqwi churitu, jan judipkis ukanakar Criston jan jakt'kay qamir kankaapat suma yatiywi yatiyaaxataki. 9 Ukatsti taqi kun lurir Diosax wiayatpach imxskatayna uka amtwipat taqinir yatiyaaxatakiraki. 10 Ukhamat jichhax iglesia tuqix alaxpachankir taqi munaaninakasa, jilrinakas Diosan yati kankaap ut'apxani, ukasti kunayman tuqit uacht'ayasi. 11 Diosasti taqi akanak wiay amtwiparjamaw Jesucristo Tatitus tuqi luri. 12 Cristo tuqiw Diosar jan axsaras jak'achasiasax utji, jupar iyawsaatak churkistu uka iyawsaampi. 13 Ukat jumanakarux achikt'apxsma, jumanak layku t'aqhisitaxat jan ch'am laq'ayasipxamti, ukatsipana ukax jumanakatakix m jach'achwiwa. 14 Ukat nayax Dios Awkin nayraqatapan killt'asta, 15 kunatix alaxpachansa, akapachansa utjki ukanak lurir Dios nayraqatana. 16 Nayax Dios Awkiruw mayta, muspharka qamir kankaapat Qullan Ajayup tuqi jumanakar ch'am churaapataki, 17 Cristox chuymanakaman iyawsa tuqi jakpan, munasiasti jakwinakaman saphippan, utt'wiparakpan. 18 Ukhamat

jumanakax qullan markampi mayachat amuyt'apxta, Criston munasiapax taqi tuqir jach'tapa. 19 Uka munasiap ut'apxaamatakiw mayta, ukasti taqi kuna yatiat sipan juk'ampi jilankiwa, ukhamat Diosan kankaapampi phuqt'atpxaamataki. 20 Jichhasti Diosax jach'achatpan, jupax ch'amaniwa kuntix mayktan, lup'karaktan ukanakat sipan juk'ampi luraataki, jiwasanakan luraski uka ch'amapat yuspagaratpan. 21 Iglesiansti Diosax Jesucristo tuqi jach'achatpan, wiayansa wiayapataki! Ukhampan. 4:1 Ukat nayax, Tatit layku katuntatsin achikt'apxsma, khitinakatix Diosan jawsatpkta ukanakasti, kunjmtix lurapxaamk ukhamar sarnaqapxam. 2 Alt'at chuymanpxam, munasirpxarakim; llamp'u chuymanpxam, maynit maynikamasti munasiampi ujasipxam; 3 Qullan Ajayut jutki uka mayacht'asi katxsipxam, sumanka tuqiw taqinir mayachapxtam. 4 M sapa janchikiw utji, m sapa Ajayukiw utjaraki, kunjmtix Diosax m sapa suyt'aar jawsapktam ukhama. 5 M sapa Tatitukiw utji, m sapa iyawswi, m sapa bautismokiw utjaraki; 6 m sapa Diosakiw utji, jupasti taqinin Awkipawa, taqiniruw apnaqi, taqi jaqinak tuqiw luri, taqinin chuymapankarakiwa. 7 Ukampis Cristox chura munki uka lurwinakat sapa mayniw katuqtan. 8 Ukat Qillqatax saraki: Alaxpacharux katuntatanak irpt'ataw makhati, jaqinakarusti lurwinak churi sasa. 9 Kamsaarak muni makhatiw sasasti? Nayraqatax uraqi manqharuw saraqi sa muni. 10 Khititix manqhakam saraqki ukasti, alaxpachat juk'amp alayar makhatki uka pachparakiwa, ukhamat taqi phuqhantaataki. 11 Ukatsti jupa kipkaw sapa maynirus churawayi, yaqhipax apostolapataki, yaqhipax profetapataki, yaqhipax Diosan suma yatiywi arup qhanachaapataki, yaqhipasti awatirinaka, yatichirinakapataki. 12 Ukham qullan markaparux wakicht'i, lurwin irnaqaapataki, Criston markap jiltayaataki, 13 taqinis iyawswina, ukhamarak Diosan Yuqapar ut'aansa mayakasataki, ukhamat aski jaqir tukuasataki, kunjmkitix Cristox ukhamar puriataki. 14 Janiy wawanakar utat sarnaqxaniti, kawksarus jank'ak irpataki, ukatsti jan wali thakhi sarnaqir k'ari yatichirinakan yatichwipampis sallqjataraki. 15

Jan ukasti muasian chiqapar lurasaw Cristor utas jiltaasa, jupan iglesian p'iqiptap layku. 16 Cristo tuqiw iglesiankirinakax lurwinakaparjam mayachat ujasi, jupa tuqirakiw mayar tukt'as sumankaan irnaqapxi; ukhamat munasi layku iglesian jiltaapataki, ch'amachasiapataki. 17 Ukhamasti ak jumanakar Tatitun sutipxar iwxt'apxsma: Janiy juk'ampi Diosar jan ut'irinakjam jakxapxamti, jupanakax pantjat amuyunakaparjamakiw jakapxi, 18 amuyupas ch'amakt'atawa. Jupanakasti janiw Diosat jutki uka jakwit kusisipkiti, chuymanakap qalarayasipxatap laykusti, janiw kunsa yatipkiti. 19 Jan p'inqanpxiwa, jan wali luraaruw katuyasipxi, jan axsarasaw q'au luraanak lurapxi. 20 Ukampis jumanakax janiw ukham jakaatak Cristor ut'apktati, 21 chiqpachansa jumanakax jupat yatiywi ist'apxtaxa, ukat jumanakax kunjmtix jupax munki ukham jaka yatiqapxtaxa, Jesusankki uka chiqa kankaaparjama. 22 Ukat jumanakax nayra sarnaqwim apanukupxaama, uka sarnaqwix sallqantir amtwinakampi tukjatawa. 23 Ajayunsti machaqar kipstapxaamawa, 24 machaq jaqi kankaampi isthapisisa, Diosan utasitaparjam irnuqt'ata, ukatsti chiqa, q'uma jakwimpi uacht'ayasa, chiqa kankaxar utt'ayattap layku. 25 Ukhamasti jichhax jan juk'amp k'ariskxapxamti, jan ukasti sapa maynis chiqapak jaqi masinakamarux parlapxam, taqinis pachpa janchinkirtas layku. 26 Phiasisinxa, jan juchachasipxamti; uka phiasiax jan jayp'ukampanti. 27 Janiy supayampi jak'ayasipxamti. 28 Lunthatasirix jan juk'ampi lunthataspati, jan ukasti amparapampi irnaqaar uchaspan, ukhamat jan kunaninakar yanapt'aatakis utjarapini. 29 Jan wali arunakax lakamat jan mistpati, jan ukasti mayninakar ch'amachir suma arunak mistpan, ukhamat ist'irinakatak askapataki. 30 Diosan Qullan Ajayuparux jan llakisiyapxamti, jumanakax uka Ajayumpi chimpuntatpxtawa, ukhamat kunrutix jupax phuqhat qhispiyasi churapktam ukrun Diosankirjam ut'atpxaamataki. 31 Jumanak taypitsti apanukupxam: k'allk'usianaka, jan wali munaanaka, thithianaka, arnaqjasianaka, tuqisianaka, kunayman anqha luraanaka. 32 Ukatsipana jumanakax suma chuymanpxam, maynit maynikam khuyapt'ayasisa, purapat pampachasipxam, kunjmtix Diosax

jumanakar Cristo tuqi pampachapktam ukhama. 5:1 Jumanakasti, Diosan munat wawanakapjamax jupat yatiqasipxam. 2 Taqinirus munasiampi ujapxam, kunjmtix Cristox munaskistu ukhama, jiwasanak laykuw jakaapsa katuyasiwayi, Diosatak m suma q'apkir luqtwkaspas ukhama. 3 Jumanakasti qullan markankirjamaw sarnaqapxaama: wachuq jucha luraatsa, yaqha q'au luraanakatsa, mich'asiatsa janipun parlapxamti. 4 Q'au arunaksa, luqhi kaka arunaksa, jan yni arunaksa janipun arsupxamti, janiw wakiskit taqi ukanakat parlaaxa, ukatsipan Diosar yuspagarapxam. 5 Jumanakax yatipxam, janiw wachuq juchanakan sarnaqirisa, anqhanak luririsa, mich'asirisa, Cristompina, Diosampin qhapaq markapar mantapkaspati. Ukasti yaqha diosanakar yupaychaampi sasiwa. 6 Jan khitis jumanakarux k'ari arunakapampi sallqantkpati, chiqpachansa ukham tuqiw Diosan axsarkay mutuywipax juti, khitinakatix Diosar jan jaysapki ukanakataki. 7 Jumanakasti jupanakampix jan chikachasipxamti. 8 Nayrax jumanakax ch'amakan jakapxytaxa, ukampis jichhax Tatitumpi mayakxasax qhanan jakxapxtaxa. Ukhamasti qhanankirinakjam sarnaqapxam, 9 uka qhanax khuyapayasia, chiqapar sarnaqaa, chiqa kanka utjayi. 10 Kunatix Diosar kusisiyki ukay lurapxam. 11 Ch'amakankirinakan jan wali sarnaqwipampix jan chikachasipxamti, jan ukasti, uka jan wali lurwinak qhanar apsupxam. 12 Jupanakan jamasan lurwinakapat arsuas p'inqasijamawa; 13 ukampis kunapachatix taqi kunanakas qhanar uskutk ukkhax, taqi kunas qhanawa, 14 taqi kunatix qhanankki ukax qhanaruw tuku. Ukat akham sixa: Juma ikirix p'arxtasim; jiwatanak taypit sarthapim, Cristow qhant'tam sasa. 15 Ukhamasti wali amuyumpi sarnaqapxam. Janiy pisi amuyunjamax jakapxamti, jan ukasti ch'ikhi kankaampi jakapxam. 16 Kunatix askki uk jan inakt'as lurapxam, urunakan jan walxatap layku. 17 Jan kunsa luqhir utat lurapxamti; kunkitix Tatitun munaapax uk amuyt'aatak ch'amachasipxam. 18 Jan machjasipxamti, machjasiax jan waliruw puriyi; ukatsipana Qullan Ajayumpi phuqhantasipxam. 19 Maynit maynikam q'uchunakampi, ajay q'uchunakampi chuymachasipxam, ukatsti taqi chuymampi Tatitur

q'uchupxam, jach'achapxarakim. 20 Dios Awkirux taqi kunanakat Jesucristo Tatitusan sutipxar yuspagarapxapunim. 21 Cristor axsarasax maynit maynikam jaysasipxam. 22 Chachan warminakax Tatiturjam chachananakapar jaysapxpan. 23 Chachax warmin p'iqipawa, kunjmatix Cristox iglesian p'iqipki ukhama, iglesiasti jupan janchipawa; Cristosti jupan Qhispiyiriparakiwa. 24 Kamisatix iglesiax Cristor jaysixa, ukhamarakiw warminakax chachapar taqi kunan jaysaapa. 25 Warmin chachanaka, warminakamar munasipxam, kamisatix Cristox iglesiar munaski ukhama, jakaapsa iglesiap laykuw apt'asiwayi. 26 Uksti qullanar tukuyaatakiw ukham luri, uma jariqwimpi arup tuqi q'umachasa, 27 ukhamat q'umachat iglesia irpkataataki, jan q'aucht'ata, jan kuna sip'uni, jan kunan kamacht'ata, ukat sipansti suma qullanaptata, jan kamskayaraki. 28 Uka pachparakiw warmin chachanakax warminakapar pachpa janchiparjam munasiapa. Warmipar munasir chachax jupa pachpaw munasi. 29 Janiw khitis pachpa janchiparux uiskiti, jan ukasti janchiparux manq'ayiwa, sum ujasiraki, kunjmtix Cristox iglesiampi lurki ukhama, 30 iglesiaw Criston janchipaxa. Jiwasanakasti uka janchinkirpxtanwa. 31 Ukat chachax awkip taykap jaytanukuni, ukhamat warmipampi mayachasxaataki, panpachanisti m janchirukiw tukuni. 32 Akax wali jach'a jan amuyt'kaawa. Nayasti Cristompita, iglesiampit ukham arsta. 33 Ukhamasti, sapa mayni jumanakay warmipar jupa pachparjam munaspan, warmisti chachaparux yqarakpan. 6:1 Wawanaka, kunjmtix Tatitux munki ukhamaruy awkimar taykamarux jaysapxam, ukham jaysaaw askixa. 2 Aski katuqaatak nayrr arsut kamachix akawa: Awkimar taykamar jach'acham, 3 ukhamat aka uraqin walja maranak kusisit jakasiamataki. 4 Jumanakasti awki taykanaka, wawanakamarux jan thithiyapxamti, jan ukasti Tatitun yatichwiparjam chiqapar yatichas uywapxam. 5 Uywatanaka, aka uraqin uywirinakamki ukarux jaysapxam. Uksti yqaampi, axsaraampi, qhana chuymampi phuqhapxam, Cristorus yanapapkasma ukhama. 6 Janiy uywiriman ujkatakix lurapxamti, ukhamat jupanakampi sumat ut'ayasiatakiki, jan ukasti Criston irnaqirinakapjamax Diosan munaap taqi chuyma lurapxam.

7 Taqi chuymampiy irnaqapxam, Tatitutakjama, jan jaqinakatakjamaxa. 8 Ukampis yatipxaamawa, uywatpasa, jan uywatpasa, sapa mayniw suma luratanakapatjam Tatitut katuqani. 9 Jumanakasti uywirinaka, ukhamarakiy uywatanakamarux sum ujapxam, janirak axsarayapxamti. Amtasipxam, jumanakasa, jupanakasa alaxpachankir Tatitunkirpxtawa, jupax janiw khitirus yaqhachnukkiti. 10 Jichhasti jilatanaka, Tatitunkasin ch'amachasipxam, jan atipjkay ch'amapampi. 11 Diosax churapktam uka nuwasi ynakampi jark'aqasipxam, ukhamat sallqantir supayarux saykatani. 12 Janiw jaqinakan ch'amanakapampi nuwasipktanti, jan ukasti alaxankir anqha ajayunakan ch'amapampiw nuwasipxtan, jupanakasti jilrampi, munaanampiw aka ch'amak uraqin axsarayistu. 13 Ukalayku, Diosax churapktam uka nuwasi ynak katxarupxam, ukhamat jan wali urunakar saykataataki, ukham sum wakicht'asisasti ch'aman sayt'asipxam. 14 Ukhamasti ch'aman sayt'asipxam, chiqa kankaampi isintata, aski kankaampi isthapitaraki. 15 Sumanka arunak qhanachir saraatakix wakicht'atapunpxam. 16 Taqi kunat sipansti, iyawswimax supayan nina mich'inakap jiwarayaatak jark'aqasijampan. 17 Qhispiyasiasti m cascor utat p'iqir asxatasiatakpan, Diosan arupasti Qullan Ajayun churat m espadar utatpan. 18 Diosat mayisi jan armasipxamti: Qullan Ajayun irpatax Diosar mayipxapunim. Jank'akpxam, jan ch'am laq'ayasipxamti, qullan markatakix taqinitak Diosat mayipxam. 19 Nayatakis Diosat mayipxarakim, kuna arsuaxatix wakiski uk Diosax nayar churaapataki, ukhamat Diosan imantat amtwip ch'amampi parlaaxataki, ukasti Diosan suma yatiywi arunakapawa. 20 Diosaw nayarux aka yatiywi ut'ayaatak khithitu, ukatarak jichhas katuntat ujasta. Diosat mayipxam, nayan jupat jan axsaras parlaaxataki. 21 Tatitun irnaqwipan wal yanapasir munat Tquico jilatasaw nayxat taqi yatiyapxtam, kunjmsa nayax jikxatasta ukanak yatiyapxaraktam. 22 Ukatakiw khithanta, kunjmsipktix nanakax uk jumanakar yatiyiri, ukhamat jumanakar ch'amacht'aataki. 23 Dios Awkisampi, Tatit Jesucristosampix jilatanakar sumankaa, munasia, iyawsa churpan; 24 khitinakatix Jesucristo Tatitusar jan pchasis munapki ukanakarux jupax khuyapayasiap churpan.

1:1 Filipos markankir munat jilatanaka, kullakanaka: Naya Pablompi, Timoteompi, Jesucriston luqtirinakapaw jumanakar aruntanipxsma, jumanakaw Jesucristompi mayakpxatamat Diosan qullan markappxtaxa. Qullan marka irpirinakarusa, diacononakarus aruntanipxaraktwa. 2 Dios Awkisana, Jesucristo Tatitusan khuyapayasiapampi, sumankaapampiy jumanakamppan. 3 Jumanakat sapa kuti amtaskta ukkhax Diosaruw yuspagarta; 4 kunapachatix Diosat mayiskta ukkhax, kusisiampiw jumanakatak mayirapipxsma; 5 jumanakasti qalltatpach jichhrkamax Tatitun suma yatiywi arunakap yatiya yanapapxista. 6 Diosaw suma lurwinakap jumanakampix qalltawayi, ukanakasti Jesucriston jutaapkamax juk'amp sumaw tukuskani. 7 Jumanakat ukham lup'iaxax askiwa, nayasti jumanakarux walpun munasipxsma, katuntat ujaswixana, jilrinak nayraqatan qhispiyasi arunakax chiqaw sas arsuswixana, jumanakax nayampi chikpxtawa. 8 Diosakiw yati kunjmtix nayax jumanakar Jesucriston munasiapampi munasipksma uka. 9 Diosaruw mayiskta jumanakan munasiaman juk'ampi utjaapataki, jupasti yati kankaa, amuyt'a kankasa jumanakar churaapataki, 10 ukhamat kunatix askki ukpun ajllipxaamataki. Ukapachakiw q'uma chuyman jakapxta, Cristox jutkani ukkhasti, janiw khitis jumanakar juchachapktamti; 11 Jesucriston yanapapampix askinakpun lurapxta, ukhamat mayninakan Diosar yupaychas jach'achapxaapataki. 12 Munat jilatanaka, yatipxam, kunatix nayamp luraskn ukax suma yatiywi arunak yatiyaanxa, m yanapnwa. 13 Reyin utapan uta ujirinakasa, taqi jaqinakasa, Cristor arkatax layku nayan katuntattax yatipxi. 14 Nayar katuntat ujasinxa, waljaniw jilatanakax Diosan arunakap yatiyaatakix juk'ampi ch'ama katxatapxi. 15 Chiqpachansa yaqhipanakax nayar uisiata, timasiatak Cristot parlapxi, yaqhipanakasti suma amtwimpiw yatiyapxaraki. 16 Mayninakasti taqi munasiampiw Cristot arsupxi, jupanakasti sum yatipxi, qhispiyasi arunakar arxataatak katuntat ujasitaxa; 17 ukampis mayninakax jupatak taqi kun thaqhasakiw Cristot arsupxi, janiw chiqa chuympkiti, jan ukasti, nayan juk'amp jan walt'aaxak munapxi, katuntat ujasitax layku. 18 Kunpansaya, jupanakax qhana chuymampisa, jan ukax, jan qhana chuymampisa, Cristot yatiyapxi; ukasti nayarux walpun

kusisiyitu. Jichhas juk'amp kusisiskakwa, 19 jumanakan Diosat mayipxatamata, Qullan Ajayun yanapapampi katuntatat qhispiaxatak yatitaxata. 20 Nayax p'inqasiar jan puriatakiw ch'amachasiskta, ukampis jakasksa, jan ukax jiwxsa, nayan suyt'wixax nayan ch'amachasitax laykuw Cristox jach'ar aptatni. 21 Nayatakisti jakaax Cristowa, jiwaasti sumanak katuqaawa. 22 Jakaskak ukasti, Diosatakix irnaqaskakiristwa, jiwx ukkhasti, Jesucristompi chik jakiriw sarxirista, ukasti nayatakix juk'ampi sumspawa; nayatakix wali ch'amaw aka payat kawkr ajllisiasa; 24 m tuqitxa, nayan jakaskaaxax jumanakatak wali askiwa. 25 Ukhamasti, jumanakan juk'ampi Diosar katuyasipxaamataki, kusisit jakapxaamatakix jumanak taypin jakaskakwa. 26 Ukhamat nayax wasitat jumanak taypin jikxatas, ukatsti Cristo Jesusan jumanakax jach'achasipxta. 27 Jumanakasti, kunjmtix Jesucriston suma yatiywi arunakapax yatichki ukhamarjam sarnaqapxam. Nayasti jumanakar ujir jutsa jan ukax janis jutkxa, jumanakan m wawar tukt'asak jakasipxaam munta, taqi kunansa m amtwir purisa, ukatsti qhispiyasi arunak qhanachaatak wal ch'amachasisa, 28 uisirinakamarus jan axsarasaraki. Jumanakatix wali ch'aman sayt'asipxtaxa, jupanakan chhaqhaar saraskatap ujapxta, jumanakasti qhispiyatpxtawa, Diosan jumanakar atipt'ayatap layku. 29 Diosaw jumanakarux Cristor iyawsapxatam layku kusisi churapxtam, ukatsti jupa layku t'aqhisi churapxaraktam. 30 Ukhamasti, jumanakasa, nayasa uka kipka jan walt'aanakar saykataasaw wakisi, jumanakax niy yatipxtawa kunjmtix nayax t'aqhiskyta, jichhas t'aqhisiskakta uka. 2:1 Ukhamasti, Cristotix ch'amacha chuyma churapxstam, munasianakam laykutix mayninakar chuymachapxsta, taqinis uka kipka Ajayunpxsta, chuymanakamansa khuyapayasian phuqt'atpxaraksta ukax, 2 kusisiyapxita: m wawak jakasipxatamampi, pachpa munasiampi mayacht'ata, pachpa ajayumpi, pachpa amtwimpi. 3 Janipun kunsa purapat ch'axwasa, jach'a jach'a tuku munasas lurapxamti, jan ukasti llamp'u chuymampi taqi kunsa lurapxam, sapa maynix jupat juk'amp sumkaspas ukham ujapxam. 4 Janipun khitis jupatakik askki uk

thaqpati, jan ukasti kunatix mayninakatak askki ukpun thaqpan. 5 Kunjm amuyunkntix Cristox uka pachpa amuyunpxarakim: 6 Jupax Dioskchn ukasa, janiw Diosjam ujat munknti, 7 jan ukasti, Dios kankaap apanukna, uywat kanka katxarna. Jiwasanakjamaw tukna, taqinin luqtiripaw tukurakna, 8 jaqjamasti, jupa kipkaw jisk'ar tukuwayna, jiwaapkamaw Diosar jaysna; cruzan jiwakamaw jaysna. 9 Ukat Diosax jach'ar aptna, taqi sutit sipansa m jach'a suti churna. 10 Ukat Jesusan sutipar taqi jaqin killt'asiapataki, alaxpachansa, akapachansa, manqhapachansa, 11 ukatsti taqi jaqirakiw yatipxaapa: Jesucriston Tatittapa, Dios Awkir jach'achaataki. 12 Munat jilatanaka, jumanakampkyt ukkhax nayarux jaysapxapunistawa, jichhasti jumanakat jayankatax laykux juk'ampiy jaysapxita. Axsartaampi, khathatiampiy qhispiyasiamatak ch'amachasipxam; 13 Diosaw suma amtwinak churapxtam, jupa pachparakiw uka luraanak phuqhaan jupan munaaparjam yanapasipktam. 14 Taqi kunsa jan jaqxat parlasisa, jan ch'axwas lurapxam, 15 ukhamat jan khitis jumanakar m kunatsa juchachaskaapataki, jan ukasti Diosan wawanakapjam jan akch'as q'auni uka jan wali jaqinak taypin jikxatasipxaamataki. Jumanakasti, ch'amak taypin k'ajir warawarjam jupanak taypin k'ajapxapunim, 16 jaka arunak jach'ar aptasa. Ukhamat kunapachatix Cristox jutkani ukkhaxa, jumanakat kusisiaxataki, jan inamay ch'am tukus irnaqatax yatisina. 17 Jumanakax Diosar iyawsasaw jupar arkapxtaxa, ukasti juparu luqtwi katuyatkaspas ukhamawa. Inas nayarux jiwayapxchitani, jiwataxasti Diosatakix m luqtniwa, ukhamspa ukasti, nayax wali kusisitywa, jumanakampi chikarakiw kusisirak. 18 Ukhamax, nayamp chik kusisipxam! 19 Tatitun munaapatsti, Timoteor jumanakar ujir jank'ak khithani suyaskta, ukat jumanakan lurwinakam yatisin kusisiaxataki. 20 Nayatakisti janiw khitis jupjam munasirix utjkiti, jumanakan suman jikxatasiatakis wal llakisiraki. 21 Mayninakasti jupanakan ynakapatak llakisisipki, janiw kunatix Jesucristotak askki uk thaqhapkiti. 22 Ukampis jumanakax Timoteon askin sarnaqatap sum yatipxtaxa, ukatsti wawaxkaspas ukham Tatitun arunakap parla yanapkitu uksa yatipxaraktawa. 23 Kunjmaruy akan nayar taripapxchitani, ukarjamaw

Timoteor jumanakan ukar khithan; 24 Tatituruw mayiskta naya kipka jank'ak jumanakar ujir jutaaxataki. 25 Amuyataxatxa, wakisisamachakiw Epafrodito jilatar jumanakan ukar khithaniaxa, jupasti nayamp chika irnaqiriwa, nayamp chik ch'am tukurirakiwa, jumanakaw nayar yanapt'ir juparux khithanipxista. 26 Jupasti jumanakar walpun uja munapxtam, jumanakan jupan usuntatap yatipxatam laykux llakisirakiwa. 27 Chiqpachansa jupax usutskapunnwa, niya jiwirjamnwa; ukampis Diosaw jupat khuyapt'ayasna, janiw juparukit khuyapt'ayknxa, jan ukasti nayarus khuyapt'ayarakitnwa, ukhamat nayan jan juk'amp llakit jikxatasiaxataki. 28 Ukat nayax jumanakan ukar jank'ak khithanta, jumanakan wasitat jupar ujasin kusisipxaamataki, nayasti jan llakisxaaxataki. 29 Ukhamax taqi kusisiampiy juparux katuqapxam, kunjmatix Tatitunkir m jilatarux katuqaki ukhama, ukatsti jupjam jilatanakarus munasipxapunim, 30 jupasti Cristo layku irnaqasax niyapuniw jiwi, luraanakaxan jumanak lanti irnaqasas niyapuniw jakaap apt'asi. 3:1 Munat jilatanaka, Tatitunkxasin kusisipxam. Nayatakix janiw kuna ch'amkis jumanakar wasitat qillqaniaxa, jumanakatakisti ukax wali askiwa. 2 Khitinakatix anunakjam sarnaqapki, jan walinak lurapki ukanakat amuyasipxam, jupanakasti janchi khariqa munirinakawa; 3 chiqpach q'umachatanakax jiwasanaktanwa, khitinakatix Diosaru Ajayun yupaychapktan ukanaka. Cristo Jesusankxasin kusisittanwa, janirakiw kunatix janchin luraski ukanakarux iyawskxtanti. 4 Jiwasanakasti qhispiyatatakix janiw kunsa lurksnati, qhispiyasiatix circuncisin katuqas jikxataspa ukax, naya pachpaw uka tuqit jach'achasirista. 5 Yuritaxat kimsaqallq uru saraqataru circuncisin katuqattwa, Israelankir jaqtwa, Benjaminan ayllupankirtwa, hebreo jaqtwa, awkixampi, taykaxampix, hebreo jaqinaknwa. Judeankir jaqinakan kamachiparjamasti, fariseo tamankir jaqtwa; 6 kamachir phuqha laykusti, Diosan iglesiapar uisiampi arknaqirytwa, janiw khitis kamachi jan phuqhataxat juchachkitaspati. 7 Taqi ukanakasti, nayatakix nayrax wali asknwa, jichhasti Cristo laykux janiw kunatakis askkxiti. 8

Ukat juk'ampis, taqi kunatix nayan utjkitu ukanaksti chhaqhatkaspas ukham amuyta, Cristo Tatituxar ut'aan m jach'a asktap layku. Cristo laykusti taqi kun apanukuwayta, Cristor jikxata laykusti, t'unarjamaw taqi kun ujta, 9 jupampi chikt'ata jikxatasiaxataki; janiw kamachirjam chiqa kanka jikxatatax laykuti, jan ukasti, Cristor iyawsatax laykuwa, kuntix Diosax jupar iyawsirinakar churki uka. 10 Nayax Cristorukiw ut'a munta, jakatatwipan ch'amap katuqa munta, jupjam t'aqhisi munta; jupjam jiwa munta, 11 ukatsti Diosan munaapat jiwatanak taypit jakatata munarakta. 12 Akampix janiw: Taqi akanak jikxatxtwa siskti, janirakiw Wali q'umtwa sasa munkaraktti; jan ukasti kunatix askki uk jikxatakamaw nayraqatar jalaskta, kunjmatix Cristo Jesusax nayar nayraqat jikxatkitu ukhama. 13 Jilatanaka, janiw ukampix nayax niy jikxatxtwa sa munapksmati, jan ukasti kunatix qhipankki uk armanukta, nayrankkis uk jikxataatakiw ch'amachasiskta, 14 jala tukuyar puri munasaw jalaskta, Jesucristo tuqi katuqwi churaatak Diosax jawskistu uk katuqasiataki. 15 Taqi khitinakatix iyawsaan wali jiltatxtan ukanakax ukham amuyaasa. Jumanakatix m kunansa mayja amuyapxstaxa, Diosaw jumanakarux uk ujayasipktam. 16 Ukhamasti, kuntix katuqapktan ukarjam jakaasaw wakisi. 17 Jilatanaka, taqinis nayjam sarnaqapxam, ukatsti khitinakatix nanakjam sarnaqapki ukanakar utasarak sarnaqapxam. 18 Nayasti walja kutiw jumanakar sapxsma, jichhas jacht'asis wasitat sasipkaksmawa: Waljaninakaw Criston cruzan jiwatapax jan kunatakis askkaspa ukham amuyas jakasipki sasa, 19 jupanakasti nina infiernor jaquntatpxaniwa, diosapasti jupanakan kipka munaanakapakiwa, jupanakasti p'inqasi lantix jach'a jach'aw tukupxi. Akapach ynakatak lup'isipki. 20 Ukampis jiwasanakax alaxpachankir jaqinakpxtanwa, ukatsti Qhispiyir Cristo Tatitun alaxpachat jutaap suyasipktan. 21 Jiwasanakan jan wali janchis jupaw k'ajkir janchipar utat tukuyani. Uksti kawkr ch'amapampitix taqi kun apnaqki uka ch'amapampiw tukuyani. 4:1 Munat jilatanaka, jumanakampix walipuniw jikisi munta; nayan munatanakaxa, jumanakakpxtaw nayan kusisiaxaxa, ukhamarak nayan

waxt'aswi katuqaaxasa, ch'amanipun Tatitumpix sarantapxam. 2 Evodia, Sntique, jupanakarux achikt'araktwa, Tatitunkir kullakanakjamax taqi kunansa m amtwiruk puripxpan. 3 Juma, nayampi chik irnaqiri, jumaruw uka kullakanakar yanapt'aamatak achikt'assma, jupanakasti nayamp chikaw qhispiyasi arunak yatiyaan irnaqapxna, Clemente jilatampi, mayni yanapirinakaxampi kunaw irnaqapxna. Jupanakan sutinakapasti wiay jaka qillqatan qillqantatxiwa. 4 Tatitunkasax kusisipxapunim. Wasitat sapxsma, Kusisipxam! 5 Taqi jaqinakasti jumanakarux suma chuymanpxatam ut'apxpan. Tatitux niyaw jutaski. 6 Janipun kunatsa llakisipxamti, taqi kunsa Diosarupun mayisipxam, ukatsti yuspagarapxarakim. 7 Ukkhakiw Diosax jumanakarux samaraap churapxtam, uka samaraapasti jaqitakix jan amuyt'kayawa; uka samaraarakiw jumanakan chuymanakama, amuyunakamsa imani Cristonkapxatam layku. 8 Tukuyaatakisti, jilatanaka, kunatix chiqki, kunatix maynir aski ujaki, kunatix sumki, kunatix q'umki, kunatix munkaki, kunatix aytat lurwinakki, taqi ukanakatay lup'ipxam. Taqi kunatix sumki, jach'ar aptaki ukanakatay lup'ipxam. 9 Kuntix yatichapksma ukanakay lurapxam, kuntix nayat ist'apkta, ujapkarakta ukanakay lurapxam, ukatsti sumankaan Diosax jumanakampniwa. 10 Walpun nayax kusista jumanakan nayat amtasipxatamata. Janiw ukampix nayat armasipxpachawa sa munkti, jan ukasti janiw kunjmatsa nayar yanapt'a jikxatapkytati. 11 Uksti, janiw nayan pist'ayasitax laykuti sapksma, ukatsipan utjkitu ukampik jaka yatittwa. 12 Pist'aan jakasa yattwa, taqi kunan phuqt'at jakasa yatiraktwa. Kunjm sarnaqiris yatittwa; sist'atasa, manq'at awtjatasa, taqi kunansa, jan kunansa yatittwa. 13 Criston ch'amapampix taqi kunaruw saykatirista. 14 Ukampis jumanakax llakisiaxan nayampi chikachasisin askpun lurapxtaxa. 15 Filipos iglesiankirinaka, jumanakax sum yatipxtaxa; qhispiyasi arunak yatiya qallta urunakana, Macedonia markat nayax sarxta ukapachasti, janiw kawkr iglesiatsa yanap katuqkti, jumanakakiw yanapt'a apayanipxista. 16 Tesalnica markan jikxataskyt ukapachasa, pist'ayasiaxan walja kutiw jumanakax yanapt'a apayanipxista. 17 Uksti, janiw nayan jumanakat katuqaak layku siskti, jan ukasti Diosat jilarkir

waxt'winak katuqapxaam munta. 18 Epafrodito jilatampi apayanipkista uk taqpach katuqxta, jichhasti jilarkiriw utjitu. Kuntix apayanipkista ukax m suma q'apkir incienskaspas ukhamawa, uksti Diosax kusisiampiw katuqi. 19 Ukhamax taqi kunatix jumanakan jan utjkani uksti, Diosaxaw jumanakar churapxtam, Jesucriston qhapaq qamir kankaapax utjki ukarjama. 20 Dios Awkisasti wiayatak jach'achatpan! Ukhampan. 21 Cristonkir jilatanakaru, kullakanakar aruntarapipxita. Nayamp chikki uka jilatanakas aruntanipxaraktamwa. 22 Taqi khitinakatix Diosan qullan markapankirpki jupanakas aruntanipxtamwa, ukatsti khitinakatix romano emperadoratak irnaqapki jupanakas aruntanipxaraktamwa. 23 Jesucristo Tatitusay jumanakarux jakaanakaman munasiap phuqhantpan! 1:1 Colosas iglesiankir munat jilatanaka, kullakanaka: Naya Pablompi, Timoteo jilatampiw aruntanipxsma. Jumanakax Cristor iyawsapxatamat Diosan aski markappxtawa. Nayasti Diosan munaapat Jesucriston apostoluptxa. Jiwasan Dios Awkisay jumanakarux munasiapampi, sumankaapampi churpan. 3 Jumanakatak Diosat maykasaxa, Jesucristo Tatitusan Dios Awkiparux yuspagarapxapuntwa. 4 Jumanakan Jesucristor iyawsapxatam yatipxta, Diosan q'umachat markapankirinakar munapxatam yatipxarakta, 5 kawkr suyt'witix jumanakatak alaxpachan imatski uka layku. Uka tuqitsti niyaw ist'apxta kunapachatix Diosan suma yatiywi arunakapax arsutkn ukkhatpacha, 6 ukasti jumanak taypinkiwa. Diosan aka arunakapasti taqi chiqan yatiyasiski, aski lurwinak jikxatasa, uka kipkarakiw jumanak taypin lurasna kunapachatix Diosan munasiapat ist'apkyta, uka munasiapan chiqtap yatipkarakyt ukkhaxa. 7 Epafras munat jilatasaw uk yatichapxytam, jupasti nanakamp chika irnaqirnwa, Jesucristor munasitap laykuw jumanakarux Diosan suma yatiywi arunakap luqtapxtam. 8 Juparakiw nanakarux jumanakxat yatiyapxitu, kunjmtix Qullan Ajayux mayninakar munapxaamatak ch'amachapktam uka tuqita. 9 Ukat nanakax, yatipkta ukrutpach jumanakatakix jan qarjasisaw Tatitut mayipxta, Diosan jumanakar munaap uacht'ayaapataki, kunayman yati kankaa, ajay tuqin amuyt'a kanka churaapatakiw mayipxarakta. 10 Ukhamat Tatitunkirjam sum

sarnaqapxaamataki, taqi kunan jupar kusisiyasa, suma lurwinak uacht'ayasa, Diosan yatiapan jiltasa. 11 Diosax alaxpach ch'amapampi jumanakar ch'amachaapatakiw mayipxta, ukampiw jumanakax wali ch'amachata, llamp'u chuymampi sayt'asipxta, ukatsti kusisiampiw 12 Dios Awkir yuspagarapxta, juparakiw jumanakar wakichapxtam uka waxt'aswip qhanan katuqapxaamataki, uksti Diosax jupan qullan markaparuw churani. 13 Diosax ch'amakanakan munaapat qhispiyistu, Jesucristo Yuqapan qhapaq markaparuw irpantistu, 14 jupasti cruzan jiwatapampiw qhispiyistu, juchanakas pampacharakistu. 15 Cristox Diosan Yuqapawa, jupasti taqi kunatix utjki ukat nayrriwa; jan ujkay Diosan ajanupawa. 16 Jupa tuqiw Diosax taqi kunatix alaxpachansa, akapachansa utjki ukanak luri, ujaki, jan ujaki ukanaka, ch'amampi, munaamp apnaqir ajayunaksa luri. Taqi ukanakasti jupa tuqi luratawa, jupatak luratarakiwa. 17 Janr kunas utjkn ukkhatpach Cristox utji, juppanarak taqi kunas chiqapar utjaski. 18 Jupaw iglesian p'iqipaxa, iglesiasti jupan janchipawa, juparakiw iglesiarux jaka churi. Jupaw qalltaxa, jiwatanak taypit nayraqat jaktiriwa, ukhamat jupan taqi kunansa nayrankaapataki. 19 Diosax Criston taqi ch'ama utjaap munna, 20 ukatsti aka uraqpachpan Cristo tuqi sumanka utjaap munarakna, uka sumankaasti Criston cruzan jiwatap tuqikiw utjna. 21 Jumanakasti nayrax Diosat jayarst'ataw jakapxyta, jan wali luratanakam laykusti, chuymanakaman jupan uisirippxytawa, 22 jichhasti Criston jiwatap tuqiw Diosampix sumankthapipxtaxa. Uksti jumanakar jupa nayraqatan qullanar tukuta, jan q'auni, jan juchan ustayaatakiw luri. 23 Ukatakisti iyawsaaman sum sayt'asipxaamawa, kuna suyt'witix Diosan suma yatiywi arunakap ist'asin utjapktam ukat jan jithiqtasa. Aka qhispiyasi arunakaw taqi chiqan parlasna, naya Pablosti, uka arunak qhanachaan yanapasirakta. 24 Jichhax jumanak layku t'aqhisisax kusistwa, ukhamat pachpa janchixan kunatix Criston iglesiap layku t'aqhisiax jan phuqhatki uk phuqhaskta. 25 Jumanakan askimatakisti, Diosax iglesiapar luqtir tukuyitu, ukatsti jupan arunakap taqi chiqan yatiyaaxatakiw khitharakitu, 26 nayra pachatpach Diosan imxsit arunakap yatiyaaxataki; uksti jichhax jupan ajllit markaparuw uachayxi. 27 Diosasti taqi

markankirinakaruw aka suma amtwi yatiya munna, uka amtwisti, Diosax Cristoruw jumanak taypir jakir khithanna, juparakiw kuntix katuqapkta uka suyt'wisaxa. 28 Nanakax Cristo Tatitut parlapxta, taqiniruw yati kankaamp iwxt'as yaticht'apxta, ukhamat Tatit Cristjam chiqpxaamataki. 29 Ukatakiw nayax ch'am tukus irnaqta, kuna ch'amtix Tatitux churkitu uka ch'amampi. 2:1 Nayax yatipxaam munta; jumanak laykux wali ch'am tukusaw irnaqaskta, Laodicea markan iglesiankirinak layku, ukhamarak khitinakatix jan ut'apkitus ukanak layku. 2 Jupanakax chuymapan wali ch'amacht'atpxaapataki, munasian mayakpxaapataki, chiqpach amuyumpi phuqt'atpxaapatakiw ch'am tukuskta, ukhamat Diosan amtwip ut'aataki, ukasti pachpa Cristowa, 3 taqi yatiasa, amuyt'asiasa Cristonak utji. 4 Uksti jan khitis jumanakar suma arunakampi sallqjaskaapatakiw sapxsma. 5 Nayax janis janchin jumanakampktxa, ajayun jumanakampskta, ukatsti jumanakan sum sarnaqapxatamata, Tatitur iyawsaanakaman sum sayt'apxatamat wal kusisirakta. 6 Jumanakax Tatituruw iyawsxapxtaxa, ukatp kunjmtix Tatitux munki ukhamar jakapxaamaxa, 7 jupxan saphintata, iyawswi layku jupxan suma utt'ata, kunjmatix yatichatpkyt ukhamaru, ukatsti Diosar yuspagarasaraki. 8 Wal amuyasipxam: jan khitis sallqa arunakampi, jaqin amuyuparjam k'ari amuyunakampi, jumanakar sallqantpati, jupanakasti janiw Tatitur jaysapkiti, jan ukasti jaqinakan sarnaqwiparu, amtwiparukiw jaysapxi. 9 Kunkitix Diosax ukasti Criston usti, 10 jupa tuqirakiw Diosax ch'amap phuqhantapxtam, Cristow taqi munaaninakana, ajayu ch'amanakan p'iqipaxa. 11 Cristonkxapxatam laykuw jumanakax circuncisin katuqxapxtaxa, janiw jaqin circuncisin luratapampiti, jan ukasti Diosax Cristompi mayachapktam uka layku, ukatsti jucha luraanakat qhispiyapxaraktam. 12 Kunapachatix jumanakax bautismo katuqapkta ukkhasti, Cristomp chik p'amp'antataw ujasipxtaxa, ukatsti jupamp chika jaktayatpxaraktawa, Tatitur jiwatat jaktayir ch'aman Diosar iyawsapxatam layku. 13 Jumanakasti nayra pachanxa, juchanakam laykuw ajayun jiwat

ujasipxytaxa, jucha lura jan apanukupxatam layku; jichhasti Cristompi chikaw Diosax jaka churapxtam taqi juchanakat pampachasa. 14 Kamachin qillqatax jiwasanakar juchachirnwa, ukampis Diosaw Criston cruzan jiwatapampix taqi ukanak phuqhantawayi. 15 Dios Awkix taqi ajayunakan ch'amanakaparuw atipjawayi, taqi jaqin ujkaaw Cristo tuqi jupanakar p'inqachjawayi, katuntatanakarjam atipjwipan apasa. 16 Ukhamasti janiy khitis manq'apxatamata, umapxatamatsa jumanakar jisk'achpati, janirak jisk'achpati jach'a urunak jan yqatamatsa, machaq phaxsinak jan yqatamatsa, samara urunak jan yqatamatsa. 17 Taqi akanakasti m ch'iwjam jutaapki ukhamakiwa, ukampis Cristow chiqpachaxa. 18 Jan khitis llamp'u chuymanjam tukus jumanakar juchachpati, khitinakatix angelanakar yupaychapki ukanakaxa, jupanakasti unachwinak ujapxta sapxiwa, ukampis ukax k'arikamakiwa, jan wali amuyunakapatsti jach'a jach'aw tukupxi. 19 Jupanakax khititix p'iqki uka Cristompix janiw mayachatpkiti, Cristow ch'am churas iglesiarux apnaqi, juparakiw iglesiarux wakiskirinak churi, ukatsti iglesiankirinakarux Diosan amtataparjam mayarukiw tukt'ayi. 20 Jumanakax Criston cruzan jiwatap laykuw jupampix mayachatxapxta, janirakiw akapachar apnaqki uka ajayunakampix apnaqatkxapxtati. Ukhamasti, kunatarak jichhasti akapach jaqinakjam jakasipktasti jaqin amtatanakapar ist'asasti, 21 kunjmtix jupanakax sapki: Jan uk llamkt'amti, jan khay manq'amti, janirak amparamampis aptamti sasasti? 22 Taqi aka yatichwinakasti tukusirikiwa, jaqin arsutapaktap layku, jaqin yatichwipaktap layku. 23 Chiqpachansa uka yatichwinakax sumkaspas ukhamawa, jaqirux Diosar sum arkaapat yatichatap layku, alt'at chuyman yatichatap layku, ukhamarak janchi apnaqa yatichatap layku, ukampis janchin munaapar atipjaatakix inamayakiwa. 3:1 Ukhamasti, niyakixay jumanakax Cristomp chika jakatatxapxstaxa, jichhax alaxpach ynakay thaqhapxam, kawkintix Cristox Diosan kupxapan qunt'atski uka. 2 Alaxpach ynakat lup'ipxam, jan akapach ynakat lup'ipxamti. 3 Jumanakasti akapachatakix jiwxapxtawa, jichhasti, Diosax Cristo tuqiw chiqpach jaka churxapxtam. 4 Pachpa Cristow

jumanakan jakaamaxa. Kunapachatix jupax ustankan ukkhasti, jumanakax jupamp chikaw qhapaq kankaapan phuqt'at ustapxarakta. 5 Jumanakan jan wali amtanakam jiwayapxam: jan khitis wachuq jucha lurpati, q'au lurwinaksa jan lurpati, janchin munaanakaparusa, jan wali amtanakarus jan arkpati, janirak jupatakik taqi kunsa munpati, ukham luraanakasti k'ari diosanakar yupaychakaspas ukhamawa. 6 Ukatp Diosan jach'a mutuywipax khitinakatix jupar jan ist'apki ukanakxarux jutixa; 7 jumanakasti nayra jakwiman ukanak lurapxytaxa. 8 Jichhasti taqi akanak apanukxapxam: phiasia, janchin munaap luraa, anqha arunakampi arsua, q'au arunak arsua. 9 Jumanakpurax jan k'arintasipxamti, jucha lurwin sarnaqaanak apanukxapxatam layku, 10 jichhasti machaqar tukutxapxtawa, uka machaqar tukuasti, saprunjamaw irnuqt'ir Diosan munaapat machaqar juk'amp tukuski, ukhamat jupar sum ut'aaskama. 11 Jichhax janiw wakiskirkxiti judo jaqasa, griego jaqasa, circuncisin katuqat jaqasa, janirakiw wakiskirkxiti jaya jaqasa, jan amuyt'anasa, uywat jaqasa, jan uywat jaqasa; jan ukasti Cristow taqi kunaxa, jupaw taqi kunankaraki. 12 Diosaw jumanakarux munasipxtam, jupan qullan markapankaatakiw ajllisipxtam. Ukhamax khuyapayasiampi, suma jaqampi, jisk'ar tukuampi, llamp'u chuymanamp isthapit sarnaqapxam. 13 Purapat llamp'u chuymampi ujasipxam, jan wal lurasipxsta ukkhasti, maynit maynikam pampachasipxam. Kunjmtix Cristox jumanakar pampachapxtamxa, ukhamarak jumanakax pampachapxam. 14 Taqi ukanakat sipansti, munasian phuqt'atpxam, uka munasiaw mayar tukuyirixa. 15 Criston sumankaapay chuymanakam apnaqpan, Diosasti uka amtwimpiw m janchir tukupxaamatak jawsapxtam. Ukatsti yuspagarapxapunim. 16 Ukhamasti Tatitun arunakapax chuymanakamar phuqhantpan. Jumanakkamax taqi amuyt'a chuymampi yaticht'asipxam, iwxt'asipxarakim. Chuymanakaman Diosar yuspagaras ajay q'uchunak q'uchupxam. 17 Kuntix lurapkta, arsupkta ukkhasti, Tatit Jesusan sutipar lurapxam, Jesucristo tuqi Dios Awkir yuspagarasa. 18 Warminaka, chachanakamar ist'apxam, Diosankirjamax ukham lurapxaamaw wakt'apxtam. 19 Chachanaka, warminakamar munasipxam, janirak

jupanakatakix qhurpxamti. 20 Wawanaka, awkimar taykamar taqi kunan ist'apxam, ukham luratanakamasti Diosarux wal kusisiyi. 21 Awkinaka, taykanaka, wawanakamampix jan sinti qhurpxamti, jupanakan jan mayjt'asipxaapataki. 22 Uywatanaka, uywirinakamar aka uraqin taqi kunan ist'apxapunim, janiy sumat ut'ayasiatakik lurapxamti, janirak jupanakan ujkaak kunsa lurapxamti, jan ukasti, Tatitur axsartas qhana chuymampi lurapxam. 23 Taqi kuntix lurapkta ukkhasti, taqi chuymapin lurapxam, jan jaqinakatakjamaxa, jan ukasti, Tatiturus luqtapkasma ukham lurapxam. 24 Niy yatipxtawa, aski luratamat churwi katuqaamax wakt'apktam uk Tatitut katuqapxta. Jumanakasti khititix chiqpach Tatitki uka Cristoruw arkapxtaxa. 25 Ukampis khititix jan wal lurki ukax, jan wali luratapat kunatix katuqaapki uk katuqani, Diosan taqinirus jan yaqhachas taripatap layku. 4:1 Uywirinaka, uywatanakamar chiqapar ujapxam. Amtasipxam, jumanakax alaxpachan uywirinpxaraktawa. 2 Tatitut mayisipxapunim, yuspagarapxarakim. 3 Nanakatakis Diosat mayipxarakim, Tatitun punkunak jist'araapataki, ukat arunakap parlaataki, Criston imantat amtwip qhanachaataki, uka laykuw jichhas nayax katuntatskta. 4 Diosat mayipxam nayan uka arunakap sum qhanachaaxataki. 5 Tatitur jan iyawsirinakampisti, suma amuyt'ampi sarnaqapxam, sapa kuti ukham lura utjkipansa, askinak lurapxam. 6 Parlatanakamasti sumapapuniwa, sapa maynir kunjm arusxatasa yatipxaamarakiwa. 7 Jiwasan Tquico munat jilatasaw nayxat yatiyapxtam, jupasti nayan aski yanapirixawa, nayamp chika Tatitur luqtirirakiwa. 8 Ukat jumanakan ukar khithanta, kunjmpktix nanakax uk jumanakar yatiyiri, ukhamarak jumanakar ch'amachiri. 9 Jupamp chikasti, munat Onsimo jilataw jutaraki, jupasti jumanakat maynriwa. Jupanakaw taqi kunatix akan luraski ukanak yatiyapxtam. 10 Nayamp chika katuntatki uka Aristarco jilataw aruntanipxtam, ukhamarakiw Bernab jilatan Marcos primo jilapas aruntanipxtam. Jumanakax Marcosat niy yatxapxtawa; jupatix jumanakar tumpiri purininixa, sum katuqt'apxam. 11 Justo, sutini, Jess jilataw aruntanipxtam. Judeankir iyawsirinak taypitxa, jupanakakiw Diosan

qhapaq markapat yatiyaan nayar yanapas irnaqasipki, nayarusti jupanakax walpun ch'amachapxitu. 12 Epafras jilata, khititix Criston luqtiripki, jumanakat maynrkaraki, jupas aruntanipxtamwa. Jupasti jumanakatakix walipuniw Diosat mayiski, Diosan munaap phuqhirinakjam thuruchat sayt'asipxaamataki. 13 Naya pachpaw ujta kunjmtix Epafras jilatax jumanakat llakiski uka, ukhamarak khitinakatix Laodicea, Hierpolis markanakankapki ukanakatsa. 14 Munat Lucas qullirin aruntap katuqasipxam, Demas jilatan aruntap katuqasipxarakim. 15 Laodicea iglesiankirinakar aruntt'apxam. Ninfaru, utapan tantachasipki uka jilatanakar aruntapxam. 16 Aka qillqat ullart'asinsti, Laodiceankir iglesiar apayapxam, ukan ullart'atapataki; Laodiceat purinir qillqatsti jumanakax ullart'apxarakim. 17 Arquipo jilatarusti akham sapxam: Kuna luratix Tatitux churktam uk sumpun phuqham sasa. 18 Naya, Pablow aka arunta pachpa amparaxampi qillqanipxsma. Amtasipxam, nayax katuntattwa. Diosan munasiapay jumanakamppan. 1:1 Tesalnica iglesiankir munat jilatanaka, kullakanaka: Naya Pablompi, Silvanompi, Timoteo jilatampiw aruntanipxsma, Dios Awkiru, Tatit Jesucristor mayachatpkta ukanakaru. Taqi chuymaw sapxsma, Dios Awkisay munasiapampi jumanakar phuqt'pan, sumankaapsa churarakpan. 2 Taqi jumanakat Diosarux yuspagarapxapuntwa, Diosat mayiskasasti jumanakat amtasipxapuntwa. 3 Dios Awkisan nayraqatapan iyawsaampi irnaqapxatamata, munasiampi yanapapxatamata, t'aqhisianakan Jesucristo Tatitusar suyt'atanakamat sapa kutiw amtasipxta. 4 Diosan munat jilatanaka, jupan jumanakar ajllisitap yatipxtwa. 5 Kunapachatix nanakax Diosan suma yatiywi arunakap yatiyapksma ukkhasti, janiw aru tuqikknti, jan ukasti Diosan ch'amapa, Qullan Ajayun lurwip tuqiw taqi iyawsaampi uacht'ayapxsma. Kunjmtix jumanak taypin askinakamatak nanakax sarnaqapkta uk sum yatipxtaxa. 6 Jumanakasti nanakar utasa, Cristor utasaw arkapxtaxa, ukatsti wali jach'a t'aqhisianak taypinsa, kusisiampiw Qullan Ajayun yatiywip katuqapxtaxa. 7 Ukhamat jumanakan sarnaqwimax Macedonia, Acaya chiqanakan Cristor taqi iyawsirinakatakix utkaynxa.

8 Jumanakat qalltasaw Tatitun yatiywipax taqi chiqar puri, janiw Macedonia, Acaya uka chiqanakarukiti, jan ukasti taqi chiqanakaruw puri, Tatitur iyawsapxatamat yatisiwa, ukhampansti janiw nanakan kun arsuanakaxas wakiskxiti. 9 Jan ukasti jupanak pachpaw nanakan purinitaxat arsusipki, kunjmtix jumanakax yaqha diosanak apanukusax jakkir chiqpach Diosar luqtaatak kutikipstapkta, 10 Diosan Jess Yuqapar alaxpachat kutiniap suyapkta ukanakata, juparusti Diosaw jiwatanak taypit jaktayna. Jesusasti, jutkani uka axsarka mutuat qhispiyistu. 2:1 Jilatanaka, jumanak pachpaw yatipxtaxa, janiw nanakan jutatanakaxax inamayknti. 2 Ukat juk'ampsa, jumanakax niyaw yatipxtaxa, nayrapachax Filipos markan wali jisk'achjata, jan wali ujatpxaytwa, nanakarux Diosaw suma yatiywi arunakap jumanakar yatiyaatakix yanapapxitna, taqi ch'amampi, kunayman ch'axwanak taypina. 3 Yatichwinakaxanxa janiw pantjatpkytti, janirakiw khitirus jan wali amtwinakampi, sallqja amtwimpis parlapkti. 4 Jan ukasti, Diosax askit katuqapxitu, Diosan suma yatiywip parliriw khithapxitu, ukhamarjamaw parlasipkta. Janiw jaqir kusisiyaatakkiti, jan ukasti chuymanakas uakipir Diosar kusisiyaatakiwa. 5 Kunjmtix jumanakax niy yatipxta, janiw kunapachas suma arunakampix sumachapksmati, janirakiw qullqi laykus parlapksmati. Diosaw taqi uk ujaski. 6 Janiw khitin jach'achatsa thaqhapkti; janiw jumanakampi jach'achayasisa, yaqhanakampi jach'achayasisa munapkti. 7 Nanakax Criston apostolupjamax, jilrjam ujayasi munapxiriskyta, ukampis nanakax wali amuyumpiw jumanakar ujapxsma, kamisatix m taykax wawanakapar munasis uywki ukhama, 8 ukhamarak jumanakarux munasipxsma, janiw Diosan suma yatiywi arunakapakti churapkiriskysma, jan ukasti nanakan pachpa jakaanakaxsa churapxarakiriskytwa. Sintipuniw jumanakar munasipxsma! 9 Jilatanaka, janchin jakaatakix jan inakt'as irnaqapxatanakax yatisipktawa. Nanakax uruy arumaw irnaqapxta, ukhamat Diosan suma yatiywip parlaanakaxanxa jan khititakis llakskaataki. 10 Jumanakaw ujasipkistaxa, Diosasti ujasipkarakituwa,

nanakasti qullan kankaana, chiqapana, jan kamskayaw jumanak Cristonkirinakampix sarnaqapxta. 11 Sapa mayni jumanakar ch'amachatanakaxsa, chuymachatanakaxsa yatipxaraktawa, kunjmtix m awkix wawanakapampi lurki ukhama. Diosankirinakjam sarnaqapxaamatakiw iwxt'apxsma, jupaw qhapaq markapankaamatakix jawsapxtam. 13 Ukat nanakax Diosar sapa kuti yuspagarapxta, kunapachatix nanakax Diosan yatiywip yatiyapksma ukkhaxa, jumanakax Diosan yatiywipjam katuqapxtaxa, janiw jaqinakan yatiywipjamak katuqapktati. Chiqpachansa uka Diosan yatiywipaw juma iyawsirinak tuqix qhansti. 14 Jilatanaka, kunapachatix jumanakax marka masinakamampi arknaqatpkyt ukkhaxa, uka pachparakiw Judeankir Cristo Jesusar iyawsirinakampix lurasna, jupanakasti judo marka masinakapampi arknaqatpxnwa. 15 Uka judionakaw Tatit Jesusarux jiwayapxna, kunjmtix nayrapachax profetanakar jiwayapkatayna ukhama, nanakarusti jaqunukupxituwa. Diosarux janiw kusisiyapkiti, taqi jaqinakan timaparuw tukupxi, 16 kunapachatix jan judipkis ukanakar qhispiyasiat parla munapkta ukkhaxa, janiw parlayapkituti. Ukhamat juchanakapampix yapt'asipxi. Ukampis uk tukjaatakix Diosan axsarka mutuywipaw jupanakxar juti. 17 Jilatanaka, kunapachatix jumanakat m qawqha urunak jayankapkyt ukkhaxa, janis ujapksmaxa, jumanakax nanakan chuymaxankapxapuntawa, ukatsti jumanakar ujirix walpun sara munapxyta. 18 Sara amtapxyta, naya Pablos qawqha kutiw juta munyta, ukampis supayaw jark'apxitu. 19 Jesucristo Tatitusan nayraqatapana, kunapachatix jupax jutkan ukkhasti, khitirakn nanakan suyt'wixampi, kusisiaxampi, jach'achasiaxampisti? Jumanakpxtawa, janiw khitkaspasa. 20 Jsa, jumanakpxtaw nanakan qhapaq kankaasa, kusisiasa. 3:1 Ukhamasti, jan juk'ampi suya munasax Atenas markar qhiparaatakiw amtasipxta, 2 ukat Timoteo jilatar khithaniataki, jupasti Criston suma yatiywi arunakap parlaan Diosan yanapiripawa. Juparusti jumanakan iyawswim thurt'ayaataki, ch'amachaatakiw khithanipxta, 3 ukhamat jan maynis uka jan walt'aanakampi mayjt'asiskaapataki.

Ukampis jumanak pachpaw ukanakampi t'aqhisi wakisitap yatipxtaxa. 4 Ukhamarus kunapachatix jumanakampskyt ukkhaxa, llakisianakaw utjistani sasax sapxysmawa; ukasti phuqhasiwa, uksti niy yatxapxtawa. 5 Ukat nayax janiw juk'ampi suya munkti, jumanakax kunjmsipktas iyawswin uk jiskt'aatakiw khithanta, inampis yant'irix yant'apxiristam ukat wal llakisyta, ukhamspa ukasti nanakan irnaqataxax inamayakspawa. 6 Jichhasti Timoteox Tesalnica markat kutt'anxiwa, jupaw jumanakan iyawswimampita, munasiamampit wali suma yatiywinak puriyani. Jumanakan nanakat taqi munasiampi amtasipxatamat yatiyapxitu, ukhamarak nanakampi jikisi munapxatamata, kunjmtix nanakax jumanakampi jikisi munapkta ukhama. 7 Jilatanaka, jan walt'aanakaxana, llakisianakaxana, nanakax wali chuymachaswi katuqapxta, jumanakan iyawswin ch'aman sayt'apxatam yatisina. 8 Jumanakan Tatitumpi sayt'asipxatam yatisax chuymsa qhanartayapxituwa. 9 Kunjmatarak Diosasar juk'ampi yuspagarapxirista, jupan nayraqatapan jumanakat wali kusisi utjatapatsti? 10 Jumanakar ukataatakix uruy arumaw Diosat mayipxta, ukhamat kunatix iyawswiman jan phuqhatki ukax phuqhachatapataki. 11 Pachpa Dios Awkisampina, Jesucristo Tatitusampin jumanakar ujir saraatak nanakar yanapt'aap munapxta. 12 Tatitusti jumanakar jiltaypan, maynit maynikam munasian juk'ampi utjaapataki, kunjmtix nanakax jumanakar munasipksma ukhama. 13 Jupay chuymanakaman utjir iyawswir thuruchpan, Jesucristo Tatitusax taqpach qullananakapampi jutkani ukapachasti, Dios Awkisan nayraqatapan jan kuna juchani, qullanaptat ustapxaamataki. Ukhampan. 4:1 Jichhasti jilatanaka, aksti Tatit Jesusan sutipxaruw achikt'apxsma, iwxt'apxaraksma: nanakat yatiqapkista ukarjamay Diosar kusisiyaatak jakapxam, kamisatix niy jakapkta, ukat juk'amp sum jakapxarakim. 2 Kuna yatichwinaktix Tatit Jesusan munaapat jumanakar churapksma ukanak yatisipktawa. 3 Diosax jumanakan qullan kankaan jakapxaam muni, wachuq jucha luraanak apanukupxam, 4 sapa maynis qullan kankaana, axsart'aampi janchip apnaqa yatiqpan, 5 jan khitis inamst'a

chuymampi, jan wali amtaanakampi apayaspati, kunjmtix Diosar jan ut'ir jaqinakax lurapki ukhama. 6 Janiy khitis uka tuqin jila masipar jan wal lurpati, janirak sallqantpasa, uk luririrusti Tatitux ch'amampiw mutuyi, kunjmtix niy iwxt'apksma ukhama. 7 Diosax janiw juchan jakaasatak jawskistuti, jan ukasti q'uman jakaasatakiw jawsistu. 8 Ukhamasti khititix aka yatichwir jisk'achki ukax janiw khiti jaqirus jisk'achkiti, jan ukasti Diosaruw jisk'achaski, khititix Qullan Ajayup churkistu ukaru. 9 Jilatanak pura munasixatsti janiw jumanakar qillqaniax wakiskxiti, pachpa Diosaw jumanakar maynit maynikam munasi yatichapxtam. 10 Jumanakasti Macedonia markan jakir jilatanakarux ukham munasisipktaxa. Ukampis jilatanaka, nanakax achikt'apxsmawa, munasiamax juk'amp jilxatpan. 11 Sumankaan jakasiatak ch'amachasipxam, jumanakan luraanakam phuqhasa, amparanakamampi irnaqasa, kunjmtix iwxt'apksma ukhama, 12 ukhamat Diosar jan iyawsapki ukanakax jumanakar suman ujapxaapataki, jumanakan pist'ayasianakas jan utjaapataki. 13 Jilatanaka, jiwatanakat sum yatipxaam munapxta, ukhamat jumanakan jan suyt'aan jaqinakjamax jan llakisisipkaamataki. 14 Kunjmtix jiwasax Jesusan jiwatapa, jiwatanak taypit jaktatap iyawstanxa, uka pachparakiw iyawstan Diosax Jesusampi chik jupar iyawsas jiwapki ukanakar jaktaykan ukxa. 15 Ukat jumanakarux Tatitun yatichwinakaparjam sapxsma, jiwasanakax khitinakatix Tatitun jutaapkam jakasipkan ukanakax, janiw jiwatanakat nayrt'kaniti. 16 M jach'a aruw ist'asini, m arcangelan arupa, Diosan trompetapan phust'atapampi, ukatsti pachpa Tatituw alaxpachat saraqanini. Cristor iyawsas jiwirinakax nayraqat jaktani; 17 ukatsti jakirinakax jupanakamp chikaw qinayxar aptatni, ukhamat Tatitump alayan jikisxaataki, ukhamaw Tatitumpix wiayatak jakxani. 18 Ukhamasti aka arunakampiy maynit maynikam ch'amachasipxam. 5:1 Jilatanaka, urunakatsa, pachanakatsa, janiw jumanakar qillqaniaxax wakiskiti. 2 Jumanakax askiw yatipxtaxa, Tatitux kutinkan uka urux jan suyat urniwa, kunjmatix m lunthatax arum jutki ukhama. 3 Kunapachatix jaqix akham siskani: Taqi kunas sumakskiwa, janiw kunas

kamachkaniti sasa, jupanakxarux ukkhaw t'unjwix akatjamat jutani, kunjmtix usur jaqi warmin wawachasiap urux purinki ukhama; ukatsti janiw jaltapkaniti. 4 Ukampis juma jilatanakax janiw ch'amakankapktati, ukhamat Tatitun kutiniap urux lunthatar utat jan katjayasiskaataki. 5 Taqi jumanakax qhanankirpxtawa, urunkirpxaraktawa. Janiw arumankirpktanti, janirakiw ch'amakankirpktansa; 6 ukat mayninakjam jan ikiaskiti, jan ukasti taqi amuyusan p'arxtatasawa. 7 Ikirinakax arumaw ikipxi, machirinakasti arumaw machapxaraki; 8 ukampis jiwasanakax urunkirjamax amuyasiasapuniwa. Iyawswimpi, munasiampix m qhawampjam uskuntataw jark'aqasiasa, qhispiyasi suyt'wimpisti m cascompjamaw asxatasiasa. 9 Diosasti janiw mutuywi katuqaatak uchaskistuti, jan ukasti Tatit Jesucristo tuqi qhispiyasi jikxataatakiw uchasistu. 10 Jesucristox jiwasanak laykuw jiwawayi, jakanisa, jiwanisa, jupampi chikt'ataw jakani. 11 Ukhamasti maynit maynikamay ch'amachasipxam, kamisatix jichhakam lurasipkta ukhama. 12 Jilatanaka, jumanak taypin irnaqapki, sarayapki, Tatitun sutipar iwxapkaraki ukanakar yqapxaamatakiw achikt'apxsma. 13 Jupanakan irnaqatapatsti, munasiampi sum ujapxam. Maynit maynikamasti sumankas jakasipxam. 14 Jilatanaka, jumanakaruw iwxt'apxaraksma, jan ist'asirinakar tuqinuqapxam, mayjt'atanakarus ch'amacht'apxam, t'ukhachasitanakar yanapt'apxam, taqinimpis llamp'u chuymanpxam. 15 Amuyasipxam, jan khitis anqhat anqha kutt'aypati. Jan ukasti, aski luraatakipun ch'amt'apxam, jumanak taypinsa, taqinimpisa. 16 Kusisitpunpxam. 17 Jan inakt'as Diosat mayisipxam. 18 Taqi kunat Diosar yuspagarapxam, jupax Cristo Jesusankirpxatamat ukham muni. 19 Ajayun aqkir ch'amapsti jan jiwt'ayapxamti. 20 Jutir urunakat arsuanaksti jan jisk'achapxamti. 21 Taqi kun yant'apxam, askki uk katxsipxam. 22 Taqi anqha luraat jithiqtapxam. 23 Sumanka churir Diosax jumanakarux qullanar tukuypan, juparak taqpach jakaam impan, ajayumsa, almamsa, janchimsa jan akch'a q'auni, Jesucristo Tatitusan jutaapkama. 24 Jumanakar jawsirix chiqa chuymaniwa, ukatsti taqi akanak phuqhapuniniwa. 25 Jilatanaka, nanakatakix Diosat mayirapipxita. 26 Taqpach jilatanakarux qullan jamp'atimpi aruntapxam.

27 Tatitun sutipxaruw iwxt'apxsma, aka qillqat taqpach jilatanakatak ullart'apxaamataki. 28 Jesucristo Tatitusan khuyapayasiapax jumanakamppan. 1:1 Tesalnica iglesiankir munat jilatanaka, kullakanaka: Naya Pablompi, Silvanompi, Timoteo jilatampiw aruntanipxsma, Dios Awkiru, Tatit Jesucristor mayachatpkta ukanakaru. Taqi chuymaw sapxsma, Dios Awkisay munasiapampi jumanakar phuqt'pan, sumankaapsa churarakpan. 3 Munat jilatanaka, jumanakat Diosar yuspagaraax wakisipuniwa, kunatix askki ukarjam lurasina, jumanakan iyawswimax jiltaskiwa, maynit maynikam munasias juk'amp juk'ampiw utjaskaraki. 4 Ukhamax Diosan iglesianakapan nanakpachaw kusisiamp jumanakxat parlapxta, llamp'u chuymanpxatamata, iyawswinakam t'aqhisi taypin uacht'ayapxatamata, ukhamarak llakisisin t'aqhisipxatamatsa. 5 Taqi ukanakax, Diosan chiqapar ujirtap uachayistu; Diosan qhapaq markapar mantaatak askpxaamataki, uka laykuw t'aqhisisipkaraktaxa. 6 Ukampis khitinakatix jumanakar t'aqhisiyapktam ukanakar Diosan mutuyaapax wakisiwa, 7 ukat jumanak t'aqhisirinakar samara churaapataki, kunjmtix nanakar churapkitu ukhama. Ukasti kunrutix Tatit Jesusax ch'aman angelanakapampi ustankan ukkhaw phuqhasini, alaxpachat nina lawranak taypinjam jutkan ukapacha. 8 Khitinakatix Diosar jan ut'apki ukanakaru, Jesucristo Tatitusan suma yatiywi arunakap jan jaysapki ukanakar mutuyiriw jutani. 9 Jupanakasti wiay t'unjaampi mutuyatpxaniwa, ukatsti Tatitun nayraqatapatsa, jach'a kankaapatsa, ch'amapatsa jayar jaqunukutpxaniwa, 10 kunapachatix Tatitux kh urun qullan markap taypin jach'achayasir jutkani, Cristonkirinakas jupat muspharapkarakini ukapacha; jumanakasti kawkr arunaktix churapksma ukarux iyawsapxtawa. 11 Aka amtwimpiw Diosarux jumanakatak mayipxapunta, Diosasarux aski jawsatapar tukuyaapatakiw mayipxta, ch'amapampisti kuntix jumanakax munapkta ukax phuqhaspan, kuna lurwinaktix iyawswi tuqi lurapkta ukas phuqhasirakpan. 12 Ukhamat Jesucristo Tatitusan sutipax jumanak tuqi jach'achatni, jupasti Diosasana, Jesucristo Tatitun khuyapayasiap tuqiw

jumanakar jach'achapxtam. 2:1 Jichhasti jilatanaka, Tatit Jesucriston jutaapampita, jupampi jikisiampit achikt'apxsma, 2 janiy mki amuyunakam mayjt'ayasipxamti, janirak kuna ajayun uanchwi arunakapampis mulljayasipxamti, janirak kuna arunak ist'asinsa, janirak kuna qillqat katuqasinsa Tatitun urupaw purinxi sas qillqatki ukatsa mayjt'asipxamti. 3 Kunkipansa jan sallqjayasipxamti. Ukampis janr uka uru purinkipanxa, Diosar kutkatasiraw jutaapa, kunapachatix anqha jaqix ustankan ukapacha, khititix t'unjaatak juchachatki uka. 4 Jupax Diosan sutip apki ukanakatak sayt'ir uisiriwa, janiw Diosan yupaychatap munkiti, ukhamarus jupax Diosan utapan qunuap utt'ayasi, Dioskaspas ukham tukusa. 5 Janit amtasipkta, jumanak taypinkasin ukxat parlataxsti? 6 Jichhasti jumanakax kunatix katxski uk yatipxtawa, ukhamat pachapax janr purinki ukapach ustaniapataki. 7 Ukampis jamasankir anqha amtwix niy qallantaskiwa; jichhasti, uka taypin jark'xsiski ukat apaqatapakiw wakisxi. 8 Ukatsti uka anqha jaqiw ustanini, juparusti Tatit Jesusax lakapampi phust'asakiw tukjani, ukatsti kunapachatix k'ajkir jutwipampi jutkan ukkhax jisk'aruw tukuyani. 9 Uka anqha jaqisti Supayan yanapt'ataw jutani; wali ch'amampi, uanchwinakampi, k'ari muspharka lurwinakampiw purinini. 10 Ukatsti kunayman anqhanak lurani, ukhamat khitinakatix anqhachwir sarki ukanakar sallqjaataki, jupanakax qhispiyasi katuqaatakix janiw chiqa kankaar jaysa munapknti. 11 Ukat Diosax pantjasiampi sallqjayasiatak katuyi, kunatix k'arki ukar jaysapxaapataki, 12 ukhamat taqi khitinakatix chiqa kankaar jan jaysapkn ukanakan juchachatapataki, jan ukasti anqha luratanakapampi kusisirinaka. 13 Ukampis nanakan jumanakat Diosar yuspagaraax wakisipuniwa, Tatitun munat jilatanaka, Diosaw jumanakarux qalltatpach qhispiyatpxaamatak ajllisipxtam, jupaw jumanakarux Qullan Ajay tuqi qullananakar tukuyapxtam, chiqa kankaar iyawsapxatamata. 14 Ukatakiw Diosax jawsapxtam, nanakax yatiyapksma uka Diosan suma yatiywi arunakap tuqi: ukhamat Jesucristo Tatitusan qhapaq kankaap katuqapxaamataki. 15 Ukhamasti jilatanaka, ch'aman

sarantasipkakim, kuna yatichwinaktix naya kipka yatichapksma, qillqat tuqis yatichapksma, ukanak jan armasipxamti. 16 Pachpa Jesucristo Tatitusasa, Dios Awkisasa khuyapayasiap laykuw munasistu, ukatsti wiay chuymachwi, suyt'wi churarakistu, 17 jupay chuymanakamar ch'amachpan, ch'aman sayt'ayarakpan, kunatix askki uk arsupxaamataki, lurapxaamatakiraki. 3:1 Jilatanaka, tukuyaatakix sapxsmawa, nanakatak Diosat mayipxam, ukhamat Tatitun yatiywi arunakapan jank'ak taqi chiqanakar puriapataki, ukatsti kusisiampi katuqatapataki, kunjmtix jumanak taypin katuqapkista ukhama. 2 anqha jaqinakat qhispitpxaaxatak Diosat mayipxarakim, taqinin jan iyawsaantap layku. 3 Ukampis Tatitux phuqhiriwa, jupasti ch'amachapxtamwa, taqi anqhatsa imapxaraktamwa. 4 Tatitur iyawsaaw utjapxitu, kuntix jumanakar sapksma uk lurasipktaxa, jichhas lurasipkaktawa. 5 Tatituy jumanakarux munasir tukuypan, kunjmtix Diosax munasiapampi t'aqhisianakasan Cristo tuqi ch'amachkistu ukhama. 6 Jilatanaka, Jesucristo Tatitusan sutipxaruw sapxsma, kawkr jilatatix jan irnaqa munki ukat jithiqtapxam, kuntix nanakax yatichapksma ukarjam jan sarnaqa munirinakat jithiqtapxarakim. 7 Ukampis jumanakax yatipxtawa, kunjmtix nanakat yatiqasis jakapxaamki uka: nanakax janiw jan irnaqas jumanak taypin jakapkti. 8 Janirakiw khitin manq'apsa inak manq'apkti, jan ukasti uruy arumaw ch'am tukupxta, jumanakatak jan llakskaataki. 9 Chiqpachansa, jumanakat yanap mayiax wakisnwa, ukampis nanakax irnaqaaruw uchasipxta, ukhamat jumanakan nanakat yatiqasis sarnaqapxaamataki. 10 Kunapachatix jumanakamppkyt ukkhaxa, aka yatichw churapxsma: Khititix jan irnaqa munki ukax janirak manq'kpati sasa. 11 Ukampis jumanakat yaqhipanakan jan kun lurasak sarnaqapxatap yatipxta, jan kun luras sarnaqasa. 12 Ukham jaqinakarusti Jesucristo Tatitusan munaapxaruw iwxt'apxta: Jakaatak llamp'u chuymamp irnaqapxpan sasa. 13 Ukampis jumanakax jilatanaka, janiy aski luraan qarjtapxamti. 14 Maynitix aka qillqatan sapksma ukar jan yqkchixa, jupar sum ut'apxam, janirak jupampix chikachasipxamti, ukhamat jupa pachpa

p'inqasiapataki. 15 Ukampis jan uisirimpjam katxatasipkamti, jan ukasti m jilatarjam iwxt'apxam. 16 Pachpa sumankaan Tatitux jumanakar sumanka churpan, taqi pachana, kunayman tuqita. Tatitux taqi jumanakamppan. 17 Naya, Pablox aka arunta pachpa amparaxampiw qillqanipxsma, taqi qillqatanakaxsa sutixampiw ukham qillqta. 18 Jesucristo Tatitusax khuyapayasiap taqi jumanakar churpan. 1:1 Munat Timoteo: Jumaruw aruntansma. Naya Pablox, Jesucriston apostoluptwa, Qhispiyir Diosampi, jiwasan suyt'wisa Tatit Jesucristompiw aka qillqat jumar yatiyir khithanipxitu. Timoteo, nayatakix jumax iyawswin chiqpach wawaxtawa. Ukat Dios Awkisaru, Tatit Jesucristosarux mayta jumar munaapataki, taqi kunan yanapaapataki, samaraapsa churaapataki. 3 Macedonia markar sarkasaw feso markan qhiparaamatak achikt'sma, ukan k'ari yatichwinak yatichirinakar jan juk'amp yatichasipkaapatak jark'aamataki, 4 janirak nayra jaqinakan jan tukuskir parlanakapar ist'apxpati. Ukanakax ch'axwaanakarukiw puriyi, ukatsti janiw Diosan amtwip yatiatakix yanapkiti, Diosan amtwip yatiatakix jupar iyawsaasaw wakisi. 5 Aka arunakan amtwipax, maynit maynikam q'uma chuymat mistki uka munasiampi, suma chuymampi, chiqpach iyawsaampi munasiasawa. 6 Yaqhipanakax ukham munasiat saranukxapxiwa, jan kunatak aski ch'axwaanakaruw katuyasipxi. 7 Diosan kamachinakap yatichiriw tukupxi, ukampis kuntix sapki, yatichapkaraki uk janiw jupanakpachas amuyt'apkiti. 8 Kamachin asktap yatipxtanwa, kunapachatix chiqapar apnaqatki ukapacha. 9 Janiw kuna kamachis aski luririnakatakix uskutkiti. Kamachix, Diosar saykatirinakatak uskutawa, jan ist'irinakataki, jan wali luririnakataki, juchaninakataki, Diosan arsutanakapar jan jaysirinakataki, awkipar taykapar jiwayirinakataki, jaqi jiwayirinakatak uskutawa, 10 wachuq juchan sarnaqirinakataki, chachapur wachuq juchan sarnaqirinakataki, jaq lunthatirinakataki, k'arinakataki, k'ari juramento luririnakataki; m arunxa, khitinakatix aski yatichwinak jan phuqhapki ukanakatak uskutawa. 11 Ukp Diosan muspharka qhispiyasi arunakapax yatichixa, ukarak kusisir Diosax nayan yatichaaxatak katuyitu. 12 Tatit Jesucristosaruw

yuspagarta, jupaw ch'am churitu, askit ut'asin qullan arunakap arsuatakiw ajllisitu. 13 Nayrax jan wali arunakampiw jupa tuqi arusis jisk'achyta, qhuru chuymampiw arknaqyta. Ukampis Diosaw nayat khuyapayasitu, nayax janraw ukapachax jupar arkkytti, kuntix lurkyt uksa janirakiw yatkytti. 14 Tatitun munasiapasti nayatakix jilarkirnwa, jupaw iyawsaampi, munasiampi Jesucristonkatax layku churitu. 15 Ukax chiqskapuniwa, taqiniw iyawsapxaapa: Cristo Jesusax aka uraqirux juchararanakar qhispiyiriw juti, jupanakatsti nayaw nayrrtxa. 16 Ukat Diosax nayat khuyapayasitna, Jesucriston naya tuqi munasiap uacht'ayaapataki. Ukhamat nayax nayraqat iyawsta, nayar utas mayninakan jupar iyawsasin wiay jakaanpxaapataki. 17 Jichhasti, wiay jach'a Reyiru, jan jiwiriru, jan ujkay sapa Diosar jach'achas yupaychani! Ukhampan. 18 Timoteo, munat wawaxay, nayrax jumat yatiskn uka arunakar jaysasaw aka yatichwinak chursma, uka yatichwirjamay iyawsaampi, q'uma chuymampi qullan nuwaswin sayt'asim. Yaqhipanakax chuymapar jan ist'apxatapatxa, iyawswinakapan aynacht'apxi. 20 Himeneompi, Alejandrompix ukaruw puripxi, nayax supayaruw jupanak katuyta, arunakapampi Diosar jan jisk'achasipkaapataki. 2:1 Nayraqatax taqi jaqinakatak Diosat mayiamatakiw achikt'sma, jupanakat Diosar yuspagarasa, Diosan taqinir munasiapa, yanapt'ap churaapataki. 2 Marka apnaqirinakatak Diosat mayiamarakiwa, ukkhakiw samaraana, jan llakini, Diosar katuyata, taqinirus suman ujas jakasini. 3 Ukax askipuniwa, Qhispiyir Diosarus wal kusisiyaraki, 4 jupasti taqinin qhispiyatap muni, kunatix chiqki uk ut'apxaap munaraki. 5 M sapa Diosakiw utji, m sapa jaqikiw utji, Diosampi jaqinakampi sumankthapiyirixa, ukasti Jesucristowa. 6 Jupaw taqinin juchap qhispiyaatak jiwaar katuyasiwayi, uksti Diosax wakisitarjamaw Jesucristo tuqi taqinir qhispiyaatak munasiap uacht'wayi. 7 Uk yatiyaatakiw Diosax nayar ajllisitu, apostolut ucharakitu, iyawsaampita, chiqa kankaampit jan judipki ukanakar yatichaaxataki. Kuntix nayax arskta ukax chiqskapuniwa; janiw k'ariskti. 8 Ukhamasti, chachanakan

Tatitut taqi tuqin mayisiap nayax munta, q'uma chuymampi amparanakap luqtasa; jan q'apisiampi, jan ch'axwaampi. 9 Warminakasti kunatix isisiki ukhamak isisipxpan, janiy ik'utanakapsa jiljaamp k'anasipxpati, janirak qurimpisa, llijkir qalanakampisa, jila alan isinakampis k'achachasipxpati. 10 Diosar katuyat warminakjamay aski lurwinakamp k'achachasipxpan. 11 Warmisti amukiw jaysa chuymampi yatichwinak ist'aapa; 12 janiw nayax jaqinak nayraqatan warmin yatichaap munkti, janirakiw chachar apnaqaapsa munkti, jan ukasti, jupax amukskaapawa, 13 Diosax Adanaruw nayraqat irnuqna, ukat Evarux irnuqarakna uka layku; 14 Adanax janiw sallqjat ujasknti, jan ukasti, warmiw sallqjat ujasna, sallqjayasitapampiw juchar purna. 15 Ukampis warmix wawansina, luraanakapa phuqhasin qhispiyasini, jupatix iyawsaampi, munasiampi, q'uma kankaampi suma amuyt'ampirak sarnaqani uka. 3:1 Akax chiqskapuniwa. Maynitix iglesia irpirin lurwip katuqa munaspaxa, suma lurwi katuqa munaski. 2 Uka irpiristi, jan khitinsa kamskay jaqapawa, m sapa warmini, q'uma chuymani, amuyt'ir chuymani, yqasir chuymani, qurpacht'ir chuymani, yatichaatakis suma wakicht'atapawa, 3 janiw machirapkiti, nuwasir chuymanapkisa, janirakiw qullqi munirapkiti, jan ukasti, khuyapayasiri, munasir suma jaqapawa. 4 Utap sum apnaqirapawa, wawanakaparus axsart'aamp ist'asir yatichirapawa; 5 janitix utap sum apnaqa yatkchisti, kunjmarak Diosan iglesiap sum sarayaspasti? 6 Ukhamasti, iglesia irpirix janiw Tatitur jichha iyawsir jaqapkiti, ukhamspa ukaxa, jach'a jach'aw tukuspa, ukatsti supayjam juchachataw ujasispa. 7 Tatitur jan iyawsapki uka jaqinak taypin aski jaqit ut'atapawa, jan p'inqachat ujasiskaapataki, janirak supayan sipitaparus jalt'askaapataki. 8 Diacononakax aytat jaqit ut'atapawa, jupanakax janiw arsutap p'akintirapkiti, janiw machaar chuyma churatapkiti, janirakiw jan wali tuqit ynak jikxatirapkisa. 9 Jan ukasti, Diosax churkistu uka suma yatiywir iyawsapxaapawa, chuymapas q'umaparakiwa. 10 Nayraqatax yant'atpxaapawa, janitix kuna saas utjkchi ukapachakiw

uka lurwi katuqapxaspa. 11 Warminakasti uka kipkarakiw sum sarnaqaapa, janiw aru apnaqirapkiti, taqi kunan askapawa, arsutap phuqhirapawa. 12 M diaconox m sapa warminikapawa, wawanakaparus, utapankirirus sum apnaqirapawa. 13 Ukhamtix diacononakax lurapxanixa, askit ut'atpxaniwa, Tatitun iglesiapankirinakas jupanakarux suma yqaampiw ujapxani. 14 Jank'akiw jumar tumpir juta munta; ukampis inas jank'a jan purinkirista, 15 ukat aka arunak qillqansma, kunjmsa maynix jakkir Diosan iglesiap taypin sarnaqaapa uka tuqita, uka iglesiaw chiqa kankaar thurxsi, katxsiraki. 16 Janiw pchasiax utjkiti kawkr chiqa kankaatix iyawswisan ustki ukan jach'tapata: Cristox jaqir tukt'asaw akapachar jutna, Ajaytap laykuw atipjawayna, angelanakan ujatnwa. Arunakapax markanakar yatiyatnwa, aka uraqpachan juparux iyawsawayapxi, alaxpachansti suma katuqatarakiwa. 4:1 Qullan Ajayux qhanpach arsu: Qhipa urunakan yaqhipanakax iyawswit kutiqxapxaniwa, k'ari yatichwir ist'asa, anqha ajayunakan yatichwipar iyawsasa. 2 K'ari chuyman jaqinakaruw ist'apxani, uka jaqinakax luratanakapatsa janiw p'inqasipkiti. 3 Uka jaqinakax chacha warmi jaqichasiat jark'apxi, Diosan uchat manq'anakat tuwasipxi, uka manq'anakasti Diosar iyawsirinakana, chiqa ut'irinakan yuspagara chuymampi manq'aapatak uchatawa. 4 Taqi kuntix Diosax uchawayki ukax askipuniwa, ukanaksti Diosar yuspagarasin manq'aasawa, 5 Diosan arupampi, Tatitut mayisiampiw uka manq'ax q'umachatxi. 6 Jumatix iglesiankirinakar akanak yatichtaxa, Jesucriston aski luqtiripytawa, iyawswi arunakamp ch'amachata, aski yatichwir arkatamamp thuruchata. 7 Pisi amuyun luqhi jaqin arunakaparux jan yqamti. Jan ukasti, Jesucriston chiqpach yatiqiripamatak ch'amachasim. 8 Janchin jalnaqas ch'amachasiax janchin k'umarapatakix askipuniwa, ukampis Tatitur chuyma katuyaatak ch'amachasiaw taqi kunat sipan askixa, ukasti akapachan jakaatakiw yanapi, jutir pachan jakaatakisti yanaparakiwa. 9 Akasti chiqskapuniwa, taqiniw iyawsaasaraki. 10 Ukatakiw jisk'achatkasas irnaqaatak ch'amachastan, jakkir Diosarus

katuyasiraktan, jupasti taqinin Qhispiyiripawa, ukat juk'ampi jupar iyawsapki ukanakan Qhispiyiripawa. 11 Taqi akanak yatichaamawa, uka yatichwinak phuqhapxaapatak wayt'aamawa. 12 Wayntam laykux janipun jisk'achayasimti; jan ukasti, iyawsirinakan m suma utka sarnaqam, parlwimana, sum sarnaqaana, munasiana, Cristor iyawsaana, q'uma kankaan jakaansa. 13 Nayan puriniaxkamasti, iglesiankirinakatak Diosan Arunakap ullaram, jupanakarusti ch'amacham, yaticht'arakim. 14 Kuna lurwinaktix Diosax churktam uk janipun chhaqhayamti, ukanaksti Diosan munaapat iglesiankir jilrinakaw amparanak jumxar luqxatasin katuqayapxtam. 15 Taqi ukanak luram, ukanakan yatiqaatak ch'amachasim, ukhamat juman yatichwiman saprunjam taqinis asktap ujapxani. 16 Juma pachpay ujasim, mayninakar yatichatam amuyasim, ukarjam sarnaqarakim. Ukhamtix lurtaxa, qhispiyastawa, jumar ist'irinakas qhispiyasirakiniwa. 5:1 Chuyman awkinakarux jan tuqimti, jan ukasti, awkimkaspas ukham suma iwxanak churam; waynanakarusti jilamarjam ujam. 2 Chuyman taykanakarusti, taykamarjam ujam, tawaqunakarusti, q'uma chuymampiy kullakamarjam ujam. 3 Jan yanapt'irin ijma warminakarux yanapam. 4 Ukampis m ijma warmitix wawanskchi, jan ukax, allchhinskchi ukaxa, jupanakaw nayraqatax suman ujas yanapa yatiqapxaapa, kunja munasiampitix awkinakapax munaskn uka pachpa munasiampi, ukham luraasti Diosarux wal kusisiyi. 5 Mayni ijma warmitix jan khiti yanapt'irin ujaschixa, jupax Diosaruw chuymap katuyasi, uruy arumaw Tatitut mayisiraki. 6 Ukampis janchin munaap lurir ijma warmisti, jakaskirpach jiwatxiwa. 7 Taqi akanak iwxapunim, jan khitinsa kamskay sarnaqapxaapataki. 8 Maynitix jupankirinakar jan sum ujkchi, janirak utapankirinakatsa llakiskchixa, iyawswip apanuku, ukham lurasasti, jan iyawsirinakat sipan juk'ampiruw tuku. 9 Ijma warmi tamarux, suxta tunk maranit uksarukiw qillqantaama, ukhamarus m chachamp jaqichat warmikapawa. 10 Jupanakasti suma lurwinak luririt ut'atapawa, wawanakap sum uywatap layku, utapar sart'irinakar sum katuqatap layku, qullan markapankirinakan kayunakap jariqatap layku, t'aqhisirinakar

yanapatap layku, yaqha aski lurwinak luraatak ch'amachasitap layku. 11 Tawaq ijma warminakarusti jan uka tamarux qillqantamti, jupanakax Cristot jayarst'asax wasitat jaqichasi munapxi, 12 ukatsti juchachataw ujasipxi arsutanakapar jan phuqhatap layku. 13 Ukatsti, utat uta sarnaqasax jayraw tukupxi; janiw jayrakit tukupki, jan ukasti arunak apnaqapxi, taqi kun yatxata munapxi, jan wakiskir arunak arsupxi. 14 Ukat nayax tawaqu ijma warminakan jaqichasiap munta, wawanakanapa, utap sum ujirap munta, ukhamat uisirinakapan jupanakar jan p'inqachaskaapataki. 15 Ukampis yaqhip ijma warminakax niyaw Tatitut saraqawayxapxi, ukatsti supayaruw arkxapxaraki. 16 Tatitur iyawsir warmin utapantix m ijma warmix utjchixa, juparux yanapaapawa, iglesiatak jan llakskaapataki; ukhamat iglesian chiqpach jan tumpirin ijma warminakar yanapaapataki. 17 Iglesia sum apnaqki uka jilrinakax suman ujatapawa, khitinakatix Diosan arunakap parlapki, yatichapki ukanakax, juk'amp suman ujatapawa. 18 Qillqatax siwa: Trigo takir vacarux jan uku uskumti sasa. Yaqhawjansti sarakiwa: Irnaqirix irnaqatapat qullqi katuqasiapax wakisiwa sasa. 19 Maynitix m jilrir juchachanixa, pani, jan ukax kimsa arsurinak uchpan, saamawa. Janitix arsurinkchi ukkhasti, jan yqamti. 20 Khitinakatix juch lurasipkak ukanakarusti, taqinin nayraqatapan tuqinuqam, mayninakan uk ist'asin axsaraapataki. 21 Diosan nayraqatapana, Jesucriston nayraqatapana, ajllit angelanakap nayraqatapan iwxt'awaysma, aka lurwinak jan khitir yaqhachas phuqham. 22 Janr sum amuyt'kasax jan khitirus jilrit utt'ayamti, mayninakan jucha luratapamp jan chikachasiskaamataki. Jan walinakxa, janipun luramti. 23 Purak usumpi sapa kuti t'aqhisitam laykusti, jan uma sapak umamti, jan ukasti, m juk'a vinomp umt'am. 24 Mayninakan juchanakapax, janr taripatkasax qhanaw usti, ukampis yaqhipanakan juchanakapasti qhipatak usti. 25 Uka pachparakiw aski lurwinakax qhan usti; ukampis jan aski lurwinakax, janipuniw imantatkaniti, jan ukasti, ustakipuniniwa. 6:1 Uywatanakax uywirinakapar yqa chuymamp ujaapawa, ukhamat Diosan sutipasa, nanakan yatichwixas jan jisk'achat ujasini. 2

Mayninakatix Tatitur iyawsir uywirinakanchixa, janiw Tatitur iyawsatap laykukit taqi kunansa ist'asirapkixa. Jan ukasti, uywatanakax juk'amp suma ujaampiw luqtapxaapa, khitinakatix jumanakan aski lurwinakam katuqapktam ukanakax Tatitur iyawsirinakawa, munat jilatanakarakiwa. Ukhamasti, kuntix siskm uk yaticham: 3 Maynitix k'ari yatichwinak yatichchixa, ukat janirak Tatit Jesucriston suma yatichwinakaparusa, jiwasan ajay tuqi sarwisarus yqkchixa, 4 uka jaqix jan kun amuyir jach'a jach'a tukur jaqiwa. Arunakxat tuqisi amtwimp usuntatawa; ukasti kunayman jan walinak utjayi: uisia, tuqisia, anqhachasia, pchasia, 5 sapa kuti jan wali amtan jaqinakamp nuwasia, khitinakatix chiqa kankasa jan yatipki ukanakampi, jupanakasti Tatitur iyawsa chuymax qullqi jikxatakaspas ukhamak amuyapxi. 6 Ukampis taqi kunanax Dios chuymanak utji, kunatix utjarapkistu ukampik kusisitsktan ukapacha. 7 Aka uraqirux janiw kunsa apanktanti, janirakiw kunsa apkaniti; 8 ukampis manq'aasatix utjaskchi, isisas utjaskchixa, ukampix kusisitakskaasawa. 9 Qamirir tuku munirinakax kunayman yant'anakaruw jalt'apxi, pisi t'axmar amuyun sipitaparuw jalt'apxi, ukaw jaqir aynacht'ayi, juchachwir puriyaraki. 10 Qullqir munaax taqi jan wali lurwinakan saphipawa; ukat mayninakax juk'amp munapxatap laykux iyawswit maysar saranukupxi, ukatsti jach'a t'aqhisianakaruw puripxi. 11 Ukampis Timoteo, Diosan luqtiripjamaxa, taqi jan walinakat jithiqtam. Diosar ist'iri, Jesucriston chiqpach yatiqiripar tukum. Diosarux alkatasipunim, iglesiankir jilatanakarus munasirakim. Kunapachatix jan walinakar saykatkt ukkhasti, llamp'u chuymanamawa, taqinimpis sumankaamarakiwa. 12 Iyawswin nuwasik ukatak wakicht'asim; janipun wiay jaka chhaqhayasimti, Diosasti ukatakiw jawstam, jumasti ukarak Diosar iyawsatamat taqinin nayraqatapan arsusktaxa. 13 Jichhasti taqi kunar jaka churir Diosan nayraqatapan sisma, Poncio Pilaton nayraqatapan aski lurwit arsur Jesucriston nayraqatapan saraksma, 14 kuntix sisksma ukarux jaysapunim, Tatit Jesucristosan jutaapkamax jan khitin kamskayapun sarnaqam. 15 Wakisit ururuw Diosax Jesucristor ustayanini, jupa sapakiw taqi ch'aman Diosaxa, reyinakan Reyipaxa, tatitunakan Tatitupaxa. 16 Jupa sapakiw

wiay jakir Diosaxa, jupasti jan jak'kay jach'a qhana taypin jakaraki. Janiw khiti jaqis juparux ujkiti, janirakiw ujkanisa. Jach'achatampi, ch'amanampix wiayan wiayapatak jupankiwa! Ukhampan. 17 Aka uraqinkir qamirinakarux saamawa: Jan jach'a jach'a tukupxpati, qamir kankaaparus janirak alkatasipxpati, ukanakasti tukusirikiwa. Nayraqatax jakkir Diosar katuyasipxpan, khititix taqi kunsa kusisit jakaasatak jilarkir churkistu ukaru. 18 Kunatix askk uk lurapxaapatak iwxt'am, aski lurwinakan qamirkipstapxpan, ukatsti kunatix jupanakan utjki uk mayninakar churaatakix jank'akpxarakpan. 19 Ukhamat aski ynakanpxani, qhiprunsti uka ynakax wiay jaka jikxatayarakini. 20 Timoteo, jumar katuyatk uk sumpun ujam. Ch'usa jan kunatak aski arunak janipun ist'amti, janirak jiwasan yatichwisar jisk'achapki ukanakarus yqamti; 21 yaqhipanakax uka yatichwinakar arkatapatxa, iyawswit saranukupxi. Tatitun khuyapayasiapay jumanakamppan. Ukhampan. 1:1 Munat Timoteo: Jumaruw aruntansma, taqi chuymaxampiw Dios Awkisaru, ukhamarak Tatit Jesucristosarux mayta munasiapampi jumar phuqt'aapataki, taqi kunan yanapaapataki, samaraapsa churaapataki. Kunjmtix nayrax siskysma, nayax Criston apostoluptwa sasa. Diosaw qhispiyasi arunakap yatiyaatak nayar khithitu, juparakiw Jesucristo tuqi wiay jaka katuqaaxatak arsuwayi. 3 Arumas urus Diosat mayiskasax jumat nayax amtasipuntwa, ukat Diosarux yuspagarta, juparurakiw q'uma chuymaxamp arkta, kunjmtix nayra awkinakaxax lurapkn ukhama. 4 Jachatamat amtasipuntwa, ukat uja munirisma wal kusisiaxataki. 5 Chiqpach iyawswintamat amtasipuntwa. Nayraqatax Loida awichamampi, Eunice taykamampiw uka iyawswinnxa, jumas uka pachpa iyawswiniraktawa. 6 Ukat nayax jumar maysma, Diosan aski churwip juk'amp jach'aptayaamataki, uksti amparaxamp luqxatkysma ukkhaw katuqtaxa. 7 Diosax janiw axsara ajay churkistuti, jan ukasti ch'amachir ajayu, munasir ajayu, sum amuyt'ayir ajay churistu. 8 Tatitusat yatiya jan p'inqasimti, Jesucristo layku katuntat ujasitaxatsa janirak p'inqasimti. Ukatsipana, Diosan ch'amapampix kuna t'aqhisianakatix

suma yatiywi layku jumatak jutkan ukatakix wakicht'asim. 9 Diosaw qhispiyistu, ukatsti qullan markap sayt'ayaatakiw jawsistu, ukasti janiw jiwasan kuna aski luratas laykkiti, jan ukasti jupan amtwip laykuwa, Diosasti aka uraqix janra utjkn ukkhatpach munasistna, ukkhatpacharak Jesucristompix mayachatxtan. 10 Jichhasti, Qhispiyir Jesucristos tuqiw uka munasiapax uacht'ayasi, jupaw jiwan ch'amap t'unjawayi, suma yatiywinak tuqiw wiay jaka churawayi. 11 Diosaw nayarux apostoluta, yatichirita, uka suma yatiywinak qhanachir khithitu. 12 Ukat taqi akanak t'aqhista. Ukampis janiw ukanakat p'inqaskti, nayax yattwa khitirutix iyawskta uka; tukuy urukam qhispiyasi arunak qhanachaatak ch'amantapsa yatiraktwa. 13 Kuna suma yatichwtix nayax churksma ukat janipun saraqamti, Diosarux taqi chuymapun katuyasim, Jesucristompi mayachatktan uka munasiarus katuyasirakim. 14 Jiwasanakan jakki uka Qullan Ajayun yanapapampix, kuntix Diosax katuyktam uk imapunim. 15 Niy yattawa, Asia suyunkirinakax taqpachaniw jaytanukupxitu; Figelo, Hermgenes jilatanakamppachaw sapak jaytapxitu. 16 Tatituy Onesiforon wila masipat khuyapt'ayaspan, jupasti walja kutiw chuymachitu, janirakiw nayan katuntat ujasitaxat p'inqaskiti. 17 Ukatsipana, Roma markar purinisasti, jupax jan inakt'asaw nayar jikxatakam thaqhitu. 18 Taripwi urunxa Tatitux jupat khuyapt'ayaspan. Jumax askiw yattaxa, feso markan yanapkistn ukanakxa. 2:1 Jumasti wawaxa, Diosax Cristo Jess tuqi munasiap uacht'ayktam ukamp ch'amachasim. 2 Kuntix walja jaqinak nayraqatan arsur ist'kista ukanakxa, phuqhaatak wakicht'atpki, yatichaatakis wakicht'atpki ukanakar yaticht'am. 3 T'aqhisianakamansti Jesucriston chiqpach soldadopjam t'aqhisim. 4 Janiw khiti soldados cuartelankkasin yaqha lurwinakar uchaskiti, jan ukasti jilripan arsutaparjam sarnaqaapawa. 5 Uka pachparakiwa, khititix anataar uskuski ukax, churwi katuqaatakix anata kamachinakar phuqhaapaw wakisi. 6 Khititix yapun irnaqki ukax, wakisiw irnaqatapat nayraqat achu katuqaapaxa. 7 Sisksma uka arunakat lup'ipunim, Tatitusti taqi ukanak amuyt'aamatakiw yanapt'tam. 8

Jesucristot amtasim, aka qhispiyasi arunak yatichataxarjamasti, Jesusax David reyin wila masipat jutirnwa, jupasti jiwatanak taypit jaktawayarakna. 9 Tatitun arunakap laykuw nayax t'aqhisiskta, jaqi jiwayirkiristsa ukhamaw cadenamp chinuntat ujasta; ukampis Diosan arunakapax janiw chinkatatkiti. 10 Ukat taqi kunsa t'aqhista Diosan ajllitanakapar munasitax layku, jupanakan qhispiyasipxaapataki, Jesucristo tuqi wiay jaka katuqapxaapataki. 11 Akax chiqawa: Jupampitix jiwstanxa, jupampirakiw jakani; 12 t'aqhisinitixa, jupampirakiw jakani; jan ut'iritix tukunixa, jupax jan ut'iriw tukurakistani; 13 janitix chiqa chuymamp arkkanixa, Cristox janiw armaskistaniti, jupa pachpa jan armasirtap layku. 14 Tatitun nayraqatapan jan ch'axwapxaapatak iwxt'as amtayam. Ch'axwaax janiw kunatakis askkiti, jan ukasti khitinakatix ist'apki ukanakar mayjt'ayirikiwa. 15 Kunkipansa, Diosan nayraqatapan suma irnaqirjam ustaatak ch'amachasim, jan kunat p'inqa tukur irnaqir jaqjama, Tatitun chiqa arunakap yatichirjama. 16 anqha arunak arsuanak apanukum, uka parlirinakax jan wali lurwinakaruw jalantapxi, 17 yatichwinakapasti janchir tukjir usjamaw tukunti. Ukap Himeneompiru, Filetompirux tukuntixa, 18 jupanakasti chiqa arut maysaruw saranukupxi: Jiwatat jaktaax niyaw lurasiwayxi sasa, uka arunakampiw mayninakan iyawswinakap mayjt'ayas sarnaqapxi. 19 Ukampis Diosax m suma jan unxtkay qalltwi uskuwayi, ukansti akham sas qillqantatawa: Tatitusti jupankirinakarux ut'iwa; ukatsti Taqi khitinakatix iyawsirpki ukanakax, taqi jan wali lurwinakat jithiqtaapawa sasa. 20 M jach'a utanxa janiw qurit qullqit lurat ynakakit utjkixa, jan ukasti lawata, iq'it lurat ynakax utjarakiwa; mayanakax jach'a urunakan apnaqaatak uchatawa, mayanakasti inrunakan apnaqaatak uchatarakiwa. 21 Khititix jan wali luraanak apanukunixa, jach'a urun apnaqa ynakar utatniwa; Tatitutak qullanaptayat aski lurir jaqniwa, aski luraatakis jasakirakniwa. 22 Waynanakan jan wali amtwinakapat jithiqtam, ukatsti aski kankaa, iyawsaa, munasia, sumanka thaqham, khitinakatix Tatitur q'uma chuymamp mayipki ukanakamp chika. 23 Luqhi ch'axwanakarux jan yqamti, ukanakax jan kunatak askiwa, nuwasianakar puriyirikiwa. 24

Tatitun luqtiripax janiw nuwasianakan sarnaqaapkiti, jan ukasti, taqinimpis sumankaapawa. Yatichaatakix suma wakicht'atapawa; llamp'u chuymanapawa, 25 jan ist'asirinakarus llamp'u chuymamp iwxt'aaparakiwa, inampis Diosax jan wali lurwinakapat kuttayasinkaspa, ukhamat jupan chiqa arunakap ut'apxaapataki, 26 p'arxtapxaapataki, ukatsti supayan sipitapat jaltapxaapataki, khititix katuntasin munaapar apnaqki ukata. 3:1 Qhipa urunakan jan wali urunakaw jutani, uksti yatiamawa. 2 Jaqinakax mich'aw tukupxani, qullqi munirinaka, jach'a jach'a tukurinaka, kunsa jilamp munirinaka. Diosat jan wal parlirinaka, awkir taykar qallasirinaka, sallqanaka, Diosar arkaarus jan yqirinaka. 3 Jan munasirinaka, jan khuyapayasirinaka, arunak apnaqirinaka, anqha luraanak jan apanukurinaka, qhurunaka, aski lurwinakar uisirinaka. 4 Aljantasir ch'uxa chuymaninaka, jan p'inqaninaka, jach'a jach'a tukurinaka, Diosar thaqhaat sipansa, jupanakan kusisiap thaqhirinakniwa. 5 Jupanakax Dios chuymkaspas ukhamaw tukupxani, ukampis lurwinakapampix Diosar chiqpach arka apanukupxani. Uka jaqinakampix janipun chikachasimti. 6 Jupanakasti, uka jucharara, luqhi warminakar sallqjiriw utanakapar manta yatipxi, uka warminakasti janchin munaap luraamp phuqhantatpxiwa, 7 yatiqasipkiwa, ukampis janiw kunapachas chiqa arunak amuyt'aar puripkiti. 8 Kunjmatix Janes, Jambrs uka jan wali jaqinakax Moisesar saykatapkatayna, uka pachparakiw uka jaqinakax Tatitun chiqa arunakapar saykatapxi. Uka jaqinakasti anqha luraar jichuntat jan wali amtanpxiwa, iyawswin aynacht'at jaqinakpxarakiwa. 9 Ukampis janiw nayrar juk'amp sarantapkaniti, taqi jaqiw jupanakan pisi amuyun jaqinaktap amuyapxani, kamisatix Moisesar saykatapkn uka jaqinakan pisi amuyupax qhanstkn ukhama. 10 Ukampis jumax yatichwixar arkapuntawa, ukhamarak sarnaqataxaru, amtwixaru, iyawswixaru, llamp'u chuymantaxaru, munasiaxaru, ch'amampi sayt'asiaxaru, 11 jumax askiw yatta kunatix Antioqua markana, Iconio markana, Listra markan t'aqhiskyt ukanakxa. Ukataq arknaqataw ujasiyta! Ukampis Tatitux taqi ukanakat qhispiyitu.

12 Cristo Jesusar katuyat jaka munapki ukanakax ukham t'aqhisiyatpxaniwa; 13 ukampis salqjir jan wali jaqinakax jan walit juk'amp jan waliruw puripxani, sallqjasina, ukhamarak sallqjayasisina. 14 Ukampis jumax kuntix yatiqkta, ukat iyawskarakta ukarux jan pchasis arkam. Jumax askiw yatta khititix yatichkytam uka. 15 Ukhamarus jumax wawatpach Tatitun arunakap yattaxa, uka arunakaw yatichtam, Cristo Jesusar iyawsatam laykuw qhispiyasiar irparaktam. 16 Taqi Qillqatax Diosan amuyt'ayat arunakawa, ukasti yatichaataki, iwxt'aataki, chiqachaataki, q'uma jakaan sarnaqa yatichaatak wali askiwa, 17 ukhamat Diosar luqtirinakan wali yatianpxaapataki, aski lurwitak suma wakichatpxaapataki. 4:1 Diosan nayraqatapana, Tatit Jesucriston nayraqatapana, khititix jiwatanakaru, jakirinakaru taripir Reyjam jutkani ukan nayraqatapan wal iwxt'sma, 2 Tatitun arunakap parlam; wakiski ukkhasa, jan wakiski ukkhas parlapunim. Amuyt'ayam, iwxt'arakim, taqi llamp'u chuymamp yatichas ch'amacham. 3 Jaqinakax, aski yatichwir jan ist'a munapkan uka urux purininiwa; jupanakax munaaparjamakiw kunayman yatichirinak thaqhasipxani; kunjmtix jupanakax yatichayasi munapkan uk ist'aatakiki. 4 Chiqa arunak ist'a janiw munapkaniti, k'ari arunakarukiw ist'apxani. 5 Ukampis jumax aski amuyumpipun sarnaqam, t'aqhisianak amuk mutum, qhispiyasi arunak parlaar uchasim, luraanakamsa sum phuqharakim. 6 Nayan jiwaaxax niy jak'ankxiwa, jiwwixax Diosatak m wilacha luqtniwa. 7 Taqi kunan Diosar jaysa laykux walpun ch'amachasiwayta, jichhasti jikxatawaytwa; jalaaxan tukuywiparuw purta, janipuniw iyawsaax chhaqhayasiwaykti. 8 Jichhax m suma pilluw suyt'askitu, chiqapar taripir Tatituw kh urun churitani. Janiw naya saparukit churkitani, jan ukasti, taqi khitinakatix munasiampi Tatitun jutaap suyt'asipki ukanakarux churarakiniwa. 9 Nayar ujirix jank'akiy jutam; 10 Demasax jaytanukuwayxituwa, jupasti aka uraqin ynakaparuw juk'amp munna, ukat Tesalnica markar sarawayxi. Crescentex Galacia tuqiruw sarxi. Titosti Dalmacia tuqiruw sarxaraki. 11 Lucasakiw nayampski. Marcosar thaqtam, ukatsti jumamp chik irpanim, jupasti

irnaqwixan yanapitaniwa. 12 Tquico jilatarux feso markaruw khitta. 13 Jutkt ukkhasti patxar uchasi isi apanirapitta, Trade markan Carpon utapan jaytatskiwa, ukatsti qillqatanakampi, ukanakat sipan, pergaminonak apanirapitta. 14 Jiru liq'i Alejandrox jan walinakpun lurawayitu; Tatituw juparux kuntix nayar lurawaykitu ukat ujaskani. 15 Jumasti uka jaqit walpun amuyasim, jupatakix jiwasan yatichwinakasax janiw kuna askkisa. 16 Kunapachatix jilrinakan nayraqatapan arsuskyt ukkhasti, janiw khitis yanapt'kitnti; taqiniw jaytanukuwayapxitu. Diosax janik uka luratapat juchachaspati. 17 Ukampis Tatituw yanapt'itu, ch'am churarakitu, qhispiyasi arunak parlaaxataki, khitinakatix Tatitur jan ut'apki uka jaqinakan ist'apxaapataki. Tatitux jiwaat qhispiyitu, leonan lakapatsa qhispiykitaspa ukhama. 18 Tatituw taqi jan walinakat imaskitani, alaxpach qhapaq markapar irpasaw qhispiyitani. Jupax wiayan wiayapatak jach'achatpan! Ukhampan. 19 Priscilampiru, Aquilampir aruntarapita, ukhamarak Onesiforon wila masinakaparusa. 20 Erasto jilatax Corinto markaruw qhipari, Trfimo jilatarusti Mileto markaruw usut jaytaniwayta. 21 Janr jallu pachkipan jutam. Akrinakaw aruntanipxtam: Eubulo, Pudente, Lino, Claudia kullaka, maynr jilatanakamp kunaw aruntanipxtam. 22 Tatit Jesucristox jumampipunpan, Diosasti khuyapayasiap taqi jumanakxar churpan. 1:1 Naya Pablox Tatitun luqtiriptwa, Jesucriston apostolupa, jupan khithataraki, khitinakarutix Tatitux ajlliski jupanakar iyawsaar irpaniaxataki, Tatitun chiqa yatichwinakap ut'apxaapataki, 2 ukhamarak wiay jaka suyt'wirusa. Uka wiay jaka churaatakix Tatitux janr aka uraqi qalltaskipan phuqhaatakiw arsuwayi, Tatitusti ukham arsutap phuqhapuniwa. 3 Jichhasti pachaparuw Tatitux uka arsutapxa arup tuqi qhanachistu, kawkr yatiywtix Tatitu Qhispiyirisax iwxt'awaykitu jupan kamachi arunakaparjam parlaaxataki. 4 Tito, iyawswi tuqin wawaxa, nayax jumaruw aka qillqat apayansma. Dios Awkisampi, Jesucristo Qhispiyirisampiy jumarux khuyapayasiapsa, samaraapsa churanpan. 5 Kuna jan walt'aanakatix Creta wat'an utjkna ukanak askichaamatakiw jaytaniwaysma, ukatsti sapa markankir

iglesianakan jilri irpirinak utt'ayaamataki, kunjmtix nayax sisksma ukhamarjama. 6 M jilri irpirix jan khitinsa kuns kamskaya jakaapawa. M sapa warminikapawa. Wawanakapax Tatitur iyawsirapawa, janirakiw jan walitsa, jan wali sarnaqiritsa ut'ayasipxaapkiti. 7 Khititix jilr irpirit uchatki ukax Tatitun ynakap ujirit uchatawa, ukat chiqap jakaapax wakisi. Janiw jalta chuymapkiti, janirakiw jan wali chuymanapkisa, janiw machirapkiti, ch'axwa munirapkisa, janirakiw lunthatasiampi qullqsa jikxata munirapkiti. 8 Jan ukasti, utapar sart'irir katuqaatakix jank'akapawa, taqirus khuyapt'ayirapawa, suma amuyun jaqi, chiqapa, Tatitur katuyat aski jaqi, suma yatichatarakapawa. 9 Ukhamarakiw uka chiqa yatichat arunak katxsiapa, ukhamat yaqhanakar uka suma yatichwimpi ch'amacht'aapataki, khitinakatix Tatitur jan ist'a munapki ukanakar iyawsayaapataki. 10 Ukampis uka chiqa yatichwinakar jan iyawsirinakax waljaniw utjapxi, khitinakatix judasmo sarwit jutapxi ukanaka, jupanakasti jan amuyt'asaw arsupxi ukat jaqinakar sallqjapxi. 11 Ukanakarux amukt'ayaaw wakisi, taqpach wila masinakaruw mayjt'ayapxi, kunatix jan walki ukanak yatichasina, jan wali chuymampi qullqi jikxatasi laykuki. 12 Pachpa Creta wat'ankir profetapaw marka masinakap tuqi arsna: Cretankirinakax k'arpxapuniwa, qhuru axsarka animalanakjama, sinti manq'irinaka jayra jaqinakpxiwa sasa. 13 Ukax chiqapunskiwa, jupanakarusti iyawswipan chiqapatakix wal tuqinuqam. 14 Judionakan jan wali parlataparux jan yqapxpanti, janirak chiqapat saraqir jaqin arunakaparus ist'apxpanti. 15 Khitinakatix Tatit Jesucristor jaysapki ukanakatakix taqi kunas sumawa, ukampis jupar jan jaysapki ukanakatakix taqi kunas janiw walkiti, jupanakax kunatix jan walki ukak lup'isipki, amuyunakapana, chuymanakapan q'atap layku. 16 Jupanakax: Tatiturux ut'apxtwa sapxiwa. Ukatsti lurwinakapampix janiw ukham uacht'ayapkiti, jupanakax uisirinakpxiwa, jan yqasian qhuru jaqinakpxiwa, janirakiw kuna sumsa lurirjampkiti. 2:1 Kuntix jumax parlkta ukax, q'uma yatichwimpix mayakapawa. 2 Chuyman jilrinakasti jan kamskaypxpan, axsart'aani, suma amuyuni,

suma iyawsaani, munasiani, yant'anakar saykataatakis ch'amacht'ata. 3 Uka kipkaraki chuyman warminakas suma sarnaqirpxpan, jaqxat jan parlasirpxpati, janirak machirpxpasa. Mayninakatakisti m suma utwpxaapawa, 4 ukhamat tawaq warminakarus chachapar muna yatichaataki, wawanakapar muna yatichaatakiraki, 5 suma amuyunpxaapawa, q'uma chuymaninaka, utapsa sum apnaqirinaka, chachaparus suma chuymampi ist'irinaka, ukhamat Diosan arunakapat jan khitis jan wali parlasipkaapataki. 6 Waynanakarus suma amuyunpxaapatak iwxt'am. 7 Juma pachparaki m suma utwi taqi kunansa uacht'ayam. Yatichaansti, chiqa kankaampi phuqhasarak yaticham, 8 sum parlasa, khitinsa jan juchachaapataki. Ukhamat khititix jiwasxat jan wal parlki ukax p'inqachat ujasini, janirakiw jiwasanakat kuna jan walsa parlkaniti. 9 Uywatanakarusti, uywirinakapar taqi kunan ist'apxaapatak iwxt'am, munasirpxpan, janirak jupanakarux qallasirpxpati. 10 Jan lunthatasipxpasa, jan ukasti chiqa jaqinakpxpan, ukhamat taqi kunansa Tatit Qhispiyirin yatichwipan sumtap uacht'ayaataki. 11 Tatitusti khuyapayasiapxa, taqi jaqitak qhispiyasiap apanisaw uacht'ayistu. 12 Uka khuyapayasiapaw juchampi, akapachar munaampi apanuku yatichistu, ukat aka uraqinxa m suma amuyumpi, chiqapa, Tatit chuymaraki sarnaqaasa, 13 ukatsti kusiska suyt'wimpi jakaas yaticharakistu, jach'a Qhispiyir Tatit Jesucriston kutt'aniap suyasa. 14 Jupaw jiwas layku jiwawayi jan walinakat jiwasar qhispiyaataki, q'umachaataki, ukhamat jiwasanakan jupan markapasataki, askinak luraasatakiraki. 15 Akanak jumax yatichaama, ch'amacht'asa, taqi jilr kankaampi iwxt'asa, jan khitimpis jisk'achayasisa. 3:1 Tatitur iyawsirinakar amtayam, marka apnaqirinakaru, jilrinakaparus ist'apxpan, kunatix sumki uk luraatakis jank'akpxarakpan. 2 Janiraki khiti tuqsa jan wal parlapxpati, jan ukasti sumankirpxpan, ukhamarak munasian llamp'u chuyma taqinirus uacht'ayapxpan. 3 Nayrapachasti jiwasanakax ukham jan amuyt'anpxytanwa, Tatitur jan jaysiri, chhaqtata, kunayman jan wali munaanakan t'aqhisiyatapytanwa.

anqha luraanakana, munapayaanakana, uisita, jiwaskam uisis jakaskarakytan. 4 Ukampis kunapachatix Qhispiyir Tatitux khuyapayasiapa, munasiapsa taqi jaqinakar uacht'ayistuxa, 5 janiw kuna aski luratas laykuti, jan ukasti khuyapayasiap laykuw qhispiyistu, q'umachasa, machaqat yuriyasa, ukhamarak Qullan Ajayu tuqi machaq jaka churasa. 6 Qhispiyir Jesucristo tuqiw Diosax Qullan Ajayu jilarkir churistu, 7 ukhamat khuyapayasiapan jiwasar katuqaapataki, ukhamarak wiay jaka suyt'ktansa uk katuqaasataki. 8 Aka arunakasti chiqawa, nayax juman ch'aman sayt'asiam munta, khitinakatix Tatitur iyawsapki ukanakan askinak lurapxaapataki. Ukanakax taqitakis sumawa, askirakiwa. 9 Ukampis jan wali jiskhisianakat jithiqtam, nayra arunaka, ch'axwanaka, Moisesan kamachipxat ch'axwaanaksa jan munamti. Ukanakax inamayawa, jan kunatak askirakiwa. 10 Maynitix iglesian t'aqanuqtaanak utjaychi ukaxa, juparux m p kuti iwxt'am, ukattix jan ist'ktam ukkhasti, iglesiat jaqunukxam, 11 ukampix uka jaqin anqhar katuyasxatap yatta, juparusti pachpa juchapaw juchachaski. 12 Kunapachatix Artemasaru, jan ukax, Tiquicorus khithankma ukapachaxa, Nicpolis chiqan nayamp jikisir jutaamapuniwa, nayax thaya pachan ukan qamara amtasta. 13 Jumax, Zenas arxatirimpiru, Apolo jilatampirus kunatix wakiski uk churasin yanapt'apuntawa, ukhamat jupanakan sarwinakapan jan kunas pist'aapataki. 14 Jiwasankirinakasti aski lura yatiqapxarakpan, pist'aansa yanapt'asa, ukhamat jakwinakapan askapataki. 15 Nayampski ukanakax aruntanipxtamwa. Jumasti Tatitur iyawsir munat jilatanakasar aruntarakim. Diosay taqi jumanakxar khuyapayasiap churanpan. 1:1 Naya Pablow Cristo Jess layku katuntatsina, Timoteo jilatamp kuna aka qillqat apayanipxsma, nanakamp chika irnaqir munat Filemn, 2 ukhamaraki utaman tantachaskis uka iglesiaru, Apia kullakampiru, nanakamp chika irnaqir Arquipo jilatampiru. 3 Dios Awkisana, Tatit Criston waxt'wipasa, sumankaapas jumanakamppan. 4 Mayiswinakaxan jumat amtasisax Diosarux yuspagarapuntwa. 5 Nayax yattwa jumax Tatit Cristor munatama, iyawsatamsa, ukhamarak taqi

khitinakatix Diosankapki ukanakar munatamsa. 6 Jumax nanakjamarakiw taqi chuyma Tatitur katuyastaxa. Ukat Diosarux mayta, jumax taqi chuyma jupar katuyasiskakiamataki, kuna askinaktix Cristor munatas layku lurksna ukanak ut'aamkama. 7 Filemn jilata, wali kusisittwa, ch'amacht'ataraktwa, juman yaqhanakar munasitam yatisina, jumaw Tatitun taqi markapankirinakarux chuymachtaxa, ch'amacharaktaxa. 8 Nayasti Criston apostolupjamax arunristwa kunatix luraamki uk jumar lurayaatakixa, 9 ukampis munasiat jumarux achikt'asi munsma. Naya, Pablox niya chuymanxtwa, jichhasti Cristor arkatax laykuw katuntatsin, 10 Onesimor sum katuqaamatakiw achikt'asi munsma, jupasti aka carcelan ajay tuqin wawaxaw tukxi. 11 Kh urunakan jumatakix Onesimox jan kunatak aski uywatnwa, ukampis jichhax jumatakisa, nayatakis askxiwa. 12 Ukat jichhax wasitat khithanxsma, naya pachparus katuqkitasma ukhamay katuqxam. 13 Nayasti muniriskytwa akan nayampi qhiparaapa, juma lanti nayar yanapaapataki, Tatitun arunakap parlataxat katuntataxkama. 14 Ukampis janiw kunsa juman jan kamsata lura munkti, kuntix luraamatak mayksma uk nayan jan jariyatjam luraamataki. 15 Inas ukataki Onesimox m qawqha urunak jumat saraqchiytam, jichhat uksarusti jumampipunxaapataki, 16 janiw m uywatar utata, jan ukasti, uywatat sipansa juk'amp suma, m munat jilamarjama. Nayax wal juparux munasta, ukampis jumax juk'amp juparux munaspachta; janiw m jaqirjamakiti, jan ukasti Tatitunxa m jilarjama. 17 Ukhamasti nayarutix juman jilamat ut'aschista ukaxa, nayarus katuqkitasma ukhamay juparux katuqxam. 18 Inas kuna jan walsa lurstam, jan ukax m qawqha manumchi ukasa, nayaw ukxa phuqxma. 19 Naya Pablow akxa amparaxamp qillqanta: Nayaw phuqxma. Jumar jan sa layku, jumas nayarux juma pachpat manskaraktawa. 20 Jsa jilata, Tatitur munasitax laykuw achikt'assma, Tatitunkir jilatjamay chuymax kusist'ayita. 21 Juman jaysasir chuymantam yatisaw qillqansma, yatiraktwa, kuntix mayksma ukatxa, juk'amp lurtaxa. 22 Ukxar may mayi munsma, qurpachasiay wakicht'arapita; nayasti suyt'asktwa jumanakan Diosar mayitanakamatxa, jupax wakt'ayaniwa carcelat mistuaxa, nayan jumanakar tumpir jutaaxataki. 23 Epafras jilatax aruntantamwa, jupasti

Cristor arkatap laykuw nayamp chika carcelankaraki. 24 Marcosampi, Aristarcompi, Demasampi, Lucasampix aruntanipxaraktamwa, jupanakasti irnaqwin yanapirinakaxawa. 25 Tatit Cristosay waxt'wip jumanakxar churanpan. 1:1 Diosax kh urunakanxa, walja kutiw nayra awkinakasarux kunaymanita profetanak tuqi parlna. 2 Aka qhipa urunakansti Yuqap tuqiw parlarakistu, juparuw taqi luratanakap katuyi, jupa tuqi aka uraq luratap layku. 3 Jupaw Diosan k'ajkir kankaapaxa, jupan unaqaparakiwa, ch'aman arupampikiw taqi kunsa katxsi. Juchanakasat q'umachasi utjayasinsti, Diosan kupxaparuw alaxpachan qunt'asxi, 4 jupax angelanakat sipan juk'amp jilriw tukuwayi, jupanakat sipan juk'amp aytat suti katuqaraki. 5 Diosax janiw kawkr angelarus siskiti: Jumax nayan Yuqaxtawa; nayaw jichhrux jaka chursma sasa. Janirakiw kawkr angelatsa siskiti: Nayaw jupan awkipy. Jupasti nayan wawaxniwa sasa. 6 Ukampis sapa munat Yuqap akapachar khithankn ukapachax siwa: Diosan taqpach angelanakapax jupar yupaychapxpan sasa. 7 Diosax angelanakat siwa: Angelanakax thayjampxpan, luqtirinakapasti nina lawranakjamarakpan sasa. 8 Ukampis Yuqapat siwa: Juman qhapaq qunuamax Dios Tata, wiayatakiwa, Reyi kankaamas chiqapar ujaawa. 9 Aski kankaarux munastawa, anqharusti uistawa; ukat Diosamax jumar ajllistam, masinakam taypin kusisiampiw phuqhanttam. 10 Sarakiwa: Tatay, jumaw uraqirux qalltatpach utt'aytaxa, alaxpachasti juman luratawa. 11 Taqi ukanakax tukusxakiniwa, jumasti wiayatakipuntawa. Taqi ukanakax isir utataw mirq'isini; 12 isirjamaw suk'thapta, isir utat isinukutarakniwa! Jumasti pachpaksktawa; jakaamasti janiw tukuskaniti. 13 Diosasti janiw kawkr angelarus siskiti: Uisirinakamar atipt'ayaaxkamax kupxaxar qunt'asim sasa. 14 Diosar luqtaanxa, taqpach angelanakaw ajaypxi, qhispiyasi katuqapkani ukanakar yanapt'aatak khithanitawa. 2:1 Jiwasanakax uka yatiywi ist'asax wali amuyumpi jaysaasaw wakisi, ukhamat thakhit jan maysar saranukuasataki. 2 Kh urunakan Diosax

angelanakap tuqi churkn uka kamachinakax wali ch'amannwa, juch luririnakasa, jan phuqhirinakas mutuyatnwa. 3 Kunjmarak uka jach'a qhispiyasiar jan yqkan ukasti mutuyatat jaltanisti? Pachpa Tatituw uka qhispiyasiat nayraqat yatiyna, ukatsti khitinakatix uka qhispiyasiat ist'apkn ukanakarakiw jiwas taypin qhanachistna. 4 Ukhamarus Diosax unachanakampi, muspharka lurwinakampiw uacht'ayistu, ukatsti Qullan Ajay tuqiw kunayman luraanak munaaparjam churistu. 5 Diosax janiw angelanakan munaapar jutir uraqit parlktan uk katuykiti. 6 Jan ukasti, mayniw m chiqawja Qillqatan qhanachi: Kunarak jaqisti? Kunarak jaqisti jupat amtasiamatakisti? Kunatarak jupat amtasis llakistasti? 7 Jaqirux angelanakat sipan m juk'a sullkak lurtaxa, aytat kankaampi, jach'a kankaampiw pillunttaxa; 8 taqi luratanakam apnaqaatakiw katuytaxa sasa. Ukhamasti, taqi kun jaqin munaapar katuyasax, Diosax janiw kunsa jan jupan katuyat jaytknti. Ukampis jichhakamax janraw ujktanti taqi kunas jupar jaysapxatapa. 9 Ukampis Jesusarux ujtanwa, juparusti Diosax angelanakat sipansa m juk'a pachatak jisk'aruw uskt'i, jiwaampi t'aqhisitap laykusti qhapaq kankaampi, jach'a kankaampi pilluntatawa. Diosax munasiapan taqinin askipatakiw jiwaap munna. 10 Taqi kunaw Diosanki, jupan luratarakiwa, taqi wawanakapan qhapaq markapankaap muni. Ukat Diosax t'aqhisi tuqi Jesucristorux askir tukuyna, jupanakan qhispiyiriparuraki. 11 Q'umachatanakasa, q'umachiris taqiniw pachpa Awkinki. Ukat Diosan Yuqapax Jilatanaka sa jan p'inqaskiti, 12 Qillqatansti akham siwa: Jilanakaxaruw sutimat yatiy, tantachaswi taypin q'uchunakampiw yupaychma sasa. 13 Sarakiwa: Nayax Diosaruw katuyas sasa. Ukatsti wasitat saskakiwa: Akankasktwa, Diosax churkitu uka wawanakampi sasa. 14 Kunjmatix m utankir wawanakax m janchita, m wilat jutixa, ukhamarakiw Jesusax jaqjam janchinna, jaqjam wilanna, ukhamat jiwwipampi atipjaataki, khititix jiwayaatak ch'amankn uka supayaru. 15 Ukhamat jupax qhispiyi, khitinakatix jiwar axsaras t'aqhisiyatjam jakasipki taqi jupanakaru. 16 Chiqpachansa janiw angelanakar yanapt'ir jutkiti, jan ukasti Abrahamat saraqir wawanakapar yanapt'iriw juti. 17 Ukatakisti taqi kunansa

jilanakapjam tukuapaw wakisna, khuyapayasiri, chiqapa, Jilr sacerdotjam Dios nayraqatan tukuataki, ukatsti t'aqhisitap tuqi jaqin juchanakapan pampachatapataki. 18 Jupa pachpa t'aqhisisaw yant'at ujasna, jichhasti khitinakatix yant'ar puripki ukanakaruw yanapt'arakispa. 3:1 Ukhamasti, jilatanaka, jumanakasti Diosan jawsat qullan markappxtawa, Cristo Jesusax Apostoluwa, Jilr sacerdoterakiwa, wali amuyumpi lup'ipxam, iyawswisax juppan uacht'ayasi. 2 Jesusasti Diosarux jaysapunnwa, juparux ukatakiw utt'ayna, kunjmatix Moisesax Diosan utapan luraanakamp phuqkna ukhama. 3 Ukampis Jesusarux Moisesat sipan juk'amp jach'aruw aptna, kamisatix m uta luririx utat sipan juk'ampi jach'ar aptatki ukhama. 4 Taqi utax maynin luratawa; ukampis kunatix utjki ukanak Diosaw lurawayi. 5 Ukhamaw Moisesax Diosan utapan luraanakampi phuqhna; jupan luraapax kuntix Diosax siskn ukanak qhanachanwa. 6 Ukampis Cristox Yuqjamax Diosan utapan phuqhna, uka utasti jiwasanaktanwa, tukuykamatix jupar iyawsani, kusisiampi katuqaatak suyt'an ukapacha. 7 Ukalayku, kamisatix Qullan Ajayux Qillqatan siski: Jichhrutix Diosan arsutap ist'apxtaxa, 8 chuymanakam jan qalarayasipxamti, kunjmatix israelitanakax wasaran Diosar kutkatasipkna, yant'apkn ukhama. 9 Ukawjan nayra awkinakamax nayar yant'apxitna, pusi tunk mara nayan luratanakax ujapkchn ukasa. 10 Ukat nayax uka jaqinakatak phiasta, saraktwa: Jupanakax chuymapan jayanpun sarnaqapxi, janirakiw nayan thakhinakax ut'a munapkiti. 11 Ukat q'apisiaxan juramento lurta: janiw samaraaxar mantapkaniti sasa. 12 Jilatanaka, amuyasipxam! Janiy jumanakat khitis jan iyawsir anqha chuymanix tukpati, janirak jakaskiri Diosatsa saraqpati. 13 Jan ukasti, maynit maynikam sapr ch'amachasipxam, pachax jichhr utjkipana, kunjmtix Qillqatax siski ukarjama, ukat jumanakat jan maynis juchampi atipjayasiapataki, ukatsti chuymapas jan kutkatasir tukuapataki. 14 Jiwasanakax Cristompi chika katuqirpxtanwa, jiwasatix tukuykam arkan ukapacha, kunjmatix qalltatpach iyawsktan ukarjama. 15 Ukhamasti Qillqatax siwa: Jichhrutix jumanakax Diosan arup ist'apxt ukaxa, janiy maynr

kutkatasirinakjamax chuymanakam qalarayasipxamti sasa. 16 Khitinakarak Diosan arup ist'kas kutkatasipxnsti? Moisesax khitinakarutix Egipto uraqit irpsunkna ukanaknwa. 17 Khitinakampirak Diosasti pusi tunk mara phiasitnsti? Juchachasirinakampi, khitinakatix wasaran jiwarapkn ukanakampi. 18 Khitinakarurak Diosasti juramentompi arsnsti Janiw samaraaxarux mantapktati sasasti? Khitinakatix jan jaysapkn ukanakaru. 19 Ukhamasti jupanakax jan iyawsapxatap laykuw jan mantapknti. 4:1 Ukhamasti, Diosan samaraapar mantaatak arswi utjkipan wal amuyasiasawa, inampis jumanakat kawkris jan mantkaspa. 2 Jiwasanakasti jupanakjamarakiw suma yatiywi arunak katuqtan; ukampis jupanakan ist'atapax inamayaknwa, jan iyawswi chuymamp ist'apxatap layku. 3 Jiwas iyawsirinakasti uka samaraaruw mantani, ukampis jan iyawsirinakarux Diosax snwa: Ukat q'apisiaxan juramento lurta: Janiw samaraaxarux mantapkaniti sasa. Ukampis Diosax aka uraq lurkn ukampiw lurwip tukuyxna; 4 Qillqatansti samara urut akham siwa: Paqallqr urusti Diosax taqi lurwinakap tukuyasin samarna sasa. 5 Wasitat Qillqatan saskakiwa: Janiw samaraaxarux mantapkaniti sasa. 6 Ukampis yaqhipanakax janraw uka samaraarux mantapkiti, khitinakatix nayraqat yatiywi arunak ist'apkn jupanakan jan jaysapxatap layku. 7 Ukat Diosax wasitat yaqha uru chimpunti, uka urusti jichhruwa. Ukasti nayratpach arsutnwa, Davidax snwa: Jichhrutix Diosan arsutap ist'apxt ukaxa, janiy chuymanakam qalarayasipxamti sasa. 8 Josu chachatix israelitanakar samara churasapn ukaxa, Diosax janiw yaqha urut parlkasapnti. 9 Ukhamasti Diosan markapatakix m qullan samaraaw utjaski; 10 khititix Diosan samaraapar mantkani ukaxa, irnaqwipat samarani, kunjmtix Diosax irnaqwipat samarkn ukhama. 11 Uka samaraar mantaatakix wal ch'amachasiasaw wakisi, jan khitis kh jan iyawsirinakjam sarnaqaskaapataki. 12 Diosan arupax jakaskiriwa, ch'amanirakiwa. Purapar arini espadat sipan juk'ampi ariwa, ukasti jaqin ajayupkama, ch'akhapkama, parpapkama purir aruwa; lup'winaksa, chuyma manqhan amtwinaksa qhanstayiwa. 13 Janiw kuna

luratapas Diosan nayraqatapan imantaskaspati; taqi kunapuniw jupan nayraqatapan qhanstani, taqi luratasat arsuasaw wakt'istani. 14 Diosan Jess Yuqapaw jiwasan jach'a Jilr sacerdotesaxa, jupax alaxpachkamaw puri. Ukat juparux taqi iyawsaampi arkaasa. 15 Jiwasan Jilr sacerdotesax t'ukha kankaasan khuyapt'ayistaspa, jupax uka kipkarakiw kunayman yant'anakan jiwasjam ujasna, ukampis jupax janipuniw juchar purknti. 16 Ukhamasti munasir Dios Awkisarux iyawsaasampi jak'achasini, jiwasat khuyapt'ayasiapataki, munasiapan wakisir urun yanapt'aapataki. 5:1 Taqi Jilr sacerdotew jaqinak taypit ajllita, Diosan nayraqatapan jaqinak lanti arsuapataki, taqi juchanakat waxt'winaka, wilachanak luqtaapataki. 2 Kunjmatix pachpa sacerdotex janchin t'ukhasianakap t'aqhisixa, ukat jan amuyt'irinakata, saranukutanakatsa khuyapt'ayasirakispa; 3 uka t'ukhasiap laykuw juchanakapat wilachanak luqtaapax wakisi, kamisatix jaqinakan juchanakapat luqtki ukhama. 4 Janiw khitis jupapachpatak Jilr sacerdotkaspati, jan ukasti Diosaw jupar jawsasax jach'ar apti, kamisatix Aaronar jach'ar aptkn ukhama. 5 Uka pachparakiwa, Cristox janiw jupan munaapat Jilr sacerdotet utt'asknti, jan ukasti, Diosaw juparux jach'ar aptna, saraknwa: Jumax nayan wawaxtawa; nayaw jichhrux jaka chursma sasa. 6 Yaqhawja Qillqatan sarakiwa: Jumax wiay sacerdottawa, Melquisedec sacerdotjama sasa. 7 Kunapachatix Cristox aka uraqinkaskn ukkhaxa, jupax jach'at arsusa, jacht'asisaw Diosarux achikt'asna, khititix jiwaat qhispiyaatakix ch'amankn juparu; jaysirtapatsti Diosax juparux ist'nwa. 8 Ukhamaw Cristox Yuqapkasin t'aqhisiap tuqi jaysa yatiqna; 9 ukham t'aqhisisasti jupar iyawsirinakatakix wiay qhispiyasi chuririw tukuwayi, 10 ukatsti Diosaw Jilr sacerdotet utt'ayi, Melquisedec sacerdotjama. 11 Aka tuqit arsuatakix waljaw utjaski, ukampis ch'amaw uk qhanachaaxa, jumanakan jan mki amuyt'apxatam layku. 12 Jichhakamax niyaw jumanakax yatichirinak tukupxaamna; ukampis wakisiskakiw Diosan yatichwinakapat jumanakar yatichaaxa. Wali t'ukhartatpxtawa, waa manq'a lantisti, lechek umasipktaxa. 13

Lechempi uywatanakasti uuskir wawanakjamawa, kunkitix chiqa jakwix uk janiw jupanakax amuyt'apkiti. 14 Ukampis waa manq'ax jach'a jaqinakatakiwa, khitinakatix amuyt'asi yatipki, kunatix walki, jan walki uk ut'aatakis yatitpki ukanakatakiwa. 6:1 Ukhamasti ajay tuqin jach'a jaqir tukukam nayraqatar sarantaskakini, Cristo tuqit nayra yatichwinak maysar apanukusa, jan juk'amp jasa yatichwinakat parlkxaniti. Jan wali luraanak apanukuni, Cristor arkani, jan jiwaatakisti juch lura apanukuni. Diosar iyawsaaski uk niy yatxtanwa, 2 bautismo katuqaasata; Cristor iyawsirinakan Qullan Ajay katuqatapata, jiwatanakan jaktaapata, taripwi utjaapatsa yatxaraktanwa. 3 Diosatix ukham munani ukax, taqi akanak yatichaskakiniwa. 4 Khitinakatix m kutix Diosan qhanap katuqapkna, Diosan lurwip munapkna, Qullan Ajayu katuqapkna, 5 Diosan suma arunakap mallt'apkna, jutir jakaan ch'amapsa suyt'apkna ukanakasti, 6 wasitattix tinkupxaspa ukkhax janiw Diosan ukar kutikipstayanksnati, jupanakpach Diosan Yuqapar wasitat ch'akkatatapata, taqinimpis phiskasiyatap layku. 7 Jupanakasti walja jallu katuqir uraqjamawa: yapuchiritakitix sum achurapchixa, Diosatsti aski katuqaraki; 8 ukampis ch'aphinakaki, jan wali quranakak achuskchi ukaxa, janiw kunatakis walkiti; Diosasti anqhachiwa, tukuyarux ninar phichhantatniwa. 9 Munat jilatanaka, nanakan ukham arsuax wakischi ukasa, jumanakax qhispiyasi thakhinkxapxtawa. 10 Diosax chiqapar ujiriwa, kuntix jumanakax lurapkta ukat janiw armaskaniti, qullan markankir jilatanakar munasi uacht'ayatamatsa, yanapt'atamatsa, jichhakamas ukham lurasipkaktawa. 11 Ukampis uka suma chuymax sapa maynin tukuykam utjaap munapxta, kuntix suyapkta ukan phuqhasiapataki. 12 Janiw jayra tukupxaam munapkti, jan ukasti, khitinakatix iyawsa tuqi Diosan arsut churwipa katuqapki taqi jupanakat yatiqasipxam. 13 Kunapachatix Diosax Abrahamar Churmaw siskn ukapachaxa, jupa pachpatakiw juramento lurna, janiw jupat juk'ampi yaqha jilrix juramento luraatak utjknti, 14 ukatsti snwa: Jsa, nayax jilarkir aski waxt'wi churma, wawanakamsa waljaniruw tukuy sasa. 15 Abrahamax llamp'u

chuymampiw suyt'na, ukatsti Diosan arsutaparjamaw katuqna. 16 Jaqinakax juramento lurapki ukkhaxa, jupanakat sipan jilr laykuw lurapxi, kunapachatix juramentompi arsupki ukkhasti, janiw juk'amp kuna arsuas utjkxiti. 17 Ukhamasti Diosax qhanpach uacht'aya munna, khitinakarutix churmaw sas arskatayna jupanakaru, jupasti arsutapar jan mayjt'ayas churaatakix jank'aknwa. Ukat arsutapxarux juramento lurna. 18 Aka p lurwix janiw mayjt'kaspati, ukanakat Diosax janiw k'ariskaspati; khitinakatix Diosan imantasiap thaqhapktan ukanakax m jach'a chuymachaswi katuqtan, jupax churkistu uka suyt'wirus iyawsaraktan. 19 Uka suyt'wiw ajayusarux sum katxsi, kunjmatix anclax m barcor katxski ukhama. Uka suyt'wix alaxpach qullan utan cortina qhipxkamaw manti, 20 kawkirutix Jesusax jiwasatak thakhi jist'araatak mantkn ukawjaru, ukhamaw Jesusax wiayatak m Jilr sacerdote tukuwayi, Melquisedec sacerdotjama. 7:1 Melquisedec chachax Salem markan reyipnwa, alaxpachankir Diosan sacerdoteparaknwa. Kunapachatix Abrahamax reyinakar atipjanisin nuwaswit kuttankn ukkhaxa, Melquisedec sacerdotex jupar jikxatiriw mistna, ukatsti askinak churna, 2 Abrahamasti nuwaswit apaqankatayna ukanakat sapa tunkat maya churna. Melquisedec sutix Chiqapar ujir reyi sa muni, ukampis Salem markan reyipat ut'ataraknwa, ukasti Sumankayir reyi sa munaraki. 3 Jupan awkipatsa, taykapatsa, nayra awkinakapatsa janiw kunas yatiskiti; janirakiw kawkhan yuritapasa, jiwatapas yatiskiti; ukat jupax Diosan Yuqapkaspas ukham wiay sacerdotexa. 4 Jichhasti walikiwa, Melquisedec sacerdoten wakiskirtap amuyapxam, jiwasan nayra Abraham awkisax juparuw reyinakampi nuwasisin apaqkatayna ukanakat sapa tunkat maya churna. 5 Moisesan kamachi arunakaparjamax Lev chachat saraqir sacerdotenakax jaqinakarux taqi kunat sapa tunkat may wayt'aapnwa, wila masinakappkchna, jupanakjam Abrahamat saraqir wawanakappkchn ukasa. 6 Ukampis Melquisedec sacerdotex janis Lev chachat saraqirkchn ukasa, Abrahamarux sapa tunkat maya wayt'na, Diosan arsutaparjam katuqkatayna ukata. Ukhamat Melquisedec sacerdotex

Abrahamar askinak churna; 7 janirakiw khitis siskaspati aski waxt'wi churirix aski waxt'wi katuqirit sipan jilankiw sasaxa. 8 Jiwasanak taypinsti jiwiri jaqinakaw sapa tunkat maya mayipxi; ukampis Qillqatax Melquisedec sacerdoten jakaskatapat parli. 9 Ukat saraksna, Lev chachat saraqir sacerdotenakax, khitinakatix sapa tunkat maya wayt'apki jupanakax Abrahamar churasax, Melquisedec sacerdoteruw sapa tunkat maya churapxarakna; 10 m amuyunxa, kunapachatix Melquisedec sacerdotex Abrahamar katuqir mistkn ukkhaxa, Abrahamax janchiparuw janr yurkn uka wawanakap apna. 11 Israel markax Levita sacerdotenakan lurwinakapxar lurat kamachi arunak katuqna, jichhasti, uka sacerdotenakatix jaqinakan askapatak yanapt'asapn ukaxa, janiw yaqha sacerdoten ustaapax wakiskasapnti, janiw Aarn chachat saraqiripatti, jan ukasti Melquisedec sacerdotapjamaw wakisna. 12 Sacerdoten lurwip mayjt'ayasinxa, kamachix mayjt'ayataparaknwa; 13 Qillqatax parlki uka Tatitusasti Israelan yaqha ayllunkirnwa, uka ayllut janiw khiti sacerdotes mistkiti. 14 Ukax qhanskiwa, Tatitusax Jud ayllut saraqiriwa, kunapachatix Moisesax sacerdotenakan lurwipat parlkn ukkhax, janiw uka ayllut kunsa sisknti. 15 Akasti juk'ampi qhanawa, machaq ustanir sacerdotex Melquisedec sacerdotjamawa, 16 janiw jaqin uchat kamachxar sacerdotar purkiti, jan ukasti jan tukuskir jaka ch'amat juti. 17 Diosasti jupa tuqit akham snwa: Jumaw wiay sacerdottaxa, pachpa Melquisedec sacerdotjama sasa. 18 Ukhamasti, nayrr kamachix jan ch'amani inamaytap laykux ukkharuw tukusxna, 19 Moisesan kamachipasti janiw kunsa chiqachknti. Uka lantisti suma suyt'wiw utjistu, uka tuqirakiw Diosarux jak'achastan. 20 Uksti Diosax m juramento lurasaw chiqtap qhanachna. Maynr sacerdotenakax jan juramentompi utt'ayataknwa, 21 ukampis Tatitux m juramentompi utt'ayatnwa, Qillqatansti akham siwa: Tatitux m juramento luri, janiw mayjt'aykaniti: Jumaw wiayatak sacerdottaxa, sasa. 22 Ukhamat Jesusax nayrrit sipan juk'ampi suma arust'wtap qhanachi. 23 Maynr sacerdotenakax waljaniruw tukupxi, jiwasti jupanakan jakaskaap janiw munknti; 24 ukampis Jesusax wiay jakirtap laykux sacerdote luraap janiw yaqhar churknti. 25 Ukat jupa tuqi Diosar jak'achasirinakarux

wiayatak qhispiyaspa, jupanakatak Diosar mayiatakix jupax wiayatakiw jaki. 26 Ukhamasti Jesusax suykytan uka Jilr sacerdotewa. Jupax qullanawa, jan kuna juchani, jan akch'a q'auni, juchaninakat jithiqtata, alaxpachatsa juk'ampi alayar aptataraki. 27 Janiw maynr jilr sacerdotenakjamkiti, uywanak jiwayasin wilachanak sapr luqtaapataki, nayraqatax jupanakan pachpa juchanakapata, ukxarusti jaqin juchanakapataraki. Ukampis Jesusax m kutikiw wiayatak jupa pachpa luqtasiwayi. 28 Moisesan kamachipax jan q'umpki ukanakaruw Jilr sacerdotapatak utt'ayi; ukampis Diosax juramentompiw uka kamachi qhipat jupan Yuqapar jilr sacerdotapatak utt'ayi, khititix wiayatak q'uma tukuyatki juparu. 8:1 Taqi kun sisktan ukanakat sipan wakiskirix akawa: jiwasan Jilr sacerdotesax alaxpachan Diosan kupxapar qunt'atskiwa, 2 ukatsti sacerdotjamax chiqpach qullan utan luraampiw phuqhi, uka utasti Tatitun luratnwa, janiw jaqinakan luratknti. 3 Taqi Jilr sacerdotenakax waxt'winaka, wilachanak luqtaatak utt'ayatawa, ukat Jesucriston m kun luqtaapas wakisi. 4 Jupatix aka uraqinkaspaxa, janiw sacerdotkaspati, ukampis Moisesan kamachiparjamax waxt'winak luqtir sacerdotenakax niyaw akan utjxi. 5 Ukampis uka sacerdotenakax kunjmtix alaxpachan luraski ukanakar utat lurapxi. Taqi ukanakan utasittap yatxtanwa, kunapachatix Moisesax qullan uta luraapkan ukkhaxa, Diosax juparux snwa: Taqi kunsa kunjmtix qullun uacht'ayksma ukhamar amuyt'asis luram sasa. 6 Ukampis jiwasan Jilr sacerdotesax juk'ampi suma sacerdote lurwip katuqi, Diosampi, jaqinakampi sumankthapiyir machaq arust'wiwa, ukasti suma arsutanakapxar utt'ayatawa. 7 Nayrr arust'witix asksapn ukaxa, janiw payr arust'wix wakiskasapnti. 8 Ukampis Diosax uka jaqinakarux jan aski lurapxatap jikxatna, saraknwa: Tatitux siwa: Machaq arust'wi lura urunakaw purinini, ukapachaw Israel markampi, Jud markampix machaq arust'wi lur. 9 Aka arust'wisti janiw kunjmatix nayra awkinakapampi lurkyt ukhamkaniti, kunapachatix jupanakarux Egipto markat irpsunkta ukhama; jupanakan uka arust'wir jan phuqhapxatap

laykux nayax jaytanuktwa, siw Tatituxa. 10 Kuna arust'wtix khaya urun Israelampi lurk ukax akhamniwa, siw Tatituxa: Nayan kamachinakaxsti amuyuparuw usk, chuymaparuw qillqantarak. Nayax jupanakan Diosapywa, jupanakasti nayan markaxniwa. 11 Janirakiw khitis maynir yatichaapax munaskxaniti, marka masiparusa, jilaparusa: Tatitur ut'am sasaxa. Jupanakax taqiniw ut'apxitani, jisk'at jach'akamax. 12 Nayaw anqha luratanakap pampach, janirakiw juchanakapat mayampsa amtaskxti sasa. 13 Kunapachatix m machaq arust'wit Diosax parlki ukkhax, nayrr arust'wirux mirq'xatap qhanachi; ukasti niy tukusiampskiwa. 9:1 Nayrr arust'winsti Diosar yupaychaatakix sarayaanakapaw utjna, ukasti akapachankir qullan utatakiknwa. 2 Tatitumpi jikisi utasti akham luratnwa: Nayrx tuqinsti Qullan chiqa satkis ukawjan candelerompi, Diosar luqtat t'ant'anak ucha mesampiw utjna: 3 Payr cortina qhipxankki uka chiqax Qullanan Qullanapa satnwa; 4 ukawjansti qurit lurat incienso nakt'aya altarampi, qurimpi apakipat arust'wi arcampiw utjna. Uka arca manqhansti qurit lurat m chatuw utjna, uka chatunsti man sat t'ant'aw uchatna; Aaronan thujrupax ch'uxatatkatayna, ukhamarak tunka kamachi qillqat qalanakas arca manqhanknwa. 5 Arca patxansti querubines sat chhiqhaninakaw utjna, ukax Diosan ukankaskatap uacht'ayna, chhiqhanakapampix arcan qhupiap imxatapxna. Jichhasti ukxat juk'ampi qhanachaax janiw wakiskiti. 6 Ukhamaw taqi kunas wakicht'atna, sacerdotenakax Qullan chiqarux sapa kutiw Diosar yupaychirix mantapxna. 7 Ukampis Qullanan Qullanap chiqarux Jilr sacerdotekiw maran m kuti mantna; ukawjarux uywanakan wilap apapxaapnwa, jupa pachpan juchapata, jaqinakan juchanak luratapat luqtaataki. 8 Ukampisti Qullan Ajayux akham uacht'aya munistu, Qullan chiqa utjkipanxa, Qullanan Qullanap chiqar mantaatakix janraw thakhix jist'aratknti. 9 Taqi akanakasti jichhrutakix m uacht'wiwa; Diosar ukham waxt'winakampi, wilachanakampi luqtas yupaychasax janiw q'umachatksnati. 10 Uka manq'aanaka, umaanaka, yaqhip q'umachasianakax patxa lurwikiwa,

ukanakax kunapachatix Diosax machaqar tukuykan ukkhakam ch'amanikiwa. 11 Ukampis Cristox niy jutxiwa, jichhasti jupaw aski lurwinakat Jilr sacerdoter tukxi. Jupasti kawkha qullan utantix sacerdotki uka utax juk'amp sumawa, phuqhatarakiwa, janiw akapachankir jaqinakan luratkiti. 12 Cristox uka qullan chiqaruw manti, janiw cabritonakana, vaca qallunakan wilap luqtir mantkiti, jan ukasti, jupan pachpa wilap luqtiriw manti; m kutikiw wiayatak manti, ukatsti jiwasatakix wiay qhispiyasi jikxati. 13 Urqu vacanakana, cabritonakan wilapampi, altaran nakhantat qachu vaca qallunakan qhillanakapampi, taqi ukanakamp juchaninakxar ch'axch'ukipatasti, anqxatak qullanaptayaspa, q'umacharakispa. 14 Ukampis ukatix ukhamchi ukax, qawqha ch'amanpachas Criston wilapaxa! Cristosti wiay jakir Ajayu tuqiw Diosarux jupa pachpa jan q'aucht'at luqtasiwayi, uka wilapaw jiwaar apki uka lurwinakasat q'umachistu, ukhamat jakkir Diosar yupaychaasataki. 15 Ukat Jesucristox machaq arust'win sumankthapiyiripaxa, jupan jiwatapampiw nayrr arust'wirjamax jaqinakan jucha luratanakapat qhispiyi, khitinakarutix Diosax jawski jupanakar churaatak arskatayna uka wiay jaka katuqapxaapataki. 16 M arust'win phuqhasiapatakix, khititix uka arust'wi lurki uka luririn jiwatapaw yatisiapa. 17 Arust'wi luriritix jakaskchixa, uka arust'wipax janraw ch'amankiti, jan ukasti kunapachatix jiwxi ukkhakiw ch'amanixa. 18 Ukat nayrr arust'wix wila wartwimpi utt'ayasna. 19 Moisesax Diosan taqi kamachi arunakap taqpach markar yatiyna; qhiparusti m wila t'awrampi, m hisopo laymimpi aptna, ukatsti vaca qallunakan wilaparu, cabritonakan umamp kittat wilaparuw chilltna, ukampiw kamachi qillqataru, taqi jaqinakar ch'allakipna. 20 Ukatsti saraknwa: Aka wilax kuntix Diosax jumanakamp arust'wi lurki uk qhanachi sasa. 21 Moisesasti qullan chiqaru, yupaychaatak kunanakatix utjkn uka ynakxaruw wilamp ch'axch'ukipna. 22 Kamachirjamasti, taqi kunaw wilampi q'umachatapa; janitix wilax wartaskaspa ukax janiw juchat q'umachasiax utjkaspati. 23 Ukhamasti, alaxpach ynakat uaqas luratanakarux, wilachanakampi q'umachaaw wakisna; ukampis pachpa alaxpachankir qhapaq ynakarux, ukat juk'ampi suma wilachanakampi

luqtaaw wakisi. 24 Cristox janiw jaqinakan lurat qullan chiqar mantknti, ukax chiqpach qullan utar utataknwa, jan ukasti Cristox pachpa alaxpacharuw mantna, jichhasti ukan Diosan nayraqatapan jiwasatak mayiski. 25 Janirakiw sapa kuti jupa pachpa luqtasirix mantknti, kunjmatix Jilr sacerdotex sapa mara qullan chiqar yaqhan wilap luqtir mantirkn ukhama. 26 Ukhamsapn ukasti, akapach qalltatpach Cristox walja kutiw jiwaapsapna. Ukampis jichhax aka qhipa urunakan Cristox m kutikiw wiayatak usti, jupapachpaw taqi juchanak pampachaatak t'aqhisis luqtasiwayi. 27 Taqi jiwasanakax m kutikiw jiwani, uka qhipatsti taripwi uruw jutani. 28 Ukhamarakiw Cristox m kutik taqinin juchap pampachaatak t'aqhisis luqtasna. Uka qhipatsti wasitat ustanini, janiw juchanak pampachiriti, jan ukasti, jupar suyt'irinakar qhispiyiriw ustanini. 10:1 Moisesan kamachipax jutaapkn uka askinakat m unachwiknwa, janiw chiqpachki ukknti. Ukat uka kamachix jan q'umachkaspati, khitinakatix sapa mara Diosar jak'achasis uka pachpa wilachanak luqtapki ukanakaruxa. 2 Uka kamachitix chiqpachapun juchat q'umachaspa ukaxa, janiw juchanjam amuyasipkaspati, janirakiw wilachanak luqtaas wakiskaspati. 3 Ukampis aka wilachanakax jucha luratanakapat sapa mara amtayaatakikiwa. 4 Urqu vacanakana, cabritonakan wilapax janiw juchanak q'umachkaspati. 5 Ukat Cristox akapachar jutasax Diosar sna: Janiw jumax wilachanaksa, waxt'winaksa munktati, jan ukasti nayarux m janchi churista. 6 Jumax juch pampachaatakix janiw nakt'winaksa, waxt'winaksa munktati. 7 Ukat nayax sista: Diosay! Nayax akankasktwa, kamisatix qillqatax nayxat parlki ukarjam munaam phuqhiriw jutta sasa. 8 Nayraqatax siwa: Diosax juch apaqaatakix janiw wilachanaksa, uywanakat waxt'winaksa, nakt'winaksa munkiti, kamachix ukhamar phuqhaaw siskchi ukasa. 9 Ukxarusti saskakiwa: Nayax juman munaam phuqhiriw jutta sasa. Ukampiw nayrr wilachanak luqtaax tukusxi, uka lantix machaqaw utt'atxi. 10 Diosasti jiwasarux jupatakiw yaqhachistu, Jesucriston Diosan munaap phuqhatap layku, jupan janchip m kuti

wiayatak luqtasitap layku. 11 Taqi judo sacerdotenakax sapruw wilachanak luqtapxi, sapa kutis pachpak luqtasipki, ukanakasti janipuniw juchanak pampachkaspati. 12 Ukampis Jesucristox juchanak layku m sapa wilachak wiayatak luqtasiwayi, ukatsti Diosan kupxaparuw qunt'asi. 13 Ukawjan jichhax suyaski taqi uisirinakapar atipjakama, 14 Diosax jupar katuyasirirux m sapa luqtwi tuqikiw wiayatak q'umachxi. 15 Qullan Ajayusti akham sasaw qhanachistu: 16 Kuna arust'wtix jupanakampi kh urunakan lurk ukax akhamniwa, siw Tatituxa: Kamachinakaxsti chuymaparuw usk, amuyuparuw qillqantarak. 17 Jucha luratanakapsa, jan wali luratanakapsa janirakiw mayampsa amtaskxti sasa. 18 Ukhamasti, kunapachatix juchanakax pampachatxi ukkhaxa, janiw juk'ampi juchat waxt'winak luqtaax wakiskxiti. 19 Jilatanaka, jichhax Jesusan wilap tuqix jan axsarasaw Qullan chiqarux mantsna, 20 uka machaq jaka thakhi arkasina, jupaw janchip tuqi uka machaq jakaskir thakhi jist'ararapistu. 21 Diosan utap apnaqiri m jilr sacerdotew utjistu. 22 Ukat Diosarux chiqpach chuymampi, taqpach iyawsaampi, jan walinakat q'umachat chuymampi, janchinakasas q'uma umampi jariqat jak'achasipxani. 23 Ch'aman sayt'asipxani, jan pchasisa, kuntix suyktan uk iyawsasina, Diosasti kuntix arsuwaykistu uk phuqhaniwa. 24 Maynit maynikam yanapt'asiatak ch'amachapxani, juk'ampi munasi utjaapataki, aski lurwinak luraataki. 25 Janipun tantachaswinakasar sara armasiniti, kunjmtix yaqhipanakax armasipki ukhama, jan ukasti, maynit maynikam ch'amachasipxani; Tatitun urup jak'ankatap yatisina. 26 Kunatix chiqki uk yatkasin juchachasiskakin ukax, janiw juchanakasat wilacha luqtaax wakiskxiti, 27 jan ukasti, axsarka taripwimpi, aqkir ninampikiw suyt'xistu, Diosasti uisirinakaparux ukham tukjani. 28 Kunapachatix maynix Moisesan kamachipar jan phuqchixa, ukat pani, jan ukax kimsa irkatirinakax utjchi ukaxa, jan khuyapt'ayasis jiwayaatak juchachatawa. 29 Ukhamasti janit jumanakax amuyapkta, khitinakatix Diosan Yuqapar jisk'achapki, wilaparus jisk'achapki, munasir Diosan Ajayuparus jisk'achapki ukanakan juk'ampi mutuywi katuqaapsti? Uka wilaw arust'wit qhanachi, ukampirakiw jupanakax Diosatak yaqhachatpxi. 30

Tatitun arsutap niy yatiraktanwa: Nayaruw chiqapar ujaax wakt'itu; nayaw jupanakar kutt'ayask. Ukat sarakiwa: Tatituw markapar taripaskani sasa. 31 Jakkir Diosan amparapar jalt'aax axsarkayapuniwa! 32 Ukampis jumanakax nayra urunakat amtasipxam, kunapachatix jumanakax Diosan qhanap katuqapkyta, llamp'u chuymampi nuwasian t'aqhisipkyta ukkha. 33 Jumanakat yaqhipanakax taqi jaqinakan ujkataw jisk'achat ujasi, yaqhipanakasti wali nuwjataw ujasi, mayninakasti t'aqhisirinakamp chikaw muturaki. 34 Jumanakasti carcelankirinakat khuyapt'ayasipxytawa, kusisiampiw ynakamsa aparayasipxytaxa, alaxpachan ukat juk'ampi suma wiayatak katuqa utjatap yatisina. 35 Ukhamasti, janiy iyawsaanakam chhaqtayasipxamti, uka iyawsa laykusti m jach'a churwi katuqapxta. 36 Jumanakasti t'aqhisian ch'amananakamaw wakisi, Diosan munaap luraataki, ukhamarak kuntix arsuwaykn uk katuqaataki. 37 Qillqatax siwa: Khititix jutaapki ukax jank'akipuniw jutani janiw juk'ampi suykaniti. 38 Nayan aski iyawsirixax iyawswi laykuw jakani; qhipar kuttan ukkhasti, janiw jupat kusiskti sasa. 39 Jiwasanakasti janiw qhipar kutt'irinakpktanti, janirakiw juchachwir saririnakpktansa, jan ukasti, iyawsas qhispiyasi jikxatirinakpxtanwa. 11:1 Iyawsaax taqi chuymampi katuqa suyktan ukawa; jan ujkasin taqi chuymampi iyawsktan ukawa. 2 Nayra awkinakasax iyawsaanpxatap laykuw askit ut'atnxa. 3 Jiwasanakax iyawswi laykuw yattan, Diosan arupampik alaxpachampi, akapachampi luratapa, kuntix jichhax ujktan ukax jan ujkayat luratnwa. 4 Abel chachax iyawswi laykuw Can jilapat sipan Diosarux suma waxt'wi luqtna, ukat Diosax juparux askit ut'na, waxt'winakapsti katuqaraknwa. Ukhamasti Abel chachax jiwatkchisa, iyawsaap tuqix parlaskakiwa. 5 Henoc chachax iyawswi laykuw janr jiwkas alaxpachar aptatxna, ukatsti juparux janiw khitis ujkxnti, Diosaw juparux apasiwayxatayna. Qillqatasti siwa: Janr aptatkasax Henoc chachax Diosaruw kusisiyatayna sasa. 6 Jan iyawsaampix janiw Diosarux kusisiyksnati, Diosar jak'achasiatakix maynix Diosan utjatap iyawsaapawa, jupar thaqhirinakar askinak

waxt'irtap iyawsaaparakiwa. 7 No chachax iyawswi laykuw Diosar jaysna, ukatsti m barca lurna, utapankirinakar qhispiyaataki, kunapachatix Diosax jan ujatknsa ukanakan lurasiap yatiykn ukkhaxa. No chachax uka pachpa iyawsaampiw akapachankir jaqirux juchachna, ukham iyawsatap laykuw askit katuqatna. 8 Abrahamax iyawswi laykuw Diosan jawsatap jaysna, ukatsti kawkharutix Diosax churmaw siskn uka chiqar saraatakiw mistuwayna. Uraqipat mistusax janiw kawkir saratapsa yatisknti, 9 iyawsaap utjatap laykuw yaqha markankir jaqjam jakasna, Diosax kawkr uraqtix jupar churaatak arskn uka uraqina. Jupax chhujllu utanakan jakasna, ukhamarak Isaac, Jacob chachanakasa, jupanakasti, Diosax jupanakar churaatak arskna uka uraq katuqapxarakna. 10 Abrahamax uka suma utt'ayat marka suyt'askna, Diosan lurt'at marka. 11 Sara warmix iyawswi laykuw jan wawachasirkasina, Abrahamas wali chuymankasin wawanatak ch'am katuqna; wawachasiapatak Diosax arskatayna ukan arupar iyawsatap layku. 12 Ukhamasti Abrahamax niy ch'ama qaritxasinsa, alaxpachankir warawaranakjama, quta thiya ch'alljam jan jakt'kay wawanakaniw tukuwayi. 13 Taqi uka jaqinakax kuntix Diosax churaatak arsuwaykn uk jan katuqasaw jiwarapxna; ukampis iyawsaanpxatap laykux jayatak utapxna, aruntapxarakna, ukhamat akapachan m juk'a pacha sarir jaqinakpxatap yatisipxna. 14 Khitinakatix ukham arsupki ukanakaxa, m marka thaqhasipkatap amuyayistu. 15 Jupanakatix kawkha uraqittix mistunipki ukat lup'isipkasapn ukkhaxa, pachpa uraqiparuw kutt'apxasapna, 16 ukampis jupanakax m suma marka munapxna, ukasti alaxpach markawa. Ukat Diosax jupanakan Diosap satxa jan p'inqaskiti, jupanakatakisti m markaw wakichatski. 17 Abrahamax iyawswi laykurakiw kunapachatix Diosax yant'kn ukapachax Isaac wawap wilacha luqtaatak irpna. Jupax uka m sapa wawap luqtaatak jank'aknwa, Diosax jupar akham arsuwaykchn ukasa: 18 Isaac wawam tuqiw jumax wawanakanyta sasa. 19 Abrahamasti Diosarux jiwatanak jaktayaatak ch'amantap ut'na; ukatarak Abrahamax wawaparux jiwatanak taypitsa kutsuyaskaspa ukham wasitat katuqxna. 20 Isaacax iyawswi laykuw Jacobumpiru, Esaumpiru qhipa urunakan walja askinak

churaatak arsuwayna. 21 Jacobux iyawswi laykuw niya jiwaampkasin Josean sapa mayni wawanakapar walja askinak churaatak arsna, ukatsti Diosarux thujrupat thujrt'asisaw yupaychna. 22 Joseax iyawswi laykuw jiwaampkasas sna: Israelitanakax akat qhiparux Egipto markat mistxapxaniwa sasa, ukatsti kuntix ch'akhanakapampi lurapxaapkn uksa arsuwayarakna. 23 Moisesax yurkn ukkhax iyawswi laykuw awkipa taykapax kimsa phaxsi imantna; jupanakax wawan wali jiwaktap ujapxna, ukatsti janiw reyin jiwayapxam sat arsutaparus axsarapknti. 24 Moisesax iyawswi laykuw chacha wakt'ankxasax faraonan phuchhapan yuqapawa sas jan sayasi munknti; 25 jan ukasti Diosan markapamp chika uisit munna, m juk'a urunak juchan kusist'aanakat sipansa. 26 Jupax Cristo layku t'aqhisian asktap amuyna, Egipto markan qamir ynakat sipansa; Diosan jupar churaapkn uk suyt'askna. 27 Iyawswi laykurakiw Moisesax Egipto markat sarxna, reyin thithitapar jan axsarasa; kuntix amtkn uksti amtapunnwa, jan ujkay Diosarus ujkaspa ukhama. 28 Moisesax iyawswi laykuw Pascua uruyna, ukatsti wilampiw uta punkunakar ch'axch'ukipayna, ukhamat jiwayir angelax israelitanakan tayna wawanakapar jan jiwarayaapataki. 29 Israelitanakax iyawswi laykuw Mar Rojo sat qutxa waanjam makhatapxna; ukatsti, kunapachatix egipcionakax ukham makhata munapkarakn ukkhaxa, umampi axskatasaw jiwarapxna. 30 Jeric markan jach'a pirqanakapas iyawswi laykuw allitattna, israelitanakax paqallq uru muytapkn uka qhipata. 31 Rahab sat jan wal sarnaqir warmix iyawswi laykuw jan ist'asir jaqinakamp chikax jan jiwkataynati, Israelankir uaqa jaqinakar suma chuymampi katuqatap layku. 32 Kunat juk'ampirak arssti? Geden, Barac, Sansn, Jeft, David, Samuel taqi jupanakat arsu janiw tukuykiristti, ukhamarak profetanakatsa. 33 Iyawswi laykuw yaqha markanakarus atipapxna, chiqaparuw apnaqapxarakna, kuntix Diosax arskatayna uk katuqapxna. Leonanakan lakanakapsa jist'antapxaraknwa, 34 jan jiwarkay ninsa jiwarayapxnwa, espadampi jiwayatatsa jaltapxaraknwa, jan ch'amankasas ch'am apsusaw nuwasiatakix sayt'asipxna, uisirinakapan ejercitopar atipjasa. 35 Warminakasti

jiwirinakapar jakaskir katuqasxapxna. Yaqhipanakax t'aqhisi taypin jiwarapxna, qhispiyat jan jaysasina, ukhamat m suma jakaar jakatataataki. 36 Yaqhipanakasti sawkch'ukita, jawq'jata, cadenanakampi ach'antata, carcelanakar jist'antataw t'aqhisipxna. 37 Yaqhipanakax qalamp k'upjataw jiwapxna, payar khuchjata, jan ukax espadampi jiwarayata; ovejan lip'ichipampi, cabriton lip'ichipampi uskuntataw uksar aksar sarnaqapxna; jan kunani, llakt'ata, chhuxrichjataraki. 38 Akapachax janiw jupanakatakix askknti; wasaranakana, qullunakana, putunakana, uraq p'iyanakan khuy aka sarnaqapxna. 39 Taqi jupanakasti suma iyawsaanpkchn ukasa, janiw maynis kuntix Diosax churaatak arskatayna uk katuqapknti. 40 Diosasti jiwasanakat amtasisax juk'ampi sumanak wakichatayna, ukhamat jupanakan jiwasanakamp chikachasisin q'umachatpxaapataki. 12:1 Ukhamasti, jiwasanakax walja iyawsaan jaqinakampi muyuntatsaxa, kunatix jark'kistu, ukhamarak jan walt'aykistu uka juchsa maysar apanukuni, ukatsti ch'amachat jalapxani kunatix nayraqatar jalaaski ukana. 2 Jesusaruy utani, iyawsaasax jupat juti, juparakiw uka iyawsaas askir tukuyi. Jesusasti cruzan mutna, uka p'inqa tuku jiwaar jan yqasa, jupax t'aqhisi qhipat kusisi utjaap yatna; ukatsti Diosan kupxaparuw qunt'asna. 3 Ukalayku, Jesusan aski sarnaqwipat lup'ipxam, jupasti juchararanakan amparapan wal t'aqhisna; janipun qarjasipxamti, janirak mayjt'asipxamsa. 4 Jumanakasti juchampi nuwasisax janiw jupjam jiwaarux puripktati, 5 Diosax wawanakaparjam iwxt'apktam uk armasipxtaxa. Qillqatan siwa: Nayan wawaxa, Tatitun chiqachatapar jan jisk'achamti, janirak tuqinuqatapampis mayjt'asimti. 6 Tatitux khitirutix munki ukarux chiqachiwa, wawaparjam katuqki ukarusti mutuyarakiwa sasa. 7 Jumanakan askimatakiw mutusipktaxa: Diosasti jumanakarux wawaparjamaw ujasipktam. Khiti wawarak awkipan jan chiqachat utjisti? 8 Diosatix jumanakar jan chiqachapkiristamxa, kunjmtix awkix wawanakapar chiqachki ukhamxa, janiw chiqpach wawanakappktati, jan ukasti q'axat wawanakakpxtawa. 9 Ukhamarus kunapachatix wawanakkytan ukkhax, janchi awkinakasax

chiqachistnwa, jiwasanakasti ist'arakytanwa. Jichhasti janit ukat juk'ampi jaka jikxataatak alaxpach Awkisar ist'aasasti wakiskisti? 10 Janchi awkinakasax juk'a pachatakikiw chiqachawayistu, kunjmtix amuyupan walki ukhamaru; ukampis Diosax jiwasan askisatakiw chiqachistu, jupjam qullan tukuasataki. 11 Chiqpachansa mutuywi katuqtan ukkhax janiw sumkiti, jan ukasti usustuwa; ukampis maynitix ukham tuqi yatiqchixa, sumankaan jakaa, chiqapan jaka yatiqaski. 12 Ukhamasti, qarit amparanakama, aythaptat qunqurinakamsa ch'amachas chiqaptayapxam, 13 ukatsti chiqap thakhi thaqhapxam, ukhamat uka wixchu kayux waliptaapataki, ukatsti janirak mayampsa q'iwsusxaapataki. 14 Taqinimpis sumankaan jakasipxam, q'uma jakaan sarnaqasa; jan ukampisti janiw khitis Tatiturux ujkaspati. 15 Janiy khitirus Diosan munasiapax pist'pati, ukhamat jan maynis m k'ask'a qurar utat jaqinakar jan walt'ayaskaapataki. 16 Jumanakat jan khitis wachuq juchan sarnaqkpati, kunatix qullanki ukarux janirak jisk'achpati; Esa chachasti ukham lurna, m juk'a manq'a laykukiw jilr kankaap aljasna. 17 Jumanakax yatipxtawa, kunapachatix Esa chachax awkipat aski waxt'wi katuqa munn ukkhaxa, janiw churatknti; wal jachkchn ukas janiw kun luraas wakiskxnti. 18 Jumanakasti janiw israelitanakjamax jak'achasipktati, kawkr qullutix llamkt'ajamkn ukaruxa, uka qullux ninjamaw aqna, kawkhantix laxa ch'amakasa, thayas utjkna ukaruxa; 19 janirakiw trompetan phust'atapsa, Diosan arsutapsa ist'apktati. Uk ist'irinakasti jan juk'amp parlxaapatakiw achikt'apxna, 20 kuntix siskn uka arunakarux janiw jaysirjampknti: Khiti jaqitixa, jan ukax uywasa uka qullur takt'ani ukax qalampi k'upjasa, jan ukax espadampi jiwayatniwa sasa. 21 Kunatix utjkn ukax sinti axsarkaynwa, Moiss pachpaw sna: Axsaraat khathatiskta sasa. 22 Ukatsipan jumanakax Sin qulluru, jakkir Diosan alaxpach Jerusaln markaparu, Diosar yupachaatak tantachat waranqa waranq angelanakaruw jak'achasipxtaxa, 23 ukhamarak alaxpachan qillqantatpki uka Diosan nayrr wawanakaparusa. Taqinir taripir Diosaru, Diosax askir tukuyki uka aski jaqinakan ajayuparuw jak'achasipxtaxa, 24 machaq amtwi arxatir Jesusaru, q'umachatktan uka wilaparu, ukax Abel chachan

wilapat sipan juk'amp yatiyir wilawa. 25 Kunapachatix Diosax qhuru arumpi arxayapktam ukkhax amuyasipxam. Jan janiw sapxamti, israelitanakasti nayra pachax janiw ist'apknti, ukat mutuyatpxna. 26 Kh urunakan Diosax parlxaykn ukkhax, arupax aka uraqirux khathatiynwa. Jiwasatix Diosan alaxpachat arsutapar jan ist'kani ukkhax, mutuyataw ujasini. Jichhax jupax siwa: M kutimpiw khathatiy, janiw uraqikti, jan ukasti alaxpachamppach khathatiy sasa. 27 M kutimpiw sasasti, Diosan taqi lurwinak apaqatap amuyayistu, unxtirinakas jan unxtaapataki. 28 Diosax kawkr marktix churkistu ukax janiw unxtayatkaspati. Taqi ukat yuspagarani, Diosarux taqi amuyusampi yupaychani, ukhamarak taqi axsart'aampi, ukaw juparux kusisiyi. 29 Diosasasti taqi kun nakhantir ninar utatawa. 13:1 Maynit maynikam jilapurjam munasipxam. 2 Utamar purinipki uka jaqinakar katuqt'a jan armasipxamti, yaqhipanakasti ukham katuqasax jan yatkasaw angelanakar qurpachapxna. 3 Katuntat jaqinakat amtasipxam, jupanakamp chikas katuntatpkasma ukhama. Khitinakatix chhuxrichjatpki ukanakat amtasipxam, jumanakax jupanakjamaw ujasipxarakisma. 4 Chacha warmi jaqichasit sarnaqwirux taqinipun waqaychapxam, chachasa, warmisa jan yaqhanakampix wachuqan sarnaqapxamti; wachuq juchan sarnaqirirux Diosaw taripani. 5 Jan qullqirux munapxamti; qawqhatix utjapktam ukampix kusisitakpxam, Diosasti siwa: Janiw jaytjkmati, janirakiw armkmasa sasa. 6 Ukhamasti taqi iyawsaampi arsuasawa: Tatituw yanapt'irixaxa; janiw axsarkti. Jaqisti kunarak kamachitanisti? sasa. 7 Irpirinakamat amtasipxam, jupanakaw Diosan arunakap yatiyapxtam; jupanakan sarnaqwipat lup'ipxam, ukatsti jupanakan iyawswip arkapxam. 8 Jesucristox wasrusa, jichhrusa, wiayas pachpakskiwa. 9 Jumanakasti janiy yaqha jan ut'at yatichwinakampix apayasipxamti. Diosan munasiapampi chuymar ch'amachaax juk'amp sumawa, manq'aanakxat kunayman arsutanakar phuqhaat sipana, uka arsutanakax janiw kunapachas askknti. 10 Jiwasanakan m altaraw utjistu, uka altaratsti nayra qullan chiqankir sacerdotenakan manq'aapax janiw

wakiskiti. 11 Ukampis Jilr sacerdotex qullan chiqawjarux uywanakan wilap apapxi, m waxt'wjam juchat apaqaataki, ukampis uka uywanakan aychapax campamentot anqxar nakhantayatawa. 12 Ukhamarakiw Jesusax markat anqxan jiwayatnxa, wilap tuqi jaqinakar q'umachaataki. 13 Ukhamasti Jesusampi chikay campamento anqxar mistuni, ukatsti kunjmtix jupax t'aqhisiwayki uka kipkarak t'aqhisini. 14 Janiw akapachan wiayatak utjir markax utjkistuti, jan ukasti jutir marka thaqhasktan. 15 Ukat Diosarux Jesucristo tuqi yupaychaasa. Aka yupaychasti aski waxt'wjam luqtaasawa. Ukhamasti lakanakasampi yupaychapxani! 16 Jumanakasti mayninakar aski lurasa, kunatix utjapktam uk mayninakampi jaljasisa jan armasipxamti; uka lurwinakaw Diosarux kusisiyi. 17 Irpirinakamar jaysapxam, jupanakarux ist'apxarakim, jupanakax jan inakt'asaw jumanakar ujapxtam, Diosax taqi lurwinakamat jupanakar maykani uk yatisina. Kunatix jupar kusisiyki uk luraatak ch'amachasipxam, jan ukhamkani ukasti jumanakatakix janiw askkaniti. 18 Nanakatak Diosat mayipxam, nanakax suma chuymampi lurapxatax amuyasipxta, taqi kunansa suman sarnaqa munapxarakta. 19 Taqi kunat sipansa, Diosat mayipxaamatakiw achikt'asipxsma, nayan jumanakan ukar jank'ak puriniaxataki. 20 Sumanka churir Diosax, Tatit Jesucristosaruw jiwatanak taypit jaktayawayi, ovejanakan jach'a Awatiriparu, jupax wilapampiw wiay arust'wi arsuwayi, 21 uka Diosay jumanakarux q'uma, taqi kunansa aski tukuypan, munaap phuqhapxaamataki; Jesucristo tuqi kuntix jiwasanakamp lura munki uk lurarakpan. Jesucristox wiayatak jach'achatpan! Ukhampan. 22 Jilatanaka, aka juk'a iwxa arunak taqi chuymay katuqt'asipxam. 23 Yatipxam, Timoteo jilatasax carcelat mistxiwa; jupatix jank'ak purininixa, nayamp chikaw jumanakar tumpir irpan. 24 Irpirinakamarux taqinir aruntapxam, ukhamarak qullan markankirinakarusa, Italia markankirinakax aruntanipxaraktamwa. 25 Diosax khuyapayasiap jumanakar churanpan. 1:1 Naya Santiago, Jesucristo Tatitu Diosan luqtiripa, Israelan tunka payan ayllunakaru, aka uraqpachan ch'iqitatatpki ukanakaruw aruntanipxsma. 2

Munat jilatanakaxa, jumanakax kunayman yant'anakan jikxatasipkt ukkhax kusisipxam. 3 Niy yatxapxtawa, iyasaamatix yant'atni ukkhaxa, jumanakax ch'amampi sayt'asi yatiqapxta. 4 Ukampis uka ch'amachwix aski luraaru, phuqhat jiltaar puriypan, ukat jan kunas pist'aapataki. 5 Jumanakat maynintix yati kankaapax jan utjkchi ukaxa, Diosat mayispan, jupasti churaniwa; Diosax jilarkiri, jan kun kamsasaw taqinir churi. 6 Ukampis taqi iyawsaampiw mayiapa, jan akch'as pchasisa; pchasirix quta mathapimpi sasiwa, thayas uksar aksaruw apani. 7 Ukhamax khititix pchasiski ukax janiw kunsa Tatitut katuqkaspati, 8 jupax jichhrux may amti, qharurusti yaqharaki, janiw jakwipan may arsur jaqkiti. 9 Jan yqat jilatax Diosan jach'ar aptattapat jach'achasiapa; 10 qamir jaqisti aynacht'atapat jach'achasiaparaki. Qamirax qura panqarampi sasiwa, janiw wiaykiti. 11 Kunapachatix intix jalsusin wal lupt'anki ukkhaxa, uka alix wasuwa, panqaras willirtarakiwa, ukatsti suma unaqapas tukusiwa. Qamir jaqix ukhamarakiw lurwinakapampi chik tukusini. 12 Yant'ar ch'amampi atipjir jaqix kusisianiwa, yant'ar atipjirix jaka pillu waxt'wjam katuqani, Diosax jupar munirinakar churaatakiw arsuwayi. 13 Maynitix jan wali luraatak yant'at ujaschi ukkhaxa, janiy siskpanti Diosaw yant'itu sasaxa, Diosax janiw khitir jan wal luraatakis yant'atkaspati, janirakiw khitirus yant'kiti. 14 Jan ukasti, maynix anqha amtwinakaparjamaw yant'at ujasi, ukampiw katuntayasi sallqjayasiraki. 15 Uka anqha amtwinakat juchax sarti, jucha luratatsti tukuyarux jiwa utjayi. 16 Munat jilatanakaxa, jan pantjasipxamti. 17 Kunatix askki, chiqki ukax alaxpachankir Diosat juti, jupax alaxpachankir warawaranak lurawayi. Diosax pachpakskiwa, jupansti janiw mayjt'aasa, ch'amakt'aas utjkiti. 18 Jupax ukham munatap laykux jiwasarux chiqa arunakap tuqiw jaka churistu, jupan lurwipan nayrr achupasataki. 19 Munat jilatanaka, akanak amtapxam: taqi jumanakasti ist'aatakix jank'akpxam; ukatsipana, parlaatakisa, thithiatakis k'achakpxam. 20 Thithit jaqisti kunatix Diosatak askki uk janiw lurkiti. 21 Ukhamasti, jumanakax q'au luraanak apanukupxam, jan wali luraax utjki ukanak apanukupxarakim, ukatsti kuna arunakatix chuymanakaman yapuchatki uka arunak llamp'u

chuymampi katuqapxam, uka yatiywi arusti jumanakar qhispiyaatakix ch'amaniwa. 22 Ukampis jan aliq isch'ukirinakakpxamti, jan ukasti luririnakpxam, jan lurapkt ukasti, jumanakpachakiw sallqjasisipkasma. 23 Khititix aliqak uka arunak isch'ukki, ukat janirak lurkit ukaxa, kunjmtix m jaqix ajanup espejot ukataski ukhamakiwa: 24 jupa pachpa ukatt'asisax ukspachaw kunjmkntix uk armasxi. 25 Ukatsipana, jumanakatix Diosan arunakap ist'apxta, phuqhapxaraktaxa, taqi lurwinakaman kusisitpxta. Diosan arupax askiwa, jumanakarusti juchat qhispiyapxtam. 26 Maynitix Diosar sum arkatap amuyaschi ukatsti kuns parlaskakchi ukaxa, jupa pachpaw k'arintasiski, Diosar arkatapasti inamayakiwa. 27 Dios Awkir q'uma chuymampi arkaax akanakawa: Wajchanakaru, ijmanakaru, llakitanakar yanapt'aa, ukatsti akapach q'au luraanakampix janirak q'auchasia ukawa. 2:1 Munat jilatanakaxa, jumanakax taqi ch'aman Tatit Jesucristosar iyawsirinakjamaxa, maynit maynikamax jan yaqhachnukusipxamti. 2 M qamir jaqitix jumanakan tantachwimar mantanispa, quri surtijanakani, suma isini, ukat jupar yqasax sapxasma: Aka suma chiqawjar qunt'asim sasa, uka pachparak jan kunani m jaqix thantha isini purinispa, ukat juparux sapxasma: Khayawjar sayt'asim, jan ukax pamparus qunt'asim sasa, 4 ukampix jumanakax yaqhachnukusipktawa, jan wali amtaampiw taripasipktaxa. 5 Munat jilatanakaxa, aka arunak ist'apxam: Diosax aka uraqin jan kunaninakaruw ajllisi, jupanakan iyawsaan qamirpxaapataki, ukhamat Diosan qhapaq markap m waxt'wjam katuqapxaapataki, jupar munirinakatakiw uk arsuwayi. 6 Ukampis jumanakax jan kunaninakarux jisk'achapxtawa. Janit qamir jaqinakasti inak irnaqayapktamsti, janit jupanakasti jilrinakan nayraqatapar qatatiyapktamsti? 7 Janit jupanakasti Tatituman suma sutipat jan walinak parlapkisti? 8 Jumanakatix Diosan jach'a kamachip phuqhasipksta ukaxa, walik lurasipktaxa, kunjmtix Qillqatan siski: Jaqi masimarux juma kipkarjam munasim sasa. 9 Ukampis maynir yaqhachnukutam laykux juch lurapxtaxa, ukatsti Diosan kamachip nayraqatan juchanpxtawa. 10 M jaqitix Diosan kamachipar phuqkas m kamachin pantjaschi ukkhaxa, taqpach kamachinakat

juchaniwa. 11 Pachpa Diosaw arsu: Janiw wachuq lurtati. Ukatsti sarakiwa: Janiw jiwaytati sasa. Ukhamasti maynitix wachuq juchan jan sarnaqkchixa, ukampis jiwaychixa, ukax niy Diosan kamachip p'akintxiwa. 12 Jumanakasti qhispiyasi apanki uka kamachimpi taripatatakjamaw parlapxaama, sarnaqapxaamaraki. 13 Ukampis khitinakatix mayninakat jan khuyapt'ayaski ukaxa, jan khuyapt'ayasiampi taripatniwa, khuyapayasirinakasti taripwi urun sumakiw mistupxani. 14 Munat jilatanakaxa, kuna askirakspa maynitix saspa: Nayax iyawsaantwa sasa, ukat janirak luraamp phuqkaspa ukasti? Uka iyawsaapasti qhispiyaspati? 15 Sani, m jilatasa jan ukax m kullakas isit jalstata, jan maq'aani uka urux ujasispa; 16 ukat jumanakat maynix saspa: Waliki, isthapisim, sist'asikam manq'asirakim sasa, ukat janirak kuntix munki uk churkaspa ukasti, kuna askirakspa uka arsutapasti? 17 Iyawsaampix ukhamaw lurasi: janitix iyawswix lurwinkaspa ukaxa, uka iyawsa sapakix jiwatawa. 18 Maynix saspawa: Jumax iyawsaantawa, nayasti lurwinakantwa. Jan lurwinakan iyawsaam uacht'ayita; nayasti iyawsaaxa, lurwinakaxampi uacht'ayma sasa. 19 Jumasti m sapa Diosan utjatap iyawstaxa, uk iyawsasasti walik lurasktaxa; ukampis supayanakax ukham iyawsaraki, axsaraatsti khathatipxarakiwa. 20 Pisi amuyt'an jaqi, yati muntati?, jan lurwin iyawswix inamayakiwa. 21 Abraham nayra awkisarux Diosax askit ut'na, Isaac wawapar wilacha luqtatap layku. 22 Abraham tuqit niyaw amuytaxa, iyawsaapax lurwinakap tuqiw uacht'ayasna, ukatsti lurwinakap tuqiw iyawsaapax askir tukna. 23 Ukhamaw qillqatax phuqhasna: Abrahamax Diosaruw iyawsna, ukat Diosax askit katuqna sasa. Abrahamasti Diosan jilat masipa sataraknwa. 24 Jumanakax niyaw ujapxta, Diosax jaqirux lurwinakap tuqiw katuqi, janiw iyawswip laykukiti. 25 Rahab sat jan wali sarnaqir warmimpix uka pachparakiw lurasna; Diosax luratanakap ujasaw askit katuqna. Uka warmisti khithatanakarux utaparuw qurpachna, ukatsti yaqha thakhinjam sarxaapatakiw yanapt'arakna. 26 Kamisatix jan ajayun janchix jiwataxa, ukhamarakiw jan lurwini iyawswix jiwata.

3:1 Munat jilatanakaxa, jumanak taypin yatichirinakax jan waljan utjpanti, niy yatipxtawa, khitinakatix yatichirpktan ukanakax jan khuyapt'ayasiampi taripatniwa. 2 Taqiniw kunayman pantjasiarux puripxtan; jichhasti, maynitix arsutapamp jan pantjaskchi ukaxa, chiqa jaqiwa, taqpach janchipsa sum apnaqarakispa. 3 Caballonakampi jaysayasiatakix lakaparux jakimampiw uskunttan, ukat caballorux apnaqtan. 4 Barconak utapxarakim: sinti jach'anakpkchisa, wali ch'aman thayanakampi apnaqatkchi ukasa, barco apnaqirinakax m jisk'a timonampikiw apnaqi, kawksarutix munki uksaruw sarayi. 5 Laxrasampix ukhamarakiw lurasi. Laxrasax janchin wali jisk'akiwa, ukampis wali jach'anak luraspa. M jisk'a ninakiw jach'a ch'umi nakhantaspa! 6 Kuna arunaktix laxrasamp arsktan ukax ninamp sasiwa. Laxrasax anqhanak luraatak wali ch'amaniwa, jakaasarus janiw walt'aykistaspati, ukatsti manqhapachan nakharaksna. 7 Jaqix kunayman axsarka animalanak apnaqaspa, jamach'inaka, katarinaka, qutankir laq'unaka, taqiruw axaptayaspa, 8 ukampis janiw khitis laxrarux apnaqirjamkiti. Laxrasax jan atipjkay anqhawa, jiwayir qullan phuqhantatawa. 9 Uka laxrampix Dios awkisaruw yupaychtan, uka pachpa laxrampiw Diosar utasit lurt'at jaqinakarux anqhacharaktan. 10 Pachpa lakat aski arunakasa, anqha arunakas mistu. Munat jilatanaka, janiw ukhamapkiti. 11 M pachpa phuch'utsti janiw muxsa umampi k'allk'u umampix mistkaspati. 12 Janirakiw higo alix aceitunanak achuykaspati, uva alis higo achunak achuykaspati, ukhamarakiw munat jilatanaka, jayuk'ar jalsur umat janiw muxsa umax jalskaspati. 13 Jumanak taypintix maynix wali yatiani, amuyt'an utjchixa, suma sarnaqwipamp uacht'aypan, kunjmtix yati kankaapax llamp'u chuymampi churki ukarjama. 14 Ukampis jumanakan chuymamantix uisisianaka, k'allk'usianaka, pixtusianak utjchixa, jach'a jach'a jan tukupxamti, chiqa kankaarus janirak k'arintapxamti. 15 Uka yati kankaax janiw Diosat jutkiti, jan ukasti akapach yati kankaakiwa, jaqin amuyt'apakiwa, pachpa supayat juti. 16 Kawkhantix uisisiasa, ukatasias utjki ukkhanxa, pixtusianakampi jan walt'aanakampikiw utji. 17 Ukampis khitinakatix Diosat jutir yatianpki ukanakax q'uma jakawinpxiwa; ukhamarus sumankayirinaka,

munasirinaka, llamp'u chuymaninakpxiwa. Jupanakax khuyapt'ayasirpxiwa, chiqap ujirinaka, chiq parlirinaka, sum luririnaka. 18 Sumanka utjayirinakasti sumanka utjayapxi, aski kanka achu apthapiataki. 4:1 Kawkitarak juti, jumanak taypin utjki uka nuwasianaka, ch'axwaanakasti? Chuymaman nuwaski uka jan wali amtwinakat juti. 2 Jumanakax kun munasas janiw jikxatapktati; jiwayapxtawa, m kunatakis munapayir chuymanpxtawa, jan kun jikxatxasax ch'axwapxtawa, ukatsti jumanakkamaw nuwasipxtaxa. Kuntix munapkta uk janiw jikxatapktati, Diosar jan mayipxatam layku; 3 maykasas janiw katuqapktati, jan sum mayipxatam layku. Ukampis jumanakax janchin munaanakapatakikiw munapxtaxa. 4 Diosatakjam jan sarnaqir jaqinaka! Janit jumanakax yatipkta akapachampi sumanka munki ukax Diosampi jan walinkatapxa? Khititix akapachampi sumanka munki ukaxa, Diosan uisiripaw tuku. 5 Ukatp Qillqatax sixa: Diosax kuna ajaytix jiwasar uchkistu uk walpun munasi sasa. 6 Ukampis Diosax khuyapayasiapampiw yanapistu, Qillqatasti siwa: Diosax jach'a jach'a tukur jaqinakarux janiw munkiti, ukampis llamp'u chuymaninakarux khuyapt'ayiwa sasa. 7 Ukhamasti Diosaruy jaysapxam. Supayampisti q'iwtasipxam, jupasti jumanakat jaltxaniwa. 8 Diosar jak'achasipxam, jupasti jumanakarux jak'achasiniwa. Jucharar jaqinaka, amparanakam q'umachasipxam! Jumanaka, Diosar munkasin juch luririnakax chuymanakam q'umachasipxam! 9 Llakthapisipxam, jachapxam, wararipxam! Larutamax jachaar kipstpan, kusisiamasti llakisiar kipstarakpan! 10 Dios nayraqatan jisk'ar tukt'apxam, jupasti jach'aruw aptapxtam. 11 Jilatanaka, jan jumanakax mayninakat jan wal parlapxamti. Khititix jilapat jan wal parlixa, jan ukax, jisk'achisa, ukampix Diosan kamachiparus jan wal parlasin jisk'achapkasma ukhamawa. Jumanakan lurwinakamax Diosan kamachipar phuqhaawa. 12 Ukampis maynikiw kamach churirix utji, jupa sapakirakiw Taripirixa, jupakiw qhispiyaspa, jan ukax juchacharakispa. Jumasti khitirakta jaqi masimar taripaatakisti? 13 Jumanaka, akham arsurinak ist'apxam: Jichhru, jan ukax qharrus kh

markaruw sarapxani, ukansti m maraw alakip lurani, ukatsti qullqi jikxatani sasa, 14 ukampis kunkanitix qharr jakaamax uk janiw yatisipktati! Jumanakasti m urpu qinayjamakpxtawa, ukax m jisk'apach ustasax mkiw chhaqti. 15 Ukampis akham sapxaamawa: Dios munan ukax jakaskaniwa, ukatsti uka aka lurani sasa. 16 Ukampisa, jumanakax jach'a jach'a tukuampiw parlapxtaxa; ukham jach'a jach'a tukuax janiw walkiti. 17 Khititix aski lura yatkasin jan lurki ukax juch luraski. 5:1 Qamirinaka, aka arunak ist'apxam! Jachapxam wararipxarakim kuna chijinakatix jumanakxar jutkan ukanakata! 2 Jumanakan qamiripta ynakamax usantatawa, isinakamas thuthan thuthantatawa. 3 Qurimas qullqimas sarun q'ala tukjatawa. Uka saruw jumanakatak qhanachani, ukatsti ninar utataw tukjapxtam. Aka qhipa urunakansti qamiripta ynak walpun arkuntasipktaxa. 4 Yapunakam apthapirinakar chanip jan phuqhat churatamax jumanakatakiw warariski. Taqi ch'aman Tatitux yapuchirinakan art'asitap ist'iwa. 5 Jumanakasti aka uraqin taqi kunan phuqt'ataw jakapxtaxa, khari uywar utataw puquntapxtaxa, jichhasti jumanakar jiwaraya urux purinxiwa! 6 Jumanakax jan juchan jaqirux juchachasin jiwayapxtawa, janirakiw jupanakax ch'urkhisipknti. 7 Ukampis jilatanaka, jumanakax Tatitun jutaapkamax llamp'u chuymanpxam. Yapuchir jaqix achunak apthapiatakix llamp'u chuymampiw jallupachan qalltaap suyt'i. 8 Jumanakax llamp'u chuymanpxam, janirak mayjt'asipxamti, Tatitux jank'akiw jutani. 9 Jilatanaka, janirak jumanakkamax chaxwapkamti, ukhamat jan juchachayasiskaataki; Taripiristi niyaw punkunkxi. 10 Munat jilatanakaxa, Tatitun sutipxar parlapkn uka profetanakan t'aqhisitapata, llamp'u chuymantapat yatiqasipxam. 11 Jiwasasti khitinakatix t'aqhisipki jupanakarux kusisianiwa sistanwa. Jumanakax kunjmtix Job chachax t'aqhiskn uk ist'apxtawa, ukatsti kunjmtix Tatitux tukuyar jupampi lurkn uk yatipxaraktawa. Tatitux wali munasiri, khuyapayasiriwa. 12 Ukampis jilatanaka, juramento jan lurapxamti: alaxpach laykusa, akapach laykusa, janirak yaqhanak laykusa. Jsa sapkt ukkhax ukhamapunpan; janiw

sapkt ukkhasti, ukhamarakpan, ukhamat Diosax jumanakar jan juchachaskaapataki. 13 Jumanak taypin llakitax utjiti? Tatitut mayispan. Jumanak taypin kusisitax utjiti? Tatitur q'uchunakampi q'uchpan. 14 Jumanak taypin usutax utjiti? Tatitun utapankir jilrinak jawsaypan, jupanakax jupatak Tatitut maypan, Tatitun sutipxar aceitempi jawintpan. 15 Iyawsaampi Tatitur mayipkt ukkhaxa, usutax k'umaraptaniwa, Tatituw juparux sartayani; juchanchi ukas pampachatniwa. 16 Ukalayku, jumanakax maynit maynir juchanakam arsusipxam, ukatsti k'umaraptaatakix sapa maynitak Tatitur mayipxarakim. M aski jaqin taqi chuymampi Tatitur mayitapax wali ch'amaniwa. 17 Elas profetax jiwasjam jaqiknwa, kunapachatix jan jalluapatak Tatitur taqi chuymapampi maykn ukkhaxa, jallux kimsa mara chikaniw jan purkxnti. 18 Uka qhipatsti, wasitat Tatitur mayna, jallux purxatxnwa, uraqisti achunakap achuyxna. 19 Munat jilatanaka, jumanakat maynitix chiqa thakhit saranukchi ukat maynix kuttayanirakchixa, 20 jumanakax yatipxam, khititix juchanir jan wali thakhit kuttayanki ukaxa, jiwaat qhispiyi, ukatsti taqi juchanakapat Diosan pampachat jikxatayaraki. 1:1 Naya Pedrox Jesucriston apostoluptwa, khitinakatix markamat jayan utjasipkta, Ponto, Galacia, Capadocia, Asia, Bitinia uka suyunakana, taqi jumanakaruw aruntanipxsma. 2 Jumanakarusti nayratpach Dios Awkix amtataparjam ajllisipxtam. Ajay tuqiw jupatak yaqhachasipxtam, ukhamat jupar jaysapxaamataki, Jesucriston wilapamp q'umachatpxaamataki. Jumanakasti Diosan jilarkir waxt'winakap katuqapxam, suman sarnaqasi katuqapxarakim. 3 Jesucristo Tatitusan Awkipar yupaychani, jupaw jach'a khuyapayasiapat Jesucriston jiwatanak taypit jaktatap tuqi machaqat yuriyistu. Ukaw jiwasanakarux suyt'aana jakayarakistu, 4 ukhamarakiw jumanakarux kuntix Tatitux alaxpachan suma churwi imarapipktam uk katuqayapxtam, ukasti janiw tukjatkaspati, janiw q'auchatkaspasa, janirakiw m panqarjamas waskaspati. 5 Tatitux jupar iyawsapxatamatxa, kawkr qhispiyasitix jumanakatak wakichatki uk katuqapxaamkamaw jach'a ch'amapampix taqi kunat imasipkaraktam,

ukasti qhipa urunakan yatiyatniwa. 6 Inas m juk'a pacha kunayman yant'anakan t'aqhisipxaam wakisirakchi, ukampis jumanakax wal kusisipxam. 7 Jumanakan iyawsaamasti kunjmtix qurix ninampi yant'atki ukham yant'ataparakiwa. Yant'ampi q'iwtasir iyawswix, tukusir qurit sipansa, juk'amp jila alaniwa. Ukhamat jumanakan iyawsaamax yant'atsinxa, Jesucristox jutkani ukapachaxa, sumat ut'atnixa, jach'arus aptataraknixa. 8 Jumanakax Jesucristor jan ujkasas, juparux munapxtawa, jichhasa, jan ujkas iyawsasin walrak kusisipxtaxa. Uka jach'a kusisianakamasti janiw arunakamp arsujamkiti, 9 jumanakax iyawsapxatamat qhispiyasi jikxatapxta uka layku. 10 Nayra profetanakasti aka qhispiyasiat wali sum yatxatapxna, kuntix Tatitux khuyapayasiapan jumanakar churkani ukanakat parlapxarakna. 11 Jesucriston Ajayuparakiw profetanakarux nayratpach Criston t'aqhisiapxata, kuna jach'a kankaatix uka qhipatsa jutaapkn ukanakat yatiyna. Uka profetanakasti, Mesiasax khitnisa, jutwipax kunapachnisa taqi ukanak yatxata munapxarakna. 12 Ukampis Diosax jupanakaruxa, kuntix yatiyapkna ukax jan jupanakataktapa, jan ukasti jiwasataktap amuyt'ayarakna. Ukatp jichhax, jumanakarux uka pachpa arunak khitinakatix parlapktam jupanak tuqi yatiyataxa. Jupanakasti alaxpachat khithanit Qullan Ajayun ch'amapampiw parlapxaraktamxa. Angelanakasti ukanak uja munapxaraknwa. 13 Ukatp jilatanaka, kuntix lurapkta ukanakat wal amuyt'asipxam, m suma jakaan sarnaqapxarakim. Taqi chuyma suyt'apxam, kuntix Diosax khuyapayasiapan jumanakar churapktam Jesucristox jutkani ukkhaxa. 14 Ist'asir wawanakjamaxa, jan munaanakamarjam sarnaqapxamti, kunjmtix Tatitur janra ut'kasax sarnaqapkyta ukhama. 15 Ukampis jichhax kunjmtix jumanakar jawsir Tatitux qullanki, ukhamarakiy jumanakax q'uma jakaan jakxapxam. 16 Tatitun qillqatapan siwa: Nayax qullantwa, jumanakax qullanpxarakimaya sasa. 17 Jumanakatix taqi jaqinakar lurwinakaparjam taripir chiqa Diosarux Awki sapxtaxa, jumanakax aka uraqin jakkasax Jupar axsart'as jakapxaamawa. 18 Tatitusti, jumanakarux nayra awkinakamat katuqapkayta uka ina ch'usa jakaatsa qhispiyapxtamwa. Jumanakax sum yatipxtaxa, uka

qhispiyasiax janiw tukusir qurimpis qullqimpis alatkiti, 19 jan ukax Tatit Jesucriston suma wilapamp alatawa. Jupasti m suma q'uma jan kamacht'at ovejar utat luqtataraknwa. 20 Cristow ukham phuqhaapatak ajllitna, aka uraqix janra utjkn ukkhatpach ajllitnwa, ukampis aka qhipa urunakan jumanakatak askiw ustxi. 21 Jumanakasti Cristo tuqirakiw Diosarux iyawsapxtaxa, uka Diosarakiw Cristorux jiwatanak taypit jaktayi, jach'arus aptaraki; ukatp jumanakax Diosarux iyawsapxtaxa, suyt'apxaraktasa. 22 Jumanakasti, Tatitun arunakapar jaysasinxa, jilatanakar chiqpach munaatakiw q'umachasxapxtaxa. Ukhamax maynit maynikamax taqi chuymampi, taqi ch'amamp munasipxaamawa. 23 Jumanakasti, janiw jiwir jaqit yuripktati, jan ukasti Diosan wiay jakkir arunakap tuqiw wasitat yuripxtaxa. 24 Diosan arunakapax siwa: Taqi jaqix qurar utatakiwa, jach'a kankaapasti quran panqarapar utatakiwa. Qurax wasukiwa, panqaras willirtxakiwa, 25 ukampis Tatitun arunakapax wiayatakiwa. Aka arunakap suma yatiywinakaxa, Jesucriston yatichat arunakaxa. 2:1 Ukalayku, jumanakax apanukupxam: taqi jan wali lurwinaka, taqi sallqjasianaka, q'uma q'um tukuanaka, munapayaanaka, jaqxat parlasianaka. 2 Kamisatix asu wawax taykapan lechep thaqtasixa, ukhamarak jumanakax kunatix ajayumatak askki uk thaqhapxam, ukhaman jiltapxaamataki qhispiyatpxaamatakiraki, 3 Tatitun munasiap niy ut'apxatam layku. 4 Jesucristor jak'achasipxam, jupax jaqinakan apanukut jakkir qalawa, ukampis Diosatakix m suma ajllit wali jila alan qalawa. 5 Ukatp Diosax jakkir qalanak tukuyapxtamxa, uka qalanakampix ajay templo sayt'ayani, jumanakarux qullana sacerdotenak tukuyani, Jesucristo tuqi ajayun suma luqtwinakam Tatitur churaataki. 6 Ukatp Qillqatan sarakixa: Nayaw Sionan m qal uchta, ukax m jach'a wakiskir qalawa, suma ajllit aski qalarakiwa; uka qalar iyawsirix janiw mayjt'askaniti sasa. 7 Jumanakax Tatituruw iyawsapxta, ukat uka qalax aski qalar tuku; ukampis jan iyawsirinakatakix, kunatix Tatitun arupan siski ukaw phuqhasiski: Uta luririnakan apanukut qalaxa, m jach'a wakiskir qalaw tukuwayxi. 8 Qillqatan saskakiwa: Aka qalax

waljaniruw liwisiyani; waljaniw aka qarqar lanktasipxani, sasa. Jupanakasti Tatitun arunakapar jan iyawsapxatapat liwisipxi, ukatak uchataraknwa. 9 Ukampis jumanakax Tatitunkiritak ajllitpxtawa, reyir luqtir sacerdotenakpxtawa; m q'uma markpxtawa; Diosan ajllisit markappxtawa. Ukatp, Diosan muspharka lurwinakap yatiyapxaamaxa, Diosaw jumanakarux ch'amakat irpsusinxapxtam, suma muspharka qhanapar mantxapxaamataki. 10 Jumanakax nayrax janiw m markpkaytati, jichhasti Diosan markapxapxtawa. Nayrax jupax janiw jumanakat khuyapayasknti, ukampis jichhax khuyapayasxapxtamwa. 11 Munat jilatanaka, sarir jaqinakarjamaw achikt'apxsma, janchin munaaparjam jan jakapxamti, uka janchin munaapasti ajayusampiw nuwasi. 12 Diosar jan ut'ir jaqinak taypin sum sarnaqapxam. Jichhas jupanakaxa, jumanakat jan wal parlapkchi ukasa, jumanakan aski luratanakam ujasasti, Diosaruw jach'achapxani kunrutix jupax lurwinak wayt'ir jutkani ukkha. 13 Tatit Jesusxat jan khitinsa jan wal parlaskaapatakixa, marka apnaqir jilrinakarux jaysapxam. 14 Roma marka apnaqir jach'a jilrirus jaysapxam, uka jach'a jilrin utt'ayat marka apnaqirinakarus jaysapxarakim, jupanakax jan wal lurir jaqinakar mutuyaataki, aski luririnakar jach'ar aptaatak utt'ayatpxiwa. 15 Diosasti jumanakan aski luraanakam muni, ukhamat pisi amuyun jaqinakan parlatanakap amukt'ayapxaamataki. 16 Qhispiyat jaqinakjam sarnaqasipxam, ukampis uka qhispiyat sarnaqa tumpampix janirak jan walinak lurapxamti, jan ukasti Diosan iyawsirinakapjam sarnaqapxam. 17 Taqinirus suman ujapxam. Tatitun utapankirinakar munapxam, Diosar jach'achapxam, reyirus ist'apxarakim. 18 Uywatanaka, uywirinakamar ist'apxam, janiw suma jaqinakki ukanakarukiti, jan ukasti qhurunakki ukanakarus ist'apxarakim. 19 Maynitix luraanakap phuqha layku t'aqhischi ukkhaxa, Dios nayraqatan askiwa. 20 Maynitix jan wal luratanakapat t'aqhisiyatchi, ukatsti llamp'u chuymampi t'aqhischi ukaxa, janiw kuna asksa lurkiti. Ukampis, maynitix aski luratapat llamp'u chuymamp t'aqhischi ukaruxa, Tatitux jach'a waxt'wip churani. 21 Ukatakip Diosax jawsapxtamxa, Cristox jumanak laykuw t'aqhisiwayi, jumanakar m suma uacht'wi jaytasa, ukhamat kayup arkapxaamataki.

22 Jupax janiw kuna juchsa lurawaykiti, janirakiw khitirus sallqjawaykiti. 23 Chuyma usuyir arunakamp tuqipkn ukkhaxa, janiw pachpa arunakamp kutt'ayknti; t'aqhisiyapkn ukanakatakisa, janiw achusknti, jan ukasti chiqapar taripir Diosaruw katuyasna. 24 Jesucristo pachpaw cruzan jiwasin juchanakas janchipxar apawayxi, ukhamat jiwasanakax jucha jan luras jakxaasataki, jan ukasti askinak luras jakaasataki. Jupax jumanak k'umarpxaamatakiw chhuxrichjatnxa. 25 Nayrax jumanakax chhaqhat ovejanakar utataw sarnaqapxaytaxa, ukampis jichhax Cristoruw kuttanxapxtaxa, jupasti m awatirir utataw jumanakar imapxtamxa. 3:1 Chachan warminaka, chachanakamar ist'as sarnaqapxam, ukhamata, kawknr chachatix Tatitur jan iyawskchi ukax, jumanakan sarnaqwinakam tuqi Tatitutak jikxatatapataki, 2 jan kuna arumpiki, jan ukasti jumanakan sum sarnaqatam ujasaki. 3 Jumanakan k'achachasianakamax jan patxakkpati, ik'utanak k'achachasianakampi, quri ynakampi, wali jila alan isinakampisa, 4 jan ukasti suma chuymanpxam, ukaw jan tukuskiri, suma munkaaxa. Dios nayraqatansti ukax wali askiwa. 5 Nayra pachanakanxa, Diosar axsartir warminakax ukham k'achacht'asipxna. Jupanakax Diosaruw iyawsapxna, chachanakaparus ist'apxaraknwa. 6 Sara warmix ukham ist'asirnwa, Abraham chachaparux tatay saraknwa. Jumanakatix ukham ask lurapxtaxa, janirak kunarus axsarapkta ukaxa, Sara warmjampxtawa. 7 Chachanakasti warminakamampix suma chuymanpxam. Kunjmarutix wakiski ukhamar jupanakar jach'ar aptapxam, jupanakax janiw jumanakjam wali ch'amanpkiti, ukampis Tatitux wiay jaka churarakini. Jumanakatix ukham lurapxtaxa, Tatitux mayisitanakam ist'apuniniwa. 8 Ukhamasti jumanakax jumanakkam munasisa, suman sarnaqas jakapxam. Khuyapayasirpxam, llamp'u chuymanpxarakim. 9 anqhat anqha jan kutt'ayapxamti, jan wali arutsa jan pachpa arump kutt'ayapxamti. Jan ukasti, jupanakar aski waxt'winak churaapatak Tatitur mayipxam, jupasti jumanakarux uka waxt'winak katuqapxaamatakiw ajllisipxtam. 10 Kunjmtix qillqatan sixa: Khitinakatix chiqpach jaka munapxchi,

kusisitsa munapxarakchi ukanakaxa, jan k'ari arunak parlapkpati, janirak jaqi masipatsa jan wali arunak parlapkpati; 11 kunatix askki ukanak lurapxpan, jan wali luraanak apanukupxpan taqinimpis suman sarnaqasipxpan. 12 Tatitusti aski jaqinakarux imiwa, mayisitanakaparus ist'arakiwa, ukampis jan wali lurir jaqinakarux janiw ist'kiti. 13 Jumanakatix aski luraanakan sarnaqasipksta ukkhaxa, khitirak jan walinak lurapxiristamsti? 14 Ukampis chiqa luratanakamattix t'aqhisipxstaxa, kusisianpxtawa! Jan khitirus axsarapxamti, janirak sustjasipxamsa, 15 jan ukasti chuymanakaman Tatitur jach'achapxam. Khitinakatix jumanakar suyt'aanakamxat jiskt'apktam ukanakar arsuatak wakicht'atpxam, 16 suma chuymamp parlxt'ayapxarakim. Cristor arkirinakjamax sum sarnaqapxam, ukhamat jan kunatsa juchanchatpxaamataki. Jumanakan askinak luratanakamat jan wali parlirinakax jupanakpachaw p'inqasipxani. 17 Diosatix ukham munchixa, anqha lurwinakat t'aqhisiat sipansa, aski lurasin t'aqhisiaw juk'amp sumaxa. 18 Cristox m kutikiw juchanakas pampachaatak jiwawayi. Jupax aski jaqnwa, ukampis juchararanak laykuw t'aqhisiwayi, ukhamat jiwasanakar Diosan ukar irpkataataki. Jupax janchin jiwawayi; ukampis ajayun jakxaatakiw jaktaniwayi, 19 Ukhamat katuntatpkis uka ajayunakar jupan jiwaar atipatapat yatiyir sarna. 20 Uka ajayunakasti nayrax jan ist'asir tukupkna ukanaknwa, kunapachatix No chachax arca lurkn ukkhaxa, Diosax jupanakaruw suyt'askna jupar jaysapxaapataki. Uka arcansti kimsaqallqunikiw umamp mutuyatat qhispipxna. 21 Uka umasti bautismo umaruw utasna, uka tuqit jichhax qhispittanxa. Uka bautismosti janiw janchir q'umachaatakkiti, jan ukasti Diosar juchanakasat q'umachaapatak mayiatakiwa; jichhasti Jesucriston jaktwip tuqirakiw qhispiyistuxa, 22 jupasti alaxpachar makhatxasaxa, Tatitun kupxaparuw qunt'asxi, angelanakarusa, taqi jilr ch'aman ajayunakarus jupaw apnaqxi. 4:1 Ukatp jilatanaka, kunjmtix Cristox janchipan t'aqhisiwayixa, jumanakax jank'akpxaamaw ukham t'aqhisiatakixa. Janchin t'aqhisirixa, juch apanukuwayxi, 2 jan janchin munaaparjama, jan ukax Diosan

munaaparjam taqi jakwipan jakxaapataki. 3 Jumanakasti kunjmtix Tatitur jan ut'ir jaqinakax lurapki ukanak lurapxytaxa, jan walinak lurasa, jan walinak amtasa, manq'winak wakichasa, machantasisa, k'ari diosanakar yupaychasa. 4 Jumanakan uka jan wali luririnakamp jan chikachasxapxatamatxa, jupanakax mayjt'asxapxiwa, ukat jumanakat jan walinak parlapxi. 5 Ukampis jupanakax, khititix jiwatanakaru, jakirinakar taripaatak wakichaski, ukaruw luratanakapat arsupxani. 6 Ukatakip Cristox jiwatanakarus arunakap yatiynxa, jakapkna uka pach luratanakapat taripatsaxa, ajayunakapax Tatitump jakaapataki. 7 Taqi kunan tukusiapax jak'ankxiwa, ukatp jumanakax wali amuyt'amp sarnaqapxaamaxa, Tatiturus mayisipxaamaxa. 8 Taqi kunat sipansa, jumanakkamax munasipxapunim, munasiax walja juchanak pampachi. 9 Jumanakkamax m suma chuymamp qurpacht'asipxam, janirak jupanakat jan walinak parlapxamti. 10 Sapa mayniw Diosat kuna lurwinaksa katuqapxtaxa. Uka lurwimpix taqinir yanapt'apxam. 11 Maynitix sum parlirchixa, Diosan arunakap parlpan. Maynitix khitirus kunjm yanapt'asa yatchixa, Diosan ch'amapamp lurpan. Taqi kuntix lurapkta ukax jupanakan Jesucristo tuqi Diosar yupaychaatakpan, jupankiw jach'a kankaaxa, munaanasa wiayan wiayapataki. Ukhampan. 12 Munat jilatanaka, uka jach'a yant'anak jumanakxar jutatapatxa, jan mayjt'asipxamti, m kuna jan walis jutkaspa ukhama. 13 Jan ukasti Jesucristjam t'aqhisipxatanakamat kusisipxam, ukhamat kunapachatix jupax qhapaq kankaapamp jutkan ukkhax kusisian phuqt'atpxaamataki. 14 Cristo laykutix jumanakar jan wali arunakamp tuqipxtamxa, kusisianpxtawa, Diosan Ajayupax jumanakampskiwa. 15 Jumanakat maynitix t'aqhischixa, janiy jaqir jiwayatapata, lunthatasitapata, jaqi masipar jan wal luratapatsa t'aqhispati. 16 Ukampis maynitix Cristor arkirtapat t'aqhischixa, janiw t'aqhisitapat p'inqasiapkiti, jan ukasti, Criston arkiriptap laykux Diosar yupaychaapawa. 17 Diosax markapar taripa qalltkani uka urux purinxiwa. Uka taripwitix jiwasampi ukham qalltchinixa, khitinakatix Diosar jan iyawsapki ukanakan tukuywipax, kunjampachanisa? 18 Aski jaqitix ch'ama tukuamp qhispiyaschixa, kunjmarakn jucharar jaqitakisti? 19 Ukhamaxa, Diosan munaaparjam

t'aqhisirinakaxa, askinak lurasipkaapakiwa, jupanakar irnuqt'ir Diosaruw ajayunakapsa katuyasipxaapa, jupasti kuntix arski uk phuqhapuniniwa. 5:1 Jichhasti iglesia irpirinakaruw iwxt'a munta, Nayasti jupanakjam irpiriraktwa, Criston t'aqhisitanakapsa sum ujarakta, Cristox kuttankan ukapachaxa, jupamp chikarakiw jach'a k'ajkir qhanapankxa. 2 Diosan arkirinakaparux sum ujapxam, jupanakasti jumanakar katuyatawa. Kunjmtix Diosax munki ukhamarjam taqi munasiamp lurapxam, janiw ukham luram satakisa, qullqi muna laykukisa, jan ukasti, taqi chuymapun lurapxam. 3 Jumanakax jupanakxarux janiw kuna munaanpktasa, jan ukasti jupanakarux m sum uacht'ayas sarnaqapxam. 4 Ukhamat kunapachatix jach'a Awatirix ustankan ukkhaxa, jumanakax m suma churwi katuqapxta, ukasti wiayatakniwa. 5 Ukhamaraki, jumanakax waynanaka, Diosan markap irpirinakarux ist'apxam. Taqiniw maynit maynikam llamp'u chuymamp ist'asipxaama, qillqatan siwa: Diosax jach'a jach'a tukurinakarux jisk'achiwa, llamp'u chuymaninakarusti munasiapampiw yanapi. 6 Diosatakix alt'at chuymanpxam, ukhamat jupax jumanakar wakiskir urun jach'ar aptaapataki. 7 Taqi llakisianakamsti Diosan amparapar jaytapxam, jupasti jumanakarux imasipktamwa. 8 Wal amuyt'asipxam, jank'akpxarakim, jumanakar uisir supayasti m leonar utataw warart'asis khitir manq'antaatak thaqhaski. 9 Iyawsaanakaman uka supayatakix wal sayt'asipxam, maynri jumanakjam Cristor arkirinakan taqi chiqan t'aqhisitanakapsa yatipxtawa. 10 Ukampis uka m juk'a urunakan t'aqhisipxatamatsti, Diosax jumanakarux chiqap tukuyapxtam, ch'amani jan unxtkay sayt'ayapxaraktam. Uka Dios pachpaw jach'a munasiapan jawsistu, Jesucristomp wiayatak chikasataki. 11 Diosax wiayatak ch'amapamp apnaqpan! Ukhampan. 12 Silvanox nayatakix m suma aski jilatat ut'atawa, juparakiw aka qillqat luraatak yanapt'itu, jumanakar iwxt'aataki, ukhamaraki kuna waxt'winaktix katuqapkta ukanakan Diosan chiqa munasiaptap yatiyapxaraksma. Jupar churatpan qhapaq kankaasa, munaan kankaasa, wiayan wiayapataki. 13 Roma markankir Cristor arkirinakasti aruntanipxtamwa. Jupanakax jumanakjam Diosan

ajllitpxarakiwa. Marcos wawaxas aruntanipxaraktamwa. 14 Jumanak purasti Cristonkirinakjam m suma jamp'att'asiamp aruntt'asipxam. Taqi jumanaka, khitinakatix Jesucristonkapkta ukanakasti suman sarnaqasipxam. 1:1 Nayax Simn Pedro, Jesucriston luqtiriptwa, apostoluparaktwa. Aka qillqatsti, khitinakatix nanakjam m suma iyawsa jikxatapktas ukanakaruw qillqanipxsma, Qhispiyiri Jesucristo Tatitusan chiqtap layku. 2 Munasiampi, sumankaampix jumanak taypin jilarkir utjpan, Diosaru, ukhamarak Jesucristo Tatitusar ut'apxatam layku. 3 Tatituw jach'a ch'amapampi churistu taqi kuntix jakaatak munktan ukanakxa, jupar munasa churarakistu, khititix jach'a ch'amapampi, muspharka lurwinakapampi jawskistu ukar ut'ayasa. 4 Ukanak tuqiw arswinakapsa churistu, uka arswinakapasti wali jach'anakawa, wali askirakiwa, ukhamat jumanakax Tatitun arswinakap tuqi, akapach q'au lurwinakat jaltxasin Diosan aski kankaap katuqapxaamataki. 5 Ukatp ch'amacht'asipxaamaxa, iyawsatanakamar suma lurwinakamp yapxataataki; suma lurwinakarusti amuyt'asiampi; 6 amuyt'asiarusti, jumanakpach suma sarnaqaampi; jumanakpach suma sarnaqaarusti, llamp'u chuymampi; llamp'u chuymarusti, Diosar munaampi; 7 Diosar munaarusti, jilapurjam sarnaqaampi; jilapurjam sarnaqaarusti, munasiampi. 8 Jumanakantix taqi akanakax utjani, ukatsti uk sum jilayapxarakta ukkhaxa, jumanakan jakaamax janiw inamayatakkaniti, janirakiw Tatiturus inamayatak ut'apktati. 9 Ukampis khitintix akanakax jan utjki ukaxa, m juykhump sasiwa; nayra juchanakapat pampachattapsa armxarakiwa. 10 Ukatp jilatanaka, Diosax jumanakar markapankirpxaamatakiw jawsapxtam, ajllisipxaraktam, wiaya ukankir munapxsta ukaxa, sum sayt'apxaamawa; jumanakatix taqi akanak lurapxtaxa, janipuniw aynacht'apktati. 11 Ukhamat Qhispiyir Tatit Jesucristosan markapar mantapxaamatakix punkunakax jist'aratni. 12 Ukatp nayax taqi akanak jumanakarux amtayasinipkakmaxa, yatipkta ukasa, yatichapktam uka chiqa arunakar iyawsas sayt'asipkta ukasa. 13 Nayan amuyataxatsti, wakisipuniw jakkasin jumanakar aka iwxa

arunakampi amtt'ayaaxa. 14 Jesucristo Tatitusasti, jiwaaxan jak'ankxatap niy yatiyxarakituwa; 15 ukampis kunjmatsa wakisiywa, jiwatax qhipat jumanakax aka arunakat amtasisipkaamataki. 16 Kuna yatichwinaktix jumanakar Jesucristo Tatitusan ch'amapxata, jutwipxat yatichapksma ukanakax janiw jaqinakan aliq swi arunakakknti, jan ukasti nanakaw nayranakaxamp Tatitun qhapaq kankaap ujapxta. 17 Jesusaw Dios Awkit muspharkay aytat kanka katuqna, kunapachatix Diosan arupax jupar parlkna qhapaq kankaapana, akham sasa: Akaw munat Wawaxaxa, jupaw nayarux kusisiyitu sasa. 18 Nanak pachpaw alaxpachat jutir uka aru ist'apxta, Tatitump chika qullan qullunkasipkyta ukapacha. 19 Ukhamat profetanakan yatiywipax juk'amp thurt'at ujasi. Ukhamax uka arunakar ist'apxam, uka arunakaw Criston kuttaniapkamax kunjmsa sarnaqapxta ukanak yatichapxtam, jakaanakamsa sumaruw tukuyarakini. 20 Ukampis nayraqatax aka tuqit amuyt'apxam: profetanakan qillqat arunakax janiw maynin aliq amuyt'apampiki qhanachatkaspati, 21 profetanakax janipuniw kunsa jaqin amuyuparjam parlapknti, jan ukasti, jupanakax Dios tuqit parlapxna, Qullan Ajayun amuyt'ayata. 2:1 Ukampis Israel marka taypin k'ari profetanakax utjaraknwa; ukhamarakiw jumanak taypin k'ari yatichirinakax utjani. Jupanakasti jan wali amtwinakap jamasanakan yatichapxani, qhispiyir Tatituparus jan ut'iriw tukupxani; ukham yatichapxatapatsti, mkhi t'unjatpxaniwa. 2 Waljanirakiw uka k'ari yatichirinakjam jakani, kuntix lura munapkani ukanak lurasa, jupanak laykuw chiqpach aski thakhit jan walinak parlapxani. 3 Uka k'ari yatichirinakan qullqir sinti munapxatap laykuxa, k'ari yatichwinakampix jumanakat q'al taqi kunsa apsupxtam; ukampis Diosax nayratpach jupanakar juchachxi, janirakiw mutuywit qhispipkaniti. 4 Diosax janiw angelanakarus juch lurapxatapat pampachknti, jan ukasti, manqha pacharuw jaquntna, jupanakarusti ch'amakanakaruw cadenanakamp ach'antat jaytna, taripwi uru puriniapkama. 5 Janirakiw Diosax nayra jaqinakarus pampachknti, jan ukasti, uka jan wali jaqinakxarux uma taripwi puriyanna. No saparukiw

qhispiyna, chiqa arunak parlatapata, jupamp chikasti paqallqunikiw qhispipxna. 6 Sodoma, Gomorra markanakarusti, Diosax qhillar tukuyakamaw ninamp nakhantayna, qhipa urunakan jakir jan wali jaqinakan amuyt'asiapataki. 7 Ukampis Lot chacharux suma jaqtapat qhispiyna. Uka markan utjir jaqinakan jan wali lurwinakap ujasinsti, Lot chachax llakisnwa. 8 Uka aski chachasti jupanak taypin jakna, saprurakiw uka jaqinakan jan wali luratanakap ujna, ist'arakna, ukat chuymapan wal llakisna. 9 Ukhamp Tatitux wawanakapar yant'anakat qhispiya yatixa, ukhamarak jan wali jaqinakarus taripwi urun mutuyaatak yaqhachixa. 10 Khitinakatix anqha munaanakaparjam sarasipki ukanakarux Tatitux mutuyaniwa, jupan arunakapar jan ist'apki ukanakarus mutuyarakiniwa. Jupakanakasti jan ist'asiri, wali munaan jaqinakpxiwa, janirakiw jupanakax angelanakar jan wali arunakamp tuqisa axsarapkiti. 11 Ukampisa, angelanakax uka k'ari yatichirinakat sipan ch'amankasasa, munaankasasa, janiw Dios nayraqatan jan wali arunakampix k'ari yatichirinakar kuns sapkiti. 12 Uka jaqinakax jan amuyt'asirpxiwa, taqi kunsa munaaparukiw lurapxi, jan amuyt'asisaw kuns parlapxi; jupanakasti animalanakjam katurayasisin jiwarayatatakiw yuripxi. 13 Mayninakar t'aqhisiyapxatapat jupanakax t'aqhisipxani, urpach ukham lurasax kusisitpkaspas ukham amuyasipxi. M p'inqa jan walipuniw jupanakan luratanakapaxa, kunapachatix jumanakamp chika uka suma phunchhwinakaman jikxatasipki ukkhaxa! 14 M warmirus janiw aliqak utapkiti, janirakiw jucha luraampis sist'asipkiti. Pisi amuyt'aninakarusti jucharuw puriyapxi; wali mich'pxiwa; anqha jaqinakpxapuniwa. 15 Chiqpach thakhit saranukupxi, chhaqha thakhin sarnaqapxi. Beor chachan Balaam yuqapan lurataparuw arkapxi, khititix anqha luras walja qullqi jikxata munkna ukaru, 16 jucha luratapatsti, m qachu asnomp tuqinuqataw ujasna, uka asnosti juparux jaqjamaw parlxayna, ukhamat luqhi kankaap jan lurayknti. 17 Uka k'ari yatichirinakax jan uman phuch'ur utatpxiwa, thayan apnaqat qinayar utatpxarakiwa; jupanakasti wiayan wiayapatak ch'amakankaatak juchachatpxiwa. 18 Jupanakasti jaqinakampi yqayasiatakix suma arunak sapxi, ukasti chiqpachansa inamayakiwa. Ukatsti yaqhipanakarux

jan wali luraanakap luraapatakiw wayt'apxi, jucha luraanakat jaltirinakarux wasitat uka jan walinakar irpapxi. 19 Qhispita sarnaqasi churapxma sapxiwa, ukampis jupanakpachaw juchan t'aqhisiyat sarnaqasipki; sapaqat jaqirakiw kuna juchampitix atipjayaski uka juchampi t'aqhisiyat sarnaqaski. 20 Khitinakatix Tatit Jesucristo Qhispiyirisar ut'asin uka jan wali lurwinakat jaltxapxi, uka qhipatsti juchar kutt'asina jucha luraanakampi atipjayasipkaraki ukanakax, nayra jakaanakapat sipansa juk'ampi jan walxapxiwa. 21 Jupanakatakix, Tatitun arunakapa, uka chiqa thakhi jan ut'apxaapax asksapnwa, uka qullan kamachinak ut'kasin jan jaysaat sipansa. 22 Ukampis m swiw jupanakampix phuqhasiski, ukasti siwa: Anux waq'aqsutaparuw kutxatasxi, jichha jariqat khuchhisti wasitat iq'ir sunt'intxaraki sasa. 3:1 Munat jilatanaka, akampix payr qillqat apayanipxsma. Paypach qillqatansti iwxanak tuqiw wal amuyt'aya munapxsma. 2 Amtasipxam, kuna yatiywi arunaktix nayra pachanakan Diosan profetanakapax churkistu ukanakata. Jan armasipxamti, Tatitu Qhispiyir Jesucristosax churkistu uka kamachi arunakata, uka arunaksti apostolunakaw jumanakarux yatichapxtam. 3 Nayraqatax ak amuyt'asipxam: Qhipa urunakan jan wali jaqinakaw sartapxani, jan wali amtataparjamaw sarnaqapxani, jumanakat phiskasisasti, 4 akham jiskt'apxaraktam: Kawkirak Criston jutwa satapasti? Awkinakasas jiwarawayxiwa, aka uraqix utjki ukkhatpach taqi kunas pachpakskarakis sasa. 5 Uka jaqinakax janiw amuya munapkiti, Diosax nayra pachatpach alaxpachsa, akapachsa luratapata, arsutapampiki aka uraqiru umanakat jaljtayatapatsa. 6 Ukhamarak uma taripwimpi uka urunakan utjir jaqinakar Tatitun mutuyatapsa. 7 Ukampisa, Tatitun arunakaparjamax aka uraqimpi alaxpachampix, ninampi t'unjatatak imatskiwa. Uka ninaw taripwi urun q'al nakhantani, jan walinak lurir jaqinakarus tukjarakini. 8 Ukhamarusa, munat jilatanaka, jumanakax jan armasipxamti, Tatitutakix m urux waranqa marampi sasiwa, waranqa marasti m urumpi sasirakiwa. 9 Tatitux janiw arunakapar phuqha armt'askiti, kunjmtix mayninakax jan phuqhasitap amuyapki ukhama, jan ukasti, jupax llamp'u

chuymampiw suyt'asipktam; Diosax janiw khitin jiwaapsa munkiti, jan ukasti, taqinin jupan ukar kutkatxaap muni. 10 Ukampis Tatitun jutaap urux akatjamat lunthatar utataw purinini. Alaxpachanakasti m jach'a axsarka uxuampiw t'unthaptani, kunanakatix alaxpachan utjki ukanakax ninamp tukjatniwa, uraqisti, kunanakapatix utjki ukanakamppach Diosan taripwipar katuyatniwa. 11 Niyakitix taqi kunas ukham tukjaschinixa, jumanakax Tatit chuyma, jupar katuyasit jakapxaamawa. 12 Tatitun jutaap urun jank'akap munas suyt'apxam. Uka urusti alaxpachanakax ninampi nakhantatniwa, taqi kunas ninampi umatatayatarakniwa; 13 ukampis jiwasax arsutaparjamaw m machaq uraqimpi, m machaq alaxpachampi suyt'asktan, kuntix Diosax: Churapxmaw siskistu uka, ukansti taqi kunas askniwa, chiqapapunniwa. 14 Ukatp munat jilatanaka, akanak suyt'kasaxa, Tatitumpi sumankaatak ch'amachasipxam, taqi kunsa askpun lurapxam, ukhamat jupan jumanakar jan juchani, jan q'aucht'at jikxataapataki. 15 Amuyasipxam, Jesucristo Tatitusax suma chuymapampiw ujaskistu, ukax jiwasan qhispiyasiasatakiwa. Ukhamarak Pablo jilatasas Tatitun amuyt'ayataparjamaw jumanakar ukxat qillqt'anipxtam. 16 Jupasti taqi qillqatanakapan akanakxat yatiyapxtam, yaqhip arunakas jan amuyt'ajamkchi ukasa, jan amuyt'ir jaqinakampi, pisi iyawsaan jaqinakampix uka arunak amuyunakaparjamaw maysar utayapxi, kamisatix jupanak pachpa juchachayasiatak yaqhawja Qillqatanak maysar utayapki ukhama. 17 Ukatp munat jilatanaka, niyakitix jumanakax akanak jichhatpach yatxapxstaxa, amuyasipxam, uka sallqjirinakampi jan apayasiataki, ukhamat walkasin jan aynacht'aataki. 18 Ukampis Qhispiyiri Tatit Jesucristosar ut'apxam, munasiapan jiltapxarakim. Jupasti jach'achatpan, jichhasa, wiayataki! Ukhampan. 1:1 Kunatix qalltatpach utjkna, kuntix nanakax ist'apkta, kuntix ujapkarakta ukanakat qillqanipxsma. Nanakaw ujapxta, amparanakaxampiw llamkt'apxarakta. Ukasti jaka Aruwa. 2 Aka jaka Arusti ustawayiwa: nanakasti uk ujapxta, ukarak arsupxta; ukatsti jumanakaruw aka wiay jakaat yatiyapxsma, khititix Awkimpiskna ukat jiwasanakar ustarakistu. 3 Nanakax kuntix ujapkta, ist'apkarakta uk

jumanakarux yatiyapxsma, ukhamat jumanakan nanakampi mayakpxaamataki, kunjmatix nanakax Dios Awkimpi, Jesucristo Yuqapampis mayakpkta ukhama. 4 Taqi akanak qillqapxta, ukhamat jiwasan kusisiasax phuqhatapataki. 5 Jesucristox aka arunak nanakarux yatichapxitna, uksti jumanakaruw yatiyapxsma: Diosax qhanawa, janiw jupan kuna ch'amakas utjkiti 6 Jiwasatix sani: Jupampix mayaktanwa sasaxa, ukham arskasas ch'amakan jakaskan ukkhaxa, k'arisipxtanwa, janiw chiqarjam lurapktanti. 7 Ukampis jiwasatix qhanan jakani, kunjmatix Diosax qhanankki ukhamxa, maynit maynikamax mayaktanwa, Jesucristo Yuqapan wilapasti taqi juchanakasat q'umachistu. 8 Jiwasatix Janiw juchankti sanixa, jiwaspachaw k'arintastan, janirakiw jiwasan chiqax utjkiti; 9 ukampis jiwasatix juchanakas arsusin ukkhaxa, jupax chiqawa, juchanakas pampachaataki, taqi jan walinakat q'umachaatakis askirakiwa. 10 Jiwasatix Janiw kuna juchsa lurkti sanixa, Diosarux k'arkaspas ukham tukuytan, chiqpachansa janiw arup katuqktanti. 2:1 Munat wawanakaxa, jumanakan juch jan lurapxaamatakiw taqi akanak qillqanipxsma. Ukampis maynitix juchar purchixa, Awkisan nayraqatapan m arxatiriw utjistu, jupasti chiqapar ujir Jesucristowa. 2 Jesucristox juchanakas qhispiya laykuw jakaap luqtasiwayi, janiw jiwasan juchas laykukiti, jan ukasti taqi akapachankir jaqinakan juchanakap laykuwa. 3 Diosan kamachinakaptix phuqhan ukkhaxa, jupar ut'atas yatisipxtan. 4 Ukampis maynitix saspa: Nayax juparux ut'twa sasaxa, ukat janirak kamachinakapar phuqkixa, jupax k'ariwa, janiw chiqa arux jupan utjkiti. 5 Ukatsipana, maynitix arupar phuqhixa, jupan chuymapan Diosan munasiapax chiqapar tukxi, ukhamat jiwasax Diosampi mayakxatas yatxtan. 6 Khititix Diosampix mayaktwa siski ukaxa, kunjmatix Jesucristox jakkn ukhamaw jakaapa. 7 Munat Jilatanaka, janiw jumanakarux machaq kamachi qillqanipksmati: jan ukasti, qalltatpach katuqapkta uka pachpawa. Aka nayra kamachisti ist'apkyt uka arunakawa. 8 Ukatsipana, jichha qillqanipksma ukax machaq kamachiwa, ukasti Cristonsa, jumanakansa chiqapawa, ch'amakax

chhaqtaskiwa, chiqpach qhanaw niy qhantasinki. 9 Khititix Qhananktwa siski ukaxa, ukat jilapar uisiskarakixa, ch'amakankaskiwa. 10 Khititix jilapar munaski ukax qhanan jaki, janiw khitis jupar tinkuykaspati. 11 Ukampis khititix jilapar uisiski ukax ch'amakan jakaski, sarnaqaraki, janirakiw kawksar saratapsa yatiskiti, ch'amakaw juparux juykhu tukuyi. 12 Wawanaka, Diosan Jesucristo tuqi juchanakam pampachatap laykuw jumanakar qillqanipxsma. 13 Awkinaka, taykanaka, qalltatpach utjkn ukar ut'apxatam laykuw jumanakar qillqanipxsma. Waynanaka, Supayar atipt'apxatam laykuw jumanakar qillqanipxsma. 14 Wawanaka, alaxpachankir Awkir ut'apxatam laykuw jumanakar qillqanipxsma. Awkinaka, taykanaka, qalltatpach utjkn ukar ut'apxatam laykuw jumanakar qillqanipxsma. Waynanaka, ch'aman sayt'apxatamata, Diosan arunakap chuymanakamar katuqapxatamata, Supayar atipt'apxatam laykuw jumanakar qillqanipxsma. 15 Jan akapacharux munapxamti, kunatix akapachan utjki ukanakarus janirak munapxamti. Khititix akapachar munki ukax janiw alaxpach Awkirux munkiti. 16 Akapachax kuntix uacht'ayki ukax janiw Dios Awkit jutkiti, jan ukasti akapachat sarti. Ukatsti akapachax akhamanak uacht'ayi: janchin munaap luraanaka, nayrampi utas munapayaanaka, qamir ynakat jach'a jach'a tukuanaka. 17 Ukampis akapachax jan wali munaanakapampiw tukusiski; ukatsipana, Diosan munaap luririx wiayatakiw jaki. 18 Wawanaka, qhipa urunakankxtanwa. Jumanakax Anticristow jutani sir ist'apxytaxa; ukhamasti jichhax walja anticristonakaw ustxi, ukhamat yatipxtan qhipa urunaktapa. 19 Jupanakax jiwasanak taypit mistuwayapxi; ukampis janiw jiwasampknti; jiwasampspan ukasti, jiwasampi chikskasapnwa. Ukampis ukhamaw lurasiwayi, ukhamat taqpachan jan jiwasankirtap qhanar mistuapataki. 20 Cristo Tatitux Qullan Ajayu churasaw jumanakarux yaqhachapxtam, uksti taqi jumanakaw yatipxta. 21 Janiw nayax janis chiqar ut'apkasma ukham qillqanipksmati, jan ukasti jumanakax yatipxtawa; janiw kuna k'aris chiqki ukat jutkaspati. 22 Khitirak k'aristi? Khititix Jesusax janiw Cristkiti sas arski ukaw anticristoxa, jupax Awkirus Yuqarus jan ut'iriw tuku. 23 Khitinakatix Yuqar jan ut'ir tukupki ukaxa, janirakiw Awkirux

ut'kiti; ukampis khititix Yuqar katuqki ukax Awkirux katuqarakiwa. 24 Uka layku, jumanakax qalltatpach ist'apkta uka arunak chuymanakamar imapxam; qalltatpach ist'apkta uka arunaktix chuymanakamar imapxstaxa, jumanakax ukhamarakiw Yuqampi Awkimpix mayakpxta. 25 Chiqpachansa Jesucristox uk churaatakiw arsuwayistu: ukasti wiay jakaawa. 26 Khitinakatix jumanakar pantjasiya munapxtam ukanakxat qillqanipxsma. 27 Ukampis jumanakan Qullan Ajayuw utjapxtam, Jesucristox ukampiw jumanakar luqtapxtam, janiw jumanakar khitin yatichaapas munaskxiti, kawkr Ajaytix jupax churapktam ukaw jumanakarux taqi kun yatichapxtam, yatichwinakapasti chiqapawa, janiw k'arkiti. Ukhamay Tatit Jesucristompix mayak jakapxam, kunjmtix Qullan Ajayux yatichapktam ukhamarjama. 28 Jichhasti wawanaka, Cristompix mayak jakapxam, ukhamat kunapachatix ustankan ukkhax iyawsaasax utjaapataki, ukatsti kunapachatix jutkan ukkhax, jupan nayraqatapan jan m p'inqa tukuskaasataki. 29 Jumanakatix Tatit Jesucriston chiqapar ujirtap yatipxstaxa, jumanakax yatipxaamarakiwa, kunatix askki uk lurapki ukanakax Diosan wawanakapawa. 3:1 Ujapxam, Dios Awkix walpun munasistu, Diosan wawanakapaw satasatakixa, jsa, wawanakapapunsktanwa. Ukatp Diosar jan iyawsirinakax jan ut'kistutixa, jupanakan Diosar jan ut'apxatap layku. 2 Munat jilatanaka, jichhax Diosan wawanakapxtanwa. Ukampis tukuy urunakan kunkanitix ukax janraw qhanstkiti, kunapachatix Jesucristox ustankan ukapachax jupjam tukkan uk yattanwa, kunjmkitix jupax ukhampach ukatatas layku. 3 Khitinakatix Jesucriston suyt'winki ukax jupa pachpaw q'umachasi, kamisatix Jesucristox q'umki ukhama. 4 Ukampis khititix juch lurki ukax Diosan kamachi arup p'akinti, ukhamasti jucha luraax Diosan arup p'akintaawa. 5 Jumanakax niyaw yatipxta, Jesucristox juchanak q'umachiriw akapacharux juti, jupansti janiw kuna juchas utjkiti. 6 Ukhamasti taqi khitinakatix jupampi mayak jakapki ukanakax janiw juchan sarnaqkxiti; ukampis juchan sarnaqirix janiw jupar ujkiti, janirakiw ut'kisa. 7 Munat wawanakaxa, janiy khitis jumanakar k'arintpati: khititix chiqapar ujki ukax askiwa, kamisatix jupax askki

ukhama, 8 ukampis juch luririx supayankiwa, supayasti qalltatpach juch luri. Ukatakiw Diosan Yuqapax juti: supayan lurwip t'unjaataki. 9 Khititix Diosan wawapki ukax janiw juch lurkiti, Diosat yurittap layku; Diosan wawaptap laykusti janiw juch lurkaspati. 10 Ukhamat yatisi khitinakas Diosan wawanakapaxa, khitinakarakis supayan wawanakapaxa. Kawkritix jan aski lurki, janiraki jilaparus munaski ukaxa, janiw Diosankkiti. 11 Jumanakax qalltatpach ist'apkta uka arunakax akham siwa: Maynit maynikam munasipxaasawa sasa. 12 Janiw Can chachjamaskiti, jupax supayankatap laykux jilaparuw jiwayi. Kunatsa jiwaynxa? Cainan luratanakapax janiw walknti, jilapan luratapasti asknwa. 13 Munat jilatanaka, akapachankirinakatix uisipxstam ukaxa, jan mayjt'asipxamti. 14 Jiwasax jiwaat jakaaruw sarakipxtan, uksti jilanakasar munatas laykuw yattan. Khititix jan munki ukax jiwatskiwa. 15 Taqi khititix jilapar uiski ukax jaqi jiwayiriwa. Jumanakax niyaw yatxapxta, jaqi jiwayirix janiw wiay jakaankiti. 16 Jiwasax kunkitix munasiax uk yatxtanwa, Jesucristox jiwas laykuw jakaap apt'asiwayi; jiwasanakasti uka pachparakiw jilanakas layku jakaas apt'asiasa. 17 Ukampis mayni qamiritix jilapan pist'ayasitap yatkasin jan khuyapt'ayaskchi ukaxa, kunjmarak Diosan munasiapasti chuymapan utjaspasti? 18 Munat wawanakaxa, jiwasan munasiasax janiw lakakapkiti; jan ukasti lurwinak tuqiw uacht'ayasiapa. 19 Jiwasax ukhamat chiqankatas yatisini, ukatsti Diosan nayraqatapan chuymas chuymaw jikxatasini; 20 chuymasatix kuna tuqinsa juchachistan ukaxa, Diosax chuymasat sipansa juk'ampi jach'awa, ukatsti jupax taqi kun yatiraki. 21 Munat jilatanaka, chuymasatix jan juchachkistan ukaxa, Diosan nayraqatapan iyawsaaw utjistu; 22 kuntix maykan uk jupax churistani, arunakaparjam phuqhatas layku, munataparjam luratas laykuraki. 23 Jupan kamachipax Jesucristo Yuqapar iyawsaawa, maynit maynikam munasiawa, kunjmtix jupax munkistu ukhama. 24 Khitinakatix kamachiparjam phuqhapki ukanakax Tatitumpiw jakapxi, Tatitusti jupanakampiw jakaraki. Qullan Ajayup churkistu uka tuqiw jiwasampi jakatap yattan.

4:1 Munat jilatanaka, janiy kawkr ajayurus iyawsapkakimti, jan ukasti uakipapxam, Diosan ajayupati janicha uk yatiataki. Akapachax walja k'ari profetanakamp phuqhantatawa. 2 Jumanakax akham tuqikiw maynin Diosan Ajayuntap yatipxasma: Khititix siski: Jesucristox janchir tukusaw juti sasa, ukax Diosan Ajayupaniwa. 3 Ukampis khititix siski: Jesucristox janiw janchir tukus jutkiti sasa, ukax janiw Diosan Ajayupankiti, jan ukasti anticriston ajayupaniwa. Jumanakax uka ajayun jutaapat ist'apxtawa; jichhasti niyaw akapachankxi. 4 Wawanaka, jumanakax Diosankirpxtawa, uka k'ari profetanakarus atipjapxtawa; khititix jumanakampki ukax akapachankki ukat sipan juk'ampi ch'amaniwa. 5 Jupanakax akapachankirpxiwa; ukat jupanakax akapach ynakat parlapxi, akapachankir jaqinakasti jupanakarux ist'apxiwa. 6 Ukampis jiwasanakax Diosankirpxtanwa. Khititix Diosar ut'ki ukax ist'istuwa; jan Diosankirki ukasti janiw ist'kistuti. Ukham tuqikiw chiqa ajayunirux ut'sna, khititix k'ari ajayunki ukarus ut'araksna. 7 Munat jilatanaka, maynit maynikam munasiasawa, munasiax Diosat juti. Taqi khititix munaski ukax Diosan wawapawa, Diosarusti ut'arakiwa. 8 Khititix jan munaski ukax janiw Diosarux ut'kiti, ukampis Diosax munasiawa. 9 Diosax jupan m sapa Wawap akapachar khithanisaw munasiap uacht'ayistu, ukhamat jiwasax juppan wiay jakaanasataki. 10 Munasiax akan usti: janiw jiwasanakat Diosarux munapkytan, jan ukasti jupaw jiwasanakar munistu, ukat Wawap khithani, juchanakas layku jakaap luqtasiri. 11 Munat jilatanaka, Diosatix ukham munaschistuxa, jiwasanakax maynit maynikamaw munasiasa. 12 Diosarux janipuniw khitis ujkiti, ukampis jiwasatix maynit maynikam munasini ukkhaxa, Diosax jiwasan jaki, munasiapasti jiwasan ustaraki. 13 Diosax Ajayup jiwasar churistu, jiwasax uka tuqikiw Diosan jakatasa, jupasti jiwasan jakatap yatistan. 14 Jiwas pachpaw ujtan, Dios Awkix akapachar qhispiyirix Yuqapar khithanitap arsuraktan. 15 Khititix Jesusax Diosan Wawapawa sas arski ukax Diosan jaki, Diosasti jupan jakaraki. 16 Jiwasax ukham tuqiw Diosan jiwasar munasitap yattan. Diosax munasiawa; khititix munasian jakki ukax Diosan jaki, Diosasti jupan jakaraki. 17 Ukham tuqiw chiqpach munasiax jiwasan phuqhasi,

ukhamat taripwi urun jan axsaraasataki, jiwasasti akapachan kunjmkitix Jesucristox ukhampachtanwa. 18 Kawkhantix munasiax utjki ukkhanxa, janiw axsaraax utjkiti. Ukatsipana, chiqpach munasiaw axsaraarux apanuku, axsaraasti mutuaruw irpi. Uka layku, maynitix axsarchi ukaxa, janiw chiqpach munasiankiti. 19 Diosaw nayraqat jiwasanakar munasistu, ukat jiwasax jupar munasipxaasa. 20 Ukampis maynitix saspa: Nayax Diosaruw munasta sasa, ukat jilapar uisiskarakchi ukax k'ari jaqskiwa. Maynitix jilapar ujkasin jan munaskchixa, kunjmarak Diosar jan ujkas munasispasti? 21 Jesucristox aka kamachi churistu: Khititix Diosar munaski ukax jilaparux munasirakpan sasa. 5:1 Taqi khititix Jesusan Cristtap iyawski ukaxa, Diosan wawapawa; khititix awkir munaski ukax uka awkin wawanakaparux munasirakiwa. 2 Kunapachatix Diosar munasitasampi arsutapar phuqhapktan ukkhaxa, Diosan wawanakapar munasitas yatiraktan. 3 Diosar munasiax kamachinakapar phuqhaawa; kamachinakapasti janiw ch'amkiti, 4 khitinakatix Diosan wawappki ukanakax akapacharuw atipji. Iyawsaasasti akapacharuw atipt'ayistu. 5 Khititix Jesusarux Diosan Wawaptap iyawski ukax akapacharuw atipji. 6 Jesucristox uma tuqi, wila tuqiw juti; janiw uma sapatakti, jan ukasti umampita, wilampit juti. Diosan Ajayupaw qhanachi, uka Ajayusti chiqapawa. 7 Kimsaniw qhanachirixa: 8 Ajayumpi, umampi, wilampi; kimspachasti mayar tukt'atakiwa. 9 Jaqinakan qhanachatapsti iyawstanwa, ukampis Diosan qhanachwipaw juk'ampi jilanki, Diosax Wawapxat qhanachatap layku. 10 Khititix Diosan Yuqapar iyawski ukaxa, uka qhanachwix chuymapankiwa. Jan iyawsiristi Diosarux k'aritjam ut'ayi, Diosan Yuqap tuqi qhanachwi jan iyawsatap layku. 11 Aka qhanachwix akhamawa: Diosax wiay jaka churistu, uka wiay jakaasti Yuqapan utji. 12 Khititix Diosan Yuqapar katuqki ukax wiay jakaaniwa; ukampis khititix Diosan Yuqapar jan katuqki ukasti, janiw wiay jakaankiti. 13 Aksti Diosan Yuqapar iyawsirinakaruw qillqanipxsma, wiay jakaanpxatam yatipxaamataki. 14 Diosar iyawsaaw utjistu, jiwasax yattanwa, jupan

munaaparjamatix mayin ukkhaxa, jupax ist'istuwa. 15 Ukhamat yattan, Diosan mayitasar ist'atapa, uka kipkarakiw yattan, kuntix mayktan ukax niyaw utjxistu. 16 Maynitix jilapar jiwaar jan puriyir jucha lurir ujkchi ukaxa, Diosar mayiapawa, Diosasti uka jilarux jaka churani, janitix uka juchax jiwaar apkchi ukapacha. Jiwaar puriyir juchaw utji, janiw uka juchatak mayipxaamkiti. 17 Kunatix jan walki ukax juchawa, ukampis jiwaar jan puriyir juchaw utji. 18 Khititix Diosat Awkinki ukax, juchan jan sarnaqxatap yattan, Diosan Jesucristo Yuqapaw juparux imi, supayasti janiw jupar llamkt'kiti. 19 Jiwasax Diosankatas yattan, taqi akapachankirix supayan apnaqatawa. 20 Diosan Yuqapan jutatapsa yatiraktanwa, ukatsti chiqpach Diosar ut'aatakix amuyt'ap churistu. Uka chiqpach Jesucristo Yuqapampix mayakiw jakapxtan, jupaw chiqpach Diosaxa, wiay jakaasa. 21 Wawanaka, k'ari diosanakat amuyasipxam. 1:1 Naya jilr irpiri, Diosan ajllit markaparux taqiniruw arunta puriyta. Nayax walpun munasipxsma, janiw naya sapakiti, jan ukasti khitinakatatix chiqa kanka ut'apki jupanakaw munasipxtam. 2 Chiqa kankaax chuymasan utjatap laykuw munasipxsma, ukasti wiayatakiw jiwasampi chikskani. 3 Dios Awkina, Jesucristo Yuqapan munasiapax jumanakamppan, khuyapayasisa, sumankasa, chiqa kanka tuqi, munasi tuq churarakpan. 4 Jumanakat yaqhipanakar chiqa kankaan sarnaqir ujasax walipuniw kusista, Dios Awkin arsutaparjam sarnaqatap layku. 5 Jichhasti, munat jilatanaka, maynit maynikam munasipxaasatakiw achikt'asipxsma. Kuntix qillqanipksma uka arsutanakax janiw machaq kamachkiti, jan ukasti qalltatpach katuqktan uka pachpa arsutanakawa. 6 Munasiax Diosan kamachinakaparjam sarnaqaawa, uka kamachinaksti niyaw qalltatpach ist'apxtaxa, ukasti munasian sarnaqapxaamatakiwa. 7 Ukampis walja sallqjirinakaw akapachan sarnaqi, jupanakax janiw Tatit Jesucriston chiqpach jaqir tukus jutatap iyawsapkiti. Ukham jan iyawsirinakax sallqanakawa, anticristorakiwa. 8 Jumanakax wal amuyasipxam, ch'ama tukutasax janiw inamayapkiti, jan ukasti jupan waxt'wip phuqhatpach katuqaasawa. 9 Khititix Tatit Jesucriston yatichwipat saranukki ukax, janiw

Diosampkiti; khititix yatichwiparjam sarnaqki ukrikiw Awkimpisa Yuqampisa. 10 Maynitix jumanakan ukar sarasax jan aka yatichwinkan ukaxa, utar jan katuqapxamti, janirak aruntapxamsa; 11 ukampis aruntirix jupan jan wali lurwinakapampis chikachaskaspa ukhamawa. 12 Jumanakar saatakix waljaw utjaskitu, ukampis janiw aka qillqat tuqi sa munkti. Naya pachpaw jumanak ujt'iri, jumanakampi parlt'irix juta munta, ukhamat kusisiasan phuqhatapataki. 13 Khitinakarutix Diosax ajlliwayki uka jila masinakamax aruntanipxaraktamwa. 1:1 Naya jilr irpirix, Gayo jilataruw aruntta, juparux chiqpachan munasta. 2 Munat jilata, ajay tuqin sumak jikxatasiamataki, taqi kunas sumak saraapataki, janchinsa jan usuntaamatakiw Diosat mayta. 3 Maynr jilatanakaw purinipxi, jupanakasti juman chiqa kankaan saraskatam yatiyapxitu, uk yatisax walipuniw kusista. 4 Wawanakaxan chiqa kankaan jakapxatap ist'asax wal kusista, nayatakix janiw ukham yaqha kusisiax utjkiti. 5 Munat jilata, mayni jilatanakaru, ukat juk'ampsa jaya markat purinirinakarux walikpun yanapt'asktaxa. 6 Jupanakasti iglesia nayraqatan juman wali muasiantamat arsupxi. Jupanakan saraapatakix Diosatakjam lurasay taqi kunan yanapt'am. 7 Jupanakasti Jesucriston sutipxar saraatakiw mistupxi, ukatsti janirakiw Diosar jan ut'ir jaqinakat kuna yanap katuqasa munapkiti. 8 Ukat jiwasanakax jupanakat amtasiasa, ukhamat jupanakar chiqa kankaat arsutapat yanapt'aasataki. 9 Nayaw iglesiarux m qillqat apayta, ukampis Ditrefes jilatax janiw nanak jilrinakarux yqapkituti, jupan apnaqa munatap layku. 10 Ukat kunapachatix nayax sark ukkhaxa, juparux qhankatwa, jupasti nanakatakix k'ari arunak apnaqasaw sarnaqi. Ukhamarus purinipki uka jilatanakarux janiw katuqkiti, khiti jilatanakatix katuqt'a munapki ukanakarus jark'iwa, iglesiatsa jaqunukurakiwa. 11 Munat jilata, anqha luraanakat jan yatiqasimti, jan ukasti kunanakatix askki ukar arkam. Khititix ask lurki ukax Diosankiwa, anqha luriristi janiw Diosar ut'kiti. 12 Demetrio jilatan chiqa sarnaqatapat taqiniw arsupxi. Nanakas uka pachparakiw arsupxta, jumasti nanakan chiqa arsutanakax sum yattaxa. 13 Jumanakar saatakix waljaw utjaskitna, ukampis janiw qillqat tuqi sa

munkti, 14 nayax jank'akiw jumar uja munsma, ukapachaw jumampix parlasini. 15 Sumankaax juman utjpan. Akankir jilatanakax aruntanipxtamwa. Sapa mayni jilatanakasaruy aruntam. 1:1 Nayax Judas, Jesucriston luqtiriptwa, Jacobon jilaparaktwa, khitinakarutix Dios Awkix munki, jawskaraki, taqi jumanakaruw aka arunak qillqanipxsma, jumanakasti Jesucriston imatpxaraktawa. 2 Jumanakax jilarkir khuyapayasia, sumankaa, munasi katuqapxam. 3 Munat jilatanaka, walpun qillqani munapxysma, kunatix jumanakansa, nayansa utjki uka qhispiyasi tuqita; jichhax aka qillqatax tuqiw jumanakar achikt'apxsma, kuna yatichwinaktix Tatitun qullan markapar katuyatkna, ukanak imapxaamatak wal ch'amachasipxam. 4 Yaqhip jaqinakax sallqjaanakampiw jumanak taypir mantanipxi, jupanakarusti Qillqatanakax juchachaatak nayratpach uacht'ayna. Uka anqha lurir jaqinakasti Tatitun khuyapayasiap maysaruw utayapxi jan wali lurwinakapan jakaataki, ukatsti jiwasan m sapa Tatit Jesucristo Uywirisarux jan ut'iriw tukupxi. 5 Jumanakax niy yatipxtawa, uksti amtaya munapxsma, Tatitux Egiptot Israel markapar irpsunkna ukkhasti, khitinakatix jupanak taypit jan iyawsapkn ukanakarux tukjnwa. 6 Ukatsti kawkr angelanakatix luraanakap jan sum imapkna, suma utjwinakapsa jaytanukupkna ukanakarusti, Tatitux wiayatak cadenanakamp ach'antat katxsiski, ch'amak manqhanakar jist'antata, jach'a taripwi uru puriniapkama. 7 Sodomampi, Gomorrampi, uka jak'a markankirinakampisa, uka jan wali angelanakjamarakiw wachuq jucha luraanakar katuyasipxna. Ukat wiay aqkir ninamp tukjatpxna, ukasti taqinin amuyt'asiapatakiw lurasna. 8 Khitinakattix parlapksma uka jan wali jaqinakampix uka kipkarakiw lurasini. Jupanakax jan wali amuyunakampiw janchinakap q'auchasipxi, Tatitun munaantaparux janiw jaysapkiti, alaxpach angelanakarus jisk'achapxarakiwa. 9 Kunapachatix Miguel arcangelax Moisesan janchipat supayamp nuwaskna ukkhaxa, janiw kuna jisk'acha arumpis juchachknti, jan ukasti jupax saknwa: Tatituw jumarux juchachasktam! sasa. 10 Ukampis uka jaqinakax kuntix jan ut'apki ukanakxat jan wal parlapxi;

ukampis yatipki ukanakatxa, kunjmatix uywanakax kuns yatipxi, ukat jan amuyt'apki ukhampxiwa, ukat jupanakpach tukjatpxani. 11 Ay jupanakat kunakkani! Can chachan thakhip arkirinakaxa. Balaam chachjamaw qullqi jikxata laykux maysar saranukupxi, Cor chachjamaw saykatasipxatapat jiwapxi. 12 Kunapachatix jumanakax munasiat m suma phunchhwi lurapkta ukkhax jupanakax m p'inqpxiwa, ukan jupanakax kusisiat jan axsartas manq'apxi, umapxaraki. Awatirinakjamasti jupanakpachakiw awatisipxi. Thayan apat jan uman qinayjampxiwa. Achu jan churir quqanakjampxiwa, saphitpach jik'inukut q'ala jiwatpxiwa. 13 P'inqaska lurwinakapax quta mathapinakan jupuqupar utatawa. Thakhipat saranukur chhaqhat warawaranakjampxiwa, wiayatak ch'amakan jakapxaapatak juchachatpxiwa. 14 Adn qhipat utjir Henoc chachasti, Tatitun amuyt'ayataw uka jaqinakat akham sna: Tatituruw jutaskir ujta, waranqa waranqa angelanakamp chikt'ata 15 taqinir taripaataki, jan wali luririnakar juchachaataki, khitinakatix anqha arunak jupatak arsupkatayna uka jucha luririnakar juchachaataki sasa. 16 Taqi kunat tuqisipxi, k'umipxaraki, jupanakan kipka amtwinakap phuqhaatakikiw thaqhapxi. Jach'a jach'a tukusaw parlapxi, mayninakarusti jupanakat aski katuqaatakikiw llunk'usipxi. 17 Ukampis munat jilatanaka, kuntix jumanakar nayratpach Tatit Jesucristosan apostolunakapax 18 sapkytam ukanakat amtasipxam: Qhipa urunakanxa, Tatitut larusir jaqinakaw utjani, jupanakasti jan wali amtwinakaparjamaw jakapxani sasa. 19 Uka jaqinakaw t'aqanuqtaanak utjayapxi; janchin munaanakaparjamakiw sarnaqapxi, janiw Tatitun Ajayupanpkisa. 20 Jumanakasti munat jilatanaka, Tatiturux katuyasipxapunim, Qullan Ajayun irpatarak Tatitut mayisipxam. 21 Tatitun munasiapan jakapxam, ukatsti kunrutix Tatit Jesucristosax khuyapayasiapan wiay jaka churkistani uka uru suyt'apxam. 22 Pchasirinakarusti sum amuyt'ayapxam. 23 Manqhapachar sarasipki ukanakarus kuttayanipxam, mayninakat khuyapt'asipxam, ukampis kuna jan walinaktix jupanakax lurapki ukanak jumanakax jan lurapxamti. 24 M sapa Tatitu, jiwasan Qhispiyirisax, jumanakar imaatak ch'amaniwa, ukhamat jan tinkupxaamataki, ukatsti jan juchani, kusisian

phuqt'ata, jupan nayraqatapan k'ajkir ustapxaamatakis ch'amanirakiwa. Juparuy churatpan yupaychaasa, jach'a kankaasa, ch'amasa, jilr kankaasa, Jesucristo Tatitus layku, nayra pachasa, jichhasa, wiayan wiayapataki. Ukhampan. 1:1 Diosaw Jesucristor uacht'ayna, kunatix jank'ak luraskani ukanakxata, ukhamat jupax luqtirinakaparu yatiyaapataki. Ukat Jesucristox aka uacht'wxa Juan luqtiripar m angelap tuqi yatiyna. 2 Juan luqtiripasti kuntix ujkatayna taqi ukanakxa ukhampach qillqi. Jupaw Diosan arup qhanachi, Jesucristot arsuraki. 3 Aka yatiywi arunak ullaririx kusisianiwa. Diosat katuqat arunak ist'irinakasa, akan qillqatki uka arunakarjam sarnaqirinakas kusisianpxarakiwa, uka arunakan phuqhasiap urux niy jak'ankxiwa. 4 Naya, Juanax, Asia suyunkir paqallqu iglesianakaruw aruntanipxsma. Jumanakax Diosan askipampi, sumankaapampi katuqapxam. Uka Diosasti jakiwa, jakapunnwa, jichhax jutaampskiwa, uka pachparaki, Diosan reyi qunuapan nayraqatapankir uka paqallqu ajayunakampita, 5 Diosan chiqa qhanachiripa Jesucristotsa katuqasipxarakim. Uka Jesucristow jiwatanak taypit nayrr jaktirixa, taqi akapach reyinakar apnaqaatakis jupax munaanirakiwa. Jesucristox jiwasar munasistuwa, juchanakasatsa wilap wartasaw jariqistu, 6 ukatsti reyinaka sacerdotenak jiwasarux tukuyistu Dios Awkiparu luqtaasataki. Qhapaq kankaasa, ch'aman kankaas wiayatak jupankpan! Ukhampan. 7 Utapxam, Cristox qinay patanjam jutaski! Taqi jaqiw jupar ujani, jupar chhuxrichirinakas ujapxaniwa; akapachankir taqpach markanakas jupar ujasax wal jachapxani. Jsa. Ukhampan. 8 Tatitux siwa: Naytwa qalltasa tukuyasa, khitkitix uka, khitkntix uka, khititix jutkani uka; jupasti Taqi Munaaniwa. 9 Naya, Juanax, jumanakan jilamtwa, Jesusampi mayacht'asitax layku, t'aqhiswinakan ch'amampi mututax laykusti, jumanakamp chikax Diosan ajllit markapankirtwa. Diosan arunakap yatiyatax layku, Jesucristot parlatax laykurakiw Patmos quta wat'an nayax katuntat jikxatasyta. 10 Kunrutix Tatitun urupkn uka urun nayax Qullan Ajayun apnaqat ujasta, ukatsti m jach'a aru ist'ta qhipxaxat art'asiniri, uka arusti m trompetas phust'askaspa ukhamnwa,

11 uka arusti situwa: Ujktas ukanak qillqam, ukatsti Asia suyunkir paqallqu iglesianakar apayam: feso, Esmirna, Prgamo, Tiatira, Sardes, Filadelfia, Laodicea, uka iglesianakaru sasa. 12 Nayasti arxaykitu ukar utaatakiw qhipxar uakipasta; kutikipstasinsti, qurit lurat paqallqu candeleronak ujta, 13 uka paqallqu candeleronak taypinsti m jaqjam ujta, niyas Jaqin Yuqapar utata, isipasti kayukamnwa, jaraphipki ukkharusti quri wak'ampi wak'antata. 14 ik'utapasti t'awrjama, jan ukax, khunjama janq'nwa, nayranakapasti aqaskir ninjamaraknwa. 15 Kayunakapasti wali lliphipkirnwa, hornon parintayata, m suma llijsuyat broncer utata; arupasti wali ch'amaniraknwa, uma phaxchanakan qhututitapjama. 16 Kupi amparapansti paqallqu warawaranakaw utjna, lakapatsti purapar arini espadarakiw mistusinkna. Ajanupasti intin wali qhant'atapjamnwa. 17 Jupar ujasasti, kayunakap nayraqataruw jiwatjam liwista. Ukampis jupax kupi amparapampi luqxatasaw nayar situ: Jan axsaramti; naytwa qalltasa tukuyasa, 18 jakaskaraktwa. Nayax jiwatytwa, jichhasti wiayatakiw jakaskta. Nayaw jiwampina, manqha pachampin jist'araanakap katuskta. 19 Kuntix ujktas uk qillqantam, kunatix jichhax utjki, kunatix akat qhipar utjkani ukanaksa qillqantarakim. 20 Kupi amparaxan paqallqu warawaranak jumax ujktas ukampi, qurit lurat paqallqu candelerompix akawa: paqallqu warawarax paqallqu iglesian angelanakapawa; paqallqu candelerosti paqallqu iglesianakarakiwa sasa. 2:1 feso iglesiankir angelar qillqasin apayam: Kupi amparapar paqallqu warawar apt'atki, paqallqu quri candeleronak taypin sarnaqki ukax akham siwa: 2 Nayax taqi luratanakam yatta; ch'ama tukutamsa, llamp'u chuymantamsa yattwa. anqha lurir jaqinakar jan ukata munatamsa yatiraktwa. Jan apostolkasin Tatitun apostoluppxtwa siri jaqinakar yant'atam yatiraktwa, ukham yant'asin uka jaqinakan k'arisipxatanakap katjaraktawa. 3 Jumax llamp'u chuyma kankaantawa, sutix laykusti jan qarjasisaw wal t'aqhisiraktaxa. 4 Ukampis jumatak arsuaxaw utjitu: qalltan utjkytamsa uka munasiamax janiw utjkxtamti. 5 Amuythapisim, nayra pachan kunjmytas ukat amtasim, ukatsti Tatitur kutikipstam. Jan

wali lurwinak apanukum, kunjmtix qalltan sarnaqkytas ukham sarnaqam. Janitix ukham lurktaxa, nayax jumar mutuyiriw jut, ukatsti candeleromxa uchaapat apaqarak. 6 Ukampis aski luratamax utjaskiwa, uka nicolata sat jaqinakan luratanakap jumax uisisktawa, nayax jupanakar uisiraktwa. 7 Khititix jinchunki ukax, ist'pan kuntix Tatitun Ajayupax iglesianakar siski uka! Jan walt'aanakar atipjirirusti, Diosan suma markapan utjki uka jaka churir quqan achupat manq'ay sasa. 8 Esmirna iglesiankir angelarux qillqarakim: Khititix nayrrki, qhiprki, jiwasin jaktirki ukax akham siwa: 9 Nayax taqi lurwinakam yatta, t'aqhisitamsa, pist'aan sarnaqatamsa yatiraktwa, ukampis ajay tuqin qamirtawa. Judipxtwa siri jaqinakan jumxat jan wali parlatanakap yatiraktwa, ukampis chiqpachan jupanakax supayan tamapankasipkiwa. 10 Kuna t'aqhisianakatix jumxar jutkani ukanakat jan axsaramti, supayax jumanakat yaqhipanakarux carcelaruw jist'antayani, taqpach jumanakan yant'atpxaamataki; tunka ururakiw t'aqhisipxta. Ukampis jiwakam sayt'asim, nayasti wiay jaka churma. 11 Khititix jinchunki ukax, ist'pan kuntix Tatitun Ajayupax iglesianakar siski uka! Jan walt'aanakar atipjiristi, janiw payri jiwkis ukan, kuna t'aqhisisa katuqkaniti sasa. 12 Prgamo iglesiankir angelarux qillqarakim: Khititix purapar arini espada ayt'atki ukax akham siwa: 13 Nayax taqi luratanakam yatta, kawkhantix supayax reyi qunuanki uka markan jakatamsa yatiraktwa, ukampis taqi chuymampiw sutix katxsisktaxa, nayar iyawsatam janipuniw jaytanukktati. Uka markan Antipas sat aski arsurixar jiwayapxi, ukham jiwayapkipansa, janiw ukapachas nayar iyawsaam apanukktati. 14 Ukampisa, jumatak arsuaxaw utjitu: Balaam sat jaqin yatichwinakap jan apanuku munirinakaw ukan utjaski, jumasti janiw kamsktasa. Uka Balaam jaqix Balac chacharuw amtayna israelita jaqinakar juchar puriyaataki, idolonakar luqtatkis ukanak manq'ayasa, uka idolonak nayraqatan wachuqa jucha lurayasa. 15 Janirakiw jumax nicolaitanakan yatichwinakap arkirinakarux kamsktasa. 16 Ukhamasti, Diosar kutikipstam, jan ukasti, nayax mkiw juman ukar jut, ukatsti jupanakampix lakaxat mistki uka espadampiw nuwas. 17 Khititix jinchunki ukax, ist'pan kuntix Tatitun Ajayupax iglesianakar siski uka! Jan

walt'aanakar atipjirinakarusti, man sat imantat t'ant'at manq'ay; ukatsti m janq'u qala churarak, uka qalansti m machaq sutiw qillqt'ata, uka sutsti janiw khitis yatkiti, uka qala katuqirikiw yati. sasa. 18 Tiatira iglesiankir angelarux qillqarakim akham sasa: Diosan Yuqapax, khititix nina lawranakjam nayranki, kayunakapas suma lliphipkir broncer utatki ukax akham siwa: 19 Nayax taqi luratanakam sum yatta; munasiamsa, iyawsaamsa, yaqhanakar luqtatamsa, llamp'u chuymantamsa sum yatta, jichhax qalltat sipan juk'amp jupanakar yanapaskatamsa yatiraktwa. 20 Ukampis jumatak arsuaxaw utjitu. Jumax uka Jezabel warmirux janiw kamsktasa. Uka warmix Diosaw khithanitu sasaw sarnaqi, yatichwipampix luqtirinakaxaruw pantjayaski, wachuqa juchan jakayasa, idolonakar luqtatkis ukanak manq'ayasa. 21 Nayax uka warmin kutikipstaap suyta; jupasti janiw jaysaskiti, janirakiw k'ari diosanakar iyawsaap apanuku munkiti. 22 Jichhasti, uka warmirux usuntaywa, ikiar jaqt'akama, ukatsti jupan yatichwinakapar jaysirinakampi, k'ari diosanakar iyawsirinakampix jiwarasipkpan. Ukampis jupanakatix kutikipstapxani, ukatsti nayar jaysapxarakitani ukaxa, janiw kuna jan walsa lurkti. Ukhamat taqpach iglesianakax yatipxani, jaqin amuyupsa, chuymapsa nayan ut'irtaxa; jumanakarusti lurwinakamatjam sapaqat maynirus mutuy. 24 Ukampis jumanakat khitinakatix Tiatira iglesian uka yatichwinakar jan arkapkta, janirak kuntix jupanakax supayan imantat yatichwipa sapki, ukanaksa ut'apkta, jumanakaruw sapxsma, janiw kunampsa mayipkmati. 25 Ukampis katxsipxam kuntix yatipkta ukxa, nayan jutaaxkama. 26 Khitinakatix jan walt'aanakar atipjkani, ukatsti kuntix nayax munkta ukhamarjam tukuykam lurarakini ukarux, nayaw markanak apnaqaapatak ch'aman kanka chur, 27 kamisatix Awkixax nayar munaan kanka churkitu ukhama; markanakarusti hierro thujrumpiw apnaqapxani, iq'i phukhunakarjamaw t'unthapipxani. Jupanakarusti qhantati warawara churarak. 29 Khititix jinchunki ukax, ist'pan kuntix Tatitun Ajayupax iglesianakar siski uka! sasa. 3:1 Sardes iglesiankir angelar qillqasin apayam: Diosan paqallqu ajayupanki, paqallqu warawaranki ukax akham siwa: Taqi luratanakam

nayax yatta; nayar taqi kunan iyawskitasma ukham ut'ayasitam yatiraktwa. Ukampis chiqpachan janiw jayskistati. 2 P'arxtasim, ukatsti tukusirjamki ukanakar ch'amacham. Luratanakam ujaraktwa ukasti Diosaxan nayraqatapan janiw chiqapkiti. 3 Yatichwi katuqatamat amtasimaya; ukarjam arkam, Diosar kutikipstarakim. Janitix p'arxtasktaxa, lunthatar utataw akatjamat jut, janiw kunapacha puriniaxsa yatktati. 4 Ukampisa, Sardes iglesian m qawqha jaqinakaw utjasktam, jupanakasti janiw anqha lurapkiti. Ukat jupanakax nayampi chika janq'ut isthapt'ata sarnaqapxani, askpxatap layku. 5 Jan walt'winak atipjirinakaru, nayar iyawsa katxsirinakarux, janq'u isimpiw isthapiy, janirakiw wiay jaka qillqatat sutinakap apanukkti, jan ukasti, Awkixan nayraqatapana, angelanakap nayraqatan jupanakarux ut'asx. 6 Khititix jinchunki ukax, ist'pan kuntix Tatitun Ajayupax iglesianakar siski uka! sasa. 7 Filadelfia iglesiankir angelarux qillqasin apayarakim: Khititix qullanki chiqapkaraki, David reyin jist'araapsa katxski, jist'aratapar jan khitis jist'antirki, jist'antatapar jan khitis jist'arirki ukax akham siwa: 8 Nayax taqi luratanakam yatta; utam, nayraqataman nayaw punku jist'ararapsma, uksti janiw khitis jist'antkaspati, jumax pisi ch'amksta ukasa, arunakax ist'istawa, janirakiw kunapachas jan ut'ir tukkistati. 9 Ujtawa, kuntix supayan tamapankasipki uka k'ari jaqinakampi lurk uka. Jupanakax judo jaqjamaw tukupxi, ukampis chiqpachan janiw judo jaqinakpkiti. Juma nayraqatan jupanakar killt'asiy, nayan jumar munasitax yatipxaapataki. 10 Llamp'u chuymanma sataxa ist'istawa, nayasti yant'a urun jumar imarakma, uka yant'asti taqpach akapachan utjir jaqinakar yant'aatakiw jutaski. 11 Jank'akiw jut. Nayar iyawsa chuyma katxsiskakim, ukhamat janiw khitis churwim apaqktamti. 12 Jan walt'winakar atipjirinakaru, nayar iyawsa chuyma katxsirinakarux, Diosaxan utapan katxsir pirqanakapkaspas ukham tukuy, janipuniw mayampsa ukat mistkxapxaniti; ukanakaruw Diosaxan sutipsa qillq, Diosaxan markapan sutipsa qillqarak, ukasti alaxpachat saraqanir machaq Jerusalenawa; ukanakarusti machaq sutixsa qillqarakwa. 13 Khititix jinchunki ukax, ist'pan kuntix Tatitun Ajayupax iglesianakar siski uka! sasa. 14 Laodicea iglesiankir angelar qillqasin apayam: Khititix

chiqapki, kunsa chiqapapun arski, khititix Diosan luratanakapat nayrrki ukax akham siwa: 15 Taqi luratanakam nayax yattwa. Jan thaytamsa, janirak junt'tamsa yatiraktwa. Mpit thaysmasa jan ukax, junt'smasa! 16 Janiw junt'ktasa thaykaraktasa, llaphtam laykuw lakaxat kutsuyanma. 17 Jumax sistawa: Nayax qamirtwa, taqi kunas sumaruw misturapitu, taqi kunan phuqt'attwa, janiw kunas pist'kituti, sasa. Ukampis janiw amuyasktati: juman aynacht'ata juykhtama, jan kusisiani, mich'a, q'alalaraktama. 18 Ukatp nayax amuyt'aysmaxa: ninar naksuyat suma quri nayat alasita, ukampi qamiriptaamataki, isthapisiamatakisti, janq'u isinak nayat alasita, uka p'inqa q'alal janchim imxataataki, ukatsti nayramatak qulla nayat alasita, nayramar ch'aqt'ayasisin ujaamataki. 19 Khitinakarutix nayax munaskta ukanakarux tuqinuqtwa, chiqacharaktwa, amuyt'asimaya Tatitur kutikipstam. 20 Utam, nayax punkunkasktwa, jawsaskaraktwa; khititix nayan aruxa ist'asin jist'aritanixa, nayax jupan ukaruw mant, jupampiw manq'asirak. 21 Jan walt'aanakar atipjirinakarux, qhapaq qunuaxan nayamp chik qunt'asiy, kamisatix nayax atipjasin Awkixampi chik qhapaq qunuapan qunt'askta ukhama. 22 Khititix jinchunki ukax, ist'pan kuntix Tatitun Ajayupax iglesianakar siski uka! sasa. 4:1 Uka qhipatsti alaxpachan m punku jist'arat ujta; ukatsti trompetan phust'atapar utat nayraqat parlxaykitu uka arux sarakituwa: Akawjar makhatanim, ukatsti kunanakatix akat qhipar luraskani ukanak uacht'ayma sasa. 2 Nayasti ukspachaw Qullan Ajayun apnaqat ujasta, ukatsti alaxpachan m qhapaq qunu ujta, uka qunuansti mayniw qunt'atskna. 3 Qhapaq qunuan qunt'atkn ukasti diamante, rub qalanakar utataw k'ajna, qhapaq qunuarusti m krmiw muyuntna, ukasti esmeralda qalar utatarakiw k'ajna. 4 Uka qhapaq qunuasti p tunka pusin qhapaq qunuanakampi muyuntatnwa, uka qunuanakansti p tunka pusin jilrinakaw qunt'atsipkna, jupanakasti janq'u isinakannwa, p'iqinakapasti quri pillunakan asxatatnwa. 5 Uka qhapaq qunuatsti uxutanakampi, lliju llijunakampi, q'ixu q'ixunakampiw mistunna, uka qunu nayraqatansti paqallqu nina wiyanakaw aqarakna, ukanakasti

Diosan paqallqu ajayupawa. 6 Uka qhapaq qunua nayraqatansti suma ch'uwa umani qutar utataw utjarakna, m qhispir utatjama. Taypinsti, uka qhapaq qunuar muyuntki ukawjansti, pusi jakaskirinakaw utjarakna, ukanakasti nayrxarusa qhipxarusa walja nayranakannwa. 7 Uka pusi jakaskirinakat mayrix m leonar utatnwa, ukxankiristi m urqu vacar utatnwa, kimsristi m jaqir utatnwa, pusristi tuyunaqaskir jach'a pakar utataraknwa. 8 Uka pusi jakaskirinakat sapa maynix suxta chhiqhankamnwa, patatsa manqhatsa nayranakampi phuqsutnwa. Arumay ururakiw jan samaras sapxna: Qullana, qullana, taqi ch'aman Tatit Diosax qullanawa Jupax utjaskapunnwa, utjaskakiwa, jichhas utjaskakiniwa! sasa. 9 Uka pusi jakaskirinakasti, sapa kuti khititix qhapaq qunuan qunt'atki, wiayan wiayapatak jakaski ukar jach'achapki, yuspagarapkaraki ukkhaxa, uka p tunka pusin jilrinakax jupa nayraqatan killt'asisin jupar yupaychapxna, ukatsti qhapaq qunuan nayraqatapar pillunakap liwnuqasin sapxarakna: 11 Tatay, nanakan Diosaxay, jach'achwimpi, qhapaq kankaampi, munaan kankaampi katuqaatakix asktawa. Jumaw taqi kunsa ina ch'usat lurtaxa; munaamat taqi kunas utji, juman uskutarakiwa sasa. 5:1 Ukatsti qhapaq qunuan qunt'atkn ukan kupi amparapan m qillqat ujta, patatsa manqhatsa qillqsuta, paqallqu sellonakampi uchantata. 2 Ukatsti m wali munaan angelaruw ujarakta, wali jach'at art'as jiskt'askiri: Khitirak aka qillqat jist'araataki, sellonaksa ch'iyaraatak askspasti? sasa. 3 Ukampis janiw alaxpachansa, akapachansa, aka uraqi manqhansa utjknti uka qillqat jist'arirjamaxa, uxataatakis askpknti. 4 Nayasti walpun jachyta, uka qillqat jist'arasin uxataataki jan maynis aski utjatapata. 5 Ukampis uka jilrinakat maynriw akham situ: Jan juk'ampi jachkxamti, utam, Jud ayllunkir Leonaw atipji, jupax Davidan jathapat saraqiriwa, jupax ch'amaniw uka qillqat jist'araataki, uka paqallqu sellonak ch'iyaraatakisa sasa. 6 Ukatsti qhapaq qunu jak'an m Cordero ujta. Uka Corderosti, kharinukutkaspa ukhamaw sayt'atskna, uka pusi jakaskirinakampi, p tunka pusin jilrinakampi muyuntata. Paqallqu waxrannwa, nayranakapas paqallquraknwa. Uka

paqallqu nayranakasti Diosan paqallqu ajayuparaknwa, uraqpachar khithanitki ukanaka. 7 Uka Corderosti sartasin qhapaq qunuan qunt'atkn ukan kupi amparapat uka qillqat apaqi; 8 ukatsti ukspachaw, uka pusi jakaskirinakasa, uka p tunka pusin jilrinakas Cordero nayraqatan killt'asipxna. Sapa maynin arpax utjna, inciensompi phuqt'ata qurit lurat qiru ast'atkamaraknwa, uka inciensosti Diosan markapan mayisitanakapnwa. 9 Jupanakasti taqpachaniw aka machaq q'uchu q'uchupxna: Jumakiw uka qillqat katuatak asktaxa, sellonakap ch'iyaqaatakis askiraktaxa, jiwayat ujasitam layku; wilam wartasaw Diosatak alawayta, taqi jaqinaka, kunayman parlan jaqinaka, jisk'a markanaka, jach'a markanaka. 10 Jupanakat m marka tukuytaxa, reyinaka, sacerdotenak Diosatak tukuytaxa, taqi aka uraqpachar apnaqapxaapataki sasa. 11 Ukatsti walja angelanakan arunakap ist'arakta, waranqa, waranqa angelanaknwa qhapaq qunuampiru, jakaskirinakampiru, uka p tunka pusin jilrinakampir muyuntata. 12 Wali jach'at art'apxarakna: Kharinukut Corderox askiwa, munaan kankaa, qamir kankaa, yati kankaa, ch'aman kankaa, aytat kanka katuqaataki, jach'achata, yupaychatas askirakiwa! sasa. 13 Ukatsti Diosan taqi luratanakaparuw arsur ist'arakta; alaxpachankirinakaru, akapachankirinakaru, uraqi manqhankirinakaru, jach'a quta manqhankirinakar akham sapxiri: Yupaychaasa, jach'achaasa, jach'a kankaasa, munaan kankaasa, qhapaq qunuan qunt'atki ukar churatpan, ukhamarak Corderorusa wiayan wiayapataki! sasa. 14 Uka pusi jakaskirinakasti ukxaruw sapxna: Ukhampan sasa. Uka p tunka pusin jilrinakasti killt'asisin yupaychapxarakna. 6:1 Ukatsti uka paqallqu sellonakat mayr sello Corderor ch'iyaqir ujarakta, ukapachaw uka pusi jakaskirinakat maynrir ist'arakta, qhixu qhixur utata, wali jach'at art'iri: Jutam! sasa. 2 Utasinsti, m janq'u caballo ujta, uka caballor lat'xatatkn ukasti amparapar mich'inak antutt'a apt'atnwa, juparusti m pillu churapxna. Jupax uisirinakaparuw atipjatayna, jichhasti juk'ampi atipjaatakiw

mistuwayna. 3 Corderox payr sello ch'iyaqkn ukkhasti, payr jakaskiriruw arsur ist'ta: Jutam! sasa. 4 Ukatsti m wila caballow mistunna. Uka caballor lat'xatiristi munaan kanka katuqna, akapachan suman sarnaqasi chhaqtayaataki, jaqinakas jupanak pura jiwarayasiapataki; juparusti m jach'a espada churapxarakna. 5 Corderox kimsr sello ch'iyaqkn ukkhasti, kimsr jakaskiriruw arsur ist'ta: Jutam! sasa. Utasinsti, m ch'iyr caballo ujarakta. Uka caballor lat'xatatkn ukasti m balanza apt'atnwa. 6 Ukatsti uka pusi jakaskirinak taypit m aru ist'arakta akham siri: M urpacha irnaqatat qullqi katuqatax m kilo trigo, jan ukax, kimsa kilo cebada alasiatakikniwa; ukampis janiw aceitempina, vinompin alap irxattaytati sasa. 7 Corderox pusr sello ch'iyaqkn ukkhasti, uka jakaskirinakat pusriruw arsur ist'ta: Jutam! sasa. 8 Utasinsti m q'illu caballo ujarakta. Uka caballor lat'xatatkn ukan sutipasti Jiwaa satnwa, jupan qhipapsti manqha pachan jilripaw arkna. Ukatsti panpachaniw munaan kanka katuqapxna, akapach uraqin jaqinakar chikatan chikatapar jiwayaataki, nuwasianak tuqi, mach'anak tuqi, usunak tuqi, qhuru animalanak tuqi. 9 Corderox phisqr sello ch'iyaqkn ukkhasti, altar manqhan ujta, khitinakatix Tatitun arunakap parlapxatap layku jiwarayat ujasipkatayna ukanakaru. 10 Ukanakasti jach'at art'asisaw sapxna: Taqi ch'aman Dios Tata, jumax qullantawa, arsutamax chiqawa. Kunapachkamarak jan juchachkta, uraqin jakapki uka nanakar jiwarayirinakarusti? sasa. 11 Ukatsti Diosax sapa mayniruw janq'u isinak churna, jupanakarusti saraknwa: m juk'a pacha suyt'apxakim sasa, Cristonkirinakan janr jupanakjam taqpachani jiwarayat ujasipxatap layku. 12 Corderox suxtr sello ch'iyaqkn ukkhasti, m jach'a uraq khathati ujarakta. Intix ch'amakt'awayxnwa, phaxsisti wilaruw tukuwayxna. 13 Warawaranakasti alaxpachat uraqiruw willirtanna, kunjmatix higo quqax jach'a thayan khiwiliyatax higonak willirtayki ukhama. 14 Alaxpachasti chhaqtawayxnwa, m llawur utatakiw llawthaptawayxna, ukatsti taqpach qullunakampi, quta taypin utjir wat'anakampix yaqha chiqar unxtayataw ujasna. 15 Akapach reyinakasa, munaan jaqinakasa, qamirinakasa, jilr militaranakas qarqa p'iyanakaruw imantasxapxna,

uywat jaqinakampi, antutat sarnaqasir jaqinakamp chika. 16 Jupanakasti taqpachaniw uka qullunakampiru, qarqanakampir sapxarakna: Nanakxar tinkxattapxita, qhapaq qunuan qunt'atki ukan nanakar jan ujaapataki, Corderon q'apisiapat imantapxarakita! 17 Jach'a t'aqhisi urux purinxiwa, khitirak mutuywitak sayt'asispasti? sasa. 7:1 Uka qhipatsti, pusi angelanakaruw ujarakta. Jupanakasti aka uraqin pusi tuqitpach sayt'atsipknwa, pusi tuqit jutir thayanak jark'asipkna, kuna thayas aka uraqxar jan thayt'aniapataki, janirak jach'a qutanakxarusa, kuna quqanakxarusa. 2 Ukatsti inti jalsu tuqit yaqha angelar jutaskir ujarakta, jupasti jakaskir Diosan chimpupannwa. Uka angelasti wali jach'at art'na maynr pusi angelanakaru, uka angelanakasti munaan kanka katuqapxatayna aka uraqimpiru, jach'a qutampir jan walt'ayaataki, 3 akham sasa: Jan kuna anqhsa uraqir lurapxamti, janirak jach'a qutarusa, janirak quqanakarusa, Tatit Diosasan luqtirinakapar paranakapat chimpuntakama! sasa. 4 Ukatsti khitinakatix chimpuntatkn ukanakan, patak pusi tunka pusin waranqa jaqinaktap aytir ist'arakta, israelankir wawanakan taqpach ayllupankirinaka. 5 Jud ayllunkiritxa, tunka payan waranqaniw chimpuntatpxna; Rubn ayllunkiritxa, tunka payan waranqa; Gad ayllunkiritsti, tunka payan waranqa; 6 Aser ayllunkiritxa, tunka payan waranqa; Neftal ayllunkiritxa, tunka payan waranqa; Manass ayllunkiritsti, tunka payan waranqa; 7 Simen ayllunkiritxa, tunka payan waranqa; Lev ayllunkiritxa, tunka payan waranqa; Isacar ayllunkiritsti tunka payan waranqa; 8 Zabuln ayllunkiritxa, tunka payan waranqa; Jos ayllunkiritxa, tunka payan waranqa; Benjamn ayllunkiritsti tunka payan waranqa. 9 Uka qhipatsti, walja jaqinak ujta taqi markanakata, kunayman janchini, kunayman parlani; uka jaqinakasti waljanipunnwa, janiw khitis jakt'irjamknti. Jupanakasti qhapaq qunu nayrxana, Cordero nayrxan sayt'atsipknwa, janq'u isin isthapitkamaknwa, amparanakapar layminakas ayt'atkamakiraknwa. 10 Taqiniw wali jach'at art'asipxna akham sasa: Qhispiyasiax Diosasat juti, qhapaq qunuan qunt'atki ukata, Corderota! 11 Taqpach angelanakasti qhapaq qunuar muyuntat

sayaratpxnwa, uka jilrinakampiru, uka pusi jakaskirinakampir muyuntata. Ukatsti uraqkam alt'asaw qhapaq qunu nayraqatan killt'asipxna, ukatsti Diosaruw yupaychapxarakna 12 akham sasa: Ukhampan! Tatit Diosasar churatpan: Yupaychaasa, qhapaq kankaasa, yati kankaasa, yuspagaraasa, jach'achaasa, munaan kankaasa, ch'aman kankaasa, wiayan wiayapataki. Ukhampan! 13 Ukxarusti, jilrinakat mayniw nayar jiskt'itu: Khitinakarak janq'ut isthapit jaqinakasti? Kawkitarak jutapxisti? sasa. 14 Nayasti ukxaruw sista: Tata, jumaw yattaxa sasa. Jupasti sarakituwa: Uka jaqinakax uraqin wali jach'a llakinakampi t'aqhisinipki ukanakawa, isinakap Corderon wilapampi t'axsusaw janq'uptayapxi. 15 Ukat jichhax Diosan qhapaq qunuap nayraqatankasipki, uruy arumaw utapan jupar luqtapxi. Qhapaq qunuan qunt'atki ukaw, jupanakampni, jupanakar imarakini. 16 Janiw manq'atsa umatsa t'aqhiskxapxaniti, janirakiw intis nakhantkaniti, lupis jupanakar jan walt'aykarakiniti, 17 qhapaq qunu taypinkki uka Corderow jupanakarux ovejanakarjam awatini, jakkir uma jalsunakaruw anakirakini, Diosasti taqi jachanakap nayranakapat phiskhurxani sasa. 8:1 Corderox qillqatan paqallqri sello jist'arkn ukkhasti, alaxpachanxa taqi kunaw amukt'na niya kimsa tunka k'atanakjama. 2 Ukatsti paqallqu angelanakar Diosan nayraqatapankaskir ujarakta, jupanakarusti paqallqu trompetanakaw churasna. 3 Ukatsti yaqha angelarakiw jutna, qurit lurat incienso q'apicha apt'ata, jupasti altar nayrxaruw sayt'asna. Uka angelasti walja incienso katuqi, qhapaq qunu nayraqatankir quri altarxan luqtaataki, qullan markan mayiswinakapamp chika luqtaataki. 4 Incienso jiwq'isti angelan amparapat Diosan nayraqataparuw makhatna, qullan markan mayisitanakapamp chika. 5 Ukatsti angelax incienso q'apicha katusinxa, altarankir nina sank'anakampiw ukar phuqhantna, ukatsti aka uraqiruw uk wartanxna; ukapachasti taqi chiqanakan qhixu qhixunakampi, uxuanakampi, lliju llijunakampi, uraq khathatimpiw utjarakna. 6 Ukatsti paqallqu trompetanak apt'atpkn uka paqallqu angelanakax phust'aatakiw wakichasipxna. 7 Nayrr angelaw trompetap phust'na, ukatsti chhijchhimpi, ninampiw aka uraqirux warxattanna,

wilampi kituntata. Uraqisti niya chikatan chikatapaw nakhantna, quqanakatsa, taqi ch'uxa quranakatsa niya chikatan chikatapaw nakhantarakna. 8 Ukxarusti payr angelaw trompetap phust'na, ukatsti nina nakhaskir jach'a qullkaspas ukar utataw jach'a qutar liwintatarakna, jach'a qutasti niya chikatan chikatapaw wilar tukxna. 9 Qutan jakir taqpach laq'unakat niya chikatan chikatapaw jiwarna, barconakatsa niya chikatan chikatapaw t'unjat ujasna. 10 Ukxarusti kimsr angelarakiw trompetap phust'na, ukatsti m jach'a warawaraw alaxpachat jalaqtanna, nina wiyar utat nakhaskiri, ukasti niya chikatan chikatap jawiranakxaru, uma jalsunakxaruw jalxattna. 11 Uka warawarasti K'allk'u satnwa; umanakasti niya chikatan chikatapaw k'allk'u tukuwayxna, walja jaqinakarakiw jiwarapxna uman wali k'allk'tap layku. 12 Ukxarusti pusr angelarakiw trompetap phust'na, ukatsti intimpi, phaxsimpi, warawaranakampix niya chikatan chikatapaw t'unjat ujasna, janiw qhant'kxnti. Ukat intix urun niya chikatan chikatap jan qhant'knti, phaxsimpi, warawaranakampisti niya chikatan chikatapaw aruman jan k'ajapknti. 13 Utaskakytwa, ukatsti m pakaruw ujta, alaxanjam tuyuskiri, wali jach'at sarakna: Ay! Kunakkan aka uraqin jakir jaqinakatxa, kunapachatix yaqha kimsa angelanakax trompetanakap phust'apkani ukapachaxa! sasa. 9:1 Ukxarux phisqr angelaw trompetap phust'na, ukatsti m warawar ujta, alaxpachat uraqiruw jalaqtanitayna; uka warawarasti uraqi manqha pachan jist'araanakap katuqna. 2 Ukatsti uka ch'amak manqha jist'arna, uka ch'amak manqhatxa jiwq'iw mistna m jach'a hornot mistunkaspa ukhama; uka jiwq'iw intiru, saman thayar q'al ch'amakt'ayna. 3 Uka jiwq'itsti t'iju t'ijunakaw misturna, ukatsti aka uraqin phuqhantapxna, ukanakasti munaan kanka katuqapxna, jaqinakar alacrn sat laq'unakar utat achjaataki. 4 Ukanakasti uraqinkir quranakaru jan anqha lurapxaapatakiw ixwa katuqapxna, janirak kuna ch'uxanakarusa, kuna quqanakarus anqha lurapxaapataki, jan ukasti, khitinakatix Tatitun chimpupampi paranakapan jan chimpt'atpki uka jaqinakaruk t'aqhisiyaataki. 5 Janiw uka t'iju t'ijunakax jaqir

jiwarayaatak munaan katuqapknti, jan ukasti, jaqinakar phisqa phaxsi t'aqhisiyaatak uskutpxnwa; t'iju t'ijunakan achjatapasti, alacrn sat laq'un mich'ipat sipan juk'amp usuykirnwa. 6 Uka phisqa phaxsinsti, achjat ujasipkatayna uka jaqinakax, jiwaak munxapxna, ukampis jakasipkaknwa. Jiwax jupanakat jaltkaspa ukhamnwa. 7 Uka t'iju t'ijunakasti nuwasiatak wakichat caballonakar utatnwa, p'iqinakaparux niyas quri pillumpjam asxatatnwa, jaqi ajanut ajanunjamaraknwa. 8 ik'utanakapasti warmi ik'utar utatnwa, laka ch'akhanakapasti leonan laka ch'akhapar utataraknwa. 9 Janchinakapasti hierro isimpi isthapitkaspas ukhamnwa, chhiqhanakapan jawq'alitanakapasti, nuwasiar mantir caballonakan qatatit walja carronakan uxutapjamnwa. 10 Wich'inkhanakapasti, alacranan mich'ini wich'inkhapjamnwa, ukampisti ch'amaniraknwa jaqir phisqa phaxsi t'aqhisiyaataki. 11 Uka t'iju t'ijunakan jilripasti manqha pachan angelapawa. Aka angelasti hebreo arunxa Abadn satawa, griego arunsti Apolin satarakiwa, paypach arunsti sutipax T'unjiri sa muni. 12 Nayrr t'unjwix tukusxnwa, ukampis payampiw jutaapski. 13 Suxtr angelax trompetap phust'arakna. Ukatsti akatjamat m aru ist'ta, uka arusti Diosan nayrxapankkis uka quri altaran pusi waxrap taypit mistunna. 14 Uka arusti trompeta phust'katayna uka suxtr angelaruw sna: ufrates jawir thiyan chinuntatkis uka pusi angelanakar antutnukxam sasa. 15 Ukapachaw uka pusi angelanakax jaranukut ujasipxna, niya chikatan chikatap jaqinakar jiwarayaataki, jupanakasti uka pachataki, uka urutaki, uka phaxsitaki, uka maratak wakichatpxataynawa. 16 Ukatsti ist'araktwa, caballot sarir soldadonakan p patak waranqtapa. 17 Ukham uka unachwin caballonak ujta, uka caballonakar lat'xatat soldadonakasti, metalat lurat jark'aqasian uchatpxnwa, ukasti ninar utat wila, zafiro qalar utat sajuna, azufrer utat q'illuraknwa. Uka caballonakan p'iqinakapasti len p'iqinakar utatnwa, lakanakapatsti ninampi, jiwq'impi, azufrempiw mistna. 18 Jaqinakasti niya chikatan chikatapaw jiwarna, uka caballonakan lakanakapat mistur ninampi, azufrempi, jiwq'impi. 19 Uka caballonakan ch'amapasti lakampina, wich'inkhampinknwa; wich'inkhanakapax katarinakar utatnwa,

p'iqinakapampiw jaqinakar usuchjapxna. 20 Uka t'aqhiswinakampi jan jiwarir jaqinakasti, jichhax janirakiw jan wali luratanakap apanukupknti, kunayman ajayunakar yupaychasa janirakiw apanukupknti; qurita, qullqita, bronceta, qalata, lawat lurat diosanakarus yupaychasipkaknwa, jan ujiri, jan ist'iri, jan sarnaqiri diosanakaru. 21 Uka jaqinakax janiw jaqi jiwayatanakapat kutikipstapknti, layqasitanakapatsa, wachuqa juchan sarnaqatanakapatsa, lunthatasipxatapatsa janirakiw kutikipstapknti. 10:1 Ukatsti ch'aman kankaan yaqha angelaruw ujta, alaxpachat qinayan llawuntat saraqasinkiri; p'iqipxansti m krmiw utjna, ajanupax intir utataw qhanna, kayunakapasti nina lawranakar utatnwa. 2 Amparaparusti jist'arat m jisk'a qillqat apt'atnwa. Ukatsti kupi kayup jach'a qutxaruw takt'asna, ch'iqa kayupsti uraqxarurakiw takt'asna. 3 Ukatsti m leonar utataw wali jach'at art'asna; art'askn ukkhasti, paqallqu qhixu qhixunakaw arunakap ist'ayasirakna. 4 Uka paqallqu q'ixu q'ixunakan ist'ayasitapatsti, nayax qillqaampskytwa, ukampis alaxpachat m aru ist'ta, uka arusti situwa: Amuki imxsim kuntix uka paqallqu qhixu qhixunakax parlki ukxa, janirak qillqamti sasa. 5 Ukapachaw kawkr angelatix qutxaru, uraqxaru takt'atkn uka angelax, kupi amparap alaxpachar aytna, 6 ukatsti m juramento lurarakna, khititix wiayatak jakki, khitirakitix alaxpachsa, akapachsa, qutsa, ukan utjir taqi kunsa lurki ukan sutiparu. Saraknwa: Janiw jichhax juk'ampi suyaskxaniti, 7 paqallqr angelax trompetap phust'a qalltkani ukkhaxa, Diosan imantat amtatanakapax phuqhasxaniwa, kunjmtix jupax profetanakap tuqi yatiykn ukhamarjama sasa. 8 Alaxpachat aru ist'kyt uka arusti, wasitat nayampi parlna, akham sasa: Jak'achasim, uka jist'arat jisk'a qillqat katum. Qutxampiru, uraqxampir takt'atkis uka angelan amparapat katuqam sasa. 9 Nayasti angelan ukar jak'achasin uka jisk'a qillqat mayista, jupasti sarakituwa: Katum, ukat manq'antarakim. Lakaman misk'ir utat muxsniwa, purakamansti wali k'allk'urakiw tukxani sasa. 10 Nayasti angelan amparapat uka jisk'a qillqat apaqta, ukatsti manq'antaraktwa; lakaxansti misk'ir utat wali muxsapunnwa, purakaxansti wali k'allk'xaraknwa. 11 Ukat sapxitu: Jichhax Diosan

amtwinakap walja markanakankir jaqinakar yatiyaamawa, kunayman parlani jaqinakaru, reyinakaru sasa. 11:1 Ukatsti tupt'a lawa churapxitu, suqusar utata, ukat sapxarakitu: Sartasim, Tatitun utap tupt'anim, altar tupt'arakim, ukatsti qawqhanitix ukan yupaychapki taqi jupanakar jakt'anim. 2 Ukampis uta anqxkis ukxa janiw tupt'ktati, ukasti jan judipkis uka jaqinakar katuyatxiwa, uka jaqinakasti pusi tunka payan phaxsiw Jerusaln qullan marka apnaqapxani. 3 Nayasti pani profetanakaruw khithan nayan chiqpach yatiywix parlapxaapataki. Jupanakarusti chhankha isinakampi isthapit khithan, profeca arunak uka waranqa p pataka suxta tunkani urun yatiyapxaapataki sasa. 4 Uka pani profetasti, Tatitun nayraqatapankapki uka p olivo quqampi, p candelerompiwa. 5 Khititix uka paninir kuna jan walsa lura munanixa, jupanakax lakapat nina axsupxi, uka ninasti uisirinakaparux q'al nakhanti; ukham nakhantataw jiwani, khititix kuna jan walsa jupanakar lurkani ukanakaxa. 6 Jupanakax alaxpach jist'antaatakisa munaanpxiwa, Diosat katuqat arunak parlapkani uka urunakan jallun jan puriapatakisa, umanakan wilar tukuapataki, akapach jaqinakar kunayman mutuanakampi munataparjam qawqha kuti t'aqhisiyaatakis munaanpxarakiwa. 7 Kunapachatix luraap phuqhapxani ukkhaxa, aka uraqi manqhat mistuniri axsarka jach'a animalaw jupanakar nuwantasin atipjani, ukat jiwayarakiniwa. 8 Amayanakapasti, kawkintix Tatitux ch'akkatatkn uka jach'a markan thakhinakapan jaqtatskaniwa. Uka markasti m arunxa Sodoma, ukhamarak Egipto satarakiwa. 9 Kimsa uru chikataniw kunayman markankir jaqinaka, kunayman jaqinaka, kunayman parlani jaqinaka, taqi markanakata uka jiwat janchinak ujapxani, janiw khitisa p'amp'antasiap munkaniti. 10 Aka uraqin jakirinakasti wal kusisipxani jupanakan jiwarapxatapata. Kusisiatsa jupanakkamaw churwinaksa waxt'asipxani, uka pani profetanakan jaqinakar wali t'aqhisiyirtap layku. 11 Uka kimsa uru chikatan qhipatsti, Diosax uka pani profetarux jakatatayxnwa, jupanakax wasitat sayt'asxapxna; jaqinakasti jupanak ujasax wal axsarapxna. 12 Ukapachasti uka pani profetanakax alaxpachat m aru

ist'apxna, jupanakar jach'at art'aniri, uka arusti saraknwa: Akar makhatanipxam! sasa. Jupanakasti m qinayanjam alaxpachar makhatapxna, taqpach uisirinakapan ujkata. 13 Ukapachaw m jach'a uraq khathatix sartna, uka uraq khathatisti markan m qawqha chiqanakap t'unthapna, paqallqu waranqa jaqinakarakiw uka uraqi khathatimpix jiwarna. Qhiparirinakasti, axsaraatsa alaxpachankir Diosaruw yupaychapxna. 14 Payr t'aqhisiax uknwa, kimsrk ukasti jank'akiw jutaski. 15 Paqallqr angelasti trompetap phust'na, ukatsti alaxpachan jach'at art'asir arunakaw ist'asna: Akapach markanakax Tatit Cristosaruw jaqkattxapxi, jichhax jupaw wiayan wiayapatak marka apnaqani sasa. 16 Ukatsti uka p tunka pusin jilrinakax, khitinakatix qunuanakapan Dios nayrxan qunt'atsipkn ukanakax, ajanunakap uraqkam alt'asaw killt'asis, Diosar yupaychapxna, 17 akham sasa: Taqi ch'aman Dios Tatay, yuspagarapxsmawa, jumax jakasktawa, utjaskapunytawa, utjaskaktawa, jichhas utjaskakipuntawa. Jichhax jach'a ch'amam katxartaxa, aka uraqi apnaqa qalltaraktaxa. 18 Jumar jan iyawsir markanakax q'apisitpxiwa; ukampis q'apisiam urux puriniwa, jiwatanakar taripkta uka uruxa. Jumar luqtir profetanakarusti m waxt'wi churta, qullan markamarusa, sutim waqaychirinakarus waxt'wi churarakta, jisk'arusa, jach'arusa; aka uraqi t'unjirinakarusti, jumax t'unjaraktawa sasa. 19 Ukatsti Tatitun utapan punkunakapaw alaxpachan jist'artna, uka utap manqhansti arust'wipa arcaw ustna. Ukatsti lliju llijunakampi, qhixu qhixunakampiw utjna, wali uxuanaka, uraq khathatinaka, wali ch'aman chhijchhimpiw utjarakna. 12:1 Alaxpachansti m jach'a chimpuw ustna: m warmiw intin llawuntat ustna, phaxsisti kayunakapanknwa, p'iqiparusti m pillumpi asxatatnwa, uka pillunsti tunka payan warawaranakaw utjna. 2 Uka warmisti usurnwa, walpun warariskna, wawachasiatakiw wal t'aqhisiskna. 3 Ukatsti yaqha chimpuw alaxpachan ustarakna: m jach'a wila dragn animalaw ustna, ukasti paqallqu p'iqinnwa, tunka waxran kuna, sapa p'iqirusti m pillumpi asxatata. 4 Wich'inkhapampisti niya chikatan chikatap alaxpach warawaranak qatatna, ukatsti uraqiruw

willirtayanna. Uka dragonasti wawachasir warmin nayrxaparuw sayt'asi, yurkani uka wawar ukspach manq'antaataki. 5 Uka warmisti m yuqall wawa wawachasna. Uka wawaw akapach uraqin taqpach markanakar wali qhuru kankaampi apnaqani. Ukampis wawapar apaqapxnwa, ukatsti Diosan nayraqataparuw irpapxna, qhapaq qunuap nayrxaru. 6 Warmisti wasararuw jaltxna, Diosax jupatak m chiqa wakichkatayna ukkharu, ukawjan waranqa p pataka suxta tunkan uru jupar ujapxaapataki. 7 Ukatsti m jach'a nuwasiaw alaxpachan utjna: Arcngel Miguelasti angelanakapampi sayt'asisin uka dragonampiw nuwasna. Dragonampi angelanakapampisti sayt'asipxaraknwa, 8 ukampis janiw atipjapknti, janirakiw alaxpachan jupanakatak m chiqax utjkxnti. 9 Uka jach'a dragonasti alaxpachat jaqunukutaw ujasna, ukax nayratpach utjir katariwa, supaya, Satans satarakiwa, jupaw aka uraqin jaqinakar sallqanti. Jupampi angelanakapampisti aka uraqir jaquqanitaw ujasipxna. 10 Ukatsti m jach'a aru alaxpachan ist'ta, uka arusti snwa: Tatitusan qhispiyasiapampi, munaan kankaapampi, marka apnaqaapampix purinxiwa; Jesucriston munaan kankaapax purinxiwa. Jilanakasar k'arintas juchachirix jaqunukutxiwa, uruy aruma, jilanakasar Dios nayraqatan juchachirix jaqunukutxiwa. 11 Jilanakasax atipjapxiwa, Corderon wartat wilapampi, chiqa arunak qhanachapxatapampi; janirakiw jiwasa axsarapknti, jiwaatakis jank'akpxaraknwa. 12 Ukalayku, kusisipxam, alaxpachanaka, ukan utjirinakas kusisipxam! Ukampis, kunakkan uraqimpina qutampin jakirinakatakixa! Supayasti urunakapan juk'akxatap yatisinxa jumanakampi katuntasiriw wali q'apisit saraqani sasa. 13 Uka dragonasti uraqir jaqunukuta ujasxasinxa, yuqall wawa wawachaskn uka warmiruw arknaqa qalltna. 14 Ukampis warmirux pakan p jach'a chhiqhanakapaw churasna, uka chhiqhanakampi wasarar jaltxaapataki, dragonat jayaru, kawkhantix kimsa mara chikatan manq'ayapkani ukkharu. 15 Uka dragonasti lakapat walja uma mistuyna, m jawirar utata, warmir uka jawirampi apayaataki; 16 ukampis uraqiw warmirux yanapt'na, uraqisti m p'iya jist'arna, ukasti lakapkaspas ukhamaw dragonan lakapat warstkn uka uma umantna. 17 Uk ujasasti dragonax

warmitak walpun q'apisna, ukatsti warmin mayni wawanakapampi nuwasiriw sarna, Diosan kamachinakap jaysirinakampi, Jesucriston arunakap katxsirinakampi nuwasiriw sararakna. 18 Uka dragonasti quta lakxaruw utjantasna. 13:1 Ukatsti axsarka m jach'a animalar qutat mistur ujta, ukasti paqallqu p'iqinnwa tunka waxran kuna. Sapa waxrarusti m pillunnwa, p'iqinakapansti Diosar anqhachir jan wali sutinak qillqataw utjna. 2 Nayax ujkta uka axsarka animalasti leopardo animalar utatnwa; kayunakapasti oso animalan kayunakapjamnwa, lakapasti leonan lakapjamaraknwa. Dragonasti uka animalarux ch'amapampi, reyi qunuapampi, wali munaan kankaapampi katuyna. 3 Uka animalan mayr p'iqipasti jiwaapatak chhuxrichatjamnwa, ukampis uka chhuxripax qullatxnwa. Aka uraqpacharakiw uk ujasax wal muspharna, ukatsti uka animalaruw arkapxna. 4 Taqiniw dragonarux yupaychapxna, uka jach'a axsarka animalar munaan kanka churatapata; uka axsarka animalarux yupaychapxaraknwa: Khitirak aka jach'a axsarka animaljam utjisti? Khitirak jupampi nuwasispasti? sasa. 5 Uka axsarka animalarusti, jach'a jach'a tukuampi Diosar anqhachas jan wali arunak parlaapatak munaanaw churatarakna, pusi tunka payan phaxsinak marka apnaqaapatakiraki. 6 Ukatsti ukhampun lurna; Diosatak jan wali arunak parlna sutip jisk'achasa, qullan utjwip jisk'achasa, alaxpachan utjirinakar jisk'achasa. 7 Ukatsti Diosan wawanakapampi nuwasiatakis munaan kankaax churataraknwa jupanakar atipjakama; ukhamarus kunayman jaqinakaru, markanakaru, kunayman parlani jaqinakar apnaqaataki. 8 Taqi khitinakatix aka uraqin jakapki, ukatsti uraqi qalltatpacha luqtat Corderon jaka qillqatapan sutinakapas jan qillqatpki ukanakaxa, uka jach'a axsarka animalaruw yupaychapxani. 9 Khititix jinchunki ukax, ist'pan: 10 Katuntat apatapki ukanakax, katuntat apatpxaniwa; espadampi jiwayatapki ukanakax, espadampi jiwarayatpxaniwa. Taqi akanakan yatisini, Diosan qullan markapan ch'amantapasa, iyawsaantapasa. 11 Ukatsti yaqha jach'a axsarka animalar uraqit mistusinkir ujarakta.

Ukasti p waxrannwa, waxranakapasti urqu ovejan waxranakapar utatnwa, parlapasti dragonan parlapjamnwa. 12 Nayrr jach'a axsarka animaljam munaanirakiknwa, jupan nayraqatapana. Aka uraqin utjirinakarusti uka nayrr jach'a axsarka animalar yupaychapxaapatakiw wayt'na, jach'a chhuxripat waliptkataynas ukaru. 13 Jupax wali jach'a muspharkaanak lurarakna, uraqirus alaxpachat nina jalluyanna, taqi jaqin ujkata. 14 Nayrr axsarka animalan churata munaan kankaampiw aka axsarka jach'a animalax muspharkaanak luratap tuqi uraqin jakir jaqinakar sallqantna. Ukatsti nayrr jach'a axsarka animalar utat lursuyarakna, kawkritix espadampi chhuxrichjatsin jakaskatayna ukar utata. 15 Aka payr jach'a axsarka animalasti munaan kanka katuqna, nayrr jach'a axsarka animalar utasit lursutar jaka churaapataki, ukhamat ukan parlaapataki, uka lursutar jan yupaychirinakarusti jiwarayaapataki. 16 Ukhamarus taqinin kupi amparapampiru, jan ukax, parapampiruw m chimpu chimpt'ayna, jisk'a jaqirusa, jach'a jaqirusa, pist'aan jakasir jaqirusa, qamirirusa, antutat sarnaqasirirusa, uywat jaqirusa. 17 Janirakiw khitis kun alasiapknti, aljasiapknsa, janitix uka chimpunkna, jan ukax, uka jach'a axsarka animalan sutipampi chimpt'atkna, jan ukax, uka axsarka animalan sutipan jakhupankn ukaxa. 18 Yati kankaax akankiwa: Khititix amuyt'ki ukax, uka axsarka animalan jakhwip amuyt'pan, uka jakhwisti jaqin jakhupawa, ukasti suxta patak suxta tunka suxtaniwa. 14:1 Ukatsti Corderoruw ujta, Sin qullu patan sayaskiri. Jupamp chikasti patak pusi tunka pusin waranqa jaqinakaw ukankaskna, jupanakasti paranakaparux Corderon sutipampi, Awkipan sutipampi qillqt'atpxnwa. 2 Ukatsti alaxpachat m aru ist'ta, ukasti uma phaxchanakas qhututkaspa, jan ukax, m qhixu qhixus ist'askaspa ukhamnwa; walja jaqinakas arpanakap jat'intapkaspa ukhamaraknwa. 3 Jupanakasti m machaq q'uchu q'uchupxna qhapaq qunu nayrxana, uka pusi jakaskirinakan nayraqatapana, ukhamarak uka p tunka pusin jilrinakan nayraqatapana. Janiw maynis uka q'uchu yatiqirjamknti, jan ukasti patak pusi tunka pusin waranqa jaqinakakiw yatiqapxna,

ukanakasti uraqit irpsuta qhispiyatanaknwa. 4 Jupanakasti janiw k'ari diosanakar yupaychas q'auchasipkataynati, jupanakax taqpachaniw Corderor arkapxna, kawkirutix jupax sarkn ukaru. Jupanakax jaqinak taypit qhispiyatpxataynawa, nayrr churwi Diosampir Corderompir luqtaataki. 5 Janirakiw jupanakan kuna k'arisitapas utjknti, jupanakax Diosan nayraqatapan jan juchachkaynwa. 6 Ukxarusti yaqha angelaruw alaxpachan tuyunaqaskir ujta, jupasti wiay suma yatiywi apt'atnwa, uraqin jakir jaqinakar yatiyaataki, taqi markanakaru, kunayman jaqinakaru, kunayman parlan jaqinakar yatiyaatakiraki. 7 Jupax wali jach'a arumpiw art'na: Diosar axsartapxam, jupar yupaychapxarakim, taripaap urux purinxiwa. Alaxpacha, akapacha luririr yupaychapxam, qutanak luririru, uma jalsunak luririr yupaychapxam sasa. 8 Uka angelarusti yaqha angelarakiw arkna, akham sasa: Aynacht'xiwa, aynacht'xiwa, jach'a Babiloniaw aynacht'xi, taqpach markanakar jucha luraanak yatichiri, k'ari diosanakar jaysa yatichir markax t'unjataw ujasxi! sasa. 9 Ukxarusti kimsr yaqha angelarakiw jupanakar arktna, wali jach'at art'asisa: Khititix uka jach'a axsarka animalar yupaychkani, ukar utasit lursutarus yupaychkani, uka axsarka animalan chimpupampi amparaparusa, jan ukax, paraparus uchayaskani ukaxa, 10 Diosat jutkani uka jach'a mutuywi katuqani, q'apisiapasti wakichatawa; azufrempi ninampi t'aqhisiyataw ujasini, qullan angelanakampi, Corderompiw mutupxatap ujapxani. 11 T'aqhisiykani uka ninan jiwq'ipasti wiayapuniw jiwq'ini, uka jach'a axsarka animalar yupaychirinakampi, ukar utasit lursutar yupaychirinakampi, amparaparus, paraparus uka animalan sutipampi chimpt'ayasirinakax, wiayaw t'aqhisipxani, janirakiw urus arumas samara jikxatapkaniti sasa. 12 Taqi akanakan yatisini, Diosan qullan markapan ch'amantapasa, kamachi arunakapar phuqhirinakan ch'amantapasa, Jesucristor iyawsaantapasa! 13 Ukapachaw m aru ist'ta, alaxpachat art'asisinkiri: Aka arunak qillqantam: Khitinakatix akat uksar Tatitur iyawsas jiwapki ukanakax kusisianpxiwa sasa. Diosan Ajayupax siwa: Ukhamawa, jupanakax taqi t'aqhisianakapata, jan walt'aanakapat samarxapxani, Diosasti jupanakar taqi aski luratanakapat waxt'wip churani sasa. 14 Ukatsti utasin m janq'u qinay ujta, uka

qinayxansti mayniw qunt'atskna, jupasti Jaqin Yuqapar utatnwa. P'iqiparux quri pillumpi asxatatnwa, amparaparusti yawi ayt'ataraknwa, uka yawiasti wali arnwa. 15 Ukatsti Tatitun utapat yaqha angelaw mistunna, ukat uka qinay patan qunt'atkis uka angelar jach'at art'na: Yawiamampi yawthapi qalltam, apthapi urxiwa, yapusti q'illuratxiwa! sasa. 16 Ukspachaw qinay patan qunt'atkn ukax, yawiapampi yapunak apthapi aka uraqina. 17 Ukatsti yaqha angelarakiw Tatitun utapat mistunna, jupasti m ari yawi ayt'atnwa. 18 Yaqha angelasti altarat mistunirakna. Uka angelasti ninar apnaqaatak munaannwa, ukatsti ari yawi ayt'atknsa uka angelaruw jach'at art'na: Uka ari yawiamampi yawira qalltam! Uraqin utjir uva yapunakat uva achunak apthapim, uvasti puquratxiwa! sasa. 19 Angelasti yawiapampiw uraqin utjir uva yapunakan achunakap yawthapna, ukatsti m jach'a uchaaruw warantna, ch'irwsutapataki, ukasti Diosan mutuywipax ukhamniwa sa muni. 20 Uka uvanakasti marka anqxan ch'irwsutnwa, uva uchaatsti wilax waljapuniw mistunna, kimsa metro chikatankam makhatasa, kimsa patak kilmetro ukch'ar llumitatasa. 15:1 Ukatsti alaxpachan yaqha jach'a chimpurak ujta, ukasti wali muspharkanwa. Paqallqu angelanakaw paqallqu mutuywimpi ustanna, ukanakasti qhip qhipa mutuywinakawa, ukanakampiw Diosan q'apisiapax tukusxna. 2 Ukatsti ujaraktwa qhispir utat m jach'a quta, ninampi kituntatjama; uka quta thiyansti khitinakatix jach'a axsarka animalar atipjapkatayna ukhamaraki uka animalan sutipan jakhupampi chimpuntayasi jan munapkatayna, janirak uka animalar utasit lursutapar yupaychapkatayna ukanakaw sayt'atsipkna. Diosax jupanakar churkatayna uka arpanak apt'atkamaki. 3 Ukatsti Diosan luqtiripa Moisesan q'uchupampi, ukhamarak Corderon q'uchupampi q'uchupxna, akham sasa: Taqi ch'aman Tatit Diosay, luratanakamax jach'awa, muspharkayarakiwa. Markanakan Reyipa, sarnaqwinakamax chiqapawa, askirakiwa. 4 Tatay, khitirak jumar jan axsartamsti? Khitirak sutimar jan yupaychanisti? Juma sapaktaw qullanaxa; taqi markanakaw jumar yupaychir jutani, chiqa aski luratanakaman qhanstatap layku sasa. 5 Uka

qhipatsti, alaxpach tuqiruw utarakta, ukatsti qullan utjwi jist'artir ujta, arust'win carpapa. 6 Uka qullan utjwitsti paqallqu angelanakaw mistunna, paqallqu mutuywinakas apt'ata. Uka angelanakasti suma q'uma qhankir lino isinakampi isthapitnwa, quri wak'anakampi wak'antataraknwa. 7 Ukatsti uka pusi jakaskirinakat mayniw, sapa mayni angelaru qurit lurat m qiru churna, ukanakasti wiayan wiayapatak jakki uka Diosan jach'a axsarka q'apisiapampi phuqhantata. 8 Qullan utjwisti jiwq'impi phuqhantatnwa, uka jiwq'isti Diosan jach'a kankaapata, ch'amapat jutna, janirakiw khitis ukarux mantaatak ch'amanknti, kuntix paqallqu angelanakax paqallqu t'aqhiswinak apapkn ukanakan phuqhasiapkama. 16:1 Ukatsti m jach'a aru ist'arakta qullan utjwit mistuniri, paqallqu angelanakarusti snwa: Sarapxam, ukatsti Diosan q'apisiapamp phuqhantat paqallqu qirunak uraqir waranukunipxam sasa. 2 Nayrr angelasti sarasin uraqiruw qirup waranukna; ukatsti taqi khitinakatix uka jach'a axsarka animalan chimpupampi chimpt'atpkna, ukar utasit lursutarus yupaychapkarakn uka jaqinakarusti, jan wali llixti usuw janchinakapar mistna, wal usuyasa. 3 Payr angelasti jach'a qutxaruw qirup warxatna, jach'a qutasti wilaruw tukuwayna, jiwayat jaqin wilapjamaw tukna, jach'a qutan taqi jakirinakasti q'alaw jiwarna. 4 Kimsr angelasti jawiranakxaru, uma jalsunakxaruw qirup warxatarakna, jawiranakampi uma jalsunakampisti wilaruw tukuwayxna. 5 Ukatsti umanakar apnaqir angelar akham arsur ist'arakta: Jumax chiqapapuntawa, akham taripatamata Qullan Dios Tatay. Jumax utjasktawa, utjaskapunytawa, jichhas utjskapuntawa. 6 Uka jaqinakax jumar katuyat jaqinakarusa, profetanakarus jiwarayapxnwa. Jichhasti jumax jupanakar wila umayaraktaxa. Luratapatjam katuqasisipki! sasa. 7 Ukatsti maynirakiw altarat art'asinna akham sasa: Jsa, taqi ch'aman Dios Tatay, juman taripatamax chiqapapuniwa, askirakiwa sasa. 8 Pusr angelasti intxaruw qirup warxatna, ukatsti intix munaan kanka katuqna, taqi jaqinakar nakhantaataki. 9 Jaqinakax llakkaaw intimpi nakhantat ujasipxna, ukatsti Diosan sutip anqhachapxna, uka

mutuywinak apaqaatak ch'amankipansa; uka jaqinakax janiw Diosar yupaychaatak kutikipstapknti. 10 Phisqr angelasti uka jach'a axsarka animalan reyi qunuapxaruw qirup warxatna, uka marka apnaqwipasti ch'amakan chhaqtataw ujasna. Jaqinakasti t'aqhisiat laxranakap t'urjasipxna; 11 ukampis janiw ukhamkasinsa jan wali lurwinakap apanukupknti, jan ukasti, jan wali q'au arunakampiw alaxpachankir Diosar anqhachapxna, llixti usumpi mutupxatap layku. 12 Suxtr angelasti ufrates jach'a jawirxaruw qirup warxatna, ukatsti uka jawiran umanakapax q'alaw wasna, inti jalsu tuqit jutir reyinakan sarakipapxaapataki. 13 Ukatsti ujaraktwa dragonan lakapatsa, uka jach'a axsarka animalan lakapatsa, uka k'ari profetan lakapatsa, kimsa anqha ajayunak mistusinkiri k'ayranakar utata. 14 Ukanakasti anqhanakan ajayunakapnwa, muspharkaanak lurapxarakna. Akapach taqpach reyinakar tantachiriw mistupxna, taqi ch'aman Diosan jach'a urupan nuwasiataki. 15 Amuyasipxam, nayax lunthatar utataw akatjamat jut. Suyasapun sarnaqir jaqix kusisianniwa, isinakap imasir jaqis kusisianniwa, q'alal jan sarnaqaskaapataki, p'inqapa jan uachayaskaapataki. 16 Uka anqha ajayunakasti m chiqawjaruw reyinakarux tantachapxi, hebreo arunsti uka chiqax Harmagedn satawa. 17 Paqallqr angelasti saman thayarurakiw qirupankir waranukna, ukatsti m jach'a aruw ist'asini, qullan utjwinkir qhapaq qunuatpacha, uka arusti saraknwa: Jichhax luratxiwa! sasa. 18 Ukatsti lliju llijunakampi, qhixu qhixunakampi, uxuanakampi, jach'a uraqi khathatinakampiw utjna, ukar utatax janipuniw kunapachas jaqinakan utjatapatpach ujasknti. 19 Jach'a markasti kimsaruw jaljtna, akapachankir markanakas q'alarakiw t'unthaptna; Diosasti Babilonia jach'a markat amtasna, jach'a q'apisiapampi mutuyaataki. 20 Ukapachaw taqpach quta wat'anakasa, qullunakas chhaqtxarakna, 21 alaxpachat jach'a chhijchhinakaw jaqinakxar purna, sapa mayasti pusi tunka kilot jilnwa. Jaqinakasti ukham chhijchhi ujasax, jan wali arunakampiw Diosar anqhachapxna, uka mutuywin sinti jach'tap layku. 17:1 Ukatsti paqallqu qirunpki uka paqallqu angelanakat mayniw nayan

ukar jutasin situ: Jutam, q'au luraanakan sarnaqirin mutuywip ujayma, jupasti walja jawiranak taypin qunt'atawa. 2 Akapach reyinakax jupampiw chikachasipxi k'ari diosanakar yupaychaataki, uraqin utjirinakasti pachparak lurapxi sasa. 3 Ukatsti, Ajayux uacht'aykitu uka unachwi tuqiw angelax wasarar irpitu. Uka wasaransti m warmi ujta, m axsarka jach'a wila animalxar qunxatata. Uka axsarka animalasti Diosar anqhachir sutinakampi qillqsutnwa, paqallqu p'iqinnwa, tunka waxraniraknwa. 4 Warmisti wila chupika suma isimpi isthapitnwa, qurimpi, suma qalanakampi, perlanakampi k'achachataraknwa. Kupi amparaparusti qurit lurat qiru ast'atnwa, uka qirusti anqha luratanakapampi, q'ausitanakapamp phuqhantatnwa; 5 paraparusti jan ut'at sutiw qillqata utjna, uka sutisti akhamnwa: Jach'a Babilonia, q'ausirinakan taykapa, akapachan utjir taqi anqhanakampina, uisiki ukanakampin taykapa sasa. 6 Ukatsti mkiw amuyasta uka warmix Diosan wawanakapana, Jesucristot qhanachirinakan wilapampi machjattapa. Uk ujasinsti wali musphataw ujasta. 7 Ukat angelax sarakitu: Kunatarak muspharastasti? Nayaw kuntix aka unachwix sa munki uk amuyt'ayma. Khitkitix uka warmisa, khitkitix uka paqallqu p'iqini, tunka waxrani jach'a axsarka animalas uk sarakma. 8 Jumax ujkta uka axsarka animalax nayrapachan jakkna ukawa, jichhasti ukax janiw jakkxiti, ukampis aka uraqi manqhat mistsunini, jiwaar janr sarkasa. Uraqin jakirinakasti, khitinakantix sutinakapax akapach qalltatpach jaka qillqatan jan qillqantatki ukanakasti, uka axsarka animalar ujasax walpun muspharapxani, uka axsarka animalasti nayraw utjna, jichhasti janiw utjkxiti, ukampis wasitat ustanini. 9 Ak amuyt'aatakisti, yati kankaaw wakisi: Uka paqallqu p'iqisti, warmix qunt'atki uka paqallqu qullunakawa, paqallqu reyinakarakiwa. 10 Uka reyinakat phisqanix jiwaratxiwa, mayniw jichhax reyit utt'asi, maynisti janraw jutkiti. Jutkani ukkhasti, juk'a urunakatakikniwa. 11 Kawkri jach'a axsarka animalatix nayrax jakaskna, jichhax janirak jakkxiti ukax, uka paqallqu reyinakat maynriwa. Ukasti payr kutin reyit utt'asini, uka reyisti paqallqr reyniwa, ukampis wiayatak t'unjataw ujasini. 12 Tunka waxranak ujktas ukax, tunka reyinakawa, jupanakasti janraw

reyit utt'atpkiti, ukampis m juk'atakikiw reyi kanka katuqapxani, uka jach'a axsarka animalamp chika. 13 Uka tunka reyinakasti m arust'akpxiwa, uka jach'a axsarka animalarux munaan kankaap churapxani. 14 Ukatsti, uka jach'a axsarka animalampi, uka tunka reyinakampix Corderompiw nuwasipxani, ukampis Corderompi jupar arkirinakampix ukanakar atipjaniwa, Corderox munaaninakansa Munaanipa, reyinakansa Reyiptap layku. Jupar arkirinakax jupampniwa. Diosan jawsata ajllitanakapawa, suma arkirinakpxatap layku sasa. 15 Angelasti sarakituwa: Ujktas uka jawiranaka, kunxarutix q'ausir warmix qunt'atki ukanakasti, akapacha markanaka, jaqinaka, kunayman parlani markanakawa. 16 Ujktas uka tunka waxranakampi, uka jach'a axsarka animalampisti, uka q'ausir warmirux uisipxaniwa, utjirinakap taqpach apaqapxani; q'alalpacharak irpanukupxani, janchip manq'apxani, ukatsti ninaruw nakhantayapxani. 17 Diosaw uka tunka reyinakan chuymapar usku mayakpxaapataki, ukatsti kuntix Diosax munki uk lurapxaapataki, uka jach'a axsarka animalar munaan churasa, Diosax arski uk phuqhasiapkama. 18 Ujktas uka warmix, uka jach'a markawa, reyipasti aka uraqin utjir taqi reyinakaruw apnaqi sasa. 18:1 Taqi ukanak qhipatsti, yaqha angelaruw ujarakta alaxpachat wali munaan kankaampi saraqasinkiri; uraqisti uka angelan k'ajatapampiw qhanna. 2 Wali jach'at art'asirakna: Aynacht'xiwa, jach'a Babiloniax t'unjatawa! Supayanakan utjwiparuw tukuwayi, kunayman anqha ajayunakan putuparuw tukuwayi, kunayman q'au jamach'inakan tapaparuw tukuwayi, q'au qhuru uisit animalanakan tapaparuw tukuwayxaraki! 3 Wachuqa jucha lurat vinopampiw taqi markanakax macharapxi; akapach reyinakasti uka Babiloniampiw wachuqa juchan sarnaqapxi, alakipa lurir jaqinakasti, jupan jan wali sarnaqatapampiw qamiriptapxi sasa. 4 Ukatsti yaqha aru ist'arakta, alaxpachat art'asiniri: Uka markat mistupxam, jumanakax markaxankirpxtawa, jan jupamp chika jucha lurasipkaamataki, jupanakxar jutkani uka t'aqhisianakas jumanakxar jan purisinkaapataki. 5 Jucha luratanakapasti walipuniwa, alaxpachkamarakiw puri. Diosasti anqha luratanakap amxsiwa. 6

Kuntix jupax yaqhanakar lurknxa uka pachpa juparux lurapxam, p ukkhampirak luratanakapat kutt'ayapxam. Kuna machjaanaktix jupax mayninakatak wakichkn ukatxa, p ukkhampi wali machjayir uma wakicharapipxam. 7 Kunjmtix jupax jach'a jach'a tukurknxa ukhamarak jichhax t'aqhisiyapxam, ayquyapxam; jupax chuymapan amuyiwa: Nayax akan reinar utat qunt'atsktwa, janiw ijmkti, janirakiw t'aqhisksa sasa. 8 Uka arsutap laykuw jupatak t'aqhisiax m urunak purinini: jiwaampi, t'aqhisiampi, manq'at awtjayasiampi, ninar nakhantayataw ujasirakini; taqi ch'aman Tatitu Diosaw jupar mutuya amti sasa. 9 Akapachankir reyinakasti, nina jiwq'i ujasax uka warmit wal jachapxani, jakhusipxarakini, jupampi q'ausipxatap layku, k'achachasianakar katuyasipxatap layku. 10 Ninan mutuywipar axsarasasti, jayatak uch'ukipxani, sapxarakiniwa: Ay! Babilonia jach'a marka, ch'aman marka, kunarus purt'asta! Akatjamatakirakis mutuywimax purinix! sasa. 11 Akapachan alakipa lurir jaqinakasti uka markar ujasax jachapxaniwa, jakhusipxarakiniwa, janiw khitis aljaanakap alasirix utjkxaniti. Babiloniax jupanakat 12 quri, qullqi ynak alasna, suma k'ajkir qalanaka, perlanaka, linot lurat suma sawutanaka, suma wila chupika sawutanaka; suma q'aphin kunayman lawanaka; marfilat lurat ynaka, suma lawanakat lurata, bronceta, hierrota, marmolat lurat ynak alasna; 13 canela, suma q'apkir qullanaka, incienso, mirra, vino, aceite, suma jak'u, trigo; khumur uywanaka, ovejanaka, caballonaka, caballompi qatati carronaka, uywat jaqinaksa. 14 Uka markarusti sapxarakiniwa: Janirakis suma muxsa achunakamax utjkxtamtix, uka achunak walxay jumax munirstaxa; wiayatakiw apt'asxtaxa, taqi suma kankaama, qamir ynakamsa! sasa. 15 Uka ynakampi alakipa luririnakasa, uka markpan qamiriptirinakasa, mutuywir axsarasax jayatak uch'ukipxani. Jachasisa, jakhusisarakiw 16 sapxani: Ay! Kunarurak purt'asta! Llakkataw ch'aman jach'a marka! Suma lino isinakampi isthapitaw sarnaqytaxa, suma wila chupika isinakampi, qurimpi, suma k'ajkir qalanakampi, suma perlanakampiw k'achachasytaxa. 17 Akatjamat ukataqi qamir ynakax tukusiwayxi! sasa. Barco apnaqir capitananakasa, qutanjam saririnakasa, barcon irnaqirinakasa, alakipa luririnakasa, axsaraatsa jayatak

sayt'anipxna. 18 Uka markan nakhatapat jiwq'i mistur ujasasti, jach'at art'apxarakna: Janipuniw Babilonia markjam wali ch'amanix utjknti! sasa. 19 Ukatsti laq'ampiw p'iqinakapat willxatasipxna, jachapxna, wararipxarakna: Ay, kunarurak purt'asta! Llakkataw ch'aman jach'a marka! Qamir ynakamampiw qutan barcompi irnaqirinakax qamiriptapxi. Jichhasti jank'akirakis uka qamir ynakamax tukusiwayxix! 20 Alaxpacha, jichhax uka markan tukusitap layku kusisim. Qullananaka, apostolunaka, profetanaka, kusisipxam; Tatituw uka luratapampix chiqapar ujapxtam sasa. 21 Ukatsti m wali ch'aman angelaw m jach'a qala apti, ukasti molino qalar utat jach'nwa, ukatsti jach'a qutaruw jaqunti akham sasa: Jach'a Babilonia marka, akham jaquntataw ujasta, janirakiw mayampsa ujapkxtamti. 22 Marka thakhinakamansti janipuniw arpan jayllitapasa, pinkillunakana, trompetanakan phust'asitapas ist'askxaniti, janirakiw kunayman irnaqirinakasa marka thakhinakaman utjkxaniti, molino qalan ut'uchatapas janirakiw ist'askxaniti. 23 Janipuniw juman m micha qhanas qhankxaniti, jaqichaswinakan kusisi uxutanakapas janirakiw ist'askxaniti. Alakipa lurir jaqinakamax aka uraqpachan wali munaan jaqinakpxnwa, jumasti layqasitanakamampiw taqpach markanakar sallqanttaxa. 24 Diosaw uka jach'a markarux mutuyna, profetanakaru, Diosan markapankirinakar jiwayatapat juchantap layku. Uka markaw aka uraqin waljaninakar jiwarayna. 19:1 Uka qhipatsti, walja jaqinakan arunakap ist'ta, alaxpachan akham art'asiri: Aleluya! Qhispiyasiasa, jach'a kankaasa, munaanas Diosasankiwa, 2 jupax chiqapar ujasaw markanakar taripi; jach'a q'ausirirusti juchachiwa, uka q'ausitapampiw taqi jaqinakar jan walir apaskna; Diosan luqtirinakapar jiwarayatapat juchacharaki sasa. 3 Ukatsti wasitat art'apxarakna: Aleluya! Aka jach'a q'ausirin jiwq'ipax wiayan wiayapatakiw makhatani sasa. 4 Uka p tunka pusin jilrinakaxa, ukhamaraki uka pusi jakaskirinakasa, uraqir alt'asin, qhapaq qunuan qunt'at Diosar yupaychapxna, akham sasa: Ukhampan! Aleluya! sasa. 5 Ukatsti qhapaq qunuat m aruw ist'asirakna: Diosasar yupaychapxam, taqi jupar luqtirinaka, taqi jupar axsartirinaka,

jisk'anaka, jach'anaka! sasa. 6 Ukatsti walja jaqis arnaqaskaspa ukham ist'arakta. Ukasti uma phaxchanakan qhututitapjamnwa, jach'a qhixu qhixunakar utata, sapxaraknwa: Aleluya! Taqi munaan Dios Tatitusaw aka uraqir apnaqa qallti. 7 Kusisipxani, kusisian phuqt'at jupar jach'achapxani, Corderon jaqichasiap urux purinxiwa. Esposapasti wakicht'atxiwa. 8 Juparuw suma lino lliphipkir q'uma isinakampi isthapisim sataxa, uka suma lino isisti, Diosar axsartasa sarnaqapki ukanakan chiqa jakataparuw utasi sasa. 9 Ukatsti angelax sarakituwa: Aka arunak qillqam: Corderon jaqichaswipar jawsayatanakax kusisianpxiwa sasa. Ukatsti saskakiwa: Aka arunakax Diosan chiqa arunakapawa sasa. 10 Nayasti yupaychaatak angelan nayraqataparuw killt'asta, ukampis jupax situwa: Jan uk luramti, nayax jumjam luqtiriktwa, ukhamarak khitinakatix Jesucriston qhanachatapar taqi chuymampi arkapki ukanakjam luqtirikiraktwa. Diosaruy yupaycham sasa. Jesucriston uka qhanachatapasti Diosat parlirinakaruw amuyt'ayi. 11 Ukatsti alaxpach jist'arat ujta, m janq'u caballorakiw ustanna. Uka caballor lat'xatat jaqisti, Chiqa, Aski, sutinnwa. Jupasti chiqa kankaampiw apnaqna, chiqapat nuwasirakna. 12 Nayranakapax nina lawranakar utataw qhanna, p'iqipasti walja pillunakampi asxatataraknwa, m sutimpi qillqt'ataraknwa, uka sutsti jupa sapakiw yatna. 13 Wilampi wilachsut isinnwa, sutipasti: Diosan Arupa satnwa. 14 Alaxpachankir ejercitonakaw qhipap arkapxna, suma lino janq'u q'uma isimpi isthapitkama, taqinis janq'u caballor lat'xatatkamaraki. 15 Lakapatsti m ari espadaw mistna markanakar ukampi chhuxrichjaataki. Uka markanakarusti wali qhuru kankaampiw apnaqani. Jupa pachparakiw vino ch'irwsuatak uvanak takirani, ukasti taqi ch'aman Diosan q'apisiapawa. 16 Isipansa, charapansa m suti qillqt'ataraknwa: reyinakansa Reyipa, munaaninakansa Munaanipa sasa. 17 Ukatsti m angelaruw ujarakta, lupin sayt'atskiri, jupasti alaxan tuyunaqir jamach'inakaruw wali ch'amampi art'na, akham sasa: Jutapxam, Diosan jach'a manq'wipatak tantacht'asipxam, 18 reyinakan janchip manq'apxta, militaranakan jilripan janchipa, jan axsarir jaqinakan janchipa, caballonakan aychapa, uka caballonakar lat'xatirinakan janchipa,

katuntat jaqinakan janchipa, jisk'a jaqinakan janchipa, jach'a jaqinakan janchip manq'apxarakta! sasa. 19 Ukatsti uka jach'a axsarka animalaruw ujta, ukhamarak akapach reyinakaru, ejercitonakapampiru. Jupanakasti janq'u caballon lat'xatat jaqimpi, ejercitopampi nuwasiriw tantachasipxatayna. 20 Uka jach'a axsarka animalasti k'ari profetamp chika katuntatxnwa, uka k'ari profetasti muspharkaanak lurirtayna uka axsarka animal nayraqatana. Uka muspharka lurwinak tuqiw, uka k'ari profetax sallqjatayna khitinakarutix jach'a axsarka animalan chimpupampi chimpuyasipkatayna, ukatsti ukan utasit lursutapar yupaychapkatayna ukanakaru. Ukatsti k'ari profetasa, uka axsarka animalasa azufrempi aqaskir nina qutar jakkirpacha jaquntataw ujasipxna. 21 Mayninakasti janq'u caballonin lakapat mistkn uka espadampi jiwarayataw ujasipxna, taqi jamach'inakasti uka aychanakampiw sisarapxarakna. 20:1 Ukatsti alaxpachat m angelar saraqasinkir ujta, amparaparusti m jach'a cadena iqt'ata, manqhapach ch'amakan jist'araap apt'ata. 2 Uka angelasti dragonaruw katuntna, nayrapachan utjir katariru, ukasti Supayawa. Katuntasinsti waranqa maratakiw ach'antna. 3 Ukatsti manqhapacha ch'amakaruw jaquntna, ukaruw jist'antarakna, punkurusti m chimpu uchantna, ukhamat waranqa mara phuqhasiapkam uka dragonan markanakar sallqjir jan mistuniapataki. Waranqa mara qhipatsti, uka dragonax m juk'a pachatak antutnukutaw ujasini. 4 Ukatsti reyi qunuanak ujarakta, uka qunuanakansti, khitinakatix Jesucriston qhanachataparu, Diosan yatiywipar taqi chuymampi sayt'apxatap layku jiwayat ujasipkatayna, ukanakaw qunt'atsipkna. Jupanakax janiw uka jach'a axsarka animalarusa, ukar utasit lursutarus yupaychapkataynati, janirakiw chimpupsa paranakaparu, amparanakapar uchayasipkataynati. Jupanakasti jaktapxnwa, Diosasti jupanakar reyi qunuanak churna, Cristompi waranqa mara apnaqapxaapataki. 5 Jupanakaw nayrr jaktirinakni. Ukampis mayni jiwirinakax uka waranqa mara phuqhasiapkamax janiw jaktapkaniti. 6 Nayrr jaktwin jaktirinakax kusisianpxiwa, ajllita qullan markankirxapxiwa! Payr jiwasti janiw

jupanakxarux kuna ch'amankisa, jan ukasti, jupanakax Diosampin, Cristompin sacerdoteppxaniwa, waranqa maraw jupampi reyit qunt'asipxani. 7 Uka waranqa mara phuqhaskani ukkhasti, Supayax jist'antatki ukawjat antutnukutaw ujasini, 8 ukatsti pusi tuqinpach utjir markanakar sallqjiriw mistuni, Gog, Magog sat markanakar sallqjiri, ukatsti nuwasiatakiw uka markanakan ejercitonakapar tantachthapini, ukanakasti quta iranan utjir ch'allar utatniwa. 9 Jupanakax uraqpach muytapxani, ukatsti Diosan wawanakapan utjaswiparu, Diosan munat markaparuw muyuntapxani. Ukampis alaxpachat ninaw saraqanini, ukaw jupanakar q'al nakhantani. 10 Sallqjir supayasti nina azufre qutar jaquntataw ujasini, kawkirutix k'ari profetampi uka jach'a axsarka animalampix jaquntat ujasipkarakn ukaru. Ukan uruy aruma taqpachan t'aqhisipxani, wiayan wiayapataki. 11 Ukatsti m jach'a janq'u qhapaq qunu ujarakta, ukan qunt'atkn ukampiru. Jupan nayraqatapat uraqimpi alaxpachampix jan mayampitakiw chhaqtawayxna, janirakiw kawkinsa wasitat ujakxnti. 12 Ukatsti taqpach jiwirinakaruw ujta, jisk'arusa, jach'arusa qhapaq qunuan nayraqatapan sayt'atskiri. Ukatsti qillqatanakaw jist'arasna, ukhamarak yaqha qillqatasa, uka qillqatasti wiay jaka qillqata, satawa. Jiwirinakasti qillqatanakan qillqatki uka lurataparjam taripataw ujasipxna. 13 Lamar qutax ukan jiwirinak katuyxna, manqhapachas jiwatanak katuyxarakna; taqpach jiwatanakasti lurwinakaparjam taripataw ujasipxna. 14 Ukatsti, Jiwaasa manqhapachasa, nina qutar jaquntatxnwa. Uka nina qutasti payr jiwawa, 15 khitinakan sutinakapatix wiay jaka qillqatan jan qillqatkn ukanakax, ukar jaquntataw ujasipxna. 21:1 Ukatsti machaq alaxpachampi, machaq uraqimpi ujarakta. Nayrr alaxpachampi uraqimpix tukusxataynawa, janirakiw qutas utjkxnti. 2 Ukatsti qullan marka ujta, machaq Jerusaln. Uka markasti Diosan nayraqatapat saraqasinkna, jaqichasiatak suma isthapt'at m tawaqur utata, jaqichasir waynar katuqaatakjama. 3 Ukatsti jach'a aru ist'arakta qhapaq qunuat art'asiniri: Akaxay, Diosax jichhax jaqinak taypin jaki! Jupanakampiw jakani, jupanakasti markapniwa, Dios kipkarakiw

jupanakampni, jupanakan Diosaparakniwa. 4 Jupaw taqi jachanakap nayranakapat picharani, janirakiw jiwaasa, jachaasa, warariasa, usuyasias utjkxaniti, taqi kunanakatix nayrax utjkn ukanakax tukusxiwa sasa. 5 Ukatsti qhapaq qunuan qunt'atkn ukax snwa: Nayax taqi kun machaqat lurta sasa. Saraknwa: Qillqam, aka arunakax chiqapawa, iyawskaarakiwa sasa. 6 Ukatsti sarakituwa: Taqi kunas luratxiwa. Naytwa qalltasa, tukuyasa. Umat pharjatarusti nayax inakiw jaka churir jalsu umat chur. 7 Jan walinakar atipjiristi taqi akanak katuqani; nayasti jupan Diosapywa, jupasti nayan wawaxniwa. 8 Ukampis axsaririnaka, jan iyawsirinaka, uisisirinaka, jaqi jiwayirinaka, wachuqa juchan sarnaqirinaka, layqasirinaka, idolonakar yupaychirinaka, k'arisirinakampisti, azufrempi nakhir nina qutar jaquntataw ujasipxani, ukasti payri jiwawa sasa. 9 Ukatsti m angelaw juti, uka angelasti qhipr paqallqu t'aqhiswinakan phuqt'ata paqallqu qirunak ast'atakn uka angelanakat maynirnwa, uka angelasti situwa: Jutam, khititix Corderon esposapkani ukaruw uacht'ayma sasa. 10 Ajayux ujaykitu uka unachwinsti, angelax m jach'a qullur irpsusin uacht'ayitu, Diosan nayraqatapat qullan Jerusaln jach'a markar saraqasinkiri. 11 Uka markasti Diosan qhanapampiw k'ajna, k'ajatapasti suma qalan k'ajatapjama, qhispir utat diamante qalan k'ajatapjamnwa. 12 Uka markasti amstakam muyuntat jach'a pirqannwa, tunka payan punkunnwa, m angelaw sapa punkunkna; uka punkunakansti Israel markan tunka payan ayllunakapan sutipaw qillqatarakna. 13 Kimsa punkux inti jalsu tuqir utatnwa, kimsa punkusti alax tuqir utataraknwa, kimsa punkux aynach tuqir utatnwa, kimsa punkusti inti jalanta tuqir utataraknwa. 14 Markar muyuntir pirqapasti tunka payan jach'a qalanakxar utt'atnwa, uka qalanakasti Corderon tunka payan apostolunakapan sutinakapampi qillqantatnwa. 15 Nayampi parlkn uka angelasti qurit lurat tupu ayt'atnwa, uka tupumpi marka tupt'aataki; punkunakapa, pirqanakap tupt'aataki. 16 Uka markax pusi thiyannwa; sayt'u tuqirusa iran tuqirus ukch'apuraknwa. Angelasti quri tupupampiw uka marka tupt'na, markasti p waranqa p patakani kilometronnwa; iranarusa, amstarusa, sayt'urusa ukch'apuraknwa. 17 Ukatsti pirqarak tupt'na, uka pirqasti suxta tunka pusin metronnwa,

jaqinakan tupuparjamaw angelax tupt'askna. 18 Markan pirqapasti diamante qalat luratnwa, markax quritkamaknwa, llijsuyat qhispir utata. 19 Pirqan utt'at jach'a qalanakasti kunayman k'ajkir qalanakampi k'achachatnwa: Nayrrix, diamante qalampi; payristi, zafiro qalampi; kimsristi, gata qalampi; pusristi, esmeralda qalampi; 20 phisqristi, nice qalampi; suxtristi, cornalina qalampi; paqallqristi, crislito qalampi; kimsaqallqristi, berilo qalanakampi; lltunkristi, topacio qalanakampi; tunkristi, crisoprasa qalampi; tunka mayanristi, jacinto qalanakampi; tunka payanristi, amatista qalampi k'achachatnwa. 21 Tunka payan punkusti tunka payan perlnwa; sapa punkusti m perlat luratnwa. Markan jach'a thakhipasti qurikamaknwa, suma qhispir utata. 22 Janiw kuna qullan utsa uka markan ujkti, uka markan qullan utapasti Tatituwa, taqi ch'aman Diosawa, Corderorakiwa. 23 Uka markatakix janiw intisa, phaxsisa qhanaapatak munaskiti, Diosan k'ajatapa qhantayatap layku, qhaniripasti Corderowa. 24 Uka qhanapan markanakax sarnaqapxani, akapach reyinakasti uka qhanaruw qamir ynakap katuyapxani. 25 Punkunakapasti janiw urux jist'antatkaniti, janirakiw arumax uka markan utjkaniti. 26 Uka markaruw markanakan jach'a kankaapa, aytat kankaapsa apapxani. 27 Janipuniw uka markarux kuna q'aus mantkaniti, janirakiw k'ari diosanakar yupaychirinakasa, sallqjirinakas mantkaniti. Jan ukasti, khitinakan sutipatix Corderon wiay jaka qillqatapan qillqatki ukanakakiw uka markarux mantapxani. 22:1 Ukatsti angelax jaka churir m suma q'uma jawir uacht'ayitu. Uka jawirasti Diosampina, Corderompin qhapaq qunuapat mistunna, qhispir utat suma ch'uwaraknwa; 2 umanakapasti markan jach'a thakhip taypi sarakipna. Purap jawir thiyan quqanakaw utjarakna; sapa phaxsi achur quqanaknwa, maran tunka payan kuti achur quqanaka. Achunakapax wiay jaka chuririwa, laphinakapasti akapach markanakan usunakap qulliriwa. 3 Janiw ukanxa khitis anqhachatkxaniti. Diosampina, Corderompin qhapaq qunuapaw uka markankani, Diosan luqtirinakapasti juparuw yupaychapxani. 4 Taqiniw ajanuy ajanu Diosar ukatapxani, paranakaparusti Diosan sutip qillqantat apapxani. 5 Ukanxa janiw arumax

utjkxaniti, ukan jakirinakasti janiw micha qhansa, intin qhanapsa munkxaniti, Dios Tatitukiw qhanani, jupanakasti wiayatakiw ukan jakapxani. 6 Angelasti sarakituwa: Aka arunakax aski chiqap arunakawa, profetanakar unachir pachpa Tatit Diosaw angelapar khithani, jank'ak phuqhaskani ukanak luqtirinakapar uacht'ayiri sasa. 7 Jank'akiw jut! Khititix aka qillqatankir profeca arunak chuymapar katuqkani ukax, kusisianiwa! 8 Naya, Juanaw, ist'ta, taqi ukanak ujarakta. Ukanak ist'asa, ujasasti, uacht'aykitu uka angelan nayraqataparuw jupar yupaychaatak killt'asta. 9 Ukampis jupax situwa: Jan uk luramti. Diosaruy yupaycham, taqpach jiwasanakax jupan luqtiriptanwa, nayasa, jumasa, profetanakasa, Diosan arunakapar jaysirinakasa sasa. 10 Sarakituwa: Akan qillqatki uka profeca arunakxa, jan imxsimti, phuqhasiap urusti jak'achasinxiwa. 11 anqha lurir jaqix, anqhanak luraskakpan; q'au chuyman jaqisa, q'aunak luraskakpan; ukampis aski jaqix, askinak luraskakpan, Dios chuyma jaqisti, taqi chuyma arkaskakpan sasa. 12 Nayax jank'akiw jutaskta. Sapa maynitakirakiw churwi apasinkta luratanakaparjam churiri. 13 Naytwa qalltasa tukuyasa, nayrrisa qhiprisa. 14 Jaka churir quqan achupat manq'asiatak isinakap t'axsusirinakax kusisianpxiwa, ukhamarak markar punku chiqa manta munirinakasa. 15 Ukat sipana, anqaruw qhiparapxani jan wali sarnaqirinaka, layqasirinaka, wachuqa juchan sarnaqirinaka, jaqi jiwayirinaka, idolonakar yupaychirinaka, taqi sallqjirinaka, jan wali luras sarnaqirinakasa. 16 Naya, Jesusaw angelaxar khitta iglesianakar taqi akanak yatiyaapataki. Naytwa David reyit saraqirixa; qhantati ururi warawartwa. 17 Qullan Ajayumpi Corderon esposapampisti sapxiwa: Jutam sasa. Ist'irki ukasti sarakpan Jutam sasa. Umat pharjayasiristi, jutpan; um muniristi, jaka umat inak umt'arakpan. 18 Akan qillqatki uka profeca arunak ist'irinakarux, taqpachaniruw nayax sista: Khititix akan qillqatki uka arunakar kunsa yapxatanixa, Diosax jupar kuna mutuywinakattix aka qillqatan parlki ukxa yapt'arakiniwa. 19 Khititix akan qillqatki uka profeca arunakata kunsa apaqanixa, janiw Diosax jaka churir quqan achupat jupar jalt'asiykaniti, janirakiw akan qillqatki uka qullan markar mantaykaniti. 20

Akanak qhanachiristi siwa: Nayax jank'akiw jut sasa. Ukhampan. Tatit Jess, jutakimaya! 21 Tatit Jesusan munasiapax jumanakamppan. Ukhampan.

Você também pode gostar