D|5|L|N kRlA

- enqert|on ked|:|||non
- Menurut Ho:|buon (I991)
ked|:|||non meruohon he:odoron don he:ed|oon :e:eoronq mentoot| :emuo eroturon
eru:ohoon don normo-normo :o:|o| yonq ber|ohu.
- Hodqe: (do|om Vu:rot|w|, I99O)
D|:|||n doot d|ort|hon :eboqo| :|ho :e:eoronq otou he|omoh yonq bern|ot untuh
menq|hut| oturon-oturon yonq d|tetohon.
- Ded|hno: (I992 : 1)
D|:|||n odo|oh t|nqhot hon:|:ten:| don hon:ehuen :e:eoronq terhodo :uotu hom|tmen otou
he:eohoton ber:omo yonq berhubunqon denqon tujuon yonq ohon d|coo|
wohtu don ro:e: e|oh:onoon :uotu heq|oton.

lod|, d|:|||n herjo odo|oh :uotu :|ho don er||ohu yonq bern|ot untuh mentoot| :eqo|o
eroturon orqon|:o:| yonq d|do:orhon oto: he:odoron d|r| untuh menye:uo|hon denqon
eroturon orqon|:o:| yonq ber|ohu.


- ent|nqnyo ked|:|||non
ked|:|||non odo|oh funq:| oerot|f heenom dor| Monoqement 5umber Doyo Monu:|o.
ked|:|||non meruohon funq:| oerot|f Monoqement 5umber Doyo Monu:|o (M5DM) yonq
terent|nq horeno :emoh|n bo|h d|:|||n horyowon, :emoh|n t|nqq| u|o re:to:| herjo yonq doot
d|coo|nyo. 1ono d|:|||n horyowon yonq bo|h, :u||t boq| orqon|:o:| eru:ohoon mencoo| ho:||
yonq ot|mo|.
kuronqonyo hed|:|||non d|do|om monojemen :uotu eru:ohoon juqo doot
menqoh|bothon heruq|on bohhon jotuhnyo eru:ohoon |tu :end|r|. Dor| :|:| horyowon bonyoh
yonq me|onqqor d|:|||n. Do|om :u|o| bohon bohu m|:o|nyo, utomonyo enq|r|mon, yonq t|doh
teot wohtu :eh|nqqo beroh|bot tenoqo herjo t|doh oht|f beherjo juqo menqoh|bothon ruq|nyo
eru:ohoon.
D|:|||n yonq bo|h mencerm|nhon be:ornyo ro:o tonqqunq jowob :e:eoronq terhodo tuqo:-
tuqo: yonq d|ber|hon heodonyo. Ho| |n| mendoronq qo|roh herjo, :emonqot herjo, don
terwujudnyo tujuon eru:ohoon, horyowon, :erto mo:yorohot odo umumnyo. Me|o|u| d|:|||n
ohon mencerm|nhon hehuoton, horeno b|o:onyo :e:eoronq yonq berho:|| do|om horyonyo,
:tudynyo b|o:onyo odo|oh mereho yonq mem|||h| d|:|||n yonq t|nqq|.
Cuno mewujudhon tujuon eru:ohon, moho yonq ertomo horu: :eqero d|bonqun don
d|teqohhon d| eru:ohoon ter:ebut odo|oh hed|:|||non horyowonnyo. uhon honyo |tu,
eroturon do|om eru:ohoonun :onqot d|er|uhon untuh member|hon b|mb|nqon don
enyu|uhon boq| horyowon do|om menc|tohon toto tert|b yonq bo|h d|eru:ohoon. Denqon
toto tert| yonq bo|h, :emonqot herjo, moro| herjo, ef|:|en:|, don efeht|f|to: herjo horyowon ohon
men|nqhot. Ho| |n| ohon menduhunq tercoo|nyo tujuon eru:ohoon, horyowon don
mo:yorohot. lod|, hed|:|||non meruohon hunc| heberho:||on :uotu eru:ohon do|om mencoo|
tujuonnyo. O|eh horeno |tu, :et|o monoqer horu: :e|o|u beru:oho oqor oro bowohonnyo
memunyo| d|:|||n yonq bo|h. 5eoronq monoqer d|hotohon efeht|f heem|m|nonyo, j|ho oro
bowohnyo berd|:|||n bo|h.


- |nd|hotor ked|:|||non
- 1e|odon em|m|n
Do|om menentuhon d|:|||n herjo horyowon moho |m|non d|jod|hon te|odon don onuton
o|eh oro bowohonnyo. |m|non horu: member| contoh yonq bo|h, berd|:|||n bo|h, jujur,
od||, :erto :e:uo| hoto denqon erbuoton. |m|non jonqon menqhorohon hed|:|||non
bowohonnyo bo|h, j|ho d|o :end|r| huronq berd|:|||n. |m|non horu: menyodor| bohwo
er||ohunyo ohon d|contoh don d|te|odon| o|eh oro bowohonnyo. Ho| |n||oh yonq
menqhoru:hon oqor |m|non memunyo| hed|:|||non yonq bo|h, :uoyo oro bowohon
un berd|:|||n bo|h.
- 1ujuon & kemomuon
1ujuon yonq ohon d|coo| horu: je|o: don d|tetohon :ecoro |deo| :erto cuhu menontonq
boq| hemomuon horyowon. Ho| |n| berort| bohwo tujuon (eherjoon) yonq d|bebonhon
heodo :e:eoronq horyowon horu: :e:uo| denqon hemomuon horyowon ber:onqhuton.
1eto| j|ho eherjoon |tu d||uor hemomuonnyo otou eherjoonnyo |tu jouh d|bowoh
hemomuonnyo, moho he:unqquhon don hed|:|||non horyowon ohon rendoh. D| :|n| |etoh
ent|nqnyo o:o: the r|qht mon |n the r|qht |oce ond the r|qht mon |n the r|qht job.
- o|o: lo:o
o|o: jo:o (qoj| don he:ejohteroon) |hut memenqoruh| hed|:|||non horyowon, horeno ohon
member|hon heuo:on don hec|ntoon horyowon terhodo eru:ohon l eherjoonnyo.
eru:ohoon horu: member|hon bo|o: jo:o yonq :e:uo|. ked|:|||non horyowon t|doh munqh|n
bo|h oob||o bo|o: jo:o yonq mereho ter|mo huronq memuo:hon untuh memenuh|
hebutuhon-hebutuhonnyo be:erto he|uorqonyo. koryowon :u||t untuh berd|:|||n bo|h j|ho
:e|omo hebutuhon-hebutuhon r|mernyo t|doh terenuh| denqon bo|h.
- keod||on
keod||on mendoronq terwujudnyo hed|:|||non horyowon, horeno eqo don :|fot monu:|o
yonq :e|o|u mero:o d|r|nyo ent|nq don m|nto d|er|ohuhon :omo monu:|o |o|nnyo. Aob||o
heod||on yonq d|jod|hon do:or heeb|joh:onon do|om ember|on bo|o: jo:o (enqohuon)
otou huhumon, ohon meronq:onq terc|tonyo hed|:|||non horyowon yonq bo|h. |m|non
otou monojer yonq coho do|om heem|m|nonnyo :e|o|u ber:|ho od|| terhodo :emuo
bowohonnyo, horeno d|o menyodor| bohwo denqon heod||on yonq bo|h ohon menc|tohon
hed|:|||non yonq bo|h u|o.
- vo:hot
vo:hot (enqowo:on me|ehot) horu: d|jod|hon :uotu t|ndohon yonq nyoto do|om
mewujudhon hed|:|||non horyowon eru:ohon, horeno denqon wo:hot |n|, berort| oto:on
horu: oht|f don |onq:unq menqowo:| er||ohu, moro|, :|ho, qo|roh herjo, don re:to:|
bowohon. Ho| |n| berort| oto:on horu: :e|o|u odolhod|r d| temot eherjoonnyo, :uoyo d|o
doot menqowo:| don member|hon etunjuh, j|ho odo bowohonnyo yonq menqo|om|
he:u||ton do|om menqerjohon eherjoonnyo.
Denqon wo:hot |n| oto:on :ecoro |onq:unq doot menqetehu| hemomuon don hed|:|||non
:et|o |nd|u|du bowohonnyo. vo:hot buhon :ojo honyo menqowo:| moro| herjo don
hed|:|||non herjo horyowon :ojo, teto| horu: beru:oho mencor| :|:tem-:|:tem herjo yonq
|eb|h efeht|f untuh mewujudhon tujuon orqon|:o:|, horyowon, don mo:yorohot. koreno
denqon :|:tem-:|:tem yonq bo|h moho ohon terc|to |nterno| hontro| yonq doot
menquronq| he:o|ohon- he:o|ohon don menduhunq hed|:|||non :erto moro| herjo dor|
horyowon.
lod| wo:hot |n| menuntut odonyo heber:omoon oht|f ontoro oto:on denqon bowohon do|om
mencoo| tujuon eru:ohoon, horyowon don mo:yorohot. Denqon heber:omoon yonq oht|f
ontoro oto:on denqon bowohon |n| moho terwujud|oh herjo :omo yonq bo|h don hormon|:
do|om eru:ohoon yonq menduhunq terb|nonyo hed|:|||non horyowon yonq bo|h.
- 5onh:| Huhumon
5onh:| huhumon bereron ent|nq do|om meme||horo hed|:|||non horyowon. koreno
denqon odonyo :onh:| huhumon yonq :emoh|n berot, horyowon hohon :emoh|n tohut
me|onqqor eroturon-eroturon eru:ohoon, :|ho don er||ohu yonq |nd|:|||ner horyowon
ohon berhuronq.
erot r|nqonnyo :onh:| huhumon yonq ohon d|terohon |hut memenqoruh| bo|h buruhnyo
hed|:|||non horyowon. 5onh:| huhumon horu: d|tetohon berdo:orhon ert|mbonqon |oq|:,
mo:uh oho| don d||nformo:|hon :ecoro je|o: heodo :emuo horyowon. 5onh:| huhumon
jonqon ter|o|u r|nqon otouun ter|o|u berot, :uoyo huhumon |tu teto mend|d|h horyowon
untuh menquboh er||ohunyo. 5onh:| huhumon hendohnyo cuhu wojor untuh :et|o
t|nqhoton |nd|:|||ner, ber:|fot mend|d|h don menjod| o|ot mot|uo:| untuh meme||horo
hed|:|||non.
- keteqo:on
|m|non horu: beron| teqo: bert|ndoh untuh menqhuhum :t|o horyowon yonq |nd|:|||ner
:e:uo| denqon :ohn:| hu|humon yonq te|oh d|tetohon. |m|non yonq beron| bert|ndoh
teqo: menerohon huhumon boq| horyowon |nd|:||ner ohon d|:eqon| don d|ohu|
heem|m|nonnyo. 1eto| b||o :eoronq |m|non huronq teqo: otou t|doh menqhuhum
horyowon yonq |nd|:|||ner, moho :u||t d|o untuh meme||horo hed|:|||non bowohonnyo,
bohhon :|ho |nd|:|||ner horyowon ter:ebut ohon :emoh|n bonyoh.
- Hubunqon kemonu:|oon
Hubunqon hemonu:|oon yonq hormon|: d| ontoro :e:omo horyowon |hut menc|tohon
hed|:||non yonq bo|h odo :uotu eru:ohon. Hubunqon-hubunqon |tu bo|h ber:|fot uert|ho|
mouun hor|zonto| yonq hendohnyo hor|zonto|. |m|non otou monojer horu: boru:oho
menc|tohon :uo:ono hubunqon hemonu:|oon yonq :ero:| :erto menq|hot, uert|ho| mouun
hor|zonto|. l|ho terc|to humon re|ot|on:h| yonq :ero:|, moho terwujud ||nqhunqon don
:uo:ono herjo yonq nyomon. Ho| |n| ohon memot|uo:| hed|:|||non yonq bo|h odo
eru:ohoon.

- er:o|nqon & konf||h
er:o|nqon odo|oh heq|oton yonq berdo:orhon oto: :|ho ro:|ono| don emo:|no| do|om
mencoo| re:to:| herjo yonq bo|h. er:o|nqon d|mot|uo:| o|eh omb|:| untuh memero|eh
enqohuon, enqhorqoon, don :totu: :o:|o| yonq terbo|h.
konf||h odo|oh er:o|nqon yonq huronq :ehot berdo:orhon omb|:| don :|ho emo:|ono|
do|om memero|eh hemenonqon. konf||h ohon men|mbu|hon heteqonqon, honfronto:|,
erhe|oh|on, don fru:to:| j|ho t|doh doot d|:e|e:o|hon.
konf||h herjo odo|oh het|doh:e:uo|on ontoro duo otou |eb|h onqqoto-onqqoto otou
he|omoh (do|om :uotu orqon|:o:|l eru:ohoon) yonq horu: memboq| :umber doyo yonq
terboto: otou heq|oton-heq|oton herjo don otou horeno henyotoon bohwo mereho memunyo|
erbedoon :totu:, tujuon, n||o| otou er:e:|. konf||h herjo juqo doot d|ort|hon :eboqo| er||ohu
onqqoto orqon|:o:| yonq d|curohhon untuh beroo:|:| terhodo onqqoto yonq |o|n. 5e|o|n |tu
honf||h d|ort|hon :eboqo| erbedoon, ertentonqon don er:e||:|hon (R|uo|, 2OOs).
konf||h :e|o|u d|owo|| o|eh er:o|nqon, :eh|nqqo :e|omo odo |nd|u|du otou he|omoh yonq
d|nom|: don mem|||h| u|to||to: be:or untuh menqembonqhon d|r|, he|omoh otou orqon|:o:|,
moho :e|omo |tu u|o terdoot oten:| honf||h d| ||nqhunqon :ebuoh orqon|:o:|. D| do|om :uotu
orqon|:o:| oten:| honf||h hero ho|| d|duhunq u|o o|eh hehod|ron |nd|u|du otou he|omoh yonq
omb|:|u: don oqre:|f. |nd|u|du otou he|omoh |tu do|om me|oh:onohon heq|otonnyo hero ho||
meronq:onq oten:| honf||h menjod| nyoto yonq t|doh terhendo|| doot berhembonq menjod|
honf||h terbuho yonq qono:.
Untuh memerje|o: menqeno| mo:o|oh honf||h, :ecoro teor|t|: te|oh d|bedohon honf||h
:eboqo| ber|hut :
I. konf||h do|om orqon|:o:|
o. konf||h 1rod|:|ono|
konf||h |n| terjod| horeno erbedoon |ntere:t :e:uo| heent|nqon mo:|nq-mo:|nq ontoro duo
|hoh yono ter|hot hubunqon herjo. keduo |hoh ter:ebut b|o:onyo odo|oh ontoro
em|m|n (monojer) denqon horyowonlonqqoto orqon|:o:|,me:h|un doot terjod| juqo
ontor horyowon donlotou ontoro he|omoh horyowon. konf||h |n| terjod| horeno
ertentonqon heent|nqon yonq mem|cu :et|o |hoh beru:oho untuhmenqo|ohhon,
memermo|uhon don bohhon menqhoncurhon |hoh |owon. konf||h |n| d| do|om M5DM
odo umumnyo t|doh d||nq|nhon terjod|, horeno doot meruq|hon orqon|:o:|.
keem|m|nonlmonojer untuh menqefeht|fhon orqon|:o:| me|o|u| heq|oton M5DM horu:
beru:oho menceqoh otou menqhent|hon honf||h |n| denqon menehon :et|o heent|nqon
yonq berbedo, don d|orohhon odo heent|nqon ber:omo otou heent|nqon orqon|:o:|.
b. konf||h er||ohu
konf||h |n| terjod| horeno ertentonqon er||ohu berdo:orhon erbedoon |otor be|ohonq
ontor oro horyowonlonqqoto orqon|:o:|. erbedoon ter:ebut ontoro |o|n beruo
het|doh:omoon |otor be|ohonq budoyo, end|d|hon, :uhu, oqomo, ro:, worno hu||t (hhu:u:
ontoro hu||t h|tom don hu||t ut|h d| be|ohon bum| borot) d||.

er:o|nqon yonq :ehot do|om :uotu eru:ohoon ohon memot|uo:| moro| herjo,
roduht|u|to: herjo, don hed|:|||non horyowon, er:o|nqon yonq :ehot |n| do|om :uotu
eru:ohoon er|u d|b|no oqor d|nom|ho orqon|:o:| berhembonq heoroh yonq d||nq|nhon. Denqon
er:o|nqon yonq :ehot, horyowon ohon hreot|f, d|nom|:, don ber|ombo-|ombo mencoo| re:to:|
herjo yonq d||nq|nhon, :edonqhon er:o|nqon yonq huronq :ehot do|om :uotu eru:ohoon ohon
men|mbu|hon honf||h don horu: d|ceqoh :ed|n| munqh|n :uoyo t|doh :omo| terjod| honf||h
yonq ohon meruq|hon eru:ohoon.

Ho|-ho| yonq menyebobhon er:o|nqon don honf||h ontoro |o|n :
- 1ujuon
1ujuon :omo yonq |nq|n d| coo| ohon meronq:onq t|mbu|nyo er:o|nqon don honf|||h d|
ontoro |nd|u|du otou he|omoh horyowon. Ho| yonq memot|uo:| t|mbu|nyo er:o|nqon otou
honf||h odo|oh do|om ho| memero|eh re:to:| yonq terbo|h.
- qo monu:|o
qo monu:|o yonq :e|o|u menq|nq|nhon |eb|h berho:|| dor| monu:|o |o|nnyo ohon
men|mbu|hon er:o|nqon otou honf||h.
- kebutuhon
kebutuhon moter|o| don nonmoter|o| yonq terboto: ohon menyebobhon t|mbu|nyo
er:o|nqon otou honf||h. odo do:ornyo :et|o oronq menq|nq|nhon emenuhon hebutuhon
moter|o| don non moter|o| yonq |eb|h bo|h dor| oronq |o|n :eh|nqqo t|mbu||oh er:o|nqon
otou honf||h.
- erbedoon endoot
erbedoon endoot ohon men|mbu|hon er:o|nqon otou honf||h. koreno :et|o oronq
otou he|omoh ter|o|u memertohonhon bohwo endootnyo |tu|oh yonq o||nq teot.
- 5o|oh ohom
5o|oh ohom :er|nq terjod| d| ontoro oronq-oronq yonq beherjo :omo. koreno :|oh ohom
(:o|oh er:e:| |n| t|mbu| er:o|nqon otou honf||h d| ontoro |nd|u|du horyowon otou
he|omoh).
- ero:oon d|ruq|hon
ero:oon d|ruq|hon horeno erbuoton oronq |o|n ohon men|mbu|hon er:o|nqon otu
honf||h. 5et|o oronq t|doh doot mener|mo heruq|on dor| erbuoton oronq |o|n.
- ero:oon :en:|t|f
ero:oon :en:|t|f otou mudoh ter:|nqqunq ohon men|mbu|hon honf||h. er||ohu otou :|ho
:e:eoronq doot meny|nqqunq ero:oon oronq |o|n yonq doot men|mbu|hon honf||h otou
er:e||:|hon, bohhon doot men|mbu|hon erhe|oh|on d| ontoro horyowon.

keuntunqon konf||h :
- uo|uo:| d|r|l|ntro:eh:| d|r| dem| hemojuon.
- Moro| herjo otou re:to:| herjo ohon men|nqhot.
- Menqembonqhon d|r| dem| hemojuon horeno doronqon er:o|nqon.
- Memot|uo:| d|nom|ho orqon|:o:| don hreot|u|to: horyowon.
keruq|on konf||h :
- kerjo :omo huronq :ero:| don hormon|: d| ontoro oro horyowon.
- Men|mbu|hon :|ho or|or| horyowon.
- Memot|uo:| :|ho-:|ho emo:|ono| horyowon.
- Men|nqhothon ob:en donturnouer horyowon.
- keru:ohon roduh:| don hece|ohoon :emoh|n men|nqhot.

- keuo:on kerjo, 5tre: & Fru:to:|
koryowon odo|oh moh|uh :o:|o| yonq menjod| hehoyoon utomo boq| :et|o eru:ohoon.
Mereho menjod| erencono, e|oh:ono, don enqendo|| yonq :e|o|u bereron oht|f do|om
mewujudhon tujuon eru:ohoon.

5|ho-:|ho horyowon :
- keuo:on kerjo (lob 5tot|:foct|on) keuo:on herjo odo|oh :|ho emo:|ono| yonq
menyenonqhon don menc|nto| eherjoonnyo. 5|ho |n| d| cerm|nhon o|eh moro| herjo,
hed|:|||non, don re:to:| herjo. keuo:on herjo d|n|hmot| do|om eherjoon, |uor eherjoon,
don homb|no:| do|om don |uor eherjoon.
- keuo:on herjo do|om eherjoon odo|oh heuo:on herjo yonq d|n|hmot| do|om
eherjoon denqon memero|eh uj|on ho:|| herjo, enemoton, er|ohuon, ero|oton,
don :u:ono ||nqhunqon herjo yonq bo|h. koryowon yonq |eb|h :uho men|hmot| heuo:on
herjo do|om eherjoon ohon |eb|h menqutomohon eherjoon dor| odo bo|o: jo:o
wo|ouun bo|o: jo:o |tu ent|nq.
- keuo:on d| |uor eherjoon odo|oh heuo:on herjo horyowon yonq d|n|hmot| d| |uor
eherjoon denqon be:ornyo bo|o: jo:o yonq ohon d|ter|mo dor| ho:|| herjonyo, oqor d|o
doot membe|| hebutuhon-hebutuhonnyo. koryowonyonq |eb|h :uho men|hmot|
heuo:onnyo d| |uor eherjoon |eb|h memer:oo|hon bo|o: jo:o dor|odo e|oh:onoon
tuqo:-tuqo:nyo.
- keuo:on herjo homb|no:| do|om don |uor eherjoon odo|oh heuo:on herjo yonq
d|cermo|nhon o|eh :|ho emo:|ono| yonq :e|mbonq ontoro bo|o: jo:o denqon
e|oh:onoon eherjoonyo. koryowon yonq |eb|h men|hmot| heuo:on herjo homb|no:|
do|om |uor eherjoon ohon mero:o uo: j|ho ho:|| herjo don bo|o: jo:onyo d|ro:oh od||
don |oyoh.
keuo:on herjo horyowon d|enqoruh| fohtor-fohtor ber|hut:
- o|o: jo:o yonq od|| don |oyoh.
- enemoton yonq teot :e:uo| denqon heoh||on.
- erot-r|nqonnyo eherjoon.
- 5uo:ono don ||nqhunqon eherjoon.
- ero|oton yonq menunjonq e|oh:onoon eherjoon.
- 5|ho |m|non do|om heem|m|nonnyo.
- 5|fot eherjoon monoton otou t|doh.

- 5tre:
5tre: horyowon t|mbu| oh|bot heuo:on herjo t|doh terwujud do|om eherjoonnyo. 5tre:
horyowon er|u :ed|n| munqh|n d|oto:| o|eh |m|non oqor ho|-ho| yonq meruq|hon
eru:ohoon doot d|oto:|.
5tre: herjo doot mem|||h| enqoruh o:|t|f mouun neqot|f don heduonyo doot terjod|
do|om jonqho endeh mouun jonqho onjonq. Ah|bot dor| :tre: bonyoh yonq beruor|obe|.
5tre: yonq ber:|fot o:|t|f, :eert| mot|uo:| r|bod|, ronq:onqon untuh beherjo |eb|h hero:, don
men|nqhotnyo |n:|ro:| h|du yonq |eb|h bo|h. Me:h|un dem|h|on, bonyoh efeh yonq
menqqonqqu don :ecoro oten:|o| berbohoyo.
5tre: odo|oh :uotu hond|:| heteqonqon yonq memenqoruh| emo:|. ro:e: brf|h|r, don
hond|:| :e:oronq. Oronq-oronq yonq menqo|om| :tre: menjod| neruou: don mero:ohon
hehuot|ron hron|:.
Robb|n: member|hon def|n|:| :tre: :eboqo| :uotu hond|:| d|nom|: d| mono |nd|u|du
d|hodohon odo he:emoton, homboton don he|nq|non don ho:|| yonq d|ero|eh :onqot|oh
ent|nq teto| t|doh doot d|o:t|hon (Robb|n:, 2OO).
vordoyo (2OOs) menyotohon bohwo :tre: herjo |o|oh meruohon tehonon yonq
d|doothon :ecoro t|doh :enqojo, otou embebonon yonq d|ero|eh denqon :enqojo,
d|odohon untuh :uotu tujuon. 5tre: herjo d|hon:etuo||:o:| dor| beberoo t|t|h ondonq, yo|tu
:tre: :eboqo| :t|mu|u:, :tre: :eboqo| re:on don :tre: :eboqo| :t|mu|u:-re:on.
eerhr don Newmon (Luthon:, I99) yonq mendef|n|:|hon :tre: herjo yo|tu :eboqo| :uotu
hond|:| yonq t|mbu| horeno odonyo |nteroh:| ontoro |nd|u|du don eherjoon yonq d|tondo|
denqon odonyo erubohon do|om d|r| |nd|u|du yonq mendoronq |nd|u|du me|ohuhon
eny|monqon (t|doh berfunq:| :ecoro normo|).
Fohtor-fohtor enyebob :tre: horyowon, ontoro |o|n :eboqo| ber|hut:
- ebon herjo yonq :u||t don be|eb|hon.
- 1ehonon don :|ho |m|non yonq huronq od|| don wojor
- vohtu ero|otn yonq huronq memodo|.
- konf||h ontoro r|bod| denqon |m|non otou he|omoh herjo .
- o|o: jo:o yonq ter|o|u rendoh.
- Mo:o|oh-mo:o|oh he|uorqo :eert| onoh, |:tr|, mertuo don |o|n-|o|n
Cejo|o :tre: (R|uo|, 2OOs) |n| t|mbu| oob||o :e:eoronq |tu mero:o yonq heer|uon me|eb|h|
dor| heuoyoon otou :umber yonq odo odo d|r|nyo. oq| hebonyohon horyowon enyebob
umum :tre:: umunyo odo|oh :ueru|:or (oto:on), :o|ory (qoj|), :ecur|ty (heomonon), don
:ofety (he:e|omoton).
Aturon-oturon herjo yonq :em|t don tehonon-tehonon yonq t|odo hent| untuh mencoo|
jum|oh roduh:| yonq |eb|h t|nqq| odo|oh enyebob utomo :tre:: yonq d|ho|thon oro eherjo
denqon :ueru|:or. Coj| odo|oh enyebob :tre: b||o d|onqqo t|doh d|ber|hon :ecoro od||.

- Fru:to:|
5tre:: horyowon yonq t|doh ter:e|e:o|hon denqon bo|h ohon menqoh|bothon t|mbu|nyo
fru:to:|. Fru:to:| ohon men|mbu|hon er||ohu yonq oneh-oneh dor| oronq ter:ebut, m|:o|nyo
moroh-moroh, membont|nq te|ehone, bohhon memuhu|-muhu| heo|onyo. Fru:to:| odo|oh
heodoon emo:|ono|, heteqonqon |h|ron don r||ohu yonq t|doh terhendo|| dor| :e:eoronq,
bert|ndoh oneh-oneh yonq doot membohoyohon d|r|nyo otou oronq |o|n.
Monoqer horu: :ed|n| munqh|n menqoto:|nyo denqon endehoton enj|woon don
he|monon otou membowonyo berobot heodo :|ho|oq. Ho| |n||oh yonq menutut oqor
:et|o em|m|n mem|||h| en||hoton :oc|o| (:oc|o| ercet|on), hemomuon ber|h|r ob:troh
(ob|||ty |nob:troct th|nh|nq), don he:e|mbonqon emo:|ono| (emot|ono| :tob|||ty).





Contoh kasus
ulslpllo kotektlf adalah upaya penerapan dlslplln kepada karyawan yang nyaLanyaLa Lelah melakukan
pelanggaran aLas keLenLuankeLenLuan yang berlaku aLau gagal memenuhl sLandar yang Lelah
dlLeLapkan dan kepadanya dlkenakan sanksl secara berLahap Porald u CarreL (1994) menyebuLkan
bahwa blla dalam lnsLrukslnya seorang karyawan darl unlL kelompok ker[a memlllkl Lugas yang sudah
[elas dan sudah mendengarkan masalah yang perlu dllakukan dalam Lugasnya serLa plmplnan sudah
mencoba unLuk membanLu melakukan Lugasnya secara balk dan plmplnan memberlkan kebl[aksanaan
krlLlkan dalam men[alankan Lugasnya namun seseorang karyawan LersebuL maslh LeLap gagal unLuk
mencapal sLandar krlLerla LaLa LerLlb maka sekallpun agak enggan maka perlu unLuk memaksa dengan
menggunakan Llndakan korekLlf sesual aLuran dlslplln yang berlaku
unLuk lLu dalam penerapan sanksl korekLlf hendaknya haLlhaLl [angan sampal merusak seseorang
maupun suasana organlsasl secara keseluruhan ualam pemberlan sanksl korekLlf harus menglkuLl
prosedur yang benar sehlngga Lldak berdampak negaLlf Lerhadap moral ker[a anggoLa kelompok Ada
beberapa pengaruh negaLlf bllamana Llndakan sanksl korekLlf dllakukan secara Lldak benar yalLu (1)
dlslplln mana[erlal (2) dlslplln Llm (3) dlslplln dlrl (8oberL l Popklns 1996) engaruh negaLlf aLas
penerapan Llndakan sanksl korekLlf yang Lldak benar akan berpengaruh Lerhadap kewlbawaan
mana[erlal yang akan [adl menurun demlklan [uga dalam Llndakan sanksl korekLlf dalam Llm yang Lldak
benar dapaL beraklbaL Lerhadap kurangnya parLlslpasl karyawan Lerhadap organlsasl dlmana ker[a Llm
akan men[adl Lldak bersemangaL dalam melaksanakan Lugas ker[a samanya dan men[adl Lerceralberal
karena kesalahan Llndakan dlslplln Llm