ANO 1 - N 3

XORNAL

GALEGO DE DEPORTES E CULTURA

Maio de 2011 - 2

SALCEDA DE CASELAS A Asociacin Cultural, Deportiva e Ecoloxista Trezecatorze celebra a sa gran Festa Maior
Px. 35

TOMIO O Concello de Tomio estrea o documental O esprito das trincadeiras

Px. 11

SALVATERRA DE MIO Cndido Carrera participa en Cerdea na quinta cita do Mundial de Rallies
Px. 6

Arranca o Festival de Cans

Px. 36

Volta a feira do Libro da Guarda

A Feira do Libro da Guarda celebra a sa IV edicin o prximo 29 de maio no Porto guards. Esta cita, que se celebra cada ano co obxectivo de promocionar a lectura e o consumo de libros, convoca aos libreiros e vecios do Baixo Mio que podern beneficiarse de importantes descontos e pasar un bo rato coas diferentes actividades programadas.
Px. 14

SUPLEMENTO ELECCINS MUNICIPAIS

Px. 17

SUPLEMENTO LETRAS GALEGAS

Px. 22

Deporte - Maio de 2011

Historia do deporte (IV)

Caractersticas das Olimpiadas Antigas

Xon Xos Prez Labaca ttulo de curiosidade imos ver algunhas normas do regulamento que se levaban a cabo con todo rigor: para participar haba que ser un home grego libre, nin escravo, nin meteco (estranxeiro). As faltas de puntualidade eran motivo de exclusin. Os atletas participantes mailos adestradores an espidos. Estaba prohibido darlle morte ao contrario. O feito de que se demostrase intencin de comprar ao bitro ou subornalo era considerado unha falta moi grave que era castigada co ltego e o desprezo dos demis contendentes. Resultaba de suma importancia que as mulleres casadas non podan ter acceso aos Xogos Olmpicos polo que tian prohibido entrar no recinto olmpico.

tia gradas e tribunas para o pblico cunha pista de forma ovalada e cunha extensin de 192 metros, ao longo; o ximnasio, que era o lugar onde adestraban os atletas; a palestra, que era un espazo pechado mis pequeno onde adestraban os loitadores, os pancracistas e os saltadores; logo estaba o hipdromo, que era o sitio destinado s probas hpicas e carreiras de carros e, por ltimo, os baos, que vian sendo un pequeno edificio cunha piscina no seu interior, situada preto dun ro. Participantes Loxicamente haba uns criterios de seleccin para poder participar, ademis das sinaladas no regulamento, como eran a capacidade fsica, a mellor tcnica de execucin nas probas e as mellores condicins fsicas. Haba daquela tres grupos de participantes: os infants (ata 18 anos), os imberbes (de 17 ata 20

anos) e os homes (de mis de 20 anos). S podan participar os homes, se ben as mulleres podan presenciar o desenvolvemento dos Xogos, ags as casadas, que tian prohibida a entrada baixo a pena de ser guindadas polo monte Tifeo. Premios e castigos En canto ao premios soamente era premiado o gaador; o segundo e o terceiro non reciban consideracin ningunha. Aos vencedores, ao principio agasallbanos con armas e roupa e despois, na poca clsica, cunha rama de oliveira. Os gaadores eran considerados como heroes, e incluso se lles construan estatuas e, por veces, eran privados de pagar impostos e trabucos. En canto aos tipos de sancins era os seguintes: descalificacin, por falta acaecida na proba, despois castigo corporal, que era realizado polo chamado mastigforo que castigaba cun azoute ao atleta que cometa unha infraccin e, por

ltimo, as sancins econmicas, debidas ao suborno nas probas, covarda na loita ou violacin da tregua sagrada. Outras cuestins: obxectivos e curiosidades Os atletas mailos seus adestradores chegaban uns meses antes de que os Xogos deran comezo. Entn residan na cidade de Elis, cercana a Olimpia e al adestraban e se aleccionaban sobre o regulamento que a rexir nos Xogos. Os obxectivos a alcanzar eran de diversos tipos: relixiosos (Sacrificio e xuramento a Zeus), sociais (Encontro dos distintos pobos), pacifistas (co establecemento da tregua sagrada durante os mesmos), competitivos (co desexo de gaar, fundamentalmente) e culturais (xa que servan de inspiracin a artistas, filsofos e pintores). Tamn foron clasistas, pero soamente nos seus comezos, pois pasado o tempo poda participar calquera.

Os recintos deportivos dedicados aos Xogos eran os seguintes: o estadio, como xa dixemos, que

Maio de 2011 - Deporte

- Salceda de Caselas

Equipo Infantil Feminino de Baloncesto das EDM de Salceda, campin de liga 2010/11

O sbado 7 de maio no descanso do partido da 1 xornada de Copa DVB Senior entre o C.B.Caselas e o C.B.Mos, a Delegacin Viguesa de Baloncesto representada polo seu presidente, Alberto Zato e o Alcalde de Salceda de Caselas, Marcos

Besada, fixo entrega das medallas de campionas de liga divisin "B" ao equipo Infantil Feminino das E.D.M. de Salceda de Caselas. Dende a as E.D.M. de Salceda e o CB Caselas, felicitar unha vez mis as rapazas entrenadas por Carlos Kustrin.

Enderezo: Avenida do Aeroporto, 83, Tameiga, Mos. Galicia. Enderezo electrnico: redaccion@hermeseatenea.com publicidade@hermeseatenea.com director@hermeseatenea.com Director: Carlos Rey Brcenas. Edita, maqueta e imprime: Publicaciones Tameiga, S.L. Telfono: 986487480/658585049

Colaboradores: Guillermo Rodrguez, Alicia Rocha, Vicente All, X. A. Prez Lema, Pablo Glez Marias, Anxo Fernndez Saborido, Antonino Garca, Emilio nsua, Anxo S. Porto Ucha, Xoan Xos Prez Labaca, Ral Daniel Sotelo, Manuel Rosende, Inma Otero, Miguel Andin, Juan Louzn (Madrid), Coki (Nova Iorque), Carlos Barros

Fotografa: Arquivo, Hernndez Publicidade:Sandra Araujo, Guillermo Rodrguez, Suso Vieito e Departamento propio Depsito Legal: VG195-2011

A Guarda - Deporte - Maio de 2011

Robaleira acadou uns inmellorables resultados no Campionato de Espaa de Bateis

nome de A Guarda voltou estar no mais alto do caixn, por enriba de clubs que quintuplican o seu orzamento. As razapas Xuvens fminas Cris, Laura, Carla, Angela e as das Silvias, patroneadas por Ivn, lograron acadar como tripulacin o seu primeiro Campeonato de Espaa. Cabe lembrar que o ano pasado foran prata, que lles soubo a pouco, as que este foi o seu ano. Non se conformaron e loitaron de principio a fin dominando unha regata na que viraron primeiras en todas as ciabogas e lograron imporse a Vilaxon, as sas mis directas rivais durante toda a tempada, no derradeiro segundo. Houbo que acudir foto-finish para determinar a gaadora. Oito centsimas de segundo foi a ven-

taxa que sacaron, oito centsimas despois de 2.000 metros de regatas. E como sabido no mundo do remo, pola boia mis longa, co que se converteron na nica tripulacin que gaou a bandeira pola boia nmero 1, que foi a unica bandeira que non ofreceu dbida algunha do seu merecemento. As tripulacins infants acadaron un bronce que soubo a gloria, a tan s dous segundos da prata e cinco do ouro, colndose Deusto entre eles e os Campins Galegos, Tirn, que foron os que finalmente subiron ao primeiro e ao segundo peldao do podium respectivamente. A tripulacin Promesas Femeninas acadou un notable stimo posto, que, xunto co ouro e a prata, elevou a Robaleira ao

segundo posto da regata por equipos. Os resultados acadados, s superados por Amegrove con das bandeiras, e empatados con Tirn, cunha bandeira na categora Infantil Masculino e un terceiro posto en Xuvenil masculino. Dende a directiva de Robaleira dan as grazas a todos os remeiros e remeiras, as como aos siareiros que nunca fallan, as como ao adestrador, Miguel, polo seu traballo, o bo facer e a paciencia demostrada cos rapaces. Tamn quixeron destacar a psima organizacin do campionato, que cometeu fallos incribles no balizaxe, que remendaron con solucins mis psimas anda.

Terceira Andaina de Primavera na Guarda

O pasado sbado 30 de abril de 2011 levouse a cabo a terceira e ltima Andaina de Primavera organizada polo Concello de A Guarda, que transcorru polo Camio de Santiago entre A Guarda e Baiona. O punto de comezo foi a Alameda. O percorrido seguiu a ruta do Camio Portugus pola Costa entre A Guarda e Baiona polo que non hai mis ca seguir as frechas indicadoras. unha etapa plana, salvo a subida a Baredo por detrs de Cabo Silleiro, sen outra dificultade mis c distancia que hai que salvar. A hora de finalizacin foi s 17.00 horas.

Maio de 2011 - Deporte

- O Porrio

O Porrio acolle das probas ciclistas de elite

sbado 7 de maio celebrouse o Gran Premio Deputacin de Pontevedra e o 4 e 5 de xuo ser a quenda da 1 Challenge Louria-CondadoParadanta

tiron Sabino Cortizo, vicepresidente da Federacin Galega de Ciclismo e Francisco Teixeira, tcnico da Deputacin de Pontevedra. O alcalde Nelson Santos matizou que o fomento e apoio ao deporte unha das premisas e obxectivos do Goberno local porris. A partida destinada a iso non s se fundamenta na creacin e acondicionamento de infraestruturas repartidas por todas as parroquias, senn que o Concello do Porrio asina anualmente convenios econmicos cos diferentes clubs do municipio, ademais de colaborar con eles na organizacin de diferentes eventos, na cesin totalmente gratuta das instalacins deportivas e no mantemento das mesmas. Gran Premio de Ciclismo Deputacin de Pontevedra A primeira das probas celebrouse xa, o sbado 7 de maio. Esta a vixsima edicin do Gran Premio de Ciclismo Deputacin de Pontevedra que este ano escolleu para a sa celebracin o municipio porris, contando coa participacin dos cinco equipos ciclistas galegos, sete equipos chegados do pas vecio Portugal e os asturianos Cidade de Oviedo e Construcins Paulino. Esta carreira ciclista de categora Elite e Sub-23 tivo lugar no veldromo de Porrio, desde onde uns 150 participantes se dirixiron Casa Consistorial e de a ao momento da sada oficial no barrio da Pontenova (N-550, direccin Tui). Foron un total de 134 quilmetros de percorrido, cruzando os municipios de Salceda de Caselas, Tui e Porrio. 1 Challenge Pola sa banda, a 1 Challenge Louria-Condado-Paradanta, organizada polo Club Ciclista Aragonta, celebrarase os das 4 e 5 de xuo. O sbado da 4 haber dous sectores pola ma en Salvaterra de Mio e pola tarde un circuto urbano en Salceda de Caselas. O domingo 5 ser a gran etapa desta challenge, un percorrido de 84 quilmetros con sada e chegada na Entidade Local Menor de Chenlo, ente colaborador tamn con esta proba. A da de hoxe xa hai uns 150 inscritos e esprase que ata entn se anoten mis participantes chegando aos 200.

A 1 Challenge Louria-CondadoParadanta e o Gran Premio de Ciclismo da Deputacin de Pontevedra foron presentados o pasado 5 de maio no saln de plenos do Concello do Porrio. Das grandes probas ciclistas, das que participarn profesionais e que reunir por centos de afeccionados na comarca da Louria e coas que colaboramos, na medida do posible, desde o Concello como vimos facendo con todos os eventos deportivos aqu celebrados", sinalaba o alcalde Nelson Santos, acompaado do concelleiro de Deportes M. Alejandro Lorenzo. Para presentar a challengue estiveron Jos Roberto Ramrez, presidente do Club Ciclista Aragonta; o exciclista profesional Marcos Serrano; Santiago Rodrguez, concelleiro do Concello de Salceda de Caselas e Horacio Barros, presidente do Club Ciclista Spol, que repetiu na mesa ao estar tamn para a presentacin do Gran Premio de Ciclismo da Deputacin de Pontevedra, cal tamn asis-

O XXXIII Trofeo 1 de Maio reune en O Porrio a 200 ciclistas

O primeiro turno foi o dos mis pequenos, que con 58 participantes durou mis al dunha hora. Ao final houbo un empate entre os dous mellores, co que o xurado se viu obrigado a facer unha segunda proba a estes dous jinkaneiros. Un erro do ciclista do Rosal Mario Fernndez pxolle a vitoria en bandexa a Diego Vilafra, de Marn, que non fallou ningn dos obstculos. Sorpresa Na categora alevn, Jess Rodrguez, membro do Club Ciclista Milagrosa de Lugo, sorprendeu a todos os seus compaeiros de categora e ao pblico cun forte demarraxe na ltima volta que deixou aos seus perseguidores sen opcin de triunfo. Martn Yaguade e Eloy Mota, de ponteareas, acomparono no podio. Na categora Infantil os ciclistas do equipo Ciudad de Lugo foron os mellores; Manuel Barral primeiro e o seu compaeiro Miguel Villanueva segundo. A categora cadete reuniu a 56 ciclistas e mediante o sistema de eliminacin a vitoria foi para o ciclista do equipo que dirixe Horacio Barros. Samuel Rodrguez (CC Spol), seguido de Javier Gonzlez (CC Teis) e Ral Fernndez (CC Rosal). A nota negativa foi a cada do local Angel Diz, que fixo o afiador e foise ao chan. Ainda as conseguiu facerse co 6 posto. En fminas. con 15 ciclistas na grella de sada, venceu a local Mara Jess Barros (CC Spol) nun apretado sprint coa coruesa Mara Jos Gmez. Terceira foi a ciclista do Novacaixagalicia Marina Girona. Susana Alonso vence no duro deserto de Monegros En fminas tamn destacable a participacin e vitoria de Susana Alonso na dursima proba de Los Monegros onde cada ano se apuntan case 3.000 ciclistas e na que a ciclista de Porrio se alzou co primeiro posto na xeral de fminas.

XXXIII Trofeo 1 de Maio disputouse na pista de ciclismo de Porrio, e al acudirn todos os ciclistas de Galicia nas categoras de Benxamn, Alevn, Infants, Cadetes e fminas de todas as categoras. Samuel Rodrguez en Cadetes e Mara Jess Barros en fminas alcanzaron das victorias para o equipo Novacaixagalicia, na primeira cita da temporada, que congregou en O Porrio a 200 ciclistas.

Salvaterra de Mio - Deporte - Maio de 2011

Cndido Carrera participa en Cerdea na quinta cita do Mundial de Rallies

copiloto de Salvaterra de Mio Cndido Carrera estivo presente na sada da quinta proba do WRC, o Rallie de Cerdea, que se disputou na bela illa italiana sobre unhas rpidas especiais de terra. Cndido copilotou ao seu habitual compaeiro de batalla, Jos Antonio Suarez Cohete dentro da categora WRC Academy, un campionato monomarca organizado por Ford que se disputa a bordo dos pequenos Ford Fiesta R2.

O Rallie de Cerdea a segunda cita da WRC Academy, tralo debut deste certame no pasado Rallie de Portugal, onde a parella se

amosou moi acoplada ao coche, marcando uns cronos moi interesantes e dando un bonito espectculo a toda a afeccin, anda que posteriormente se viron obrigados a abandonar, debido en parte fraxilidade do coche, sobre todo na primeira xornada, na que problemas cos trapecios traseiros do seu vehculo, un Fiesta R2, obrigaron ao equipo apoiado polo RACC e a RFEDA ao abandono. Xa na segunda xornada unha pequena sada de pista, ao intentar recuperar o tempo perdido o venres, deixou fra dos puntos e da cita lusa parella espaola. O salvaterrense Cndido e o piloto Jos che-

garon a Cerdea o domingo 1 de maio para recoller a documentacin necesaria e proceder a comezar os recoecementos da proba italiana nas xornadas de martes e mrcores, nas que puideron dar boa conta do estado das 14 especiais que disputaron das 18 que conforman o Rallie de Cerdea, xa que debemos recordar que os pilotos que disputan a WRC Academy s percorren as especiais do primeiro e segundo da de proba, reservando a terceira e ltima xornada para tratar temas tcnicos e seguir mellorando a sa formacin dentro do mundo dos Rallies, que unha das finalidades deseadas por Ford nesta categora.

Maio de 2011 - Publicidade

Ponteareas - Deporte - Maio de 2011

Ponteareas acolleu o Campionato Galego de Wu Shu

Celebrouse en Ponteareas o VI Rallye Primavera de Clsicos Deportivos

alcalde de Ponteareas, Salvador Gonzlez Solla, o concelleiro de Deportes, Alberto Novoa Iglesias, e o adestrador da Seleccin Galega e director da A. D. WUDANG, Lus Arguelles, presentaron o Campionato Galego de Wu Shu, que tivo lugar o sbado 7 de maio no novo Pavilln de Deportes "lvaro Pino". O campionato contou coa participacin de mis de 120 deportistas das categoras Infantil, Cadete, Jnior e Snior e foi unha proba de moi alto nivel, onde Ponteareas un referente para Galicia nesta

modalidade deportiva. Ademais moitos dos deportistas participantes son campins de Espaa e acadaron medallas en campionatos internacionais. Polo tanto, este campionato servecomo homenaxe aos deportistas que estn destacando a un moi alto nivel na modalidade de Wu Shu.

sbado 7 de maio celebrouse o VI Rallye Primavera de Clsicos Deportivos. O alcalde de Ponteareas, Salvador Gonzlez Solla, o concelleiro de Deportes, Alberto Novoa Iglesias, o Vicepresidente da Escudera Vigo Clsicos, Juan Sirvent ,e o Director Deportivo Adolfo Rodrguez presentaron a VI edicin do Rallye Primavera de Clsicos Do Tea ao Mio, que saiu da Praza Maior ponteare. A proba contou con varios Controis de Paso dos vehculos, no torreiro da parroquia de Xinzo a partir das 16:15

horas e posteriormente no torreiro de Gulns a partir das 17:00 horas, para posteriormente dirixirse a Tui e volver vila de Ponteareas, onde comezaron a chegar Praza Maior s 20:30 horas, onde o pblico asistente puido contemplar os vehculos participantes. A proba contou coa participacin de 56 autombiles de mis de 25 anos de antigidade. O Vicepresidente da Escudera Vigo Clsicos, Juan Sirvent, anunciou tamn que o vindeiro 25 de xuo pasar por Ponteareas o nico rallye de mulleres que se celebra en toda Europa.

Maio de 2011- Cultura

Atenea, a deusa guerreira da sabedora

Anxo S. Porto Ucha La lechuza del saber alza su vuelo al anochecer un mundo coma o de hoxe, obsesionado polo ensino-aprendizaxe de destrezas, sempre de alto valor educativo a formacin na cultura humanstica clsica, orixe do pensamento e da relixiosidade, a partir de formas de vida e crenzas anteriores e doutros lugares. A mitoloxa ofrcenos diferentes interpretacins, s veces relacionadas cos ciclos solares. Dedicmoslle hoxe un espazo a Atenea, esa importante deusa grega, con motivo da publicacin Hermes & Atenea e o seu significado.

Segundo a Mitologa General de F. Guirand, os primeiros atributos de Atenea figuran como unha personificacin da Saraswati vdica, coa gida (a pel da cabra Amaltea), aludindo, primitivamente, noite tempestuosa. Pero pronto perdeu ese carcter meterico. Foi venerada, a saber, como deusa guerreira ou como deusa tutelar das artes da paz e da intelixencia. Atenea guerreira, o aspecto mis antigo, refrense os eptetos que combate en primera fila e que rechaza al enemigo. Nese sentido, a deusa era a protectora das cidades e a gardi das acrpoles. A Atenea pacfica tia encomendada a proteccin das distintas industrias, a obreira por excelencia; ao seu padrodego adscribanse arquitectos e escultores, tecedeiras e fiandeiras. Era recoecida pola sa sabedora, e tia como emblema a lechuza, a ave nocturna de cabeza grande e redonda, retrada pero de ollos destacados e brillantes, esperta, coecida entre ns por curuxa. De pequeno, eu acostumaba vagar, contemplndoa noitia, pousada no curuto do antigo taller da carpintara de meu av, na Pena, cos seus gran-

des ollos intelixentes. Era como se a sabedora non tivera prsa en manifestarse. En Atenas, esta deusa reciba un culto particular. Na Acrpole, era honrada no Partenn e noutros templos, no Atenea Nice e no Erecteion. Entre as principais festas de culto a Atenea, figuran as

Panateneas, cuxa fundacin, parece ser, se remonta a Teseo. Consistan nunha procesin solemne, que se dirixa Acropole para ofrecer deusa un peplo confeccionado polos mis hbiles artesns de Atenas. Na procesin an sacerdotes, maxistrados, doncelas con cestas, ancins con ramos de oliveira e

xoves a cabalo. Durante as Panateneas, celebrbanse carreiras de carros, xogos ximnsticos, regatas e concursos musicais e de canto e danza. A estatua mis clebre da Atenea guerreira era a Atenea do Partenn, obra do escultor Fidias, coecida polo apelativo de

10

Tomio - Cultura - Maio de 2011

Minerva del collar. A deusa est de p cuberta cunha larga tnica, leva casco na cabeza, e, sobre o peito, a gida. O seu brazo dereito apiase nunha lanza, e a sa man esquerda sostn unha vitoria alada. Sobre o nacemento de Atenea, hai varias versins. Dise que procede da cabeza de Zeus, da que xurdiu con ojos resplandecientes, totalmente armada. Tamn se conta que a deusa estaba oculta nunha nube en Creta, e que, ao dar Zeus coa cabeza na nube, promoveu o nacemento de Atenea. A sa paternidade tamn atribuda ao xigante Palas, a quen dera morte, en defensa da sa virxindade. Pero todas estas filiacins nunca foron claras, polo que, convencionalmente, considerouse a Atenea filla de Zeus, o deus do firmamento, nacida da persoa do propio deus. Como deusa guerreira, combater era, sen dbida, a sa actividade preferida. Tomaba parte nas loitas contra os xigantes; con ardor, aparece nos combates ao p da muralla de Troia, vestida coa armadura procedente dos restos

da cabra Amaltea (a cabra que amamantou a Zeus no monte Ida). Como protectora dos heroes, asistiu a Heracles e serviu de gua a Perseo. Atenea contrasta cos moradores do Olimpo pola sa absoluta castidade. Dispensou aos humanos inestimbeis favores. Foi a inventora da escuadra do carpinteiro, do torno dos oleiros, a primeira en fabricar cermica. Era hbil nos labores femininos, en tecer e bordar, que realizaba con perfeccin, experta no manexo do fuso e da agulla. Pero, se ben a actividade de Atenea tia, sobre todo, fins utilitarios, dirixiuse tamn a obxectivos puramente artsticos. s veces desempeaba igualmente o papel de deusa da sade. Non era soamente protectora de seres individuais, senn que a sa intervencin favorbel se estenda s cidades, simbolizada nos palladia, estatuas da deusa que se cra procedentes do ceo. En Atenas existiu un templo, o Ateneo, onde os poetas e oradores lan as sas obras. De a derivan as entidades onde se renen cientficos e xentes de letras, os ateneos, importantes cultural-

mente. O nome foi aplicado a diversas sociedades xurdidas a finais do sculo XVIII e principios do XIX (Pars, Londres). En Espaa e noutros pases, recibiron impulso ao longo do XIX, entre eles, o de Madrid, fundado por Antonio Alcal Galiano -o fillo do marino que morreu na batalla de Trafalgar- e outros liberais naqueles anos da poltica retrgrada de Fernando VII. Alcal Galiano tomou parte activa na insurreccin de Riego e distinguiuse durante o Trienio Liberal (1821-23), como un dos oradores mis salientbeis nas reunins da Fontana de Oro. En Galiza e Amrica, fundronse, entre outros, o Ateneo Ferroln (1879), o Cientfico, Literario e Artstico da Corua (1885), o Cultural de Vilalba (1934), o de Galicia en Mxico (1962) e o de Pontevedra (1965). Cabe destacar tamn os ateneos libertarios, con presenza anarquista, do movemento obreiro, artesns, e outros de carcter social e educativo, con nomes alegricos como Germinal, na Corua (1902) e noutros lugares, con distintas publicacins por Galiza (A Corua, Viveiro, Vigo e demais). Este ano conmemrase

o centenario da morte de Joaqun Costa, o len de Graus, que contaba en Zaragoza co seu ateneo, o Ateneo costista, do que me enva ampla documentacin Vctor Juan, o Director do Museo Pedagxico de Aragn. Como sucedeu cos outros deuses gregos asimilados, Atenea serviu de modelo MINERVA romana, de orixe probabelmente itlico, que se lle consagrou tamn un templo no monte Aventino. O tipo da Minerva latina, a penas difire do de Atenea, a mido cuberta con casco, cunha lanza na man dereita e un escudo na esquerda, e a gida sobre o peito. Existiu unha Minerva mdica, deusa da medicina. Foi o smbolo da intelixencia e da sabedora. Aparece case sempre acompaada da sa ave favorita. Para a historia queda aquela sentenza divulgada por Hegel, que figura ao final do prefacio sa Filosofa del Derecho: La lechuza de Minerva slo vuela despus de llegado el crepsculo, con discusins acerca de se trata dunha curuxa, dun moucho ou dun bufo. Minerva tamn a protectora da escola.

Maio de 2011- Cultura

- Tomio

11

O Concello de Tomio estrea o documental O esprito das trincadeiras

sta pelcula unha homenaxe e recoecemento s importantes mobilizacins veciais que tiveron lugar hai 20 anos en Goin en defensa do monte comunal.

O domingo 1 de maio tivo lugar no Auditorio Municipal de Goin a estrea do documental O Esprito das Trincadeiras. A realizacin deste documental xurdiu por iniciativa do Concello de Tomio e da sa vontade por recuperar e divulgar os acontecementos que tiveron lugar en 1990, cando a sociedade goianesa se uniu e organizou para defender o baldo comunal denominado Trincadeiras onde a Administracin do Estado tia previsto facer unha importante extraccin de ridos que destruira ese terreo de alto valor ambiental e paisaxstico situado beira do Mio. Esta pelcula, levada a cabo tamn grazas ao apoio e colaboracin da Comunidade de Montes de Goin reuniu materiais grficos e audiovisuais daquela poca e conta coa intervencin dun grupo de persoas que participaron de maneira activa na organizacin e desenvolvemento das diferentes iniciativas populares que tiveron lugar en Goin, hai 20 anos, en defensa das Trincadeiras. O Espiritu das Trincadeiras pretende recuperar e divulgar unha das mis destacadas mobilizacins veciais que tivo lugar na comarca do Baixo Mio nas ltimas dcadas, homenaxenado a todas as mulleres e homes que dunha ou doutra maneira participaron nestes acontecementos.

12

Tomio - Cultura - Maio de 2011

Tomio celebrar o Da das Letras Galegas con obradoiros e xogos populares

Voluntarios e voluntarias espaois e portugueses desenvolvern actividades de difusin

concello de Tomio, un ano mis, organiza diferentes actividades na praza do Seixo para conmemorar o 17 de maio, DAS DAS LETRAS GALEGAS, este ano 2011 adicado ao poeta LOIS PEREIRO. s 11h da ma comeza a programacin coa oferta de dous obradoiros infants, un de elaboracin de marcapxinas e outro de creacin de libros. Sobre as 11.30h os cativos e maiores podern disfrutar do contacontos COIDA E MIOLO E xa para rematar as actividades da ma, s

13h concerto da Agrupacin Musical de Goin. s 17h estar montado un stand na praza do Seixo, atendido por persoal da OMIX e os seus voluntarios/as. Haber camisetas, autocolantes e chapas coa LINGUA GALEGA como protagonista. Tamn bolgrafos e dpticos sobre Lois Pereiro e o Voluntariado. Todos os interesados/as podern obter un destes produtos de balde coa condicin de que escriban NUN LIBRO algn relato, lenda, adivianza, refrn, crtica, suxestin en lingua galega!! Tamn ofertaremos xogos populares e simul-

taneamente 12 voluntarios e voluntarias de toda Espaa e Portugal, participantes no SEMINARIO IMPULSO IBRICO DO ANO EUROPEO DO VOLUNTARIADO (www.anhoeuropeodelvoluntariado.blogspot. com/ ) que ter lugar no Baixo Mio galego e Alto Minho portugus, protagonizarn unha interesante actividade de difusin de 17h a 18.30h. O motivo e que estas persoas con experiencias amplas en diferentes mbitos do voluntariado, intercambien e compartan experiencias e boas prcticas coa poboacin tomiesa.

A guerra entre China e Xapn, no Cineclub Poleiro

O Cineclub Poleiro proxectou o xoves 5 de maio no auditorio de Goin a pelcula Cidade de vida e morte, do director chins Lu Chuan, un potente drama blico histrico que obtivo a Concha de Ouro mellor pelcula no festival de cine de San Sebastin no ano 2009 e o premio mellor fotografa. Est ambientada na segunda guerra entre China e Xapn, en 1937. As tropas xaponesas entran na capital provisional de China, unha ocupacin que ser coecida como a violacin de Nanking. Trescentas mil vctimas nun enfrontamento considerado o arranque da Segunda Guerra Mundial en 1939. Lu Chuan narra de maneira espeluznante, cunha producin demoledora, un retrato terrible que sobrecolle durante prcticamente cada minuto dunha metraxe tan extensa como intensa e penetrante, firmado como recordo das vctimas. A tempada do cineclub Poleiro pchase o 2 de xuo coa pelcula Deixade de quererme dirixida por Jean Becker. Conta a historia dun home que nunha fin de semana destre todo o que construu durante anos.

Maio de 2011 - Cultura

13

O Concello de Tomio participa no Proxecto Silvaplus financiado pola Unin Europea

pasado mrcores da 27 de abril foi presentado en Ponte de Lima o proxecto Silvaplus. A presentacin correu a cargo da Asociacin Forestal de Galicia (AFG) e da Asociacin Forestal de Portugal (Forestis) no que interviron a Asociacin Forestal de Galicia, o Concello de Ponteareas e o Concello de Tomio.

O proxecto Silvaplus foi seleccionado na convocatoria Interreg de proxectos de cooperacin transfronteiriza Espaa-Portugal e contar cunha subvencin de fondos FEDER de 565.000 euros. Este proxecto vn a continuar o traballo que dende a Asociacin Forestal de Galicia ven realizando nos ltimos anos respecto ao aproveitamento da biomasa forestal como fonte de enerxa. O proxecto ten como fins crear un observatorio onde participen tanto os consumidores como os productores; crear 3 parcelas de ensaio no sur de Galicia e 2 no norte de Portugal que estarn supervisadas pola Universidade de Santiago de Compostela e pola Universidade de Trs-os-Montes e Alto Douro; establecer intalacins cubertas de recollida de biomasa; e finalmente elaborar

un cuaderno tcnico e promocionar o sector da biomasa. Crear postos de traballo Do ambicioso programa a Alcaldesa de Tomio, Sandra Gonzlez, destaca que este proxecto promove futuras iniciativas empresariais que sa vez producirn postos de

traballo arredor dun sector tan importante como o monte comunal. Neste sentido a Alcaldesa fixo fincap na importancia do proxecto para o Concello de Tomio xa que mis do 60% do solo de Tomio superficie forestal, e o seu correcto aproveitamento sera moi positivo a hora de xerar riqueza no Concello.

A alcaldesa de Tomio entregou os diplomas s participantes no curso da Aula Mbil de Informtica de Amorn e Goin

2 de maio tivo lugar no auditorio de Goin e na casa dos mestres de Amorn un acto de entrega de diplomas aos alumnos e alumnas que participaron no "curso de iniciacin informtica e internet impartido pola Aula Mbil de Informtica do Concello de Tomio. Os participantes recibiron de mans da alcaldesa, Sandra Gonzlez, un diploma que certifica a participacin neste obradoiro. A alcaldesa intercambiou impresins cos alumnos e alumnas sobre o aprendido, podendo constatar a utilidade dos coecementos adquiridos e a inquedanza por seguir profundizando no campo das novas tecnoloxas. Neste senso, a maiora das participantes recoeceu que non tivera moito contacto cos ordenadores antes do curso, e coecendo agora as ferramentas bsicas para seguir aprendendo e avanzando no mundo da informtica e de internet.

Estes foron o terceiro e cuarto curso impartido pola Aula Mbil de Informtica do Concello de Tomio, creada co obxectivo de impartir cursos relacionados coa informtica e internet por todas as parroquias tomiesas. Desde o Concello contactouse con asociacins sociais e culturais de todo o municipio para presentarlles este novo servizo e ofrecerlles a posi-

bilidade de anotarse para recibir o curso que desexen. A Aula Mbil de Informtica do Concello de Tomio, composta por seis ordenadores porttiles e un profesor especializado, xurde coa intencin de estender a todas as parroquias de Tomio as actividades formativas que no mbito da informtica xa se veen des-

envolvendo desde 2008 no Espazo TIC situado no Campo da Feira, no Seixo. Durante estes anos, o Espazo TIC do Concello de Tomio leva realizando iniciativas diversas como charlas, obradoiros e cursos de alfabetizacin dixital e outros de moi variada temtica, adaptndose s diferentes necesidades dos colectivos sociais tales como mulleres, persoas maiores, persoas con discapacidade, xuventude, asociacins e empresas. Ata o de agora mis de 560 persoas participaron nestas actividades. As persoas ou asociacins que queiran anotarse para recibir estes ou para solicitar mis informacin poden prse en contacto co responsable do servizo, Daniel Ozores, dirixndose persoalmente s instalacins situadas no parque do Campo da Feira, chamar ao telfono 986623304 ou mandar un correo electrnico ao enderezo espazotic@concellotomino.com.

14

A Guarda - Cultura - Maio de 2011

Volta a feira do Libro da Guarda

Feira do Libro da Guarda celebra a sa IV edicin o prximo 29 de maio no Porto guards. Esta cita, que se celebra cada ano co obxectivo de promocionar a lectura e o consumo de libros, convoca aos libreiros e vecios do Baixo Mio que podern beneficiarse de importantes descontos e pasar un bo rato coas diferentes actividades programadas.

Os mis pequenos podern achegarse aos obradoiros de creacin de bonecos e monicreques, nos que podern realizar o seu personaxe de conto favorito e que estarn situados na mesma ra do Porto. Pola tarde toda a familia e os afeccionados ao teatro e pantomima podern disfrutar no Auditorio de San Bieto co bonito espectculo PIN PAN da Compaa Ps Ceibes. E a ltima hora da tarde servirase chocolate coa tradicional rosca guardesa. A novidade deste ano vn da man dun obradoiro de banda deseada para mozos (entre 13 e 17 anos), que se celebrar na ltima semana do mes. Os rapaces que queiran participar nel tern que anotarse no Departamento de Cultura entre o 9 e o 20 de maio.

Xa podes ver a gua turstica do Baixo Mio

promocin turstica conxunta dos concellos do Baixo Mio comeza a dar os primeiros pasos. Os concellos de A Guarda, Tomio, Tui, Oia e O Rosal, coecedores dos valores culturais e naturais que os diferencian doutras comarcas, comezaron a traballar na promocin conxunta para acadar a fidelizacin dos visitantes e turistas que os visitan durante o ano.

Os concellos da comarca do Baixo Mio estiveron traballando nos ltimos meses na elaboracin dun folleto que reunise os contidos tursticos de cada un deles. Esta gua da mancomunidade o primeiro folleto turstico que edita a Mancomunidade do Baixo Mio e pode considerarse como unha das primeiras publicacins a nivel comarcal. Na elaboracin dos contidos da gua traballaron concelleiros e tcnicos de todos os concellos para que o resultado da gua fose satisfactorio para todos. A gua turstica foi publicada baixo o lema O Baixo Mio-Unha comarca para os cinco sentidos e conta con 36 pxinas no interior a toda cor. En canto aos contidos deuse un especial tratamento os elementos de interese que unen s cinco localidades como comarca. Estes elementos foron descritos en apartados temticos e falan do espazo natural, os camios a Santiago, a arquitectura indiana, as fortalezas e a arqueoloxa. Tamn se destacaron a gastronoma, a ruta do vio Ras Baixas, as festas e, por suposto, os recursos de maior interese de cada concello. A finalidade da gua turstica facilitarlle ao visitante a informacin turstica do Baixo Mio nun mesmo formato no que as fotografas son as protagonistas. Foron editadas 25.000 unidades en casteln, galego, portugus e ingls.

Maio de 2011 - Cultura

- A Guarda

15

A Aula CeMIT do Concello da Guarda celebrar dous cursos de alfabetizacin dixital en maio
Aula da Rede de Centros para a Modernizacin e Inclusin Tecnolxica da Xunta de Galicia, Rede CeMIT, do Concello de A Guarda celebrar dous cursos durante o mes de maio. Do 18 ao 20 de Maio acoller o curso de Alfabetizacin dixital: Correo Electrnico. Con esta actividade pretndese que os participantes comecen a manexar o correo electrnico, aprendendo todo o necesario para sacarlle partido. O horario desta actividade de 10 a 11:30 horas. imprescindible ter coecementos bsicos de informtica para acceder a este curso.

Entre o 25 e o 27 de Maio celebrarase o curso Alfabetizacin dixital: Internet para persoas maiores, co que se pretende familiarizar s participantes coa filosofa e uso de Internet. O horario ser de 10 a 11:30 horas. Os requisitos para acceder a este curso son: ter mis de 55 anos e ter coecementos bsicos de informtica. A iniciativa da Rede CeMIT da Xunta de Galicia unha das estratexias fundamentais para o desenvolvemento das iniciativas de difusin e achegamento dos cidadns as Novas Tecnoloxas e a sociedade da informacin. A Rede CeMIT ten como obxectivo

potenciar actuacins relacionadas co desenvolvemento da actividade econmica, empresarial e da implantacin dos servizos electrnicos, titorizando a cidadana con maiores dificultades e proporcionndolles os medios e ferramentas necesarios para poder formar parte activa da Sociedade da Informacin. Para inscribirse ou para solicitar mis informacin poden dirixirse ao Aula CeMIT de A Guarda, no Centro Cultural, chamar ao telfono 986611850, ou enviar un correo electrnico ao enderezo: cemit.aguarda@xunta.es

A telefonista do Pasaxe cumpre 105 anos

A telefonista do Pasaxe, Teresa Gald, cumpriu 105 anos. O Alcalde da Guarda, Jos Manuel Domnguez Freitas e as concelleiras de Muller, Carmen Mara Castro e de Servizos Sociais, Teresa Vicente Baz, estiveron con ela neste da tan sinalado na residencia Paz y Bien de Tui.

No acto fxolle entrega dunha placa na que se pode ler A Teresa Gald Rodrguez no seu 105 aniversario. Concello da Guarda. Cabe destacar o bo estado de sade e nimo no que se atopa Teresa. No transcurso do acto leeu un poema da sa autora e contou como axuda a outros residentes a facer determinadas tarefas.

16

Publicidade - Maio de 2011

Grandes xitos na Literatura universal na actualidade

umerosas son as obras literarias de grande impacto literario en todo o mundo. A terra das Covas pintadas, de Jean Auel, Engagez-Vous de Stephane Hssel, tense posicionado como bestsellers en Estados Unidos e Francia respectivamente. Verwesung, de Simon Beckeet a opcin mis popular de Alemania, mentres que O Cemiterio de Praga, de Humberto Eco, e Cabalo de Fogo de Florence Bonelli, conseguiron conquistar a un grande nmero de arxentinos. No Brasil, William P. Mozo o que obtivo por A Cabana a valoracin de libro de ficcin mis vendido, as como en Colombia Mourad destacou con En nome da Princesa morta. Os mexicanos apostaron por As batallas no deserto de Jos Emilio Pacheco. No estado espaol, as publicacins do ano son Amantes de Javier Maras e Anxo Perdido de Javier Sierra. Se falamos de ficcin situronse entre os mis requeridos Unha vida con

Propsitos por que estou aqu na Terra, de Rick Warren, 1822, de Laurentino Gomes, Economa 3D, de Martin Lousteau e Delgado, de Jos Pablo Feinman, entre outros. Na Literatura xuvenil Nas ltimas dcadas do sculo XX e primeiras do XXI, a literatura xuvenil converteuse nun dos xneros mis vendidos e aprezados, grazas grande cantidade de lectores que hai hoxe en da. Son moitas as novidades que se publican cada ano. Os grandes xitos son fenmenos de superventas, como Harry Potter, a saga Crepsculo ou series como as de LJ Smith ou Laura Gallego. Literatura galega na actualidade Na literatura galega btanse en falla best-sellers. Pero isto parece que est comezando a solucionarse, pois o ltimo boom , difcil de atopar nas libreras, Asesinato no Consello Nacional, de Diego Ameixeiras.

Novidades
A primavera vn marcada por sensacins tan agradables como as producidas polas alegras da alteracin da sangue ou polas menos agradables do comezo da tempada de alerxias, para os seguidores do noveno arte. Un ano difcil que certifica que a industria editorial non se salvou dos estragos da crise, onde abonda a reedicin e escasean as novidades. Podemos atopar nesta tempada: En novela Dende traduccins de autores consagrados como Michel Houellebecq e Haruki Murakami, ata algn sorprendente debut literario, pasando por unha novela indita de Silvia Argentina, Mon. Amour. O mis esperado da tempada probablemente sexa A Promesa, unha novela de Silvia Ocampo, unha ficcin concntrica narrada por unha nufraga que se confesa analfabeta e que para salvarse da morte mentras flota no mar enfa unha serie de recordos con historias que se entrecruzan. Dos autores contemporneos xa consagrados, publicaranse Os contos reunidos de Alberto Laiseca e As crnicas, de Hebe Uhart, e Eu tamn tiven unha moza Bisexual, ser a novidade de Guillermo Martnez e A casa do Deus Oculto, de Lus Guzman , sern os ttulos mis destacados, entre outros. No xnero dos tebeos A ansiada publicacin dun clsico entre os clsicos dos tebeos americanos, o Flash Gordon de Dan Barry, case un canon da ciencia ficcin, publicarase en maio e permitir gozar de excelentes guins de Harvey Kurtzman ou do escritor Harry Harrison, xunto coa esplndida labor grfica do impresionante grupo de autores comandado por Barry. Unha das novidades mis interesantes da primavera a adaptacin da famosa triloxa Nocilla do galego Agustn Fernndez Mallo, por Pere Joan Nocilla Experience. La novela grfica. Sergio Bizzio segue escribindo coma un tolo e sae con dous libros, En esta poca e Un amor para toda a Vida. De Edgardo Cozarinsky chega A terceira ma e Luca Puenzo sair con Wakolda. Estas non sern as nicas obras interesantes para esta primavera, pois neste listado obrigatorio inclur Body World, A historia secreta do home xigante ou a antoloxa de Four Color Fear, entre outros moitos. En poesa A poesa festexar a obra completa de Juan Gelmn, pouco coecido pero moi grande e Jorge Lenidas Escudero sacar a sa Poesa Completa. En sntese, un ano con novidades para todos os gustos.

ANNCIESE

AQU
publicidade@hermeseatenea.com

Maio de 2011- Especial

Eleccins

17

Especial Eleccins Municipais

22 de maio de 2011
Guirofer

stamos en plena campaa electoral, ainda que en realidade a campaa xa escomenzou tempo atrs. A xunta Electoral tivo que tomar cartas no asunto para que non estiveramos todo o que vai de ano en plena campaa. Algo se notou ainda que non demasiado. Se os politicos non inauguraron foron de visita como indicabamos no noso anterior comentario; a cousa vn sendo a mesma. Estas eleccins son como as anteriores e son tamn moi distintas. Puidera parecer unha contradicin pero non o . Son iguais porque obedecen a un mandato constitucional que ordena celebrar eleccins cada catro anos para dar aos cidadns a posibilidade de cambiar de polticos (alcaldes e deputados provinciais, no caso de Galicia, Catalua, Pas Vasco e Andaluca, e de presidentes autonmicos nos demais casos), e son diferentes porque estn sendo prantexadas dende o principal partido da Oposicin como a antesala dunhas xerais que piden deberan celebrarse xa. De tal maneira que nos estamos

22-M, cita coas urnas

encontrando con algo curioso. Os candidatos do partido do goberno tentando que se centren as cousas no mbito municipal e provincial e o PP empeado en que se vexan como un referendum a Zapatero. Facelo as perfectamente lextimo porque no campo da poltica a peneira dos feitos ten os buratos tan grandes que por al pasa cseque todo. Sen embargo sera desexable que os cidadns espaois puideran coecer con exactitude o que fixeron e o que pretenden facer aqueles que se presentan para disputar as alcaldas deste pobo. Por outra banda estas eleccins chegan nun momento crtico en canto a niveis de desemprego e a niveis de desmoralizacin. Os votantes de a p , que non do PP, pregntanse que poden solucionar, dos seus moitos problemas unhas eleccins coma estas. Pois pouco ou moito segundo se vexa. Se o inters que saian uns para que poidan entrar outros entn os problemas dos vecios non aparecen por ningn lado, ainda que a propaganda electoral nos invada con propostas e mis propostas, encadernadas nuns folletos que nalgns casos denotan a existencia de pasta dispoible para estas cousas. Se, polo contrario, se tratara realmente de cambiar as cousas si que podan ser significativas. Hai a nivel de ra un sinfns de cuestins que poden solucionarse dende os concellos. Son esas cousas que chamamos domsticas pero que teen un valor realmente importante na vida dos cidadns. Cousas como os servizos sociais que deberan ser potenciados ao mximo e veen sendo laminados constantemente; cousas como as garderas para poder compatibilizar o traballo, sobre todo feminino, coa crianza dos nenos/as; as dotacins escolares, pedra bsica dunha boa formacin futura dos nosos estudantes; servizos mdicos a p de ra, ou sexa, preto; non ter que desprazarse kilmetros e kilmetros para facerse unha sinxela radiografa;

potenciar o comercio local para que, non s sirvan para facilitarnos o mercar preto da casa, senn que dean traballo a tantos e tantos cidadns desempregados hoxe en da. Son, como podemos comprobar, moitas as cousas que dende un pequeno e mediano concello se poden solucionar. Claro que sempre lles quedar a desculpa de que esas competencias non son municipais. Aqu quero lembrar unha frase dun alcalde dun pobo calquera de Andaluca que, hai xa bastante tempo, respostaba a un xornalista que para un alcalde nada que fora a favor dos seus vecios debera ser alleo; que os alcaldes deban involucrarse en todas as necesidades dos cidadns do seu concello, estiveran ou non dentro das competencias municipais. Non estaban obrigados por lei, dica, pero tampouco estaban prohibidas. Confiemos en que os candidatos vaian a estas eleccins co firme propsito de solucionar os problemas cidadns, ainda que estou certo de que isto ningun o vai crer. Din que a esperanza o ltimo que se perde. Non perdamos, pois, a esperanza nun mundo mellor. Mis solidario, mis honesto, mis decente. Que as sexa.

A quen non debemos votar

Juan Louzn/Madrid

st claro que os galegos e todos os espaois en xeral estamos fartos de mtins tipo Terminator e campaas barriobaixeiras contra Zapatero e o seu grupo. Chegar Moncloa a base de cruzadas e guerrillas difamando incluso o Estado de Dereito como fai Aznar desde EE.UU. algo que aos galegos nos atragoa. Estamos nunha democracia de guerrillas, que nos divide, nos enfronta e nos atraca co timo da estampia da crise. Desgraciadamente hai moitos miles de espaolios ignorantes e incultos que se deixan enganar polos cantos de sirena da dereita vida de urnas. Linchan a Zapatero porque se retrasou nas sas previsins contra a crise, pero tamn sabemos que no momento no que tomara medidas en forma de Reforma Laboral e financieira amos liala igual. Menudos somos os galegos e todos os espaois cuando nos tocan na carteira. E se Zapatero tivera tomado medidas contra os traballadores de menos salario, roncara o carallo

nesta aorada terra de eucaliptos, mar, herba mollada e cocido de porco no pucheiro. E que non nos falte. Tarde ou non, a realidade que se tomaron medidas que a UE mandou a todos os gobernos. Co PP na Moncloa tera pasado igual. Mal que nos pese a corda sempre se rompe pola parte mis dbil. Ou non o sabiamos?. As cousas son as goberne a dereita ou a esquerda. o que hai. O Bloque e IU seguen estancados no pasado comunista. Recortar certos dereitos dos traballadores forma parte da recuperacin econmica dun pas. Mal que nos pese. Os ricos e capitalistas non agachan o pescozo ante as reformas do Goberno, sexa PSOE ou PP. E a banca a que manda. A propaganda do PP sempre traballa a destaxo. Nos tempos de Tourio, home mis diplomtico que poltico, a dereita xa dica que sen o PP ao frente da Xunta iamos pasar todos fame. Chega Nez Feijo e non avanzamos nada, dicir, hai o dobre de paro que antes con Tourio, cerraron mis empresas e negocios que nunca, sen perspectivas de que

a cousa mellore a curto prazo. E a culpa non de Zapatero, senn da banca norteamericana que quebrou e nos arrastrou a todos. Podemos desafogarnos e votar a un PP que non vai arranxar nada, porque non hai milagros en poltica salvo cando as finanzas e inversores estranxeiros caen por aqu e invirten en novos negocios que crean emprego. A demagoxia do aparato propagandstico do PP s para chegar a Moncloa, logo a vivir das rendas. Unha vez instalado o PP na poltrona da presidencia do Goberno central, os seus asesores inventarn pamplinas para desfigurar a realidade, e ter a carta: a culpa de Zapatero pola herencia que nos deixu. a picaresca da poltica do poder. Irrita a moitos galegos que o PP difame aos socialistas en lugar de dicir como, cando, de que forma vai crear emprego. O demais sobra por inmoral. Parece unha tomadura de pelo pedir aos espaolios austeridade cando os do PP gastan o dobre en campaas electorais que o PSOE. Hai que eliminar gastos pblicos (os lderes do PP, incluido Nez Feijo, gaan entre 20.000 e 30.000 euros ao mes), e resulta que todos viaxan en Audi de luxo, AVE, avin, con escolta, secretario, etc. a conta do contribunte. Non debemos votar listas onde tean imputados por corrupcin.

18

Especial Eleccins - Maio de 2011

O BNG de Salvaterra presenta a candidatura do compromiso social, arroupado por vecios e vecias

BNG de Salvaterra, moi arroupado polos vecios e vecias, presentou a sa candidatura. Un equipo de igualdade, experiencia e capacidade de xestin. Salvaterra mercese un goberno do BNG que dea exemplo de transparencia e boa xestin O BNG presentou a tarde do sbado a candidatura coa que concorrer s eleccins do vindeiro mes de maio nun acto na Casa da Cultura de Salvaterra que contou coa participacin do BNG, coas intervencins de Marcos Besada, alcalde de Salceda e de Teresa Tboas, deputada no parlamento galego e exconselleira de Vivenda e Solo Teresa Tboas, centrou a sa intervencin na PLISAN, e sinalou que o tempo pon a cada quen no seu sitio, e neste caso pon ao BNG como a nica forza que defendeu, pelexou e traballou por que a PLISAN fose unha realidade, e de fronte temos ao PP que s pon atrancos, parlise e falta de xestin. O candidato alcalda polo BNG, Gabriel Martnez, destacou na sa intervencin as lias bsicas do programa de goberno do BNG, explicando os compromisos de cambio e xestin poltica para o futuro. Centrado na creacin de emprego e en dotar a Salvaterra duns servizos sociais de calidade, e destacou a necesidade de tapar o buraco econmico que ten o goberno de PP . Para o BNG, o emprego convrtese no eixo central do seu programa, sinalaba Martnez que Salvaterra precisa dun novo goberno capaz de crear emprego, este xa demostrou que non

sabe. Temos moitos e importantes recursos que aproveitar, que por en valor, dende PLISAN, ao patrimonio, pasando polo comercio local at a agricultura e os recursos forestais, sinalaba o candidato nacionalista. Gabriel Martnez, manifestou a sa preocupacin por crear uns servizos sociais e educativos que estean altura dos tempos, e aos tempos pasan por ter un centro de da pblico, unha escola infantil (0-3 anos), un servizo de xantar na casa, e un servizo de transporte entre as parroquias e a vila, as como unha aposta firme pola educacin na vila e nas parroquias con melloras en todos os centros educativos grandes e pequenos. Moi relacionado con estas temticas recordaba os vecios e vecias

deben gozar dunha oferta cultural, deportiva e social que mellore a sa calidade de vida. Outros eixos importantes sern a redaccin PLAN XERAL DE ORDANACIN MUNICIPAL (PXOM) Salvaterra non pode seguir cunhas normas subsidiarias de 1993 que o nico que aseguran son a especulacin e o beneficio duns poucos lembraba o candidato. Cerraba o acto presentando aos 23 membros da candidatura e solicitando o apio de todos e todas para que Salvaterra deixe de ser un referente caciquil na provincia, para converterse no que se merece, un referente de concello saudable, sostible, aberto e participativo. Texto remitido polo BNG de salvaterra

Traballo honesto, xestin transparente e dilogo permanente cos vecios, compromisos do BNG de Mondariz

Calis alcalde, Un cambio para mellor

or vez primeira desde que ten representacin no Concello, o BNG presntase s eleccins para liderar o cambio. Chegou o momento de iniciar unha transformacin que converta este concello nun referente en calidade de vida, en promocin de emprego e prestacin de servizos pblicos de calidade. Ao longo dos ltimos 4 anos o BNG cumpriu co mandato dos vecios que lles votaron nas ltimas eleccins: contribur desde a oposicin a solucionar problemas como o das redes de saneamento pendentes, as estradas cunha conservacin deficiente, o peche da empresa Taguive en Vilasobroso, as carencias do pavilln e da biblioteca, a marxinacin dos nenos e nenas de Mondariz na gardera do Balneario, o descontrol no gasto e os abusos do grupo de goberno, etc. Neste contexto de crise o BNG

Xon Carlos Montes Bugarn -Caliscandidato do BNG alcalda de Mondariz

presntase s eleccins como alternativa s polticas econmicas e sociais regresivas que impulsan outras forzas. Por iso o compromiso dos nacionalistas pasa por priorizar nos concellos o desenvolvemento econmico, a creacin de emprego e o benestar social con polticas ao servizo das maioras. Os nosos compromisos son asumibles e realistas. O proxecto de futuro para Mondariz asntase en cinco piares bsicos: 1.- Executar o saneamento integral en todas as parroquias para prestar un servizo bsico e protexer o medio ambiente. 2.- Restaurar a antiga escola de Vilar e poela ao servizo dos vecios, e rehabilitar a de Vilasobroso como sede da Gardera Infantil. 3.- Construr un parque empresarial en Meirol para crear empresas e emprego.

4.- Acondicionar e modernizar a Biblioteca e o Pavilln polideportivo, para que a xente nova poida gozar dunha vida saudbel cunhas infraestruturas axeitadas. 5.- Acordar con Mondariz Balneario a xestin conxunta da recollida de lixo, a Polica Local, a Gardera Infantil mentres non se dispoa de outra propia- e o Centro de Da, de maneira que poidamos gastar con mis eficien-

cia o dieiro de todos. Non prometemos grandes obras, nin falamos por falar. En parroquias como Queimadelos o BNG demostrou que ten un proxecto para Mondariz, que posible predicar e dar trigo, contando con todos, gobernando para todos e todas, fuxindo das exclusins e do caciquismo. Mondariz necesita agora, mis que nunca, un cambio para mellor.

Maio de 2011 - Especial

Eleccins

19

O BNG aposta pola igualdade no acceso ao emprego e os servizos sociais, o equilibro entre as parroquias e o centro urbano, unha administracin prxima e transparente e unha sociedade activa

Ral Francs presenta un programa baseado na confianza, realista e acorde s necesidades da vecianza
Equilibrio entre as parroquias e o centro Un segundo eixo do programa o equilibro entre o centro urbano e as parroquias, un camio no que o BNG avanzou cando gobernaba. Un dos primeiros obxectivos que a humanizacin chegue s parroquias, creando espazos de convivencia en cada unha delas. Tamn se por unha atencin especial ao transporte pblico, a seguridade viaria, a trada de augas e o saneamento, cun plan integral que permita completar a rede actual. Na sa intervencin, Ral Francs fai fincap na importancia de reducir a fenda dixital, nun momento no que ter mala conexin a internet pode ser peor para o acceso ao emprego e aos servizos que ter un camio sen asfaltar. Por iso imos crear puntos wifi nos centros culturais de cada parroquia. Oficina de atencin vecial O terceiro eixo do programa do BNG a aposta pola transparencia e a participacin na relacin do Concello coa vecianza. Unha das medidas mis importantes a creacin dunha oficina de atencin vecial para resolver dbidas e asesorar aos vecios e vecias, tanto nas cuestins relacionadas co Concello como con outras administracins. Nesa lia potenciarase a oficina de consumo e ofrecerase informacin e apoio s familias con problemas hipotecarios relacionados coa sa primeira vivenda. A oficina de informacin atender tamn as parroquias, de xeito itinerante, apunta Mnica Bugarn, nmero 3 da candidatura, que sublia que o que se busca unha maior empata da administracin cos vecios. Tamn se crear un sistema estable de participacin vecial, cun rgano no que participen todas as parroquias. Unha sociedade activa A cuarta lia de traballo que presenta o BNG a aposta por unha sociedade activa, unha sociedade na que todas as persoas poidan gozar da cultura, o deporte, a educacin e a natureza. Apoiaranse as iniciativas de creadores e axentes culturais locais, ademais de crear un evento de referencia que resalte O Porrio como potencia musical. No campo do deporte compaxinarase o apoio aos clubs coa potenciacin da prctica deportiva para todas as idades. Tamn se contempla fomentar o coecemento e a posta en valor do patrimonio e os espazos naturais do Porrio, ademais da creacin dun centro de formacin prctica en idiomas. Texto remitido polo BNG do Porrio

al Francs, candidato a alcalde do Porrio polo BNG, aspira nestas eleccins a recuperar a Alcalda para continuar o traballo desenvolvido ao longo de sete anos de goberno municipal do BNG. Para iso, a sa candidatura presenta un programa realista e acorde coas necesidades da vecianza, que parte da actual situacin de crise para mirar o futuro con esperanza. Para Ral Francs, a experiencia de goberno lvanos a desear unha proposta que se poida cumprir, porque o que a xente espera de ns. Nun momento de crise econmica no Porrio e no mundo, non estamos diante dunhas eleccins nas que toque falar de asfalto e formign, senn de polticas de emprego e servizos sociais.

pias dun Concello e dun partido que est coa maiora social. Emprego en igualdade Unha poltica de emprego baseada na igualdade de oportunidades a primeira lia do programa do BNG, coa reactivacin da Bolsa de Emprego e a aposta pola formacin. Ral Francs critica que o goberno de Nelson Santos e o PP recortasen metade o dieiro destinado este ano a emprego e servizos sociais. No Porrio hai familias enteiras nas que agora mesmo non hai ningn ingreso e o Concello ten que darlles resposta e ser un aliado. Lembrou que tamn o pequeo comercio, as pequenas e medianas empresas e os autnomos estn a sufrir a crise. Francs garante que tan pronto cheguemos Alcalda tomaremos medidas para reducir o gasto corrente e derivar eses recursos a novas dotacins no plan de emprego e en servizos sociais. Outras medidas neste campo includas no programa do BNG son a creacin dunha comisin permanente de emprego con todos os grupos polticos, a potenciacin do Porrio como marca de calidade e o fortalecemento dos servizos sociais, incrementando o orzamento que o Concello dedica a esta rea.

O candidato do BNG destaca que o obxectivo avanzar nun traballo xa iniciado. Co noso goberno O Porrio deixou de ser un lugar s para traballar, para converterse nun lugar agradable para vivir e no que recuperamos os nosos sinais de identidade. Duplicar o nmero de prazas de educacin infantil, crear o primeiro centro de atencin de persoas maiores e o primeiro centro de atencin de enfermos de Alzheimer, por exemplo, son medidas pro-

20

Especial Eleccins - Maio de 2011

Arturo Grandal, Alcalde de Salvaterra de Mio e Candidato do Partido Popular s Eleccins Municipais:

Seguiremos gobernando para todos os vecios e vecias

alvaterra levou unha gran transformacin, tanto nas parroquias como no seu casco urbano, as o recoecen tanto as persoas que nos visitan, como os vecios en xeral. Se comparamos as Obras e os Servizos que teen as Parroquias e a Vila, con outros Concellos, somos os mellores, somos privilexiados.

(mis de 4 millns de euros), Recollida Selectiva de Lixo, sete Escolas Unitarias e Pavilln Polideportivo de Leirado.

Presntome de novo para Alcalde o prximo 22 de maio. A nosa Candidatura, incle 10 novas incorporacins, con licenciados, en Ciencias Econmicas, Enxeera de Telecomunicacins, e outros rematando Arquitectura e Qumicas, ademais de traballadores de diversas profesins, autnomos. Presentamos unha lista con experiencia, xuventude, preparacin e con moitas ganas de traballar. As obras mis importantes realizadas sendo Alcalde son: Nas Parroquias: Asfaltados, Alumeados Pblicos, Abastecementos de Auga, Casas de Cultura, Parques Infants, Internet gratuto, Sinalizacin de Barrios, Instalacins Deportivas, Alcantarillado realizndose en 13 parroquias

A vila galega con mis metros cadrados de zonas verdes por habitante

Na Vila: O Parque Pblico A Canuda con 110.000 m2, o mis grande de todas as Vilas de Galicia, conta con parques infants, parque de trfico, lagos, patos e cisnes, barcas de paseo, auditorio, aula de natureza, amplas zonas verdes, merendeiros, parques biosaudables, somos a Vila galega con mis metros cadrados de zonas verdes por habitante, e a nica Vila de Galicia onde se plantaron mis de 2.000 rbores, carril bici con bicicletas gratutas,

etc; Adquisicin e Rehabilitacin de Murallas, Casa do Conde e Castelo, Praza e Casa do Concello, Ponte Internacional, Pavilln Polideportivo, Pistas Polideportivas, de Tenis e Skat, Ruta Ecolxica do Ro Mio, Instituto, Campos de ftbol de Dextros e Casal, Capela da Virxe de Ftima, Praza de Abastos, Escola Infantil Municipal, Ponte do Cordeiro no Ro Tea, Casa de Cultura, Polgono Industrial Chan da Ponte ( 35 empresas instaladas con mis de 500 postos de traballo), adquisicin da Illa da Fillaboa (100.000 m2) con casa, onde este ano comezan as obras para O Centro de Interpretacin da Fauna e Flora do Ro Mio, somos o Concello do Sur de Galicia, dentro da nosa categora, con mis de trinta millns de euros valorados en propiedades municipais. En canto a actividades Culturais e Deportivas desenroladas temos que destacar Concertos, Teatro, Cine, festivais folclricos, Nadal, reis, Entroido, letras galegas, ximnasia, deportivas, Cursos de Formacin, Informtica, Galego, Ingls, Obradoiros Infants, O Son da Muralla, Festival Internacional de Karaoke, Festa do Vio, Vern Cultural e apoio econmico e material a actos culturais e deportivos nas Parroquias.

Maio de 2011- Especial

Eleccins

21

A nica Vila de Galicia onde se plantaron mis de 2.000 rbores

Como Alcalde teo que destacar que a obra mis importante para o futuro de Salvaterra de Mio, foi conseguir, a pesares das dificultades, que a PLISAN (Porto Seco) se instalase no noso Municipio, xa que se trata do Polgono Industrial mis grande de Galicia, onde se crearn moitsimos postos de traballo. Neste mes comezaron as obras de urbanizacin, vencendo todas as dificultades e atrancos que xurdiron dende o seu inicio, onde os nosos vecios e vecias tern a posibilidade de ter un posto de traballo, a poucos metros da sa casa, e especialmente para os xvenes, por existir moito paro xuvenil na comarca. Nestes prximos catro anos, de volver a ser elixida a Nosa Candi-

datura e eu como Alcalde, e debido a crise econmica na que se encontra o pas, darmoslle preferencia s axudas a familias necesitadas, a fomentar a creacin de emprego e cursos de formacin. Seguiremos impulsando o Porto Seco para que se implanten empresas. Tamn seguiremos dando axudas aos estudiantes para perfeccionar a lingua inglesa no estranxeiro, intercambios culturais, e dotacin de ordenadores. Entre as obras mais importantes que intentaremos levar a cabo temos que destacar: Segunda Gardera Infantil, seguiremos co Alcan-

sa calidade de vida, por todo o que est feito. Por ltimo manifestar que de sar elixidos para seguir gobernando a nosa querida Salvaterra de Mio, que como todos sabemos un fermoso Xardn sobre o Ro Mio, seguiremos traballando para que Salvaterra siga progresando, porque ten futuro, debido ao que est feito e do que est en marcha, para que os vecios sigan mellorando a sa calidade de vida. Eu seguirei sendo, como ata o de agora, o Alcalde de Todos.

O primeiro Concello de Galicia con Internet gratuito para os vecios

tarillado nas parroquias e loitaremos contra todas as dificultades e atrancos que lle poan ao Porto Seco, para rematado canto antes, xa que o futuro de todos os vecios, especialmente dos xvenes. Dicir tamn que somos un dos Concellos de Galicia que mis aumentou de poboacin, dentro da sa categora, estamos preto dos 10.000 habitantes e en nome de todos os salvaterrenses quero darlle a benvida a todos os vecios e vecias que vieron a vivir a este Municipio, procedentes de diversos Concellos de Galicia, porque penso, dentro da mia modestia, que escolleron Salvaterra pola

O Parque de A Canuda o mis grande e completo de todas as Vilas de Galicia

Se comparamos as Obras e Servizos que teen as Parroquias e a Vila con outros Concellos, somos privilexiados

Texto remitido polo PP de Salvaterra de Mio

Seguiremos gobernando para todos os vecios e vecias

Daremos preferencia s axudas a familias con necesidades e fomentaremos a creacin de emprego

Seguiremos loitando contra todas as dificultades e atrancos que lle estn pondo ao Porto Seco, para que se remate canto antes

22

Especial Letras Galegas - Maio de 2011

Letras Galegas 2011

Deixaches no meu corpo a ta presencia verquendo o teu encanto nos meus ollos que non se volvern nubrar de bgoas porque non apodrecer mis tempo a nostalxia convertida en cadavre e imos explorar a xeografa do noso amor eterno correxndoa se te abres con dozura novamente meu amor ausente e vixiante aceptas que cho entregue e logo vaste camio do futuro libremente compartida coa ta propia vida e amada para sempre

Maio de 2011- Especial

Letras Galegas

23

Lois Pereiro, poeta da vida e da morte

itemos de entrada a presentacin que de Lois Pereiro fai X. Seoana, na revista Luzes de Galiza, en 1985. Di as: Lois Pereiro pertence a aquel grupo de universitarios xvenes que al polo 1977 criaron en Madrid un dos ncleos plsticos e poticos mis interesantes de renovacin operada nesas disciplinas na segunda metada da dcada dos setenta. Manuel Rivas, Fermn Bouza, Antn Patio, Xos Manuel Pereiro eran algns dos que desearon e perfilaron a LOIA, aquela revista ciclostilada que a do surrealismo ao culturalismo, do onrico ao conceptual.

Crnica da sa vida Cronoloxicamente falando Lois Pereiro (Luis Angel Snches Pereiro) nace un 16 de febreiro de 1958 no nmero 39 da ra Ourense, en Monforte de Lemos. Sa nai, Ins pereiro pontn mestra de escola e seu pai, manuel Snchez Vila, ainda que licenciado en dereito, rexenta unha cristalaria. o segfundo fillo do matrimonio; o seu irmn maior, Xos Manuel Carlos, nacera en setembro de 1956. xornalista e nestes momentos preside a

Aos 20 anos

Asociacin Galega de Xornalistas. Lois pereiro ingresa no colexio dos Escolapios de Monforte o ano 1963. Al tamn estudi o seu irmn Xos manuel. Neste centro cursar todo o bacharelato. En 1965 nace a sa irm Ins que ser a sua confidente e inseparable compaeira dalgunhas das sas viaxes. Fai o COU no instituto pblico da vila en 1974 e ser neste tempo cando escomenza a escribir os seus primeiros poemas, motos deles dedicados s sas compaeiras de clase. Al coece a que ser logo e durante grande parte da sa vida compaeira e cmplice, Piedade Cabo. Comenza as sas descubertas literarias nas librarias de Monforte (Xistral, Balado e Mapa) e nas de Lugo (Souto). Suscrebese a varias revistas de cine, unha das sas paixns. En setembro de 1975, con dezasete anos marcha a Madrid para estudiar Socioloxa na mesma universidade onde seu irmn maior, Xos Manuel, estudia Xornalismo. En Madrid s aguante uns meses, ata a morte de Franco, logo regresa a Monforte e porase a traballar con seu pai na cristalaria. En 1976 volta a Madrid, pero nesta ocasin vai acompaado por Piedade Cabo e matriclase na Edciola Oficial de Idiomas en ingls, fran-

Os tres irmns, Xos M., Lois e Ins

cs e alemn. Aqui fai mis descubertas en concertos, recitais interminables, sesins na filmoteca Nacional vendo un filme tras outro. Aos diomingos visita o Rastro onde mercar discos e roupa. Xa no ano 1977 funda con seu irmn , con Manuel rivas e antn Patio a revista Loia (que significa canto improvisado; tamn e o nome dun paxaro (laverca)) da que tirarn catro nmeros; al publica moitos dos seus primeiros poemas. En 1978 viaxa porandaluca acompaado de Piedade Cabo. En granada merca un exemplar en ingls do libro Os contos da Alhambra, do escritor Washington Irving. En 1979 e de novo con Piedade Cabo fai un longo recorrido polos paises celtas na percura das pegadas de moitos dos seus heroes literarios e musicais: Jim Morrisson, Dylan tomhas, Joyce, Stvenson, etc. En 1980 con outros amigos e tamn Piedade Cabo viaxa a Amsterdam. De regreso pasa

quince dias facendo dedo por Bretaa adiante. Visitan a casa de Flaubert en Rouen e en Nantes perseguen a sombra de xulio Verne moiadmirado por Lois

Con Manuel Rivas

24
de series mticas para toda unha xeracin de espectadores da TVG como Kung-Fu ou O erspantallo e a seora King. Na compaa de Piedade Cabo vai canda o seu irmn Xos Manuel e o seu grupo Radio Ocano a Lisboa para a gravacin do seu disco de debut. Intenta coecer a outro dos seus mitos, Jos Afonso, pero o encontro non se produce porque o msico portugus xa est moi enfermo. En 1985 participa na segunda antoloxia De Amor e Desamor II, editada tamn por Edicins do Castro. Publica algns poemas no nmero 0 da revista Luzes de Galiza. Comenza a sa colaboracin na revista La Naval, da que chegar a ser membro do seu consello de redaccin. 1986, en setembro viaxa a Santander ao encontro Chove sobre mollado Semana de las Fuerzas Atroces del Noroeste, na Universidde Menndez y Pelayo. Participa como actor na curtametraxe Valle de lgrimas, dirixida por Jorge Demetrio Rodrguez. 1987 seleccionado por Julia Barrela para a antoloxs Despus de la modernidad(Anthropos, 1987), canda Bernardo Arxaga, Pedro Casariego de Crdoba e Luis Alberto de Cuenca. Nese vern viaxa a Checoslovaquia na compaa do seu amigo Fernando saco e pasea por fin polas ras de Praga, a cidade de Franz Kafka e de tantos outros escritores que admira. En 1988 a TVG emite o dia 25 de xullo o seu guin televisivo Qu Galicia?. 1990, en Semana santa, na compa da sa irmIns e da sa amiga Pepa Buxn viaxa a Francia, visitando a Bretaa,

Especial Letras Galegas - Maio de 2011

1977 en Madrid no piso compartido

En 1975

pereiro xa dende adolescente. En 1981, en Madrid, resulta envelenado polo aceite de colza vendido a granel. De todos os seus compaeiros de piso el o mis afectado, quedndolle unha secuelas fsicas que marcarn o resto da sua vida. Tras uns meses de rehabilitacin en Madrid, regresa a Monforte. O home de fsico esnaquizado que baixa do tren pouco ten que ver con aquel adolescente sedento de experiencias que marchou uns anos antes. En 1982 comeza a vivir na corua co seu irmn Xos Manuel . Nweste mesmo ano gaa o nico premio, o de Poesa O Facho, co poema Arrocity Exhibitin. No ano 1983 fai un curso de informtica na corua. nese ao colectivo potico De Amor e Desamor no que partillar cos poetas Pilar Pallars, Lino Braxe, Anxo Mato fondo, Xos Monterrosos Devesa, Miguel Anxo Fernn -Vello, manolo rivas, Francisco Salinas Portugal, Xavier Seoane e Xulio Lpez Valcrcel, co que far algns recitais conxuntos. Viaxa a Berln en tren con Piedade Cabo e Fernando Saco atravesando Francia, austria e Suiza. En Austria Visitan Salzburgo, a cidade da que renegara o seu admirado Thomas Bernhard. En 1984 participa na antoloxa do colectivo potico De amor e Desamor editada popr Edicins do Castro. Traballa como traductor de filmes e

Coa sa nai

Normanda e Pars. En 1992, en maio, publica o seu primeiro libro individual, Poemas 1981 / 1991, en Edicins Positivas, que presentar en Monforte acompaado do poeta Manuel Mara e de Xon Antn Rodrguez Vzquez. Viaxa coa sua irm Ins a Londres, Amsterdam e Bruxelas, onde cumpre un dos seus soos ao visitar o museo do cmic e ver moitos orixinais de Tintn do seu admirado Herg. O dia 24 de xullo morre o seu pai, Manuel Snchez Vila. En 1993, no vern, viaxa na compaia de sa nai e de seus irmns Xos Manuel e Ins a Pars; desta volta en avin. Ser a sa derradeira viaxe. 1994 internado de gravidade no hospital,,onde durante dias estar no gume entre a vida e a morte. Diagnostcaselle SIDA. En 1995, en decembro, publica Poesa ltima de amor e enfermidade 1992/1995, en Edicins Positivas, que presentar de novo na compaa do poeta Manuel Mara. O derradeiro poema est datado eno outono de 1995 e titlase Poderianos escoller como epitafio. D as: Cuspdeme enriba cando pasades por diante do lugar no que eu repouse envindome unha hmida mensaxe de vida e de furia necesaria. En 1996, o 31 de xaneiro da no pub Moka, da Corua, o seu ltimo recital. Acompaa aos seus versos de msica e reflexins sobre a vida, a dor, o amor e a morte que sente achegarse s alancadas. O 24 de maio de 1996 morre na Corua, no cuarto 627 do hospital chamado daquela Juan Canalejo. O seu corpo soterrado no camposanto de Santa Cristina do Viso, no Incio, en presencia de familiares e amigos. Por ironas do destino ese mesmo dia faise pblica a sentenza xudicial polo envelenamento do aceite de colza.

Maio de 2011- Especial

Letras Galegas

25

Os glotfagos ou Galicia bfida

Xos Manuel Beiras

Glotfagos', escribin, non 'lotfagos'. As que non se non trata do famoso episodio dos 'comedores de lotos' na Odiseia. Inda que millor sera, se cadra. Os 'lotfagos' eran inofensivos e hospitalarios habitantes nativos das costas das actuais Tripolitania e Tnez sudoriental. Al situou Victor Brard, hai cousa de cen anos xa, o episodio narrado por Ulises no Canto IX da Odiseia. Na illa de Djerba, conforme a Estrabn. Relembrareivolo, queredes?: "enviei tres dos meus homes a esploraren aqueles lugares. Mais, logo de prense en camio, toparon ben axia cos Lotfagos que, lonxe de pretenderen matalos, dronlles a comer lotos. Ora, desque calquera diles probaba eses froitos, doces coma o mel, xa non quera voltar nen traguernos novas; todos queran ficar ali, sacirense deses froitos, e adiaren para sempre a data do seu retorno". O Ulises conta que tivo que os embarcar forza, e facrense ao mar todos a escape. "Tema -di- que os outros compaeiros, se coman dese dteis, esquecesen a data do retorno tamn iles". Os gregos da poca clsica chambanlle 'loto', a mis de aos nenfares de Exipto, a un froito que se daba nas terras costeiras de Libia, que segundo Herodoto "tia o sabor doce do figo e do dtil" -ou tmara- e a lenda aseguraba que faca perder a memoria. Na Odiseia xgase coas palabras 'loto' e 'let', que siifica esquecemento. Brard, ao traducir, faino con 'dtil' e 'data', apostando porque ben puidera ser ise o froito en cuestin. Joyce descobre a Brard cando est a escribir o seu 'Ulises' dublins -"Os Fenicios e a Odiseia", de 1902, poisque "As navegacins de Ulises" son posteriores edicin da obra joycen- e na transposicin alegrica que al fai do episodio dos Loffagos, os xrmes do esquecemento trnanse da alienacin: "Bloom estirou o pescozo para atrapar as palabras. Ingls. Botarlles un so. (...) Confesin. Todo o mundo precisa de. Daquela contareivos todo. Penitencia. Castigdeme por favor. Grande arma nas suas mans. Muller fervendo de ganas de. E eu chuchuchuchu. E vostede chuchuchuchu? (...) E vela-a que sai. Arrepentimento a frol de pel. Vergoa adorbel. Oracins no altar. Froles, incenso, cera a arder. Agochan o seu rubor. Prostituta conversa dar unha conferencia. De cmo atopei ao Seor. (...)". Eis os lotfagos de outrora e de arestora, a sua metamorfose no tempo, na historia, de Homero a Joyce, da Grecia clsica Irlanda finisecular -do XIXinda sometida. Galiza finisecular -do XXinda colonizada. Os 'glotfagos', en troques, sonvos outra caste de xente ben distinta - e ben mis ruin, de certo. Non se alimentan de 'lotos', senn de 'glotis', esa parte da larinxe onde, como ben sabedes, estn situadas as cordas vocais, os rgaos que facultan aos humns para emitirmos sons articulados, os fonemas cos que o noso cerebro tece a linguaxe para expresar ideas e comunicrmonos, estrutura bsica do sistema que, dende Saussure, a

lngua, o idioma. Os glotfagos non distinguen o rgao do resultado da sua funcin, e xa que logo devoran lnguas -as lnguas dos outros seres humns, non as suas proprias, madia leva. No plano sociolingstico, ese fenmeno foi estudado e definido como 'glotofaxia' por Louis-Jean Calvet, hai mis de tres decenios xa, no seu revelador e xenial ensaio "Lingstica e colonialismo", subtiduado precisamente "Pequeno tratado de glotofaxia" -hoxe un clsico da sociolingstica traducido e editado en galego por Laiovento xa en 1993. A glotofaxia un crime etnocida. Calvet pon en cabeceira desa sua obra esta elocuente cita de Roland Barthes: "Roubarlle a un ser humn a sua linguaxe no nome mesmo da linguaxe: eis onde comezan todos os crimes legais". E a glotofaxia un fenmeno sociolingstico colonial: un crime etnocida cometido masivamente no marco do colonialismo europeu -e tanto nas colonias americanas, africanas ou asiticas, canto nas internas s proprias metrpoles, como Bretaa no estado francs ou Galiza no espaol. Mis evidente, claro , sobre as culturas sometidas esplcitamente ao status colonial, e mis tartufamente disfrazado nas internas -portanto mis insidioso tamn, abof. Calvet sinala que a ideoloxa metropolitn ignora aos colonizados mesmo cando define as colonias como pases, ou sexa territorios, explotados colonialmente. "As colonias -di- seran pois pases valdeiros, nos que os colonos chegados da outra beira viran instalarse sen problemas". E engade: "para xustificar a empresa colonial nos termos da 'cultura' oucidental, do humanismo co que tanto se nos ateigou as orellas, era pre-

ciso esquecer a existencia dos outros. O primeiro antropfago chegou de Europa, devorou ao colonizado. E, no senso particular que nos concerne, devorou as suas lnguas: glotofaxia, pois". Eiqu, onda ns, durante cincoentos anos seguidos, aplicouse a devorar a lngua galega. Segue a devorala inda hoxe. Contoumo Xabier Macas durante a nosa estada en Belm do Par por mor do FSM. Tocralle ser o moderador dunha das palestras programadas no noso 'espazo dos direitos colectivos dos povos' coa participacin de movementos indixenistas americns. sua esquerda, compartillando o centro da mesa, sentaba Toms, un curtido dirixente aimara bolivin. Denantes de encetaren o debate, acordaron a orde e os tempos para a rolda de intervencins iniciais dos membros da mesa. "Parcenvos ben dez minutos cadaqun?" -suxeru o Xabier, e houbo asentimento. Mais, nstas, volveuse cara il o Toms, sorriulle con ollada pcara, pousoulle unha man no seu brazo, e marmuroulle: "Despois de cincocentos anos de silenzo, vsme dar s dez minutos?". E botronse a rir os dous. Dicame logo o Xabier: "Pensei de imediato en ns, no noso idioma, porque pasamos esactamente o mesmo tempo ca iles, cinco sculos, reducidos ao silenzo, e inda non nos dan sequer dez minutos, quero dicir, nos medios, na informacin, nas empresas, na publicidade, na presenza pblica do idioma galego en formas de comunicacin social, ags a fala do comn, non temos nen o equivalente dos dez minutos nunha rolda dunha hora de duracin". Pois nen as se dan fartos os glotfagos de aqun mar. Nen as acougan os famentos

26
glotfagos celtberos. Sulfranse perante a simples presencia social do galego por cativa que ela sexa. non aturan que asome sequer a cabeza -a lngoa- nas aulas , na radio, nos eidos da cultura, inda menos nos da administracin -terse visto!. Os glotfagos de por ac sonvos seoriting@s alienad@s, cipaios posudos por un auto-odio que vomitan proxectado contra a autoestima dos conxneres indxenas como unha agre lavadura de belicosa xenreira xenfoba. Practican unha sabotaxe reaccionria, decididos a desencadearen unha "guerra das lnguas" anloga s guerras 'preventivas' do finado autoBush contra o 'eixo do mal'. Unha guerra anticonstitucional, para a que precisan mesnadas e xerifaltes vindos da metrpole, da caste das lexins seica autnticas, con mudarras e chinchillas tipo a Rusa Disque ou o inventor da Rueda -a estas alturas da historia. Son iletrados. Arremtome: len, si, pezas mestras inefbeis tais que "camino", "la gaita y la lira", ou "vyase-seor-gonzlezespaa-va-bien", e outras obras cumes da inanidade literaria carpetovetnica ancestral. Son o repertorio que lles queda, o seu proprio, porque o outro, o alleo, non o leron nunca: 'glotofaxirono' todo - natural. Anticonstitucional, o asunto, dxenvos -por pavero que poida resultar o meu emprego dese termo. As llo dixen ao seor comisario-xefe de Santiago estoutro da. Lembrdesvos da movida, non si?. Cando as mesnadas esas praticaron aquilo de "la calle es ma" -sen pagaren direitos de autor. Moz@s indxenas indignad@s -literalmente, s se indigna quen ten dignidade- saron defender o idioma e a Constitucin. Tamn o Estatuto, que deriva dela. E mis a lei de normalizacin lingstica do galego, que desenvolve o Estatuto sua vez. Os glotfagos guindronlles insultos a mazo, @s moz@s arrepuxronse e, como lxico, foron mazados materialmente polo 'dispositivo' de seguridade encarregado de que a glotofaxia se consumase sen interferencias molestas para tan pacfico personal. "Mtalo" -escoitou dicir un deses mozos a unha obesa glotfoga mentras un 'dispositivo' mallaba a eito nil. Detiveron a un feixe deles. Houbo unha concentracin na tarde para que os ceibasen. Acudn. Ofrecinme a mediar co comisario-xefe. Recibiume moi correcto e educado. Lnlle o artigo 3.3 da Constitucin do Reino de Espaa, que metera na faltriqueira antes de sar da casa. Di as: "A riqueza das distintas modalidades lingsticas de Espaa -seica se chaman as os idiomas galego, euskera e catal- un patrimonio cultural que ser obxecto de especial respeto e proteccin". Non traduzo: a edicin do Parlamento de Galicia. Dxenlle: "Dectase vostede de que estn a protexer aos que van contra a Constitucin e a deteren aos que a defenden?". O b do home declinou discutirmo -mais, por suposto, non ceibou aos presos. A fin de contas, qu autoridade tia eu?. Os que a teen non se personaran. E a constitucin letra impresa nun papel -lxicamente comesto polos glotfagos. Os glotfagos son bfidos, coma os ofidios. Dado que, como vos dixera, non distinguen o rgao fnico dos sons articulados do resultado sonoro da sua funcin, confunden a lngua -fala- coa lngua -membro carnoso no interior da boca. Por iso seguramente coidan que, cando a norma constitucional declara lingua galega "patrimonio cultural que ser obxecto de especial respeto e proteccin", e portanto estate o deber constitucional de conservala e preservala de deterioro lingstico, debe referirse a algo as como conservarmos no Museo do Pobo Galego, coidadosamente desecados ou mergullados en formol, os membros anatmicos denominados 'lingua' dos Otero Pedraio, Ramn Pieiro ou Francisca Herrera, por caso, ou mesmo, como penitencia por mor da memoria histrica do Atila en

Especial Letras Galegas - Maio de 2011

Galiza, a lngua que lle cortaran os fascistas ao martirizado mestre galegofalante de Baleira antes de arrincarlle tamn os ollos e as partes e daren finalmente cabo da sua vida. Porque o mataron por aplicar os valores republicns docencia en defensa dos direitos dos nenos alunos seus, galegofalantes todos iles naquela sazn. Crime, como tantos outros coetneos, anda impune. E crime non etnocida, como a glotofaxia colonialista, senn xenocida -que os glotfagos celtibricos seguen a boicotear que se condee polas cmaras de representantes da democracia constitucional espaola. Os glotofagos que montaron a esperpntica e repugnante impostura malchamada 'Galicia bilinge' confunden a fala co rgao anatmico que habita na cavidade bucal diles mesmos -e que non bilinge: bfido, coma o dos ofidios pezoentos. Mais non nos enrabechemos, castigumolos co humor do que iles son incapaces. Pendurmosllles no lombo un cartaz con aquela estampa de Castelao na que dous rillotes estn a xogar ao futebol cunha pelota de estambre, un diles leva zocos, o outro os ps ns, e o dos zocos dille: "Non val dar cargas!". Inda cos ps ns, o galego, o noso idioma, vailles gaar a partida aos glotfagos bfidos do "celtiberia-show".

Cando retornarn do exilio as matemticas en galego?

X.M. Rivas Matemticas ai! en galego Na cabeza tan fotoxnica do concelleiro de Educacin da Xunta de Galicia (cun soldo que anda nos setenta mil euros a conta dos nosos impostos) non lle caben as matemticas ai! en galego. Coa nova Lei de Convivencia do noso Parlamento sera bo que algn da se puidese consultar a pais, nais e titores se estn de acordo en que unha cabeza, na que non caben as nosas matemticas, organice a educacin de tdolos nenos galegos. Mentres non chegan esas consultas o conselleiro, os seus secretarios e asesores poden ir ampliando as sas capacidades capitais, acollendo na sa masa gris os distintos captulos do libro do matemtico e filsofo da ciencia Xenaro Garca Surez O Da das Letras Galegas unha boa ocasin para proclamar a grande utilidade das matemticas en galego e a urxente necesidade de que os libros galegos de matemticas retornen s aulas. A queima e destrucin de milleiros de textos escolares en galego remntannos s tempos das fogueiras inquisitoriais. Tan lamentable ou mis que as limitacins da cabeza do Conselleiro para as matemticas en galego submisin dos medios de informacin co seu silencio ante a destrucin masiva de mis de cen mil libros de ciencias e matemticas, mercados cos fondos pblicos e de acordo cunha lei aprobada por unanimidade no noso Parlamento. Con estes polticos e con estes medios de comunicacin, cando retornarn do exilio as nosas matemticas ai! en galego?

Metamodelos e Modelos. No prlogo da obra, o director do Departamento de Estatstica da Universidade de Vigo indica que Esta obra fai un interesante percorrido por moitos dos modelos matemticos que foron apa-

recendo ao longo da historia, especialmente no sculo vinte, e s aplicacins mis interesantes As matemticas asegura semellan abarcar todo o horizonte que o ser humano pode contemplar.

Maio de 2011 - Especial

Letras Galegas

27

28

Especial Letras Galegas - Maio de 2011

Autopsia lrica de Lois S. Pereiro

n 1984, no nmero 255 da revista A Nosa Terra o humorista, guionista de televisin, deseador, debuxante, Xesus Campos (CHICHI CAMPOS) escribiu un precioso artigo sobre Lois Pereiro, que pasou a formar parte do libro Estampas do mundo elegante, publicado por Edicins A NOSA TERRA. O artigo, que se titula Autpsia lrica de Luis S. Pereiro, di as: Hospital de trnsito en Berln, habitacin 319. Ou residencia comarcal en construccin. Un billete de Castromil e unha longa espera nun piso descoecido. Sobre a mesa un paquete de tabaco, un bolgrafo, papeis e unha navalla ambel, das que non firen, das de cortar, separar e compartir o pan, os veleos e os versos en canal, coa limpieza e precisin do bistur que escintila nos escaparates das tendas de material cirrxico. Uns ollos que se vencen no acougo da mediatarde, unhas estrofas que van e veen latexando, impelidas polo mbolo dos das que pasan como aguilloadas, como calendarios de parede. Unha figura elctrica,

enxoita, despenteada e sempre envolta en negros e grises, como levando o loito en camaradaria, atravesa a ra a toda presa, prase, esculca a ver quen hai, quen treme, quen leva. A golpe de ar aberto, do tintinear das pingas de orballo que axexan aos soportais, de filmes literarios, de sangues e mis de ungentos, van saindo versos frios, secos, contundentes e sen concesins s gramaticas ociosas: vela a riqueza da sa poesa, cpaz de encerrar dez significados nun termo: de lexemas mxicos, de fonemas txicos, de silencios fsicos pchase o poema como se pecha un trato. Saen asi poemas de das, poemas de tres, poemas dun cuarto. Poemas plos aires e na cola de cines dos estreia, nas esquinas, nos portais... Hai moitos bares, moitos cines e moitos poetas, mais sempre acabas quedndotre cun par de bares, un par de cines, un par de poetas. Por a anda o Luis Pereiro. Trtase agora de saber se se trata dun poeta, dun bar, dunha cafetaria; dun poeta que toma cervexa ou dunha cafetaria capaz de filmar poemas.

O beneficio econmico sacrifica dereitos bsicos

Baldomero Iglesias Dobarrio (Mero) Respecto pola Nosa Lingua. Terase visto maior despropsito? Outros virn mellorar o abuso, facer bo o malo? Ou xa non pode ser pero. Faise a custo da mentira paulatina que vai sendo comechn e nos fai ir chegando a esta e outras depravacins. Trtase dun Centro Comercial dos mis grandes do mundo e parte do estranxeiro. Puxrono na Corua e seica ten moitas semellanzas coa lgubre Cidade da Cultura de Compostela. Grandilocuencias miserables que nos destren, (coa desculpa globalizante que busca no futuro o prognstico do ben existir iso?). Mentres, al van todas as pequenas tendas de resistencia familiar que envolvan de afectos e de coherencia humana a relacin dos grupos sociais en aldeas, barrios e ras de asfaltos grises nas nosas urbes. Pero nada, despois de mltiples intentos e de outras reas Comerciais, agora chega esta e arrasa. nchese de miles e miles de miletos en ringleira, abraiados pola desproporcin, polo exceso en forma poder e de aparencia. Xa caern, miletos e cidades do consumo. Iso si, esta excesivo, desmedido e desproporcionado, algun vendeuse ao demo e cuspiu contra o ceo, esquecendo de novo. Fixo pauto con eses do capital que logo, en caso de problemas, marchane nos deixan co embolado. Eu non irei ver o MC, nin al mercarei nada. todo canto podo facer desde a mia trincheira, expresando o meu desprezo por esa sa actitude insolente e a dos xuntoiros que con eles se congratulan, pero tamn chamo a atencin daqueles, da Corua -sobre todo- e de fra tamn, do mundo mundial, para que fagan o que corresponda e repudien o asoballamento e a imposicin rastreira, est si o , que se ergue desde o exceso causando maltrato e pondose en pro dun beneficio unicamente econmico que sacrifica dereitos elementais bsicos e de educacin para pretender, despois, dar leccins e entrar a saco e finalmente paguemos ns os seus erros, coa desfeita de leis que consenten evadir responsabilidades e facer acordos co demo, sacrificando xeracins de fillos que agardan no paro a sa oportunidade. Pois a ver cando espertamos, que ser son os de sempre e temos mis motivos que nunca!

No centro comercial de A Corua non nos sadan como no pais vecio

chegou insultando. Dicindo que nos queren moito pero que non falan galego. Repito, chegou faltando. Como poden ser tan maleducados? Como poden non ter o mnimo respecto para a Cultura do pobo no que se instalan e do que pretenden sacar tallada? A Corua, pese aos monolinges de turno, aqueles que ao poer garabata xa esqueceron, da caste del seor de Negro ou Pacochet, unha cidade culta

e de periferias cultas, que non se deixa enganar e defende o sentido comn, apreciando o noso Patrimonio, includa, como non, a nosa Lingua Galega, para iso foi o 1 concello que o empregou oficialmente sentindo desde entn orgullo de orixe e identidade.. Ese que obviaron os mandamases do Centro Comercial. E agora, neste momento exacto, no que para chegar a algo aparente, grande, maior, esaxerado,

Maio de 2011- Especial

Eleccins

29

O ALCALDE QUE PRECISAMOS

Hai tempo que se deixou de ver para os que seguen tratando s persoas como pezas fundamentais do grupo. Esquecemos que vivimos en sociedade, dependemos uns dos outros. Con obras chamadas humanizacins, os polticos centrronse no onde e esqueceron o por quen. Deixamos de seguir os nosos rexedores demasiado preocupados polos seus intereses. A crise estanos a amosar a falla de liderado poltico e solucins claras aos nosos problemas. Por todo isto e crendo que debemos recuperar a confianza nas palabra, pensar mis no grupo e nas persoas, presentmonos non como alternativa, senn como un xeito humano de levar a cabeza visible do noso Concello.

*TRABALLO *SERIEDADE *SINCERIDADE *COMPROMISO

SOMOS PERSOAS
JUAN CARLOS GONZLEZ CARRERA O ALCALDE QUE PRECISAMOS

30

Especial Eleccins - Maio de 2011

Maio de 2011- Especial

Eleccins

31

32

Especial Eleccins - Maio de 2011

O PP de Ponteareas presenta un novo equipo compacto que conxuga experiencia e renovacin

Partido Popular de Ponteareas presenta s eleccins do vindeiro 22 de maio un equipo compacto onde se renova mis do 50% dos candidatos e candidatas. Deste xeito o equipo liderado polo actual alcalde, Salvador Gonzlez Solla, contar cunha candidatura renovada, forte, firme e slida formada por candidatos implicados. O obxectivo desta candidatura a de acadar un goberno coa maiora absoluta para traballar a prol de Ponteareas e en sintona coas administracins provinciais, autonmicas e estatais. Amais, dita renovacin, engadimos homes e mulleres cunha gran traxectoria profesional que, ao longo destes anos, desenvolveron un excelente traballo como concelleiros e concelleiras, aportando a sa experiencia e poendo as bases dunha candidatura, que mestura experiencia e ilusin. Grazas ao traballo e dedicacin de todos eles, estamos en condicins de presentar unha lista cos mellores candidatos posibles para xestionar futuro do noso pobo nos prximos catro anos, afirma o candidato a alcalda polo Partido Popular, Salvador Gonzlez Solla. Deste xeito, o Partido Popular de Ponteareas ofrece aos cidadns e cidads un experimentado equipo capaz de dar solucin aos problemas xa que, todos e cada un dos candidatos e candidatas que o PP presenta avalan a sa vala cunha traxectoria profesional caracterizada pola capacidade de xestin, de liderazgo e, na meirande parte dos casos, de coecemento da Administracin Pblica. O PP presenta nestas eleccins, en suma, unha lista preparada e sobre todo, tal e como sinalaba o candidato a alcalda, Salvador Gonzlez Solla, con capacidade de xestin e ilusin que lle permita liderar o crecemento de Ponteareas e que o municipio siga a ser un referente na Comarca.

A CANDIDATURA
1. Salvador Gonzlez Solla, actual alcalde e deputado provincial. 2. M Nava Castro, directora xeral de comercio da Xunta. 3. Beln Villar Gonzlez, licenciada en econmicas, mster en direccin econmico-financieira. 4. Jess Antonio Fernndez Surez, licenciado en dereito e mster en direccin de empresas. 5. Manuel Alberto Novoa Iglesias, actual tenente de alcalde, concelleiro de deportes, vas e obras, servizos comns, novas tecnoloxas. 6. Andrs Sampedro Fernndez, actual concelleiro de cultura, turismo, educacin e xuventude. Licenciado en filoloxa hispnica e escritor. 7. Jess Manuel Cao Vila, empregado da banca. 8. Domingo Freitas Dalmeida, actual concelleiro de alumeado. 9. Rosa M Carrera lvarez, auxiliar de enfermera. 10. M Soledad Valado Prez, diplomada en maxisterio, tcnico en educacin de discapacitados e presidenta da Asoc. Mulleres Ponteareas Vila do Corpus. 11. Diego Alonso Vzquez, actual concelleiro de Servizos Sociais. 12. Luciano Edelmiro Represas Cebreiro, 13. Fermn Manuel Gonzlez Soto. 14. Noa Prez Pousada. 15. Rosemary Ogando Rodrguez. 16. Celso Mario Rodrguez. 17. Emilio Carballido Arajo. 18. Mara Mar Olivares Requejo. 19. Rafael Martnez Pazos. 20. Sonia Novoa das Dores. 21. Andrea Fernndez Rodrguez. Suplentes: 1. Jos Ignacio Rodrguez lvarez. 2. Jos Costa Gonzlez. 3. Lorena Carrera Alonso. 4. Mara Dolores Saura Alfonso. 5. Rodrigo Jess Daz Cuerpo. 6. Daniel Cuevas Orives. 7. Amado Sobral Nieto. 8. Daniel Lorenzo Antnez. 9. Eulalia Gonzlez Carrera. 10. M Amparo Aguiar Sobral.

Nota remitida polo PP de Ponteareas

Maio de 2011 - Publicidade

33

34

Salceda de Caselas - Cultura - Maio de 2011

Festival das Letras Galegas en Parderrubias

Festival das letras Galegas organizado pola Agrupacin Cultural Xunco Venres 13 de maio No Centro Cultural de Parderrubias s 21.30 horas, inauguracin e apertura dunha exposicin sobre o autor homenaxeado este ano: Lois Pereiro. Vida e obra s 22,30 horas, estrea de Playbacks Xunco

Salceda celebra o Da do Libro

O pasado luns 25 de abril a Casa da Cultura de Salceda de Caselas acolleu un acto con motivo da celebracin do Da do Libro e durante o que se fixo entrega dun lote de libros ao socio ou socia infantil que mis empregou o seu carn da Biblioteca dende o 23 de abril de 2010. O acto rematou coa escenificacin da obra infantil Sopa de Cravo.

Maio de 2011 - Cultura

- Salceda de Caselas

35

Trezecatorze celebra a sa gran festa

Asociacin Cultural Deportiva e Ecoloxista Trezecatorze celebrar os vindeiros 12, 13 e 14 de maio en Salceda de Caselas a sa IV Festa maior. Falamos cunha das persoas responsbeis dos festexos.

- Como definiras esta festa? - o intre da precisa interseccin entre o pndego e a troula, o retrinco onde os espritos da esmorga camian erguidos cara barra purgatoria de todas as penalidades cotis; o mxico instante no que o cliz mencieiro da jaca e do godello purificar as ialmas dos presentes - Si, vale, vale, mais o motivo desta celebracin ? -Porque Salceda xa non aborrece agardando s festas do vern; porque aqu at s cabras lles ghusta ter un vio na man; porque somos fundamentalistas do brincar, fanticos integristas dos callos, do pulpo e do chourizo nunha ola, por todo iso e tamn polo que queremos calar, este ano a Trezecartorze presenta unha festa quinindiola! - (risas) E xa para rematar, podes definir nunha frase o esprito da vosa festa? -Contra un mundo cada vez mis quincalleiro, arriba o poder do torreiro! Con certa dificultade conseguimos que a entrevistada nos indicara os puntos fortes da programacin deste ano e a verdade que non ten desperdicio. Malia definirse como aconfesionais porque din se negan a confesar as sas crenzas e a confesarse, logramos tirarlle unha confidencia: pensan que a coincidencia da sa denominacin numrica (13-14) co mellor momento da semana, a fin de semana, supn un motivo extra-moral de celebracin. As os festexos comezan na vspera, dicir, para eles o xoves 12, con teatro (Estrea de Dixieland, no Auditorio Municipal, s 18 e s 22 horas). Continan o venres coa presentacin da festa que promete intensidade en forma de concertos (Funkn Bastards Ponteareas e Claire Tonna Malta, no Centro Social A Devesa, s 22 horas). E xa o sbado, logo de dous das de festa, comeza para eles A Festa. O certo que o men do sbado est cheo de repeniques e trouleos (s 12:00h., Contacontos; s 14:00h. Pulpeiro + Grupo de Gaitas os Chikilikatorzes; s 16:00h20:00h.: Xogos populares, Galeoke, Danza do ventre, Bingo Musical, etc.; s 20:00h. As arandas Danzas Mirandesas (Portugal); e s 22:00h. Concertos: A COMPAA DO RUDO + OS PODRIDOS + THE BLACKINGSTONES + DJ ALIGATOR. Lugar: Torreiro de Santa Mara de Salceda). Despedimos con certa incredulidade entrevistada mais eloxiamos ACDE Trezecatorze que este ano muda un pouco o seu formato e vai diseminar os seus festexos ao longo da vila perante tres das que pasarn por Salceda coma un tsunami cultural E ns estaremos al para comprobalo e para sentir o empuxe dese torreiro.

36

O Porrio- Cultura - Maio de 2011

Cans engalnase para celebrar o seu VII Festival de Curtametraxes do 18 ao 21 de maio

o seu obxectivo de pr en valor, mis se cabe, a cultura, o Concello do Porrio colabora unha vez mis co Festival de Cans, que este ano chega sa oitava edicin, celebrndose do 18 ao 21 de maio. As, o alcalde Nelson Santos asistiu esta ma presentacin deste evento, no Bar Fortes de Cans, onde estiveron presentes tamn Roberto Varela, conselleiro de Cultura e Turismo da Xunta de Galicia; Juan Carlos Fernndez Fasero, director xerente de Agadic; Anxo Quintanilla Louzao, director xerente do Consorcio Audiovisual de Galicia; Santiago Migulez, director de Mercadotecnia de Estrela Galicia; Lus Zahera, actor e membro do xurado do festival; Keka Losada, presidenta da Asociacin Cultural Arela e Afonso Pato, director do festival. O rexedor local subliou o gran xito deste festival, dando o parabn organizacin e a todos o vecios de Cans pola sa implicacin e participacin activa no mesmo, tanto como membros de xurado como cedendo as sas casas para a proxeccin de curtametraxes. "E anda que nestas

mesmas datas celbrase en Porrio outros dous grandes acontecementos: o Campionato de Espaa de Baloncesto Junior e as eleccins municipais, a afluencia de pblico seguro que ser masiva do mesmo xeito que outros anos", sinalaba o alcalde expresando o seu desexo "de que este festival siga crecendo e dure para sempre". O Concello contribe coa organizacin a travs dunha importante achega econmica, no marco dun convenio asinado por catro anos, ademais de prestar a sa colaboracin en materia de seguridade e trfico, as como tamn en cues-

tins de limpeza e acondicionamento das diferentes zonas. Roberto Varela definiu o Festival de Cans como "un gran proxecto de difusin cultural e a maior festa popular do audiovisual galego. As, con moita humildade e retranca, atrvese a facerlle sombra ao seu medio irmn, o celebrado na localidade da ribeira francesa", aseguraba o conselleiro facendo fincap en "o compromiso da Xunta de Galicia de apoiar ao sector audiovisual galego, ao cine e s ideas que enriquecen o noso pobo".

Sern un total de 800 entradas as que se poan venda, 200 mis que o pasado ano. O vindeiro luns, da 9 de maio, a partir das 09.00 horas, xa se podern reservar por Internet ?dous por persoa ata un mximo de 200 entradas-; as 600 restantes poranse venda o venres 13 en Cans. Cine, msica e coloquios Ademais de gran seleccin de curtametraxes de ficcin e animacin, as novidades desta oitava edicin son os coloquios nos que intervirn Fernando Len, Jorge Coira e Isabel Coixet; a msica en vivo que volver ter o seu protagonismo, destacando a actuacin de Siniestro Total e do Gran Wyoming. No apartado de longametraxes sobresae Doentes, de Gustavo Balza; en documentais Escoitando ao xuz Garzn de Isabel Coixet e Brasil somos ns con Carlos Nez como protagonista. Estrearase 19 comidas, do filme 18 comidas mis a proxeccin dunha escena indita, coa proxeccin de escenas inditas. O premio de honra Pedigree ir para Mara Pujalte e entregarselles os chimpns de prata ao actor e presentador Roberto Vilar e ao vecio de Cans Serafn Campos.

Maio de 2011- Cultura

- O Porrio

37

280 alumnos de Educacin Infantil participan dunha visita guiada biblioteca municipal

on motivo da celebracin do Da Internacional do Libro o pasado 23 de abril, a Concellara de Educacin do Concello do Porrio, que dirixe Ana Martnez, organizou unha serie de actividades dirixidas aos escolares do municipio. Hai uns das foron os estudantes de terceiro e cuarto da ESO e primeiro de Bacharelato os que asistiron representacin da obra de teatro Os vellos non deben namorarse a cargo do grupo porris Fontevella, e desta volta foron os alumnos de Educacin Infantil os que participaron da actividade Achgate biblioteca municipal. Deste xeito, uns 280 estudantes de todos os colexios de Porrio realizaron unha visita guiada pola biblioteca, situada no centro cultural municipal, acompaados dun personaxe do conto A bolboreta presumida, representado a continuacin no auditorio do mesmo edificio. Encontro interxeneracional Esta actividade organizouse en coordinacin coa Concellara de Benestar Social, que dirixe Jos Manuel Jacobo, de acordo ao interese de

promover o encontro interxeneracional entre netos e avs, polo que tamn participan unha

vintena de persoas usuarias do Centro de Da de Torneiros.

O Porrio homenaxea aos seus canteiros

Chega a Porrio a exposicin fotogrfica Viaxando
O 4 de maio abriuse en Porrio a exposicin de fotografa Viaxando, que acolle o centro cultural municipal, nas dependencias da Oficina Municipal de Informacin Xuvenil (OMIX). A mostra recolle os traballos presentados ao certame de fotografa do mesmo nome no que participaron un total de 41 mozos, de entre 12 e 35 anos, resultando gaador Felicia Xnese Lence Valverde coa fotografa titulada "Legando doutros mundos". Esta xa a 4 edicin deste concurso organizado polas OMIX dos concellos de Porrio, O Rosal, Tomio, A Guarda, Baiona, Salceda de Caselas, Gondomar e a Casa da Xuventude de Tui. Viaxando est integrada no Outono fotogrfico, coordinado pola Casa d Xuventude de Ourense, co patrocinio da Direccin Xeral de Xuventude e Voluntariado da Consellera de Traballo e Benestar da Xunta de Galicia. A exposicin itinerante, que permanecer en Porrio ata o 26 de maio, continuar o seu percorrido, nos prximos meses polo resto de municipios organizadores. Co obxectivo de homenaxear aos canteiros de Porrio, figuras emblemticas da vila do Louro, o Concello do Porrio, a travs da Concellara de Cultura que dirixe o alcalde Nelson Santos, organizou o domingo 1 de maio un acto de recoecemento a estes profesionais. Coincidindo ademais co Da do Traballo, inaugurouse unha mostra baixo o ttulO traballo dos nosos canteiros na que se recolleron diferentes fotografas antigas e ferramentas de poca dos canteiros porrieses que expn os diferentes feitos acaecidos ao longo das ltimas dcadas neste sector tan arraigado no municipio do Val da Louria. Esta exposicin etnogrfica permaneceu nas dependencias deste edificio aberta ao pblico ata o da 10 de maio. A continuacin celebrouse unha mesa redonda da que participaron diferentes profesionais do sector, centrando o coloquio nas vivencias da poca antiga das canteiras de Porrio e nas curiosidades e mtodos explosivos empregados.

38

O Porrio - Cultura - Maio de 2011

Unha exposicin etnogrfica inaugura a programacin cultural de maio en O Porrio

o1 de maio, Da do Traballador, o Concello de O Porrio abriu o programa cultural do mes de maio coa inauguracin dunha exposicin etnogrfica baixo o ttulo O traballo dos nosos canteiros, seguida dunha conferencia na que se profundou en dita temtica. O mes de abril despediuse en Porrio con das actuacins musicais. Enmarcado na programacin cultural, organizada pola Concellara de Cultura do Concello do Porrio, que dirixe o alcalde Nelson Santos, o pasado 29 de abril celebrouse un encontro de gaiteiros locais. No pasarras participaron os grupos da Asociacin Cultural Os Penedios de Atios, Asociacin Cultural A Forna de Budio, Asociacin Cultural de Pontellas, Asociacin Cultural San Xurxo de Mosende e Asociacin Cultural Os Zoqueiros do Porrio. A msica continuou o sbado 30 de abril cun concerto de corais a cargo da Coral Asociacin Cultural San Blas de Budio e a Coral San Salvador de Torneiros, no Crculo Recreativo Cultural.

Maio de 2011 - Cultura

- Salvaterra de Mio

39

O Concello de Salvaterra e o CRA organizan a II Convivencia de nenos de Infantil

venres 27 de maio ter lugar no Parque da Canuda a II Convivencia de alumnos e alumnas de infantil do Concello de Salvaterra de Mio.

Esta experiencia, que foi todo un xito o pasado ano, volve a repetirse para desfrute dos pequenos e das sas familias. Na xornada de convivencia participa o alumnado de Infantil de todos os colexios do municipio, para os que hai organizadas divertidas actividades ao longo de todo o da. Os mis cativos desprazaranse a primeira hora da ma ao parque pblico A Canuda e podern desfrutar ao longo de todo o da das sas instalacins e das sas reas de recreo e de xogo. As diferentes actividades organizadas polos centros escolares e polo Concello teen o obxectivo de que os nenos e nenas pasen un da ameno e divertido, ademais de utilizar esta xornada para convivir cos alumnos dos outros centros escolares, algo moi importante tanto para o Concello coma para os grupos directivos dos Centros Escolares que organizan ao longo do ano diversas actividades co fin de incentivar as relacins entre os alumnos dos diferentes colexios de Salvaterra.

Da das Letras Galegas en Salvaterra de Mio

on motivo do Da das Letras Galegas o Concello de Salvaterra de Mio desenvolver unha serie de actividades durante o mes de maio. Coa finalidade de promocionar o uso da nosa lingua, organizouse un concurso de marcapxinas entre os alumnos e alumnas dos centros educativos do concello, un concurso que ten como eixo a festividade do Da das Letras Galegas e a homenaxe deste ano a Lois Pereiro. Os premiados recibirn diversos lotes de material escolar, que sern entregados no Festival das Letras Galegas que ter lugar

o prximo da 13 no Parque da Canuda para os nenos e nenas dos Centros Escolares do Concello. O domingo 15 de maio a Coral Cantemos de Salvaterra organiza o seu recital das Letras Galegas, un concerto no que participa tamn a coral O Son dos Cantares de Mos. Ademais est programado para o da 17 un espectculo de animacin infantil na Praza do Concello que versar sobre a festividade das Letras Galegas. Todos os nenos asistentes recibirn como agasallo un libro e podern desfrutar cun grupo de animacin que divertir a todos os asistentes.

40

Ponteareas - Cultura - Maio de 2011

O Concello de Ponteareas convoca a V edicin dos premios Fermn Bouza Brey

A Concellera de Xuventude organiza un obradoiro de escrita

A Concellera de Xuventude do Concello de Ponteareas, que dirixe Andrs Sampedro Fernndez, por en marcha, no mes de maio, un obradoiro de escrita que, impartido por Francisco Castro, busca introducir aos participantes nas pautas bsicas da escritura. O obradoiro desenvolverase en das sesins de das horas cadanseu que tern lugar entre as 18:00 horas a 20:00 horas os das 9 e 16 de maio, na Sala de Usos Mltiples da Biblioteca Pblica Municipal de Ponteareas. Durante ese tempo, a travs de tcnicas de escritura e lectura dos clsicos, os participantes introduciranse na creacin literaria, tcnicas e estilos de escritura. Segundo sinala o propio Francisco Castro a creacin literaria non mis que reinventar o mundo, reinventndonos a nos mesmos. O Obradoiro de Escrita, a travs das sas clases, axuda aos participantes a desenvolver e afianzar unha disciplina de creacin. Como habitual nas actividades que desenvolve a Concellera de Xuventude, a inscricin totalmente gratuta e pode formalizarse na Biblioteca Pblica Municipal ou chamando ao telfono 986 66 07 65.

alcalde de Ponteareas, Salvador Gonzlez Solla e o concelleiro de cultura, Andrs Sampedro, presentaron a V edicin dos premios Fermn Bouza Brey, co fin de honrar a memoria e o traballo de investigacin sobre a cultura de Galicia do intelectual pontearen e promover a investigacin cientfica sobre Ponteareas e a comarca do Condado.

As bases do premio dispoen que podern optar a el todos os proxectos de investigacin sobre historia, arte, arqueoloxa, etnografa, literatura ou ciencias sociais, sempre que tean como referente o municipio de Ponteareas e a sa comarca. Os proxectos debern acompaar unha memoria onde consten os seus obxectivos,

metodoloxa, periodizacin, recursos e temporalizacin. O traballo gaador, que ser elixido por un xurado cualificador especial para a ocasin, formado por representantes de diversas institucins culturais galegas, recibir 3.000 euros. Tal e como explicaba Sampedro, o gaador recibir o 25% do premio para que poida comezar o traballo de investigacin. A conta restante entregarase nun acto acadmico, onde o gaador presentar o seu traballo ao pblico. Todos aqueles cidadns que desexen participar debern presentar a sa obra no Museo Municipal, tendo como data lmite o 1 de setembro. As bases publicaranse tanto no Boletn Oficial de Pontevedra coma no taboleiro municipal.

A Rede de Casas Culturais organiza actividades ldicas e educativas

O Concello de Ponteareas creou a Rede de Casas Culturais, para o desenvolvemento e fomento de actividades ldicas, educativas e culturais en todas as parroquias ponteares. Despois de investir case 5.300.000 euros na construcin, ampliacin ou reformas das casas culturais parroquiais, o Goberno local crea unha nica rede de casas culturais, todas elas de caractersticas semellantes, amparadas baixo un mesmo logotipo identificativo, para que todos os pontearens poidan gozar desta aposta cultural promovida polo Concello.

Festival de Bandas de Msica de Xinzo

O prximo domingo da 15 de maio a partir das 18 horas ter lugar no torreiro de festas da parroquia de Xinzo o XVII Festival de Bandas de Msica Populares, que nesta edicin contar coa actuacin da Banda de Msica Unin de Gulns, a Banda de Msica Municipal de Ourense e a Banda de Msica Xuvenil de Xinzo. A Banda de Msica Xuvenil de Xinzo, agrupacin fundada no ano 1980, estivo sempre enrolada en grandes proxectos de interese cultural para a parroquia, sendo as a agrupacin que mis actividades desenvolve no Centro Cultural de Xinzo. O Festival de Bandas de Msica de Xinzo o elemento central do programa de actividades que leva a cabo a Banda de Msica Xuvenil de Xinzo ao longo do ano, e constite xunto coa Banda de Musica da Escola de Msica e a propia Escola de Msica, que conta con mis de 60 alumnos matriculados, a principal rea de traballo desta Agrupacin.

Maio de 2011- Cultura

- Ponteareas

41

Presentado o cartel anunciador da Festa do Corpus Christi 2011

O Alcalde de Ponteareas, Salvador Gonzlez Solla, e mailo concelleiro de Cultura, Andrs Sampedro, presentaron o cartel do Corpus Christi 2011. Salvador Gonzlez Solla explicaba que se elixiu entre un cartel cun deseo moderno e innovador que recolle o esprito da festa amosando unha pequena mostra de arte floral e que salienta os smbolos mis caractersticos do municipio, como son a Ponte dos Remedios, o Castro de Troa, a Igrexa de San Miguel, o Castelo do Sobroso e a Pena do Equilibrio. O alcalde afirmou que a declaracin de Festa de Interese Turstico Internacional da Festa do Corpus Christi marca un antes e un despois, xa que, se antes xa era coecido o Corpus Christi de Ponteareas, agora o moito mis e polo tanto hai que traballar arreo. Andrs Sampedro sinalaba pola sa banda que o cartel amosa co tapiz floral un perfecto camio de peregrinaxe que conduce cara a Ponteareas, un camio polo que se achegarn os miles de visitantes que, cada ano, queren ser partcipes dunha Festa que resume, como ningunha, o esprito do pobo e dos seus habitantes.

Ponteareas celebrou o Da do Libro cunha sesin de contacontos

odos os xoves, a Biblioteca Pblica Municipal de Ponteareas desenvolve unha sesin de contacontos que cumpre a dobre finalidade de achegar aos nenos e nenas participantes ao mundo da lectura e, ao mesmo tempo, facelo a travs dunha actividade ldica e divertida.

los dous finados un 23 de abril de 1616. Dado o carcter especial desta sesin de contacontos, todos os nenos e nenas participantes foron agasallados cun libro. Estas iniciativas, ademais de espertar nos mis novos o interese pola lectura e os libros, teen unha mis que importante labor de achegamento dos rapaces e rapazas s instalacins da Biblioteca Pblica Municipal, de xeito que atopen utilidade nela tanto para o seu tempo de lecer como de apoio aos seus estudos.

Con motivo do Da do Libro, o 23 de abril, o contacontos do xoves 28 serviu para conmemorar a data do pasamento de William Shakespeare e Miguel de Cervantes, mbo-

Premios Concello de Ponteareas 2010

O domingo 1 de maio tivo lugar no Auditorio Reveriano Soutullo o acto institucional de entrega dos Premios Concello de Ponteareas 2010. No acto contouse coa actuacin de David Ferndez Rivera, acompaado guitarra por Diego Pacheco. Os galardonados foron os seguintes: no eido empresarial, Feliciano Barrera Fernndez; no apartado cultural e musical, Rogelio Groba Groba; no edido deportivo, lvaro Pino, no apartado comercial, a Asociacin de Comerciantes de Ponteareas, e no apartado social, a Asamblea Local da Cruz Vermella.

Presntase o libro Reveriano Soutullo. El alma de la Msica Gallega. Vida y Obra

pasado venres 29 de abril o Auditorio Reveriano Soutullo de Ponteareas acolleu o acto de presentacin do libro Reveriano Soutullo. El alma de la Msica Gallega. Vida y Obra, de Rosa Mara Arija Soutullo, neta do insigne compositor pontearen. Autoridades O multitudinario acto de presentacin deste libro sobre a vida e a obra de Reveriano Soutullo estivo presidido polo presidente da Deputacin Provincial de Pontevedra, Rafael Louzn, acompaado polo alcalde de Ponteareas, Salvador

Gonzlez Solla, pola autora do libro, Rosa Mara Arija Soutullo, e polo ilustre compositor pontearen Rogelio Groba Groba. Unha vez rematado o acto tivo lugar unha actuacin musical a cargo da Banda Xuvenil de Xinzo. Salvador Gonzlez Solla explicaba a importancia deste acto de presentacin dun libro, dixo, que achega, de modo simultneo tanto a vida como a obra de Reveriano Soutullo, todo un smbolo para a msica espaola e un orgullo para Ponteareas e os pontearens.

42

Ponteareas - Cultura - Maio de 2011

Clodio Gonzlez Prez ser o pregoeiro do Corpus Christi 2011

mestre, etngrafo e historiador Clodio Gonzlez Prez ser o pregoeiro das Festas do Corpus Christi 2011, segundo informou o Concello de Ponteareas.

Clodio Gonzlez Prez, nado na localidade ourens de Cenlle, estivo dende sempre estreitamente vinculado a Ponteareas, residindo durante un tempo na casa dos seus avs, na parroquia de Angoares. O pregoeiro do Corpus Christi 2011 foi, entre outros cargos, director do Museo do Pobo Galego e secretario da

seccin de Etnografa e Folclore do Instituto Padre Sarmiento de Estudios Galegos, sendo na actualidade membro do Padroado do Museo do Pobo Galego e membro da Seccin de Antropoloxa Cultural do Consello da Cultura Galega. Ten no seu haber ter escrito mis de 20 libros e colaborar en numerosas obras colectivas. Na sa longa traxectoria, leva tamn publicados numerosos artigos en revistas e publicacins acreditadas, como os Cadernos de Estudios Galegos, Anuario Brigantino, Narria Estudios de Artes y Costumbres populares ou Boletn Auriense.

A meirande parte dos traballos de Clodio Gonzlez Prez versan sobre as tradicins galegas, a arquitectura popular e, en menor medida, sobre persoeiros ilustres. Clodio Gonzlez colaborou e colabora activamente na publicacin Pregn do Corpus Christi de Ponteareas; en cada nmero achega novos aspectos sobre a vila, a comarca e as sas xentes. Fondo coecedor do Corpus Christi pontearen, autor de varios estudos sobre esta festa tradicional, os seus orixes e a paixn que esperta entre os pontearens.

Maio de 2011- Cultura

43
MESTRES E MESTRAS PARA A HISTORIA

Hiplito Gallego Camarero

Anxo S. Porto Ucha e acordo cos datos aportados por Josefa Garca Segret, en Abajo las dictaduras, Hiplito Gallego Camarero naceu o 30 de xaneiro de 1897. Sa dona era tamn mestra, anda que non exerca. Hai no citado libro algunhas poesas de Garca Segret datadas en Pontecesures a comezos dos anos 20. Josefina nacera en Santiago, en 1900. Finou en Censantes, en 1986. Non tiveron fillos. Cando comezou a guerra, Hiplito Gallego Camarero era mestre de Forcadela, no concello de Tomio.

Na procura de documentacin sobre a depuracin do maxisterio con motivo do alzamento militar de 1936, chamounos a atencin en Escuela Vivida, a revista da Casa del Maestro de Pontevedra, unha nota sobre o mestre de Forcadela, que no se somete a la frula del cacique. Mis adiante, na mesma revista, Vctor Fraiz Villanueva, o mestre de Coia fusilado, proporcionaba informacin sobre aquel proceso insidioso que pretenda levar a deshonra familia do Maxisterio e do propio mestre, cumpridor e probo. O xuzo celebrouse o 12 de xullo de 1935. A Audiencia de Pontevedra pareca un comicio de mestres e campesios; toda a parroquia de Forcadela, que idolatraba ao seu mestre, quixo aportar o seu bolo para que a xustiza brillase... Noutro escrito mis extenso do 2 de novembro daquel ano, Paulo Novs, o mestre da Preparatoria do Instituto de Pontevedra, tamn fusilado, insera unha carta e un telegrama remitidos ao Ministro de Instruccin Pblica e ao Director Xeral de Primeira Ensinanza, nos que a Directiva da Casa del Maestro acordara dirigirse a V.E. para protestar de los conceptos vertidos en el Parlamento por el Diputado Sr. Calvo Sotelo, acerca de la moralidad del Maestro nacional de Forcadela (), puesto en entredicho por sus enemigos polticos, que le llevaron a un proceso () del que fue absuelto libremente.

Hai uns das, chamoume Pablo Pousa, de Goin, que me leva conseguido documentacin importante sobre o seu mestre, Jos Corts Fernndez, tamn fusilado. Pablo envioume escaneada unha pxina dun ABC do 5 de outubro de 1935, onde, baixo o ttulo Un grave ruego al ministro de Instruccin pblica, se refire a este suceso. Sorprende que a intervencin de Calvo Sotelo, onde se di literalmente que El maestro nacional de aquella escuela mixta, despus de haber cometido incalificables atropellos con doce nias que asisten a dicha escuela, fose acompaada de un escrito original de la casi totalidad del vecindario de Forcadela, cando en Escuela Vivida consta todo o contrario. Ao igual que noutros casos, co estalido da guerra civil e o contexto sinalado, non de estraar o desenvolvemento dos posteriores acontecementos. Antn Alonso Ros, en O seor Afranio, comenta os pormenores da defensa de Tui: O 18 de xullo de 1936, pola ma, chegou o xornal El Pueblo Gallego (). Pola noite tivemos xuntanza na casa consistorial do Seixo, en Tomio. Formouse un comit de defensa da Repblica (). Tomronse medidas urxentes. Hiplito Gallego participou na defensa. Na relacin dos 438 mestres e mestras que foron suspensos dos seus cargos a principios de setembro de 1936, figuran tamn al Hiplito Gallego Camarero. No citado libro de Josefa Garca Segret, de estilo autobiogrfico, non hai personaxes nin feitos imaxinarios. Garca Segret refrese ao cacarexo de algun que pregoaba a collida do mestre Hiplito Gallego, escondido nunha corte e cuberto de farrapos. Describe a detencin do seu home no Concello de Tomio, onde lle arrebataran os obxectos da sa pertenza: Un reloxo de pulseira -marca Longines- unha valiosa estilogrfica -un regalo de Norteamrica-, dieiro e incluso tabaco; de como o levaron suxeito dunha cadea polas ras de Tui, e a atencin prestada polos mdicos don Daro e don Alejo, curndoo no

crcere das chagas producidas nas costas. En Exhumacin de recuerdos a autora manifesta toda a sa rebelda e doenza interior: Os sentais heridos por aquella amplia liberal Constitucin de la Repblica en la que resplandeca la libertad de conciencia como todos los dictados de la misma (...). Un 4 de outubro de 1936, en que el pueblo se estremeca de terror, o corpo de Hiplito Gallego Camarero, xunto ao doutros compaeiros, apareceu en Mondariz, por certo, dunha forma tremendamente indecente. Al foi soterrado. A Josefa Garca Segret detivrona coa traxedia da cada de Tui. O 15 de agosto de 1936 comezaba a sa dolorosa peregrinacin de desterro a Badaxoz. De al regresou para decatarse, na chegada, da morte do seu cnxuxe. Fxoselle logo consello de guerra en Vigo. Xulgada o 7 de xaneiro de 1937, foi condenada pena de morte. Finxiu estar embarazada. Contou, para iso, coa valente colaboracin do mdico tudense Daro lvarez Blzquez, fillo do mdico Daro lvarez Limeses, igualmente fusilado naqueles tristes acontecementos. As cartas de Josefa Segret e mis dos mdicos tudenses aparecen recollidas no recente libro de Jess Alonso Montero, Cartas de republicanos galegos condenados a morte (1936-1948). Para salvarse, Josefa pediulle ao seu pai por escrito, coa finalidade de que o leran os inimigos, roupas brancas e retallos en cores que tia na casa, xa que lle urxa -dicalle na carta- empezar la canastilla para cuando naciera el recin. A estratexia deu resultado. Logo, abortou. Indultuselle da ltima pena, pola de reclusin perpetua. Ingresou na Prisin de Saturrarn, preto de San Sebastin, o 5 de febreiro de 1938, onde permaneceu at o 4 de xullo de 1940, en que a trasladaron a Palma de Mallorca. Antes, en xullo de 1939 saba da morte de seu pai, ao que lle ofreca unha pregaria: Calla viejecito...la espada lo manda. Llvanse a tu hija, a su esposo matan.... Mis adiante, na mesma prisin de Baleares, escribe en

1942: Duerme el triste cieguecito en su ltima morada, sin respetos y rodeado de atropellos, de quien todo lo profana. En el mismo cementerio hay otra tumba sagrada donde reposan los restos de mi madre idolatrada... Otra tengo en Mondariz... (dicen... all reposan los restos de aquellos Mrtires que a los tiempos superaban...). En Palma estivo at o 3 de agosto de 1943, volvendo de novo a Saturrarn, mentres outras reclusas tomaban o camio do penal de Amorebieta. O 22 de marzo de 1944 escribe: al fin, cayeron las cadenas!. Xa, fra do crcere, en 1946 escrbelle dende A Guarda a Emilia Alvarez, de Mondariz, agradecndolle os cuidados dedicados a este trozo de tierra que encierra los tristes restos de unos sacrificados que, por defender los derechos de la humanidad, cayeron para no levantarse jams. Noutra, datada o 28 de outubro daquel ano di que fui a Mondariz () a visitar, por primera vez, la tumba de aquel inolvidable esposo mo. En La depuracin del Magisterio Nacional, de Francisco Morente Valero, Hiplito Gallego Camarero consta na Resolucin como expulsado do corpo, con data 4 de outubro de 1937 (BOPP da mesma data). Este dato non deixa de ser paradoxo e macabro. Xa lle quitaran a vida xustamente un ano antes. O seu expediente figura no AGA, co nmero 32/13216.

44

Cultura - Maio de 2011

Lois Pereiro, unha aposta gaada

I.R.V. A estas alturas supoo que haber consenso hora de recoecer qu oportuna foi a eleccin da Real Academia Galega. Non lembraba tanto entusiasmo na difusin dun homenaxeado no Da das Letras, o que lle dara a razn a todos aqueles que defenderon a sa candidatura. Para aln de supor unha desculpa marabillosa para achegarnos de novos aos seus textos coecidos, descubrir outros de mis difcil acceso e compartir algns currunchos da sa experiencia biogrfica, neste caso a conmemoracin si ten moito de festa, xa que nas prazas, nas ras, nos teatros e nos bares (tamn nos supermercados) onde mellor se transmite esa mensaxe de vida e furia necesaria que el peda. Tamn se consegue algo mis: desterrar o tpico sobre o hermetismo da sa obra, mesmo sobre o hermetismo da poesa dos 80 ou a falta de conexin desta coa poesa dos 90. Na popularizacin de Pereiro (ou na pereirizacin do pobo) fundamental a dimensin humana da sa obra, pero tamn os elos invisibles que atan os seus textos cos lectores e coa impronta que a sa personalidade deixou na memoria colectiva, logrando unha triangulacin perfecta que trascende a morte. A argamasa sera, como el ben dixo, o amor, xa que o amor, a admiracin e o respecto absoluto que lle profesan os seus achegados o que consegue o milagre da transmigracin. A empata que sentimos ao ler a Pereiro acrecntase ao coecer os testemuos dos irmns, da compaeira, da nai e de amigos como Manuel Rivas, Antn Losada, Lino Braxe, Antn Patio, Menchu Lamas tal e como deixan ver os documentos audiovisuais que andan a circular pola rede ou biografas tan turbadoras como a de Antn Lopo. Grazas a eles revive Pereiro en 2011 sen que, ata o momento, se convirta nunha icona posmoderna; grazas a eles, que puxeron o p entre a derradeira porta e o destino, os que non o coecemos antes de 1996 podemos albiscar parte do seu universo.

Poesa ltima de amor e de enfermidade

Lois Pereiro
(Edicind Positivas, 1995)

Inma Otero Varela imposible ler este libro cunha distancia prudencial neste 2011. Faise difcil non ter en conta toda a informacin que circula en torno ao autor e coller o libro entre as mans sen pensar que se trata do testamento esttico e vivencial dun home singular. Non sei se a ritualizacin favorece a lectura (quizais non), pero seguro que modifica nalgn aspecto a actitude do receptor, probablemente enriquecndoo. Poesa ltima de amor e enfermidade publcase un ano antes da morte de Lois Pereiro anda que recolle textos escritos desde 1992. Desde a lucidez que d a consciencia e a calma que ofrece a perspectiva dun camio no que se leva moito andando, Pereiro afronta a dor e a inminencia da morte co blsamo do amor. Desde el establece un dilogo coa morte de igual a igual no que non se trata tanto de medir as forzas nunha batalla gratuta como de resistir con dignidade. Avlano a sabedora que d a espera e a comun co outro como experiencia superadora. O tempo pode ser un aliado e conxgase en pasado, en presente vivido como eternidade e, sobre todo, en condicional por se se puidese apoer algn matiz ou ficar en intervalos etreos. Mais tamn aparecen futuros, afrontados s veces con naturalidade, camio do futuro libremente, e s veces como unha

das opcins que algun nos fai o favor de descartar por ns: o futuro por forza alleo a min. Tense dito que Pererio posua un grande sentido da esttica e con esttica como se despide sen rendirse. Pero mis importante , ao meu ver, a honestidade da entrega literaria e a xenerosidade coa que nos brinda un balance potico-vital, onde o coloquialismo cunha interlocutora tan solemne necesariamente se ten que espir de artificios banalizadores. Non podo rematar esta breve nota sen remitir ao recital que Lois Pereiro ofreceu en xaneiro de 1996 no pub Moka dalgns dos textos de Poesa ltima ao que se pode acceder facilmente desde a rede. Se a lectura solitaria dos poemas suxestiva, escoitalos na voz de Pereiro engdelle un plus de autenticidade.

Manuel Rosende

Cuarta Festa da Lingua en Carballo

olanda Castao foi a encargada de presentar este acto celebrado o pasado 7 de maio no Pazo da Cultura de Carballo. Segundo declarou a poeta Hai quen di que a nosa lingua non est para festas, pero eu penso que temos motivos de sobra para festexar unha lingua tan brillante e con tanta capacidade de resistencia. O galego unha lingua de primeira orde, nin mellor nin peor que outra, un tesouro que nos fai mis ricos que aqueles que non ven mis al. Cmpre rachar os enfrontamentos interesados. As linguas suman, nunca restan. Durante o transcurso da gala actuaron Marful e Berrobambn, leuse o manifesto A lingua preferida escrito por Xurxo Borrazs e entregronse os galardns correspondentes ao II Premio Rosala de Castro promovido pola Deputacin da Corua e que distingue aquelas iniciativas que contriben ao proceso de normalizacin do noso idioma. A Mesa Pola Normalizacin Lingstica foi a condecorada pola sa traxectoria na reivindicacin dos dereitos lingsticos e Marcos Abalde Covelo foi distinguido co VII Premio de Artigos Xornalsticos do Concello de Carballo.

17 de maio, Da das Letras Galegas e... internet

O 17 de maio non s a data de homenaxe a Lois Pereiro e o da de festexar con orgullo que temos lingua de noso, tamn o da de INTERNET EN GALEGO e que o noso idioma ten unha presenza proporcional ao nmero de falantes que podemos considerar como inxente na rede. A Xunta, a travs da Secretara Xeral de Poltica Lingstica, celebra esta efemride cunhas xornadas para salientar os recursos e contidos que se xeran na nosa lingua. Pdese seguir, como non, por internet: www.cmg.xunta.es

Maio de 2011 - Cultura

45

Sabas que...
M.R. osto ocupa o galego en internet? Pois distintas fontes cadran en que o noso idioma sera, das mis de 6000 linguas que se falan no mundo, a que ocupara o posto nmero 37. En galego teriamos mis de 100.000 pxinas (0,014% de pxinas existentes). Onde mis ten penetrado a nosa fala nos blogs e nas redes sociais. En Twiter est no nmero 22 e en facebook e tuenti aumenta diariamente coa grande subida de usuarios destas redes. o teismo? E non nos estamos a referir s relixins nin a adicin ao t, senn lingua. Pois trtase dun fenmeno dialectal propio das comarcas do Baixo Mio, da rea da Mezquiza e galego de Zamora e de parte dos Ancares consistente na non distincin entre TE-CHE, utilizando sempre a primeira forma (de a o nome). E non que as boas xentes destes lugares non saiban pronunciar CHE senn que conservan o sistema propio do medievo e que curiosamente o maioritario nas linguas romnicas vecias. Dchesme un bico e eu devolvinto voute falar amodo! Nivel de lingua teen os candidatos/as s municipais? Ben difcil contestar a esa pregunta pois temos de todo. Hai quen mete a pata ao non falar nun rexistro axeitado nos actos pblicos, temos quen fala ben anda que non nos convenza o que di pero non falta quen nos faga pitar os odos, para mostra un valado publicitario que se puido ver en Vigo non hai moito: Querades un Vigo fermoso e humanizado. E o fixchedes (Queriades un Vigo fermoso e humanizado. E fixstelo) rixe ten o nome de Brais? Pois vnnos do latn Blasius e que ao mesmo tempo ten unha orixe descoecida, posiblemente do propio latn BLAESUS (tatexo). Se certo isto ltimo, esta palabra un calco do grego Blaiss que significa coas pernas para fra. Como van cambiando as cousas! O caso que unha variante moi galega de Brais Bras, o mesmo Sarmiento (S.XVIII) explicou que tia un uso rstico. Triunfou en casteln (Blas) e en portugus (Brs) Quen non comeu ou ou falar do bacalhau Brs?

50.000 escolares btanse s ras para reivindicar que Somos galego

edicin. Na organizacin estn a Asociacin Socio-Pedagxica Galega (AS-PG), a Confederacin Intersindical Galega Ensino (CIG-Ensino), a Mesa pola Normalizacin Lingstica, e os Concellos de Lugo, Pontevedra, Santiago e Vigo, e conta tamn coa colaboracin das Deputacins de Lugo, A Corua e Ourense, as como os distintos concellos das comarcas onde ten que ten lugar a actividade. Ademais de camiar polas ras galegas, os escolares tiveron a oportunidade de gozar con distintas actuacins musicais, tteres e maxia ou de escoitar o manifesto do correlingua que rezaba somos o que falamos, somos o que sentimos () Flao, non digas paso!.

Manuel Rosende Foi dentro da actividade do CORRELINGUA que comezou o 2 de maio en Compostela e rematou en Ourense e Vern o 13, pasando por 15 comarcas

galegas. Baixo o lema Somos Galego, esta actividade mobilizou alumnado de mis de 400 centros de ensino. As carreiras pola lingua comezaron no ano 2001 polo que desta volta se celebrou a X

M.R. O vigus Amir Garca vnse de proclamar gaador dun concurso de televisin no Xapn (Sanmas san Super Karakuri Terebi) cantando en galego. O programa conta cun pblico de mis de dez millns de espectadores que oron na voz de Amir varias cancins de Anime en galego e xapons, entre as que figuraban As blas do dragn, Comando G e Mazinger Z. O xuz deste concurso era Mizuki Ichiro, coecido no pas nipn por ser o cantante orixinal de Mazinger Z, quen quedou impresionado polas versins en galego e pola paixn e amor de Amir cultura do sol nacente.

Un galego gaa un concurso de TV en Xapn

Os equipos de normalizacin lingstica cumpren 20 anos no ensino

M.R. A CGENDL [Coordinadora Galega de Equipos de Normalizacin e Dinamizacin Lingstica] organizan un acto para celebrar o XX aniversario dos Equipos de Normalizacin da Lingua Galega no mbito do ensino que se ha celebrar o vindeiro sbado 4 de xuo s 11:30 da ma no Museo do Pobo Galego. Esta xornada ten como finalidade darlle visibilidade pblica ao traballo feito polos ENDL ao longo de todos estes anos e agradecer o labor dos docentes, o alumnado e os

colaboradores que os conformaron e conforman. As mesmo, neste acto hanlle expresar gratitude e recoecemento pblico a Agustn Fernndez Paz polo seu papel, precursor e activo, no mbito da normalizacin lingstica no ensino. Os EDNL cumpren un labor fundamental na normalizacin social do ensino no mbito educativo, formando unha parte importante e transversal dentro dos centros de ensino, xa que traballan no mbito da concienciacin lingstica, para lograr paliar prexuzos negativos e darlle deste xeito visibilidade normalizada lingua na sociedade a travs das escolas e institutos de toda Galicia.

46

Cultura - Maio de 2011

Kokotxas de bacallau
con cous-cous de verduras
Para o cous-cous: 250 grs de cous-cous 400 ml de auga Unha pizca de curri 50 grs de pasas de Corinto 1 cebola picada Sal e pementa branca

A RECEITA DO MES
Por Miguel Andin
Cocieiro e propietario do Restaurante Punto&Textura en Ponteareas

Salteamos a cebola e refogamos un pouco o cous-cous, engadimos o auga e o resto dos ingredientes. Deixamos cocer ata que se evapore a auga. Para as verduras: 1 pemento vermello 1 pemento amarelo 1 cebola 3 dentes de allo pelados enteiros 1 cabacio 4 culleradas de salsa de tomate Sal e pementa negra 4 culleradas sopeiras de aceite de oliva virxe extra Poemos a lume lento todos os ingredientes ags a salsa de tomate. Deixamos confitar durante media hora e logo engadimos o tomate. Para a kokotxa de bacallau. 3 kokotxas de bacallau desalgado Outn 2 ovos Faria de trigo Rebozamos a kokotxa e fritimola en aceite ben quente.

Para o empratado: Dispoemos no fondo dun prato o cous-cous, capemolo coas verduras e engadimos as tres kokotxas

Maio de 2011 - Cultura

47

Cndido Paz representa a sa ltima obra teatral en Redondela

A Concellara de Normalizacin Lingstica levou a Redondela o pasado 7 de maio a representacin teatral de Cndido Paz, Memorias das Memorias dun neno labrego, includa dentro da programacin das Letras Galegas 2011. Este monlogo escnico-narrativo est producido por Abrapalabra, creacins escnicas en colaboracin co AGADIC, basase no libro homnimo de Xos Neira Vilas, que est a representarse en numerosos lugares de Galicia e da Arxentina. O obxectivo recoecer e homenaxear o autor e a sa obra a 50 anos da sa primeira edicin. Memorias dun neno labrego co tempo converteuse nun dos libros mis senlleiros da literatura galega: foi o mis editado, lido e traducido. Ademais tivo a capacidade de manter viva a memoria dunha sociedade que foi deixando de ser eminentemente rural e iniciou un longo percorrido cara o unidivertido que combina a experiencia de Paz como autor, actor e director coa sa traxectoria como contador de historias e monologuista. Xntanse as a estilizacin formal do teatro e a comunicacin fresca e directa do monlogo cmico. Ademais conta cun gran atractivo visual, pois apoia a parte escnica nun traballo de vdeo creacin e elaborada iluminacin, que conseguen debuxar unha suxestiva escenografa das emocins.

verso urbano. dun espectculo emotivo e

Xornal Galego de Deportes e Cultura

Director: Carlos Rey Brcenas Edita, maqueta e imprime: Publicaciones Tameiga, S.L. Avenida do Aeroporto, 83, Tameiga, Mos. Galicia Telfono:986487480/658585049 Enderezo electrnico: redaccion@hermeseatenea.com publicidade@hermeseatenea.com Colaboradores: Guillermo Rodrguez, Alicia Rocha, Vicente

All, Xon Antn Prez Lema, Pablo Gonzlez Marias, Anxo Fernndez Saborido, Antonino Garca, Ral Daniel Sotelo Emilio nsua, Anxo S. Porto Ucha, Xoan Xos Prez Labaca, Manuel Rosende, Miguel Andin, Juan Louzn (Madrid), Coki (Nova Iorque) Fotografa: Arquivo, Hernndez Publicidade: Depto. propio Depsito Legal: VG195-2011

Este xornal imprmese en papel reciclado

Emilio Xos nsua

motivacin basicamente econmica das traducins hispanfonas que Tobo realizou para diversas editoras durante o seu exilio uruguaio, s que xa nos referimos na anterior entrega deste artigo, est totalmente ausente nos seus traballos de vertido para o galego (mi lengua natural, cultural y fundamental, segundo lle contesta ao xornalista Carlos Garca Bayn nunha entrevista publicada en La Voz de Galicia en xullo de 1991) dunha serie de textos emblemticos de diversas literaturas europeas (alem, inglesa, francesa...). Efectivamente, foi este un labor arduo, paciente, constante, xeneroso e altrusta, co que o intelectual viveirs quixo emprestar un servizo fundamental, outro mis, causa da dignificacin do noso idioma e tarefa de modernizacin das nosas letras, posibilitando o seu dilogo coa matriz literaria europea. Constanza Tobo Soler, a sa filla, ten escrito nalgunha ocasin que esa actividade de poer en galego textos dos mis importantes escritores europeos foi fonte para el de enorme pracer, vez que cargada de intencionalidade en canto achega cultura galega (Galicia Hoxe, Santiago, 11.3.2004). Que o noso autor coidaba que moito do prestixio do galego se xogaba na sa capacidade para asimilar o mellorio da literatura feita no Vello Continente ponse ben de manifesto no arroubo e admiracin con que fala nas sas Dcadas (px. 164) da pioneira traducin dalgns fragmentos do Ulysses (1922) de James Joyce (1882-1941) - para moitos, a novela que inicia tecnicamente a narrativa contempornea- feita por Otero Pedraio en 1926 e publicada no boletn ourensn Ns. En 1946 e desde Montevideo, Tobo enva unha coleccin de poemas ingleses e franceses traducidos para galego ao certame convocado pola Federacin de Sociedades Galegas na Arxentina, co gallo de se cumprir o vintecinco aniversario da fundacin desta entidade referencial da nosa colectividade emigrada en Bos Aires. Coma el fan o propio con senllas coleccins de poemas tamn traducidos outros dous galeguistas exiliados, o valdeorrs Florencio Delgado Gurriarn, desde Mxico, e o corcubions Plcido Ramn Castro del Ro, desde Inglaterra. A citada Federacin reunira finalmente estes traballos (57 en total, dos cales 24 corresponden a Plcido, 13 a Gurriarn e os

restantes a Tobo) no volume Poesa inglesa e francesa vertida ao galego (Ed. Alborada, Buenos Aires, 1949), que foi reeditado pola Editorial Galaxia de Vigo no pasado 2005, co patrocinio da Fundacin CaixaGalicia. No limiar que o propio Tobo redixiu (e non Arturo Cuadrado, como se ten dito algunha vez) para o volume que nos ocupa, fican expresadas con claridade meridiana as coordenadas desde as que cumpra entender e acoller unha obra desas caractersticas. A lingua e a literatura galegas benefcianse do contacto con outras,

tas franceses Charles Baudelaire (1821-1867), Paul Verlaine (18441896), Paul Bourget (1852-1935), Arthur Rimbaud (1854-1891), Ren Laporte (1905-1954) e Louise de Vilmorin (1902-1969). Non pode sorprender este profundo e variado coecemento da poesa inglesa e francesa do sculo XIX en Tobo, pois el mesmo se ten referido intensidade con que as la durante diferentes momentos da sa traxectoria vital. As, na sa adolescencia e mocidade,

Sofia (Bulgaria): Podo dicir que endexamais estiven tan mergullado coma entn na literatura francesa do momento: Claudel, Morand, Giradoux, Montherland, Maurois, Mauriac... e o patriarca Proust eran a mia compaa diaria, xunto cos poetas malditos, nunca esquecidos, e, dos recentes, a condesa de Noailles e o gran Valery (Dcadas, p. 339). Tobo verte para o idioma galego, igualmente, algunhas das xoias das letras alems, das que adquirira os primeiros exemplares xa en 1930, cando vivira en Berln. As os Sonetos a Orfeo (Die Sonette an Orpheus) do escritor checo en lingua alem Rainer M Rilke (1875-1926), publicados polas Edicis do Castro en 1980 e reeditados recentemente, en edicin de Marga Romero, pola Biblioteca Galega de Clsicos Universais promovida polo xornal corus La Voz de Galicia, facendo o seu volume 31. Tamn fai a versin para galego (nun galego, conste, repleto de modismos tpicos da fala popular da Terra de Viveiro, como alpuxarra, abitar, etc.) da peza Nai coraxe e mis os seus fillos, de Bertold Brecht (18981956), publicada polas Edicis do Castro en 1987. Editada orixinariamente en 1941 e ambientada nas guerras de relixin centroeuropeas de mediados do sculo XVII, constite esta obra, como ben sabido, un dos cumios do teatro poltico e antibelicista universal, pola contundencia con que denuncia os males da guerra e amosa a inversin de valores que esta leva sempre aparellada. Despois de que Otero Pedraio fixese os primeiros intentos, Lois Tobo quen culmina final e felizmente a ciclpea tarefa de traer para a nosa lingua o monumental Fausto de Goethe (1749-1832), tirado do prelo pola casa Laiovento, de Francisco Pillado, en 1997, merecedor do Primeiro Premio de Traducin Plcido R. Castro (2002) e reeditado tamn recentemente na xa citada Biblioteca Galega de Clsicos Universais (volume 10). Cnstanos, por ltimo, que tamn traballou Tobo na traducin para o galego das Elexas de Duno, de Rilke, mais ao coecer por indicacin nosa, durante unha conversa polas ras de Viveiro dun xa afastado agosto de 1996, a edicin da obra que Jaime Santoro de Membiela preparou e editou en 1995 na Espiral Maior de Fernn-Vello, decidiu gardar o seu traballo no caixn, nun ensimo acto de humildade e de diplomacia pola sa parte.

Lois Tobo, tradutor exquisito e polglota (III)

pois, son palabras tobianas, os aires de fora limpan, refrescan, renovan. A voz de Galicia ten que se ouvir no mundo e as do mundo en Galicia. O labor tradutor, duro e difcil, resulta non obstante sumamente frutfero, tanto para o escritor que o emprende como para a lingua que verte as producins forneas. Merc a traducins como as que no volume se recollen, concle Tobo, o alleo agora noso. Na nmina de autores que Tobo traduce para galego figuran os romnticos lakistas ingleses Shelley (17921822), Keats (1795-1821), Tennyson (1809-1892) e Longfellow (1807-1882) e os decadentistas e pre-vangardis-

en tempos do Seminario de Estudos Galegos, aconteca que eu la tamn daquela moita poesa galega, castel, francesa e mesmo catalana: Maragall, o Himne ibric, La vaca cega. Despois de varios anos cos romnticos, na adolescencia, Zorrilla, Espronceda, o meu Pastor Daz, Lamartine e Musset, eran agora meus compaeiros cotins os modernistas, Rubn, os poetas malditos, mis ca nada Verlaine (Ai, Verlaine!). Adoitaba ler a poesa en voz alta para gustar da sua msica, mesmo diante de amigos, en pequenos recitais caseiros. Deste xeito cheguei a saber de memoria moitos poemas (Dcadas, p. 161). As tamn durante a sa estada como diplomtico en