Anket Hazrlama Klavuzu

KaliteOfisi.com
**Bu e-kitap www.kaliteofisi.com ve www.odevsitesi.com adreslerinden cretsiz olarak indirilebilir.

Anket Hazrlama Klavuzu

KaliteOfisi.comun bir hizmetidir. zin alnmakszn alnt ve oaltma yaplabilir. neri ve bilgi talebi iin kaliteofisi@kaliteofisi.com

Anket Hazrlama Klavuzu

KaliteOfisi Hakknda
Kalite ofisi; lkemizde kalite bilincinin yerlemesine katk salamak, kalite konusunda yaplan aratrmalara destek olmak, yneticilerin, uzmanlarn, akademisyenlerin, rencilerin ve ksacas kalite ile ilgilenen herkesin almalar srasnda karlatklar problemlere zmler getirmek ve bilgi alveriini kolaylatrmak iin oluturulmu bir iletiim portaldr. Misyonumuz Bilgi ve birikimleri bir araya getirmek, beraber retmenin ve paylamann hazzn yaamaktr. Vizyonumuz Kalitenin bir yaam biimi haline getirilmesine uzmanlmz ve etkinliimiz ile liderlik etmektir. lkelerimiz Bilgi ve deneyimin paylaldka oaldna inanr, saladmz hizmetin kalitesinden dn vermeyiz. Kalite konusundaki gelimelerin, lkemizdeki kurulularn ynetim ve kltr dokusuna uygun bir ekilde sunulmasna dikkat ederiz. Her bir talebi proje anlay ile alarak hizmette btnsellik salarz.

Anket Hazrlama Klavuzu

Anket Hazrlama Klavuzu

nsz
Bu klavuz anket yntemi ile veri toplamay planlayan irketlere referans bir kaynak oluturmak amacyla derlenmitir. Klavuz mteri tatmin anketleri ile alan tutum anketlerinin hazrlanmasna yardmc olacak nitelikte olup, soru maddelerinin hazrlanmas, talimatlarn yazlmas, anketin uygulanmas ve elde edilen sonularn sunumu blmlerinden olumaktadr. Klavuz okuyucular anket konusunda uzman yapma amacn tamamaktadr. Daha fazlasn renmek isteyenler iin yararlanlabilecek kaynaklar klavuzun son blmnde verilmi, uzman yardma ihtiya duyulabilecek alanlar klavuz ierisinde belirtilmitir. Okuyuculara anket konusunda vereceimiz ilk ve en nemli tavsiye ise anketin amacnn ve sonularn nasl kullanlacann ie balamadan nce doru bir ekilde belirlenmesidir. Klavuzun orijinali ise www.tql-navy.org adresinden elde edilebilir.

Anket Hazrlama Klavuzu

Anket Hazrlama Klavuzu

indekiler
Kalite ofisi hakknda.................................................................... 3 nsz.............................................................................................. 5 indekiler..................................................................................... 7 Anket Nedir?.................................................................................9 Ne Zaman Anket Kullanmalym?............................................... 11 Anketin Hazrlanmas...................................................................13 Anketin amac nedir?..........................................................13 Sonular kimler kullanacak?.............................................14 Hangi bilgilere ihtiya var?...............................................14 Anketi hazrlamaktan kimler sorumlu olacak?..............14 Anket kime uygulanacak?...................................................15 Anket nasl uygulanacak?...................................................15 Hangi kaynaklara ihtiya olacak?.....................................16 Hangi anket maddeleri kullanlacak?...............................16 Anket bilgilerinin analizi nasl yaplacak ve nasl raporlanacak?.......................................................................17 Ankete ka kiinin cevap vermesi gerekiyor?.............. 17 Anket yntemini izlerken kullanlacak basamaklar nelerdir?................................................................................18 Anket Maddelerinin Oluturulmas...........................................19 Cevap Formatnn Seimi...................................................21 Derecelendirme lekleri..................................................21 Maddeleri sralamak...........................................................23 Tercihleri belirlemek..........................................................24 Yorumlar ve ak ulu sorular...........................................25 Demografik sorular.............................................................25

Anket Hazrlama Klavuzu

Maddelerin Gzden Geirilmesi.................................................29 Anketin Girii ve Talimatlar......................................................33 Anketin Test Edilmesi.................................................................35 Anketin Uygulanmas....................................................................39 Anket Sonularnn zetlenmesi...............................................41 Frekans dalmlar....................................................... 41 Yzdeler.......................................................................... 41 Bir uyar notu................................................................. 44 rnekleme......................................................................................45 Anket Sonularnn Sunulmas................................................... 47 Sonu...............................................................................................49

Anket Hazrlama Klavuzu

Anket Nedir?
Anket, sistematik bir veri toplama yntemidir. Veriler, nceden belirlenmi insanlara bir dizi soru sorarak elde edilir. Anket yntemi ile ok farkl trde veri toplamak mmkndr. nsan davranlar, i performanslar, bilgi dzeyleri, tercihleri, tutumlar, inanlar, duygular vb. bunlardan sadece birkadr. Ancak anketten yararl bilgiler elde edebilmek iin anketin hazrlk ve uygulama srecine zel nem gsterilmelidir. Ayrca zaman ve maliyet gz nne alnmas gereken dier hususlardr. Bu elkitab size anket hazrlama ve uygulama konusunda genel bir bak as kazandracaktr. Ayrca anket maddelerini zel bilgi gereksinimlerinizi elde etmenizi salayacak ekilde nasl hazrlayabileceinize ilikin ipular verecektir. Bununla birlikte elkitabndaki bilgiler, sizi anket konusunda uzman yapmayacaktr ve bilimsel nitelikli anketlerin hazrlanmas iin yeterli deildir. Bunun iin konu ile ilgili daha ayrntl olarak hazrlanm kaynaklar incelemenizi ve zellikle anketin hazrlanmas safhasnda uzman yardma bavurmanz tavsiye ediyoruz.

Anket Hazrlama Klavuzu

10

Anket Hazrlama Klavuzu

Ne Zaman Anket Kullanmalym?

Anket, en popler veri toplama yntemlerinden biri olmasna karn, ancak uygun artlar altnda kullanlmas halinde yarar salayacaktr. Anketi, dier yntemlere gre daha hzl, daha kolay ve/ya da daha ucuz olduu zamanlarda kullann. Bazen dier veri toplama metotlarnn kullanm daha uygun olabilir. rnein, bir klinie giden kii saysn belirlemek iin, basite danmadaki hasta imzalarn ya da gnlk kaytlar inceleyebilirsiniz. Bilgi daha nceden belirli bir formda bulunmuyorsa anket kullanmay dnebilirsiniz. Konu ile ilgili verilerin, arivlerde, kaytlarda ya da veritabanlarnda bulunup bulunmadna bakmak ok byk zaman, para ve emek tasarrufu salar. rnein, alanlara geen sene grdkleri kurslarn isimlerini ve tarihlerini sormadan nce, bu bilgileri elde etmek iin eitim dosyalarna bakabilirsiniz.

Anket Hazrlama Klavuzu

11

12

Anket Hazrlama Klavuzu

Anketin Hazrlanmas
Anketin ilk maddesini kaleme almadan nce aadaki sorulara cevap vermelisiniz.

Anketin amac nedir?

Anketler, aada sralanan amalar iin kullanlabilirler. Mteri ihtiyalarn belirlenmesi / mteri tatmininin lm, Organizasyonun gl ve zayf taraflarnn belirlenmesi, yiletirmeye ak alanlarn tespiti, Yeni ya da var olan politikalarn/programlarn etkinliklerinin lm, Net bir ama olmad srece, anket iin harcanan abalar ok farkl, bazen de birbirine zt alanlara ynelebilir. Bu da kaynaklarn ziyan olmasna, yararsz veriler elde edilmesine ve anketi hazrlayanlar ve katlanlar iin hayal krklna yol

Anket Hazrlama Klavuzu

13

aacaktr. Bunun iin, zel olun ve anketi uygularken sadece neler olup bittiini grmeye dikkat edin. Ayrca anket uygulamas, anketi dolduranlarn hatta anketin uygulandn renenlerin ilgilerinin organizasyonunuza ynelmesine neden olacaktr. Bu ilgi kanlmaz olarak insanlarda bir takm beklentilere yol aar. rnein alanlarn tatmini len bir anket yaptysanz, herkes sizden tatminsizlie yol aan alanlarda bir takm iyiletirmeler yapmanz bekleyecektir.

Sonular kimler kullanacak?

Anketin sonularn kimlerin kullanacan ve bilgi gereksinimlerinin neler olduunu belirleyin. Elde edilecek verilere dayal ne tr kararlar verilecek? Detayl cevaplara m ihtiyalar var yoksa byk resim onlar iin yeterli mi? Bilgilerin onlara nasl sunulmasn tercih ediyorlar?

Hangi bilgilere ihtiya var?

Anketin amacna ulamas iin ncelikle hangi bilgilere ihtiya olduunu belirleyin. rnein bir spor merkezine alet temin etmekle ilgileniyorsanz, o zaman insanlarn spor merkezini ne sklkla kullandklarn, hangi aletlerden yararlandklarn ve kullanlan saat miktarn sorabilirsiniz. nsanlardan ayrca yzme havuzunun, kou bantlarnn, egzersiz makinelerinin, du alanlarnn, havlu

14

Anket Hazrlama Klavuzu

hizmetinin, vb. kalitelerini deerlendirmelerini isteyebilirsiniz. lerde doabilecek ihtiyalar karlamak istiyorsanz, ilgi alanlarn ve beklentilerini aklamalarn isteyebilirsiniz. Bu konularn her birisi, bir ya da birden fazla anketin konusu olabilir.

Anketi hazrlamaktan kim sorumlu olacak?

Anketler genelde kk takmlar tarafndan hazrlanr. Takm olutururken, yelerin konu ile az ok ilgisi olmasna dikkat edin. Ayrca planlama ve istatistik teknikler hakknda tecrbesi olan kiileri takma dahil etmeye aln.

Anket kime uygulanacak?

lgilendiiniz verileri ne tip insanlar size salayabilirler? Tek bir snfa ya da organizasyona m aitler yoksa eitli snflardan ve seviyelerden mi geliyorlar? Bir organizasyonda m alyorlar yoksa sadece organizasyonun hizmet ya da rnlerini mi tketiyorlar?

Anket nasl uygulanacak?

Anket uygulamann eitli yollar vardr. Bunlardan en yaygn olanlar yz yze grmeler, telefon anketleri ve posta anketleridir. Bunlar ierisinden istediiniz verileri en verimli ekilde salayacak metodun seilmesi nemlidir.

Anket Hazrlama Klavuzu

15

Yz yze grme yntemi kullanlarak ok detayl veriler elde edilebilir. Ancak bu yntem zel bir eitim gerekir; bu da ekstra zaman ve maliyet demektir. Ayrca ayrntl verilerin analiz ve yorumu g olacaktr. Grmeler nispeten az sayda kiiden oluan gruplarda detayl bilgi toplamak istediinizde faydaldrlar. Yazl anketlere gre, meselelerin ve tercihlerin daha geni kapsamda kefedilmelerinde kullanlabilirler. Yazl anketler ise daha az detayl veri salamalarna ramen, ksa zamanda byk miktarlarda veri toplanmak iin uygundurlar.

Hangi kaynaklara ihtiya olacak?

Anket iin gerekli personel ve dier kaynaklar belirleyin. Yaplacak anketin tipine bal olarak, kaynaklar arasnda proje mdr, eitimli mlakatlar, istatistikiler, bask maliyetleri, posta/telefon giderleri, verilerin girilmesi ve ilenmesi gsterilebilir.

Hangi anket maddeleri kullanlacak?

Veri ihtiyacna dayanarak, elinizdeki mevcut anketlerden birini kullanp kullanmayacanza, dzeltip dzeltmeyeceinize ya da tamamen yeni bir anket oluturup oluturmayacanza karar verin. (Anket maddelerini oluturmasna daha sonra deineceiz.)

16

Anket Hazrlama Klavuzu

Anket bilgilerinin analizi nasl yaplacak ve nasl raporlanacak?

Anket sonularn zetlerken, yorumlarken ve raporlarken hangi metotlar kullanacanza karar verin. Veriler etele tablosu, yzde ya da ortalama gibi basit metotlar kullanlarak zetlenebilir. Anket verilerine dayal alnacak kararlara bal olarak daha karmak analitik metotlarn kullanm da gerekli olabilir. Bu karmak metotlar, ynetici ve alanlar gibi iki farkl gruba ait sonularn karlatrlmasn ieren varyans analizleri ya da i tatmini ve i brakma eilimleri gibi iki ayr deiken arasndaki ilikinin incelenmesini ieren regrasyon analizleri olabilir. Anket bilgilerini nasl sunacanza karar verin. Bunun iin izleyenlerin ilgi ve tercihlerini gz nne aln. Basit grafikleri mi, istatistik tablolarn m yoksa yazl zetleri mi tercih ediyorlar? irket politikasn deitirmeyi dnen yneticilere yaplan sunu ekli ile dardan gelen mterilere yaplan sunu ekli farkl olabilir. Eer sonular farkl gruplara sunmak zorundaysanz, detay seviyesini ve verilerin sunumunu deiik ilgi seviyelerine gre yeniden biimlendirmeniz gerekebilir.

Ankete ka kiinin cevap vermesi gerekiyor?

Kaynaklarn kstl olmas nedeniyle ilgilendiiniz grubun tmne anket uygulamak mmkn olmayabilir. rnein bir niversitede yaplan

Anket Hazrlama Klavuzu

17

aratrmada tm retim yelerine anket formu gndermek olduka maliyetli olacaktr. Byk bir grubu temsil edecek nitelikteki veriyi salayacak daha kk ir grubun bykln bulmak iin kullanlan ynteme rnekleme denir. Cevaplayc miktarn belirlerken rnekleme konusunda bilgi sahibi birisinin yardmn aln. Uygun olmayan rnekler, yanltc sonular kmasna, hatal yorumlamalara ve verimsiz faaliyetlere sebep olurlar.

Anket yntemini kullanrken izlenecek basmaklar nelerdir?

Eer yukarda verilen sorular cevapladysanz ve bir anket yapmann faydal olacan dnyorsanz, size u basamaklar yardmc olacaktr. Bunlar; anket maddelerini hazrlamak, cevap formatna karar vermek, maddeleri gzden geirmek, anketin giri paragrafn ve talimatlarn oluturmak, anketi test etmek, rnekleme yapmak, anket sonularn zetlemek ve sonular sunmak/yaynlamak eklinde zetlenebilir. Bu basamaklar tamamyla yeni bir anket hazrlarken ya da hazr olan bir anketi deitirirken kullanlabilir.

18

Anket Hazrlama Klavuzu

Anket Maddelerinin Oluturulmas

lgilenilen her bir konu iin anket sorular yazn ve aklnza gelen her eyi ama her eyi not edin. Balangta daha fazla madde olmas daha az madde olmasndan iyidir. Mkemmel soru hazrlamaya odaklanmayn. lk bata, tm konulara deinmek ssl cmlelerle anlatm yapmaktan daha nemlidir. Anket maddelerini oluturmak iin, beyin frtnas, aa diyagramlar ve dier fikir reten metotlar yararl olacaktr. Bir anket maddesinin tamas gereken zellikleri sralayacak olursak; aka yazlm fadeler net olmal ve kolay anlalabilmelidir. Anketi cevaplayan insanlarn alk olmadklar teknik terim, ksaltma ve jargonlar kullanmaktan kann. ksa Konuya mmkn olduunca abuk gelin. Anketin maddelerini yantlayan kiinin dikkati dalmamas

Anket Hazrlama Klavuzu

19

ve ankete konsantre olabilmesi iin konu d kelimeleri ve fikirleri ortadan kaldrn. belirli Her seferinde bir fikir zerinde odaklann. Her madde bir tek davran, tavr, fikir, olay ya da konu ile ilgili olmaldr. Bunun iin ve, ya da gibi balalar kullanmayn ak nsanlar ne sorulduunu tahmin etmeye zorlamayn. fadenizin herkes tarafndan ayn ekilde anlaldndan emin olun. Eer gerekliyse ek aklamalar yapn.

20

Anket Hazrlama Klavuzu

Cevap Formatnn Seimi

Soru maddelerinin yan sra kullanlacak cevap metotlarn da belirlemelisiniz. Anketler genelde insanlarn bir ifadeye ne kadar katldklarn, bir eyin ne kadar nemli olduunu yada bir eyin ne sklkla yapldn renmeye yneliktir. Aada bu amalar karlamak iin kullanlabilecek baz cevap formatlar verilmitir.

Derecelendirme lekleri
Anketlerde genelde rn ya da hizmetlerin belirli bir lee gre derecelendirilmeleri istenir. Baz anketlerde ise insanlara verilen ifadelere ne kadar katldklar ya da katlmadklar sorulur. Derecelendirme leklerine ait birka rnek aada verilmitir:

S1. Amirim alanlarn nemli kararlara katlmalarn tevik eder. A KESNLKLE KATILMIYORUM

Anket Hazrlama Klavuzu

21

B KATILMIYORUM C KARARSIZIM D KATILIYORUM E KESNLKLE KATILIYORUM

S2 Aldnz hizmetten ne kadar tatmin oldunuz? A H TATMN OLMADIM B TATMN OLMADIM C KARARSIZIM D TATMN OLDUM E OK TATMN OLDUM

S3 Ltfen size salanan hizmetin kalitesini deerlendirin. A OK KT B KT C ORTA D Y E OK Y

Derecelendirme leklerini hazrlarken u noktalarn zt anlamda olduklarndan emin olun. Eer bu yaplmazsa, anketten alnan yantlarn tarafl olma riski ortaya kar. rnein aadaki

22

Anket Hazrlama Klavuzu

derecelendirme lekleri sizin hounuza gidecek cevaplar salayabilir ama ihtiyacnz olan bilgiyi vermez.

A GENELDE TATMNKAR B TAMAMIYLA TATMNKAR C SON DERECE TATMNKAR D MKEMMEL

Baz derecelendirme seenekleri ise siz farknda olmadan ok hatal sonular verebilir. rnein aadaki seeneklerin kullanlmasnn yarataca mahsuru siz bulun.

A KESNLKLE KATILMIYORUM B KISMEN KATILMIYORUM C KARARSIZIM D KISMEN KATILIYORUM E KESNLKLE KATILIYORUM

Maddeleri sralamak
Dier bir genel cevap format, kiilere bir seenek listesindeki maddeleri farkl kriterlere (rnek: nem derecesi) gre sralamalarn istemektir. Bu veriler, seeneklerde yer alan hususlarn ncelik sras belirlemenize yardmc olacaktr. rnein bir

Anket Hazrlama Klavuzu

23

lokantann mterileri creti, yemein kalitesinden ve mnnn eitliliinden daha yksek derecelendiriliyorlarsa, ynetimin maliyet konusunu ncelikli olarak ele almas gerektii sylenebilir. Ltfen aadaki 5 iyiletirme amalarn nem srasna gre 1 en nemliyi, 5 en nemsizi temsil edecek ekilde sralaynz. ___ ABUK BAARI ELDE ETMEK ___ RETMN MKTARINI ARTTIRMAK ___ FYATLARI DRMEK ___ BRKEN SAYISINI AZALTMAK ___ HATA MKTARINI DRMEK

Tercihleri belirlemek
Bu cevap format, ifade ya da tercihlerden oluan bir liste eklindedir. Cevaplayclardan onlar iin uygun olan tercihlerin hepsini yuvarlak iine alarak iaretlemeleri istenir. Ankete katlanlar tercihleri arasnda bir derecelendirme yapmadklarndan bu tr sorularn cevaplandrlmas, sralama sorularndan daha kolaydr. Srecin performans analizini yaparken yararlandnz istatistik yntemleri yanndaki harfi iaretleyerek belirtin. A PARETO DYAGRAMLARI B HSTOGRAMLAR C DAILMA DYAGRAMLARI

24

Anket Hazrlama Klavuzu

D GDAT EMALARI E KONTROL KARTLARI

Yorumlar ve ak ulu sorular

Drdnc soru/cevap ekli genel nitelikli sorulara ve ankete katlanlarn ek yorumlar yapmalarna msaade eder. Bu sorularda genellikle cevaplayclara, kendileri iin nemli olanlar ve istediklerini kendi cmleleriyle yazabilmeleri iin bo bir alan braklr. rnekler aada sralanmtr. - Kendimizi nasl gelitirebileceimiz konusunda nerileriniz var m? - Bizim salayamadmz ve ihtiyacnz duyduunuz rn ya da hizmetler neler? Bilmemizi istediiniz ek bir husus var m?

Bu bilgiler hi dokunulmam konular ortaya karmak, belirli bir konuda fikir edinmek ya da seenekleri belirlemek iin ok yararldr. Bu yntemin kt taraf ise sorulara verilen cevaplar yorumlamann ok zor olmasdr.

Demografik sorular
Demografik sorular genelde katlmclar snf, ya ya da eitim seviyesi gibi kriterlere dayal olarak daha kk ve zellikli gruplara ayrmak iin kullanlr. Eer anketin amalarndan birisi iki farkl grubun verdii yantlar arasndaki nemli

Anket Hazrlama Klavuzu

25

farkllklar belirlemek ise bu ayrtrma nemlidir. Demografik sorular, insanlara kendilerini tanmlamalar iin, rnein isimlerini ya da vergi numaralarn isteyen sorulardan oluabilir. Ancak demografik sorularn cevaplayclarn kimliini ortaya kartacak olmas onlarn kendilerini rahatsz hissetmelerine ve drst cevap vermemelerine yol aabilir. Olas endieleri azaltmak iin, anket cevaplarnn nasl kullanlacan anlatan bir aklama ve cevaplarn gizliliini ieren bir taahht yararl olabilir. Demografik sorulara ait rnekler aada verilmitir. Ait olduunuz ya kategorisini iaretleyiniz. __ 20NN ALTINDA __ 20-29 __ 30-39 __ 40-49 __ 50-59 __ 59UN ST

Eitim durumunuz __ CAHL __ LK OKUL __ ORTA OKUL __ LSE

26

Anket Hazrlama Klavuzu

__ NVERSTE __ YKSEK LSANS __ DOKTORA

Medeni haliniz __ BEKAR (H EVLENMEM) __ EVL __ BOANMI/ AYRI __ DUL

Anket Hazrlama Klavuzu

27

28

Anket Hazrlama Klavuzu

Maddelerin Gzden Geirilmesi

Taslak soru maddelerini ve cevap formatlarn hazrladktan sonra, aadaki zelliklere uyup uymadklarn inceleyin. anketin amacna uygun Amacn dna kan maddeler gerekli bilgiyi salamayacaktr. Ankette yer alan her bir soru iin zel bir nedeniniz olduundan emin olun. Her zaman anketin amacna ve bu amac destekleyecek bilgi eidine odaklann. Maddeler ile anketin amacn karlatrarak, maddelerin daha nce belirlenen konularla ilgili olmasn salayn. anket yaplan bireyler iin uygun Ankete insanlarn bilmedikleri, cevap veremeyecekleri maddeleri eklemeyin. rnein bir maazann mterileri, maazann yerleimi ve hizmetleri ile ilgili sorulara cevap verebilirler ama maazann yangna kar alnan tedbirlere uyup uymad hakkndaki sorular cevaplayamazlar.

Anket Hazrlama Klavuzu

29

uygun sonular salayabilecek yetenekte Elde edilen verilerin nasl zetleneceini belirleyin. Sonularn zeti, ankete katlanlarn ihtiya duyduu nitelikteki bilgiyi salamaldr. Sonular basit grafik barlar ile mi sunulacak yoksa gelimi analizlere mi tabi tutulacak? Anketi kullananlarn bilgi gereksinimlerini karlamak iin ne kadar detay yeterli olacak? rnein anketi kullananlar genel bir bilgi istiyorlarsa, ondalkl saylar kullanmaya gerek olmayabilir. Dier yandan, eer kullanclar kalite zellikleri arasndaki farklarn ayrmn kesin olarak bilmek isterlerse, onlara sadece yorumlardan oluan bir liste vermek yeterli olmayacaktr. Uygunsuz ve fazla maddeleri karn ve kapal ifadeleri anlalr bir dille yazn. Maddelerin aadakiler gibi olmamalarna dikkat edin. belirsiz Yanl yorumlanabilecek kelime ve ifadelerden kann. 1- Heyecanl turlardan zevk alyor musunuz? 2- Dzenli alma alkanlnz var m? akan Birbiri ile akan cevap seeneklerini vermekten kann. akan seenekler bilgilerin yorumlanmasn zorlatrr ve anketi yantlayan iin kavram karmaasna yol aabilir

30

Anket Hazrlama Klavuzu

Haftada ka saat spor yapyorsunuz? 1- H 2- HAFTADA BR SAATTEN AZ 3- HAFTADA 1-2 SAAT 4- HAFTADA 2-3 SAAT 5- HAFTADA 3-4 SAAT 6- HAFTADA 4 SAATTEN FAZLA Ynlendiren nsanlar, arzuladnz cevaplara ynlendirecek ipular vermekten kann. Periyodik bakm hizmetleri iin ok fazla para demek zorunda brakldnz dnyor musunuz? ift tarafl olan Ayn madde ierisinde iki ayr konu olmamasna dikkat edin. Memur beni dikkatlice dinledi ve ricam yerine getirmesi ksa bir zaman ald. Aada listelenen ifadelerin bulunabilirlik ve kalite durumlarn deerlendirin. VERMLLK VE/VEYA KALTE GELTRME ABALARIMIZIN PLANLI, YKSEK KATILIMCI PLANLAMA SREC VARDIR.

Anket Hazrlama Klavuzu

31

Bulunabilirlik

Hi 0 1

Ksmen Organizasyon apnda 2 3 4 5 6 7

Kalite

ok Kt

Tatminkar

Mkemmel

Lzumsuz Ayn soruyu tekrar tekrar sormaktan kann. Birbirinin tekrar olan maddeleri anketten karn. Daha sonra geriye kalan maddelerin anlamlarnn ak olup olmadn inceleyin ve istenen bilgileri toplamak iin yeterliliklerini kontrol edin. Maddeleri kendi incelemenize ek olarak test edin.

32

Anket Hazrlama Klavuzu

Anketin Girii ve Talimatlar

Anketler genelde, anketin amacn ve verilerin nasl kullanlacan anlatan ksa bir giri paragraf ile balar. Bazen bu bilgiler ankete ilitirilmi bir kapak mektubunda verilir. Giri paragrafn, anketin nasl doldurulacan anlatan ksa kurallar takip eder. Bu blme cevap kutucuklarnn nasl iaretleneceini ya da cevap kadnn nasl doldurulacan gsteren rnekler dahil edilebilir. zellikle ankette demografik maddeler mevcutsa, insanlara gven vermek iin, verecekleri yantlarn gizli kalacana dair bir ifade bu blmde yer almaldr. Son olarak insanlarn doldurduklar anketleri nasl, ne zaman ve nereye gndereceklerini anlatan kurallar eklemeyi unutmayn.

Anket Hazrlama Klavuzu

33

34

Anket Hazrlama Klavuzu

Anketin Test Edilmesi

Taslak bir anket hazrladktan sonra, anketi gelitirmek ve muhtemel hatalar belirlemek iin test edebilirsiniz. Test, anket geni kitlelere datmadan nce, gvenilirlik ve geerliliinden emin olmak iin yaplr. Test genelde byk grubu temsil eden daha kk bir gruba uygulanr. Eer test yapmay planlyorsanz aadaki maddeler size yardmc olacaktr.

Sreci aklayn
Teste katlacak grubu bir araya toplayn. Katlmclardan, anketi aldklar zaman deerlendirmelerini, anlam ak olmayan sorular, eksik balklar ve gelitirilmesi gereken noktalar belirlemelerini isteyin.

Yorumlar yazl olarak aln

Katlmclardan ankette ile ilgili yorumlarn not almalarn isteyin. Baz bireylerin grup ierisinde

Anket Hazrlama Klavuzu

35

rahata tenkitte bulunamayabileceklerini unutmayn. Toplantnn sonunda doldurulan anketleri toplayn ve her bir yorumu inceleyin.

Zaman ihtiyalarn hesaplayn

nsanlarn anketi ne kadar zamanda tamamladklarn ln. Bu bilgiyi anketin ok mu uzun olduuna ya da uzatlp uzatlmayacana karar vermek iin kullann. Doldurmas 15 dakikadan fazla sren bir anket muhtemelen ok uzundur.

Bir grup tartmas yapn

Herkes anketi tamamladktan sonra, gruptan geri bildirim almak iin, anketin her blmn grupla beraber inceleyin. Test iin yaplan oturumdan sonra bilgileri kaydedin ve bu bilgiler zerinde aln. lk bata bir ey ifade etmeyen baz yorumlar, biraz daha inceledikten sonra, ok faydal olabilirler. nemli konularn anket dnda braklp braklmadn sorgulayn. Ayrca baka demografik sorular eklemeye ihtiya olup olmadn aratrn. Anketi dzeltmek iin testten elde edilen bilgileri kullann. Anlam akln arttrmak iin maddeleri yeniden yazmak, istenen bilgileri vermeyen maddeleri karmak ya da nemli konularda daha doru bilgi salamak iin yeni maddeler eklemek gerekebilir.

36

Anket Hazrlama Klavuzu

Elinizde anketin son halini hazrlanmas ve rneklemin belirlenmesi tamamlandktan sonra anketi uygulamann zaman gelmitir.

Anket Hazrlama Klavuzu

37

38

Anket Hazrlama Klavuzu

Anketin Uygulanmas
Yazl metotlar uygulamann, posta ve kiisel grme olmak zere iki genel yolu vardr. Burada birini ya da dierini kullanrken gz nnde bulundurmanz gereken noktalar aada zetlenmitir.

Posta anketleri
Posta anketlerinin en yaygn uygulama ekli cevaplayclara soru formunun yannda, dn adresi yazl ve pul yaptrlm bir zarf gndermektir. Eer binlerce anket postalanacaksa, postalama masraflar iin yeterli bteyi ayrmalsnz. Anket srecini planlarken anketin gidecei adrese varmas, katlan kiinin anketi doldurmas ve anketin geri gnderilmesi iin gerekli zaman gz nne aln. Uzak adreslere postalanan anketlerin (r; denizar) geri dnmesi 6-12 hafta aras srebilir. Yerel anketlerin geri gelmesi iin bu

Anket Hazrlama Klavuzu

39

sre 2-3 hafta arasnda deiebilir.

Bireysel anketler
Kiisel grme farkl yollardan yaplabilir. Yollardan bir tanesi ankete katlan kiiye rn ya da hizmeti ald yerde anketi doldurmasn istemektir. Bu durumlarda sadece ok ksa anketleri uygulamak pratik olacaktr. Anketi uygulayan kii genelde anket tamamlanana kadar mterinin yannda durur ve anketi tamamlayan kiiye kk bir teekkr hediyesi verebilir. kinci bir yol ankete katlacak kiilere, anketi doldurmalar iin belirli bir yere gelmelerini istemektir. nc yol ise ankete katlacak kiileri i yerlerinde ya da evlerinde ziyaret edip, mteri tatmini anketini doldurmalarn istemektir.

40

Anket Hazrlama Klavuzu

Anket Sonularnn zetlenmesi

Anketi uyguladktan sonra sonra, sonular zetlemeli, analiz etmeli ve yorumlamalsnz. Sunum ve anlalmay kolaylatrmak iin verilen cevaplar snflandrlmas ve bir araya getirilmesi gerekecektir. Aada verilerin zetlenmesinde yaygn olarak kullanlan metotlardan bazlar verilmitir.

Frekans dalmlar
Frekans dalmlar anket maddelerine verilen yantlar arasndaki deiiklii gstermenin en basit yntemlerinden biridir. Bu dalmlar, anket sorularna verilen cevaplarn basite saylmas ve gruplandrlmas ile elde edilebilir. Frekans dalmlar kolay yorumlanabilmeleri iin genelde tablolar ya da grafik barlar halinde sunulurlar.

Anket Hazrlama Klavuzu

41

Ankete katlanlarn says ok fazla olabilir. Anket bilgilerini dzenlemenin bir yolu da ankete katlanlar snflar halinde dnmektir.
ok yi Spor tesisleri Yemek Salonu Ktphane Dinlenme Salonu 4 1 13 9 yi 22 10 24 13 Orta 13 13 8 16 Kt 9 23 7 12 ok Kt 7 8 3 5

ekil 1 Bir ankete verilen cevaplarn frekans dalmn gsteren bir rnek
Spor tesisleri 25 20 15 10 5 0 ok yi yi Orta Kt ok Kt 4 13 9 7 22

ekil 2 Frekans dalmnn ubuk grafik yardm ile gsterimine ait bir rnek

Snflandrma, katlmclar, benzer zelliklerine dayanarak, organizasyonla olan ilikileri (ieriden, tketici, tedariki), faaliyet alanlar ya da kullandklar hizmet ya da rnlerin eidine gre gruplandrmaktr. Snflandrma farkl gruplar belirleme ve tecrbelerini ayrt etmede kullanlan genel bir yntemdir. Ankete katlanlar belirleyip,

42

Anket Hazrlama Klavuzu

verilerinin gerektii gibi snflandrlp analiz edilebilmesi iin, ankette demografik maddeler kullanlr.

Yzdeler
Anket verilerini zetlemenin en basit yollarndan birisi de yzdelerdir. Yzde, belirli bir cevap tercihinin toplam saysnn, toplam cevap saysna blmnden elde edilen sonucun 100le arplmas ile elde edilir. rnein 1000 kiiye uygulanan bir ankettin 1nci sorusunda A seeneini iaretleyenlerin says 125 olsun. Buradan A seeneini iaretleyenlerin yzdesi; 125/1000=0.125, =.125 100 = 12.5, %12.5 olarak bulunur. Yzdeler tablolar, grafik barlar ya da pasta diyagram yardm ile gsterilir.
Spor tesisleri ok yi ok Kt 7% 13%

Kt 16% yi 40% ok yi yi Orta Kt Orta 24% ok Kt

ekil 3 Frekans dalmnn pasta diyagram yardm ile gsterimine ait bir rnek

Anket Hazrlama Klavuzu

43

Bir uyar notu

Anket hazrlanmasnda tecrbeli birisi ya da bir istatistiki olmad mddete analizlerinizi frekans dalm, toplamlar ve ortalamalar zerinde younlatrn. Korelasyon ya da regrasyon analizleri gibi daha karmak metotlarn kullanmnn gerekli olmas halinde bu metotlara yabanc olmayan birinin yardmna bavurun.

44

Anket Hazrlama Klavuzu

rnekleme
Bask, posta, telefon ulam ve personel maliyetlerini en aza indirebilmek iin anketi ilgilenilen kitlenin tmne uygulamak yerine, bu kitleyi temsil eden daha kk bir grup seilir. Bu alt kme ya da kk grup rneklem olarak adlandrlr. Anketi doldurmalar iin belirlenecek insanlar snrlar ve yeleri belirlenmi bir topluluk ierisinden seilirler. Bu topluluk organizasyonun tm yelerini ierebilecei gibi, anket ile aratrlan zellikleri tayan (ankete konu olan) insanlardan da oluabilir. rnein bir i tatmin anketinde hedef kitle organizasyonun tm yeleri iken, servis hizmetleri ile ilgili bir anketin hedef kitlesi sadece bu hizmetten yararlananlar olacaktr. nemli kurallardan bir tanesi de reneklemin tamamen rasgele oluturulmasdr. Rasgele rnekleme herkesinin ankete katlmak iin eit ans bulunmasdr. Rasgele oluturulmayan tm rneklerden elde edilen sonular gerei yani asl topluluun zelliklerini/grlerini

Anket Hazrlama Klavuzu

45

yanstmayacaktr. rneklemin bykl ise sorularn tr, hedef kitlenin zellikleri ve istenen doruluk oranna gre deiecektir. Doru rneklem byklnn tespiti iin mutlaka bir uzman bavurmanz tavsiye ediyoruz.

46

Anket Hazrlama Klavuzu

Anket Sonularnn Sunulmas

Anket verilerini toplayp, analizini yaptktan sonra yaplmas gereken en nemli faaliyet sonularn sunulmasdr. Sonularn sunumunu, organizasyondaki farkl gruplar iin dzenlemek durumunda kalabilirsiniz. rnein, srecin iinde alanlara yaplan sunumlar belirli bir rn ya da hizmet ihtiyacna odaklanmaldr. Bir srete alan insanlar o srecin ileyiini bildiklerinden nasl gelitirilecei hakknda fikir verebilirler. Anket sonularnn bir zeti, cevaplayclara mmkn olduu durumlarda belirlenen problemlerin ve endielerin ele alnd bir tartma ortamnda sunulmaldr. Cevaplayclarn anketlere olan ilgisini yok etmenin en emin yolu elde edilen sonular bir keye atmaktr.

Anket Hazrlama Klavuzu

47

48

Anket Hazrlama Klavuzu

Sonu
Anketlerden, iyiletirme abalarn destekleyecek bilgilerin salamas iin yararlanlabilir. Anketler d mteri ihtiyalar, mevcut tatmin dzeyleri, iyiletirmeler hakkndaki fikirler ve yaplan iyiletirmelerin etkileri hakknda bilgi edinmek iin kullanlabilir. Bu bilgilere dayal olarak, organizasyonun gelecekteki iyiletirme gayretlerinin nereye odaklanaca hakknda karar alnabilir. zet olarak bir ankete hazrlarken aadakileri aklnzdan karmayn. Anket yapmak iin anlalr bir amacnz olsun. Anketinizi, aratrlan konu ve hedef kitlenizi gz nne alarak hazrlayn. Anketlerin ksa ve basit olmasna zen gsterin. Sonular yneticilere, mdrlere ve cevaplayclara duyurun. Sonular, iyiletirmeleri abalarnn planlanmas srasnda kullann.

Anket Hazrlama Klavuzu

49

50

Anket Hazrlama Klavuzu

nerdiimiz kaynaklar
Anket hazrlama konusunda yazlm yalnz bir adet Trke kaynak bulunmaktadr. Aada bu kitap ile ilgili yaynevinin yorumu sunulmutur.

Anket Dr. Trker BA Sekin Yaynclk

yiletirme abalarnzn mteri ve alanlar zerindeki etkilerini aratrmay planlyorsanz; rn ya da hizmetleriniz hakknda, mterilerinizin ne dndn merak ediyorsanz; alanlarnzn i tatminini lmek istiyorsanz; Tez ya da bitirme devi iin ihtiya duyduunuz bilgiyi, ancak soru-cevap sreci ile toplamanz mmknse; Anket bu ii yalnz banza yapabilmeniz iin gereken her eyi size salyor. Bu kapsamda; Anketi deersiz klan hata kaynaklar, Uygulama plannn hazrlanmas, Maliyetlerin tahmini, En uygun anket ynteminin seimi,

Anket Hazrlama Klavuzu

51

rneklemenin yaplmas, Kaliteli sorularn yazm, Yabanc anketlerin kullanm, Gvenilirlik ve geerlilik analizleri, Anket formunun oluturulmas, Aama-aama uygulama sreci, Verilerin ilenmesi ve analizi, SPSS paket programnn kullanm, Szl ve yazl rapor hazrlanmas, Teknik terimlerden uzak, basit, bir anlatm, Yzlerce rnek soru ve dahas, size tek bir kitap ierisinde sunuluyor.

52

Anket Hazrlama Klavuzu