Ch­¬ng 10

s¾c ký láng
 Môc tiªu häc tËp
• Tr×nh bµy ®­îc s¬ ®å cña m¸y HPLC
vµ vai trß cña tõng bé phËn.
• Tr×nh bµy ®­îc nguyªn t¾c ho¹t ®éng
cña detector UV-VIS.
• Ph©n biÖt ®­îc c¸c lo¹i pha tÜnh trªn
nÒn silicagel th­êng dïng trong HPLC
vµ ®Æc tÝnh cña chóng.
• Ph©n biÖt ®­îc s¾c kÝ láng ph©n bè
pha thuËn vµ pha ®¶o.
• Tr×nh bµy c¸ch tiÕn hµnh ch¹y s¾c ký
 S¾c kÝ láng

S¾c KÝ cét SK mÆt ph¼ng:

S¾c S¾c S¾c S¾c

KÝ cét KÝ KÝ líp kÝ
cæ láng máng giÊy
®iÓn hiÖu
n¨ng
 Th«ng sè SK cét HPLC
cæ
ChÊt nhåi cét Ho¸ chÊt
®iÓn ChÊt nhåi ®¨c
tinh chÕ biÖt cho cét
KÝch th­íc h¹t 150-200 HPLC
5-10 µm
ChiÒu dµI cét Vµiµm cm- 10- 30 cm
¸p suÊt m n­
Do cét B¬m cao ¸p
íc (tíi 600 bar )
L­îng chÊt
- HPLC: Highmg µg
Presure Liquid
dïng
Thêi gian PT Chromatography
> VµI giê Ng¾n, vµI phót
§êi sèng -cét
S¾c kÝ Bá láng
sau cao
Dïng ¸p.
nhiÒu lÇn
HPLC: High Kh«ng
Detector Performance
PT NhiÒu Liquid
lo¹i, nh¹y
Chromatography
1.1. M¸y s¾c ký láng hiÖu
n¨ng cao:

B×nh ®ùng
dm

Cét s¾c
kÝ
HÖ
thèng
tiªm
mÉu
B¬ T
1.1 M¸y s¾c ký láng hiÖu
n¨ng cao:
1.1.1. HÖ thèng cÊp pha
®éng:
• Pha ®éng th­êng ®­îc
chøa trong b×nh thuû
tinh
• Pha ®éng trong s¾c ký
láng th­êng lµ hai dung
m«i hoµ tan vµo nhau.
• Tr­íc khi sö dông, cÇn läc
qua mµng läc 0,45µm d­íi
¸p suÊt gi¶m.
• §uæi khÝ hoµ tan trong
pha ®éng b»ng c¸ch:
ch¹y siªu ©m, sôc khÝ
tr¬ nh­ heli...
1.1.1. HÖ thèng cÊp pha
®éng:

B×nh thuû tinh

chøa hçn hîp 2-3
dung m«i

Lo¹i bá bät khÝ:

- Läc qua mµng läc
0,45 µm
- Ch¹y siªu ©m, sôc
khÝ tr¬ nh­ heli...
* Ch­¬ng tr×nh ®¼ng dßng
(Isocratic):

Pha ®éng th­êng ®­

îc trén s½n vµ ®ùng
trong 1 b×nh.
 * Ch­¬ng tr×nh dung m«i
(Gradient):

Thay ®æi tû lÖ
thµnh phÇn MP
nhê bé trén.
Hçn hîp MP mçi
dung m«i ®ùng Thay ®æi tèc
®é dßng pha
trong mét b×nh
®éng nhê b¬m
Ch­¬ng tr×nh dung m«i
(Gradient):

- Pha ®éng lµ hçn

hîp cña nhiÒu dung
m«i, th­êng lµ 2 ÷ 4
lo¹i ®­îc ®ùng trong
c¸c b×nh kh¸c nhau.
- Tû lÖ c¸c thµnh
phÇn thay ®æi theo
ch­¬ng tr×nh ®·
®Þnh nhê bé trén.
- Tèc ®é dßng pha
®éng cã thÓ thay
 Ch­¬ng tr×nh dung m«i ¸p suÊt
thÊp
Dung m«i Van 1
1
Dung m«i Bé B¬ Van
2 phËn m tiªm
hoµ mÉu
• Dung m«i Van 3
Ba dung m«itrén ®ùng trong ba b×nh
3
riªng.
• Mçi b×nh cã van riªng lÊy l­îng dung
m«i x¸c ®Þnh ®­a vµo b×nh hoµ trén.
• Sau ®ã, dïng mét b¬m ®­a pha ®éng
vµo van tiªm mÉu.
­u ®iÓm: chØ dïng mét b¬m
Nh­îc ®iÓm: dïng hÖ thèng ba van lÊy
ba dung m«i phøc t¹p vµ chi phÝ còng
 Ch­¬ng tr×nh dung m«i ¸p suÊt
cao:
Dung m«i B¬m
1 1
Dung m«i Bé Van
B¬m
2 phËn tiªm
2
hoµ mÉu
Dung m«i B¬m
Điểm 3kh¸c chñ yÕu lµ tréndung m«i cã
mçi
3
mét b¬m riªng, viÖc hoµ trén ®­îc thùc
hiÖn ë ¸p suÊt cao.
¦u ®iÓm: cã ®é ®óng vµ ®é lÆp l¹i cao
h¬n.
Nh­îc ®iÓm: Ch­¬ng trinh nµy cã tèn
kÐm vµ cång kÒnh h¬n lo¹i hoµ trén ë
¸p suÊt thÊp.
 1.1.2. HÖ thèng b¬m:
- B¬m cao ¸p lµ bé phËn ®Ó ®Èy pha
®éng tõ b×nh chøa dung m«i ®i
qua cét b»ng ¸p suÊt cao (250-500
at).
- Cã thÓ chÞu ®­îc ¸p suÊt cao vµ
kh«ng bÞ dung m«i ¨n mßn.
 1.1.2. HÖ thèng b¬m:

• Víi cét cã ®­êng kÝnh trong bÐ kho¶ng

2,1 mm, chiÒu dµi cét kho¶ng 30 mm
vµ kÝch cì h¹t nhåi 1,7 µm.
• M¸y s¾c ký láng hiÖn ®¹i (Ultra
Performance Liquid Chromatography)
cã cÊu h×nh hoµn thiÖn h¬n:
- B¬m t¹o ®­îc ¸p suÊt cao cã thÓ ®Õn
700 bar.
- T¹o l­u l­îng dßng dao ®éng tõ 2 - 3 µ
l/phót ®Õn 20 mL/phót.
 1.1.3. HÖ tiªm mÉu:

Dung dÞch mÉu

ph©n tÝch ®­îc tiªm Sample loop
th¼ng vµo pha cã dung tÝch
®éng b»ng mét kh¸c nhau:
xilanh qua van 0,50 ÷ 20 µL.
tiªm cã vßng chøa
Nguyªn lÝ ho¹t ®éng cña van
tiªm mÉu

Tiªm
mÉu Lä th¶i
 Autosampler

Auto sampler chøa nhiÒu mÉu vµ tiªm

lÇn l­ît c¸c mÉu vµo hÖ thèng s¾c kÝ
theo ch­¬ng trinh ®· chän.
1.1.4. Cét vµ pha tÜnh:

Cét ®­îc chÕ t¹o b»ng thÐp

kh«ng gØ tr¬ víi ho¸ chÊt vµ
chÞu ®­îc ¸p suÊt cao.
 1.1.4. Cét vµ pha tÜnh:
ChiÒu §­êng Cì h¹t Lo¹i SK
dµi cét kÝnh nhåi
1980’ 15-30 trong cét 5-10 µ
4- 10 HPLC
s cm mm m
1990’ 9-10 2,1-4 3,5 µm HPLC
s cm mm
> 3-7,5 1-2 mm 1,7 µm UPLC
2004 cm
 1.1.4. Cét vµ pha tÜnh:

• Cét nhåi:
Cét cã chiÒu dµi th­êng cã h¹t cì 5
hoÆc 10 µm. Sè ®Üa lý thuyÕt dao
®éng 40000 ®Õn 60000/m.
1990’s cã lo¹i cét nhá (microcolumn)
víi ®­êng kÝnh trong 1 - 2 mm, dµi 3 ÷
7,5 cm. Lo¹i cét nµy ®­îc nhåi h¹t cì
3,5 µm. Cã trÞ sè N ®Õn 100 000
®Üa/m. ­u ®iÓm næi bËt cña chóng
lµ ch¹y s¾c ký tèn Ýt dung m«i vµ Ýt
thêi gian.
 1.1.4. Cét vµ pha tÜnh:

Trong cét nhåi pha tÜnh:

Pha tÜnh trªn nÒn Nh«m oxyd
Pha tÜnh trªn nÒn cao ph©n tö
(Polystyren, Cellulo)
Pha tÜnh trªn nÒn m¹ch carbon
Pha tÜnh trªn nÒn Silicagel.
 1.1.4. Cét vµ pha tÜnh:
C¸c th«ng sè cét
§­êng kÝnh
trong

KÝch th­íc lç
B¶n chÊt pha
xèp
tÜnh KÝch th­íc h¹t
ChiÒu dµi cét nhåi
- H×nh d¹ng tiÓu ph©n
(Particle shape)

H¹t h×nh cÇu H¹t kh«ng ®Òu

(Spherical) (Irregular)
KÝch th­íc tiÓu ph©n (Particle
size):
B B
H=A+ +C.U=A. ( dp ) + +C.(dp) 2 .U
U U

L=30cm
10 µ
dp=10
m

L=15cm
dp=5 µ
m
L= 9cm
dp= 3,5
µm
KÝch th­íc tiÓu ph©n
(Particle size):
 §é xèp tiÓu ph©n (Porosity
particle)
 H¹t silicagel kh«ng cã lç xèp (Non-
porous) th× S bÒ mÆt tiÕp xóc nhá,
nªn N thÊp (HiÖu lùc cét thÊp).

 §Ó t¨ng hiÖu lùc

cét, ng­êi ta chÕ
t¹o ra h¹t silicagel
cã lç xèp (Porous).
§é xèp tiÓu ph©n (Porosity
particle)
§é xèp tiÓu ph©n vµ kÝch th­
íc lç xèp
• DiÖn tÝch bÒ mÆt
bªn trong cña c¸c lç
xèp gÊp 1000 lÇn
diÖn tÝch bÒ mÆt
bªn ngoµi h¹t
silicagel.

- KÝch th­íc lç xèp

(Pore size) th­êng
kho¶ng 10 nm
(150A0).
 1.1.4. Cét b¶o vÖ
Cét b¶o vÖ
ng¾n h¬n cét
s¾c ký, nhåi h¹t
cïng lo¹i vµ
kÝch th­íc h¹t
lín h¬n.
- Cét b¶o vÖ ®­îc
®Æt tr­íc cét s¾c
ký ®Ó lo¹i c¸c t¹p
chÊt cã mÆt
trong pha ®éng.
 1.1.4. Cét vµ pha tÜnh:

• §iÒu nhiÖt cét:

- Trong s¾c ký láng vËn hµnh thiÕt bÞ
th­êng ë nhiÖt ®é phßng kh«ng cÇn
®iÒu nhiÖt cét.
- Tuy nhiªn c¸c m¸y s¾c ký láng hiÖn
®¹i th­êng ®­îc trang bÞ thªm hÖ
thèng ®iÒu nhiÖt cét cã thÓ ®Õn
150oC.
 Detector Detector
UV-VIS huúnh quang

Detector
Detector ®o chØ sè
Detector khóc x¹
khèi phæ

Detector
t¸n x¹
bay h¬i
 Detector UV-VIS

* Nguyªn t¾c ho¹t ®éng:

- Detector lo¹i nµy thùc chÊt lµ
mét m¸y ®o quang phæ UV-VIS.
- Dùa vµo kh¶ n¨ng hÊp thô
quang cña chÊt PT t¹i b­íc sãng
®· chän ®Ó ®Þnh tÝnh va ®Þnh
l­îng chÊt ph©n tÝch.
 Detector UV-VIS
Buång ®o lµ
cuvet ®éng
(flowcell: èng
h×nh trô 2R=
1mm, d= 10 mm).

Dung dÞch ®o
lµ MP ch¶y liªn
tôc qua buång
chøa mÉu.
1.Detector cã b­íc sãng cè ®Þnh

- Nguån s¸ng:
 §Ìn thuû ng©n ¸p suÊt thÊp.
 ChØ sö dông duy nhÊt 1 b­íc sãng
®· ®­îc lùa chän (th­êng 254, 280,
334, 436 nm)
1.Detector cã b­íc sãng cè ®Þnh

- H¹n chÕ:
 §èi víi c¸c chÊt PT kh«ng hÊp thô
quang t¹i b­íc sãng nµy th× kh«ng
ph¸t hiÖn ®­îc .
 §èi víi c¸c chÊt hÊp thô quang yÕu
t¹i c¸c b­íc sãng nµy th× giíi h¹n
ph¸t hiÖn sÏ lín.
UV-VIS DETECTOR
 2. Detector ®o ë b­íc sãng
thay ®æi
- Nguån s¸ng:
 §Ìn D2- Deuterium (vïng UV: 190-
360 nm)
 §Ìn Wolfram (vïng VIS: 360-800
nm)
- ¦u ®iÓm:
Cã thÓ ®o ë bÊt kú b­íc sãng nµo
trong vïng UV-VIS (190 - 800 nm)
VARIABLE WAVELENGTH DETECTOR
S¬ ®å detector ®o ë b­íc
sãng thay ®æi.
 3. DAD - (Diod Array
Detector)
M¶ng C¸ch tö kÎ
Diod v¹ch b»ng
lase

Nguån
Buång s¸ng
®o
MËt ®é
quang
MËt ®é
quang

Thêi
gian

MËt ®é Thêi
quang gian
X,Y= S¾c kÝ
®å
Z,Y= Quang B­íc sãng
phæ
øng dông DAD trong ®Þnh
tÝnh

- Cã thÓ chång phæ chÊt thö víi chÊt

chuÈn ®Ó ®Þnh tÝnh ®­îc ngay chÊt
PT theo th­ viÖn phæ.
 øng dông DAD trong ®Þnh
l­îng

• Lo¹i nµy cã thÓ ®o nhiÒu b­íc sãng cïng

lóc
• Chän b­íc sãng phï hîp cho tõng chÊt PT
 øng dông DAD trong ®Þnh
l­îng

* Giíi h¹n ph¸t hiÖn

nhá cho c¶ 2 chÊt
ph©n tÝch.
* Phï hîp ®Ó PT
hçn hîp ë nång ®é
thÊp.
1.1.6. Bé phËn ghi vµ sö lÝ
sè liÖu
• M¸y ghi (Recorder)
• M¸y tÝch ph©n (Intergrator)
• M¸y tÝnh víi phÇn mÒm ®iªï khiÓn
(Computer)
Nguyªn t¾c s¾c ký láng hiÖu
n¨ng cao
HPLC lµ mét kü thuËt t¸ch c¸c chÊt
ph©n tÝch ra khái nhau khi chóng di
chuyÓn theo pha ®éng qua cét chøa c¸c
h¹t pha tÜnh.
ChÊt PT

F1 F2

Pha tÜnh Pha

®éng
 Nguyªn t¾c s¾c ký láng hiÖu
n¨ng cao
B B
AB AB B
B B
A BA B
A
A AA A A
A B
A
B
BAB
B BBABB
A
B
B
AA AB
AA
AB
B
A
A B
Nguyªn t¾c s¾c ký láng hiÖu
n¨ng cao
A
A
A
B A
BB B A A
A
B BB B
A
B A
BB B A
B BB B A
A
B A
BB B A
A
B BB B A
B A
BB B A
A
B BB B
B A
BB B A
A
B BB B
1.2. C¸c kiÓu s¾c ký láng
hiÖu n¨ng cao

H©p Phô Ph©n bè Trao

(L-SC) (L-LC) ®æi ion

R©y ¸i
ph©n lùc
tö
S¾c ký lµ qu¸ tr×nh hÊp phô
cña chÊt ph©n tÝch trªn bÒ
mÆt chÊt r¾n.
Silicagel trÇn (silica)
1.2. C¸c kiÓu s¾c ký láng hiÖu
n¨ng cao

Ph©n bè (L-
LC)
- S¾c kÝ láng-láng:
Pha tÜnh lµ líp chÊt láng bao
quanh c¸c h¹t mang r¾n.

- S¾c kÝ pha liªn kÕt:

C¸c h¹t chÊt nhåi r¾n ®­îc
g¾n kÕt víi c¸c nhãm ho¸
häc cã kh¶ n¨ng liªn kÕt víi
 Silicagel biÕn tÝnh

CH3 CH3 CH3 H3C

HCl
Si OH + Cl Si R Si O Si R
CH3 CH3 CH3 H3C

Nhãm DC DC
Silanol Clorosilan Siloxan
§Æc tÝnh cña Silicagel biÕn
tÝnh
- Th­êng chØ 50% nhãm Si-OH ph¶n
øng víi hîp chÊt Clorosilan cßn 50%
nhãm -OH vÉn cßn trªn bÒ mÆt h¹t
silicagel.

- NÕu ch¹y SK ph©n bè pha ®¶o: C¸c

nhãm silanol Si-OH (mang tÝnh
ph©n cùc) sÏ l­u gi÷ c¸c chÊt ph©n
cùc g©y hiÖn t­îng kÐo ®u«i.
§Æc tÝnh cña Silicagel biÕn
tÝnh
- §Ó h¹n chÕ ¶nh h­ëng cña nhãm -OH
→ Kho¸ c¸c nhãm nµy b»ng c¸ch:

CH3 CH3
Si-OH + Cl-Si- Si-O-Si-CH3
CH3
CH3 CH3

CH3
Si-O-Si-(CH2)17-
CH3
CH3
BÒ mÆt silica cña cét
Ended-Capping

OH OH
 §Æc tÝnh cña Silicagel biÕn
tÝnh
2. Silicagel pha liªn kÕt chØ bÒn trong
vïng pH = 2-8. Nªn pha ®éng chØ pha
trong vïng pH nµy.
NÒn Silica sÏ
bÞ thuû ph©n

Silicag
el
2 4 6 8 1 1 14
0 2
Liªn kÕt Si-R dÔ
bÞ thuû ph©n
* C¬ chÕ t¸c ®éng cña SK
ph©n bè
F2 F1

F1
 * Pha tÜnh ph©n cùc
-(CH2)2-NH2 Amino

-(CH2)2-CN Cyano

- (CH2)2-O-CH(OH)-CH2OH Diol

* Pha tÜnh kh«ng ph©n cùc

-(CH2)17-CH3 ODS (C18)
Octadecyl siloxan
-(CH2)7-CH3 OS (C8)
Octa siloxan
- C6H5 (C6H5) Phenyl siloxan
 2. Pha ®éng:
Dé ph©n cùc
TT Tªn dung m«i
(P')*
Dung m«i 1 n-hexan 0,1
kh«ng PC 2 Benzen 2,7
3 Metylen 3,1
clorid
4 n-propanol 4,0
5 Tetrahydrofu 4,0
Dung m«i 6 ran
Ethyl 4,4
PC trung acetat
7 Cloroform 4,1
b×nh 8 Aceton 5,1
9 Ethanol 4,3
10 Acid acetic 6,0
Dung m«i 11 Acetonitril 5,8
PC m¹nh 12 Methanol 5,1
13 N­íc 10,2
 §é ph©n cùc cña hçn hîp
dung m«i
P’AB= TA.P’A + TB.P’B

• §é ph©n cùc cña hçn hîp N­íc:Methanol

= 60:40.
P’AB=(0.60).(10,2) + (0,40). (5,1) = 8,2

• §é ph©n cùc cña hçn hîp N­íc:Methanol

= 40:60.

P’AB=(0.40).(10,2) + (0,60). (5,1)=7,1

 3. ChÊt ph©n tÝch
§é ph©n cùc cña chÊt ph©n tÝch:
• Dùa vµo khung ho¸ häc:
- Khung carbon cµng dµi, cµng cång
kÒnh cµng kÐm ph©n cùc.
- Hydrocarbon m¹ch th¼ng kÐm
ph©n cùc h¬n hydrocarbon th¬m.
• Dùa vµo nhãm chøc.
- §é ph©n cùc cña nhãm chøc h÷u c¬
t¨ng dÇn theo thø tù:
- DÉn chÊt halogen < sulfid < ether <
dÉn chÊt nitro < ester aldehyd ceton
< alcol ≈ amin < sulfon < sulfoxid <
amid < acid carbonxylic < n­íc.
 3. ChÊt ph©n tÝch
3.1. ChÊt Ph©n cùc:
§é ph©n cùc cña chÊt ph©n tÝch phô
thuéc vµo: träng l­îng ph©n tö (m¹ch
C) vµ c¸c nhãm chøc.
• Dùa vµo m¹ch Carbon:
- M¹ch carbon cµng dµi, cµng kång
kÒnh th× ®é ph©n cùc cµng gi¶m.
- Hydrocarbon m¹ch th¼ng kÐm
ph©n cùc h¬n hydrocarbon th¬m.
 3. ChÊt ph©n tÝch
3.1. ChÊt Ph©n cùc:
• Dùa vµo nhãm chøc.
 C¸c nhãm chøc cã nguyªn tö mang
®iÖn ©m: O, N, S, F, Cl… nh­: -OH,
-CO, -NO2, -NH2, -COOH… lµ c¸c nhãm
ph©n cùc.
 ChÊt PT chøa cµng nhiÒu nhãm PC
th× PC cµng m¹nh.
 C¸c chÊt ph©n cùc th­êng tan trong n­
íc vµ c¸c dung m«i ph©n cùc.
 3. ChÊt ph©n tÝch
3.2. ChÊt kh«ng ph©n cùc:
- ChÊt kh«ng Ph©n cùc lµ: C¸c chÊt HC
kh«ng chøa c¸c nhãm ph©n cùc hoÆc
1 nhãm PC yÕu.
- ChÊt kh«ng PC ®Òu tan trong ete vµ
c¸c dung m«I kh«ng PC.
- Ng­îc l¹i, kh«ng tan trong n­íc vµ c¸c
dung m«I PC.
 3. ChÊt ph©n tÝch
3.3. ChÊt ph©n cùc trung b×nh:
- ChÊt PC trung b×nh lµ chÊt kh«ng ion
hãa, cã sè m¹ch C <5, cã 1 nhãm PC
nh­ng kh«ng ph¶I lµ nhãm PC m¹nh.
- ChÊt PC trung b×nh lµ chÊt võa tan
trong n­íc võa tan trong ete.
4. Nguyªn t¾c chän pha tÜnh
vµ pha ®éng?
- NÕu cã hçn hîp chÊt ph©n
tÝch:
- Dù ®o¸n ®é ph©n cùc cña tõng
chÊt trong hçn hîp dùa vµo cÊu
tróc ho¸ häc.
2. Chän pha tÜnh cã ®é ph©n
cùc gÇn víi ®é ph©n cùc cña
c¸c chÊt ph©n tÝch.
3. Chän pha ®éng cã ®é ph©n
5. S¾c ký pha thuËn vµ pha ®¶o:
• Pha tÜnh láng ph©n cùc: Triethylen
glycol, n­íc.
• Pha ®éng lµ dung m«i Ýt ph©n cùc
h¬n: hexan, iso propyl ether.
S¾c ký pha thuËn (normal-phase
• chromatography).
Pha tÜnh kh«ng ph©n cùc nh­
hydrocarbon.
• Pha ®éng ph©n cùc h¬n pha tÜnh: n­
íc, acetonitril.
• Lo¹i s¾c ký nµy víi ®é ph©n cùc cña
pha tÜnh vµ pha ®éng ng­îc víi s¾c ký
 ChÊt ph©n tÝch
Ph©n cùc?
• Chän pha tÜnh?
Ph©n cùc: R lµ diol, amino,
cyano.
• Chän pha ®éng?
Kh«ng ph©n cùc: n-hexan,
Metylen clorid, CHCl3…..
S¾c kÝ ph©n bè pha
thuËn
• Muèn thêi gian l­u gi¶m t¨ng ®é
ph©n cùc cña pha ®éng.

ChÊt
ChÊt ChÊt Ýt
ph©n
kh«ng ph©n
cùc
ph©n cùc
 ChÊt ph©n tÝch kh«ng
ph©n cùc?
• Chän pha tÜnh?
Kh«ng ph©n cùc: R lµ C2, C4, C8, C18,
phenyl….
• Chän pha ®éng?
Ph©n cùc: Acetonitril, Methanol, N­
íc… S¾c kÝ ph©n bè
pha ®¶o
• Muèn thêi gian l­u gi¶m gi¶m ®é
ph©n cùc cña pha ®éng.

ChÊt ChÊt Ýt ChÊt

ph©n ph©n kh«ng
cùc cùc ph©n
 T¹i sao th­êng sö dông SK
pha ®¶o?
1. Thuèc muèn ®­îc hÊp thu
thõ¬ng ph¶i ®i qua mµng sinh
häc.
Mµng nµy cã líp lipid kÐp nªn
®a phÇn thuèc th­êng d¹ng
th©n lipid (kh«ng ph©n cùc) dÔ
hÊp thu.
2. Dung m«i ph©n cùc rÎ h¬n vµ
Ýt g©y ®éc h¬n dung m«i
 H¹n chÕ cña SK pha ®¶o?
• Kh«ng ph©n tÝch ®­îc c¸c chÊt
rÊt ph©n cùc.
• Hçn hîp nhiÒu thµnh phÇn cã c¶
chÊt ph©n tÝch ph©n cùc vµ
kh«ng ph©n cùc.
• Ph¶i ch¹y c¶ SK ph©n bè pha
thuËn vµ pha ®¶o
• T×m c¸ch ph©n tÝch ®­îc
chÊt rÊt ph©n cùc b»ng SK
 Khi ph©n tÝch
c¸c acid HC cã
pka=4-5.
+ pH<pka-2:
HA
+ pH>pka+2:
A-
 Nªn ch¹y SK
trong m«i tr­êng:
2<pH<pka-2 ®Ó
 Khi ph©n tÝch c¸c
base HC cã pka=8-10.
+ pH<pka-2: BH+
+ pH>pka+2: B
- Nªn ch¹y SK trong
m«i tr­êng:
+ pH>pka+2: §Ó base
HC tån t¹i d¹ng ph©n
tö (B) th× h¹t
silicagel bÞ ph©n
huû. Ph¶i dïng cét
polymer (polystyren)
+ NÕu muèn ch¹y
SK trong m«i tr­êng
2<pH<pka-2, ®Ó
pha tÜnh æn ®Þnh
th× base tån t¹i
 SK ph©n bè pha ®¶o t¹o cÆp
ion:
 Thªm mét ®èi ion vµo trong pha ®éng:
nh­ Natri Laurylsulfat (LS-Na+), Natri
heptansulfonat.
 C¸c anion nµy (LS-) chiÕm vµo liªn kÕt
Si-OR lµm cho bÒ mÆt pha liªn kÕt
thµnh trao ®æi ion.
 Khi BH+ ®i vµo cét t¹o cÆp ion BH+LS- sÏ
bÞ l­u gi÷ trªn cét vµ ®­îc röa gi¶i khái
cét theo nguyªn t¾c SK ph©n bè pha
®¶o.
 SK ph©n bè pha ®¶o t¹o
 cÆp ion:
NÕu t¸ch cation?
 Thªm mét anion vµo trong pha
®éng: nh­ Natri Laurylsulfat (LS-
Na+), Natri heptansulfonat…

LS-Na+
BH
Na+
BH+ X-
+
Na+ -
X
Na
Silicag +

el
BH+ Na+
Na
+
X-
 SK ph©n bè pha ®¶o t¹o
cÆp ion:
 Khi BH+ ®i vµo cét t¹o cÆp ion
BH+LS- (chÊt kh«ng ph©n cùc).
 SÏ bÞ l­u gi÷ trªn cét vµ röa gi¶i
theo nguyªn t¾c SK ph©n bè pha
®¶o.
Gi¶i thÝch t¹i sao khi ®Þnh l­îng
B1, B2, B6 th­êng cho Natri
Heptansulfonat vµo trong pha
®éng?
 SK ph©n bè pha ®¶o t¹o cÆp ion:

• NÕu t¸ch c¸c anion?

• §­a mét thuèc thö t¹o lµ cation vµo
pha ®éng.
• Nh­:
Muèi amoni bËc bèn
Tetrabutylammonium (R4N+X-)
VD: H·y dù ®o¸n thø tù röa gi¶i cña
hçn hîp 4 chÊt sau trong §K SK ph©n
bè pha ®¶o.
 C¸c kiÓu s¾c ký láng hiÖu n¨ng
cao
H©p Ph©n Trao R©y ¸i
Phô bè ®æi ph©n lùc
(LSC) (LLC) ion tö

S¾c ký lµ qu¸ tr×nh hÊp

phô cña chÊt ph©n tÝch
trªn bÒ mÆt chÊt r¾n.
Pha tÜnh lµ chÊt r¾n
ph©n cùc.
 1.2.2. S¾c ký hÊp phô hiÖu n¨ng
cao:
*ChÊt
C¬ chÕ t¸c ®éng cña SK hÊp phô
ph©n
tÝch tranh
chÊp víi pha
®éng ë c¸c
vÞ trÝ hÊp
phô trªn bÒ
mÆt pha
tÜnh.
L­u gi÷ chÊt
ph©n tÝch lµ
do lùc hÊp
phô.
 1. Pha tÜnh
a. Silicagel:
- Silicagel trÇn (Silica) lµ chÊt
hÊp phô th©n n­íc.
- Kh¶ n¨ng hÊp phô cña nã lµ do
c¸c nhãm hydroxyl (–OH) trªn
bÒ mÆt quyÕt ®Þnh.
- æn ®Þnh trong vïng pH hÑp:2-
8
 1. Pha tÜnh
b. Nh«m oxid (Aluminas):
- Nh«m oxid æn ®Þnh trong vïng pH=2-
12.
- Aluminas cã c¸c d¹ng kh¸c nhau:
+ D¹ng base víi gi¸ trÞ pH lµ 9,0-10,0
dïng t¸ch c¸c chÊt cã tÝnh base nh­:
amin, acid amin.
+ D¹ng acid víi pH=4,0-4,5 dïng t¸ch c¸c
hîp chÊt cã ®Æc tÝnh acid.
+ D¹ng trung tÝnh víi pH=7,0-8,0 dïng
t¸ch c¸c hîp chÊt hydrocarbon no,
 2. Pha ®éng:
 §Ó röa gi¶i c¸c chÊt ®· bÞ hÊp
phô, ng­êi ta dïng pha ®éng cã søc
röa gi¶i phï hîp dùa vµo h»ng sè
®iÖn m«i ε o.
 TrÞ sè ε o cµng lín, søc röa gi¶i
cµng m¹nh.
 NÕu pha ®éng gåm nhiÒu dung
m«i, dùa vµo ph©n sè mol cña
tõng dung m«i ®Ó tÝnh trÞ sè ε o
 Ph©n
bè

Ph©n Ph©n
HÊp bè pha bè pha Trao
phô ®¶o thuËn ®æi
ion

Ch©t kh«ng Ion

PC
ChÊt kh«ng tan/n­ ChÊt tan/n­íc
íc
 KiÓm tra ®Þnh k× 15 phót
1. §iÒn vµo chç trèng nh÷ng tõ thÝch hîp nhÊt
1.1. C¸c ®¹i l­îng ®Æc tr­ng cho tèc ®é di
chuyÓn cña 1 chÊt:
A……….B. C«ng thøc tÝnh……
C……..
D………….E. C«ng thøc tÝnh……
1.2. C¸c ®¹i l­îng ®Æc tr­ng cho tèc ®é di
chuyÓn cña 2 chÊt:
A…………….B. C«ng thøc tÝnh……..
C……………..D. C«ng thøc tÝnh……..
1.3. Nguyªn t¾c cña qu¸ trÝnh s¾c kÝ lµ: qu¸
trÝnh ……. c¸c chÊt trong hçn hîp chÊt ph©n
 2. Chän c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt trong c¸c c©u
sau:
2.1.
A. PÝc SK th­êng
KhuyÕch bÞ gi·n
t¸n xo¸y C.do:
Sù chuyÓn khèi
B. KhuyÕch däc D. C¶ 3 yÕu tè trªn
2.2. HiÖu lùc cét cao khi:
A. H lín + N lín C. H nhá + N lín
B. H lín + N nhá D. H nhá + N nhá.
2.3. TÝnh nång ®é chÊt ph©n tÝch b»ng pp
chuÈn n«I dùa vµo:
A. TØ lÖ SES/SIS vµ C C. S chuÈn vµ C thö
B. thöS chuÈn vµ C D. TØ lÖ SES/SIS vµ C
chuÈn chuÈn
3. Chän c©u tr¶ lêi ®óng hay sai cho c¸c c©u
hái sau:
3.1. S¾c kÝ láng lµ lo¹i SK mµ pha ®éng lµ
chÊt láng vµ pha tÜnh lµ chÊt láng hoÆc
r¾n.
3.2. S¾c kÝ khÝ lµ lo¹i SK mµ pha ®éng lµ
chÊt r¾n vµ pha tÜnh lµ chÊt láng hoÆc
r¾n.
3.3. S¾c kÝ röa gi¶I th­êng thùc hiÖn trªn cét
vµ cho s¾c kÝ ®å n»m ngay trªn pha tÜnh.
3.4. §Ó t¨ng ®é ph©n gi¶I cña 2 chÊt cÇn t¨ng
hÖ sè dung l­îng, chiÒu cao ®Üa lÝ thuyÕt
vµ ®é chän läc.
3.5. S¾c kÝ khÝ øng dông ®Ó ®Þnh l­îng c¸c