ANALEKTOJ DE KONFUCEO

Elinigis Wang Chongfang Eldonita de la ina Esperanto-Eldonejo e-Librigita de Elerno, aprilo 2006

ENHAVO
ANTAPAROLO apitro I XUE ER apitro II WEI ZHENG apitro III BA YI apitro IV LI REN apitro V GONGYE CHANG apitro VI YONG YE apitro VII SHU ER apitro VIII TAI BO apitro IX ZI HAN apitro X XIANG DANG apitro XI XIAN JIN apitro XII YAN YUAN apitro XIII ZI LU apitro XIV XIAN WEN apitro XV WEI LING GONG apitro XVI JI SHI apitro XVII YANG HUO apitro XVIII WEI ZI apitro XIX ZI ZHANG apitro XX YAO YUE NOTOJ

-2-

ANTAPAROLO
Analektoj de Konfuceo, la konfuceana Biblio estas kolekto de eldiroj kaj anekdotoj de Konfuceo kaj liaj disiploj. i estis kompilita de disiploj de Konfuceo kaj disiploj de liaj disiploj post lia morto. La libro konsistas el dudek apitroj kaj iu capitro kun nombro da sekcioj, kaj iu sekcio enhavas en si unu a pli da pecoj de parolo a anekdotonLa enhavo de tiu i verko estas tre ampleksai inkluzivas vidpunktojn de Konfuceo pri politiko filozofio eduko etiko principoj de morala kondutoliteraturoartoj ktp Konfuceo 551- 479 a. K. naskiis en la urbo Zou la nuna QufuShandong-provinco) de Lu-regno. Lia ina nomo estas Kong QiuKong estas lia familia nomo kaj Qiu lia persona nomolia adoltia nomo estas ZhongniLa inoj kutime respekte nomas lin Kong Fuzi Majstro Kong kiu estis latinigita kiel Confucius La Esperanta nomo Konfuceo devenas de la latina formo La prapatroj de Konfuceo estis nobeloj de Song-regno. ar en tiu regno okazis interna militolia praavo fuis en Lu-regnon kaj fiksloiis tieLa patro de Konfuceo Kong He estis nobelo de Lu-regno Kiam Konfuceo estis en la ao de tri jarojmortis lia patro kaj pro tio la orfo vivis mizeran vivonPri sia juneco Konfuceo diris Kiam mi estis junami estis malria kaj tial mi akiris al mi la kapablon fari multajn praktikajn aferojn. Dum sia juneco li perlaboris siajn

vivrimedojn okupante pri funebra muzikludado. Post sin la ao de dudek jaroj li laboris sinsekve kiel gardisto de grentenejo kaj malaltranga oficisto estranta la brutbredadon. Dume li dediis siajn liberajn horojn al lernadokaj dank al sia granda diligenteco li fariis homo erudiciaKiam li estis en la ao de irka tridek jaroj, li fondis privatan lernejon kaj vaste varbis disiplojnpor instrui siajn sciojn al homoj de diversaj tavoloj de la socio. La efaj agadoj dum lia tuta vivo estis instruado kaj editorado de klasikaoj. En la ao de kvardek sep jaroj li fariis prefekto de la efurbo de Lu-regno kaj posteministro pri domkonstruado kaj pli kriminala efjugisto En sia kvindek-kvara jaro li funkciis kiel provizora efministro de Lu-regno dum tri monatoj ar la suvereno de Lu-regno ricevis de Qi-regno muzikistinojn kiel donaconkiuj tiel ravis la suverenon ke e dum tri tagoj li okazigis nenian kortegan adiencon Konfuceo kun indigno forlasis Lu-regnon kajakompanate de siaj disiplojkomencis vojaadon kun la celo propagandi sian doktrinonLia vojaado daris dek kvar jarojnLi alvenis al Wei- Cao-Song-Zheng-Chen-Cai-kaj Chu-regnoj sed neniu regnestro volis akcepti lian doktrinon kaj komisii al li ian oficon. En sia sesdek-oka jaro li revenis en Lu-regnon kaj de tiam li plene dediis sin al instruado studado kaj editorado de klasikaoj Li diligente laboris super Libro de PoezioLibro de HistorioLibro de anioj k.a. kaj donis al ili

-4-

definitivan libran formon anka kompilis la kronikon Li Printempo kaj AtunoKiam li atingis la aon de sepdek du jarojli finis la kompiladon de la kronikoLi mortis en la ao de 73 jaroj Konfuceo vivis en la lasta tempodaro de la Periodo Printempo kaj Atuno770 - 476 a.K.Tiam la regado de Zhou-dinastio1066-256 aK disfalis senesaj militoj okazis inter diversaj regnoj kaj malordo regis ie en la landoKonfuceo faris diversajn proponojnpor reformi la politikonPolitike li estis reformistoLa kerno de lia ideologio estis perfecta virtokaj lia politika idealo estis efektivigi humanan regadon. Kiam lia disiplo Fan Chi demandis linkio estas la perfecta virtoli respondis: i estas ami iujn homojn.Li tenis sin je la principoj: Ne faru al aliaj tionkion vi ne dezirus fari al vi mem kaj Vi mem deziras staritiam helpu aliajn starii; vi mem deziras sukcesontiam helpu aliajn atingi la samon. Li anka insistiske la reganto regu per la forto de sia virto kaj donu bonan ekzemplon por siaj subulojpardonu iliajn eraretojn kaj promociu homojn virtajn kaj talentajn. Li esperiske per efektivigo de la humana regado la rilatoj interne de la reganta klaso povos harmoniii kaj la kontradiroj inter la regantoj kaj regatoj povos malakriitiel ke aperos tie ideala sociordoen kiu la princo estu princola ministro estu ministrola patro estu patro kaj la filo estu filo i lia politika idealo Tiu komprenebleestis tute nerealigebla en lia tempo

-5-

Heredinte la tradician koncepton pri belo Konfuceo konfesis ielon kiel iopovan estaonkiu decidas pri la naskio kaj morto de la homo kaj pri la homa felio a malfelioLa volo de ielo, la line estas malobeebla diris oni devas timi la volon de Li ke ielo kaj ke al tiukiu ofendas ielonpreoj neniel helpas. Koncerne epistemologion unuflanke li opiniis ke trovias geniulojkiuj naskias kun la posedo de scioj, aliflanke li emfazis la gravecon de lernadoLi diris En niaj naturoj ni estas similaj unu al aliased kutimoj faras nin diferencaj inter ni. Li neiske li mem estas tia homo havas kunnaskitajn sciojn kiu Kvankam en la tempo de Konfuceo regis superstio pri fantomoj kaj diojtamen li ne estis tiel pia al iliLi diris: Respektante la spiritojnla saa homo devas forteni sin de ili. Kiam la disiplo Zilu demandis pri la servado al la spiritoj de mortintoj respondis: Dum vi ankora ne li povas servi al vivantojkiel vi povus servi al la spiritoj de mortintoj Lia nekredo je spiritoj montraske trovias iom da materiisma elemento en lia filozofia pensokaj tial estas malfacile diri, u lia ideologio estas ideisma a materiisma Rilate la kontradiron inter pravo kaj malpravo Konfuceo insistis pri la principo de la usta Mezo nome eklektika filozofiokaj oponis kontra ekstremaj opinioj kaj rimedojLa li la homaj paroloj kaj agoj ne devas esti troaj, nek maltroaj. La transiro de la usta Mezo estas same malbonakiel la neatingo. La tezo de Konfuceo pri la usta Mezo havas profundan influon
-6-

sur la postaj generacioj de la inoj La eldiroj de Konfuceo pri la eduko estas aparte valorajLi diris: Instruado konas neniajn kastojn. Li ne rifuzis instrui iujn tiujnkiuj volis studi sub litute egaleu ili estis nobeloj a ordinaraj homoju riuloj a malriuloj Li aplikis la instrumetodon doni al iu lernanto instruon konforman al lia kapabloLi opiniis ke en la lernado oni ne devas fari konjektonnek absolutan jesigonne devas obstininek opinii sin iam prava. Dum sia tuta vivo li iam lernadis sen enuo kaj instruadis sen lacio. Sed li malestimis lernadon de terkulturadoKiam lia disipo Fan Chi petis instrui al li terkulturadon kaj legomplantadonli riproe diriske Fan Chi estas malgranda homo. Konfuceo esprimis siajn opiniojn anka pri literaturoLi diris al siaj disiploj: La Poemoj povas helpi al vi eksciti vian imagon altigi vian observkapablonvivi en akordo kun aliajlerni kiel fari satiradonIli povas esti uzataj en la servado al viaj gepatroj en la hejmo kaj en la servado al la princo en lia palacoPlie povas anka plivastigi vian konon pri la ili nomoj de birdojbestoj kaj plantoj. i tiuj liaj vortoj montras li jam sufie konsciiske la poeziaoj havas ke valoron en edukado kaj mondkonado kaj e povas servi al la regnoregadoKonfuceo diris anka: Estas sufie se la vortoj povas klare esprimi la penson. Tio signifas ke por eldiri siajn pensojn kaj verki literaturaojn oni preferas direkti sian atenton al la klarecool alia floroj

-7-

de retorikoTio estas la plej frua literatura kritiko en la historio de inio Konfuceo anka donis grandan atenton al la kulturado de la moralaj kvalitoj de la homojLi diris: La komandanto povas esti kaptita for de sia armeosed la volo de la ordinara homo ne povas esti prenita for de li. Kial la volo ne povas esti prenitaar anka la ordinara homo havas sian nehumiligeblan sendependan karakteron la demandoj Pri kiajn moralajn kvalkojn oni devas posedi kaj kiel oni povas kulturi tiajn kvalitojn Konfuceo parolis multeInteralie li diris Mielaj vortoj kaj hipokrita mieno estas ne ligitaj kun la vera virto. Frostias ni ekscias la pinoj kaj cipresoj perdas kaj ke siajn foliojn la lastaj. Kiam vi vidas homon bonan pensu pri egalio al li; kiam vi vidas homon nebonan faru en vi memekzamenon.Riaoj kaj honoroj maljuste akiritaj estus por mi kiel flosantaj nuboj. iuj i vortoj de Konfuceo enhavas en si tre belajn moralajn ideojn kaj veron de la vivoIli disradias la brilon de saeco kaj meritas nian foj-refojan legadon La lingvo enAnalektoj de Konfuceo estas konciza kaj fluaKvankam la libro konsistas efe el mallongaj konversacioj inter Konfuceo kaj liaj disiploj a liaj respondoj al demandoj levitaj de liaj disiploj tamen la ideoj esprimitaj en ili estas tre riaj kaj profundajMultaj el la eldiroj de Konfuceo jam fariis sentencoj kaj aforismoj nun vaste konataj de la inoj Ekzemple preskau iuj inoj povas parkere reciti

-8-

la jenajn fragmentojnSe vi lernas ion kaj konstante metas in en praktikonu tio ne estas plezuro? Se vi havas amikojn venintajn de malproksime tio ne estas u ojo? Se ne alte atata de aliaj vi ne sentas malkontenteconu tio ne estas la kvalito propra al la noblulo? Kiam mi promenas kune kun du aliajmi certe havas mian instruiston inter ili. Mi elektos liajn bonajn kvalitojn por sekvi kaj liajn malbonajn kvalitojn por eviti. La tempo pasas kaj pasaskiel la akvo en la riverokiu senese fluas tage kaj nokte! Kiam vi scias ion diru vi tion scias ke kiam vi ne scias ion konfesu ke vi tion ne sciasJen la vera sciado. Se mi povus adi pri la vero en matenomi volonte mortus en tiu vespero. Cetereen la libro trovias anka anekdotoj kaj plastikaj priskriboj pri la mienoj de Konfuceo kai liaj disinloj dum konversacioj, pri la etoso de konversacioj kaj pri la karakteroj de personojLegante la libron ni povas vidi la figuron de Konfuceo Li estis homo progresema profundpensa memfida lernema optimisma kaj grandanimaLi diris pri si memke li estas tia homokies fervoro por studado estas tiel forta ke li e forgesas manadon ; kies ojo en serado de scioj estas tiel grandake li e forgesas siajn agrenojn kaj ne konscias ke maljuna ao balda venos al li Zilu el la plej proksimaj disiploj de Konfuceo unu estis homo kun karaktero malkaemanefleksema kaj iom impertinenta Yan Yuan kaj alia proksima disiplo de Konfuceo estis junulo lernema pacama kontenta en

-9-

malrieco kaj sindona al la doktrinoje kiu li sin tenisAnka la aliaj personoj en la libro havas iu sian propran karakteron La pensoj kaj instruoj de Konfuceokiuj ofte estas nomataj konfuceanismohavas grandan influon sur la disvolvio de la ina kulturoKonfuceanismo estis la reganta penso en inio dum pli ol 2000 jarojEkde Han-dinastio 206 a.K.220 p.K. fedaj regantoj de la diversaj dinastioj honoris lin kiel sanktan saulon donante al li la titolon Plej Sankta InstruistoLa libro Analektoj de Konfuceoen kiu estas registritaj liaj pensoj kaj instruoj estas la plej grava verko de konfuceanismoi longtempe servis kiel la efapor iuj lernantoj devigalernolibro en la fedisma inio Jam en 1594 tiu i verko estis tradukita de Matteo Ricciitala misiistoen la latinan lingvonTio estis la unua fremdlingva traduko de Analektoj de KonfuceoDe tiamprecipe en tiu i jarcentoaperis multaj fremdlingvaj tradukoj de tiu i fama verkoSed bedarinde is nun ne ekzistis ia Esperanta versioPor kontentigi la esperantistan publikonkiu ja deziras legi inajn verkojn en Esperantonun mi prezentas al i tiun i mian tradukon Mi ekvolis traduki tiun i mondfaman verkon en Esperanton jam en la komenco de mia esperantisteco Mi konvinkigis, ke Esperanto multe profitos el la tradukado de tiu i grava verkoSed la malfacileco de la tradukado estis tiel timige grandake mi longatempe ne havis la kuraon komenci la
- 10 -

laboronPasis pli ol tridek jarojNur anta kvar jaroj instigate de miaj amikoj mi ekhavis la kuraon entrepreni la tradukadon Entreprenante tian laboron mi alfrontis du efajn malfacilojn, kiujn mi devis iel venkiUnuear la originalo estas skribita en la antikva ina lingvokiun nun konas nur fakulojkaj la stilo de la originalo estas treege lakona kun multaj subkomprenitaoj kaj ellasoj tiallegante in oni neeviteble povas de tempo al tempo renkonti malfacile kompreneblajn kaj dubajn lokojnTiaokaze mi devis konsulti fidindajn vortarojn kaj diversajn eldonojn de tiu i verko kun komentarioj, por uste kaj plene kompreni la originalan tekston Due pro la terure granda diferenco inter la strukturo de la ina klasika lingvo kaj tiu de Esperantokaj pro la kundensigiteco de saaj pensoj esprimitaj en formo de klasika koncizo de la originalo aperigi tiun i verkon en Esperanta vesto ja estas laboro vitiga, kiu postulas ekstreman klopodon kaj grandan tradukistan lerteconar ajnis al mi tre valoraelmeti nian karan lingvon kaj min mem al tiu i severa provomi ne domais la penon laboregi super la tradukadopenon kiu ja estis ligita kun nemalgranda plezuro LA TRADUKINTO

- 11 -

APITRO I XUE ER1

1 Majstro2 diris: Se vi lernas ion kaj konstante La metas in en praktikonu tio ne estas plezuroSe vi havas amikojn venintajn de malproksime tio ne estas u ojo? Sene alte atata de aliajvi tamen ne sentas malkontenteconu tio ne estas kvalito propra al la nobluloj3? 2Majstro You4 diris: Malmultaj estas tiujkiuj iam respektante siajn gepatrojn kaj pli aajn fratojn inklinas ofendi siajn superulojnEkzistas neniukiu ne inklinante ofendi siajn superulojn, emas fari malordon noblulo koncentras sian atenton al tio La kio estas fundamentaSe la fundamento estas firmigita estias la doktrinoLa respekto de filo al siaj gepatroj kaj la respekto de pli juna frato al siaj pli aaj jen la fundamento de la homaj virtoj. 3La Majstro diris: Mielaj vortoj kaj hipokrita mieno estas ne ligitaj kun vera virto. 4Majstro Zeng5 diris. iun tagon mi ekzamenas min pri tri punktoj: en plenumo de iu afero por aliulo u mi jam faris mian plejeblonEn miaj rilatoj kun miaj amikoju mi kondutis sincereu mi jam ellernis kaj praktikis tionkion instruis al mi mia instruisto? 5La Majstro diris: En regado de regno kun mil militaroj reganto devas tre serioze trakti la politikajn la aferojn bone teni siajn promesojn malpliigi la

- 12 -

elspezojnmontri amon al siaj regatojkaj uzi popolajn laborfortojn nur en senokupa sezono de la faro. 6La Majstro diris: Juna homo devas respekti siajn gepatrojn hejme kaj siajn pliaulojn ekstereLi devas montri amon al iuj kaj intimii kun homoj virtajSe restas al li ankora energio post plenumo de i tiuj aferojli devas studi kulturajn sciojn. 7Zixia6 diris: Se homo preferas la virton al la beleco en servado al siaj gepatroj povas fari sian se li plejeblonseen servado al la princo7li povas dedii sian vivonseen la rilatoj kun liaj amikojliaj vortoj estas sincerajtiamkvankam oni diraske li ne faris lernadontamenmi diraske li jam in faris. 8 Majstro diris: Se la noblulo ne estas serioza La li ne estas digna kaj ne povas firmigi tionkion li ellernis Tenu fidelecon kaj sincerecon kiel unuajn principojnNe amikiu kun tiujkiuj estas malpli bonaj ol vi. Kaj se vi faris erarojnne timu ilin korekti. 9Majstro Zeng5 diris: Se estas zorge plenumitaj la funebraj ritoj al la mortintaj gepatroj kaj estas pie farataj la oferadoj al la prapatrojtiam la popolo estos kondukita al virtemo kaj bonmoreco. 10Ziqin8 faris demandon al Zigong9dirante: Kiam nia Majstro venas en iun ajn alian regnonli nepre adas ion pri ia regadou li mem elpetas la informojn a oni propravole liveras ilin al li? Zigong respondis: Nia Majstro estas mildabonkorahumila modera kaj modesta tiel li akiras al si informojn kaj Lia

- 13 -

maniero informii ja diferencas de tiu de aliaju ne? 11 Majstro diris: Dum ankora vivas la patro La observu la intencojn de la filoPost la morto de lia patro observu liajn agojn en la daro de tri jaroj li ne Se deflankias de la vojo irita de sia patroli povas esti nomata fidela filo. 12Majstro You4 diris: En la praktikado de la decreguloj plej valoras la moderecoEn i kuas la ladindeco de la regadmanieroj de la antikvaj reojkaj tial en plenumado de aferojbagatelaj kaj gravajni devas sekvi ilian ekzemplonTamen la modereco ne devas esti observata en iuj okazojSe iusciante ian valorecon observu in sen in reguligi per la decregulojtio do ne estas praktikebla. 13 Majstro You diris: Kiam interkonsento atingita konformias al la justecola vortoj diritaj estas plenumeblajKiam respekto montrita konformias al la deco oni estas malproksima de honto kaj malhonoro Kiam la homoj kiuj iu sin apogas sur estas al li intimajli povas fari ilin siaj gvidantoj. 14La Majstro diris: Tiukiu celas esti homo de perfekta virtone seras plezuron e manotablonek komforton en sia loejoLi estas rapida en agoj kaj singarda en paroloLi ofte kunestas kun tiujkiuj posedas la Principonpor ke 1i povu esti korektita tia homo ja povas esti nomata lernemulo. 15Zigong9 diris: Kiel vi juas pri la malriulo kiu ne flataskaj pri la riulokiu ne arogantas? La Majstro respondis: Ili estas bonaj; sed ili ne estas egalaj
- 14 -

al tiukiu kvankam malriavivas en ojonek al tiu kiukvankam riabone observas la decregulojn. Zigong diris: EnLibro de Poezio10 estas dirite, kiel oni tranas oston kaj poste glatigas in per fajlilo kiel oni skulptas jadon kaj poste poluras in Mi pensaske tio estas la sama, u ne? La Majstro diris: Ci11nun mi jam povas komenci paroli kun vi pri la PoemojMi diras al vi unu punktonkaj vi povas el i kompreni alian. 16La Majstro diris: Min afliktas ne tioke aliaj min ne komprenassed tioke mi ilin ne komprenas.

- 15 -

APITRO II WEI ZHENG

1. La Majstro diris: Kiu regas per la forto de sia virto, povas esti komparata kun la Norda Stelo, kiu iam restas en loko, dum iuj aliaj steloj iras irka i. 2. La Majstro diris: En Libro de Poezio10 legias cent poemoj, sed ili iuj povas esti resumitaj per unu frazo Ne havu malvirtan ideon 3. La Majstro diris: Se vi gvidos la popolon per leoj kaj gardos la ordon inter ili per punoj, ili detenos sin de malbonoj sen scii la hontosenton. Se vi gvidos ilin per la forto de la virto kaj gardos la ordon inter ili per la decreguloj, ili havos la hontosenton kaj memvole korektos siajn erarojn. 4. La Majstro diris: En la dekkvina jaro mi inklinigis mian tutan koron al lernado. En la trideka mi jam firme staris inter homo. En la kvardeka mi ne plu havis dubojn. En la kvindeka mi jam konis la volon de ielo. En la sesdeka miaj oreloj fariis kapablaj por percepti la veron. En la sepdeka mi povis sekvi la deziron de mia koro sen malobservi iajn regulojn. 5. Meng Yi12 demandis pri la fila devo. La Majstro diris: Ne malobeu la decon! Kiam Fan Chi13 kondukis kaleon por la Majstro, tiu diris al Fan: Mengsun14 demandis min pri la fila devo kaj mi respondis al li: Ne malobeu la decon! Fan Chi demandis: Kion vi volas diri per tio? La Majstro klarigis: Dum vivas la gepatroj, servu ilin la la deco. Post kiam ili mortis, enterigu ilin la la deco kaj faru
- 16 -

oferadojn al ili la la deco. 6. Meng Wu15 demandis pri la fila devo. La Majstro respondis: Konduku tiamaniere, ke viaj gepatroj maltrankvilas pri nenio koncerne vinescepte pri via malsano. 7Ziyou16 demandis pri la fila devoLa Majstro respondis: En la nuna tempo la fila devo signifas nur la vivtenadon al la gepatrojSed e hundoj kaj evaloj povas esti same bone prizorgatajSe oni ne montras respekton al siaj gepatrojkie do kuas la diferenco inter vivteno de la gepatroj kaj bredado de tiuj bestoj? 8Zixia6 demandis pri la fila devoLa Majstro respondis: Estas malfacile por filo iam havi afablan mienon anta la gepatroju la fila devo signifas nur tion oni prenas sur sin penigan laboron ke kiam io estas farenda a proponas vinon kaj manaojn al siaj gepatroj? 9La Majstro diris: Mi parolis kun Hui17 tutan tagon, kaj li prezentis nenian kontraan opinion al iuj miaj vortojkvaza1i estus stultaLi retiriiskaj mi ekzamenis lian konduton sen lia scio kaj troviske li povas ilustri miajn instruojnHui! Li ne estas stulta. 10 Majstro diris: Por koni la amikojn La observu la rimedojnper kiuj li penas atingi siajn celojn ekzamenukio povas lin kontentigiKaj tiamkiel li povus kai sian karakteronKiel li povus kai sian karakteron! 11La Majstro diris: Se oni akiras novajn sciojn

- 17 -

relernante tionkion ili jam lernisili do povos esti instruanto de aliaj. 12La Majstro diris: La klera noblulo ne estas vazo.18 13 Zigong9 demandis devas esti la noblulo kia La Majstro respondis: Li agasanta ol parolikaj poste parolas la siaj agoj. 14La Majstro diris: La noblulo estas senpartia kaj faras nenian komplotonLa malgranda homo19 estas kaj partia kaj komplotema. 15La Majstro diris: Kiu lernas sen pripensado tiu facile trompias pripensas sen lernado dare Kiu tiu estas en dubo. 16 La Majstro diris: La studado de herezaj doktrinoj estas la kazo de malfelioj. 17La Majstro diris: You20mi do instruu al vi kio estas la sciadoKiam vi scias iondiruke vi tion sciaskiam vi ne scias ionkonfesuke vi tion ne sciasJen la vera sciado. 18 Zizhang21 petis opinion pri altrangio kun bona salajro. La Majstro diris: Askultu multesed silentu pri dubaj aferoj kaj estu singarda en parolo pri la cetero; tiam vi malofte falos en eraronRigardu multesed silentu pri tio estas duba estu singarda en agado kio kaj super la cetero; tiam vi malofte havos pentonKiu malofte eraras en siaj paroloj kaj malofte pentas pri siaj agoj certe estos rekompencita per alta rango kaj bona tiu salajro.

- 18 -

19La princo Ai22 demandis: Kion do mi faru por ke la popolo volonte submetiu al mi? Konfuceo respondis: Promociu homojn honestajn kaj postenigu ilin super la malhonestajtiam la popolo volonte sin submetos al viPromociu homojn malhonestajn kaj postenigu ilin super la honestajtiam la popolo ne sin submetos al vi. 20 Kang23 demandis: Kion do mi faru ke la Ji por popolo povu esti respektema kaj lojala al mi kaj esti instigate sekvi la vojon de virto? La Majstro diris: Estu serioza en ilia alesto tiam ili estos respektemajEstu obeema al viaj gepatroj kaj afabla al viaj subulojtiam ili estos lojalajPromociu la homojn bonajn kaj instruu la malpli kompetentajntiam ili estos instigataj sekvi la vojon de virto. 21Iu diris al Konfuceo: Kial vi ne okupias pri registaraj aferoj? La Majstro diris: Estas dirite en Libro de Historio24: Estu fidela filo kaj plenumu viajn fratecajn devojntiam vi per via ekzemplo influos la registaron. Anka tio i povas esti rigardata kiel okupii pri registaraj aferoj. Kial do oni nepre devas teni ian oficon en la registaro? 22 Majstro diris: Mi ne scias la homo sen La kiel fideleco povas esti taga por ioKiel do la bovaro a evalaro povas esti veturigata sen la transversa lignopeco por jungo de la tirbestoj? 23Zizhang21 demandisu la ritaro post dek generacioj povas esti antasciata? La Majstro respondis:

- 19 -

M sciasen kiaj manieroj Yin-dinastio25 modifis la ritaronkiam i heredis in de Xia-dinastio26Ni scias en kiaj manieroj Zhou-dinastio27 modifis la ritaron kiam i heredis in de Yin-dinastio Kaj tial ni povas antasciikia estos la ritaro de la postvenontoj post Zhou-dinastioe se i aperos post cent generacioj. 24 Majstro diris: Estas flato fari oferadon al la La spirito de mortinto ne apartenas al via famiho kiu Estas malkurao rifuzi fari tionkio estas justa.

- 20 -

APITRO III BA YI
1Parolante pri la efo de Ji-familio28, Konfuceo diris: Li ordonis al ok vicoj da personoj29 muziki kaj danci en lia kortoSe tion i li adacis farikion alian li ne adacas? 2La tri familioj30 uzis la odon Yong31 tiamkiam la oferaoj estis forprenataj e la fino de la oferceremonio. La Majstro diris; La princoj helpas e la oferadola filo de iel solenaspektas.32 En kia senco do la du versoj estis kantataj en la haloj de la tri familioj? 3La Majstro diris: Kiel la homo senvirta povus agi la la decregulojKiel la homo senvirta povus ami la muzikon? 4 Lin Fang33 demandis pri la esenco de la ceremonioj La Majstro diris: Granda estas via demandoEn festaj ceremonioj paro estas preferinda al malparoEn funebraj ceremonioj profunda malojo estas preferinda ol atento al iuj detaloj de la eksteraj formoj. 5La Majstro diris: Kvankam la sovaaj triboj de la oriento kaj nordo havas siajn estrojntamen ili estas malpli bonaj ol la regnoj de nia granda landoe se tiuj ne havus siajn suverenojn. 6 efo de Ji-familio28 volis iri por fari oferadon La al la monto Tai34La Majstro diris al Ran You35: u vi ne povas deadmoni lin de tia ago? Li respondis: Mi ne

- 21 -

povas. La Majstro diris: Ho veu oni povas e diri ke la dio de la monto Tai ne estas tiel ceremoni-scia kiel Lin Fane? 7La Majstro diris: La nobluloj ne konkurasSe ili ne povas eviti konkuron i okazas nur en la arkpafadoSed e tiaokaze ili salutas sin reciproke anta ol iri al la pafejo kaj trinkas vinon post la pafadoDo e dum sia konkurado ili restas nobluloj. 8Zixia6 demandis: Kion signifas la versoj: Kiel bela la vizza kun ridkavetojKiel armaj la okuloj blankaj-nigraj! La pure blanka fon por la koloroj buntaj36? La Majstro diris: La pentrado sekvas la preparon de la blanka fono. Zixia demandis: u do ceremonioj estas afero, kiu sekvas la virton kaj justecon? La Majstro diris: Estas Shang37 kapablas elvolvi mian ideon kiu Nun mi povas 38 ekparoli kun vi pri la Poemoj . 9 La Majstro diris: La ceremoniojn de Xia-dinastio26 mi povas priskribised Qi-regno, kie regas la posteuloj de Xiane povas liveri sufian ateston al miaj vortoj La ceremoniojn deYin-dinastio25 mi povas priskribised Song-regnokie regas la posteuloj de Yin povas liveri sufian ateston al miaj vortoj ne Ili ne povas tion fariar en la du regnoj mankas sufiaj dokumentoj kaj historio-konantaj saulojSe tiaj estus sufiajmi povus citi ilin kiel apogon por miaj vortoj. 10 Majstro diris: e la Granda Oferado39 La post la unua ofervero de vinomi jam ne volas plu spekti.

- 22 -

11 Iu demandis pri la signifo de la Granda OferadoLa Majstro respondis: Mi ne sciasKiu scius ian signifontiu povus trovi la regadon de la imperio tiel facilakiel meto de io i tien.40 Tion diranteli fingromontris sian manplaton 12La Majstro faris oferadon al siaj prapatroj kvaza ili alestusLi faris oferadon al diojkvaza ili alestus Majstro diris: Se mi ne povas persone eesti La la oferadontio estas kvaza okazus nenia oferado. 13Wangsun Jia41 demandis pri la signifo de la popoldiro Prefere flatu la dion de la kuirforno la dion ol 42 de la sudokcidenta angulo de la domo . La Majstro diris: i ne estas ustaAl tiukiu ofendas ielon preoj neniel helpas. 14La Majstro diris: La ritaro de Zhou-dinastio27 estis starigita surbaze de tiu de la du antaaj dinastioj43 . Kiel kompleta kaj eleganta i estasMi sekvas la ritaron de Zhou. 15 Enirinte Grandan Templon44, la Majstro demandis pri iu afero tieaIu diris: Kiel oni povas dirike la filo de la Zou-ano45 konas la decregulojn ! Li eniris en Grandan Templon kaj demandis pri iu afero tiea. Adinte tionla Majstro diris: uste tio estas decregulo. 16 La Majstro diris: En arkpafado de rita ceremonio ne estas necese trapafi la ledan celtabulon ar ne iu havas egalan fortonTio i estas regulo el la antikveco.

- 23 -

17 Zigong9 intencis ne uzi kapron kiel viktimon e la oferado al la prapatroj okazigata en la unua tago de iu monatoLa Majstro diris: Ci11, vi amas la kapron mi amas la ceremonion. 18La Majstro diris : La plena observado de la decreguloj en servado al la suvereno estas kalkulata de aliaj homoj kiel flato. 19La princo Ding46 demandis: Kiel la suvereno devas uzi siajn korteganojn kaj kiel tiuj devas servi sian suverenon? Konfuceo respondis: La suvereno devas uzi siajn korteganojn la la decreguloj dum la korteganoj devas servi sian suverenon kun fideleco. 20 La Majstro diris: La poemo Guan Ju47 esprimas ojon sen malasteco kaj malojon sen koriro. 21 princo Ai22 demandis Zai Wo48 pri la altaroj La de la terdioZai Wo respondis: Ili estis faritaj el pina ligno en Xia-dinastio26el la cipresa en Yin-dinastio25 kaj el la katanarba en Zhou-dinastio27La katanarba ligno lakrede havis la efikon timtremigi la popolon. Adinte pri tiola Majstro diris al Zai Wo: Pri tiokio estas farita estas necese, paroli tio estas jam ne de kio en sia iradone estas necese deadmonial tiokio estas pasintane estas necese fari riproon. 22. La Majstro diris: Malgrandanima ja estis Guan Zhong49! Iu demandis: u Guan Zhong estis parema? Guan, respondis la Majstro, havis sian privatan tenejonen kiu amasiis monokaj el liaj

- 24 -

subuloj neniu plenumis duoblan oficonKiel do li povas esti kalkulata kiel parema? Dou Guan Zhong konis la decregulojn? La Majstro respondis: La princoj de regnoj havas iu ekranmuron kontra sia pordegoanka Guan havis tian muronLa princoj de regnoj havas iu en sia halo meblon uzatan por surmeti pokalojn dum akcepto de aliregna princo; anka Guan havis tian meblon Guan Se konis la decregulojnkiu do ilin ne konas? 23. Parolante pri muziko kun la Granda Muzik-majstro de Lu-regnola Majstro diris: Estas konebla la muzikludadoLa muzikpeco komencias per forta unisonoBalda la tono farias pure harmonia klarakontinue flua kaj tiel venas al la fino. 24La landlima gardisto en Yi50 petis la permeson viziti la Majstrondirante: Kiam homoj de alta virto venis i tien neniam estis senigita je la privilegio ilin mi vidi. La disiploj kiuj tiam sekvis Konfuceon alkondukis lin al sia MajstroElirinte post la vizitola homo diris al la disiploj Miaj amikoj vi malojas kial pri tioke via Majstro perdis sian oficonLa relando jam estas longe sen la principoj de vero kaj justecoielo certe faros vian Majstron kvaza sonorilo kun ligna lango51. 25Parolante pri la muzikpeco Shao52la Majstro diris: i estas perfekte bela kaj anka perfekte bonaSed pri la muzikpeco Wu53 li diris: i estas perfekte belased ne perfekte bona.

- 25 -

26La Majstro diris: Altaj postenoj okupataj sen grandanimeco; ceremonioj plenumataj sen respekto funebraoj kondukataj sen malojo jen estas la aferojkiujn mi ne toleras!

- 26 -

APITRO III LI REN

1La Majstro diris: Loi inter virtuloj estas bela aferoSe homo elektas por si loejon tiekie ne estas virtulojkiel li povus esti rigardata kiel saulo? 2La Majstro diris:Tiujkiuj ne havas virton ne povas longe resti en mizeronek en komfortoLa virtuloj kontentias per la virto kaj la sauloj agas la la virto. 3 Majstro diris: Nur la virtuloj povas scii La kiajn homojn oni devas ami kaj kiajn malami. 4La Majstro diris: Se iu prenos la decidon sekvi la virtontio alportos al li nenian malbonon. 5La Majstro diris: Rieco kaj alta rango estas tiokion iu deziras se ili ne estas akiritaj per decaj sed rimedoj, oni preferas ilin rezigni Malrieco kaj malnobleco estas tiokion iu abomenassed se ili ne estas forigitaj per decaj rimedoj ilin ne evitas la oni Se nobluloj forlasas la virton ili povas akiri sian bonan kiel renomon? La nobluloj ne deflankias, e unu momentonde la vojo de virtoIli estas iam kun la virto e kiam ili estas en hasto a en malespera vagado. 6La Majstro diris: Mi neniam vidis homonkiu amas la virton, nek homon, kiu malamas malvirton Tiu kiu amas la virtonrigardas in kiel ion plej altanTiu kiu malamas malvirtonpraktikas la virton tiamaniere ke li ne permesas al io ajn malvirta tui lin memu

- 27 -

ekzistas iu povas iam dedii sian forton al la virto kiu Mi ankora neniam vidis homonkiu havas nesufian fortonEble tia homo ekzistassed mi lin ne vidis. 7La Majstro diris: La eraroj de homoj estas karakterizaj Observante erarojn de iu povas ekscii oni kia homo li estas. 8La Majstro diris: Se mi adus pri la vero en la matenomi volonte mortus en la vespero. 9La Majstro diris: Ne valoras fari diskuton kun klerulokiusin dediante al la verohontas porti eluzitajn vestojn kaj mani krudajn manaojn. 10La Majstro diris: La sintenado de la noblulo kontra la mondo estas tia ke li montras nenian preferon malpreferon sekvas nur tion estas nek Li kio justa. 11 Majstro diris: La noblulo pensas pri la virto; La la malgranda homo pensas pri kampojLa noblulo pensas pri leoj la malgranda homo pensas pri riceveblaj favoroj. 12 Majstro diris: Tiu La kies agoj celas proprajn profitojnkazos kontra si multajn plendojn. 13La Majstro diris: u la princo povas regi sian regnon per la komplezeco propra al la decregulojKian malfacilon tio prezentas? Se li ne povas tion fari kiel do li povas sekvi la decregulojn? 14La Majstro diris: Mi ne estas maltrankvila pri tio mi ne okupas ian postenon zorgas nur pri tio ke mi kiel mi povas fari min taga por la postenoMi ne estas

- 28 -

maltrankvila pri tioke oni ne atas min; mi penas nur esti indake oni min atu. 15La Majstro diris: Shen54Mia doktrino havas unu fadenonkiu kuras tra i. La disiplo Zeng56 respondis: vi pravas. La Majstro eliriskaj la aliaj disiploj demandis: Kion li volas diri per tio? Zeng diris: La doktrino de nia Majstro estas nur fideleco kaj indulgemo. 16La Majstro diris: La nobluloj sciaskio estas justa; la malgrandaj homoj scias estas profitodona kio 17 La Majstro diris: Kiam vi vidas homon bonanpensu pri egalio al likiam vi vidas homon nebonanfaru al vi memekzamenon. 18La Majstro diris: En servado al siaj gepatroj filo devas milde deadmoni ilin de nebona agoKiam li vidaske ili ne inklinas sekvi lian konsilonli ne devas malpliigi sian respektonnek ofendi ilinLi povas maloji en si sed ne devas havi malpardonemon kontrau ili. 19 Majstro diris: Dum la gepatroj vivas filo La la ne devas vojai malproksimenSe al li nepre necesas vojaila vojao devas havi fiksan celitan lokon. 20La Majstro diris: Se en la daro de tri jaroj la filo ne deflankias de la vojo irita de sia patroli povas esti nomata fidela filo. 21La Majstro diris: La agoj de la gepatroj ne povas ne esti tenataj en la memoro de la filo Unuflanke estas fonto de ojo ili aliflanke ili estas fonto de timo.
- 29 -

22La Majstro diris: La kazokial la antikvuloj hezitis eldiri siajn vortojnestis ke ili timiske ili povos suferi hontonse iliaj agoj ne sukcesos sekvi iliajn vortojn. 23La Majstro diris: Kiu tenas sin interne de la limoj de la decregulojtiu malofte eraras. 24 La Majstro diris: La nobluloj devas esti malrapidaj en parolo kaj rapidaj en agoj. 25La Majstro diris: La virtuloj neniam vivas en izolitecoIli certe iam havas najbarojn. 26Ziyou16 diris: En servado al la suvereno tro oftaj admonoj kondukas al malhonoro. Inter amikoj tro oftaj admonoj malintimigas la amikecon.

- 30 -

APITRO V GONGYE CHANG

1Parolante pri Gongye Chang56la Majstro diris Li povus esti edzigita Kvankam li iam estis en malliberejo tamen tio ne estis lia kulpo. Li do edzinigis sian filinon al Gongye 2Parolante pri Nan Rong57la Majstro diris Kiam la lando estis en bona ordo li ne estis deoficigita kaj kiam la lando estis malbone regatali evitis punon kaj malhonoron. Li do edzinigis al li la filinon de sia pli aa frato 3Parolante pri Zijian58la Majstro diris: Tiu i homo ja estas virta en Lu-regno ne ekzistus virtuloj Se de kie li povus akiri tiajn bonajn kvalitojn? 4Zigong demandis: Kion vi diras pri mi? La Majstro diris: Vi estas vazo. Kia vazo do?Jada vazo uzata dum oferado59. 5Iu diris: Yong60 estas perfekte virtased li ne estas dotita per elokventeco. La Majstro diris: Kial do necesus la elokventeco? Akralanga parolo ofte elvokas abomenon e askultantojMi ne sciasu li estas perfekte virta, sed kial do necesus al li la elokventeco? 6La Majstro diris al Qidiao Kai61ke li fariu tatoficisto Tiu respondis: Mi ankora ne estas memfida pri tio i. Adinte tionla Majstro ekojis 7 La Majstro diris: Se oni ne sekvos mian doktrinon vojaos per floso trans la maron tiam mi kaj 20 eble nur You volos min akompani. Adinte tion

- 31 -

Zilu62 ojiis Majstro diris: You braveco estas La via pli granda ol la rnia sed vi ne bone uzas vian jukapablon. 8Meng Wu15 demandisu Zilu estas perfekte virta La Majstro diris: Mi ne scias. Li refoje demandis tiam la Majstro respondis kaj En regno kun mil militaroj oni povus fari lin ministro pri militaj a aliaj regnaj aferojsed mi ne sciasu li estas perfekte virta. Kaj kiel vi opinias pri Ran Qiu63? La Majstro respondis: En urbo el mil familioj oni povus fari lin la regantoa en la domo de fedulo posedanta cent militarojn oni povus fari lin la intendantosed mi ne sciasu li estas perfekte virta. Kiel do vi opinias pri Chi64? La Majstro respondis: Starante en ceremonia vesto en princa palaco, li povus esti komisiita akcepti alilandajn gastojnsed mi ne sciasu li estasperfekte virta. 9La Majstro diris al Zigong9: Kiu la vi estas pli kapabla vi a Hui17? Zigong respondis: Kiel mi kuraas kompari min kun Hui17? Instruite pri unu afero li kapablas dedukti dek aliajn dum mi kapablas nur du. La Majstro dirisVi ne egalas lin konsentas kun vi Mi vi ne egalas lin. 10 Yu65 dormis tage Majstro diris Zai La Putra lingo ne estas skulpteblamuro el malpura tero ne indas truladonTiu i Yu! Kian utilon alportus al li mia admono?

- 32 -

La Majstro diris Antae mia maniero trakti aliajn estis askulti iliajn vortojn kaj meti mian fidon sur iliajn agojnNun mia maniero estas askulti iliajn vortojn kaj observi iliajn agojnEstis Yukiu igis min fari tiun i anon. 11La Majstro diris: Mi neniam vidis homon kun karaktero nefleksebla. Iu respondis: Shen Cheng66 estas tia homo. Cheng, diris la Majstro, havas tro multajn dezirojnKiel do li povas esti kalkulata kiel homo nefleksebla? 12 Zigong9 diris: Kion mi ne deziras aliaj faru ke al mition mi ne deziras fari al aliaj. La Majstro diris Ci11tion i vi ne povas atingi. 13Zigong diris: La instruoj de nia Majstro pri lia doktrino estas adeblajliaj instruoj pri la homa naturo kaj la volo de ielo ne estas adeblaj. 14Zilu62 ne deziras ion novan anta ol praktiki la malnovan. 15Zigong demandis: Kial Kong Wen67 ricevis postmortem la titolon Wen? Majstro respondis La Li estis inteligenta kaj lernema lernema li ne hontis tiel ke demandi e siajn subulojn pri tiokion li ne scias Jen kial li estis titolita per Wen. 16Parolante pri Zichan68la Majstro diris: Li havis kvar kvalitojn de noblulo; en sia konduto li estis humilaen servado al siaj superuloj li estis respektema en nutrado de la popolo li estis bonkoraen ordonado al la popolo li estis justa.

- 33 -

17La Majstro diris: Yan Pingzhong69 sciis kiel bone teni sian amikecon al aliajJu pli longe oni amikis kun lides pli profunde oni respektis lin. 18La Majstro diris: Zang Wenzhong69 tenis grandan testudon en speciala domokies kolonoj havis montet-formajn kapitelojnkun pentraoj de herboj kaj floroj sur la mallongaj kolonetoj super la traboj subtenantaj la evronojn Kiel li povis esti tiel saa?71 19 Zizhang21 demandis: Kiam Ziwen72 estis trifoje nomumita efministro de Chu-regnoli ne havis ojan mienonKiam li estis trifoje deoficigitali ne havis koleretan mienon iun fojon kiam li forlasis sian postenonli nepre donis detalajn klarigojn al la nova efministro pri iuj aferoj koncernantaj la postenonKian opinion vi havas pri li? La Majstro respondis: Li estis lojala. u li estis perfekte virta? Mi ne sciasKiel do tio povus esti kalkulata kiel perfekta virto? Zizhang ree demandis: Kiam la granda oficisto73 Cui74 ribele mortigis la regnestron de QiChen Wen75 kvankam li estis la posedanto de kvardek evaloj forlasis ilin kaj foriris el sia regnoVeninte en alian regnonli diris: i tie la regantoj estas tiajkia nia Cui estas, kaj foriris el iLi alvenis en ankora alian regnon kaj kun la sama diro foriris anka el i Kian opinion vi havas pri 1i? La Majstro respondis: Li estis morale senmakula. u li estis perfekte virta?

- 34 -

Mi ne sciasKiel do tio povus esti kalkulata kiel perfekta virto? 20 Wen76 agis nur post trifoja pensado Ji Adinte pri tiola Majstro diris: Du fojoj sufius. 21 Majstro diris La Kiam en la regno regis bona 77 ordoNing Wu estis saaKiam la regno estis en malordo li ajnigis sin malsaa Lia saeco estas atingebla por aliajsed lia ajnigo de malsaeco ne. 22Kiam la Majstro estis en Chen-regnoli diris Lasu min reniriLasu min reniriLa lernantoj en mia hejmloko havas altan ambicion kaj brilan beletran talentonsed ili ne scias kiel sin pritajli. 23 La Majstro diris: Boyi kaj Shuqi78 estis pardonemaj al siaj ofendintojsekve tre malmultaj estis tiujkiuj havis malpardonemon kontra ili. 24La Majstro diris: Kiu diraske Weisheng 79 Gao estas verdiremaFoje oni petis iom da vinagro de lili elpetis tion de sia najbaro kaj donis in al la petanto. 25La Majstro diris: Mielaj vortojhipokrita mieno kaj troa respekto estis rigardataj de Zuoqiu Ming80 kiel hontindaoj Anka mi tiel opinias Kai sian malkontenton kontra iu sed ajnigi sin amika al li estis rigardata de Zuoqiu Ming kiel hontindao Anka mi tiel opinias. 26Fojekiam la Majstro sidis kaj Yan Yuan81 kaj 82 Jilu staris apudeli diris al ili: Kial vi ne diru vian aspiron?

- 35 -

Zilu82 diris: Mi volusse mi havus arojn evalojn kaj peltaojndividi la uzon de ili kun miaj amikoj kaje se ili eluziusmi ne sentus bedaron. Yan Yuan dirisMi volus ne fanfaroni pri miaj bonaj kvalitojnek elmontri miajn meritojn. Zilu do diris: Ni dezirasMajstroadi vian aspiron. La Majstro diris: Mia aspiro estas, ke la maljunuloj vivu pace kaj komforteamikoj havu fidon unu al alia kaj la junaj homoj estu bone prizorgataj. 27 Majstro diris: Ba neniam vidis homon La Mi kiu povus konscii siajn proprajn kulpojn kaj sin akuzi en si. 28La Majstro diris: En dekfamilia vilaeto vi certe trovos iunkiu estas honesta kaj sincera kiel mi sed mi dubasu vi povus trovi iunkiu estus same lernema kiel mi.

- 36 -

APITRO VI

YONG YE

1La Majstro diris: Koncerne Yong60li povus okupi gravan postenon. 2Zhonggong83 demandis pri Zisang Bozi84La Majstro diris: Ladinda estas lia simpligo de la formalaoj. Zhonggong diris: Se oni regas la popolon per seriozeco kaj samtempe per simpligo de la formalaoj u tio ne estas aprobinda? Sed se oni simpligas la formalaojn nur pro la simpligo mem tio ne estas troa u simpligoLa Majstro diris: Vi estas prava. 3La princo Ai22 demandis Konfuceon: Kiu el viaj disiploj estas la plej lernema? La Majstro respondis: Yan Hui85 estis la plej lernemaLi ne veris sian koleron sur aliajnLi ne ripetis eraronMalfelie lia vivo estis mallonga kaj li mortisKaj nun la simila homo ne trovias neniam adis pri iu alia estus Mi kiu tiel lernemakiel 1i. 4Post kiam Zihu86 estis sendita kun komisio al Qi-regnola disiplo Ran Qiu63 petis grenon por lia patrinoLa Majstro diris: Donu al i unu fu-on87. Ran petis pliDonu al i unu ju-on88, diris la Majstro Sed Ran donis al i kvin bing-ojn89 La Majstro diris: Kiam Chi64 veturis al Qi-regno li havis fortikajn evalojn jungitajn al la kaleokaj havis sur si malpezajn peltaojnMi adis la onidiron : noblulo helpas homon en ura bezonosed ne faras aldonon al la ricao de riulo.
- 37 -

5Dum Yuan Si90 funkciis kiel intendanto de la domo de Konfuceotiu donis al li 90 hektolitrojn da greno kiel salajronsed Yuan Si ne akceptis ilinLa Majstro diris: Ne rifuzu ilinLa superfluon vi povas disdoni al la malriuloj en via hejmloko. 6Parolante pri Zhonggong83la Majstro diris Se la ido de plugbovo havus ruajn harojn kaj belajn kornojnkvankam homoj ne volus uzi in kiel oferaon u la dioj de la montoj kaj riveroj povus doni nenian atenton al i? 7La Majstro diris: Tia estis Hui17, kiu dum tre longa tempo povis havi en sia menso nenion kontraan al la perfecta virto. La aliaj nur okaze pansas pri i dum mallonga tempo. 8. Ji Kang23 demandis: u zhong You91 tagas por esti registara oficisto? La Majstro diris: You estas homo decidemakian malfacilon do li povus trovi en sia funkciado kiel registara oficisto? Ji Kang redemandis : u Ci11 tagas por esti registara oficisto? La Majstro diris: Ci estas homo prudenta; kioan malfacilon do li povus trovi en sia funkciado kiel registara oficisto? Kaj al la sama demando pri Ran Qiu63 la Majstro donis la saman respondon: Qiu estas homo kun multflankaj kapablojkian malfacilon do li povus trovi en sia funkciado kiel registara oficisto? 9La efo de Ji-familio28 sendis peti Min Ziqian92 funkcii kiel prefekto de Bi93Min Ziqian diris al la

- 38 -

sendito: Bonvolu entile transdiri mian fordankonSe iu ree venos al mi kun dua invitomi estos devigita forkuri norden de Wen-rivero94 kaj vivi tie. 10 Kiam Boniu95 suferis malsanon Majstro iris la lin vizitiPer sia mano etendita tra la fenestro li tenis la manon de Boniu kaj diris: Li pereasTio estas la destino de lia sorto ve Tia homo estas trafita e de ho tia malsanoTia homo estas trafita e de tia malsano! 11La Majstro diris: Admirinda estis la virto de Hui17 Korbeto da nutrao por manibotelkukurba erpilo da akvo por trinki loo e aa strateto ion i tion aliaj rigardus kiel mizeron neelteneblansed Hui restis iam bonhumora malgraeAdmirinda ja estis la virto de Hui! 12Ran Qiu63 diris: Ne via doktrino malplaas al mised mia forto estas nesufia. La Majstro diris: Tiukies forto estas nesufiahaltas en la mezo de la vojosed vi ankora ne ekiris. 13 La Majstro diris al Zixi6: Estu noblulo-klerulokaj ne malnoblulo-klerulo. 14 Kiam Ziyou16 funkciis kiel prefekto de Wucheng96la Majstro diris al li: u vi jam trovis homon multkapablan tie? Li respondis: i tie estas homo nomata Dantai Mieming97 Li neniam prenas vojeton survoje kaj neniam vizitis min escepte se li havas ofican aferon. 15La Majstro diris: Meng Zhifan98 neniam fanfaronas pri sia meritoEn okazo de militfuo li

- 39 -

ariergarde irmis la soldatojnSed kiam liaj soldatoj estis tuj enirontaj la pordegon de sia propra urbo vipis li sian evalon kaj diris: Estas ne mia kurao igas min kiu esti la lasta; sed mia evalo ne povis kuri rapide. 16 La Majstro diris: Se oni posedas ne la elokventecon de Zhu Tuo99 nur la belan aspekton de sed 100 Song Chao estas malfacile por li eviti malfeliojn en la nuna tempo. 17 Majstro diris Kiu povas eldomii sen trairi La la pordonKial do oni ne iras la tiu i vojo mia? 18La Majstro dirisKiam simpleco superas la rafiniteconkrudeco rezultasKiam rafiniteco superas simpleconsupraeco estiasNur kiam rafiniteco kaj simpleco estas en egalpezooni farias homo nobla. 19 La Majstro diris: La homo naskias por honestecoSe homo perdas sian honestecon kaj ankora vivaslia evito de morto estas nur la efiko de bona anco. 20La Majstro dirisTiujkiuj scias la veron ne estas egalaj al tiujkiuj in amaskaj tiujkiuj in amas estas egalaj al tiuj trovas plezuron en i ne kiuj 21La Majstro dirisAl tiujkies inteligenteco estas super la meza nivelo povas instrui ion ne facile oni kompreneblanAl tiujkies inteligenteco estas sub la meza nivelooni ne povas tion instrui. 22Fan Chi13 demandis pri saecoLa Majstro diris: Kiu sin donas al la devo gvidi la popolon sur la vojon de justeco kaj respektante la spiritojn fortenas sin

- 40 -

de ili tiu povas esti nomata homo saa. Li demandis pri la perfekta virtoLa Majstro diris Kiu rigardas penegadon kiel sian unuan aferon kaj sukceson nur kiel postan konsiderontiu povas esti rigardata kiel homo de perfecta virto. 23La Majstro dirisLa saulo trovas plezuron en akvo; la virtulo trovas plezuron en montojLa sagulo estas aktiva; la virtulo estas trankvilaLa saulo estas oja;la virtulo estas longviva. 24 La Majstro diris: Qi-regno en politika reformado, povus atingi la staton de Lu-regno Lu-regno politika reformado en povus atingi la statonen kiu superregus veraj principoj. 25. La Majstro diris: Jen gu-o101 estas anguloj. Stranga gu-o! Stranga gu-o! 26Zai Wo48 demandisSe oni diras al virtulo ke iu homo virta falis en putonu 1i sin etos en in post li? La Majstro dirisKial do necesus tiel agi Li povus iri al la puto por savi la enfalintonsed li ne devus vane perdi la vivon virtuto povas esti trompita La per io ajne pravigeblased 1i ne povas esti traktata kiel stultulo. 27La Majstro diris La noblulo vaste studas kiu literaturon kaj samtempe scias kiel konduti la la decregulojne povas deflankii de la usta vojo. 28La Majstro vizitis Nanzi102 . Tio malplais al 62 Zilu La Majstro do uris: Se mi faris tie ion ne decanielo min abomenuielo min abomenu!

- 41 -

29La Majstro diris:Kiel transcenda estas la morala forto de la usta Mezo103Malofta jam de longe estas ia praktikado inter la popolo! 30 Zigong9 diris Se trovius homokiu ne nur vaste farus bonon al la popolosed anka donus helpon al iujkion do vi dirus pri liu tia homo povus esti rigardata kiel perfekte virta?La Majstro diris:u li estus nur perfekte virta? Li sendube estus sankte saa E Yao kaj Shun104 malfacile tion farisLa mi la perfekta virto konsistas en tio: Vi mem deziras stari tiam helpu aliajn stariivi mem deziras sukceson tiam helpu aliajn atingi la samonSe vi kapablas jui pri aliaj la kriterio kiu vi juas anka pri vi mem povas la tio esti nomata la arto praktiki la perfektan virton.

- 42 -

APITRO VII SHU ER

1 La Majstro diris: Estante interpretanto kaj neverkantohavante kredon kaj amon al la antikveco mi en mia koro komparas min kun la maljuna Peng105. 2 Majstro diris: Silente enmemorigi viditaojn La kaj aditaojn lernadi sen enuo kaj instruadi sen lacioKiun el i tiuj aferoj mi jam bone plenumas? 3La Majstro diris: Ne kulturi la virtonne transdoni al aliaj ionkion vi ellernisne povi aliri al justeco sciantekie iestas ; kaj ne ustatempe korekti viajn erarojn jen iopri kio mi maltrankvilas. 4Kiam la Majstro estis senfare hejmeli estis bonorde vestitakaj lia mieno estis milda kaj trankvila 5 La Majstro diris: Ekstrema estas mia kadukecoJam de longe mi ne sonas pri la duko de Zho106. 6La Majstro dirisMetu vian koron sur la doktrinonsubtenu vin per alta moralecoapogu vin sur la perfekta virtokaj seru distrion en la artoj. 7La Majstro diris: Mi neniam rifuzas instrui tiujnkiuj volonte alportas al mi faskon da sekigitaj viandopecoj kiel pagon por la instruado. 8La Majstro dirisKiu ne avidas sciojntiun mi ne instruas; kiu ne trovias en malfacilo sin esprimi al tiu mi ne donas helpon mi montras unu angulon de Se objekto al iu kaj li ne povas ekscii la aliajn trimi ne darigas mian lecionon.

- 43 -

9La Majstro neniam satmangis flanke de funebranto 10 La Majstro ne kantis en la tagoen kiu li jam plorispor funebro 11 Majstro diris al Yan Yuan81: Kiam mi estas La bezonatami prenas sur min oficonkiam mi ne estas bezonatami min kaasMi pensaske nur mi kaj vi povas tiel agi. Zilu demandis: Se vi estus komisiita komandi la armeojn de iu regnokiun do vi prenus por vin helpi La Majstro diris: Tian homonkiu estus preta senarme lukti kun tigro a transiri riveron sen ipo je risko de sia vivo ne prenus devus preni iun mi Mi kiu alfrontus malfacilajn taskojn kun malriskemo kaj kiu preferus atingi sukceson per strategiaj rimedoj. 12La Majstro diris: Se oni povus akiri por si riaojn juste akirus ilin iamaniere se mi farius mi e 107 pordogardisto kun vipo en la mano Se la akiro neniel sukcesos do plu okupos min pri tio mi kion mi amas 13La aferoj, kontra kiuj la Majstro estis aparte singardaestas fastomilito kaj malsano 14Kiam la Majstro estis en Qi-regnoli adis la muzikpecon Shao52kaj post tio li ne konis la guston de viando dum tri monatoj Mi ne atendisli diris, ke mi povos droni en uo de tiu muziko is tia grado. 15Ran You35 diris: u nia Majstro estas por la princo de Wei108? Zigong9 diris: Numi demandos lin. Enirinte en la ambron de la MajstroZigong

- 44 -

demandis: Maj homoj estis Boyi kaj Shuqi78?Ili estis distingigaj homoj en la antikveco, respondis la Majstro. u ili havis bedaron pro siaj agoj? La Majstro respondis: Ili penis virte agi ili tiel agis kaj Kial do ili devus bedari? Elirinte el la ambroZigong diris al Ran You: Nia Majstro ne estas por li. 16La Majstro diris:E kun kruda nutrao por mani malvarma akvo por trinki fleksita brako kiel kaj kapkuseno ankora havas ojon mi Riaoj kaj honoro maljuste akiritaj estus por mi kiel flosantaj nuboj. 17 Majstro diris: Se kelkaj jaroj estos aldonitaj La al mia vivomi komencos studiLibron de anioj 109 en mia kvindeka jaro de tiam mi povos esti libera kaj de grandaj eraroj. 18 La Majstro uzis anka la komunan 10 elparoladon Kiam li volegis el Libro de Poezio kaj 24 Libro de Historio kaj plenumis ritajn ceremoniojn li iam uzis la komunan elparoladon 19 La duko de She110 demandis Zilu62 pri Konfuceo Zilu ne respondis al 1i. La Majstro poste diris al Zilu: Kial vi ne diris al 1iLi estas tia homokies diligenteco en studado estas tiel fortake li e forgesas manadon; kies ojo en serado de scioj estas tiel granda, ke 1i e forgesas siajn agrenojn kaj ne konsciaske maljuna ao balda venos al 1i? 20La Majstro diris:Mi ne estas tia homokiu havas kunnaskitajn sciojnMi estas nur tia homokiu amas lerni el la antikveco kaj estas diligenta en serado
- 45 -

de scioj. 21La Majstro ne parolis pri monstrojnek pri perfortaojnek pri ribelojnek pri spiritoj 22 Majstro diris Kiam mi promenas kune kun La du aliajmi certe havas mian instruiston inter iliMi elektos liajn bonajn kvalitojn por sekvi kaj liajn malbonajn kvalitojn por eviti. 23. La Majstro diris: ielo dotis min per la virtoHuan Tui111 kion li povus fari al mi? 24 Majstro diris u vi pensas La miaj disiploj ke mi havas ion kaitanMi kaas nenion de viMi faras nenionkion mi ne komunikus al viJen kia mi estas. 25La kvar aferojkiujn instruis la Majstroestis literaturoetikolojaleco kaj fideleco 26 Majstro diris La Sanktan saulon mi ne povas vidi. Se mi povus vidi homon vere talentan kaj virtan do min kontentius. La Majstro diris Homon vere bonan mi ne povas vidiSe mi povus vidi homon havantan konstantecon en virtodo min kontentigusEkzistas tiaj homojkiuj havas nenion kaj tamen afektas ion havi estas malplenaj kaj tamen afektas esti plenajtrovias en mizero kaj tamen afektas trovii en lukso; estas malfacile por ili havi la konstantecon en virto. 27La Majstro kaptis fiojn per hokosed ne per reto arkpafis birdojn flugantajn ne nestiintajn Li sed 28 Majstro diris: Eble ekzistas tiaj homoj La kiuj

- 46 -

agas sen scii la kialonSed koncerne minmi ne estas unu el iliAdi multe kaj elekti tion kio estas bona kaj in sekvividi multe kaj noti in al si en la memoro; la scioj tiel akiritaj estas malpli superaj nur al la scioj kunnaskitaj. 29 Estis malfacile paroli kun la homoj de Huxiang112 Tial kiam iu knabo tiea venis peti intervidion kaj estis akceptita de la Majstro ties disiploj tre mirisLa Majstro diris: Mi aprobas lian aliron al mi kaj malaprobas lian retirion de miNi ne devas esti tro postulemajSe iu purigas sin por veni al nini devas aprobi tiun i sinpurigonNi ne bezonas iam teni lian pasintecon en nia memoro. 30 La Majstro diris: u la virto estas io malproksima Mi volas esti virta kaj jen i estas apude. 31Chen Sibai113 demandis la Majstronu la princo Zhao114 konas la deconkaj Konfuceo diris: Li konas la decon. Post kiam Konfuceo foririsChen Sibai salutis Wuma Qi115 per kunigitaj manoj kaj petis lin alproksimiidiranteMi adiske la noblulo estas senpartiau Konfuceo povas esti partia? La princo Zhao edzinigis al si virinon el la regno Wukies princo havis la saman familian nomon kiel li nomis sin Wu kaj 116 Mengzi Se la princo Zhao konis la deconkiu do in nekonas? Wuma Qi transdiris i tiujn vortojn al la Majstro

- 47 -

kaj tiu diris:Felia mi estasSe mi havas erarojnoni certe ilin scias. 32Kiam la Majstro kantis kun aliajse iu kantis bele1i nepre petis tiun ripeti la kanton kaj poste akompanis in per sia propra voo 33 Majstro diris: Mi jam posedas sufie multe La da libraj sciojsed mi ankora ne fariis granda virtulo kiu sincere praktikas en la iutaga vivo tionkion li ellernis. 34La Majstro diris:Mi neniel kuraas pretendi esti sankta saulo a homo de perfekta virto mi estas Pri direble nur mi neniam tedias de lemado lacias ke nek 117 de instruado al aliaj. Gongxi Hua diris: uste tion niviaj disiplojne povas fari. 35Kiam la Majstro estis serioze malsanaZilu62 petis la permeson fari preon por liLa Majstro diris: u tia afero estas farebla? Zilu respondis: JesEn la Preolibro estas dirite, Preo estu farita al la spiritoj de la supra kaj suba mondoj. La Majstro diris: Ma preo jam anta longe estis farita. 36. La Majstro diris: Luksemo kondukas al arogantecokaj paremo al humilecoMi preferas esti humila of esti aroganto. 37La Majstro diris: La noblulo estas komplete trankvilala malgranda homo estas iam agrenata. 38 Majstro estis milda tamen severa La kaj digna, kaj tamen ne furiozema; majesta, kaj tamen trankvila

- 48 -

APITRO VIII TAI BO

1La Majstro diris: Taibo118 povas esti kalkulata kiel homo jam atinginta la plej altan gradon de la virtoTrifoje li cedis la tronon al Jili119kaj pro tio la popolo preska ne povis trovi ustajn vortojn por ladi lian konduton. 2 Majstro diris La Respekto la decreguloj sen farias lacio; singardo sen la decreguloj farias timemokuraosen la decregulojfarias malobeo ; malkaemo la decreguloj sen farias parolpikeco Kiam tiujkiuj okupas altajn postenojnbone plenumas iujn siajn devojn al siaj parencojla popolo estas vekita al la virtoKiam malnovaj amikoj ne estas neglektataj de ili la popolo ne tenas sin fremda unu kontra alia. 3 Kiam Majstro Zeng5 estis malsana vokis al si li siajn disiplojn kaj diris: Rigardu miajn piedojn Rigardu miajn manojn! Estas dirite en Libro de Poezio10:Ni estu singardaj kaj atentemajkvaza ni starus sur la rando de abismoa irus sur maldika glacio sur akvo. De nun mi scioskiel mi povos eviti iujn malfeliojnHovimiaj knaboj. 4 Kiam Majstro Zeng estis malsana Meng Jing120 iris viziti lin Zeng dirins Kiam birdo estas mortanta iaj kantojestas malgajaj kiam homo estas mortanta liaj vortoj estas afablajEn sia konduto la altrangulo devas konsideri aparte gravaj la jenajn principojnLi seriozigu sian sintenon por esti libera de krudeco kaj malrespekto; li sincerigu sian mienon por ui alies konfidon; kaj li
- 49 -

afabligu sian parolon por eviti malentilaojn kaj malagrablaojnKoncerne tiajn aferojnkiaj estas la detaloj de oferado specialajn taskitojn zorgi pri ili. lasu 5 Majstro Zeng diris: Esti dotita per kapablo kaj tamen modeste meti demandojn al tiuj kiuj estas nekapablaj posedi multajn sciojn kaj tamen meti demandojn al tiujkiuj posedas malmultajn; havi kvaza li ne havus; esti plena kvaza li estus malplena ; esti ofendita kaj tamen esti pardonema Jen la manieroj en kiuj kondutis unu el miaj antaaj amikoj121. 6 Majstro Zeng diris: Se trovias persono kiu al oni povas konfidi junan orfan regnestridon kaj komisii la atoritaton super regno de cent li-oj122kaj kiun nenio povas fleksi en kriza momento de vivo a morto u tia homo estas nobluloLi vere estas noblulo. 7Majstro Zeng diris: La klerulo ne devas malhavi grandanimecon kaj firman volonLia aro estas peza kaj lia vojo estas longaLi prenas la realigon de la perfekta virto kiel sian taskon u lia aro ne estas peza? Nur kun morto lia vojiro esas u lia vojo ne estas longa? 8 Majstro diris La La Poemoj10 inspiras min; la decreguloj firme starigas min; kaj la muziko perfektigas min. 9La Majstro dirisNi povas igi la ordinaran popolon sekvi nian vojonsed ne povas igi ilin scii la kialon.

- 50 -

10La Majstro diris:La homokiu estas adaca kaj malkontenta pri malrieco emas fari malordon. Tian emon havas anka la homo nevirtakiam vi havas troan abomenon kontra li. 11 Majstro diris Kvankam iu havas kapablojn La admirindajn kiaj tiuj de la duko de Zhou106tamen se li estas fiera kaj avarala ceteraj kvalitoj de li ne meritas konsideron. 12 Majstro diris: La Estas malfacile trovi homon kiu studas tri jarojn ne pensante pri enoficio en registaro. 13La Majstro diris:Havu firman kredonamu lernadon kajse necesasestu preta morti por la bona doktrinoNe eniru en regnonkiu sekvas daneran politikonnek lou en regno malordigitaKiam ustaj principoj venkasvi vin montrukiam ili senfortias, vi vin kau. Kiam la lando estas bone regatakalkulu malriecon kaj malaltan situacion kiel hontindaojn; kiam la lando estas malbone regatakalkulu riecon kaj honoron kiel hontindaojn. 14La Majstro diris: Tiukiu ne okupas tiun postenonne enmiksias en iajn administrajn aferojn. 15La Majstro diris: De la komenco de la muziko ludata de la muzikmajstro Zhi123 is Guan Ju47kiu estis de la fino miaj oreloj estis plenplenaj de belaj harmoniaj sonoj. 16 La Majstro dirisFervorega kaj tamen ne honestanaiva kaj tamen ne senruzasinceraspekta kaj tamen ne fidinda tian personon mi ne komprenas.
- 51 -

17La Majstro diris Lernu tiamamerekvaza vi ne povus atingi vian celon kaj iam timus perdi tion kio estas jam akirita. 18 La Majstro diris. Kiel majesta estis la manieroen kiu Shun124kaj Yu125 regis la landonKiel suverenoj ili dediis sian tuton al la bono de la popolo. 19La Majstro diris: Granda ja estis Yao126 kiel suverenoKiel majesta li estis! Nur ielo estis plejalta, kaj nur Yao povis sekvi ian ekzemplon Kiel vasta estis lia favoroLa popolo neniel povis trovi ustajn vortojn por lin ladiKiel majesta estis li en la verkojkiujn li kreisKaj kiel glora estis li enla eleganta ritarokiun li iniciatis ! 20 Shun124 havis kvin eminentajn ministrojn kaj 127 la lando estis bone regata Reo Wu diris Mi havas dek kapablajn ministrojnkiuj helpas al mi regi la landon. Konfuceo diris: Proverbo dirasTalentuloj estas malfacile troveblaj i ne estas vera? Post Tangu 128 kaj Yu-epokoj , talentuloj estis plej abundaj en la tempo de Reo Wu tamen inter ili troviis unu virino Efektive estis nur na eminentaj ministroj Reo 129 Wen posedis du trionojn de la landotamen li dare vasalis al Yin-dinastio25Lia virtooni povas dirija atingis la perfektecon. 21 La Majstro diris: Mi povas trovi nenion neperfektan en la moralaj ecoj de Yu125Li mem nutris sin per simplaj manaoj sed li oferis abundajn bongustaojn al la spiritojLiaj iutagaj vestoj estis tre

- 52 -

malbonajsed li vestis sin luksege dum la oferadojLi vivis en domo tre modestased li dediis sian tutan forton al la konstruado de irigaci- kaj dren-sistemojMi povas trovi nenion neperfektan en Yu.

- 53 -

APITRO IX ZI HAN
1 Majstro malofte parolis pri profito volo de La la 130 ielo kaj perfekta virto 2 Iu en Daxiang131 diris: Granda ja estas KonfuceoLiaj scioj estas vastajsed bedarinde li ne havas specialan kapablonper kiu li povus sin famigi. Adinte pri tio Majstro diris al siaj disiploj la Pri kio do mi min okupu? u pri aro-veturigo? u pri arkpafadoMi do min okupu pri caro-veturigo. 3La Majstro diris: La la ceremoniaj reguloj la ceremonia apo devus esti farita el kanabtolosed nun oni portas la silkan anstatae estas pli para mi Tio kaj sekvas la eneralan kutimonLa ceremoniaj reguloj preskribaske oni riverencu malsupre de la perono de la palaco kaj anka anta la tronosed nun oni riverencas nur anta la trono post eniro en la palacan ambregonTio estas arogantaoMi preferas riverenci malsupre de la perono kaj anka anta la trono kvankam tio ne estas konforma al la nuna enerala kutimo. 4La Majstro estis tute libera de la kvar mankoj Li faris nenian konjektonnek absolutan jesigonli neniam obstinisnek opiniis sin iam prava 5Kiam la Majstro estis retenita en Kuang132li diris: Post la morto de Reo Wen129u la kulturo ne konservias i tie de miSe ielo vere intencus pereigi la kulturontiam mimortema homone devus havi rilaton al i. Kaj se ielo ne intencas pereigi la
- 54 -

kulturonloon do la popolo de Kuang povasfari kun mi? 6 altranga regna oficisto demandis Zigong9 u Iu via Majstro estas sankta sauloKial li estas kapabla je tiom multe da aferoj? Zigong respondis: Estas ielo kiu faris lin saa kaj kapabla je diversaj aferoj. Adinte pri tio Majstro diris la Kiel tiu altranga regna oficisto povus min koniKiam mi estis junami estis mariakaj tial mi akiris al mi la kapablon fari multajn praktikajn aferojnu klerulo en la vera senco de la vorto povus havi tian diversecon de kapablo Certe ne 7Lao133 diris: La Majstro diris: ar mi ne estis dungita kiel regna oficistomi ellernis multajn artojn. 8La Majstro diris: u mi rigardis min kiel posedanton de sciojNeSed se e simpla terkulturisto venas kaj demandas min pri iu aferokiun mi tute ne sciasmi estas preta funde esplori la aferon kun iuj iaj por kaj kontra kaj laeble klarigi in al li. 9La Majstro diris: La Feng-birdo134 ne alflugas la Rivero ne aperigas Ok Diagramojn135 jam restas al mi nenia espero! 10Kiam la Majstro vidis personon en funebra kostumoa iun en ceremoniaj apo kaj vestoa blindulonkvankam tiu estis pli juna ol lili iam stariiskaj se li devis preterpasi tiunli iam rapidigis siajn paojn136 11Yan Yuan81kun admiro al la Majstro pri liaj

- 55 -

doktrinojdiris: Ju pli supren mi levas miajn rigardojn al ilides pli altaj ili ajnas farigi; ju pli mi penas trapenetri ilindes pli firmaj ili ajnas fariimi vidas ke ili estas anta mi, kaj subite ili ajnas esti malantaeLa Majstro pacience gvidas homojn pao post pao sur la vojo de lernadoLi pli klerigas mian menson per vasta literaturo kaj bridas mian konduton per la decregulojKaj e se mi dezirus esi studi liajn doktrinojnmi ne povus tion fari is la elerpio de mia tuta fortoajnas, ke anta mi staras io altega; sed kvankam mi deziras in surgrimpimi trovas neniun vojon al ia supro. 12Kiam la Majstro estis serioze malsanaZilu62 deziris, ke oni faru preparojn por grandiozaj funebraojPost mildigo de sia malsano la Majstro diris: Jam longe daras la trompa konduto de You20 Kiun mi trompus per pretendo pri grandiozaj funebraoj kiujn mi ne meritasu mi trompus ielon? Ceteremi preferus morti en la manoj de vi miaj disiploj ofen la manoj de preparantoj de funebraojKaj e se mi ne povos esti solene enterigitau eblos al mi morti sur la vojo? 13 Zigong9 diris: i tie estas peco da bela jadou mi metu in en keston kaj konservu ina mi seru ion jad-konanton kaj in vendu? La Majstro diris: Vendu in! Vendu in atendas iun jad-konanton Mi 14La Majstro deziris transloii al loko loata de la na sovaaj triboj de la orientoIu diris: Ili estas krudajKiel vi povas fari tian aferon La Majstro

- 56 -

dirisSe noblulo loos tiekia krudeco povus resti tie 15La Majstro diris: Post kiam mi revenis de Wei-regno al Lu-regnomi reformis la muzikonpor ke la pecoj en la Kortegaj Kantoj kaj Oferceremoniaj Kantoj iu trovu sian ustanlokon. 16La Majstro diris: Ekstereservi al la princo kaj liaj ministroj hejme servi al siaj gepatroj kaj pli aaj fratoj; rilate al funebraoj ne kurai ne fari sian plejeblonkaj ne esti venkita de vino kiun el i tiuj aferoj mi jam bone plenumas? 17 Starante e rivero Majstro diris la La tempo pasas kaj pasas la akvo en i tiu rivero senese kiel kiu fluas tage kaj nokte! 18 Majstro diris: Mi neniam vidis homon La kiu amus virton kiel belecon. 19 La Majstro diris: La lernado povas esti komparata kun teramasigoSe nur per unu plia

korbo da tero mi povus fini la laboron kaj tamen mi esas tion fari fakto estas mi mem esas. la ke i povas esti komparata anka kun ebenigo de grundo per teretoKvankam iun fojon nur unu korbo da tero estas etitai; tamen la fakto estas ke mi ja progresigas la ebenigadon.
20La Majstro diris:Tiukiu neniam lacias de askultado de miaj instruojestas neniu alia of Hui17. 21 La Majstro diris pri Yan Yuan81: Kiel bedarinda estas lia mortoMi vidis lian konstantan progresadonMi neniam vidis lian halton.
- 57 -

22 La Majstro diris: Estas plantidoj kiuj elkreskassed ne florasestas plantidojkiuj elkreskas kaj florassed ne donas fruktojn. 23 Majstro diris: La junulo estas timinda La Kiel do ni povas sciike lia estonteco ne estos egala al la nia! Se li atingos la agon de kvardek a kvindek jaroj sen distingiotiam li ne meritos esti timinda. 24La Majstro diris:u homoj povas rifuzi la vortojn de severa admonoSed tiokio valorasestas korekti sian konduton homoj povas ne ojigi adinte u vortojn obeajn kaj flatajn? Sed tio valoras kio estas fari analizon al iliSe iu ojias pro tiuj i vortoj sen fari analizon kaj akceptas alies admonon sen korekti sian kondutonmi ja povas fari nenion kontra li. 25 La Majstro diris: Tenu fidelecon kaj sincerecon kiel unuajn principojnNe amikiu kun tiuj kiuj estas malpli bonaj ol viSe vi faris erarojntiam ne timu ilin korekti. 26La Majstro diris:La komandanto povas esti kaptita for de sia armeo la volo de e ordinara homo sed ne povas esti prenita for de li. 27La Majstro diris:Tiukiu ne sentas honton starante en ifona vatita robo ce la flanko de homoj vestitaj per peltaoj probable estas neniu alia ol You20 Li estas nek envianek avidakial li la prosperon ne atingas? i tiujn vortojn el Libro de Poezio10 Zilu62 konstante ripetisLa Majstro diris: Kiel do oni povus atingi prosperon nur per tio i?

- 58 -

28La Majstro diris:Frostiaskaj mi ekscias ke la pinoj kaj cipresoj perdas siajn foliojn la lastaj. 29La Majstro diris: La sauloj estas liberaj de perplekseco virtuloj de maltrankvilo la kurauloj la kaj de timo. 30La Majstro diris: Trovias homokun kiu oni povas kune studised ne povas kune progresiTrovias homokun kiu oni povas kune progresised ne povas kune sin teni je la decregulojTrovias homokun kiu oni povas kune sin teni je la decregulojsed ne povas kune adapti sin al la angiantaj cirkonstancoj. 31La floraj branoj de l sovaga pruno Kiel gracie ili sin balancas Ne ar mi forte al vi ne sopiras Sed ar tre fore vi de mi distancas La Majstro komentis: Fakte li ne sopiras al iSe 1i vere sopirusla distanco estus por li nemo.137

- 59 -

APITRO X XIANG DANG

1 Konfuceo sia hejmloko en estis milda afabla kaj kvaza mallerta en parolo Kiam li estis en la templo al la prapatroj a en la princa palacoli parolis klare kaj fluesed diskrete 2 Kiam la Majstro atendis la princon en lia palacoparolante kun regnaj oficistoj de la malpli alta rangoli aspektis milde kaj oje; parolante kun la pli altaj regnaj oficistoj, li aspektis honeste kaj respekteKiam la princo alestisli aspektis respekte kaj iom maltrankvile kaj lia paado estis senhasta kaj firma 3Kiam la princo alvokis la Majstronpor komisii al li akcepti gaston el alia regnolia mieno serioziis kaj lia paado plirapidiisKiam li salutadis per kunigitaj manoj la regnaj noficistojn kiuj staris dekstre kaj maldekstre de lila baskoj de lia robo flirtadis jen antaen malantaen bonordo iris per rapidaj jen en Li paoj, kun siaj brakoj kiel disetenditaj flugiloj de birdo Post kiam la gasto foriris nepre tuj raportis al la li princo:La gastodirinte adiajam estas for. 4Kiam la Majstro eniris tra la pordego de la princa palacoli aspektis time kaj singardekvaza la pordego ne estus sufie grandapor ke li povu in trapai. Kiam li staris ne okupis la mezon de la pordego ; 1i kiam li transpaisli ne piede tuis la sojlon

- 60 -

Kiam li preterpais la vakan seon de la princolia mieno serioziisliaj paoj plirapidiiskaj liaj vortoj estis tiel mallatajkvaza li havus apena sufian spiron por ilin eldiri Kiam litenante supren la baskon de sia robo per amba manoj supreniris al la princo aspektis respekte li kaj singarde li tiel retenis la spiradon kaj kvaza i jam haltus Post kiam li eliris el la adienchaloapena li malsupreniris unu tuponlia vizao sereniis kaj li ekhavis kontentan mienon. Alveninte al la malsupro de la perono, li iris antaen per rapidaj paoj, kun siaj brakoj kiel disetenditaj flugiloj de birdo Post kiam li revenis al sia loko aspekto ankora lia montris respekton kaj maltrankvilon 5Kiam la Majstro partoprenis kiel sendito en kortega ceremonio de alia regnotenante sian gui-on138 en la manoj sin klinis respekte kaj singarde li kvaza li ne havus sufian forton por porti in. Levante in, li havis tenion kvaza de saluto per kunigitaj manoj; mallevante in, li kvaza intencis doni in al alia. Lia mieno estis serioza kvaza en milito, kaj liaj paoj estis malgrandaj, kvaza li irus la linio. Dum prezentado de donacoj li havis afablan mienon. e sia privata adienco li montris sin senena kaj oja 6. Noblulo ne uzis la koloron nigreruan nek la
- 61 -

ruenigran por la borderoj de sia kostumoEn sia hejmo li portis nenion de koloro rua aw purpura. En varmaj tagoj li surhavis sensubtofan veston el kruda a fajna kanabtolosed i nepre estis portata sur subvesto por esti videbla Sur afida peltao li portis nigran supervestonsur cervida peltao blankankaj sur vulpa peltajo flavan La pelta jako portata hejme estis longakun la dekstra maniko mallonga Li postulis, ke lia litkovrilo estu duonoble pli longa ol lia korpo. En sia hejmo li uzis dikan pelton vulpan a melan kiel sidkusenon Post kiam pasis la tempo de funebroli portis diversajn ornamaojn Lia jupoforma malsupra vesto ne estis destinita kiu por la okazoj de kortega kaj ofera ceremonioj estis farita el unupeca tukokies superflua parto nepre devis esti fortondita Li ne portis nigran afidan peltaon nek nigran apon e kondolenca vizito En la unua tago de iu monato li nepre metis sur sin sian kortegan robon kaj faris viziton al la princo en lia palaco 7Sin banante por fastado139oni nepre portis banrobon el kanaba tolo Dum fastado li nepre anis sian nutraon kaj anka sian dormoambron

- 62 -

8. Oni ne malatas la grenon sufie senbranigitan nek la viandon sufice haketitan Li ne manis, grenon iman nek viandon putranLi ne mangis manaon alikoloriintannek malbonodoran malbone kuiritan prezentitan en nek nek nekutima horoLi ne manis viandonkiu ne estis distranita en difinita maniero, nek tion, kio ne estis spicita per difinita saco Kvankam sur la tablo estis abundo da viando, tamen li manis malpli da i, ol da grennutrao Nur en drinkado li ne limigis sin sed li ne permesisal si esti konfuzita de i. Li ne prenis vinon kaj kuiritan viandon aetitajn en bazaro. Li neniam estis sen zingibro dum manadosed dai li prenis ne multe. 9 Oni konservis ne is la sekvanta tago la viandonkiun li ricevis post sia partopreno en oferado fare de la princo140. Laviandon de sia familia oferado li konservis ne pli ol tri tagojn. Sed pli ol tri tagojn, li in ne manis. 10. Dum manado oni ne konversaciis. En la lito li ne parolis. 11Kvankam la manaoj estis nur malfajna rizo kaj legoma supotamen oni nepre faris oferon per iom da ili141Dum la ofero li nepre estis tiel respektoplena kiel dum fastado 12Se la mato estis oblikve metitasur i oni ne

- 63 -

sidis 13Vintrinkinte kun najbarojoni ne eldomiis anta foriro de iuj maljunuloj. 14Kiam la najbaroj plenumis siajn ceremoniojn por forpeli pestajn influojn en sia kortega robo staris oni sur la orienta perono 15Kiam oni petis transdoni sian saluton al sia amiko en alia regnoli dufoje klinsalutis la komisiiton kaj poste lin adiais 16. Kiam Ji Kang23 donacis al la Majstro medikamentontiu klinsalutis kaj akceptis indirante Mi ne konas ian econ. Mi ne kuraas in prove preni. 17 Iun tagon fajro forlekis la evalstalon de Konfuceo. Reveninte el la princa palaco, li demandis: u iu homo brulvundiis? Li ne demandis pri la evaloj. 18. Kiam la princo donacis al la Majstro kuiritan viandon140, tiu nepre ordigis sian matonmem gustumis in kaj poste disdonis in al aliajKiam la princo donacis al li nekuiritan viandontiu nepre kuiris in kaj oferis in al la spiritoj de siaj prapatrojKiam la princo donacis al li vivan animalon nepre tenis in vivanta tiu Kiam Konfuceo servis la princon kunmanante kun lianta ol la princo faris oferonli gustumis iun manaon 19Kiam la Majstro estis malsana kaj la princo venis lin vizitili turnis la kapon al la oriento kaj kovris siajn ultrojn per sia kortega robo kaj lasis ian zonon
- 64 -

pendanta 20 Kiam la princo sendis alvoki Konfuceon antau of la evaloj aljungitaj al la kaleo, tiu jam piede ekiris. 21. Enirinte en Grandan Templon44, Konfuceo demandis pri iu afero tiea. 22. Kiam amiko de Konfuceo mortis, se la mortinto havis neniun parencon, kiu povas zorgi pri la sepulto, li diris: Mi lin enterigos. 23. Akcenptante donacon de amiko, e se i povis esti kaleo kaj evaloj, li ne klinsalutis la donacanton. La sola donaco, pro kiu li klinsalutis, estis oferviando. 24. En la lito Konfuceo ne kuis surdorse kiel kadavro. En la hejmo li ne havis seriozan mienon kiel en ceremoniaj okazoj. 25. Kiam Konfuceo vidis iun en funebra vesto, eC se tiu estis al li tre intima, li nepre anis sian mienon. Kiam li vidis iun surhavantan ceremonioan apon, a blindulon, e se tiu estis ofte renkontata de li, li nepre salutis tiun en ceremonia maniero. Al tiu, kiu estis portanta vestojn de mortinto, li nepre klinis sin antaen kun la manoj sur la transversa stango de sia kaleo, por montri simpation. Li klinis sin en la sama maniero anka al tiu, kiu portis sur la dorso landmapojn a loantarajn registrojn de la regno, por esprimi respekton. Vidante abundon da fajnaj manaoj sur la tablo, li nepre anis sian mienon kaj stariis. e subita ektondro kaj fortega vento li nepre anis sian mienon.
- 65 -

26. Kiam Konfuceo estis preta enkaleii, li nepre rekte staris, tirante la rimenon de la kaleo. Kiam li estis en la kaleo, li ne rigardis posten, nek haste parolis, nek montris per la fingro jen ion jen alion. 27Sentante sin minacataj de danerokelkaj fazanoj, tuj flugis supren kaj, post kelktempa rondflugadofalis sur arbon. La Majstro diris:La fazaninoj tie sur la montego konas la cirkonstancojn! Ili konas la cirkonstancojn! Zilu62 respektoplene salutis ilin per kunigitaj manojkaj ili forflugis kun krioj

- 66 -

APITRO XI MAN JIN

1 Majstro diris: Tiuj La kiuj lernas ceremoniojn kaj muzikon antaw ol farii regnaj oficistoj estas kleruloj senprivilegiajdum tiujkiuj farias regnaj oficistoj anta ol lerni ceremoniojn kaj muzikonestas aristokratoj mi devus elekti inter ili kompetentulojn Se mi preferus la unuajn. 2La Majstro diris: El tiuj, kiuj siatempe sekvis min en Chen- kaj Cai-regnojnun jam neniu estas e mi. 3 Tiuj kiuj distingias per siaj virtaj principoj kaj praktikoestas Yan YuanMin ZiqianRan Boniu kaj ZhonggongPer sia kapablo en paroloZai Wo kaj Zigong Per siaj administraj talentoj: Ran You kaj JiluPer siaj literaturaj scioj: Ziyou kaj Zixia142 4. La Majstro diris: Hui17 ne estas tia homokiu povus doni al mi helponar ionkion mi dirasli akceptas kun ojo senescepte. 5. La Majstro diris: Fidela filo ja estas Min Ziqian92Pri li aliaj homoj diras nenion malsaman de la ladoj al li fare de 1iaj gepatroj kaj fratoj. 6. Nan Rong57 ripetade volegis la versojn pri la blankjadagui-o 143Konfuceo edzigis lin al la filino de sia pliaa frato 7Ji Kang23 demandiskiu el la disiploj de Konfuceo amas lerni. La Majstro respondis: Yan Hui85 amis lerniMalfelie lia vivdaro estis mallonga, kaj li

- 67 -

mortisNun trovias neniukiu tiel amas lernikiel li. 8Post kiam Yan Yuan81 mortisYan Lu144lia patro petis la Majstron, vendi sian kaleon aeti per por tio al YanYuan eksteran erkon. La Majstro diris: iu nomas sian filon sia filo egale li estas talenta a tute u 145 neKiam mortis Li mia filoli havis nur internan erkonsed ne eksteranMi ne povas vendi mian kaleonpor aeti al li eksteran erkonar al miiama granda oficistoja ne decus piediri. 9Kiam Yan Yuan mortisla Maistro diris: Ho veielo pereigas minielo pereigas min 10Kiam Yan Yuan mortisla Majstro dolorege priploris linkaj liaj disiplojkiuj estis kun lidiris Vi tro malojas ! i troas mia malojo? diris. Se li mi ne forte funebrus pri tiu i homo kiu do mi devus pri funebri 11Post kiam Yan Yuan mortisla disiploj de la Majstro volis doni al 1i pompan enterigonLa Majstro diris: Vi ne povas tion fari. Sed malgrae ili enterigis lin en pompa manieroLa Majstro diris: Hui17 traktis min kiel sian patronsed mi ne povis trakti lin kiel mian filonLa kulpo ne estas miaar liaj kunlernantoj tiel faris. 12Jilu82 demandis pri la servado al la spiritoj de mortintojLa Majstro diris: Dum vi ankora ne povas servi al vivantojkiel vi povus servi al la spiritoj de mortintoj? Jilu aldonis: u vi permesas al mi demandi pri la morto? La Majstro diris: Dum vi ankora ne

- 68 -

sciaskio estas la vivokiel vi povus sciikio estas la morto? 13Min Ziqian92 staris e la flanko de la Majstro kun mieno honesta kaj respektoplena; Zilu62 kun mieno firmavola kaj sentima Ran You35 kaj Zigong9 kun mieno milda kaj gajaLa Majstro ekojissed li diris Vidante tian mienon de You20mi timaske li mortos nenaturan morton. 14 En Lu-regno oni alikonstruis la regnan trezorejon nomatan ChangfuMin Ziqian diris: u ne estus pli bone i estus riparita la sia malnova stilo se Kial do i devas esti alikonstruita? La Majstro diris: Tiu i homo malofte parolasKiam li parolas1i certe diras ion trafan. 15La Majstro dirisKial You20 ludas se- on146 i tie e mi? La aliaj disiploj pro tio komencis ne respekti Zilu Majstro diris La You jam ascendis al la halo, kvankam li ankora ne eniris en la internan ambron147. 16Zigong9 demandiskiu el la duShi148 a Shang37 estas la pli bonaLa Majstro diris: Shi transiras la ustan Mezonkaj Shang ne atingas in. Do, diris Zigong, Shi devas esti la pli bona. La Majstro diris: Transiro estas same malbona kiel neatingo. 17La efo de Ji-familio28 estis pli ria ol la duko de Zhoukaj tamen Ran Qiu63 kolektis por 1i impostojn kaj pligrandigis lian rieconLa Majstro diris: Ran Qiu

- 69 -

ne plu estas mia disiploMiaj knabojtamburu kaj lin ataku. 18Chai149 estis stultetaShen54 estis nesprita. Shi148 estis ekstrememaYou20 estis riskema 19 Majstro diris La Hui17 estas preska perfekte virtased li ofte suferas ekstreman malrieconCi11 kiu ne submetas sin al la volo de ielofaras negocojn kaj liaj juoj en spekulado ofte estas ustaj. 20 Zizhang21 demandis kiel, oni povas farii bona homo La Majstro diris: Tiu kiu ne sekvas la paosignojn de aliajne povas eniri en la ambron de la virto kaj sao. 21La Majstro diris: Ni iam ladas iun pro liaj solidaj kaj sinceraj vortoj sed u li efektive estas noblulo a u li nur ajnigas sin tia? 22Zilu62 demandis: u mi devas tuj plenumi tionkion mi adis? La Majstro respondis: Kiel vi povas tiel agidum ankora vivas viaj patro kaj pliaaj fratojkiujn vi devas konsulti? Ran You35 demandis la samontamen la Majstro respondis: Jestuj plenumu tionkion vi adis. Gongxi Hua117 do diris: You20 demandisu li devas tuj plenumi tionkion li adiskaj vi diris: Vi devas konsulti viajn patron kaj pliaajn fratojn. Qiu63 demandisu li devas tuj plenumi tionkion li adis kaj vi diris: Tuj in plenumu. La respondojkiujn vi us doniskonfuzas minkaj mi permesas al mi peti vin pri klarigo. La Majstro diris: Qiu estas retiriema tial

- 70 -

mi lin instigisYou havas tro da kuraotial mi lin retenis. 23La Majstro estis retenita en Kuang132 kaj Yan Yuan81 postiis Majstro ilia rekunio La e diris: Mi 17 pensiske vi jam mortis. Hui respondis: Dum vi vivaskiel mi kuraus morti 24 Ziran150 demandis: u Zhong You91 kaj Ran Ji 63 Qiu povas esti ministrojLa Majstro dirisMi pensis, ke vi demandos pri iuj aliaj personojSed nun vi demandas nur pri You kaj Qiu Homo estas nomata kiu ministrodevas servi sian princon la tiokio estas ustakaj kiam li trovaske li ne povas tiel agi.li retiriasNun, koncerne You kaj Qiuili povas esti nomataj nur ordinamj subuloj de la suvereno. Ji Ziran dare demandis: Do ili iam sekvos sian eonu ne? La Majstro diris En ago de mortigo de patro a suverenoili certe ne sekvus lin. 25Zilu62 rekomendis Zigao151 por la ofico de prefekto de Bi152 La Majstro diris: Tio alportos malutilon al la tieuloj. Zilu diris: Tie estas la popolo kaj regnaj oficistojtie estas la altaroj de la dioj de la tero kaj grenoKial do oni nepre devas legi librojn anta ol esti rigardata kiel homo jam farinta lernadon? La Majstro diris: Jen kial mi abomenas homon, kiu ruze sin pravigas. 26. Zilu Zeng Xi153 Ran You35 kaj Gongxi Hua117 sidis apud la Majstro La Majstro diris al ili: Kvankam mi estas iom pli
- 71 -

aga ol vi iuj tamen ne vin enu pro mia alesto tago De al tago vi diras: Oni ne konas min! Se iu princo konus vin kaj volus komisii al vi ion plenumikion do vi dezirus fari? Zilu respondis senpripenseSupozu regnon kun mil militaroji trovias inter aliaj potencaj regnoj kaj estas atakata de invadantaj armeoj kaj suferas malsategonSe oni konfidus al mi la regadon de ien tri jaroj mi povus fari la popolon kuraa en milito kaj ii ilin ekscii la regulojn de virta konduto. La Majstro ekridetis al li Turninte sin al Ran Youla Majstro demandis Kaj viRan You? Ran You respondis Supozu regnon de sesdek a 122 sepdek kvadrataj li-oj a regnon de kvindek a sesdekSe oni konfidus al mi la regadon de ien tri jaroj mi povus riigi ian popolon is abundecoKoncerne la aferon instrui al la popolo la decregulojn kaj muzikon, mi devus atendi kompetentan noblulon. Kio estas viaj deziroj 64? demandis la Majstro Chi al Gongxi Hua Gongxi Hua respondis: Mi ne pretendas esti kapabla plenumi i tiujn aferojn mi dezirus ilin lerni. sed e oftaj ceremonioj en la princa prapatra templo a en kunvenoj de princoj por aliancio mi volusportante ceremoniajn veston kaj aponesti nur eta asistanto. Laste la Majstro demandis Zeng Xi: Dian154kio estas viaj deziroj?
- 72 -

Farante pazon dum ludado sur sia se-o146kies pli kaj plimallatianta sono abrupte esis Zeng Xi flanken metis la instrumenton kaj stariis. Miaj deziroj, li diris, estas diferencaj de tiuj de la tri kamaradoj. Kia malutilo povas esti en tio? diris la Majstro. Do anka visame kiel ilieldiru viajn dezirojn. NuboneLa lastan monaton de printempo portante printempajn vestojnkune kun kvin a ses apitaj junuloj155 kaj ses a sep neapitaj knaboj min mi banus en la rivero Yi156 uus la karesadon de la brizo de Pluv-altaro157kaj kantante revenus hejmen. La Majstro sentoplene faris profundan elspiron kaj diris: Mi donas aprobon al Dian. Post kiam la tri aliaj elirisZeng Xi restis tie kaj demandis: Kion vi opinias pri la vortoj de tiuj i tri kamaradoj? La Majstro respondis: Ili nur eldiris iu siajn dezirojn. Zeng Xi darigis: Majstrokial vi ridetis je You20? La Majstro respondis: La regado de regno postulas la decregulojn vortoj ne estis modestaj Liaj tial mi ridetis je li. Zeng Xi ree diris: Sed u tia regno kiun Ran Qiu proponis al sine estas regno en la vera senco de la vorto? Jes jau vi iam vidis teritorion de sesdek a sepdek kvadrataj li-oja de kvindek a sesdekkiu ne estis regno?

- 73 -

Ankorafoje Zeng Xi demandis Kaj u tia regno kiun Chi proponis al sine estas regno? La Majstro ree respondis: Se ien kiu trovias prince prapatra templo kaj povas okazi kunvenoj de princoj por aliancione estas regnokio do i estas Se Chi estus eta asistanto en tiuj okazojkiu do povus esti granda asistanto?

- 74 -

APITRO XII

YAN YUAN

1Yan Yuan81 demandis pri la perfekta virtoLa Majstro diris: Kiu povas sin reteni kaj submetii al la decotiu estas perfekte virtaSe vi unu tagon povos vin reteni kaj submetii al la decoiuj sub la ielo honoros vin kiel homon perfekte virtanEn la praktikado de la perfekta virto oni dependas de si memu eblas dependi de aliaj? Yan Yuan diris: Permesu al mi demandi pri la detaloj de la submetio al la deco. La Majstro respondis: Rigardu nenion kontraan al la decoaskultu nenion kontraan al la decodiru nenion kontraan al la deco faru nenion kontraan al la deco. Yan Yuan diris: Kvankam mi estas ne sufie inteligenta, tamen mi volas praktiki viajn vortojn. 2Zhonggong83 demandis pri la perfekta virtoLa Majstro diris: Kiam vi estas for el la hejmokondutu al iu kvaza vi akceptus honoran gaston; kiam vi laborigas la popolon tiel kvaza vi asistus e granda agu oferado faru al aliaj tion ne kion vi ne dezirus fari al vi mem; ne havu plendemon en la regno nek en la familioJen perfekta virto. Zhonggong diris: Kvankam mi estas ne sufie inteligentatamen mi volas praktiki viajn vortojn. 3Sima Niu158 demandis pri la perfekta virtoLa Majstro diris: La homo perfekte virta estas diskreta en sia parolo. Diskreta en sia parolo! diris Sima Niu. u tio
- 75 -

povas esti rigardata kiel la perfekta virto? La Majstro diris: Kiam oni sentas malfacilon en plenumou oni povus esti alia ol diskreta en parolo? 4. Sima Niu demandis, kia devas esti la noblulo La Majstro diris: La noblulo havas nek maltrankvilonnek timon. Havi nek maltrankvilonnek timon! diris Sima Niu. u tio povas konsistigi kion ni nomas la noblulo? La Majstro diris: Kiam interna memekzameno malkovras nenion malbonan do estas maltrankviliga kio kaj kio do estas timinda? 5Sima Niuplena de malojodiris: iuj aliaj havas fratojnnur mi havas neniun. Zixia6 diris al li: Mi adis la proverbon: Morto kaj vivo estas destinitaj de la sortorieco kaj honoro dependas de ielo. Se la noblulo konscience zorgas siajn aferojn kaj ne faras erarojnkaj se li kondutas entile al aliaj kaj observas la decregulojn tiam iuj en la mondo estos liaj fratoj Kiel do la vera noblulo povus maloji pro manko de fratoj? 6Zizhang21 demandis pri la prudento. La Majstro diris: Tiu kiun efikas nek kalumnioj sur kiuj iom post iom penetras en la mensonnek miskulpigojkiuj estas dolorigaj kiel vundo en la karnopovas esti nomata homo prudenta Tiu kiun efikas nek kalumnioj sur kiuj iom post iom penetras en la menson, nek miskulpigoj kiuj estas dolorigaj kiel vundo en la karnopovas esti nomata anka homo malproksimvida. 7 Zigong9 demandis pri la regado Majstro diris: La

- 76 -

La necesaj kondioj de regado estas sufiaj nutraoj sufiaj armiloj kaj la fido de la popolo al sia reganto. Zigong diris: Se oni estas devigitaj nepre forigi unu el la tri kiun do unue la vi? La armilojn, diris la Majstro Zigong ree demandis:Se oni estas devigitaj nepre forigi unu el la du restantajkiun do la vi? La Majstro respondis: La nutraojnDe la antikveco neniu povas eviti la mortonSed se la popolo havas nenian fidon al siaj regantojla regno neniel povas firme stari. 8Ji Zicheng159 diris: Por la noblulo sufias nur la esencaj kvalitoj kial do necesas la ornamaj ecoj? Zigong diris: Estas bedarinde vi ke sinjoro erare tiel parolas pri la noblulo! Vian langon ja ne povas kuratingi kvar evalojOrnamaoj estas kiel esenco; esenco estas kiel ornamaojLa felo de tigro a leopardo senigita je iaj haroj ja estas simila al la felo de hundo a kapro senigita je iaj haroj. 9La princo Ai22 demandis You Ruo160: La jaro estas malgrasakaj la kolektitaj impostoj ne sufias por kovri la regnajn elspezojnKion do fari? You Ruo respondis: Kial ne meti dek-pocentan imposton? La princo diris: E la dudek-pocentan mi trovas nesufiakiel do mi povus meti la sistemon de dek pocentoj? You Ruo respondis:Se la popolo uas sufiecon kiel do vi povus suferi malsufieconSe la popolo

- 77 -

suferas malsufieconkiel do vi povus ui sufiecon? 10Kiam Zizhang21 demandiskiel altigi la virton kaj fari distingon inter la konfuziteco kaj nekonfuziteco de pensoj la Majstro diris: Teni fidelecon kaj sincerecon kiel unuajn principojn kaj alproksimii al tiokio estas justa tio estas la maniero altigi la virton Kiam oni amas iun deziras li longe vivu oni ke kiam oni malamas lin oni deziras, ke li tuj mortuDezirike li vivu kaj anka tuj mortuestas ekzemplo de konfuziteco de pensojTio ajnas stranga kaj alportas nenian utilon. 11La princo Jing de Qi161 demandis Konfuceon pri la regado Konfuceo respondis La princo kondutu princela ministro kondutu ministrela patro kondutu patre kaj la filo kondutu file. Prave! diris la princo Se la princo ne kondutus prince ministro ne la kondutus ministrela patro ne kondutus patre kaj la filo ne kondutus filekvankam da milio mi havas abundon u mi povus in ui? 12La Majstro diris: HaEstas nur You20kiu povus decidi procesojn askultinte unu partion! Zilu62 neniam prokrastis la plenumon de sia promeso 13 Majstro diris La Juante procesojn estas mi same kiel la aliajLa mikio estas necesa estas igi la popolon havi nenian proceson. 14Zizhang21 demandis pri la regadoLa Majstro diris: Estu senlaca sur via posteno kaj fidela en plenumo de dekretoj.
- 78 -

15 Majstro diris La La noblulo vaste studas kiu literaturon kaj samtempe scias kiel konduti la la decregulojne povas deflankii de la usta vojo. 16La Majstro diris: La nobluloj ebligas al aliaj plenumi siajn bonajn dezirojn kaj ne ebligas al ili plenumi siajn malbonajn dezirojnLa malgrandaj homoj faras uste la malon. 17. Ji Kang23 demandis Konfuceon pri la regado. Konfuceo respondis Regi signifas esti virtemaSe vi donas virtan ekzemplon en via gvidadokiu do kuraus alie konduti? 18Ji Kangafliktita pri la granda nombro da elistoj en la lando, petis konsilon de Konfuceo Konfuceo respondis Se vi povus bridi vian avideconili ne teluse se vi ilin rekompencus. 19Ji Kang demandis Konfuceon pri la regado Kiel vi opinias pri mortigo de la homoj malvirtaj por la bono de la virtaj? Konfuceo respondis: Sinjoro kial do necesus al vi mortigi homojn en la regado de via regnoSe viaj montritaj deziroj estas vere por tiokio estas bona popolo certe farios bona rilato inter la la La regantoj kaj la regatoj estas kiel tiu inter la vento kaj la herboj herboj devas klinii La kiam la vento blovas sur ilin. 20 Zizhang21 demandis: Kia devas esti la klerulo kiu povas esti nomata distingia?La Majstro diris Kion signifas via distingio? Zizhang respondis Tio estasesti vaste konata kaj en la regno kaj en la

- 79 -

fedo de iu granda oficisto. La Majstro diris:Tio estas renomone distingioLa homo distingia devas esti honesta kaj justama. Li estas sperta en pesado de alies vortoj kaj en observado de alies mienoj. Li volonte humiligas sin al aliajTia homo certe distingias kaj en la regno kaj en la fedo de iu granda oficistoKoncerne la homonkiu amas renomonli estas virta nur ajne sed ne en siaj agoj tamen li nenia dubo pri si mem kun pretendas esti virtemaTia homo certe povas akiri al si renomon kaj en la regno kaj en la fedo de iu granda oficisto. 21Promenante kun la Majstro sub Pluv-altaro157 Fan Chi13 diris: Mi arogas al mi demandikiel altigi la virtonkorekti la kulpon kaj fari distingon inter la konfuziteco kaj nekonfuziteco de pensoj. La Majstro diris: Vere bonan demandon vi farisSe oni diligente laboras anta ol rikolti sukceson tio ne signifas altigi u la virtonSe oni atakas sian propran malbonon kaj ne tiun de aliaj tio ne signifas korekti la kulponSe pro u momenta kolero oni forgesas sian memon kaj e siajn gepatrojnu tio ne estas ekzemplo de konfuziteco de pensoj? 22Fan Chi demandis pri la perfekta virtoLa Majstro diris: i estas ami iujn homojn. Li demandis pri la saeco de la regantoLa Majstro dirisi estas bone koni iujn homojn. Fan Chi ne tuj komprenis i tiujn respondojnLa Majstro aldonis: Promociu la honestajn kaj postenigu ilin super la malhonestaj; tiamaniere la malhonestaj
- 80 -

povos esti honestigitaj. Fan Chi retiriis kajvidinte Zixia6diris al tiu us mi vizitis nian Majstron kaj demandis lin pri la saeco de la reganto diris: Promociu la honestajn kaj Li postenigu ilin super la malhonestaj; tiamaniere la malhonestaj povos esti honestigitaj. Kion signifas liaj vortoj? Zixia diris:Vere signifoplenaj estas liaj vortoj Kiam Shun124 ekregis la landonli elektis Gaoyao162 el inter la sennombraj homoj kaj promociis lin al ministrecokaj pro tio iuj senvirtuloj malaperisKiam Tang163 ekregis la landonli elektisYiyin164 el inter la sennombraj homoj kaj promociis lin al efministreco kaj pro tio iuj senvirtuloj malaperis. 23Zigong9 demandis pri la amikecoLa Majstro diris: Fidele admonu vian amikon kaj lerte gvidu lin Se tio malsukcesasesuNe kazu malhonoron al vi. 24 Majstro Zeng5 diris La nobluloj intimias kun siaj amikoj sur literatura bazo kaj helpas sian virton per ilia amikeco.

- 81 -

APITRO XIII

ZI LU

1Zilu62 demandis pri la regadoLa Majstro diris: Donu virtan ekzemplon por la popolo kaj poste diligentigu ilin. Li petis pluan instruon Majstro diris: La Estu senlaca en i tiuj aferoj. 2. Zhonggong83, fariinte intendanto de Ji-familio28demandis pri la regadoLa Majstro diris Donu bonan ekzemplon por viaj subulojpardonu iliajn eraretojn, kaj promociu homojn virtajn kaj talentajn. Zhonggong diris:Kiel oni povas sciikiuj estas virtaj kaj talentajpor ke mi povu ilin promociiLa Majstro diris: Promociu tiujn, kiujn vi bone konasKoncerne tiujnkiujn vi ne bone konasu aliaj povos ilin neglekti 3Zilu62 diris: La princo de Wei108 atendaske vi venu al li kaj administru lian regnonKiondo vi opiniosvi anta io devas fari? La Majstro diris: Tio certe estos ustigi nomojn. Zilu diris: uCerte via diro havas nenian rilaton al la aferoKial nomoj devas esti ustigitaj? La Majstro dirisKiel senklera vi estasYou20 La noblulorilate kion li ne sciasplejofte prenas rezervieman sintenon. Se nomoj ne estas ustajtiam kio estas dirita do ne estas firme bazitakaj se kio estas ne firme bazita ne povas esti sukcese efektivigita do Se kio ne estas sukcese efektivigitatiam la decreguloj kaj muziko ne prosperas. Se la decreguloj kaj muziko ne
- 82 -

prosperas tiam punoj ne trafas krimojn se punoj ne Kaj trafas krimojntiam la popolo ne sciaskien meti siajn manojn kaj piedojnTial la nomojkiiujn la nobluloj uzas nepre devas esti adekvate diritaj tio estas kaj kio diritanepre devas esti adekvate efektivigitaTial la nobluloj neniam devas diri senpripense. 4Fan Chi13 petis instrui al li terkulturadonLa Majstro diris:Mi ne estas tiel taga por tiokiel veterana terkulturisto. Li petis instrui al li anka legomkulturadonkaj la Majstro diris: Mi ne estas tiel taga por tiokiel veterana legomkulturisto. Post kiam Fan Chi eliris la Majstro diris Malgranda homo ja estas Fan Xu165 Se la reganto amas la decon, la popolo ne kuraas ne respekti lin li Se agas justela popolo ne kuraas ne submeti sin al lia ekzemploSe li estas sincerala popolo ne kuraas ne diri la veronKiam i tiuj aferoj ekzistashomoj el iuj lokoj venos al liportante surdorse siajn infanojn. Kial do li bezonas sin okupi pri terkulturado? 5 Majstro diris La Homo povas reciti la Tricent 10 Poemojn sed postenigite al registara ofico ne scias li kiel agiasendite al alia regno kun komisioli ne kapablas lerte fari traktadon sen helpo de aliajE se tia homo estas leginta multajn librojn, kian utilon do tio povas alporti al li? 6 Majstro diris: La Kiam la reganto dece kondutas, io iras bonee se li ne donas ordonojnSed se li ne dece kondutase se li donas ordonojnoni ne obeas lin.
- 83 -

7 Majstro diris La La regado de Lu-regno kaj tiu de Wei-regno estas fratoj. 8 Koncerne Jing166princidon de Wei Majstro la diris: Li bone scias la familian ekonomionKiam li komencis havi posedaon diris li Ha preska sufie Kiam la posedao iom plimultiis diris li Ha! preska kompleteKiam li fariis riali diris: Hapreska lukse! 9Kiam la Majstro veturis al Wei-regnoRan You35 kondukis lian kaleonLa Majstro dirisKiel grandnombra estas la popolo ! Ran You demandis: Nun kiam la popolo estas grandnombrakio pli devas esti farita por ili? Riigu ilin, estis la respondo. Kaj kiam ili jam estas riigitajkio pli devas esti farita?La Majstro respondis: Instruu ilin. 10. La Majstro diris: Se iu princo komisius al mi la regadon de sia regno, en la daro de dek du monatoj mi farus ion konsiderindan. En tri jaroj la regado estus perfektigita. 11La Majstro diris: Se bonaj homoj regus regnon dum cent jaroj sinsekveili povus venki la brutalecon kaj nenecesigi la mortpunojn.167 Pravaj ja estas i tiuj vortoj! 12La Majstro dirisSe aperus vere bona reo li certe bezonus tridek jarojnpor igi la virton regi en la lando. 13La Majstro diris:Se la reganto faras sian konduton ladeca kian malfacilon li havos en sia regado?

- 84 -

Se li ne povas fari sian konduton ladecakiel do li povus ladecigi aliajn? 14Kiam Ran You35 revenis el sia oficejola Majstro demandis al li: Kial vi revenas tiel malfrue? Li respondis Mi havis registarajn aferojn. La Majstro diris Certe nur ordinarajn aferojnSe trovius gravaj aferojkvankam mi nun ne estas en oficomi devus esti konsultita pri ili. 15La princo Ding46 demandis: u ekzistas tia aferoke unu sola frazo povus prosperigi regnon? Konfuceo respondis: Tia rezulto ne povas esti atendata el unu frazo. Tamen trovias popoldiro Princi estas malfacile; ministry ne estas facile. Se princosciante la malfacilecon esti princoregas kun zorga konsciencecou tio ne estas proksima al la prosperigo de regno fare de unu sola frazo? La princo Ding ree demandis:u ekzistas tia aferoke unu frazo povus ruinigi regnon? Konfuceo respondis:Tia rezulto ne povas esti atendata ke unu frazo. Tamen trovias popoldiro Mi, estante princohavas nenian alian plezuronol mi neniam estas malobeata en tiokion mi diras. Se la vortoj diritaj de reganto estas bonaj kaj neniu malobeas linu anka do ne estas bona? Sed se la vortoj diritaj de li ne estas bonajkaj neniu malobeas linu tio ne estas proksima al la ruinigo de regno fare de unu sola frazo? 16La duko de She110 demandis pri la regadoLa Majstro diris: Bona regado estias tiam kiam tiuj kiuj

- 85 -

loas proksime estas feliaj kaj tiuj kiuj loas malproksimeestas altirataj. 17 Zixia6 fariinte prefekto de Jufu168 demandis pri la regado La Majstro diris: Ne deziru troan rapideconnek rigardu malgrandajn profitojnSe vi deziras troan rapidecon ne atingos sukceson; kaj se vi vi fiksas la rigardon sur malgrandaj profitojgrandaj aferoj ne estos plenumitaj. 18La duko de She110 informis Konfuceon: En mia hejmloko estas homo honestaFoje lia patro telis afonkaj li denuncis sian patron pri la stelo. Konfuceo diris: En mia hejmloko la honestuloj estas diferencaj de tiu homo patro kaas la miskonduton de la filo la La kaj filo kaas la miskonduton de la patroHonesteco ja trovias en tio i. 19Fan Chi13 demandis pri la perfekta virtoLa Majstro diris: i estas la iutaga vivo en seriozeco; en la administrado de aferoj diligenteco; en rilatoj kun aliaj sincereco i tiuj kvalitoj ne povas esti neglektataj e inter krudaj nekulturitaj triboj. 20 Zigong9 demandis Kiajn kvalitojn oni devas posedi esti klerulo? La Majstro diris: Tiu en por kiu sia konduto konservas hontosenton kajsendite al alia regnone malhonoras komision de sia princomeritas esti klerulo. Zigong darigis: u vi permesas al mi demandi kiu povas esti rigardata kiel klerulo malpli bona?La Majstro diris: Tiukiun liaj parencoj ladas pri lia

- 86 -

fideleco al siaj gepatrojkaj kiun liaj samlokanoj kaj najbaroj ladas pri lia respektemo al siaj pli aaj fratoj. La disiplo ree demandis: u vi permesas al mi demandi pri klerulo ankora malpli bona? La Majstro diris: Li estas nepre sincera en tiokion li diraskaj nepre efektivigas tionkion li farasLi estas obstina malgranda homo Tamen li povasesti rigardata kiel klerulo ankora malpli bona. Zigong fine demandis Kia specaj do estas tiuj de la nuna tempokiuj sin okupas pri registaraj aferoj? La Majstro diris Ba malgrandanimuloj ne meritas tiuj konsideron! 21 Majstro diris mi ne povus trovi homojn La Se sekvantajn la ustan Mezon103kun kiuj mi povus havi rilatojnmi preferus la fervorajn kaj la singardemajn. La fervoraj havas entreprenemon;la singardemaj detenas sin de tiokio estas malbona. 22 Majstro diris: La suduloj havas proverbon: La Homo sen konstanteco ne povas esti e soristo-kuracisto. Prave En Libro de anioj 109 estas dirite: Nekonstanta en sia virtoli pli a malpli frue hontigos sin mem. La Majstro diris:Tio signifas nurke al tiu kiu ne havas konstanteconne necesas fari divenadon per Ok Diagramoj135. 23La Majstro diris:La nobluloj akordiassed ne flatas malgrandaj homoj flatas ne akordias la sed 9 24Zigong demandisKion vi diras pri homo

- 87 -

kiu estas ladataj de iuj loantoj en sia vilao?La Majstro respondis:Tio ne estas sufia por doni mian aprobon al li. Kaj kion vi diras pri tiukiu estas malamata de iuj loantoj en sia vilao Majstro diris La Anka tio ne estas sufia por fari konkludonPli bone estus se inter la loantoj en lia vilaola bonaj ladus lin kaj la malbonaj malamus lin. 25 Majstro diris Servi sub noblulo estas facile La kaj plai al li estas malfacile vi penas plai al li en tia Se manierokiu ne estas konforma al la virtovi neniel povas plai al liSed en lia dungado de homojli uzas ilin la ilia kapabloServi sub malgranda homo estas malfacile kaj plai al li estas facileSe vi penas plai al likvankam la maniero ne estas konforma al la virtovi povas facile plai al liSed en lia dungado de homojli postulaske ili estu kapablaj je io. 26 La Majstro diris: La nobluloj estas dignoplenaj neniam arogantaj malgrandaj homoj sed la estas arogantajsed neniam dignoplenaj. 27La Majstro diris: Tiu kiu estas firma persistemamodesta kaj diskretaestas proksima al la perfekta virto. 28Zilu62 demandis: Kiajn kvalitojn oni devas posedi esti klerulo? La Majstro diris Li devas esti por bonintence kritikema kaj indulge milda: inter siaj amikoj bonintence kritikemainter siaj fratoj indulge milda.

- 88 -

29 Majstro diris La Se homo vere bona instruas la popolon sep jarojnili anka povos esti senditaj kiel soldatoj en militon. 30 Majstro diris: Sendi netrejnitan popolon en La militon signfias ilin foreti.

- 89 -

APITRO XIV MAN WEN

1Xian169 demandiskio estas hontoLa Majstro diris: Kiam la regno estas administrata de saa kaj honesta registarooni povas esti ia oficisto kaj ricevi salajron sed kiam la regno estas administrata de malluma kaj koruptita registaroestas honto funkcii kiel ia salajrata oficisto. u tiuj kiuj estas liberaj de superemo fanfaronemomalpardonemo kaj avidecopovas esti nomataj homoj de perfekta virto? La Majstro diris Ili povas esti rigardataj kiel bonaj homoj malfacile troveblajsed u ili povas esti kalkulataj kiel homoj de perfekta virtomi ne scias. 2 Majstro dirisLa kleruloj koro kroias La kies al komfortone meritas esti rigardataj kiel kleruloj. 3La Majstro dirisKiam la regno estas bone regata estas honesta en siaj paroloj kaj agoj oni Kiam la regno estas malbone regataoni estas honesta en siaj agoj sed deteniema en siaj paroloj. 4La Majstro diris: Tiukiu havas moralan povoncerte posedas anka famajn dirojn; sed tiukiu havas famajn dirojn ne nepre posedas moralan povon virta homo certe posedas kuraon; sed kuraa La homo ne nepre estas virta. 5Nangong Kuo170 demandis Konfuceon: Yi171 estis lerta en arkpafado Ao172 estis bona kondukanto kaj de ipbatalo sed neniu el ili mortis naturan

- 90 -

mortonYu125 kaj Ji173 mem faris terkulturadonkaj ili fariis posedantoj de la landoKial do estis tielLa Majstro faris nenian respondon. Post kiam Nangong Kuo elirisla Majstro diris Noblulo ja estas tiu i homo Estimanto de alta moralo ja estas tiu i homo! 6La Majstro diris: Inter homoj en alta situacio probable ekzistas tiuj ne estas virtaj malgranda kiuj sed homokiu samtempe estas virtanemam ekzistas. 7La Majstro diris Se vi amas iun homonkiel vi povas ne penlaborigi lin? Kaj se vi estas lojala al li kiel vi povas ne doni al li admonon? 8 La Majstro diris: En preparo de la leaj dokumentoj kaj dekretoj de Zheng-regno Bi Chen174 unue faris la malneton; Shi Shu175 ekzamenis ian enhavon kaj donis siajn opiniojnZiyu176diplomato poste faris aldonojn a modifonkajfineZichan68 de Dongli177 donis al i finan poluradon. 9Oni demandis pri ZichanLa Majstro diris:Li estis bonkora homo. Li demandis pri Zixi178La Majstro diris: Tiu homoTiu homo! Li demandis pri Guan Zhong49La Majstro diris: Li estis kompetentulo Li senigis la efon de Bo-familio179 je lia fedo Pianyi180 kun tricent familioj kaj igis lin mani nur krudan grenontamen tiu eldiris neniun plendan vorton is la morto. 10 Majstro diris La Vivi en malrieco sen plendoj

- 91 -

estas malfacileVivi en rieco sen fiero estas facile. 11 Majstro diris La Meng Gongchuo181 estas pli ol taga por esti vasalo al la familioj de Zhao kaj Wei182 li ne estas taga por esti granda oficisto de la sed malgrandaj regnoj Teng kaj Xue183. 12Zilu62 demandiskio konsistigas kompletan homonLa Majstro dirisSupozu homon kun la sao de Zang Wuzhon184 la malavideco de Meng Gongchuo181la braveco de Zhuangzi de Bian185kaj la multflankaj talentoj de Ran Qiu63 kaj aldonu al tiuj i kvalitoj la kulturitecon pri la decreguloj kaj muzikotia homo povus esti kalkulata kiel kompleta homo. Li poste aldonis:Sed kial do necesas al la nuntempa kompleta homo havi i tiujn kvalitojn? La homokiu vidante profiton pensas pri justeco; kiu vidante daneronestas preta fordoni sian vivonkaj kiu ne forgesas siajn malnovajn promesojnkiel ajn longe li vivas en mizerotia homo nun povas esti kalkulata kiel kompleta homo. 13La Majstro demandis Gongming Jia186 pri GongshuWen187: u estas vere ke via mastro ne parolasnek ridasnek faras prenon? Gongming Jia respondis: Tio estas malvera raportoMia mastro parolas tiamkiam estas la tempo por parolikaj tial oni ne antipatias liajn parolojnLi ridas tiamkiam prezentias okazo por ridikaj tial oni ne antipatias lian ridonLi faras prenon tiamkiam la preno estas konforma al justeco tial oni ne antipatias kaj lian prenon.
- 92 -

La Majstro diris: u tiel estas u vere tiel estas? 14 La Majstro diris: Zang Wuzhong184 sin apogante sur la de li posedata urbo Fang188postuliske la princo de Lu-regno nomumu liajn posteulojn ministroj kaj nobelojKvankam oni diriske li ne uzis forton kontra sia suverenotamen tion nune kredas. 15La Majstro diris: La princo Wen de Jin189 estis ruza kaj ne honestaLa princo Huan190 de Qi estis honesta kaj ne ruza. 16 62 diris Zilu La princo Huan190 kazis lia ke 191 pli aa frato Jiu estis mortigitakaj pro tio Shao Hu192 sin mortigis kun la mastro sed Guan Zhong49 ne mortis. Poste li demandis: u oni povas dirike Guan Zhong estis homo sen virto? La Majstro dirisLa princo Huan multfoje kunvenis kun diversregnaj princoj kaj tiel evitis uzi armilojn kaj militarojn: tio efektiviis dank al la influo de Guan ZhongJen la virto de Guan ZhongJen la virto de Guan Zhong. 17Zigong9 dirisu oni povas dirike Guan Zhong estis homo sen virto? Kiam la princo Huan kazis lia pliaa frato estis mortigita ke Guan Zhong ne mortis kun li Plie e fariis efministro al Huan. La li Majstro diris Guan Zhong funkciis kiel efministro al la princo Huan helpis al li farii efo super iuj princoj kaj ustigis ion ne ustan sub la ieloNun la popolo ankora uas la donacojnkiujn li faris al niSen Guan Zhong nun ni eble ankora portus niajn harojn

- 93 -

neligitajnkaj niaj jakoj ankora butonumius e la maldekstra flanko193 u oni povus postuli de li la malgrandan fidelecon de ordinaraj viroj kaj ordinaraj virinojkiuj sin mortigus en valosen kono de aliaj? 18La granda oficisto Xun194kiu antae estis vasalo de Gongshu Wen187 estis rekomendita de Gongshu Wen kajkune kun tiuestis promociita al ministreco de la princoLa Majstroadinte pri tio dirisGongshu ja meritas la postmortan titolon Wen la Virta. 19Kiam la Majstro parolis pri la senmoraleco de la princo Ling de Wei195 Kang23 diris Ji Havante tian senmoralan naturonkial do li ne perdas sian regnon? Konfuceo diris: Zhongshu Yu196 prizorgas la akceptadon de liaj aliregnaj gastoj Zhu Tuo99 administras lian prapatran templon Wangsun Jia41 komandas la armeojnKun la subuloj kiaj tiuj ikiel li povus perdi sian regnon? 20 La Majstro diris: Tiu kiu parolas sen modestecotrovos malfacila efektivigi siajn vortojn. 21Chen Cheng197 murdis la princon Jian198 de Ji-regnoAdinte pri tioKonfuceo sin banisiris al la princa palaco de Lu-regno kaj informis la princon Ai22: Chen Heng197 mortigis sian suverenonMi petaske vi lin punu. La princo diris: Informu la efojn de la tri familio199 pri tio. Konfuceo retiriis kaj diris: ar mi iam estis granda oficistomi ne kuraas ne raporti tionsed mia princo diris al mi: Informu la efojn de la tri familioj pri
- 94 -

tio. Li iris al la efoj kaj informis ilinsed ili ne volis agi Konfuceo do diris: ar mi iam estis granda oficistomi ne kuraas ne raporti tion al vi. 22Zilu62 demandis kiel servi la princonLa Majstro diris: Ne trompu lin kaj, se necese, kontrastaru lin uste en la vizaon. 23 Majstro diris La La nobluloj supreniras al la virto kaj justo; la malgrandaj homoj malsupreniras al rieco kaj profito. 24La Majstro dirisEn la antikveco oni lernis kun la celo perfektigi sin mem Nuntempe oni lernas kun la celo rikolti alies ladon. 25Qu Boyu200 sendis senditon kun amikaj salutoj al KonfuceoKonfuceo sidigis la senditon kaj demandis linPri kio nun via mastro sin okupas? La sendito respondis Mia maestro deziras malmultigi siajn kulpojnsed li ankora ne sukcesas. Post kiam la sendito eliris Majstro diris la Vere bona senditoVere bona sendito! 26La Majstro diris: Tiukiu ne okupas tiun postenonne enmiksias en iajn administrajn aferojn. Majstro Zeng5 diris: La noblulojen siaj pensoj iam estas sur sia posteno. 27La Majstro diris La nobluloj hontas pri tio ke liaj paroloj superas liajn agojn. 28La Majstro diris: La morala naturo de la noblulo estas triobla, sed in mi ne povas posediVirta

- 95 -

li estas libera de maltrankvilo; saali estas libera de konfuzokuraali estas libera de timo. Zigong9 diris: Majstrotio ja estas la morala naturo de vi mem. 29 Zigong havis la kutimon paroli pri alies mankoj Majstro diris: u vi 11 atingis altan La Ci jam gradon de virto? Koncerne minmi ne havas liberan tempon por tio. 30La Majstro diris: Min maltrankviligas ne tio ke oni ne konas min tio al mi mankas kapablo. sed ke 31 Majstro diris La u tiu ne anticipas alies kiu trompemon, nek senbaze suspektas alian pri malsincerecokaj tamen estas kapabla antatempe ilin perceptine estas homo vere saa? 32Weisheng Mu201 diris al Konfuceo: Qiu202 kial vi tiel iradas de loko al lokou vi ne jam fariis parolanto kun glata lango?Konfuceo dirisMi ne kuraas ludi la rolon de tia parolantosed mi malamas tiujn obstinajn homojn. 33 Majstro diris: evalo estas ladinda ne pro La sia fortosed pro siaj bonaj kvalitoj. 34Iu diris:Kion vi diras pri la principoke ofendo devas esti rekompencita per bonfaro? La Majstro dirisTiuokaze per kio do vi rekompencos bonfaron? Prefere rekompencu ofendon per justokaj rekompencu bonfaron per bonfaro. 35La Majstro dirisHo vetrovias neniu kiu min komprenus. Zigong9 diris: Kiel povas estike neniu vin komprenas La Majstro diris: Mi ne

- 96 -

grumblas kontra ielonek murmuras kontra homoj ar mi studas mondajn aferojn kaj konas la volon de ielo. Tiu. Kiu min komprenas, probable estas nur ielo ! 36 Gongbo Liao203 kalumniis Zilu62 al Jisun204 Zifu Jingbo informis Konfuceon pri tio diranteLia moto certe lasas sin trompita de Gongbo Liaosed mi ankora havas sufian forton por mortigi tiun kaj elmontri ties kadavron en la bazaro. La Majstro diris: u miaj principoj povos efektivii Tio estas destinita de la sortou ili neniam povos efektivii Anka tio estas destinita de la sorto Kion do Gongbo Liao povas fari kontra mia sorto? 37 Majstro diris Iuj eminentuloj ermitias por La eviti la mondonIuj ermitias por eviti sian propran landon Iuj ermitias por eviti malrespektajn mienojnIuj ermitias por eviti malicajn vortojn. Poste la Majstro aldonis: Estas sep homoj206kiuj jam ermitiis. 38Foje Zilu62 pasigis nokton apud Shimen207La sekvantan matenonkiam li estis enironta la urbonla gardisto de la urbopordego diris al li: De kiu vi venas? Zilu diris: De s-ro Kong208. u li estas tiu, diris la gardisto, kiu sciaske io estas nefareblakaj tamen nepre volas tion fari? 39Iun tagonkiam la Majstro ludis sur tona frapinstrumento en Wei-regno homo in portante pajlan

- 97 -

korbon preterpasis la pordon de la domo Konfuceo kie estiskaj diris: Tiukiu frapas la muzikilonhavas koron pensoplenan. Iom poste li aldonis: Kiel fiaj estas la ideojkiujn tiuj sonoj montrasPer la sonoj li kvaza plendaske oni donas nenian atenton al liSe estas tielli devas simple foreti sian deziron pri publika enoficio. Profundan akvon oni devas travadi kun la vestoj surportataj malprofundan akvon oni povas travadi kun la vestoj supren levitaj.209 La Majstro diris: Kiel obstina li estasNeniu povas lin konvinki. 40Zizhang21 dirisKion signifas la frazo el Libro de Historio24 Gaozong210 dum la tempo de la landa funebro parolis tri jarojn La Majstro diris ne Kial vi menciis nur Gaozongiuj antikvuloj tiel agisPost kiam la suvereno mortisla tronheredinto ne parolis pri administraj aferoj tri jarojn dum la tempo kaj iuj oficistoj prenis instrukciojn de la efministro. 41La Majstro dirisKiam la regantoj amas observi la decregulojnla popolo estas preta obei iliajn ordonojn. 42 62 demandis devas esti la nobluloj Zilu kiaj La Majstro diris devas kulturi sin esti respektemaj Ili por kaj modestaj. Kaj u tio estas io? demandis Zilu Ili kulturas sinpor povi doni trankvilon kaj felion al aliaj, estis la respondo Kaj u tio estas io? ree demandis ZiluLa

- 98 -

Majstro diris: Ili kulturas sinpor povi doni trankvilon kaj felion al la tuta popolo tion i e Yao kaj Shun104 siatempe ne povis plene efektivigi. 43Yuan Rang211 sidis kun disigitaj kruroj212 kaj tiel atendis la alvenon de la MajstroLa Majstro diris al li Kiam vi estis juna kondutis ne la la deco vi Kiam vi estis plenaavi faris nenion valoranKaj nunkiam vi vivas is maljunecovi estas homo malutila! e la fino de la parolo li frapis lin sur la kruron per sia promenbastono 44Knabo de Quedang213 venis por porti mesaon al Konfuceo demandis Konfuceonu tiu i knabo Oni havas la deziron fari progresojn en sia lernado?La Majstro diris Mi observis li amas okupi la sidlokon ke por plenaulo ; mi observis li iras ultro e ultro kun ke siaj pliaulojLi ne estas tia knabokiu penas fari progresojn en sia lernadoLi deziras nur rapide farii plenaulo.

- 99 -

APITRO XV WEI LING GONG

1La princo Ling de Wei196 demandis Konfuceon pri la batalarango kaj Konfuceo dirisMi adis pri oferceremoniojsed mi ne lernis militajn aferojn. En la sekvanta tago li do foriris de Wei-regno 2Kiam Konfuceo estis en Chen214, lia provianto elerpiiskaj liaj sekvantoj estis tiel malsanajke ili e ne povis ellitiiZilu62kun evidenta malkontenteco dirsu anka la noblulo devas suferi tian mizeron? La Majstro diris La noblulo suferante mizeron restas noblulosed la malgranda homokiam li estas en mizeropermesas al si agi senbride kaj kontradece. 3 Majstro dirs 11 vi pensas mi estas La Ci u ke tia homokiu lernas multajn aferojn kaj povas konservi ilin en la memoro? Zigong respondis: Jes u ne estas tiel? Ne, estis la respondo, mi havas unu bazan ideonper kiu mi interligas ilin iujn. 4La Majstro diris: You20Tiujkiuj scias la virtonestas tre malmultaj. 5La Majstro diris: Eble Shun124 estis la sola suverenokiu povis efike regi sen penoj Kion li faris Li faris nenion alian krom gravmiene sidi sur sia trono. 6Zizhang21 demandiskiel oni devas konduti por esti ie atataLa Majstro dirisLiaj paroloj estu sinceraj kaj verajkaj liaj agoj honestaj kaj seriozaj tia konduto povas esti atata e inter la krudaj triboj de la Sudo a la NordoSe liaj paroloj ne estas sinceraj kaj

- 100 -

veraj liaj agoj ne honestaj kaj seriozaj ili povus kaj u kun tia konduto atataj e en sia najbaraoKiam li esti estas starantalasu al li vidi la vortojn sincereco vereco honesteco kaj seriozeco, kvaza ili aperus anta liaj okulojKiam li estas en kaleolasu al li vidi ilin kvaza ili estus alfiksitaj al la transversa lignopeco anta liTiamaniere li povas esti ie atata. Zizhang do skribis i tiun konsilon sur la rubandon de sia robo 7La Majstro diris: Vere nefleksebla estis Shi Yu215Kiam la regno estis bone regatali estis kiel sagoKiam la regno estis malbone regatali estis anka kiel sagoJa noblulo estas Qu Boyu200Kiam la regno estas bone regatali estas en oficoKiam la regno estas malbone regata li povas kai siajn principojn kaj ermitii. 8La Majstro diris: Ne paroli al tiukiu povus esti alparolataestas perdi ancon; paroli al tiukiu ne povus esti alparolataestas malpari vortojnTiukiu estas vere saaneniam perdas anconnek malparas siajn vortojn. 9La Majstro diris: Tiujkiuj sin dedias al la virtone volas konservi sian vivon per difekto al sia virtoIli estas pretaj e oferi sian vivonpor konservi sian virton. 10 Zigong9 demandis pri la praktikado de la virtoLa Majstro diris: La metiistokiu deziras bone fari sian laboron devas anta io akrigi siajn ilojn. Kiam vi loas en iu regnovi devas servi la indajn inter iaj grandaj oficistoj kaj amikii kun la virtaj inter iaj
- 101 -

kleruloj. 11 Yan Yuan81 demandis kiel administri la regnon La Majstro diris: Sekvu la kalendaron de Xia216 Veturu en la kaleo de Yin217 Portu la ceremonian apon de Zhou27Ludu la muzikaojn de Shao52 kaj Wu53Foretu la kantojn de Zheng218kaj fremdigu vin de flatuloj. La kantoj de Zheng estas malastajkaj flatuloj estas daneraj. 12La Majstro diris:Tiukiu ne direktas siajn pensojn malproksimencerte trovos malojon en la proksimeco. 13La Majstro diris: Ba Mi neniam vidis homonkiu amus la virton kiel la belecon. 14La Majstro diris: u Zang Wenzhong70 ne similis homon telis sian postenon219Sciante pri la kiu virto kaj la talentoj de Hui de Liuxi220li komisiis al li nenian oficon. 15La Majstro diris Tiukiu multe riproas sin kaj malmulte riproas aliajngardu sin farii objekto de rankoro. 16 Majstro diris: Se iu ne ofte diras La Kion mi devas fariKion mi devas fari? vere ne scias mi kion mi devas fari kontra li! 17 Majstro diris La Tiuj kiuj kunestas la tutan tagon sen paroli pri justeco kaj nur amas elmontri sian etan inteligenteconja estas malfacile instrueblaj. 18 La Majstro diris: La nobluloj rigardas la justecon kiel la esencon. Ili plenumas in la la decreguloj. Ili eldiras in per humilaj vortoj. Ili
- 102 -

kompletigas in per sincereco Tiaj homoj ja estas nobluloj. 19La Majstro diris: La nobluloj agrenias nur pro tioke al ili mankas kapabloIli ne agrenias pro tioke oni ilin ne konas. 20 Majstro diris La Tio kion la nobluloj timas estas ke ilia nomo ne estos menciata kun lado post ilia morto. 21 Majstro diris La La nobluloj metas postulojn al si memla malgrandaj homoj metas postulojn al aliaj. 22 Majstro diris: La nobluloj estas dignaj La sed ne malpacas kun aliaj estas societemaj apartenas Ili sed al neniu klano. 23La Majstro dirisLa nobluloj ne promocias iun nur pro ties vortojnek ignoras bonajn vortojn pro la personokiu ilin diras. 24 Zigong9 demandis: u ekzistas unu vorto kiu povus servi kiel kondutregulo por la tuta homa vivo? La Majstro diris: Probable reciprokeco estas tia vortoi signifasKion vi ne deziras fari al vi mem tion vi ne faru al aliaj. 25 Majstro diris La En miaj paroloj pri aliaj mi iam min detenas kaj de ladado kaj de malladado Sed se mi malgrae ladas iuntion mi faras nepre post mia ekzameno de lia personecoLa popolo de Xia-26 Shang- 25 kaj Zhou-dinastioj27 tiel agisjen kial ili sekvis la ustan vojon.

- 103 -

26La Majstro diris:Mi ankora povis vidi blankojn en tekstoj de kronikoj Tiu havis evalon kiu 221 volis pruntedoni in al alia por rajdi Nunho ve Tia homo ne ekzistas. 27La Majstro dirisDolaj vortoj difektas la virton Manko de toleremo en malgrandaj aferoj difektas grandajn celojn. 28La Majstro diris: Kiam iuj malatas iun esploro estas necesa Kiam iuj atas iunesploro ankora estas necesa. 29La Majstro diris: La homo povas grandigi la veronla vero ne povas grandigi la homon. 30La Majstro diris: Havi kulpojn sed ne korekti ilin jen vera kulpo. 31La Majstro diris Mi iam pasigis tutan tagon sen manado kaj tutan nokton sen dormopor meditadi sed mi trovis nenian utilon en tioPli bone estus fari lernadon. 32La Majstro diris:La penado de nobluloj celas la veronne nutraonE tiujkiuj sin okupas pri terkulturado iafoje suferas malsaton lernado povas sed konduki al alta salajro noblulo estas maltrankvila pri La tioke eble li ne akiros la veron; li ne estas maltrankvila pri tioke malrieco povos veni sur lin. 33La Majstro diris:Kiam la sao de homo estas sufia por atingi ian rangonsed lia virto ne estas sufia por ebligi al li teni ine se li povas akiri inli in certe perdosKiam lia sag estas sufia por atingi ian

- 104 -

rangon kaj li havas virton sufian por firme teni in li se ne povas regi kun digno la popolo ne respektos lin Kiam lia sao estas sufia por atingi ian rangon kaj li havas virton sufian por firme teni in kaj anka povas regi kun dignosed se li ne penas movi la popolon la la decreguloj tiam ne plena boneco estos atingita. 34La Majstro diris: La noblulo ne povas esti provita en malgrandaj aferojsed li povas esti komisiita je grandaj aferojLa malgranda homo ne povas esti komisita je grandaj aferojsed li povas esti provita en malgrandaj aferoj. 35La Majstro diris Por la popolo la virto estas pli bezonata akvo kaj fajro vidis tiujn mortis ol Mi kiuj pro vado en akvo a pasado sur fajrosed mi neniam vidis homonkiu mortus pro irado de la vojo de virto. 36La Majstro dirisTian aferonkia estas la plenumo de la virto oni ne devas cedi e al sia instruisto. 37La Majstro dirisLa nobluloj sin tenas je grandaj principoj kaj ne obstinas en plenumo de bagatelaj promesoj. 38 Majstro diris: La ministro servado al sia La en princo, devas plenumi sian oficon kun zorga konscienceco rigardante sian salajron kiel flankan aferon. 39 La Majstro diris: Instruado konas neniajn kastojn. 40La Majstro diris:Tiujkies principoj estas

- 105 -

malsamajne konsilias unu kun alia 41La Majstro dirisEstas sufiese la vortoj povas klare esprimi la penson. 42 Foje blinda muzik-majstro Mian222 vizitis KonfuceonKiam li venis al la tupojla Majstro diris: Jen la tupoj. Kiam li venis al la sidmatola Majstro diris Jen la sidmato. Kiam iuj jam sidigis Majstro la informis lin Jen estas tiu kaj tiu; jen estas tiu i kaj tiu i. Post kiam majstro Mian elirisZigong9 demandis: u tio estas la deca maniero paroli al la blinda muzik-majstro? La Majstro diris JesTio certe estas la deca maniero helpi la blindulon.

- 106 -

APITRO XVI JI SHI

1 La efo de Ji-familio28 intencis ataki Zhuanyu223RanYou35 kaj Jilu82 iris viziti Konfuceon kaj dirisLa efo de Ji-familio balda komencos operacojn kontra Zhuanyu. Konfuceo diris:Ran Youu ne estas vikiu meritas riproonKoncerne Zhuanyui anta longe estis rajtigita de la antaaj reoj fari la oferadojn al la monto Dongmeng224Ceterei kuas en la mezo de la teritorio de nia regnokaj ia reganto estas vasalo rekte al la rego kial do via efo intencas in ataki? Ran You diris: Nia mastro volas tion fari neniu el ni konsentas kun li. Konfuceo dirisRan YouZhou Ren225 diris interalie la jenajn vortojn Kiam iu povas efike uzi sian kapablon enoficias; se ne retirias el la ofico. Se li li gvidanto ne subtenas blindulon e lia ancelionek levas lin e lia falokiel do li povas esti bezonataKaj plie parolo estas erara tigro a rinocero forkuras via Se el sia kaokaj se testudelo a gemo difektias en sia tenujo kies kulpo do estas Ran You diris:Sed nun la muregoj de Zhuanyu estas fortikaj kaj proksimaj al Bi226se nia efo nun ne prenas in estontece i estos la kazo de malojo de liaj posteuloj. Konfuceo dirisRan Youla noblulo malamas tiunkiu rifuzas diriMi volas tion kaj tionkaj faras

- 107 -

klarigojn por sia miskondutoKoncerne la reganton de iu regno a la efon de iu familio adis la jenon mi Li ne estas maltrankvila pri tio lia popolo estas malria ke sed estas maltrankvila pri tioke la riaoj ne estas juste distribuitaj ne estas maltrankvila pri tio lia popolo li ke estas malgrandnombrased estas maltrankvila pri tio ke ili estas dividitaj unuj kontra aliaj. Kaj efektive kiam io estas juste distribuita tiam malaperas malrieco; kiam ili ne estas dividitaj unuj kontra aliaj tiam malaperas nesufieco de homojkaj kiam regas kontentecotiam okazas nenia ribeloSe tia stato de aferoj ekzistas kaj tamen la popolo de foraj landoj ankora ne submetiastiam la reganto devas altiri ilin al si per plialtigo de sia kulturiteco kaj virtokaj post kiam ili alvenas, li devas ilin kontentigi kaj trankviligi Nun kvankam vi amba kaj Ran You Jilu helpas vian mastrontamen la popolo de foraj lokoj ne submetias al li li ne povas altiri ilin al si regno kaj La mem estas dividita kaj anceliantased li povas fari nenion por konservi in tuta kaj nun e planas operacojn interne de nia regno timas la kazo de la malojo Mi ke de Ji-familio ne estos Zhuanyused trovios interne de la ekranego en la palaco de la princo de Lu227. 2Konfuceo diris: Kiam la lando estas bone regatceremoniojmuziko kaj punaj militaj ekspedicioj devenas de la reo Kiam la lando estas malbone regata ceremonioj muziko kaj punaj militaj ekspedicioj devenas de la princojKiam i tiuj aferoj devenas de la

- 108 -

princojordinare malofte okazaske ili ne perdias en dek generacioj Kiam i tiuj aferoj devenas de la grandaj oficistoj de la princoj ordinare malofte okazas ili ne ke perdiasas en kvin generacioiKiam la vasaloj al la grandaj oficistoj tenas en siaj manoj la regpotencon de la regnoordinare malofte okazaske ili ne perdias en tri generaciojKiam justaj principoj regas en la landola administrado ne povas esti en la manoj de la grandaj oficistoj Kiam justaj principoj regas en la lando inter la ordinaraj popolanoj estas neniaj diskutoj. 3 Konfuceo diris La regpotenco de la regno nun estas for de la princo de Lu227 jam por kvin generaciojLa regado estas en la manoj de la grandaj oficistoj jam por kvar generaciojTial la posteuloj de la tri Huan-oj228 estas reduktitaj al multe malpli prospera stato. 4 Konfuceo diris Trovias tri tipoj de amikeco kiuj estas utilajkaj tri tipoj de amikecokiuj estas malutilajAmikeco kun la honesta homoamikeco kun la sincera kaj amikeco kun la alte klera estas utilajAmikeco kun la flatema homoamikeco kun la duvizaa kaj amikeco kun la falslanga estas malutilaj. 5Konfuceo dirisTrovias tri tipoj de ojo kiuj estas utilaj kaj tri tipoj de ojo kiuj estas malutilaj ojo en studo de ceremonioj kaj muziko ojo en ladado pri bonaj kvalitoj de aliaj kaj ojo en amikeco kun honestaj kaj kapablaj amikoj estas utilajojo en heroojo en nenifarado kaj pasumado kaj ojo en luksega festenado estas malutilaj.
- 109 -

6 Konfuceo diris Parolante kun noblulo homo povas fari tri erarojnSe li parolas tiamkiam por li ne venas la vico paroli estas nomata malpacienco li tio Se ne parolas tiam kiam por li venas la vico paroli estas tio nomata kaoSe li parolas sen rigardi la mienon de la noblulotio estas nomata blindeco. 7Konfuceo diris: La noblulo devas sin gardi kontra tri aferojEn la junecokiam lia vivpulsado estas ankora nestabiliintali devas sin gardi kontra volupto la maturio En kiam lia vivpulsado estas forta li devas sin gardi kontra batalemoEn la maljuneco kiam lia vivpulsado estas malfortali devas sin gardi kontra avideco. 8Konfuceo diris: La nobluloj timas tri aferojn ili timas la volon de ielograndajn homojn kaj la vortojn de sanktaj sauloj malgrandaj homoj ne scias La pri la volo de ielo kaj tial ne timas inIli malestimas la grandajn homojn kaj mokas la vortojn de sanktaj sauloj. 9Konfuceo dirisTiujkiuj naskias kun la posedo de sciojestas homoj de la plej alta klasoTiuj kiuj lernas kaj tiel akiras sciojnestas de malpli alta klaso Tiuj kiuj lernas post kiam ili renkontas malfacilaojn, estas de ankora malpli alta klasoKoncerne tiujnkiuj renkontas malfacilaojn kaj tamen ne lernasili apartenas al la plej malalta klaso de la popolo. 10Konfuceo diris: Trovias na aferojkiujn la

- 110 -

nobluloj devas konsideriu ili vidas klarekiam ili rigardasu ili adas klarekiam ili askultasu ili estas mildaj en sia mienou ili estas respektemaj en sia kondutou ili estas sinceraj en siaj paroloju ili estas konsciencaj en plenumo de aferoj ? u ili devas demandi a ne kiam ili estas en dubou ili pensas pri la sekvojkiam ili estas en kolerou ili pensas pri justecokiam ili vidas profiton? 11Konfuceo diris: Vidi tionkio estas bona kaj sekvi in kvaza oni neniel povus in atingividi tionkio estas nebonakaj eviti in kvaza oni ne kuraus meti siajn fingrojn en bolantan akvon tiajn homojn mi vidis kaj tiajn vortojn mi adisVivi ermite por konservi sian volon nefleksebla kaj praktiki justecon por efektivigi siajn principojn tiajn vortojn mi adis sed tiajn homojn mi ne vidis. 12 La princo Jing de Qi161 havis kvar mil evalojnsed en la tago de lia morto la popolo ne ladis lin pro lia manko de virtoBoyi kaj Shuqi78 mortis de malsato e la piedo de la monto Shouyang229 is nun kaj la popolo ankora ladas ilinu tiu diro ne estas ilustrita per tio i230 13Chen Kang23l demandis Boyu232: u de via patro vi adis lecionojn diferencajn de tiokion ni iuj adis? Boyu respondis: NeFojekiam mi rapidpae trapasis la korton renkontis mian patron starantan tie mi sola kaj li demandis al mi: u vi jam lernis la

- 111 -

Poempjn10?Al mia respondoAnkora neli aldonis Se vi ne lernas la Poemojn vi ne tagos por konversaciado. Mi do retiriis kaj lernis la PoemojnAlian tagonkiam mi rapidpae trapasis la kortonmi ree renkontis lin starantan tie solakaj li demandis al mi: u vi jam lernis la decregulojn?Al mia respondoAnkora ne' li aldonis: Se vi ne lernas la decregulojnvi ne scias kiel agi en viaj rilatoj kun aliaj homoj. Mi do retiriis kaj lernis la decregulojnMi adis de li nur tiujn i du aferojn. Chen Kang retiriis kaj diris kun ojo: Mi demandis pri unu aferokaj mi eksciis tri aferojnMi adis pri la Poemoj adis pri la decreguloj adis Mi Mi anka pri la sintenado de la noblulo al sia filo. 14 La princo de regno nomas sian edzinon sinjorinoi nomas sin infanetoLa popolo de la regno nomas sin princedzinokajen eesto de aliregnanoj li nomas in eta lordino Anka la aliregnanoj nomas in princedzino

- 112 -

APITRO XII YANG HUO

1Yang Huo233 deziriske Konfuceo vizitu lin sed Konfuceo tion ne farisLi do donis vaporkuiritan porkidon kiel donacon al Konfuceo kiu elektinte temponen kiu Yang Huo ne estis hejmeiris al li por esprimi sian dankon pro la donaco Ili renkontigis sur la vojo Yang Huo diris al Konfuceo: Venu. Mi deziras paroli kun vi. Konfuceo alpais al likaj tiu diris: u povas esti nomata virta tiukiu konservas sian grandan kapablecon kiel juvelon en sia sino kaj lasas sian landon en konfuzoKonfuceo silentisAnstatae Yang Huo mem respondis: Ne. Poste li ree demandis u povas esti nomata saa tiukiu deziras servi kiel regna oficisto kaj tamen foj-refoje perdas la ancon?Konfuceo restis silentaYang Huo ree mem respondis: Ne Pasas la tagoj kaj monatojla jaroj nin ne atendas. Konfuceo dirisPraveMi do enoficios. 2 Majstro diris: En niaj naturoj ni estas similaj La unu al aliased kutimoj faras nin diferencaj inter ni. 3La Majstro diris: Nur la saaj de la plej alta klaso kaj la malsaaj de la plej malalta klaso estas neaneblaj. 4La Majstroveninte al Wucheng96adis tie sonojn de kordinstrumentoj kaj kantadoRidetante li diris: Kial do necesas uzi bovtranilon por mortigi kokon?

- 113 -

Ziyou16 respondis: AntaeMajstromi adis viajn vortojn: Kiam la noblulo estas bone instruitali amas homojnkiam la malgranda homo estas bone instruitali estas facile regatta. La Majstro dirisMiaj disiplojla vortoj de Yang234 estas pravajTiokion mi us dirisestas nur erco. 5 Gongshan Furao235 ekribelinte en Bi236 invitis la Majstron al sikaj la Majstro inklinis iri tien Tio malplais al Zilu62 li diris kaj Se ni povas iri al neniu lokoni iru nenienKial do vi intencas iri al Gongshan? La Majstro diris: u povas esti senmotiva lia invitoSe iu uzos minmi reprosperigos la landon de Zhou-dinastio27 en la oriento. 6Zizhang2l demandis Konfuceon pri la perfekta virtoKonfuceo diris Tiukiu estas kapabla praktiki kvin aferojn ie sub la cielopovas esti nomata homo perfekte virta. Zizhang ree demandis: Kio do ili estas? Konfuceo diris Seriozeco grandanimeco sincereco diligenteco kaj afablecoTiukiu estas seriozane suferas malrespekton Tiu estas grandanima kiu gajnas iujnTiukiu estas sinceraestas konfidato de la popoloTiukiu estas diligentasukcesas en iokion li entreprenasTiukiu estas afablapovas ricevi la servojn de aliaj. 7Kiam Bi Xi236 invitis la Majstron al sitiu

- 114 -

inklinis iri tien 62 diris Zilu Majstro antae mi adis viajn vortojn: La noblulo ne eniras en la domon de tiu kiu mem faras malbonon. Bi Xi estas en ribelo en Zhongmu237kial vi volas iri al li? La Majstro dirisVi estas prava Mi diris tion u mi ne diris ankaKio estas vere malmola Sed ne povas esti frotmaldikigita; kio estas vere blankane povas farii nigra per tinkturado? u mi estas maldola kukurbo, kiu tagas nur por pendigo sed ne por manado? 8La Majstro diris You20u vi adis pri la ses moralaj kvalitoj kaj ses malbonoj? You respondis: Ne. Sidiukaj mi diru al viAmo al virto sen amo al lerno kondukas al stultecoAmo al sao sen amo al lerno kondukas al dibooAmo al sincereco sen amo al lerno kondukas al sinvundoAmo al verdiro sen amo al lerno kondukas al parolkrudeco Amo al kurao sen amo al lerno kondukas al malobeemoAmo al animfirmeco sen amo al lerno kondukas al obstina aroganteco. 9 Majstro diris La Miaj knaboj vi ne studas kial 10 la Poemojn ? La Poemoj povas helpi al vi eksciti vian imagonaltigi vian observkapablonvivi en akordo kun aliajlerni kiel fari satiradonIli povas helpi vin en la servado al viaj gepatroj unuflanke kaj en la servado al la princo aliflankePlieili povas anka plivastigi vian konon pri la nomoj de birdojbestoj kaj vegetaloj. 10La Majstro diris al Boyu145: u vi jam studis

- 115 -

Zhou-nan kaj Shaonan238? La homokiu ne studis Zhounan kaj Shaonan estas kvaza staranto , 239 kun la vizao kontra muro ! 11La Majstro diris: Decregulojdecreguloj ! u ili signifas nur donacadon de jado kaj silkao? Muziko muzikou i signifas nur sonadon de sonoriloj kaj tamburoj? 12La Majstro diris: Tiukiu prenas severan mienon kaj tamen interne estas malfortasimilas al malnobluloa pli ustetelistokiu trarompas a transgrimpas muron. 13 La Majstro diris: La ionjesuloj estas difektantoj de la virto. 14La Majstro diris: Disvastigi kion vi adis survoje estas foreti vian virton. 15 Majstro diris La u ni povus servi la princon kune kun homo malnobla? Kiam tia homo ne ricevas postenonli timaske li neniam povos in akiriKiam li jam ricevis inli timaske li povos in perdiSe li timaske li povos perdi sian postenontrovias nenio kion li ne kuraus fari. 16 Majstro diris La En la antikveco homoj havis tri malfortaojn, kiujn nun oni eble ne trovas La aroganteco de antikvuloj montris sin en verdiremola aroganteco de nuntempuloj montras sin en senmoderecoLa severa digno de antikvuloj montris sin en neofendebleco; la severa digno de nuntempuloj montras sin en malentilecoLa stulteco de antikvuloj

- 116 -

montris sin en simplecola stulteco de nuntempuloj montras sin en trompemo. 17La Majstro diris:Mielaj vortoj kaj hipokrita mieno estas ne ligitaj kun la vera virto. 18 Majstro diris La Mi abomenas la manieron en kiu la purpuro forrabas de la cinabra rugo ian brilon240Mi abomenas la kantojn de Zheng241kiuj konfuzas la klasikan konvencian muzikon242. Mi abomenas tiujnkiuj per siaj akraj langoj renversas regnojn. 19La Majstro dirisMi preferus ne paroli. Zigong9 diris:Se viMajstrone paroluskion do ni viaj disiploj lernus kaj komunikus al aliaj? La Majstro diris:u ielo parolasLa kvar sezonoj tamen iam alternas kaj io estas produktatau ielo diras ion? 20Ru Bei243 deziris viziti Konfuceonsed tiu rifuzis akcepti lin pretekstante malsanion kiam la Tuj portanto de tiu i mesao eliris tra la pordoKonfuceo prenis sian se-on146 kaj kantis kun ia akompanopor ke Ru Bei povu lin adi 21Zai Wo48 dirisLa trijara funebrado pro gepatroj estas tro longaSe la nobluloj sin detenas tri jarojn de la plenumo de ritaj ceremonioj, la ritaj ceremonioj estos tute perditajSe tri jarojn li sin detenas de la muzikola muziko estos ruinigitaLa malnova greno jam estas elerpita kaj la nova jam estas produktitakajen frotestigado de fajrola anoj de ligno estas ree farinta sian ciklon244Dola miunu kompleta jaro estus sufia por la funebrado.
- 117 -

La Majstro diris u vi sentus vin trankvila vi se kiam ankora ne pasus tri jaroj de post la morto de via patro a patrinojam manus bonan rizon kaj portus broditajn vestojn? Jesmi sentus min trankvila. respondis Zai Wo Se vi povus send vin trankvilaagu do la via plao la noblulo Sed dum la tuta periodo de funebrado ne perceptus la bongustecon de frandaojse ilin li manosnek trovus plezuron en la muzikose in li adusLi anka ne sentus sin trankvilase li komforte lousTial li ne faraskion vi proponasSed nun vi sentas vin trankvilavi do agu lau via plao. Zai Wo eliriskaj la Majstro diris Tio montras 245 ke al Yo mankas virto infaneto La post sia naskio ne povas forlasi la sinon de siaj gepatrojis gi havas la aon de tri jarojkaj tial la trijara funebrado estas universale observata en la tutalandou Yu ne uis la trijaran gepatran amkaresadon? 22La Majstro diris:Estas malfacile instrui tiun kiu faras nenion alian krom issate mani la tutan tagonu ne trovias tiaj ludoj kiel akojLudi ilin certe estus pli bone ol fari absolute nenion. 23Zilu62 diris: u la nobluloj estimas kuraon? La Majstro diris:La nobluloj rigardas justecon kiel ion plej gravanNoblulojhavante kuraon sen justeco inklinas fari ribelon malgrandaj homoj havante kuraon sen justecopovas farii rabistoj. 24Zigong9 dirisu anka la nobluloj havas

- 118 -

siajn malamojn? La Majstro diris:Jesili havasIli malamas tiujnkiuj diskonigas alies malbonojnIli malamas tiujnkiuj okupante malaltan postenon kalumnias siajn superulojn malamas tiujn havas Ili kiuj kuraon kaj ne observas la decregulojnIli malamas tiujnkiuj estas riskemaj kaj samtempe obstinaj. Poste la Majstro demandis: Ci11 anka vi havas u viajn malamojn? Zigong respondis: Mi malamas tiujnkiuj atribuas al si atingojn de aliaj kaj rigardas sin kiel homojn saajn Mi malamas tiujn kiuj estas malmodestaj kaj pensas ili estas bravaj malamas ke Mi tiujnkiuj emas malkai sekretojn de aliaj kaj pensas ke ili mem estas honestaj. 25La Majstro diris: Estas malfacile trakti la virinojn kaj malgrandajn homojnSe vi estas familiara kun iliili perdas sian humileconSe vi estas malintima al iliili estas malkontentaj. 26La Majstro dirisKiam la homo en la kvardeka jaro estas ankora malatata de homoj restos li iam tiakia li estas.

- 119 -

APITRO XVIII WEI ZI

1 vicgrafo Wei246 retiriis el la korteganeco La La 247 248 249 vicgrafo Ji fariis sklavo al Zhou Bi Gan faris admonon kaj estis mortigita Konfuceo diris: Yin-dinastio25 ja havis i tiujn tri virtulojn. 2 de Liuxia220 Hui estante kriminala juisto estis trifoje eksigita je la ofico diris al li: u ankora ne Oni estas tempo por visinjoroforlasi i tiun landon? Li respondis: Servante homojn en honesta manierokien mi iroskaj ne spertos tiajn trifojajn eksigojn? Se mi servus homojn en malhonesta manierokiel do necesus al mi forlasi la landon de miaj gepatroj? 3 princo Jing de Qi161 La rilate la manieron en kiu li devos trakti Konfuceon diris: Mi ne povos trakti lin en la manieroen kiu la suvereno de Lu-regno traktas la efon de Ji-familio28Mi traktos lin en maniero inter tiu donita al la efo de Ji-familio kaj tiu donita al la efo de Meng-familiom250. Li diris anka: Mi estas maljuna kaj ne povas praktiki liajn doktrinojn. Konfuceo do foriris el Qi-regno 4Qi-regno donacis al Lu-regno muzikistinojn kiujn Ji Huan251 akceptis kaj pro tio okazis nenia kortega adienco dum tri tagojKonfuceo do foriris el Lu-regno. 5 frenezulo de Chu-regno La Jieyu252 preterpasis la kaleon de Konfuceo kantante kaj dirante: Ho Feng-birdo134 Feng-birdo Ho Kiel via virto degeneras !

- 120 -

Koncerne la pasintecon, admono estas senutilased la estonteco povas esti antazorgataForlasu do kion vi sekvasForlasu do kion vi sekvasDanero atendas tiujn kiuj nun sin okupas pri aferoj de regado. Konfuceo elkaleiis kaj deziris konversacii kun lised Jieyu tuj rapidis fortiel ke Konfuceo ne povis paroli kun li 6Kiam Changju kaj Jienie253 kune laboris sur kampoKonfuceo preterpasis ilin kaj sendis Zilu62 por demandis pri la pramejo. Changju diris: Kiu estas tiu, kiu tenas kaprimenojn en la kaleo tie? Zilu diris al li: Tiu estas Kong Qiu254. u tiu ne estas Kong Qiu el Lu-regno? 1i demandisJes, estis la respondo Li scias estas la pramejo, diris Changju kie Zilu do demandis Jienikiu diris al li: Kiu vi estassinjoro? Li respondis: Mi estas Zhong You91. u vi ne estas disiplo de Kong Qiu el Lu-regno? demandis Jieni Ml estas, li respondis Malordokvaza inundo, regas en la tuta lando kaj kiu estas tiukun kiu vi penas ani inu ne pli bone estus sekvi tiujnkiuj evitas la tutan mondonol sekvi tiunkiu evitas nur tiun kaj i tiun? diris Jieni kaj senese kovradis per tero la semitajn semojn Zilu revenis kaj raportis iliajn dirojn Konfuceo diris kun suspiro: Estas neeble por ni
- 121 -

arii kun birdoj kaj bestojSe mi havus rilatojn ne kun homojkun kiuj do nu povus havi rilatojn? Se justaj principoj regus en la landoestus ne neceseke mi penu ani ian staton kune kun vi. 7Foje Zilusekvante la Majstronpostiis kaj renkontis maljunulon portis sarkilon per bastono sur kiu la ultro Zilu demandis: u vi vidis mian Majstron sinjoro? La maljunulo respondis: ajnas al mi li povas kiel esti nomata majstrose liaj kvar membroj ne tagas por peniga laboro kaj ne povas distingi la kvin specojn de greno? Dirinte tionli plantis sian bastonon en la teron kaj komencis sarkadondume Zilu staris respektoplene kun kunigitaj manoj surbruste La maljunulo invitis Zilu pasigi la nokton en lia domobuis kokonmanpretigis milion kaj regalis lin anka prezentis al li siajn du filojn sekvantan Li La tagon Zilu darigis sian vojon kaj raportis ion tion al Konfuceo La Majstro diris:Li estas ermito, kaj sendis Zilu returnepor ree vidi linsedkiam li atingis la lokon la maljunulo jam foriris Zilu do diris: Ne enoficii ne estas la la justecoSe la rilato inter la maljuna kaj la juna ne devas esti neglektatakiel do oni povas malatenti la rilaton inter la suvereno kaj la ministrojDezirante konservi sian personan pureconli lasaske tiu granda rilato estu

- 122 -

konfuzita la nobluloj enoficio celas nur plenumi la Por justajn devojn apartenantajn al i. Koncerne la neefektivigeblecon de niaj principoji jam de longe estas sciata. 8La homojkiuj ermitiis por eviti la mondon estis BoyiShuqi78YuzhongYiyiZhuzhangHui de Liuxia220 kaj Shaolian255La Majstro diris: Rifuzi lasi sian volon malfirmigita kaj rifuzi lasi sian personecon malhonorita tiajmi pensasestas Boyi kaj Shuqi. Parolante pri Hui de Liuxia kaj Shaolianli diris: Ili lasis sian volon malfirmigita kaj lasis sian personecon malhonoritased iliaj vortoj estis konformaj al iliaj principoj kaj iliaj agoj estis faritaj post konsideroj estas io Tio kion oni povas rimarki en ili Parolante pri Yuzhong kajYiyi, li diris: Dum ili kais sin en sia izolitecoili donis liberecon al siaj vortojsed ili sukcesis en konservado de la pureco de sia personeco, kaj ilia ermitio estis nur ilia artifikoKoncerne min mi estas diferenca de iuj i homojPor mi ekzistas nemokion mi povus fari a ne povus fari. 9 La granda muzik-majstro, Zhi, forlasis Lu-regnon kaj iris al Qi-regnoGanla majstro de la muziko ludata e la dua mano256 iris al Chu-regnoLiaola majstro de la muziko ludata e la tria manoiris al Cai-regnoQuela majstro de la muziko ludata e la kvara mano, iris al Qin-regnoFangshula tambur-majstro retiriis al la nordo de la Flava Rivero Wu majstro de tambureto la

- 123 -

retiriis al la Han-rivera regionoYangla asistanta muzikmajstro, kaj Xiang majstro de la tona frapinstrumentoretiriis al apudmara regiono 10La duko de Zhou106 alparolis la princon de Lu257 dirante: La nobluloj ne neglektas siajn parencojn igas la grandajn ministrojn plendi pri tio nek ke ili ne estas konfidataj. Sen ia granda kazo ili ne deoficigas siajn malnovajn amikojn nek eksigas la maljunajn oficistojnIli ne seras en unu homo talentojn por ia laboro. 11 Zhou-dinastio27 estis ok eminentaj kleruloj En BodaBokuoZhongtuZhonghuShuyeShuxia Jisui kaj Jigua258

- 124 -

APITRO XIX ZI ZHANG

1Zizhan21 diris: Klerulokiu vidas daneron estas preta oferi sian vivonKiam la okazo de gajno sin prezentas al lili pensas pri justecoDum oferado liaj pensoj direktias al respektodum funebrado liaj pensoj estas okupitaj de malojo Tia homo meritas nian aprobon. 2 Zizhang diris Kiam iu tenas sin je la virto sen firmeco kaj kredas justajn principojn sen fidelecokian signifon povas havi lia ekzisto a neekzisto? 3La disiploj de Zixia6 demandis Zizhang pri la principoj de la interhomaj rilatojZizhang diris: Kion Zixia diris pri la temo? Ili respondis: Zixia diris Havu rilatojn kun tiujkiuj povas esti utilaj al viRifuzu rilatojn kun tiujkiuj ne povas esti tiaj. Zizhang diris Tio i estas diferenca de tiokion mi lernisLa nobluloj devas honori la talentajn kaj virtajn kaj toleri iujnIli ladas la bonajn kaj kompatas la senkapablajnu mi posedas grandain talentojn kaj virtonSe jes, kiajn homojn do mi ne povos toleriu mi estas sentalenta kaj senvirta? Se jestiam homoj rifuzos rilatojn kun miKial do necesoske mi rifuzu rilatojn kun ili? 4Zixia diris: E en malsuperaj studoj kaj artoj trovias io inda je konsideroSed timanteke ili povus malhelpi la efektivigon de tio estas malproksima kaj kio altala nobluloj ne sin okupas pri ili.

- 125 -

5Zixia diris: Tiukiu de tago al tago sciias kion li ne sciiskaj de monato al monato ripetaskion li jam ellernispovas esti nomata lernema. 6. Zixia diris: Vaste lernu kaj havu firman celon demandu kun modesteco kaj pensu pri aktualaoj; anka en tio kuas la virto. 7 Zixia diris: "Metiistoj loas en siaj metiejoj por plenumi siajn laborojnNobluloj faras lernadon por atingi la plejaltecon de la principoj. 8Zixia diris: La malgrandaj homoj havas la inklinon kai siajn kulpojn. 9Zixia diris: Noblulo havas tri facetojnKiam oni rigardas lin de malproksimeli aperas severakiam oni alproksimiasli estas mildakiam oni adas lin parolili estas serioza. 10Zixia diris:La nobluloj ne trudas laborojn al sia popologis ili akiras ties fidonalie oni pensuske ili subpremas ne admonas sian princon ili akiras Ili is ties fidonalie tiu pensuske ili kalumnias. 11 Zixia diris Oni ne povas transpasi la limlinion en la grandaj virtoj sed koncerne la malgrandajn virtojnoni povas in iom transpasi. 12Ziyou16 diris: La disiploj de Zixia sufie tagas por fari balaadon kaj gast-akceptadonSed i tiuj aferoj estas nur bagatelaoj facile lerneblajkaj ili restas sensciaj pri kio estas esenca Kiel do tiamaniere ili povus farii sufie instruitaj? Zixia adis pri tio kaj diris: Ho veYan You259

- 126 -

estas erara la objektoj de instruado de la noblulo El kiuj estas de la unua graveco kaj devas esti unue instruataj Kaj kiuj estas de la dua graveco kaj devas esti poste instruatajIli estas kiel plantojkiuj estas ordigitaj la siaj klasojKiel do la maniero de instruado de noblulo povus esti distordita Kredeble estas nur la sankta saulokiu povasde la komenco is la finoprocedi precize la la natura ordo en sia instruado! 13 Zixia diris: La regna oficisto havante superfluan energion devas dedii sian liberan tempon al lernado La lernanto fininte sian lernadon devas klopodi farii regna oficisto. 14 Ziyou16 diris: Funebrado sufias en tia gradoen kia oni povas plene esprimi sian malojon. 15Ziyou dirisMia amiko Zizhang21 estas ladinda pro tioke li povas plenumikion aliaj trovas malfacile plenumeblased li tamen ne estas perfekte virta. 16Majstro Zeng diris: Kiel imponan tenion Zizhang havasEstas malfacile kune kun li praktiki la virton. 17 Majstro Zeng diris: Mi adis de nia Majstro la jenon: La homo ne povas plene esprimi tionkio estas en li krom en la okazo kiam li funebras pro la morto de sia patro aupatrino. 18 Majstro Zeng diris: Mi adis de nia Majstro la jenon: La fila fideleco de Meng Zhuang260enerale diriteestas atingebla por aliaj; sed rilate tionke li ne

- 127 -

anis la ministrojn de sia patronek lian regmanieron i estas malfacile atingebla por aliaj. 19La efo de Meng-familio250 nomumis Yang Fu261 kriminala juisto kaj tiu konsultis Majstron Zeng Zeng diris: Nuntempe la regantoj malbone plenumas siajn devojnkaj tial inter la popolo jam longe regas senordeco vi eltrovos la veron de iu ajn akuzo Se kompatu la krimulon kaj ne sentu ojon pro via propra kapablo. 20Zigong9 diris: La malvirteco de Zhou248 eble ne estis tiel granda kiel oni diskoniadis Tial la nobluloj malvolas trovii en malalta situaciokie iaj malbonoj de la mondo povus flui sur ilin. 21Zigong diris: La kulpoj de la noblulo estas kvaza eklipsoj de la suno kaj lunoKiam li havas kulpojniuj vidas ilin; kiam li sin korektasiuj rigardas supren al li kun respekto. 22Gongsun Chao de Wei262 demandis Zigong: De kiu do Zhongni263 ricevis sian erudicion? Zigong respondis: La doktrinoj de Wen kaj Wu264 ankora ne perdiisIli trovias inter homojHomoj talentaj kaj virtaj memoras la pli grandajn principojn de ilikaj aliajkiuj ne estas tiel talentaj kaj virtajmemoras la malpli grandajnTial ie trovias la doktrinoj de Wen kaj WuKie do nia Majstro ne povus havi okazon de lernado Kaj kial do necesus al li havi regulan instruiston? 23 Shusun Wushu265 diris al la grandaj oficistoj en

- 128 -

la princa palaco:Zigong estas pli talenta kaj pli virta ol Zhongni. Zifu Jingbo205 raportis la diron al Zigong Zigong diris:Permesu al mi uzi la komparon de domo kaj ia irkamuroMia irkamuro atingas nur is la ultrojOni povas rigardi trans in kaj vidi ion valoran en la ambrojLa irkamuro de mia Majstro estas plurajn ren-ojn266 altaSe oni ne trovas la pordon kaj eniri tra ioni ne povas vidi la prapatran templon kun iaj belaoj, nek la domojn kun iliaj ornamaojSed mi supozaske estas tre malmultaj tiujkiuj povas trovi la pordon Do, u ne estas natura la diro de s-ro Wushu? 24Shusun Wushu kalumnie parolis pri Zhongni kaj Zigong diris:Ne tiel paroluZhongni ne estas kalumniebla La talentoj kaj virto de aliaj estas montetojkiujn oni povas transpasiZhongni estas la suno kaj la lunokiujn oni neniel povas transpasiE se oni dezirus rifuzi la brilon kian malutilon li povus fari al la suno kaj la lunoTio montrus nur li ne konus sian ke propran kapablon. 25Chen Ziqin267 diris al Zigong: Vi estas tro modesta. Kiel Zhongni povus esti pli talenta kaj pli virta e ol vi? Zigong diris: Pro unu vorto homo povas esti kalkulata kiel saased pro unu vorto li povas esti kalkulata kiel malsaajNi do devas esti singardaj pri niaj vortoj Majstro ne estas atingebla tiel same Nia kiel la ielo ne estas ascendebla per tuparoSe nia Majstro estus en la pozicio de princo de in regno a
- 129 -

fedoposedantoni trovus konfirmita tionkion oni diras kiam li volus la popolo staru per la deco tuj ke ili starus per la deco; kiam li gvidus ilin antaenili tuj lin sekvus kiam li feliigus ilin homoj de malproksime tuj amase venus sub lian regadonkiam li stimulus ilinili tuj farius unuanimaj Dum li vivas estas glora li li Se mortus estus amare prilamentata li Kiel do li povus esti atingita de mi?

- 130 -

APITRO XX YAO YUE

1Yao126 diris: Ho viShun124! La la volo de ielo nun vi devas heredi mian trononFirme tenu la ustan Mezon103 kun sincereco mizero regos interne Se de la kvar marojla suverenecodonita de ielo al vi venos al fino por eterne. La samajn vortojn uzis anka Shunkiam li cedis la tronon al Yu125 Tang163 diris: Mila infano L268arogas al mi uzi nigran bovon kiel viktimon kaj arogas al mi kategorie diri al Viho la plej majesta suvereno ielo ke la pekulojn mi ne kuraas pardoni, kaj la bonecon kaj malbonecon de Viaj ministroj, ho ielomi ne kaas ar ilin Vi ekzamenas per Via mensoho ieloSe mi mem faras krimojnmi ne atribuas ilin al la popolo en la miriadoj da regionojSe en la miriadoj da regionoj oni faras krimojni tiuj krimoj devas esti atribuitaj al mi.269 La suvereno de Zhou-dinastio27 faris grandajn donacojn ke la bonuloj estis riigitaj tiel Kvankam mi havas proksimajn parencojntamen ili ne estas egalaj al la virtulojSe la popolo faras pekojnili devas esti atribuitaj al mi.270 Li unuecigis la pezojn kaj mezurojnrestarigis la oficojn forjetitajn tiel ke liaj dekretoj estis bone plenumataj en la tuta landoLi revivigis regnojnkiuj jam estingiisrestarigis familiojnkies heredlinio jam rompiis enoficigis kompetentulojn ante estis kaj kiuj

- 131 -

neglektatajtiel ke en la tuta landola koroj de la popolo turniis al li Por li la plej gravaj estis la popolola nutraola funebraoj kaj la oferadoj Per sia grandanimeco li gajnis la popolonPer sia sincereco li igis la popolon meti sian fidon sur lin. Per sia favora agado li atingis grandajn sukcesojnPer sia justeco li ojigis iujn homojn. 2 Zizhang21 demandis Konfuceon Kiel do homo en atoritato devas agipor ke li povu dece konduki la regadon? La Majstro respondis: Li honoru la kvin bonajn aferojn kaj forigu la kvar malbonajntiam li povos dece konduki la regadon. Zizhang diris: Kio do estas la kvin bonaj aferoj? La Majstro diris: Ili estas ke la homo en atoritato bonfaras al la popolo sen siaj grandaj elspezojke li metas taskojn sur la popolon sen ilia plendoke li sekvas la virton sen avideco je profito ; ke li estas digne trankvila sen fiereco ; ke li estas majesta sen feroceco. Zizhang diris: Kion do signifas bonfari al la popolo sen siaj grandaj elspezoj? La Majstro respondis Kiam la homo en atoritato igas la popolon fari aferojnel kiuj ili povas ricevi profitojnu tiam li ne bonfaras al la popolo sen siaj grandaj elspezojKiam li elektas laborojnkiuj estas konvenaj al la popolokaj igas ilin labori super ilikiu

- 132 -

do plendosKiam li sekvas la virton kaj in atingas kian profiton do li avidosKiam li havas rilatojn kun homojli ne kuraas montri malrespekton al ilitute egaleu ili estas multaj a malmultaju potencaj a senpotencaj tio ne signifas li estas digne trankvila u ke sen fierecoLi bonordigas siajn vestojn kaj apon kaj montras dignecon en sia mieno ke, rigardate lin tiel oni sentas timonu tio ne signifaske li estas majesta sen feroceco? Zizhang demandis Kio do estas la kvar malbonaj aferoj? La Majstro diris: Puni la popolon per morto sen antaa eduko al ili tio estas nomata krueleco. Postuli de ili tujan plenan sukceson en laboro sen averto al ili tio estas nomata abrupta trudemo Doni ordonojn kvaza sen ureco kajkiam la tempo venasinsisti pri rapida plenumo tio estas nomata fuado de aferojKaj doni pagojn a rekompencojn al homojsed tion fari en domaa maniero tio estas nomata avareco. 3La Majstro diris: Tiukiu ne konas la volon de ielone povas esti nobluloTiukiu ne konas la decregulojnne povas firme stari inter homojTiukiu ne konas vortojnne povas koni homojn.

- 133 -

NOTOJ
ar tiu i verko abundas je nomoj de inaj antikvuloj tial estas necese i tie fari mallongan klarigon pri ili eneraleLa plena nomo de inoj ordinare konsistas e1 du partojLa unua parto estas familia nomo kaj la dua estas personaLa antikvuloj haviskrom siaj familia nomo kaj persona nomoanka adoltian nomonkiun ili ricevis e sia adoltio viro je 20 jaroj kaj virino je 15 jarojEkzemplela plena nomo de Ziludisiplo de Konfuceoestis Zhong YouZhong estis lia familia nomo kaj You estis lia persona nomoZilu estis lia adoltia nomokaj lia alia adoltia nomo estis JiluEn tiu i libro li estas menciata jen per la nomo Zhong You a simple Youjen per Zilu a Jilu 1 Xue Er titolo de la unua apitro de Analektoj de La Konfuceo En tiu i libro iu apitro estas titolita a per la unuaj du inaj ideografiaoj el la eldiro de Konfuceo a per la unua persona nomo menciita en la parolo a anekdoto en la unua sekcio de la apitro 2La MajstroEn tiu ci librola Majstroestas uzata ekskluzive por anstatai la nomon Konfuceo 3NobluloEn tiu i libronoblulo estas uzata de Konfuceo por aludi iafoje virtan homonalifoje homon en alta situacio 4 Majstro You e Ruo t You disiplo de Konfuceo En tiu i libro la disiploj de Konfuceo kutime estas menciitaj per iliaj adoltiaj nomojkrom You Ruo kaj

- 134 -

Zeng Shenvd. noton 5kiuj estas titolataj respective Majstro You kaj Majstro Zengtial oni supozaske Analektoj de Konfuceo eble estis kompilita de disiploj de You Ruo kaj Zeng Shen 5 Majstro Zeng e t Zeng Shen disiplo de Konfuceo vdnoton 4 6ZixiateBu Shangdisiplo de KonfuceoZixia estis lia adoltia nomo. 7La princot. ela regnestroar en la Periodo de Printempo kaj Atuno 770476 aKplejparto de la estroj de diversaj regnoj estis posteuloj de membroj de la rea familio de Zhou-dinastiotial ili ricevis la titolon princo 8ZiqinteChen KangZiqin estis lia adoltia nomo supozas li estis disiplo de Konfuceo Iuj ke sed la supozo ne estas konfirmita 9. Zigong: t. e. Duanmu Ci, disiplo de KonfuceoZigong estis lia adoltia nomo 10 Libro de Poezioi estas la plej frua kolekto de inaj poemoj kiu enhavas en si 305 poemojn de Zhou-dinastio estas nomata ankaTricent Poemoj i a simple la Poemoj poemoj enLibro de Poezio La anka povis esti kantataj 11 t Duanmu Ci Zigong vd Ci: e noton 9 i tie oni povas legici kiel viLia plena nomo estis Duamnu Ci 12Meng YiteMengsun Hejigranda oficisto de Lu-regnoYi estis lia postmorta titolo

- 135 -

13Fan Chi: teFan Xudisiplo de KonfuceoLia adoltia nomo estis Zichitial li estis nomata anka Fan Chi 14MengsunteMeng Yivdnoton 12 15Meng WuFilo de Meng Yivdnoton 12 16 Ziyou t Yan Yan e disiplo de Konfuceo Ziyou estis lia adoltia nomo estis nomata anka Yan You Li 17 Hui e Hui t Yan Yan Yuan la plej atata disiplo de Konfuceo adoltia nomo estis Ziyuan li estis Lia tial nomata anka Yan Yuanar li estis malriatial la Konfuceo oni ne devis doni al li pompan enterigon 18La Konfuceo la klera noblulo ne devas esti kiel vazokiu havas nur limigitan uzebleconLi devas esti homo havanta multflankajn kapablojn 19Malgranda homoEn Analektoj de Konfuceo malgranda homo estas uzata de Konfuceo por aludi iafoje senvutan homon a malnoblan homonalifoje homon en malalta situacio a ordinaran popolanon 20 You e t Zhong You disiplo de Konfuceo Liaj du adoltiaj nomoj estis Zilu kaj Jilu Juante proceson oni devas askulti amba partiojn La kazo kial Konfuceo diriske Zhong You povus decidi procesojn askultinte unu partionkuas en tioke la Konfuceo Zhong You estis homo tiel honestake nek akuzanto nek akuzito volus mensogi al li 21. Zizhang: t.e. Zhuansun Shi, disiplo de KonfuceoZizhang estis lia adoltia nomo 22 princo Ai suvereno de Lu-regno regado La La Lia

- 136 -

daris 27 jarojn494466 a.K.. 23 KangteJisun Feila plej potenca ministro al Ji la princo Ai de Lu-regnoKang estis lia postmorta titolo 24Libro de HistorioUnu el la Konfuceanaj klasikaojLadire i estis editorita de Konfuceo 25 Yin-dinastio: Nomo de la posta periodo 1401 1066 aKde Shang-dinastioShang-dinastio daris de .1711 is .1066 a.K 26Xia-dinastio daris de . 2140 is 1710 a.K 27. Zhou-dinastio daris de . 1066 is 256 a.K 28La efo de Ji-familioteJi Pinggranda oficisto de Lu-regno, unu el la efektivaj regantoj de tiu regno 29 vicoj la preskribo de Zhou-ritaro nur la reo Ok La rajtis ordoni ok vicojn da personoj64 personojmuziki kaj danci dum la oferceremonioJi Ping estis granda oficistokiu rajtis uzi nur kvar vicojn da personoj (32 personoj). 30La tri familiojt.ela familioj de la tri grandaj oficistoj en Lu-regno MengsunShusun kaj Jisunkiuj estis la efektivaj regantoj de tiu regno 31La odo YongKantebla poemo el Libro de Poeziokiun nur la reo de Zhou-dinastio rajtis uzi e la fino de sia oferado 32 du versoj estas el la odo Yong tie la filo de la La i ielo signifas reon de Zhou-dinastio 33 Fang Lin Lu-regnano iam demandis Konfuceon Li pri ceremoniaj aferoj (vd.3.4)

- 137 -

34 monto Tai La Fama monto en Lu-regno en la nuna Shandong-provincoEn tin tempo nur la reo kaj fedaj princoj rajtis fari oferadon al tiu montoLa estro de Ji-familiokiu estis nur granda oficistoe volis fari la oferadonkio la Konfuceo estis ia arogo 35 Ran You: t Ran Qiu e disiplo de Konfuceo Lia adoltia nomo estis Ziyou li estis nomata anka Ran tial You 36La unuaj du el la tri versoj estas el Libro de Poeziola tria verso estas eble el iu antikva poemo ne plu ekzistanta. 37 Shang: t.e. Bu Shang (Zixia) disiplo de Konfuceo 38La Poemojte Libro de Poezio vdnoton 10. 39 La la preskribo de Zhou-ritaro nur la reo rajtis fari la Grandan Oferadon. La Granda Oferadokiun faris la princo de Lu-regnola Konfuceo estis ia arogotial Konfuceo ne volis plu spekti la ceremonion 40La vortoj de Konfuceo montraske li ne aprobis la faktonke la princo de Lu-regno faras la Grandan Oferadonvd. 3.10) 41Wangsun Jia: Granda oficisto de Wei-regno. 42 antikvuloj la dio de la sudokcidenta angulo de la La domo estis pli altranga ol la dio de la kuirfomoSed la lasta havis la rajton raporti rekte al ielo la aferojn okazintajn en la domoLa frazo signifaske flatado al homo malpli altranga kun efektiva povo estas preferinda al flatado al la homo pli altranga sen efektiva povo

- 138 -

43 du antaaj dinastioj: t Xia-dinastio La e vd noton 26 kaj Yin-dinastiovdnoton 25) 44Granda TemploTemplo al la fondinto de la regno a dinastio 45 filo de la Zou-ano Konfuceo la patro de La t.e. ar Konfuceo siatempe funkciis kiel granda oficisto de la urbeto Zoutial oni nomis lin Zou-ano 46La princo DingLa suvereno de Lu-regnoLia regado daris 15 jarojn 509495 a.K. 47Guan JuKvakantaj Pandionojla unua poemo en Libro de Poezio 48Zai Wo: t.eZai Yudisiplo de KonfuceoLia adoltia nomo estis Ziwotial li estis nomata anka Zai Wo 49Guan Zhongefministro al la princo Huan de Qi-regnoLi helpis al tiu farii la efo super la princoj de diversaj regnoj. 50YiNomo de iu loko en Wei-regno 51Sonorilo kun ligna langoEn la antikveco oni kunvokis homojn per tintigo de sonorilo kun ligna lango por publike sciigi al ili ion gravani tie sonorilo kun ligna lango signifassaan gvidanton de la popolo 52 Shao: Nomo de muzikao en la regperiodo de la reo Shunar li surtroniis dank al la abdiko de Yaotial Konfuceo opiniiske Shao estas perfekte bela kaj anka perfekte bona 53. WuNomo de muzikao en la reperiodo de la reo

- 139 -

Wu de Zhou-dinastioar li akiris la tronon per militaj rimedojtialmalgra ke la de li kondukita milito estis justaKonfuceo opiniiske Wu ne estas perfekte bona kvankam perfekte bela 54. Shen: t.e. Zeng Shen, disiplo de Konfuceo 55Zengt.eZeng Shen 56Gongye ChangDisiplo de Konfuceo 57 Nan Rong t. e Nangong Kuo, disiplo de KonfuceoLia adoltia nomo estis Zirongtial li estis nomata anka Nan Rong 58Zijiant. eFu Buqidisiplo de KonfuceoZijian estis lia adoltia nomo. 59Per tiu i metaforo Konfuceo aludiske kvankam Zigong havas ian valoran kapablontamen li ne estas perfekta 60YongteRan Yongdisiplo de KonfuceoLia adoltia nomo estis Zhonggong 61Qidiao KaiDisiplo de Konfuceo 62Zilu: teZhong You (vdnoton 20) 63Ran Qiudisiplo de Konfuceovdnoton 35. 64Chit. eGongxi Chidisiplo de KonfuceoLia adoltia nomo estis Zihuatial li estis nomata anka Gongxi Hua 65Zai YuDisiplo de Konfuceo 66Shen ChengDisiplo de Konfuceo 67Kong Went. e. Kong Yugranda oficisto de Wei-regno Wen la Klera estis lia postmorta titolo 68Zichant. eGongsun Qiaoeminenta efministro

- 140 -

de Zheng-regnoZichan estis lia adoltia nomo 69. Yan Pingzhong: Eminenta efministro de Qi-regno 70Zang Wenzhong : Granda oficisto de Lu-regno 71En la antikveco testudo estis rigardata kiel animalo tre valora kaj respektindased malgra tio Konfuceo opiniiske teni in en tiel luksega domo estas ago ne saa 72ZiwenEminenta efmimstro de Chu-regno 73 Granda oficisto: Titolo de altranga oficisto malsupera al la ministro 74 Cui: t Cui Shu e altranga oficisto de Qi-regno 75Chen WenAltranga oficisto de Qi-regno 76Ji WenAltranga oficisto de Lu-regno 77Ning WuAltranga oficisto de Wei-regno 78Boyi kaj ShuqiDu filoj de Guzhu Junprinco de Guzhu-regno en Yin-dinastioAnta sia morto Guzhu Jun testamentiske Shuqila pli juna filoheredu la trononPost kiam la patro mortisShuqi insistiske lia pli aa frato heredu la tronon Por ne malobei la testamenton de sia patro, Boyi forkuris el sia regno Poste anka Shuqi sekvis linLa du fratoj ermite vivis e la piedo de la monto Shouyang kajpost la falo de Yin-dinastiorifuzante mani grenon produktitan en Zhou-dinastiomalsatmortis tie 79 Weisheng Gao Lu-regnano fama pro sia malkaemoSed el la faktoke li elpetis iom da vinagro de sia najbaro kaj donis in al la petanto sen diri la veron. Konfuceo konkludiske li estas ne sufie verdirema

- 141 -

80Zuoqiu MingKortega historiisto de Lu-regno 81Yan Yuant. e. Yan Huidisiplo de Konfuceo vdnoton 17 82JiluZilu : teZhong Youvdnoton 20 83 Zhonggong t e Ran Yong disiplo de KonfuceoKvankam lia patro estis plebanotamen Konfuceo opiniiske livirta kaj talentspovus okupi gravan postenonvd 6. 1)kaj ke li certe estos alte atata de saaj regantoj 84Zisang BoziNomo de iu personoPri li oni nun scias nenion. 85Yan HuiDisiplo de Konfuceovdnoton 17 86Zihuat.eGongxi Chidisiplo de Konfuceo 87Fu-o: Antikva mezurunuo por grenoegala al . 64 litroj 88. Ju-o: Antikva mezurunuo por grenoegala al . 24 litroj 89Bing-o: Andkva mezurunuo por grenoegala al . 1600 litroj 90 Yuan Si: t Yuan Xian e disiplo de Konfuceo Lia adoltia nomo estis Zisitial li estis nomata anka Yuan Si 91Zhong Yout. e. Zilu disiplo de Konfuceo vdnoton 20) 92. Min Ziqian: t. e. Min Sun disiplo de KonfuceoZiqian estis lia adoltia nomo 93Bi: Nomo de feda urbo de la efo de Ji-familio 94. Wen-rivero: Lim-rivero inter Lu-regno kaj

- 142 -

Qi-regnoPerforkuri norden de Wen-rivero Min Ziqi aludiske li fuos en Qi-regnonLi ne volis farii la prefekto de Bi tial li sciis la efo de Ji-familio ne ar ke estas lojala al la princo de Lu-regno 95Boniu: t. eRan Boniudisiplo de Konfuceo 96Wucheng : Malgranda urbo de Lu-regnoTiam Ziyou estis ia urbestro 97Dantai MiemingWucheng-anoPoste li fariis disiplo de Konfuceo 98Meng ZhifanGranda oficisto de Lu-regno 99Zhu TuoGranda oficisto de Wei-regnofama elokventa diplomato 100Song ChaoPrincido de Song-regnofama pro sia beleco 101. Gu-o: Angulhava vazo destinita por enteni vinon la kazo Konfuceo diris i tiujn vortojn Pri kial oni faris la jenan eblan konjekton: La Gu-o propre devis esti angulhava, sed oni faris anka rondformajn senangulojar la farado de la rondformaj estis pli facilaVidante gu-on sen angulojKonfuceo plendis ke en lia epoko multaj aferoj jam ne meritas siajn nomojn 102 Nanzi: La edzino de la princo Ling de Wei-regno i tenis en siaj manoj la regadon de Wei-regno kaj estis fifama pro sia malasteco 103 usta Mezo plej alta morala normo kiu La La la la homaj paroloj kaj agoj ne devas esti troajnek maltroajvd. 11.16.

- 143 -

104 Yao kaj Shun saaj kaj virtaj legendaj reoj en Du la pratempo. 105La maljuna PengOni konjektaske Peng estis granda oficisto de Yin-dinastio, kiu estis virta kaj talenta kajamante la antikveconsin okupis ekskluzive pri la interpretado de tekstoj en antikvaj libroj 106La duko de ZhouLa praulo de la princo de Lu-regno Konfuceo rigardis lin kiel sanktan saulon kaj pleje lin admires. 107En la antikveco la pordogardisto de bazaro kutime tenis vivon en la mano por gardi la bazaran ordon 108La princo de Weit. e. la princo Kuai Zhe de Wei-regnoKuai Zhe estis nepo de la princo Ling de Wei kaj filo de Kuai Kuiar Kuai Kui, ofendinte Nanzila edzinon de la princo Lingvdnoton 102 forkuris en Jin-regnontialpost la morto de la princo LingKuai Zhe estis surtronigitaPor trovi pretekston por sia invado al Wei-regno Jin-regno intence lasis Kuai Kui reveni al sia regnokie li batalis kontra sia filo, Kuai Zhe, por akiri al si la tronon. La batalo inter Kuai Zhe kaj patro pro la trono prezentis grandan kontraston kun la reciproka cedo de la trono fare de Boyi kaj Shuqi (vd. noton 78), tial Zigong povis ekscii la lado de Konfuceo al Boyi kaj Shuqi lian malaproban sintenon kontra Kuai Zhe. 109. Libro de anioj: Libro pri agurado en la antikveco. Ladire, i estis editorita de Konfuceo. 110La duko de ShePrefekto de She.She" estis la

- 144 -

nomo de distrikto de Chu-regno 111 Huan Tui Ministro pri la militaj aferoj de Song-regnoDum Konfuceo kaj liaj disiploj vojais de Wei-regno al Cao-regno, e sia trapaso de Song-regno Konfuceo instrnis siajn disiplojn pri ritaro apud alta arbo. Intencante mortigi Konfuceon, Huan Tui hakfaligis la arbon. Konfuceo do forkuris de tie kajkiam liaj disiploj uris lin al pli rapida kurodiris i tiujn vortojn 112. HuxiangNomo de lokopri kiu oni nun ne scias kie i situisLadire la tieaj loantoj estis malvirtemaj 113 Chen Sibai Nomo de persono kiu oni nun scias pri nenion 114. La princo ZhaoLa suvereno de Lu-regno 115. Wuma QiDisiplo de Konfuceo 116La princo de Lu-regno kaj la princo de Wu-regno havis la saman familian nomon Ji. ar tiam la interedzio inter personoj havantaj la saman familian nomon estis kontra decotialpor maski la veron, la princo Zhao donis al sia edzino la nomon Wu Mengzi lakutime li devus nomi sin Wu Ji)Se li nomus sin Wu Jitio klare montruske ili havas la saman familian nomon 117. Gongxi Hua t. e. Gongxi Chi disiplo de Konfuceo 118TaiboLa unuenaskita filo de Gugong Danfula praulo de Zhou-dinastio. Gugong Danfu havis tri filojn, nome TaiboZhongyong kaj kaj Jili. Ladire Gugong Danfu antavidis, ke Ji Chang, filo de Jili, estos virta kaj
- 145 -

talenta, tial li volis heredigi la tronon al Jili anstata al Taibo ke estontece Jili povu heredigi la tronon al sia por filo Ji ChangObeante la volon de sia patroTaibo kaj Zhongyong memvole foriris al Gouwu, kie ili fiksloiis Post sia surtronio Ji Chang potencigis sian landonkaj lia filoJi Fafaligis Yin-dinastion kaj tiel konkeris la tutan inion 119. JiliFrato de Taibovdnoton 118) 120 . Meng Jing : Granda oficisto de Lu-regno 121. Oni supozaske la amiko probable estis Yan Hui vdnoton 17 122Li-oina mezurunuo de longo0.5 kilometro 123ZhiMuzika majstro de Lu-regno 124. ShunSaa kaj virta legenda reo en la pratempo . Ladire li povis edifi la popolon per sia virto kaj havis eminentajn ministrojn helpis lin en la regado li kiuj tial povis efike regi sen penoj 125 Yu fondinto de Xia-dinactio La Ladire li ricevis la tronon dank al la abdiko de ShunLi donis atenton al agrokulturo. 126. YaoSaa kaj virta legenda reo en la pratempo. En sia maljuneco li memvole abdikis sian tronon kaj cedis in al Shun tin i teksto inter la alineoj mankas En koherecoOni supozaske eble iuj vortoj a frazoj defalis el la teksto 127Reo Wut. e. Ji Fa la unua suvereno de Zhou-dinastiovdnoton 118 128Tang- kaj Yu-epokojLa epokoen kiu regis Yao

- 146 -

vd. noton 126estis nomata Tang-epokokaj la epoko kiu regis Shun en vd noton124 estis nomata Yu-epoko 129 Reo Wen e Chang patro de Ji Fa t Ji la Reo Wuvd. noton 118 130En Analektoj de Konfuceo efektive estas malmultaj vortoj pri profito kaj la volo de belosed la vortoj koncernantaj la perfektan virton ja estas abundajKial do oni i tie diriske li malofte parolis anka pri la perfekta virtoPri tiu demando oni donis jenan klarigon: Konfuceo opiniiske la perfekta virto estas la plej alta morala normokiun oni apena povas atingi Li ne kurais pretendi ke li mem estas perfektevirtakaj parolante pri aliajli preska iam diris li ne scias ili estas perfekte virtaj ke u uste ar li malofte parolis pri la perfekta virtoliaj vortoj pri i altiris la atenton de liaj disiploj, kiuj registris preska iujn tiujn vortojn en la libron Analektoj de KonfuceoTial oni ne povas konkludi el la abundaj registritaj vortojke Konfuceo ne malofte parolis pri la perfekta virto 131DaxiangNomo de iu loko 132Kuang : Nomo de iu loko en Song-regnoKiam Konfuceo kaj liaj disiploj vojais de Wei-regno al Chen-regno sia trapaso de Kuang ili estis retenitaj tie e kvin tagojn de tieuloj pro tio, ke i tiuj prenis Konfuceon por Yang Hukiu iam prirabis ilinar liaj vizatrajtoj estis similaj al tiuj de Yang Hu

- 147 -

133LaoDisiplo de Konfuceo 134Feng-birdoMita birdokiu ladire aperas en la epokoen kiu regas la virto 135 Diagramoj Ok Diagramoj por agurado. Ladire la apero de Ok Diagramoj sur la Flava Rivero anoncus la aperon de nova saa kaj virta suvereno 136 la antikveco oni montris estimon a respekton al En iu per stario ase oni piedirisper rapidaj paoj 137La kvar versoj cititaj i tie estas el antikva poemo kiu nun ne plu ekzistas ideo La kiun esprimis Konfuceo en siaj vortoj estas la sama tiu esprimita en 7. 30 kiel 138 Gui-o Longforma jada tabuleto kun ronda a pinta suprokiun antikvaj regantoj kaj iliaj ministroj tenis en la manoj en ceremoniaj okazoj 139Anta ol fari oferadon la antikvulo devis sin bani kaj sin deteni de vintrinkado, viandmangado kaj kunkuado kun sia edzinoTio estis nomata fastado 140Lakutime post oferado la princo donace disdonis la oferviandon al la ministroj kaj grandaj oficistojkiuj partoprenis la oferadon 141Anta la manado la antikvulo nepre oferis al la inventinto de la nutrao iom el la manaojkiujn li estis manonta 142La dek personoj menciitaj i tie estis la plej proksimaj disiploj de Konfuceo 143Gui-o: Vdnoton 138 La versoj pri blankjada gui-o estas cititaj el Libro de PoezioJen estas la versoj La makulo sur la gui' blankjada
- 148 -

Povas esti tute forigita La eraro en parolo nia Ja ne povas esti nuligita 144Yan LuLa patro, de Yan HuiAnka li estis disiplo de Konfuceo 145 t Kong Lifilo de KonfuceoLia adoltia Li e nomo estis BoyuKong Li mortis en sia kvindeka jaroTiam Konfuceo estis en la ago de sepdek jaroj 146. Se-o: Antikva 25-korda plukinstrumento, iom simila al citro 147Per tiu i metaforo Konfuceo aludiske Zilu jam estas sufie instruita, sed li ankoraw ne atingas erudicion 148ShiteZhuansun Shidisiplo de Konfuceo 149ChaiteGao Chai, disiplo de Konfuceo. Lia adoltia nomo estis Zigao. 150A ZiranAno de Ji-familiovdnoton 28 151Zigaot. eGao Chaivdnoton 149) 152Bi: Nomo de urbo en Lu-regno 153Zeng XiteZeng Dianla patro de Zeng Shen vd noton 5 Lia adoltia nomo estis Zixi li estis tial nomata anka Zeng XiLi, same kiel lia filoestis disiplo de Konfuceo 154 Dian e t Zeng Dian Zeng Xi noton 153 vd . 155. apitaj junuloj: t. e. junuloj jam atinginte la aon de dudek jaroj. La antikva moro junuloj havantaj la aon de malpli ol dudek jaroj ne rajtis porti apon. 156YiNomo de rivero fluanta sude de la nuna Qufu, Shandong-provinco.
- 149 -

157. Pluv-altaro: Altaro, e kiu oni faris al ielo preon por peti pluvon dum sekeco. 158 Sima Niu e t Sima Geng, disiplo de Konfuceo. Lia adoltia nomo estis Ziniu, tial li estis nomata anka Sima Niu. Ladire li estis vortabunda kaj malpaciencema. La respondo de Konfuceo al li pri la perfecta virto certe estis direktita kontra tiu lia manko. 159Ji ZichengGranda oficisto de Wei-regno 160You Ruo: Disiplo de Konfuceovdnoton 4 ) 161La princo Jing de QiLa suvereno de Qi-regno 162Gaoyao: Ministro al Shun 163. Tang: La fondinto kaj la unua suvereno de Shang-dinasio. 164Yiyinefnunistro al Tang 165Fan Xut. e. Fan Chi. Lia adoltia nomo estis Zichitial li estis nomata anka Fan Chi 166JingFilo de la princo Xian de Wei-regno 167La vortoj estas cititaj el verkokies atoro estas nekonata 168JufuNomo de urbo en Lu-regno 169. Xian: t. e. Yuan Xian, disiplo de Konfuceo 170Nangong KuoDisiplo de Konfuceo 171YiLerta legenda arkpafisto 172Ao: Legenda fortegulokiu kapablis e veturigi ipon sur la tero 173Ji: Praulo de la suverenoj de Zhou-dinastioLi instruis al la popolo grenplantadon kaj tial estis kultata postmorte kiel dio de greno

- 150 -

174Bi Chen : Granda oficisto de Zheng-regno 175Shi ShuGranda oficisto de Zheng-regno 176Ziyu: Granda oficisto de Zheng-regno 177DongliNomo de lokokie Zichan lois 178Zixiefministro de Chu-regnoEn sia oficista kariero li ne faris ladindajn atingojn 179 efo de Bo-familio: t Bo Yan La e granda oficisto de Qi-regno 180Pianyi : Nomo de urbo en Qi-regno 181Meng Gongchuo: Granda oficisto de Lu-regno. Li estis fama pro sia malavideco 182La familioj de Zhao kaj WeiDu plej potencaj familioj en Jin-regnoIliaj efojZhao kaj Weiestis grandaj oficistoj de tiu regno. 183Teng kaj XueDu malgrandaj regnojkiuj kuis proksime de Lu-regno 184 Zang Wuzhong: Granda oficisto de Lu-regno Kiam li estis en Qi-regno princo Zhuang de Qi volis doni al la li fedonAntavidanteke la princo Zhuang estos mortigitali rifuzis akcepti la fedonPoste la princo Zhuang vere estis mortigita kaj li sukcese evitis kompromition Tial Konfuceo opiniis li estas homo ke tre saa 185. Zhuangzi de Bian: Granda oficisto de Lu-regnoLi estis fama pro sia braveco. Bian estis la nomo de la urbokiun li posedis kiel sian fedon 186Gongming Jia: Wei-regnanosendito de Gongshu Wen

- 151 -

187Gongshu WenteGongshu Baministro de Wei-regno. Wen estis lia postmorta titolo 188FangNomo de la urbokiun Zang Wuzhong posedis kiel sian fedon 189La princo Wen de JinLa suvereno de Jin-regno 190La princo Huant. e. la princo Huan de Qila suvereno de Qi-regno 191Jiu : Frato de la princo HuanJiu kaj Huan amba estis pli junaj fratoj de la princo Xiangla suvereno de Qi-regno ar la princo Rang estis tiranotial eviti por eventualan malfelion Huan forkuris en Ju-regnon, akompanate de Bao Shuya kaj Jiu forkuris en Lu-regnon akompanate de Guan Zhong kaj Shao HuPost kiam la princo Xiang estis mortigitaHuan revenis en sian regnon kaj surtroniis. Li atakis Lu-regnon per armitaj fortojpor devigi la reganton de Lu-regno mortigi JiuPost la morto de Jiusin mortigis Shao Hused Guan Zhong fariis la efministro al la princo Huan 192Shao HuAkompananto de Jiukiam tiu forkuris en Lu-regnonvdnoton 191 193La tiamaj barbaroj portis jakon butonumitan de la maldekstra flanko 194XunOrigine li estis vasalo al Gongshu WenPro la rekomendo de Gongshu Wen li kune kun tiu promociiis al ministreco de Wei-regno 195 princo Ling de Wei suvereno de Wei-regno La La 196 Zhongshu Yu: t Kong Wen e vd noton 67

- 152 -

197 Chen Cheng Alinome Chen Heng granda oficisto de Qi-regno 198La princo JianLa suvereno de Qi-regno 199La efoj de la tri familiojt. ela tri grandaj oficistoj ZhongsunShusun kaj Jisunkiuj estis la efektivaj regantoj de Lu-regno 200Qu BoyuGranda oficisto de Wei-regnoKiam Konfuceo estis en Wei-regnoli lois e liPost kiam Konfuceo revenis en Lu-regnonQu Boyu sendis viziti lin 201Weisheng MuProbable ermito 202Qiu: t. e. Kong Qiu, la nomo de Konfuceo 203Gongbo LiaoDisiplo de Konfuceo 204JisunGranda oficisto de Lu-regno 205Zifu JingboGranda oficisto de Lu-regno 206 sep ermitoj estis Boyi La Shuqi Yuzhong Yiyi ZhuzhangHui de Liuxia kaj Shaolian 207ShimenLa ekstera pordo de la murego de la efurbo de Lu-regno 208 S-ro Kong e t Konfuceo Kong estis lia familia nomo 209La du versoj estas el Libro de PoezioPer profunda akvo tiu homo aludis pri mallumeco de la socioen kiu oni devus rezignaciitravadi kun la vestoj surportatajper malprofunda akvo li aludis pri ne plena mallumeco de la socioen kiu oni povus iel eviti malbonontravadi kun la vestoj suprenlevitaj 210Gaozongreo de Yin-dinastio 211. Yuan Rang: Lu-regnano, amiko de Konfuceo.
- 153 -

Ladirekiam lia patrino mortis kaj Konfuceo iris al lia hejmo helpi al li e la funebraoj kantadis starante por li sur la erko 212 Sidi kun disigitaj kruroj estis aroganta kaj malentila tenio 213QuedangNomo de loko proksima al la hejmloko de Konfuceo 214 Kiam Konfuceo kaj liaj disiploj vojais de Chen-regno al Cai-regnoili estis sieataj sep tagojn de Chen-regnanoj 215Shi YuGranda oficisto de Wei-regno 216Xia: teXia-dinastiovdnoton 26) 217YinteYin-dinastiovdnoton 25 218Zheng : Nomo de regno 219. teli sian postenon signifas oni ne konscience ke plenumas sian oficonkvaza la postenokiun oni okupasestus akirita per telo 220Hui de LiuxiateZhan Huohomo virta kaj talenta de Lu-regno. Hui estis lia postmorta titolo Liuxia estis la nomo de la lokokie li lois 221Oni ne povas trovi ian logikan rilaton inter la du aferoj Probable en tiu i peco de la teksto trovias eraro farita de la kompilintoj 222En la antikveco la muzikludistoj plejofte estis blinduloj 223 Zhuanyu Malgranda regno submetita al Lu-regno 224La monto Dongmeng: Monto kuanta sude de la nuna Mengyin-gubernio, Shandong-provinco

- 154 -

225Zhou RenHistoriisto en la antikveco 226BiFeda urbo de la efo de Ji-familio 227La princo de LuLa suvereno de Lu-regno 228La tri Huan-oj: t. ela tri grandaj oficistoj de Lu-regno nome Mengsun Shusun kaj Jisun vd noton 30ar ili estis posteuloj de la princo Huan de Lu-regno 229 monto Shouyang : La monto kies piedo Boyi La e kaj Shuqi malsatmortisvd noton 78) 230i tiu lasta frazo logike ne estas alligebla al la antaa parto de la tekstoOni konjektaske inter la antalasta frazo kaj la lasta mankas frazo (j), kiu(j) estus preterlasita (j) dum kopiado 231Chen Kang: Disiplo de Konfuceovdnoton 8) 232 Boyu: t Kong Li de Konfuceo e filo vd noton 145 233 Yang Huo Alinome Yang Hu vasalo al la efo de Ji-familio 234YanteYan YanZiyou) 235Gongshan FuraoVasalo al la efo de Ji-familio 236Bi XiVasalo al Fan Zhongxingkiu estis granda oficisto de Jin-regno Xi estis la prefekto de Zhongmu Bi kaj ribelis tie 237ZhongmuNomo de loko en Jin-regno 238 Zhounan kaj Shaonan La titoloj de la unuaj du partoj de Libro de Poeziovd noton 10) 239Staranto kun la vizao kontra muroSe oni staras kun la vizago kontra murooni povas vidi nenionnek

- 155 -

fari paojn antaen 240En la antikveco la regnaj suverenoj devis porti robon de cinabra ruosed en la tempo de Konfuceo iuj suverenoj jam amis porti purpuran robonTia tendenco estis abomenata de Konfuceo 241. Zheng e t Zheng-regno Kantoj de Meng estis La malastajvd15.11 242La klasika konvencia muzikoLa ortodoksa muziko de Zhou-dinastio 243Ru Bei : Lu-regnanoLi estis sendita de la princo Ai de Lu-regno por lerni sub Konfuceo Pri la demandokial Konfuceo ne volis lin akceptikaj intence sciigis lin pri tio supozas eble Konfuceo malatis oni ke lin pro ia malbona kvalito de li a antae li iel ofendis Konfuceon 244En la antikveco la ligno uzata por frot-estigado de fajro variis la la sezonojEn printempo oni uzis ulman lignon somero morusarban atuno kverkan kaj en en en vintro soforan 245 Yu e Yu Wo estis lia adoltia nomo t Zai Zai 246La vicgrafo WeiPli aa frato de la reo Zhou de Yin-dinastioPro la tiraneco de Zhou li forlasis tiun 247 La vicgrafo Ji: onklo de la reo Zhou de Yin-dinastio Pro tioke Ji faris admonon al Zhou Zhou faris lin sklavo 248 Zhou lasta reo de Yin-dinastio La fifama pro sia tiraneco 249. Bi Gan Onklo de la reo Zhou de Yin-dinastio Pro

- 156 -

tio Bi Gan faris admonon al Zhou ke Zhou diris Mi adiske la koro de virtulo havas sep truojnkaj li, trane eligis lian koron 250La efo de Meng-familio : teMengsungranda oficisto de Lu-regno 251 Ji Huanefministro de Lu-regno 252 Jieyu Chu-regnano La tiamuloj nomis lin frenezulosed efektive li estis ermitokiu evitis la mondon 253Changju kaj JieniDu ermitoj 254Kong QiuLa nomo de Konfuceo 255BoyiShuqiVd noton 78Hui de Liuxia Vd noton 220Pri YuzhongYiyiZhuzhang kaj Shaolian oni scias nenion alian ol tionkion Konfuceo diris i tie 256En la antikveco la reoj kaj fedaj princoj manis iam kun akompano de muziko, kiun ludis muzik-majstroj 257La princo de LuteBoqinfilo de la duko de Zhou 258Pri i tiuj ok personoj oni nun scias nenion 259Yan YouteYan YanZiyou) 260 Meng Zhuang de Meng Xian estis granda Filo kiu oficisto de Lu-regno Anka li mem estis granda oficisto 261Yang FuDisiplo de Majstro ZengZeng Shen) 262 Gongsun Chao de Wei Granda oficisto de Wei-regno

- 157 -

263ZhongniLa adoltia nomo de Konfuceo 264Wen kaj Wu: teReo Wenvd noton 129) kaj Reo Wuvd noton 127kiujn Konfuceo respektis kiel sanktajn saulojn 265Shusun WushuGranda oficisto de Lu-regno 266 Ren-o : Antikva mezurunuo de longo valoranta sep a ok i-ojnunu i-o1/3 metro 267 Chen Ziqin e t Chen Kang Ziqin estis lia adoltia nomo El tiu i teksto oni povas vidike li ne estis disiplo de Konfuceo 268LLa persona nomo de Tang 269i tiuj vortoj de Tang estis petpreo por pluvo al ielofarita dum sekegeco 270Oni supozaske i tiuj vortoj estis eldiritaj de la suvereno de Zhou-dinastio tiam kiam li donis al merituloj honorajn titolojn kaj donacojn

- 158 -