Você está na página 1de 22

750

;qh

d;w-rqzE

;kfjp

feq;Bktsko

g[sq bT[ g"sq bT[ g? fsB e/ frqj e/ nBs? Bfj wkrB XkJ/.
g{oB ifr eokfJ e? :" ;[y[ gkfJ ;G? fwfb v/oB nkJ/. 2354.

d e oik fdZsk j?. (T[BQK d) g[ZsoK se ns g'sfonK se ns T[BQK d


xo d j'o b'e (fco) fe; gk;'I wzrD bJh BjhI rJ. :Zr ~ ;zg{oB eok
e

d'jok

ns

;[y

g{ote

ir: eki p'b/ fis/ ;G? fpdk efo dhB. 2355.


;t?:k

G{yB nzr ;i/ ngB/ ;G nkts Gh d[qgsh f;fo fBn? e?.


e?;/ fptkfjU j? ;:kw s[w? ;G w'j ej' s[w? nkB`d e? e?. 2356.

bJh

ngBh ngBh fsj fpqEk ;G j{ ejh ;[BkfJ. 2357.


ifr fBjkfo i[fX;No e' wB Ghso eT[oB e'g p;k:'.
gzv[ e? g[sqB ir eh:' fsj s/ fJB e' ir w? i;[ Sk:'.
n?;' B b'e fpy? jwo' i;[ j's G:' efj ;:kw ;[Bk:'.
Ghyw s/ ;[s ;{oi s/ ;[ Bjh jw s/ n?;' ir jP? nk:'. 2358.
fJfs ;qh d;w f;ezX g[okD/ pfusq BkNe rq`E/ feq;Bktsko/ okik i[fX;No
oki ;{fJ ir ;`g{oB`.

;qh

feqFB

nkgDhnK

nkgD xo ~ nkfJnk, sK :Zr d


(T[BQK ~) ftdk eo fdZsk.2355.

ekoi

;kohnK

fJ;sohnK

;fjs

T[E

pj[s

;ko

fdB

soQK

ftnkfjnk

j?.

s[;hI

w?~

nkBzd

g{ote

(;kok

fpqZsKs)

d;'.2356.

id dq'gdh B gqw tXk e T[BQK ~ fJ; soQK g[fSnk sK T[BQK B nkgDh


nkgDh

fpoEk

efj

;[D k

fdZs h.2357.

:[fXFmo dk :Zr ty e e"otK B wB ftu eq'X ~ t;k fbnk. (T[E


;ko efjzd ;B--) gzv[ (oki) d g[ZsoK B :Zr ehsk j? fi; eo e T[BQK
dk irs ftu :F g;o frnk j?. fJ; soQK dk :F b'e (Gkt irs) ftu
;kvk BjhI j'fJnk.
B ;{oi d g[Zso

(eth) fFnkw (efj e) ;[DkT[Id jB fe B GhFw e'b'I,


(eoB) gk;'I ns B jh ;kv e'b'I nfijk :Zr j'fJnk

j?.2358.
fJE ;qh d;w ;ezX g[okD, pfusq BkNe rqzE d feqFBktsko d
oki;{ :Zr dh ;wkgsh.

;t?:k

w? fJe d?s j[s' fsB nkfJ e? ;[zdo J/e ;Gk ;[ pBkJh.


bis j'fJ oj/ nwoktfs n?;h gqGk fJj G{wfj nkJh.
p?fm fpokis G{g sjk id[pho bhJ/ ;zr uko' Jh GkJh.
;:kw GB? fsj nkGfj eh T[gwk w[y s/ poBh Bjh ikJh. 2359.
Bho Yo/ ej{ ukdo SsB S{Ns j? ej{ mT[o c[jko/.
wb fGo? ej{ ws eoh ej{ Bkus p/;:B e/ ;[ nyko/.
2357

rJ.2354.

:[fXFmo dk ;Gk pDkT[D dk eEB

;t?:k

Szd

nk

f;o fBtk e (T_E) nk rJh j?. (ns ;G ~ g[Sdh j?) s[jk~ feqFB B fe;

i[fX;No e' ;Gk pBkfJ eEB`1

T[esh

ftu

;t?:k

;t?:k

fJj

vfonK

oj. fiBQK dh ;'B torh dj uwedh j? ns T[BQK ~ ekwdt th ty e


bfis j[zdk j?. fi; B nkgD ;ko nzrK T[s }to ;ikJ j'J jB, T[j dq'gsh

ip fsB eT[ :" dq'gsh g{fS:' gq/w pYkfJ.

ftu

(nkgfDnK)

d'jok

d'jok

phVK

;t?:k

ezuB d/j fdg? fiB eh fsB w?B oj/ fgfy bis jP? e?.

g[oksB

fwb

id gqthB okik (:[fXFmo)


fisB th p[bkJ j'J ;B

ekBQ oj/ pj[ fdt; sjk ;[ pX{ ngBh ;G jh ;zr b? e?.

eJh

;ko

d'jok

ip? nkgB/ rqfj fpy? nkJ/ G{g gqphB.

1H

751

s'I

pkd

fbyh

j?

@w:# BK dk fJe d?Is ;h. T[; B nk e fJe ;[zdo ;Gk pDkJh, (T[;
d ;kjwD) fJzdog[oh bfis j' ojh j?l fJ; gqeko dh ;[zdosk fJ; Xosh
T[s nk rJh. ;qh feqFB ns u"jK GoktK ~ Bkb b? e okik :[fXFmo T[E
p?mk F'Gk gk fojk j?. (eth) fFnkw efjzd jB, T[; dh nkGk (Gkt ;[zdosk)
dh

T[gwk
fes

w{zj
ukdo

s'I

toDB

BjhI

(torhnK)

SZsK

ehsh
ftu'I

ik
gkDh

;edh.2359.
Nge

fojk

j?

ns

eJh

EKtK

s \tko ub oj jB. feXo gfjbtkB x[b oj jB ns fes w;s jkEh


(bV oj jB) ns (feXo) t;tktK nykfVnK ftu Bu ojhnK jB. fes

752

;qh

d;w-rqzE

;kfjp

pki bo? ej{ ;ki ;i? GN Skis j? nfs vhb fvbko/.


okis ;qh fpqiBkE sjk fiw skoB w? ;f; ;:kw T[uko/. 2360.

feq;Bktsko

pk}
ojh

bV oj
j?) ns

fFnkw
ftu

753

jB ns feXo ;ki ;ikJ ik oj jB (noEks ;iktN j'


fes seVh vhb v"b tkb F{otho ;'Gk gk oj jB. (eth)

efjzd

jB,

uz d q w k

T[E

(F' G k

;qh

feqFB

gkT[ I dk

fJ;

soQK

F'Gk

gk

oj

jB

fitI

skfonK

j? ) .2360.

i'fs b;? ej{ piqB eh ej{ bkb br/ Sfp wzfdo gkt?.

fes jhfonK dh i'fs gqekFwkB j?, fes bkbK Bkb iVQ wzfdo (GtB)

BkrB e' g[o b'e g[oh ;[o d/fy gqGk fij ;h; fBtkt?.
ohfM oj/ fij d/fy us[ow[y j/fo gqGk f;t ;' bbukt?.

F'Gk gk oj jB. BkrK dh Broh ns dtfsnK dh g[oh fi; dh ;[zdosk


~ ty e f;o BhtK eo b?IdhnK jB. fi; ~ ty e pqjwk ohM fojk j?

G{fw ijk sjk Bho ;' bkrs Bho ijk Bjh uhBp' nkt?. 2361.

ns (fi; dh) gqGk ~ se e fFt bbuk fojk j?. fiE Xosh j?, T[E ib

i[fXFNo pku dqi'XB ;'


;t?:k

n?;h ;Gk ofu e? ;[ i[fX;No nzX e' pkbe[ p'fb gmk:'.


;{oi e' ;[s ;zr bhJ/ no[ Ghyw wkB Gfo:' ;'T{ nk:'.
G{fw ijk j[sh skfj bfy:' ib pkfo j[s' ij G{fw iBk:'.
ikfJ fB;ze gfo:' ib w? efp ;:kw ej? eS[ G/d B gk:'. 2362.
ikfJ gfo:' sp jh ;o w? sB p;sq Xo/ g[fB p{v r:' j?.
p{vs i' fBef;:' ;'T{ G{gfs fus fpy? nfs e'g e:' j?.
ekBQ i{ Gko T[skoB e/ fjs nky ;' Ghwfj G/d d:' j?.
;' fJj Gkfs ;' p'fb T[fmU no/ nzX e/ nzX jh g[sq G:' j?. 2363.

:" ip Ghw jf;:' fsj eT[ s[ xB' fus Ghso G{g fo;k:'.
w' ej[ gzv_ e/ g[sq j;? np jh pX :k e' eo' ihn nk:'.
Ghyw dq'D fo;/ wB w? iV Ghw G:' ej ;:kw ;[Bk:'.
Xkfw r:' ng[B/ fco e? ;[ ;Gk fJj Ghso c/fo B nk:'. 2364.
fJfs ;qh pfusq BkNe rq`E/ feq;Bktsko/ d[oi'XB ;Gk
d/fy Xkfw rJ/ X:kfJ ;wkgs`.

gqshs

j[zdk

T[s e'fg d[oi'XB Xkfw r:' fJs d?s j[s' fJj e'g[ p;k:'.
ekBQ jfs:' f;;[gkb j[s' w/o' fwsq wfoU B osh ;[euk:'.

ns

fiE

ib

j?

(T[j)

gSkD

ftu

BjhI

nkT[Idk.2361.

:[fXFmo B d[o:'XB ~ fejk-;t?:k

fJ; soQ K dh ;Gk pDtk e :[ f XFmo B fXq s okFNo d g[ Z s o


(d[o:'XB) ~ p[btk fbnk. ;{oi d g[Zso (eoB) ns GhFw ~ Bkb b? e
T[j

nfGwkB

dk

Gfonk

j'fJnk

nkfJnk.

fiE

Xosh

;h,

T[E

(T[;

B)

ib

;wfMnk ns fiE ib ;h, T[E G{wh ;wMh. eth fFnkw efjzd jB, (T[j)
fB;zr gkDh ftu fvfrnk (feT[Ife T[j ib ns Xosh d) Gd ~ B ;wM
;fenk.2362.
id'I
T[;

dk

(d[o:'XB)

Foho

(gkDh

ik

;o'to

ftu)

v[p

ftu

frnk.

fvr
v[p

fgnk
e

ns

id'I

fco

(pkjo)

p;sq

;ws

fBefbnk

sK

T[; oki B fus ftu pj[s eq'X ehsk j'fJnk ;h. ;qh feqFB B (fe; gfjbK
dh uVQkJh j'Jh toh d) Gko ~ T[skoB bJh nZy Bkb Ghw ~ ;`es ehsk.
T[j (Ghw) fJ;
j?.2363.
id

Ghw

soQK
B

Bkb
T[;

p'b

Bkb

T[fmnk--UJ!
fJ;

soQK

dk

nzBQ

dk

g[Zso

jk;k

ehsk,

sK

nzBQk
okik

jh

ifwnk

(d[o:'XB)

fus ftu pj[s eq'XtkB j' frnk. w?~ gzv[ d g[Zso B w}ke ehsk j?, (fJ;
bJh) j[D jh fJ; dk pX eodk jK, (fJj ftuko T[; d) wB ftu nkfJnk.
GhFw ns dq'Dkuko: wB ftu eq'fXs j'J, (go) ;qh feqFB B efj e
;[DkfJnk fe Ghw w{oy j' frnk j?. (o'; Bkb Gfonk d[o:'XB) nkgD xo
~

gos

frnk

ns

fJ;

;Gk

ftu

fco

(ed

B)

nkfJnk.2364.

fJE ;qh pfusq BkNe rqzE d feq;Bktsko dk @d[o:'XB ;Gk ~


ty e xo frnk# nfXnkfJ dh ;wkgsh.

nE d?s pesq i[X eEB`


;t?:k

j?

j[D pesq d?Is d :[ZX dk eEB


;t?:k

T[Xo eq[fXs j' e d[o:'XB xo frnk, fJXo fJe d?Is ;h, T[; ~
eq'X nk frnk. (T[; B ;'funk) wo fwso fFF[gkb ~ ;qh feqFB B wkfonk
j?. (T[; ~) wkod j'fJnK (feqFB) }ok fizBk th BjhI vfonk. T[; d wB

754

;qh

d;w-rqzE

;kfjp

b? f;t s/ po jT[ fJj e' pX[ ikfJ eo' ihn Ghso nk:'.
XkfJ fedko eh Ufo ufbU efp ;:kw fJj? fus w? mjok:'. 2365.

feq;Bktsko

ftu (ftuko) nkfJnk fe fFt gk;'I to b? e fJ; dk ik e pX eo fdnK.


eth fFnkw (efjzd jB), fJj rZb wB ftu mfjok e T[j Gi e edko
gops

pdqh fedko e/ Ghso ikfJ e? ;/t eoh wjko[dq foMk:'.


b? e? fptkB ufbU T[s s/ ip jh jfo e/ pX[ e' po[ gk:'.
dPkotsh j{ e/ Ghso nkfJ e? ekBQ e/ g[sq ;' i[X[ wuk:'.
;' ;[fB ;:kw fpdk b? e? G{g s/ ;:kw GB? fsj mT[o f;Xk:'. 2366.

tb

:" ;[fB tk psh:k jfo e' ef; ekB gqwkB bT[ pkB gqjkfo:'.
wkB' suh nfs gkte T{go ekj{ p[MkfJp/ e' fxqs vkfo:'. 2367.

frnk.2365.

sK T[E'I ftwkB b? e ub fgnk.


Bkb :[ZX wukfJnk. (eth) fFnkw
(:[fXFmo

gk;'I)

d[nkfoek

ftu

ftdk
id

d[nkfoek ftu nk e ;qh feqFB d g[Zso


efjzd jB, ;qh feqFB fJj ;[D e ns

b?

T[;

feqFB

ih

gj[zu

;EkB

tb

rJ

sd

ub
T[;

gJ.2366.
t?oh

tfynk.

(eth) fFnkw efjzd jB, T[; tb ;qh feqFB B T[; ~ fejk fe s{` wo Bkb
nk e :[ZX eo. T[; B ;qh feqFB dh rZb ;[D e ezB se pkD ~ fyu e
ubk fdZsk. (fJzi gqshs j[zdk j?) wkB' nfs GVeh j'Jh nZr T[s fe; B
p[M kT[D

bJh

fxU

gk

fdZs k

j'J . 2367.

wkos G:' nfo pkB ip? jfo ;:zdB tkjh eh Ufo Xtk:'.

id'I t?oh B pkD wkfonk (sK) ;qh feqFB B oE ~ T[; tb Gik fdZsk.

nkts G:' T[s s/ nfo ;' fJs s/ J/T{ r/ fwfb e? oB gk:'.

T[; gkf;UI t?oh nk frnk ns fJXo'I fJj gj[`u rJ. (d'jK B) nkg; ftu

;:zdB j{ pfb e? ;`fr ;:`dB Ykfj d:' efp :" i;[ rk:'.

(]{p) :[ZX wukfJnk. (;qh feqFB B) oE ~ }'o Bkb Neok e (T[; d) oE


~ Ykj fdZsk. (eth B T[; dh) T[gwk fJ; soQK ehsh j? fitI Fkjpk} fJe'

fiT[ ;jpki wB' uetk ;zr J/e Xek j{ e/ wkfo frok:'. 2368.

jh

MgN

oE s'o e? ;sq eh Bzdr ;' efp ;:kw ej? efN rqht frokJh.
nT[o fish fsj e/ ;zr ;?B j[sh ;[ Gb/ iw b'fe gmkJh.

Bkb

uet

wko

;[Ndk

j?.2368.

eth fFnkw efjzd jB, t?oh dk oE s'V e, Bzdr (yVr) Bkb T[;

o'; Gfo:' jfo mkY' ofj:' ofB ;' T[gwk efp ;:kw ;[BkJh.

dh X"D bkj ;[Nh. T[; Bkb j'o fisBh ;?Bk ;h, T[; ~ uzrh soQK (wko
e) :wb'e Gi fdZsk. eq'X Bkb Go j'J ;qh feqFB :[ZX-G{wh ftu yV's jB.

;qh fpqiBkfJe uT[dj{ b'e w? gkts G:' pvh :" ;[ pvkJh. 2369.

(T[; fdqF dh) T[gwk eth fFnkw B fJ; soQK ;[DkJh j?. ;qh feqFB B u"dK
b'eK

d'jok

ftu

;qh id[gfs ij mkY' j'

sj jh gj[fuU ikfJ. 2370.


;t?:k

n?;/ ;[fB:' ip ;:kw i{ p?B sp? jfo i{ g[fB pkB ;zGkfo:'.


;sq[ e' ;:kw GB? oE s/ c[fB w{oS e? efo G{ go vkfo:'. 2371.
b? ;[fX jP? ;'T{ b'g r:' fcfo e'g Gfo:' oB Ghso nk:'.
ekBQ e/ pkg e' ekBQ jh eT[ efN wk:k e' e? fJe w{zv fdyk:'.

soQK

pj[s

tfvnkJh

gqkgs

ehsh

j?.2369.

sd dzs pesq fus ftu pj[s eq'X tXk e, fiE ;qh feqFB yV's ;B,
T[ E

nk

gj[ ` f unk.2370.

;t?:k

;qh fpqi BkfJe eT[ ip jh fsB nkfJ nk:'XB phu jekfo:'.


jT[ wfojT[ Bjh :" efj:' skfj ;[ fiT[ f;;[gkb pbh s[fj wkfo:'.

fJ;

d'jok

dzspeq sp fus w? nfs jh e'g pYkfJ.

1H @j[s'#

ufbnk

pdoh edko (pdfoek nkFqw) ftu ik e ;tk ehsh ns wjko[dq


~ gq;zB ehsk. id'I T[; B ;qh feqFB dk pX eoB dk to gqkgs eo fbnk

okik
dPkotsh j{ e/ phu ip? jfo i{ r:' sT[ ;'T{ ;sq[ fBjkfo:'.
;:kw GB? sp jh fsj eT[ bo[ o/ jw ;' fpqiBkE T[ukfo:'.

755

@w?I

;qh feqFB ~ id'I T[; B :[ZX yso ftu nk e bbekfonk ns fejkT[; soQK BjhI wkfonk iktKrk, fi; soQK pbtkB fFF[gkb ~ s{` wkfonk

;h#. id feqFB ih B fJ; soQK dk p'b ;[fDnk sK ;qh feqFB B fco pkD
;zGkb fbnk. (eth) fFnkw efjzd jB,
e, Xosh T[s fvrk fdZs k.2371.
fco

fco

t?oh

oE

T[s

w{ofSs

eo

j'F ;zGkb e T[j (T[E'I) b'g j' frnk ns eq'X dk Gfonk j'fJnk
:[ZX-G{wh ftu nk frnk. (fco) Sb ftfdnk Bkb ;qh feqFB d fgsk

p;[dt dk f;o eN e feqFB ~ ftykfJnk. sd ;qh feqFB B pj[s eq'X ehsk

756

;qh

d;w-rqzE

;kfjp

feq;Bktsko

e'g eh:' xfB ;:kw sp? no[ B?B d[j{B s/ Bho pjk:'.
jkE g? ueq ;[do;B b? nfo e' f;o ekfN e? G{fw frok:'. 2372.

ns
eN

d'jK B?DK s'I jzM{ trkJ. jZE ftu ;[doFB


e Xosh T[s fvrk fdZsk.2372.

uZeo

b?

t?oh

dk

f;o

fJE ;qh d;w ;ezX g[okD, pfusq BkNe rqzE d feqFBktsko d/


dzs pesq d?Is d pX d/ nfXnkfJ dh ;wkgsh.

fJfs ;qh d;w ;ezX g[okD/ pfusq BkNe rq`E/ feq;Bktsko/ dzs
pesq d?s pXj fXnkfJ ;`g{oB`1 .

nE p?d{oE d?s pX eEB`2

757

j[D p?d{oE d?Is d pX dk eEB


eth B fejk--

efp:' pku

;t?:k

;t?:k

ikfj f;tkfde pqjw fBfwU ;[ ;dk ngB/ fus phu fpukfo:'.


;:kw GB? fsj eT[ sp jh ep jh feogk fBfX o{g fdykfo:'.

fi; ~ pqjwk ns fFt nkfde Bw;eko eod jB, T[; ~ (fiBQK B)


nkgD fus ftu ftukfonk j? (noEks fXnkB ftu fbnkT[Idk j?).

;dk

ozr B o{g nT[ okr B o/y fJj? uj{` p/dB G/d T[ukfo:'.

(eth) fFnkw efjzd jB, T[BQK ~ ed B ed feqgk fBXkB doFB (}o{o)


fdzd jB. (fi; dk) o{g, ozr, oy ns okr (w'j) BjhI j?, fJ; Gd ~ u"jK

sk Xfo w{ofs i[X fpy? fJj ;:kw GB? oB phu ;zxkfo:'. 2373.

tdK B gqrN ehsk j?. (eth) fFnkw efjzd jB, Ujh fJj ;o{g XkoB eo
e

d'jok

ftu

:[ZX

eo

(T[;

d?Is

~)

wko

fojk

j?.2373.

d'jok

feq;B e'g ip ;sq dP? oB w? dJ/ ygkfJ.


sh;o i' ihts pfu:' ;' sj gj[fu:' nkfJ. 2374.
dksB ;' d'T{ j'm efN d'T{ Bukts B?B.
sp jbXo fsj ;'3 ej/ efjs ;:kw J/ p?B. 2375.

feqFB B id eq'X eo e d'jK t?ohnK ~ oDG{wh ftu BFN eo fdZsk,


i' shik ihT[Idk pfunk ;h, T[j th nk gj[`funk.2374.

(sd)

T[j dzdK Bkb d'tI j'm eN fojk ;h ns d'jK nZyK Bkb x{o fojk
;h. sd pbokw B T[; ~ fJj puB ej, (eth) fFnkw T[jh p'b efj fojk
j?.2375.

;t?:k

;t?:k

feT[ iV i[X eo? jfo f;T[ wX[ ehNG ;/ fij ;sq[ ygkJ/.
oktB ;/ jfoBky; ;/ jfoBkS j{ ;/ ifr ikfB B gkJ/.

tor

e`;fj ;/ no[ ;`fX iok ;zr d/;B d/;B e/ fBqg nkJ/.


s? o/ ejk no/ ;' fSB w? fJj ;:kw GB? iwb'e gmkJ/. 2376.
;qh fpiBkE sp? fsj ;' efp ;:kw ej? fJj Gkfs T[ukfo:'.
w? pe pho nxk;[o wkfo ;[ e/;fB s/ rfj ez; gSkfo:'.
s/Jh S{jB ;zfX iok j{ eh w? ;[fB ;?B ;[Xkfo fpdkfo:'.
s? jwo/ pb nrqi ;:kw efj:' xB ;:kw s/ eT[B fpukof:'. 2377.

;`fX iok j{ eh ;?B ;G? w'fj Gkys j' fSB wkfj ;zxkfo:'.
w' eT[ ej? pb[ s/o' no/ w/o/ gT[oy nrqi eT[B fpukfo:'.
;{oB eh fJj ohfs Bjh jfo Ssqh j? s{ fe G:' Gfmnkfo:'. 2378.
T[esh BjhI fbyh

j w{oy! ;qh feqFB Bkb feT[I :[ZX eodk j?I, fi; B wX[ ns e?NG
t?oh BFN eo fdZ&s jB. oktD tor, joBky; fij, joBkS tor

irs ftu T[; ~ ;wM BjhI ;e jB. ez; ns iok;`X tofrnK Bkb dFK
dFKsoK s'I oki nkJ ;B. (eth) fFnkw efjzd jB, j w{oy! s{` eh nVIrk,
T[BQK

(;qh

eth

feqFB

fFnkw

B)

fSD

efjzd jB,

Go

ftu

sd'I ;qh

:wb'e
feqFB

gj[zuk

B T[;

fdZsk
~

fJ;

;h.2376.
soQK

fejk--

w?I pek;[o ns nxk;[o ~ wko fdZsk j? ns e;K s'I geV e ez; ~ gSkV
;[fNnk j?. ;[D, iok;zX dh sJh nS'jDh ;?Bk ~ w?I uzrh soQK BFN eo
fdZsk
~

w'fj vokts j? efj :" w[j ez; e' pho peh pe wkfo:'.

1H eJhnK phVK ftu fJj T[esh BjhI fbyh 2H eJhnK phVK ftu fJj
3H @w'I#

oD-yso

j?.

;qh

;wfMnk

feFB

fejk--s{`

;kv

pb

;kjwD

(noEks

pokpo)

fe;

j? . 2377.

T[&&Zso ftu T[; B fejk--fJ; soQK efj e w?~ vokT[Idk j? fe ez;


d F{othoK @peh# ns @pe# ~ wko fdZsk j?, (fco) w?~ efjzdk j?I fe iok;zX
dh

;koh

;?Bk

fSD

Go

ftu

BFN

eo

fdZsk

j?.

UfJ

(feqFB!

s{`)

w?~

efjzdk j?I fe wo pb d nr e"D ftukfonk ik ;edk j?. j feqFB! s{`


Ssqh j?I fe Gfmnkok (feT[Ife) ;{ofwnK dh fJj ohs BjhI (fe nkgDh f;\s
n kg

eoB).2378.

758

;qh

d;w-rqzE

;kfjp

feq;Bktsko

w?I nkgD eq'X dh nrBh ftu so ;ko pb ~ c{; tKr ;kV fdnKrk.
nzrK ftu fisBk th bj{ j?l T[; ~ gkDh tKr T[pkb fdnKrk. eth

nkgB/ e'g eh gkte w? pb s/o' ;p? ;w c{; io? j'.


;qT[B fis' s[j nzrB w? ;[ ;G? ;w Bhoj eh nktN? j'.

so

d/ruk nkgB/ gT[oy e' oB w? ip jh efp ;:kw uV/ j'.

fFnkw

sT[ s/o' nzr e' wk;[ ;p? fsj Ghso vko nkS? ge? j'. 2379.

759

efjzd

jB

fe

id'I

w?I

nkgDh

;ko

wk;

uVQktKrk, sd'I so Foho


gektKrk.2379.

F{othosk
~

T[;

dk

ftu

druk
gk

oD-G{wh

uzrh

soQK

ftu
Bkb

fJ; soQK dk fttkd eo e d'jK B oD-G{wh ftu eq'X Bkb Go e


wukfJnk j?. pkDK Bkb ;{oi (Ye frnk j?) ns oEK d gjhnK Bkb

n?;/ fppkd e? nkjt w? d'T{ eq'X Go/ nfs i[X[ wuk:'.


pkBB f;T[ fdt nT[o fdtkefo X{fo T[mh oE gjh:B Sk:'.

:[ZX

eT[s[e d/yhB eT[ ;f; ;{oi nkJ/ j[s/ fsB wzrb rk:'.

T[mh X{V nkekF ftu Sk rJh j?. fJ; e"se ~ tyD bJh ;{oi ns uzdqwk
nkJ j'J jB ns T[BQK B wzrbwJh rhs rkJ jB. nzs ftu ;qh feqFB

nzs B ;:kw s/ ihs ;fe:' ;'T{ nzsfj e/ c[fB Xkfw f;Xk:'. 2380.

s'I

T[j

jP? e? e[o{g gfo:' Xfo i[X eh sT[B ;w? p:d{oE e' sB.

eth fFnkw efjzd jB, ;qh feqFB B pj[s seVk :[ZX eo e t?oh
wko fdZsk. T[; tb p:d{oE (ftd{oE) dk Foho e[o{g j' e :[ZX-g{wh

;qT[Bs ;zr Gfo:' gfo:' d/fy d:k T[gih eo[BkfBfX e/ wfB.

ftu fvr fgnk. (id'I) ;qh feqFB B bj{ Bkb fbpfVnk j'fJnk Foho tfynk
sK (T[BQK d) wB ftu dfJnk (dh GktBk) g?dk j' rJh. (fco) XB[F pkD

;qh fpqiBkE jfB:' nfoe' efp ;:kw ej? efo rkY n:'XB.

S'fo ;ok;B N/o efj:' fdB nki[ e/ s? efoj' B ep? oB. 2381.
fJfs ;qh d;w f;ezX g[okD/ pfusq BkNe rq`E/ feq;Bktsko/ p:d{oE
d?s pXj fXnkfJ ;wksw`.

Sv

fis

T[&&Zuh

;fenk

nktk}

ns

ftu

fco

fejk

fe

:wb'e

ni

ubk

fdB

s'I

frnk.2380.

pkd

ed

:[ZX

BjhI

eoKrk.2381.
fJE ;qh d;w ;ezX g[okD pfusq BkNe d feqFBktsko d/ p:d{oE
d?Is d/ pX d/ gq;zr dh ;wkgsh.

pfbGdq i{ shoE rtB eEB`


u"gJh

pfbGdq ih d shoE ikD d gq;zr dk eEB


u"gJh

shoE eoB pfbGdq f;Xk:' . B? w yP o B Ghso nk:' .


nkfJ sjk BktB fJB e:'. fus e' ;'e d{o efo d:'. 2382.
s'wo

pbokw

;'T{ nkfJ mkY G:' sjk iV :kfj f;o B fBtkfJ e?.


pfbGdq e[fg:' ewkB efo b? wkfo:' fsj XkfJ e?. 2383.
u"gJh

;G fofy T[fm mkY/ sp GJ/. nkBzd fp;o fus e/ rJ/.


fJe fofy E' fsfB n?; T[ukfo:'. p[ok ehU jbXfo fdi wkfo:'. 2384.

(:ksqk)

eoB

bJh

ub

fgnk

ns

BwyPkoB

(B?fwFkoD:

shoE) ftu nk frnk. T[E nk e T[; B fJFBkB ehsk ns fus d ;ko


raw d{o eo fdZ& s. 2382.
s'wo

o'w joy B E' sjk ;'T{ nk:' sj dT[fo.


jbh wdok ghs E' efp ;:kw skjh mkT[fo.

shoE

(foFh) o'wjoy (o'wjoF) T[E BjhI ;h. (pbokw dk nkfJnk ;[D e)


T[E Gi e/ nk frnk. eth fFnkw (efjzd jB), T[; ;EkB T[s pbokw
Fokp gh fojk ;h. T[j w{oy T[E nk e yV' frnk ns T[; (pbokw) ~
f;o B fBtkfJnk. pbokw B eq'fXs j' e ns ewkB ~ jZE ftu b? e T[;
~ s[ o s wko fdZ s k.2383.
u"gJh

sd ;ko foFh T[m e yV' rJ. ;kfonK d fus dk nkB`d ]sw j'
frnk. fJe
pq k jwD ~

foFh
wko

;h, T[; B fJ;


fdZ s k.2384.

soQK

fejk--pbokw

p[ok

ehsk

(i')

760

;qh

d;w-rqzE

;kfjp

feq;Bktsko

sp jbXo g[fB n?; T[ufo:'. p?m ofjU feT[ B jw s/ vfo:'.


sp w? eq'X fus w? eh:'. wkfo ewkB ;`r fJj dh:'. 2385.
;t?:k

Ssqh e' g{s E' e'g Go/ fsj Bk; e:' fpBsh ;[fB bhi?.
mkY GJ/ T[m e? fofy ;' iV p?fm ofjU efjU ;ku gshi?.
pks tj? eohn? ;zr SsqB ik e/ ehJ/ ir Ghso ihi?.
skjh s/ w? pX[ sk e' eh:' ;[ np? w'oh G{b fSwkgB ehi?. 2386.
foy pku jbh ;'
u"gJh

fwfb ;G fofyB jbh ;' Gkyh. ej? ;:kw fsj fdi eh ;kyh.
fJj pkbe Ekfg

o'j jo'1. pj[o' ikfJ shoE ;G eo'. 2387.


efp:' pku
;t?:k

sd fco pbokw B fJ; soQK fejk--(T[j) p?mk fojk, wo e'b'I feT[I


vfonk. sd w?I wB ftu eq'X ehsk ns T[; ~ ewkB Bkb wko

fdZsk.2385.
;t?:k

w?I Ssqh dk g[Zso ;K, eq'X Bkb Go e T[; ~ BFN ehsk j?l woh pBsh
;[D bt'. ;ko foFh (wo nkJ s yV' rJ, go) T[j w{oy p?mk fojk. (w?I)
;u fejk j?, s;bh eo bt'. SsqhnK Bkb Ujh rZb eoBh pDdh j? fi;
d ehfsnK irs ftu ihT[Dk fwb. fJ; bJh w?I T[; dk pX ehsk j?.
j[D woh G[b ~ wk\ eo fdU.2386.
foFh B pbokw ~ fejk-u"gJh

;G foFhnK B fwb e pbokw ~ fejk. (eth) fFnkw T[; pqkjwD


dh ;kyh efjzd jB. fJ; d pkbe ~ (fgT[ d ;EkB T[s) ;Ekfgs eo
e eq'X ~ fsnkr fdU. fco ik e ;ko shoEK (dh :ksqk) eo'.2387.
eth B fejk--

uko' Jh p/d w[ykrqi j'fJ j? sk ;[s e' po[ n?;' dh:'.

;t?:k

;'T{ n?;/ g[okB bfr:' oNB/ wB' sks ;'T{ fsj c/fo ih:'.

@uko jh td fJ; ~
soQK dk to fdZsk. T[j fJ;
fco ih fgnk j't. ;kfonK
e'Jh j'o (nkB`fds) BjhI j?.
(eth) fFnkw (efjzd jB),

fus nkBzd e? ;G j{ fofy e/ wB eT[ fij eh ;w eT[B ph:'.


f;o B:kfJ fsB? ;[y gkfJ e/ shoEB ;:kw ;[ okwfj g?v bh:'. 2388.
rzrfj f;zX[ ijk fwfb:' fgqEw? pfb Gdq sjk ufb BQk:'.
c/fo fsqp?Bh w? e? fJ;BkB d? dkB[ pbh jfod[nko f;Xk:'.
BQkfJ sjk g[fB pdqh fedko r:' nfs jh wB w? ;[y gk:'.
nT[o rB' ej bT[ ir e/ ;G shoE e? fsj mT[ofj nk:'. 2389.
u"gJh

761

w{zj }pkBh :kd j'Dr#-- T[; d g[Zso ~ fJ;


soQK g[okD gVQB br frnk, wkB' T[; dk fgsk
foFhnK d wB ~ nkB`fds ehsk fi; d ;wkB
T[BQK ~ f;o fBtk e ns ;[y gqkgs eo e,
pbokw (shoEK d) g?Iv g? frnk.2388.

rzrk fiE ;w[zdo ftu ik e fwbdh j?, gfjbK pbokw B T[E ub


e fJFBkB ehsk. fco fsqtDh ftu fJFBkB eo e ns dkB d e, pbokw
jfod[nko ubk frnk. T[E fJFBkB eo e fco pdqh-edko frnk ns wB
ftu pj[s ;[y gqkgs ehsk. j'o irs d ;kfonK shoEK ~ eh frDhJ, (;G
dk fJFBkB eo e) T[; EK T[s nk frnk.2389.

c/fo B?wyPkoB wfj nk:'. nkfJ fofyB eT[ wkE fBtk:'.

u"gJh

shoE efj:' w? ;G jh eo/. fpfX g{op fiT[ s[w T[uo/. 2390.

(T[j) fco BwyPkoB (BfwFkoD:) ftu nk frnk, nk e foFhnK ~


f;o fBtkfJnk. (T[; B) fejk--w?I ;kfonk shoEK dh ftXh g{ote (:ksqk)
ehsh j?, fitI s[;hI fejk ;h.2390.

jbh pku fofyB ;'


u"gJh

pbokw B fejk--

np nkfJ; i' j'fJ ;[ eo'. j/ fofy s[wo/ gkfJB go'.

u"gJh

np nkfJ; i' j'fJ ;[ ehi?. j/ fofy pksfj ;fs gshi?. 2391.

j[D i' nkfrnk j'J, Ujh eoK. j foFhU! s[jkv g?ohI g?Idk jK. j[D
i' nkfrnk j'Jrh, Ujh eoKrk. j foFhU! woh rZb ;Zuh j?, s;bh eo
bt'.2391.

1H @o'; e' jo'#

762

;qh

d;w-rqzE

;kfjp

fofy pku
u"gJh

feq;Bktsko

foFhnK B fejk-u"gJh

sd foFhnK B fwb e wB ftu fJj Xkfonk (ns pbokw ~ fejk)

sp fwfb fofyB fJj? ihn Xko'. J/e ;sq[ j? pv' jwko'.


pbb Bkw jbXo fsj wko'. wkB' fsj g? ekb guko'. 2392.

763

;kvk fJe tZvk t?oh j?. (T[; dk) BK @pbb# j?. j pbokw! T[; ~ wko
fdU. (fJzi gqshs j[zdk j?) (foFhnK B) T[; T[s ekb ~ gqo fdZsk
j?.2392.

jbh pku
d'jok

pbokw B fejk-d'jok

ejk mT[o fsj ;sq[ eh ej' fofyB e/ oki.


w'fj pskt? ikfj eT[ skfj jB' nT[ nki[. 2393.
u"gJh

sp fJe foy B? ikfJ psk:'. sjk mT[o j' ;sq[ pBk:'.


ip jbXfo ;' ;sq fBjkfo:'. jw ;`fr bo[ fJj Gkfs gukfo:'. 2394.

j foFh oki! T[; t?oh dk ;EkB feE j?< w?~ d; fdU, T[E ik e
T[;

wko

fdnKrk.2393.

sd fJe foFh B irQk d;h, fiE t?oh B (ofjD dh) EK pDkJh j'Jh
;h. id pbokw B T[; t?oh ~ tfynk, sd T[; ~ t`rkfonk fe wo Bkb
nk

T[;
j'o

(pbokw) T[s
e'Jh F{otho

bV.2394.
sd

puB

;[D

t?oh

eq'XtkB

uVQ nkfJnk. T[;


BjhI ;h.2395.

j'fJnk
B

ns

pbokw

jZE

Bkb

Bkb
:[ZX

rkBk

ehsk,

(pzBQ
fi;

e)
tork

d'jK B T[; EK s pj[s :[ZX ehsk (go) d'jK ;{ofwnK ftu'I fJe th

pj[s i[X fsj mk d[j{ Xko'. d[j{` ;{o s/ J/e B jko'.


iT[ Efe ikfj p?m sj oj?. w[fSs j'fj i[X[ fco uj?. 2396.

ni

u"gJh

;[Bs puB sp ;sq[ fo;k:'. jkE rkrB' :k gfo nk:'.


jbXfo ;`fr i[X fsj ehU. fij ;w mT[o pho Bjh phU. 2395.

w?I

B jkfonk. id'I Ee iKd (sK) T[E p?m iKd ns ;ktXkB j' e fco :[ZX
eoB br iKd jB.2396.

mkY oj? fEo[ g?r B No?. wkBj[ fof; gops d'T{ bo?. 2397.

jB.

fco d'tI ri ti e :[ZX eod jB. nkg; ftu pj[s rdk wkod
(nv'b) yV's ofjzd jB, fgS g?o BjhI Xod. (fJzi gqshs j[zdk j?)

wkB'

eq'X

d'T{ GN nGqB fiT[ rki?. puB ;[Bs fiB e/ iw bki?.

d'tI ;{ow pdbK d ;wkB rid jB, fiBQK d puB ;[D e :woki
th bik iKdk j?. (d'tI) F{otho r[^; Bkb pj[s Go j'J jB ns d'tI tho

fcfo d'T{ rkfi rkfi oB gko?. nkg; phu rdk pj[ wko?.

nfs jh pho fo;fj w? Go?. d'T{ pho e'qX ;' bo?. 2398.
fiB eT[s[e d/yB ;[o nkJ/. GkfsB Gkfs fptkB pBkJ/.
T[s o`Gkfde fBosfj eo?. fJs s/ pho G{fw w? bo?. 2399.
pj[s rdk sB br/ B ikB?. w[y s/ wkofj wko pykB?.
oB eh fSs s/ g?r[ B No?. ohfM ohfM d'T{ GN bo?. 2400.

eq'XtkB

g{o te

d'

j'

bV

fiBQK

dk

e"se

gops

oj
tyD

bVd

j'D .2397.

jB.2398.
bJh

dts

GKs d ftwkB pDkJ j'J jB. T[Xo


jB ns fJXo :'X Xosh T[s bV
pj[s

;ko

rdk

(gqjko)

nkJ
ozGk
oj

Foho

T[s

jB,

T[BQK

(dtfsnK)

nkfd (ngZSoktK)
jB.2399.
brd

jB

(go

Bku

eodhnK

T[j)

BjhI eod, w{zj s'I wko'-wko' g[ekod jB. oD-G{wh s'I fJe edw
Nbd jB ns ohM ohM e d'tI :'X bV oj jB.2400.

GKs

th

gqtkj
BjhI

764

;qh

d;w-rqzE

;kfjp

;t?:k

feq;Bktsko

765

;t?:k

i[X[ G:' pj[s' fsj mk sp w{;b eT[ w[;bh i{ ;zGkfo:'.

T[;

EK

(id)

pj[s

:[ZX

j[`dk

fojk,

sd

pbokw

ih

w{;b

;zGkb

e? pb jkEB d'T{B e/ efp ;:kw ej? sfe xkfj gqjko:'.

fbnk. eth fFnkw efjzd jB, d'jK jZEK d }'o Bkb (t?oh T[s) MkV fdZsk.

bkrs xk fJj e?1 wfo r:' nfo nzse e/ c[fB Xkfw f;Xkfo:'.

fJ;

dh

:" pfbGdq jfB:' fsj e' ;G fpgB e' c[fB eki ;tkfo:'. 2401.

soQK

pbokw

gT[oy i' w{;bhXfo e' efjU fBqg eT[ ;[ed/t ;[Bk:'.


ikfj eEk fdi e/ w[y s/ ;G ;qT[B ;[Bh fsB j{ ;[y gk:'.
ik e/ ehJ/ ;f; ;{o fB;k fdt skjh eh pks ;[B' ihn nk:'.
skjh eh pks ;[BkT[ fdi'sw p/dB e? i'T{ G/d B gk:'. 2402.

;N

brfdnK
B

T[;

jh

t?oh

wko

wo

frnk

fdZsk

ns

ns

:wb'e

pqkjwDK

ubk

ezw

frnk.

;ztko

fJ;

fdZs.2401.

pbokw dh Fesh ~ okik (gohefFs) ~ efj e ;[edt B ;[DkfJnk


fiBQK B fJ; eEk ~ pqkjwDK d w[y s'I ezBK Bkb ;[fDnk, T[BQK ;kfonK B
;[y

gqkgs

ehsk.

uzdqwk,

;{oi,

oks

ns

fdB

fi;

ehs

nEtk

pDkJ

j'J jB, T[; dh rZb ;[Dh ikJ, (T[; d) wB ftu nkJh. j T[sw pqkjwD!
T[;

dh

rZb

fi;

ikfj yVkBB ;/ ;j;kBB y'fi oj/ eS[ gko B gk:'.

;[DkU
~

fi;
w{zjK

tkb

Gd

td

(ekofse/)

th

ns

gk

j}ko

w{zjK

;e.2402.
tkb

(FFBkr)

tor

;:kw GB? fij eT[ us[okBB p/dB e/ r[B Ghso rk:'.

y'i oj jB, (go T[; dk) e[M gko BjhI gk ;e jB. (eth) fFnkw efjzd

y'i oj/ f;t ;/ fij nzs nBzs efjU Efe nzs B gk:'.

jB, fi; d r[DK ~ pqjwk B tdK nzdo rkfJnk j?. fi; d nzs ~ fFt

skjh eh pks ;[B' s[wo/ w[y s/ ;[ed/t fJj? mjok:'. 2403.

tor y'i oj jB, T[BQK B Ee e @nB`s# efj fdZsk, go T[; dk nzs BjhI
gkfJnk.
w{ z j

G{gfs iT[ fJj Gkfs efj:' ;[e eT[ ;[e j{ fJj Gkfs ;[BkJh.
dhB fdnkb eh pks ;[Bkt j'

s[fj eT[ s[fj G/d[ SgkJh.

s' I

;[edt!

(w?I

wB

ftu)

fJj

fwfEnk

j?

fe

T[;

fJ;

soQK

;[edt

fejk,

dh

rZb

s[jkv

;[ D k.2403.

id

okik

gohefFs

(sd)

;[edt

fJ; soQK (tkosk) ;[DkJh. w?I s?~ dhB-fdnkb dh rZb ;[DkT[Idk jK, s{` fJ;

fpgq ;[dkwk j[s' fpgsk fsj eh jT[ ej' jfo i?;/ fwNkJh.

Gd

;' jT[ ;[Bkts jT[ s[fj eT[ ;[B b? ;'T{ ;qT[BB d/ fBqg okJh. 2404.

;[DkT[Idk jK, fi; soQK ;qh feqFB B T[; (dh fpgsk) ~ fwNkfJnk. T[j w?I
s[jk~

b[ekJh
;[DkT[Idk

oyhI.

fJe

jK--j

;[dkwk

wjkoki!

pqkjwD
ezB

;h.
d

T[;

dh

;[D

fpgsk

(dh

eEk)

bt'.2404.

fJfs ;qh d;w f;ezX g[okD/ pfusq BkNe rq`E/ feq;Bktsko/ pfbGdq shoE fJ;BkB efo d?s
pbb e' wkos GJ/ frqj e' nkts GJ/ fXnkfJ ;wkgs`.

fJE ;qh d;w ;ezX g[okD, pfusq BkNe rqzE d feqFBktsko d pbGdq shoE
fJ;BkB eo e pbb d?Is ~ wko e xo ~ nkJ, nfXnkfJ dh ;wkgsh.

;[ d kwk pkosk eEBz

;[dkwk dh tkosk dk eEB

;t?:k

w?I

;t?:k

fJe

J/e[ pX{ i[s pqkjwB E' fsj :k ir[ phu pv' d[y[ gk:'.

fJ;soh

;fjs

pqkjwD

;h,

T[;

fJ;

irs

ftu

pj[s

d[y

d[fys jP? fJe fdt; efj:' fsj fwsq j? w' gqG[ i' ir rk:'.

gkfJnk ;h. fJe fdB d[yh j' e T[; B fejk--T[j (feqFB) wok fwso j?

sk eh sqh:k efj:' ikj[ sjk ;[fB wkBs G:' fsj w{zv w[vk:'.

fi; ~ irs @gqG{# efjzdk j?. (T[&&Zso ftu) T[; dh fJ;soh B fejk--T[E

szd[b b? fdi dkodh jkfE ;[ d[nkotsh j{ eh Ufo f;Xk:'. 2405.

ik. T[; pqkjwD B (T[; dh rZb) ;[D e wzB bJh, ns T[; B f;o w[Btk
fbnk.
d

1H @:fj# 2H @jT[#

(fJ;soh

fdZs

ns

B)
T[j

fBoXB
d[nkfoek

pqkjwD

tb

ub

jZE

ftu

(GNk

fgnk.2405.

eoB

bJh)

uktb

766

;qh

d;w-rqzE

;kfjp

fdi[ pku
;t?:k

feq;Bktsko

pq k jwD B fejk-;t?:k

w?I ns feqFB ;zdhgB r[o{ d xo gVQd j'fJnK nkg; ftu pj[s fjs

jT[ no[ ;:kw ;`dhgB e/ rqfj phu gV fjs j? nfs jh efo.


jT[ fus w? Xfo ;:kw ofjU oj? jP? j? ;[ ;:kwfj w' fus w? Xfo.
d? XB gkfJ xB' xfo w? eS[ dhBB d/s B B?e[ feqgk efo.

767

eod ;K. w?I ;qh feqFB ~ fus ftu t;kfJnk j'fJnk j?, (T[Xo) feqFB th
w?~ fus ftu :kd eod j'Dr. (T[j w?~) pj[s XB dDr ns (T[j w?I)

Jh; bj? feX' w'fj fBjko e? e?;h feqgk efo j? jw g? jfo. 2406.

xo

wkor Bky e? fpgq ip? frqfj ;qh id[pho e/ Ghso nk:'.


;qh fpqiBkE fBjkos skfj ;[ fpgq ;[dkwk fJj? mjok:'.

g?Ivk wko e id'I pqkjwD ;qh feqFB d xo d nzdo nkfJnk, ;qh feqFB
B T[; ~ ty e, (wB ftu) :ehB eo fbnk fe fJj ;[dkwk pqkjwD j?.

nk;B s/ T[fm nks[o j[fJ nfs gqhfs pYkfJ e? b?p/ eT[ Xk:'.

nk;D s'I T[m e ns gqhs ~ tXk e fpjpb j'J T[; ~ nr'I b?D bJh

gkfJ gfoU fsj e' jfo ih fcfo ;:kw GB? T[fm e`fm brk:'. 2407.

ftu

(fbnktKrk).

(eh

T[j)

E'Vh

fizBh

feqgk

eo

e,

raohpK

e[M

th BjhI fdzd j'Dr. feqFB (JhFto) w?~ ty e gSkD b?Dr ns ;qh feqFB
wo T[s fej' fijh feqg k eoBr. 2406.

nkJ. (eth) fFnkw efjzd jB, ;qh feqFB T[; d g?ohI gJ, fco T[m e T[;
~ rbteVh ftu fbnk.2407.

b? fsj wzfdo wkfj r:' fsj e' nfs jh efo nkdo[ ehB'.

T[; ~ b? e xo d nzdo rJ ns T[; ~ pj[s nfXe nkdo fdZsk.


wzrtk e, T[; pqkjwD d d'jK g?oK ~ X' e uoBkfwqs fbnk. M"IgVh

pkfo wzrkfJ sjh fdi e' d'T{ gkfJB XP? uoBkfwqs bhB'.

ib

M'goh s/ fsj mk jfo i{ ;[G ezuB e' g[fB wzdfo ehB'.

dh EK s ;qh feqFB B fco ;[Bfjoh xo pDtk fdZs. (eth) fFnkw efjzd


jB, T[; pqkjwD ~ (efj) B ;e, ns ftdk eo fdZsk. (go gqsZy s"o s)

sT[ B ;feU ;[ fpdk efo fpgfj ;:kw GB? fsj ozu B dhB'. 2408.
d'jok

ip fdi e/ frqfj gVs sp w' ;' j[s' ro'j.


np bkbu pf; jfo GJ/ eS{ B dhB' w'j. 2409.

fpbe[ b

;t?:k

i' fpqiBkE eh ;/tk eo? g[fB gkts j? pj[s' XB ;'T{.


b'r ejk fsj G/dfj gkts nkgBh ikBs j? g[fB UT{.
;kXB e/ posk josk d[y p?oB e/ ;[ pV/ xo y'T{.
dhBB e/ ir gkbp/ eki rohp fBtki B d{;o e'T{. 2410.

fdZ s k.2408.

d'jok

id'I (;`dhgB) pqkjwD d xo gVQd ;K, sd wo


Bkb (fJ; dh)
i[zvbh ;h. j[D ;qh feqFB bkbu d t; ftu j' frnk j?, (fJ; bJh) e[M
BjhI

efp:' pku

e[ M

fdZs k.2409

eth B fejk-;t?:k

i' ;qh feqFB dh ;tk eodk j?, T[j fco pj[s XB gqkgs eodk j?.
b'ehI T[; d Gd ~ fetI gk ;ed jB, fco T[j nkg jh (nkgDh) rfs
~ ikDdk j?. (T[j) ;kXK ~ to dD tkbk, d[yK ~ BFN eoB tkbk ns
t^v t^v t?ohnK dk xo BFN eo dD tkbk j?. irs ftu raohpK ~ gkbD
bJh (T[; tork) rohp-fBtk} e'J h j'o BjhI j?. 2410.

;' f;;[gkb jfB:' fSB w? fij ;' e'T{ nT[o B wkB Xo?.

T[; B fFF[gkb ~ fSD Go ftu wko fdZsk fi; tork e'Jh nfGwkBh

no[ dzs pesq jfB:' iw b'e s/ i' epj{` B osh e[ vo?.

BjhI ;h. ns dzs pesq ~ wko fdZsk i' :wb'e s'I edh osh Go th BjhI
vodk ;h. eq'fXs j' e (T[; B) G{wk;[o ~ fis fbnk, fi; Bkb fJzdo tork

fo; ;' G{wk;[o ihfs b:' i'T{ fJzdq ;/ pho B ;zr no?.
np ezuB Xkw eh:' fdi e' fpqiBkE fpBk n?;h eT[B eo?. 2411.

:'Xk th BjhI nVdk ;h. (T[;


jB. ;qh feqFB s'I fpBk j'o

B) j[D pqkjwD d xo ;'B/ d/ pDk fdZ&s


e"D nfijh feqgk eo ;edk j?.2411.

768

;qh

d;w-rqzE

;kfjp

feq;Bktsko

769

fi; B wX[ ns e?NG ~ wko e ns eo[Dk eo e fJzdo ~ G{wh

ik wX[ ehNG e' pX e? G{ fJzdq dJh efo e? eo[BkJh.


nT[o fish fJj ;kw[j/ ;sqB ;?B rJh ;G :kfj ygkJh.

gqdkB eo fdZsh. j'o fisBh th t?oh ;?Bk fJ; d ;kjwD rJh, (T[j) ;koh

ikfj fpGhSB oki d:' no[ oktB wko e? bze b[NkJh.

T[;

ezuB e' fsj Xkw d:' efp ;:kw ej? ej? eT[B pvkJh. 2412.

e bzek b[Nk fdZsh ;h. eth fFnkw efjzdk j?, T[; B (fBoXB pqkjwD ~)

;'B

ygk

xo

tfvnkJh
fp;Bgd

XBk;oh

fp;Bgd

fij fwqr oky? B?B pBkfJ.

fdZsh.

fi;

(pDtk)

fdZs

ftGhFD
jB,

d;'

oki

fdZsk

(nfijk

;h

eoB

ns

ftu)

oktD
T[;

dh

wko
fejVh

j ?. 2 4 1 2 .
XBk;oh

fi; B (nkgD) B?D fjoB tor pDk oy jB. ;[ow dh bhe (Xko)

nziB o/y ;:kw go nNes ;[zdo ckX uVkfJ.

fFnkwb ;o{g T[s fNeh j'Jh j?, (wkB') ;[zdo ckjh pDh j'Jh j?. fJ;sohnK

fwqr wB j/fo fiB/ Bo BkfoB ojs ;dk T[oMkfJ.

ns g[oFK d wB o{g fjoB T[; ~ tyD ftu jh T[bM ofjzd jB. T[BQK

fsB e/ T{gfo ngBh o[fu f;T[ ohfM ;:kw pfb ikfJ. 2413.

T[go

;qh

jfo e/ B?Bk ibi mJ/.

feqFB

nkgDh

fJZSk

Bkb

pfbjko

iKd

jB.2413.

;qh feqFB d B?DK ewb (tor) pD j'J jB. (T[BQK d) w{zj dh uwe

fdgs i'fs fdB wfB d[fs w[y s/ epj{` B w[zfds GJ/.

;{oi

dh

i's

tKr

gqekfFs

j?.

(fJ;

bJh

T[;

ewb

tor

B?D)

ed

fsB eT[ d/fy iBB fdqr g[soh brh ;[ Gkt GJ/.

pzd BjhI j[`d. T[BQK ~ tyD bJh (Grs) iBK d B?DK dh g[Zsbh ;dk brh

iB[ gokr ewbB eh T{go Gqwo e'fN GqwJ/. 2414.

ofjzdh j?. (fJ; dk) Gkt (eth d wB ftu fJ; soQK) g?dk j'fJnk j?. wkB'
gokr (noEks c[bK dh X{V ~ b?D bJh) ewbK T[go eo'VK G"o w'j fcod
jB.2414.

fJfs ;qh d;w f;ezX g[okD/ pfusq BkNe r`qE/ feq;Bktsko/ fdi ;[dkwk
e' dkfod d{o eos ezuB Xkw eo d/s GJ/.

fJE ;qh d;w f;ezX g[okD, pfusq BkNe rqzE d feqFBktsko d pqkjwD ;[dkwk
d dfodq ~ d{o eo e ;'B d xo pDk fdZs tkb/ gq;zr dh ;wkgsh.

j[D ekBQ ih d ;{oi rqfjD tkb fdB e[oeFsq ftu

nE ekBQ i{1 ;{oi rqfjD e/ fdB e[oy/sq rtfB eEB`


;t?:k

nkT[D d gq;zr dk eEB


;t?:k

iT[ oft e/ rq;p/ j{ e' fdt; bfrU efj i'fseh :" s[ ;[Bk:'.
ekBQ eh wks fpwks no[ Gqks ub? e[o[y/fsq fJj? mjok:'.
sks ufb:' fpqiBkE e' b? ;`fr GkfsB Gkfs e' ;?B pBk:'.
i' e'T{ nzs[ uj? fsj e' fsB e' eS{ nkts nzs[ B gk:'. 2415.

id'I ;{oi ~ rq;D tkbk fdB nk frnk, sK i'sFh B fJ; soQK efj
e
wB

uzdqGrk fpqyGkB ;[sk ;G r[nkfofB ;:kw ip? do;kJ/.


o{g fBjkfo ojh ufe e? ife rh eS[ p?B efjU Bjh ikJ/.
Bzd i;'ws w'j pYkfJ e? ekBQ i{ e/ T[o w? bgNkJ/. 2416.

1H

eJhnK

phVK

ftu

fJj

gkm-nz;

BjhI

j?

pDkfJnk.

feqFB
GKs

dh

wksk,

GKs

dh

ftwksk

;?Bk

ns

fsnko

eo

Gok

e[o[eFsq

ns

feqFB

~
~

ubD
Bkb

b?

dk
e

(T[BQK d) fgsk ub gJ. i' e'Jh T[; dk nzs gkT[Dk ukj[`dk j?, (sK) T[BQK
dk

fJs s/ fpqi BkfJe nkts G/ T[s Bzd s/ nkfd ;G? sj nkJ/.

;[DkfJnk.

e[M

th

fJXo'I
T[E

nk

rJ.

nzs
;qh

gkT[D
feqFB

uzdqGrk,

ftu

BjhI

(e[o[eFsq)
fpqFGkB-;[sk

nk

nkT[Idk.2415.
rJ

ns

T[Xo'I

(okXk)

ns

j'o

Bzd
;kohnK

nkfde
r'ghnK

;ko

jh

;qh

feqFB d doFB ehs. (;kohnK ;qh feqFB d) o{g ~ ty e j?okB j' e Me


rJhnK. (T[BQK s'I) e[M p'fbnk BjhI iKdk. Bzd ns i;'Xk gqw tXk e feqFB
ih

dh

Sksh

Bkb

br

rJ . 2416.

770

;qh

d;w-rqzE

;kfjp

feq;Bktsko

n?;/ efjU fpqi eT[ s[w fsnkfr rJ/ wE[ok ihn n?;' jh Gk:'.

Bzd ns i;'Xk B gqw tXk e, d'jK B B?DK ftu'I jzM{ trk fdZ&s, (fco)
fJ; soQK fejk fe s[;hI pqi-G{wh ~ Sv e wE[ok ub rJ, fJ; soQK (s[jkv)

ek G:' i' s[w wkfo u`v{o gqjkfo e? ;zrfj ez;fj xk:'.

wB ~ uzrk brk. eh j'fJnk i s[;hI uzv{o ~ ez; d ;ws wko e BFN

Bzd i;'wfs gq/w pYkfJ e? B?BB s/ d[j{ Bho pjk:'.

jT[ fBow'j fBjko d;k jwoh s[wo/ wB w'j B nk:'. 2417.


i;'Xk pku ekBQ i{ ;'1

eo fdZsk. j fBow'jh! ;kvh jkbs ty e th so wB ftu w'j (dh GktBk)


g? d k B j' J h.2417.
i;'Xk B ekBQ ih gqfs fejk-;t?:k

;t?:k

gqhfs pYkfJ i;'wfs :" fpqi G{yB ;' fJe p?B T[uko'.

gqw tXk e i;'Xk B feqFB ~ fJ; soQK fJe puB fejk--j g[Zso!

gkb ehJ/ ip g{s pv/ s[w d/fy:' sp? s[w j/s s[jko'.

s[jk~ gkb e id tZvk ehsk, sd s[;hI ][d jh ty fbnk fe s[jkv e'b


(;kv bJh fesBk) fgnko j?. j ;qh feqFB! w?I s?~ feT[I d'F brktK, ;kok

s' ej d'; brkT[ jT[ feT[ jfo j? ;G c[fB d'; jwko'.


T{yb ;' s[fj pkX e? wkfo:' j? ikBs j' ;'T{ p?o fusko'. 2418.

n;b'I
jK,

wok

nT[oB eh f;y b? sp fiT[ s?;' eki eo' fifB :" ;[fB bhi?.
B?e fpS'j GJ/ s[wo/ wohn? s[wo/ gb j/os ihi?.
pkb pbkfJ fbT[ jT[ pj[o' fpqi e' fpqi G{yB G{fys ehi?. 2419.

Bzd i;'dfj feq;B fwfb nfs fus w? ;[y gkfJ.


;G? r'fgek ifj j[sh sj jh gj[u/ ikfJ. 2420.
;qh fpqiBkEj e' ip jh bfy e? fsj rPkofB nkrw gk:'.
nkr/ jh J/e ubh T[m e? Bfj J/eB e/ T[fo nkB`d wk:'.
G/y wbhB i/ r[nkfo j[sh fsB G/y BthB ;i/ efp rk:'.
wkBj[ fwqse ikr T[fm:' fsB e/ sB w? pj[o' ihn nk:'. 2421.
rP k fofB pku

:" fJe Gkys j? w[y s/ fwfb rPkfofB ;qh fpqiBkE fus? e?.
fiT[ neq{o e/ ;zr rJ/ ufV ;:zdB BkE j[bk; pY? e?.
d{o j[bk; eh:' fpqi s' eS[ r[nkfoB eh eo[Bk Bfj e? e?.
J/e ej? fJj Gkfs ;yh w[y i'ts J/e ojh u[g jP? e?. 2422.
fJj

T[esh

BjhI

:kd

s?~
ehsk

T[yb

Bkb

pzBQ

wkfonk

;h.

w?I

ikDdh

j'trk.2418.

;[D e ;u wzB bJhI. (i;'Xk B fejk--) j'oBK dh f;fynk b? e, sd (s[;hI)


nfij ezw eo' fiBQK ~ n;hI ;[D ;ehJ. so }ok fizB ftS'V Bkb (n;hI)
wod jK ns s[jk~ gb Go ty e ihT[Id jK. j pkbe! w?I sohnK pkbtK
b?Idh jK. j pqi-G{FD! s[;hI fco nk e pqi ~ (nkgDh) w"i{drh Bkb
eo

fdU.2419.

Bzd ns i;'Xk B feqFB ~ fwb e fus ftu pj[s ;[y gqkgs ehsk.
;kohnK r'ghnK fiE fNehnK j'JhnK ;B, (;qh feqFB) T[E ik gj[`u.2420.
id T[BQK r'ghnK B ikfDnk fe ;qh feqFB T[E vo ftu nkfJnk j?.
e'Jh fJe T[m e nrtkBh bJh ub gJh ns fJeBK d fjod ftu nkBzd
;wkT[Idk BjhI ;h. eth efjzd jB, fijVhnK r'ghnK w?bk t; eoh fcodhnK
;B, T[BQK B BtI t; XkoB eo bJ. (fJzi gqshs j[zdk j?) wkB' w[odk ikr
T[fmnk

j't

ns

T[BQK

Foho

ftu

fco

ikB

nk

rJh

j't.2421.

r'ghnK B fejk-;t?:k

;t?:k

ftu

t?o

w?I

;t?:k

;t?:k

fbysK

Ujh

j?.

d'jok

d'jok

g[oksB

d'F

(;qh feqFB B T[&&Zso fdZsk--) j wksk! w?I s?~ rZb ejK. s{` woh rZb

;[ ; ^ f is

eJhnK

jh

(s{`)

wkfJ jP? pks ej' s[w ;" ;[ s' w' pshnk ;[fB ;ku gshi?.

1H

771

j?

r'ghnK B fwb e ;qh feqFB ~ tfynk ns fJe B w[y s'I fJ; soQK
fejk--j BkE! fi; fdB d s[;hI neo{o Bkb oE T[s uVQ e ns wB ftu
T[s;kj ~ tXk e rJ j'. (T[; fdB s'I) pqi-G{wh dk T[s;kj ]sw j' frnk
j? ns r'ghnK T[s e[M th eo[Dk eo e (;[y ;Kd) BjhI g[ZSh. fJe ;yh B
sK fJ; soQK efj fdZsk ns fJe w[y tb tydh j'Jh u[g eo ojh.2422.

772

;qh

d;w-rqzE

;kfjp

feq;Bktsko

773

B?e B w'j eh:' fus w? fBow'j jh nkgB fus fpukfo:'.

j ;yh! (id'I d) ;qh feqFB wE[ok ~ rJ jB, (T[d'I s'I nkgD) fus
ftu e'Jh fjs BjhI Xfonk. (fJ; B) fus ftu }ok fizBk w'j BjhI ehsk.

:" fpqi BkfJe rPkfo sih i;[ sk Sfp e' efp ;:kw T[ukfo:'.

(fJ; bJh n;hI fJ; ~) nkgD fus ftu fBow'jh ftuko fbnk. eth fFnkw

;qh fpqiBkE r:' wE[ok eS[ fus fpy? ;yh j/s B Xkfo:'.

nkg[Bh uT[gfj s/ ng[Bh wkB' e[`ifj fsnkr G[izr f;Xkfo:'. 2423.

B T[; fdqF dh T[gwk fJ; soQK ehsh fe ;qh feqFB B r'ghnK ~ fJ; soQK
Sv fdZsk, wkB' nkgDh fJZSk Bkb nkgDh e[zi ~ fsnkr e ;Zg ubk frnk
j't.2423.
uzdqGrk ns okXk B feqFB ~ fJ; soQK (efj e) ;[DkfJnk. ;qh feqFB

uzdqGrk fpqyGkB[ ;[sk fpqi BkfJe eT[ fJj Gkfs ;[BkJh.


;qh fpqi BkE rJ/ wE[ok sfi e? fpqi gqhfs ;G? fp;okJh.
okfXek ik fpfX wkB eh:' jfo s?;/ jh wkB eh:' ihn nkJh.
sk fdB e/ fpS[o/ fpS[o/ ;[ dJh jw eT[ np nkfB fdykJh. 2424.

(;k~) Sv e wE[ok ub rJ ns pqi dh ;koh gqhs G[bk fdZsh. fi; soQK


okXk B @wkD# ehsk ;h, T[; soQK feqFB B @wkD# ehsk j?, (fJjh rZb) wB
ftu nkJh j?. T[; fdB d ftSV j'J ftSV jh oj j', j[D ;k~ nk e
fdykJh

e/b eEk dJh S'fo ojh ufe fusqj eh g[soh ;h ;tkoh.


;:kw GB? fpqi BkE sp? ;p rPkfoB frnkB jh w? efo vkoh. 2425.

fp;Bgd

XBk;oh

;h. uzdqGrk ns okXk fiBQK B Foho T[s e[;[`G o`r dhnK ;kVQhnK gkJhnK
j'JhnK ;Bl (T[BQK B) eqhVk dh tkosk sK Sv fdZsh j?, (p; feqFB ~ ty
e)

v"o

sB wB nNfeU uoB etb ;' XB fBtSktfo d/s.


feq;B fJekfs eh:' fsj jh fSB efj:' frnkB f;fy b/j[.
fwb fpS[oB d'T{ fJj ir w? fwfEnk sB[ n;B/j[. 2426.
;t?:k

fpqi BkfJe mkfY GJ/ T[m e? ;G r[nkofB eT[ n?;/ frnkB fdqVkJ/.
Bzd i;'wfs gzv[ e/ g[sqB ;`fr fwb/ nfs j/s[ pYkJ/.
e?ot nkJ/ j[s/ fisB/ ;G nkgB/ nkgB/ Xkfw f;XkJ/.
;:kw GB? pj[o' fpqiBkfJe d[nkotsh j{ e/ Ghso nkJ/. 2427.
d'jok

ifr sjk eo e? ufb:' ;:kw GB? p;[d/t.


fij e' ;[s uT[dj GtB ;G d/tB e' G/t. 2428.

G"o

j'

ojhnK

jB

ns

fuso

dhnK

g[sbhnK

tKr

brdhnK

jB.

(eth) fFnkw efjzd jB, ;qh feqFB B T[; tb ;kohnK r'ghnK ~ frnkBwJh
e o f d Zs k . 2 4 2 5 .
fp;Bgd

XBk;oh

pqi dhnK pkbVhnK (w[fNnkoK) B (fJj rZb) ;[D bJh fe ;qh feqFB

;[fB gkJh fpqipkbk w'jB nkJ/ j? e[o[y/fs.


do;B d/fy ;G? d[y fp;o/ p/d ejs fij B/fs.

j? . 2424.

fJe r'gh fJ; soQK rZb efj e fwbh i' ;qh feqFB ~ pj[s fgnkoh

J/e fwbh efj :" psh:k i[ j[sh fpqi G{yB eT[ nfs fgnkoh.
uzdqGrk fpqyGkB[ ;[sk i[ Xo/ sB phu e[;[zGB ;koh.

fdZ s h

e[o[eFsq nkJ jB. fi; ~ td B @Bfs Bfs# fejk j?, T[; d doFB eo
e ;ko d[y G[b rJhnK jB. T[; d uoBK ewbK Bkb sB ns wB nNe
frnk j? ns T[; T[s'I XB fBSkto eo fdZsk j?. (T[BQK ~) feqFB B
fJefbnK eo e, T[; tb fejk fe frnkB f;y bt'. fwbDk ns ftSVBk
d'tI

fJ;

irs

(dk

ubB

jB)

ns

Foho

dk

gqw

fwfEnk

j?.2426.

;t?:k

;kohnK r'ghnK ~ fJ; soQK dk T[gdF d/ e/ ;qh feqFB T[m e yV'


rJ. Bzd, i;'Xk, gzv[ d g[ZsoK (noEks gzi gKvtK) Bkb fwb e pj[s ;Bj
gqrNkfJnk.
ub rJ.

fisB th e"ot T[E nkJ j'J ;B, ;ko nkgD nkgD xoK ~
(eth) fFnkw efjzd jB, fco ;qh feqFB d[nkfoek ftu nk

rJ.2427.
d'jok

j?

(eth)
fi; dk

fFnkw efjzd jB, p;dt T[E :Zr


g[Zso u"dK b'eK d ;kfonK dtfsnK

eo
dk

e (tkg;) ufbnk
dtsk j?.2428.

774

;qh

d;w-rqzE

;kfjp

u"gJh

feq;Bktsko

u"gJh

gqw ~ tXk e ;qh feqFB ub gJ. ik e fgsk d uoBK dh g{ik ehsh.

ufb:' ;:kw i{ gq/w pYkJh. g{fi:' uoB fgsk e/ ikJh.


sks ip? bfy nkts gkJ/. fsqGtB e/ eosk mjokJ/. 2429.

fgsk
w zB

B id'I (T[BQK
f b n k. 2 4 2 9 .

fNek

pj[s soQK Bkb feqFB dh T[;ss ehsh. ;qh feqFB dk ;o{g fus ftu
fbnk. nkgDk gqG{ ikD e g{ik ehsh. ;qh feqFB B (T[;) ;koh

pj[ fpfX jfo eh T[;sfs eoh. w{ofs jfo eh fus w? Xoh.


nkgB' gqG[ bfy g{ik ehBh. ;qh id[pho ikB ;G bhBh. 2430.

775

(nt;Ek

~)

ikD

~)

nkT[IfdnK

fbnk.

tfynk,

(sK

T[BQK

~)

fsqGtB

dk

eosk

2430.

fJfs ;qh d;w f;ezX g[okD/ pfusq BkNe rq`E/ feq;Bktsko/ e[oy/sq fpy? ifr eoe?
rPkfoB eT[ frnkB fdqVkfJ dPkotsh iks GJ/ fXnkfJ ;wkgsz.

fJE d;w ;e`X g[okD, pfusq BkNe rqzE d feq;Bktsko d e[bysq ftu :Zr eo e
r'ghnK ~ frnkB fdqVQkfJnk ns d[nkfoek ~ ub rJ, nfXnkfJ dh ;wkgsh.

nE d/teh e/ Smjh g[sq pfb b'e s/ fbnkfJ d/fB eEB`

j[D dteh d SnK g[ZsoK ~ pfb b'e s'I fbnk dD dk eEB

;t?:k

;qh fpqiBkfJe g? sp jh efp ;:kw ej? ufb d/teh nkJh.


uT[dj b'eB e/ eosk s[w ;fs fJj? wB w? mjokJh.
j' wX[ ehNG e/ eosk pX n?;/ eoh jfo ikfB pvkJh.
g[sq fis/ jwo? jB/ ez; ;'T{ jw eT[ s[w d/j[ wzrkJh. 2431.
nkfB dhJ/ pfb b'e s/ pkbe wkfJ e/ p?B ip? ;[fB gkJ/.
d/teh pkbe ikfB fsB? efp ;:kw ej? T[fm e`fm brkJ/.
iBwB eh ;[fX Gh fsB e/ jw pkwB j? fJj p?B ;[BkJ/.
wks fgsk j{ e/ d/ys jh s/T{ pqjw e/ b'e eh Ufo f;XkJ/. 2432.

;t?:k

eth fFnkw efjzd jB, sd'I ;qh feqFB e'b dteh ub e nkJh.
(efjD brh) w?I wB ftu :ehB eo fbnk j? fe s[;hI u"dK b'eK d eosk
j'. (s[;hI jh) wX[ ns e?NG dk pX eoB tkb j'--(feqFB ~) gqG{ ikD e
fJ; soQK tfvnkJh ehsh. (ns fejk--) fisB wo g[Zso ez; B wko jB,
T[ j

s[ ; hI

w? ~

wz r tk

id'I

wksk

shoE eoB gkoE sp Xk:' . d[ n kotsh id[ g fs do;k:' .


nT[o ;[Gdqk o{g fBjkfo:'. fus e' ;'e d{fo efo vkfo:'. 2433.
:k e' po' fJj? fus nk:'. T[j e' T[s? fus bbuk:'.
id[gfs pks ;G? fJj ikBh. pfoU ujs noi[B nfGwkBh. 2434.

b'e

sK

pfb-b'e

(gkskb)

s'I

pkbe

fbnk

fdZs.

ub

rJ.2432.

j[D ;[Gdqk d ftnkj dk eEB


u"gJh

sd

noiB

feqFB

dk

doFB

fus

dk

raw

@fJ;

shoE
ehsk

d{o

Bkb

(:ksqk)

ns
eo

ftnkj

eoB

;[Gdqk

dk

bJh
o{g

ub

fgnk.

tfynk.

(T[;

(ftuko

T[;

d[nkfoek
T[s

w'fjs

ftu

;qh

j'

e)

ftu

nk

fdZ&sk.2433.
eo

btK#--fJj

d)

fus

frnk. T[?Xo T[; (;[Gdqk) dk fus th (noiB bJh) bbukfJnk. ;qh feqFB
B fJj ;koh rZb ikD bJh (fe) nfGwkBh noiB (;[Gdqk) ~ ftnkj[Dk
j? . 2434.

d'jok

gkoE fBefN p[bkfJ e? ejh feq;B ;wMkfJ.


s[w ;[ ;[Gdqk e' jo' jT[ Bfj bfo j' nkfJ. 2435.

;[D

(feqFB dh feqgk eo e) T[BQK ~ (fgSb) iBwK dh :kd nk rJh ns T[BQK


B puB ;[DkJ fe n;hI pqkjwD jK. wksk fgsk d dyfdnK jh T[j pqjwk

ukj[ z d k
d'jok

p'b

eth fFnkw efjzd jB, dteh B T[BQK ~ g[Zso ikD e rb Bkb bk fbnk.

nE ;[Gdqk e' p:kj eEB`


u"gJh

fdU.2431.

;[Gdqk

;qh feqFB B noiB ~ e'b p[bk e ;koh rZb ;wMk fdZsh (fe) s{`
dk joD eo b?, w?I so Bkb bVB BjhI nktKrk.2435.

776

;qh

d;w-rqzE

;kfjp

u"gJh

feq;Bktsko

u"gJh

fco noiB B T[; soQK ehsk. g{ik ~ iKdh j'Jh ;[Gdqk ~ jo fbnk.

sp noi[B ;'Jh c[fB efoU. g{iB iks ;[Gdqk jfoU.


ikdt ;G? e'g sp Go/. ;qh id[gfs g? nkfJ g[eo/. 2436.
;t?:k

sd ;ko :kdt
ehsh.2436.

gkoE ;' oB wkvB eki ub/ s[woh fwqs jh fBiekJh.


feT[ B ub' s[w w? sp s? sfiU nkjt ;:kw fJj? mfjokJh. 2437.
u"gJh

d'jok

;t?:k

Go

rJ.

(T[BQK

B)

;qh

feqFB

e'b

nk

g[eko

eth fFnkw efjzd jB, ;qh feqFB B T[BQK ~ T[; tb fJ; soQK (efj)

w"s BV nk rJh j?. (feqFB B fejk fe) s[;hI ik e (:[ZX) feT[I BjhI (eod)
w?I sK sd s'I :[ZX Sv fdZsk j?, fJjh wok gZek c?;bk j?.2437.
u"gJh

sd

;qh

feqFB

:'X

Gi

s[o.

noiB

fJj

p'b

(efj)

;[DkJ

j noiB! ;[D, (j[D se n;hI) so s'I vod oj jK. j wjk gkgh! (ni
n;hI) sok pX eod jK.2438.
d'jok

gzv[

gzv[ g[sq ikBh fJj? wkos ikdt w'o.


ihn nks[o j'fJ ;:kw efj ufb:' d[nkoek Ufo. 2439.

Bkb

;[DkfJnk. s[;hI (nkgD nkg ~) t^v ;{otho nytkT[Id j', ik e T[; Bkb
bVkJh eo'. noiB Bkb :[ZX eoB bJh ub j', (fJzi brdk j?) s[jkvh

sp i'Xk id[gfs e/ XkJ/. gkoE eT[ J/ p?B ;[BkJ/.


;[B o/ noi[B s' s/ vfo j?. wjk gfss s/o' pfX efo j?. 2438.

eq'X

;t?:k

;qh fpqioki sp? fsB ;' efp ;:kw ej? fJj Gkfs ;[BkJh.
pho pv/ s[w j{ j' ejkts ikfJ wzv' fsj ;`fr bokJh.

777

g[Zso

(noiB)

(eth) fFnkw efjzd


ub fgnk.2439.

jB,

fJj

(fJ;

ikD

bJh)

fbnk

wB

fe

:kdt

ftu

nks[o

b?

nkfJnk

j'

w?~

wko

d[nkfoek

dDr.
tb

;t?:k

;{e r:' w[y gkoE e' w[;bhXfo ihs ip? frqfj nk:'.

id'I

pbokw

noiB

fis

e/

xo

sK

noiB

dk

w{zj

p:kj ;[Gdqk e' ehB sp? ip jh w[;bhXfo eT[ ;wMk:'.

;[e frnk. ;qh feqFB B T[; ~ ;wMkfJnk--j noiB! (s{`) fus ftu feT[I
vo frnk j?I. id (;qh feqFB B) pbokw ~ ;wMk fdZsk sK ;[Gdqk Bkb T[;

dki d:' fij gko B gfJ:s b? fsj noi[B Xkfw f;Xk:'. 2440.

dk ftnkj eo fdZsk. fJsBk dki fdZsk fi; dk nzs BjhI gkfJnk ik ;edk,

;qh fpqiBkE ;w'X ehU no/ gkoE feT[ fus w? vo gk:'.

fJfs ;qh pfusq BkNe r`qE/ feq;Bktsko/ gkoE ;[Gdqk eT[ jo e/


p:kj efo b:kts GJ/ fXnkfJ ;wkgs`.

nE fwEbkg[o oki/ no[ pqkjwB ek gq;zr[ no[ G;wKrd d?s


e' Sb e/ wko o[dq e" Svkts GJ/
d'jok

fwEb d/; e' G{g fJe nfsj[bk; fsj Bkw.


id[gfs eh g{ik eo? fBf; fdB nkm' ikw. 2441.
ws e/ fdi fJe E' sjk fpB[ jfo Bkw B b/fJ.
i' jfo eh pks? eo? skjh w? fus d/fJ. 2442.

fi;

b?

noiB

(nkgD)

xo

ubk

frnk.2440.

fJE ;qh pfusq BkNe rqzE d feq;Bktsko ftu noiB ;[Gdqk ~ jo e


ns ftnkj e b? nkfJnk, nfXnkfJ dh ;wkgsh.

j[D fwEbkg[o oki ns pqkjwD dk gq;zr ns G;wKrd d?Is ~


Sb e wkoBk ns o[dq ~ S[VkT[Dk
d'jok

fdB

fwEbk d; dk fJe okik ;h, fi; dk BK @nfsj[bk;# ;h. (i') oks


nm gfjo ;qh feqFB dh g{ik eodk ;h. 2441.
fJe ws dk pqkjwD T[E ;h, T[j @jfo Bkw# s'I fpBk (j'o fe; dk

BK) BjhI b?Idk ;h. i' (e'Jh) jfo dh rZb eodk ;h, T[; Bkb jh fus i'V
fdz d k ;h. 2442.

778

;qh

d;w-rqzE

;kfjp

;t?:k

feq;Bktsko

;t?:k

(fwEbk dk) okik T[; ;qFm pqkjwD d xo ik e ;qh feqFB d doFB

G{gfs ikfJ fdi'sw e/ frqfj j/ofj ;qh fpqiBkE fpuko?.


nT[o eS{ Bfj pks eo? efp ;:kw ej? d'T{ ;kM ;tko?.
fpgq ej? xfB ;:kw jh nkfJ j? ;:kw jh nkfJ j? G{g T[uko?.
;qh fpqi BkfJe eh uouk ;zr ;k; xoh g[fB ikwB Nko?. 2443.

dk jh ftuko eodk. eth fFnkw efjzd jB, T[j d'tI ;to ns Fkw j'o
e'Jh rZb BjhI eod ;B. pqkjwD efjzdk ;h fe ;qh feqFB nkT[Dr ns
okik th efjzdk ;h
;P k ;, xVhnK ns
T[sw

G{g fdi'sw eh nfs jh jfo i{ wB w? ip gqhfs fpukoh.


w/o/ j? fXnkB e/ phu go/ fJj nT[o eEk frqj eh i[ fp;koh.
dko[e eT[ efj ;:zdB g? i[ eoh gqG ih fsj Ufo ;tkoh.
;kXB ikfJ ;BkE eo' np ;qh fpqiBkE fJj? ihn Xkoh. 2444.
u"gJh

d'jok

oki

dh

nfs

nfXe

gqhs

pko

pko

uouk

;qh

Bkb

jh

wB

feqFB

u"gJh

sd ;qh feqFB B d' o{g XkoB ehs. fJe (o{g) pqkjwD d ns fJe
oki d xo nkfJnk. oki ns pqkjwD B (nkgD nkgD xo) T[; dh ;tk
ehsh. fus dh ;koh fuzsk d{o eo fdZsh.2445.
d'jok

uko
:F

dk

wjhfBnK
X"I;k

fJ;

fJe efj r/ fdi G{g eT[ fpqi gfs efo fJ; B/j[.
p/d ukfo fiT[ w[fj ig? fsT[ w[fj ig[ ;[fB b/j[. 2447.

ns

feqFB

;tko j' e, ;qh feqFB B T[; gk; tb ukb gk fdZs. @j[D T[BQK ;kX g[oFK
~ ;BkE eoK#--;qh feqFB B fJjh wB ftu Xko bJh.2444.

uko wk; jfo i{ sjk oj/ pj[s[ ;[y gkfJ.


pj[o[ nkg[B/ frqj rJ/ i; eh pzp pikfJ. 2446.

pqkjwD

fe fFnkw ih nkT[Dr. ;qh


oksK r[ } kod ;B.2443.

ftu ftuko ehsk. (fJj d'tI) wo jh fXnkB ftu gJ ofjzd jB ns (fJBQK


B) xo dh j'o ftt;Ek G[bk fdZsh j?. oEtkB ~ efj e ns oE T[s

sp id[gfs d[fJ o{g pBk:'. fJe fdi e? fJe fBqg e/ nk:'.


fdi fBqg nfs ;/tk fsj eoh. fus eh ;G fuzsk gojoh. 2445.

779

gqw

tik
ekoB

se

feqFB

ih

nkgD

xo

;qh

feqFB

T[E

oj

ns

pj[s

;[y

gkfJnk.

rJ.2446.

oki ns pqkjwD

fJe

(rZb)

efj

fJE ;qh d;w ;ezX g[okD, pfusq BkNe rqzE d feq;Bktsko d/ feqFB ih dk
okik ns pqkjwD ~ doFB d e xo ikDk, nfXnkfJ dh ;wkgsh.

nE okik gohfSs ih sEk ;[ed/t go;go pku

j[D ;[edt ns/ okik gohefFs dh nkg; ftu rbpks

ek fpfX rkts j? r[B p/d ;[B' s[w s/ ;[e fJT[ ih: nkJh.
fsnkfr ;G? c[fB Xkw e/ bkbu ;:kw GB? gqG eh i;skJh.
fJT[ r[B rkts p/d ;[B' s[w ozr B o{g bfy:' eS{ ikJh.
fJT[ ;[e p?B ej? fBqg ;' fBqg ;ku fod/ ng[B/ mjokJh. 2448.
ozr B o/y nG/y ;dk gqG nzs B nkts j? i[ psfJ:?.
uT[dj{ b'eB w? fij e' fdfB o?fB ;dk i;[ e/tb rfJ:?.

;t?:k

(gqG{

d)

r[D

td

fe;

ohs

Bkb

rkT[Id

jB--j

F[edt!

so

e'b'I

(fJ; dk T_so) ;[DK, (fJj ftuko wo) wB ftu nkfJnk j?. (eth) fFnkw
efjzd jB, xo d ;ko bkbu fsnkr e gqG{ d :F dk toDB eoBk
ukjhdk j?. s[;hI (fXnkB g{ote) ;[D', td fJ; soQK r[D rkT[Id jB fe
(T[; dk) ozr, o{g e[M ikfDnk BjhI ik ;edk. fJ; soQK d puB F[edt
B oki ~
BjhI

1H pj[shnK phVK ftu fJ; T[esh ~ nrbh @nE# T[esh Bkb obrv eo fdZsk frnk j?

rJ

(fe) fitI w?~ uko td igd jB, fstI w?~ ig', (fJj rZb fXnkB Bkb)
;[D bt'.2447.

fJfs ;qh d;w f;ezX g[okD/ pfusq BkNe/ rq`E/ feq;Bktsko/ ekBQ i{ okik sEk fdi
e' doFB d/ efo frqj e' iks GJ/ fXnkfJ ;wkgs`.1

;t?:k

fco

ej.

oki (B ;[D

e)

fjod ftu

;u

eo

e wzB

bJ.2448.

(T[;) gqG{ dk ozr-oy BjhI j?, ;dk nGy jh j?, T[; dk nzs (jZE)
nkT[Idk, i d; ;ehJ. u"dK b'eK ftu ;dk oks fdB, etb fi; dk

780

;qh

d;w-rqzE

;kfjp

frnkB fpy? no[ fXnkB fpy? fJ;BkB fpy? o; w? fus efJ:?.


p/d ig? fij e' fsj ikg ;dk eoh:? fBqg :" ;[fB bfJ:?. 2449.

feq;Bktsko

:F rkfJnk iKdk j?. frnkB ftu, fXnkB ftu ns fJFBkB ftu ns gqw
(o;) ftu fi; ~ :kd ehsk iKdk j?. fi; ~ td igd jB, T[; dk ;dk
ikg

ikfj eh d/j ;dk r[B rkts ;:kw i{ e/ o; e/ ;zr GhBh.


skfj fgsk jwo/ ;zr pks ejh fsj s/ jw j{ ;[fB bhBh.
ikg ig? ;G jh jfo e' ;[ ig? Bfj j? fij eh wfs jhBh.
skfj ;dk o[fu ;' ighn? fBqg e' ;[ed/t fJj? wfs dhBh. 2450.

781

eoBk

ukjhdk

j?--j

okiB!

fJ;

soQK

;[D

bt'.2449.

fi; dh dj feqFB ih d o; Bkb fGih j'Jh ;dk r[D rkT[Idh j?.


T[; B wo fgsk Bkb rZb ehsh ;h, T[; e'b'I w?I th ;[D bJh j?. ;ko jfo
(;qh feFB) dk ikg igd jB. T[jh BjhI igdk fi; dh p[ZXh jhDh j?. T[;
~ ;dk o[u h g{o te igDk ukjhdk j?- -F[e dt B fJjh ws oki ~
fdZsh.2450.

e;N ehJ/ i' B nkts j? efo ;h; iNk Xo/ jkfE B nkt?.

i'

eFN

ehfsnK

(jZE)

BjhI

i'

ftfdnk

nkT[Idk

ns

f;o

T[s

gVQB

Bkb

ns

em'o

iNktK

XoB

Bkb

sg

Bkb,

nZyK

fpfdnk gV/ B eV/ sg ;' no[ i' fdqr w{zd e'T{ r[B rkt?.

th

phB pikfJ ;[ fBqs fdykfJ pskfJ Gb/ jfo b'e foMkt?.

whND Bkb ns r[D rkT[D Bkb (gqkgs) BjhI (j'fJnk). phDk ~ tik e,
Bku ftyk e ns u`r (T[gdF) d; e (e'Jh GktI) jfo-iBK ~ foMk bt.

gq/w fpBk eo w' Bjh nkts pqjw j{ ;' fij G/d B gkt?. 2451.

t;

ftu

BjhI

j[zdk.

(go) gqw s'I fpBk pqjw jZE ftu BjhI nkT[Idk, (feT[Ife) T[; d Gd ~ BjhI
gkfJnk ik ;edk.2451.
y'i oj/ oft ;/ ;f; ;/ fsj e' fsj e' eS[ nzs B nk:'.
o[dq e/ gko B gfJ:s ikfj e/ p/d ;e? Bfj G/d psk:'.
Bkod s{zpo b? efo phB Gb/ fpfX ;' jfo e' r[B rk:'.
;:kw GB? fpB[ gq/w ehJ/ fpqi BkfJe ;' fpqi BkfJe gk:'. 2452.
d'jok

;{oi tor, uzdqwk fij y'i oj jB, (go) T[BQK ~ T[; dk e[M nzs
(gqkgs) BjhI j'fJnk. (fi; dk ) o[dq s'I th gko BjhI gkfJnk ik ;fenk
ns fi; d Gd ~ td th BjhI d; ;e. Bkod B jZE ftu s{zpk ns phDk
b? e u`rh soQK jfo d r[D rkJ jB. (eth) fFnkw efjzd jB, fe fpBk
gqw ehfsnK feqFB tofrnK B th feqFB (gqG{) ~ BjhI gkfJnk.2452.
d'jok

ip fBqg ;' ;[e :" efj:' sp fBqg ;[e e/ ;kE.


jfo iB d[yh ;[yh ;[ f;t oj? ;[ ej[ w[fj rkE. 2453.
u"gJh

id F[edt B oki ~ fJ; soQK fejk, sd oki B F[edt gk; (pBsh


ehsh--) @jfoiB#
ofjzd jB, w?~

;[e' pku
d'jok

id

ftu) d[yh ofjzd


d;'.2453.

jB

ns

fFt

sd

F[edt

(Grs)

;[yh

F[edt

(oki B)

fJ;

soQK

fejk.

B T[&&Zso

dDk

ukfjnk. fJjh (gqFB) :[fXFmo d wB ftu th nkfJnk ;h. (T[; B) ;qh


feqFB gk;' g[fSnk ;h ns ;qh feqFB B (;kok) Gd ;[DkfJnk ;h.2454.
F[edt B fejk-d'jok

j okiB! ;[D', fJ; irs ftu jfo d ;zs (jfo-iB) ;dk d[yh ofjzd

;[fB G{gfs :k irs w? d[yh ojs jfo ;zs.


nzfs bjs j? w[efs cb gkts j? Grtzs. 2455.

;z;ko
rkEk

u"gJh

ip ;[e ;' :k fpX efj:'. dhp' sp ;[e T[so ufj:'.


fJj? i[fX;No e? ihn nk:'. jfo g{fSU jfo G/d ;[Bk:'. 2454.

(fJ;
fJj

jB.

(go)

nzs

eo

b? I d

jB.2455.

w[esh

o{g

cb

jk;b

eod

jB

ns

GrtkB

gqkgs

782

;qh

d;w-rqzE

;kfjp

;'omk

feq;Bktsko

;'omk

o[dq d Grs ;z;ko ftu ;dk ;[y d fdB G'rd jB. (go T[j) wod

o[dq Grs ir wkfj ;[y e/ fdt; ;dk Go?.


wo? fcfo nktfj ikfj cb[ eS[ bj? B w[efs e'. 2456.

783

jB, fco nkT[Id iKd jB ns w[es o{g cb ed th BjhI b? ;ed.2456.


;t?:k

;t?:k

(j

okiB!)

;[D',

fJe

G;wKrd

d?Is

j[zdk

;h,

T[;

id'I

Bkod

s'I

;[B b? G;wkrd d?s j[s' fsj Bkod s/ ip jh ;[fB gk:'.

fJj ;[D fbnk. (sK T[; B) pj[s fdBK se o[dq dh o[uh g{ote ;tk ehsh

o[dq eh ;/t eoh o[fu ;' pj[s/ fdB o[dqfj e' foMtk:'.

ns T[; ~ gq;zB eo fbnk. (T[; B) nkgDk wk; eN eN e nrBh ftu


j'w eo fdZsk ns osh fizBk th B vfonk. @(w?I) fi; d f;o T[go jZE

nkgB/ wk;fj ekfN e? nkr w? j'w efo:' B osh e[ vok:'.


jkE Xo' fij e/ f;o g? fsj Sko T[v? ;[ fJj? po[ gk:'. 2457.

XoK, T[j ;[nkj j' e T[v ikt#-- T[; B fJj to gqkgs eo fbnk.2457.
@fi; d f;o T[s jZE XoK, T[j ;[nkj j' e T[v ikt#, id T[; B
(fJj) to gqkgs eo fbnk. (sd) T[; w{oy B gfjbK o[dq ~ jh wko e

jkE Xo' fij e? f;o g? fsj Sko T[v? ip jh po[ gk:'.


o[dq jh eT[ gqEw? jfs e? iV ukjs fsT[ fsj sqhn fSBk:'.
o[dq Gfi:' sp nkJ/ j? ;:kw i{ nkfJ e? ;' Sb ;' iotk:'.
G{g ej' pv' ;' s[w jh fe pv' jo j? fij skfj puk:'. 2458.

T[; dh fJ;soh ~ jfEnkT[Dk ukfjnk. o[dq Gi ufbnk. sd feqFB ih


nk rJ ns Sb g{ote T[; ~ ;Vtk fdZsk. j okiB! j[D s[;hI jh d;',
T[j (o[dq) tZvk j? iK feqFB
j?.2458.

;t?:k

B T[;

;VB

s'I puk fbnk

fJE ;qh pfusq BkNe rqzE d feqFBktsko d G;wKrd d?Is


d pX d/ gq;zr dh ;wkgsh.

fJfs ;qh pfusq BkNe rq`E/ feq;Bktsko/ G;wkrd d?s pXj


fXnkfJ ;wkgs` .

nE fGqrbsk e' gq;zr eEB`

tZvk j? fi;

j[D fGqrbsk d gq;zr dk eEB


;t?:k

o[dq

T[E ;Zs foFh fJe^m p?m ;B, T[BQK d wB ftu fJ; soQK nkfJnk fe
uzrk j?, iK pqjwk iK ftFD{, fi; ~ gfjbK wzfBnk ikt. fszB' nBzs

p?m/ j[s/ fofy ;ks sjk fJem/ fsB e/ ihn w? n; nk:'.

jB, (fJBQK dk) e[M nzs BjhI j? ns B jh fe; B (fJBQK ~) gkfJnk j?.

o[dq Gb' pqjwk feX' fp;B[ i[ g? fgqEw? fij e' mjok:'.

T[BQK ftu (fJe) fGqr{ (BK dk foFh) p?mk j'fJnk ;h. (T[; B dktk ehsk
fe w?I) fJBQK dk Gd gk btKrk. (fJ; bJh fJBQK ~) tyD bJh T[j s[o

shB' nBzs j? nzfs eS{ Bfj j? fJB e' feB j{ Bjh gk:'.
G/d bj' fJB e' fsB w? fGqr p?m' j[s' ;'T{ d/yB Xk:'. 2459.

fgnk.2459.
(gfjbK)
j'.

o[dq e/ Xkw r:' efjU s[w iht jB' fsj ;{b ;zGkfo:'.
r:' us[okBB e/ ufb e? fJj p/d oo? fJj ikB B gkfo:'.
fp;B e/ b'e r:' ;[y ;'ts e'g Gfo:' fofy bksfj wkfo:'.
e'g eh:' B rj/ fofy gk fJj ;qh gfs ;qh fpqiBkE fpukfo:'. 2460.

(fJ;

rZb

o[dq
s

xo

ftrV

frnk
e)

o[dq

(ns

T[;

fsqF{b

~)

fejk--s[;hI

;zGkb

fbnk

ihtK
(ns

wkod

wkoB

bJh

d"fVnk). (fGqr{) ub e pqjwk (d xo) frnk (ns fejk--) fJj td gVQdk


j?, go fJBQK dk (Gd) BjhI ikfDnk. (pqjwk d n"y j' ikD s'I pkd T[j)
ftFD{ d b'e ftu frnk. (T[j) ;[y g{ote ;[sk fgnk ;h. foFh B eq'fXs
j' e (T[; ~) bs wkoh. (ftFD{ B) eq'X B ehsk, (;r'I) foFh d g?oK ~
cV fbnk (ns ntfrnk dh wk\h wzrh). T[; ftFD{ ~ jh feqFB ftukfonk
frnk j?.2460.

784

;qh

d;w-rqzE

;kfjp

fp;B[ i{ pku fGqr[ ;'


;t?:k

gkfJ e' xkfJ ofjU ;fj e? j; e? fdi ;' fJj Gkfs T[uko'.
piq ;wkB fjqd? jwo' bfr gkfJ d[fyU jP? j? s[fj wko'.
wkrfs jT[ fJe i' s[w d/j[ i[ g? fSw e? ngokX jwko'.
i/se o{g Xo' ir jT[ s[ ;dk oj? gkfJ e' fujB s[jko'. 2461.
fJT[ ip p?B ej/ fpqi BkfJe sT[ fofy fus fpy? ;[y[ gk:'.
e? e? gqBkw xB/ gqG eT[ g[fB nkgB/ nk;qw w? fcfo nk:'.
o[dq e' pqjw e' fp;B[ eEkB e' G/d ;G? fJB e' ;wMk:'.
;:kw e' ikg ig? ;G jh jw ;qh fpqiBkE ;jh gqG gk:'. 2462.

feq;Bktsko

ftFD{ B fGqr{ ~ fejk-;t?:k

ftFD{ B g?o dh ;N ~ ;fj fbnk ns j; e pqkjwD ~ fJ; soQK


fejk. woh Sksh piq tKr (;]s) j? ns s[;hI (i' g?o) w?~ wkfonk j?, (T[j
w?~) brD Bkb d[fynk j'trk. w?I fJe (dkB) wzrdk jK< i s[;hI dt' sK
wok ngokX fywk eo fdU. w?I ;z;ko ftu fisB th o{g XkoB eoK, (T[BQK
T[s)

j? o/ nBzs efjU eo[BkfBfX p/d ;e? Bjh ikfj pskJh.


e'qXh j? o[dq ro/ o[zv wkb eT[ vkfo e? p?m' j? fvzG iBkJh.
skfj ig' B ig' jfo e' gqG ;qh fpqiBkE ;jh mjokJh. 2463.

ikg ifg:' ;G j{ jfo e' ip :" fGqr[ nkfB foy' ;wMk:'.


fiT[ ir G{s fg;kuB wkBs s?;' Jh b? fJe o[dq pBk:'.
e' pqjwk efo wkbk bhJ/ ig[ sk e' eo? fsj e' Bjh gk:'.
;qh fpqiBkE e' fXnkB Xo' ;[ XfoU fsB nT[o ;G? fp;ok:'. 2464.
fJfs ;qh d;w f;ezX g[okD/ pfusq BkNe rq`E/ feq;Bktsko/ fGqr[bsk
gq; zr poBB` Bkw fXnkfJ ;wkgsw.

nE gkoE fdi e/ Bfws fuyk ;ki nkg ibB brk


u"gJh

fJe fdi j[s' ;[ jfo xfo nk:'. fus fps s/ nfs ;'e iBk:'.
w/o/ ;[s ;G jh iw wko/. gqG i{ :k ir ih:s s[jko/. 2465.
;t?:k

d/fy fpqbkg sp? fdi gkoE sT[B ;w? nfs Ui iBk:'.


okfy j' jT[ Bfj oky/ rJ/ sp bis jP? iop' ihn nk:'.

s[jkv

g?o

dk

fuzBQ

;dk

(brk)

oj.2461.

id fJ; soQK d p'b ;qh feqFB B ej, sK foFh B (nkgD) fus ftu
pj[s ;[y gqkgs ehsk. gqG{ ~ pj[s tko gqBkw eo e fco (T[j pqkjwD)
nkgD nkFqw ftu gos nkfJnk. fFt dh, pqjwk dh ns ftFD{ dh eEk
dk ;kok Gd fJBQK (foFhnK) ~ efj e ;[DkfJnk. (T[d'I s'I) ;ko (foFh) ;qh
feqFB dk ikg igD br rJ (ns efjD br rJ fe) n;K B ;qh feqFB
(d

ikg eh:' ;G jh jfo e' ip :' fGqr[ nkfJ e? pks ;[BkJh.

785

o{g
id

ftu)

;jh

fJ;

soQK

gqG{

fGqr{

gqkgs

(pqkjwD)

eo
B

fbnk
nk

j?.2462.
(fJj)

rZb

;[DkJh

(sK)

;G

B ;qh feqwFB dk ikg eoBk (F[o{) eo fdZsk. j (GkJh! ftFD{ jh) nBzs
j?, (fJ; ~) eoDkfBXh fejk iKdk j?, fi; (d Gd) ~ td th d; BjhI
;ed. o[dq eq'Xh j? ns rb ftu o[zvK (f;oK) dh wkbk gkJh p?mk j?. (fJ;
soQK) gkyzv dk gqrNktk eo fojk j?. T[; ~ B ig', jfo (;qh feqFB) ~
ig', (feT[Ife T[; ftu) ;jh gqG{ fB;u eo fbnk j?.2463.
id fJ; soQK fGqr{ B nk e foFh ~ ;wMkfJnk sK ;ko ftFD{ dk
ikg igD br rJ. fitI irs ftu G{sK ns fgFkuK ~ wzfBnk iKdk
j?, T[; soQK (irs tkfbnK B) fJe o[dq pDk fdZsk j?. pqjwk e"D j?< jZE
ftu

wkbk

b?

T[;

dk

ig

e"D

eo

(feT[Ife)

T[;

Bkb

(gow-;Zsk)

BjhI gkfJnk ik ;edk. (fJ; bJh) ;qh feqFB dk fXnkB Xo', (fiBQK B/) T[;
~ XkoB ehsk j?, T[BQK B/ j'o ;G ~ G[bk fdZsk j?.2464.
fJE d;w ;ezX g[okD, pfusq BkNe rqzE d feq;Bktsko d @fGqr[bsk
gq;zr dk poBB# nfXnkfJ dh ;wkgsh.

j[D pqkjwD fBfws noiB dk fuyk pDk e nkg ;VB brDk


u"gJh

nkofEe

fJe pqkjwD j[zdk ;h,


(d'jK soQK dk) d[y

fdZ&s jB. j BkE ih!


j' fojk j? ) .2465.

s[jkv

T[j ;qh feFB d xo nkfJnk.


gqrN ehsk. wo ;ko jh g[Zso
ihT[IfdnK

jh

fJ;

irs

ftu

wkBf;e
iw B
(fJsBk

ns
wko
nBoE

;t?:k

sd pqkjwD dk ftobkg ty e (noEks ;[D e) noiB B T[; tb


(nkgDk) pj[s si iDkfJnk. (j[D w?I so g[Zso dh) ofynk eoKrk, (go

786

;qh

d;w-rqzE

;kfjp

feq;Bktsko

787

;qh fpqiBkE sp? fsj g? ufb nkts G:' jm s/ ;wMk:'.

w'fJnk

skjh eT[ b? ;`fr nkfg no{Vs jP? oE g? fsB Ufo f;Xk:'. 2466.

sd bfis j' e (T[; dk) wB ;VB (woB) s nk frnk. T[d'I ;qh feqFB
ub e T[; e'b nk rJ ns (noiB ~) jm (~ SvD) bJh ;wMkfJnk.

j'fJnk

jh

g?dk

j'D

ekoB

noiB

p^u

dh)

ofynk

eo

;fenk.

T[; ~ Bkb b? e oE T[s ;tko j' e T[BQK (pkbeK) tb ub gJ.2466.


r:' jfo ih ub e? fsj mk nzfXnko xB' fij fdq;fN B nkt?.
dPkd; ;{o uV? fsj mk s[ ;G? fsB eh rfs jP? sw ikt?.
gkoE skjh ufV:' oE g? vogkfs G:' gqG :" ;wMkt?.
fuzs eo' B ;[do;fB ueq fdg? id jh jfo wkor[ gkt?. 2467.

u"gJh

ijk ;/y;kJh E' ;':'. nfj nk;B go ;G d[y[ y':'.


ir:' ;:kw ip jh do;k:'. ngB/ wB nfs jh ;[y[ gk:'. 2468.
fej ekoB fJj mk jfo nkJ/. jw ikBs jw np ;[y gkJ/.
ikBs fdi pkbe np bhi?. J/e xoh fJj mk ;[y dhi?. 2469.
u"gJh

ifp jfo efo fdi pkbe nkJ/. sp fsj eT[ J/ puB ;[BkJ/.
iks ikfJ fdi pkbe d? j'. pv' ;[ i;[ ir Ghso b? j'. 2470.
sp jfo Bro d[nkfoek nk:'. fdi pkbe d? nfs ;[y gk:'.
ios nrfB s/ ;zs pukJ/. fJT[ gqG i{ ;G ;zsB rkJ/. 2471.

;qh feqFB ub e T[; ;EkB s gj[`u fiE pj[s jBok ;h ns (e[M


th) B}o BjhI ;h nkT[Idk. T[; EK T[s pkoQK ;{oi uVQ jB, go T[BQK dh
rfs (o"FBh) jBok jh pD iKdh j?. noiB th T[; oE T[s ufVQnk ;h
ns vodk ;h. ;qh feqFB B (T[; ~) fJ; soQK ;wMkfJnk. (j noiB!)
fuzsk B eo, ;[doFB uZeo id gqekfFs j[zdk j?, sK ;qh feqFB wkor bG
b? I dk j? . 2467.
u"gJh

fiE @FF;Jh# ;FBkr dh ;i T[s ;ko d[y d{o eo e ;[s j'J ;B.
(irs s'I rJ) ;qh feqFB ~ fi; tb (FF;Jh B) ikr e tfynk, sK wB
ftu pj[ s ;[ y gkfJnk.2468.
j feqFB! s[;hI fJ; ;EkB T[s fe; eo e nkJ j'. n;hI ikDd jK,
n;hI j[D ;[y gqkgs ehsk j?. ikDd jK, j[D pqkjwD pkbe b? ikU. fJe
xVh fJ; EK (s p?m e) ;[y fdU.2469.
id ;qh feqFB d jZE ftu pqkjwD d pkbe nk rJ. sd T[BQK B
fJj p'b (efj e) ;[DkJ. ikU ns iKfdnK jh pqkjwD ~ pkbe d fdU
ns irs ftu pj[s :F yN'. 2470.
sd ;qh feqFB d[nkfoek Bro ftu nk rJ. pqkjwD ~ pkbe d
e pj[s ;[ya gqkgs ehsk. nrBh ftu ;VB s'I (nkgD) ;zs (Grs, noEks
noiB) ~ pukfJnk. fJ; soQK ;ko ;zsK B feqFB ih dk r[D rkB
ehsk.2471.
fJE ;qh pfusq BkNe rqzE d feqFBktsko d pqkjwD ~ :wb'e s'I
;Zs g[Zso fbnk fdZ&s, nfXnkfJ dh ;wkgsh.

fJfs ;qh pfusq BkNe rq`E/ feq;Bktsko/ fdi e' iwb'e s/


;ks g[sq b:kfJ d/s GJ/ X:kfJ ;wkgs`.

nE ekBQ i{ ib fpjko sqhnB ;zr


;t?:k

ezuB eh ifj d[nkotsh fsj mk ip jh fpqi G{yB nk:'.


bkb br/ fij mk wB' piq Gb/ fpqi BkfJe p:'s pBk:'.
skb e/ phu so? id[ BzdB ;'e ;p? fus e' fp;ok:'.
b? sqh:k pkbe d? fdi eT[ ip ;qh fpqiBkE pv' i;[ gk:'. 2472.

j[D feqFB ih dk fJ;sohnK Bkb ib-ftjko dk eEB


;t?:k

fiE ;'B dh (Broh) d[nkfoek ;h, T[E id'I ;qh feqFB nk rJ. fi;
EK T[s bkb br j'J ;B, wkB' ;qh feqFB B pVh u`rh ftT[Is Bkb bkb
iVQ jB. ;qh feqFB ;o'to ftu so oj jB ns fus d ;ko raw G[bk
fdZs jB. id pqkjwD dh fJ;soh ~ pkbe fbnk d fdZs (sd) ;qh feqFB
B irs ftu pj[s :F gqkgs ehsk.2472.

sqhnB ;? ib w? fpqi BkfJe ;:kw GB? o[fu f;T[ bgNkJ/.


gq/w pfY:' T[B e/ nfs jh gqG e/ brh nzfr nBzr pYkJ/.

Bkb

(eth) fFnkw efjzd jB, ;qh feqFB ib ftu o[uh g{ote fJ;sohnK
fbgN iKd jB. (T[BQK (fJ;sohnK) d wB ftu gqw pj[s tX frnk

788

;qh

d;w-rqzE

;kfjp

gq/w ;' J/e jh j[fJ rJh ;[zdfo o{g fBjkfo ojh T[oMkJ/.
gk; jh ;:kw i{ o{g ouh sqhnk j/fo ojh jfo jkfE B nkJ/. 2473.

feq;Bktsko

789

j?. (i') ;qh feqFB d Foho Bkb brhnK jB, (T[BQK d wB


ftef;s j' frnk j?. (T[j) gqw Bkb fJefwe j' rJhnK
d) ;[zdo o{g ~ ty e T[; ftu T[bM rJhnK jB. feqFB
(go T[BQK d) o{g ftu raoe j'JhnK fJ;sohnK, (GktI T[BQK
jB, (gozs{) ;qh feqFB geVkJh BjhI d oj.2473.
(eth)

o{g ouh ;G ;[zdfo ;:kw e/ ;:kw GB? d; j{ fd; dT[o?.

fFnkw

efjzd

;[zdo

(eJh)

fJe

;[zdohnK

(;qh

feqFB

;kohnK d fus ftu Gow tfXnk


t; ;i j'J jB. (T[BQK) t;K dk

o{g

ftu

jB.

wrB

(T[BQK

B)

j'JhnK
e;o

~)

bGdhnK

fcodhnK

jB.

(T[BQK)

j'fJnk j?. T[BQK d FohoK T[s nB{gw


toDB BjhI ehsk ik ;edk. (fe; s'I)

;`r ;`e'u BjhI eodhnK, feqFB jh feqFB efjzdhnK jB. (fJzi gqshs j[zdk
j?) wkB' T[BQK B Fow ~ tu ykfJnk j't. fJ; soQK efjzdhnK jB--j ;qh
feqFB!

(;k~)

fe;

EK

T[s

Sv

frnk

j?Il

nk

dhdko

d.2475.

d'jok

pj[s[ ekb w[fSs GJh y/bs jfo e/ ;kE.


w[fSs jP? fsB :" bfy:' jfo nkJ/ np jkfE. 2476.

fcodhnK

~ GihnK fcodhnK jB. w[y s'I fJ; soQK efjzdhnK jB--j ;qh feqFB! (s{`)
;k~ Sv e fejVh EK s ubk frnk j?I.2474.

Y{`Ys J/e fco? jfo ;[`dfo fus fpy? ;G Gow pYkJh.

d'jok

d"VhnK

d u"e wZ&E T[s pDkJ j'J jB ns T[BQK T[s uzdB dhnK behoK fyuhnK
j'JhnK jB. ;kohnK fJ;shnK ekw d t; j' rJhnK jB ns fco xo tb

n?;/ ej? sfi r:' fej mk fsj j' fpqi BkfJe d/j[ fdykJh. 2475.

ftu

feqFB

w?B e/ pf; GJh ;G GkfwB XkJh fco? c[fB XkwB nT[o?.

;ze eo? B oo? jfo jh jfo bkifj p/fu wB' fsB ykJh.

fdFktK

;qh

e[zew p/d[ fbbkN dhJ/ ;[ dhJ/ fsB T{go uzdB yT[o?.

p/y nB{g ;i/ sB g? fsB p/yB e' pofBU Bjh ikJh.

d;K

jB,

;kohnK

n?;/ oN? w[y s/ jw eT[ sfi j' fpqiBkE r:' fej mT[o?. 2474.

(fJ;sohnK)

ftu) ekw Gkt


jB. (;qh feqFB
ih e'b jh jB,
~) ty ojhnK

dh

;qh feqFB Bkb


jkbs ftu T[BQK

pj[s ;wK yvD eo e p;[X j' rJhnK jB. pj'Fh


B fJj ;wfMnk fe j[D ;qh feqFB jZE nk rJ

jB.2476.
jfo iB jfo ;zr fwbs j? ;[Bs gq/w eh rkE.
fiT[ vkfoU fwfb iks j? Bho Bho e/ ;kE. 2477.

gqw dh eEk ;[DfdnK ;[DfdnK jfo-iB (Grs) jfo Bkb (fJzi) fwb
iKd

jB,

fitI

;[fNnk

nEtk

o'fVQnk

j'fJnk

gkDh

gkDh

Bkb

fwb

iKdk

T[s

;[zdo

p;sq

;ik

j?.2477.
u"gJh

u"gJh

ib s/ sp jfo pkjfo nkJ/. nzrfj ;[zdo p;sq pBkJ/.


ek T[gwk fsj eh efp ej?. g/ys w?B ohM e? oj?. 2478.

sd

fij fsj mk jfo e' r[B rk:'. fsj dkfod XB d/fJ rtk:'. 2479.

1H fJ; dh EK eJhnK phVK ftu @T[;sfs jfo eh# fbyh j?

feqFB

ib

s'I

pkjo

nk

rJ.

Foho

bJ. eth T[; dh eh T[gwk ej. (fiBQK ~) ty e ekw dt th w'fjs j'


iKdk

p;sq sqhnB j{ ;[zdo Xo/. dkB pj[s fpgqB eT[ eo/.

;qh

j? . 2478.
fJ;sohnK

th

;[zdo

p;sq

gk

bJ.

pqkjwDK

pj[s

dkB

ehsk.

fiBQK B T[; EK s ;qh feqFB dk r[D rkB ehsk j?, XB d e T[BQK dh raohph
eN fdZsh j?. 2479.

790

;qh

d;w-rqzE

;kfjp

feq;Bktsko

nE gq/w eEk eEB`1


efp:' pku
u"gJh

jfo e/ ;zs epYh ;[BkT{. sk s/ gqG b'rB foMtkT{.


i' fJj eEk sBe ;[fB gkt?. sk e' d'y d{o j'fJ ikt?. 2480.
;t?:k

i?;/ fsqBktqs nT[ nx e' ;[ pek;[o e' pX ik w[y ckfoU.


yzv ehU ;eNk;[o e' rfj e/;B s/ fij ez; gSkfoU.
;`fX iok j{ e' ;?B wfEU no[ ;sqB e' fij wkBfj NkfoU.

791

j[D gqw eEk dk eEB


eth B fejk-u"gJh

jfo d ;zsK B efpZs (@epYh#) ;[DkT[Idk jK. T[; eo e gqG{ d b'eK


(GrsK) ~ gq;zB
btrk, T[; dk

eodk jK. i'


d[y d{o j'

(ftnesh) fJ;
ikJrk.2480.

eEk

E'Vk

fizBk

th

;[D

;t?:k

fi; soQK fsqDktos ns nx (d?Is) ~ wkfonk ;h ns pek;[o dk


w{zj ckV fdZsk ;h. fi; B ;eNk;[o (d?Is) ~ geV e N'N N'N eo fdZsk
;h ns ez; ~ e;K s'I geV e gSkV fdZsk ;h. fi; B iok;zX dh ;?Bk

fsT[ fpqi BkfJe ;kXB e/ g[fB ukjs j? ;G gkgB NkfoU. 2481.

~ w;b fdZsk ;h ns t?ohnK dk jzeko BFN eo fdZsk ;h. T[; soQK fco
;qh feqFB ;zsK (GrsK) d ;kfonK gkgK ~ ]sw eo dDk ukj[`d jB.2481.

i' fpqi BkfJe e/ o[u ;' efp ;:kw GB? c[fB rhsB r? j?.

eth fFnkw efjzd jB, i' (;kXe) gqw g{ote ;qh feqFB d rhsK dk
rkfJB eodk j?. i' (eth) f;nkDg Bkb ;qh feqFB d :F ~ eftsk ftu

uks[osk ;zr i' jfo e' i;[ phu efpsB e/ ;[ pB? j?.
nT[oB s/ ;[fB i' uouk jfo eh jfo e' wB Ghso d? j?.
;' efp ;:kw GB? Xfo e? sB :k Gt Ghso c/fo B n? j?. 2482.
i' T[gwk fpqiBkE eh rkfJ j? nT[o efpsB phu eo?r/.
gkgB eh s/T{ gkte w? efp ;:kw GB? epj{` B io?r/.
fuzs ;G? fwN j? i[ ojh fSB w? fsB e/ nx fpqzd No?r/.
i/ Bo ;:kw i{ i/ go;/ gr s/ Bo c/fo B d/j Xo?r/. 2483.
i' fpqi BkfJe e' o[fu ;' efp ;:kw GB? c[fB ikg[ ig? j?.
i' fsj e/ fjs e? wB w? pj[ wzrB b'rB eT[ XB d? j?.
i' sfi eki ;G? xo e/ fsj gkfJB e/ fus Ghso d? j?.

pzBQdk j?. i' (ftnesh) j'oBK s'I ;qh feqFB dh uouk ;[D e ;qh feqFB ftu
wB ~ fNekT[Idk j?. eth fFnkw efjzd jB, T[j (ftnesh) Foho XkoB
eo

fco

fJ;

;z;ko

ftu

BjhI

nkT[Id.2482.

i' (ftnesh) ;qh feqFB dh T[gwk rkT[Idk j? ns eftsk ftu oudk


j?. eth fFnkw efjzd jB, T[j gkgK dh nrBh ftu ed BjhI ;Vdk. fiBQK
(dh ;[os) fSD Go bJh (feqFB d gqw ftu) br rJh j?, T[BQK d ;ko
gkg d{o j' ikDr ns ;kohnK fuzsktK fwN ikDrhnK. i' g[oF feqFB ih
d

uoB

go;Dr,

T[j

g[oF

fco

dj

XkoB

BjhI

eoBr.2483.

eth fFnkw efjzd jB, fco i' (ftnesh) o[uh g{ote ;qh feqFB dk
ikg

igd

jB.

i'

(ftnesh)

wB

ftu

T[;

(;qh

feqFB)

gqw

eo

e,

wzrfsnK ~ XB fdzd jB. i' (ftnesh) xo d ;ko ezwK ~ Sv e T[;


d uoBK ~ fus nzdo (;EkB) fdzd jB. T[j (nfXnksfwe) ;{ow fJ;

Ghso s/ np :k ir e/ nx fpqzdB pho fpdk efo i? j?. 2484.

;z;ko ftu (ihT[IfdnK jh) gkgK d ;w{j ~ ftdk eo fdzd jB (ns nkg
pqjw b'e ftu) ub iKd jB.2484.

gq/w ehU B ehU pj[s' sg e;N ;fjU sB e' nfs sk:'.


ek;h w? ikfJ gfVU nfs jh pj[ p/dB e' efo ;ko B nk:'.

fi; B gqw B ehsk, (go) pj[s sg ehsk, eFN ;j ns Foho ~


]{p sgkfJnk. ekFh ftu ik e tdK ~ pj[s nfXe gfVQnk, (go T[BQK d)

dkB dhJ/ pf; jP? r:' ;:kw ;G? ngB' fsB dop rtk:'.

jZE

nzfsq eh o[fu e? jfo f;T[ fij j/s ;' ehU fsB j{ jfo gk:'. 2485.

T[BQK d t; j' frnk j?, (BjhI) T[BQK ;GBK B nkgDk XB jh rztkfJnk j?.
fi; B nzdobh o[uh Bkb ;qh feqFB Bkb gqw ehsk j?, T[BQK B jh ;qh feqFB

ek G:' i' pe b'uB w{zd e? p?fm ofjU ir G/y fdykJ/.

gqk gs

eh j'fJnk i' (e'Jh) prb (tKr) nZyK pzd eo e p?m fojk j?, irs
Gy ftykT[Idk j?. wZSh (tKr) ;dk ib ftu BQkT[Idk fcfonk j?, sK eh

whB fcfoU ib BQks ;dk s[ ejk fsj e/ efo w' jfo nkJ/.

ftu

;ko

ssP

ehsk

gqkgs

j'fJnk.

(fiBQK

B)

dkB

fdZ&s,

(eh)

;qh

feqFB

j?. 2485.

792

;qh

d;w-rqzE

;kfjp

feq;Bktsko

793

dkd[o i' fdB o?fB oN? ;[ fpjzr T[v? sfB gzy brkJ/.

j'fJnk. (ehj) T[; d/ jZE ftu jfo nk frnk j?. vZv{ (tKr) i' fdB oks

;:kw GB? fJj ;zs ;Gk fpB[ gq/w ej{ fpqiBkE foMkJ/. 2486.

p'bdk ofjzdk j?, iK Foho T[s yzG brk e gzSh (tKr) T[v frnk j?. (eth)
fFnkw efjzd jB, ;ko ;zs fJj (efjzd jB) fe gqw s'I fpBk fe; B th
;qh feqFB ~ gq;zB BjhI ehsk.2486.

bkbu i' XB e/ feBj{ i[ g/ rkfJ Gb? gqG rhs ;[Bk:'.


Bku BfuU B yfuU fsj w? jfo b'e nb'e e' g?v B gk:'.
jk; efoU ir w? nkg[B' ;[gB/ j{ B frnkB e' ss[ iBk:'.
gq/w fpBk efp ;:kw GB? efo ekj{ e/ w? fpqi BkfJe nk:'. 2487.

jkfo ub/ frqj nkgB/ e' pB w' pj[s' fsB fXnkB brkJ/.
f;X ;wkfX nrkfX eEk w[fB y'i oj/ jfo jkfE B nkJ/.

i fe; B XB d bkbu t; j' e fe; e'b gqG{ d uzrh soQK rhs


;[DkJ jB. (i fe; B Grsh eoB bJh) Bku Bfunk j?, (go) T[; ftu
wrB BjhI j'fJnk, (sK T[; B) jfo d nb"fee b'e dk wkor BjhI gkfJnk.
(T[; B) irs ftu nkgDk jk;k eokfJnk j?, (feT[Ife) T[; B ;[gB ftu
th frnkB d ssP ~ BjhI ikfDnk j?. eth fFnkw efjzd jB, gqw s'I fpBk
;qh feqFB fe; d jZE ftu BjhI nkfJnk.2487.

Gkys j? efp ;zs ;[B' fij gq/w ehJ/ fsj ;qh gfs gkJ/. 2488.

(i') nkgD xo pko s'I jko e pB ~


B pjs[ fXnkB brkfJnk j?. f;ZX j' e ;wkXh
eEk (;[Dh j?), (T[j ;ko) y'i oj jB, (go
nkfJnk. (eth) fFnkw efjzd jB fe ;ko tdK,

Ssqh e' g{s j' pkwQB e' Bfj e? sg[ nkts j? i[ eo'.

fJjh mfjokfJnk j'fJnk j?. eth efjzd jB j ;`s'! ;[D', fiBQK B gqw ehsk
j?, T[BQK B jh gqG{ ~ gqkgs ehsk j?.2488.

;:kw GB? ;G p/d es/pB ;zsB e/ wfs :" mjokJ/.

no[ nT[o iziko fis' frqj e' s[fj fsnkfr ejk fus sk w? Xo'.
np ohfM e? d/j[ tj? jw e' i'T{ jT[ fpBsh eo i'fo eo'.
ip nkT[ eh nT[fX fBdkB pB? nfs jh oB w? sp i{fM wo'. 2489.
d'jok

(w?I) Ssqh dk g[Zso jK,


feE nkT[Idk j?, i eoK. ns
e ehj fus T[BQK ftu XoK.
fdU, i' w?I jZE i'V e pBsh
nk

pD

sK

fGnkBe

:[ZX

ftu

d'jok

Bro gktNk ;[G eoB iw[Bk pj? ;whg. 2490.

;skoQK ;" gzskbh (1745


gKtNk Bro (ftu eftsk ouD
iwBk tr ojh j? . 2490.

nto pk;Bk Bkfj gqG Xow i[X e/ ukfJ. 2491.


;t?:k

X`fB ihU fsj e' ir w? w[y s/ jfo fus w? i[X[ fpuko?.


d/j nfBs B fBs oj? i;[ Bkt uV? Gt ;kro sko?.
Xhoi Xkw pBkfJ fJj? sB p[fX ;[ dhge fiT[ T[ihnko?.
frnkBfj eh pYBh wBj[ jkE b? eksosk e[stko p[jko?. 2492.
fJfs ;qh d;w f;ezX g[okD/ pfusq BkNe rq`E/ feq;Bktsko/ X:kfJ
fJeh;t' ;wkgsw ;s[ ;[G w ;s[.

T[E) T[BQK
e nrkX
jfo BjhI
ws ftu

pqkjwD dk (g[Zso) BjhI jK. (w?~) sg eoBk


xo d j'o fisB izikb jB, s[jk~ fsnkr
(fJ; bJh) j[D gq;zB j' e w?~ T[jh (to)
eodk jK. id'I woh nk:{ dh ntXh dk nzs

;sqj ;? g?skfb wfj ;ktB ;[fd fEfs dhg.

d;w eEk Gkr"s eh Gkyk eoh pBkfJ.

ub rJ jB (ns
brkJh j?, w[Bh j'
T[BQK d) jZE ftu
espK ns ;zsK d

bVdk

j'fJnk

wo

iktK.2489.

fpH) ftu ;ktD dh ;[dh ;ZsthI


dk fJj) F[G eow (ehsk fiE)

fEs ~
BV jh

Gkrts (g[okD) d d;w (;ezX) dh eEk (w?I) Gkyk ftu oyh j?.
j gqG{! (wo wB ftu) j'o e'Jh ekwBk BjhI j?, (p;) Xow d :[ZX dh ukj
(bJh gq / f os eoBk) j? . 2491.
;t?:k

irs ftu T[BQK dk ihT[Dk XzB j? (i') w[y s'I jfo (dk Bkw igd
jB ns) fus ftu :[ZX (eoB dk) ftuko gkbd jB. (feT[Ife) dj nfBs
j?, fBs BjhI ojrh. (i' ftnesh Xow :[ZX eoe/) :F dh pVh T[s uVQrk,
T[j Gt ;kro ftu'I so ikJrk. fJ; Foho ~ Xhoi dk xo pDk bt'
ns p[ZXh ~ dhge tKr (fJ; ftu) irk bt'. frnkB d MkV{ ~ wB o{g
jZE ftu b? e, ekfJosk o{g e{V ~ pkjo jz{M fdU. 2492.
fJE ;qh d;w ;ezX g[okD, pfusq BkNe rqzE d feqFBktsko nfXnkfJ
fJeh;tI dh ;wkgsh. ;G F[G j?.

Você também pode gostar