Editorial Abstenimi, si e drejta e strucit pr t fshehur kokn n rr

Po afron 3 korriku. Qytetart shqiptar thirren n kutit e votimit pr t prcaktuar parlamentin e ardhshm, qeverisjen e ardhshme. sht nj dit e shnuar, ku do qytetar q ka mbushur moshn 18 vje me votn e tij do t shpreh vullnetin pr ndryshim n t mir t vetes, n t mir t familjes s tij, n t mir t qytetit a fshatit ku banon , n t mir t vendit. Qytetart e kan t siguruar me ligj votn e lir, por edhe abstenimin. Mosshkuarja n kutin e votimit n datn 3 korrik 2005, pr mendimin tim sht paprgje-gjshmri. Shqipria e traumatizuar nga trazincioni i prhershm, nga varfria ekstreme dhe pasurimi kolosal i paligjshm i nj pakice t lidhur me pushtetin dhe me krimin njkohsisht, e ka luks t teprt abstenimin. Flitet se nuk do t shkojm n kutit e votimit se askush nuk mendon pr ne, se t gjth luftojn pr karrige etj, etj. N kto thnie ka edhe t vrteta, por forma m e mir e organizimit t nj shoqrie deri m sot rezulton pikrisht forma demokratike. Qytetari q nuk sht i knaqur me sotmen ka n dor t zgjedh t mirn m t madhe n rastin fatlum dhe t keqen m t vogl n rastin m t keq. Qndrimi larg kutive t votimit do t prkeqsoj edhe m tej jetn e do qytetari. Pr fatet e tij do t vendos qytetari me kapot t murrme, i cili nuk mungon kurr te kutia e votimit, madje shfaqet atje q pa gdhir. Ky lloj votuesi sht i organizuar, sht i orientuar.Ai i shrben privilegjeve t dhna me dor t lir nga partia. Nse qytetari normal do ta lr n dorn kapotave t murrme cilsin e parlamentit t ardhshm, cilsin e qeverisjes s ardhshme, ather ai rrezikohet t jet edhe pr katr vjet t tjer peshk i pashpres, i rn n rrjetn e kuqe t monopoleve. Refuzimi i kutis s votimit m 3 korrik sht refuzim i ndryshimit q t ofrohet, sht refuzim i shansit pr t shptuar nga papunsia, nga krimi i organizuar, nga injoranca q pjell tigra n zyrat e shrbimit publik, sht refuzim pr nj shkollim m dinjitoz t fmijve, refuzim pr nj shrbim shndetsor m njerzor, refuzim i nj qeverisje normale q do ta afroj Shqiprin me Europn. Refuzimi i kutis s votimit n datn 3 korrik i ngjet aktit fatalist t strucit n shkrettir, i cili si dihet, pr t shptuar nga rreziku q e krcnon, fut kokn e vogl n rr dhe kujton se ky gjest sht shptimtar. Yzedin Hima

Brae: LSI-ja sht kartel i krimit

Lefter Maliqi krkon t m vras
Deputeti aktual Erion Brae dha javn q shkoi nj konferenc pr shtyp n Otllak. Me duket shkak pr organizimin e ksaj konference u b nj incident qesharak. Erion Braes iu shpuan gomat e makins teksa lvizte n segmentin Otllak- Lapardha- Lumas. Lefter Maliqi m do t vdekur, -ka thn shefi i ZP-s n konferencn e shtypit. -Ai ka organizuar simpatizantt e tij dhe ka vendosur gozhd nn rrotat e makins sime pr t m hedhur n humner gjat rrugs nga Lumasi pr n Pllumbas

Erion Brae, kandidat i Partis Socialiste pr deputet n zonn 75 ka ekspozuar para gazetarve takot e drrasave ku qen vendosur gozhd t mdha. Kto tako me gozhd i ka vendosur Lefter Maliqi pr t m vrar, -tha Braja. -Mund t ishin shkelur edhe makina t tjera, por fatmirsisht nuk ka ndodhur kshtu. Pas vendit ku qen vendosur takot sht nj kthes e rrezikshme dhe makinat me gomat e shpuara mund t prfundonin n humner. Vetm mendja kriminale e Lefter Maliqit pjell t tilla gjra, ka shtuar deputeti aktual Erion Brae. Ilir Meta sht shefi i kartelit t krimit n Shqipri. Ai ka mbledhur rreth vetes t gjith kriminelt e Skraparit dhe t gjith Shqipris, ndrsa Lefter Maliqi, ka akuzuar m tej Brae, -ka abuzuar rnd me detyrn e tij si shef i komisariatit t Beratit duke shprndar pasaporta n kundrshtim me ligjin, duke pajisur me pasaporta kriminel t dnuar nga gjykata me 25 vjet burg. T gjitha kto i ka br duke u marr qytetarve shuma t mdha parash. Un, -vazhdoi m tej Brae,-po mbledh dshmi nga qytetar, t cilt jan rrjepur nga ish-shefi i komisariatit t Beratit, Lefter Maliqi, aktualisht kandidat pr deputet n zonn nr. 75 nga LSI-ja Kozma Ziu, ish-prokuror i Beratit ka mbyllur nj shtje t hapur kundr Maliqit- ka thn n konferencn pr shtyp Erion Brae. -Personi i dnuar 25 vjet me pasaportn e Lefter Maliqit ka shkuar n Angli. Do ti krkoj prokurorit t prgjithshm hapjen e dosjes dhe verifikimin e saj ka prfunduar lumin e akuzave kryeredaktori i Zrit t popullit, Erion Brae.

Koha pr ndryshim nis n Tiran

Partia Demokratike dhe aleatt e saj kan elur fushatn elektorale me nj miting madhshtor n sheshin Skndrbej n Tiran duke deklaruar se 6 jav, 42 dit ose 1008 or ndajn vendin nga votimet. Me kt miting PD ka nisur numrimin e ditve mbrapsht. Mijra e mijra qytetar kan ardhur n shesh ku jan njohur me 100 kandidatt pr deputet t opozits. Kryetari i PD-s Sali Berisha gjat fjals s tij tha se m 3 korrik shqiptart do t zvendsojn sistemin e korrupsionit me vlerat e demokracis dhe shtetin ligjor. Koha pr ndryshim sht sot verdikti plebeshitar i shqiptarve q duan t ndahen nga sistemi i korrupsionit q varfron, shpronson, mjeron dhe i dbon ata masivisht nga Shqipria. M tej kreu demokrat prsriti srish premtimin pr ulje taksash punsim, arsimim t shndosh t t rinjve duke e konsideruar fitoren e opozits si nj pasaport drejt integrimit t vendit n Evrop. Lajmtari

Tregu i miniatur

Gorics,

Shqipria

T shtunave lagjja Goric merr nj pamje mjerimi. E gjith rruga automobilistike n kmbt e saj, bregu i lumit Osum popullohen nga fshatar q shesin perime, frutat e stins, bulmet, raki, fidana perimesh dhe pemsh. Tregtimi bhet ose drejt e n rrugn gjith gropa t lagjes Goric, ose n bordurat e rrugs , ose drejt e n kumin e bregut t

majt t Osumit. Fshatart jan t imt dhe n prgjithsi t nxir nga dielli i pranvers. M tepr se t nxir duken si t djegur nga puna q fillon kur lind dhe prfundon kur perndon dielli. Pin cigare dhe jan t veshur pothuajse njlloj me rroba t gabit apo t blera lir n tezga. Pran tyre tregtojn banort e qytetit lloj-lloj ikrrimash, q nga materaialet e ndrtimit, veglat bujqsore, veshjet, stolit, paisje t ndryshme, litar, en kuzhine etj. N rrethin e tret jan arixhinjt t cilt bjn nj tregti pakufi: veshje firmato t prdorura, kpuc t prodhuara n fabrikat m t mira t Europs, kuptohet t prdorura, vegla pune, magnetofon, radio etj. T gjitha t prdorura, t gjitha firmato. Pluhuri, balta, mushkonjat, mizat e plotsojn tablon, e cila i ka t gjith ngjyrat e mjerimit. Duket qart se bujqsia shqiptare sht n kushte t mizerjes. Prodhimet artizanale Made in Albania n shekullin e 21 mungojn plotsisht, kur dihet se pikrisht n kt qytet para 3 shekujsh tregtoheshin mjaft prodhime t tilla, me nj cilsi t lart. Prodhimet industriale t nevojshme pr fshatin dhe qytetin jan t gjitha turke, maqedonase, greke etj. Si shihet prodhimi industrial vendas nuk egziston. Kur shikon kt treg trishtohesh. Pamja sht larg shum larg dinjitetit t tregut t fillim shekullit t 19. Hidhini nj sy pikturs s Edard Lear-it me pamje nga Berati. N t dallon shqiptar t veshur me rroba kombtare, t prodhuara n vend, ndonse Shqipria ishte pjes e Perandoris turke, ndrsa tani, pas 100 vjetsh beratasi vesh rroba sintetike turke. Piktura e anglezit q vizitoi Beratin pasqyron nj dit pazari, por shum m dinjitoz ai pazar i para 100 vjetve se sa pazari i Gorics i shekullit XXl. Gorica sht penalizuar nga pushteti kta 8 vite. Ndonse jan br parqe e lulishte n lagjet e krijuara nga banort e ardhur n kohn e socializmit apo edhe n lagjet e krijuara kto vite, n Goric nuk sht br asnj investim. Rruga kryesore e lagjes sht gjith gropa dhe uj. Po ashtu jan edhe rrugicat npr lagje. Po pse ndodh kshtu? Nuk ka justifikim tjetr prve hakmarrjes s verbr t pushtetit pr lagjen q gjithmon ka votuar kundr tij. Mendoj se pr t njohur Shqiprin e vitit 2005 nuk ka pse t shkosh larg. Ditn e shtun shko n pazarin e Gorics dhe do t takosh edhe sukseset n bujqsi, edhe sukseset n zejtari, edhe sukseset n industri. Do t preksh ekonomin e tregut q po ndrtohet sot n Shqipri. Yzedin Hima

Ngjarje tragjike n Zvrnec mbyten dy fmij nga Perondia

Dallgt prpijn nxnsit Albertino Kapedani dhe Bernard Kallmi

Ka prfunduar n mnyr tragjike ekskursioni n bregdetin e Vlors pr nxnsit e shkolls 9-vjeare Perondi ditn e shtun n 21 maj 2005. Dy nxns t ksaj shkolle Albertino Kapedani dhe Bernard Kallmi kan humbur jetn t prpir nga dallgt e detit. Autobuzi me targa t Kuovs ka mbrritur n qytetin e Vlors rreth ors 9.30. Nxnsit kan vizituar qytetin dhe m pas kan hipur srish n autobuz dhe jan drejtuar pr n gjirin e Zvrnecit. Sapo autobuzi ka qndruar n Zvrnec, fmijt jan turrur drejt detit dhe jan ulur pr t ngrn drek. Pas pak dy nga fmijt, si e tregojn shokt e tyre, jan shkputur nga klasa dhe jan drejtuar bregut t detit. Albertino Kapedani ka hipur n nj shkmb mbi det dhe i ka shkar kmba duke rn n det. N kt rast tragjik shoku i tij Bernardi mundohet t ndihmoj shokun por... bie edhe vet. Dallgt e mdha prpijn dy voglusht. Msuesit jan hedhur menjher n det pr t shptuar

voglusht, por nuk kan mundur. Nga deti nxorrn Albertinin, ndrsa trupin e Bernardit e prpiu deti. Albertini kishte ndrruar jet pr shkak t ujit t pir. M pas erdhn polumbart e drejtoris s policis s Vlors, t cilt krkuan trupin e voglushit, por deri von ditn e shtun nuk mundn ta gjenin. Lajmtari

Koncert i orkestrs simfonike n Berat

N kuadrin e festimit t Dits Botrore t Muziks, qendra kulturore Berat organizoi veprimtarin artistike Koncert instru-mental simfonik me dirigjent Fatbardh Dervishi, udhheqs artistik Florenc Qafa, solist n violin Alfred Dhamo. N kt koncert u ekzekutuan vepra t zgjedhura t kompozitorve m t mdhenj t Bots n kohra, si: Moxart, Verdi, Shuman, Shubert, Gluk ,duke prfunduar pastaj me at t dinastis Shtraus. Ky koncert instrumental u el me Marshin e kalorsit t kompozitorit t shquar Johan Shtraus (i biri). I gjith koncerti u karakterizua nga nj nivel i lart artistik interpretimi dhe ekzekutimi q u shpreh n miratimin n trokitjet e vazhdueshme nga spektatort e shumt q ndoqn kt veprimtari. N mnyr t veant spikati interpretimi artistik n violin i solistit Alfred Dhamo. Loja virtuale t tre valleve t kompozitorit ton t shquar A. Pei, vepra t cilat kan hyr me dinjitet n fondin e muziks klasike botrore. N fund t koncertit spektatort shprehn konsideratat e tyre pozitive pr kt veprimtari, e cila do t shoqrohet edhe me veprimtari t tjera n t ardhmen. N fund t koncertit, n shenj mirnjohje artistve interpretues iu dhuruan tufa me lule t freskta. Lajmtari

Alfred Dhamo
U lind m 1959 n qytetin e Tirans. Studion n Liceun Artistik nga 1969-1978 dhe n Institutin e Arteve 1979-1983. Drejton katedrn e muziks n shkolln e muziks n Lushnje, 1984-1991. 92-92, drejton teatrin e estrads Lushnje. 93-94, emigrant n Itali ku jep msim si pedagog i jashtm n konservatorin Xhuzepe Verdi, Milano. 94, jep msim n shkolln shqipe Tetov, n violin. 95-2004 drejtor muzike n QKF Lushnje. Jep msim si pedagog i jashtm prej 20 vitesh n shkolln arstistike Jakov Xoxa Fier dhe tani pran shkolls artistike Berat. Koncertet e tij fillojn q n shkolln fillore dhe vazhdimisht i shoqruar nga orkestrat simfonike t Liceut Artistik, Akademis s Arteve, Formacionit t Harqeve t Ibrahim Madhit t radiotelevizionit, etj.

Blendi Klosi : 50 mij euro pr Urn e Gorics

Blendi Klosi, javn q shkoi, bri nj vizit blic n qytetin e Beratit. Ai ishte i ftuar n nj spektakl rinor pr nder t fituesve t konkurseve dhe olimpiadave t shkollave t mesme, konkretisht nga fituesit e shkolls s mesme t prgjithshme Kristaq Capo. Pas fests rinore Ministri i Kulturs Rinis dhe Sporteve bri nj vizit

npr qytet pr tu njohur me gjendjen e lagjeve muzeale dhe gjendjen e monumenteve t kulturs. Ai u ndal n Urn e Gorics, ku po punohet pr rregullimin e syprins s saj t shkatrruar me nj fond prej 700 mij leksh t drejtoris rajonale t Monumenteve t Kulturs. Blendi Klosi premtoi se Ministria e Kulturs Rinis dhe Sporteve do t el nj fond prej 50 mij dollarsh pr kthimin n identitet t ksaj ure. Ky premtim, nse do t realizohet, do t shptoj kt monument kulture t klasit t par nga shkatrrimi. Lajmtari

Dy adasht
N vagonin e klasit t par, n nj mjedis goxha t kndshm, dy udhtar bisedonin pr 700 pal qejfe me njri-tjetrin dhe, sht e drejta, dukej q u kishte ngjitur muhabeti. Kur Mahmut Maksuti iu afrua stacionit ku duhej t zbriste, i foli bashkudhtarit: -Folm gjat, u knaqm, por st pyeta: prej nga je e si t quajn? -Nga Otojaka, m quajn Maaaahmut Maaaaahmuti. -Ngadal, or mik, Mahmut m quajn edhe mua, por se kam kaq t gjat sa ti, ty t mbeti goja hapur, Maaaah Ky dialog m kujtoi Mahmutt e parlamentit ton. Q ka ksi soj, ma do mendja, ka kudo, por jo kaq t gjat e gojshqyer si ky yni... Mahmut. Q kryeparlamentari yn zoti Servet, bn ksi pelivanllqesh, e din t gjith, po se i bn kaq bajate e t shmtuara, kjo ta prish mendjen. Kur merr urdhr nga dikush, ai ta dredh n mes t dits, pr t mos prdorur fjaln gnjen se sgnjen profesori flokbardhi, krye-parlamentari yn. Ai sgnjen, vetm zbaton urdhra, ndaj mos i bini n qaf fukaras. Vllezr, mos i bini n qaf, mos i zini frymn, koka sht e bots, vula ishte e tij. Dhe... shquhet pr sjellje korrekte, i thot Partia mm Nano- Rui, bn Profesori i ndruar. Si dihet shkronja S sht prdorur pr t etiketuar servilin. Mua sm plqen q t ngatrroj inicialin me personin, sidomos me z. Servet q mezi e gjetm vllezr. Ka ardhur koha q t zgjedhim at q duam, at q na plqen, na nderon, njeriun e ri t kohs s re. Mjaft m me persona q ua kemi par hairin pr 8-vjet rresht. T mendojm mir, q t mos pendohemi. T mos na vidhen votat n mes t dits n salln e parlamentit. Mjaft jan tallur e na kan prozvalur. Qerim Hysenbegasi

Falenderim
Jam nj studente e universitetit Eqerem abej praktikante, q kt vit diplomohem msuese pr lndt histori-gjeografi. Zhvillova praktikn n shkolln 9-vjeare 22 Tetori t qyteit t Beratit, e cila sht shkolla m e mir e ktij cikli n gjith rrethin e Beratit. Q n fillim, kontakti me drejtuesit e saj, zotrinjt Irakli Strori e Ruhdi Orizaj, m krijuan nj atmosfer t przemrt e mbi t gjitha m dhan besimin e nevojshm se

un do t mundja t prballoja nivelin e asaj shkolle. Ju faleminderit atyre pr ndihmn q m dhan pr t hedhur hapat e par n rrugn e msuesis. N shkolln 22 Tetori gjeta nj grup msuesish me prvoj, t cilt zbatonin forma e metoda pune jo vetm bashkkohore, por sidomos t efektshme n varsi t nivelit t nxnsve q shquheshin pr prgatitje shum t lart. Msueset Shpresa Qafa dhe Loreta Bejo zhvillonin or msimi, ku variantet e ndryshme t strategjive t t msuarit si A-94, t t msuarit me objektiva, puna n grup, t tjera metoda si kto, i bnin nxnsit aktiv dhe mbi t gjitha e kthenin klasn n nj mjedis ku ziente debati msimor. Prgatitja e tyre, metodike e shkencore, q nga ditari, planet msimore, m bn mua t prfitoj nj prvoj t pasur pr punn time n t ardhmen. Duke falenderuar edhe drejtorin arsimore t Beratit, sidomos kryeinspektoren Nexhmie Xhezo, q m dhan shansin t ushtrohem n at shkoll, ndjehem e plot pr t gjetur forca te vetja pr t qen edhe un nj msuese e denj n t ardhmen. Edhe nj her falnderoj msuesit dhe nxnsit e shkolls 22 Tetori Nina Mbrakulla

Me OSBE-n pr dore
N nj koh kur BE i hap driten jeshile Rumanis dhe Bullgaris pr ti pranuar n Evropn e Bashkuar, n Tirann ton OSBE dhe ODHIR bjn pelegrinazhin e radhs. Shqipria ka mbetur akoma n kohn e OSBE-s. OSBE na sht br m tepr se sa e shtpis. E ndrsa shteteve t siprprmendura u thuhet se viti 2007 do jet viti i shumpritur, neve prsri na hiqet veshi, na hiqet viza. N fakt, n fakt, shqiptart asnjher skan qen t gatshm, skan qen t pjekur pr viz evropiane si rumunt apo bullgart. Dikur, para viteve 2000, n mnyr proverbiale thuhej se reformat demokratike n Poloni kan krkuar 10 vjet, n Hungari 10 muaj, n RDGJ 10 dit. Rumania dhe Bullgaria ishin shum larg. Pr kto shtete as q diskutohej akoma. E pr Shqiprin, kuptohet, as q i shkonte njeriu npr mend. Sot, komshinjt tan priferik, kan ecur shpejt. Madje shum shpejt, shum fort. Pavarsisht se kemi qen n stade t ndryshme zhvillimi, rumunt dhe bullgart jane vetem 2 vjet larg Evrops. Ndrsa ne jemi aty ku kemi qen, me OSBE-n pr dore. Esht e teprt t thuhet se perbn OSBE dhe ODHIR. Megjithat ia vlen ta cekim faktin se OSBE as m shum e as m pak merret me hetimin, paralajmrimin, administrimin e krizave n vende t ndryshme. Me gjith mend jemi n nj vend t till? E meritojm klasifikimin e br s fundi nga BE si geto e mundshme e varfris dhe e pastabilitetit n Ballkanin Perndimor? Thnie kjo e lidhur me zgjedhjet e vers 2005. Nuk besoj t ket n bot ndonj vend q edhe pas 15 vitesh, me asistenc ndrkombtare, nuk di t bj zgjedhje. Madje nuk sht aq i aft sa t caktoj dhe datat se kur mund t mbahen zgjedhjet. 700 vzhgues jan t nevojshm pr Shqiprin, thot dhe pastaj z e qesh Dimitri Rupel, n prgjigjen e dhn nj gazetari. Qeshja e tij sht mjaf domethnse. Ndrkombtart i ka pjell belaja me fenomenin shqiptar. Shqipris i ka dal nami n maj t Strasburgut. Pr zgjedhjet shqiptare ka filluar t flas dhe NATO, ku dihet q ska t bj fare me kt pun. E pra, duhet ta dim se asnje fam, asnj nam nuk zhduket krejtsisht po qe se at e prmendin shum njerz, subjekte, institucione. Dijet apo recetat e t huajve kan rndsin e tyre, por, n fund t fundit, ato kan qen pasoj e gabimeve tona. Pasoj e gabimeve t politikes son. Pr fatin ton t keq n Shqipri nuk bhet, nuk prodhohet politik.

N Shqipri vetm konsumohet politik me receptur ndrkombtar. Njlloj si konsumohen mallra e shrbime t prdorimit t prditshm. Dihet nga t gjith se ka receta pr t br omleta, por nuk ka recet t na tregoj se si mund t bhet nj politik integruese m e mir. Se si mund t bhen nj pal zgjedhje t pakontestueshme. Receta evropiane: pluralizm politik dhe ekonomi tregu duket se nuk funksionoi si duhet pr vendet e varfra dhe t prapambetura si Shqipria. Ne kemi t drejt t pohojm se pas 15 vitesh demokracia prodhoi n Shqipri tiranin e klasave, shtresave t ulta me nj qeverisje q i mungoi arsyeja, e mira e prbashkt madje shkoi deri aty sa t ishte nj form e rrezikshme qeverisjeje. Demokracia n Shqipri errsoi ushtrimin e pushtetit t vrtet. Jasht syrit t shqiptarve proceset demokratike i shrbyen fshehjes dhe justifikimit t pushteteve t fshehta. Demokracia te ne rrezikoi rendin. 1997 ishte njolla e turpit pr shqiptart. U vran, u plagosn. Vazhdojn t vriten, t plagosen, t vetvriten dhe shifra e tyre ndofta mund t jet sa ajo e humbjeve n Luftn e dyt Botrore. E paraqitm veten ton n syt e bots si anarkist, t paparashikueshm, t paqndrueshm, t paprgjegjshm. E treguam veten ton si komunitet q sdi t funksionoj. Evropa sht qytetrim dhe qytetrime quhen komunitetet q din t funksionojn. Demokracia n Shqipri rrezikoi drejtsin. Vetm n Shqipri ndodh q individi i ka mundsit dhe aftsit q t ushtroj dhe t mbroj vet t drejtat dhe interesat e tij. Esht drithruese dhe ndihesh keq kur dgjon pr forcn e kanunit akoma. Ne ose t paktn nj pjes e jona krkon t rehabilitoj kanunin. Krkon t prmirsoj apo t modernizoj kanunin. Kanuni te ne ka qen i ulur kmbkryq mu n mes t parlamentit. Vetm tek ne ndodh q nnkryetari i gjykats s apelit i thot ministrit t drejtsis se je n gjak me mua po m shkarkove. Pavarsisht se ke apo jo t drejt, sado i dobt t jet shteti, ti rreferohesh kanunit do t thot kthim prapa. Kthim n thellsit e shekujve. Nuk do t jet udi fare q monitort ndrkombtar, prvec t tjerave, t na krkojn larjen e hesapeve me kanunin, fakt t cilin politika te ne e ka mar leht-leht si pa rndsi. Vendimmarrsit evropian nuk duan tia din aspak se sa e si flet Berisha apo Nano n parlament. Se sa bukur i organizojn kuvendet apo kongreset partit politike n Shqipri. Ata shikojn si funksionon komuniteti, si funksionon shteti. Esht ky i fundit ligjor apo kanunor. Gjithmon je i padobishm n qoft se nuk i kupton dhe nuk i pranon ato q thot tjetri. Tjetri sht ai q qndron prball teje. Kur bisedon me t duhet t mendosh mir. Tjetri jan negociatort e huaj. Ata nuk jan vetm prball politikanve tan. Ata jan edhe brenda tyre. Ata e din saktsisht n Shqipri se ndodh vrtet. E din tashm se kush sht Nano, kush sht Berisha, far prbn LSI, e krkon mbreti Leka. Duket se m n fund po arrihet dika. Skena politike dhe qeveria e ardhshme mund t jen dhe t bhen shum interesante. Tani nuk ka m dy pole t politiks. Ata tashm jan katr. Dalngadal po merr fund miti i dy t medhenjve. Shqetsim ky pr shum vite i ndrkombtarve. Bindja e tyre deri n ide fikse, sekretet prapa kuintave t politiks dhe kurioziteti i madh pr fenomenin shqiptar i dhan vendit ton pamjen e nj parcele eksperimentale. Kshilla pa fund. Kshilla pr gjithka. Kshilla n vetvete sht e mir, t ndihmon pr at q e dgjon, por nganjher nuk del atje ku duhet. Kshilla mund t jet edhe e keqe. Dhe kshilla e keqe del shum e keqe pr at q e dha. Nuk e dim sa kode zgjedhore jan br me ndihmn e OSBE-s? Cilt kan qen t mir dhe cilt jo t till. Kan qen ata t mparshmit apo ky i fundit? E ka fajin kodi zgjedhor apo sistemi zgjedhor? Shqipria sht republik parlamentare. E ndrsa zgjedhjet e te tjera gjera i bjm sikur t ishim anglo-sakson. Harrojm apo nuk dim se do sistem politik ka formn e tij t shtetit. Gjithsesi zgjedhjet nuk kan qen t vetme q skan funksionuar. Nuk ka dika por gjithka q sfunksionon. Akoma partit nuk po din si ti prezantojn elektoratit, i cili ssht as amerikan, as i para 15 viteve. Paraqitja e madhrishme e PS, LSI, PD me dekore, reklama, muzik, flamuj n kongres, apo kuvend, sht e domosdoshme deri diku e justifikuar, pr t br efekt dhe kur kundrshtari politik krkon t imponohet. Por madhshtia nuk sht gjithcka. Nuk sht mnyra e vetme dhe e sigurt pr ti fituar zgjedhjet. Vitrina jo gjithmon tregon se far ka brenda magazina. N vitrina nganjher reklamohen gjra demode, q i ka kaluar koha. T mbrojm t ardhmen duke servirur 1997. Vrtet 1997 nuk prbn thjesht arshiv, por ajo kurrsesi smund t jet alternative.

Nuk mund t mbrosh t ardhmen me ngjarje t tilla q vet skan t ardhme. Shqiptart nuk mund t lahen dy her n ujrat e t njjtit lum. Lvizja pr ndryshim sht mjaft esenciale. Ndryshimi i vrtet sht lvizje por lvizja mund t mos jet ndryshim. Lvizja mund t jet dhe asgj. Pr pasoj nuk ndodh as rotacioni. Jo do pal zgjedhje on patjetr n rotacion. Dmth kalimin e pushtetit nga nj forc n nj forc tjetr politike. KOP-i sht vrtet nj lvizje e duhur e PD. Ai e filloi punn si sinonim i mencuris, maturis, modestis dhe i modernizmit politik. Por KOP-i nuk duhet ti lejoj vetes t bj budallalliqe. Njerzit e KOP-it nuk kan pse merren me posterat e kandidatve pr deputet, se ku duhet t vendosen dhe ku nuk duhet. Posterat e kujdo qofshin ato skan t bjn me orientimin e politikave. KOP-i vazhdon prplasjen me institucionet financiare ndrkombtare duke krkuar t dal m origjinale sa duhet. Heqja e TVSH-s dhe anullimi i privatizimit t ALBTELECOM-it t duket se l shije jo t mir, habi, jo besueshmri pr nj forc politike q krkon t vij n pushtet.T polemizosh me ndrkombtart do t thot ta ndiesh veten t barabart me ta. Por t diskutosh pr gjra t atilla kur ske kllqe ti mbash e ti bsh do t thot shfaqje elektorale. LSI me Metn dhe metistt duket se do t jen elsi, komplementi i qeveris s ardhshme. Kjo nuk do t thot se ajo do t jet udia. Shum-shum at mund ta klasifikosh si Pollo e PS i cili mund t shrbej si aritmetik politike n votbesimin e qeveris s ardhshme. Pavarsisht nga emri i partis dhe sllogani i fushats pak kush mendon se Meta e t tijt e kupton m mir integrimin. M mir se PS, PD, Nano dhe Berisha. LSI smund t jet nj idealizm politik. Smund ta quash gjetje e duhur n vendin dhe kohn e duhur. Lidershipi i saj ka pas qen provuar n qeverisjen socialiste pr shum vite. T kesh qen kryeministr, zv/kryeministr, ministr nuk ka nevoj pr komente. M tepr se sa idealizm LSI prbn nj egoizm politik. Mirpo dihet se egoizmi sht pasion fatal dhe shkatrrues pr politikanin q ka investuar n politik vite t tra. Ndoshta mund t jet misioni i Mets dhe partis s tij pr t vendosur nj ekuilibr t ri n politikn shqiptare n konkordanc me Strasburgun e Brukselin, me qllimin e hershm t tyre pr copzimin e PS, largimin e Berishs nga jeta politike, rotacionin politik normal. Anastas Pjetri

U nda nga jeta Zoi Kusta

Njeriu q la pas modelin etik t qytetarit fisnik
N kto dit maji, n datn 9, kur gjallria e pranvers ka sjell n zemrat e njerzve m shum prjetime e ndjesi pozitive, pushoi s rrahuri zemra e njrit prej bashkqytearve t nderuar e t respektuar, Zoi Andrea Kusts. Jan t rrall e t pakt jo vetm n Berat, por deri n Tiran, Sarand e Shkodr, Kor e Durrs, Vlor e Fier, q t mos e ken njohur ish-drejtorin e turizmit n Berat, q i dha aq emr e fam me cilsin e shrbimit q u ofrohej klientve vendas dhe t huaj, n ish-pikn turistike t Kalas, n Shtpin e Bardh n lagjen Mangalem, n turizmin n qendr apo n aneksin e tij n lagjen 10 Korriku. Zoi ishte nga ata drejtor q e fillonte punn do dit n orn 05.00, kur ishte pranver, ver dhe n vjesht, dhe n orn 06.00 kur ishte dimr dhe ikte gjithnj pas ors 22.30-23.00, kur mendonte se do detyrim ndaj klientve e kishte prmbushur m s miri. Nuk lejonte asnj thrrmij pluhuri, asnj picet t zhubrosur mbi tavolina, asnj tavll t mbushur me bishta cigaresh, asnj miz t fluturonte n bar-bufe e restorante, asnj mushkonj n dhomat e gjumit. Kamariert dhe kamarieret, i donte si vetja, t sjellshm e t prkushtuar, t gatshm e t vmendshm pr do shrbim q u duhej afruar plot fines t gjith klientve. U qndronte t gjithve afr, por edhe u krkonte deri n detaje, t

prmbushnin n koh e cilsisht detyrimet e tyre. Nuk fshihej me fshes e nuk lahej me leck, por do dit u kalohej dyll parketi q i bnte t gjitha siprfaqet t llamburitnin. Pikrisht pse punonte kaq shum dhe kaq mir, i ofruan t zgjidhte edhe Tirann apo Durrsin, por Zoi mbajti deri n fund, kur doli n pension, turizmin e Beratit, t cilit i pati dhn gjithka t mir q kishte n shpirtin dhe zemrn e tij. Zoi i prkiste atyre njerzve q punonin me qetsi e thjeshtsi, pa krkuar buj e pa i br vetes reklama, kurdoher njeri modest e pa mburrka. Kurdoher ekzigjent dhe korrekt, njeri q punonte pa orar dhe i palodhur. do veprim t vetes dhe t punonjsve i vlersonte me arsye dhe maturi dhe duke qen prher njeri me bot t pasur e shpirt t gjer. Prvoja e tij n drejtim t tregtis dhe turizmit ishte e gjer, e thell, tepr e suksesshme q meriton t njihet, t respektohet pse jo edhe t zbatohet nga njsit e shumta q ka aktualisht qyteti yn dhe po ofrojn shrbime pr turist vendas apo t huaj, t cilt do vit po e rritin fluksin e ardhjes n Berat. Zoi u nda nga jeta relativisht shpejt, ku i duhej dhe mund ti jepte jets s qytetit. U lind n Paftal m 19.09.1929 n nj familje me tradita atdhetare e humane. Pr t prballuar jetesn e vet dhe t familjes q n moshn 13-14 vjeare punonte si shits ambulant (ertexhi) n Fier. Pikrisht atje z fill dalja e tij partizan, n fillim n etn e Shpiragut e m pas n Brigadn e 16-t. Duke qen pjesmarrs n luft kishte prjetuar ngjarje t shumta, disa her vdekja i kishte qndruar mbi kok. Zoit i patn ngelur n kujtes aste t fillimit. N nj rast tek Ura e Mbreshtanit n Fier, s bashku me nj shok, u gjend i rrethuar nga gjermant. Shoku i Zoit plagoset, por Zoi manovroi me drejtsi, i shptoi rrethimit e trhoqi me kujdes t plagosurit dhe, duke prfituar nga njohja e hollsishme e terrenit, prmes ferrash e kallamishtesh mundi ta oj deri n nj shtpi n fshatin Verri q ndodhej aty afr dhe i shptoi jetn. N luftimet e mvonshme u dallua prsri pr trimri e guxim, zgjuarsi e shkathtsi. Pr kontributin dhe meritat n Luftn Antifashiste Nacionallirimtare ai ka merituar dekoratat e akorduara nga Presidiumi i Kuvendit Popullor. Pas lirimit n vitet 1944 deri n 1949, vazhdon t shrbej n ushtri, nga ktu n nj pjes kohe n ish-degn ushtarake t Beratit. Duke i mirkuptuar dhe mirpritur reformat n ushtri, n vitin 1949, vendoset prsri n Paftal dhe pikrisht z fill puna e tij si shits (tregtar). Duke qen se dyqani i Velabishtit n ato vite kishte m shum pun dhe ishte ndr dyqanet kryesore pr gjith luginn e Velabishtit dhe Nahijes s Shpiragut e caktojn t punoj n kt dyqan. Edhe ktu Zoi punonte nga mngjesi deri von n mbrmje. Shumicn e kohve flinte brenda n dyqan dhe bnte kujdes q t mos i mungonte asnj artikull ose mall q i krkohej. T gjith blersit i priste e i prcillte me buz duke qeshur, gjithnj korrekt e serioz, kurdoher n kmb pr ti shrbyer. N vitet kur Zoi punonte n kt dyqan, shkonin atje pr t bler apo edhe pr t zgjidhur halle qytetare t shumta t Beratit, thuajse nga t gjitha lagjet. Dyqani i Zoit n do or t dits ishte me plot blers dhe t gjithve Zoi prpiqej tu sillte nga pak knaqsi, kur i prmushte krkesat e tyre. Edhe n ato vite Zoin e njihte pothuajse i gjith Berati me krahinat prreth. N organizimin e ri q iu b tregtis s fshatit, duke mbajtur parasysh punn, por edhe mnyrn se si punonte Zoi, i ngarkuan detyrn e drejtorit t bashkimit t koop. t konsumit. Pr 3 vjet radhazi Zoi nuk la fshat pa vajtur vet dhe atje ku gjente mundsit fillonte pun pr eljen e dyqaneve t rinj. N kt pun plot intensitet, pr t br t mundur furnizimin e fshatarsis me artikuj ushqimor e industrial Zoi spikati si

drejtues i zoti, i prkushtuar, korrekt e ekzigjent para s gjithash ndaj vetes, por edhe ndaj t tjerve, si njeri idealist dhe tepr human. Kur u ndrtua turizmi Tomori, Zoi u przgjodh t ishte drejtori i par i tij dhe aty punoi m shum se 20 vjet, deri kur doli n pension, duke i dhn turizmit t Beratit emr pr gjith Shqiprin, edhe jasht kufijve, duke marr me vete vetm emrin e njeriut fisnik, t qytetarit t nderuar e t respektuar.
Jorgji Xhaxha

Turp pr drejtorin arsimore q pushon nga puna Demir Hatin

E dgjova nga nj kronik n TV Onufri, se, nj msues ishte pushuar nga puna se kishte qlluar nj nxns me pllmb. Q n ato aste un thash se nxnsi do t ket qen ndonj nga ata rrugat, q ven n shkoll pr t kaluar kohn e q kjo koh i ka br dhe trima. Kur mora vesh nga gazeta Lajmtari se msuesi i pushuar ishte Demir Hatia, thash m se i sigurt kt radh, se nxnsi ishte nj nga ata tipat e vshtir, q dhe vet Makarenkua i kishte futur n rrug duke ia futur dhe me ndonj dack. Me kt nuk dua t them se nxnsi i Bils ishte si nxnsit e kolonis Gorki, por, as at q t kemi shembull Makarenkon, por n fund t fundit, dhe pse nj msues, si Demir Hatia, i bie me pllmb nj fmije zevzek e t prap, nuk bhet vrim n qiell. Pse flas kshtu. Un e kam pasur nxns pr tre vjet Demir Hatin dhe them me bindje q, nxns m t sjellshm dhe m t urt se sa ai nuk kishte shkolla! Ai qe i respektueshm dhe i edukuar. Nuk e bnte kurr dy fjaln e msuesit. I hapte rrug gjithnj atyre fmijve, shokve, q ngulnin kmb n t tyren. Dhe kur doli oficer, por dhe kur ishte msues n Berat dhe un (mua m kishte drguar Partia t punoja nga msues n kombinat si hamall), Demiri gjithnj m respektoi, nuk e ktheu kurr kokn mnjan kur m takonte, m thirri gjithnj msues (n fakt m thoshte profesor). Kur msova se Demiri e kishte qlluar me pllmb dhe pr kt kishte krkuar nga daja i nxnsit, q t shkonte e ti krkonte t falur familjes s nxnsit, thash me vete: fisniku, fisnik mbetet! Megjithse, me siguri, q nxnsi e ka merituar at pllmb. Demiri nuk ia ka falur vetes, por ka dashur t bj at q as nj prind nuk e bn kurr me fmijn e tij. udia m e madhe m vjen kur msoj se drejtoria arsimore kt rast paska pritur q ta heq qafe e t emroj ndonj mik a mikesh n Bil. N mos qoft mik a mikesh, me siguri q do t jet ndonj q e zgjidh qesen mir pr t siguruar nj vend n arsimin, q ka marr tatpjetn n kt vend, ku vetm propagand bhet. M e udhs do t kishte qen q drejtoria arsimore, sidomos n radh t par drejtori i shkolls, ti dilte krah msuesit, sidomos nj msuesi si Demir Hatia, q sht aq i edukuar dhe i sjellshm. Msuesit, mund ti trhiqej vetm nj vrejtje dhe kjo jo n sy t nxnsit. Mund t largohej nga ajo shkoll e t emrohej n nj shkoll m t mir. Jo se me at q bri (q qlloi nxnsin me pllmb, qe ndonj shpikje a metod e re pedagogjike, por pr t mos krijuar probleme t tjera). N asnj mnyr t mos pushohej! Sa pr at inskenim n zyrat e drejtoris arsimore, as q dua t hyj n t. far sht pretenduar, sht nj gnjeshtr me bisht! sht gnjeshtr, sepse e njoh mir, se cili sht Demiri. Por njoh dhe aq mir dhe metodat mafioze t ktij shteti mafiozsh. Q dhe, nse nuk qen t till, u bn si shefat e tyre. Zotrinj, ktheni n pun Demir Hatin dhe i krkoni t falur ju atij pr gabimin q keni br! Msues si Demir Hatia i bjn nder jo nj shkolle, por nj

qyteti t tr. Msues si Demir Hatia do shkolla jon e jo msues q t shikojn nxnset nga kmbt a nga gjoksi, qofshin kto dhe t klass s tet e t krkojn para, si krkojn shefat e arsimit pr nj vend pune. T hiqen nga arsimi msuesit pa arsim prkats. T hiqen vagabondt, t hiqen matrapazt dhe t korruptuarit q i shesin notat me para! Kthimi i Demir Hatis n pun sht kthimi i nderit dhe i dinjitetit t arsimit n vendin q i takon. Bujar Orizaj, ish- msues i ish-nxnsit Demir Hatia

Dukuri q vrasin syrin npr rrugt e qytetit

Dherat vrshojn trotuaret

Aty ku ndahet ndihma ekonomike, ose aty ku punon Kontroli i Lart i Shtetit, ose aty ku ka zyrat Policia Tatimore, ose aty ku drejton punt e rajonit nr. 3 bashkia e vogl , u bn m se dy jav q nj kamion shkarkoi nj ngarkes dheu t kuq t marr andej nga gurorja e Urs Vajgurore (me siguri e marr ashtu qyl). Nj topil tjetr dheu, po i kuq dhe ky, sht hedhur ose shkarkuar disa dit m von, kundrejt tij. Me demek i bjn karshillk njri-tjetrit. Kto masa dheu dhe pse t pakta n sasi, gjat atyre dy-tri ditve q ra ndonj ves shiu, apo kur dikush lante rrugn para biznesit t tij, e bllokojn ujin dhe formojn pellgje jo t vogla, q qndrojn me dit t tra pa u thar. Puna sht ktu: kush e porositi dhe prse u porosit q t hidhet dheu aty buz atyre q duhet t ishin trotuare t shtruar n mos me pllaka, t paktn me asfalt beton? Mos vall dheu q u hodh e ka apknllkun brenda? Mos vall ajo gjysm makine q u hodh, mund t shkruhen se jan hedhur pes, gjasht makina, por e kan vjedhur njerzit, ose e ka marr uji me vete (megjithse nuk ka rn aq shi i rrmbyer sa t marr me vete at dheun e kuq), q mund t jet shtruar dhe si akull apo granil pr mbushjen e gropave?! Mund t jet porositur dhe nga ndonj subjekt privat, por dhe atij duhet thn q ta prdor e t mos pengoj lvizjen e njerzve, por dhe t ujit n an t rrugs. udi, ata q fshijn rrugt, apo ata q i kontrollojn, nuk i kan par ata dy topila me dhe, dhe nuk jan br merak se duhen aty. Apo tani jemi n koh fushate dhe parat na duhen, pavarsisht se nga dalin e si dalin. Pyetni nj her kush i solli dherat dhe prse nuk vihen n pun?! Apo pritet q t zhduket nami e nishani dhe pastaj t jepet berihaj se na vodhn 10 kamion me akull q e blem sa frngu puln?!

Prse rrugt fshihen ditn?

sht e vrtet q pr rrugt shkruajm shpesh pr mir e her me vrejtje. Kjo sht e drejta jon si qytetar, sepse paguajm dhe taksa pr pastrimin e qytetit, por dhe si media kemi t drejt t shkruajm kur nj pun nuk bhet si duhet dhe kur duhet. Kt radh nuk do t merremi se si pastrohet qyteti nga fshesaret dhe si hiqen mbeturinat e sa her hiqen, por me nj dukuri tjetr, q shpesh rrugt pastrohen n ort e para t dits. Nuk e kemi fjaln pr skuadrn e gatishmris, q duhet t jet tr ditn n pun, pr t hequr ndonj papastrti t astit, t shkaktuar nga ndonj kalim i ndonj kafshe, por pr pastrimin e mirfillt t rrugve q shpesh kur fshijn shamibardhat, ngren re tymi sikur

t ken kaluar dy-tri mij kok bagti q heqin kmbt zvarr- zvarr. Gjithashtu dhe kazant e mbeturinave hiqen vetm kur t jen mbushur aq sa nuk nxjn m. Kurrkush nuk ia ka pr borxh komunales q pastrimin ta bj sikur ta ket angari. Jo, zotrinj, nuk paguajm q t thithim tym rruge q n mngjes, as t ndiejm ern e keqe t mbetjeve npr kazant e pazbrasur e t palar e t pastruar sipas rregullave q u takon sipas kontrats, apo dhe ktu n mos rrjedht pikon ndonj gj. Nuk thon m kot: gur gur bhet mur. Lek- lek bhet milioni.

Mjedis sportiv apo treg?

N lagjen 30-vjetori, aty pran kishs katolike, dikur ka qen nj fush futbolli ku strviteshin ekipet e fmijve, por dhe t rinjt e Tomorit. Ndrsa sot nuk merret vesh se far plani ka bashkia pr kt fush. Do t bhet fush futbolli pr tu strvitur, apo do t bhet fush pr tregtim plakash, q t boshatiset sheshi para stadumit t qytetit, q kto dit mbushi 20 vjet (n kulmin e moshs s rinis), por q duket si nj plak i smur, i dal n pension, se ata q e kan pron t tyre (n kt rast bashkia), as q ia hedhin syt ktij jetimi. Q parcela pran kishs nuk ka sy pr tu br fush futbolli, kjo duket. Duket se, prderisa njrn port futbolli e kan ln jasht brodurs prej betoni, do t thot: ose ai q e ka br kt gj do t shpik ndonj loj t re, me nj port, ose nuk ka haber nga futbolli fare. Aty pran fushs jan shkarkuar disa makina me zhavorr. Mbase pr t mbushur fushn, nuk sht vendosur akoma se do t bhet fush apo treg. Ne u themi kt gj: Zotrinj, q keni br nj investim fillestar aty te fusha e lumit, prse i bni gjrat sprapthi? Nuk thot m kot Mat shtat her e prit nj her. Ju se keni vendosur akoma? N se jo, prse aq koh e gjat? Nse keni vendosur se do t bhet, prse i vononi punimet? far prisni? Prisni t vjedhin zhavorrin e t thon se u mbaruan fondet? Sa sht fondi pr kt objekt? Ku sht transparenca e premtuar? Me q ra fjala te transparenca, prse e keni hequr planin e investimeve nga sheshi i qytetit? Nuk po marrim vesh se qe planifikuar pr tu br, far sht br e far ka ngelur pa u br. Nejse, na ktheni prgjigje se do t bhet me fushn e lumit. Do t bhet fush topi, apo do t bhet fush tregu?

Hall me parkimet e makinave

Prori i kryetarve t bashkis nuk po i l dhe pronart e veturave nuk po gjejn vrim ku t parkojn npr rrugt e Tirans. Ndrsa ktu te ne nuk gjen dot rrug ku t kalosh n kmb, se nuk t lejojn makinat e parkuara nga t dy ant e rrugs. Majtas makina t ndaluara, djathtas po t tilla. Po kmbsori i varfr, po ata me biikleta, po ata me motora, po vet makinat, ku do t kalojn?! Ajo e shkret rrug sht dhe e ngusht. E kemi fjaln pr rrugn nga kryqzimi i spitalit e deri te sheshi i agjensis s qytetit, po kshtu dhe pr rrugn q t on te stadiumi, ku makinat parkohen vend e pa vend. Parkimit t keq t makinave nuk i ka shptuar as shrbimi qytetar i autobusve. Vendin e ndalimit t tyre (i cili detyrimisht duhet t jet i vizuar me boj t verdh dhe nuk duhet t zihet as nga nj makin tjetr), shpesh e shikojm t zn dhe urbani i gjor (n kt rast shoferi), duhet t ndaloj ku t gjej nj vend bosh, t ln nga trimat e qytetit q e duan makinn te prapanica, se u duket vetja sikur jan zn e kan lindur n makin. Nuk kan faj ata. Fajin e kan ata q han e pin me ta e nuk kan sy q tua skuqin mir. Me q

jemi te puna e makinave, duam ti bjm nj pyetje sektorit t autoinspektoriatit, n policin e qytetit: Zotrinj, keni a skeni fond pr t br sinjalistikn horizontale t qytetit? Kan kaluar shum koh (vite q nuk e kemi par qytetin, rrugt e tij t vizuara). Kur i vizuat koh prpara (q nuk mbahet mend se kur), me siguri q e bt vizimin me boj dheu e jo me boj imentato, paka se ju mund ta keni shkruar n letrat e dorzuara n financn e shtetit sikur sht br me bojn e duhur. Tani sht koha. Nxirreni at t shkret fond dhe blini bojn e duhur aq t pakt deri n dimr ta kemi qytetin me vija, si e krkon rregullorja juaj, e cila edukon qytetart, q t din t sillen kur shkojn npr qytete evropiane. Mos harroni se sinjalistika horizontale pakson rreziqet nga aksidentet e mundshme. T presim e t shpresojm q kujtesa jon do tua nxjerr gjumin e dimrit q qe kaq i gjat pr sinjalistikn horizontale dhe pr parkimet e gabuara.

Sa dhe si u shfrytzua fondi i ambasadorit ek

Gjat kohs kur bashkia drejtohej nga nj socialist tjetr, para nja dy vjetsh, qyteti psoi nj prmbytje nga dalja e lumit, m shum n lagjen Goric, sepse aty ishin br zullumet m t mdha. E para, ishin zn grykat e kolektorve nga dherat dhe prurjet e lumit. E dyta, kishte ngelur si biban i keq nj platform betoni, q mendohej t bhej nj pist, por q m shum e shmtonte lumin se sa do ti vlente qytetarve. Disa her me radh, si media e shkruar, si ajo elektronike, kishin lajmruar nj prmbytje t mundshme nga lumi pr shkak t masakrs q ishte br me t. Shtrati i tij ishte ngushtuar dhe ngritur niveli pr shkak t hedhjeve t ngurta, por q nuk ua vuri veshin njeri. Kur ndodhi e keqja, ishdrejtuesit e bashkis i bn bisht prgjegjsis. Pale, nuk u tha dhe njeri gj. T prmbyturve, prpos romve q u vendosn n katin e dyt t merkatos, nuk iu dha asgj, madje tregtarve iu tha n mnyrn m t poshtr e t paprgjegjshme: Pse pr ato pak lek keni nevoj ju? Megjithat, kjo bot ka dhe njerz t mir. Kshtu, ambasadori grek, gjat nj vizite q bri ato dit n qytetin ton, ofroi nj fond pr t zhbllokuar kolektort e pr t hequr dherat e ans lumit t lagjes Goric. Kt pun e mori prsipr ai, apo ia ngarkuan ushtris. Kjo sht pun pr ata q merren me kto shtje t ndihms s popullats, q preken nga fatkeqsit natyrore. Ma do mendja se ushtria, tani ( kur nuk kemi m frik se na sulmon imperializmi dhe revizionizmi), pr kto pun sht. Ajo nuk merr para pr punn q bn. Dhe do thn se ushtart bn nj pun t mir, gjetn dhe hapn kolektort, t cilt bn t mundur trheqjen e ujrave q kishin mbytur rrugn dhe thithnin ujrat q mblidheshin nga rrugicat e lagjes. Ato dit, u hoqn dherat, vetm sa doln grykat e kolektorve, u hoqn pak, fare pak dhera dhe ushtria u trhoq. Tani, pr udi, dikush n bashki thot se fondi q u prdor pr heqjen e dherave, nuk mjafton! Kt pun e bri ushtria me kraht e djemve q nuk marrin rrog puntorsh, por bjn detyrn karshi atdheut. Pa prgjegjsi n kt mes nuk sht dhe opozita. Kshilltart e saj n kshillin bashkiak duhej t krkonin hesap deri n centezin e fundit pr parat q dha ambasadori ek. Dhe tani nuk sht von. N fakt, nuk sht kurr von, pr t krkuar t zbulohet e vrteta. N bashki dihet shuma e dhn nga ambasadori. Gjithashtu dihet se dhe hapja e kolektorve u b nga ushtria, pa e prekur fondin. Ather t krkohen ku u harxhuan parat e tjera? Ato para diku kan prfunduar. O n ndonj xhep, o n ndonj pun tjetr q nuk ka patur fonde pr t. T jet kjo sht gjysma e s keqes, sepse do t ken br nder e do t ken rregulluar ndonj mangsi tjetr. Frika sht se mos kan hyr n ndonj xhep, q nuk ka qen msuar t rrij bosh. Po t duan kshilltart e t dy

krahve mund t krkojn ndonj seanc shpejguese se si e sa para u prdorn nga fondi i ambasadorit ek q e dha pr lumin. Tani sht koha e duhur. M mir von se kurr! Sheradin BERISHA

Kufomat e shqiptarve hidheshin nga qerret n det

Dihet mirfilli se pas kapitullimit t Italis fashiste (shtator 1943) Shtabi Suprem i UNJ-s shtoi aktivitetin e vet ushtarak, n Kosov dhe n viset tjera shqiptare dhe deri n nntor 1944(por edhe m hert) n kto hapsira,u formuan njsite t shumta t UNJ-s,duke filluar nga etat,aradhat,batalionet e deri n brigada.Kto formacione partizane edhe pse u formuan n trrollin shqiptar nuk u formuan pr t mirn e shqiptarve. N gjysmn e dyt t vitit 1944,derisa forcat aleate(amerikane-anglezeruse...)prparonin n t gjitha frontet e lufts kundr ushtris hitleriane,Titoja do ti shfrytzoj kto rrethana,pr luftimin e forcave t mbrojtjes kombtare shqiptare 1 dhe ripushtimin e Kosovs...Pr ti realizuar m leht synimet e saj ,udhheqja jugosllave,n fillim t janarit 1945 urdhron mobilizimin e brigadave t Kosmetit pr ti drguar n Frontin e ashtuquajtur t Sremit-n Serbi.Ndonse qendra e rezistencs shqiptare n gjysmn e dyt t dhjetorit 1944-janar 1945 ishte prqndruar n Drenic, Shtabi Operativ i Kosmetit,urdhroi Shaban Polluzhn q ta lshonte Drenicn dhe t nisej n drejtim t Podujevs,pr tu bashkuar me Brigadn VII,e cila po marshonte pr Srbi. Shtabi i Brigads s Drenics largimin nga Kosova do ta kushtzoj me ndrprerjen e vrasjeve dhe t plakitjeve mbi popullsin civile nga ana e ushtaris jugosllave...mirpo pas dshtimit t nnshtrimit t Shaban Polluzhs m 25 janar nisin operacionet ushtarake n shkall t gjer pr asgjsimin e Brigads s tij. N kto operacione antishqiptare morn pjes:Divizionet 24,26,44, 46,52...t Srbis,Divizionet 41 dhe 50 t Maqedonis,grupi i brigadave t Malit t Zi(brigada e I e Boks dhe brigada e VI) 2dhe repartet speciale t OZN-s t drejtuara nga Spasoje Gjakoviq.N kohn kur forcat jugosllave zhvillonin operacionet m t prgjakshme n Drenic..., m 8 shkurt 1945,komandanti suprem i UNJ-s J.B.Tito me urdhr t veant nr.31 vendosi administrimin ushtarak n Kosov.Kt vendim Titoja e mori m 7 shkurt 1945 n Beograd,n nj takim me ushtarakt serb:Savo Drleviqin,Gjuro Medenicn dhe Krsto Filipoviqin. Me kt urdhr ,i tr pushteti n Kosov do ti kaloi nj grupi t caktuar ushtaraksh serbomalazez,t cilt do t ushtronin pushtetin politik,ekzekutiv dhe at gjyqsor. Gjat ndryshimeve n strukturn komanduese n krye t pushtetit ushtarak prkatsisht t Shtabit t Ri Operativ u emrua ish-shefi i Armats I-r:kolonel Savo Drleviq, duke e zavendsuar Fadil Hoxhn,i cili mbeti zavends i tij. Shef i Shtabit u emrua nnkolonel Dushan Vukotiq(deri n at koh ishte zvendskomandant i Divizionit 46 jugosllav),shef i prapavijs u caktua Stevo Dobrkoviq(i drguar nga shtabi qndror i Srbis),ndrsa komisar politik u emrua nnkoloneli Gjuro Medenica. M 10 shkurt 1944 kjo komand bri riorganizimin e trsishm t ushtris duke formuar Divizionin e artileris, t kalorsis, t ndrlidhjes, grupin operativ t brigadave, Divizionin 46,52...etj.3 Kjo makineri ushtarake n Kosov duke i marr t gjitha masat gjoja pr spastrimin e terenit nga mbeturinat e fashizmit dhe kundrrevolucionart vrau e masakroi pamshir mijra shqiptar gjithandej Kosovs...N kt fushat t egr ushtarake m 21/22 shkurt 1945 u shua me gjak edhe kryengritja e Drenics,pas vrasjes s tribunve popullor Shaban Polluzha e Mehmet Gradica n kullat e Dvoranve n Trstenik.

Masakra e Tivarit

Shtabi Operativ i kosmetit i urdhruar nga SHS i UNJ-s me qllim t shprbrjes s brthams s qndress shqiptare n Kosov,gjat muajve mars-prill 1945 mobilizon me dhun shqiptart pr ti drguar n frontin e dyt t ashtuquajtur tAdriatikut-n veriperndim t Jugosllavis. Skenaristt e Masakrs s Tivarit, pr drgimin e mobilizuesve shqiptar n pjest veriperndimore t Jugosllavis,kishin zgjedhur rrugn Prizren-Kuks-

Shkodr-Tivar-Dubrovnik-Rijek.Pr kt front mobilizuan shqiptart nga Vushtrria,Besiana(ish-Podujeva), Prishtina, Kaaniku, Ferizaji, Gjilani, Lipjani, Shtimja,Theranda, Burimi, Peja, Gjakova, Rahoveci, Sharri, Prizreni... etj.4 Sipas kujtimeve t pleqve q prjetuan kt mobilizim t dhunshm..., t mobilizuarit shqiptar,fillimisht jan tubuar npr qendrat e rretheve dhe ato komunale e pastaj,t organizuar n njsi ushtarake t komanduara nga oficer shqiptar kan udhtuar n qendrn e prgjithshme mobilizuese (kazermn ushtarake)n Prizren. Pas sistemimit, shqiptart e mobilizuar do t armatosen, me arsyetimin se armt do ti marrin n Kroaci e Slloveni! armatosja atyre ju ka dhn nj sinjal t keq dhe me t drejt ka lindur dyshimi n prgaditjen e ndonj skenari shfaross n prapasken.Kjo psikoz u thellua edhe m tepr,ather kur u armatosn edhe oficert shqiptar dhe pr prcjelljen e tyre u ngarkua Brigada XXVII e divizionit 46-t serb 5 e njohur pr terrorizimin e popullit shqiptar gjat muajve t kaluar. Deportimi i shqiptarve t mobilizuar,nga kazermat e Prizrenit u b n tri eshalone: 1.Eshaloni i par q prbhej nga 3.700 veta,u nis m 24.03.1945 dhe pas 5-6 ditsh arriti n Tivar, ku iu dorzua reparteve t Divizionit t IX-t jugosllav.Gjat rrugtimit, derisa u dorzuan n vendin e caktuar,t mobilizuarit u keqtrajtuan n mnyr shtazarake nga kriminelt serbo-malazez. T mobilizuarit shqiptar nga Tivari do t nisen pr n Istri,ku fillimisht disa dit do t ndalojn pr t pushuar n ujdhesn iov afr Trogirit.Dhe ato dit gjat kalimit me nj anije t vjetr,nga ujdhesa pr n Trogir,u mbytn rreth 65 veta,prej t cilve 29 qen vetm nga Kaaniku. 2.Eshaloni i dyt i prbr nga 4.700 veta, u nis dy dit m von (m 26 mars) nn prcjelljen e forcave t Brigads XXVII dhe m 30 mars n Shkodr iu dorzua Brigads X malazeze 6. Gjat marshimit katr ditor n rrugn Prizren-Zhur-Kuks-Puk-Shkodr ,prkundr lodhjeve e rraskapitjeve t mdha nga rruga e gjat,t mobilizuarit u maltretuan e u rrahn dhe n shum vende shum prej tyre u vran...si,gjat kohs s pushimit, gjat kalimit t lumejve apo gjat tentimit t ndonjrit prej tyre pr ta shuar etjen, n burimet e ujit. Pas ktyre peripetive nga Shkodra nn prcjelljen e malazezve - n mesditn e 1 prillit 1945 arritn n Tivar. At dit t kobshm rrugve t qytetit shihej nj mobilizim i ushtarve serbo-malazez,t cilt vshtronin me prbuzje kolonn e gjat t shqiptarve. Kjo kolon sht ndaluar n qendr t qytetit (me urdhr) kinse pr t pushuar dhe ndrkoh ndodh nj eksces n mes rojes dhe katr shqiptarve, t cilt u penguan q t pin uj n nj krua aty afr. Nga ky konflikt ushtart e urdhruar derdhin nj breshri plumbash n trupat e shqiptarve, me rast vriten disa prej tyre. Situata e tensionuar me qllim (pr ta filluar komplotin e prgaditur) e shtyri masn e shqiptarve q t shtrihen pr toke, ndrkoh q ajo hapsir ishte vn n shnjestr t pushkve dhe mitralozve q ishin vendosur n do qoshe t rrugve, dritare dhe terrac t shtpive e n shkmbijt e kodrave prreth 7. Azem Hajdini njri nga dshmitart e mbetur gjall nga Masakra e Tivarit, kshtu e prkujton ngjarjen e krijuar pas ekscesit: Me t prfunduar t ktij akti mizor, meq ne ishim n kolon pr 4, n gjatsi prej 5-6 km, e ku mundsia pr nj shfarosje masive ishte m e vogl, na kan urdhruar t ngritemi n kmb dhe t qndrojm n vend me duar t lidhura mbi kok. Pas pak na kan urdhruar t ecim drejt nj ndrtese t madhe 3 katshe,i ashtuquajtur Monopol i duhanit, me nj siprfaqe prej afro 300m2 dhe me oborr t rrethuar. Ndrtesa ishte e rrethuar nga t 3 ant me kodra shkmbore, kurse oborri ishte i rrethuar me mure t larta e me rrethoja t hekurt... N t hyr t oborrit - kujton A.Hajdini-ishin 10-15 ushtar t cilt me shufra hekuri godisnin n kok, gjoks apo n shpin do njrin prej nesh... dhe nga kto goditje mbetn t shtrir pr vdekje rreth 100-150 veta. Pas futjes s shqiptarve brenda n ndrtes (rreth 1000 veta)dhe brenda oborrit t rrethuar me mure(2.200-2.500veta) dhe nj pjese tjetr t mbetur n rrug para oborrit,rreth ors 14.00, ata do t sulmohen nga t katr ant. Shtihej me te gjitha llojet e armve t zjarrit si:me pushk automatike,mitraloz, mortaja dhe bomba dore, revole etj,kshtuq brenda nj ore, gjith masa e grumbulluar n ato hapsira nuk mbeti n kmb. Me kt rast oborri dhe sheshi u shndrrua n lum gjaku q i ngjante nj kataklizme t vrtet,ndrsa ndrtesa u shndrrua n grmadh,me qindra kufoma shqiptarsh brenda saj. Ksaj masakre makabre arritn ti shptojn kryesisht ata q u gjendn n ndrtes dhe ndonjri, q kishte rn n tok para se t filloj sulmi 8.Kufomat e shqiptarve t vrar e t masakruar mizorisht gjat tr nats s prillit u bartn me qerre dhe u hodhn n det pr tu zhdukur nga vendi i krimit.

Sipas burimeve arkivore rezulton se n Tivar m 1 prill 1945 u vran e u masakruan rreth 1700 shqiptar,ndonse nga kujtimet e dshmitarve q prjetuan kt masakr del se ky numr mund t jet shum m i madh...9 Kjo ngjarje tragjike pr popullin shqiptar, edhe pse ndodhi larg opinionit t athershm, ishte e qart se u prgadit nga kreu i udhheqjes jugosllave edhe pse m von Aleksandr Rankovii me kompani, kt ngjarje do t prpiqet ta cilsoj si incident t rnd t shkaktuar me fajin e vet shqiptarve!!10 Drgimi i shqiptarve pr n Frontin e Adriatikut nuk do t ndalet edhe pas ksaj masakre makabre. 3.Eshaloni i tret, me 2700 veta, nga Prizreni u nis m 27 mars 1945 nn prcjelljen e Brigads XXVII.Gjat rrugtimit t gjat e t mundimshm, pr mungesa t ushqimit e t higjiens dhjetra shqiptar u smun nga tifoja dhe pr pasoj disa prej tyre vdin. M 1 prill gjat kalimit t lumit Buna,u prgadit nj incident me rast u vran disa prej tyre. Ndrkaq n mbrmjen e 2 prillit ky grup arriti n Tivar dhe iu dorzua Divizionit t IX-t dalmatin.Nga Tivari me anije u transportuan n Dubrovnik,ku u vendosn n disa objekte me destinime t ndryshme,mirpo nj grup prej 800 vetash q ishin vendosur n nj depo baroti,n nj mngjes u gjetn t ngulfatur nga nj lloj helmi dhe shumica prej tyre gjetn vdekjen 11.Edhe gjat muajit prill 1945 jan nisur tri eshalone per n kt front. Eshaloni i par-me 1.506 veta,nga Prizreni pr n Tivar u nis m 19 prill,i shoqruar nga repartet e batalionit t I-r t Brigads XXVI dhe Kompanis s zbulimit t Divizionit t 46-t serb.2.Eshaloni i dyt-me 2.601 veta u nis m 20 prill nn mbikqyrjen e Brigads XXV dhe t kompanis s zbulimit t Divizionit 46 serb.3.Ndrkaq, m 24 prill u nis eshaloni i tret-me 1.216 veta,i prcjellur nga Brigada XXVI12.Nga kto shifra rezulton se gjat prillit,jan mobilizuar 5.323 shqiptar,ndrsa pushteti serb,evidenton vetm 4.300 veta. T gjitha kto eshalone u dorzuan n repartet e Armats s IV-t jugosllave dhe me anije u drguan n shum vija t frontit n Slloveni e Kroaci, prej nga qindra shqiptar nuk do t kthyen kurr n shtpit e tyre. Gjat muajve mars-prill 1945, prmes rrugs Prizren-Kuks-Shkodr-Tivar (pr n Frontin e Adriatikut) jan deportuar 16.423 shqiptar nga Kosova, kurse rreth 4.600 t tjer u drguan nga viset shqiptare t Maqedonis. Ndrkaq,n janar 1945 pr n Frontin verior (t Sremit) jan mobilizuar rreth 18.500 shqiptar n prbrje t Brigadave tkosmetit dhe 5000 t tjer nga Maqedonia. Nga kto shifra rezulton se gjat muajve janar-prill 1945,jan mobilizuar dhunshm rreth 44.523 shqiptar nga Kosova dhe viset tjera etnike, pr frontet e ashtuquajtura t Sremit e t Adriatikut.

Kontrat bashkpunimi midis qeverive t nxnsve

M 16 maj 2005, n salln e mbledhjeve t kshillit bashkiak, nn drejtimin e kryetarit t bashkis, z. Fadil Nasufi, u organizua takimi i par i bashkpuntorve q do t mbshtesin kontratn e lidhur midis qeverive t nxnsve t shkollave Vexhi Buharaja, Bab Dud Karbunara dhe Mangalem. N kt takim merrnin pjes prfaqsues t institucioneve partnere q do t mbshtesin realizimin e ksaj kontrate: nga bashkia, drejtoria arsimore rajonale, drejtoria rajonale e Mo-numenteve t Kulturs, muzeu etnografik, drejtoria e gjelbrimit, pleqsia e lagjes Mangalem, TV Onufri, gazeta Lajmtari, shoqata Antipatrea dhe Berati, drejtoria e qendrs kulturore, msues kordinator dhe prfaqsues t qeverive t nxnsve. N fjaln e vet kryetari Nasufi e vlersoi kt nism dhe shprehu gatishmrin e institucionit t bashkis pr ta mbshtetur realizimin e ksaj kontrate. Pr qllimin e lidhjes s ksaj kontrate dhe objektin e saj e mori fjaln drejtori i shkolls Vexhi Buharaja, z. Bedri Telegrafi.

Ky bashkpunim midis qeverive t shkollave, - tha midis t tjerave z. Bedri Telegrafi,- ka pr objekt mirmbajtjen dhe ruajtjen e vlerave muzeore, si dhe zbulimin dhe propagandimin e traditave kulturore t lagjes Mangalem. Bashkpunimi iniciohet dhe zhvillohet nn kujdesin e koordinatorit n ambasadn amerikane, z. Shefqet Shyri. Qllimi i ksaj kontrate sht prfshirja e rinis shkollore n veprimtari t prbashkta me karakter edukues. Synimet konkrete t ksaj veprimtarie jan ndihmesa e nxnsve n krijimin e kushteve t nj mjedisi t pastr e t kulturuar n kt lagje prfaqsuese t qytetit ton. M pas t pranishmit u njohn me prmbajtjen e ksaj kontrate. N fjaln e tyre, z. Baftjar Kafexhiu, Ajet Nallbani, Ymer Kordha, Agron Polovina, Petraq Guxhomani, prfaqsues nga pleqsia e lagjes Mangalem, e vlersuan si shum t dobishme kt nism bashk-punimi midis qeverive t nxnsve t shkollave dhe shprehn gatishmrin pr ta mbshtetur at brenda mundsive t tyre. N diskutimet e tyre ata krkuan t dinin edhe faturn financiare q do t lvroj ambasada amerikane q ka marr prsipr kt nism, pr t mundsuar realizimin me sukses t ksaj kontrate. Se ndryshe kjo kontrat do t ket vetm vlera n fushn e edukimit dhe pak n realizime t ndjeshme konkrete. N fund e morn fjaln edhe presidentt e qeverive t nxnsve Dorian Zyka nga shkolla Vexhi Buharaja, Klevi Myslimi nga shkolla Bab Dud Karbunara dhe Anila uku nga shkolla Mangalem, t cilt shprehn besimin n realizimin e ksaj kontrate si dhe vlersuan mbshtetjen q i dhan partnert n kt bashkpunim. Lajmtari

Predha ndryshkur
Flet nga ditari im

Pas mbarimit t Lufts s dyt Botrore, n tokn ton mbetn mjaft mbeturina t saj, si bomba, predha t dimensioneve t ndryshme, deri dhe fishek, q gjymtuan e morn jet njerzish. Pr to nuk u kujtua kush nga shteti i asaj kohe pr ti pastruar.
Ata ishin tre fmij nga fshati Malas Breg, fqinj me fshatin ton, Prparimi, Zegjineja dhe Ylli. Ky fshat ishte m kodrinori n zonn ton, lartsia e t cilit arrin deri n 80 metra mbi nivelin e detit. Fshati yn gati njihej i tr me kt fshat, sepse na lidhnin dy gjra kryesore. E para, sepse kullosnin bagtit bashkarisht, kurse e dyta, q ishte m kryesorja, t dy fshatrat tona msonin n t njjtn shkoll, n at t Gorian lirimit. Ne fmijt e fshatit ton shkonim n kullotat e Malasit Breg jo se nuk kishte te ne, por pr t lozur lojra t ndryshme midis fshatrave, si biakthi, cingla e laraska, nj loj kjo me hedhje t shkopinjve me goditje n ajr. Fmijt e msiprm ishin m t mdhenj se ne n mosh dhe konkretisht: Prparimi me Zegjinen ishin t datlindjes 1951 dhe Ylli i datlindjes 1955, nj vit m i madh se un. Organizator pr kto lojra q ktheheshin n shum raste n sherr midis njri-tjetrit, ishte nj kushriri im, Rufani. Ai po t mos

fitonte n loj, ndizte zjarr dhe u thoshte se po humba do t fus fishekt n prush dhe do tju vras. Me t dgjuar kto fjal, jo vetm ata t fshatit tjetr, por dhe ne nuk gjenim vend pr t futur kokn nga frika. Ata t fshatit tjetr kishin nj zakon q zemroheshin shpejt qoft me ne, por dhe me njri-tjetrin, madje, dhe t rriturit e prdornin shpesh kt zakon. Vendi m i preferuar pr t ruajtur bagtit ishte ai i Moalit t Osmnit, nj siprfaqe tepr e madhe me disa hektar. Vendi ishte i rrethuar me pyje t shkurtr dhe kullot t bollshme pr t gjitha llojet e kafshve. Ky vend ishte me shkurre t llojeve t ndryshme q nga lisi, gjineshtra, bezga, thana, etj. Dhe n qoft se do t bnim nj krahasim gjeometrik, ky vend kishte formn e nj kupe, ku dielli lindte von dhe perndonte shpejt. Kan kaluar rreth 40 vjet dhe m kujtohet si tani q pshpritej se n kt vend tepr sekret dhe larg rrugs nacionale, ishte menduar q t ndrtohej kombinati mekanik q nuk u b realitet, pasi m von u ndrtua n Polian. Ndoshta kjo qe nj thashethem, por si thot populli, ku ka z nuk sht pa gj. Mbase do t ishte nj realitet n t gjith territorin e vendit, por kjo zon ishte e infektuar nga mbeturinat e lufts, si bomba, predha t dimensioneve t ndryshme deri dhe krehra me fishek t ndryshkur nga vitet e agjentt atmosferik. Edhe pse Lufta e dyt Botrore kishte koh q kishte mbaruar, ato kishin marr jet njerzish deri n gjymtime dhe, ishte m e keqja, se pr to nuk ishte kujtuar njeri nga shteti i asaj kohe pr ti pastruar. Edhe pse m par kishin ndodhur vrasje dhe plagosje t shum personave, prsri kto municione t ndryshkura prdoreshin nga fmijt si lodra pa ditur rrezikun e tyre. Ne kullosnim bagtit nga mngjesi deri n ort e vona t mbrmjes, merrnim buk me vete, ndonj shishe me dhall e ndonj qep q na shijonte shum, sepse, si thuhet ktej nga ne, rruga ha dhe gurin. Merrnim buk me vete pr gjith ditn, zakonisht t dielave, kur kishim pushim. Shpesh prindrit na porosisnin q t mos luanim me bombat e mbetura gjat lufts q i gjeje kudo. Them se kt porosi e merrnin t gjith fmijt, se ngjarjet q kishin ndodhur n disa persona, kishin qen tragjike. Thon se trupi ndien kur ka ndodhur ose do t ndodh dika e keqe. Nj dit ne qndruam larg njri-tjetrit, pothuajse n hesap t secilit dhe nuk u prziem me fmijt e fshatit Malas Breg. Nn trungun e nj ulliri murrash t shtrembr, ne varnim antat e buks, sepse aty ishte terreni m i zhveshur nga shkurret, dhe q shrbente si vend pushimi. Natyrisht rreth e qark vendi kishte marr pamje t bukur, sepse ishte mahnits sidomos kur elnin pemt. Q aty ne shikonim Qytetin Stalin (sot Kuovn) dhe mbeteshin t habitur kur shihnim tej n horizont nj mjegull t leht dhe oxhaqet q nxirrnin tym, por q nuk e dinim se pr far shrbenin. Fmijt e fshatit fqinj q ruanin bagtit n nj stan me ne, i organizonte Prparimi, por ne i thrrisnim Papi. Pse mbahej nga goja dhe, ai na prralliste tr ditn dhe t vegjlit e shikonin n kokrr t syrit. Ata ishin mundur n loj dit m par dhe nuk u przien me ne pr dy dit me radh. Fmijt e Malasit bnin thoshte Papi. Bashk me ta ishte dhe Ylli Ago q, mesa m kujtohet, ishte birsuar te nj malasak i quajtur Medi Kamberi, t cilit nuk i kishte dhn Zoti fmij. Ky Ylli ishte nga qyteti i Fierit. Ai dallonte nga ne t tjert, sepse ishte i veshur mir, dukej si un mamaje, por q jetonte m mir se ne dhe nga ushqimi, sepse nj fmij ishte n shtpi. Kurse un isha veti i tet n shtpi dhe hanim buk me 400 gram pr frym n ato vite, sepse kishte prapambetje t madhe n bujqsi. Por Ylli nuk krahasohej kurr me ne. Ai dhe nj kokrr dardh e ndante prgjysm, ose bukn, kur vinte rasti, nuk dinte kurr q ta hante vetm edhe pse n at mosh taze t re.

Ata at dit ishin shum larg nesh, pothuajse 800 deri n 1 km, sepse ashtu ishte terreni. Por Papit nuk i rrinin duart rehat, ai shkruante n tok nga q ishte tepr arsimdashs, kndonte, por pik t dobt kishte pr t na ngacmuar duke na trembur me ato fishek q mua dhe natn m kujtoheshin ngaq i kisha frik shum. Nj predh e madhe topi rreth 50 cm e gjat q e kishte ngrn ndryshku i viteve, i prish mendjen ktij djaloshit t gjat, me flok t drejt dhe sy bojqielli. T gjith ata q i kan par kto predha vite m par, por dhe tani, ato kan nj shirit me ngjyr t verdh q si tregojn, prbrja e tij ishte flori. Si duket Papin e josh kjo ngjyr dhe fillon ta grvish me nj thik, q ne i thoshnim epele, q secili nga ne pothuajse e mbante me vete, pr t br ndonj shkop, ose pr t br borige vidhi. Nj bubullim e madhe tronditi gjith vendin prreth dhe tym i papar mbuloi nj pjes t madhe t territorit . Vesht na u shurdhuan dhe gjethe ulliri t verdha binin si mena n drejtime t ndryshme n tok. Kush nuk ka provuar gjra t tilla, mendon se erdhi fundi i bots. Ne kishim zn vesht me dor, por pa dobi se do gj kishte kaluar. Prve ne fmijve, t parat q e ndjen frikn ishin dhit, q ia mbathn me t katra duke prshkuar rreth 300 metra dhe atje u grumbulluan duke u br grusht. Pa kaluar as dhjet minuta, gjith banort e Malasit lan do pun dhe bn andej nga erdhi zhurma. Ata i ruheshin nj gjje t till. Pasi nuk morm vesh ndodhi, morm rrug drejt e n shtpi, kur mbi njzet a tridhjet burra dhe gra vraponin sa mundnin pr nga kishte ardhur zhurma. N dark morm vesh se Papi, Zegjineja dhe Ylli ishin plagosur shum rnd. Ishin koh t vshtira, sepse nuk kishte rrug e mjete pr t dal n rrugn kryesore. Ndihma mjeksore ktyre fmijve, q jasht vullnetit t tyre u plagosn, u erdhi me vones, megjithat mjekt e nderuar si Maksut Drrasa, Ymer Dishnica dhe m i riu Panajot Boga, i posaardhuri nga studimet n Franc, bn t pamundur pr ti shptuar jetn fmijve fatkeq. Vajza e vogl dhe tepr e shkatht mori plag t rnda n trup, kurse Prparimi humbi njrin krah, katr gishtrinj t dors s djatht dhe njrin sy. T nesrmen n shkolln ton pa filluar msimi, u zhvillua nj mbledhje urgjente me msuesit e m pas me ne nxnsit n do klas. M kujtohet se drejtori i shkolls, nse nuk gabohem, ka qen Hajdar Zaloshnja, q disa vite m von u fol se vrau veten, pasi kur ishte drejtor te ne mori pjes duke shkatrruar nj kult fetar. T paktn kshtu u fol. Por shkaku i mbledhjeve ishte sensibilizimi i opinonit pr plagosjen e tri nxnsve t shkolls son dhe parandalimi pr t ardhmen. N vitin 1967, sipas direktivs s qeveris s asaj kohe, u hodh parulla tu qepemi kodrave dhe maleve e ti bjm pjellore ato si dhe fushat. Filluan aksionet me lek dhe pa lek pr shpyllzimin e ktyre vendeve t bukura t natyrs q nuk i zvendson dot kurr dora e njeriut. Gjat hapjes s tokave t reja u groposn tr ato municione, t cilat gjenden dhe sot e ksaj dite n do ngastr n zona t ndryshme, t cilat n disa raste, vite m von, morn jet njerzish. Ylli Ago me ndihmn e miqve dhe shokve vuri nj sy fallco q nuk ishte zor pr ta dalluar nga tjetri. Kurse Prparim Petriti mbas njzet e ca vjetsh mezi vuri nj protez kauuku q m shum e bezdiste. T tre kta fmij ishin t shklqyer n mesime, q gjithmon fotografin e kishin n tabel nderi. Prparimi mbaroi shkolln e mesme ekonomike dhe n kohn e monizmit ka punuar n kt profesion. Pas sistemit monist, ka formuar shoqatn e t gjymtuarve t Shqipris dhe pr pes vite ka qen president i saj. sht i martuar dhe me fmij. Zegjine Adili mbaroi shkolln pr mjeksi, u martua me t ndjerin Justian Dervishi nga Donofrosa, dhe ky mjek. Sot Zegjineja punon n Presidenc.

Ylli Ago pas vdekjes s prindrve q e kishin birsuar, vajti pran njerzve t tij n qytetin e Fierit, ka kryer shkolln e lart n mjeksin e prgjithshme. sht pr t ardhur keq se n nj zon kaq t vogl prej pes fshatrash sa ishim ne, jan gjymtuar dhe kta persona: Luftar Tafa, i gjymtuar n dorn e djatht dhe i plagosur leht; Faslli Vrapi, Nazif Sula ka humbur dorn e djatht; Sulo Bega ka humbur nj kmb. Nj djal nga fshati Ku ka humbur jetn nga nj bomb. Vladimir Kashari n vitin 1989 nga Goriani lirim ka humbur jetn. Bledar Dervishi, po nga ky fshat, n vitin 1993, ka humbur jetn. Nezir Vrapi

Faqja rinore
Proza poetike

Mos shkelni fort n tokn e Marsit

Mars! Nj muaj i brisht, i thyeshm e delikat. Gjithmon ndodh q, kur vishemi me mrekullin e tij, harrojm se kemi jetuar dhe hidhemi n nj tjetr bot. Tani na shpaloset nj tjetr ndrr pr t lexuar. Por ... a e lexojm ashtu si duhet? Kurr nuk mund ta lexojm at q shkruhet n nj liqen lulesh. Jemi t verbr prball nj bukurie t till. Por prtej liqenit arrijm t shohim n mnyr t prsosur. Dhe atje tutje zhytemi n nj pellg idiotsirash. Dhe, t mahnitur prej ksaj pamjeje, njerzit ecin pr t kapur dhe si somnambul i shkelin dhe papritmas lulet klithin. M pas dgjohet nj zhurm flatrash t plagosura q ngrihen ngadal n nj shesh blu, aty ku ndrra kthehet realitet. Dhe nj bot q quhet parajs i hap dern me mirsjellje. Prandaj thuhet se parajsa sht nj bot lulesh mahnitse. Toka rndohet nga shirat. Ka ardhur prap dimri. Nj parashut zbret nga qielli me nj letr t shkruar bukur. Ajo hapet dhe lexohet: Nuk duhet t shkelnit tokn e Marsit. Nj tuf mizash gumzhijn dhe formojn nj koncert t zhurmshm. Silvana Gjoni

Deti nj pulbardhe i shkon pas...

At dit vshtrova detin, ndoshta kurr se kisha br kt. Aty pash nj loj t uditshme, nj pulbardh q luante me detin. Ishte pulbadha e kujtimit, e cila shtegtonte nga njri breg te tjetri dhe, teksa prekte ujin, ngrihej menjher duke ln pas nj zhurm t bukur flatrash t lagura. Deti e ndiqte vazhdimisht dhe, kur arritn n breg, pulbardha e lodhur u ul dhe padashje u shkumos nga dallgt dhe e zemruar u ngrit n fluturim. Ajo shkoi pr ti krkuar ndihm qiellit pr tu pastruar, por... kur e pa q qielli ishte i veshur njsoj si deti, mendoi se do t ishte edhe ai njsoj. Ather ajo fluturonte n ajr duke lshuar kudo lot zemrimi e njkohsisht kujtimi. U prpoqa ti kapja dhe n fund me to krijova nj koment. Ajo pulbardh kishte ardhur pr t m kujtuar at astt, ndonse nuk e kisha harruar kurr. E mbshtolla mir me pllmb dhe e fsheva nn det. Mendoj se kur t shkoj srish atje, do ta gjej prsri... Silvana Gjoni

Deti nj pulbardhe i shkon pas

Tingujt e zemrs q qante duke knduar, i dgjoi vetm deti, ndaj un erdha ktu. Jam para tij e pas kam tokn q do dit e m shum lulzon e trbuar se t mori ty. Nuk e di n t kujtohet ky vend?! Dije se pamja nuk ka ndryshuar. Pluhuri i padukshm i kohs nuk ka arritur t fshij asgj. Pemt vazhdojn ti pshprisin serenata nats. Nata vazhdon ti drgoj puthje e prqafime me ern. Rra po si gjithnj, e dashuruar pas detit. Tani t dy e din q skan pr tu takuar ndonjher ndaj rra vazhdon ti shkruaj letra detit. Vetm t mund t shihje se me sa padurim e kujdes i merr ai mesazhet e shkruara buz rrs. T dy jan t lumtur e nuk jan plakur fare. Ndonjher detit i del ndonj thinj q ia rrmben rra pr t mos ia kthyer m. Shkmbinjt fisnik rrin ende si gardian heroik pr t mbrojtur sekretet e zemrave t mbytyra n det. Pulbardhat shoqrojn shkmbinjt. Ato vazhdojn t ruajn qiellin pr t mos u zbuluar sekretet e shpirtrave q enden t humbur n er. Dielli ende zihet me detin para se t largohet. Gjithnj ikn i merakosur, me flokt e prflakur nga zemrimi. Un vazhdoj t jem ktu duke krkuar pak nga ty. Nuk t gjeta, ndaj jam e detyruar t kthehem n tok. Do kthehem se nuk kam t bj. Kujtimi yt m prndjek do ast ashtu si deti q ksaj pulbardhe po i shkon pas. Jonida Dollani

Koha rrjedh...
Kam rendur pr gjashtmbdhjet vjet n kt jet dhe prsri vazhdoj t rend drejt saj. T rend drejt nj infiniti t panjohur. do sekond q kalon, sht m e shtrenjta se floriri apo diamanti. Mendimet m fluturojn pr t thurur ndrrat, t cilat sikur shkojn drejt plus infinitit. Sa shum kam ndrruar dhe sa shum ndrra jan akoma n baulet e kyura t zemrs. Gj e pashmangshme, sepse koha rrjedh..., apo rrjedh si nj lum i pafund. Askush deri m sot ska mundur t kthehet mbrapa n koh, sepse st lejon rrjedha e lumit. E vetmja gj q kemi dgjuar nga prindrit tan sht: Ah, sikur t isha dhe nj her fmij! Sa shum her e pyesja veten se pse shpreheshin kshtu, por vetm sot arrij ta gjej prgjigjen dhe prsri them. Sikur t isha edhe nj her fmij, t isha n botn e tyre fmijrore, t bukur, n botn e prrallave!... Por, papritur, n mendjen time perceptoj emocione q rrahin fort pr t nesrmen, ankthe, trishtime, gzime, t gjitha t shkrira n nj eufori gati absolute. Koha rrjedh... dhe un bashk me t prfshihem n rrjedhn e saj monotone... E pashmangshme. Kjo sht jeta. T ndalsh kohn sht njsoj sikur t pretendosh t lahesh dy her n t njjtin lum. Esmeralda Cenolli

Deti, nj pulbardhe i shkon pas

Na ishte njher... N nj mesnat t brisht n bregun e detit endej nj shpirt i tretur nga pakujdesia e mjedisit rrethues. I ulur n breg ai nisi nj bised me detin, q me madhshti i prkulte dallgt afr tij.

Ndoshta ai kishte arritur t kuptonte brengn e ktij shpirti t harruar dhe me kast ai i zbuste dallgt n kmbt e tij. Kjo pr shpirtin sinjifikonte shum, sepse ai kishte krkuar mes njerzve nj bashkbisedues t vmendshm dhe e gjeti aty, n breg t detit. Shpirti vazhdonte t ndrtonte kshtjella rre dhe dallg si pr t konfirmuar pranin e tyre t prhershme, ia prishnin me nj ngritje t leht dhe trhiqeshin me finesn e nj balerine. Kjo loj e mistershme vazhdoi gjat. Mesnata zgjaste e zgjaste n pambarim, u tregua bujare, por edhe kureshtare pr t par mrekullin q deti i kishte rrfyer. Dallgt s shpejti filluan t lviznin m me vrull dhe e ngritn shpirtin pezull sipr tyre. Me nj lvizje magjike ato i dhuruan nj jet t dyt, m t kndshme e m pak monotone. Ato e shndrruan n nj pulbardh. Rra e fundit t detit i dhuroi nj trup, syt iu bn dy margaritar, ndrsa bardhsin e dlirsin ia dhuroi shkuma e valve. Ky peizazh u shndrrua n nj teatr me spektatort e vetm hnn dhe yjet. N agimin e mngjesit pulbardha misterioze nisi fluturimin dhe deti ndjek me knaqsi e krenari krijesn e tij t pastr. Me kaq mbaron kjo magji. Ju do t thoni, si e mora vesh kt sekret?! N nj mesnat t ktill ua rrmbeva hns dhe yjeve sekretin te pshprisnin. Kamela Veliaj

Mos vall jam i rritur?

Jeta, nj fjal q mbart emocione, gzime, hidhrime, mbart fatin lozonjar, q her pas here na rezervon surpriza t shumta. E kshtu nis jeta e njeriut, plot shpres, lumturi, dashuri... Krkon e krkon pafundsisht, mundohemi t gjejm t bukurn fisnike. ndrrojm sikur t mos ekzistonte dhimbja, trishtimi, urrejtja, zhgnjimi..., sikur t mos ekzistonte vdekja. Ajo q ndrpret ndrrat, shpresat..., ajo q kthen jetn e nj njeriu n asgj n hi. T gjitha kto m bjn t reflektoj e t jem n nj dilem t madhe. Gjith kto mendime trazovae q hutojn... Sa e uditshme, habitem me veten time! Dikur, jo shum koh m par, mendoja se si do t kaloja ditn dhe vrisja mendjen pr lagjen m argtuese, ndrsa tani... hm, tani do gj sht ndryshe. Tani mendjen ma turbullojn vetm planet pr t ardhmen, dshira pr t realizuar ndrrat e mia. Tani kam filluar ti perceptoj gjrat ndryshe, ta shikoj jetn me nj tjetr sy. T zbuloj do dit shijet e jets... Pyes veten: Mos vall jam i rritur? Ermal Serdari

Familja e muzikantve Sharavolli

T shkruash pr familjen e muzikantve Sharavolli jo vetm q sht n nderin tim si bashkqytetar, por ajo q sht e rndsishme, i bn nder artit dhe kulturs s qytetit ton, Beratit.

Ishte fillim vjeshte e vitit 1999 kur mora takim me Abedinin, gajdexhiun e talentuar. Takimi u b n punishten e tij (n kovaan), t ciln e ka ngritur brenda shtpis. Pritja mu b shum e przemrt, aq m tepr q e njihnim njri-tjetrin si beratas. Pasi i shpjegova qllimin e vizits q i kisha vajtur, ai m thot: Mendoj t hyjm n shtpi, atje mund t flasim lirisht. Mendova q bisedn ta bnim aty ku ishim n Kovaan pr t mos ndrprer dhe punn e tij. Kshtu u b. Ai punonte dhe duke u menduar, i matur si ishte, m fliste pr jetn dhe veprimtarin e tij dhe t familjes. Un mbaja shnime dhe her -her e ndrprisja. Historikisht, n disa breza, familja Sharavolli njihet pr dy drejtime. E para, si familje specialistsh, kover t zot. E dyta, si nj familje muzikantsh me talent. T dyja kto drejtime jan t lidhura midis tyre me nj nyje t pandara nga njra-tjetra. Sepse sht geni (gjaku) q i bashkon.

Shahin Sharavolli
Shahin Sharavolli, babai i Ethem Sharavollit, gjyshi i Abedini dhe strgjysh i fmijve t tij, lindi m 1881 dhe vdiq m 1938. Dim q Shahini ka qen nj mjeshtr i madh n punimet e hekurit n kudhr. Sot e trashgon nipi i tij Abedini me fmijt. Duhet thn q krahas mjeshtris s kovait, q n mosh t vogl, te Shahini lindi dshira pr ta msuar vegln muzikore, gajdn. (Vegla muzikore e quajtur gajd ndrtohet me lkur keci. N pjest e kmbve, njra prdoret pr fryrjen e gajds, tjetra e ka vendin q nxjerr melodin e isos, nj melodi karakteristike, dhe n tjetrin sht vendosur nj tub prej druri n form fyelli me vrima, ku gajdexhiu i bie me gishtrinjt e t dy duarve). Njerzit q i binin ksaj vegle ishin t pakt. Shahini pati rast t njoh nga afr gajdexhi Elmazin q ishte nga nj fshat pran qytetit. Me ndihmn e Elmazit dhe me prpjekjen e tij, Shahini ndrtoi gajdn dhe e msoi at. Koha kalonte dhe Shahini sa vinte dhe formohej si gajdexhi. Ai u b nj specialist i mir si n ndrtimin e gajdes, po kshtu dhe n interpretimin e kngve popullore. Ai ishte i plqyer pr bashkqytetart, dhe merrte pjes npr dasma e shum gzime familjare. Shahini, melodin e mbl t ksaj vegle, ia transmetoi djalit t tij, Ethem Sharavollit. Ethem Sharavolli Ethem Sharavolli, lindi m 1916 n lagjen Vakf. Vdiq n vitin 1985. Ka filluar aktivitetin e tij artistik si kngtar q n moshn 8-vjeare. Zri i tij dallohej pr ngrohtsin dhe mblsin, ndaj dhe plqehej shum. Gajden ia msoi i ati q n mosh t vogl. Kur arriti n moshn pesmbdhjetvje, msoi t interpretoj me gajde kng e valle popullore beratase. Koha ishte e till q talentin e tij ta shfaqte n dasma e gzime familjare, si dhe n festa t ndryshme q organizoheshin. Por, si kemi thn dhe m lart, tradit e ksaj familjeje ishte dhe mjeshtria e kovait. Abedin Sharavolli Abedin Sharavolli, djali i Ethemit, lindi n lagjen Vakf m 4 shkurt 1935. Edhe Abedini qysh n moshn 8 vje fillon aktivitetin e tij si muzikant. Msoi ti binte defit dhe t shoqroj t atin n dasma dhe gzime familjare. Si rezultat i pasionit, vullnetit si dhe punn kmbngulse t t atit, Ethemit, arriti q n moshn 12 vje t msoj gajdn. N vitin 1954, dirigjenti i pallatit t kulturs, sot qendra kulturore, Nexhmedin Doko, e thrret dhe dgjon interpretimin e disa kngve popullore me gajd. Interpretimi i Abedinit ktij dirigjenti i plqeu dhe kshtu ai u b antar amator i ksaj qendre kulturore. Dirigjent Doko punoi nga afr me Abedinin duke i msuar disa kng popullore, t cilat interpretoheshin me shum sukses.

Abedini shprehet: Dirigjent Nexhmedini, ishte shum i qet. Kishte nj fytyr t mbl njerzore, i qeshur dhe shum i dashur. M mbante afr, m msonte, kisha knaqsi t punoja me t. N ato vite, -vazhdonte t tregonte Abedini, -jepnim shfaqje dy her n jav. M kujtohet gjat interpretimit tim, artdashsit, nga q e plqenin shum kngn popullore me gajd, m kthenin dy her duke thrritur pandrprerje biz. Kam patur sukses. Abedini ka interpretuar n pallatin e kulturs vite me radh deri n vitin 1984. Krahas ksaj e thrrisnin n dasma e gzime familjare, ku shoqrohej me def nga vllai i tij Lalake Sharavolli. Gajda si vegl muzikore ka bukurin e vet dhe shoqrohet vetm me def. Abedini ka shoqruar mjaft kngtar popullor, si Anifen, t bijn e Sabri Veshos, mjeshtrit t llahuts dhe violins, ka punuar dhe me ansamblin e ushtris n Tiran. Abedini sht aktivizuar n disa ndrmarrje, ka marr pjes n festivalet folklorike t vitit 1956 n Tiran, n festivalin e vitit 1968, t vitit 1994, 2004 si dhe n mjaft koncerte popullore. Abedini ka qen i aktivizuar dhe n pallatin e kulturs Tekstilisti q nga viti 1964, nga ruan mbresa t pashlyera t aktiviteteve me plot sukses. Sa her e thrrisnin Abedinin, ishte shum i gatshm. Pr artin e linte kovaann. E kishte n shpirt, mezi i priste kto aste. Ai dhe sot inizohet pr interpetim t mir. Duke qen n traditn e familjes kudhra dhe muzika, kjo vazhdon tu transmetohet brezave t ksaj familjeje. Kshtu, dy djemt e Abedin Sharavollit jan muzikant. Nj nga kta djem. Rezart Sharavolli, sht klarinetist dhe saksifonist. Ndrsa, Artan Sharavolli sht interpretues i mir n def. Djali i Bezatit, Armando Sharavolli, nipi i Abedinit, e ka pasion rnien e gajds. Me ndihmn dhe prkujdesjen e gjyshit t tij, Abedinit, po vazhdon t msoj gajdn. Sot sht 12 vje. Por dshira e tij sht dhe klarineta. Po kshtu dhe djali i Artanit, nipi Martin Sharavolli, sht n moshn 5 vje, ka dshir t msoj gajdn. N kt kovaan ku skuqet e punohet metali n kudhr nga goditja e vares dhe e ekiit, tingujt e krijuar prej tyre ndrtojn nj ansambl melodish q do t kujtojn brezat e familjes Sharavolli, q artin e interpretimit t muziks popullore ta vazhdojn prjet.

Stavri Bobo

Deshifrimi i nj mbishkrimi
Fragmente nga novela Fjala e pathn e nj murane
Zyrn e gjeta t zymt. Me nj er mbytse. Mbetur nga afshet e nats s vettimave. Hapa dritaren pr ta ajrosur. Mbi tavolin m trhoqi vmendjen nj letr, e vendosur ashtu si pa kujdes, por me nj vshtrim t hapur, tepr krcnues. Kishte prfundi nj firm t sprdredhur, si t ishte nj nga ata gjarprinjt e mbetur ende gjall, q rrinte n pritje t atij kafshimi vdekjeprurs, dhe nj njoll vule vendosur prkrah si pr t m kujtuar rndsin e saj. Ishte nj paralajmrim i hapur. E prisja. Kisha disa dit q e prisja! Isha vonuar n zbatimin e nj urdhri. Duhej t kisha dorzuar me koh themelet e nj kumtimi q kisha pr t mbajtur n sesionin e prvitshm t pragfestave.

Sishte nj harres prej meje. As nj pakujdesi. Kisha mbetur n udhkryq. M duhej ti bja ball nj gjendjeje ankthi q m krijonin gjithmon kto sesione. T padshiruara dhe disi t pakuptimta. Pr t mos thn t panevojshme. Mbeta i harruar n at mdyshje, pa vendosur ende nse duhej t ulesha dhe ta ndrtoja at ngrehin q nuk ia kisha hapur ende themelet. * N kafenen e Breglumit sa kishte filluar znka politike e doditshme. Si gjeta t udhs ato rrpira. Mendja m bridhte n zgafellat e legjends. Sma pranuan memecrin e atij shkmbi. Ishin t Breglumit. Gjuha e lumit u kishte rn pr pjes. Dua t msoj gjuhn e shkmbit,- ndoqa udhn e arsyetimit tim.- Ssht keq ta bjm t flas. Lumi i l n rrjedh sheh e dgjon. Shkmbi i ruan. Ia vlen tia njohim, sidomos n ditt e ksaj stine t re, kto t fshehta. M tundon qenia e murans. E vlersoj nj objekt t shenjt. Se na mban gjall nj kumt q na prcillet n shekuj. Ky kumt na duhet. E krkon koha. Ti bn mir q ke dal n kt udh,- e mori fjaln m i moshuari midis tyre.Jo m kot, shum shekuj m von, n vendndodhjen e ngjarjeve t legjends, u ngrit Kisha e Virgjreshs. Ndodhi n ditt tona edhe gjma e gjarprinjve Mos synon ti kthesh madhshtin e vlern e dikurshme ktij vendi? Apo ktu gjen mundsin e shpjegimit t legjends? Sido q ta kesh synimin, shpjegimin duhet ta ngresh n kufijt e simboleve. Dhe kto simbole jan t pranishme. Malet jan simbole t dy fiseve t nj gjaku, q kan qen t ngulur n lindje dhe n perndim t kodrs, ku u ngrit m pas Qyteti yn i Gurt. Lakmia pr ta zotruar, me do sakrific, kt vendndodhje, duhet t vlersohet prej teje burim i konfliktit, q mbeti n legjend. Dhe jo vetm n legjend! Kjo bised mbeti e ndrprer ktu me largimin tim. Po nuk qndroi e mbyllur brenda synorit ku lindi. Mori t ikur. Trokiti shtpi m shtpi. Ndoqi rrugicat me kalldrm. U przie me blers n tregtore. U thur e u shthur si lmshi npr duart e plakave t lodhura nga jeta. Gjarprinjt u kishin qen t pranishm q nga legjenda. Si pjes e jets. Njohja e bmave t tyre ishte mnyra m e mir pr tua zbuluar zgafellat e pr tua luftuar shumsin. *

Vapa m zuri pran Urs s Gurt. U ktheva pr tu freskuar n ezmn e Kishs s Virgjreshs. Nj z, disi i largt, i zvargur, i paemr, m nxori nga prhumbja e asaj vape. Ishte nj burr i shtyr n mosh, q e ndiqte nga pas nj djal i fuqishm (ndoshta i nipi), me nj gur varri ndr duar. U ulm n shkallaren n krah t kishs. T udit ardhja ime npr kt vap. Po ja q vendosa dhe erdha. Se na bashkon, n nj far mnyre, puna e njjt q kryejm. Edhe un grmoj. Npr murana. Po murana, ku krkon ti, sht tjetr gj. sht e pakufi, e pacak. sht nj mal i tr. Smund ta gjesh zemrn e saj. Dhe as q ia vlen nj murim i till. Le ta gjykojm pak m ndryshe shtjen. Pse t mos themi, pr shembull, se zemra e ksaj murane ndodhet n themelet e ksaj kishe? Me traditn e vjetr t besimit kjo kish nuk ka lidhje. Po vend i shenjt sht. Historin e nj virgjreshe prjetson. Edhe vajza e legjends son nj virgjresh ishte. Deshn tia rrmbenin dashurin. Nj dashuri q nuk e kishte premtuar. Prandaj dhe nuk arritn ta zotronin. E rndsishme pr ne sht t na bhet e njohur ajo q u mbart. Sa drit ka hedhur legjenda mbi rrugn ton. na premton pr t ardhmen. Apo ssht kshtu? Po t qndrojm n kto t vrteta, puna lehtsohet disi. Por le ta shtyjm m tej mendimin. Si vendndodhje t murans mund t marrim, pa mdyshje, edhe kt kish. Po mund t marrim edhe truallin e xhamis s prishur, q kemi ktu pran. Ku sapo gjeta kt gur varri. E pash at gur varri si mund t shihet me rrqethje nj zgafell gjarpri. Gurgdhendsi, me mjeshtri, kishte ditur tia jepte at form q ta ushqente nj mendim t till. E marr me mend n shteg t nxori ky gur varri. E mbart n t vrtet dukshm hijen e nj gjarpri. T shprehur e ke edhe vdekjen q solli kafshimi i tij i pamshirshm. Duhet ta msosh t vrtetn q fshihet brenda tij. Un nuk jam n gjendje ta shpjegoj saktsisht. Se me t dgjuar e kam. M mir merr nj takim me deshifruesin e njohur t ktyre mbishkrimeve. Ajo q do t msosh, ke pr ta par, e ruan nj lidhje me krkimet e tua. Kto lidhje, pr mua, jan tepr t dallueshme. Prandaj erdha dhe ta solla npr kt vap t hidhur q mbart edhe shijen e helmit t atyre gjarprinjve q rrinin fshehur npr zgafellat e ksaj kodre. * Deshifruesin e prita n kafenen e Lagjen s Prtejlumit.

Pran Ur s Gurt. Mirmbante rrugn q gjarpronte n t prpjetn e Malit t That. Vuante ndshkimin e kohs. E mirpriti at takim. N fillim piu kafen e paspuns. Pr t hequr disi at lodhje t mundimeve t asaj dite. M pas nuk kmbeu ndonj fjal tjetr. Hyri n botn e hetimit t atij gur varri. Pr ta detyruar t fliste n gjuhn e s fshehts q ruante. E ndiqnim n heshtje: un dhe ai, gjarpri, pjesmarrsi n at krim, q rrinte fshehur pas hijes s tij. Ajo heshtje e mundonte. Se e mundonte detyra q i kishte mbetur e pakryer. Nuk iu durua. Nisi t m pshpriste: M kot u shqetsove. Ajo q duhej t zhbja, po ribhet. E shihja shum t vshtir punn. Ishin t rnda gjurmt e prishjes. Sduhej ta kisha ln n drit kt dokument t krimit. Por smunda ta zhdukja. N nj nat t errt Pa hn Dikush e hoqi nga vendi dhe e groposi diku N nj vend t paditur. T kishte t bnte kjo me gurgdhendsin? Vepr e tij u quajt. Edhe pse mbeti e pazbuluar. E vazhdova nn tok, at q smunda ta kryeja mbi tok, pasi e gjeta kt gur varri pas shum krkimesh. Por nuk arrita, si e sheh, ta kryeja kt pun deri n fund. Ai gur ishte zgjedhur i fort. Pr tiu ruajtur s keqes. Gurgdhendsi e kishte parandier kt Ja, shikoje! Si po i ndjek me dor dhmbzat q kan ln kafshimet e mia! Si po e ndrton shkronj pas shkronje e fjal pas fjale kt tekst t palexueshm! Si t kishte qen vet mjeshtri gurgdhends! T erdhi koha tia dgjosh fjaln. Ndiqe! N kt Qytet t Gurt,- e nisi fjaln deshifruesi, pas nj heshtjeje q mbartte dhimbjen e asaj q do t rrfente,- dikur, ka jetuar me nnn, e vetme, nj vajz me nj bukuri q smund t rrfehet. E njoh mir historin e saj t dhimbshme. Pa e ditur qenien e ktij gur varri. Kur e kaloi pragun e mituris, nuk ia pan m bukurin. As dielli. As hna. Vetm yjet ia shihnin. Me ata kuvendonte. Ndoshta u krkonte ndonj fjalz pr t atin, q i kishte mbetur larg, diku, n humbtirat e luftrave. Nj gjarpr-hije, nj nat, na e pasksh par. Nuk dihet sesi. Dhe na ia pasksh br t ditur kt zbulim komandantit t tij. Ktij t huaji na i qenksh ndezur dshira pr tia zotruar bukurin. Me kt synim ai drgoi si shkues at, gjarprin-hije.

Shkuesi u premtoi shum dhurata. E ma e shihte n sy. Dhe heshtte. Ajo heshtje e trboi. N fund prdori dhunn. Vajza e pa veten buz gremins. Prball, n at ndeshje, pati nnn. Pas shpins, hijen e atij gjarpri dhe ata, shpatart e atij komandanti kobzi. Nn e bij e muan rrezikun. Hapn kraht dhe u turrn drejt njra-tjetrs. Pr t gjetur shptimin. Pr ta mbrojtur veten. Dhe mbetn t prqafuara. Prjetsisht t prqafuara. Edhe n varr ashtu i lan. Ajo bukuri nuk mund t prekej nga nj i huaj. Dhe nuk u prek. Nuk arriti t bhej nuse. Si vajza e legjends nuk arriti t dhuronte dashuri. Mbeti pjes e legjends E legjends s ktij qyteti Ai gjarpr-hije, q ma kishte errsuar shikimin deri n ato aste, mori t ikur zvarr-zvarr pr nga zgafella e tij e fsheht. Mbi tavolin mbeti ai gur varri dhe deshifrimi i atij mbishkrimi.

Simoni sportist, gjyqtar, veprimtar i sportit

N vitet e para t lirimit t vendit, t rinjt beratas, t mallngjyer pr fizkultur e sport, filluan t aktivizohen n veprimtari t ndryshme sportive, megjith kushtet e vshtira q kishte n ato vite. Simon Syko, adoleshenti i lagjes Vakf, i hyri rrugs s alpinizmit, i nxitur nga dy shokt m t rritur t lagjes, Vangjel Melngu e Petraq Kule. N bised me Simonin, ai m tha se ruante kujtime e mbresa t shumta pr ngjitjet alpinistike kombtare e vendore, dimrore e verore, pr vshtirsit, arritjet n pushtimin dhe emrimin e lartsive, pr aftsit e drejtuesve t ngjitjeve, t mjeshtrave Kule e Melngu, pr shoqrin e ngroht, pr humorin e kndshm alpinistik. -Do t tregoj pr ngjitjen n Tomor n vitin 1949,- m thot Simoni. -Grupin e drejtonte profesor doktor Minella Kapo. Pran tij qndronin dy shokt e mi, Petraqi dhe Vangjeli, q shquheshin n at vit. N Tomor pushtuam nj lartsi dhe e emruam uka Partizani. Shkruam emrat e alpinistve n nj fletore dhe e vendosm n nj shishe, t ciln e vum n nj grop, pran pllaks s gurt ku shkruhej uka Partizani, 1949. Po t tregoj edhe nj tjetr ngjarje, -vazhdoi Simoni. -Ishte viti 1963, dit t ftohta t muajit shkurt. Nisemi nga Berati. Merrnin pjes alpinist nga i gjith vendi. Lartsin 2424 e emrojm maja 11 shkurti. Aty vendosim pllakn prej mermeri. Ngjitjen e drejtonin mjeshtrat Petraq Kule e Vangjel Melngu. N ngjitje nga Berati ishin edhe mjeku Flamur Milova, Manol Bozaxhiu, Polizoi Buda. Mbas vitit 1965 Simoni u aktivizua si gjyqtar futbolli. Ka gjykuar edhe ndeshje t rndsishme t veprimtarive kombtare, madje, edhe ndrkombtare. Gjat periudhs q ka gjykuar jam njohur me disa vlersime q i kan br gjyqtarit Simon Syko. Ja se si

sht shprehur ish-kryetari i Federats Shqiptare t Futbollit Manol Bozaxhiu. Simoni gjithmon i ka gjykuar ndeshjet me nivel dhe korrektsi e kjo ka br q t mos na hapen probleme n federat, madje, shpesh klubet sportive para ndeshjeve na bnin krkes q ndeshjen ta drejtonte Simoni. Loro Borii, trajner i ekipit kombtar t Kins pr t rinj, mbas takimit t luajtur n Berat: Tomori- Kina t rinj, n darkn e shtruar mbas ndeshjes, bri kt vlersim: N bukurin q pati ndeshja, ndikoi edhe bilbili i shokut Simon. Ai binte ku duhej. Ky djal ekipin e Partizanit e ka mbajtur disa her pa sjell probleme. S fundi e pyes Simonin t na tregoj dika t kndshme dhe jo t kndshme n jetn tuaj si gjyqtar. Simoni tregon: N stadiumin Qemal Stafa, luante takimi TiranaSkndrbeu. N pjesn e dyt 3 futbollist korar m vshtirsuan gjykimin me protesta t kota, presione t kota dhe vonesa loje. Pra, ishte nj tabllo jo e kndshme q un e pata t vshtir. Por, kur prfundoi loja tablloja ishte ndryshe, pasi futbollistt, q m solln telashe gjat lojs, edhe pse kishin psuar humbje, erdhn dhe m prshndetn pr gjykimin. Simoni krahas aktivizimit n kto dy sporte, ishte edhe nj veprimtar aktiv i dalluar q jepte kontribute n pjesmarrjen e t rinjve dhe e t rejave t qendrs s puns ku Simoni ishte edhe kreytar i kshillit sportiv.

Humor sportiv
Ashtu si n do fush t jets edhe jeta sportive sht e pasur me humor. Humori sht i krijuar n form t barcaletave dhe gazmoreve, por ka edhe t jetuar. Do t tregoj nj humor sportiv t jetuar, q e kam par n takimin e luajtur n Berat midis Tomorit e Teuts n vitin 1982. Kovai ishte n kulmin e shklqimit. Trajneri i ekipit t Teuts kishte zgjedhur nj mbrojts pr ta br zap. Gjat lojs ngado q shkonte Kovai, pran kishte mbrojtsin. Kovai pati problem n kpuc, shkoi pran vijs ansore dhe krkoi ndihm nga tifozt pr t rregulluar kpucn. Ndrkoh q loja vazhdonte e Kovai ulur merrej me rregullimin e kpucs, mbrojtsi qndronte n kmb e nuk largohej. Kovai, i bezdisur nga kjo, i thot: O po largohu sa t rregulloj kpucn! Tifozve nuk u shptoi pa e kapur kt tablo. M von Kovai u njoftua t largohet, jo sepse mbrojtsi e kishte bllokuar. Ndrkoh q Kovai po largohej, mbrojtsi i shkonte prapa pa ditur q Kovai po largohej nga loja. Kur Kovai erdhi pran flamurit t kndit e prapa kishte mbrojtsin i thot: O po ik, se un po largohem nga loja! Tifozria shprtheu nga ky humor i kndshm.

KARTOLINA NGA KINA

Erida Skufi pingpongistja e Tomorit kur u kthye nga Kina, ku u zhvillua Kampionati Botror i Pingpongut, solli edhe disa kartolina. N kt kartolin (fotomontazh), sht fiksuar Erida, vajza e trajnerit Xhoxhi Skufi, q u vlersua pr talentin dhe t ardhmen e saj. Kampionati Botror

ku morn pjes mjeshtrat m t mdhenj t bots ishte pr Eridn nj prvoj me shum vlera.