Muzika XX vijeka u Srbiji

Poetkom XX vijeka srpsko graanstvo, ved vrsto povezano sa evropskim drutvenim i ekonomskim razvojem, prihvatilo je i evropsku kulturnu i umjetniku tradiciju. Tada je i muziko stvaralatvo u Srbiji,pod uticajem ove tradicije, poelo snano da se razvija. Srpska muzika je tada dobila novi kvalitet u tehnikom i umjetnikom smislu i to je vrlo znaajno,poela je da se pribliava savremenim zbivanjima u evropskoj muzici. Kolebanje izmeu tradicionalnog i modernog naroito je karakteristino za kompozitorsku djelatnost Petra Konjovida, Miloja Milojevida i Stevana Hristida, linosti koje svojim stvaralatvom obeljeavaju kraj romantizma u Srbiji i poetak razvoja moderne muzike.

Petar Konjovid (1883-1970)je bio srpski kompozitor klasinemuzike. Rodjen je u urugu, a gimnaziju je pohaao u Novom Sadu, da bi, zavrivi etvrti razred, preao u Srpsku uiteljsku kolu u Somboru, u to vrijeme jedno od arita muzikogivota na ovome podruju, zvor Konjovideve inspiracije se nalazi u folkloru. On kao stvaralac najede posee za vokalnim ili vokalnominstumentalnim djelima, u kojima postie i svoja najbolja ostvarenja. Od instrumentalnih djela najpoznatije je Simfonijska poema Makar udra i Simfonija u c-mollu . Napisao je i pet opera: Kotana,enidba Miloeva, Knez od Zete, Seljaci, Otadbina. Miloje Milojevid (1884 1946) je bio srpski kompozitor i muzikolog, Pohaao je gimnaziju u Beogradu i Novom Sadu, a muziku je sturdirao u Minhenu. Bio je uitelj pjevanja u gimnaziji, profesor Muzike kole i muzike akdemije , Uenik i idejni nastavlja Stevana Mokranjca, tako da mu je inspiracija bio folklor i zahvaljujuci tome je napisao originalna djela sa svim onim osobinama koje narodna muzika nosi u sebi. Najpoznatija djela su : Minijature, Liturgija u B-duru, simfonijsak poema Smrt majke Jugovida, Intima za udaki orskestar i Kosovska svita. Stevan Hristid (1885-1958) je bio najistaknutiji kompozitor u Srbiji poetkom XX vijeka. Njegov najznaajnij doprinos u razvoju kulturnog ivota Srbije je

osnivnaje i voenje Beogradske filharmonije. Takoe je bio direktor Beogradkse opere i jedan od osnivaa Muzike akademije.Pisao je solo pjesme, horska djela (Simfonijsku fantaziju za violinu i orkestar i Rapsodija za klavir i orkestar ). Njegova najznaajnija djela su: oratorijum Vaskresenje, opelo u b-mollu, opera Suton i njegovo najkvalitetnije djelo balet ohridksa legenda. Ovaj posljednji, kasni period romantizma nije pokazivao bitno nova obiljeja u odnosu na rani romantizam. On je predstavljao samo krajnju fazu razvoja koji je u srpsku muziku uao djelima Stankovida, Marinkovida, i Mokranjca. Tada, brzim preobraajem seoskog stanovnitva u gradsko, jaim razvojem kapitalistikih odnosa, kultura, primanjem urbanih vidova, poinje da ide sve vie evropskim stopama. Pored djelatnosti pjevakih drutava, u muzikom ivotu Beograda u to vrijeme pojavio se interes za instrumentalnom muzikom, pa su se formirali i orkestri, a Narodno pozorite poelo je da izvodi opere. Osnovana je 1911. godine muzika kola Stankovid, druga u Beogradu, pored Mokranjeve, koja je poela da deluje upravo posljednje godine XIX veka.