Ann

TRKYENN ELEKTRK ENERJS RETMNDE
YENLENEBLR ENERJ KAYNAKLARININ ANP LE

MODELLENMES VE ANALZ
Vedat EKER
YKSEK LSANS TEZ

ENDSTR MHENDSL
GAZ NVERSTES
FEN BLMLER ENSTTS
MAYIS 2010
ANKARA
Vedat EKER tarafndan hazrlanan Trkiyenin Elektrik Enerjisi retiminde

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarnn ANP ile Modellenmesi ve Analizi adl bu tezin
Yksek Lisans tezi olarak uygun olduunu onaylarm.
Yrd. Do. Dr. Mehmet ATAK
Tez Danman, Endstri Mhendislii Anabilim Dal

Bu alma, jrimiz tarafndan oy birlii ile Endstri Mhendislii Anabilim Dalnda
Yksek Lisans tezi olarak kabul edilmitir.
Prof. Dr. Cevriye GENCER
Endstri Mhendislii Anabilim Dal, G..

Yrd. Do. Dr. Mehmet ATAK
Endstri Mhendislii Anabilim Dal, G..

Do. Dr. Mehmet Ali AKAYOL
Bilgisayar Mhendislii Anabilim Dal, G..
Tarih:
07 / 05 / 2010
Bu tez ile G.. Fen Bilimleri Enstits Ynetim Kurulu Yksek Lisans derecesini
onamtr.
Prof. Dr. Bilal TOKLU
Fen Bilimleri Enstits Mdr
iii
TEZ BLDRM
Tez iindeki btn bilgilerin etik davran ve akademik kurallar erevesinde elde
edilerek sunulduunu, ayrca tez yazm kurallarna uygun olarak hazrlanan bu
almada bana ait olmayan her trl ifade ve bilginin kaynana eksiksiz atf
yapldn bildiririm.
Vedat EKER
iv
TRKYENN ELEKTRK ENERJS RETMNDE YENLENEBLR

ENERJ KAYNAKLARININ ANP LE MODELLENMES VE ANALZ
(Yksek Lisans Tezi)
Vedat EKER
GAZ NVERSTES
FEN BLMLER ENSTTS
Mays 2010
ZET
Gnmzde endstrilemenin getirdii hzla artan enerji ihtiyac ve fosil
yaktlara sahip konvansiyonel enerji kaynaklarnn evreye olan olumsuz
etkileri dolaysyla, Yenilenebilir Enerji Kaynaklarna olan ihtiya her geen
gn artmaktadr. Ancak bu tr enerji kaynaklarnn mevcut elektrik enerji
sistemine entegrasyonu ve g kalitesine olan etkileri, teknik yaplabilirlik ve
maliyetleri
dolaysyla
lkelerin
mevcut
kaynaklar
ve
ncelikleri
dnldnde konvansiyonel enerji kaynaklarna gre ne kadar tercih

edilebilir olduklar birok kriterli karar problemidir. Bu tez almas
kapsamnda bu karar probleminin zm iin yenilenebilir ve konvansiyonel
enerji kaynaklar karlatrlarak zellikle Trkiye elektrik enerjisi retiminde
kullanlacak birincil enerji kayna asndan bir tercih sras oluturulmu ve
bu konuda lke enerji politikalar asndan bir kaynak olmas hedeflenmitir.
Bu amala Trkiyedeki yenilenebilir enerji kaynaklar potansiyeli gz nnde
bulundurularak, son yllarda enerji politikalar ve ynetimi konusunda
kullanm her geen gn artan ok Kriterli Karar Verme Modellerinden ANP
(Analitik A Prosesi) kullanlmtr. alma sonucunda gelitirilen karar
modelinde elektrik enerjisi retiminde birincil enerji kayna olarak kk
hidroelektrik ve jeotermal santraller n plana kmtr. Rzgar ve gne
enerjisi gibi dier yenilenebilir kaynaklar ise elektrik sistemine balant

problemleri nedeniyle tercih sralamasnda ncelik elde edememilerdir.
Bilim Kodu
:906.1.148
Anahtar Kelimeler :ok kriterli karar modelleri, Enerji politikalar ve
modelleme, ANP
Sayfa Adedi
:184
Tez Yneticisi
:Yrd. Do. Dr. Mehmet ATAK
vi
MODELING AND ANALYSIS OF RENEWABLE ENERGY SOURCES

WITH ANP IN ELECTRICITY GENERATION OF TURKEY
(M.Sc. Thesis)
Vedat EKER
GAZ UNIVERSITY
INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
May 2010
ABSTRACT
Nowadays necesities for the Renewable Energy sources have been
increased as a result of the negative impact of the conventional fossil fuel
energy sources on the environment and the rapidly increasing energy
demand due to the industrialization. However in accordance with the
countries priorities and availability of resources, it poses a multi-criteria
decision problem whether this kind of energy sources are preferable to the
conventional energy sources subject to criterian such as uncertainty of the
integration to the national grid, power quality problems, costs and technical
feasibility. In this thesis, comparison of the renewable and conventional
energy sources of Turkey, in the scope of primary energy sources to be used
to generate electricity, have been analysed and developed a decision support
basis for national energy policy and preference order of energy sources. For
this purpose, Analytic Network Process (ANP), which is one of the mostly
prefered Multi-criteri decision model in energy policy making and
management in last decades,
have been implemented on the existing
Turkish renewable energy potential. As a result of the study, it is

recommended that small hidropower and jeothermal power plants should be
preferred as a primary energy sources for power generation. As for the
other renewable energy sources such as wind and photovoltaic solar power,
vii
they are subsequently preferred due to the problems of connection to the

national grid.
Science Code :906.1.148

Key Words
:Multi-criteria decision models, Energy policy and modeling,
ANP
Page Number :184
Adviser
:Ass. Prof. Dr. Mehmet ATAK
viii
TEEKKR
almalarm boyunca deerli yardm ve katklaryla beni ynlendiren Hocam Yrd.
Do. Dr. Mehmet ATAKa yine kymetli tecrbelerinden faydalandm Hocam Do.
Dr. Metin DADEVRENe, ayrca G Kalitesi Milli Projesi kapsamnda
verilerinden yararlandm iin proje yneticisi, ODTde retim yesi, Prof. Dr.
Muammer ERMe, TBTAK Uzay Teknolojileri Aratrma Enstits G
Elektronii Blmnde yneticim Prof. Dr. Ik ADIRCIya ve bana yardmlarn
esirgemeyen grevli dier tm alma arkadalarma, manevi destekleriyle beni
hibir zaman yalnz brakmayan ok deerli aileme teekkr bir bor bilirim.
ix
NDEKLER
Sayfa
ZET
................................................................................................... iv
ABSTRACT ........................................................................................................... vi
NDEKLER
................................................................................................... ix
ZELGELERN LSTES ................................................................................... xiii

EKLLERN LSTES ....................................................................................... xvii
RESMLERN LSTES ....................................................................................... xix
HARTALARIN LSTES ......................................................................................xx
1. GR
.................................................................................................... 1
2. PROBLEM TANIMI............................................................................................ 6
3. METODOLOJ BELRLENMES - ENERJ MODELLERNDE KULLANILAN
OK KRTERL KARAR VERME YNTEMLER .........................................16
3.1. Literatr Aratrmas ................................................................................... 16
3.2. ANP Metodolojisi ....................................................................................... 19
4. ELEKTRK ENERJS RETMNDE KULLANILAN BRNCL ENERJ
KAYNAKLARI VE RETM TEKNOLOJLER .............................................26
4.1. Birincil Enerji Kaynaklar ........................................................................... 26
4.1.1. Kmr ............................................................................................... 26
4.1.2. Petrol................................................................................................. 28
4.1.3. Doalgaz ........................................................................................... 29
4.1.4. Hidro ................................................................................................. 29
4.1.5. Gne ................................................................................................ 33
4.1.6. Rzgar ............................................................................................... 34
Sayfa
4.1.7. Biyo-enerji ......................................................................................... 37
4.1.8. Jeotermal ............................................................................................ 39
4.1.9. Nkleer............................................................................................... 40
4.1.10. Hidrojen ........................................................................................... 41
4.2. Elektrik retim Teknolojileri ....................................................................... 41
4.2.1. Termik santraller ................................................................................ 43
4.2.2. Hidroelektrik santraller ....................................................................... 45
4.2.3. Rzgar santralleri................................................................................ 46
4.2.4. Gne santralleri ................................................................................. 48
5. TRKYE ELEKTRK SSTEM ......................................................................52
6. TRKYE ELEKTRK ENERJS RETMNN ANP LE MODELLENMES .
...................................................................................................56
7. ELEKTRK ENERJS RETM KAYNAI SEMNDE KULLANILAN
KRTERLER ...................................................................................................60
7.1. Fayda Kriterleri ........................................................................................... 61
7.1.1. Karbon piyasasnda CO2 satma geliri (BF1) ....................................... 61
7.1.2. Verimlilik (BF2) ................................................................................ 63
7.1.3. Kurulu g (BF3) .............................................................................. 64
7.1.4. Ucuz enerji salanmas (BF4) ............................................................ 64
7.1.5. Yerli kaynaklarn deerlendirilmesi (BF5) ......................................... 65
7.1.6. Srdrlebilir kalknma (BF6) ........................................................... 66
7.1.7. Kapasite faktr (BF7) ...................................................................... 67
7.2. Frsat Kriterleri............................................................................................ 68
xi
Sayfa
7.2.1. Kyotoya uyum (OF1) ....................................................................... 68
7.2.2. Srdrlebilir enerji salanmas (OF2) .............................................. 70
7.2.3. Enerjide da bamll azaltma (OF3) ............................................. 72
7.2.4. Temiz evre frsat (OF4) ................................................................... 73
7.2.5. Temiz enerji frsat (OF5) .................................................................. 73
7.2.6. Ekonomiye katk frsat (OF6) ........................................................... 74
7.3. Maliyet Kriterleri ........................................................................................ 75
7.3.1. Sabit yatrm ve kurulum maliyeti (CM1) .......................................... 76
7.3.2. Deiken iletim ve bakm maliyeti (CM2) ........................................ 76
7.3.3. Finansman maliyeti (CM3) ................................................................ 77
7.3.4. Yakt maliyeti (CM4) ........................................................................ 78
7.3.5. Yer maliyeti (CM5) ........................................................................... 79
7.3.6. letim sistemine balant ve rezerve g maliyeti (CM6) .................... 80
7.3.7. Santralin tasfiye ve atklarn bertaraf edilme maliyeti (CM7) ............. 81
7.4. Risk Kriterleri ............................................................................................. 82
7.4.1. G kalitesini bozma riski (R1).......................................................... 82
7.4.2. Sreklilii bozma riski (R2) ............................................................... 84
7.4.3. Talebi karlayamama riski (R3) ........................................................ 85
7.4.4. evreye olan zarar riski (R4) ............................................................. 86
7.4.5. klim deiiklii ve hava kirlilii riski (R5) ....................................... 87
7.4.6. nsan salna olan zarar (R6)........................................................... 89
8. MODEL DEERLERNN ATANMASI VE SONULARI..............................90
xii
Sayfa
9. DUYARLILIK-SENARYO ANALZLER ve DEERLENDRMELER ........114
10. SONU VE NERLER................................................................................. 122
KAYNAKLAR
................................................................................................. 126
EKLER
................................................................................................. 132
EK-1. Kriterlerin karlatrma matrislerinin elde edilebilmesi iin verilerin normal
dalma (0-1) evrilerek 1-9 Saaty lei deer atamalarnn yaplmas ....133
ZGEM
................................................................................................. 160
xiii
ZELGELERN LSTES
izelge
Sayfa
izelge 2.1. Dnya enerji retim ve tketimi ............................................................ 9

izelge 2.2. Baz birincil enerji kaynaklarnn kalorifik deerleri ............................ 10
izelge 2.3. 2006 yl Trkiye sera gaz salnmlar ................................................. 12
izelge 2.4. EPDKdan lisans alm rzgar santralleri ............................................. 13
izelge 3.1. 1-9 Saaty lei ................................................................................... 22
izelge 4.1. Trkiyedeki termik santraller ............................................................. 28
izelge 4.2. Dnyada ve Trkiyede hidro potansiyeli ........................................... 30
izelge 4.3. Trkiyenin havza baznda hidro potansiyeli ........................................ 31
izelge 4.4. Trkiyenin blgeler itibariyle gne enerjisi potansiyeli ..................... 34
izelge 4.5. Trkiyenin biyo-enerji potansiyeli ...................................................... 38
izelge 4.6. Trkiyenin jeotermal potansiyeli ........................................................ 40
izelge 4.7. Trkiye kara rzgar gc potansiyeli ................................................... 47
izelge 4.8. Trkiye deniz rzgar gc potansiyeli ................................................. 48
izelge 5.1. Trkiyenin elektrik enerjisi kurulu gc ............................................. 55
izelge 7.1. Karbon piyasasnda CO2 satma gelirine gre santrallerin sralamas..... 62
izelge 7.2. Santrallerin verimlilik sralamas ......................................................... 63
izelge 7.3. Santrallerin kurulu gleri ................................................................... 64
izelge 7.4. Santrallerin elektrik birim maliyetleri .................................................. 65
izelge 7.5. Santrallerin yerli kaynak potansiyeli .................................................... 66
izelge 7.6. Santrallerin srdrlebilir kalknma potansiyeli ................................... 67
izelge 7.7 . Santral tipine gre kapasite faktr ..................................................... 68
xiv
izelge
Sayfa
izelge 7.8. Santrallerin Kyotoya uyum potansiyeli ............................................... 69

izelge 7.9. Santrallerin srdrlebilir enerji salama potansiyeli ........................... 71
izelge 7.10. Santrallerin enerjide da bamll azaltma potansiyeli ................... 72
izelge 7.11. Santrallerin temiz evre frsat potansiyeli ......................................... 73
izelge 7.12. Santrallerin temiz enerji frsat potansiyeli ......................................... 74
izelge 7.13. Santrallerin ekonomiye katk frsat potansiyeli ................................. 75
izelge 7.14. Santrallerin sabit yatrm ve kurulum maliyeti.................................... 76
izelge 7.15. Santrallerin deiken iletim ve bakm maliyeti ................................. 77
izelge 7.16. Santrallerin finansman maliyeti ......................................................... 78
izelge 7.17. Santrallerin yakt maliyeti .................................................................. 79
izelge 7.18. Santrallerin yer maliyeti .................................................................... 80
izelge 7.19. Santrallerin iletim sistemine balant maliyeti indeksi........................ 81
izelge 7.20. Santrallerin atklarn bertaraf edilme maliyeti indeksi ........................ 82
izelge 7.21. Santrallerin g kalitesini bozma potansiyelleri ................................. 84
izelge 7.22. Santrallerin sreklilii bozma risk indeksi ......................................... 85
izelge 7.23. Santrallerin talebi karlayamama riski .............................................. 86
izelge 7.24. Santrallerin evreye olan zarar potansiyeli ......................................... 87
izelge 7.25. Santrallerin iklim deiiklii potansiyeli ............................................ 88
izelge 7.26. Santrallerin insan salna olan zarar potansiyeli .............................. 89
izelge 8.1. BF1 kriteri temelinde tercih matrisi ..................................................... 91
xv
izelge
Sayfa

izelge 8.8. OF1 kriteri temelinde tercih matrisi ..................................................... 94
izelge 8.9. OF2 kriteri temelinde tercih matrisi ..................................................... 95
izelge 8.10. OF3 kriteri temelinde tercih matrisi ................................................... 95
izelge 8.14. CM1 kriteri temelinde tercih matrisi .................................................. 97
izelge 8.19. CM6 kriteri temelinde tercih matrisi ................................................ 100
izelge 8.20. CM7 kriteri temelinde tercih matrisi ................................................ 100
izelge 8.21. R1 kriteri temelinde tercih matrisi.................................................... 101
xvi
izelge
Sayfa

izelge 8.27. Fayda kriterleri karlatrma matrisi ................................................ 104
izelge 8.28. Frsat kriterleri karlatrma matrisi ................................................ 104
izelge 8.29. Maliyet kriterleri karlatrma matrisi ............................................. 104
izelge 8.30. Risk kriterleri karlatrma matrisi .................................................. 105
izelge 8.31. Bamllk matrisi ............................................................................ 106
izelge 8.32. Limit sper matris ........................................................................... 108
izelge 8.33. Normalize edilmi limit sper matris arlklar (W) ........................ 110
izelge 8.34. Stratejik kontrol kriterleri arlklar ................................................ 111
izelge 8.35. Katsay (b, o, c, r) arlklar ............................................................ 111
izelge 8.36. Karar matrisi deerleri ..................................................................... 112
izelge 8.37. Nihai karar matrisi ........................................................................... 113
izelge 9.1. Nihai karar matrisi (Senaryo-1) ......................................................... 115
izelge 9.2. Nihai karar matrisi (Senaryo-2) ......................................................... 116
izelge 9.3. Nihai karar matrisi (Senaryo-3: b=0.91)............................................. 117
izelge 9.4. Nihai karar matrisi (Senaryo-4: o=0.91)............................................. 118
izelge 9.5. Nihai karar matrisi (Senaryo-5: c=0.91) ............................................. 118
izelge 9.6. Nihai karar matrisi (Senaryo-6: r=0.91) ............................................. 119
izelge 9.7. Nihai karar matrisi (Senaryo-7: Biyo-ktle) ....................................... 120
izelge 10.1. Senaryolar (zet) ............................................................................ 123
xvii
EKLLERN LSTES
ekil
Sayfa
ekil 1.1. Basitletirilmi enerji sistemi ..................................................................... 2

ekil 1.2. Arz-talep dengesi ...................................................................................... 3
ekil 1.3. Elektrik enerjisi kaynaklar ve tketim alanlar .......................................... 4
ekil 2.1. Trkiye sera gaz emisyonlar ve projeksiyonu .......................................... 7
ekil 2.2. AB lkelerindeki rzgar enerjisi retiminin deiimi ............................... 10
ekil 2.3. Trkiye sera gaz salnmlarnn sektrlere dalm ................................. 11
ekil 2.4. Trkiye karbondioksit emisyonlarnn sektrel dalm .......................... 12
ekil 3.1. Genel AHP modeli .................................................................................. 20
ekil 3.2. ANPde kriterler aras bamllklar ......................................................... 21
ekil 3.3. kili karlatrma matrisi (Sper matrisin her bir eleman) ...................... 23
ekil 3.4. Sper matris ............................................................................................ 23
ekil 4.1. Trkiyenin rzgar kurulu gc ................................................................ 35
ekil 4.2. Biyo-ktle ve biyo-enerji evrimi ............................................................ 38
ekil 4.3. Yakt cinslerine gre dnya elektrik retimindeki paylar ........................ 40
ekil 4.4. Trkiyedeki elektrik enerjisi retiminde kurulu gcn santrallere gre
dalm .................................................................................................. 42
ekil 4.5. Trkiyedeki termik santrallerin birincil enerji kaynaklarna gre dalm43
ekil 4.6. Basit bir termik elektrik santrali emas ................................................... 44
ekil 4.7. HESlerde g evrim emas .................................................................. 45
ekil 4.8. Kk akarsu tipi HES sistemi ............................................................... 46
ekil 4.9. Konsantre gne paneli tipleri a) Parabolic kollektr b) Lineer Freshnel
kollektr c) Merkezi alc d) Merkezi alc Heliostat ................................ 51
xviii
ekil
Sayfa
ekil 5.1. Trkiye enerji ve elektrik sistemi ............................................................. 53

ekil 5.2. Trkiyenin ortalama gnlk yk erisi ................................................... 55
ekil 6.1. ANP modeli ............................................................................................ 59
ekil 7.1 . Srdrlebilir enerji tipinin derecelendirilmesi ..................................... 71
xix
RESMLERN LSTES
Resim
Sayfa
Resim 4.1. oruh nehriden bir grnm ................................................................ 33

Resim 4.2. Kara tipi RES ........................................................................................ 47
Resim 4.3. Deniz tipi RES ...................................................................................... 48
Resim 4.4. Gne (fotovoltaik) panelleri ................................................................. 49
xx
HARTALARIN LSTES
Harita
Sayfa
Harita 4.1. Trkiyedeki linyit rezervleri haritas ..................................................... 27

Harita 4.2. Trkiyenin akarsu havzalar.................................................................. 32
Harita 4.3. Avrupa rzgar kurulu gc (MW) haritas ............................................. 36
Harita 4.4. Trkiye rzgar haritas ........................................................................... 36
Harita 4.5. Elektrik retimi iin Trkiyenin uygun jeotermal potansiyeli................ 39
Harita 4.6. Trkiye gne enerjisi potansiyeli haritas ............................................. 50
xxi
SMGELER VE KISALTMALAR
Bu almada kullanlm baz simgeler ve ksaltmalar, aklamalar ile birlikte
aada sunulmutur.
Simgeler
Aklama
Santigrad derece
cal
Kalori
CH4
Metan
cm
Santimetre
cm
Santimetrekare
CO
Karbonmonoksit
CO2
Karbondioksit
Gram
GW
Gigawatt
GWh
Gigawattsaat
Saat
HC
Hidrokarbonlar
HFCs
Hidroflorokarbonlar
Joule
Kelvin
kcal
Kilokalori
kg
Kilogram
Km
Kilometre
Km2
Kilometrekare
ktep
Kilo-ton elenik petrol
kW
Kilowatt
kWh
Kilowattsaat
Metre
m2
Metrekare
xxii
Simgeler
Aklama
m3
Metrekp
mg
Miligram
Mt
Milyon-ton
Mtep
Milyon-ton elenik petrol
MW
Megawatt
MWe
Megawatt elektrik
MWt
Megawatt termik
MWh
Megawattsaat
NO2
Azotdioksit
NOx
Azotoksitler
N2O
Diazotoksit
PFCs
Perflorokarbonlar
PM
Parack maddeler
Saniye
SO2
Slfrdioksit
SF6
Slfrflorr
TJ
Tera joule
Watt
$ (USD)
Amerikan Dolar
(EUR)
Avro
Yzde
Ksaltmalar
Aklama
AAU
Belirlenmi emisyon birimleri
AB
Avrupa Birlii
AHP
Analitik hiyerari prosesi
ANP
Analitik a prosesi
A..
Anonim irketi
xxiii
Ksaltmalar
Aklama
BES
Biyo-ktle elektrik santrali
BM
Birlemi Milletler
BOCR
Fayda-frsat-maliyet-risk modeli
BOREN
Bor Aratrma Enstits
BOTA
Boru Hatlar letme Anonim irketi
CER
Onaylanm karbon sertifikas
CSP
Termik gne santrali
DM
Devlet Meteoroloji leri Genel Mdrl
DPT
Devlet Planlama Tekilat
DS
Devlet Su leri Genel Mdrl
EE
Elektrik leri Ett daresi Genel Mdrl
ELECTRE
Bir MADM yntemi
EPDK
Enerji Piyasas Dzenleme Kurumu
ERU
Emisyon azaltm birimleri
ETKB
Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanl
EA
Trkiye Elektrik retim Anonim irketi
GES
Gne elektrik santrali
HES
Hidroelektrik santrali
IEA
Uluslararas Enerji Ajans
JES
Jeotermal elektrik santrali
KAMAG
Kamu Aratrmalar Grubu
K (CHP/CCPP)
Kombine evrim
MADM
ok ltl karar verme
MAUT
ok ltl fayda teorisi
MCDM
ok kriterli karar verme
MTA
Maden Tetkik ve Arama Enstits
NES
Nkleer elektrik santrali
ODT
Orta Dou Teknik niversitesi
OPEC
Petrol hra Eden lkeler Birlii
xxiv
Ksaltmalar
Aklama
PROMETHEE
Bir MADM yntemi
RES
Rzgar elektrik santrali
TAEK
Trkiye Atom Enerjisi Kurumu
T.C.
Trkiye Cumhuriyeti
TEA
Trkiye Elektrik Anonim irketi
TEDA
Trkiye Elektrik Datm Anonim irketi
TEA
Trkiye Elektrik letim Anonim irketi
TEK
Trkiye Elektrik Kurumu
TES
Termal elektrik santrali
TETA
Trkiye Elektrik Ticaret ve Taahht A..
TK
Trkiye Kmr letmeleri
TOPSIS
Bir MADM yntemi
TPAO
Trkiye Petrolleri Anonim Ortakl
TTK
Trkiye Takmr Kurumu
TBTAK
Trkiye Bilimsel ve Teknolojik Aratrma

Kurumu
YEK
Yenilenebilir enerji kaynaklar
Yap-ilet
YD
Yap-ilet-devret
1. GR
Gnmzde endstrilemenin getirdii hzla artan enerji ihtiyac ve fosil atklara
sahip enerji kaynaklarnn evreye olan olumsuz etkileri dolaysyla, son yllarda
Yenilenebilir Enerji Kaynaklar (YEK)na olan ihtiya her geen gn artmaktadr
[1]. Bu amala bata rzgr ve gne enerjisi olmak zere biyo-ktle, hidro ve
jeotermal enerji kaynaklarnn kullanmnn nmzdeki yllarda hzla artmas
beklenmektedir. Ancak lkelerin kaynak skntlar, bu tr enerji kaynaklarnn
mevcut elektrik enerji sistemine entegrasyonu, teknik potansiyel, yaplabilirlik ve
maliyetleri dolaysyla lkeler mevcut kaynaklarn hangi yenilenebilir enerji
kaynana yatraca konusunda karar almakta zorlanmaktadrlar. Trkiyede de bu
tr belirsizlikler dolaysyla yasal ereve, tevik yasalar ve bu konudaki mevzuat
henz netletirilmi deildir. Bu tezin amac, Trkiyedeki yenilenebilir enerji
kaynaklar potansiyeli gz nnde bulundurularak, son yllarda enerji politikalar ve
ynetimi konusunda kullanm her geen gn artan ok kriterli karar modellerinin
uygulanarak bu konuda akademik bir yaklamn ortaya konmasdr. Bu amala
Trkiyedeki uygulanabilir Yenilenebilir enerji kaynaklar ok kriterli karar
modellerinden ANP (Analitik A Prosesi) kullanlarak bir ncelik ve tercih sras
oluturmak, bunu yaparken de teknik, ekonomik, ekolojik ve sosyal temeller zerine
oturtulmas planlanmaktadr. Kullanlan yntemler farkl senaryo alternatiflerine
gre analiz edilerek, en mmkn senaryo seimi konunun karar vericilerine
braklmtr.
Genel en basit tanmyla i yapabilme yetenei olan enerji, insan hayatnn yaam
kaynadr. Dolaysyla varl insan varlyla e deerdir, nk insanolu hayatn
idame ettirebilmesi iin gerekli birok yaamsal faaliyette enerjiye ihtiya duyar.
Bunlar balca, stma, soutma, piirme, ulatrma, aydnlatma ve almas iin
enerji gereken dier birok makina ve tehizattr. Tabiatta enerji direkt olarak
birincil enerji kaynaklardan elde edilebilir. Bu kaynaklarn yansra, birincil enerji
kaynaklarnn dnm ile de enerji elde edilebilir. Getiimiz iki yzyln en
byk bulularndan biri olan elektrik en nemli ikincil enerji kaynadr. Enerji
kaynaklar ve kullanm asndan bir ema ekil 1.1de aada verilmitir [2].
ekil 1.1. Basitletirilmi enerji sistemi

eitli bilim adamlarnca gelitirilen bu enerji modelinde birincil enerji
kaynaklarndan talep sektrlere ve tketim noktalarna kadar enerji sistemi bir btn
halinde tanmlanmaktadr. Bilgisayar program sayesinde hangi enerji kaynaklarnn
daha verimli ve optimum kullanlaca girilen veriler ve talep tahminlerine gre
hesaplanabilmektedir. Baz rnek veriler ve arz-talep erisi ekil 1.2de
gsterilmitir [2].
ekil 1.2. Arz-talep dengesi

Tm enerji sistemini modelleyen bu almadan farkl olarak bu tez almasnda
sadece
elektrik
enerjisi
retiminde
kullanlan
birincil
enerji
kaynaklar
deerlendirilecektir. Bu tez almasnn kapsam ekil 1.3de yalnzca elektrik

enerjisi retim ve tketimini kapsayacak ekilde verilmitir. Bu emada en kaln
izgiler elektrik enerjisi retiminin akn gsterirken daha ince izgiler ise birincil
enerji kaynaklarnn dorudan tketim noktarndaki kullanmn gstermektedir.
Kapsam ynnden bir dier kst ise bu almann sadece Trkiye iin elektrik
enerjisi retiminde hangi birincil enerji kaynann kullanlacann aratrlmasdr.
KMR
PETROL
RNLER
ULATIRMA
DOALGAZ
ISITMA
(ALAN VE SU)
HDRO
PRME
RZGAR
GNE
ELEKTRK
ENERJS
SOUTMA
BO-KTLE
AYDINLATMA
JEOTERMAL
POMPA VE
MOTORLAR
NKLEER
HDROJEN
DER
MAKNALAR
ekil 1.3. Elektrik enerjisi kaynaklar ve tketim alanlar

Hzla artan insan nfusu ve enerjiye olan ihtiya, gnmzde kullanm son derece
yaygn olan birincil enerji kaynaklarndan olan fosil yaktlarn evreye olan olumsuz
etkilerini her geen gn artrmaktadr. zellikle bu yaktlarn iklim deiikliine olan
negatif etkisi ve sera gaz salnmlarn artrmas lkeleri bu konuya daha fazla
eilmeleri konusunda zorlamaktadr. Bu nedenle 1997 ylnda Japonyann Kyoto
kentinde yaplan konferans neticesinde gelimi ve gelimekte olan btn lkeler iin
iklim deiikliini engellemek zere bir takm nlemler alnmas gereklilii sonucu
bir protokol oluturulmu ve imzalanmak zere lkelere nerilmitir. Enerji
ihtiyacnn byk ounluu birincil enerji kaynaklarnn dnm ile elde edilen
elektrik enerjisinden salanmakta, bu elektrik enerjisinin byk ounluu doalgaz,
petrol ve kmr gibi fosil enerji kaynaklarndan salanmaktadr [3]. Ayrca fosil
yaktlarn kaynaklar dnya zerinde belirli lkelerin snrlar ierinde yer almakta ve
dier lkeler asndan nemli bir enerji arz riski oluturmaktadrlar. Bu yaktlarn
ayrca gnmzde rezervleri de her geen azalarak yine bir arz riski oluturmaktadr.
Bunun iindir ki zellikle bu fosil yakt rezervlerine sahip olmayp enerji ithal eden
ve da baml kalan lkeler, enerji arz gvenlii asndan farkl kaynaklara
ynelmektedirler. Gnmzde en uygun yntem olarak ise yenilenebilir enerji
kaynaklar olarak adlandrlan rzgr hzndan, gne ndan, eitli biyoyaktlardan, okyanus get-git hareketlerinden, dalgalardan, akarsulardaki su akndan
ve jeotermal kaynaklardan elde edilen enerji trleri gelmektedir. Bu sayede, hem
enerji maliyetleri, hem da bamllk, hem de fosil yaktlarn evreye olan
etkilerinin azaltlaca dnlmektedir. Ancak teknolojideki yenilikler, yenilenebilir
enerji kaynaklarnn maliyetlerini, henz konvansiyonel enerji kaynaklarna gre
daha dk seviyelere getirmemitir. Ayrca bu enerji kaynaklarndan elde edilen
elektrik enerjisinin lkelerin elektrik sistemlerine olan olumsuz etkileri ve bu tr
kaynaklarn doann meteorolojik olaylarna fazla baml olmas dolaysyla
sreklilik arz etmemesi sebebleriyle bu enerji kaynaklarnn da gvenilirlii yeterli
dzeyde deildir. Bu nedenle bu tez almasnda sadece elektrik enerjisinin
retilmesi iin gerekli olan birincil enerji kaynaklarnn ok krtiterli karar verme
modelleriyle karlatrlmas hedeflenmektedir.
Bu karlatrma
sonrasnda
duyarllk analizleri ve ayn zamanda farkl senaryolara gre de eitlendirilerek

enerji politikalarnn oluturulmasnda bir kaynak olarak kullanlmas amalanmtr.
2. PROBLEM TANIMI
nsanln artan nfusu ve hayatn idame ettirmesi gereklilii insanlk iin gerekli
olan enerji ihtiyacn da artrmtr. nsanlk 16-17. yzyllara kadar ihtiyalarnn
doay kullanarak rnein ulam hayvanlar ile salamaktayd. Ancak sanayi
devrimi ile birlikte nce ulatrmada buharl ve kmrle alan trenler daha sonra
motorlu tatlar ve nihayetinde elektriin bulunmasyla her trl ihtiyac iin icat
edilen aletlerle enerji ihtiyac artarak devam edegelmitir. Artan bu enerji ihtiyacnn
doada bolca bulunan ve basit bir yanma olayyla enerji vermesi dolaysyla fosil
yaktlar olarak bilinen nceleri kmr, sonra petrol ve doalgazdan salanmas
balangta nem verilmeyen, yanma olay sonucu ortaya kan havann ve evrenin
kirlenmesine sebep olan gazlarn zamanla insanl tehdit edecek boyutlara
gelmesine sebep olmutur. 1850li yllardaki sanayi devriminden itibaren gnmze
kadar dnyann ortalama scakl 2oC artmtr. Bunun 2oC daha artmas durumunda
kutuplardaki buzullarn eriyecei, bu sayede deniz ve okyanuslarn su seviyesinin
ykselecei ve dnyann byk bir blmnn sular altnda kalaca, iklimlerin
deiecei ve nihayetinde yaamn durma noktasna gelecei bilim adamlarnca
belirtilmektedir. Buna sebep olan ise sera gazlar olarak adlandrlan, azot oksitler
(NOx, NO2), karbonmonoksit (CO), karbondioksit (CO2), hidrokarbonlar (HC), slfr
dioksit (SO2), slfr florr (SF6) Metan (CH4) ve yanma sonucu oluan kurumda yer
alan havadaki parack maddeler (PM)in havadaki oranlarnn artmasdr. Bu oran
arttka gne nn gnee geri dn (mas) engellenmekte ve yeryz daha
fazla snmaktadr. Bu snma ile dnyann scakl artmaktadr. Ayrca slfr ieren
gazlar ise asit yamurlarna sebep olmaktadrlar. Mevcut trendlerin devam etmesi
durumunda 2100l yllara kadar dnyann scaklnn 2 oC daha artaca tahmin
edilmektedir. Bu yzden sera gazlar ve dier zararl gazlarn havadaki oranlarnn
snrlandrlmas ve hatta drlmesi gerekmektedir. Bu sebeple 1990l yllardan
itibaren Birlemi Milletler, konunun uluslararas zm gerektiren ve bu ekilde ele
alnmas gereklilii ile klim Deiiklii Platformunu oluturmutur. Bu platform,
ilk kez 1992 ylnda Brezilyann Rio kentinde dzenledii konferans ile lkelere
doaya zararl gazlarn salnmna sebep vermemeleri iin yntemler aratrmaya
balamtr. Bunun iin enerji retiminin fosil kaynaklar yerine doa dostu
yenilenebilir enerji kaynaklarna dntrlmesi gereklilii ortaya kmtr. 1997
ylnda ise Japonyann Kyoto kentinde toplanan konferans sonucu, lkelere
yaptrmlar uygulanmas iin bir protokol oluturulmutur. ye lkelerin % 55nin
protokol imzalayp kabul etmesi sonucu yaptrmlarn yrrle girecei maddesi
dolaysyla bu orann saland 2004 ylna kadar (Rusyann da Kyoto protokoln
kabul etmesi sonucu) protokol bir anlam ifade etmemitir. Protokol Trkiye
tarafndan ubat-2009 tarihinde imzalanp onaylanarak Trkiye asndan da
yrrle girmitir (ekil 2.1) [4]. Protokol temelde lkeleri iki ana gruba ayrarak
sera gaz etkisi ve dolaysyla iklim deiikliine sebep olan alt bileiin
(Karbondioksit (CO2), Metan (CH4), Azot oksit (N2O), Hidroflorokarbonlar (HFCs),
Perflorokarbonlar (PFCs), Slfr florr (SF6)) evreye olan emisyonlarnn azaltm
iin lkelere ykmllkler getirmektedir. lkeler mevcut elenik CO2 emisyonlarn
ilk planda (2008-2012 yllar arasnda) 1990 seviyesinin % 5 altna daha sonra ise
2020 ylnda 1990 seviyesinin % 20 altna drmek zorundadrlar. Dier taraftan
ekil 2.1. Trkiye sera gaz emisyonlar ve projeksiyonu
Taahht Periyodu
Mt elenik CO2 salnm
Avrupa Birlii ilk plandaki oran, kendi ye lkeleri iin % 8 olarak belirlemitir.
ncelikle temelde fosil enerji kaynaklarnn yaklmas neticesinde ortaya kan sera
gaz salnmnn nasl kontrol edilecei ve ihtiyacn dier hangi enerji kaynaklarndan
salanaca nem kazanmaktadr. Aadaki izelge 2.1de 2007 IEA verilerine gre
dnya leinde enerji sektrnn birincil kaynaklara dalm verilmitir [5]. Bu
tabloya gre dnyadaki toplam 12029.27 Mtep enerji retiminin yanabilen biyo-ktle
enerjisi de ilave edildiinde % 91 den fazlas olan 10972.47 Mtep kadar fosil
birincil enerji kaynaklarndan salanmaktadr. Bu miktarn yaklak % 28i olan
3318.42 Mtep ise elektrik retiminde kullanlmaktadr. Bu yzden tm dnyada
zellikle Avrupa Birlii lkelerinde karbondioksit emisyonunu azaltmak iin elektrik
retiminde yenilenebilir enerji kaynaklarnn paynn artrlmas hedeflenmektedir.
izelge 2.1. Dnya enerji retim ve tketimi

Dier
Yanan
retim ve
Tketim
Kmr
(Mtep)
Ham
Petrol
Petrol
rnleri
Doalgaz
Nkleer
Hidro
(Jeotermal,
Yenilene-
Gne,
bilir ve
Rzgar
Atk
vb. Is ve
Toplam
Elektrik,)
retim
3208.54
4000.95
2498.03
709.14
264.74
1175.12
83.01
11939.53
thalat
589.63
2350.05
972.51
757.55
5.58
53.27
4728.59
hracat
-602.67
-742.66
-4.65
-53.35
-4645.48
Envanter
Fark
Toplam
retim
letim
statistiksel
Fark
Elektrik
Santralleri
K (CHP)
Santraller
Is
Santralleri
Doalgaz
Rafineriler
Kmr
Dnm
Svlatrma
Dier
Dnmler
Kendi
Kullanm
Datm
Kayplar
Toplam
Tketim
2217.49
1024.66
-9.18
-1.54
10.07
6.94
0.34
6.64
3186.32
4131.97
-42.08
2519.87
709.14
264.74
1176.39
82.93
12029.27
-146.65
166.61
19.96
12.77
-7.61
-12.31
13.83
-0.25
0.57
7.00
-27.11
-216.90
-609.03
-702.82
-48.34
1470.39
-2282.22
-183.29
-0.05
-25.86
-295.88
-6.32
-28.29
322.70
-216.98
-99.95
-0.71
-12.28
-87.43
-7.34
167.93
-39.78
-14.39
-3.07
10.87
-7.34
167.93
-39.78
3913.99
-0.57
-46.53
1883.67
3959.95
264.74
-195.02
0.02
-3.07
-0.17
-198.24
-18.23
8.26
-5.74
-15.71
0.01
29.15
-30.10
-1.93
-52.09
-54.96
-73.18
-9.38
-216.91
-220.56
-10.85
-177.67
-708.54
-2.66
-3.91
-0.32
-27.06
-0.24
-166.43
-200.62
728.71
14.05
3517.69
1296.19
1029.00
1700.41
8286.07
Sanayi
583.23
4.68
319.36
461.34
188.78
717.32
2274.72
Ulam
3.53
0.001
2160.94
74.77
34.15
23.34
2296.73
110.21
0.22
453.44
614.99
806.06
959.75
2944.68
31.75
9.15
583.95
145.09
0.01
769.94
Dier
Enerji D
Kullanm
10
Sera gaz salnmnn azaltlmas en hzl elektrik enerjisi retim santrallerinin

yenilenebilir enerji santrallerine dntrlmesi ile mmkn olacan dnen
Avrupa Birlii (AB) lkeleri abuk davranarak Kyoto protokolnn yrrle
girmesinin yasallamasn beklemeden elektrik enerjisi retiminde kullanlan
80.000
60.000
40.000
20.000
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
0
1995
Birikimli Kurulu G
8.484
8.535
7.592
6.204
5.838
5.462
4.428
3.209
3.225
1.700
1.277
3.000
979
6.000
814
Ylllk Kurulu G
9.000
5.913
GW
12.000
10.163
yenilenebilir enerji kaynaklar kurulu gcn 10 kat artrmlardr (ekil 2.2) [6].
AB Rzgar Kurulu Gc (MW)
ekil 2.2. AB lkelerindeki rzgar enerjisi retiminin deiimi

Temelde ulatrma, stma ve elektrik enerjisi retiminde kullanlan bu fosil
yaktlarn birdenbire yenilenebilir enerji kaynaklarna dntrlmesi ok mmkn
deildir. zellikle ulatrma sektrnde biraz daha teknolojik gelimelere bal
olduu aikrdr. Ama gnmzde elektrikle veya hibrid (elektrik ve fosil yaktla)
alan aralar seri retime gemi ve kullanlmaya balanmtr. Istma sektrnde
ise fosil yaktlar hala yksek kalorifik deerleri (izelge 2.2) dolaysyla ncelikli
tercih olarak kullanmna devam edilmektedir [7]. Bu sektrde ancak binalarn
yaltm teknolojilerinin iyiletirilmesi ve verimli alan kullanm ile bu tr fosil
yaktlarn tketimi azaltlabilir.
izelge 2.2. Baz birincil enerji kaynaklarnn kalorifik deerleri
Kaynaklar
Deer (kcal/kg)
Petrol
9860
Doalgaz
8100
Takmr
3500-6000
Linyit
2470
11
Son yllarda yaplan teknolojik gelitirmeler sonucu gnmzde elektrikle alan

veya hibrid motorlu aralar mevcuttur. Bu aralarnn saylarnn artmas elektrik
retiminin nmzdeki yllarda daha da nem kazanacan gstermektedir. Bu
yzden elektrik enerjisinin YEKdan srekli ve srdrlebilir ekilde salanmas
nem arz etmektedir. Hatta kapasite yeterli olursa snma ve piirme gibi ihtiyalarn
da elektrik ile salanmas mmkn olabilecektir.
ekil 2.3. Trkiye sera gaz salnmlarnn sektrlere dalm
12
izelge 2.3. 2006 yl Trkiye sera gaz salnmlar

klim Deiiklii Kaynak Kategorisi
CO2 Emisyonu
Oran
Toplam
(Mt CO2)
(%)
Oran (%)
Elektrik ve Is retimi - Kmr
42.32
12.6
12.6
malat Sanayi Kmr
42.30
12.6
25.1
Karayolu-Petrol
36.60
10.9
36.0
Elektrik ve Is retimi Doalgaz
27.28
8.1
44.1
Konut Doalgaz
14.45
4.3
48.4
malat Sanayi Petrol
12.35
3.7
52.0
Konut Kmr
10.10
3.0
55.0
Belirtilmeyen Dier Sektrler Petrol
9.69
2.9
57.9
malat Sanayi Doalgaz
8.01
2.4
60.3
Belirtilmeyen Dier Sektrler Doalgaz
6.51
1.9
62.2
Dier Ulam Petrol
5.36
1.6
63.8
239.74
71.1
71.1
Yakt Yanmas Sonucu Toplam CO2
CO2 Emisyonu (Milyon Metrik Ton)
Gemi
Sektrlere Gre CO2

Emisyonu Referans Senaryo
Elektrik
Ulatrma
Tarm
Sanayi
Konut
Tedarik
ekil 2.4. Trkiye karbondioksit emisyonlarnn sektrel dalm
13
Trkiye asnda da durum ekillerde de grlecei zere benzer ekildedir (izelge

2.3, ekil 2.3 ve 2.4) [8-9]. Sera gaz salnmlarnn byk ounluu fosil yaktlarn
yakld ulatrma ve stma sektrlerinden (% 66) ve elektrik santrallerinden (% 34)
kaynaklanmaktadr [8]. Elektrik santrallerinden kaynaklanan sera gaz salnm ise
dnya ortalamasndan daha yksek olarak gnmzde % 45 seviyelerine ulam
durumdadr. Trkiyede de Avrupadakine benzer bir durum anlayyla YEK
ierisinde zellikle de rzgar santrallerinin kurulumunda byk bir art
yaanmaktadr. 2009 yl ierisinde EPDKdan lisans alm rzgar santrallerinin
listesi izelge 2.4de gsterilmitir [10].
izelge 2.4. EPDKdan lisans alm rzgar santralleri
irket
Alize A..
Gbirlii A..
Bores A..
Sunjt A..
Bares A..
Ertrk A..
Mare A..
Deniz A..
Anemon A..
Doal A..
Doal A..
Deniz A.. (Aksa)
Doal A..
nnores A.. (Dost Enerji)
Lodos A..
Ertrk A..
Baki A..
Dares A..
Ezse Ltd. ti.
Ezse Ltd. ti.
Ayen A..
Kores A..
Alize A..
Alize A..
Rotor A..
Maz-3 Res Elektrik retim A..
Borasco A..
Alize A..
Alize A..
Alize A..
Alize A..
Trbin Gc (MW)
0.50
0.60
0.60
0.60
1.50
0.85
0.80
1.80
0.80
0.80
0.90
2.00
0.80
2.50
2.00
3.00
3.00
0.80
0.90
2.50
2.10
2.50
0.80
0.90
2.50
2.50
3.00
2.00
0.80
2.00
2.00
nite Adedi
3
12
17
2
20
1
49
6
38
13
5
15
38
17
12
20
30
36
39
1
15
1
17
22
54
9
15
14
36
8
10
Kurulu G (MW)
1.50
7.20
10.20
1.20
30.00
0.85
39.20
10.80
30.40
14.90
14.90
30.00
30.40
42.50
24.00
60.00
90.00
28.80
35.10
22.50
31.50
15.00
19.00
19.00
135.00
22.50
45.00
28.80
28.80
16.00
20.80
14
izelge 2.4. (Devam) EPDKdan lisans alm rzgar santralleri

irket
Alize A..
Alize A..
Soma A..
Boreas A..
Doruk A..
Yapsan naat Elektrik Sanayi Ticaret A..
Doal A..
Doal A..
Poyraz A..
Bilgin Elektrik retim A..
Bares Elektrik retim A..
Borasco Enerji ve Kimya Sanayi Ticaret A..
Burg-Bursa Gbirlii Enerji retim Sanayi ve
Ticaret A..
Derton Elektrik retim A..
Galata Wind Enerji Limited irketi
Garet Enerji retim ve Ticaret A..
Galata Wind Enerji Limited irketi
z-Yel Elektrik retim Limited irketi
Ske Rzgar Enerjisinden Elektrik retim Santral
Limited irketi
Yalova Rzgar Enerjisinden Elektrik retim Santral
Limited irketi
GENEL TOPLAM
Trbin
Gc (MW)
0.80
0.80
0.80
nite
Adedi
1
32
176
2.00
2.50
2.00
2.00
0.90
2.50
2.50
15
36
15
15
61
36
57
Kurulu
G (MW)
20.80
25.60
140.80
15.00
30.00
90.00
30.00
30.00
54.90
90.00
142.50
45.00
54.00
45.00
315.00
315.00
80.00
27.00
27.00
55.00
30.00
100.00
45.00
27.90
2 426.35
Bu sayede ok hzl bir ekilde elektrik retimi YEKndan salanrken sera gazlar
salnmnn azaltlmas mmkn olacaktr. Bu konuda getirilecek tevikler ve sera
gaz salnmna verilecek cezalar bu deiimin daha da hzl olmasn salayacaktr.
Ancak sistem operatr ve entegrasyon asndan durumun o kadar avantajl
olmad Trkiyenin kurulu gcnn iki katna kadar talep gelmesine ramen
TEAnin rzgar santralleri kurulumu iin sadece yaklak 4800 MWa kadar izin
vermesinden
anlalmaktadr.
YEKnn
sera
gaz
salnmn
azaltmas,
srdrrebilirlik ve enerjide da bamll azaltmas gibi avantajlar bulunurken,

mevcut elektrik sistemine entegrasyonunda ve yeni teknoloji olmalar dolaysyla
imdilik greceli maliyetlerinin yksek oluu gibi dezavantajlar da vardr. Bununla
15
birlikte YEK, enerjinin meteorolojik olaylara baml olarak kesikli olmas, g

kalitesine olumsuz etkileri, sisteme entegrasyon ve gvenilirlik asndan bir takm
dezavantajlara sahiptirler.
Bu nedenle yenilenebilir enerji kaynaklarnn konvansiyonel enerji kaynaklarna gre
durumu, kurulmalar ve tevik edilmelerinin toplam fayda ve maliyet analizi
yaplmasna ihtiya vardr. Bu tezin amac elektrik retimindeki tm enerji
kaynaklarnn belirlenen kriterler baznda avantaj ve dezavantajlar ortaya konularak
ok kriterli karar modelleri ile analiz etmektir. Bu sayede gelitirilecek enerji
politikalarna kaynak oluturabilmektir. Bu yzden bu tez kapsamnda sadece
elektrik enerjisi retimi iin tketilen fosil yaktlarn YEK ile ikame sonucu
azaltlmas durumu avantaj ve dezavantajlar Trkiye asndan incelenmitir.
Bu tez almas kapsamnda elektrik enerjisi retiminde kullanlan birincil enerji
kaynaklarnn avantaj ve dezavantajlar aratrlarak, ok kriterli karar modelleri ile
lke stratejileri ve ncelikleri asndan bir sralama yaplmas amalanmtr. Bu
amala devam eden blmlerde, ncelikle literatr aratrmas yaplarak bu konuda
kullanlacak yntem ve metodolojiye karar verilmi (Blm 3), daha sonra elektrik
enerjisi retiminde kullanlan birincil enerji kaynaklar ve enerji potansiyeli
aratrlm ve retim teknolojileri hakknda bilgi verilmi (Blm 4), daha sonraki
blmlerde Trkiye elektrik sistemi (Blm 5) ksaca anlatlm, lke verilerine gre
ok kriterli karar modeli (Blm 6) oluturulmu, kriterlerler (Blm 7) ve arlklar
(Blm 8) belirlenmi, model deerleri atanarak, duyarllk analizleri ile farkl
senaryolar iin deiik kriter arlklar denenmi (Blm 9) ve sonu ve neriler
(Blm 10)de verilmitir.
16
3. METODOLOJ BELRLENMES - ENERJ MODELLERNDE

KULLANILAN OK KRTERL KARAR VERME YNTEMLER
3.1. Literatr Aratrmas
Enerji planlama ve modelleme zellikle 1970li yllardaki petrol krizinden sonra bu
konuda alma yapan aratrmaclarn, enerji konusunda alan kamu ve zel
sektrdeki enerji uzmanlarnn ve karar vericilerin dikkatini ekmitir [11]. nk bu
kriz sonrasnda lkeler enerji ihtiyalarn daha gvenli ve srekli salayabilmenin
yollarn aratrmaya balamlardr. zellikle nkleer santrallerin bu yllarda
kurulularnn artm olmas bu yzdendir [12]. nceleri sadece maliyet kriteri
erevesinde deerlendirilen enerji planlama ve yatrm kararlar 1980 ve zellikle
1990l yllarda evresel etkilerin de iin iine katld ok ynl bir aratrma
konusu olagelmitir. Bunun iindir ki bu yllardan sonra enerji karar modellerinde
ok kriterli / amal karar metodolojileri kullanlmaya balanmtr. Bu sayede hem
farkl enerji politikalar hem de farkl enerji kayna seiminde alternatiflerin
birbiriyle ok ynl kriterler temelinde karlatrmalar yaplarak avantaj ve
dezavantajlar analitik ve bilimsel yntemlerle deerlendirme frsat ortaya
karmaktadr. Enerji ve evre konularn el alan bir makalede karar problemlerini
zme teknikleri aadaki gibi snflandrlmtr [13]:
Belirsizlik altnda karar verme
o Karar aalar
o Etkileim diagramlar
o ok ltl fayda teorisi (MAUT)
o Dierleri (Beklenen fayda maksimizasyonuvb.)
ok kriterli karar verme (MCDM)
o ok amal karar verme
o ok ltl karar verme (MADM)
Analitik hiyerari prosesi (AHP)
17
Dierleri (ELECTRE, PROMETHEE, TOPSIS vb.)
Karar destek sistemleri

o Basit karar destek sistemleri
o Akll karar destek sistemleri
Bu snflandrmaya gre enerji ve evre konularnda yazlm incelenen 95 makalede
ise MAUT, ve AHP ve dier MADM tekniklerininin kullanmnn daha youn
olduu gzlenmitir. zelilkle enerji politikalar konusunda AHPnin kullanm
youndur. AHPnin daha genelletirilmi bir ekli olan yine Saaty tarafndan
gelitirilen ANPnin bu tr problemleri formle etmekte daha kolay ve faydal
olduu grlmektedir [14]. Blm 4de ksaca deinilecei gibi gnmzde elektrik
enerjisi elde edilmesi iin eitli teknolojiler ve yntemler vardr. Her birinin kendine
gre avantaj ve dezavantajlar olduu iin elektrik enerjisi retiminde hangi kaynan
kullanlaca bir, ok kriterli karar problemini ortaya koymaktadr. Bunun iindir ki
ok kriterli karar verme yntemlerinin, enerji ve evre karar modellerinde kullanm
getiimiz on ylda artarak srmtr [15]. Bunun 1995 ylna kadar yaplan 95 adet
yayn, daha sonraki 10 ylda 2005 ylna kadar bu saynn katna klarak 252
yayn yaplmas gstermektedir [16]. Yine 2006 ylnda yaplan bir aratrmada
taranan 252 yayndan ayn sonuca ulalabilir [16]. Pohekarn yapt almada ise
taranan 90 makalede srdrlebilir enerji planlamas konusunda ok kriterli karar
verme yntemlerinin kullanm, 1990 ylna kadar 19 adet iken 2004 ylna kadar 48
adete ykseldii belirtilmektedir [17]. Bu karar yntemlerinden PROMETHEEnin
kullanmn aratran bir dier makalede ise enerji modelleri zellikle balantl evre
ve hidroloji modelleri de ilave edildiinde nemli bir paya sahip olduu
bilinmektedir [18]. Dier bir almada ise yenilenebilir enerji politikalar ve
ynetimi iin ok kriterli karar verme yntemleri kullanlmas incelenmektedir [19].
zellikle son yllarda artan sera gaz salnm ve iklimsel deiiklikler nedeniyle
elektrik retiminin hangi kaynaklardan salanacana, ekonomik, politik, teknik ve
evre gereksinimlerine gre karar veren deiik almalar yer almaktadr [20-40].
Bunlardan Trkiye enerji sektr ile ilgili olan ve ok kriterli karar modellerini
18
kullanan 6 adet alma yer almaktadr [20, 24, 26, 28, 29, 38]. 1 adet alma yine
Trkiyedeki enerji politikalar ile ilgili ancak istatistiksel modellerle bir
karlatrma yaplmtr [4]. Kahraman, C., makalesinde bulank AHP ve bulank
aksiyomatik modelleme tekniini kullanarak sadece yenilenebilir enerji kaynaklarn
karlatrmtr [20]. Yaplan alma neticesinde rzgar ve gne enerjisi n plana
kp srasyla ilk iki sray alrken, biyo-ktle, jeotermal ve hidroelektrik enerji
kaynaklar srasyla dier ekilde sralanmtr. Uluta, B. H., makalesinde ANP
modeli ile Trkiyenin birincil enerji kaynaklarn karlatrmtr. Ulutan
modelinin sonucunda ise biyo-ktle ilk sray alrken onu jeotermal ve kmr enerji
kaynaklar takip etmitir [23]. Bke, T., makalesinde sadece elektrik enerjisi
retiminde kullanlan birincil enerji kaynaklarn ANP modeli ile karlatrmtr.
Bkenin modelinin sonucunda ise hidroelektrik, doalgaz ve kmr ilk sray
almtr [25]. Dadeviren, M., ise Trkiye enerji politikalar asndan bir alma
yaparak stratejileri ANP modeli ve grup karar ile karlatrmtr [27]. ANP
kullanan bir dier makalede ise nt, S., elektrik enerjisini dier enerji trleri ile
Trkiyedeki imalat sanayi asndan karlatrmtr [38]. 8 byk imalat sektr
iin yaplan almada girdi maliyeti olarak ele alnan enerjinin, en uygun olarak
elektrik ve doalgazdan salanmas gerektii ortaya kmtr. Dier bir almada
Topu, Y. I., elektrik retiminde kullanlan birincil enerji kaynaklarn dier bir ok
kriterli karar verme teknii olan PROMETHEE ile karlatrmtr [28]. Topunun
tam sralamasnda ise rzgar, hidroelektrik, fotovoltaik gne enerjisi ilk sray
almtr. Szen, A., istatistiksel yntemlerle sera gaz salnmn engelleyecek
politikalar analiz etmitir [4]. Yurt dnda da enerji politikalar ve enerji kayna
alternatiflerinin karlatrld makaleler son yllarda artmaktadr. Pilavachi
makalesinde Yunanistanda elektrik enerjisi retiminde birincil enerji kaynaklarn
AHP modeli ile karlatrm ve jeotermal, rzgar ve biyo-ktle sralamasn elde
etmitir [39]. Avusturyada Madlener ulusal enerji politikalar ve senaryolarn
PROMETHEE metodu kulanarak karlatrmtr [40]. Benzer ekilde almalar,
Yunanistan iin Georgopoulou ELECTRE metodunu kullanarak yapmtr [19].
Enerji politikalar ve teknolojilerinin karlatrlmas, seilmesi ve analizlerinin
yapld bu makalelerde enerji, ekonomi ve evre konularnn birbiriyle balantl
19
olduu ve karar srecini etkiledii anlalmaktadr. Bunun iindir ki seilen karar

modelinde zellikle kriterlerin birbirleriyle olan etkileiminin ortaya konulmas
gerekmektedir. Bunu salayan tek karar verme teknii ise ANPdir. ANP hem
kriterlerin hem alternatiflerin kendi ilerinde birbirleriyle etkileimini dikkate alrken
ayrca birbirleri aras etki ve arlklar da dikkate almas dolaysyla, enerji
politikalar seiminde daha uygun bir modeldir. Ayrca ANPnin bundan daha nemli
bir avantaj ise iki aamal bir karar srecini oluturmaya imkn vererek hem farkl
enerji politikalarn hem de bu politikalarn etkileyecei enerji retim kayna
seimini salayabilmesidir. Ayrca ANP metodolojisinde kriter deerleri atanrken
hem llebilen hem de llemeyen veriler kullanllabilmektedir. Bu tez almas
kapsamnda da hem farkl enerji politika ve senaryolar hem de bu politika ve
senaryolara gre elektrik enerjisi retiminde seilecek birincil enerji kaynaklarnn
seimi amalanmaktadr. ANPnin BOCR modeli ise tam bunu salamak zere
kurgulanm ve oluturulmu bir karar modeli olmas dolaysyla bu tez almasnda
kullanm uygun bulunmutur.
3.2. ANP Metodolojisi

Saaty tarafndan 1980li yllarda gelitirilen ANP metodolojisi daha nce ayn
aratrmac tarafndan bulunan AHPnin daha gelitirilmi ve geniletilmi eklidir
[14].
20
ekil 3.1. Genel AHP modeli

ekil 3.1de grld zere genel AHP metodolojisinde karar probleminin,
hiyerarik olarak sten aa seviyelere doru etki ve arlklarn belirlenerek
modelleme yapld bir yapdr [14]. En st seviyedeki amaca ulamak iin
belirlenen kriterler ve bu kriter kmelerinin altnda yer alan alt-kriterler temelinde en
alt seviyedeki alternatifler arasndan amaca en uygun seimin yaplmasdr. ANP ise
ekil 3.2de gsterildii gibi bu hiyerarik yapnn her seviyesinden bir st seviyeye
veya alt seviyeye etkiye izin veren ve karar problemini bir hiyerarik yapdan ziyade
bir a yaps olarak modelleyen, AHPden daha genel bir metodolojidir [14]. Aslnda
AHP, ANPnin kriterler, alternatifler ve btn kme elemanlar arasnda etkileime
izin vermeyen zel bir durumudur.
21
ekil 3.2. ANPde kriterler aras bamllklar

ANP metodolojisinde, bir kme sadece kendisinden etkileniyor ve dier kmeleri
etkiliyorsa Kaynak Kme (Source Component), tam tersi kendisi hibir kmeyi
etkilemiyor tam tersine dierlerinden etkileniyor ise Batak Kme (Sink
Component), arada olan kmelere de Ara Kme (Transient Component) olarak
adlandrlmaktadr. A yapsnn kurulmasndaki ama nihai karar deer ve
arlklarn oluturmak iin btn bamllk ve etkileimleri dikkate alarak doru
karara ulamak iin gerekli yntemin belirlenmesidir. Bu nedenle a yapsnn ve
bamllklarn belirlenmesinin yan sra ANPde AHPde olduu gibi kriterler
temelinde alternatiflerin ikili karlatrma matrislerinin oluturulmas gerekmektedir.
Gerek hayatta birok alanda karar problemi ile karlalr. Bu karar problemlerinde
karar almann merkezinde etkile(n)mek (influence) kavram yer almaktadr. Gnlk
hayattaki tecrbelerden veya saysal bir takm verilerden karlatrlan iki elemandan
birinin dierine stnl bu etki durumuna gre karar deitirir. Matematiksel
olarak bir karar modeli oluturmak ve doru karar bulmak iin bu etkinin iyi bir
ekilde derecelendirilmesi ve saysallatrlmas gerekmektedir. Bunun iin ANP
22
metodolojisinin teorisyeni Saaty tarafndan gelitirilen Temel lek (Fundamental

Scale) izelge 3.1de verilmitir [14]. Karar matrislerin oluturulmas iin
karlatrlan elemanlarn birbirlerine olan stnlklerini saysallatmak iin Saaty
tarafndan nerilen bu 1-9 leine gre kriter temelinde alternatifler birbirleri ile
karlatrlarak (rnein A ve B) edinilen bir saysal veriye veya edinilen etkiye
gre bir deer atanmaktadr (rnein 5). Bunun anlam A alternatifi, edinilen etki ve
varsa saysal veriler nda seilen kriter temelinde B alternatifine gre ok gl
derecede stnle sahiptir. Tersi karlatrmada ise (rnein Bnin Aya
stnl) tersi deer (yani 1/5 = 0.20) geerli olarak varsaylmaktadr.
izelge 3.1. 1-9 Saaty lei
Temel l
Deerleri
1
3
5
7
9
2, 4, 6, 8
1 / Deer
Anlam
Eit derecede nemli
Karlatrlan elemanlardan birinin dierine hafif ve orta
derecede stnl
Gl ve nemli derecede stnlk
ok gl derecede stnlk
Kesin ve son derece kuvvetli stnlk
Yukardaki deerlerin arasnda bir stnlk belirtmek iin
kullanlan ara deerler
Zt karlatrmalar iin stnlk deerinin tersi geerlidir.
Bu ekilde her bir kriter temelinde btn alternatifler karlatrlarak bir matris elde
edilmektedir. Nihai karar matrisine temel tekil edecek bu matris atamalar
neticesinde alternatif arlklar belirlenmektedir. Benzer ekilde ANP metodolojisi
a oluturan btn kme ve alt-kmeler aras etkileim izin vermesi dolaysyla bu
etkileim olan kmeler, alt-kmeler ve kmeyi oluturan elemanlar aras bamllk
matrisi oluturulmaktadr. Elde edilen ikili karlatrma matrisleri, sper matris
(W) denilen nihai karar matrisinin, bamllk matrisleri de dikkate alnarak elde
edilen birer paralardr (Wij) (ekil 3.3). Bamllklarn dikkate alnmas iin
oluturulan bu sper matrisin stleri alnarak limit deerlerine ulamaya ihtiya
vardr. nk arlklarn kararl durum (steady-state)daki deerleri doru kararn
olumasn salayacaktr. Elde edilen bu matrise limit sper matris ad
23
verilmektedir. Bu matrisin normalize edilmesi ile nihai karar matrisi de oluturulmu

olmaktadr (ekil 3.4).
ekil 3.3. kili karlatrma matrisi (Sper matrisin her bir eleman)
ekil 3.4. Sper matris

ANP metodolojisinin BOCR modelinin uygulamasnn aamalar ksaca aada
verilmitir:
24
Fayda, frsat, maliyet ve risk kriterleri temelinde kontrol kriterlerinin ve

hiyerarisinin
tm
sistemin
ve
elemanlarnn
karlatrlabilmesi
iin
oluturulmas ilk aamadr. Bunu yaparken fayda ve frsat kriterleri iin seilen
kontrol kriterinin en iyi ekilde salanmas iin en ok fayday ve frsat
hangisinin sergileyecei sorusunun sorulmas gerekmektedir. Benzer ekilde
maliyet ve risk kriterleri iin ise seilen kontrol kriterinin en maliyetli ve en riskli
seeneklere etkisinin llmesi gerekmektedir.
Her bir kontrol kriteri iin sistemin elemanlarnn belirlenmesi gerekmektedir.
kili karlatrma matrisleri ile kriterler aras etkileim belirlenir.
Her kriter kmesi elemanlar iin ikili karlatrma matrisleri oluturularak
arllar belirlenir.
Her bir kontrol kriteri ve alt kriterler iin daha nce elde edilmi arlklar ile
sper matris oluturulur. Bu ilem gerekletrilirken sistemin tm elemanlar
sper matrisin satr ve stunlarna ayn sra ile yerletirilerek aralarnda etkileim
olan kriter arlklarna elde edilen deer, etkileim (balant) bulunmayan
elemanlar iin sfr deeri atanr.
Limit sper matris deerleri sper matrisin stel kuvvetleri alnarak bulunur.
Matrisin sonsuzda limit deerine ulaabilmesi iin ilk (primitive), indirilebilir
(reducible), dngsel (cyclic) zelliklerinin bulunmas gerekir.
Limit sper matris arlklar ile arplarak sentez edilmi deerler fayda, frsat,
maliyet ve risk kriteri iin ayr ayr hesaplanr.
Kontrol kriterleri altnda nceden elde edilen fayda iin b, frsat iin o, maliyet
iin c ve risk iin r simgeleri kullanlarak arlklar ile fayda iin elde edilen B,
frsat iin elde edilen O, maliyet iin elde edilen C ve risk iin elde edilen R
simgeleri kullanlarak elde edilen deerleri iki farkl yaklama gre nihai karar
deeri ve sralamas iin aadaki ekilde sentez edilerek sonuca ulalr.
arpmsal (multiplicative) formle gre (Bb.Oo / Cc.Rr) eklinde her bir alternatif
iin nihai karar deeri hesaplanr ve alternatifler bykten ke gre sralanr.
Toplamsal (additive) formle gre ise (b.B + o.O) (c.C + r.R) eklinde her bir
alternatif iin nihai karar deeri hesaplanr ve alternatifler bykten ke gre
sralanr.
25
Bu sayede gerek hayat problemlerini, AHPye gre daha gereki yanstan ANP
metodoloji ile birok karar modeli oluturularak doru zme daha fazla yaklamak
mmkndr. Yukarda literatr aratrmasnda ksaca deinildii zere son yllarda
ok kriterli karar modellerinin kullanm artarak srmektedir. Bunun iinde ise ANP
pay da nemli lde artmaktadr. Enerji modellerinin dnda ANP birok
uygulama alanna sahiptir. Bunlardan bazlar tedariki seimi [41], proje seimi
[42], pazarlama stratejilerinin belirlenmesi [43], malzeme seimi [44] vb. olarak
sralanabilir. Daha farkl birok sektrdeki uygulamalar iin Saatynin deiik
kitaplarndan daha detayl bilgi elde edilebilir [14]. Bunlardan zelikle uygulamalar
iin yazlm Encyclicon kitabnda 100n stnde makale yer alrken Hierarchon
kitabnda 500n stnde uygulama yer almaktadr.
26
4. ELEKTRK ENERJS RETMNDE KULLANILAN BRNCL

ENERJ KAYNAKLARI VE RETM TEKNOLOJLER
Elektrik enerjisi maddenin atomik yapdasnda bulunan elektronlarn hareketinden
oluan bir enerji trdr. Gnmzde birok makina ve donanm elektrik enerjisini
kullanarak almaktadr ve artarak kullanm alan genilemektedir. Hatta evresel
kriterler dolaysyla gnmzde motorlu aralar da elektrikli retilmeye balanmtr.
Dolaysyla bu enerjinin retilmesi iin gerekli birincil enerji kaynaklarnn nemi
artmaktadr. Ayn zamanda azalan fosil kaynaklar dolaysyla birincil enerji
kaynaklarnn eitlendirilmesi, artan iklim deiiklii etkisiyle de yenilenebilir
olmas zorunluluk haline gelmektedir. Gnmzde bilinen yntem ve teknolojiler ile
birincil enerji kaynaklar asndan elektrik retim ekilleri bu blmde ksaca
incelenmitir. ncelikle elektrik enerjisi retiminde kullanlan birincil enerji
kaynaklarna ve Trkiyenin bu kaynaklar asndan potansiyeline deinilmi daha
sonra ise bu birincil enerji kaynaklarnn kullanm ile elektrik retim
teknolojilerinden ksaca bahsedilmitir.
4.1. Birincil Enerji Kaynaklar
4.1.1. Kmr
Bilinen en eski enerji kayna olan kmrn elektrik santrallerindeki kullanm oran
da yksektir. Kmr kullanan termik santrallerde kmrn yanmas sonucu ortaya
kan s enerjisi ile ncelikle su stlarak kaynatlmakta ve buhar elde edilmektedir.
Elde edilen buhar, bir trbinin kanatlar dndrmesi ve dnen kanatlarn da bir
elektrik jeneratrne balanarak buradaki hareketten elektrik elde edilmesi
salanmaktadr. Temelde termik santrallerin tamamnda birincil enerji kayna farkl
olmas haricinde elektrik ayn ekilde elde edilir. Santraller arasndaki temel verim
fark yanan maddenin sl deerinden ve enerji dnm ve iletim teknolojilerinden
kaynaklanmaktadr. Gnmzde bilinen en iyi kalorifik deere sahip kmr cinsi ta
kmrdr. Trkiyede sadece Zonguldak yresinde karlan ta kmr daha ok
27
oradaki sanayi tesislerinde ve snmada kullanlmaktadr. Bunun dnda yaygn bir

rezerve sahip linyit kmr ise daha dk kalorifik deere sahip olmasna ramen
bolluu dolaysyla elektrik retim santrallerinde kullanlmaktadr (izelge 4.1).
Trkiyede ayrca ithal ta kmr kullanan elektrik retim santralleri de mevcuttur.
Kmrden elektrik retmenin gnmzde getirdii en byk problem ise hava
kirliliidir. Literatrde bu konuda eitli makaler bulunmakta olup, bir tanesinde
Trkiyenin biyo-ktle potansiyelinin tm linyit kullanan kmr santrallerinden elde
edilecek elektrii salayabilecei belirtilmektedir [35, 45-47]. zellikle daha dk
kalite diyebileceimiz linyit kmrnn kirli hava salnmlarnn azaltlmas iin
gerekli baca filtre teknolojilerinin gelitirilmesi gerekmektedir. Ayrca gnmzde
gelitirilen CO2 yakalama ve depolama teknikleri sayesinde CO2 emisyonunun % 8090 aralnda azaltlabildii belirtilmektedir [48]. Yaplan bu aratrmada farkl
tekniklerle karbondioksit yakalama ve depolamann, $ / MWh fiyat 73.5 ile 95.9
arasnda retilen elektrik iin srasyla 1 ton CO2den kurtulma maliyetinin 29 $ ile
60.9 $ arasnda deitii belirtilmektedir. Ancak bu sayede kmrn elektrik
retiminde kullanlmas artrlabilir. Trkiyenin linyit kmr potansiyeli (Harita
4.1) ve mevcut termik santrallerinin listesi (izelge 4.1) aada verilmitir [45, 49].
Ege Denizi
Karadeniz
Akdeniz
Harita 4.1. Trkiyedeki linyit rezervleri haritas
Linyit Rezervleri
28
izelge 4.1. Trkiyedeki termik santraller

Sra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
Santral Ad
Afin-Elbistan A
Aliaa GT + K
Ambarl
Ambarl K
Bursa Doalgaz
an 18 Mart
atalaz B
Denizli
Esenyurt I, II, III, IV
Enron (Trakya)
Engil GT
Hakkari
Hamitabat K
Hopa
Kangal 1, 2, 3
Kemerky 1, 2, 3
Orhaneli
Oya Elektrik
Park Termik
PS3-Silopi
PSA-dil
Seyitmer
Soma A
Soma B
Tunbilek A+B
Unimar
Van
Yataan
Yeniky
Yakt Tipi
Linyit
Motorin
Fuel-Oil
Doalgaz
Doalgaz
Linyit
Ta Kmr
Jeotermal
Doalgaz
Doalgaz
Motorin
Fuel-Oil
Doalgaz
Fuel-Oil
Linyit
Linyit
Linyit
Doalgaz
Linyit
Fuel-Oil
Fuel-Oil
Linyit
Linyit
Linyit
Linyit
Doalgaz
Fuel-Oil
Linyit
Linyit
ehir
K.Mara
zmir
stanbul
stanbul
Bursa
anakkale
Zonguldak
Denizli
stanbul
Tekirda
Van
Hakkari
Krklareli
Artvin
Sivas
Mula
Bursa
Kocaeli
Ankara
rnak
Mardin
Ktahya
Manisa
Manisa
Ktahya
Tekirda
Van
Mula
Mula
Kurulu G (MW)
1360
180
630
1350
1432
320
300
17.5
188.5
498
15
11
1200
50
457
630
210
258
620
44
11.4
600
44
990
429
504
24
630
420
4.1.2. Petrol
Petrol ve petrol rnlerinin elektrik santrallerinde kullanlmas aynen kmr yanma
maddesi olarak kullanlmas gibidir. Detayl olarak belirtmek gerekirse petrol
rafinelerilerinin eitli seviyelerinden elde edilen, 6. ve 10. seviye fuel-oil, mazot,
benzen, nafta, asfaltit ve asfalt termik santrallerde kullanlan eitli petrol rnleridir.
Kmre gre avantaj sv olmas dolaysyla yanma olaynn daha kolay olmas ve
kalorifik deerinin linyite gre daha yksek olmasndandr. Ayrca petrol kullanan
29
santrallerin kurulumu daha kk glerde ve daha ksa srede olabilmektedir.

Ancak petrol gnmzde azalan rezervleri ve zellikle ulatrma sektrndeki talep
fazlal dolaysyla pahal bir enerji kayna olarak nitelendirilebilinir. Ayrca
mevcut rezervlerin dnyadaki belli enerji zengini lkelerin elinde bulunmas ve
arznn tekel oluturmas (OPEC) dier lkeler iin petrol gvenilir bir birincil
enerji kayna olma durumundan karmaktadr. Ayrca petrol de kmr gibi fosil bir
yakt olduu iin evre kirlilii asndan emisyon deerleri yksektir. Ancak kolay
kurulumu ve istenilen elektrik ihtiyacna gre santrallerin abuk devreye girmesi ve
kmas gibi sistem operatr asndan avantajlar da vardr.
4.1.3. Doalgaz
Petrol ve kmre gre biraz daha evre kirlilii emisyon deerleri az olan doalgaz
yine de evreyi kirleten ve dier baz birincil enerji kaynaklarna gre halen pahal
bir kaynaktr. Petrolde olduu gibi arz ve rezervleri belli lkelerin tekelinde olduu
iin gvenilir bir birincil enerji kayna deildir. Ancak zellikle hzl bir ekilde
kurulabilen doalgaz termik santralleri, abuk devreye alnabilmeleri ve kombine
evrim (K) ve kojenerasyon denilen teknolojilerle verimliliklerinin artrlmas
sonucu elde edilen elektrik enerjisi petrole gre greceli daha ucuz olmas gibi
avantajlar vardr. Ayn zamanda doalgaz santrallerinden kullanlan scak su da elde
edilebilmektedir. Bylece santral bir taraftan elektrik retirken dier taraftan alan
stmas veya kullanm scak suyu elde edilmi olmaktadr.
4.1.4. Hidro
Su, insanln var olmasndan beri yararland en byk kaynaktr. Antik alardan
beri yerleim yerleri hep akarsu, dere ve nehirlerin yaknlarna kurulmulardr. Akan
bir suyun hareketinden yararlanarak elektrik enerjisi elde edilebilmesi hidroelektrik
santrallerin en byk elektrik enerjisi kayna olmasn salamaktadr. Hidroelektrik
santraller kk glerde (10 MWa kadar) akarsu zerlerinde su tutmadan
kurulabildikleri gibi, daha byk glerde baraj vastasyla suyun tutulduu byk
30
elektrik retim yerleri de olabilmektedir. Trkiyede en byk kurulu gce sahip

elektrik santralleri hidroelektrik santrallerdir (Atatrk, Keban, Karakaya). Ancak bu
tr byk barajl santrallerin maliyetleri de yksek olmaktadr. Ayrca inaat ve
yatrm sreleri de olduka uzundur. Bunun yan sra baraj kurulduu zaman
akarsuyun dere yata deitirilmesi de gerekebilmektedir ve bu da oradaki doal
yaam etkilemektedir. Trkiyenin hidro potansiyeli dnya ile karlatrmal olarak
izelge 4.2de, havza baznda ise izelge 4.3de verilmitir [50]. Harita 4.2de ise bu
havzalarn ykselti (A) ve corafi konumlar (B) gsterilmitir [51]. Ayrca
Trkiyenin nemli hidroelektrik kaynaklarndan oruh nehrinden bir grnm
Resim 4.1de verilmitir [51].
izelge 4.2. Dnyada ve Trkiyede hidro potansiyeli
Blge
Afrika
Asya
Avustralya /
Okyanusya
Avrupa
Kuzey ve Orta
Amerika
Gney Amerika
Dnya
Trkiye
Trkiye / Dnya (%)
4 000 000
19 000 000
1 665 000
6 800 000
Ekonomik
Olarak
Uygun
Hidroelektrik
Potansiyeli
(GWh / yl)
1 000 000
3 600 000
600 000
270 000
105 000
3 150 000
1 225 000
800 000
6 000 000
1 500 000
1 100 000
7 400 000
40 150 000
433 000
1.07
2 600 000
14 060 000
216 000
1.54
2 300 000
8 905 000
129 900
1.84
Teorik Olarak
Uygun
Hidroelektrik
Potansiyeli
(GWh / yl)
Teknik Olarak
Uygun
Hidroelektrik
Potansiyeli
(GWh / yl)
31
izelge 4.3. Trkiyenin havza baznda hidro potansiyeli
Havza
Frat
Dicle
Dou
Karadeniz
Dou
Akdeniz
Antalya
oruh
Ceyhan
Seyhan
Kzlrmak
Yeilrmak
Bat
Karadeniz
Bat
Akdeniz
Aras
Sakarya
Susurluk
Dier
Toplam
31.61
21.33
DSye Gre
Potansiyel
Ekonomik Kurulu
Olarak
G
Uygun
(MW)
Potansiyel
(GWh)
84 122
39 375 10 345
48 706
17 375
5 416
14.90
48 478
11 474
3 257
24 239
6 925
11.07
27 445
5 216
1 490
10 978
3 137
11.06
6.30
7.18
8.01
6.48
5.80
23 079
22 601
22 163
20 875
19 552
18 685
5 335
10 933
4 825
7 853
6 555
5 494
1 537
3 361
1 515
2 146
2 245
1 350
9 232
12 431
8 865
9 394
7 821
8 408
2 638
3 825
2 860
2 609
2 697
2 213
9.93
17 914
2 257
669
7 166
2 108
8.93
13 595
2 628
723
5 438
1 511
4.63
6.40
5.43
13 114
11 335
10 573
30 744
432 981
2 372
2 461
1 662
1 788
127 623
631
1 175
544
546
36 950
5 246
3 967
2 643
1 721
188 169
1 418
1 984
881
507
55 099
Ortalama
Yllk Su
Akm
(Milyar
m3)
186.05
Genel
Potansiyel
(GWh)
Yeni Kritere Gre

Potansiyel
Ekonomik Kurulu
Olarak
G
Uygun
(MW)
Potansiyel
(GWh)
46 267 12 176
24 353
7 610
32
Harita 4.2. Trkiyenin akarsu havzalar
33
Resim 4.1. oruh nehriden bir grnm

4.1.5. Gne
Gne enerjisinden dorudan yar iletken silikon atomlarnn son yrngelerindeki
kararsz elektronlar, gne nn enerjisiyle koparlarak elektrik akm elde
edilebilmektedir. Maliyeti henz dier enerji kaynaklarna gre pahal olan gne
enerjisi elde etmek iin ayrca gne panellerinin yerletirilecei geni arazilere
ihtiya vardr. Ancak gnmzde gne panellerinden enerji elde etmek yerine
dorudan gne enerjisiyle su stlp kaynatlarak buhar trbine ve jeneratrleri
vastasyla da enerji elde edilebilmektedir. Bunun iin CSP denilen byk gne
kuleleri kurularak ortasndaki tp eklinde yaplarda su geilerek stlmakta ve elde
edilen buhar ile elektrik retilmektedir. Deiik panel teknolojileri de gelitirilerek
panellerin verimlilii de artrlmaktadr. Henz % 15-20 seviyelerinde olan gne
panellerinin verimlilii nmzdeki yllarda artrlmas hedeflenmektedir. Gne
34
enerjisinden doru akm elde edildii iin iletim sitemine balantda alternatif akma
dntrlerek iletilmesi veya retildiinde kullanlmas gerekmektedir. Gne
enerjisi gne pilleri ile depo da edilebilemektedir. Yeni bir yntem olarak ise tuz
tpleri ile gece de enerji retebilmesi salanmaktadr. Tuz gece ok az dererece s
kaybettii iin gndz ald enerjiyi koruyabilmekte ve elde edilen buhar ile elektrik
retilebilmektedir. Bylece srekli olmayan bu enerji trn ve gnein olmasna
bal olma dezavantajn bertaraf etme yoluna gidilebilmektedir.
Aada
Trkiyenin gne enerjisi potansiyeli blge baznda izelge 4.4de verilmitir [50].
izelge 4.4. Trkiyenin blgeler itibariyle gne enerjisi potansiyeli
Blge
Gneydou
Anadolu
Akdeniz
Dou
Anadolu
Anadolu
Ege
Marmara
Karadeniz
Trkiye
Ortalamas
Gne I
Radyasyonu
(cal / cm2 gn)
Toplam Gne
Enerjisi
(kWh / m2 yl)
344.8
1 460
8.2
2 993
328.3
1 390
8.1
2 956
322.4
1 365
7.3
2 664
310.3
308.0
275.9
264.5
1 314
1 304
1 168
1 120
7.2
7.5
6.6
5.4
2 628
2 738
2 409
1 971
309.6
Gnelenme Sresi
(saat / gn) (saat / yl)
7.2
4.1.6. Rzgar
Eski alardan beri rzgar enerjisinden faydalanld bilinmektedir. zellikle yel
deirmenleri kullanlarak budayn tld bilinmektedir. Avrupa ktasnda bu
ekilde kullanlmasna ramen ilk elektrik reten rzgar santrali Amerika Birleik
Devletlerinde 1845 ylnda kurulmutur. Gnmzde zelikle fosil yaktlarn
evreye olan zararl etkileri dolaysyla rzgar enerjisinin nemi giderek artmaktadr.
Rzgar santrallar iki tipte kurulabilmektedir: Karada (On-Shore) ve Denizde (OffShore). Ak denizlerde rzgar esinti hznn artt bilinmektedir, dolaysyla deniz
zerinde kurulan santrallarin daha verimli ve srekli elektrik retecei aktr. Ancak
35
bu ekilde yatrm ve balant maliyetlerinin artmas bir dezavantajdr. Karada ise

da srtlarnda denize yakn blgelerde ve ykseklere ktka rzgar hz
artmaktadr. Denize gre benzer maliyetler daha dktr. Rzgardan elde edilen
elektrik enerjisindeki sreklilik, dier trlere gre daha dalgal olduu iin rzgar
santrallerinin iletim sistemine balantlar ile ilgili bir takm teknik sorunlar ortaya
kabilmekte
ve
bu
sorunlar
iin
gerekli
zm
teknolojileri
maliyeti
artrabilmektedir.
Trkiyenin ok eitli enerji kaynaklarna sahip olduu bilinmektedir. zelikle
yenilenebilir enerji kaynaklar potansiyeli asndan hem rzgar gc hem gne
asndan Avrupann ilk 3 lkesinden biridir. Ancak bunlarn kullanm bakmndan
bu kadar nlerde yer almamaktadr (Harita 4.3) [3]. Mevcut rzgar kurulu gc 800
MW seviyesine ulamtr (ekil 4.1) [6]. Ancak rzgar haritasna bakldnda
(Harita 4.4) henz potansiyelini ok gerisindedir [6]. EEnin hesaplad kara ve
denizdeki rzgar potansiyeli Blm 4.2.3de verilmitir (Bkz. izelge 4.7 ve 4.8) [6].
311
400
343
1000
800
95,3
2009
2005
2008
2004
2007
1,2
2003
30,9
2002
ekil 4.1. Trkiyenin rzgar kurulu gc
200
0
2006
2001
MW
10,2
100
2000
400
200
1999
600
8,7
300
1998
Ylllk Kurulu G
500
Birikimli Kurulu G
Trkiye Rzgar Kurulu Gc (MW)
36
Harita 4.3. Avrupa rzgar kurulu gc (MW) haritas
Harita 4.4. Trkiye rzgar haritas
37
4.1.7. Biyo-enerji
Biyo-enerji doadaki baz biyolojik evrim ve zincirler kullanlarak, bu srelerden
elektrik enerjisi elde edilmesidir [52]. Deiik biyo kaynaklardan elektrik enerjisi
temelde iki farkl snfta deerlendirebileceimiz yollarla elde edilebilmektedir:
Termo-kimyasal ve biyo-kimyasal dnm ve sreler [49]. Bunlardan kimyasal
sreler, yanma, piroliz (pyrolysis), gazifikasyon (gasification) ve svlama
(liquefaction)
olarak,
biyo-kimyasal
sreler
ise
dijesyon
(digestion)
ve
fermentasyon olarak snflandrlabilir. Tm bu sre ve dnm tekolojilerinde

kullanlacak olan yakt ise evremizde bulunan her trl atk ve biyolojik kaynaklar
olarak aadaki gibi sralanabilir:
Biyo-ormanclk: Mevcut ormanlarn kurumu aalar, dallar, tahta paralar,
yapraklar vb. yanc maddeler kullanlarak ve gerektii durumlarda hzl byyen
bitkiler yetitirilerek termik santrallerde yaklmas neticesinde elektrik enerjisi
retilmesi.
Biyo-ktle: Evsel, ormansal, tarmsal ve hayvansal atklarn toplanmas ile bunlarn
termik santrallerde yaklmas neticesinde elektrik enerjisi elde edilmesi.
Biyo-bitki: Yal tohumlar olan bitkilerin yetitirilerek ve evsel ve dier yalarn
toplanarak bunlarn yalarnn fermentasyonu sonucu etanol elde edilmesi ve mazot
ile kartrlarak biyo-dizel elde edilmesi ve elde edilen biyo-dizelin termik
santrallerde kullanlarak elektrik retilmesi.
Biyo-gaz: Hayvansal ve p atklarndan elde edilen metan gaz (metanol) ile biyogaz retilerek santrallerde yaklmas neticesinde elektrik enerjisi retilmesi.
Biyo-enerjinin en byk avantaj zaten mevcut olan ve atl durumdaki atklarn tekrar
kullanlarak insanlk iin gerekli olan enerjiye dntrlmesi ve doann evrimine
katk salanmasdr. Bu tr yaktlar kullanan santrallerin kurulumu henz biraz
38
pahal olmas ve atk toplama srelerinin maliyetli ve meakatli olmas en byk

dezavantajlardr. Biyo-ktle evrimi aadaki ekilde gsterilmitir. Trkiyenin
biyo-ktle potansiyeli ise izelge 4.5de verilmitir [50].
Bitki
Lifi
Atklar,
Alkol
Malzemeler
Kat, Hamur,
Hamur,
Kereste,
Kontraplak,
Pamuk
Bitki,
Hayvan
Biyo-ktle
Tketici
Gda
Yap, Mobilya
Ykk, Harap
Artklar
Hasat Atklar, Saplar,

Saman, Kspe,
Hayvansal Atk
Enerji Hizmetleri
Is, Elektrik
Biyoormanclk
Biyo-enerji
Biyo-yakt
Biyo-Yakt
Mangal Kmr,
etanol, Gazreticisi
ekil 4.2. Biyo-ktle ve biyo-enerji evrimi

izelge 4.5. Trkiyenin biyo-enerji potansiyeli
Biyo-ktle Tipi
Kuru tarmsal atklar
Islak tarmsal atklar
Hayvansal atklar
Ormanclk ve odun ileme atklar
Belediye atklar ve insani atklar
Odun kmr
Toplam Biyo-enerji
Enerji Potansiyeli
(ktep)
4 560
250
2 350
4 300
1 300
4 160
16 920
39
4.1.8. Jeotermal
Yerkrede var olan scak su kaynaklarnn elektrik enerjisi retiminde kullanlmas
bu kaynaklar asndan zengin olan lkelerin en byk avantajdr. Dier termik
santrallerdeki yanma sonucu buhar elde edilmesine gerek olmamas ve yer krede
snrsz ekilde tkenmeyen bir kaynak olmas en byk avantajdr. Tek dezavantaj
yer altndan karlmasdr. Yer kre suyun scaklk derecesi 0-1000C, 100-1500C
150-2500C ve 2500Cden byk olmak zere drt farkl tip scak su kaynaklarna
sahiptir [53]. Bunlardan ilk ikisi daha ok alan stmasnda ve kullanm scak suyu
kayna iin uygunken, dier tip olan yksek scaklk ise buhar elde edilerek elektrik
enerjisi retmek iin uygundur. Bu ekilde kurulan jeotermal buhar santralleri
yenilenebilir elektrik retim kayna olarak avantajldr. Trkiyenin elektrik retimi
iin uygun jeotermal kaynaklar Harita 4.5de ve potansiyeli izelge 4.6da
verilmitir [51].
Karadeniz
Ege Denizi
TRKYE
Akdeniz
Harita 4.5. Elektrik retimi iin Trkiyenin uygun jeotermal potansiyeli
40
izelge 4.6. Trkiyenin jeotermal potansiyeli

Istma (<473 K)
Elektrik (>473 K)
Ortaya karlm Potansiyel

3 293 MWt
200 MWe
Kapasite
Kullanm
(MWt)
(TJ / yl)
Dorudan
Kullanm
Elektrik
1 495.0
24 839.9
20.4
Muhtemel Potansiyel
31 500 MWt
4 500 MWe
Kullanm
Kapasite
(GWh / yl)
Faktr
6 900.50
0.53
119.73
4.1.9. Nkleer
Nkleer enerji aslnda elektrik elde etmek iin en verimli kaynaklardan birisidir.
Radyoaktif uranyum veya toryum elementlerinin atomik seviyedeki fizyon ve
fzyonlar srasnda aa kan yksek enerjinin yine bir su ktlesini starak elde
% 40
1973
%30
2001
%20
%10
Kmr
Hidro
Petrol
Doalgaz
Nkleer
Dier
ekil 4.3. Yakt cinslerine gre dnya elektrik retimindeki paylar

edilen buhar ile retilen elektrik enerjisi hem srekli hem olduka fazla miktardadr.
Ancak nkleer reaktrlerden her hangi sznt olmas durumunda yksek lmcl
tehlikesi ve kitlesel lm ve sakatlk riski bu enerji trnn kullanmn
snrlandrmaktadr. zellikle 1970lerdeki petrol krizi sonucu kullanm artan
nkleer enerji kullanm yine gnmzde kresel snma dolaysyla poplerlik
41
kazanmaya balamtr [12]. Artan enerji ihtiyacnn karlanmas iin fosil yaktlar
yerine nkleer enerjinin gvenli bir ekilde kullanm insanln elektrik enerjisi
gereksinimi iin bir zorunluluk durumuna gelmektedir.
4.1.10. Hidrojen
21. yzyilin enerji tasiyicisi olarak nitelendirilen hidrojen enerjisi, doal bir yakit
olmayip, birincil enerji kaynaklarindan yararlanilarak su, fosil yakitlar ve biyo-ktle
gibi deisik hammaddelerden retilebilen sentetik bir yakittir. Gnmzde kullanm
dier yaktlara gre 3 kat pahal olmas dolaysyla henz kullanm yaygn deildir.
Ancak gelitirilen teknolojiler ile nmzdeki yllarda kullanmn artacaktr. Aslnda
bir enerji taycs olan hidrojenin elektrik enerjisine alternatif olmas ve henz
aratma-gelitirme safhasnda olmas dolaysyla bu tez almas kapsamnda bir
alternatif olarak deerlendirilmeye katlmamtr [54].
4.2. Elektrik retim Teknolojileri
Gnmzn en temiz enerji eidi olarak ok deiik ve yaygn kullanm alanlarna
sahip elektrik enerjisinin elde edilmesi aada detay verilen farkl elektrik retim
santrallerinde olmaktadr. Bir enerji eidi olan elektrik genellikle dier enerji
eitlerinin dnm ile elde edilir. Bu enerji, termik santrallerde s enerjisi ile
hidroelektrik santrallerde su ile rzgar santrallerinde ise rzgar gc ile elde edilen
hareketten elde edilir. Bu sre, bu hareket neticesindeki kinetik enerjisinin bir
alternatr ile elektrik enerjisine dntrlme ilemidir. Bu ekilde elde edilen
elektriin akm ekli snzoidal olduu iin alternatif akm olarak adlandrlr.
Elektrik kimyasal yollarla da elde edilebilmektedir. Evlerimizde kullandmz piller
bunun en iyi rnekleridir. Bu yntemde pil iirisindeki kimyasal maddenin elektroliz
denilen yntemle anot ve katot denilen art ve eksi ykl iyonlara ayrarak, eksi
yklerden art yke doru hareket eden elektronlarn akmndan oluan elektrik elde
edilmektedir. Genel olarak bu yntemle elde edilen elektriin temel retim
modllerine yakt pili denilmektedir. Farkl yakt (hidrojen, silikonvb.) ve
42
kimyasallar ile bu ekilde elektrik elde edilebilir. Bu ekilde elde edilen elektrik
srekli olaca iin doru akm olarak adlandrlmaktadr. Gne enerjisi sayesinde
doal yolla gne nn baz silikon gibi yar-iletken maddelerin son
yrngelerindeki elektronlarn koparlmas ile oluan akmdan elektrik elde
edilmektedir. Aada bu farkl yntemler ksaca aklamaktadr.
O
r
a
n
%
Termik
Hidro
Jeotermal + Rzgar
ekil 4.4. Trkiyedeki elektrik enerjisi retiminde kurulu gcn santrallere gre
dalm
43
O
r
a
n
%
Ta kmr
Linyit
Petrol
Doalgaz
Dier
ekil 4.5. Trkiyedeki termik santrallerin birincil enerji kaynaklarna gre dalm
4.2.1. Termik santraller
Gnmzde
Trkiyede
retilen elektriin
ounluu termik
santrallerden
karlanmaktadr (ekil 4.4 4.5) [45]. Termik santraller temelde bir buhar
jeneratr vastasyla retilen buharn bir trbini dndrmesi ve dnen trbinin bal
olduu bir elektrik jeneratr vastasyla elektrik retilmesi prensibine dayanr (ekil
4.6) [45]. Termik olmasnn nedeni ise bir nceki blmde sralanan birincil enerji
kaynaklarndan uygun olanlarn bir yanmaya maruz braklmas ve yanma olay
sonras snan sudan buhar elde edilmesindendir. Elde edilen bu buhar sayesinde
kazanlan kinetik enerji ile elektrik enerjisi retilmektedir. Bu retim tekniinde
birka kez enerji dnm yaanmas dolaysyla bir takm enerji harcanmakta
ve/veya sya dnmekte ve verimlilik dmektedir. Sadece jeotermal enerji
santrallerinde doal yollardan dorudan buharn salanm olmas dolaysyla
verimlilik daha yksektir. Ayrca nkleer santrallerde ise fzyon neticesinde aa
kan s enerjisi ok yksek miktarlarda olduu iin elde edilen buhar ve dolaysyla
elektrik verimlilii yksektir. Yanma olaylarnn olduu dier konvansiyonel termik
44
santrallerde ise verimlilii artrmak iin deiik teknolojiler gelitirilmitir. Bunlar

aada sralanmtr:
Buhar
Kazan
Trbin
Jeneratr
Pompa
Youturucu
Soutma Kulesi
ekil 4.6. Basit bir termik elektrik santrali emas
Konvansiyonel termik santraller
Jeotermal santraller
Nkleer santraller
Kombine evrim santraller
Kojenerasyon tipi santraller
Akkan yatakl kmr gazifikasyon kullanan santraller
tlm (pulvarized) kmr kullanan santraller
Kat oksijen yakt pilli biyo-ktle santralleri
Azot enjekteli buhar-gaz, biyo-ktle santralleri
45
4.2.2. Hidroelektrik santraller

Elektrik jeneratrndeki dnme hareketini trbini dndren suyun akndan alan bu
tip santrallerde zellikle son yllarda gelien teknoloji ve yenilikler ile farkl retim
teknikleri gelitirilmitir (ekil 4.7) [55]. Bunlar aada sralanmtr. Gnmzde
hzla artmas beklenen kk glerde, baraj gerektirmeden, kurulumu kolay ve
maliyeti az olan kk HESler nemli avantajlara sahiptir (ekil 4.8) [55].
Barajl tip HES
Doal gl tipi HES
Akarsu tipi HES
Pompajl tip HES
Ozmos hareketli HES
Dalga hareketli HES
Gel-git hareketli HES
Aknt hareketli HES
Hidrolik evrim
Hidrolik G
Trbn
Mekanik G
ekil 4.7. HESlerde g evrim emas
retim
letim
Elektriksel G
46
G Tesisi
Manevra stasyonu
Elektrik Kontrol
Savak
Su yolu
Birikinti
Trbin
Ulusal Elektrik
Sistemine Balant
Kuyruk Suyu Yolu
Baraj Dm Yolu
Jeneratr
Kuyruk Aknts
ekil 4.8. Kk akarsu tipi HES sistemi

4.2.3. Rzgar santralleri
Elektrik jeneratrndeki dnme hareketini trbini dndren rzgarn esmesinden
alan bu tip santrallerin zellikle son yllarda artan iklim deiiklii etkisi, kurulum
kolayl ve ksa zamanda kurulmas avantajlar ile saylar hzla artmaktadr. Temel
olarak kurulu yerlerine gre iki farkl tipte santrallerdir:
Kara tipi RES

Rzgarn bol olduu yksek yerlerde, da yama ve eteklerinde kurulan santrallerdir.
Rzgar hznn ykseklere ktka ve yerin engeme durumuna gre ak alanlarda
artt bilinmektedir. Ayrca kanat ekli, ap, ykseklii ve asna gre farkl
tiplerde santraller yer almaktadr. Resim 4.2de bir kara tipi RES rnei
grlmektedir [6]. Ayrca izelge 4.7de Trkiyenin EE tarafndan hesaplanan kara
rzgar gc potansiyeli verilmitir [6].
47
Resim 4.2. Kara tipi RES

izelge 4.7. Trkiye kara rzgar gc potansiyeli
50
mde
Rzgar
Gc
(W/m2)
Orta
300 400
yi
400 500
Mkemmel 500 600
Mkemmel 600 800
Mkemmel > 800
Toplam
Rzgar
Kaynak
Derecesi
50
mde
Toplam
Rzgar Hz
Alan km2
(m/s)
6.8 7.5
7.5 8.1
8.1 8.6
8.6 9.5
> 9.5
16781.39
5851.87
2598.86
1079.98
39.17
26351.28
Rzgarl
Arazi
Yzdesi
2.27
0.79
0.35
0.15
0.01
3.57
Toplam
Kurulu
G, MW
83906.96
29259.36
12994.32
5399.92
195.84
131756.40
Deniz tipi RES

Ak denizlerde, rzgarn daha kuvetli ve bol estii gereinden yola karak ve
karadaki arazi engebe dezavantajn en aza indirmek amacyla rzgar santralleri
kurulabilmektedir. Bu santraller karaya gre daha yksek gte ve verimde
olmalarna karn, daha maliyetli olmas ve merkezi elektrik sistemine ve kullanm
yerlerine uzakl gibi dezavantajlar vardr. Resim 4.3de bir deniz tipi RES rnei
48
grlmektedir [6]. Ayrca izelge 4.8de Trkiyenin EE tarafndan hesaplanan

deniz rzgar gc potansiyeli verilmitir [6].
Resim 4.3. Deniz tipi RES

izelge 4.8. Trkiye deniz rzgar gc potansiyeli
50
mde
Rzgar
Gc
(W/m2)
Orta
300 400
yi
400 500
Mkemmel 500 600
Mkemmel 600 800
Mkemmel > 800
Toplam
Rzgar
Kaynak
Derecesi
50
mde
Toplam
Rzgar Hz
Alan km2
(m/s)
6.8 7.5
7.5 8.1
8.1 8.6
8.6 9.5
> 9.5
Rzgarl
Arazi
Yzdesi
1385.98
1026.64
688.96
348.51
28.54
3478.64
9.26
6.86
4.60
2.33
0.19
23.25
Toplam
Kurulu
G, MW
6929.92
5133.20
3444.80
1742.56
142.72
17393.20
4.2.4. Gne santralleri

retim maliyetleri dier kaynaklara gre halen yksek olan gne enerjisinden
elektrik elde edilen santraller iin deiik teknoloji aratrmalar devam etmekle
birlikte gnmzde daha ok iki tipte santraller kurulmaktadr.
49
Fotovoltaik panel santralleri

Fotovoltaik paneller yakt hcresi mantnda kk silikon hcrelerinden oluan
panellerin yan yana dizilerek gne ndan elektrik elde edilen santralleridir. Yakt
hcrelerinde kullanlan silikon panel yaplar (monokristal, polikristal, film tipi)
gne ndan aldklar enerji neticesinde atomik yapda son yrngelerinde
bulunan kararsz elektronlarn koparak ayrlmas neticesinde elektrik elde edilir.
Resim 4.4de bir fotovoltaik gne paneli rnei verilmitir.
Resim 4.4. Gne (fotovoltaik) panelleri
50
Konsantre gne paneli (CSP) tipi santraller

Bu tip elektrik retim santrallerinde, gne parabolik veya deiik ekillerde
paneller ile bir noktaya odaklanmakta ve bu odak noktasndan geen boru
ierisindeki sl iletken madde (ya, sv tuz veya su) yksek scakla ulatrlarak
direk veya bir eanjr vastasyla elde edilen buhar ile bir eit termik santral tipinde
elektrik elde edilmektedir. Tuzun geceleri s enerjisini muhafaza ederek scaklnn
ok fazla dmemesi dolaysyla, gndz elde edilen snn tuz vastasyla
depolanmas temeline dayanan, elektrik enerjisinin srekliliini salamak iin farkl
santral tipinde almalar srmektedir (ekil 4.9) [56].
Trkiyenin EE tarafndan hesaplanan gne potansiyeli haritas Harita 4.6da
gsterilmektedir [57].
kWh/m2-yl
Harita 4.6. Trkiye gne enerjisi potansiyeli haritas
51
ekil 4.9. Konsantre gne paneli tipleri a) Parabolic kollektr b) Lineer Freshnel
kollektr c) Merkezi alc d) Merkezi alc Heliostat
52
5. TRKYE ELEKTRK SSTEM

Trkiyede ilk elektrik enerjisi retimi 1902 ylnda Tarsusta kurulan 2 kW
gcndeki su akyla dndrlen bir dinamo ile gerekletirilmitir. Daha sonra
1913 ve 1938 yllarnda stanbul Silahtaraa santrali kurularak elektrik retimi ve
kullanm balamtr [58]. Devam eden yllarda artan enerji ihtiyac neticesinde 1963
ylnda Trkiye Elektrik Kurumu (TEK) kurularak elektriin retimi, iletimi,
datm ve ticareti devlet tekelinde gerekletirilmeye balanmtr. Yine 1960l
yllarda DSnin kurulumu ile hidroelektrik santraller kurularak kurulu g her geen
gn artmtr. Trkiyede elektrik enerjisi retiminde uzun yllar devlet tekeli var
iken, 1980li yllarda balayan serbest piyasa ekonomisine gei aamasnda retimin
zel sektr tarafndan yaplabilmesine izin verilmitir. Bu yllarda balatlan Yaplet (Y), Yap-let-Devret (YD) modelleri ile zel retime izin verilmitir. 1990l
yllardan sonra artarak devam eden elektrik piyasasnn serbestletirilmesi almalar
hz kazanm ve dikey yaplanma neticesinde retim, iletim ve datm birbirinden
ayrlarak retim ve datmda zelletirmelere gidilirken iletim yine devlet tekelinde
kalmtr. Bu sayede serbest bir elektrik piyasas oluturularak arz gvenliinin ve
kalitesinin salanmas ve rekabeti enerji fiyatlarnn oluturulmas hedeflenmitir.
Bununla birlikte de yasal ereve oluturularak mevzuat hazrlanmtr. Trkiyede
genel olarak enerji zel olarak elektrik enerjisi sistemi ile ilgili yaplanma ekil
5.1de gsterilmitir. Burada toplumun ihtiyac olan enerji, doal kaynaklardan nasl
elde edildii ve hangi kurumlarn bunlarla grevli olduu ve elektrik enerjisinin de
benzer ekilde nasl elde edildii ve ilgili kurulular ematik olarak gsterilmitir.
Trkiyede yerel kaynaklarn bununup karlmas, verimli bir ekilde kullanlmas
ile ilgili iki kurulu gze arpmaktadr. Bunlardan ilki adndan da anlalaca zere
Maden Tetkik ve Arama Enstits (MTA) Genel Mdrldr. Grevi doal
kaynaklarn bulunmas ve yer yzeyinin kullanlmasna ynelik karada ve denizde
jeolojik aratrmalar yapmak olan MTA, e zamanl olarak yeni maden yataklar ve
enerji hammaddelerinin kefedilmesine ve gelitirilmesine dair bilimsel aratrmalar
gerekletirerek etkin kullanmn salamaktadr. Bir dier kurulu olan Devlet Su
53
leri (DS) Genel Mdrl, lkemizdeki btn su kaynaklarnn plnlanmas,

ynetimi, gelitirilmesi ve iletilmesinden sorumludur.
KAMU KURUM
VE
KURULULARI
KONUT VE
TCAR
ABONELER
SANAY ve
TARIM
ABONELER
SOKAK
AYDINLATMALARI
TKETCLER
ZEL DAITIM
RKET
TEDA
TEA
EPDK
TETA
EE
ENERJ
VE TAB
KAYNA
KLAR
BAKAN
LII
TK / TTK
EA
NKLEER
SANTRAL
ZEL SANTRAL
TPAO
BOTA
TAEK
MTA
KMR
PETROL
DOALGAZ
BOREN
DS
URANYUM/
TORYUM
HDROJEN
/BOR
KAYNAKLAR
ekil 5.1. Trkiye enerji ve elektrik sistemi
SU (HDRO ve
JEOTERMAL)
RZGAR ve
GNE
ATIKLAR/
BYO-KTLE
EVRE
VE
ORMAN
BAKAN
LII
54
Bal bulunduklar Bakanlklar ile birlikte bu kurumlar, Enerji Piyasas Dzenleme

Kurulu (EPDK) tarafndan oluturulan mevzuat erevesinde enerji kaynaklar
aratrlmakta ve uygun ekilde kullanma ve iletilmeye allmaktadr. Tabi ki
burada bahsedilen kurulular yasal olarak kurulmu ve yasa ile yetkilendirilmi olan
kurululardr. Bununla birlikte zel sektrde de EPDK veya ilgili kurululardan
alnan zel izin ve lisanslarla maden arama ve karma ileri ile uraan firmalar
mevcuttur. Bu firmalarda enerji konusuyla ilgili itigal ettikleri alanlarda
faaliyetlerinin yasalar ve EPDK ve dier kurulularca karlan mevzuata gre
faaliyetlerini srdrmektedirler. Kamu adna yaplan yerli kaynaklarn bulunmas ve
iletilmesi faaliyetleri neticesinde farkl enerji kaynaklar iin farkl kurulular
grevlendirilmilerdir. rnein MTAnn bulduu kmr rezervlerinin karlmas
ve iletilmesi gre Trkiye Kmr letmeleri (TK) Genel Mdrlne verilmi
bir grevdir. Benzer ekilde Doalgaz ve Petrol rezervlerinin karlmas ve
iletilmek zere tanmas grevi de TPAO ve BOTAa verilmitir. Henz nkleer
ve hidrojen kaynakl yaktlar kullanan elektrik retim santralleri veya yntemleri
olmadndan bu kaynaklara ilikin bir aratrma enstits eklinde almalarn
srdren TAEK ve BOREN almalarna aratrma ve gelitirme younluklu devam
etmektedir. Geri gndemimizde yer alan nkleer santral kurulmas ile ilgili
almalar TAEK tarafndan yrtlmektedir. Sorumlu kurulular tarafndan bulunan
ve elektrik retimine hazr hale getirilen birincil enerji kaynaklar daha sonra EA
tarafndan iletilen elektrik retim santrallerinde veya zel santrallerde elektrik
enerjisine dntrlerek Trkiye elektrik sistemine verilmektedir. DS tarafndan
kullanma sunulan su kaynaklar da yine EA tarafndan iletilen hidroelektrik
santralleri vastasyla elektrik enerjisine dntrlmekte ve yine sisteme
verilmektedir. zellikle son yllarda artan elektrik enerjisi ihtiyacn karlayabilmek
iin yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarna duyulan ihtiya neticesinde DS den
alnan su kullanm izinleri ve teknik kriterlerin salanmas neticesinde birok zel
sektr kuruluu da baraj gerektirmeyen akarsular zerine kk hidroelektrik
santraller kurmak zere EPDKdan retim lisans alm bulunmaktadr. zellikle
1994den sonra uygulanan politikalar ve alnan kararlar gerei elektrik piyasasnda
dikey ayrtrlmaya gidilmesi neticesinde devlet
tekelinde sadece sistem
55
operatrl olarak iletim sistemi dndaki retim, datm ve elektriin ticareti

konularndaki serbestleme zellikle son zamanlarda artan iklim deiiklii
kayglaryla hzl bir rekabete dnmtr. Son zamanlarda EPDK tarafndan birok
firmaya elektrik retim lisans verilmitir. zelikle rzgar ve kk HESlerde
verilen lisanslardaki art dikkat ekicidir.
retilen elektriin kaynaklar bakmndan son 4 yln verileri izelge 5.1 verilmitir
[59]. Trkiyenin ortalama gnlk yk erisi ve enerji ihtiyacnn birincil kaynaklara
gre dalm ekil 5.2de verilmitir [60].
izelge 5.1. Trkiyenin elektrik enerjisi kurulu gc
Enerji Kayna / Yllar (MW)
Termik santraller (Kmr)
Petrol santralleri
Doalgaz santralleri
Hidroelektrik santraller (HES)
Rzgr santralleri
Biyo-ktle santralleri
Jeotermal santraller
TOPLAM
2006
10197
2866
14315
13063
0
42
82
40565
ekil 5.2. Trkiyenin ortalama gnlk yk erisi
2007
10198
2471
14561
13395
0
43
170
40838
2008
10191
2290
15055
13829
364
60
30
41729
2009
10366
2516
16338
14356
739
82
77
44474
56
6. TRKYE ELEKTRK ENERJS RETMNN ANP LE

MODELLENMES
Trkiyede elektrik enerjisi retiminde uzun yllar devlet tekeli var iken, 1990l
yllardan sonra balayan dikey yaplanma neticesinde retim, iletim ve datm
birbirinden ayrlarak retim ve datmda zelletirmelere gidilirken iletim yine
devlet tekelinde kalmtr. Bu sayede serbest bir elektrik piyasas oluturularak arz
gvenliinin ve kalitesinin salanmas ve rekabeti enerji fiyatlarnn oluturulmas
hedeflenmitir.
Bununla
birlikte
yasal
ereve
de
oluturularak
mevzuat
hazrlanmtr. Bu aamada elektrik enerjisinin hangi birincil enerji kaynandan

salanaca hem kritik hem de devlet politikalar asndan stratejik bir neme sahip
olmaktadr. Bunun yan sra enerji maliyetleri asndan en uygun retim kaynann
kullanlmas hem lke kalknmas hem de sanayi ve ticaretin uluslar aras rekabet
edebilirlii alarndan son derece nemlidir. Dolaysyla doru enerji kaynaklarna
yatrm karar hem lkeler hem de firmalar asndan en nemli kararlar olmaktadr.
Trkiye gibi enerji alannda henz liberalleen ekonomiler asndan enerji yatrm
kararlarnn ve politikalarnn, bilimsel gereklere ve verilere dayal, ok ynl
analizlerle irdelenmi ve matematiksel modellere dayal olmas gereklilii aktr. Bu
nedenle bu konuda artan bir kullanma sahip ok kriterli karar modelleriyle
Trkiyenin bu konudaki durumu incelenmitir. Petrol ve doalgaza dayal enerji
kaynaklar asndan Trkiyenin da bamll bilinen bir gerektir. Yerel linyit
kmr rezervlerinin de elektrik retimi asndan evreye olan zararlar neticesinde
ok uygun olmad, ta kmr kaynaklarnn da yeterli olmad bilinmektedir.
Ayrca elektrik retim santrallerinde kullanlan takmr de genellikle ithal
edilmektedir. Hidroelektrik santraller asndan yeterli bir potansiyele sahip
olunmasna ramen bunlarn kullanm da henz ok yaygnlamamtr. Son
zamanlarda artan tevikler ile akarsular zerine kurulabilen kk hidroelektrik
santrallerinin
yaygnlatrlmas amalanmaktadr.
Dier
yenilenebilir
enerji
kaynaklarnn kullanm ise henz yeterli deildir. zellikle rzgar enerjisine bal
elektrik retim santrallerin artmas beklenirken bunlarn da mevcut iletim sistemine
balanabilirlik
asndan
teknik
olarak
snrlandrlmas
enerji
kaynak
57
kullanmnndaki eitlilii azaltmaktadr. Tm bu kaynaklar ve olanaklar ele

alndnda Trkiye iin mevcut elektrik retim santralleri ve yakn gelecekte
oluabilecek elektrik enerjisi retim alternatifleri dikkate alndnda birincil enerji
kaynaklar potansiyeli aadaki ekilde belirlenmitir. Burada Blm 4.2.de verilen
retim teknolojilerinden Trkiye iin mevcut olan veya olma ihtimali yksek santral
tipleri ile zellikle termik santraller iin mevcut olanlarn farkl tiplerinin ortalama
deerleri dikkate alnmtr. Parantez ierisinde verilenler ise alternatiflerin ok
krtierli ANP karar modelindeki ksaltmalardr.
Yerli linyit kmr (TES-1)
Yerli ta kmr (TES-2)
thal kmr (TES-3)
Petrol rnleri (TES-4)
Doalgaz (TES-5)
Hidroelektrik (Byk, barajl) (HES-1)
Hidroelektrik (Kk, akarsu zerinde) (HES-2)
Rzgar (RES)
Gne (Fotovoltaik) (GES)
Biyo-Ktle (BES)
Jeotermal (JES)
Nkleer (NES)
ANP metodolojisinde model, amacn altnda stratejik kontrol kriterleri ve fayda,
frsat, maliyet, risk kriterlerine gre kmelenmi kriterler temelinde karlatrlan
alternatifler olarak oluturulmaktadr. Bu nedenle yukarda verilen alternatfiler detay
Blm 7de detay verilen kriterler temelinde ve oluturulan stratejik kontrol
kriterleri nclnde deerlendirilmitir. Stratejik kontrol kriterleri olarak T.C.
Babakanlik Yksek Planlama Kurulunun 18/05/2009 tarih ve 2009/11 sayl karar
gereince ve Devlet Planlama Tekilat (DPT) tarafndan oluturulan Elektrik
Enerjisi Piyasas ve Arz Gvenlii Strateji Belgesinin 8 inci ksmndaki kaynak
58
kullanm hedefleri dorultusunda aadaki politikalar modele mevcut durumun

korunmas politikas da eklenerek stratejik kontrol kriter (SKK) mekanizmas olarak
yerletirilmitir (Parantez ierisinde stratejilerin ksaltmalar verilmitir) [61]:
Yerli kaynaklarn elektrik enerjisi retimindeki paynn artrlmas ve bunun
tevik edilmesi (YKK)
Bilinen yerli linyit ve takmr kaynaklarnn 2023 ylna kadar elektrik enerjisi
retiminde deerlendirilmesi (YLK)
Kaliteli ithal kmrn gerektiinde kullanlmas (KK)
thal yaktlarn elektrik enerjisi retimi iindeki paynn azaltlmas (PA)
Doalgazn elektrik enerjisi retimi iindeki paynn % 30un altna drlmesi
(DEA)
2023 ylna kadar teknik ve ekonomik tm hidroelektrik potansiyelinin elektrik
enerjisi retiminde deerlendirilmesi (HKK)
Mevcut durumun korunmas (STK)
Rzgar enerjisi kurulu gcnn 2023 ylna kadar 20000 MWa karlmas
(REK)
Gne enerjisinin elektrik enerjisi retiminde kullanlmasnn zendirilmesi
(GEK)
YEK elektrik enerjisi retimi ierisindeki paynn 2023 ylna kadar en az % 30
seviyesine karlmas (YEK)
Jeotermal kaynaklarn kullanmnn artrlmas (JEK)
Nkleer santral inaatna balanmas ve nkleer enerjinin 2020 ylna kadar
elektrik enerjisi retimi iindeki paynn en az % 5 ulamas (NEK)
Stratejik kontrol kriterlerinin bu ekilde belirlenmesinin amac hem lke
politikalarnn geerliliini lmek hem de daha yaplacak senaryo analizleriyle
retim kayna seimini nasl etkilediinin llmesidir. Bu sayede Blm 9de
verilecei zere stratejik kontrol kriterlerinin arlklar deitirilerek (baskn
olmas istenen politikann arl artrlarak) karar nasl etkiledii analiz edilmeye
59
allmtr. Aadaki ematikte (ekil 6.1) genel olarak ANP modelinin nasl
oluturulduu gsterilmektedir. Burada kriterlerin ksaltmalar verilmi olup
numaralandrma Blm 7de tanmlanan sralama ile fayda iin BF, frsat iin
OF, maliyet iin CM ve risk iin R harfleri kullanlarak yaplmtr.
AMA: Elektrik Enerjisi retiminde Kullanlacak En yi Birincil

Enerji Kayna / Teknolojisi
STRATEJK KONTROL KRTERLER
YKK
YLK
KK
PA
FAYDA
KRTERLER
DEA
HKK
STK
FIRSAT
KRTERLER
BF1 BF2 BF3 BF4 BF5 BF6 BF7
REK
GEK
MALYET
KRTERLER
YEK
JEK
NEK
RSK
KRTERLER
CM1 CM2 CM3 CM4 CM5 CM6 CM7
OF1 OF2 OF3 OF4 OF5 OF6
R1
R2
R3
R4
R5
R6
ALTERNATFLER
TES-1
TES-2
TES-3
ekil 6.1. ANP modeli
TES-4
TES-5
HES-1
HES-2
RES
GES
BES
JES
NES
60
7. ELEKTRK ENERJS RETM KAYNAI SEMNDE KULLANILAN

KRTERLER
Literatrde bu konuda yaplan deiik almalarda temelde ayn ve/veya benzer
etkileri
lmeye
ynelik
farkl
kriterler
kullanlmtr.
Bunlar
balca
teknik/teknolojik, ekonomik/maliyet, evreye olan etki, sosyal, politik, enerji

gvenlii ve srdrlebilirlik ana balklar altnda snflandrlabilinir. zellikle
AHP, ANP ve BOCR teknikleri kullanlan makalelerde bu kriterler fayda, frsat,
maliyet, risk balklar altnda ayrca snflandrlmtr. Bu tez almasnda da bu
makalelerdeki kriterler incelenmi, performans deerleri aratrlm ve uygun
olanlar kullanlmtr [19, 62-63, 20-40]. Temelde ok kriterli karar modellerinin
kullanlmas gerei birbiri ile elien kriterlerin olmasdr. Farkl enerji kaynaklar
iin farkl avantaj ve dezavantajlar ieren kriterlerin seilmesi yaplan almann
anlaml olmas bakmndan zorunludur. Elektrik enerji kaynann retiminde ok
farkl kaynaklar kullanlmaktadr. Bunlar: Hidroelektrik santraller, termik (kmr)
santraller, nkleer santraller, petrol/doalgaz santralleri, rzgar trbinleri, gne
enerjisi, dalga enerjisi, biyo-ktle, jeotermal enerji kaynaklar olarak sralanabilir.
Tm bu kaynaklardan retilen elektrik arz gvenlii ve kalitesi bakmndan
farkllklar gstermektedirler. rnein rzgar trbinlerinden retilen elektrik,
rzgarn hzna ve zamanna bal olmas dolaysyla elektrik sistemine srekli enerji
salayacak bir retim kayna deildir. Benzer ekilde gne enerjisi de meteorolojik
etkenlere baldr. Ancak yenilenebilir, evre dostu olmalar ve yakt maliyetlerinin
olmamas dolaysyla elektrik enerjisi retimine faydalarnn ok daha fazla olduu
dnlmektedir.
te
tam
bu
noktada
yenilenebilir
enerji
kaynaklarnn
konvansiyonel enerji kaynaklarna tercih edilmesinin ne lde doru olduu bir

takm kriterler ltnde her iki enerji tr iin pozitif ve negatif etkenler gz nne
alnarak ok kriterli karar verme teknikleri kullanlarak bu tez almasnda
incelenmitir. Bu kriterler geleneksel kurulum ve iletim maliyetleri yansra, evreye
olan etkileri ve Kyoto erevesinde baz kriterler ile birlikte g kalitesine olan
etkilerini de iine alacak ekilde aada verilmitir. Literatrde yaplan
incelemelerde kriterler arasnda ekonomik, mali ve sosyal boyutlara yer verilirken
61
g kalitesine olan etkileri zerinde durulmamtr. lk kez bu tez almas ile farkl
elektrik retim santrallerinin g kalitesine olan etkisi incelenmi ve ok kriterlerli
karar modeline eklenerek karar nasl etkiledii irdelenmitir. ANP modeli ile birlikte
BOCR yntemi kullanld iin kriterler fayda, frsat, maliyet ve risk kriterleri
olarak yaplandrlmtr.
7.1. Fayda Kriterleri
Bu
kriterler
temelinde
elektrik
retim
santrallerinin
ekonomik
getirileri
deerlendirilmitir. Bu amala santrallerden elde edilebilecek ekonomik faydalar

burada yer almakatadr.
7.1.1. Karbon piyasasnda CO2 satma geliri (BF1)
Yenilenebilir enerji kaynaklarnn nmzdeki dnemde elde edilebilecek en byk
fayda, yeni kurulmakta olan karbon piyasasnda elde edilebilinecek karbon
azaltmnn ticari bir meta gibi satlmasna ve pazarlanmasna olanak vermesidir. Bu
konuda Avrupada hali hazrda kurulmu farkl sertifikasyon ve proje kurulular yer
almakta ve karbon piyasalar oluturulmu durumdadr. Kyoto Protokolne gre
farkl karbon ticareti mekanizmas oluturulmutur:
Temiz kalknma mekanizmas (Clean development mechanism): Bu mekanizmada
Birlemi Milletler (BM) tarafndan atanm Temiz Kalknma Mekanizmas cra
Kurulu tarafndan onaylanm karbon azaltm projelerine Karbon kredisi olarak
kullanlan onaylanm karbon sertifikas (CER) verilmektedir.
Ortak
yrtme
mekanizmas
(Joint
implementation
mechanism):
Bu
mekanizmada protokole taraf olup, emisyon azaltm yaptrmlarnn altnda olan

devletler, Emisyon azaltm birimleri (ERU) kazanmak iin baka lkelerdeki
projelere katlmaktadrlar.
62
Emisyon ticareti mekanizmas (Emission trading mechanism): Yukardaki

mekanizmalardan elde edilen CER ve ERU birimleri ile Belirlenmi emisyon
birimleri (AAU) ad verilen karbon azaltmlarna sahip lkeler bunlar dier
lkelere satabilmektedirler.
Yenilenebilir ve temiz enerji projelerinden elde edilecek karbon emisyon azaltm,

bu mekanizmalar sayesinde ticarete ve dolaysyla gelire konu olabilecektir. Bu
nedenle bu kriter temelinde 1000 MW kurulu gce sahip bir YEKnin getirecei
gelire gre alternatifler sralanmtr (izelge 7.1). Burada gnmzde bu
piyasalardaki 1 ton karbon azaltmnn deerinin ortalamas olan 7 EUR alnm,
YEK santrallerinin verim ve yllk kapasite kullanmlar dikkate alnarak elde
edilecek karbon azaltm ile arplmas sonucu bulunan gelir deerleri santral
eidine gre sralanmtr. Karbon azaltmna sebep olmayan bilakis artrmna
sebep olan konvansiyonel termik santraller iin ise bu deer eksi (-) olmak zere
1000 MW iin yllk karbon salnm miktarlarnn yine bu ortalama karbon kredisi
fiyat ile arplmas ile bulunmutur. Nkleer santrallerde bu deer, karbondioksit
salnm ok dk olduu iin sfr alnmtr.
izelge 7.1. Karbon piyasasnda CO2 satma gelirine gre santrallerin sralamas
Sra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Santral Tipi
Yerli linyit kmr
Yerli ta kmr
thal kmr
Petrol rnleri
Doalgaz
Hidroelektrik (Byk, barajl)
Hidroelektrik (Kk, akarsu zerinde)
Rzgar
Gne (Fotovoltaik)
Biyo-ktle
Jeotermal
Nkleer
CO2 Azaltm
veya Artrm
(-) (ton / yl)
-962
-962
-962
-726
-428
2850000
2850000
1800000
900000
-428
5400000
0
Gelir veya
Kayp (-)
(EUR /
yl)
-6734
-6734
-6734
-5082
-2996
19950000
19950000
12600000
6300000
-2996
37800000
0
63
7.1.2. Verimlilik (BF2)

Elektrik retim teknolojileri temelde ya bir hareketten kaynaklanan kinetik enerjinin
bir jeneratr vastasyla elektrik enerjisine dntrlmesi ya da bir yanma sonucu
aa kan enerjinin elektrik enerjisine dntrlmesi veya gne ve nkleer
enerjide olduu gibi elektronlarn mas ve atomlarn fizyon veya fzyonu
neticesinde elde edilir. Rzgar trbinleri iin bu kinetik enerji rzgarn esmesinden
salanrken, hidroelektrik santrallerinde akarsuyun akndan, termik ve jeotermal
santrallerde ise snan suyun buharndan elde edilir. Enerjinin korunumu kanunu
gerei bu dnmler sonucu mutlaka bir miktar enerji bu dnm srecinde
kullanlr veya s yoluyla kaybedilir ve deiik verimlilik seviyelerinde elektrik
retilir. Bu kriter genel geer kabul edilen bu temeldeki dnm verimliliine bal
olarak ele alnm santrallerin birbirlerine kyasla elde edilen deerlerdir. Bunu
yansra her santral ve jeneratr modelinin dahi verimlilik deerleri birbirinen
farkllklar gsterecektir. Buradaki temel ayrm, teknolojinin getirdii farkllklar
sonucu ortaya kan verimlilik deerleridir. Elektrik enerjisi retim santrallerinin
doas gerei ald enerjiden retebilecei maksimum elektrik enerjisi miktar
vardr. Bu oran santrallerin verimliliini belirtir (izelge 7.2) [2].
izelge 7.2. Santrallerin verimlilik sralamas
Sra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Santral Tipi
Yerli linyit kmr
Yerli ta kmr
thal kmr
Petrol rnleri
Doalgaz
Rzgar
Gne (Fotovoltaik)
Biyo-ktle
Jeotermal
Nkleer
Verimlilik (%)
75
80
80
80
60
34
47
25
15
80
90
95
64
7.1.3. Kurulu g (BF3)

Santrallerin ne kadar byklkte kurulabildikleri elektrik sistemine salayacaklar
fayda ile doru orantldr. Bu sebeple yksek gte kurulabilen santraller bu kriter
temelinde avantajldrlar. Bu kriter temelinde Trkiye elektrik sisteminde birincil
enerji kaynana gre tek santralde kurulu gc en yksek olan deerler sralama
yapmak zere almtr (izelge 7.3).
izelge 7.3. Santrallerin kurulu gleri
Sra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Santral Tipi
Yerli linyit kmr
Yerli ta kmr
thal kmr
Petrol rnleri
Doalgaz
Rzgar
Gne (Fotovoltaik)
Biyo-ktle
Jeotermal
Nkleer
Kurulu G
(MW)
1440
300
1200
630
1432
2405
75
143
15
80
90
5000
7.1.4. Ucuz enerji salanmas (BF4)

Enerji maliyetleri hem gnlk hayat hem de ticari ve snai hayat dorudan etkileyen
girdi maliyet etkenkenlerdendir. Dolaysyla enerjinin ucuz elde edilebilmesi veya bu
tr yntemlerin gelitirilmesi ve tevik edilmesi uzun vadede lke menfaatine
olacaktr. Yenilenebilir enerji kaynaklar yakt maliyetleri olmadklar iin ucuz
enerji elde etmek iin en nemli kaynaklardr. Ancak u an iin kurulum ve yatrm
maliyetleri yksek olmas dolaysyla retilen elektriin birim fiyat yksek
olmaktadr. Aada Trkiye elektrik sisteminde birincil enerji kaynana gre farkl
santrallerden elde edilebilecek elektrik birim maliyetleri referans olarak alnmtr
(izelge 7.4) [64].
65
izelge 7.4. Santrallerin elektrik birim maliyetleri

Sra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Santral Tipi
Yerli linyit kmr
Yerli ta kmr
thal kmr
Petrol rnleri
Doalgaz
Rzgar
Gne (Fotovoltaik)
Biyo-ktle
Jeotermal
Nkleer
Birim Elektrik
Maliyeti
($ cent / kWh)
2.990
4.370
5.000
6.415
8.310
1.110
0.680
7.425
7.425
7.425
2.460
8.216
7.1.5. Yerli kaynaklarn deerlendirilmesi (BF5)

Yerli kaynaklarn deerlendirilmesi hem enerjinin ucuzlatlmas, hem da
bamlln azaltlmas hem de srdrlebilir kalknma asndan son derece nemli
bir kriterdir. Buradaki yerlilik oran sadece kullanlan yakt asndan deil kurulacak
santralin teknolojik adan da ne kadar yerli olabilmesini de dikkate alan bir
deerlendirmedir. Blm 6da verilen yerli birincil kaynak potansiyelinin tamam
deerlendirildiinde
santrallerin kapasite kullanm ve verimliliklerine gre
retilebilecek elektrik enerjisi miktar mevcut (2008 yl verilerine gre) elektrik

enerjisi talebini karlama yzdesi ve santrallerin imalatndaki yerlilik oran da
dikkate alnarak bir sralama elde edilmitir. Aada Trkiye elektrik sisteminde
santral tipine gre yerli kaynak kullanm potansiyeli verilmitir (izelge 7.5).
66
izelge 7.5. Santrallerin yerli kaynak potansiyeli

Sra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Yerli Kaynak
Kullanm
159
17
-1
0.39
0.44
42
42
53
5
20
2
-1
Santral Tipi
Yerli linyit kmr
Yerli ta kmr
thal kmr
Petrol rnleri
Doalgaz
Rzgar
Gne (Fotovoltaik)
Biyo-ktle
Jeotermal
Nkleer
7.1.6. Srdrlebilir kalknma (BF6)

Srdrlebilir kalknma sosyal alanlarda ok geni aratrma konusu olmu ve bal
bana bir dal olmakla birlikte burada sadece elektrik retim santrallerinin seiminde
bir kriter olarak ele alnmtr. nk literatrde enerji politikalar ile ilgili kan
makalelerde enerjinin srdrebilir kalknma iin nemli bir etken olduu
belirtilmektedir.
Srdrlebilir
Kalknma
Dnya
evre
ve
Kalknma
Komisyonunun 1987 ylnda yaynlad raporda

mevcut ihtiya ve gereksinimlerin gelecek nesillerin kendi ihtiya ve
gereksinimlerini karlamak iin gerekli olan yeteneklerine mdahale etmeden
gerekletirilen kalknma
olarak tanmlanmaktadr [56]. Bu durumda elektrik enerjisi retiminde kullanlacak
birincil enerji kaynann seimi ancak bu kaynaklarn gelecek nesillerin varln
tehlikeye atmadan yaplmaldr. Bu kriter bu amala dier bir ok kriterlere bal
olabilecei gibi, srdrlebilir kalknma kapsamnda deerlendirilebilecek bir ok
sosyal etkiyi de ierisinde barndrmaktadr. Bunlar, yine literatrde bir ok kaynakta
yer ald gibi elektrik enerjisinde kullanlacak birincil enerji kayna seimininin,
yerli ve uluslar aras yatrm ve yeni i imknlarn, lkenin yerli teknik ve teknolojik
67
geliimini, uluslar aras rekabet edilebilirlii ve toplumsal gelime ve refah

artrmasna sebebiyet vermesi olarak saylabilir. ncelenen makalelerde Trkiye iin
bu kriter temelinde ortak saysal verilere ulalamad iin 1-10 leinin
kullanlarak deerlendirmeler yapld grlmtr. Bunun iin bu kriter temelinde
incelenen literatr, uzman grleri ve edinilen bilgi dahilinde 1-10 lei
kullanlarak alternatifler arasnda dorudan deerlendirme yaplarak modele
katlmtr. Aada Trkiye elektrik sisteminde santral tipine gre srdrlebilir
kalknma potansiyeli verilmitir (izelge 7.6).
izelge 7.6. Santrallerin srdrlebilir kalknma potansiyeli
Sra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Santral Tipi
Yerli linyit kmr
Yerli ta kmr
thal kmr
Petrol rnleri
Doalgaz
Rzgar
Gne (Fotovoltaik)
Biyo-ktle
Jeotermal
Nkleer
Srdrlebilir
Kalknma
Potansiyeli
5
6
3
1
2
8
9
8
7
10
9
6
7.1.7. Kapasite faktr (BF7)

Bu kriter santralin kapasitesinin arza, bakm, onarm, mevsimsel ve meteorolojik
sebepler ile ne kadar etkilendii ile alakaldr. Ayrca santralin sisteme abuk girip,
kabilme faktr veya balant noktas kapasitesine gre sistem operatr asndan
ne kadar tercih edilebilirliine gre oluturulmu bir kriterdir. YEK mevcut
teknolojilerle kapasite faktrleri asndan ok avantajl deildirler. Aada Trkiye
elektrik sisteminde santral tipine gre kapasite faktr verilmitir (izelge 7.7) [50].
68
izelge 7.7 . Santral tipine gre kapasite faktr

Sra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Santral Tipi
Yerli linyit kmr
Yerli ta kmr
thal kmr
Petrol rnleri
Doalgaz
Rzgar
Gne (Fotovoltaik)
Biyo-ktle
Jeotermal
Nkleer
Kapasite
Faktr
45
75
76
21
61
39
34
25
25
34
62
90
7.2. Frsat Kriterleri

7.2.1. Kyotoya uyum (OF1)
1992 ylnda Brezilyann Rio kentinde toplanan Birlemi Milletler klim
Deiiklii Konferans neticesinde 1997 ylnda Japonyann Kyoto kentinde iklim
deiikliine nlem alnmas iin oluturulan protokol Trkiye tarafndan ubat2009 tarihinde imzalanp onaylanarak Trkiye asndan da yrrle girmitir.
Protokol temelde lkeleri iki ana gruba ayrarak iklim deiikliine sebep olan alt
sera gaz etkisi olan bileiin (Karbondioksit (CO2), Metan (CH4), Azot oksit (N2O),
Hidroflorokarbonlar (HFCs), Perflorokarbonlar (PFCs), Slfr florr (SF6)) evreye
olan emisyonlarnn azaltm iin lkelere yaptrmlar getirmektedir [4]. Bunlardan
ilk direk sera gaz etkisi olan dier ise indirekt sera gaz etkisi olan gazlar
olarak tanmlanmaktadr. Elektrik enerjisi retimi sonucu iklim deiikliine sebep
olan ilk iki sradaki direk etkili gazlar doaya salnmaktadr. Dierlerinden son ikisi
daha ok endstriyel proseslerden, HFCs ise soutuculardan (buzdolab, klima, ani
soutucu) kaynaklanmaktadr. Trkiyede 2012 ylnda toplam karbondioksit
salnmn 1990 dzeyinin % 5 altna ekmek durumundadr. Dier taraftan Avrupa
Birlii ise bu oran kendi ye lkeleri iin 1990 dzeyinin % 8 alt olarak
69
belirlemitir. 2020 ylnda ise bu oran 1990 dzeyinin % 20 alt olarak belirlenmitir
(Bkz. ekil 2.1).
Bunun iindir ki tm dnyada ve zellikle Avrupada YEK olan ilgi ve nem daha
da artmtr. Bu yzden YEK olan yatrmlar artm ve bu kaynaklarn elektrik
enerjisi retimi iindeki paylar da hzla artrlmaktadr. Dolaysyla YEK yaplacak
yatrmlar Kyoto protokolne uyum asndan da nemli avantajlar salayacaktr.
Aada Trkiye elektrik sisteminde santral tipine gre santrallerden salnan 2 sera
gaznn yllk verileri Kyotoya uyum potansiyeli iin deerlenirilmek zere
verilmitir (izelge 7.8) [25, 34, 65-66, ]. Toplam salnm deerleri yksek olan
alternatifler daha sonra 1-9 Saaty tercih leine dntrlrken dk puan
alrlarken salnm deerleri dk veya sfr olan YEK yksek tercih puan
almlardr.
izelge 7.8. Santrallerin Kyotoya uyum potansiyeli
Sra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Santral Tipi
Yerli linyit kmr
Yerli ta kmr
thal kmr
Petrol rnleri
Doalgaz
Hidroelektrik (Byk,
barajl)
Hidroelektrik (Kk,
akarsu zerinde)
Rzgar
Gne (Fotovoltaik)
Biyo-ktle
Jeotermal
Nkleer
CO2
Salnm
(g / kWh)
1375
838
838
760
386
CH4
Salnm
(g / kWh)
4.716
4.716
4.716
4.216
1.076
Toplam Sera Gaz

Salnm
(g / kWh)
1379.716
842.716
842.716
764.216
387.076
32
0.135
32.135
32
0.135
32.135
38
319
124
21
17
0.169
0.883
0.059
-
38.169
319.883
124
21.059
17
70
7.2.2. Srdrlebilir enerji salanmas (OF2)

Gnmz verilerine gre dnyada fosil yaktlardan salanan enerjinin yeterli
olmayaca tahmin edilmektedir. Petrol ve doalgaz rezervlerinin nmzdeki 40-50
yl iin yeterli olduu ve ksa srede tkenecei ngrlmektedir. Kmrn ise 200
yl daha yetecek rezervlere sahip olduu tahmin edilmektedir. Fosil yaktlarnn
kullanmnn devam halinde oluan iklim deiiklii ile kurakln artmas ve
akarsularn da azalmas sonucu hidroelektrik santrallerden enerji retiminin azalaca
tahmin edilirse insanlk iin enerji nemli bir sorun olacaktr. Bu yzdendir ki
alternatif enerji kaynaklarnn bulunmasna ve elektrik retim teknolojilerinin
gelitirilmesine ihtiya vardr. Enerjinin srekli ve srdrlebilir olarak salanmas
ancak yenilenebilir enerji kaynaklar ile mmkn olaca aktr. Bir aratrma
kuruluu
ve
danmanlk
irketi tarafndan
yaplan
bir
derecelendirmede
srdrlebilir enerji salanmasnn alternatifleri deerlendirilmitir (ekil 7.1) [67].

Bu deerlendirmeye gre enerji verimlilii yntemlerinin srdrlebilir enerji
salanmas iin ok nemli olduu belirtilirken bunu, YEKndan gne termik
(CSP), fotovoltaik, jeotermal, rzgar ve kk HESler nem derecesine gre
srasyla takip etmektedir. Burada kmrn de temiz teknolojilerle emisyon
azaltmnn salanmas ve karbon yakalama ve depolama teknikleri ile nemli bir
srdrlebilir enerji kayna olaca belirtilmektedir. Bu deerlendirmenin yansra
Trkiyenin bu birincil enerji kaynaklar potansiyeli de gz nne alnarak yaplan
deerlendirme sonrasnda bir nem sralamas oluturularak atama yaplmtr.
71
Enerji Verimlilii
Temiz Kmr
Doalgaz
Nkleer
Biyo-Ktle 2. rn
Biyo-Ktle 1. rn
Jeotermal
Hidrojen
Hidroelektrik - Byk
Hidroelektrik - Kk
Gne Fotovoltaik
Gne Termal Enerji
Rzgar
ok nemli
Az nemli
ekil 7.1 . Srdrlebilir enerji tipinin derecelendirilmesi

Bunun iin Trkiyenin yerli ve YEK elektrik retim potansiyeli parametre deerleri
olarak alnmtr [64]. Aada Trkiye elektrik sisteminde santral tipine gre
srdrlebilir enerji salama potansiyeli verilmitir (izelge 7.9).
izelge 7.9. Santrallerin srdrlebilir enerji salama potansiyeli
Sra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Santral Tipi
Yerli linyit kmr
Yerli ta kmr
thal kmr
Petrol rnleri
Doalgaz
Rzgar
Gne (Fotovoltaik)
Biyo-ktle
Jeotermal
Nkleer
Srdrlebilir
Enerji Salama
Potansiyeli
2907
440
0
0
0
124.5
124.5
50
305
32
1.4
0
72
7.2.3. Enerjide da bamll azaltma (OF3)

nsanlk iin nemli bir girdi olan enerjinin da baml olmas lke politikalar
asndan stratejik bir neme sahiptir. Bu yzden mmkn olduunca enerji
kaynaklarnn
yerel
kaynaklardan salanmas
hedeflenir.
Bunu
salayacak
politikalarn yerel kaynaklarn kullanmn ve YEK tevik edici nitelikte olmas

gereklidir. Bilindii gibi Trkiye doalgaz ve petrol rnleri ve bunlarla birlikte
elektrik enerjisi retiminde kmr de ithal etmeye balamtr. Bunlarn yan sra
nkleer santral kurulmas durumunda da gerekli uranyum yataklarmz olmamas
dolaysyla nkleer enerjide de dar bal kalnabilir. Dier taraftan tm bu
santrallerin kurulular ve retim teknolojileri bakmndan Trkiye yeterli teknik
donanm ve teknolojik geliime sahip deildir. Tm bu kstaslar dahilinde konu
deerlendirilmi ve 1-10 leinde santrallere puanlar verilmitir. Aada Trkiye
elektrik sisteminde santral tipine gre enerjide da bamll azaltma potansiyeli
verilmitir (izelge 7.10).
izelge 7.10. Santrallerin enerjide da bamll azaltma potansiyeli
Sra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Santral Tipi
Yerli linyit kmr
Yerli ta kmr
thal kmr
Petrol rnleri
Doalgaz
Rzgar
Gne (Fotovoltaik)
Biyo-ktle
Jeotermal
Nkleer
Enerjide Da
Bamll
Azaltma
Potansiyeli
8
8
3
1
1
9
10
7
5
7
8
2
73
7.2.4. Temiz evre frsat (OF4)

Bu kriter temelinde Kyoto uyum kriteri kapsamnda deerlendirilen direk sera gaz
olarak bilinen gazlar dndaki havay kirleten dier gazlar, havadaki partkl,
kurum, topra kirleten ar metaller, atk potansiyeli, grlt seviyesi, grnt
kirlilii, su kaynaklarna ve evredeki doal yaama olan etkisi deerlendirilmitir
[50]. Yine bu kriter kapsamnda fosil yaktlarn hepsi byk dezavantajlara sahiptir.
Aada Trkiye elektrik sisteminde santral tipine gre temiz evre frsat potansiyeli
izelge 7.11. Santrallerin temiz evre frsat potansiyeli
Sra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Santral Tipi
Yerli linyit kmr
Yerli ta kmr
thal kmr
Petrol rnleri
Doalgaz
Rzgar
Gne (Fotovoltaik)
Biyo-ktle
Jeotermal
Nkleer
Temiz evre
Frsat
Potansiyeli
1
2
2
3
4
8
10
9
10
8
10
5
7.2.5. Temiz enerji frsat (OF5)

Bu kriter temelinde sistem asndan sorunsuz, g kalitesi problemi en az olan,
gerektiinde elektrik enerjisi reten, istenildiinde retmeyen, kontrol edilebilirlii
yksek olan santral zellikleri deerlendirilmitir. Bu adan bakldnda istenildii
gibi elektrik enerjisi retimi ayarlanabilen doalgaz ve petrol kullanan santraller ve
kk gte sisteme ok etkisi olmayan hidroelektrik santraller avantajldrlar [2].
Aada Trkiye elektrik sisteminde santral tipine gre temiz enerji frsat potansiyeli
74
izelge 7.12. Santrallerin temiz enerji frsat potansiyeli

Sra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Santral Tipi
Yerli linyit kmr
Yerli ta kmr
thal kmr
Petrol rnleri
Doalgaz
Rzgar
Gne (Fotovoltaik)
Biyo-ktle
Jeotermal
Nkleer
Temiz Enerji
Frsat
Potansiyeli
2
3
4
9
10
3
8
5
6
7
7
1
7.2.6. Ekonomiye katk frsat (OF6)

Bu kriter temelinde nmzdeki dnem santrallere yatrm potansiyeli ve bu
potansiyel erevesinde ekonomiye, i gc gereksinimine ve enerji gereksinimine
olan ihtiyac karlama potansiyelleri deerlendirilmitir. nmzdeki gnlerde
zellikle YEKna olan yatrmn artaca ve hatta teviklerin olmas durumunda
hzlanaca dnlebilir. Ayrca yaplacak zelletirme programlar ile elektrik
retim santrallerine yaplacak yatrmn devam etmesi beklenmektedir. Aada
Trkiye elektrik sisteminde santral tipine gre ekonomiye katk frsat potansiyeli
75
izelge 7.13. Santrallerin ekonomiye katk frsat potansiyeli

Sra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Santral Tipi
Yerli linyit kmr
Yerli ta kmr
thal kmr
Petrol rnleri
Doalgaz
Rzgar
Gne (Fotovoltaik)
Biyo-ktle
Jeotermal
Nkleer
Ekonomiye
Katk Frsat
Potansiyeli
5
4
5
1
1
3
8
10
7
9
9
9
7.3. Maliyet Kriterleri

Enerji santralleri genelde maliyetleri yksek uzun vadeli yatrmlardr. Bu nedenle
baz santraller iin n yaplabilirlik ve planlama almalar bile yllar
alabilmektedir. Dolaysyla yatrm karar verilirken tm maliyetleri kapsayacak
ekilde bir analiz yaplmas nemlidir. Ancak burada verilecek rakamlar ortalama
deerler olup, piyasa aratrmas ve konusunda uzman kiilerden edinilen bilgiler
neticesinde elde edilmitir. Ayn santral tipinde bile kurulacak yer ve santral
zelliklerine gre maliyetler ok farkllklar gstermekte ve her bir durum iin ayr
deerlendirilmesi gerekmektedir. rnein bir rzgar santrali kurulacaksa, santralin
nereye kurulaca, ulusal iletim ann neresine nasl balant yaplaca, ift kanatl
m kanatl m olaca, rotor ve jeneratr tipleri gibi maliyeti etkileyen unsurlar
vardr. Bu nedenle maliyetler ortak bir birime indirgenmeye allm ve bir takm
evrim katsaylar ile birim enerji bana oluabilecek parasal deerler hesaplanmaya
allmtr.
76
7.3.1. Sabit yatrm ve kurulum maliyeti (CM1)

Kurulum maliyeti santralin kapsamndaki makina/tehizat ve yardmc malzemelerin
ticari sat bedeliyle birlikte, kurulaca yerdeki gerekli her trl inaat ve proje
almalar, izin ve lisanslar, montaj ve devreye alma durumuna kadar oluabilecek
maliyetleri kapsamaktadr. zellikle barajl HESlerin kurulmas olduka maliyetli
ilerdir. Aada Trkiye elektrik sisteminde santral tipine gre sabit yatrm ve
kurulum maliyeti verilmitir (izelge 7.14) [23].
izelge 7.14. Santrallerin sabit yatrm ve kurulum maliyeti
Sra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Santral Tipi
Yerli linyit kmr
Yerli ta kmr
thal kmr
Petrol rnleri
Doalgaz
Rzgar
Gne (Fotovoltaik)
Biyo-ktle
Jeotermal
Nkleer
Sabit Yatrm ve
Kurulum Maliyeti
($ / kWh)
1600
1500
1450
2000
680
2850
750
1450
6000
2040
1944
3500
7.3.2. Deiken iletim ve bakm maliyeti (CM2)

Santral kurulduktan sonra iletimi ve idamesi iin gerekli yakt dndaki dier btn
malzemeler, iilik maliyetleri ve idari giderler bu maliyet kalemi kapsamnda
deerlendirilmitir. Ayrca santralin gnlk iletiminin dnda planl haftalk, aylk
veya yllk gerekli bakm almalar, arza durumunda onarm maliyetleri veya
bakm kapsamnda deitirilmesi gereken her trl para ve tehizat bu kapsamda
deerlendirilmitir. Aada Trkiye elektrik sisteminde santral tipine gre deiken
iletim ve bakm maliyeti verilmitir (izelge 7.15).
77
izelge 7.15. Santrallerin deiken iletim ve bakm maliyeti

Sra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Santral Tipi
Yerli linyit kmr
Yerli ta kmr
thal kmr
Petrol rnleri
Doalgaz
Rzgar
Gne (Fotovoltaik)
Biyo-ktle
Jeotermal
Nkleer
Deiken letim ve
Bakm Maliyeti
($ cent / kWh)
44
44
44
29
19
26
2
22
25
51
31
64
7.3.3. Finansman maliyeti (CM3)

Santralin kurulup iletmeye alnmasna kadar geen sre dahilinde gerekli olan
finansman bu kriter temelinde deerlendirilmitir. Burada sadece santralin proje
aamasndan lisanslarn alnp, inaat kurulduktan ve iletmeye alnmasna kadar
geen sre dikkate alnmtr [2]. Aada Trkiye elektrik sisteminde santral tipine
gre finansman maliyeti yukarda belirtilen sreler dikkate alnarak verilmitir
(izelge 7.16).
78
izelge 7.16. Santrallerin finansman maliyeti

Sra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Santral Tipi
Yerli linyit kmr
Yerli ta kmr
thal kmr
Petrol rnleri
Doalgaz
Rzgar
Gne (Fotovoltaik)
Biyo-ktle
Jeotermal
Nkleer
Finansman
Sresi (Yl)
4
4
4
3
3
10
1
1
2
3
2
6
7.3.4. Yakt maliyeti (CM4)

Santralin elektrik retmesi iin kullanaca yakt maliyetleri bu maliyet kapsamnda
deerlendirilmitir. zellikle rzgar, gne ve jeotermal enerji kaynaklar iin bu
maliyet sfra yakn iken, fosil yaktlar iin olduka yksektir. Yakt maliyetleri
hesaplanrken kWh enerji bana kullanlan yaktn farkl kaynaklar iin
dntrlerek piyasa koullarnda fiyatlar ile arplarak elde edilmitir [5]. Aada
Trkiye elektrik sisteminde santral tipine gre yakt maliyeti verilmitir (izelge
7.17).
79
izelge 7.17. Santrallerin yakt maliyeti

Sra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Santral Tipi
Yerli linyit kmr
Yerli ta kmr
thal kmr
Petrol rnleri
Doalgaz
Rzgar
Gne (Fotovoltaik)
Biyo-ktle
Jeotermal
Nkleer
Yakt Maliyeti
($ cent / kWh)
2
3
5
13
8
0
0
0
0
0
0
0.76
7.3.5. Yer maliyeti (CM5)

Santralin yer seimi teknik baz kriterleri gerektirirken ayn zamanda idari bir takm
maliyetleri de gndeme getirmektedir. rnein yerleim birimlerine yakn veya zel
mlkiyetin olduu yerlerde yksek kamulatrma maliyetleri ortaya kmaktadr. Bu
kriter temelinde 1000 MW gcnde kurulacak bir santralin kaplayacaklar alan
miktarna (km2) gre sralanmtr [39]. Biyo-ktle iin yakt olarak yetitirilmesi
gereken bitkilerin kapsadklar alan esas alnmtr. Ancak duyarllk analizlerinde
gerekli yakt bitki yetitirilerek deil de tarmsal, hayvansal ve evsel p atklardan
salanabilecei varsaymyla dier termik santrallerle ayn alan (2.5 m2 / 1000 MW)
oranna gre de hesap yaplmtr. Aada Trkiye elektrik sisteminde santral tipine
gre yer maliyeti verilmitir (izelge 7.18).
80
izelge 7.18. Santrallerin yer maliyeti

Sra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Yer Maliyeti
(km2 / 1000
MW)
2.5
2.5
2.5
2.5
2.5
750
32.87
100
35
5000
18
2.5
Santral Tipi
Yerli linyit kmr
Yerli ta kmr
thal kmr
Petrol rnleri
Doalgaz
Rzgar
Gne (Fotovoltaik)
Biyo-ktle
Jeotermal
Nkleer
7.3.6. letim sistemine balant ve rezerve g maliyeti (CM6)

Santralin fiziki yerine gre elektrik sistemine balantsnn nasl ve nerden olaca,
ilave iletim hatt veya trafo ve benzeri donanm gerektirip gerektirmedii bu
maliyetleri belirler. zelikle yenilenebilir enerji kaynaklarnn meteorolojik olaylara
bal olmas dolaysyla kesintili olmas, bu YEKdan elde edilen enerjinin kesintili
olmas durumunda tm elektrik sisteminde bir kesintiye sebebiyet vermemek iin
ilave yedek tutulabilecek rezerv g ayrlmas gerekmektedir. Merkezi elektrik iletim
sistemine balant btn santraller iin ayn olabilecei gibi, datlm elektrik
sisteminde datm
sistemine
balant frsat
baz santraller
iin geerli
olabilmektedir. Bu yzden bu kriter temelinde santrallerin iletim yerine datm

sistemine veya kendi rettii elektrik enerjisini kendisinin kullanabilmesi durumlar
deerlendirilmitir. zellikle rzgar elektrik retim santrallerinin kurulmas ile
TEAn yaynlad rapor ve teknik kriterlere bakldnda bu enerji trnn sistem
operatr asndan ynetiminin zorluklarnn olduu ve bunun maliyetinin de
yksek olduu belirtilmektedir [68]. Ayn raporda YEK iin tevik yoluyla da
maliyetlerinin arttna iaret edilerek bu maliyetlerin de hesaba katlmas gerektii
belirtilmektedir. Bu yzden bu kriter zellikle rzgar enerjisinden elektrik retiminde
81
dezavantajl olduu bir etken durumuna gelmektedir. Aada Trkiye elektrik

sisteminde santral tipine gre iletim sistemine balant maliyeti 1-10 leine gre
yukardaki veriler nda deerlendirilmitir (izelge 7.19).
izelge 7.19. Santrallerin iletim sistemine balant maliyeti indeksi
Sra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Santral Tipi
Yerli linyit kmr
Yerli ta kmr
thal kmr
Petrol rnleri
Doalgaz
Rzgar
Gne (Fotovoltaik)
Biyo-ktle
Jeotermal
Nkleer
letim Sistemine
Balant
Maliyeti ndeksi
3
2
2
1
1
4
2
10
8
1
2
4
7.3.7. Santralin tasfiye ve atklarn bertaraf edilme maliyeti (CM7)

Santraller iletildikten ve retime baladktan sonra oluabilecek atklarn toplanmas
ve bertaraf edilmesi ile santralin mrn tamamlamas ve bir ekilde devre d
braklarak tasfiye edilmesi durumlarnda oluabilecek maliyetler bu kriter temelinde
deerlendirilmitir. zellikle nkleer santraller iin dikkat edilmesi gereken en
nemli maliyetlerden biridir. Bu nedenle 1-10 leinde oluturulan puanlama ile
literatrdeki bilgiler nda santraller sralanarak bir indeks oluturulmutur.
Aada Trkiye elektrik sisteminde santral tipine gre atklarn bertaraf edilme
maliyeti indeksi verilmitir.
82
izelge 7.20. Santrallerin atklarn bertaraf edilme maliyeti indeksi

Sra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Santral Tipi
Yerli linyit kmr
Yerli ta kmr
thal kmr
Petrol rnleri
Doalgaz
Rzgar
Gne (Fotovoltaik)
Biyo-ktle
Jeotermal
Nkleer
Atklarn
Bertaraf Edilme
Maliyeti ndeksi
6
5
5
2
2
4
1
1
1
3
2
10
7.4. Risk Kriterleri

Elektrik enerjisi retiminde ele alnacak riskler, evreye olan ve elektrik sistemine
olan etkileri olarak temel iki blme ayrlabilir. zellikle son zamanlarda fosil enerji
kaynaklarndan kaynaklanan CO2 salnm ile artan iklim deiiklii etkisi sonucu
yerine yenilenebilir enerji kaynaklarnn kullanm, bu enerji kaynaklarnn CO 2
salnmna olumlu etkisinin yan sra elektrik sistemine olabilecek bir takm olumsuz
etkilerinin bulunmas kriterlerin nemini bir kat daha artrmaktadr. Bu iki temel etki
altnda yer alabilecek riskler burada sralanmtr.
7.4.1. G kalitesini bozma riski (R1)
G Kalitesi, klasik anlatmyla elektrik g sisteminde elektrik enerjisinin
retiminden son kullanc tketimine kadar olan srete gerekli olan gerilim
seviyelerinin salanmas amacyla elektriin temel bileenleri olan akm, gerilim ve
frekans deerlerini gsteren dalga formunun tam ve saf sinusoidal olarak elde
edilmesinin gstergesidir diye tanmlanabilir [69]. G kalitesinin belirtilen tanma
ve ilgili standartlara uygun olmamas durumunda elektrik sisteminde ve elektrikli
83
alet ve tehizatta problemler meydana gelebilmektedir. Ayrca reaktif g akndan

dolay elektrik sisteminin kapasitesinin altnda iletim ve datm yapmasna sebebiyet
vermektedir. Balca g kalitesi problemlerini aadaki gibi sralayabiliriz [70]:
Harmonikler: Akm ve gerilimin sinzoidal frekanslarndaki deiimleridir.
Gerilim Tepe ve ukurlar: Gerilimin nominal deerinde meydana gelen dme
(ukur) ve ykselmelerdir (tepe).
Krpma (Fliker): Gerilimin ksa sreli (mili hatta mikro saniyeler mertebesinde)
kesilmeleri sonucu rnein kta insan gzn rahatsz eden gidip gelme ve
titremelerdir.
Reaktif G: yapmayan gtr ki ebekeye verilmesi veya ebekeden ekilmesi
durumunda ebekenin tam kapasite almasna engel olur.
03 Mart 2006 tarihinde balayp 31 Aralk 2009 tarihinde baaryla tamamlanan
TBTAK Kamu Aratrmalar Grubu (KAMAG) tarafndan 1007 kodlu program
tarafndan desteklenen 105G129 nolu Trkiye Elektrik letim Sisteminde G
Kalitesine Etki Eden Deikenleri ve G Akn zleme, Problemlerin Tespiti,
Deerlendirilmesi ve Kar nlemlerin Hayata Geirilmesi, ksa adyla G
Kalitesi Milli Projesi kapsamnda Trkiye elektrik sisteminde mobil lmler
yaplarak ve proje sonunda 150 noktaya kalc G kalitesi monitrleri
yerletirilerek g kalitesi problemleri llmeye allmtr. Bu kriter temelinde bu
proje kapsamnda yaplan mobil g kalitesi lmleri sonu raporlar ve monitr
cihaz veri kaytlarndan yararlanlarak Trkiye elektrik sisteminde santrallerin
bulunduklar veya bal olduklar bara ve/veya fiderlerden alnan yukarda belirtilen
g kalitesi parametrelerine ilikin bilgilerden yaralanlmtr [71]. lm
raporlarnda yer alan g kalitesi olaylarna ilikin veriler ilgili bara ve/veya fideri
bal santralden kaynakland varsaylmtr. Aada Trkiye elektrik sisteminde
santral tipine gre g kalitesini bozma potansiyeli verilmitir (izelge 7.21).
84
izelge 7.21. Santrallerin g kalitesini bozma potansiyelleri

Sra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Santral Tipi
Yerli linyit kmr
Yerli ta kmr
thal kmr
Petrol rnleri
Doalgaz
Rzgar
Gne (Fotovoltaik)
Biyo-ktle
Jeotermal
Nkleer
G Kalitesini
Bozma Potansiyeli
16
14
12
6
5
26
16
20
2
10
8
1
7.4.2. Sreklilii bozma riski (R2)

Gvenilirlik, elektrik enerjisini kullanan bir mterinin veya tm sistemin belli bir
sre elektrik kesintisine urama olas olarak tanmlanmtr [72]. Teknik nedenlerle
veya evresel ve meteorolojik etkilerle santraller devre d kalabilmektedir. Bu
durumda mevcut sistemin talebinin karlanamamas durumu oluabilmektedir.
zellikle meteorolojik olaylara bal olan yenilenebilir kaynaklar bu adan
risklidirler. Aada Trkiye elektrik sisteminde santral tipine gre risk indeksi
85
izelge 7.22. Santrallerin sreklilii bozma risk indeksi

Sra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Santral Tipi
Yerli linyit kmr
Yerli ta kmr
thal kmr
Petrol rnleri
Doalgaz
Rzgar
Gne (Fotovoltaik)
Biyo-ktle
Jeotermal
Nkleer
Risk ndeksi
3
3
5
5
4
5
8
10
9
4
6
2
7.4.3. Talebi karlayamama riski (R3)

Bir nceki kriterde belirtilen sebepler dnda mevcut kurulu gcn yeterli olmamas
dolaysyla talebin karlanamamas durumu da olabilir. zellikle dk kurulu gte
santraller kurulmas veya dk kapasitede bu santrallerin altrlmas talebi
karlayamama riskini ortaya karabilmektedir. Bu kriter asndan santraller mevcut
kurulu g bykleri ve yllk kapasite kullanm oranlarnn bilekesi olarak
sralanabilirler. Aada Trkiye elektrik sisteminde santral tipine gre talebi
karlayamama riski verilmitir (izelge 7.23).
86
izelge 7.23. Santrallerin talebi karlayamama riski

Sra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Santral Tipi
Yerli linyit kmr
Yerli ta kmr
thal kmr
Petrol rnleri
Doalgaz
Rzgar
Gne (Fotovoltaik)
Biyo-ktle
Jeotermal
Nkleer
Talebi
Karlayamama
Riski
3
4
6
6
7
1
9
9
10
7
7
1
7.4.4. evreye olan zarar riski (R4)

Btn elektrik retim santrallerinin muhakkak evre zerinde etkisi vardr. Bu etki
evreye salnan zararl emisyon ve maddeler dnda santralin kurulduu blgedeki
hayvan ve bitki trleri de olabilmektedir. Ayrca kurulan santralin evresindeki veya
bulunduu alandaki toprak ve su kaynaklarna verecei zarar riski bu kriter temelinde
deerlendirilmitir. rnein kularn g yollar zerine kurulan rzgar santralleri bu
hayvanlar etkilemektedir. Benzer ekilde barajl kurulan hidroelektrik santraller hem
kurulduklar akarsu zerinde yaayan su hayvanlar hem de kapladklar alandaki
bitki rts iin olumsuz etkiler brakabilmektedirler. Ayn ekilde bu santraller suyu
da kirletebilmektedirler. Bununla birlikte kapladklar alan bakmndan, zellikle
gne panelleri, topran kullanm amacna etkileri vardr. Eer kurulan alan bir
tarm arazisiyse, bu topraktan yararlanamama durumu sz konusu olmaktadr. Tm
bu etkilerin hepsine toplumsal maliyet denilmektedir ve bir ilacn yan etkileri gibi
enerji maliyetlerine yanstlmas gerekmektedir. Bu konuda en kapsaml alma
Pearce, D.W., Bann, C., ve Georgiou, E., yaynlanmtr [73]. Bir dier almada ise
telafi edici maliyet olarak evresel etkiler modele yanstlmtr [39]. Her iki
almadaki maliyetlerin toplam (1 EUR = 1.40 USD) kuru ile evrilerek toplanm
87
ve aada Trkiye elektrik sisteminde santral tipine gre evreye olan zarar
potansiyeli olarak verilmitir (izelge 7.24).
izelge 7.24. Santrallerin evreye olan zarar potansiyeli
Sra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Santral Tipi
Yerli linyit kmr
Yerli ta kmr
thal kmr
Petrol rnleri
Doalgaz
Rzgar
Gne (Fotovoltaik)
Biyo-ktle
Jeotermal
Nkleer
evreye Olan Zarar

(Toplumsal Maliyet)
Potansiyeli
($ cent / kWh)
16.36
14.41
14.41
13.55
4.531
0.844
0.06
0.284
0.396
3.77
0.34
3.786
7.4.5. klim deiiklii ve hava kirlilii riski (R5)

Bilindii gibi iklim deiikliine sebep olabilecek kresel snma ve asit yamurlar,
evreye salnan aadaki gazlardan kaynaklanmaktadr [49]:
Azot oksitler (N2O, NO2)

Karbonmonoksit (CO)
Karbondioksit (CO2)
Hidroflorokarbonlar (HFCs)
Perflorokarbonlar (PFCs)
Slfr dioksit (SO2)
Slfr florr (SF6)
Metan (CH4)
Yanma sonucu oluan kurumda yer alan havadaki partikl maddeler (PM)
88
Bu gazlarn en ok fosil yaktlardan kaynakland bilinmektedir. Bu sebepledir ki bu

yaktlar kullanan santrallerin bu kriter temelinde puanlar olduka dktr.
Literatr aratrmasnda elde edilen veriler dahilinde en nemlilerinin emisyon
deerleri aadaki tablo yer almaktadr [39]. Trkiyede barajl hidroelektrik
santrallerin ortalama kurulu gc 267 MW, akarsu zerindeki kk HESlerinin
ortalama gc 11.7 MW alnarak, izelge 7.25de hidro iin verilen deerler kurulu
g oranlarna (267 / 11.70 = 22.82) gre interpolasyon yaplarak kk HES
deerleri atanmtr. Toplam emisyon deerleri Trkiye elektrik sisteminde santral
tipine gre iklim deiiklii potansiyeli olarak sralanmtr
izelge 7.25. Santrallerin iklim deiiklii potansiyeli
Sra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Santral Tipi
Yerli linyit kmr

Yerli ta kmr
thal kmr
Petrol rnleri
Doalgaz
Hidroelektrik (Byk,
barajl)
Hidroelektrik (Kk,
akarsu zerinde)
Rzgar
Gne (Fotovoltaik)
Biyo-ktle
Jeotermal
Nkleer
986000
986000
986000
1131178
505000
16511
16511
16511
81590
152
2986
2986
2986
5253
1117
371
371
371
146
138
klim
Deiiklii
Potansiyeli
/ Toplam
Emisyon
(mg /
kWh)
1005868
1005868
1005868
1218167
506407
22696
33
23
22757
995
1.5
997.5
17652
49174
58000
18913
21435
54
257
76
20
27
32
178
1325
280
51
20
171
349
0
2
17758
49780
59750
19213
21515
CO2 eiti
(mg /
kWh)
SO2
(mg /
kWh)
NOx
(mg /
kWh)
PM
(mg /
kWh)
89
7.4.6. nsan salna olan zarar (R6)

evreye olan etkilerin dolayl olarak insan salyla da alakal olmasnn yan sra
bu kriter dorudan insan salna olan etkileri temel almaktadr. Bu risk zellikle
nkleer santraller iin dikkate alnmas gereken en nemli faktrlerden birisidir.
Nkleer santrallerden olabilecek her hangi bir radyoaktif sznt, telafisi ok g
zararlara sebep olacaktr. Ayrca barajl hidroelektrik santrallerde de insanlarn bu su
birikintilerini yzme ve saifiye yeri olarak kullanmas dolaysyla insan lmleri
olabilmektedir. Ayrca kurulular aamasnda i kazas veya iletmeleri sresince
alanlarn salna olan etkileri bu kriter temelinde deerlendirilmitir. Literatrde
2003 ylnda Strupczewski tarafndan yaplan almada elektrik retiminden
kaynakl tm zararl, riskli, tehlikeli ve lmcl ekilde insan saln etkileyen
etmenlerin lm parametresi olarak beklenen mr kayb (loss of expected life)
dikkate alnmtr [25]. Buna gre oluturulan aada Trkiye elektrik sisteminde
santral tipine gre insan salna olan zarar potansiyeli verilmitir (izelge 7.26).
izelge 7.26. Santrallerin insan salna olan zarar potansiyeli
Sra
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Santral Tipi
Yerli linyit kmr
Yerli ta kmr
thal kmr
Petrol rnleri
Doalgaz
Rzgar
Gne (Fotovoltaik)
Biyo-ktle
Jeotermal
Nkleer
nsan Salna
Olan Zarar
Potansiyeli
165.5
165.5
165.5
165.5
46.1
9.2
9.2
9.5
74
45
34.4
11.9
90
8. MODEL DEERLERNN ATANMASI VE SONULARI

Blm 7de oluturulan kriterler kapsamnda her bir enerji kayna iin literatr
taranarak elde edilen deerler uygulanmtr. Ayrca oluturulan deer lei
kullanlarak uzmanlarla yaplan grmeler neticesinde farkl enerji kaynaklar iin
deerler atanmtr. Ayrca baz kriterlerin saysallatrlmas iin baz almalardaki
birim evrimler kullanlmtr.
Oluturulan ok kriterli karar modeli Matlab program yardmyla arlklandrlm
sper matrisin stleri alnarak oluturulan limit sper matrisin eklenmi ekliyle
Excel programnda altrlmas neticesinde aadaki izelgelerde verilen sonular
elde edilmitir.
Kriter arlklar, ikili karlatrma matrisleri kullanlarak, bu konuda literatr
taranarak elde edilen arlklarn yansra konunun uzman kiilerle yaplan
aratrmalar ve farkl deerlerin duyarllk analizleri uygulanmas sonucu bulunan
deerlerin karlatrlmas neticesinde elde edilmitir. ncelikle kriter temelinde
literatrde veya ulalabilen kaynaklardan alternatiflerin deerleri elde edilmitir. Bu
veriler derlenmi ve kriter zelliine gre fayda ve frsat kriterleri iin iyi durumdan
kt duruma, maliyet ve risk kriterleri iin kt durumdan iyi duruma (rnein
maliyet kriteri iin yksek maliyetlerden dk maliyetlere doru) bir sralama
yaplmtr. Daha sonra bu deerler btn kriterler temelinde ortak bir birime
ulamas iin Saaty tarafndan bulunan 1-9 lekli sisteme gre alternatifler iin
tercih deer atamalar yaplmtr [14]. Bu atamalar yaplrken seilen kriter
temelinde, en iyi alternatifin en kt alternatife kesinlikle stnl sz konusu
olaca varsaymyla 9 deeri atanrken, daha dk deerlerdeki stnlkler iin
daha dk deerler atanmtr. Atamalar eldeki veriler nda ncelikle veriler 0-1
aralnda normal dalma evrilmi ve daha sonra ondalk ksmlar atldktan sonra
rakamlar 1-9 Saaty leine atanm olmaktadrlar (Bkz. EK.1). Bu sayede matrisin
tutarllk
dzeyinin
yksek
olmas
salanmtr.
Ayn
zamanda
matris
oluturulduktan sonra tutarllk endeksi hesaplanm ve gerekli durumlarda
91
dzeltmeler yaplmtr. Aadaki izelgelerde her bir kriter temelinde alternatiflerin

tercih matrisleri verilmitir.
izelge 8.1. BF1 kriteri temelinde tercih matrisi
BF1
10
11
12
TES-1
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.14
0.14
0.20
0.33
1.00
0.11
1.00
0.02
TES-2
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.14
0.14
0.20
0.33
1.00
0.11
1.00
0.02
TES-3
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.14
0.14
0.20
0.33
1.00
0.11
1.00
0.02
TES-4
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.14
0.14
0.20
0.33
1.00
0.11
1.00
0.02
TES-5
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.14
0.14
0.20
0.33
1.00
0.11
1.00
0.02
HES-1
7.00
7.00
7.00
7.00
7.00
1.00
1.00
3.00
5.00
7.00
0.17
7.00
0.16
HES-2
7.00
7.00
7.00
7.00
7.00
1.00
1.00
3.00
5.00
7.00
0.17
7.00
0.16
RES
5.00
5.00
5.00
5.00
5.00
0.33
0.33
1.00
3.00
5.00
0.13
5.00
0.10
GES
3.00
3.00
3.00
3.00
3.00
0.20
0.20
0.33
1.00
3.00
0.11
3.00
0.06
10
BES
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.14
0.14
0.20
0.33
1.00
0.11
1.00
0.02
11
JES
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
6.00
6.00
8.00
9.00
9.00
1.00
9.00
0.35
12
NES
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.14
0.14
0.20
0.33
1.00
0.11
1.00
0.02

BF2
10
11
12
TES-1
1.00
1.00
1.00
1.00
2.00
6.00
4.00
8.00
9.00
1.00
0.50
0.33
0.10
TES-2
1.00
1.00
1.00
1.00
3.00
7.00
5.00
8.00
9.00
1.00
1.00
0.50
0.11
TES-3
1.00
1.00
1.00
1.00
3.00
7.00
5.00
8.00
9.00
1.00
1.00
0.50
0.11
TES-4
1.00
1.00
1.00
1.00
3.00
7.00
5.00
8.00
9.00
1.00
1.00
0.50
0.11
TES-5
0.50
0.33
0.33
0.33
1.00
4.00
2.00
5.00
7.00
0.33
0.25
0.20
0.05
HES-1
0.17
0.14
0.14
0.14
0.25
1.00
0.50
1.00
3.00
0.14
0.13
0.11
0.02
HES-2
0.25
0.20
0.20
0.20
0.50
2.00
1.00
3.00
5.00
0.20
0.14
0.14
0.03
RES
0.13
0.13
0.13
0.13
0.20
1.00
0.33
1.00
1.00
0.13
0.11
0.11
0.01
GES
0.11
0.11
0.11
0.11
0.14
0.33
0.20
1.00
1.00
0.11
0.11
0.11
0.01
10
BES
1.00
1.00
1.00
1.00
3.00
7.00
5.00
8.00
9.00
1.00
1.00
0.50
0.11
11
JES
2.00
1.00
1.00
1.00
4.00
8.00
7.00
9.00
9.00
1.00
1.00
1.00
0.14
12
NES
3.00
2.00
2.00
2.00
5.00
9.00
7.00
9.00
9.00
2.00
1.00
1.00
0.19
92

BF3
10
11
12
TES-1
1.00
4.00
1.00
1.00
1.00
0.33
4.00
4.00
4.00
4.00
4.00
0.11
0.08
TES-2
0.25
1.00
0.33
0.50
0.25
0.17
2.00
1.00
2.00
1.00
1.00
0.11
0.03
TES-3
1.00
3.00
1.00
1.00
1.00
0.25
4.00
3.00
4.00
4.00
4.00
0.11
0.08
TES-4
1.00
2.00
1.00
1.00
1.00
0.20
2.00
2.00
2.00
2.00
2.00
0.11
0.05
TES-5
1.00
4.00
1.00
1.00
1.00
0.33
4.00
4.00
4.00
4.00
4.00
0.11
0.08
HES-1
3.00
6.00
4.00
5.00
3.00
1.00
7.00
7.00
7.00
7.00
7.00
0.14
0.18
HES-2
0.25
0.50
0.25
0.50
0.25
0.14
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.11
0.02
RES
0.25
1.00
0.33
0.50
0.25
0.14
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.11
0.03
GES
0.25
0.50
0.25
0.50
0.25
0.14
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.11
0.02
10
BES
0.25
1.00
0.25
0.50
0.25
0.14
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.11
0.02
11
JES
0.25
1.00
0.25
0.50
0.25
0.14
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.11
0.02
12
NES
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
7.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
1.00
0.38

BF4
10
11
12
TES-1
1.00
1.00
2.00
5.00
8.00
0.50
0.33
7.00
7.00
7.00
1.00
8.00
0.13
TES-2
1.00
1.00
1.00
2.00
6.00
0.25
0.20
4.00
4.00
4.00
0.50
6.00
0.08
TES-3
0.50
1.00
1.00
2.00
5.00
0.17
0.17
3.00
3.00
3.00
0.33
4.00
0.06
TES-4
0.20
0.50
0.50
1.00
2.00
0.13
0.13
1.00
1.00
1.00
0.17
2.00
0.03
TES-5
0.13
0.17
0.20
0.50
1.00
0.11
0.11
1.00
1.00
1.00
0.13
1.00
0.02
HES-1
2.00
4.00
6.00
8.00
9.00
1.00
1.00
9.00
9.00
9.00
1.00
9.00
0.21
HES-2
3.00
5.00
6.00
8.00
9.00
1.00
1.00
9.00
9.00
9.00
2.00
9.00
0.24
RES
0.14
0.25
0.33
1.00
1.00
0.11
0.11
1.00
1.00
1.00
0.14
1.00
0.02
GES
0.14
0.25
0.33
1.00
1.00
0.11
0.11
1.00
1.00
1.00
0.14
1.00
0.02
10
BES
0.14
0.25
0.33
1.00
1.00
0.11
0.11
1.00
1.00
1.00
0.14
1.00
0.02
11
JES
1.00
2.00
3.00
6.00
8.00
1.00
0.50
7.00
7.00
7.00
1.00
8.00
0.15
12
NES
0.13
0.17
0.25
0.50
1.00
0.11
0.11
1.00
1.00
1.00
0.13
1.00
0.02
93

BF5
10
11
12
TES-1
1.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
0.40
TES-2
0.11
1.00
3.00
2.00
2.00
1.00
1.00
0.25
2.00
1.00
2.00
3.00
0.06
TES-3
0.11
0.33
1.00
1.00
1.00
0.20
0.20
0.20
0.50
0.33
0.50
1.00
0.02
TES-4
0.11
0.50
1.00
1.00
1.00
0.25
0.25
0.20
0.50
0.33
1.00
1.00
0.02
TES-5
0.11
0.50
1.00
1.00
1.00
0.25
0.25
0.20
0.50
0.33
1.00
1.00
0.02
HES-1
0.11
1.00
5.00
4.00
4.00
1.00
1.00
0.50
4.00
1.00
4.00
5.00
0.09
HES-2
0.11
1.00
5.00
4.00
4.00
1.00
1.00
0.50
4.00
1.00
4.00
5.00
0.09
RES
0.11
4.00
5.00
5.00
5.00
2.00
2.00
1.00
5.00
4.00
5.00
5.00
0.14
GES
0.11
0.50
2.00
2.00
2.00
0.25
0.25
0.20
1.00
0.50
2.00
2.00
0.04
10
BES
0.11
1.00
3.00
3.00
3.00
1.00
1.00
0.25
2.00
1.00
3.00
3.00
0.07
11
JES
0.11
0.50
2.00
1.00
1.00
0.25
0.25
0.20
0.50
0.33
1.00
2.00
0.03
12
NES
0.11
0.33
1.00
1.00
1.00
0.20
0.20
0.20
0.50
0.33
0.50
1.00
0.02

BF6
10
11
12
TES-1
1.00
1.00
2.00
5.00
4.00
0.25
0.20
0.25
0.50
0.14
0.20
0.11
0.03
TES-2
1.00
1.00
4.00
7.00
5.00
0.50
0.25
0.50
1.00
0.20
0.25
0.13
0.05
TES-3
0.50
0.25
1.00
2.00
1.00
0.14
0.13
0.14
0.20
0.11
0.13
0.13
0.02
TES-4
0.20
0.14
0.50
1.00
1.00
0.11
0.11
0.11
0.13
0.11
0.11
0.14
0.01
TES-5
0.25
0.20
1.00
1.00
1.00
0.13
0.11
0.13
0.14
0.11
0.11
0.17
0.01
HES-1
4.00
2.00
7.00
9.00
8.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.50
1.00
2.00
0.11
HES-2
5.00
4.00
8.00
9.00
9.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
4.00
0.14
RES
4.00
2.00
7.00
9.00
8.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.50
1.00
4.00
0.12
GES
2.00
1.00
5.00
8.00
7.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.25
0.50
0.25
0.08
10
BES
7.00
5.00
9.00
9.00
9.00
2.00
1.00
2.00
4.00
1.00
1.00
5.00
0.18
11
JES
5.00
4.00
8.00
9.00
9.00
1.00
1.00
1.00
2.00
1.00
1.00
4.00
0.14
12
NES
9.00
8.00
8.00
7.00
6.00
0.50
0.25
0.25
4.00
0.20
0.25
1.00
0.11
94

BF7
10
11
12
TES-1
1.00
1.00
0.20
4.00
1.00
1.00
1.00
3.00
3.00
1.00
1.00
0.13
0.06
TES-2
1.00
1.00
1.00
9.00
1.00
6.00
7.00
8.00
8.00
7.00
1.00
0.50
0.14
TES-3
5.00
1.00
1.00
9.00
2.00
7.00
7.00
9.00
9.00
7.00
2.00
0.50
0.18
TES-4
0.25
0.11
0.11
1.00
0.14
0.33
0.50
1.00
1.00
0.50
0.14
0.11
0.02
TES-5
1.00
1.00
0.50
7.00
1.00
3.00
4.00
6.00
6.00
4.00
1.00
0.20
0.10
HES-1
1.00
0.17
0.14
3.00
0.33
1.00
1.00
3.00
3.00
1.00
0.25
0.11
0.04
HES-2
1.00
0.14
0.14
2.00
0.25
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.20
0.11
0.03
RES
0.33
0.13
0.11
1.00
0.17
0.33
1.00
1.00
1.00
1.00
0.14
0.11
0.02
GES
0.33
0.13
0.11
1.00
0.17
0.33
1.00
1.00
1.00
1.00
0.14
0.11
0.02
10
BES
1.00
0.14
0.14
2.00
0.25
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.20
0.11
0.03
11
JES
1.00
1.00
0.50
7.00
1.00
4.00
5.00
7.00
7.00
5.00
1.00
0.20
0.11
12
NES
8.00
2.00
2.00
9.00
5.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
5.00
1.00
0.28
izelge 8.8. OF1 kriteri temelinde tercih matrisi

OF1
10
11
12
TES-1
1.00
0.20
0.20
0.17
0.13
0.11
0.11
0.11
0.11
0.11
0.11
0.11
0.01
TES-2
5.00
1.00
1.00
1.00
0.25
0.14
0.14
0.14
0.20
0.14
0.14
0.14
0.02
TES-3
5.00
1.00
1.00
1.00
0.25
0.14
0.14
0.14
0.25
0.14
0.14
0.14
0.02
TES-4
6.00
1.00
1.00
1.00
0.33
0.14
0.14
0.14
0.25
0.17
0.14
0.14
0.02
TES-5
8.00
4.00
4.00
3.00
1.00
0.33
0.33
0.33
1.00
0.50
0.33
0.33
0.06
HES-1
9.00
7.00
7.00
7.00
3.00
1.00
1.00
1.00
2.00
1.00
1.00
1.00
0.13
HES-2
9.00
7.00
7.00
7.00
3.00
1.00
1.00
1.00
2.00
1.00
1.00
1.00
0.13
RES
9.00
7.00
7.00
7.00
3.00
1.00
1.00
1.00
2.00
1.00
1.00
1.00
0.13
GES
9.00
5.00
4.00
4.00
1.00
0.50
0.50
0.50
1.00
0.50
0.33
0.33
0.07
10
BES
9.00
7.00
7.00
6.00
2.00
1.00
1.00
1.00
2.00
1.00
1.00
1.00
0.13
11
JES
9.00
7.00
7.00
7.00
3.00
1.00
1.00
1.00
3.00
1.00
1.00
1.00
0.14
12
NES
9.00
7.00
7.00
7.00
3.00
1.00
1.00
1.00
3.00
1.00
1.00
1.00
0.14
95

OF2
10
11
12
TES-1
1.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
0.39
TES-2
0.11
1.00
4.00
4.00
4.00
3.00
4.00
4.00
4.00
4.00
4.00
4.00
0.14
TES-3
0.11
0.25
1.00
0.33
0.33
0.33
0.33
0.33
0.33
0.33
0.33
0.33
0.02
TES-4
0.11
0.25
3.00
1.00
0.33
0.33
3.00
0.33
0.33
0.33
3.00
3.00
0.04
TES-5
0.11
0.25
3.00
3.00
1.00
1.00
3.00
1.00
1.00
3.00
3.00
3.00
0.07
HES-1
0.11
0.33
3.00
3.00
1.00
1.00
3.00
1.00
1.00
3.00
3.00
3.00
0.07
HES-2
0.11
0.25
3.00
0.33
0.33
0.33
1.00
0.33
0.33
0.33
3.00
3.00
0.04
RES
0.11
0.25
3.00
3.00
1.00
1.00
3.00
1.00
1.00
3.00
3.00
3.00
0.07
GES
0.11
0.25
3.00
3.00
1.00
1.00
3.00
1.00
1.00
3.00
3.00
3.00
0.07
10
BES
0.11
0.25
3.00
3.00
0.33
0.33
3.00
0.33
0.33
1.00
3.00
3.00
0.05
11
JES
0.11
0.25
3.00
0.33
0.33
0.33
0.33
0.33
0.33
0.33
1.00
3.00
0.03
12
NES
0.11
0.25
3.00
0.33
0.33
0.33
0.33
0.33
0.33
0.33
0.33
1.00
0.02

OF3
10
11
12
TES-1
1.00
1.00
6.00
8.00
8.00
1.00
0.50
1.00
3.00
1.00
1.00
8.00
0.11
TES-2
1.00
1.00
6.00
8.00
8.00
1.00
0.50
1.00
3.00
1.00
1.00
8.00
0.11
TES-3
0.17
0.17
1.00
2.00
2.00
0.13
0.13
0.20
0.50
0.20
0.17
1.00
0.02
TES-4
0.13
0.13
0.50
1.00
1.00
0.11
0.11
0.13
0.20
0.13
0.13
1.00
0.01
TES-5
0.13
0.13
0.50
1.00
1.00
0.11
0.11
0.13
0.20
0.13
0.13
1.00
0.01
HES-1
1.00
1.00
8.00
9.00
9.00
1.00
1.00
2.00
5.00
2.00
1.00
8.00
0.15
HES-2
2.00
2.00
8.00
9.00
9.00
1.00
1.00
3.00
6.00
3.00
2.00
9.00
0.20
RES
1.00
1.00
5.00
8.00
8.00
0.50
0.33
1.00
2.00
1.00
1.00
6.00
0.10
GES
0.33
0.33
2.00
5.00
5.00
0.20
0.17
0.50
1.00
0.50
0.33
3.00
0.05
10
BES
1.00
1.00
5.00
8.00
8.00
0.50
0.33
1.00
2.00
1.00
1.00
6.00
0.10
11
JES
1.00
1.00
6.00
8.00
8.00
1.00
0.50
1.00
3.00
1.00
1.00
8.00
0.11
12
NES
0.13
0.13
1.00
1.00
1.00
0.13
0.11
0.17
0.33
0.17
0.13
1.00
0.02
96

OF4
10
11
12
TES-1
1.00
1.00
1.00
0.50
0.33
0.13
0.11
0.11
0.11
0.13
0.11
0.25
0.01
TES-2
1.00
1.00
1.00
1.00
0.50
0.14
0.11
0.13
0.11
0.14
0.11
0.33
0.02
TES-3
1.00
1.00
1.00
1.00
0.50
0.14
0.11
0.13
0.11
0.14
0.11
0.33
0.02
TES-4
2.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.17
0.13
0.14
0.13
0.17
0.13
0.17
0.02
TES-5
3.00
2.00
2.00
1.00
1.00
0.25
0.14
0.17
0.14
0.25
0.14
0.25
0.03
HES-1
8.00
7.00
7.00
6.00
4.00
1.00
0.50
1.00
0.50
1.00
0.50
3.00
0.11
HES-2
9.00
9.00
9.00
8.00
7.00
2.00
1.00
1.00
1.00
2.00
1.00
6.00
0.17
RES
9.00
8.00
8.00
7.00
6.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
4.00
0.14
GES
9.00
9.00
9.00
8.00
7.00
2.00
1.00
1.00
1.00
2.00
1.00
6.00
0.17
10
BES
8.00
7.00
7.00
6.00
4.00
1.00
0.50
1.00
0.50
1.00
0.50
3.00
0.11
11
JES
9.00
9.00
9.00
8.00
7.00
2.00
1.00
1.00
1.00
2.00
1.00
6.00
0.17
12
NES
4.00
3.00
3.00
6.00
4.00
0.33
0.17
0.25
0.17
0.33
0.17
1.00
0.05

OF5
10
11
12
TES-1
1.00
1.00
0.50
0.11
0.11
1.00
0.13
0.25
0.17
0.14
0.14
1.00
0.02
TES-2
1.00
1.00
1.00
0.13
0.11
1.00
0.14
0.50
0.25
0.17
0.17
2.00
0.02
TES-3
2.00
1.00
1.00
0.14
0.13
1.00
0.17
1.00
0.50
0.25
0.25
4.00
0.03
TES-4
9.00
8.00
7.00
1.00
1.00
8.00
1.00
6.00
4.00
2.00
2.00
9.00
0.19
TES-5
9.00
9.00
8.00
1.00
1.00
9.00
2.00
7.00
6.00
4.00
4.00
9.00
0.25
HES-1
1.00
1.00
1.00
0.13
0.11
1.00
0.14
0.50
0.25
0.17
0.17
2.00
0.02
HES-2
8.00
7.00
6.00
1.00
0.50
7.00
1.00
4.00
2.00
1.00
1.00
9.00
0.14
RES
4.00
2.00
1.00
0.17
0.14
2.00
0.25
1.00
1.00
0.50
0.50
6.00
0.05
GES
6.00
4.00
2.00
0.25
0.17
4.00
0.50
1.00
1.00
1.00
1.00
7.00
0.07
10
BES
7.00
6.00
4.00
0.50
0.25
6.00
1.00
2.00
1.00
1.00
1.00
8.00
0.10
11
JES
7.00
6.00
4.00
0.50
0.25
6.00
1.00
2.00
1.00
1.00
1.00
8.00
0.10
12
NES
1.00
0.50
0.25
0.11
0.11
0.50
0.11
0.17
0.14
0.13
0.13
1.00
0.01
97

OF6
10
11
12
TES-1
1.00
1.00
1.00
5.00
5.00
2.00
0.33
0.17
0.50
0.20
0.20
0.20
0.04
TES-2
1.00
1.00
1.00
3.00
3.00
1.00
0.20
0.13
0.33
0.17
0.17
0.17
0.03
TES-3
1.00
1.00
1.00
5.00
5.00
2.00
0.33
0.17
0.50
0.20
0.20
0.20
0.04
TES-4
0.20
0.33
0.20
1.00
1.00
0.50
0.11
0.11
0.13
0.11
0.11
0.11
0.01
TES-5
0.20
0.33
0.20
1.00
1.00
0.50
0.11
0.11
0.13
0.11
0.11
0.11
0.01
HES-1
0.50
1.00
0.50
2.00
2.00
1.00
0.17
0.11
0.20
0.13
0.13
0.13
0.02
HES-2
3.00
5.00
3.00
9.00
9.00
6.00
1.00
0.50
1.00
1.00
1.00
1.00
0.12
RES
6.00
8.00
6.00
9.00
9.00
9.00
2.00
1.00
3.00
1.00
1.00
1.00
0.18
GES
2.00
3.00
2.00
8.00
8.00
5.00
1.00
0.33
1.00
0.50
0.50
0.50
0.09
10
BES
5.00
6.00
5.00
9.00
9.00
8.00
1.00
1.00
2.00
1.00
1.00
1.00
0.15
11
JES
5.00
6.00
5.00
9.00
9.00
8.00
1.00
1.00
2.00
1.00
1.00
1.00
0.15
12
NES
5.00
6.00
5.00
9.00
9.00
8.00
1.00
1.00
2.00
1.00
1.00
1.00
0.15
izelge 8.14. CM1 kriteri temelinde tercih matrisi

CM1
10
11
12
TES-1
1.00
1.00
1.00
0.50
3.00
0.25
3.00
1.00
0.11
0.50
0.50
0.17
0.03
TES-2
1.00
1.00
1.00
0.50
3.00
0.25
3.00
1.00
0.11
0.50
0.50
0.17
0.03
TES-3
1.00
1.00
1.00
0.50
3.00
0.25
2.00
1.00
0.11
0.50
0.50
0.17
0.03
TES-4
2.00
2.00
2.00
1.00
4.00
0.33
4.00
2.00
0.11
1.00
1.00
0.20
0.06
TES-5
0.33
0.33
0.33
0.25
1.00
0.17
1.00
0.33
0.11
0.25
0.25
0.13
0.02
HES-1
4.00
4.00
4.00
3.00
6.00
1.00
6.00
4.00
0.13
3.00
3.00
0.50
0.11
HES-2
0.33
0.33
0.50
0.25
1.00
0.17
1.00
0.50
0.11
5.00
0.25
0.13
0.03
RES
1.00
1.00
1.00
0.50
3.00
0.25
2.00
1.00
0.11
0.25
0.50
0.17
0.03
GES
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
8.00
9.00
9.00
1.00
9.00
9.00
7.00
0.37
10
BES
2.00
2.00
2.00
1.00
4.00
0.33
0.20
4.00
0.11
1.00
1.00
0.25
0.05
11
JES
2.00
2.00
2.00
1.00
4.00
0.33
4.00
2.00
0.11
1.00
1.00
0.20
0.06
12
NES
6.00
6.00
6.00
5.00
8.00
2.00
8.00
6.00
0.14
4.00
5.00
1.00
0.17
98

CM2
10
11
12
TES-1
1.00
1.00
1.00
3.00
6.00
4.00
9.00
5.00
5.00
1.00
3.00
0.20
0.11
TES-2
1.00
1.00
1.00
3.00
6.00
4.00
9.00
5.00
5.00
1.00
3.00
0.20
0.11
TES-3
1.00
1.00
1.00
3.00
6.00
4.00
9.00
5.00
5.00
1.00
3.00
0.20
0.11
TES-4
0.33
0.33
0.33
1.00
2.00
1.00
7.00
1.00
1.00
0.20
1.00
0.13
0.04
TES-5
0.17
0.17
0.17
0.50
1.00
1.00
4.00
1.00
1.00
0.13
0.50
0.11
0.02
HES-1
0.25
0.25
0.25
1.00
1.00
1.00
6.00
1.00
1.00
0.17
1.00
0.11
0.03
HES-2
0.11
0.11
0.11
0.14
0.25
0.17
1.00
0.20
0.20
0.11
0.14
0.11
0.01
RES
0.20
0.20
0.20
1.00
1.00
1.00
5.00
1.00
1.00
0.14
0.50
0.11
0.03
GES
0.20
0.20
0.20
1.00
1.00
1.00
5.00
1.00
1.00
0.17
1.00
0.11
0.03
10
BES
1.00
1.00
1.00
5.00
8.00
6.00
9.00
7.00
6.00
1.00
5.00
0.33
0.14
11
JES
0.33
0.33
0.33
1.00
2.00
1.00
7.00
2.00
1.00
0.20
1.00
0.13
0.04
12
NES
5.00
5.00
5.00
8.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
3.00
8.00
1.00
0.32

CM3
10
11
12
TES-1
1.00
1.00
1.00
2.00
2.00
0.11
5.00
5.00
4.00
2.00
4.00
0.25
0.07
TES-2
1.00
1.00
1.00
2.00
2.00
0.11
5.00
5.00
4.00
2.00
4.00
0.25
0.07
TES-3
1.00
1.00
1.00
2.00
2.00
0.11
5.00
5.00
4.00
2.00
4.00
0.25
0.07
TES-4
0.50
0.50
0.50
1.00
1.00
0.11
4.00
4.00
2.00
1.00
2.00
0.20
0.05
TES-5
0.50
0.50
0.50
1.00
1.00
0.11
4.00
4.00
2.00
1.00
2.00
0.20
0.05
HES-1
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
1.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
7.00
0.38
HES-2
0.20
0.20
0.20
0.25
0.25
0.11
1.00
1.00
0.50
0.25
0.50
0.13
0.02
RES
0.20
0.20
0.20
0.25
0.25
0.11
1.00
1.00
0.50
0.25
0.50
0.13
0.02
GES
0.25
0.25
0.25
0.50
0.50
0.11
2.00
2.00
1.00
0.50
1.00
0.14
0.02
10
BES
0.50
0.50
0.50
1.00
1.00
0.11
4.00
4.00
2.00
1.00
2.00
0.20
0.05
11
JES
0.25
0.25
0.25
0.50
0.50
0.11
2.00
2.00
1.00
0.50
1.00
0.14
0.02
12
NES
4.00
4.00
4.00
5.00
5.00
0.14
8.00
8.00
7.00
5.00
7.00
1.00
0.18
99

CM4
10
11
12
TES-1
1.00
0.50
0.33
0.11
0.17
3.00
3.00
3.00
3.00
3.00
3.00
2.00
0.06
TES-2
2.00
1.00
0.33
0.11
0.20
3.00
3.00
3.00
3.00
3.00
3.00
3.00
0.07
TES-3
3.00
3.00
1.00
0.13
0.33
5.00
5.00
5.00
5.00
5.00
5.00
5.00
0.12
TES-4
9.00
9.00
8.00
1.00
5.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
0.36
TES-5
6.00
5.00
3.00
0.20
1.00
8.00
8.00
8.00
8.00
8.00
8.00
7.00
0.21
HES-1
0.33
0.33
0.20
0.11
0.13
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.50
0.02
HES-2
0.33
0.33
0.20
0.11
0.13
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.50
0.02
RES
0.33
0.33
0.20
0.11
0.13
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.50
0.02
GES
0.33
0.33
0.20
0.11
0.13
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.50
0.02
10
BES
0.33
0.33
0.20
0.11
0.13
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.50
0.02
11
JES
0.33
0.33
0.20
0.11
0.13
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.50
0.02
12
NES
0.50
0.33
0.20
0.11
0.14
2.00
2.00
2.00
2.00
2.00
2.00
1.00
0.04

CM5
10
11
12
TES-1
1.00
0.50
0.50
0.50
0.50
0.25
0.25
0.33
0.50
0.11
0.50
0.50
0.02
TES-2
2.00
1.00
0.50
0.50
0.50
0.25
0.25
0.33
0.50
0.11
0.50
0.50
0.02
TES-3
2.00
2.00
1.00
0.50
0.50
0.25
0.25
0.33
0.50
0.11
0.50
0.50
0.03
TES-4
2.00
2.00
2.00
1.00
0.50
0.25
0.25
0.33
0.50
0.11
0.50
0.50
0.03
TES-5
2.00
2.00
2.00
2.00
1.00
0.25
0.25
0.33
0.50
0.11
0.50
0.50
0.04
HES-1
4.00
4.00
4.00
4.00
4.00
1.00
4.00
0.33
4.00
0.11
4.00
4.00
0.12
HES-2
4.00
4.00
4.00
4.00
4.00
0.25
1.00
0.33
4.00
0.11
4.00
4.00
0.10
RES
3.00
3.00
3.00
3.00
3.00
3.00
3.00
1.00
3.00
0.11
3.00
3.00
0.11
GES
2.00
2.00
2.00
2.00
2.00
0.25
0.25
0.33
1.00
0.11
2.00
2.00
0.05
10
BES
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
1.00
9.00
9.00
0.39
11
JES
2.00
2.00
2.00
2.00
2.00
0.25
0.25
0.33
0.50
0.11
1.00
2.00
0.05
12
NES
2.00
2.00
2.00
2.00
2.00
0.25
0.25
0.33
0.50
0.11
0.50
1.00
0.04
100

CM6
10
11
12
TES-1
1.00
2.00
2.00
3.00
3.00
0.50
2.00
0.11
0.14
3.00
2.00
0.50
0.05
TES-2
0.50
1.00
1.00
2.00
2.00
0.33
1.00
0.11
0.13
2.00
1.00
0.33
0.03
TES-3
0.50
1.00
1.00
2.00
2.00
0.33
1.00
0.11
0.13
2.00
1.00
0.33
0.03
TES-4
0.33
0.50
0.50
1.00
1.00
0.20
0.50
0.11
0.11
1.00
0.50
0.20
0.02
TES-5
0.33
0.50
0.50
1.00
1.00
0.20
0.50
0.11
0.11
1.00
0.50
0.20
0.02
HES-1
2.00
3.00
3.00
5.00
5.00
1.00
3.00
0.13
0.17
5.00
3.00
1.00
0.09
HES-2
0.50
1.00
1.00
2.00
2.00
0.33
1.00
0.11
0.13
2.00
1.00
0.33
0.03
RES
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
8.00
9.00
1.00
3.00
9.00
9.00
8.00
0.34
GES
7.00
8.00
8.00
9.00
9.00
6.00
8.00
0.33
1.00
9.00
8.00
6.00
0.25
10
BES
0.33
0.50
0.50
1.00
1.00
0.20
0.50
0.11
0.11
1.00
0.50
0.20
0.02
11
JES
0.50
1.00
1.00
2.00
2.00
0.33
1.00
0.11
0.13
2.00
1.00
0.33
0.03
12
NES
2.00
3.00
3.00
5.00
5.00
1.00
3.00
0.13
0.17
5.00
3.00
1.00
0.09

CM7
10
11
12
TES-1
1.00
2.00
2.00
6.00
6.00
3.00
8.00
8.00
8.00
5.00
6.00
0.17
0.16
TES-2
0.50
1.00
1.00
5.00
5.00
2.00
6.00
6.00
6.00
3.00
5.00
0.13
0.11
TES-3
0.50
1.00
1.00
5.00
5.00
2.00
6.00
6.00
6.00
3.00
5.00
0.13
0.11
TES-4
0.17
0.20
0.20
1.00
1.00
0.33
2.00
2.00
2.00
0.50
1.00
0.11
0.03
TES-5
0.17
0.20
0.20
1.00
1.00
0.33
2.00
2.00
2.00
0.50
1.00
0.11
0.03
HES-1
0.33
0.50
0.50
3.00
3.00
1.00
5.00
5.00
5.00
2.00
3.00
0.13
0.07
HES-2
0.13
0.17
0.17
0.50
0.50
0.20
1.00
1.00
1.00
0.33
0.50
0.11
0.02
RES
0.13
0.17
0.17
0.50
0.50
0.20
1.00
1.00
1.00
0.33
0.50
0.11
0.02
GES
0.13
0.17
0.17
0.50
0.50
0.20
1.00
1.00
1.00
0.33
0.50
0.11
0.02
10
BES
0.20
0.33
0.33
2.00
2.00
0.50
3.00
3.00
3.00
1.00
2.00
0.11
0.05
11
JES
0.17
0.20
0.20
1.00
1.00
0.33
2.00
2.00
2.00
0.50
1.00
0.11
0.03
12
NES
6.00
8.00
8.00
9.00
9.00
8.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
1.00
0.37
101
izelge 8.21. R1 kriteri temelinde tercih matrisi

R1
10
11
12
TES-1
1.00
1.00
2.00
5.00
6.00
0.20
1.00
0.50
8.00
3.00
4.00
8.00
0.10
TES-2
1.00
1.00
1.00
4.00
5.00
0.14
1.00
0.33
7.00
3.00
2.00
7.00
0.08
TES-3
0.50
1.00
1.00
3.00
3.00
0.13
0.50
0.25
5.00
1.00
2.00
6.00
0.06
TES-4
0.20
0.25
0.33
1.00
1.00
0.11
0.20
0.13
2.00
0.50
1.00
2.00
0.02
TES-5
0.17
0.20
0.33
1.00
1.00
0.11
0.17
0.13
1.00
0.50
1.00
2.00
0.02
HES-1
5.00
7.00
8.00
9.00
9.00
1.00
5.00
3.00
9.00
8.00
9.00
9.00
0.32
HES-2
1.00
1.00
2.00
5.00
6.00
0.20
1.00
0.50
8.00
3.00
4.00
8.00
0.10
RES
2.00
3.00
4.00
8.00
8.00
0.33
2.00
1.00
9.00
5.00
7.00
9.00
0.17
GES
0.13
0.14
0.20
0.50
1.00
0.11
0.13
0.11
1.00
0.25
0.33
1.00
0.02
10
BES
0.33
0.33
1.00
2.00
2.00
0.13
0.33
0.20
4.00
1.00
1.00
5.00
0.04
11
JES
0.25
0.50
0.50
1.00
1.00
0.11
0.25
0.14
3.00
1.00
1.00
3.00
0.03
12
NES
0.13
0.14
0.17
0.50
0.50
0.11
0.13
0.11
1.00
0.20
0.33
1.00
0.01

R2
10
11
12
TES-1
1.00
1.00
0.33
0.33
1.00
0.33
0.13
0.11
0.11
1.00
0.20
1.00
0.02
TES-2
1.00
1.00
0.33
0.33
1.00
0.33
0.13
0.11
0.11
1.00
0.20
1.00
0.02
TES-3
3.00
3.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.20
0.13
0.14
1.00
1.00
5.00
0.04
TES-4
3.00
3.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.20
0.13
0.14
1.00
1.00
5.00
0.04
TES-5
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.14
0.11
0.13
1.00
0.33
3.00
0.03
HES-1
3.00
3.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.20
0.13
0.14
1.00
1.00
5.00
0.04
HES-2
8.00
8.00
5.00
5.00
7.00
5.00
1.00
0.33
1.00
7.00
3.00
9.00
0.18
RES
9.00
9.00
8.00
8.00
9.00
8.00
3.00
1.00
1.00
9.00
7.00
9.00
0.28
GES
9.00
9.00
7.00
7.00
8.00
7.00
1.00
1.00
1.00
8.00
5.00
9.00
0.23
10
BES
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.14
0.11
0.13
1.00
0.33
5.00
0.03
11
JES
5.00
5.00
1.00
1.00
3.00
1.00
0.33
0.14
0.20
3.00
1.00
7.00
0.07
12
NES
1.00
1.00
0.20
0.20
0.33
0.20
0.11
0.11
0.11
0.20
0.14
1.00
0.02
102

R3
10
11
12
TES-1
1.00
1.00
0.25
0.25
0.20
2.00
0.13
0.13
0.11
0.20
0.20
2.00
0.02
TES-2
1.00
1.00
0.50
0.50
0.25
4.00
0.14
0.14
0.13
0.25
0.25
4.00
0.03
TES-3
4.00
2.00
1.00
1.00
1.00
7.00
0.25
0.25
0.20
1.00
1.00
7.00
0.07
TES-4
4.00
2.00
1.00
1.00
1.00
7.00
0.25
0.25
0.20
1.00
1.00
7.00
0.07
TES-5
5.00
4.00
1.00
1.00
1.00
8.00
0.50
0.50
0.25
1.00
1.00
8.00
0.08
HES-1
0.50
0.25
0.14
0.14
0.13
1.00
0.11
0.11
0.11
0.13
1.00
1.00
0.02
HES-2
8.00
7.00
4.00
4.00
2.00
9.00
1.00
1.00
1.00
2.00
2.00
9.00
0.17
RES
8.00
7.00
4.00
4.00
2.00
9.00
1.00
1.00
1.00
2.00
2.00
9.00
0.17
GES
9.00
8.00
5.00
5.00
4.00
9.00
1.00
1.00
1.00
4.00
4.00
9.00
0.22
10
BES
5.00
4.00
1.00
1.00
1.00
8.00
0.50
0.50
0.25
1.00
1.00
8.00
0.08
11
JES
5.00
4.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.50
0.50
0.25
1.00
1.00
8.00
0.07
12
NES
0.50
0.25
0.14
0.14
0.13
1.00
0.11
0.11
0.11
0.13
0.13
1.00
0.01

R4
10
11
12
TES-1
1.00
1.00
1.00
2.00
7.00
9.00
9.00
9.00
9.00
8.00
9.00
8.00
0.22
TES-2
1.00
1.00
1.00
1.00
6.00
8.00
8.00
8.00
8.00
7.00
8.00
7.00
0.19
TES-3
1.00
1.00
1.00
1.00
6.00
8.00
8.00
8.00
8.00
7.00
8.00
7.00
0.19
TES-4
0.50
1.00
1.00
1.00
6.00
8.00
8.00
8.00
8.00
6.00
8.00
6.00
0.18
TES-5
0.14
0.17
0.17
0.17
1.00
2.00
3.00
2.00
2.00
1.00
2.00
1.00
0.04
HES-1
0.11
0.13
0.13
0.13
0.50
1.00
1.00
1.00
1.00
0.50
1.00
0.50
0.02
HES-2
0.11
0.13
0.13
0.13
0.33
1.00
1.00
1.00
1.00
0.50
1.00
0.50
0.02
RES
0.11
0.13
0.13
0.13
0.50
1.00
1.00
1.00
1.00
0.50
1.00
0.50
0.02
GES
0.11
0.13
0.13
0.13
0.50
1.00
1.00
1.00
1.00
0.50
1.00
0.50
0.02
10
BES
0.13
0.14
0.14
0.17
1.00
2.00
2.00
2.00
2.00
1.00
2.00
1.00
0.04
11
JES
0.11
0.13
0.13
0.13
0.50
1.00
1.00
1.00
1.00
0.50
1.00
0.50
0.02
12
NES
0.13
0.14
0.14
0.17
1.00
2.00
2.00
2.00
2.00
1.00
2.00
1.00
0.04
103

R5
10
11
12
TES-1
1.00
1.00
1.00
0.50
4.00
8.00
8.00
8.00
8.00
8.00
8.00
8.00
0.18
TES-2
1.00
1.00
1.00
0.50
4.00
8.00
8.00
8.00
8.00
8.00
8.00
8.00
0.18
TES-3
1.00
1.00
1.00
0.50
4.00
8.00
8.00
8.00
8.00
8.00
8.00
8.00
0.18
TES-4
2.00
2.00
2.00
1.00
6.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
9.00
0.25
TES-5
0.25
0.25
0.25
0.17
1.00
4.00
4.00
4.00
4.00
4.00
4.00
4.00
0.07
HES-1
0.13
0.13
0.13
0.11
0.25
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.02
HES-2
0.13
0.13
0.13
0.11
0.25
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.02
RES
0.13
0.13
0.13
0.11
0.25
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.02
GES
0.13
0.13
0.13
0.11
0.25
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.02
10
BES
0.13
0.13
0.13
0.11
0.25
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.02
11
JES
0.13
0.13
0.13
0.11
0.25
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.02
12
NES
0.13
0.13
0.13
0.11
0.25
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
1.00
0.02

R6
10
11
12
TES-1
1.00
1.00
1.00
1.00
7.00
9.00
9.00
9.00
5.00
7.00
8.00
8.00
0.19
TES-2
1.00
1.00
1.00
1.00
7.00
9.00
9.00
9.00
5.00
7.00
8.00
8.00
0.19
TES-3
1.00
1.00
1.00
1.00
7.00
9.00
9.00
9.00
5.00
7.00
8.00
8.00
0.19
TES-4
1.00
1.00
1.00
1.00
7.00
9.00
9.00
9.00
5.00
7.00
8.00
8.00
0.19
TES-5
0.14
0.14
0.14
0.14
1.00
2.00
2.00
2.00
0.50
1.00
1.00
2.00
0.03
HES-1
0.11
0.11
0.11
0.11
0.50
1.00
1.00
1.00
0.25
0.50
1.00
1.00
0.02
HES-2
0.11
0.11
0.11
0.11
0.50
1.00
1.00
1.00
0.25
0.50
1.00
1.00
0.02
RES
0.11
0.11
0.11
0.11
0.50
1.00
1.00
1.00
0.25
0.50
1.00
1.00
0.02
GES
0.20
0.20
0.20
0.20
2.00
4.00
4.00
4.00
1.00
2.00
2.00
4.00
0.06
10
BES
0.14
0.14
0.14
0.14
1.00
2.00
2.00
2.00
0.50
1.00
1.00
2.00
0.03
11
JES
0.13
0.13
0.13
0.13
1.00
1.00
1.00
1.00
0.50
1.00
1.00
1.00
0.02
12
NES
0.13
0.13
0.13
0.13
0.50
1.00
1.00
1.00
0.25
0.50
1.00
1.00
0.02
Her bir kriter temelinde alternatifler deerlendirildikten sonra her bir kriter grubu
kendi ilerinde bamllklar dikkate alnmadan AHPye gre ikili karlatrma
matrisleri ile arlklandrlmtr (izelge 27-30).
104
izelge 8.27. Fayda kriterleri karlatrma matrisi
1
2
3
4
5
6
7
Fayda
BF1
BF2
BF3
BF4
BF5
BF6
BF7
BF1
BF2
BF3
BF4
BF5
BF6
BF7
1.00
0.20
0.33
2.00
2.00
5.00
0.20
5.00
1.00
3.00
5.00
3.00
7.00
1.00
3.00
0.33
1.00
4.00
4.00
2.00
1.00
0.50
0.20
0.25
1.00
1.00
3.00
0.20
0.50
0.33
0.25
1.00
1.00
3.00
0.14
0.20
0.14
0.50
0.33
0.33
1.00
0.11
5.00
1.00
1.00
5.00
7.00
9.00
1.00
0.13
0.04
0.07
0.18
0.18
0.36
0.04
izelge 8.28. Frsat kriterleri karlatrma matrisi
1
2
3
4
5
6
Frsat
OF1
OF2
OF3
OF4
OF5
OF6
OF1
OF2
OF3
OF4
OF5
OF6
1.00
2.00
3.00
0.50
0.14
0.20
0.50
1.00
2.00
0.33
0.13
0.33
0.33
0.50
1.00
0.33
0.11
0.20
2.00
3.00
3.00
1.00
0.20
0.33
7.00
8.00
9.00
5.00
1.00
3.00
5.00
3.00
5.00
3.00
0.33
1.00
0.18
0.24
0.36
0.12
0.03
0.06
izelge 8.29. Maliyet kriterleri karlatrma matrisi
1
2
3
4
5
6
7
Maliyet
CM1
CM2
CM3
CM4
CM5
CM6
CM7
CM1
CM2
CM3
CM4
CM5
CM6
CM7
1.00
0.50
0.20
0.50
0.33
0.17
0.14
2.00
1.00
0.33
2.00
0.33
0.20
0.20
5.00
3.00
1.00
3.00
3.00
0.50
0.33
2.00
0.50
0.33
1.00
0.33
0.33
0.33
3.00
3.00
0.33
3.00
1.00
0.33
0.20
6.00
5.00
2.00
3.00
3.00
1.00
3.00
7.00
5.00
3.00
3.00
5.00
0.33
1.00
0.32
0.19
0.07
0.20
0.12
0.04
0.05
105
izelge 8.30. Risk kriterleri karlatrma matrisi
1
2
3
4
5
6
Risk
R1
R2
R3
R4
R5
R6
R1
R2
R3
R4
R5
R6
1.00
2.00
3.00
0.33
0.33
0.25
0.50
1.00
3.00
0.50
0.50
0.33
0.33
0.33
1.00
0.20
0.14
0.11
3.00
2.00
5.00
1.00
0.50
3.00
3.00
2.00
7.00
2.00
1.00
3.00
4.00
3.00
9.00
0.33
0.33
1.00
0.16
0.17
0.44
0.07
0.05
0.10
Daha sonra kriterlerin birbiriyle olan etkileri ANP metodolojine gre oluturularak
bamllk matrisi izelge 8.31deki gibi elde edilmitir. Elde edilen matrisin
bamllklar dikkate almadan elde edilen arlklarla arpm sonucu bulunan super
matrisin stleri alnarak limit sper matrise ulalmtr (izelge 8.32). Tm
kriterlerin birbirine olan etkileri de dikkate almak iin limit sper matris de
normalize edilerek nihai kriter alklar izelge 8.33deki gibi elde edilmitir. Ayn
zamanda modelin ana kriterleri olarak belirlenen stratejik kontrol kriterlerinin de
yine ANPye gre arlklar belirlenmi ve aada verilmitir (izelge 8.34).
ANPye gre iki aamal olarak modellenen bu a modelinde stratejik kriterler ile
BOCR kriterlerinin karlatrlmas iin ise 5li lek kullanlmtr [27]. Bu sayede
stratejik kontrol kriterlerinin model zerindeki etkisi salanmaktadr.
Bu
karlatrma matrisi sonucu nihai karar matrisinde kullanlacak b, o, c ve r

katsaylar elde edilmitir.
106
izelge 8.31. Bamllk matrisi
Kriterler
BF1
BF2
BF3
BF4
BF5
BF6
BF7
OF1
OF2
OF3
OF4
OF5
OF6
BF1
0.75
0.00
0.05
0.00
0.01
0.00
0.01
0.05
0.00
0.00
0.01
0.00
0.10
BF2
0.00
0.88
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.01
0.00
BF3
0.00
0.00
0.55
0.00
0.00
0.00
0.01
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
BF4
0.05
0.00
0.00
0.82
0.01
0.00
0.01
0.00
0.00
0.10
0.00
0.00
0.00
BF5
0.00
0.00
0.00
0.01
0.51
0.00
0.00
0.00
0.00
0.10
0.00
0.00
0.00
BF6
0.01
0.01
0.01
0.02
0.01
0.74
0.00
0.00
0.10
0.05
0.01
0.00
0.10
BF7
0.00
0.01
0.02
0.01
0.00
0.00
0.69
0.00
0.00
0.00
0.00
0.01
0.00
OF1
0.05
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.01
0.72
0.00
0.00
0.05
0.00
0.00
OF2
0.01
0.01
0.01
0.02
0.02
0.10
0.00
0.00
0.70
0.05
0.01
0.01
0.10
OF3
0.00
0.00
0.00
0.02
0.30
0.10
0.00
0.00
0.10
0.60
0.00
0.00
0.10
OF4
0.01
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.10
0.00
0.00
0.67
0.00
0.00
OF5
0.00
0.01
0.00
0.00
0.00
0.00
0.02
0.00
0.00
0.00
0.00
0.80
0.00
OF6
0.10
0.01
0.02
0.10
0.01
0.05
0.01
0.00
0.10
0.00
0.00
0.00
0.60
CM1
0.00
0.00
0.05
0.00
0.01
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
CM2
0.00
0.05
0.05
0.00
0.01
0.00
0.01
0.00
0.00
0.00
0.00
0.01
0.00
CM3
0.00
0.00
0.05
0.00
0.01
0.01
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
CM4
0.00
0.00
0.01
0.00
0.10
0.00
0.00
0.00
0.00
0.10
0.00
0.00
0.00
CM5
0.00
0.00
0.05
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
CM6
0.00
0.00
0.01
0.00
0.00
0.00
0.02
0.00
0.00
0.00
0.00
0.05
0.00
CM7
0.00
0.00
0.05
0.00
0.00
0.00
0.00
0.01
0.00
0.00
0.10
0.00
0.00
R1
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.01
0.00
0.00
0.00
0.00
0.01
0.00
R2
0.00
0.01
0.01
0.00
0.00
0.00
0.10
0.00
0.00
0.00
0.00
0.05
0.00
R3
0.00
0.01
0.05
0.00
0.00
0.00
0.10
0.00
0.00
0.00
0.00
0.05
0.00
R4
0.01
0.00
0.01
0.00
0.00
0.00
0.00
0.01
0.00
0.00
0.05
0.00
0.00
R5
0.01
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.10
0.00
0.00
0.05
0.00
0.00
R6
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.01
0.00
0.00
0.05
0.00
0.00
107
izelge 8.31. (Devam) Bamllk matrisi
Kriterler
CM1
CM2
CM3
CM4
CM5
BF1
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
BF2
0.01
0.05
0.00
0.00
0.00
BF3
0.01
0.00
0.05
0.00
0.00
BF4
0.01
0.00
0.01
0.10
BF5
0.00
0.00
0.00
0.00
BF6
0.01
0.00
0.01
CM6
CM7
R1
R2
R3
R4
R5
R6
0.00
0.00
0.00
0.00
0.01
0.10
0.00
0.00
0.00
0.01
0.01
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.01
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.10
0.00
0.00
0.00
0.00
0.01
0.01
0.01
0.00
0.05
0.01
0.00
0.00
0.01
0.00
0.01
0.01
0.01
0.01
BF7
0.00
0.11
0.05
0.00
0.00
0.01
0.00
0.10
0.10
0.01
0.00
0.01
0.00
OF1
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.01
0.10
0.01
OF2
0.01
0.01
0.05
0.10
0.00
0.01
0.00
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
OF3
0.00
0.00
0.00
0.10
0.00
0.00
0.00
0.00
0.01
0.01
0.01
0.00
0.00
OF4
0.01
0.01
0.00
0.00
0.05
0.00
0.05
0.00
0.00
0.00
0.10
0.10
0.00
OF5
0.01
0.01
0.00
0.00
0.00
0.05
0.00
0.10
0.02
0.01
0.00
0.00
0.00
OF6
0.01
0.01
0.01
0.01
0.05
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.05
0.02
0.00
CM1
0.72
0.00
0.05
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.01
0.00
CM2
0.01
0.70
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.01
0.01
0.00
0.00
0.01
0.00
CM3
0.01
0.00
0.71
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.01
0.00
CM4
0.00
0.00
0.00
0.61
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.01
CM5
0.01
0.00
0.00
0.00
0.61
0.00
0.10
0.00
0.00
0.00
0.05
0.01
0.00
CM6
0.01
0.00
0.00
0.00
0.05
0.62
0.00
0.10
0.10
0.10
0.00
0.00
0.00
CM7
0.10
0.00
0.05
0.00
0.01
0.00
0.70
0.00
0.00
0.00
0.05
0.00
0.10
R1
0.01
0.05
0.00
0.00
0.00
0.10
0.00
0.60
0.03
0.00
0.00
0.10
0.00
R2
0.01
0.01
0.00
0.00
0.00
0.10
0.00
0.05
0.60
0.10
0.00
0.00
0.00
R3
0.01
0.01
0.01
0.00
0.00
0.10
0.00
0.01
0.10
0.74
0.00
0.00
0.00
R4
0.01
0.01
0.00
0.01
0.10
0.01
0.05
0.00
0.00
0.00
0.59
0.01
0.00
R5
0.01
0.01
0.00
0.01
0.01
0.00
0.05
0.00
0.00
0.00
0.05
0.48
0.05
R6
0.01
0.01
0.00
0.01
0.01
0.00
0.05
0.00
0.00
0.00
0.05
0.01
0.81
108
izelge 8.32. Limit sper matris

Kriterler
BF1
BF2
BF3
BF4
BF5
BF6
BF7
OF1
OF2
OF3
OF4
OF5
OF6
BF1
0.05
0.05
0.05
0.05
0.05
0.05
0.05
0.05
0.05
0.05
0.05
0.05
0.05
BF2
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
BF3
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
BF4
0.12
0.12
0.12
0.12
0.12
0.12
0.12
0.12
0.12
0.12
0.12
0.12
0.12
BF5
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
BF6
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
BF7
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
OF1
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
OF2
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
OF3
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
OF4
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
OF5
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
OF6
0.10
0.10
0.10
0.10
0.10
0.10
0.10
0.10
0.10
0.10
0.10
0.10
0.10
CM1
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
CM2
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
CM3
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
CM4
0.04
0.04
0.04
0.04
0.04
0.04
0.04
0.04
0.04
0.04
0.04
0.04
0.04
CM5
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
CM6
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
CM7
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
R1
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
R2
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
R3
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
R4
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
R5
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
R6
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
109
izelge 8.32. (Devam) Limit sper matris

Kriterler
CM1
CM2
CM3
CM4
CM5
CM6
CM7
R1
R2
R3
R4
R5
R6
BF1
0.05
0.05
0.05
0.05
0.05
0.05
0.05
0.05
0.05
0.05
0.05
0.05
0.05
BF2
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
BF3
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
BF4
0.12
0.12
0.12
0.12
0.12
0.12
0.12
0.12
0.12
0.12
0.12
0.12
0.12
BF5
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
BF6
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
BF7
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
OF1
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
OF2
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
OF3
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
0.14
OF4
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
OF5
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
OF6
0.10
0.10
0.10
0.10
0.10
0.10
0.10
0.10
0.10
0.10
0.10
0.10
0.10
CM1
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
0.00
CM2
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
CM3
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
CM4
0.04
0.04
0.04
0.04
0.04
0.04
0.04
0.04
0.04
0.04
0.04
0.04
0.04
CM5
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
CM6
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
CM7
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
R1
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
R2
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
R3
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
0.03
R4
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
R5
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
R6
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
0.02
110
izelge 8.33. Normalize edilmi limit sper matris arlklar (W)

Limit Sper Matrisi
Kriterleri
1
BF1
2
BF2
3
BF3
4
BF4
5
BF5
6
BF6
7
BF7
8
OF1
9
OF2
10
OF3
11
OF4
12
OF5
13
OF6
14
CM1
15
CM2
16
CM3
17
CM4
18
CM5
19
CM6
20
CM7
21
R1
22
R2
23
R3
24
R4
25
R5
26
R6
W
0.0517
0.0064
0.0017
0.1199
0.0330
0.1442
0.0197
0.0176
0.1382
0.1391
0.0164
0.0165
0.1009
0.0031
0.0052
0.0069
0.0446
0.0057
0.0197
0.0153
0.0108
0.0206
0.0278
0.0090
0.0109
0.0153
111
izelge 8.34. Stratejik kontrol kriterleri arlklar

SKK
10
11
12
YKK
1.00
5.00
9.00
1.00
1.00
1.00
5.00
2.00
3.00
1.00
2.00
3.00
0.13
YLK
0.20
1.00
7.00
0.14
0.13
0.20
3.00
0.33
0.33
0.20
0.20
1.00
0.03
IKK
0.11
0.14
1.00
0.11
0.13
0.14
2.00
0.14
0.20
0.13
0.25
0.33
0.02
IPA
1.00
7.00
9.00
1.00
1.00
0.33
1.00
0.33
0.33
0.50
2.00
2.00
0.08
DEA
1.00
8.00
8.00
1.00
1.00
0.33
1.00
0.33
0.50
0.20
2.00
2.00
0.08
HEK
1.00
5.00
7.00
3.00
3.00
1.00
5.00
3.00
3.00
1.00
3.00
3.00
0.16
STK
0.20
0.33
0.50
1.00
1.00
0.20
1.00
0.14
0.20
0.11
0.25
0.33
0.02
REK
0.50
3.00
7.00
3.00
3.00
0.33
7.00
1.00
3.00
0.50
1.00
3.00
0.11
GEK
0.33
3.00
5.00
3.00
2.00
0.33
5.00
0.33
1.00
0.33
0.20
1.00
0.07
10
YEK
1.00
5.00
8.00
2.00
5.00
1.00
9.00
2.00
3.00
1.00
2.00
5.00
0.16
11
JEK
0.50
5.00
4.00
0.50
0.50
0.33
4.00
1.00
5.00
0.50
1.00
5.00
0.09
12
NEK
0.33
1.00
3.00
0.50
0.50
0.33
3.00
0.33
1.00
0.20
0.20
1.00
0.04
izelge 8.35. Katsay (b, o, c, r) arlklar

SKK
10
11
12
Fayda (b)
0.75
0.25
0.75
0.25
0.34
Frsat (o)
0.75
0.25
0.25
0.75
0.5
0.25
0.75
0.29
Maliyet (c)
0.25
0.5
0.75
0.5
0.5
0.75
0.75
0.5
0.5
0.22
Risk (r)
0.5
0.5
0.5
0.25
0.5
0.5
0.25
0.75
0.25
0.25
0.15
Nihai tm deerler, karlatrmalar ve arlklar elde edildikten sonra karar matrisine

baz tekil edecek deerler her bir alternatif iin her bir kriter temelinde elde ettikleri
puanlarn bu kriterlerin nihai limit sper matris sonucu elde edilen normalize edilmi
arlklar ile arplmas sonucu aada izelge 8.36da verilmitir. ANP
metodolojisi gerei bu deerler fayda, frsat, maliyet ve risk temel kriter gruplar
altnda nihai deerlerini almtr. Bundan sonra stratejik kontrol kriterlerinin etkisi b,
o, c, ve r katsaylar ile modele katlarak nihai karar matrisindeki sralama elde
edilmitir. Nihai karar matrisi oluturulurken iki farkl formlasyon kullanlmaktadr.
Kriter temelinde atanan deerlerin fayda ve frsat deerleri srasyla b ve o
katsaylar ile arplarak bulunan toplamndan maliyet ve risk deerlerinin
srasyla c ve r katsaylar ile arplarak karld Toplamsal (Additive)
formlasyon.
112
Kriter temelinde atanan deerlerin fayda ve frsat deerleri stleri alndktan

sonra stleri alnan maliyet ve risk deerlerine blm sonucu elde edilen
arpmsal (Multiplicative) formlasyon.
Aadaki izelge 8.37de her iki duruma gre elde edilen sonular verilmitir.
izelge 8.36. Karar matrisi deerleri
ALTERNATFLER
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
TES-1
TES-2
TES-3
TES-4
TES-5
HES-1
HES-2
RES
GES
BES
JES
NES
FAYDA
('B')
0.0364
0.0233
0.0158
0.0078
0.0083
0.0501
0.0567
0.0278
0.0190
0.0339
0.0544
0.0487
FIRSAT
('O')
0.0747
0.0388
0.0106
0.0130
0.0182
0.0370
0.0522
0.0466
0.0295
0.0416
0.0423
0.0243
MALYET
('C')
0.0075
0.0067
0.0090
0.0176
0.0108
0.0077
0.0029
0.0089
0.0080
0.0056
0.0030
0.0127
RSK
('R')
0.0090
0.0087
0.0100
0.0103
0.0048
0.0056
0.0102
0.0130
0.0122
0.0045
0.0046
0.0017
Karar matris deerlerine (izelge 8.36) bakld zaman fayda kriteri temelinde en
yksek puanlar srasyla HES-2, JES, HES-1 ve NES alrken, frsat kriteri temelinde
ise en yksek deerleri srasyla yerli linyit kmr (TES-1), HES-2, RES, JES ve
BES almtr. Maliyet asndan en iyi (maliyeti ve deeri dk) alternatifler ise
HES-2, JES ve BES olmutur. Risk asndan ise en iyi (riski ve deeri dk)
alternatifler ise NES, BES, JES ve HES-1 olmutur. Tm bu deerlerin iki farkl
modele gre konsolide edilip verildii nihai karar matrisi ise aada verilmitir.
113
izelge 8.37. Nihai karar matrisi

ALTERNATFLER
1
TES-1
2
TES-2
3
TES-3
4
TES-4
5
TES-5
6
HES-1
7
HES-2
8
RES
9
GES
10
BES
11
JES
12
NES
BbOo / CcRr
0.9236
0.6745
0.3719
0.2678
0.3779
0.8927
1.1700
0.6683
0.5326
0.8993
1.2125
0.8392
bB+oO-cC-rR
0.0311
0.0164
0.0049
0.0010
0.0050
0.0251
0.0321
0.0191
0.0114
0.0216
0.0293
0.0204
izelge 8.37de de grlecei zere alternatifler arasnda arpmsal modele gre

elektrik enerjisi elde etmek iin en iyi birincil enerji kayna jeotermal enerji
kaynaklarn (JES), toplamsal modele gre ise de akarsu zerinde kurulabilen kk
hidroelektrik santraller (HES-2) olmutur. arpmsal modele gre ikinci sra da
kalan HES-2 iin risk deeri JESe gre yksek kald ve bunun arpmsal modelde
katlanarak oalmas neticesinde fayda ve frsat deerleri JESe gre daha iyi
olmasna ramen birincilii koruyamamtr. Dier yandan yerli linyit kmr
toplamsal modelde ikinci sray, arpmsal modelde ise nc sray almay
baarmtr. Bunun temel nedeni lkemizdeki yerli kaynak potansiyelinin fazla
olmas dolaysyla fayda ve frsat kriterleri temelinde yksek deerler elde
etmesindendir. Sonularn dikkat ekici bir dier yan ise YEKdan rzgar ve gne
enerjisinin beklenildii ekilde yksek deerler alamamasdr. Bunun temel nedeni
ise ilk kez bu tez almasnda dikkate alnan g kalitesi parametreleri ve bu
kaynaklarn sistem asndan deerlendirilmesindendir. Sistem asndan dk
kurulu glerdeki santral olanaklar, talebi karlayamama, gvenilirlik ve g
kalitesini bozma riskleri yksek olmas ve buna karlk faydasnn yeterli olmamas
bu kaynaklarn ne kmamasndaki en byk sebeptir. Daha sonraki blmlerde
senaryo ve duyarllk analizleri yaparken kriter katsay ve deerlerinin elektrik
enerjisi retiminde kullanlacak alternatif birincil enerji kaynana etkisinin nasl
olaca tartlacaktr.
114
9. DUYARLILIK-SENARYO ANALZLER ve DEERLENDRMELER

Farkl kontrol kriteri ve fayda, frsat, maliyet ve risk kriter deerlerinin ve
arlklarn modeli ve karar nasl etkiledii yaplan duyarllk ve senaryo analizleri
ile burada tartlmaktadr. ncelikle gerekli elektrik enerjisi ihtiyacnn deiik
senaryolar iin hangi retim kaynandan salanmas gerektii Blm-6da yer alan
kriterler erevesinde belirlenmitir. Bunun iin T.C. Babakanlik Yksek Planlama
Kurulunun 18/05/2009 tarih ve 2009/11 sayl karar gereince ve Devlet Planlama
Tekilat (DPT) tarafndan oluturulan Elektrik Enerjisi Piyasas ve Arz Gvenlii
Strateji Belgesinin 8 inci ksmndaki kaynak kullanm hedefleri dorultusunda
aadaki politikalar modele mevcut durumun korunmas politikas da eklenerek
kontrol mekanizmas olarak yerletirilmiti [61]:
Yerli kaynaklarn elektrik enerjisi retimindeki paynn artrlmas ve bunun
tevik edilmesi (YKK)
Bilinen yerli linyit ve takmr kaynaklarnn 2023 ylna kadar elektrik enerjisi
retiminde deerlendirilmesi (YLK)
Kaliteli ithal kmrn gerektiinde kullanlmas (IKK)
thal yaktlarn elektrik enerjisi retimi iindeki paynn azaltlmas (IPA)
Doalgazn elektrik enerjisi retimi iindeki paynn % 30un altna drlmesi
(DEA)
2023 ylna kadar teknik ve ekonomik tm hidroelektrik potansiyelinin elektrik
enerjisi retiminde deerlendirilmesi (HKK)
Mevcut durumun korunmas (STK)
Rzgar enerjisi kurulu gcnn 2023 ylna kadar 20000 MWa karlmas
(REK)
Gne enerjisinin elektrik enerjisi retiminde kullanlmasnn zendirilmesi
(GEK)
YEK elektrik enerjisi retimi ierisindeki paynn 2023 ylna kadar en az % 30
seviyesine karlmas (YEK)
115
Jeotermal kaynaklarn kullanmnn artrlmas (JEK)

Nkleer santral inaatna balanmas ve nkleer enerjinin 2020 ylna kadar
elektrik enerjisi retimi iindeki paynn en az % 5 ulamas (NEK)
Blm 6da belirlenen bu politikalarn, temsil edildii stratejik kontrol kriterlerinin
arlklar deitirilerek (baskn olmas istenen politikann arl artrlarak) karar
nasl etkiledii bu blmde analiz edilmitir.
Senaryo - 1
lk senaryo olarak stratejik kontrol kriterlerinin arlklarnn eit olduu
varsaylmtr. Bu durumda fayda (b) ve frsat (o) katsay deerleri derken maliyet
(c) ve risk (r) katsay deerleri artmtr. Bunun nihai karar matrisine etkisi ise
izelge 9.1 gsterilmitir.
izelge 9.1. Nihai karar matrisi (Senaryo-1)
ALTERNATFLER
1
TES-1
2
TES-2
3
TES-3
4
TES-4
5
TES-5
6
HES-1
7
HES-2
8
RES
9
GES
10
BES
11
JES
12
NES
BbOo / CcRr
1.3170
0.9902
0.5622
0.4001
0.5742
1.3228
1.7492
0.9798
0.7884
1.3282
1.8706
1.0866
bB+oO-cC-rR
0.0281
0.0146
0.0039
-0.0002
0.0040
0.0240
0.0306
0.0175
0.0100
0.0197
0.0290
0.0133
Senaryo-1e gre oluturulan nihai karar matrisinde arpmsal modelde ilk iki sra
deimezken (JES ve HES-2) nc sraya Biyo-ktle (BES) gelmitir. Toplamsal
model iin ise yerli linyit kmr kayna (TES-1) yerini JESe brakarak nc
sraya gerilemitir.
116
Senaryo - 2
Bir baka senaryo analizinde ise (Senaryo-2) fayda (b) ve frsat (o) katsay deerleri
drlrken, maliyet (c) ve risk (r) katsay deerleri ykseltilerek 0.25 deeri eit
olarak alnmtr. Bu durumda ilk sra yine senaryo-1deki gibi olumutur
(izelge 9.2). Ancak yerli linyit kmr (TES-1) nceliini daha da kaybederek
drdnc sraya inmitir. Nkleer enerji (NES)in deeri de TES-1e yaklamtr.
nc sraya ise byk barajl hidroelektrik santralleri (HES-1) ykselmitir.
Rzgar
ve
gne
enerjileri
katsay
deerlerini
artrsalarda
sralara
ykselememilerdir. Toplamsal deerlendirmede ise ayn ekilde HES-2 ve JES

srasyla ilk iki sradaki yerlerini korumu, yerli kmr kullanm (TES-1) ise tekrar
nc tercih srasn almtr.
izelge 9.2. Nihai karar matrisi (Senaryo-2)
ALTERNATFLER
1
TES-1
2
TES-2
3
TES-3
4
TES-4
5
TES-5
6
HES-1
7
HES-2
8
RES
9
GES
10
BES
11
JES
12
NES
BbOo / CcRr
2.5241
1.9804
1.1676
0.8656
1.3111
2.6046
3.2251
1.8603
1.5590
2.7389
3.7021
2.4660
bB+oO-cC-rR
0.0237
0.0117
0.0018
-0.0018
0.0027
0.0194
0.0249
0.0136
0.0072
0.0163
0.0239
0.0107
Dier 4 farkl senaryo olarak her bir kriter katsays tek tek yksek (0.91) alnp
dierleri eit (0.03) alnarak sralamann nasl deitii irdelenmitir. nce srasyla
b, sonra o, sonra c ve en son r katsaylaryla bu analiz yaplarak nihai karar matrisleri
srasyla aada verilmitir.
117
Senaryo 3
Bu senaryoda fayda kriterinin katsays ykseltilerek (0.91) dier kriter gruplarnn
katsays eit olarak (0.03) alnmtr. Bu senaryoya gre oluan karar matrisi aada
izelge 9.3de verilmitir. Sralamada ilk 3 sray srasyla JES, HES-2 ve HES-1
almtr.
izelge 9.3. Nihai karar matrisi (Senaryo-3: b=0.91)
ALTERNATFLER
1
TES-1
2
TES-2
3
TES-3
4
TES-4
5
TES-5
6
HES-1
7
HES-2
8
RES
9
GES
10
BES
11
JES
12
NES
BbOo / CcRr
0.0605
0.0398
0.0265
0.0137
0.0153
0.0857
0.0972
0.0489
0.0329
0.0574
0.0995
0.0549
bB+oO-cC-rR
0.0349
0.0219
0.0141
0.0067
0.0077
0.0496
0.0560
0.0278
0.0180
0.0318
0.0564
0.0301
Senaryo - 4
Bu senaryoda ise frsat kriterinin katsays ykseltilerek (0.91) dier kriter
gruplarnn katsays eit olarak (0.03) alnmtr. Bu senaryoya gre oluan karar
matrisi aada izelge 9.4de verilmitir. Sralamada ilk 3 sray srasyla TES-1,
HES-2 ve RES almtr.
118
izelge 9.4. Nihai karar matrisi (Senaryo-4: o=0.91)

ALTERNATFLER
1
TES-1
2
TES-2
3
TES-3
4
TES-4
5
TES-5
6
HES-1
7
HES-2
8
RES
9
GES
10
BES
11
JES
12
NES
BbOo / CcRr
0.1140
0.0622
0.0186
0.0215
0.0304
0.0616
0.0856
0.0726
0.0475
0.0687
0.0723
0.0423
bB+oO-cC-rR
0.0686
0.0355
0.0095
0.0112
0.0163
0.0349
0.0489
0.0427
0.0269
0.0386
0.0401
0.0227
Senaryo - 5
Bu senaryoda ise maliyet kriterinin katsays ykseltilerek (0.91) dier kriter
gruplarnn katsays eit olarak (0.03) alnmtr. Bu senaryoya gre oluan karar
matrisi aada izelge 9.5de verilmitir. Sralamada ilk 3 sray srasyla HES-2,
JES ve BES almtr.
izelge 9.5. Nihai karar matrisi (Senaryo-5: c=0.91)
ALTERNATFLER
1
TES-1
2
TES-2
3
TES-3
4
TES-4
5
TES-5
6
HES-1
7
HES-2
8
RES
9
GES
10
BES
11
JES
12
NES
BbOo / CcRr
83.2461
88.3482
64.1796
34.4500
55.5908
81.2013
198.9654
68.4302
74.0501
108.4001
194.5764
51.9970
bB+oO-cC-rR
-0.0037
-0.0045
-0.0077
-0.0157
-0.0092
-0.0045
0.0005
-0.0062
-0.0062
-0.0030
0.0002
-0.0099
119
Senaryo - 6
Bu senaryoda ise risk kriterinin katsays ykseltilerek (0.91) dier kriter gruplarnn
katsays eit olarak (0.03) alnmtr. Bu senaryoya gre oluan karar matrisi aada
izelge 9.6de verilmitir. Sralamada ilk 3 sray srasyla NES, JES ve BES
almtr.
izelge 9.6. Nihai karar matrisi (Senaryo-6: r=0.91)
ALTERNATFLER
1
TES-1
2
TES-2
3
TES-3
4
TES-4
5
TES-5
6
HES-1
7
HES-2
8
RES
9
GES
10
BES
11
JES
12
NES
BbOo / CcRr
70.7074
70.4122
58.7612
55.2260
114.2943
107.3949
65.3455
49.3151
50.9772
131.6105
134.1564
305.8575
bB+oO-cC-rR
-0.0051
-0.0063
-0.0086
-0.0093
-0.0039
-0.0026
-0.0060
-0.0098
-0.0099
-0.0020
-0.0012
-0.0002
Burada dikkat ekici durum risk katsaysnn byk alnmas durumunda nkleer
(NES) enerji santrallerinin ilk tercih srasna kmasdr. Bu durum nkleer
santrallerin sistem asndan hem yksek kurulu g ile talebi yksek verimle
salabilmesi hem de g kalitesi asndan her hangi bir problem yaratmamasndan
kaynaklanmaktadr.
Senaryo - 7
Daha sonra yedinci senaryo daha nce bahsedildii gibi Biyo-ktle enerji
kaynaklarnn yer maliyeti kriterinde biyo-bitki yetitiricilii ile alan maliyetinin
alnan referans kaynakya yksek gsterilmesinin deitirilmesi ile oluturulmutur.
Yeni senaryoda biyo-ktlenin atklardan elde edilebilecei ve her hangi bir fosil
yaktl termik santralle ayn alan kapsayaca varsaymyla model verisi deitirilerek
120
tekrar altrlmtr. Bu durumda biyo-ktle kaynaklarnn nc tercih srasna

ykseldii grlmtr.
izelge 9.7. Nihai karar matrisi (Senaryo-7: Biyo-ktle)
ALTERNATFLER
1
TES-1
2
TES-2
3
TES-3
4
TES-4
5
TES-5
6
HES-1
7
HES-2
8
RES
9
GES
10
BES
11
JES
12
NES
BbOo / CcRr
0.9236
0.6745
0.3719
0.2678
0.3779
0.8778
1.2053
0.6815
0.5335
0.9874
1.2456
0.7341
bB+oO-cC-rR
0.0311
0.0164
0.0049
0.0010
0.0050
0.0260
0.0334
0.0197
0.0115
0.0221
0.0314
0.0150
Tm bu analizler neticesinde yukarda verilen stratejik kontrol kriterleri asndan 6

ve 11 nolu politikalarn elektrik enerjisi retiminde en iyi birincil enerji kaynaklarn
destekledii ortaya kmtr. Dier yandan 3 nolu politikann destekledii ithal
kmr kaynaklarnn birincil enerji kayna olarak elektrik enerjisi retiminde
kullanlmasnn hem Kyotoya hem de lke kaynaklarnn da bamllnn
azaltlmas ynnden faydal olmad aktr. Nkleer enerjinin ise kanlamaz bir
ekilde elekrik enerjisi retiminde bir alternatif olma zorunluluu her geen gn
glenmektedir. Bununla birlikte gnmzde desteklenmesi gndemde olan rzgar
enerji santrallerinin sisteme entegrasyon asndan riskli olmas dolaysyla u an iin
elektrik enerjisi retiminde deerlendirmede gerilerde kalmtr. Ancak sisteme
entegrasyonunda gerekli nlemlerin alnarak balantlarn gereklemesi durumunda
rzgar enerji kaynaklarnn nmzdeki yllarda Kyotoya uyum asndan nemli
bir frsat sunduu da grlmtr. Gne enerji santralleri de rzgar gibi sistemsel
kayglarnn yan sra maliyetlerinin u an iin yksek olmas dolaysyla elektrik
enerjisi retiminde tercihlerde n sralarda yer alamamtr. Bu iki yenilenebilir
enerji kayna yerine biyo-ktle enerjisinden yararlanmak daha n plana kmtr.
Trkiye biyo-ktle asndan zengin bir potansiyele sahiptir ve bunu da
121
kullanmaldr. zellikle son ylarda bykehir belediyeleri p gaz ve geri

dnm yolunda mesafe katetmiler ve bu kaynaklardan salanan elektrik enerjisini
retmek iin santral yatrmlar yapmlardr. Benzer ekilde bu almay dorular
ekilde u an yaklak 1000 adet kk hidroelektrik santral toplam kurulu gc de
yaklak 20 GW olarak kurulmak zere EPDKya bavurmu ve srecin deiik
noktalarnda almalarna devam etmektedir. Bununla birlikte rzgar enerjisi iin de
Trkiye kurulu gcnn nerdeyse iki kat yaklak 80 GW iin EPDKya talep
gelmitir. Bunlarn bir ou ayn blge olmasna ramen ciddi bir kurulu g talebi
gelmitir. Ancak TEAtan yaklak 4 GW deerinde bir kurulu gcn
entegrasyonuna sistem kapasitesinin uygun olduunun bildirilmesi buradaki karar
modelini de dorular ekilde rzgar gcnn tercih srasnda geri plana atlmasna
sebep olmaktadr.
122
10. SONU VE NERLER

Bu tez almasnda, endstrilemenin hzla artarak enerjiye olan talebi srekli
artrd gnmzde, talep edilen bu enerjinin hangi enerji kaynandan elde
edilecei hususu, evresel ve elektrik sistemi asndan fayda, frsat, maliyet ve
riskleri gz nnde bulundurularak deerlendirilmeye allmtr. Bu alma
sadece bir enerji eidi olan elektrik enerjisi ve Trkiyedeki elektrik sistemi
asndan yaplmtr. Bu konuda literatrde says ok az olmakla birlikte benzer
almalar yaplm, ancak zellikle sisteme balant ve yine dijitallemenin getirdii
hassas bilgisayar sistemleri asndan nem arz eden g kalitesi konusu ilk defa bu
almada ele alnmtr. Literatrde zellikle kullanm her geen gn artan ok
amal/kriterli karar verme modellerinden AHPnin daha geniletilmi versiyonu
olan ANP karar modelleri kriterler aras etkileimi dikkate alarak iki ve daha fazla
aamal olarak kriterlerin belirlenerek karlatrlmas frsat vermesi dolaysyla
tercih edilerek bu almada kullanlmtr.
123
izelge 10.1. Senaryolar (zet)

Normal zm
(b=0.34, o=0.29
c=0.22, r=0.15)
Senaryolar
Alternatifler
TES-1
TES-2
TES-3
TES-4
TES-5
HES-1
HES-2
RES
GES
BES
JES
NES
BbOo /
CcRr
0.9236
0.6745
0.3719
0.2678
0.3779
0.8927
1.1700
0.6683
0.5326
0.8993
1.2125
0.8392
bB+oOcC-rR
0.0311
0.0164
0.0049
0.0010
0.0050
0.0251
0.0321
0.0191
0.0114
0.0216
0.0293
0.0204
1-) Eit SKK Katsays

(0.08)
BbOo /
CcRr
1.3170
0.9902
0.5622
0.4001
0.5742
1.3228
1.7492
0.9798
0.7884
1.3282
1.8706
1.0866
bB+oOcC-rR
0.0281
0.0146
0.0039
-0.0002
0.0040
0.0240
0.0306
0.0175
0.0100
0.0197
0.0290
0.0133
3-) b = 0.91,
o=c=r=0.03
2-) b=o=c=r=0.25
BbOo /
CcRr
2.5241
1.9804
1.1676
0.8656
1.3111
2.6046
3.2251
1.8603
1.5590
2.7389
3.7021
2.4660
bB+oOcC-rR
0.0237
0.0117
0.0018
-0.0018
0.0027
0.0194
0.0249
0.0136
0.0072
0.0163
0.0239
0.0107
BbOo /
CcRr
0.0605
0.0398
0.0265
0.0137
0.0153
0.0857
0.0972
0.0489
0.0329
0.0574
0.0995
0.0549
bB+oOcC-rR
0.0349
0.0219
0.0141
0.0067
0.0077
0.0496
0.0560
0.0278
0.0180
0.0318
0.0564
0.0301
izelge 10.1. (Devam) Senaryolar (zet)

4-) o = 0.91,
b=r=c=0.03
Senaryolar
b
Alternatifler
TES-1
TES-2
TES-3
TES-4
TES-5
HES-1
HES-2
RES
GES
BES
JES
NES
BO /
CcRr
0.1140
0.0622
0.0186
0.0215
0.0304
0.0616
0.0856
0.0726
0.0475
0.0687
0.0723
0.0423
bB+oOcC-rR
0.0686
0.0355
0.0095
0.0112
0.0163
0.0349
0.0489
0.0427
0.0269
0.0386
0.0401
0.0227
5-) c= 0.91, b=o=r=0.03

BbOo / C cRr
83.2461
88.3482
64.1796
34.4500
55.5908
81.2013
198.9654
68.4302
74.0501
108.4001
194.5764
51.9970
bB+oOcC-rR
-0.0037
-0.0045
-0.0077
-0.0157
-0.0092
-0.0045
0.0005
-0.0062
-0.0062
-0.0030
0.0002
-0.0099
6-) r=0.91, b=o=c=0.03

BbOo / C cRr
70.7074
70.4122
58.7612
55.2260
114.2943
107.3949
65.3455
49.3151
50.9772
131.6105
134.1564
305.8575
bB+oOcC-rR
-0.0051
-0.0063
-0.0086
-0.0093
-0.0039
-0.0026
-0.0060
-0.0098
-0.0099
-0.0020
-0.0012
-0.0002
7-) Biyo-ktle
b
B Oo /
CcRr
0.9236
0.6745
0.3719
0.2678
0.3779
0.8778
1.2053
0.6815
0.5335
0.9874
1.2456
0.7341
bB+oOcC-rR
0.0311
0.0164
0.0049
0.0010
0.0050
0.0260
0.0334
0.0197
0.0115
0.0221
0.0314
0.0150
124
Sonu olarak bu konudaki btn literatr taranarak ve eitli aratrma gelitirme

yntemleri ile bilgiler derlenmi ve Trkiye elektrik sistemi asndan belirlenen
kriterler ve alternatif elektrik enerjisi retim kaynaklar bu almada bir ok kriterli
karar modeli olan ANP ile karlatrlmtr. zellkle son yllarda nemi artan fosil
yaktlarn evreye olan zararlarnn dikkate alnarak yenilenebilir enerji kaynaklar ile
fosil yakt tketen konvansiyonel enerji kaynaklar karlatrlmtr. Ayrca yine
fosil yaktlarn zararlarndan korunmak iin gndeme gelen nkleer enerji kaynaklar
da bu alma kapsamnda deerlendirilmitir. Model altrlp koturulduunda
YEK kaynaklarnn ncelii yksek olmasna karn henz kurulu gcnn az oluu
nedeniyle konvansiyonel kaynaklara ihtiyacn enerji talebinin bu ekilde devam
etmesi durumunda devam edecei ortaya kmtr. Bunu nlemenin tek yolu ise
nkleer santrallerin artrlmas gerektiidir. Blm 9da yer alan senaryo
analizlerinde de aka grld gibi nkleer santrallerin devreye alnmamas
durumunda YEK mutlaka tevik edilmesi gerektii ortaya kmaktadr. Benzer
ekilde yerli kaynaklar kmrn kullanlmasnn tevik edilmesi Kyotoya uyum
asndan riskli olduu sonucunu ortaya karmaktadr.
Blm 9da yaplan duyarllk analizlerinde ise zellikle Kyotoya uyum srecindeki
Trkiye asndan evresel faktrlerin nemini ortaya koymaktadr. Bu faktrler
dikkate alnmadan koturulan karar modelinde yerli linyit kaynaklarn kullanm n
plana karken, evresel faktrlere nem verilmesi durumunda ise yenilenebilir enerji
kaynaklar ve zellikle rzgar n plana kmaktadr. Benzer ekilde sistem ve g
kalitesi kriterlerinin artrlmas durumunda yerli hidroelektrik ve nkleer santraller
ne kmaktadr. Maliyet kriterlerinin arlklarnn artrdmz durumda ise kk
hidroelektrik santraller ncelik kazanmaktadr (izelge 10.1).
Literatrde benzer almalarn sonularna bakldnda bazlar ile benzer bazlar
ile ise tam rtmeyen sonular kmtr. rnein Kahraman makalesinde elektrik
sistemine balant maliyetleri, sistemsel ve g kalitesi risklerini modeline katmad
iin rzgar ve gne enerjisi n plana karken, bu tez almasndaki almayla
eliirken, Ulutan almas benzer sonu vererek rtmektedir. Bkenin
125
almasnda ise evresel faktrlere nem verilmemesi dolaysyla hidroelektrik,

doalgaz ve kmr n plana kmtr. Yunanistan iin yaplan almada da
Pilavachinin modeli sonucunda bu tez kapsamndaki modelin sonucu ile rten
jeotermal enerji kullanm n plana kmaktadr. Enerji politika ve stratejilerini
karlatran dier makalerde ise YEKnn elektrik enerjisi retimi iindeki
paylarnn artrlmas gerektii sonucuna ulalmaktadr.
Tm bu tez almas ve literatrdeki dier almalar dikkate alnd zaman ortak
destek bulan nokta ise fosil enerji kaynaklarndan olan petrol rnlerinden evresel
faktrler dolaysyla bir an nce vazgemek ve yerine lke menfaatlerine uygun
YEKn kullanmaktr.
Bir sonraki almada veya dier almalarda ierisine gnlk yk erilerinin de
katld ve zaman ekseninde hangi enerji trnn anlk olarak seilmesi gerektiine
karar veren daha byk karar destek modellerine gei yaplabilinir. Bir baka
alternatif olarak ise benzer modelin gnlk yk erilerine gre hangi santralden ne
kadar retecei kararn verebilen optimizasyon modelleri kurularak gelitirilebilinir.
Bu amala bu alma, buradaki kriterlere ilaveten retim kapasiteleri, sreklilikleri
ve dier bir ok kriter eklenerek bir yn eylem aratrmas modeli uygulamasna
kaynak tekil edebilecektir. Ayn alma benzer kriterler kullanlarak dier ok
ltl karar verme modelleriyle karlatrabilinir. Bununla birlikte ilaveten ok
amal karar problemine dntrlerek matematiksel modeller kurularak alma
geniletilebilinir. Bir baka seenek olarak almann kapsam tm enerji
sektrlerini, ulatrma, stma/soutma ve endstri dahil kapsayacak ekilde
geniletilebilinir. nsanln enerjiye olan ihtiyac artarak devam ettii, enerji
kaynaklarnn tkenerek azald mddete kaynaklarn optimum kullanmn
salayacak matematiksel modeller ve almalar artarak devam edecektir.
Gnmzde bunu en hzl ve basit yoldan salayan ok kriterli karar modellerinin de
nemi her geen gn bu sayede artmaya devam edecektir.
126
KAYNAKLAR
1. Aka, A., Yenilenebilir tarifelerinin desteklenmesi iin gerekli yasal mevzuat
hakknda inceleme, Yksek Lisans Tezi, Orta Dou Teknik niversitesi Fen
Bilimleri Enstits, Ankara, 1-3 (2008).
2. Kumbarolu, G., Madlener, R., Demirel, M., A real options evaluation model
for the diffusion prospects of new renewable power generation technologies,
Energy Economics, 30 : 1882-1908 (2008).
3. Bilgen, S., Kele, S., Kaygusuz, A., Sar, A., Kaygusuz, K., Global warming and
renewable energy sources for sustainable development: A case in Turkey,
Renewable & Sustainable Energy Reviews, 12 : 372-396 (2008).
4. Szen, A., Alp, ., Energy and environmental issues relating to greenhouse gas
emissions for sustainable development in Turkey, Energy Policy, 13 : 253-270
(2009).
5. International Energy Agency, Key world energy statistics, IEA, Paris, 37,
(2009)
6. Dndar, C., Rzgar enerjisi tahmin sistemi, Rzgar Kongresi, Ankara, 11
(2010).
7. Lise, W., Towards a higher share of distributed generation in Turkey, Energy
Policy, 37 : 4320-4328 (2009).
8. Cmert, N., Kresel enerji trendleri nda Trk arama-retim sektrnn
beklentileri , Uluslararas Enerji Kongresi, Ankara, 30 (2009).
9. Kaygusuz, K., Sustainable energy, environmental and agricultural policies in
Turkey, Energy Conversion and Management, 51 : 1075-1084 (2010).
10. Durak, M., Dnyada ve Trkiyede yenilenebilir enerji ncelikleri ve
planlamas, Uluslararas Enerji Kongresi, Ankara, 27 (2009).
11. Georgopoulou, E., Sarafidis, Y. B., Diakoulaki, D., Design and implementation
of a group DSS for sustaining renewable energies exploitation , European
Journal of Operational Research, 109 : 483-500 (1998).
12. Erdodu, E., Nucleer power in open energy markets: A case study of Turkey,
Energy Policy, 35 : 3061-3073 (2007).
13. Huang, J. P., Poh, K. L., Ang B. W., Decision analysis in energy and
environmental modelling, Energy, 20 (9) : 843-855 (1995).
127
14. Saaty, T. L., Vargas, L. G., Decision making with the analytic network process
economic, political, social and technological
applications with benefits,
opportunities, costs and risks, Springer, New York U. S. A., (2004).
15. Zhou, P., Ang, P. W., Poh, K. L., Decision analysis in energy and environmental
modeling: An update, Energy, 31 : 2604-2622 (2006).
16. Jebarah, S., Iniyan, S., A review of energy models, Renewable and
Sustainable Energy Reviews, 10 : 281-311 (2006).
17. Pohekar, S. D., Ramachandran, M., Application of multi-criteria decision
making to sustainable energy planning A Review, Renewable and
18. Behzadian, M., Kazemzadeh, R. B., Albadvi, A., Aghdasi, M., PROMETHEE:
A comprehensive literature review on methodologies and applications,
European Journal of Operational Research, 200 : 198-215 (2010).
19. Georgopoulou, E., Lalas, D. Papagiannakis, L., A multicriteria decision aid
approach for energy planning problems: The case of renewable energy option,
European Journal of Operational Research, 103 : 38-54 (1997).
20. Kahraman, C., Kaya, ., Cebi, S., A comparative analysis for multiattribute
selection among renewable energy alternatives using fuzzy axiomatic design and
fuzzy analytic hierarchy process, Energy, 34 : 1603-1616 (2009).
21. Polatidis, H., Haralambopoulos, D. A., Renewable energy systems: A societal
and technological platform, Renewable Energy, 32 : 329-341 (2007).
22. Madlener, R., Stagl, S., Sustainability-guided promotion of renewable electricity
generation , Ecological Economics, 53 : 147-167 (2005).
23. Uluta, B. H., Determination of the appropriate energy policy for Turkey,
Energy, 30 : 1146-1161 (2005).
24. Doukas, H., Patlitzianas, K. D., Psarras, J., Supporting sustainable electricity
technologies in Greece using MCDM , Resources Policy, 31 : 129-136 (2006).
25. Kne, A. ., Bke, T., An Analytical Network Process (ANP) evaluation of
alternative fuels for electricity generation in Turkey, Energy Policy, 35 : 52205228 (2007).
26. Promentilla, M. A. B., Furuichi, T., Ishii, K., Tanikawa, N., Evaluation of
remedial countermeasures using analytical network process, Waste
Management, 26 : 1410-1421 (2006).
128
27. Dadeviren, M., Eraslan, E., Priority determination in strategic energy policies
in Turkey using analytical network process (ANP) with group decision making,
Internatinal Journal of Energy Research, 32 : 1047-1057 (2008).
28. Topu, Y. I., Ulengin, F., Energy for the future: An integrated decision aid for
the case of Turkey, Energy, 29 : 137-154 (2004).
29. Figueroa, J. D., Wood, D. R., Chapter 8 U. S. Energy Security, Decision
making with the analytic network process economic, political, social and
technological applications with benefits, opportunities, costs and risks, Thomas
L. Saaty, Luis G. Vargas, Springer, New York U. S. A. : 145-171 (2004).
30. Trs, M., Atagndz, G., Diner, ., Energy, economy and environmental
modelling: Applications for Turkey, Energy, 19 (9) : 1005-1009 (1994).
31. Diakoulaki, D., Karagelis, F., Multi-criteria decision analysis and cost-benefit
analysis of alternative scenarios for the power generation sector in Greece,
32. Georgopoulou, E., Sarafidis, Y., Mirasgedis, S., Zaimi, S., Lalas, D. P., A
multiple criteria decision-aid approach in defining national priorities for
greenhouse gases emissions reduction in the energy sector, European Journal
of Operational Research, 146 : 199-215 (2003).
33. Say, N. P., Ycel, M., Ylmazer, M., A computer-based system for
environmental impact assessment (EIA) applications to energy power stations in
Turkey: EDINFO, Energy Policy, 35 : 6395-6401 (2007).
34. Erdodu, E., Turkish support to Kyoto Protocol: A reality or just an illusion,
35. Plinke, E., Atak, M., Haasis, H. D., Rentz, O., Cost-efficient emission control
strategies for the Turkish energy system, Energy, 17 (4) : 377-395 (1992).
36. Mirasgedis, S., Sarafidis, Y., Georgopoulou, E., Lalas, D. P., The role of
renewable energy sources within the framework of the Kyoto Protocol: the case
of Greece, Renewable & Sustainable Energy Reviews, 6 : 249-272 (2002).
37. ztrk, H. K., Ylanc, A., Atalay, ., Past, present and future status of
electricity in Turkey and the share of energy sources, Renewable & Sustainable
Energy Reviews, 11 : 183-209 (2007).
38. nt, S., Tuzkaya, U. R., Saadet, N., Multiple criteria evaluation of current
energy resources for Turkish manufacturing industry, Energy Conversion and
Management, 49 : 1480-1492 (2008).
129
39. Chatzimouratidis, A. I., Pilavachi, P. A., Multicriteria evaluation of power

plants impact on living standard using the analytic hierarchy process , Energy
Policy, 36 : 1074-1089 (2008).
40. Madlener, R., Kowalski, K., Stagl, S., New ways for the integrated appraisal of
national energy scenarious: The case of renwable energy use in Austria , Energy
Policy, 35 : 6060-6074 (2007).
41. Gencer, C., Grpnar, D., Analytic network process in supplier selection: A case
study in an electronic firm, Applied Mathematical Modeling, 31 : 2475-2486
(2007).
42. Liang, C., Li, Q., Enterprise information system Project selection with regard to
BOCR, International Journal of Project Management, 26 : 810-820 (2008).
43. Erdomu, ., Kapanolu, M., Ko, E., Evaluating high-tech alternatives by
using analytic network process with BOCR and multi-actors, Evaluation and
Program Planning, 28 : 391-399 (2005).
44. Lin, C., Hsieh, M., Tzeng, G., Evaluating vehicle telematics system by using a
novel MCDM techniques with dependence and feedback, Expert Systems with
Applications, In Press : xxx-xxx (2010).
45. Vardar, N., Yumurtac, Z., Emissions estimation for lignite-fired power plants in
Turkey, Energy Policy, 38 : 243-252 (2010).
46. Ergdenler, A., Igr, A., Agricultural residues as a potential resource for
environmentally sustainable electric power generation in Turkey, Renewable
Energy, 5 (II) : 786-790 (1994).
47. Say, N. P., Lignite-fired thermal power plants and SO2 pollution in Turkey,
Energy Policy, 34 : 2690-2701 (2006).
48. Rubin, E. S., Chen, C., Rao, A. B., Cost and performans of fosil fuel plants with
CO2 capture and storage, Energy Policy, 35 : 4444-4454 (2007).
49. Dumanl, A. G., Glyurtlu, ., Yrm, Y., Fuel supply chain analysis of
Turkey, Renewable & Sustainable Energy Reviews, 11 : 2058-2082 (2007).
50. Akpnar, A., Kmrc, M. ., Kankal, M., zler, . H., Kaygusuz, K., Energy
situation and renewables in Turkey and environmental effects of energy use,
51. Akbulut, N., Bayar, S., Akbulut, Y., ahin, Y., Chapter 17 Rivers of Turkey,
Rivers of Europe, Academic Press, Ankara, 645-650, (2009)
130
52. Kaygusuz, K., Trker, M. F., Biomas energy potential in Turkey, Renewable
Energy, 26 : 661-678 (2002).
53. Serpen, U., Aksoy, N., ngr, T., Korkmaz, E. D., Geothermal energy in
Turkey: 2008 update, Jeothermics, In Press : xxx-xxx (2009).
54. elikta, M. S., Kocar, G., Hydrojen is not an utopia for Turkey, International
Journal of Hydrojen Energy, 35 : 9-18 (2010).
55. Balat, H., A renewable perpective for sustainable energy development in
Turkey: The case of small hidro plants, Renewable & Sustainable Energy
Reviews, 11 : 2152-2165 (2007).
56. Cavallaro, F., Multi-criteri decision aid to assess concentrated solar thermal
technologies, Renewable Energy, 34 : 1678-1685 (2009).
57. Trs, M., Technological advances and R&D work in renewable energy in
Turkey, Uluslararas Enerji Kongresi, Ankara, 29 (2009).
58. Hepbal, A., Development and restructuring of Turkeys electricity sector: a
review, Renewable & Sustainable Energy Reviews, 9 : 311-343 (2005).
59. Makine Mhendisleri Odas, Trkiyenin enerji grnm, MMO, Ankara,
(2010).
60. Trkiye Elektrik letim A.., Trkiye elektrik enerjisi 10 yllk retim kapasite
projeksiyonu (2009-2018) , TEA, APK Daire Bakanl, Ankara, (2009).
61. T.C. Babakanlik Devlet Planlama Tekilat Yksek Planlama Kurulu,
18.05.2009 tarih ve 2009/11 sayl karar, DPT, Ankara, 2009.
62. Ren, H., Gao, W., Zhou, W., Nakagami, K., Multi-criteria evaluation for the
optimal adoption of disributed residential energy systems in Japan, Energy
Policy, 37 : 5484-5493 (2009).
63. Tzeng, G. H., Shiau, T., Lin, C. Y., Application of multicriteria decision making
to the evaluation of new energy system development in Taiwan, Energy, 17 (10)
: 983-992 (1992).
64. Toklu, E., Gney, M. S., Ik, I., Comakl, O., Kaygusuz, K., Energy production,
consumption, policies and recent developments in Turkey, Renewable &
65. Kaygusuz, K., Energy and environmental issues relating to greenhouse gas
emissions for sustainable development in Turkey, Renewable & Sustainable
Energy Reviews, 13 : 253-270 (2009).
131
66. Erdodu, E., On the wind energy in Turkey, Renewable & Sustainable Energy
Reviews, 13 : 1361-1371 (2009).
67. Deloitte-Finansal Danmanlk Servisi-Enerji Sermaye Pazarlar, Sustainable
energy - investment change or climate change?, Deloitte, Amsterdam-Hollanda,
(2007).
68. Trkiye Elektrik letim A.., Yenilenebilir kaynaklardan deiken retim yapan
santrallerin elektrik retim-iletim sistemine teknik ve ekonomik etkileri ve AB
uygulamalar, TEA, APK Daire Bakanl, Ankara, (2005).
69. Goto, S., Card, A., Power Quality , Power Quality Handbook, Academic Press,
Alabama USA, 1053-1066 (2001).
70. Bollen M.H.J., Review:What is power quality?, Electric Power Systems
Research, 66 5-14 (2003).
71. Trkiye Elektrik letim A.., G kalitesi Milli projesi mobil g kalitesi lm
raporlar, TEA, Ankara, (2009).
72. Martenson, A., Supply quality of renewables - integration in the Swedish grid,
Utilities Policy, 13 : 33-45 (1994).
73. Akaln, A., Temiz yenilenebilir enerji potansiyel ve stratejileri, Uluslararas
Enerji Kongresi, Ankara, 6, (2009).
132
EKLER
133
EK-1. Kriterlerin karlatrma matrislerinin elde edilebilmesi iin verilerin normal

dalma (0-1) evrilerek 1-9 Saaty lei deer atamalarnn yaplmas
1
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,14
0,14
0,20
0,33
1,00
0,11
1,00
2 Yerli ta kmr
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,14
0,14
0,20
0,33
1,00
0,11
1,00
3 thal kmr
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,14
0,14
0,20
0,33
1,00
0,11
1,00
4 Petrol rnleri
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,14
0,14
0,20
0,33
1,00
0,11
1,00
5 Doalgaz
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,14
0,14
0,20
0,33
1,00
0,11
1,00
6 Hidroelektrik (Byk, barajl)
7,00
7,00
7,00
7,00
7,00
1,00
1,00
3,00
5,00
7,00
0,17
7,00
7 Hidroelektrik (Kk, akarsu zerinde)
7,00
7,00
7,00
7,00
7,00
1,00
1,00
3,00
5,00
7,00
0,17
7,00
8 Rzgar
5,00
5,00
5,00
5,00
5,00
0,33
0,33
1,00
3,00
5,00
0,13
5,00
9 Gne (Fotovoltaik)
3,00
3,00
3,00
3,00
3,00
0,20
0,20
0,33
1,00
3,00
0,11
3,00
10 Biyo-Ktle
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,14
0,14
0,20
0,33
1,00
0,11
1,00
11 Jeotermal
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
6,00
6,00
8,00
9,00
9,00
1,00
12 Nkleer
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,14
0,14
0,20
0,33
1,00
0,11
1,00
0,02
0,02
0,02
0,02
0,02
0,16
0,16
0,10
0,06
0,02
0,35
0,02
38,00
38,00
38,00
38,00
38,00
9,53
9,53
16,73
25,33
38,00
2,35
38,00
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
0,0263
0,0263
0,0263
0,0263
0,0263
0,0150
0,0150
0,0120
0,0132
0,0263
0,0473
0,0263
2 Yerli ta kmr
0,0263
0,0263
0,0263
0,0263
0,0263
0,0150
0,0150
0,0120
0,0132
0,0263
0,0473
0,0263
3 thal kmr
0,0263
0,0263
0,0263
0,0263
0,0263
0,0150
0,0150
0,0120
0,0132
0,0263
0,0473
0,0263
4 Petrol rnleri
0,0263
0,0263
0,0263
0,0263
0,0263
0,0150
0,0150
0,0120
0,0132
0,0263
0,0473
0,0263
5 Doalgaz
0,0263
0,0263
0,0263
0,0263
0,0263
0,0150
0,0150
0,0120
0,0132
0,0263
0,0473
0,0263
0,1842
0,1842
0,1842
0,1842
0,1842
0,1049
0,1049
0,1793
0,1974
0,1842
0,0710
0,1842
0,1842
0,1842
0,1842
0,1842
0,1842
0,1049
0,1049
0,1793
0,1974
0,1842
0,0710
0,1842
8 Rzgar
0,1316
0,1316
0,1316
0,1316
0,1316
0,0350
0,0350
0,0598
0,1184
0,1316
0,0533
0,1316
9 Gne (Fotovoltaik)
0,0789
0,0789
0,0789
0,0789
0,0789
0,0210
0,0210
0,0199
0,0395
0,0789
0,0473
0,0789
10 Biyo-Ktle
0,0263
0,0263
0,0263
0,0263
0,0263
0,0150
0,0150
0,0120
0,0132
0,0263
0,0473
0,0263
11 Jeotermal
0,2368
0,2368
0,2368
0,2368
0,2368
0,6294
0,6294
0,4781
0,3553
0,2368
0,4260
0,2368
12 Nkleer
0,0263
0,0263
0,0263
0,0263
0,0263
0,0150
0,0150
0,0120
0,0132
0,0263
0,0473
0,0263
10
BF1 Karbon Piyasasnda CO 2 Satma Geliri
TOPLAM
BF1 Karbon Piyasasnda CO 2 Satma Geliri
9,00
0,0239
0,0239
0,0239
0,0239
0,0239
0,1622
0,1622
0,1019
0,0584
0,0239
0,3480
0,0239
1,0000
Gelir
1 Yerli linyit kmr
-6.734
11
2 Yerli ta kmr
-6.734
3 thal kmr
-6.734
4 Petrol rnleri
-5.082
1.652
1.652
1.652
5 Doalgaz
-2.996
3.738
3.738
3.738
10 Biyo-Ktle
-2.996
3.738
3.738
3.738
6.734
6.734
6.734
5.082
2.996
2.996
6.300.000
6.306.734
6.306.734
6.306.734
6.305.082
6.302.996
6.302.996
12 Nkleer
9 Gne (Fotovoltaik)
66
say
2.086
2.086
0
6.300.000
8 Rzgar
12.600.000 12.606.734 12.606.734
12.606.734 12.605.082 12.602.996 12.602.996 12.600.000
19.950.000 19.956.734 19.956.734
19.956.734 19.955.082 19.952.996 19.952.996 19.950.000 13.650.000
19.950.000 19.956.734 19.956.734
19.956.734 19.955.082 19.952.996 19.952.996 19.950.000 13.650.000 7.350.000

0
37.806.734 37.805.082 37.802.996 37.802.996 37.800.000 31.500.000 25.200.000 17.850.000 17.850.000 Toplam

11 Jeotermal
37.800.000 37.806.734 37.806.734
6.300.000
7.350.000
96.649.532 96.649.532 96.649.532 96.634.664 96.617.976 96.617.976 96.600.000 65.100.000 39.900.000 17.850.000 17.850.000 817.119.212 Mean
12.084.051 STD Sapma
12380594,1
1 Yerli linyit kmr
2 Yerli ta kmr
0,15279013
3 thal kmr
0,15279013 0,15279013
4 Petrol rnleri
5 Doalgaz
10 Biyo-Ktle
12 Nkleer
0,1528224
0,1528224
0,1528224
0,15286315 0,15286315 0,15286315 0,15283087

0,15286315 0,15286315 0,15286315 0,15283087 0,15279013
0,1529217
0,1529217
0,1529217 0,15288941 0,15284865 0,15284865
9 Gne (Fotovoltaik)
0,30761065 0,30761065 0,30761065 0,30756259
8 Rzgar
0,50746534 0,50746534 0,50746534 0,50741081 0,50734195 0,50734195 0,50724306 0,30741475

11 Jeotermal
0,3075019
0,3075019 0,30741475
0,7346552
0,7346552
0,7346552 0,73461039
0,7345538
0,7345538 0,73447252 0,54183116 0,33859513
0,7346552
0,7346552
0,7346552 0,73461039
0,7345538
0,7345538 0,73447252 0,54183116 0,33859513 0,15279013
0,98231546 0,98231546 0,98231546

1
0,9823095 0,98230197 0,98230197 0,98229114 0,94319824 0,85562173 0,67458651 0,67458651

4
10
12
1 Yerli linyit kmr
2 Yerli ta kmr
3 thal kmr
4 Petrol rnleri
5 Doalgaz
10 Biyo-Ktle
12 Nkleer
9 Gne (Fotovoltaik)
8 Rzgar
11 Jeotermal
11
134
EK-1. (Devam) Kriterlerin karlatrma matrislerinin elde edilebilmesi iin

verilerin normal dalma (0-1) evrilerek 1-9 Saaty lei deer
atamalarnn yaplmas
1
10
1 Yerli linyit kmr
1,00
1,00
1,00
1,00
2,00
6,00
4,00
8,00
9,00
1,00
0,50
0,33
2 Yerli ta kmr
1,00
1,00
1,00
1,00
3,00
7,00
5,00
8,00
9,00
1,00
1,00
0,50
3 thal kmr
1,00
1,00
1,00
1,00
3,00
7,00
5,00
8,00
9,00
1,00
1,00
0,50
4 Petrol rnleri
1,00
1,00
1,00
1,00
3,00
7,00
5,00
8,00
9,00
1,00
1,00
0,50
5 Doalgaz
0,50
0,33
0,33
0,33
1,00
4,00
2,00
5,00
7,00
0,33
0,25
0,20
0,17
0,14
0,14
0,14
0,25
1,00
0,50
1,00
3,00
0,14
0,13
0,11
0,25
0,20
0,20
0,20
0,50
2,00
1,00
3,00
5,00
0,20
0,14
0,14
8 Rzgar
0,13
0,13
0,13
0,13
0,20
1,00
0,33
1,00
1,00
0,13
0,11
0,11
9 Gne (Fotovoltaik)
0,11
0,11
0,11
0,11
0,14
0,33
0,20
1,00
1,00
0,11
0,11
0,11
10 Biyo-Ktle
1,00
1,00
1,00
1,00
3,00
7,00
5,00
8,00
9,00
1,00
1,00
0,50
11 Jeotermal
2,00
1,00
1,00
1,00
4,00
8,00
7,00
9,00
9,00
1,00
1,00
1,00
12 Nkleer
3,00
2,00
2,00
2,00
5,00
9,00
7,00
9,00
9,00
2,00
1,00
8,91
7,24
BF2 Verimlilik
TOPLAM
BF2 Verimlilik
11,15
1
8,91
8,91
8,91
25,09
5
59,33
6
42,03
7
69,00
8
80,00
9
11
12
1,00
0,10
0,11
0,11
0,11
0,05
0,02
0,03
0,01
0,01
0,11
0,14
0,19
5,01
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
0,0897
0,1122
0,1122
0,1122
0,0797
0,1011
0,0952
0,1159
0,1125
0,1122
0,0691
0,0665
2 Yerli ta kmr
0,0897
0,1122
0,1122
0,1122
0,1196
0,1180
0,1190
0,1159
0,1125
0,1122
0,1381
0,0998
3 thal kmr
0,0897
0,1122
0,1122
0,1122
0,1196
0,1180
0,1190
0,1159
0,1125
0,1122
0,1381
0,0998
4 Petrol rnleri
0,0897
0,1122
0,1122
0,1122
0,1196
0,1180
0,1190
0,1159
0,1125
0,1122
0,1381
0,0998
5 Doalgaz
0,0448
0,0374
0,0374
0,0374
0,0399
0,0674
0,0476
0,0725
0,0875
0,0374
0,0345
0,0399
0,0149
0,0160
0,0160
0,0160
0,0100
0,0169
0,0119
0,0145
0,0375
0,0160
0,0173
0,0222
0,0224
0,0224
0,0224
0,0224
0,0199
0,0337
0,0238
0,0435
0,0625
0,0224
0,0197
0,0285
8 Rzgar
0,0112
0,0140
0,0140
0,0140
0,0080
0,0169
0,0079
0,0145
0,0125
0,0140
0,0153
0,0222
9 Gne (Fotovoltaik)
0,0100
0,0125
0,0125
0,0125
0,0057
0,0056
0,0048
0,0145
0,0125
0,0125
0,0153
0,0222
10 Biyo-Ktle
0,0897
0,1122
0,1122
0,1122
0,1196
0,1180
0,1190
0,1159
0,1125
0,1122
0,1381
0,0998
11 Jeotermal
0,1793
0,1122
0,1122
0,1122
0,1594
0,1348
0,1665
0,1304
0,1125
0,1122
0,1381
0,1996
12 Nkleer
0,2690
0,2244
0,2244
0,2244
0,1993
0,1517
0,1665
0,1304
0,1125
0,2244
0,1381
0,1996
10
0,0982
0,1134
0,1134
0,1134
0,0486
0,0174
0,0287
0,0137
0,0117
0,1134
0,1391
0,1887
1,0000
Verim (%)
9 Gne (Fotovoltaik)
15
11
8 Rzgar
25
10
34
19
47
32
22
13
5 Doalgaz
60
45
35
26
13
1 Yerli linyit kmr
75
60
50
41
28
15
2 Yerli ta kmr
80
65
55
46
33
20
3 thal kmr
80
65
55
46
33
20
4 Petrol rnleri
80
65
55
46
33
20
10 Biyo-Ktle
80
65
55
46
33
20
11 Jeotermal
12 Nkleer
90
75
65
95
80
70
56
61
43
48
30
35
15
20
10
15
10
15
10
15
10
15
5 Toplam
381
264
160
55
25
25
25
25
66
say
581
22
471
0
0
2.017 Mean
STD Sapma
30,5606061
9 Gne (Fotovoltaik)
8 Rzgar
0,17970955
0,30317004 0,16826433
0,52557852 0,35138566 0,21688698
5 Doalgaz
0,74009049 0,57843147
1 Yerli linyit kmr
0,90527998 0,80689073 0,67915157 0,45456461 0,24396606
0,419456 0,21688698
2 Yerli ta kmr
0,9376214 0,86200383 0,75433614 0,54329328 0,31891658 0,12727995
3 thal kmr
0,9376214 0,86200383 0,75433614 0,54329328 0,31891658 0,12727995
0,0865651
4 Petrol rnleri
0,9376214 0,86200383 0,75433614 0,54329328 0,31891658 0,12727995
0,0865651
0,0865651
0,9376214 0,86200383 0,75433614 0,54329328 0,31891658 0,12727995
0,0865651
0,0865651
10 Biyo-Ktle
0,0865651
11 Jeotermal
0,97619597
12 Nkleer
0,98622803 0,96062449 0,91257946 0,78152297 0,57843147 0,31891658 0,24396606 0,24396606 0,24396606 0,24396606 0,12727995
9
0,9376214 0,87159027 0,71037344 0,49003204 0,24396606 0,17970955 0,17970955 0,17970955 0,17970955
10
9 Gne (Fotovoltaik)
8 Rzgar
7 Hidroelektrik (Kk, akarsu zerinde )
5 Doalgaz
1 Yerli linyit kmr
2 Yerli ta kmr
3 thal kmr
4 Petrol rnleri
10 Biyo-Ktle
11 Jeotermal
12 Nkleer
11
12
135

atamalarnn yaplmas
1
10
1 Yerli linyit kmr
1,00
4,00
1,00
1,00
1,00
0,33
4,00
4,00
4,00
4,00
4,00
0,11
2 Yerli ta kmr
0,25
1,00
0,33
0,50
0,25
0,17
2,00
1,00
2,00
1,00
1,00
0,11
3 thal kmr
1,00
3,00
1,00
1,00
1,00
0,25
4,00
3,00
4,00
4,00
4,00
0,11
4 Petrol rnleri
1,00
2,00
1,00
1,00
1,00
0,20
2,00
2,00
2,00
2,00
2,00
0,11
5 Doalgaz
1,00
4,00
1,00
1,00
1,00
0,33
4,00
4,00
4,00
4,00
4,00
0,11
3,00
6,00
4,00
5,00
3,00
1,00
7,00
7,00
7,00
7,00
7,00
0,14
0,25
0,50
0,25
0,50
0,25
0,14
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,11
8 Rzgar
0,25
1,00
0,33
0,50
0,25
0,14
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,11
9 Gne (Fotovoltaik)
0,25
0,50
0,25
0,50
0,25
0,14
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,11
10 Biyo-Ktle
0,25
1,00
0,25
0,50
0,25
0,14
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,11
11 Jeotermal
0,25
1,00
0,25
0,50
0,25
0,14
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,11
12 Nkleer
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
7,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
36,00
10
36,00
11
BF3 Kurulu G
TOPLAM
BF3 Kurulu G
17,50
1
33,00
2
18,67
3
21,00
4
17,50
5
10,00
6
37,00
7
35,00
8
37,00
9
11
12
1,00
0,08
0,03
0,08
0,05
0,08
0,18
0,02
0,03
0,02
0,02
0,02
0,38
2,25
12
1 Yerli linyit kmr
0,0571
0,1212
0,0536
0,0476
0,0571
0,0333
0,1081
0,1143
0,1081
0,1111
0,1111
0,0493
2 Yerli ta kmr
0,0143
0,0303
0,0179
0,0238
0,0143
0,0167
0,0541
0,0286
0,0541
0,0278
0,0278
0,0493
3 thal kmr
0,0571
0,0909
0,0536
0,0476
0,0571
0,0250
0,1081
0,0857
0,1081
0,1111
0,1111
0,0493
4 Petrol rnleri
0,0571
0,0606
0,0536
0,0476
0,0571
0,0200
0,0541
0,0571
0,0541
0,0556
0,0556
0,0493
5 Doalgaz
0,0571
0,1212
0,0536
0,0476
0,0571
0,0333
0,1081
0,1143
0,1081
0,1111
0,1111
0,0493
0,1714
0,1818
0,2143
0,2381
0,1714
0,1000
0,1892
0,2000
0,1892
0,1944
0,1944
0,0634
0,0143
0,0152
0,0134
0,0238
0,0143
0,0143
0,0270
0,0286
0,0270
0,0278
0,0278
0,0493
8 Rzgar
0,0143
0,0303
0,0179
0,0238
0,0143
0,0143
0,0270
0,0286
0,0270
0,0278
0,0278
0,0493
9 Gne (Fotovoltaik)
0,0143
0,0152
0,0134
0,0238
0,0143
0,0143
0,0270
0,0286
0,0270
0,0278
0,0278
0,0493
10 Biyo-Ktle
0,0143
0,0303
0,0134
0,0238
0,0143
0,0143
0,0270
0,0286
0,0270
0,0278
0,0278
0,0493
11 Jeotermal
0,0143
0,0303
0,0134
0,0238
0,0143
0,0143
0,0270
0,0286
0,0270
0,0278
0,0278
0,0493
12 Nkleer
0,5143
0,2727
0,4821
0,4286
0,5143
0,7002
0,2432
0,2571
0,2432
0,2500
0,2500
0,4437
10
0,0810
0,0299
0,0754
0,0518
0,0810
0,1756
0,0236
0,0252
0,0236
0,0248
0,0248
0,3833
1,0000
MW
9 Gne (Fotovoltaik)
15
11
75
60
80
65
10 Biyo-Ktle
66
say
11 Jeotermal
90
75
8 Rzgar
143
128
68
63
53
2 Yerli ta kmr
300
285
225
220
210
4 Petrol rnleri
630
615
555
550
540
487
3 thal kmr
1.200
1.185
1.125
1.120
1.110
1.057
900
5 Doalgaz
1.432
1.417
1.357
1.352
1.342
1.289
1.132
1 Yerli linyit kmr
1.440
1.425
1.365
1.360
1.350
1.297
1.140
810
240
2.405
2.390
2.330
5.000
4.985
4.925
2.325
4.920
2.315
4.910
2.262
4.857
2.105
4.700
1.775
4.370
1.205
3.800
973
3.568
965
3.560
2.595 Toplam
11.920
11.830
11.406
10.307
8.327
5.477
4.549
4.525
2.595

12 Nkleer
15
12.630
11.970
1.457
STD Sapma
10
157
330
570
802
232
95.536 Mean
1447,51515
9 Gne (Fotovoltaik)
0,170485
10 Biyo-Ktle
0,17135636 0,16108783
11 Jeotermal
0,17310761 0,16277078 0,16192788
8 Rzgar
0,18257855 0,17188054 0,17100748 0,16926988
2 Yerli ta kmr
0,21248367 0,20073156 0,19977014 0,19785565 0,18789516
4 Petrol rnleri
0,28387972
3 thal kmr
0,42851194 0,41241313
5 Doalgaz
0,49164575 0,47523345 0,47386727 0,47113584
1 Yerli linyit kmr
0,49383574 0,47741994
0,74112788 0,72762592 0,72648517 0,72419659 0,71191239 0,67408856 0,58891411 0,43390616 0,37234106
12 Nkleer
0,2700928 0,26895919 0,26669916 0,25488345 0,22155573

0,4110778 0,40841024 0,39434573 0,35354798 0,27350791
0,456685
0,4142843 0,32887691 0,20208219
0,4760533 0,47332088 0,45886307 0,41642515 0,33086494 0,20363241 0,16159152
0,99240407 0,99149739 0,99141771 0,99125639 0,99035623 0,98719838

9
9 Gne (Fotovoltaik)
10
11
0,3702657
0,9775558 0,94679138 0,92720507 0,92644235

4
10 Biyo-Ktle
11 Jeotermal
8 Rzgar
2 Yerli ta kmr
4 Petrol rnleri
3 thal kmr
5 Doalgaz
1 Yerli linyit kmr
12 Nkleer
0,7845106
6
12
136

atamalarnn yaplmas
1
10
1 Yerli linyit kmr
1,00
1,00
2,00
5,00
8,00
0,50
0,33
7,00
7,00
7,00
1,00
8,00
2 Yerli ta kmr
1,00
1,00
1,00
2,00
6,00
0,25
0,20
4,00
4,00
4,00
0,50
6,00
3 thal kmr
0,50
1,00
1,00
2,00
5,00
0,17
0,17
3,00
3,00
3,00
0,33
4,00
4 Petrol rnleri
0,20
0,50
0,50
1,00
2,00
0,13
0,13
1,00
1,00
1,00
0,17
2,00
5 Doalgaz
0,13
0,17
0,20
0,50
1,00
0,11
0,11
1,00
1,00
1,00
0,13
1,00
2,00
4,00
6,00
8,00
9,00
1,00
1,00
9,00
9,00
9,00
1,00
9,00
3,00
5,00
6,00
8,00
9,00
1,00
1,00
9,00
9,00
9,00
2,00
9,00
8 Rzgar
0,14
0,25
0,33
1,00
1,00
0,11
0,11
1,00
1,00
1,00
0,14
1,00
9 Gne (Fotovoltaik)
0,14
0,25
0,33
1,00
1,00
0,11
0,11
1,00
1,00
1,00
0,14
1,00
10 Biyo-Ktle
0,14
0,25
0,33
1,00
1,00
0,11
0,11
1,00
1,00
1,00
0,14
1,00
11 Jeotermal
1,00
2,00
3,00
6,00
8,00
1,00
0,50
7,00
7,00
7,00
1,00
12 Nkleer
0,13
0,17
0,25
0,50
1,00
0,11
0,11
1,00
1,00
1,00
0,13
1,00
45,00
10
6,68
51,00
12
BF4 Ucuz Enerji Salanmas
9,38
TOPLAM
BF4 Ucuz Enerji Salanmas
15,58
2
20,95
3
36,00
4
52,00
5
4,60
3,88
45,00
8
45,00
9
11
12
11
8,00
1 Yerli linyit kmr
0,1066
0,0642
0,0955
0,1389
0,1538
0,1088
0,0859
0,1556
0,1556
0,1556
0,1497
0,1569
2 Yerli ta kmr
0,1066
0,0642
0,0477
0,0556
0,1154
0,0544
0,0515
0,0889
0,0889
0,0889
0,0749
0,1176
3 thal kmr
0,0533
0,0642
0,0477
0,0556
0,0962
0,0363
0,0429
0,0667
0,0667
0,0667
0,0499
0,0784
4 Petrol rnleri
0,0213
0,0321
0,0239
0,0278
0,0385
0,0272
0,0322
0,0222
0,0222
0,0222
0,0250
0,0392
5 Doalgaz
0,0133
0,0107
0,0095
0,0139
0,0192
0,0242
0,0286
0,0222
0,0222
0,0222
0,0187
0,0196
0,2133
0,2567
0,2864
0,2222
0,1731
0,2175
0,2577
0,2000
0,2000
0,2000
0,1497
0,1765
0,3199
0,3209
0,2864
0,2222
0,1731
0,2175
0,2577
0,2000
0,2000
0,2000
0,2995
0,1765
8 Rzgar
0,0152
0,0160
0,0159
0,0278
0,0192
0,0242
0,0286
0,0222
0,0222
0,0222
0,0214
0,0196
9 Gne (Fotovoltaik)
0,0152
0,0160
0,0159
0,0278
0,0192
0,0242
0,0286
0,0222
0,0222
0,0222
0,0214
0,0196
10 Biyo-Ktle
0,0152
0,0160
0,0159
0,0278
0,0192
0,0242
0,0286
0,0222
0,0222
0,0222
0,0214
0,0196
11 Jeotermal
0,1066
0,1283
0,1432
0,1667
0,1538
0,2175
0,1288
0,1556
0,1556
0,1556
0,1497
0,1569
12 Nkleer
0,0133
0,0107
0,0119
0,0139
0,0192
0,0242
0,0286
0,0222
0,0222
0,0222
0,0187
0,0196
0,13
0,08
0,06
0,03
0,02
0,21
0,24
0,02
0,02
0,02
0,15
0,02
0,1272
0,0795
0,0604
0,0278
0,0187
0,2128
0,2395
0,0212
0,0212
0,0212
0,1515
0,0189
1,0000
Elektrik *H. Kemal Ozturk et al. / Renewable and Sustainable Energy Reviews 11 (2007) 183209
0,680 ($
11
10
9
8
7
6
5
7 Hidroelektrik (Kk, akarsu zerinde) Maliyeti
1,110
0
2,460
2
1
11 Jeotermal
66
say
1 Yerli linyit kmr
2,990
2 Yerli ta kmr
4,370
3 thal kmr
5,000
4 Petrol rnleri
6,415
8 Rzgar
7,425
9 Gne (Fotovoltaik)
7,425
10 Biyo-Ktle
7,425
12 Nkleer
5 Doalgaz
8,216
8,310
6
6
5
5
4
4
3
3
2
2
1
1
1
1
1
1
0 Toplam
35
31
20
15
54
11 Jeotermal
49
3,26354545
0,0995039
0,25064597 0,19287025
1 Yerli linyit kmr
0,33279037 0,26528683 0,10766243
2 Yerli ta kmr
0,57663893 0,49935887 0,26976224 0,19661636
3 thal kmr
0,68398355 0,61177871 0,37146825 0,28494808 0,11629221
4 Petrol rnleri
0,86869759 0,82260708 0,62301961 0,52917006 0,29035781 0,20104209
8 Rzgar
0,94272482 0,91669162
0,7797152 0,70228869 0,46234446 0,35193778 0,15351299
9 Gne (Fotovoltaik)
0,94272482 0,91669162
0,7797152 0,70228869 0,46234446 0,35193778 0,15351299 0,06953101
10 Biyo-Ktle
0,94272482 0,91669162
0,7797152 0,70228869 0,46234446 0,35193778 0,15351299 0,06953101 0,06953101
12 Nkleer
0,97360343
5 Doalgaz
215 Mean
STD Sapma
0,9592195 0,87071438
0,97610423 0,96281317 0,87947827

7
6
11
0,8131428 0,60411535 0,49140294 0,25368465 0,13119711 0,13119711 0,13119711

0,8243693
1
0,6204344 0,50839983 0,26751981 0,14048518 0,14048518 0,14048518 0,07540378

2
3
4
8
9
10
12

1
2
1 Yerli linyit kmr
2 Yerli ta kmr
3 thal kmr
4 Petrol rnleri
8 Rzgar
9 Gne (Fotovoltaik)
10 Biyo-Ktle
12 Nkleer
11
10
12
1,0000
1,0000
0,5000
0,3333
0,2000
0,1667
0,1250
0,1111
0,1111
0,1111
0,1111
0,1111
1,0000
1,0000
1,0000
0,5000
0,2500
0,1667
0,1250
0,1111
0,1111
0,1111
0,1111
0,1111
2,0000
1,0000
1,0000
1,0000
0,5000
0,3333
0,1667
0,1429
0,1429
0,1429
0,1250
0,1250
3,0000
2,0000
1,0000
1,0000
1,0000
0,5000
0,2000
0,1429
0,1429
0,1429
0,1250
0,1250
5,0000
4,0000
2,0000
1,0000
1,0000
1,0000
0,5000
0,2500
0,2500
0,2500
0,1667
0,1667
6,0000
6,0000
3,0000
2,0000
1,0000
1,0000
0,5000
0,3333
0,3333
0,3333
0,2500
0,2000
8,0000
8,0000
6,0000
5,0000
2,0000
2,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
0,5000
0,5000
9,0000
9,0000
7,0000
7,0000
4,0000
3,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
9,0000
9,0000
7,0000
7,0000
4,0000
3,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
9,0000
9,0000
7,0000
7,0000
4,0000
3,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
9,0000
9,0000
8,0000
8,0000
6,0000
4,0000
2,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
9,0000
9,0000
8,0000
8,0000
6,0000
5,0000
2,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
11 Jeotermal
5 Doalgaz
7
6
11
1
2
3
4
8
9
10
12
5

Jeotermal
Yerli linyit kmr
Yerli ta kmr
thal kmr
Petrol rnleri
Rzgar
Gne (Fotovoltaik)
Biyo-Ktle
Nkleer
Doalgaz
137

atamalarnn yaplmas
1
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
1,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
2 Yerli ta kmr
0,11
1,00
3,00
2,00
2,00
1,00
1,00
0,25
2,00
1,00
2,00
3,00
3 thal kmr
4 Petrol rnleri
0,11
0,11
0,33
0,50
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,20
0,25
0,20
0,25
0,20
0,20
0,50
0,50
0,33
0,33
0,50
1,00
1,00
1,00
5 Doalgaz
0,11
0,50
1,00
1,00
1,00
0,25
0,25
0,20
0,50
0,33
1,00
1,00
0,11
1,00
5,00
4,00
4,00
1,00
1,00
0,50
4,00
1,00
4,00
5,00
0,11
1,00
5,00
4,00
4,00
1,00
1,00
0,50
4,00
1,00
4,00
5,00
8 Rzgar (Kara)
0,11
4,00
5,00
5,00
5,00
2,00
2,00
1,00
5,00
4,00
5,00
5,00
9 Gne (Fotovoltaik)
0,11
0,50
2,00
2,00
2,00
0,25
0,25
0,20
1,00
0,50
2,00
2,00
10 Biyo-Ktle (Atk)
0,11
1,00
3,00
3,00
3,00
1,00
1,00
0,25
2,00
1,00
3,00
3,00
11 Jeotermal
0,11
0,50
2,00
1,00
1,00
0,25
0,25
0,20
0,50
0,33
1,00
2,00
12 Nkleer
0,11
2,22
0,33
19,67
1,00
38,00
1,00
34,00
1,00
34,00
0,20
16,40
0,20
16,40
0,20
12,70
0,50
29,50
0,33
19,17
0,50
33,00
1,00
38,00
0,40
0,06
0,02
0,02
0,02
0,09
0,09
0,14
0,04
0,07
0,03
0,02
BF5 Yerli Kaynaklarn Deerlendirilmesi
TOPLAM
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
0,4500
0,4576
0,2368
0,2647
0,2647
0,5488
0,5488
0,7087
0,3051
0,4696
0,2727
0,2368
2 Yerli ta kmr
0,0500
0,0508
0,0789
0,0588
0,0588
0,0610
0,0610
0,0197
0,0678
0,0522
0,0606
0,0789
3 thal kmr
0,0500
0,0169
0,0263
0,0294
0,0294
0,0122
0,0122
0,0157
0,0169
0,0174
0,0152
0,0263
4 Petrol rnleri
0,0500
0,0254
0,0263
0,0294
0,0294
0,0152
0,0152
0,0157
0,0169
0,0174
0,0303
0,0263
5 Doalgaz
0,0500
0,0254
0,0263
0,0294
0,0294
0,0152
0,0152
0,0157
0,0169
0,0174
0,0303
0,0263
0,0500
0,0508
0,1316
0,1176
0,1176
0,0610
0,0610
0,0394
0,1356
0,0522
0,1212
0,1316
0,0500
0,0508
0,1316
0,1176
0,1176
0,0610
0,0610
0,0394
0,1356
0,0522
0,1212
0,1316
8 Rzgar
0,0500
0,2034
0,1316
0,1471
0,1471
0,1220
0,1220
0,0787
0,1695
0,2087
0,1515
0,1316
9 Gne (Fotovoltaik)
0,0500
0,0254
0,0526
0,0588
0,0588
0,0152
0,0152
0,0157
0,0339
0,0261
0,0606
0,0526
10 Biyo-Ktle
0,0500
0,0508
0,0789
0,0882
0,0882
0,0610
0,0610
0,0197
0,0678
0,0522
0,0909
0,0789
11 Jeotermal
0,0500
0,0254
0,0526
0,0294
0,0294
0,0152
0,0152
0,0157
0,0169
0,0174
0,0303
0,0526
12 Nkleer
0,0500
0,0169
0,0263
0,0294
0,0294
0,0122
0,0122
0,0157
0,0169
0,0174
0,0152
0,0263
0,3970
0,0582
0,0223
0,0248
0,0248
0,0891
0,0891
0,1386
0,0388
0,0656
0,0292
0,0223
Yerli
Potansiyel
-1,00
11
10
BF5 Yerli Kaynaklarn Deerlendirilmesi
1,0000
3 thal kmr
66
-1,00
4 Petrol rnleri
0,39
5 Doalgaz
0,44
11 Jeotermal
2,00
5,00
17,00
18
18
17
17
15
12
20,00
21
21
20
20
18
15
42,00
43
43
42
42
40
37
25
42,00
43
43
42
42
40
37
25
22
8 Rzgar
1 Yerli linyit kmr
53,00
54
54
159,00
160
160
53
159
53
159
51
157
48
154
36
142
33
139
11
117
11
117
106 Toplam
337
336
324
303
231
216
128
128
106
12 Nkleer
9 Gne (Fotovoltaik)
2 Yerli ta kmr
10 Biyo-Ktle
say
351
48
0
2
351
22
2.811 Mean
STD Sapma
42,5919697
3 thal kmr
12 Nkleer
4 Petrol rnleri
5 Doalgaz
11 Jeotermal
0,18859127
0,19647514 0,19647514
0,1967624
0,1967624 0,18887144
0,20585229 0,20585229
0,197741 0,19745287
9 Gne (Fotovoltaik)
0,22401728 0,22401728 0,21548994 0,21518675 0,20585229
2 Yerli ta kmr
0,30506479 0,30506479 0,29504395 0,29468633
10 Biyo-Ktle
0,2836304 0,26294509
0,32718968 0,32718968 0,31685667 0,31648756 0,30506479
0,2836304 0,20585229
0,50337504 0,50337504 0,49187806 0,49146456 0,47857046 0,45384863 0,35764868 0,33470688
0,50337504 0,50337504 0,49187806 0,49146456 0,47857046 0,45384863 0,35764868 0,33470688 0,18859127
8 Rzgar
0,59349062 0,59349062 0,58227357 0,58186877 0,56919757 0,54463975 0,44564285 0,42117856 0,25622548 0,25622548
1 Yerli linyit kmr
0,99254033 0,99254033 0,99192507 0,99190213 0,99115706 0,98955392 0,98035422 0,97719142 0,93855693 0,93855693 0,90569437
3
3 thal kmr
12 Nkleer
12
11
10
4 Petrol rnleri
5 Doalgaz
11 Jeotermal
9 Gne (Fotovoltaik)
2 Yerli ta kmr
8 Rzgar
1 Yerli linyit kmr
10 Biyo-Ktle
138

atamalarnn yaplmas
1
10
1 Yerli linyit kmr
1,00
1,00
2,00
5,00
4,00
0,25
0,20
0,25
0,50
0,14
0,20
0,11
2 Yerli ta kmr
1,00
1,00
4,00
7,00
5,00
0,50
0,25
0,50
1,00
0,20
0,25
0,13
3 thal kmr
0,50
0,25
1,00
2,00
1,00
0,14
0,13
0,14
0,20
0,11
0,13
0,13
4 Petrol rnleri
0,20
0,14
0,50
1,00
1,00
0,11
0,11
0,11
0,13
0,11
0,11
0,14
5 Doalgaz
0,25
0,20
1,00
1,00
1,00
0,13
0,11
0,13
0,14
0,11
0,11
0,17
4,00
2,00
7,00
9,00
8,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,50
1,00
2,00
5,00
4,00
8,00
9,00
9,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
4,00
8 Rzgar
4,00
2,00
7,00
9,00
8,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,50
1,00
4,00
9 Gne (Fotovoltaik)
2,00
1,00
5,00
8,00
7,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,25
0,50
0,25
10 Biyo-Ktle
7,00
5,00
9,00
9,00
9,00
2,00
1,00
2,00
4,00
1,00
1,00
5,00
11 Jeotermal
5,00
4,00
8,00
9,00
9,00
1,00
1,00
1,00
2,00
1,00
1,00
12 Nkleer
9,00
8,00
8,00
7,00
6,00
0,50
0,25
0,25
4,00
0,20
0,25
1,00
5,13
6,55
20,92
12
BF6 Srdrlebilir Kalknma
TOPLAM
BF6 Srdrlebilir Kalknma
38,95
1
28,59
2
60,50
3
76,00
4
68,00
5
8,63
7,05
8,38
15,97
9
11
10
11
12
4,00
0,03
0,05
0,02
0,01
0,01
0,11
0,14
0,12
0,08
0,18
0,14
0,11
1 Yerli linyit kmr
0,0257
0,0350
0,0331
0,0658
0,0588
0,0290
0,0284
0,0298
0,0313
0,0279
0,0305
0,0053
2 Yerli ta kmr
0,0257
0,0350
0,0661
0,0921
0,0735
0,0579
0,0355
0,0597
0,0626
0,0390
0,0382
0,0060
3 thal kmr
0,0128
0,0087
0,0165
0,0263
0,0147
0,0166
0,0177
0,0170
0,0125
0,0217
0,0191
0,0060
4 Petrol rnleri
0,0051
0,0050
0,0083
0,0132
0,0147
0,0129
0,0158
0,0133
0,0078
0,0217
0,0170
0,0068
5 Doalgaz
0,0064
0,0070
0,0165
0,0132
0,0147
0,0145
0,0158
0,0149
0,0089
0,0217
0,0170
0,0080
0,1027
0,0699
0,1157
0,1184
0,1176
0,1159
0,1419
0,1193
0,0626
0,0975
0,1527
0,0956
0,1284
0,1399
0,1322
0,1184
0,1324
0,1159
0,1419
0,1193
0,0626
0,1951
0,1527
0,1912
8 Rzgar
0,1027
0,0699
0,1157
0,1184
0,1176
0,1159
0,1419
0,1193
0,0626
0,0975
0,1527
0,1912
9 Gne (Fotovoltaik)
0,0513
0,0350
0,0826
0,1053
0,1029
0,1159
0,1419
0,1193
0,0626
0,0488
0,0764
0,0119
10 Biyo-Ktle
0,1797
0,1749
0,1488
0,1184
0,1324
0,2318
0,1419
0,2387
0,2505
0,1951
0,1527
0,2390
11 Jeotermal
0,1284
0,1399
0,1322
0,1184
0,1324
0,1159
0,1419
0,1193
0,1253
0,1951
0,1527
0,1912
12 Nkleer
0,2311
0,2798
0,1322
0,0921
0,0882
0,0579
0,0355
0,0298
0,2505
0,0390
0,0382
0,0478
Srdrlebil
ir Kalknma
1,00
11
10
5 Doalgaz
2,00
3 thal kmr
3,00
1 Yerli linyit kmr
5,00
2 Yerli ta kmr
6,00
6,00
9 Gne (Fotovoltaik)
7,00
8,00
8 Rzgar
8,00
9,00
9,00
10,00
6
7
4
5
3
4
3
4
2
3
1
2
1
2
0
1
1 Toplam
41
23
15
15
0,0334
0,0493
0,0158
0,0118
0,0132
0,1092
0,1358
0,1171
0,0795
0,1837
0,1411
0,1102
1,0000
4 Petrol rnleri
12 Nkleer
11 Jeotermal
10 Biyo-Ktle
66
say
62
2
51
226 Mean
STD Sapma
3,42424242
4 Petrol rnleri
5 Doalgaz
0,14627583
3 thal kmr
0,26816655 0,14627583
1 Yerli linyit kmr
0,59869796
2 Yerli ta kmr
0,75306019 0,59869796
0,4269304 0,14627583
0,75306019 0,59869796
0,4269304 0,14627583 0,06854526
12 Nkleer
0,4269304 0,26816655
9 Gne (Fotovoltaik)
0,86828573 0,75306019 0,59869796 0,26816655 0,14627583 0,14627583
0,93972835 0,86828573 0,75306019
0,4269304 0,26816655 0,26816655 0,14627583
8 Rzgar
0,93972835 0,86828573 0,75306019
0,4269304 0,26816655 0,26816655 0,14627583 0,06854526
0,97652052 0,93972835 0,86828573 0,59869796
0,4269304
0,4269304 0,26816655 0,14627583 0,14627583
11 Jeotermal
0,97652052 0,93972835 0,86828573 0,59869796
0,4269304
0,4269304 0,26816655 0,14627583 0,14627583 0,06854526
10 Biyo-Ktle
0,99225772 0,97652052 0,93972835 0,75306019 0,59869796 0,59869796

4
12
0,4269304 0,26816655 0,26816655 0,14627583 0,14627583

9
4 Petrol rnleri
5 Doalgaz
3 thal kmr
1 Yerli linyit kmr
2 Yerli ta kmr
9 Gne (Fotovoltaik)
8 Rzgar
11 Jeotermal
10 Biyo-Ktle
12 Nkleer
11
10
139

atamalarnn yaplmas
1
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
1,00
1,00
0,20
4,00
1,00
1,00
1,00
3,00
3,00
1,00
1,00
0,13
2 Yerli ta kmr
1,00
1,00
1,00
9,00
1,00
6,00
7,00
8,00
8,00
7,00
1,00
0,50
3 thal kmr
5,00
1,00
1,00
9,00
2,00
7,00
7,00
9,00
9,00
7,00
2,00
0,50
4 Petrol rnleri
0,25
0,11
0,11
1,00
0,14
0,33
0,50
1,00
1,00
0,50
0,14
0,11
5 Doalgaz
1,00
1,00
0,50
7,00
1,00
3,00
4,00
6,00
6,00
4,00
1,00
0,20
1,00
0,17
0,14
3,00
0,33
1,00
1,00
3,00
3,00
1,00
0,25
0,11
1,00
0,14
0,14
2,00
0,25
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,20
0,11
8 Rzgar
0,33
0,13
0,11
1,00
0,17
0,33
1,00
1,00
1,00
1,00
0,14
0,11
9 Gne (Fotovoltaik)
0,33
0,13
0,11
1,00
0,17
0,33
1,00
1,00
1,00
1,00
0,14
0,11
10 Biyo-Ktle
1,00
0,14
0,14
2,00
0,25
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,20
0,11
11 Jeotermal
1,00
1,00
0,50
7,00
1,00
4,00
5,00
7,00
7,00
5,00
1,00
0,20
8,00
20,92
2,00
7,81
2,00
5,96
9,00
55,00
5,00
12,31
9,00
34,00
9,00
38,50
9,00
50,00
9,00
50,00
9,00
38,50
5,00
12,08
1,00
3,19
0,06
0,14
0,18
0,02
0,10
0,04
0,03
0,02
0,02
0,03
0,11
0,28
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
0,0478
0,1280
0,0335
0,0727
0,0812
0,0294
0,0260
0,0600
0,0600
0,0260
0,0828
0,0392
2 Yerli ta kmr
0,0478
0,1280
0,1677
0,1636
0,0812
0,1765
0,1818
0,1600
0,1600
0,1818
0,0828
0,1567
3 thal kmr
0,2390
0,1280
0,1677
0,1636
0,1625
0,2059
0,1818
0,1800
0,1800
0,1818
0,1656
0,1567
4 Petrol rnleri
0,0120
0,0142
0,0186
0,0182
0,0116
0,0098
0,0130
0,0200
0,0200
0,0130
0,0118
0,0348
5 Doalgaz
0,0478
0,1280
0,0839
0,1273
0,0812
0,0882
0,1039
0,1200
0,1200
0,1039
0,0828
0,0627
0,0478
0,0213
0,0240
0,0545
0,0271
0,0294
0,0260
0,0600
0,0600
0,0260
0,0207
0,0348
0,0478
0,0183
0,0240
0,0364
0,0203
0,0294
0,0260
0,0200
0,0200
0,0260
0,0166
0,0348
8 Rzgar
0,0159
0,0160
0,0186
0,0182
0,0135
0,0098
0,0260
0,0200
0,0200
0,0260
0,0118
0,0348
9 Gne (Fotovoltaik)
0,0159
0,0160
0,0186
0,0182
0,0135
0,0098
0,0260
0,0200
0,0200
0,0260
0,0118
0,0348
10 Biyo-Ktle
0,0478
0,0183
0,0240
0,0364
0,0203
0,0294
0,0260
0,0200
0,0200
0,0260
0,0166
0,0348
11 Jeotermal
0,0478
0,1280
0,0839
0,1273
0,0812
0,1176
0,1299
0,1400
0,1400
0,1299
0,0828
0,0627
12 Nkleer
0,3825
0,2560
0,3355
0,1636
0,4062
0,2647
0,2338
0,1800
0,1800
0,2338
0,4140
0,3133
BF7 Kapasite Faktr
12 Nkleer
TOPLAM
BF7 Kapasite Faktr
0,0572
0,1407
0,1761
0,0164
0,0958
0,0360
0,0266
0,0192
0,0192
0,0266
0,1059
0,2803
1,0000
4 Petrol rnleri
Kapasite ***G. Kumbarolu et al. / Energy Economics 30 (2008) 18821908

FAKTR
21
11
10
9
8
7
8 Rzgar
25
9 Gne (Fotovoltaik)
25
34
13
66
say
0
9
34
13
39
18
14
14
1 Yerli linyit kmr
45
24
20
20
11
11
5 Doalgaz
61
40
36
36
27
27
22
16
11 Jeotermal
62
41
37
37
28
28
23
17
75
54
50
50
41
41
36
30
14
13
76
55
51
90
69
65
51
65
42
56
42
56
37
51
31
45
15
29
14
28
1
15
14 Toplam
291
210
210
175
139
59
55
16
14
10 Biyo-Ktle
2 Yerli ta kmr
3 thal kmr
12 Nkleer
335
18
291
1.795 Mean
STD Sapma
27,1969697
4 Petrol rnleri
8 Rzgar
0,10190547
9 Gne (Fotovoltaik)
0,10190547 0,06812587
0,21836301 0,15941614 0,15941614
10 Biyo-Ktle
0,21836301 0,15941614 0,15941614 0,06812587
0,30719205 0,23485468 0,23485468 0,11199492 0,11199492
1 Yerli linyit kmr
0,43048665
5 Doalgaz
0,75846436 0,68518394 0,68518394 0,49569537 0,49569537
11 Jeotermal
0,77522128
0,3466938
0,7043753
0,3466938
0,1874595
0,1874595 0,12277919
0,3879375 0,26980968
0,7043753 0,51754435 0,51754435 0,40907813 0,28821497 0,07562734
2 Yerli ta kmr
0,92899063 0,89420185 0,89420185 0,77522128 0,77522128 0,68518394 0,56101956 0,23485468 0,21836301
3 thal kmr
0,93613271 0,90387805 0,90387805 0,79129842 0,79129842
12 Nkleer
0,7043753 0,58251682 0,25201242 0,23485468 0,07562734
0,9889905 0,98081654 0,98081654 0,94270319 0,94270319 0,90387805 0,83528924 0,53934075 0,51754435 0,25201242 0,23485468
4
10
11
4 Petrol rnleri
8 Rzgar
9 Gne (Fotovoltaik)
1 Yerli linyit kmr
5 Doalgaz
11 Jeotermal
2 Yerli ta kmr
3 thal kmr
10 Biyo-Ktle
12 Nkleer
12
140

atamalarnn yaplmas
1
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
1,00
0,20
0,20
0,17
0,13
0,11
0,11
0,11
0,11
0,11
0,11
0,11
2 Yerli ta kmr
5,00
1,00
1,00
1,00
0,25
0,14
0,14
0,14
0,20
0,14
0,14
0,14
3 thal kmr
5,00
1,00
1,00
1,00
0,25
0,14
0,14
0,14
0,25
0,14
0,14
0,14
4 Petrol rnleri
6,00
1,00
1,00
1,00
0,33
0,14
0,14
0,14
0,25
0,17
0,14
0,14
5 Doalgaz
8,00
4,00
4,00
3,00
1,00
0,33
0,33
0,33
1,00
0,50
0,33
0,33
9,00
7,00
7,00
7,00
3,00
1,00
1,00
1,00
2,00
1,00
1,00
1,00
9,00
7,00
7,00
7,00
3,00
1,00
1,00
1,00
2,00
1,00
1,00
1,00
8 Rzgar
9,00
7,00
7,00
7,00
3,00
1,00
1,00
1,00
2,00
1,00
1,00
1,00
9 Gne (Fotovoltaik)
9,00
5,00
4,00
4,00
1,00
0,50
0,50
0,50
1,00
0,50
0,33
0,33
10 Biyo-Ktle
9,00
7,00
7,00
6,00
2,00
1,00
1,00
1,00
2,00
1,00
1,00
1,00
11 Jeotermal
9,00
7,00
7,00
7,00
3,00
1,00
1,00
1,00
3,00
1,00
1,00
1,00
12 Nkleer
9,00
7,00
7,00
7,00
3,00
1,00
1,00
1,00
3,00
1,00
1,00
1,00
0,01
0,02
0,02
0,02
0,06
0,13
0,13
0,13
0,07
0,13
0,14
0,14
88,00
54,20
53,20
51,17
19,96
7,37
7,37
7,37
16,81
7,56
7,21
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
0,0114
0,0037
0,0038
0,0033
0,0063
0,0151
0,0151
0,0151
0,0066
0,0147
0,0154
0,0154
2 Yerli ta kmr
0,0568
0,0185
0,0188
0,0195
0,0125
0,0194
0,0194
0,0194
0,0119
0,0189
0,0198
0,0198
3 thal kmr
0,0568
0,0185
0,0188
0,0195
0,0125
0,0194
0,0194
0,0194
0,0149
0,0189
0,0198
0,0198
4 Petrol rnleri
0,0682
0,0185
0,0188
0,0195
0,0167
0,0194
0,0194
0,0194
0,0149
0,0220
0,0198
0,0198
5 Doalgaz
0,0909
0,0738
0,0752
0,0586
0,0501
0,0452
0,0452
0,0452
0,0595
0,0661
0,0463
0,0463
0,1023
0,1292
0,1316
0,1368
0,1503
0,1356
0,1356
0,1356
0,1190
0,1322
0,1388
0,1388
0,1023
0,1292
0,1316
0,1368
0,1503
0,1356
0,1356
0,1356
0,1190
0,1322
0,1388
0,1388
8 Rzgar
0,1023
0,1292
0,1316
0,1368
0,1503
0,1356
0,1356
0,1356
0,1190
0,1322
0,1388
0,1388
9 Gne (Fotovoltaik)
0,1023
0,0923
0,0752
0,0782
0,0501
0,0678
0,0678
0,0678
0,0595
0,0661
0,0463
0,0463
10 Biyo-Ktle
0,1023
0,1292
0,1316
0,1173
0,1002
0,1356
0,1356
0,1356
0,1190
0,1322
0,1388
0,1388
11 Jeotermal
0,1023
0,1292
0,1316
0,1368
0,1503
0,1356
0,1356
0,1356
0,1785
0,1322
0,1388
0,1388
12 Nkleer
0,1023
0,1292
0,1316
0,1368
0,1503
0,1356
0,1356
0,1356
0,1785
0,1322
0,1388
0,1388
12 Nkleer
GHG
Salnm
17 g. /
11
10
OF1 KYOTOya Uyum
TOPLAM
OF1 KYOTOya Uyum
7,21
0,0105
0,0212
0,0215
0,0230
0,0585
0,1321
0,1321
0,1321
0,0683
0,1263
0,1371
0,1371
1,0000
11 Jeotermal
21
32
15
32
15
66
say
11
11
38
21
17
124
107
103
92
92
86
9 Gne (Fotovoltaik)
320
303
299
288
288
282
196
5 Doalgaz
387
370
366
355
355
349
263
67
4 Petrol rnleri
764
747
743
732
732
726
640
444
377
2 Yerli ta kmr
843
826
822
811
811
805
719
523
456
79
3 thal kmr
1 Yerli linyit kmr
843
826
822
1.380
1.363
1.359
811
1.348
811
1.348
805
1.342
719
1.256
523
1.060
456
993
79
616
0
537
537 Toplam
4.441
4.441
4.393
3.792
2.617
2.281
773
537
537
8 Rzgar
10 Biyo-Ktle
12 Nkleer
11 Jeotermal
4.597
4.552
402
STD Sapma
499,422197
0,11395946 0,11202241
0,11395946 0,11202241 0,10685677
8 Rzgar
0,11688293 0,11491055 0,10964919 0,10964919
10 Biyo-Ktle
0,16427979 0,16179066 0,15512414 0,15512414 0,15156976
9 Gne (Fotovoltaik)
0,31230526 0,30873743 0,29909388 0,29909388 0,29389846 0,22490674
5 Doalgaz
0,37371304 0,36989144
4 Petrol rnleri
32.962 Mean
0,10872949
0,3595294
0,3595294 0,35392695
0,2781203 0,14093513
0,7313615 0,72801818 0,71879112 0,71879112 0,71370158 0,63703192 0,44545359 0,38039338
2 Yerli ta kmr
0,79171276
0,7888024 0,78074054 0,78074054 0,77627519 0,70745982 0,52323968 0,45659919 0,14732478
3 thal kmr
0,79171276
0,7888024 0,78074054 0,78074054 0,77627519 0,70745982 0,52323968 0,45659919 0,14732478 0,10685677
1 Yerli linyit kmr
0,98419688 0,98379227 0,98264277 0,98264277 0,98198774 0,97014683 0,91853174

12
11
6
7
8
10
9
0,8902712 0,61370955 0,53726987 0,53726987

5
4
2
3
12 Nkleer
11 Jeotermal
8 Rzgar
9 Gne (Fotovoltaik)
5 Doalgaz
4 Petrol rnleri
2 Yerli ta kmr
3 thal kmr
1 Yerli linyit kmr
12
11
10
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
0,3333
0,3333
0,1429
0,1429
0,1429
0,1111
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
0,3333
0,3333
0,1429
0,1429
0,1429
0,1111
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
0,5000
0,3333
0,1429
0,1429
0,1429
0,1111
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
0,5000
0,3333
0,1429
0,1429
0,1429
0,1111
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
0,5000
0,3333
0,1429
0,1429
0,1429
0,1111
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
0,5000
0,5000
0,1667
0,1429
0,1429
0,1111
3,0000
3,0000
2,0000
2,0000
2,0000
2,0000
1,0000
1,0000
0,2500
0,2000
0,2000
0,1111
3,0000
3,0000
3,0000
3,0000
3,0000
2,0000
1,0000
1,0000
0,3333
0,2500
0,2500
0,1250
7,0000
7,0000
7,0000
7,0000
7,0000
6,0000
4,0000
3,0000
1,0000
1,0000
1,0000
0,1667
7,0000
7,0000
7,0000
7,0000
7,0000
7,0000
5,0000
4,0000
1,0000
1,0000
1,0000
0,2000
7,0000
7,0000
7,0000
7,0000
7,0000
7,0000
4,0000
4,0000
1,0000
1,0000
1,0000
0,2000
9,0000
9,0000
9,0000
9,0000
9,0000
9,0000
9,0000
8,0000
6,0000
5,0000
5,0000
1,0000
10 Biyo-Ktle
12
11
6
7
8
10
9
5
4
2
3
1
Nkleer
Jeotermal
Rzgar
Biyo-Ktle
Gne (Fotovoltaik)
Doalgaz
Petrol rnleri
Yerli ta kmr
thal kmr
Yerli linyit kmr
141

atamalarnn yaplmas
1
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
1,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
2 Yerli ta kmr
0,11
1,00
4,00
4,00
4,00
3,00
4,00
4,00
4,00
4,00
4,00
4,00
3 thal kmr
0,11
0,25
1,00
0,33
0,33
0,33
0,33
0,33
0,33
0,33
0,33
0,33
4 Petrol rnleri
0,11
0,25
3,00
1,00
0,33
0,33
3,00
0,33
0,33
0,33
3,00
3,00
5 Doalgaz
0,11
0,25
3,00
3,00
1,00
1,00
3,00
1,00
1,00
3,00
3,00
3,00
0,11
0,33
3,00
3,00
1,00
1,00
3,00
1,00
1,00
3,00
3,00
3,00
0,11
0,25
3,00
0,33
0,33
0,33
1,00
0,33
0,33
0,33
3,00
3,00
8 Rzgar
0,11
0,25
3,00
3,00
1,00
1,00
3,00
1,00
1,00
3,00
3,00
3,00
9 Gne (Fotovoltaik)
0,11
0,25
3,00
3,00
1,00
1,00
3,00
1,00
1,00
3,00
3,00
3,00
10 Biyo-Ktle
0,11
0,25
3,00
3,00
0,33
0,33
3,00
0,33
0,33
1,00
3,00
3,00
11 Jeotermal
0,11
0,25
3,00
0,33
0,33
0,33
0,33
0,33
0,33
0,33
1,00
12 Nkleer
0,11
0,25
3,00
0,33
0,33
0,33
0,33
0,33
0,33
0,33
0,33
1,00
0,39
0,14
0,02
0,04
0,07
0,07
0,04
0,07
0,07
0,05
0,03
0,02
2,22
12,58
41,00
30,33
19,00
18,00
33,00
19,00
19,00
27,67
35,67
38,33
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
0,4500
0,7152
0,2195
0,2967
0,4737
0,5000
0,2727
0,4737
0,4737
0,3253
0,2523
0,2348
2 Yerli ta kmr
0,0500
0,0795
0,0976
0,1319
0,2105
0,1667
0,1212
0,2105
0,2105
0,1446
0,1121
0,1043
3 thal kmr
0,0500
0,0199
0,0244
0,0110
0,0175
0,0185
0,0101
0,0175
0,0175
0,0120
0,0093
0,0087
4 Petrol rnleri
0,0500
0,0199
0,0732
0,0330
0,0175
0,0185
0,0909
0,0175
0,0175
0,0120
0,0841
0,0783
5 Doalgaz
0,0500
0,0199
0,0732
0,0989
0,0526
0,0556
0,0909
0,0526
0,0526
0,1084
0,0841
0,0783
0,0500
0,0265
0,0732
0,0989
0,0526
0,0556
0,0909
0,0526
0,0526
0,1084
0,0841
0,0783
7 Hidroelektrik (Kk, akarsu zerinde) 0,0500

0,0500
8 Rzgar
0,0199
0,0732
0,0110
0,0175
0,0185
0,0303
0,0175
0,0175
0,0120
0,0841
0,0783
0,0199
0,0732
0,0989
0,0526
0,0556
0,0909
0,0526
0,0526
0,1084
0,0841
0,0783
0,0500
0,0199
0,0732
0,0989
0,0526
0,0556
0,0909
0,0526
0,0526
0,1084
0,0841
0,0783
10 Biyo-Ktle
0,0500
0,0199
0,0732
0,0989
0,0175
0,0185
0,0909
0,0175
0,0175
0,0361
0,0841
0,0783
11 Jeotermal
0,0500
0,0199
0,0732
0,0110
0,0175
0,0185
0,0101
0,0175
0,0175
0,0120
0,0280
0,0783
12 Nkleer
0,0500
0,0199
0,0732
0,0110
0,0175
0,0185
0,0101
0,0175
0,0175
0,0120
0,0093
0,0261
retim
Potansiyeli
0,0
11
10
4 Petrol rnleri
0,0
5 Doalgaz
0,0
OF2 Srdrlebilir Enerji Salanmas
TOPLAM
OF2 Srdrlebilir Enerji Salanmas
9 Gne (Fotovoltaik)
3,00
0,3906
0,1366
0,0180
0,0427
0,0681
0,0686
0,0358
0,0681
0,0681
0,0502
0,0295
0,0236
1,0000
3 thal kmr
12 Nkleer
0,0
66
say
0
0
11 Jeotermal
1,4
10 Biyo-Ktle
32,0
32
32
32
32
50,0
50
50
50
50
49
124,5
125
125
125
125
123
124,5
125
125
125
125
123
93
75
9 Gne (Fotovoltaik)
305,0
305
305
305
305
304
273
255
181
181
2 Yerli ta kmr
1 Yerli linyit kmr
440,0
440
440
2.907,0
2.907
2.907
440
2.907
440
2.907
439
2.906
408
2.875
390
2.857
316
2.783
316
2.783
135
2.602
2.467 Toplam
3.984
3.984
3.973
3.759
3.651
3.279
3.279
2.737
2.467
8 Rzgar
3 thal kmr
3.984
3.984
1.002
STD Sapma
4 Petrol rnleri
0,27724104
5 Doalgaz
0,27724104 0,27724104
31
18
93
75
592,148485
12 Nkleer
0,27724104 0,27724104 0,27724104
11 Jeotermal
0,27770937 0,27770937 0,27770937 0,27770937
10 Biyo-Ktle
0,28804121 0,28804121 0,28804121 0,28804121 0,28756458
8 Rzgar
0,29420231 0,29420231 0,29420231 0,29420231 0,29372094 0,28329174
0,32032626 0,32032626 0,32032626 0,32032626 0,31982648 0,30898562 0,30268471
0,32032626 0,32032626 0,32032626 0,32032626 0,31982648 0,30898562 0,30268471 0,27724104
9 Gne (Fotovoltaik)
0,38720192 0,38720192 0,38720192 0,38720192 0,38666697 0,37502997 0,36823669 0,34057665 0,34057665
2 Yerli ta kmr
0,43964549 0,43964549 0,43964549 0,43964549 0,43909445
0,4270816 0,42004594 0,39122079 0,39122079 0,32408497
1 Yerli linyit kmr
0,98957212 0,98957212 0,98957212 0,98957212 0,98953343

3
4
5
12
11
0,9886559 0,98811039 0,98560372 0,98560372 0,97757975 0,96935492

10
8
6
7
9
2
3 thal kmr
4 Petrol rnleri
5 Doalgaz
39.082 Mean
12 Nkleer
11 Jeotermal
10 Biyo-Ktle
8 Rzgar
9 Gne (Fotovoltaik)
2 Yerli ta kmr
1 Yerli linyit kmr
142

atamalarnn yaplmas
1
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
1,00
1,00
6,00
8,00
8,00
1,00
0,50
1,00
3,00
1,00
1,00
8,00
2 Yerli ta kmr
1,00
1,00
6,00
8,00
8,00
1,00
0,50
1,00
3,00
1,00
1,00
8,00
3 thal kmr
0,17
0,17
1,00
2,00
2,00
0,13
0,13
0,20
0,50
0,20
0,17
1,00
4 Petrol rnleri
0,13
0,13
0,50
1,00
1,00
0,11
0,11
0,13
0,20
0,13
0,13
1,00
5 Doalgaz
0,13
0,13
0,50
1,00
1,00
0,11
0,11
0,13
0,20
0,13
0,13
1,00
1,00
1,00
8,00
9,00
9,00
1,00
1,00
2,00
5,00
2,00
1,00
8,00
2,00
2,00
8,00
9,00
9,00
1,00
1,00
3,00
6,00
3,00
2,00
9,00
8 Rzgar
1,00
1,00
5,00
8,00
8,00
0,50
0,33
1,00
2,00
1,00
1,00
6,00
9 Gne (Fotovoltaik)
0,33
0,33
2,00
5,00
5,00
0,20
0,17
0,50
1,00
0,50
0,33
3,00
10 Biyo-Ktle
1,00
1,00
5,00
8,00
8,00
0,50
0,33
1,00
2,00
1,00
1,00
6,00
11 Jeotermal
1,00
1,00
6,00
8,00
8,00
1,00
0,50
1,00
3,00
1,00
1,00
12 Nkleer
0,13
0,13
1,00
1,00
1,00
0,13
0,11
0,17
0,33
0,17
0,13
1,00
0,11
0,11
0,02
0,01
0,01
0,15
0,20
0,10
0,05
0,10
0,11
0,02
8,88
8,88
49,00
68,00
68,00
6,67
4,79
11,12
26,23
11,12
8,88
60,00
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
0,1127
0,1127
0,1224
0,1176
0,1176
0,1499
0,1043
0,0900
0,1144
0,0900
0,1127
0,1333
2 Yerli ta kmr
0,1127
0,1127
0,1224
0,1176
0,1176
0,1499
0,1043
0,0900
0,1144
0,0900
0,1127
0,1333
3 thal kmr
0,0188
0,0188
0,0204
0,0294
0,0294
0,0187
0,0261
0,0180
0,0191
0,0180
0,0188
0,0167
4 Petrol rnleri
0,0141
0,0141
0,0102
0,0147
0,0147
0,0167
0,0232
0,0112
0,0076
0,0112
0,0141
0,0167
5 Doalgaz
0,0141
0,0141
0,0102
0,0147
0,0147
0,0167
0,0232
0,0112
0,0076
0,0112
0,0141
0,0167
0,1127
0,1127
0,1633
0,1324
0,1324
0,1499
0,2087
0,1799
0,1906
0,1799
0,1127
0,1333
0,2254
0,2254
0,1633
0,1324
0,1324
0,1499
0,2087
0,2699
0,2287
0,2699
0,2254
0,1500
8 Rzgar
0,1127
0,1127
0,1020
0,1176
0,1176
0,0749
0,0696
0,0900
0,0762
0,0900
0,1127
0,1000
9 Gne (Fotovoltaik)
0,0376
0,0376
0,0408
0,0735
0,0735
0,0300
0,0348
0,0450
0,0381
0,0450
0,0376
0,0500
10 Biyo-Ktle
0,1127
0,1127
0,1020
0,1176
0,1176
0,0749
0,0696
0,0900
0,0762
0,0900
0,1127
0,1000
11 Jeotermal
0,1127
0,1127
0,1224
0,1176
0,1176
0,1499
0,1043
0,0900
0,1144
0,0900
0,1127
0,1333
12 Nkleer
0,0141
0,0141
0,0204
0,0147
0,0147
0,0187
0,0232
0,0150
0,0127
0,0150
0,0141
0,0167
Da
Bamll
1,0
11
10
1,0
2,0
3 thal kmr
3,0
9 Gne (Fotovoltaik)
5,0
8 Rzgar
7,0
7,0
1 Yerli linyit kmr
8,0
2 Yerli ta kmr
8,0
8,0
9,0
10,0
7
8
6
7
4
5
2
3
2
3
1
2
1
2
1
2
1 Toplam
47
38
22
OF3 Enerjide Da Bamll Azaltma
TOPLAM
OF3 Enerjide Da Bamll Azaltma
8,00
0,1148
0,1148
0,0210
0,0140
0,0140
0,1507
0,1984
0,0980
0,0453
0,0980
0,1148
0,0161
1,0000
4 Petrol rnleri
5 Doalgaz
12 Nkleer
10 Biyo-Ktle
11 Jeotermal
57
4 Petrol rnleri
5 Doalgaz
12 Nkleer
57
3,74242424
0,07512478
0,14588795 0,14588795
0,25148721 0,25148721 0,14588795
9 Gne (Fotovoltaik)
0,53943739 0,53943739 0,38766874 0,25148721
8 Rzgar
0,80726175 0,80726175
0,6856059 0,53943739 0,25148721
0,80726175 0,80726175
0,6856059 0,53943739 0,25148721 0,07512478
1 Yerli linyit kmr
0,89476364 0,89476364 0,80726175
0,6856059 0,38766874 0,14588795 0,14588795
2 Yerli ta kmr
0,89476364 0,89476364 0,80726175
0,6856059 0,38766874 0,14588795 0,14588795 0,07512478
0,89476364 0,89476364 0,80726175
0,6856059 0,38766874 0,14588795 0,14588795 0,07512478 0,07512478
11 Jeotermal
0,94915168 0,94915168 0,89476364 0,80726175 0,53943739 0,25148721 0,25148721 0,14588795 0,14588795 0,14588795
0,9783653
4
0,9783653 0,94915168 0,89476364

5
12
3
0,6856059 0,38766874 0,38766874 0,25148721 0,25148721 0,25148721 0,14588795

9
8
10
1
2
11
6
4 Petrol rnleri
5 Doalgaz
0
1
3 thal kmr
9 Gne (Fotovoltaik)
8 Rzgar
1 Yerli linyit kmr
2 Yerli ta kmr
12 Nkleer
10 Biyo-Ktle
11 Jeotermal
247 Mean
STD Sapma
3 thal kmr
10 Biyo-Ktle
66
say
143

atamalarnn yaplmas
OF4 Temiz evre Frsat
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
1,00
1,00
1,00
0,50
0,33
0,13
0,11
0,11
0,11
0,13
0,11
0,25
2 Yerli ta kmr
1,00
1,00
1,00
1,00
0,50
0,14
0,11
0,13
0,11
0,14
0,11
0,33
3 thal kmr
1,00
1,00
1,00
1,00
0,50
0,14
0,11
0,13
0,11
0,14
0,11
0,33
4 Petrol rnleri
2,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,17
0,13
0,14
0,13
0,17
0,13
0,17
5 Doalgaz
3,00
2,00
2,00
1,00
1,00
0,25
0,14
0,17
0,14
0,25
0,14
0,25
8,00
7,00
7,00
6,00
4,00
1,00
0,50
1,00
0,50
1,00
0,50
3,00
9,00
9,00
9,00
8,00
7,00
2,00
1,00
1,00
1,00
2,00
1,00
6,00
8 Rzgar
9,00
8,00
8,00
7,00
6,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
4,00
9 Gne (Fotovoltaik)
9,00
9,00
9,00
8,00
7,00
2,00
1,00
1,00
1,00
2,00
1,00
6,00
10 Biyo-Ktle
8,00
7,00
7,00
6,00
4,00
1,00
0,50
1,00
0,50
1,00
0,50
3,00
11 Jeotermal
9,00
9,00
9,00
8,00
7,00
2,00
1,00
1,00
1,00
2,00
1,00
12 Nkleer
4,00
3,00
3,00
6,00
4,00
0,33
0,17
0,25
0,17
0,33
0,17
1,00
0,01
0,02
0,02
0,02
0,03
0,11
0,17
0,14
0,17
0,11
0,17
0,05
64,00
58,00
58,00
53,50
42,33
10,16
5,77
6,92
5,77
10,16
5,77
30,33
OF4 Temiz evre Frsat
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
0,0156
0,0172
0,0172
0,0093
0,0079
0,0123
0,0193
0,0161
0,0193
0,0123
0,0193
0,0082
2 Yerli ta kmr
0,0156
0,0172
0,0172
0,0187
0,0118
0,0141
0,0193
0,0181
0,0193
0,0141
0,0193
0,0110
3 thal kmr
0,0156
0,0172
0,0172
0,0187
0,0118
0,0141
0,0193
0,0181
0,0193
0,0141
0,0193
0,0110
4 Petrol rnleri
0,0313
0,0172
0,0172
0,0187
0,0236
0,0164
0,0217
0,0206
0,0217
0,0164
0,0217
0,0055
5 Doalgaz
0,0469
0,0345
0,0345
0,0187
0,0236
0,0246
0,0248
0,0241
0,0248
0,0246
0,0248
0,0082
0,1250
0,1207
0,1207
0,1121
0,0945
0,0984
0,0867
0,1445
0,0867
0,0984
0,0867
0,0989
0,1406
0,1552
0,1552
0,1495
0,1654
0,1968
0,1734
0,1445
0,1734
0,1968
0,1734
0,1978
8 Rzgar
0,1406
0,1379
0,1379
0,1308
0,1417
0,0984
0,1734
0,1445
0,1734
0,0984
0,1734
0,1319
9 Gne (Fotovoltaik)
0,1406
0,1552
0,1552
0,1495
0,1654
0,1968
0,1734
0,1445
0,1734
0,1968
0,1734
0,1978
10 Biyo-Ktle
0,1250
0,1207
0,1207
0,1121
0,0945
0,0984
0,0867
0,1445
0,0867
0,0984
0,0867
0,0989
11 Jeotermal
0,1406
0,1552
0,1552
0,1495
0,1654
0,1968
0,1734
0,1445
0,1734
0,1968
0,1734
0,1978
12 Nkleer
0,0625
0,0517
0,0517
0,1121
0,0945
0,0328
0,0289
0,0361
0,0289
0,0328
0,0289
0,0330
Temiz
evre
1,0
11
10
2 Yerli ta kmr
2,0
3 thal kmr
2,0
4 Petrol rnleri
3,0
5 Doalgaz
4,0
5,0
8,0
8,0
8 Rzgar
9,0
10,0
10,0
10,0
8
8
7
7
6
6
5
5
2
2
2
2
1
1
0
0
0 Toplam
49
40
32
25
TOPLAM
6,00
0,0145
0,0163
0,0163
0,0193
0,0262
0,1061
0,1685
0,1402
0,1685
0,1061
0,1685
0,0495
1,0000
1 Yerli linyit kmr
12 Nkleer
10 Biyo-Ktle
9 Gne (Fotovoltaik)
11 Jeotermal
60
1 Yerli linyit kmr
49
4,12121212
0,13099764
3 thal kmr
0,13099764 0,06929486
4 Petrol rnleri
0,22293691 0,13099764 0,13099764
5 Doalgaz
0,34349753 0,22293691 0,22293691 0,13099764

10 Biyo-Ktle
0,4826273 0,34349753 0,34349753 0,22293691 0,13099764

0,84956424 0,75022266 0,75022266 0,62392852
0,4826273 0,34349753
0,84956424 0,75022266 0,75022266 0,62392852
0,4826273 0,34349753 0,06929486
8 Rzgar
0,91833242 0,84956424 0,84956424 0,75022266 0,62392852
0,96022624 0,91833242 0,91833242 0,84956424 0,75022266 0,62392852 0,22293691 0,22293691 0,13099764
9 Gne (Fotovoltaik)
0,96022624 0,91833242 0,91833242 0,84956424 0,75022266 0,62392852 0,22293691 0,22293691 0,13099764 0,06929486
11 Jeotermal
0,4826273 0,13099764 0,13099764
0,96022624 0,91833242 0,91833242 0,84956424 0,75022266 0,62392852 0,22293691 0,22293691 0,13099764 0,06929486 0,06929486
1
2
3
4
5
12
6
10
8
7
9
1 Yerli linyit kmr

2 Yerli ta kmr
3 thal kmr
4 Petrol rnleri
5 Doalgaz
8 Rzgar
9 Gne (Fotovoltaik)
12 Nkleer
10 Biyo-Ktle
11 Jeotermal
272 Mean
STD Sapma
2 Yerli ta kmr
12 Nkleer
66
say
11
144

atamalarnn yaplmas
OF5 Temiz Enerji Frsat
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
1,00
1,00
0,50
0,11
0,11
1,00
0,13
0,25
0,17
0,14
0,14
1,00
2 Yerli ta kmr
1,00
1,00
1,00
0,13
0,11
1,00
0,14
0,50
0,25
0,17
0,17
2,00
3 thal kmr
2,00
1,00
1,00
0,14
0,13
1,00
0,17
1,00
0,50
0,25
0,25
4,00
4 Petrol rnleri
9,00
8,00
7,00
1,00
1,00
8,00
1,00
6,00
4,00
2,00
2,00
9,00
5 Doalgaz
9,00
9,00
8,00
1,00
1,00
9,00
2,00
7,00
6,00
4,00
4,00
9,00
1,00
1,00
1,00
0,13
0,11
1,00
0,14
0,50
0,25
0,17
0,17
2,00
8,00
7,00
6,00
1,00
0,50
7,00
1,00
4,00
2,00
1,00
1,00
9,00
8 Rzgar
4,00
2,00
1,00
0,17
0,14
2,00
0,25
1,00
1,00
0,50
0,50
6,00
9 Gne (Fotovoltaik)
6,00
4,00
2,00
0,25
0,17
4,00
0,50
1,00
1,00
1,00
1,00
7,00
10 Biyo-Ktle
7,00
6,00
4,00
0,50
0,25
6,00
1,00
2,00
1,00
1,00
1,00
8,00
11 Jeotermal
7,00
6,00
4,00
0,50
0,25
6,00
1,00
2,00
1,00
1,00
1,00
12 Nkleer
1,00
0,50
0,25
0,11
0,11
0,50
0,11
0,17
0,14
0,13
0,13
1,00
0,02
0,02
0,03
0,19
0,25
0,02
0,14
0,05
0,07
0,10
0,10
0,01
56,00
46,50
35,75
5,03
3,88
46,50
7,44
25,42
17,31
11,35
11,35
66,00
OF5 Temiz Enerji Frsat
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
0,0179
0,0215
0,0140
0,0221
0,0286
0,0215
0,0168
0,0098
0,0096
0,0126
0,0126
0,0152
2 Yerli ta kmr
0,0179
0,0215
0,0280
0,0248
0,0286
0,0215
0,0192
0,0197
0,0144
0,0147
0,0147
0,0303
3 thal kmr
0,0357
0,0215
0,0280
0,0284
0,0322
0,0215
0,0224
0,0393
0,0289
0,0220
0,0220
0,0606
4 Petrol rnleri
0,1607
0,1720
0,1958
0,1987
0,2578
0,1720
0,1344
0,2361
0,2311
0,1762
0,1762
0,1364
5 Doalgaz
0,1607
0,1935
0,2238
0,1987
0,2578
0,1935
0,2689
0,2754
0,3466
0,3524
0,3524
0,1364
0,0179
0,0215
0,0280
0,0248
0,0286
0,0215
0,0192
0,0197
0,0144
0,0147
0,0147
0,0303

0,0714
8 Rzgar
0,1505
0,1678
0,1987
0,1289
0,1505
0,1344
0,1574
0,1155
0,0881
0,0881
0,1364
0,0430
0,0280
0,0331
0,0368
0,0430
0,0336
0,0393
0,0578
0,0440
0,0440
0,0909
0,1071
0,0860
0,0559
0,0497
0,0430
0,0860
0,0672
0,0393
0,0578
0,0881
0,0881
0,1061
10 Biyo-Ktle
0,1250
0,1290
0,1119
0,0994
0,0645
0,1290
0,1344
0,0787
0,0578
0,0881
0,0881
0,1212
11 Jeotermal
0,1250
0,1290
0,1119
0,0994
0,0645
0,1290
0,1344
0,0787
0,0578
0,0881
0,0881
0,1212
12 Nkleer
0,0179
0,0108
0,0070
0,0221
0,0286
0,0108
0,0149
0,0066
0,0083
0,0110
0,0110
0,0152
12 Nkleer
Temiz
Enerji
1,0
11
10
1 Yerli linyit kmr
2,0
2 Yerli ta kmr
3,0
3,0
3 thal kmr
4,0
8 Rzgar
5,0
9 Gne (Fotovoltaik)
6,0
10 Biyo-Ktle
7,0
11 Jeotermal
7,0
8,0
4 Petrol rnleri
5 Doalgaz
9,0
10,0
6
7
6
7
5
6
4
5
3
4
2
3
2
3
1
2
1 Toplam
32
32
24
17
11
TOPLAM
9 Gne (Fotovoltaik)
8,00
0,0168
0,0213
0,0302
0,1873
0,2467
0,0213
0,1383
0,0471
0,0729
0,1023
0,1023
0,0137
1,0000
53
12 Nkleer
66
say
42
227 Mean
STD Sapma
3,43939394
1 Yerli linyit kmr
0,13027246
2 Yerli ta kmr
0,25338314 0,13027246
0,25338314 0,13027246 0,05633259
3 thal kmr
0,41970098 0,25338314 0,13027246 0,13027246
8 Rzgar
0,60201428 0,41970098 0,25338314 0,25338314 0,13027246
9 Gne (Fotovoltaik)
0,76417196 0,60201428 0,41970098 0,41970098 0,25338314 0,13027246
10 Biyo-Ktle
0,88120061 0,76417196 0,60201428 0,60201428 0,41970098 0,25338314 0,13027246
11 Jeotermal
0,88120061 0,76417196 0,60201428 0,60201428 0,41970098 0,25338314 0,13027246 0,05633259
0,94972911 0,88120061 0,76417196 0,76417196 0,60201428 0,41970098 0,25338314 0,13027246 0,13027246
4 Petrol rnleri
0,98228701 0,94972911 0,88120061 0,88120061 0,76417196 0,60201428 0,41970098 0,25338314 0,25338314 0,13027246
5 Doalgaz
0,99483642 0,98228701 0,94972911 0,94972911 0,88120061 0,76417196 0,60201428 0,41970098 0,41970098 0,25338314 0,13027246
12
1
2
6
3
8
9
10
11
7
4
12 Nkleer
1 Yerli linyit kmr
2 Yerli ta kmr
3 thal kmr
8 Rzgar
9 Gne (Fotovoltaik)
10 Biyo-Ktle
11 Jeotermal
4 Petrol rnleri
5 Doalgaz
145

atamalarnn yaplmas
1
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
1,00
1,00
1,00
5,00
5,00
2,00
0,33
0,17
0,50
0,20
0,20
0,20
2 Yerli ta kmr
1,00
1,00
1,00
3,00
3,00
1,00
0,20
0,13
0,33
0,17
0,17
0,17
3 thal kmr
1,00
1,00
1,00
5,00
5,00
2,00
0,33
0,17
0,50
0,20
0,20
0,20
4 Petrol rnleri
0,20
0,33
0,20
1,00
1,00
0,50
0,11
0,11
0,13
0,11
0,11
0,11
5 Doalgaz
0,20
0,33
0,20
1,00
1,00
0,50
0,11
0,11
0,13
0,11
0,11
0,11
0,50
1,00
0,50
2,00
2,00
1,00
0,17
0,11
0,20
0,13
0,13
0,13
3,00
5,00
3,00
9,00
9,00
6,00
1,00
0,50
1,00
1,00
1,00
1,00
8 Rzgar
6,00
8,00
6,00
9,00
9,00
9,00
2,00
1,00
3,00
1,00
1,00
1,00
9 Gne (Fotovoltaik)
2,00
3,00
2,00
8,00
8,00
5,00
1,00
0,33
1,00
0,50
0,50
0,50
10 Biyo-Ktle
5,00
6,00
5,00
9,00
9,00
8,00
1,00
1,00
2,00
1,00
1,00
1,00
11 Jeotermal
5,00
6,00
5,00
9,00
9,00
8,00
1,00
1,00
2,00
1,00
1,00
1,00
12 Nkleer
5,00
6,00
5,00
9,00
9,00
8,00
1,00
1,00
2,00
1,00
1,00
1,00
0,04
0,03
0,04
0,01
0,01
0,02
0,12
0,18
0,09
0,15
0,15
0,15
29,90
38,67
29,90
70,00
70,00
51,00
8,26
5,63
12,78
6,41
6,41
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
0,0334
0,0259
0,0334
0,0714
0,0714
0,0392
0,0404
0,0296
0,0391
0,0312
0,0312
0,0312
2 Yerli ta kmr
0,0334
0,0259
0,0334
0,0429
0,0429
0,0196
0,0242
0,0222
0,0261
0,0260
0,0260
0,0260
3 thal kmr
0,0334
0,0259
0,0334
0,0714
0,0714
0,0392
0,0404
0,0296
0,0391
0,0312
0,0312
0,0312
4 Petrol rnleri
0,0067
0,0086
0,0067
0,0143
0,0143
0,0098
0,0135
0,0198
0,0098
0,0173
0,0173
0,0173
5 Doalgaz
0,0067
0,0086
0,0067
0,0143
0,0143
0,0098
0,0135
0,0198
0,0098
0,0173
0,0173
0,0173
0,0167
0,0259
0,0167
0,0286
0,0286
0,0196
0,0202
0,0198
0,0156
0,0195
0,0195
0,0195

0,2007
8 Rzgar
0,1293
0,1003
0,1286
0,1286
0,1176
0,1211
0,0889
0,0782
0,1559
0,1559
0,1559
0,2069
0,2007
0,1286
0,1286
0,1765
0,2423
0,1778
0,2347
0,1559
0,1559
0,1559
0,0669
0,0776
0,0669
0,1143
0,1143
0,0980
0,1211
0,0593
0,0782
0,0780
0,0780
0,0780
10 Biyo-Ktle
0,1672
0,1552
0,1672
0,1286
0,1286
0,1569
0,1211
0,1778
0,1565
0,1559
0,1559
0,1559
11 Jeotermal
0,1672
0,1552
0,1672
0,1286
0,1286
0,1569
0,1211
0,1778
0,1565
0,1559
0,1559
0,1559
12 Nkleer
0,1672
0,1552
0,1672
0,1286
0,1286
0,1569
0,1211
0,1778
0,1565
0,1559
0,1559
0,1559
Ekonomiye
Katk
1,0
11
10
5 Doalgaz
1,0
3,0
2 Yerli ta kmr
4,0
1 Yerli linyit kmr
5,0
3 thal kmr
5,0
9 Gne (Fotovoltaik)
7,0
8,0
10 Biyo-Ktle
9,0
11 Jeotermal
9,0
12 Nkleer
8 Rzgar
9,0
10,0
6
7
5
6
4
5
4
5
2
3
1
2
0
1
0
1
1 Toplam
39
30
22
22
10
OF6 Ekonomiye Katk Frsat
TOPLAM
OF6 Ekonomiye Katk Frsat
9 Gne (Fotovoltaik)
6,41
0,0398
0,0290
0,0398
0,0129
0,0129
0,0208
0,1217
0,1804
0,0859
0,1522
0,1522
0,1522
1,0000
4 Petrol rnleri
59
4 Petrol rnleri
59
3,77272727
0,06635913
0,23995445 0,23995445
2 Yerli ta kmr
0,37906424 0,37906424 0,13458871
1 Yerli linyit kmr
0,53608302 0,53608302 0,23995445 0,13458871
3 thal kmr
0,53608302 0,53608302 0,23995445 0,13458871 0,06635913
0,8126193
0,8126193 0,53608302 0,37906424 0,23995445 0,23995445
0,90079585 0,90079585 0,68760752 0,53608302 0,37906424 0,37906424 0,13458871
10 Biyo-Ktle
0,95396802 0,95396802
0,8126193 0,68760752 0,53608302 0,53608302 0,23995445 0,13458871
11 Jeotermal
0,95396802 0,95396802
0,8126193 0,68760752 0,53608302 0,53608302 0,23995445 0,13458871 0,06635913
12 Nkleer
0,95396802 0,95396802
0,8126193 0,68760752 0,53608302 0,53608302 0,23995445 0,13458871 0,06635913 0,06635913
8 Rzgar
249 Mean
STD Sapma
5 Doalgaz
9 Gne (Fotovoltaik)
66
say
0,98137982 0,98137982 0,90079585

4
5
6
0,8126193 0,68760752 0,68760752 0,37906424 0,23995445 0,13458871 0,13458871 0,13458871

2
1
3
9
7
10
11
12
4 Petrol rnleri
5 Doalgaz
2 Yerli ta kmr
1 Yerli linyit kmr
3 thal kmr
9 Gne (Fotovoltaik)
10 Biyo-Ktle
11 Jeotermal
12 Nkleer
8 Rzgar
146

atamalarnn yaplmas
1
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
1,00
1,00
1,00
0,50
3,00
0,25
3,00
1,00
0,11
0,50
0,50
0,17
2 Yerli ta kmr
1,00
1,00
1,00
0,50
3,00
0,25
3,00
1,00
0,11
0,50
0,50
0,17
3 thal kmr
1,00
1,00
1,00
0,50
3,00
0,25
2,00
1,00
0,11
0,50
0,50
0,17
4 Petrol rnleri
2,00
2,00
2,00
1,00
4,00
0,33
4,00
2,00
0,11
1,00
1,00
0,20
5 Doalgaz
0,33
0,33
0,33
0,25
1,00
0,17
1,00
0,33
0,11
0,25
0,25
0,13
4,00
4,00
4,00
3,00
6,00
1,00
6,00
4,00
0,13
3,00
3,00
0,50
0,33
0,33
0,50
0,25
1,00
0,17
1,00
0,50
0,11
5,00
0,25
0,13
8 Rzgar
1,00
1,00
1,00
0,50
3,00
0,25
2,00
1,00
0,11
0,25
0,50
0,17
9 Gne (Fotovoltaik)
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
8,00
9,00
9,00
1,00
9,00
9,00
7,00
10 Biyo-Ktle
2,00
2,00
2,00
1,00
4,00
0,33
0,20
4,00
0,11
1,00
1,00
0,25
11 Jeotermal
2,00
2,00
2,00
1,00
4,00
0,33
4,00
2,00
0,11
1,00
1,00
12 Nkleer
6,00
6,00
6,00
5,00
8,00
2,00
8,00
6,00
0,14
4,00
5,00
1,00
0,03
0,03
0,03
0,06
0,02
0,11
0,03
0,03
0,37
0,05
0,06
0,17
29,67
29,67
29,83
22,50
49,00
13,33
43,20
31,83
2,27
26,00
22,50
10,07
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
0,0337
0,0337
0,0335
0,0222
0,0612
0,0188
0,0694
0,0314
0,0490
0,0192
0,0222
0,0166
2 Yerli ta kmr
0,0337
0,0337
0,0335
0,0222
0,0612
0,0188
0,0694
0,0314
0,0490
0,0192
0,0222
0,0166
3 thal kmr
0,0337
0,0337
0,0335
0,0222
0,0612
0,0188
0,0463
0,0314
0,0490
0,0192
0,0222
0,0166
4 Petrol rnleri
0,0674
0,0674
0,0670
0,0444
0,0816
0,0250
0,0926
0,0628
0,0490
0,0385
0,0444
0,0199
5 Doalgaz
0,0112
0,0112
0,0112
0,0111
0,0204
0,0125
0,0231
0,0105
0,0490
0,0096
0,0111
0,0124
0,1348
0,1348
0,1341
0,1333
0,1224
0,0750
0,1389
0,1257
0,0551
0,1154
0,1333
0,0497

0,0337
8 Rzgar
0,0112
0,0168
0,0111
0,0204
0,0125
0,0231
0,0157
0,0490
0,1923
0,0111
0,0124
0,0337
0,0335
0,0222
0,0612
0,0188
0,0463
0,0314
0,0490
0,0096
0,0222
0,0166
0,3034
0,3034
0,3017
0,4000
0,1837
0,6000
0,2083
0,2827
0,4409
0,3462
0,4000
0,6954
10 Biyo-Ktle
0,0674
0,0674
0,0670
0,0444
0,0816
0,0250
0,0046
0,1257
0,0490
0,0385
0,0444
0,0248
11 Jeotermal
0,0674
0,0674
0,0670
0,0444
0,0816
0,0250
0,0926
0,0628
0,0490
0,0385
0,0444
0,0199
12 Nkleer
0,2022
0,2022
0,2011
0,2222
0,1633
0,1500
0,1852
0,1885
0,0630
0,1538
0,2222
0,0993
Kurulum
Maliyeti
680 ($)
11
10
CM1 Kurulum Maliyeti
TOPLAM
CM1 Kurulum Maliyeti
9 Gne (Fotovoltaik)
0,20
0,0342
0,0342
0,0323
0,0550
0,0161
0,1127
0,0322
0,0315
0,3721
0,0533
0,0550
0,1711
1,0000
5 Doalgaz
66
750
70
3 thal kmr
1.450
770
700
8 Rzgar
1.450
770
700
2 Yerli ta kmr
1.500
820
750
50
50
1 Yerli linyit kmr
1.600
920
850
150
150
100
1.944
1.264
1.194
494
494
444
2.000
1.320
1.250
550
550
500
2.040
1.360
1.290
590
590
540
440
96
2.850
2.170
2.100
1.400
1.400
1.350
1.250
906
850
810
3.500
2.820
2.750
6.000
5.320
5.250
2.050
4.550
2.050
4.550
2.000
4.500
1.900
4.400
1.556
4.056
1.500
4.000
1.460
3.960
650
3.150
2.500 Toplam
9.834
9.834
9.434
8.734
6.670
6.390
6.230
3.800
2.500
11 Jeotermal
4 Petrol rnleri
10 Biyo-Ktle
12 Nkleer
9 Gne (Fotovoltaik)
5 Doalgaz
say
17.604
16.834
1.411
STD Sapma
0,15829506
3 thal kmr
0,30668203 0,28948202
8 Rzgar
0,30668203 0,28948202 0,14660382
2 Yerli ta kmr
0,31923695
1 Yerli linyit kmr
0,34496645 0,32687189 0,17238568 0,17238568 0,16348792
4 Petrol rnleri
10 Biyo-Ktle
12 Nkleer
9 Gne (Fotovoltaik)
400
56
40
0,3017218 0,15489395 0,15489395
0,43837392 0,41889762 0,24167435 0,24167435 0,23075262 0,20975893

0,45406554 0,43446512 0,25423248 0,25423248 0,24300356 0,22137402 0,15590918
0,46531937
0,4456488
0,2634077
0,2634077 0,25196514 0,22989095 0,16278921 0,15321163
0,68692304 0,66913508 0,47660101 0,47660101 0,46250295 0,43446512 0,34131739 0,32687189 0,31670871

0,82841388 0,81548577 0,65618829 0,65618829
0,6430557 0,61628993 0,52069511 0,50486747 0,49355587 0,27748059
0,99673692 0,99621287 0,98515754 0,98515754

5
7
3
8
0,9837751 0,98067708
2
1
0,9659304 0,96281969 0,96045863 0,88136632 0,76456863

11
4
10
6
12
5 Doalgaz
3 thal kmr
8 Rzgar
2 Yerli ta kmr
1 Yerli linyit kmr
11 Jeotermal
4 Petrol rnleri
10 Biyo-Ktle
12 Nkleer
9 Gne (Fotovoltaik)
97.864 Mean
1482,78788
11 Jeotermal
344
147

atamalarnn yaplmas
1
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
1,00
1,00
1,00
3,00
6,00
4,00
9,00
5,00
5,00
1,00
3,00
0,20
2 Yerli ta kmr
1,00
1,00
1,00
3,00
6,00
4,00
9,00
5,00
5,00
1,00
3,00
0,20
3 thal kmr
1,00
1,00
1,00
3,00
6,00
4,00
9,00
5,00
5,00
1,00
3,00
0,20
4 Petrol rnleri
0,33
0,33
0,33
1,00
2,00
1,00
7,00
1,00
1,00
0,20
1,00
0,13
5 Doalgaz
0,17
0,17
0,17
0,50
1,00
1,00
4,00
1,00
1,00
0,13
0,50
0,11
0,25
0,25
0,25
1,00
1,00
1,00
6,00
1,00
1,00
0,17
1,00
0,11
0,11
0,11
0,11
0,14
0,25
0,17
1,00
0,20
0,20
0,11
0,14
0,11
8 Rzgar
0,20
0,20
0,20
1,00
1,00
1,00
5,00
1,00
1,00
0,14
0,50
0,11
9 Gne (Fotovoltaik)
0,20
0,20
0,20
1,00
1,00
1,00
5,00
1,00
1,00
0,17
1,00
0,11
10 Biyo-Ktle
1,00
1,00
1,00
5,00
8,00
6,00
9,00
7,00
6,00
1,00
5,00
0,33
11 Jeotermal
0,33
0,33
0,33
1,00
2,00
1,00
7,00
2,00
1,00
0,20
1,00
0,13
12 Nkleer
5,00
5,00
5,00
8,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
3,00
8,00
1,00
0,11
0,11
0,11
0,04
0,02
0,03
0,01
0,03
0,03
0,14
0,04
0,32
10,59
10,59
10,59
27,64
43,25
33,17
80,00
38,20
36,20
8,11
27,14
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
0,0944
0,0944
0,0944
0,1085
0,1387
0,1206
0,1125
0,1309
0,1381
0,1233
0,1105
0,0730
2 Yerli ta kmr
0,0944
0,0944
0,0944
0,1085
0,1387
0,1206
0,1125
0,1309
0,1381
0,1233
0,1105
0,0730
3 thal kmr
0,0944
0,0944
0,0944
0,1085
0,1387
0,1206
0,1125
0,1309
0,1381
0,1233
0,1105
0,0730
4 Petrol rnleri
0,0315
0,0315
0,0315
0,0362
0,0462
0,0302
0,0875
0,0262
0,0276
0,0247
0,0368
0,0456
5 Doalgaz
0,0157
0,0157
0,0157
0,0181
0,0231
0,0302
0,0500
0,0262
0,0276
0,0154
0,0184
0,0406
0,0236
0,0236
0,0236
0,0362
0,0231
0,0302
0,0750
0,0262
0,0276
0,0205
0,0368
0,0406
0,0105
0,0105
0,0105
0,0052
0,0058
0,0050
0,0125
0,0052
0,0055
0,0137
0,0053
0,0406
8 Rzgar
0,0189
0,0189
0,0189
0,0362
0,0231
0,0302
0,0625
0,0262
0,0276
0,0176
0,0184
0,0406
9 Gne (Fotovoltaik)
0,0189
0,0189
0,0189
0,0362
0,0231
0,0302
0,0625
0,0262
0,0276
0,0205
0,0368
0,0406
10 Biyo-Ktle
0,0944
0,0944
0,0944
0,1809
0,1850
0,1809
0,1125
0,1832
0,1657
0,1233
0,1842
0,1217
11 Jeotermal
0,0315
0,0315
0,0315
0,0362
0,0462
0,0302
0,0875
0,0524
0,0276
0,0247
0,0368
0,0456
12 Nkleer
0,4719
0,4719
0,4719
0,2894
0,2081
0,2714
0,1125
0,2356
0,2486
0,3698
0,2947
0,3651
11
10
CM2 letim ve Bakm - Onarm Maliyeti
TOPLAM
CM3 letim ve Bakm - Onarm Maliyeti
2,74
0,1116
0,1116
0,1116
0,0379
0,0247
0,0322
0,0109
0,0282
0,0300
0,1434
0,0401
0,3176
1,0000
letim
2 ($ /
7 Hidroelektrik (Kk, akarsu zerinde)Maliyeti
19
5 Doalgaz
22
8 Rzgar
say
20
9 Gne (Fotovoltaik)
25
23
26
24
4 Petrol rnleri
29
27
10
31
29
12
10
1 Yerli linyit kmr
44
42
25
23
20
18
16
13
2 Yerli ta kmr
44
42
25
23
20
18
16
13
3 thal kmr
44
42
25
23
20
18
16
13
51
49
32
64
62
45
29
43
26
40
25
38
22
35
20
33
7
20
7
20
7
20
165
138
124
107
92
26
26
26
11 Jeotermal
10 Biyo-Ktle
12 Nkleer
378
14
3
5
189
Std. Dev.
5
7
2
4
13 Toplam
13
11
10
0,43345781
0,50364976 0,10430629
9 Gne (Fotovoltaik)
0,59097609 0,14998871 0,11252514
0,64154862 0,18301438 0,13992344
4 Petrol rnleri
0,70516957 0,23354841 0,18301438 0,13032737 0,10430629
0,0965315
0,76302095 0,29099354 0,23354841 0,17153452 0,13992344 0,10430629
1 Yerli linyit kmr
0,95429903 0,66330866 0,59668806
0,5095242 0,45673259 0,38767073 0,32199714
2 Yerli ta kmr
0,95429903 0,66330866 0,59668806
0,5095242 0,45673259 0,38767073 0,32199714 0,07576959
3 thal kmr
0,95429903 0,66330866 0,59668806
0,5095242 0,45673259 0,38767073 0,32199714 0,07576959 0,07576959
10 Biyo-Ktle
0,98514915 0,81793071 0,76754355 0,69492984 0,64703524 0,57949517
12 Nkleer
0,99917251
7
0,5095242 0,17153452 0,17153452 0,17153452
0,969912 0,95569496 0,93081226 0,91138338 0,87952122 0,84034346

5
11
0,5095242
1
0,5095242
2
0,5095242 0,32199714
3
10
8 Rzgar
9 Gne (Fotovoltaik)
4 Petrol rnleri
1 Yerli linyit kmr
2 Yerli ta kmr
3 thal kmr
10 Biyo-Ktle
12 Nkleer
7
1,0000
0,2500
0,2000
0,2000
0,1667
0,1429
0,1429
0,1111
0,1111
0,1111
0,1111
0,1111
5
4,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
0,5000
0,5000
0,1667
0,1667
0,1667
0,1250
0,1111
8
5,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
0,5000
0,2000
0,2000
0,2000
0,1429
0,1111
9
5,0000
1,0000
1,0000
1,0000
#DIV/0!
1,0000
1,0000
0,2000
0,2000
0,2000
0,1667
0,1111
6
6,0000
1,0000
1,0000
#DIV/0!
1,0000
1,0000
1,0000
0,2500
0,2500
0,2500
0,1667
0,1111
4
7,0000
2,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
0,3333
0,3333
0,3333
0,2000
0,1250
11
7,0000
2,0000
2,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
0,3333
0,3333
0,3333
0,2000
0,1250
1
9,0000
6,0000
5,0000
5,0000
4,0000
3,0000
3,0000
1,0000
#DIV/0!
#DIV/0!
1,0000
0,2000
2
9,0000
6,0000
5,0000
5,0000
4,0000
3,0000
3,0000
#DIV/0!
1,0000
#DIV/0!
1,0000
0,2000
3
9,0000
6,0000
5,0000
5,0000
4,0000
3,0000
3,0000
#DIV/0!
#DIV/0!
1,0000
1,0000
0,2000
10
9,0000
8,0000
7,0000
6,0000
6,0000
5,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
0,3333

Doalgaz
Rzgar
Gne (Fotovoltaik)
Petrol rnleri
Jeotermal
Yerli linyit kmr
Yerli ta kmr
thal kmr
Biyo-Ktle
Nkleer
1
12
5 Doalgaz
7
5
8
9
6
4
11
1
2
3
10
12
12
8 Rzgar
11 Jeotermal
1.285 Mean
19,4757576
5 Doalgaz
11 Jeotermal
66
17
1
12
9,0000
9,0000
9,0000
9,0000
9,0000
8,0000
8,0000
5,0000
5,0000
5,0000
3,0000
1,0000
148

atamalarnn yaplmas
CM3 Finansman Maliyeti
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
1,00
1,00
1,00
2,00
2,00
0,11
5,00
5,00
4,00
2,00
4,00
0,25
2 Yerli ta kmr
1,00
1,00
1,00
2,00
2,00
0,11
5,00
5,00
4,00
2,00
4,00
0,25
3 thal kmr
1,00
1,00
1,00
2,00
2,00
0,11
5,00
5,00
4,00
2,00
4,00
0,25
4 Petrol rnleri
0,50
0,50
0,50
1,00
1,00
0,11
4,00
4,00
2,00
1,00
2,00
0,20
5 Doalgaz
0,50
0,50
0,50
1,00
1,00
0,11
4,00
4,00
2,00
1,00
2,00
0,20
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
1,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
7,00
0,20
0,20
0,20
0,25
0,25
0,11
1,00
1,00
0,50
0,25
0,50
0,13
8 Rzgar
0,20
0,20
0,20
0,25
0,25
0,11
1,00
1,00
0,50
0,25
0,50
0,13
9 Gne (Fotovoltaik)
0,25
0,25
0,25
0,50
0,50
0,11
2,00
2,00
1,00
0,50
1,00
0,14
10 Biyo-Ktle
0,50
0,50
0,50
1,00
1,00
0,11
4,00
4,00
2,00
1,00
2,00
0,20
11 Jeotermal
0,25
0,25
0,25
0,50
0,50
0,11
2,00
2,00
1,00
0,50
1,00
0,14
12 Nkleer
4,00
4,00
4,00
5,00
5,00
0,14
8,00
8,00
7,00
5,00
7,00
1,00
0,07
0,07
0,07
0,05
0,05
0,38
0,02
0,02
0,02
0,05
0,02
0,18
TOPLAM
CM3 Finansman Maliyeti
18,40
1
18,40
2
18,40
3
24,50
4
24,50
5
2,25
6
50,00
7
50,00
8
37,00
9
24,50
10
37,00
11
9,89
12
1 Yerli linyit kmr
0,0543
0,0543
0,0543
0,0816
0,0816
0,0493
0,1000
0,1000
0,1081
0,0816
0,1081
0,0253
2 Yerli ta kmr
0,0543
0,0543
0,0543
0,0816
0,0816
0,0493
0,1000
0,1000
0,1081
0,0816
0,1081
0,0253
3 thal kmr
0,0543
0,0543
0,0543
0,0816
0,0816
0,0493
0,1000
0,1000
0,1081
0,0816
0,1081
0,0253
4 Petrol rnleri
0,0272
0,0272
0,0272
0,0408
0,0408
0,0493
0,0800
0,0800
0,0541
0,0408
0,0541
0,0202
5 Doalgaz
0,0272
0,0272
0,0272
0,0408
0,0408
0,0493
0,0800
0,0800
0,0541
0,0408
0,0541
0,0202
0,4891
0,4891
0,4891
0,3673
0,3673
0,4437
0,1800
0,1800
0,2432
0,3673
0,2432
0,7081
0,0109
0,0109
0,0109
0,0102
0,0102
0,0493
0,0200
0,0200
0,0135
0,0102
0,0135
0,0126
8 Rzgar
0,0109
0,0109
0,0109
0,0102
0,0102
0,0493
0,0200
0,0200
0,0135
0,0102
0,0135
0,0126
9 Gne (Fotovoltaik)
0,0136
0,0136
0,0136
0,0204
0,0204
0,0493
0,0400
0,0400
0,0270
0,0204
0,0270
0,0145
10 Biyo-Ktle
0,0272
0,0272
0,0272
0,0408
0,0408
0,0493
0,0800
0,0800
0,0541
0,0408
0,0541
0,0202
11 Jeotermal
0,0136
0,0136
0,0136
0,0204
0,0204
0,0493
0,0400
0,0400
0,0270
0,0204
0,0270
0,0145
12 Nkleer
0,2174
0,2174
0,2174
0,2041
0,2041
0,0634
0,1600
0,1600
0,1892
0,2041
0,1892
0,1012
11
10
0,0749
0,0749
0,0749
0,0451
0,0451
0,3806
0,0160
0,0160
0,0250
0,0451
0,0250
0,1773
1,0000
Finansman
1
7 Hidroelektrik (Kk, akarsu zerinde) Sresi
1
8 Rzgar
2
9 Gne (Fotovoltaik)
say
4 Petrol rnleri
5 Doalgaz
10 Biyo-Ktle
1 Yerli linyit kmr
2 Yerli ta kmr
3 thal kmr
10
4
8
4
8
3
7
3
7
3
7
2
6
2
6
2
6
21
21
13
13
13
11 Jeotermal
12 Nkleer
31
2
7
31
Std. Dev.
8
0,13362214
9 Gne (Fotovoltaik)
0,24786312 0,24786312
11
10
0,40012324 0,40012324 0,24786312 0,24786312

0,40012324 0,40012324 0,24786312 0,24786312 0,13362214
0,56952828 0,56952828 0,40012324 0,40012324 0,24786312 0,24786312 0,24786312
2 Yerli ta kmr
0,56952828 0,56952828 0,40012324 0,40012324 0,24786312 0,24786312 0,24786312 0,13362214
3 thal kmr
0,56952828 0,56952828 0,40012324 0,40012324 0,24786312 0,24786312 0,24786312 0,13362214 0,13362214

0,84886466 0,84886466
0,7268703
8 Rzgar
9 Gne (Fotovoltaik)
11
10
4 Petrol rnleri
5 Doalgaz
10 Biyo-Ktle
1 Yerli linyit kmr
2 Yerli ta kmr
3 thal kmr
12 Nkleer
171 Mean
6
0,7268703 0,56952828 0,56952828 0,56952828 0,40012324 0,40012324 0,40012324
0,99696875 0,99696875 0,98972579 0,98972579 0,97048562 0,97048562 0,97048562 0,92782441 0,92782441 0,92782441
7
11 Jeotermal
12
0,40012324 0,40012324 0,24786312 0,24786312 0,13362214 0,13362214
1 Yerli linyit kmr
0,24786312 0,24786312 0,13362214
5 Doalgaz
12 Nkleer
2,59090909
9
4 Petrol rnleri
10 Biyo-Ktle
4 Toplam
8 Rzgar
11 Jeotermal
66
0,7268703
12
1
6
149

atamalarnn yaplmas
10
1 Yerli linyit kmr
1,00
0,50
0,33
0,11
0,17
3,00
3,00
3,00
3,00
3,00
3,00
2,00
2 Yerli ta kmr
2,00
1,00
0,33
0,11
0,20
3,00
3,00
3,00
3,00
3,00
3,00
3,00
3 thal kmr
3,00
3,00
1,00
0,13
0,33
5,00
5,00
5,00
5,00
5,00
5,00
5,00
4 Petrol rnleri
9,00
9,00
8,00
1,00
5,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
5 Doalgaz
6,00
5,00
3,00
0,20
1,00
8,00
8,00
8,00
8,00
8,00
8,00
7,00
0,33
0,33
0,20
0,11
0,13
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,50
0,33
0,33
0,20
0,11
0,13
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,50
8 Rzgar
0,33
0,33
0,20
0,11
0,13
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,50
9 Gne (Fotovoltaik)
0,33
0,33
0,20
0,11
0,13
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,50
10 Biyo-Ktle
0,33
0,33
0,20
0,11
0,13
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,50
11 Jeotermal
0,33
0,33
0,20
0,11
0,13
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
12 Nkleer
0,50
0,33
0,20
0,11
0,14
2,00
2,00
2,00
2,00
2,00
2,00
1,00
36,00
10
36,00
11
30,00
12
CM4 Yakt Maliyeti
TOPLAM
CM4 Yakt Maliyeti
23,50
1
20,83
2
14,07
3
2,33
7,59
36,00
6
36,00
7
36,00
8
36,00
9
11
12
0,50
1 Yerli linyit kmr
0,0426
0,0240
0,0237
0,0478
0,0220
0,0833
0,0833
0,0833
0,0833
0,0833
0,0833
0,0667
2 Yerli ta kmr
0,0851
0,0480
0,0237
0,0478
0,0263
0,0833
0,0833
0,0833
0,0833
0,0833
0,0833
0,1000
3 thal kmr
0,1277
0,1440
0,0711
0,0538
0,0439
0,1389
0,1389
0,1389
0,1389
0,1389
0,1389
0,1667
4 Petrol rnleri
0,3830
0,4320
0,5687
0,4301
0,6585
0,2500
0,2500
0,2500
0,2500
0,2500
0,2500
0,3000
5 Doalgaz
0,2553
0,2400
0,2133
0,0860
0,1317
0,2222
0,2222
0,2222
0,2222
0,2222
0,2222
0,2333
0,0142
0,0160
0,0142
0,0478
0,0165
0,0278
0,0278
0,0278
0,0278
0,0278
0,0278
0,0167
0,0142
0,0160
0,0142
0,0478
0,0165
0,0278
0,0278
0,0278
0,0278
0,0278
0,0278
0,0167
8 Rzgar
0,0142
0,0160
0,0142
0,0478
0,0165
0,0278
0,0278
0,0278
0,0278
0,0278
0,0278
0,0167
9 Gne (Fotovoltaik)
0,0142
0,0160
0,0142
0,0478
0,0165
0,0278
0,0278
0,0278
0,0278
0,0278
0,0278
0,0167
10 Biyo-Ktle
0,0142
0,0160
0,0142
0,0478
0,0165
0,0278
0,0278
0,0278
0,0278
0,0278
0,0278
0,0167
11 Jeotermal
0,0142
0,0160
0,0142
0,0478
0,0165
0,0278
0,0278
0,0278
0,0278
0,0278
0,0278
0,0167
12 Nkleer
0,0213
0,0160
0,0142
0,0478
0,0188
0,0556
0,0556
0,0556
0,0556
0,0556
0,0556
0,0333
Yakt
Maliyeti
0,00 ($
11
10
0,00
8 Rzgar
0,00
9 Gne (Fotovoltaik)
0,06
0,07
0,12
0,36
0,21
0,02
0,02
0,02
0,02
0,02
0,02
0,04
0,0606
0,0692
0,1200
0,3560
0,2077
0,0243
0,0243
0,0243
0,0243
0,0243
0,0243
0,0404
1,0000
0,00
10 Biyo-Ktle
0,00
11 Jeotermal
0,00
12 Nkleer
0,76
1 Yerli linyit kmr
2,00
2 Yerli ta kmr
3,00
3 thal kmr
5,00
5 Doalgaz
4 Petrol rnleri
8,00
13,00
13
13
8
13
8
13
8
13
8
13
7
12
6
11
5
10
3
8
32
32
32
32
27
21
17
11
32
4
6
32
Std. Dev.
7
5 Toplam
5
272 Mean
4,11757576
10
11
12
0,15997239
8 Rzgar
0,15997239 0,15997239
9 Gne (Fotovoltaik)
0,15997239 0,15997239 0,15997239
10 Biyo-Ktle
0,15997239 0,15997239 0,15997239 0,15997239
11 Jeotermal
0,15997239 0,15997239 0,15997239 0,15997239 0,15997239
12 Nkleer
66
say
0,2086832
0,2086832
0,2086832
0,2086832
0,2086832
0,2086832
1 Yerli linyit kmr
0,30450557 0,30450557 0,30450557 0,30450557 0,30450557 0,30450557 0,24350944
2 Yerli ta kmr
0,39360223 0,39360223 0,39360223 0,39360223 0,39360223 0,39360223 0,32508891 0,22571641
3 thal kmr
0,58439242 0,58439242 0,58439242 0,58439242 0,58439242 0,58439242 0,51179529 0,39360223 0,30450557
5 Doalgaz
0,82581925 0,82581925 0,82581925 0,82581925 0,82581925 0,82581925
4 Petrol rnleri
0,98404303 0,98404303 0,98404303 0,98404303 0,98404303 0,98404303 0,97511377

6
8 Rzgar
9 Gne (Fotovoltaik)
10
11
0,7746353 0,67533253 0,58439242 0,39360223
12
0,9517838 0,92232099 0,82581925 0,58439242

1
10 Biyo-Ktle
11 Jeotermal
12 Nkleer
1 Yerli linyit kmr
2 Yerli ta kmr
3 thal kmr
5 Doalgaz
4 Petrol rnleri
1
4
150

atamalarnn yaplmas
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
1,00
0,50
0,50
0,50
0,50
0,25
0,25
0,33
0,50
0,11
0,50
0,50
2 Yerli ta kmr
2,00
1,00
0,50
0,50
0,50
0,25
0,25
0,33
0,50
0,11
0,50
0,50
3 thal kmr
2,00
2,00
1,00
0,50
0,50
0,25
0,25
0,33
0,50
0,11
0,50
0,50
4 Petrol rnleri
2,00
2,00
2,00
1,00
0,50
0,25
0,25
0,33
0,50
0,11
0,50
0,50
5 Doalgaz
2,00
2,00
2,00
2,00
1,00
0,25
0,25
0,33
0,50
0,11
0,50
0,50
4,00
4,00
4,00
4,00
4,00
1,00
4,00
0,33
4,00
0,11
4,00
4,00
4,00
4,00
4,00
4,00
4,00
0,25
1,00
0,33
4,00
0,11
4,00
4,00
8 Rzgar
3,00
3,00
3,00
3,00
3,00
3,00
3,00
1,00
3,00
0,11
3,00
3,00
9 Gne (Fotovoltaik)
2,00
2,00
2,00
2,00
2,00
0,25
0,25
0,33
1,00
0,11
2,00
2,00
10 Biyo-Ktle
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
1,00
9,00
9,00
11 Jeotermal
2,00
2,00
2,00
2,00
2,00
0,25
0,25
0,33
0,50
0,11
1,00
2,00
12 Nkleer
2,00
2,00
2,00
2,00
2,00
0,25
0,25
0,33
0,50
0,11
0,50
1,00
0,02
0,02
0,03
0,03
0,04
0,12
0,10
0,11
0,05
0,39
0,05
0,04
CM5 Yer Maliyeti
TOPLAM
CM5 Yer Maliyeti
35,00
1
33,50
2
32,00
3
30,50
4
29,00
5
15,25
6
19,00
7
13,33
8
24,50
9
2,22
10
26,00
11
27,50
12
1 Yerli linyit kmr
0,0286
0,0149
0,0156
0,0164
0,0172
0,0164
0,0132
0,0250
0,0204
0,0500
0,0192
0,0182
2 Yerli ta kmr
0,0571
0,0299
0,0156
0,0164
0,0172
0,0164
0,0132
0,0250
0,0204
0,0500
0,0192
0,0182
3 thal kmr
0,0571
0,0597
0,0313
0,0164
0,0172
0,0164
0,0132
0,0250
0,0204
0,0500
0,0192
0,0182
4 Petrol rnleri
0,0571
0,0597
0,0625
0,0328
0,0172
0,0164
0,0132
0,0250
0,0204
0,0500
0,0192
0,0182
5 Doalgaz
0,0571
0,0597
0,0625
0,0656
0,0345
0,0164
0,0132
0,0250
0,0204
0,0500
0,0192
0,0182
0,1143
0,1194
0,1250
0,1311
0,1379
0,0656
0,2105
0,0250
0,1633
0,0500
0,1538
0,1455
0,1143
0,1194
0,1250
0,1311
0,1379
0,0164
0,0526
0,0250
0,1633
0,0500
0,1538
0,1455
8 Rzgar
0,0857
0,0896
0,0938
0,0984
0,1034
0,1967
0,1579
0,0750
0,1224
0,0500
0,1154
0,1091
9 Gne (Fotovoltaik)
0,0571
0,0597
0,0625
0,0656
0,0690
0,0164
0,0132
0,0250
0,0408
0,0500
0,0769
0,0727
10 Biyo-Ktle
0,2571
0,2687
0,2813
0,2951
0,3103
0,5902
0,4737
0,6750
0,3673
0,4500
0,3462
0,3273
11 Jeotermal
0,0571
0,0597
0,0625
0,0656
0,0690
0,0164
0,0132
0,0250
0,0204
0,0500
0,0385
0,0727
12 Nkleer
0,0571
0,0597
0,0625
0,0656
0,0690
0,0164
0,0132
0,0250
0,0204
0,0500
0,0192
0,0364
Kullanlan
Yer2,50
(km2 /
11
10
2 Yerli ta kmr
2,50
3 thal kmr
2,50
4 Petrol rnleri
2,50
5 Doalgaz
2,50
2,50
18,00
16
16
16
16
16
16
32,87
30
30
30
30
30
30
9 Gne (Fotovoltaik)
35,00
33
33
33
33
33
33
8 Rzgar
100,00
98
98
98
98
98
98
82
67
65
750,00
748
748
5.000,00
4.998
4.998
748
4.998
748
4.998
748
4.998
748
4.998
732
4.982
717
4.967
715
4.965
650
4.900
5.921
5.921
5.921
5.921
5.828
5.754
5.745
5.550
0,0213
0,0249
0,0287
0,0326
0,0368
0,1201
0,1029
0,1081
0,0507
0,3868
0,0458
0,0412
1,0000
1 Yerli linyit kmr
12 Nkleer
11 Jeotermal

10 Biyo-Ktle
5.921
5.921
1.792
Std. Dev.
1
2
1 Yerli linyit kmr
0
0
15
17
12
11
0,29818284
0,29818284 0,29818284
4 Petrol rnleri
0,29818284 0,29818284 0,29818284
5 Doalgaz
0,29818284 0,29818284 0,29818284 0,29818284
12 Nkleer
0,29818284 0,29818284 0,29818284 0,29818284 0,29818284
11 Jeotermal
0,30118827 0,30118827 0,30118827 0,30118827 0,30118827 0,30118827

0,3040843
0,3040843
0,3040843
0,3040843
0,3040843
62.652 Mean
10
0,3040843 0,30106585
9 Gne (Fotovoltaik)
0,30450015 0,30450015 0,30450015 0,30450015 0,30450015 0,30450015 0,30147984 0,29859504
8 Rzgar
0,31730978 0,31730978 0,31730978 0,31730978 0,31730978 0,31730978 0,31423447 0,31129622 0,31087632
0,45518423 0,45518423 0,45518423 0,45518423 0,45518423 0,45518423 0,45175765 0,44847372
0,4480036 0,43369566
0,98804809 0,98804809 0,98804809 0,98804809 0,98804809 0,98804809 0,98777628 0,98751049 0,98747201 0,98624741
1
12
11
1 Yerli linyit kmr
2 Yerli ta kmr
3 thal kmr
4 Petrol rnleri
5 Doalgaz
12 Nkleer
11 Jeotermal
9 Gne (Fotovoltaik)
8 Rzgar
10 Biyo-Ktle
4.250
6
3 thal kmr
10 Biyo-Ktle
4.250 Toplam
949,266818
2 Yerli ta kmr
66
say
0,967234
6
1
10
151

atamalarnn yaplmas
CM5 Senaryo 7
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
1,00
0,50
0,50
0,50
0,50
0,11
0,33
0,25
0,33
0,50
0,33
0,50
2 Yerli ta kmr
2,00
1,00
0,50
0,50
0,50
0,11
0,33
0,25
0,33
0,50
0,33
0,50
3 thal kmr
2,00
2,00
1,00
0,50
0,50
0,11
0,33
0,25
0,33
0,50
0,33
0,50
4 Petrol rnleri
2,00
2,00
2,00
1,00
0,50
0,11
0,33
0,25
0,33
0,50
0,33
0,50
5 Doalgaz
2,00
2,00
2,00
2,00
1,00
0,11
0,33
0,25
0,33
0,50
0,33
0,50
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
1,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
3,00
3,00
3,00
3,00
3,00
0,11
1,00
0,33
0,50
3,00
3,00
3,00
8 Rzgar
4,00
4,00
4,00
4,00
4,00
0,11
3,00
1,00
3,00
4,00
4,00
4,00
9 Gne (Fotovoltaik)
3,00
3,00
3,00
3,00
3,00
0,11
2,00
0,33
1,00
3,00
3,00
3,00
10 Biyo-Ktle
2,00
2,00
2,00
2,00
2,00
0,11
0,33
0,25
0,33
1,00
0,33
2,00
11 Jeotermal
3,00
3,00
3,00
3,00
3,00
0,11
0,33
0,25
0,33
3,00
1,00
3,00
12 Nkleer
2,00
2,00
2,00
2,00
2,00
0,11
0,33
0,25
0,33
0,50
0,33
1,00
0,02
0,02
0,03
0,03
0,04
0,39
0,08
0,13
0,09
0,05
0,07
0,04
Yer Maliyeti
TOPLAM
CM5 Senaryo 7
Yer Maliyeti
35,00
33,50
32,00
30,50
29,00
2,22
17,67
12,67
16,17
26,00
22,33
27,50
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
0,0286
0,0149
0,0156
0,0164
0,0172
0,0500
0,0189
0,0197
0,0206
0,0192
0,0149
0,0182
2 Yerli ta kmr
0,0571
0,0299
0,0156
0,0164
0,0172
0,0500
0,0189
0,0197
0,0206
0,0192
0,0149
0,0182
3 thal kmr
0,0571
0,0597
0,0313
0,0164
0,0172
0,0500
0,0189
0,0197
0,0206
0,0192
0,0149
0,0182
4 Petrol rnleri
0,0571
0,0597
0,0625
0,0328
0,0172
0,0500
0,0189
0,0197
0,0206
0,0192
0,0149
0,0182
5 Doalgaz
0,0571
0,0597
0,0625
0,0656
0,0345
0,0500
0,0189
0,0197
0,0206
0,0192
0,0149
0,0182
0,2571
0,2687
0,2813
0,2951
0,3103
0,4500
0,5094
0,7105
0,5567
0,3462
0,4030
0,3273
0,0857
0,0896
0,0938
0,0984
0,1034
0,0500
0,0566
0,0263
0,0309
0,1154
0,1343
0,1091
8 Rzgar
0,1143
0,1194
0,1250
0,1311
0,1379
0,0500
0,1698
0,0789
0,1856
0,1538
0,1791
0,1455
9 Gne (Fotovoltaik)
0,0857
0,0896
0,0938
0,0984
0,1034
0,0500
0,1132
0,0263
0,0619
0,1154
0,1343
0,1091
10 Biyo-Ktle
0,0571
0,0597
0,0625
0,0656
0,0690
0,0500
0,0189
0,0197
0,0206
0,0385
0,0149
0,0727
11 Jeotermal
0,0857
0,0896
0,0938
0,0984
0,1034
0,0500
0,0189
0,0197
0,0206
0,1154
0,0448
0,1091
12 Nkleer
0,0571
0,0597
0,0625
0,0656
0,0690
0,0500
0,0189
0,0197
0,0206
0,0192
0,0149
0,0364
Kullanlan
Yer2,50
(km2 /
11
10
2 Yerli ta kmr
2,50
3 thal kmr
2,50
4 Petrol rnleri
2,50
5 Doalgaz
0,0212
0,0248
0,0286
0,0326
0,0367
0,3930
0,0828
0,1325
0,0901
0,0458
0,0708
0,0411
1,0000
1 Yerli linyit kmr
2,50
12 Nkleer
2,50
10 Biyo-Ktle
2,50
11 Jeotermal
18,00
16
16
16
16
16
16
16
32,87
30
30
30
30
30
30
30
9 Gne (Fotovoltaik)
35,00
33
33
33
33
33
33
33
17
8 Rzgar
100,00
98
98
750,00
748
748
98
748
98
748
98
748
98
748
98
748
82
732
67
717
65
715
923
923
923
923
923
846
786
780
923
265
1
1 Yerli linyit kmr
923
Std. Dev.
2
0
0
15
650 Toplam
650
9.526 Mean
144,331061
12
11
10
2 Yerli ta kmr
0,29266316
3 thal kmr
0,29266316 0,29266316
4 Petrol rnleri
0,29266316 0,29266316 0,29266316
5 Doalgaz
0,29266316 0,29266316 0,29266316 0,29266316
12 Nkleer
0,29266316 0,29266316 0,29266316 0,29266316 0,29266316
10 Biyo-Ktle
0,29266316 0,29266316 0,29266316 0,29266316 0,29266316 0,29266316
11 Jeotermal
0,31311999 0,31311999 0,31311999 0,31311999 0,31311999 0,31311999 0,31311999
0,33330248 0,33330248 0,33330248 0,33330248 0,33330248 0,33330248 0,33330248 0,31227661
9 Gne (Fotovoltaik)
0,33623518 0,33623518 0,33623518 0,33623518 0,33623518 0,33623518 0,33623518 0,31513197 0,29543728
8 Rzgar
0,42973944 0,42973944 0,42973944 0,42973944 0,42973944 0,42973944 0,42973944 0,40685876 0,38520193 0,38212717
66
say
0,9887017
1
0,9887017
2
0,9887017
3
0,9887017
4
0,9887017
5
0,9887017
12
0,9887017 0,98684454 0,98482062 0,98450985 0,97203645

10
11
1 Yerli linyit kmr
2 Yerli ta kmr
3 thal kmr
4 Petrol rnleri
5 Doalgaz
12 Nkleer
10 Biyo-Ktle
11 Jeotermal
9 Gne (Fotovoltaik)
8 Rzgar
1
6
152

atamalarnn yaplmas
letim Sistemine Balant ve

CM6 Rezerve G Maliyeti
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
1,00
2,00
2,00
3,00
3,00
0,50
2,00
0,11
0,14
3,00
2,00
0,50
2 Yerli ta kmr
0,50
1,00
1,00
2,00
2,00
0,33
1,00
0,11
0,13
2,00
1,00
0,33
3 thal kmr
0,50
1,00
1,00
2,00
2,00
0,33
1,00
0,11
0,13
2,00
1,00
0,33
4 Petrol rnleri
0,33
0,50
0,50
1,00
1,00
0,20
0,50
0,11
0,11
1,00
0,50
0,20
5 Doalgaz
0,33
0,50
0,50
1,00
1,00
0,20
0,50
0,11
0,11
1,00
0,50
0,20
2,00
3,00
3,00
5,00
5,00
1,00
3,00
0,13
0,17
5,00
3,00
1,00
0,50
1,00
1,00
2,00
2,00
0,33
1,00
0,11
0,13
2,00
1,00
0,33
8 Rzgar
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
8,00
9,00
1,00
3,00
9,00
9,00
8,00
9 Gne (Fotovoltaik)
7,00
8,00
8,00
9,00
9,00
6,00
8,00
0,33
1,00
9,00
8,00
6,00
10 Biyo-Ktle
0,33
0,50
0,50
1,00
1,00
0,20
0,50
0,11
0,11
1,00
0,50
0,20
11 Jeotermal
0,50
1,00
1,00
2,00
2,00
0,33
1,00
0,11
0,13
2,00
1,00
0,33
12 Nkleer
2,00
3,00
3,00
5,00
5,00
1,00
3,00
0,13
0,17
5,00
3,00
1,00
0,05
0,03
0,03
0,02
0,02
0,09
0,03
0,34
0,25
0,02
0,03
0,09
TOPLAM
letim Sistemine Balant ve
CM6 Rezerve G Maliyeti
24,00
30,50
30,50
42,00
42,00
18,43
30,50
2,47
5,31
42,00
30,50
18,43
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
0,0417
0,0656
0,0656
0,0714
0,0714
0,0271
0,0656
0,0449
0,0269
0,0714
0,0656
0,0271
2 Yerli ta kmr
0,0208
0,0328
0,0328
0,0476
0,0476
0,0181
0,0328
0,0449
0,0235
0,0476
0,0328
0,0181
3 thal kmr
0,0208
0,0328
0,0328
0,0476
0,0476
0,0181
0,0328
0,0449
0,0235
0,0476
0,0328
0,0181
4 Petrol rnleri
0,0139
0,0164
0,0164
0,0238
0,0238
0,0108
0,0164
0,0449
0,0209
0,0238
0,0164
0,0108
5 Doalgaz
0,0139
0,0164
0,0164
0,0238
0,0238
0,0108
0,0164
0,0449
0,0209
0,0238
0,0164
0,0108
0,0833
0,0984
0,0984
0,1190
0,1190
0,0542
0,0984
0,0506
0,0314
0,1190
0,0984
0,0542
0,0208
0,0328
0,0328
0,0476
0,0476
0,0181
0,0328
0,0449
0,0235
0,0476
0,0328
0,0181
8 Rzgar
0,3750
0,2951
0,2951
0,2143
0,2143
0,4340
0,2951
0,4045
0,5650
0,2143
0,2951
0,4340
9 Gne (Fotovoltaik)
0,2917
0,2623
0,2623
0,2143
0,2143
0,3255
0,2623
0,1348
0,1883
0,2143
0,2623
0,3255
10 Biyo-Ktle
0,0139
0,0164
0,0164
0,0238
0,0238
0,0108
0,0164
0,0449
0,0209
0,0238
0,0164
0,0108
11 Jeotermal
0,0208
0,0328
0,0328
0,0476
0,0476
0,0181
0,0328
0,0449
0,0235
0,0476
0,0328
0,0181
12 Nkleer
0,0833
0,0984
0,0984
0,1190
0,1190
0,0542
0,0984
0,0506
0,0314
0,1190
0,0984
0,0542
Sistem
Maliyeti
1,00
11
10
5 Doalgaz
1,00
10 Biyo-Ktle
1,00
2 Yerli ta kmr
2,00
3 thal kmr
2,00
2,00
2,00
1 Yerli linyit kmr
3,00
4,00
4,00
8,00
10,00
7
9
6
8
6
8
6
8
6
8
5
7
4
6
4
6
28
19
19
19
19
14
10
10
0,0537
0,0333
0,0333
0,0199
0,0199
0,0854
0,0333
0,3363
0,2465
0,0199
0,0333
0,0854
1,0000
4 Petrol rnleri
11 Jeotermal
12 Nkleer
9 Gne (Fotovoltaik)
8 Rzgar
28
3
4
4 Petrol rnleri
5 Doalgaz
10 Biyo-Ktle
28
Std. Dev.
5
11
12
0,238414
0,238414
0,238414
0,238414
0,238414 0,14172694
0,238414
0,238414
0,238414 0,14172694 0,14172694
0,238414
0,238414
0,238414 0,14172694 0,14172694 0,14172694
1 Yerli linyit kmr
0,36308141 0,36308141 0,36308141
0,50436627 0,50436627 0,50436627 0,36308141 0,36308141 0,36308141 0,36308141
0,238414
0,238414
0,238414
0,9272569
0,9272569
4 Petrol rnleri
5 Doalgaz
0,238414
0,238414 0,14172694
0,9272569 0,86312827 0,86312827 0,86312827 0,86312827 0,76831324 0,64509974 0,64509974
0,98529772 0,98529772 0,98529772 0,96537925 0,96537925 0,96537925 0,96537925
10 Biyo-Ktle
10
11
0,9272569 0,86312827 0,86312827 0,36308141

1
12
2 Yerli ta kmr
3 thal kmr
1 Yerli linyit kmr
9 Gne (Fotovoltaik)
8 Rzgar
12 Nkleer
196 Mean
8
0,238414
0,50436627 0,50436627 0,50436627 0,36308141 0,36308141 0,36308141 0,36308141
11 Jeotermal
2
9
0,14172694 0,14172694
0,238414
8 Rzgar
0,14172694
9 Gne (Fotovoltaik)
2 Toplam
3 thal kmr
12 Nkleer
2,96969697
10
2 Yerli ta kmr
11 Jeotermal
66
say
1
8
153

atamalarnn yaplmas
Santralin Kapatlma, Tasfiye ve

CM7 Atklarn Bertaraf Edilme Maliyeti
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
1,00
2,00
2,00
6,00
6,00
3,00
8,00
8,00
8,00
5,00
6,00
0,17
2 Yerli ta kmr
0,50
1,00
1,00
5,00
5,00
2,00
6,00
6,00
6,00
3,00
5,00
0,13
3 thal kmr
0,50
1,00
1,00
5,00
5,00
2,00
6,00
6,00
6,00
3,00
5,00
0,13
4 Petrol rnleri
0,17
0,20
0,20
1,00
1,00
0,33
2,00
2,00
2,00
0,50
1,00
0,11
5 Doalgaz
0,17
0,20
0,20
1,00
1,00
0,33
2,00
2,00
2,00
0,50
1,00
0,11
0,33
0,50
0,50
3,00
3,00
1,00
5,00
5,00
5,00
2,00
3,00
0,13
0,13
0,17
0,17
0,50
0,50
0,20
1,00
1,00
1,00
0,33
0,50
0,11
8 Rzgar
0,13
0,17
0,17
0,50
0,50
0,20
1,00
1,00
1,00
0,33
0,50
0,11
9 Gne (Fotovoltaik)
0,13
0,17
0,17
0,50
0,50
0,20
1,00
1,00
1,00
0,33
0,50
0,11
10 Biyo-Ktle
0,20
0,33
0,33
2,00
2,00
0,50
3,00
3,00
3,00
1,00
2,00
0,11
11 Jeotermal
0,17
0,20
0,20
1,00
1,00
0,33
2,00
2,00
2,00
0,50
1,00
0,11
12 Nkleer
6,00
8,00
8,00
9,00
9,00
8,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
1,00
0,16
0,11
0,11
0,03
0,03
0,07
0,02
0,02
0,02
0,05
0,03
0,37
9,41
TOPLAM
Santralin Kapatlma, Tasfiye ve
CM7 Atklarn Bertaraf Edilme Maliyeti
13,93
13,93
34,50
34,50
18,10
46,00
46,00
46,00
25,50
34,50
2,32
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
0,1063
0,1435
0,1435
0,1739
0,1739
0,1657
0,1739
0,1739
0,1739
0,1961
0,1739
0,0719
2 Yerli ta kmr
0,0531
0,0718
0,0718
0,1449
0,1449
0,1105
0,1304
0,1304
0,1304
0,1176
0,1449
0,0539
3 thal kmr
0,0531
0,0718
0,0718
0,1449
0,1449
0,1105
0,1304
0,1304
0,1304
0,1176
0,1449
0,0539
4 Petrol rnleri
0,0177
0,0144
0,0144
0,0290
0,0290
0,0184
0,0435
0,0435
0,0435
0,0196
0,0290
0,0479
5 Doalgaz
0,0177
0,0144
0,0144
0,0290
0,0290
0,0184
0,0435
0,0435
0,0435
0,0196
0,0290
0,0479
0,0354
0,0359
0,0359
0,0870
0,0870
0,0552
0,1087
0,1087
0,1087
0,0784
0,0870
0,0539
0,0133
0,0120
0,0120
0,0145
0,0145
0,0110
0,0217
0,0217
0,0217
0,0131
0,0145
0,0479
8 Rzgar
0,0133
0,0120
0,0120
0,0145
0,0145
0,0110
0,0217
0,0217
0,0217
0,0131
0,0145
0,0479
9 Gne (Fotovoltaik)
0,0133
0,0120
0,0120
0,0145
0,0145
0,0110
0,0217
0,0217
0,0217
0,0131
0,0145
0,0479
10 Biyo-Ktle
0,0213
0,0239
0,0239
0,0580
0,0580
0,0276
0,0652
0,0652
0,0652
0,0392
0,0580
0,0479
11 Jeotermal
0,0177
0,0144
0,0144
0,0290
0,0290
0,0184
0,0435
0,0435
0,0435
0,0196
0,0290
0,0479
12 Nkleer
0,6377
0,5742
0,5742
0,2609
0,2609
0,4420
0,1957
0,1957
0,1957
0,3529
0,2609
0,4311
11
10
0,1559
0,1087
0,1087
0,0291
0,0291
0,0735
0,0182
0,0182
0,0182
0,0461
0,0291
0,3651
1,0000
Kapatlma
1,00
1,00
8 Rzgar
1,00
9 Gne (Fotovoltaik)
say
4 Petrol rnleri
2,00
5 Doalgaz
2,00
11 Jeotermal
2,00
3,00
4,00
2 Yerli ta kmr
5,00
3 thal kmr
5,00
6,00
10,00
5
9
4
8
4
8
4
8
3
7
2
6
1
5
1
5
30
21
21
21
15
10
10 Biyo-Ktle
1 Yerli linyit kmr

12 Nkleer
30
2
7
30
Std. Dev.
8
11
10
0,10960419
0,10960419 0,10960419
4 Petrol rnleri
0,20878441 0,20878441 0,20878441
5 Doalgaz
0,20878441 0,20878441 0,20878441 0,10960419
11 Jeotermal
0,20878441 0,20878441 0,20878441 0,10960419 0,10960419
10 Biyo-Ktle
0,34728649 0,34728649 0,34728649 0,20878441 0,20878441 0,20878441

0,5101052
0,5101052
0,67123365 0,67123365 0,67123365
0,5101052
0,5101052
0,5101052 0,34728649 0,20878441
3 thal kmr
0,67123365 0,67123365 0,67123365
0,5101052
0,5101052
0,5101052 0,34728649 0,20878441 0,10960419
0,8054668
0,8054668
0,8054668 0,67123365 0,67123365 0,67123365
0,9943498
0,9943498
0,9943498 0,98279696 0,98279696 0,98279696 0,95517914
194 Mean
10
11
0,5101052 0,34728649 0,20878441 0,20878441
10
0,8996045
6
0,8054668
2
0,8054668 0,67123365
3
8 Rzgar
9 Gne (Fotovoltaik)
4 Petrol rnleri
5 Doalgaz
11 Jeotermal
10 Biyo-Ktle
2 Yerli ta kmr
3 thal kmr
1 Yerli linyit kmr
12 Nkleer
4
1
0,5101052 0,34728649 0,34728649 0,34728649 0,20878441
2 Yerli ta kmr
12 Nkleer
9 Gne (Fotovoltaik)
1 Yerli linyit kmr
4 Toplam
2,93939394
8 Rzgar
66
1
12
154

atamalarnn yaplmas
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
1,00
1,00
2,00
5,00
6,00
0,20
1,00
0,50
8,00
3,00
4,00
8,00
2 Yerli ta kmr
1,00
1,00
1,00
4,00
5,00
0,14
1,00
0,33
7,00
3,00
2,00
7,00
3 thal kmr
0,50
1,00
1,00
3,00
3,00
0,13
0,50
0,25
5,00
1,00
2,00
6,00
4 Petrol rnleri
0,20
0,25
0,33
1,00
1,00
0,11
0,20
0,13
2,00
0,50
1,00
2,00
5 Doalgaz
0,17
0,20
0,33
1,00
1,00
0,11
0,17
0,13
1,00
0,50
1,00
2,00
5,00
7,00
8,00
9,00
9,00
1,00
5,00
3,00
9,00
8,00
9,00
9,00
1,00
1,00
2,00
5,00
6,00
0,20
1,00
0,50
8,00
3,00
4,00
8,00
8 Rzgar
2,00
3,00
4,00
8,00
8,00
0,33
2,00
1,00
9,00
5,00
7,00
9,00
9 Gne (Fotovoltaik)
0,13
0,14
0,20
0,50
1,00
0,11
0,13
0,11
1,00
0,25
0,33
1,00
10 Biyo-Ktle
0,33
0,33
1,00
2,00
2,00
0,13
0,33
0,20
4,00
1,00
1,00
5,00
11 Jeotermal
0,25
0,50
0,50
1,00
1,00
0,11
0,25
0,14
3,00
1,00
1,00
3,00
12 Nkleer
0,13
0,14
0,17
0,50
0,50
0,11
0,13
0,11
1,00
0,20
0,33
1,00
0,10
0,08
0,06
0,02
0,02
0,32
0,10
0,17
0,02
0,04
0,03
0,01
R1 G Kalitesini Bozma
TOPLAM
R1 G Kalitesini Bozma
11,70
1
15,57
2
20,53
3
40,00
4
43,50
5
2,68
6
11,70
7
6,40
8
58,00
9
26,45
10
32,67
11
61,00
12
1 Yerli linyit kmr
0,0855
0,0642
0,0974
0,1250
0,1379
0,0746
0,0855
0,0781
0,1379
0,1134
0,1224
0,1311
2 Yerli ta kmr
0,0855
0,0642
0,0487
0,1000
0,1149
0,0533
0,0855
0,0521
0,1207
0,1134
0,0612
0,1148
3 thal kmr
0,0427
0,0642
0,0487
0,0750
0,0690
0,0466
0,0427
0,0391
0,0862
0,0378
0,0612
0,0984
4 Petrol rnleri
0,0171
0,0161
0,0162
0,0250
0,0230
0,0414
0,0171
0,0195
0,0345
0,0189
0,0306
0,0328
5 Doalgaz
0,0142
0,0128
0,0162
0,0250
0,0230
0,0414
0,0142
0,0195
0,0172
0,0189
0,0306
0,0328
0,4274
0,4496
0,3896
0,2250
0,2069
0,3729
0,4274
0,4689
0,1552
0,3025
0,2755
0,1475
0,0855
0,0642
0,0974
0,1250
0,1379
0,0746
0,0855
0,0781
0,1379
0,1134
0,1224
0,1311
8 Rzgar
0,1709
0,1927
0,1948
0,2000
0,1839
0,1243
0,1709
0,1563
0,1552
0,1890
0,2143
0,1475
9 Gne (Fotovoltaik)
0,0107
0,0092
0,0097
0,0125
0,0230
0,0414
0,0107
0,0174
0,0172
0,0095
0,0102
0,0164
10 Biyo-Ktle
0,0285
0,0214
0,0487
0,0500
0,0460
0,0466
0,0285
0,0313
0,0690
0,0378
0,0306
0,0820
11 Jeotermal
0,0214
0,0321
0,0244
0,0250
0,0230
0,0414
0,0214
0,0223
0,0517
0,0378
0,0306
0,0492
12 Nkleer
0,0107
0,0092
0,0081
0,0125
0,0115
0,0414
0,0107
0,0174
0,0172
0,0076
0,0102
0,0164
12 Nkleer
G
Kalitesini
1,00
11
10
9 Gne (Fotovoltaik)
2,00
5 Doalgaz
5,00
0,1044
0,0845
0,0593
0,0244
0,0222
0,3207
0,1044
0,1750
0,0157
0,0434
0,0317
0,0144
1,0000
6,00
11 Jeotermal
8,00
10 Biyo-Ktle
10,00
3 thal kmr
12,00
11
10
2 Yerli ta kmr
14,00
13
12
1 Yerli linyit kmr
16,00
15
14
11
10
16,00
15
14
11
10
8 Rzgar
20,00
19
18
26,00
25
24
15
21
14
20
12
18
10
16
8
14
6
12
4
10
4
10
83
74
58
44
32
22
14
14
4 Petrol rnleri
124
6
12
12 Nkleer
113
Std. Dev.
9
6 Toplam
11
10
6
8
0,08859288
0,20223912 0,15730635
4 Petrol rnleri
0,25407865 0,20223912 0,08859288

0,3753073 0,31214855 0,15730635 0,11949189
0,51039189 0,44200461 0,25407865 0,20223912 0,11949189
3 thal kmr
0,64428349 0,57847429
2 Yerli ta kmr
0,76232853 0,70604683 0,51039189 0,44200461 0,31214855 0,20223912 0,11949189
1 Yerli linyit kmr
0,85490238 0,81212471 0,64428349 0,57847429 0,44200461 0,31214855 0,20223912 0,11949189
0,85490238 0,81212471 0,64428349 0,57847429 0,44200461 0,31214855 0,20223912 0,11949189 0,06407834
8 Rzgar
0,95954712 0,94220012 0,85490238 0,81212471 0,70604683 0,57847429 0,44200461 0,31214855 0,20223912 0,20223912
0,99725766 0,99540838 0,98166122 0,97240611 0,94220012 0,89058286 0,81212471 0,70604683 0,57847429 0,57847429 0,31214855
12
12 Nkleer
584 Mean
6
5 Doalgaz
10 Biyo-Ktle
8,84848485
5
9 Gne (Fotovoltaik)
11 Jeotermal
66
say
0,3753073 0,31214855 0,20223912 0,11949189
11
10
1
6
9 Gne (Fotovoltaik)
5 Doalgaz
4 Petrol rnleri
11 Jeotermal
10 Biyo-Ktle
3 thal kmr
2 Yerli ta kmr
1 Yerli linyit kmr
8 Rzgar
155

atamalarnn yaplmas
10
1 Yerli linyit kmr
1,00
1,00
0,33
0,33
1,00
0,33
0,13
0,11
0,11
1,00
0,20
1,00
2 Yerli ta kmr
1,00
1,00
0,33
0,33
1,00
0,33
0,13
0,11
0,11
1,00
0,20
1,00
3 thal kmr
3,00
3,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,20
0,13
0,14
1,00
1,00
5,00
4 Petrol rnleri
3,00
3,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,20
0,13
0,14
1,00
1,00
5,00
5 Doalgaz
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,14
0,11
0,13
1,00
0,33
3,00
3,00
3,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,20
0,13
0,14
1,00
1,00
5,00
8,00
8,00
5,00
5,00
7,00
5,00
1,00
0,33
1,00
7,00
3,00
9,00
8 Rzgar
9,00
9,00
8,00
8,00
9,00
8,00
3,00
1,00
1,00
9,00
7,00
9,00
9 Gne (Fotovoltaik)
9,00
9,00
7,00
7,00
8,00
7,00
1,00
1,00
1,00
8,00
5,00
9,00
10 Biyo-Ktle
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,14
0,11
0,13
1,00
0,33
5,00
11 Jeotermal
5,00
5,00
1,00
1,00
3,00
1,00
0,33
0,14
0,20
3,00
1,00
12 Nkleer
1,00
1,00
0,20
0,20
0,33
0,20
0,11
0,11
0,11
0,20
0,14
1,00
34,20
10
20,21
11
60,00
12
R2 Sreklilii Bozma Riski
TOPLAM
R2 Sreklilii Bozma Riski
45,00
1
45,00
2
26,87
3
26,87
4
34,33
5
26,87
6
6,58
3,41
4,21
11
12
7,00
1 Yerli linyit kmr
0,0222
0,0222
0,0124
0,0124
0,0291
0,0124
0,0190
0,0326
0,0264
0,0292
0,0099
0,0167
2 Yerli ta kmr
0,0222
0,0222
0,0124
0,0124
0,0291
0,0124
0,0190
0,0326
0,0264
0,0292
0,0099
0,0167
3 thal kmr
0,0667
0,0667
0,0372
0,0372
0,0291
0,0372
0,0304
0,0367
0,0339
0,0292
0,0495
0,0833
4 Petrol rnleri
0,0667
0,0667
0,0372
0,0372
0,0291
0,0372
0,0304
0,0367
0,0339
0,0292
0,0495
0,0833
5 Doalgaz
0,0222
0,0222
0,0372
0,0372
0,0291
0,0372
0,0217
0,0326
0,0297
0,0292
0,0165
0,0500
0,0667
0,0667
0,0372
0,0372
0,0291
0,0372
0,0304
0,0367
0,0339
0,0292
0,0495
0,0833
0,1778
0,1778
0,1861
0,1861
0,2039
0,1861
0,1520
0,0978
0,2374
0,2047
0,1484
0,1500
8 Rzgar
0,2000
0,2000
0,2978
0,2978
0,2621
0,2978
0,4559
0,2935
0,2374
0,2632
0,3464
0,1500
9 Gne (Fotovoltaik)
0,2000
0,2000
0,2605
0,2605
0,2330
0,2605
0,1520
0,2935
0,2374
0,2339
0,2474
0,1500
10 Biyo-Ktle
0,0222
0,0222
0,0372
0,0372
0,0291
0,0372
0,0217
0,0326
0,0297
0,0292
0,0165
0,0833
11 Jeotermal
0,1111
0,1111
0,0372
0,0372
0,0874
0,0372
0,0507
0,0419
0,0475
0,0877
0,0495
0,1167
12 Nkleer
0,0222
0,0222
0,0074
0,0074
0,0097
0,0074
0,0169
0,0326
0,0264
0,0058
0,0071
0,0167
12 Nkleer
Sreklilii
Bozma
2,00
11
10
1 Yerli linyit kmr
3,00
2 Yerli ta kmr
3,00
5 Doalgaz
4,00
10 Biyo-Ktle
0,02
0,02
0,04
0,04
0,03
0,04
0,18
0,28
0,23
0,03
0,07
0,02
0,0204
0,0204
0,0448
0,0448
0,0304
0,0448
0,1757
0,2752
0,2274
0,0332
0,0679
0,0152
1,0000
4,00
3 thal kmr
5,00
4 Petrol rnleri
5,00
5,00
6,00
8,00
9 Gne (Fotovoltaik)
8 Rzgar
9,00
10,00
6
7
5
6
5
6
4
5
4
5
4
5
3
4
1
2
29
20
20
13
13
13
11 Jeotermal
40
2
12
12 Nkleer
29
Std. Dev.
1
1 Toplam
1
10
11
0,17956206
0,17956206
5 Doalgaz
0,33398494 0,17956206 0,17956206
10 Biyo-Ktle
0,33398494 0,17956206 0,17956206
0,0799906
0,0799906
3 thal kmr
0,52358909 0,33398494 0,33398494 0,17956206 0,17956206
4 Petrol rnleri
0,52358909 0,33398494 0,33398494 0,17956206 0,17956206
0,0799906
0,52358909 0,33398494 0,33398494 0,17956206 0,17956206
0,0799906
0,0799906
0,70790098 0,52358909 0,52358909 0,33398494 0,33398494 0,17956206 0,17956206 0,17956206
0,93617841 0,84975017 0,84975017 0,70790098 0,70790098 0,52358909 0,52358909 0,52358909 0,33398494
9 Gne (Fotovoltaik)
0,97786691 0,93617841 0,93617841 0,84975017 0,84975017 0,70790098 0,70790098 0,70790098 0,52358909 0,17956206
8 Rzgar
0,99378439 0,97786691 0,97786691 0,93617841 0,93617841 0,84975017 0,84975017 0,84975017 0,70790098 0,33398494 0,17956206
12
10
11
1
8
1 Yerli linyit kmr
2 Yerli ta kmr
5 Doalgaz
10 Biyo-Ktle
3 thal kmr
4 Petrol rnleri
9 Gne (Fotovoltaik)
8 Rzgar
11 Jeotermal
2 Yerli ta kmr
12 Nkleer
190 Mean
2,87878788
1 Yerli linyit kmr
11 Jeotermal
66
say
156

atamalarnn yaplmas
10
1 Yerli linyit kmr
1,00
1,00
0,25
0,25
0,20
2,00
0,13
0,13
0,11
0,20
0,20
2,00
2 Yerli ta kmr
1,00
1,00
0,50
0,50
0,25
4,00
0,14
0,14
0,13
0,25
0,25
4,00
3 thal kmr
4,00
2,00
1,00
1,00
1,00
7,00
0,25
0,25
0,20
1,00
1,00
7,00
4 Petrol rnleri
4,00
2,00
1,00
1,00
1,00
7,00
0,25
0,25
0,20
1,00
1,00
7,00
5 Doalgaz
5,00
4,00
1,00
1,00
1,00
8,00
0,50
0,50
0,25
1,00
1,00
8,00
0,50
0,25
0,14
0,14
0,13
1,00
0,11
0,11
0,11
0,13
1,00
1,00
8,00
7,00
4,00
4,00
2,00
9,00
1,00
1,00
1,00
2,00
2,00
9,00
8 Rzgar
8,00
7,00
4,00
4,00
2,00
9,00
1,00
1,00
1,00
2,00
2,00
9,00
9 Gne (Fotovoltaik)
9,00
8,00
5,00
5,00
4,00
9,00
1,00
1,00
1,00
4,00
4,00
9,00
10 Biyo-Ktle
5,00
4,00
1,00
1,00
1,00
8,00
0,50
0,50
0,25
1,00
1,00
8,00
11 Jeotermal
5,00
4,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,50
0,50
0,25
1,00
1,00
12 Nkleer
0,50
0,25
0,14
0,14
0,13
1,00
0,11
0,11
0,11
0,13
0,13
1,00
13,70
10
14,58
11
73,00
12
R3 Talebi Karlayamama Riski
TOPLAM
R3 Talebi Karlayamama Riski
51,00
1
40,50
2
19,04
3
19,04
4
13,70
5
66,00
6
5,49
5,49
4,61
11
12
8,00
1 Yerli linyit kmr
0,0196
0,0247
0,0131
0,0131
0,0146
0,0303
0,0228
0,0228
0,0241
0,0146
0,0137
0,0274
2 Yerli ta kmr
0,0196
0,0247
0,0263
0,0263
0,0182
0,0606
0,0260
0,0260
0,0271
0,0182
0,0172
0,0548
3 thal kmr
0,0784
0,0494
0,0525
0,0525
0,0730
0,1061
0,0455
0,0455
0,0434
0,0730
0,0686
0,0959
4 Petrol rnleri
0,0784
0,0494
0,0525
0,0525
0,0730
0,1061
0,0455
0,0455
0,0434
0,0730
0,0686
0,0959
5 Doalgaz
0,0980
0,0988
0,0525
0,0525
0,0730
0,1212
0,0911
0,0911
0,0542
0,0730
0,0686
0,1096
0,0098
0,0062
0,0075
0,0075
0,0091
0,0152
0,0202
0,0202
0,0241
0,0091
0,0686
0,0137
0,1569
0,1728
0,2101
0,2101
0,1460
0,1364
0,1821
0,1821
0,2170
0,1460
0,1372
0,1233
8 Rzgar
0,1569
0,1728
0,2101
0,2101
0,1460
0,1364
0,1821
0,1821
0,2170
0,1460
0,1372
0,1233
9 Gne (Fotovoltaik)
0,1765
0,1975
0,2627
0,2627
0,2920
0,1364
0,1821
0,1821
0,2170
0,2920
0,2744
0,1233
10 Biyo-Ktle
0,0980
0,0988
0,0525
0,0525
0,0730
0,1212
0,0911
0,0911
0,0542
0,0730
0,0686
0,1096
11 Jeotermal
0,0980
0,0988
0,0525
0,0525
0,0730
0,0152
0,0911
0,0911
0,0542
0,0730
0,0686
0,1096
12 Nkleer
0,0098
0,0062
0,0075
0,0075
0,0091
0,0152
0,0202
0,0202
0,0241
0,0091
0,0086
0,0137
Talebi
Karlayam
1,00
11
10
0,02
0,03
0,07
0,07
0,08
0,02
0,17
0,17
0,22
0,08
0,07
0,01
0,0201
0,0288
0,0653
0,0653
0,0820
0,0176
0,1683
0,1683
0,2166
0,0820
0,0731
0,0126
1,0000
1,00
1 Yerli linyit kmr
3,00
2 Yerli ta kmr
4,00
3 thal kmr
6,00
4 Petrol rnleri
6,00
5 Doalgaz
7,00
10 Biyo-Ktle
7,00
11 Jeotermal
7,00
9,00
8 Rzgar
9 Gne (Fotovoltaik)
9,00
10,00
6
7
5
6
3
4
3
4
2
3
2
3
2
3
0
1
38
29
13
13
12 Nkleer
58
2
6
12 Nkleer
66
say
58
Std. Dev.
12
1 Toplam
1
10
11
0,07159409
0,26400602 0,26400602
2 Yerli ta kmr
0,41505721 0,41505721 0,14742706
3 thal kmr
0,73185163 0,73185163 0,41505721 0,26400602
4 Petrol rnleri
0,73185163 0,73185163 0,41505721 0,26400602 0,07159409
5 Doalgaz
0,84964487 0,84964487 0,58001582 0,41505721 0,14742706 0,14742706
10 Biyo-Ktle
0,84964487 0,84964487 0,58001582 0,41505721 0,14742706 0,14742706 0,07159409
11 Jeotermal
0,84964487 0,84964487 0,58001582 0,41505721 0,14742706 0,14742706 0,07159409 0,07159409
0,96911123 0,96911123 0,84964487 0,73185163 0,41505721 0,41505721 0,26400602 0,26400602 0,26400602
8 Rzgar
0,96911123 0,96911123 0,84964487 0,73185163 0,41505721 0,41505721 0,26400602 0,26400602 0,26400602 0,07159409
9 Gne (Fotovoltaik)
0,98882533 0,98882533 0,92666578 0,84964487 0,58001582 0,58001582 0,41505721 0,41505721 0,41505721 0,14742706 0,14742706
6
1 Yerli linyit kmr
12 Nkleer
232 Mean
3,51515152
12
10
11
1
9
1
0
1 Yerli linyit kmr
2 Yerli ta kmr
3 thal kmr
4 Petrol rnleri
5 Doalgaz
10 Biyo-Ktle
11 Jeotermal
8 Rzgar
9 Gne (Fotovoltaik)
157

atamalarnn yaplmas
evredeki Hayvan ve Bitki

R4 Trlerine Olan Zarar
10
1 Yerli linyit kmr
1,00
1,00
1,00
2,00
7,00
9,00
9,00
9,00
9,00
8,00
9,00
8,00
2 Yerli ta kmr
1,00
1,00
1,00
1,00
6,00
8,00
8,00
8,00
8,00
7,00
8,00
7,00
3 thal kmr
1,00
1,00
1,00
1,00
6,00
8,00
8,00
8,00
8,00
7,00
8,00
7,00
4 Petrol rnleri
0,50
1,00
1,00
1,00
6,00
8,00
8,00
8,00
8,00
6,00
8,00
6,00
5 Doalgaz
0,14
0,17
0,17
0,17
1,00
2,00
3,00
2,00
2,00
1,00
2,00
1,00
0,11
0,13
0,13
0,13
0,50
1,00
1,00
1,00
1,00
0,50
1,00
0,50
0,11
0,13
0,13
0,13
0,33
1,00
1,00
1,00
1,00
0,50
1,00
0,50
8 Rzgar
0,11
0,13
0,13
0,13
0,50
1,00
1,00
1,00
1,00
0,50
1,00
0,50
9 Gne (Fotovoltaik)
0,11
0,13
0,13
0,13
0,50
1,00
1,00
1,00
1,00
0,50
1,00
0,50
10 Biyo-Ktle
0,13
0,14
0,14
0,17
1,00
2,00
2,00
2,00
2,00
1,00
2,00
1,00
11 Jeotermal
0,11
0,13
0,13
0,13
0,50
1,00
1,00
1,00
1,00
0,50
1,00
12 Nkleer
0,13
0,14
0,14
0,17
1,00
2,00
2,00
2,00
2,00
1,00
2,00
1,00
33,50
44,00
33,50
4,45
TOPLAM
evredeki Hayvan ve Bitki
R4 Trlerine Olan Zarar
5,08
5,08
6,13
30,33
44,00
45,00
44,00
44,00
11
12
0,50
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
0,2248
0,1970
0,1970
0,3265
0,2308
0,2045
0,2000
0,2045
0,2045
0,2388
0,2045
0,2388
2 Yerli ta kmr
0,2248
0,1970
0,1970
0,1633
0,1978
0,1818
0,1778
0,1818
0,1818
0,2090
0,1818
0,2090
3 thal kmr
0,2248
0,1970
0,1970
0,1633
0,1978
0,1818
0,1778
0,1818
0,1818
0,2090
0,1818
0,2090
4 Petrol rnleri
0,1124
0,1970
0,1970
0,1633
0,1978
0,1818
0,1778
0,1818
0,1818
0,1791
0,1818
0,1791
5 Doalgaz
0,0321
0,0328
0,0328
0,0272
0,0330
0,0455
0,0667
0,0455
0,0455
0,0299
0,0455
0,0299
0,0250
0,0246
0,0246
0,0204
0,0165
0,0227
0,0222
0,0227
0,0227
0,0149
0,0227
0,0149
0,0250
0,0246
0,0246
0,0204
0,0110
0,0227
0,0222
0,0227
0,0227
0,0149
0,0227
0,0149
8 Rzgar
0,0250
0,0246
0,0246
0,0204
0,0165
0,0227
0,0222
0,0227
0,0227
0,0149
0,0227
0,0149
9 Gne (Fotovoltaik)
0,0250
0,0246
0,0246
0,0204
0,0165
0,0227
0,0222
0,0227
0,0227
0,0149
0,0227
0,0149
10 Biyo-Ktle
0,0281
0,0281
0,0281
0,0272
0,0330
0,0455
0,0444
0,0455
0,0455
0,0299
0,0455
0,0299
11 Jeotermal
0,0250
0,0246
0,0246
0,0204
0,0165
0,0227
0,0222
0,0227
0,0227
0,0149
0,0227
0,0149
12 Nkleer
0,0281
0,0281
0,0281
0,0272
0,0330
0,0455
0,0444
0,0455
0,0455
0,0299
0,0455
0,0299
11
10
0,22
0,19
0,19
0,18
0,04
0,02
0,02
0,02
0,02
0,04
0,02
0,04
0,2226
0,1919
0,1919
0,1776
0,0388
0,0212
0,0207
0,0212
0,0212
0,0359
0,0212
0,0359
1,0000
Toplumsal
0,06
0,28
8 Rzgar
0,34
11 Jeotermal
say
9 Gne (Fotovoltaik)
0,40
0,84
3,77
3,79
4,53
4 Petrol rnleri
13,55
13
13
13
13
13
10
10
2 Yerli ta kmr
14,41
14
14
14
14
14
11
11
10
3 thal kmr
1 Yerli linyit kmr
14,41
14
14
16,36
16
16
14
16
14
16
14
16
11
13
11
13
10
12
1
3
0
2
69
68
65
44
44
41
10 Biyo-Ktle
12 Nkleer
5 Doalgaz
72
6
7
70
Std. Dev.
8
3
3
8 Rzgar
0,10978785
0,11162324
10
12
482 Mean
1
0,1044119
0,11348048 0,10618227
0,1044119
0,12913419 0,12112953
0,1191841 0,11726083
10 Biyo-Ktle
0,26670377 0,25408871 0,25098457 0,24790061 0,22397352
12 Nkleer
0,26761681 0,25497929 0,25186941 0,24877967 0,22480483 0,10316051
5 Doalgaz
0,31179308 0,29818088 0,29482059 0,29147786 0,26539404 0,12829578 0,12771477
4 Petrol rnleri
0,85860719 0,84971625 0,84743653 0,84513398 0,82589153 0,66653778 0,66552763 0,61727597
1 Yerli linyit kmr
7,29956061
11
9 Gne (Fotovoltaik)
3 thal kmr
2 Toplam
11 Jeotermal
2 Yerli ta kmr
66
0,8893915 0,88187914 0,87994594 0,87799054 0,86154107 0,71890396 0,71796694 0,67276101 0,13193157

0,8893915 0,88187914 0,87994594 0,87799054 0,86154107 0,71890396 0,71796694 0,67276101 0,13193157 0,10266301
0,94081318
7
8 Rzgar
11 Jeotermal
0,936092 0,93486711 0,93362408 0,92300913 0,82067137

8
11
10
0,8199437 0,78403347 0,21799904 0,17665591 0,17665591

12
9 Gne (Fotovoltaik)
10 Biyo-Ktle
12 Nkleer
5 Doalgaz
4 Petrol rnleri
2 Yerli ta kmr
3 thal kmr
1 Yerli linyit kmr
1
1
158

atamalarnn yaplmas
10
1 Yerli linyit kmr
1,00
1,00
1,00
0,50
4,00
8,00
8,00
8,00
8,00
8,00
8,00
8,00
2 Yerli ta kmr
1,00
1,00
1,00
0,50
4,00
8,00
8,00
8,00
8,00
8,00
8,00
8,00
3 thal kmr
1,00
1,00
1,00
0,50
4,00
8,00
8,00
8,00
8,00
8,00
8,00
8,00
4 Petrol rnleri
2,00
2,00
2,00
1,00
6,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
9,00
5 Doalgaz
0,25
0,25
0,25
0,17
1,00
4,00
4,00
4,00
4,00
4,00
4,00
4,00
0,13
0,13
0,13
0,11
0,25
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,13
0,13
0,13
0,11
0,25
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
8 Rzgar
0,13
0,13
0,13
0,11
0,25
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
9 Gne (Fotovoltaik)
0,13
0,13
0,13
0,11
0,25
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
10 Biyo-Ktle
0,13
0,13
0,13
0,11
0,25
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
11 Jeotermal
0,13
0,13
0,13
0,11
0,25
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
12 Nkleer
0,13
0,13
0,13
0,11
0,25
1,00
1,00
1,00
1,00
6,13
6,13
6,13
3,44
20,75
44,00
44,00
44,00
44,00
1,00
44,00
1,00
44,00
1,00
44,00
R5 klim Deiiklii
TOPLAM
11
12
10
11
12
1 Yerli linyit kmr
0,1633
0,1633
0,1633
0,1452
0,1928
0,1818
0,1818
0,1818
0,1818
0,1818
0,1818
0,1818
2 Yerli ta kmr
0,1633
0,1633
0,1633
0,1452
0,1928
0,1818
0,1818
0,1818
0,1818
0,1818
0,1818
0,1818
3 thal kmr
0,1633
0,1633
0,1633
0,1452
0,1928
0,1818
0,1818
0,1818
0,1818
0,1818
0,1818
0,1818
4 Petrol rnleri
0,3265
0,3265
0,3265
0,2903
0,2892
0,2045
0,2045
0,2045
0,2045
0,2045
0,2045
0,2045
5 Doalgaz
0,0408
0,0408
0,0408
0,0484
0,0482
0,0909
0,0909
0,0909
0,0909
0,0909
0,0909
0,0909
0,0204
0,0204
0,0204
0,0323
0,0120
0,0227
0,0227
0,0227
0,0227
0,0227
0,0227
0,0227
0,0204
0,0204
0,0204
0,0323
0,0120
0,0227
0,0227
0,0227
0,0227
0,0227
0,0227
0,0227
8 Rzgar
0,0204
0,0204
0,0204
0,0323
0,0120
0,0227
0,0227
0,0227
0,0227
0,0227
0,0227
0,0227
9 Gne (Fotovoltaik)
0,0204
0,0204
0,0204
0,0323
0,0120
0,0227
0,0227
0,0227
0,0227
0,0227
0,0227
0,0227
10 Biyo-Ktle
0,0204
0,0204
0,0204
0,0323
0,0120
0,0227
0,0227
0,0227
0,0227
0,0227
0,0227
0,0227
11 Jeotermal
0,0204
0,0204
0,0204
0,0323
0,0120
0,0227
0,0227
0,0227
0,0227
0,0227
0,0227
0,0227
12 Nkleer
0,0204
0,0204
0,0204
0,0323
0,0120
0,0227
0,0227
0,0227
0,0227
0,0227
0,0227
0,0227
11
10
R5 klim Deiiklii
0,18
0,18
0,18
0,25
0,07
0,02
0,02
0,02
0,02
0,02
0,02
0,02
0,1750
0,1750
0,1750
0,2492
0,0713
0,0221
0,0221
0,0221
0,0221
0,0221
0,0221
0,0221
1,0000
Toplam
997,50
7 Hidroelektrik (Kk, akarsu zerinde) Emisyon
17.758,00
8 Rzgar
19.213,00
11 Jeotermal
16.761
18.216
66
say
1.455
21.515,00
20.518
22.757,00
21.760
4.999
3.544
1.242
9 Gne (Fotovoltaik)
49.780,00
48.783
32.022
30.567
28.265
10 Biyo-Ktle
59.750,00
58.753
41.992
40.537
38.235
36.993
9.970
5 Doalgaz
506.407,00
505.410
488.649
487.194
484.892
483.650
456.627
446.657
1 Yerli linyit kmr
1.005.868,00
1.004.871
988.110
986.655
984.353
983.111
956.088
946.118
499.461
2 Yerli ta kmr
1.005.868,00
1.004.871
988.110
986.655
984.353
983.111
956.088
946.118
499.461
3 thal kmr
4 Petrol rnleri
1.005.868,00
1.004.871
988.110
1.218.167,00
1.217.170
1.200.409
986.655
1.198.954
984.353
1.196.652
983.111
1.195.410
956.088
1.168.387
946.118
1.158.417
499.461
711.760
0
212.299
0
212.299
212.299 Toplam
4.723.063
4.702.345
4.692.409
4.503.248
4.443.428
2.210.143
212.299
212.299
212.299 35.571.125 Mean
12 Nkleer
3.757
4.921.979 4.737.613
458.683 Std. Dev.
7
8
8 Rzgar
11 Jeotermal
12 Nkleer
2.302
538956,432
11
12
10
0,12746233
0,12812546 0,12063116
0,1291795 0,12164179 0,12100232
0,12975068 0,12218952 0,12154803 0,12053794
9 Gne (Fotovoltaik)
0,14261233
0,1345372
0,1338513 0,13277103 0,13219069
0,14756825 0,13930205 0,13859961
0,1374932 0,13689877 0,12439908
5 Doalgaz
0,47084832 0,45633234 0,45507465 0,45308575 0,45201316 0,42877606 0,42026044
1 Yerli linyit kmr
0,84512953 0,83626566 0,83548093 0,83423443 0,83355937 0,81843373
0,8126425 0,46569098
2 Yerli ta kmr
0,84512953 0,83626566 0,83548093 0,83423443 0,83355937 0,81843373
0,8126425 0,46569098 0,11999544
3 thal kmr
0,84512953 0,83626566 0,83548093 0,83423443 0,83355937 0,81843373
0,8126425 0,46569098 0,11999544 0,11999544
4 Petrol rnleri
0,93037783 0,92535874 0,92491033 0,92419668 0,92380951 0,91500834 0,91157558 0,64681617 0,23818147 0,23818147 0,23818147
7
8 Rzgar
11 Jeotermal
11
12
10
9 Gne (Fotovoltaik)
10 Biyo-Ktle
5 Doalgaz
1 Yerli linyit kmr
2 Yerli ta kmr
3 thal kmr
4 Petrol rnleri
12 Nkleer

10 Biyo-Ktle
27.023
1
4
159

atamalarnn yaplmas
10
1 Yerli linyit kmr
1,00
1,00
1,00
1,00
7,00
9,00
9,00
9,00
5,00
7,00
8,00
8,00
2 Yerli ta kmr
1,00
1,00
1,00
1,00
7,00
9,00
9,00
9,00
5,00
7,00
8,00
8,00
3 thal kmr
1,00
1,00
1,00
1,00
7,00
9,00
9,00
9,00
5,00
7,00
8,00
8,00
4 Petrol rnleri
1,00
1,00
1,00
1,00
7,00
9,00
9,00
9,00
5,00
7,00
8,00
8,00
5 Doalgaz
0,14
0,14
0,14
0,14
1,00
2,00
2,00
2,00
0,50
1,00
1,00
2,00
0,11
0,11
0,11
0,11
0,50
1,00
1,00
1,00
0,25
0,50
1,00
1,00
0,11
0,11
0,11
0,11
0,50
1,00
1,00
1,00
0,25
0,50
1,00
1,00
8 Rzgar
0,11
0,11
0,11
0,11
0,50
1,00
1,00
1,00
0,25
0,50
1,00
1,00
9 Gne (Fotovoltaik)
0,20
0,20
0,20
0,20
2,00
4,00
4,00
4,00
1,00
2,00
2,00
4,00
10 Biyo-Ktle
0,14
0,14
0,14
0,14
1,00
2,00
2,00
2,00
0,50
1,00
1,00
2,00
11 Jeotermal
0,13
0,13
0,13
0,13
1,00
1,00
1,00
1,00
0,50
1,00
1,00
12 Nkleer
0,13
0,13
0,13
0,13
0,50
1,00
1,00
1,00
0,25
0,50
1,00
1,00
35,00
10
41,00
11
45,00
12
R6 nsan Salna Olan Zarar
5,07
TOPLAM
5,07
5,07
5,07
35,00
5
49,00
6
49,00
7
49,00
8
23,50
9
11
12
1,00
0,19
0,19
0,19
0,19
0,03
0,02
0,02
0,02
0,06
0,03
0,02
0,02
1 Yerli linyit kmr
0,1973
0,1973
0,1973
0,1973
0,2000
0,1837
0,1837
0,1837
0,2128
0,2000
0,1951
0,1778
2 Yerli ta kmr
0,1973
0,1973
0,1973
0,1973
0,2000
0,1837
0,1837
0,1837
0,2128
0,2000
0,1951
0,1778
3 thal kmr
0,1973
0,1973
0,1973
0,1973
0,2000
0,1837
0,1837
0,1837
0,2128
0,2000
0,1951
0,1778
4 Petrol rnleri
0,1973
0,1973
0,1973
0,1973
0,2000
0,1837
0,1837
0,1837
0,2128
0,2000
0,1951
0,1778
5 Doalgaz
0,0282
0,0282
0,0282
0,0282
0,0286
0,0408
0,0408
0,0408
0,0213
0,0286
0,0244
0,0444
0,0219
0,0219
0,0219
0,0219
0,0143
0,0204
0,0204
0,0204
0,0106
0,0143
0,0244
0,0222
0,0219
0,0219
0,0219
0,0219
0,0143
0,0204
0,0204
0,0204
0,0106
0,0143
0,0244
0,0222
8 Rzgar
0,0219
0,0219
0,0219
0,0219
0,0143
0,0204
0,0204
0,0204
0,0106
0,0143
0,0244
0,0222
9 Gne (Fotovoltaik)
0,0395
0,0395
0,0395
0,0395
0,0571
0,0816
0,0816
0,0816
0,0426
0,0571
0,0488
0,0889
10 Biyo-Ktle
0,0282
0,0282
0,0282
0,0282
0,0286
0,0408
0,0408
0,0408
0,0213
0,0286
0,0244
0,0444
11 Jeotermal
0,0247
0,0247
0,0247
0,0247
0,0286
0,0204
0,0204
0,0204
0,0213
0,0286
0,0244
0,0222
12 Nkleer
0,0247
0,0247
0,0247
0,0247
0,0143
0,0204
0,0204
0,0204
0,0106
0,0143
0,0244
0,0222
Kayp Yl
(YLL)9,2
/ TWh
11
10
9,2
8 Rzgar
9,5
12 Nkleer
11,9
11 Jeotermal
34,4
25
25
25
23
10 Biyo-Ktle
45,0
36
36
36
33
5 Doalgaz
46,1
37
37
37
34
9 Gne (Fotovoltaik)
74,0
65
65
65
62
40
29
28
1 Yerli linyit kmr
165,5
156
156
156
154
131
121
119
92
2 Yerli ta kmr
165,5
156
156
156
154
131
121
119
92
3 thal kmr
4 Petrol rnleri
165,5
156
156
165,5
156
156
156
156
154
154
131
131
121
121
119
119
92
92
0
0
0
0
0 Toplam
788
766
586
512
506
366
R6 nsan Salna Olan Zarar
0,1938
0,1938
0,1938
0,1938
0,0319
0,0196
0,0196
0,0196
0,0581
0,0319
0,0237
0,0205
1,0000
791
8 Rzgar
61
791
11
12
5.106 Mean
STD Sapma
77,3621212
0,1006571
0,10153367 0,10153367
12 Nkleer
0,10874694 0,10874694 0,10782565
11 Jeotermal
0,19445951 0,19445951 0,19309854
10 Biyo-Ktle
0,24620032 0,24620032 0,24464114 0,23236135 0,13507167
0,1824213
5 Doalgaz
0,25196259 0,25196259 0,25038404
0,2379466 0,13905753 0,10389833
9 Gne (Fotovoltaik)
0,41781251 0,41781251 0,41587877
0,4004859 0,26640255 0,21219928
1 Yerli linyit kmr
0,90385655 0,90385655 0,90300889
0,8960294 0,81262383 0,76192949 0,75626984 0,59232123
2 Yerli ta kmr
0,90385655 0,90385655 0,90300889
0,8960294 0,81262383 0,76192949 0,75626984 0,59232123
0,1006571
3 thal kmr
0,90385655 0,90385655 0,90300889
0,8960294 0,81262383 0,76192949 0,75626984 0,59232123
0,1006571
0,1006571
4 Petrol rnleri
0,90385655 0,90385655 0,90300889

6
7
8
0,8960294 0,81262383 0,76192949 0,75626984 0,59232123

12
11
10
5
9
0,1006571
1
0,1006571
2
0,2069692
0,1006571
3

8 Rzgar
12 Nkleer
10 Biyo-Ktle
5 Doalgaz
9 Gne (Fotovoltaik)
1 Yerli linyit kmr
2 Yerli ta kmr
3 thal kmr
4 Petrol rnleri
11 Jeotermal
66
say
160
ZGEM
Kiisel Bilgiler
Soyad, ad
: EKER, Vedat
Uyruu
: T.C.
Doum tarihi ve yeri
: 27.05.1978 Nide
Medeni hali
: Bekar
Telefon
: 0 (312) 210 13 10
Faks
: 0 (312) 210 13 15
e-mail
: vedatseker@mynet.com
Eitim
Derece
Eitim Birimi
Yksek lisans
Gazi niversitesi / Endstri Mh.
2010
Lisans
Marmara niversitesi / Endstri Mh.
2001
Lise
Nide Fatih Lisesi
1995 - 1996
Mersin Fen Lisesi
1993 - 1995
Deneyimi
Yl
Yer
Grev
2006-.....
TBTAK UZAY Enstiss
Uzman
2005-2006
Electrolux Profesyonel
Anadolu Blge
Mezuniyet tarihi
Sorumlusu
2003-2005
Eleks D Ticaret A..
Yabanc Dil
ngilizce
Hobiler
nternet, Futbol, Basketbol
Lojistik Mhendisi

Ann

Enviado por

Dados do documento

Direitos autorais

Formatos disponíveis

Compartilhar este documento

Compartilhar ou incorporar documento

Opções de compartilhamento

Você considera este documento útil?

Este conteúdo é inapropriado?

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

Ann

Enviado por

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

TRKYENN ELEKTRK ENERJS RETMNDE

YENLENEBLR ENERJ KAYNAKLARININ ANP LE

YKSEK LSANS TEZ

Vedat EKER tarafndan hazrlanan Trkiyenin Elektrik Enerjisi retiminde

Tez Danman, Endstri Mhendislii Anabilim Dal

Prof. Dr. Cevriye GENCER

Endstri Mhendislii Anabilim Dal, G..

Endstri Mhendislii Anabilim Dal, G..

Bilgisayar Mhendislii Anabilim Dal, G..

TRKYENN ELEKTRK ENERJS RETMNDE YENLENEBLR

dnldnde konvansiyonel enerji kaynaklarna gre ne kadar tercih

enerjisi gibi dier yenilenebilir kaynaklar ise elektrik sistemine balant

MODELING AND ANALYSIS OF RENEWABLE ENERGY SOURCES

have been implemented on the existing

Turkish renewable energy potential. As a result of the study, it is

they are subsequently preferred due to the problems of connection to the

Science Code :906.1.148

ZELGELERN LSTES ................................................................................... xiii

izelge 2.1. Dnya enerji retim ve tketimi ............................................................ 9

izelge 7.8. Santrallerin Kyotoya uyum potansiyeli ............................................... 69

izelge 8.4. BF4 kriteri temelinde tercih matrisi ..................................................... 92

izelge 8.26. R6 kriteri temelinde tercih matrisi.................................................... 103

ekil 1.1. Basitletirilmi enerji sistemi ..................................................................... 2

ekil 5.1. Trkiye enerji ve elektrik sistemi ............................................................. 53

Resim 4.1. oruh nehriden bir grnm ................................................................ 33

Harita 4.1. Trkiyedeki linyit rezervleri haritas ..................................................... 27

Kilo-ton elenik petrol

Milyon-ton elenik petrol

Belirlenmi emisyon birimleri

Analitik hiyerari prosesi

Biyo-ktle elektrik santrali

Bor Aratrma Enstits

Boru Hatlar letme Anonim irketi

Onaylanm karbon sertifikas

Termik gne santrali

Devlet Meteoroloji leri Genel Mdrl

Devlet Planlama Tekilat

Devlet Su leri Genel Mdrl

Elektrik leri Ett daresi Genel Mdrl

Bir MADM yntemi

Enerji Piyasas Dzenleme Kurumu

Emisyon azaltm birimleri

Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanl

Trkiye Elektrik retim Anonim irketi

Gne elektrik santrali

Uluslararas Enerji Ajans

Jeotermal elektrik santrali

Kamu Aratrmalar Grubu

ok ltl karar verme

ok ltl fayda teorisi

ok kriterli karar verme

Maden Tetkik ve Arama Enstits

Nkleer elektrik santrali

Orta Dou Teknik niversitesi

Petrol hra Eden lkeler Birlii

Bir MADM yntemi

Rzgar elektrik santrali

Trkiye Atom Enerjisi Kurumu

Trkiye Elektrik Anonim irketi

Trkiye Elektrik Datm Anonim irketi

Trkiye Elektrik letim Anonim irketi

Trkiye Elektrik Kurumu

Termal elektrik santrali

Trkiye Elektrik Ticaret ve Taahht A..