Você está na página 1de 24

www.ziekenhuiskrant.

nl
V E R S C H I J N T T WE E WE K E L I J K S O P WO E N S D A G I N Z I E K E N H U I Z E N E N V E R Z O R G I N G S H U I Z E N I N N E D E R L A N D
Professionele weegapparatuur
www.medifix.nl - tel. 013-5111111
De facilitaire
zorgondersteuner
www.isscureandcare.com
Tel: 030 - 24 24 800
ki j k op: scoremedi . nl
Pr i kst oel Var i o
Vraag gratis
catalogus aan via
info@scoremedi.nl
zitten met zorg
Veiligheid Hulpmiddelen Vrouwen
Het Albert Schweitzer ziekenhuis in
Dordrecht heeft de Patintveiligheid Award
2011 gewonnen.
In deze editie speciale aandacht voor diverse
hulpmiddelen die in de ziekenhuiswereld
worden gebruikt.
Een terugblik op het Congres Vrouwelijke
Leiders in de Zorg dat 17 november werd
gehouden.
07 13 21
Jaargang 5 nummer 22 30 november 2011
Naar voorbeeld van het Rotterdamse pro-
gramma dat is gericht op het terugdringen
van ongewenste zwangerschapsuitkom-
sten is op 23 november een landelijk pro-
ject gestart onder de naam Healthy Preg-
nancy 4 All. Gedurende het project worden
in veertien Nederlandse gemeenten expe-
rimenten uitgevoerd met als uiteindelijk
doel het verbeteren van de zorg rondom de
zwangerschap.
In Nederland is de ambitie hoog om zorg
rondom de zwangerschap te verbeteren. Met
subsidie van het ministerie van Volksgezond-
heid, Welzijn en Sport (VWS) is het Erasmus
MC (Rotterdam) gestart met een landelijk
project naar voorbeeld van het Rotterdamse
Klaar voor een Kind programma (www.klaar-
vooreenkind.nl). De aanpak van ongunstige
zwangerschapsuitkomsten bij hoog risico-
groepen biedt de kans om intersectorale
samenwerking te bevorderen, en lokale
preventieve interventies met elkaar te verbin-
den. De hoofddoelstelling van het project
Healthy Pregnancy 4 All is kennisontwikke-
ling door invoering n toepassing van keten-
overstijgende methoden en instrumenten.
Samen met lokale partners wordt gexperi-
menteerd met programmatische preconcep-
tiezorg, vernieuwde risicoselectie tijdens de
zwangerschap en het bereiken van hoog-
risicogroepen. Voor het bereiken van hoog-
risicogroepen worden Voorlichters Perina-
tale Gezondheid opgeleid en ingezet om
met doelgroepgerichte groepsvoorlichting
de kennis te verhogen over zwanger worden
en gezonde zwangerschap. Deze groepsvoor-
lichting is ook n van de instrumenten om
stellen met een kinderwens naar het kinder-
wensspreekuur toe te leiden. Het project gaat
van start in verschillende geselecteerde ge-
meenten, verspreid over heel Nederland. De
experimenten worden ingepast in het lokale
gezondheidsbeleid. Op basis van een analyse
van de perinatale sterfte en perinatale ge-
zondheid in vijftig Nederlandse gemeenten
zijn veertien gemeenten benaderd waarmee
het Erasmus MC de experimenten gaat uit-
voeren. De gemeenten die deelnemen zijn:
Groningen, Appingedam, Delfzijl, Menter-
wolde, Pekela, Enschede, Almere, Nijmegen,
Den Haag, Utrecht, Amsterdam, Schiedam,
Tilburg en Heerlen.
In Nederland is de ambitie hoog om zorg rondom de zwangerschap te verbeteren.
In veertien
Nederlandse gemeenten
worden experimenten
uitgevoerd
De gezondheidszorg bereidt zich voor op
de toekomst. Hoe anticiperen Belgi, Duits-
land, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde
Staten en Canada op de grijze golf met een
vraag naar meer en bovendien complexe
zorg? Ze zetten onder meer in op hoger
opleiden van verpleegkundigen en een ver-
standige mix met verzorgenden en helpen-
den.
Met subsidie van Verpleegkundigen & Ver-
zorgenden Nederland deed het NIVEL
(Neder lands instituut voor onderzoek van de
gezond heidszorg) literatuuronderzoek naar
de verpleging en verzorging in Belgi, Duits-
land, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde
Staten en Canada. In het onderzoek ging spe-
ciale aandacht uit naar toekomstvisies op de
verpleegkundige en verzorgende beroepen.
In alle landen is een tendens te zien om ver-
pleegkundigen alleen nog op HBO-niveau
op te leiden. De toename van patinten met
complexe zorgproblemen vraagt om hoog op-
geleide verpleegkundigen. Anderzijds is er ook
het besef dat in de toekomst ook lager opge-
leide verpleegondersteunende professionals
nodig zijn.
Verpleegkundige
hoger opgeleid
Landelijke aanpak babysterfte
Puzzelsite Yezzle.nl en het UMC StRadboud
in Nijmegen starten samen een onderzoek
naar hersenveroudering. Met de online
spellen van Yezzle.nl wordt onderzocht wat
voor invloed een gezonde leefstijl heeft
op de hersenveroudering bij mensen vanaf
veertig jaar.
De laatste tijd groeit de aandacht voor de rol
van gaming bij gezondheid. Eind oktober
organiseerde de stichting Games for Health,
al jaren een begrip in Amerika, voor het eerst
een medisch congres in Nederland over de rol
van gaming in de gezondheidszorg. De con-
clusie op het congres: er is meer wetenschap-
pelijke onderbouwing nodig om de positieve
rol van gamen te bevestigen. Yezzle.nl en het
UMC StRadboud willen met dit gezamenlijke
onderzoek hieraan een bijdrage leveren. Teun
Aalbers, PhD aan het UMC St Radboud, voert
het onderzoek naar hersenveroudering uit. In
dit onderzoek worden oudere werknemers
ondersteund bij het aanleren van een gezonde
leefstijl. Met de spellen van Yezzle.nl wordt
bij deze proefpersonen gedurende een perio-
de van twee jaar gemeten hoe die leefstijl het
functioneren van hun hersenen verandert.
Online spelen
en veroudering
2 Actueel
Nummer 22
30 november 2011
Het risico dat er bij operaties wat mis
gaat, is sterk afgenomen doordat medisch
specialisten in een landelijk draaiboek
stringente afspraken hebben vastgelegd
over onderlinge communicatie, medica-
tie, apparatuur en verantwoordelijkheden.
In een drieluik van richtlijnen liggen alle
stappen rond het operatieproces vast inclu-
sief n operatiedossier, cruciale stop-
momenten en veiligheidschecks.
De richtlijnen pre-, per- en postoperatief zijn
ontwikkeld door de Nederlandse Vereniging
voor Anesthesiologie (NVA) en de Nederland-
se Vereniging voor Heelkunde (NVvH). De
specialisten hebben nauwgezet alle stappen
voorafgaand, tijdens en na de operatie vast-
gelegd en beschreven wat de bijbehorende
acties zijn. Zo staat precies beschreven wie
waar verantwoordelijk voor is, zijn er stop-
momenten waarin onder meer medicatie en
apparatuur gecheckt en besproken moet wor-
den, en ligt vast waar overdrachten van de
ene naar de andere specialist of afdeling aan
moeten voldoen, zegt Andr Wolff, voorzit-
ter van de richtlijnencommissie perioperatief
traject namens de NVA. De tweede richtlijn
van het drieluik is onlangs verschenen en
krijgt steun van dertien wetenschappelijke ver-
enigingen van medisch specialisten, de patin-
tenkoepel NPCF en de Nederlandse Vereni-
ging voor Ziekenhuizen. Eerder is de richtlijn
gepubliceerd die het proces voor de operatie
beschrijft. Medio volgend jaar volgt de laatste.
We hebben met de Inspectie voor de Gezond-
heidszorg (IGZ) afgestemd hoe de richtlijnen
gehandhaafd kunnen worden, zegt Marja
Boermeester, lid van de richtlijnencommissie
perioperatief traject namens de NVvH en be-
trokken bij het ontwikkelen van een checklist
voor operaties.
Zo is er geen ontkomen aan en kunnen
patinten er op vertrouwen dat ze in veilige
handen zijn. De drie richtlijnen zijn ontwik-
keld naar aanleiding van drie kritische rappor-
ten van de Inspectie voor de Gezondheidszorg
(IGZ). Die toonden aan dat met name bij de
overdracht zaken fout gaan rond operaties. Er
bleek geen vaste structuur voor te zijn waar-
door belangrijke onderwerpen als bloedver-
lies, medicatie en pijnbestrijding niet of slecht
werden vastgelegd. Met alle risicos van dien.
Drie richtlijnen
zijn ontwikkeld naar
aanleiding van
kritische rapporten
van de IGZ
HIV-testen
Comazuipen Roken in auto
MS-ontbloot
Kijken naar Kasteel van Sinterklaas
De kinderafdeling van het Elkerliek ziekenhuis in Helmond heeft een live verbinding met het Kasteel van Sinterklaas.
In het kasteel, dat in Helmond staat, komen elke dag kinderen een kijkje nemen. Hier kunnen zij samen met de pieten
pepernoten bakken, samen met de pieten naar de pietenschool en vragen stellen aan Sinterklaas. Helaas kunnen de
kinderen op de kinderafdeling van het ziekenhuis hier niet naartoe. Op de foto van Hein van Bakel zijn van links naar
rechts te zien Tom Loverbos (12), Lindsey Verheggen (4) en Kiara Bergmans (5).
S
t
e
l
l
i
n
g

v
a
n

d
e

m
a
a
n
d
Vorig jaar belandden 684 kinderen in het
ziekenhuis met alcoholvergiftiging. Dat was
een stijging van 37 procent ten opzichte van
2009. Tot nu toe was de jongste geregistreerde
comazuiper twaalf jaar, maar onlangs was er
een kind van tien jaar met alcoholvergiting.
De cijfers worden genoemd in het boek Onze
kinderen en alcohol van kinderarts en oprich-
ter van de Alcoholpoli, Nico van der Lely. In
75 procent van de gevallen gaven de ouders
hun kinderen het eerste glas alcohol.
De Britse regering moet een verbod invoeren
op roken in de auto. Dat vindt de artsenorga-
nisatie in Groot-Brittanni, de BMA. Uit een
onderzoek dat vorige week werd gepubliceerd
door de BMA blijkt dat mensen die in een auto
roken, 23 keer meer aan giftige stoffen worden
blootgesteld dan wanneer zij in een rokerige
bar zitten. Om deze redenbestaat in Canada,
Australi en delen van de Verenigde Staten al
een verbod op roken in autos als er kinderen
meerijden.
Ziekenhuis Bernhoven in Oss heeft sinds
vorige week een bijzondere foto-expositie in
huis: MS-ontbloot. De fotoserie komt uit het
boek MS-ontbloot, een initiatief van Saskia
Splinter, zelf MS-patint. De fotos zijn ge-
maakt door fotograaf Peter Stevens uit Assen.
MS-ontbloot portretteert een aantal mensen
met multiple sclerose. Onder het motto
zeuren heeft geen zin wil Saskia Splinter
door middel van fotos en verhalen laten zien
wat een leven met MS betekent. De opbrengst
van het boek komt ten goede aan MS-research.
Bernhoven is het eerste ziekenhuis dat deze
bijzondere exposite in huis heeft.
Prof. dr. Jacobijn Gussekloo van het Leids
Universitair Medisch Centrum (LUMC) en
prof. dr. Rudi Westendorp van de Leyden
Academy on Vitality and Ageing zijn samen
met medisch experts vanuit de universitei-
ten van Glasgow, Cork en Bern een onder-
zoeksproject gestart onder ouderen met
een schildklierafwijking. Het onderzoek
heet voluit Thyroid Hormone Replacement
for Subclinical Hypo-Thyroidism Trial
(TRUST) en heeft een subsidie van zes
miljoen euro ontvangen van het EU FP7
programma.
TRUST onderzoekers volgen over een periode
van vijf jaar drieduizend ouderen om beter
inzicht te krijgen hoe mensen met subklini-
sche hypothyreodie (traagwerkende schild-
klier) te behandelen. De helft van de popu-
latie krijgt een hormoonvervangend medicijn
toegediend, de andere helft een placebo.
Beide groepen worden gemonitord om te
evalueren hoe zij reageren op de behandelin-
gen. De schildklier bevindt zich in de nek en
bepaalt hoe snel het lichaam energie, prote-
ine en eiwit gebruikt en hoe gevoelig het is
voor verschillende hormonen. Ongeveer n
op de zes mensen ouder dan 65 jaar heeft een
traag werkende schildklier, ook wel subklini-
sche hypothyreodie genoemd, wat verschei-
dene gezondheidsproblemen zoals hart- en
vaatziekten op latere leeftijd met zich mee
kan brengen. Het TRUST project houdt in
dat wetenschappers van de Leidse instituten
samenwerken met experts in veroudering,
schildklierproblemen en hart- en vaatziek-
ten binnen Europa, waaronder onderzoekers
van University of Cork, Ierland, Glasgow
University, Schotland en de Universitt Bern,
Zwitserland.
Onderzoek naar schildklierafwijking
De specialisten hebben nauwgezet alle stappen voorafgaand, tijdens en na de operatie vast gelegd.
In het kader van Wereld Aids Dag op 1 decem-
ber bieden de poliklinieken Infectieziekten
van het Maasstad Ziekenhuis en het Erasmus
MC in Rotterdam gratis hiv-sneltesten aan.
Wie zich altijd al wilde laten testen, maar dat
nooit echt durfde, kan zich deze week, van
28 november tot en met 2 december, anoniem
laten testen. Met de actie willen de medewer-
kers van beide poliklieken met name jonge
mensen weer bewust maken van het risico op
hiv. Geschat wordt dat in Nederland 10.000
mensen rondlopen die besmet zijn met HIV
zonder dat zij dit weten. Deze mensen kunnen
het virus ongemerkt overdragen op anderen.
Specialisten maken
draaiboek operaties
Stopzetting van het EPD is een gemiste
kans voor een noodzakelijk landelijk
knooppunt voor patinteninformatie.
Toelichting
Er is denitief een einde gekomen aan de invoering van een landelijk elektronisch
patinten dossier (EPD). De reden is dat er onvoldoende nancile garanties zijn
afgegeven door onder meer huisartsen en apothekers om het traject voor te zetten.
VWS had al gezegd niet meer te willen betalen.
Het onderzoeksteam.
3 Actueel
Nummer 22
30 november 2011
In totaal lijden 2,2 miljoen van de volwas-
sen Nederlanders aan chronische pijn. Van
chronische pijn is sprake als iemand langer
dan drie maanden aanhoudend pijn heeft,
of als pijn langer duurt dan de verwachte
tijd voor herstel na beschadiging of opera-
tie. Chronische pijn is niet alleen een zware
last voor de individuele patint en zijn
familie maar ook voor de maatschappij.
De maatschappelijke kosten van chroni-
sche pijn lopen in Nederland op tot twintig
miljard euro per jaar (Boonen et al.; 2004).
Na extrapolatie van Duits onderzoek (Wenig et
al.; 2008) en Zweeds onderzoek (Gustavsson
et al.; 2011), zouden de kosten voor Neder-
land uitkomen tussen de twaalf en 59 miljard
euro (twee tot tien procent van het Neder-
lands Bruto Binnenlands Product dat in 2010
588 miljard euro was), voornamelijk vanwege
kosten in de sociale verzekeringssfeer en ziek-
teverzuim.Verder blijkt dat een groot gedeelte
van de patinten niet wordt behandeld en dat
relatief veel patinten de behandeling ervaren
als inadequaat.
Epidemiologisch onderzoek van Kleijnen
Systematic Reviews Ltd in samenwerking met
de Erasmus Universiteit Rotterdam bracht
deze gegevens naar voren. In het kader van
het project Societal Impact of Pain (SIP), een
initiatief van de Europese koepel EFIC (Euro-
pean Federation of IASP Chapters. IASP staat
voor International Association for the Study
of Pain) organiseerde de Dutch Pain Society
vorige week dinsdag een persbijeenkomst naar
aanleiding van de verschijning van het Neder-
landse rapport van de Regieraad Kwaliteit van
Zorg over Chronische pijn. Het eerste exem-
plaar van het rapport werd aangeboden aan
Margreeth Smilde, lid van de Tweede Kamer
voor het CDA. SIP heeft geconstateerd dat
de gezondheidsrisicos en maatschappelijke
impact van pijn ernstig worden onderschat
en dat er veel winst te halen valt uit gestructu-
reerde behandeling van chronische pijn. Cen-
traal daarin staat het doel om chronische pijn
als ziekte te kwaliceren in plaats van als een
symptoom en om met een gezamenlijke visie
over de aanpak van chronische pijn met alle
bij pijn betrokken belanghebbenden tot aan-
zienlijke verbetering van onderzoek, behande-
ling en preventie van pijn te komen. In verge-
lijking met andere chronische aandoeningen
komt chronische pijn heel vaak voor. Toch
heeft het geen of onvoldoende aandacht van
beleidsmakers. Diabetes, chronisch hartfalen,
COPD en kanker krijgen van beleidsmakers
veel meer aandacht, middelen en actief beleid
gericht op preventie en terugdringen.
Professor Huygen overhandigt het rapport van de Regieraad aan Tweede Kamerlid Margreeth Smilde
De maatschappelijke
impact van pijn wordt
ernstig onderschat
Erasmus ontslaat
hoogleraar
Het Erasmus MC in Rotterdam heeft op
16 november prof. dr. D. Poldermans ont-
slag aangezegd wegens schending van de
wetenschappelijke integriteit. Onderzoek
dat werd geleid door de hoogleraar is niet
altijd uitgevoerd volgens geldende weten-
schappelijke normen.
Een onderzoekscommissie Wetenschappe-
lijke Integriteit heeft een aantal studies van
de hoogleraar beoordeeld. De hoogleraar
onderschrijft de conclusies van de commissie
en spreekt zijn spijt uit voor zijn handelswijze.
Deel name aan deze studies heeft voor patin-
ten geen medische gevolgen gehad. De studie
die aanleiding vormde voor het instellen van
de onderzoekscommissie betrof de gezond-
heidstoestand van patinten die een operatie
moesten ondergaan. Doel van de studie was,
factoren te achterhalen die kunnen bijdragen
aan een betere inschatting van risicos op
complicaties. Daarnaast heeft de onderzoeks-
commissie een aantal andere studies van
de hoogleraar beoordeeld. Deelname aan
de studies heeft geen invloed gehad op de
wijze waarop patinten werden behandeld.
Patinten hebben geen fysieke nadelen onder-
vonden. Het Erasmus MC spant zich evenwel
in, betrokken patinten persoonlijk te infor-
meren en hen excuses aan te bieden.
Bijna de helft van alle Europeanen heeft
een te laag niveau van health literacy,
zo blijkt uit een grootschalige studie die
vorige week is gepresenteerd tijdens de
European Health Literacy Conference in
Brussel. De survey laat zien dat er nog veel
verbeterd kan worden aan de communica-
tie van zorgprofessionals met zorgconsu-
menten en aan het vermogen van mensen
om adequate beslissingen te nemen over
hun gezondheid.
De European Health Literacy Survey werd
uitgevoerd onder leiding van de Universiteit
Maastricht en geeft voor het eerst inzicht op
populatieniveau in de health literacy van be-
woners van acht Europese landen (Bulgarije,
Duitsland, Griekenland, Ierland, Nederland,
Oostenrijk, Polen en Spanje). Van de acht
onderzochte landen is de health literacy van
Nederlanders het hoogst. Health literacy is
een internationaal aanvaarde term die in het
Nederlands het best omschreven kan worden
als gezondheidsvaardigheid. In deze survey is
gekeken naar het vermogen van mensen om
gezondheidsinformatie te verkrijgen, te begrij-
pen, te analyseren en op zichzelf toe te passen
zodat ze hun eigen gezondheid kunnen onder-
houden enweloverwogen beslissingen kunnen
nemen om ziekte te voorkomen of behande-
ling te zoeken. De survey laat zien dat gemid-
deld 47 procent van de ondervraagde personen
beperkte gezondheidsvaardigheden heeft. De
verschillen tussen de landen zijn echter groot,
varirend van 1,6 procent in Nederland tot
26,3 procent in Bulgarije. Uit de studie blijkt
verder dat inwoners van landen met een lage
health literacy ook een slechtere gezondheid
hebben. Daarmee maakt de studie ook de
sociale kloof in Europa zichtbaar. Prof.
Jrgen Pelikan, verantwoordelijk voor de
data- analyse: Er zijn dus niet alleen grote
verschillen in gezondheid tussen en binnen
de landen, maar er is ook een verschil te zien
in health literacy op verschillende niveaus.
De kloof is bijvoorbeeld ook zichtbaar op
het niveau van functional health literacy
(de basale lees- en schrijfvaardigheden die
mensen nodig hebben om te functioneren
in alledaagse situaties). Op alle niveaus
verklaren de factoren leeftijd, opleiding,
sociaal-economische status en nancile
achterstand de verschillen. Deze ongelijk-
heid moet bestreden worden met beleid en
specieke programmas. Volgens de studie
hebben vooral mensen met een laag oplei-
dingsniveau, zonder werk en/of een laag
inkomen een onvoldoende niveau van
health literacy. Dat vormt een extra belas-
ting op het leven van deze toch al kwets-
bare groepen. De lage health literacy bij
mensen die regelmatig gebruik maken van
gezondheidszorgvoorzieningen zoals chro-
nisch zieken, leidt tot inefcint gebruik
en hogere kosten van gezondheidszorg. De
studie bevestigt daarmee eerdere bevindingen
uit Amerikaans onderzoek.
Europeanen hebben lage gezondheidsvaardigheid
Prijs voor
muizenmodellen
Chronische pijn kost miljarden
Prof. dr. Ton Berns ontving op vrijdag
18 november de Josephine Nefkens Prijs
voor Kankeronderzoek 2011. De prijs wordt
toegekend voor zijn baanbrekend onder-
zoek naar genetische oorzaken van kanker
in door hem gemaakte muizenmodellen.
Deze bootsen kanker bij de mens nauwkeurig
na. Zijn ingenieuze modellen verruimen de
mogelijkheden voor onderzoek naar nieuwe
moleculaire behandelingsstrategien voor
kankerpatinten. De 50.000 euro die aan de
prijs verbonden is, mag de winnaar naar eigen
inzicht besteden voor zijn onderzoek. Berns is
voorzitter van de Raad van Bestuur en direc-
teur wetenschapsbeleid van het Nederlands
Kanker Instituut - Antoni van Leeuwenhoek
Ziekenhuis. Ton Berns studeerde in 1969 in
Nijmegen cum laude af in de biochemie. Drie
jaar later promoveerde hij aan dezelfde uni-
versiteit cum laude bij prof. dr. H. Bloemen-
dal. Postdoctoraal werk deed hij onder andere
bij Rudolf Jaenisch in La Jolla, CA, waar hij
onderzoek deed naar de rol van retrovirussen
bij lymfklierkanker in muizen. In 1976 keer-
de hij terug naar Nijmegen om onderzoek te
doen op het nieuwe, fundamentele terrein
van oncogenen, stukjes van het erfelijk mate-
riaal die betrokken zijn bij het ontstaan van
tumoren. Daarmee heeft hij bijgedragen aan
het begin van de ontrafeling van het mysterie
van kanker. In 1985 werd hij benoemd tot
onderzoeker in het NKI.
4 Advertentie
Nummer 22
30 november 2011
Het Bouwsteentje is naast een voedingssupplement ook een echte lekkernij. Zeer luchtig cakegebak met een zachte romige vulling. De gebakjes bevatten extra veel calorien en
een concentratie hoogwaardige eiwitten. Een gebakje bevat ca. 8 gram eiwitten, wat overeenkomt met ongeveer 10 % van onze dagelijkse behoefte. Bouwsteentjes versterken
hierdoor de conditie en bevorderen het herstel. Bouwsteentjes zijn heel goed bruikbaar voor mensen met (dreigende) ondervoeding.
Volwassenen, maar ook kinderen die onbedoeld afvallen, krijgen het advies regelmatig energie,- en eiwitrijke tussendoortjes te nemen. Daarvoor is er nu het Bouwsteentje;
een gebakje in chocolade,- bananen- of aardbeiensmaak. Een Bouwsteentje heeft de grootte van een
Petit Four, maar bevat evenveel calorien als ongeveer drie belegde boterhammen of een moorkop!
Daardoor is het Bouwsteentje zeer geschikt voor mensen die gedurende de dag regelmatig iets
willen eten, maar opzien tegen machtig eten en grote porties.
Energie- en eiwitrijk
Het verrassend lekkere Bouwsteentje is bedacht door Stan Mertens, directeur van het bureau FoodQuest.
Het Bouwsteentje wordt geproduceerd door de banketbakkers van Patisserie Unique. Zij wonnen twee
keer de eerste prijs voor deze innovatie en er vinden inmiddels leveringen in diverse landen plaats.
In diepvries en koelkast
Bouwsteentjes worden diepgevroren verpakt, per 10 stuks in een doosje. Eenmaal ontdooid, kunt
u de gebakjes nog zes dagen in de koelkast bewaren.
Makkelijk te eten
Een Bouwsteentje is zacht, zodat ook mensen met lichte slikproblemen van dit gebakje kunnen
genieten. Voor mensen die meer moeite hebben met slikken of alleen dik vloeibare voeding
kunnen eten, is er Easy-to-Eat.
Het Bouwsteentje:
een lekker en opbouwend tussendoortje.
Heerlijk als traktatie bij de kofe of thee,
of als nagerecht.
Als slikken moeilijker wordt
Easy-to-Eat is een ware traktatie: een lekker
tussendoortje of nagerecht op basis van frisse zuivel in
de smaken Framboos en Tropical. Easy-to-Eat is speciaal
ontwikkeld voor mensen die moeite hebben met slikken
of alleen dik vloeibare consistenties mogen eten. Dit
lekkere en energierijke tussendoortje draagt, mede
dankzij de toevoeging van eiwitten en mineralen, bij
aan een betere weerstand.
Bij veel mensen met slikproblemen neemt de eetlust
af. Ze zijn te moe om te eten of ze eten bewust zo min
mogelijk, uit angst voor verslikken.
Juist mensen die moeite hebben met slikken, hebben
behoefte aan extra voedingsstoffen, waaronder eiwit-
ten. Daarvoor is er nu Easy-to-Eat, het smelt in de mond
en is daardoor gemakkelijker te consumeren. Easy-to-
Eat is een goede aanvulling op de dagelijkse voeding
en kan meerdere keren per dag genuttigd worden.

Fris en gemakkelijk te eten
Easy-to-Eat wordt gemaakt op basis van zuivel. Het is verkrijgbaar in de smaken Framboos en Tropical. Na het eten blijft een fris gevoel
in de mond achter. Het is daardoor ook heel geschikt om na medicijngebruik te nuttigen. En Easy-to-Eat bevat maar liefst 8 gram
hoogwaardige eiwitten.

In diepvries en koelkast
U koopt de Easy-to-Eat diepgevroren in doorzichtige vierkante bakjes.
Ze zijn verpakt per 6 stuks. Eenmaal ontdooid, kunt u ze nog vier dagen in de koelkast bewaren.

Prijswinnend recept
Bij de ontwikkeling van Easy-to-Eat zijn zowel een logopedist als een wetenschapper op het gebied
van slikproblemen betrokken geweest. Het zijn de banketbakkers van Patisserie Unique die
tenslotte het uiteindelijke recept samenstelden. Zij werden daarvoor met twee verschillende
innovatieprijzen beloond.
HET BOUWSTEENTJE
Easy-to-Eat
Frambozen
Easy-to-Eat
Tropical
Bouwsteentjes
Banaan
Bouwsteentjes
Aardbeien
Bouwsteentjes
Chocolade
VOEDINGSWAARDE
energie (kJ) per portie 620 kJ 618 kJ 865 kJ 864 kJ 857 kJ
energie (kCal) per portie 149 kCal 147 kCal 206 kCal 206 kCal 205 kCal
eiwit totaal per portie 7,5 g 7,5 g 7,82 g 7,82 g 8,22 g
koolhydraten per portie 18,0 g 18,1 g 20,9 g 20,9 g 19,8 g
vetten per portie 5,1 g 5,0 g 10,15 g 10,1 g 10,50 g
Easy to Eat Bouwsteentjes Bouwsteentjes Bouwsteentjes B B
tu
k
ussendoortje.
kofe of thee,
ris gevoel
gram
en.
ed
Voor meer informatie zie www.bouwsteentjes.nl
Niet alleen kant-en-klaar producten be-
vatten vaak te veel zout, ook sommige
restaurantkoks gebruiken te veel zout
in hun gerechten. Een steekproef van de
Consumentenbond bij dertien restaurant-
ketens laat zien dat het merendeel van de
117 geteste maaltijden te zout is.
Het verschil in zoutgebruik bij restaurants is
volgens de Consumentenbond opvallend. Een
hoofdgerecht zou niet meer dan twee gram
zout mogen bevatten. Uit de test blijkt dat dit
in de praktijk kan oplopen tot vijftien gram
zout in een maaltijd, terwijl de maximale aan-
bevolen hoeveelheid zout zes gram per dag is.
Te veel zout leidt tot gezondheidsproblemen
zoals hart- en vaatziekten en nierfalen. Met de
campagne Opzouten! Stop smakeloos zout-
gebruik wil de Consumentenbond producen-
ten van levensmiddelen bewegen minder zout
in kant-en-klaarproducten te verwerken. De
campagne betreft nu ook de horeca. Kijk voor
meer informatie op www.consumentenbond.
nl/opzouten. Alle onderzoeksresultaten staan
in de Consumentengids van december.
In Nederland hebben steeds meer (kleine)
kinderen een ernstige allergie voor
cashew noten. Dit probleem is mogelijk
zelfs groter dan de al langer bekende
pinda-allergie. Onderzoekers van Erasmus
MC, UMC Groningen en Wageningen Uni-
versiteit, gaan onderzoeken hoe vaak
deze allergie voorkomt en hoe ernstig de
aller gische reacties van de kinderen zijn.
Bovendien willen ze een innovatieve test
ontwikkelen waarmee de allergie sneller
en veiliger kan worden aangetoond. Zij ont-
vangen hiervoor een subsidie van 1 miljoen
euro van technologiestichting STW.
Nicolette de Jong, universitair docent bij de
sector Allergologie van het Erasmus MC en
projectleider van deze studie, wil met de sub-
sidie van STW en in samenwerking met de
collega-onderzoekers in kaart brengen hoeveel
kinderen last hebben van cashew notenallergie
en hoe ernstig hun allergische reacties zijn.
Ook over de innovatieve test heeft De Jong
hoge verwachtingen. Op dit moment onder-
gaan kinderen bij wie het vermoeden bestaat
dat ze allergisch zijn voor cashewnoten eerst
een huidtest met een extract van cashew-
noten, of er wordt een laboratoriumtest ver-
richt, waarbij het bloed wordt onderzocht
op de aanwezigheid van afweerstoffen tegen
eiwitten die in cashewnoten zitten. De vol-
gende stap is dan een test waarbij de kinde-
ren in minuscuul kleine hoeveel heden
cashewnoten krijgen toegediend. Dit heet
de voedselprovocatietest. Hierbij wordt heel
bewust een allergische reactieuitgelokt. Dit is
echter niet zonder gevaar, omdat een kind er
onverwachts zo ernstig op kan reageren dat
dit levensbedreigend kan zijn. Daarom onder-
gaan kinderen een dergelijke test altijd in het
ziekenhuis, zodat meteen kan worden inge-
grepen als dat nodig is. Dit is voor het kind en
de ouders buitengewoon inspannend en kost
veel tijd en geld. Bij de innovatieve test die de
onderzoekers in samenwerking met de Wage-
ningen Universiteit willen ontwikkelen, wordt
de reactie in een reageerbuisje nagebootst met
behulp van speciale cellen uit het bloed van
het kind. In het laboratorium wordt gekeken
hoe de speciale cellen in het bloed reageren
op verschillende hoeveelheden eiwitten in
cashewnoten waarvoor het kind mogelijk
allergisch is. Daarnaast willen de onderzoekers
duidelijk krijgen op welke eiwitten uit cashew-
noten kinderen allergisch kunnen reageren en
welke eiwitten dan de meest ernstige reacties
veroorzaken. Al deze gegevens moeten uit-
eindelijk leiden tot een soort overzichts tabel.
In de toekomst kunnen artsen deze tabel in
combinatie met de test gebruiken om exact te
bepalen of een kind allergisch is voor cashew-
noten, voor welke eiwitten precies en hoe ern-
stig een eventuele reactie zal zijn. Dit kunnen
zij doen zonder het kind lastig te vallen met
sterk belastende en mogelijk levensbedrei-
gende onderzoeken. Naar verwachting zal de
test ook voor andere voedselallergien ingezet
kunnen gaan worden.
Steeds meer Nederlanders, 41 procent,
willen gezonder eten. Tegelijk vindt
43 procent van de consumenten het moei-
lijk om dat in praktijk te brengen. Neder-
landers hebben meer dan in het verleden
behoefte aan informatie over gezonde en
minder gezonde producten.
En twee op de drie Nederlanders is bereid
om iets meer te betalen voor een gezonder
product. Dit blijkt uit het nieuwe onderzoek
Dagelijks eten, uitgevoerd onder ruim 2200
consumenten door GfK in opdracht van het
Voedingscentrum. Onderzoeksbureau GfK
heeft op verzoek van het Voedingscentrum
ook in 2007 en 2009 onder een representa-
tieve groep Nederlanders onderzoek verricht
naar hun kennis, houding en gedrag over
gezond(er) eten. De nieuwste resultaten laten
een paar opvallende trends zien. Bij voorbeeld
de groeiende wens onder de Nederlandse be-
volking om gezonder te eten. Wel geven nu
meer mensen aan het moeilijk te vinden om
het eigen eetpatroon te verbeteren. Meer dan
de helft van de consumenten wil daarom meer
informatie over gezond eten en een groter
aanbod van gezonde producten.
5
Voeding heeft invloed op het wel of niet
krijgen van de oogziekte glaucoom, wereld-
wijd de belangrijkste oorzaak van onher-
stelbare blindheid. Mensen die veel vitami-
ne A en B1 opnemen, lopen minder risico de
oogziekte te krijgen. Wie daar entegen via
de voeding veel magnesium binnenkrijgt,
heeft meer kans om glaucoom te ontwik-
kelen. Dat blijkt uit onderzoek van het
Erasmus MC (Rotterdam), waarop Wishal
Ramdas cum laude is gepromoveerd.
Verder is opgevallen dat oogmetingen bij
vrouwen met overgewicht vaak onterecht
aangeven dat ze een hoger risico lopen.
Voedingsmiddelen die veel vitamine A bevat-
ten zijn bijvoorbeeld lever, vette vis en volle
melkproducten. Vitamine B1 zit vooral in
onder meer volkoren graanproducten. Hoe
het komt dat deze vitamines een beschermend
effect hebben op deze oogziekte is nog niet
precies bekend. Magnesiumrijke voedings-
middelen zoals sojabonen, schelpdieren en
garnalen vergroten de kans om glaucoom te
krijgen. Bij glaucoom is er vaak sprake van
een te hoge oogdruk en/of beperkte doorbloe-
ding van de oogzenuw waardoor schade aan
de zenuwvezels ontstaat.
Mogelijk heeft magnesium invloed op de
bloedvoorziening van de oogzenuw. Van de
vitamines is in diermodellen al aangetoond
dat ze een beschermend effect op de oog zenuw
kunnen hebben, aldus Ramdas. Een opval-
lende vondst is dat vrouwen met over gewicht
wel een hogere oogdruk hebben, maar toch
een kleinere kans lijken te hebben om deze
oogziekte te krijgen. Volgens Ramdas heeft dit
waarschijnlijk te maken met de methode die
de oogarts gebruikt om de oogdruk te meten.
Hierbij wordt bij mensen met overgewicht
druk op de borstkas uitgeoefend waardoor
met name bij vrouwen de oogdruk hoger lijkt
dan die in werkelijkheid is. Ook de erfelijk-
heid speelt een rol. In het onderzoek zijn elf
genen gevonden die in verband staan met
glaucoom. Naar schatting lijden wereldwijd
ruim zestig miljoen mensen aan glaucoom.
Doordat mensen steeds ouder worden neemt
dit aantal verder toe. De enige behandeling
berust op verlagen van de oogdruk, maar dit
is niet altijd succesvol. Momenteel bestaat er
nog geen behandeling om te kunnen genezen
van deze ziekte. Het is daarom belangrijk dat
er meer onderzoek wordt gedaan naar deze
ziekte, aldus Ramdas.
Magnesiumrijke voedingsmiddelen zoals garnalen vergroten de kans om glaucoom te krijgen.
Koks gebruiken
te veel zout
Cashewnotenallergie ernstiger dan pinda-allergie
Meer vraag naar
gezond eten
Bij glaucoom is er
vaak sprake van een
te hoge oogdruk
Voeding
Nummer 22
30 november 2011
Vitamine en glaucoom
Er komt een onderzoek naar allergische reacties na het
eten van cashewnoten.
Steeds meer Nederlanders willen gezonder eten.
Lever bevat veel vitamine A.
De zeventiende digitale polikliniek van
het UMC St Radboud in Nijmegen is vorige
week online gegaan. Het is de digitale poli
erfelijkheidsadvisering.
De nieuwe digitale poli erfelijkheidsadvise-
ring is niet zoals de andere digitale polikli-
nieken van het UMC St Radboud gebouwd
rond n ziektebeeld. Patinten die een be-
roep doen op erfelijkheidsadvisering hebben
vragen over allerlei verschillende erfelijke
ziektes, waar onder erfelijke kanker, verstan-
delijke be perkingen, familiaire hartritme-
stoornissen, erfelijke doofheid, bewegings-
stoornissen, etcetera. De nieuwe digitale poli
is daarom stapsgewijs ingericht. Op het eerste
niveau staat algemene informatie en worden
de medewerkers voorgesteld. Ook praktische
zaken zijn hier te vinden, bijvoorbeeld gevol-
gen van een erfelijke ziekte voor verzekerin-
gen, onderzoek bij kinderen en het informeren
van familieleden over een erfelijke ziekte. Op
het tweede niveau krijgt de patint toegang tot
een subpoli kliniek. De subpolis zijn gericht
op een bepaalde erfelijke ziekte of afwijking.
Ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede is op
22 november gestart met de campagne Het
Beste Idee voor ZGV. De campagne duurt
tot april 2012. In deze periode kunnen
alle inwoners van de regio Gelderse Vallei
bruikbare ideen inleveren voor een nog
betere zorgverlening in het ziekenhuis.
De inzendingen worden anoniem beoordeeld
door een professionele vakjury. Wanneer een
idee genomineerd is wordt de deelnemer
benaderd door Stichting Het Beste Idee van
Nederland om het idee te presenteren. Vervol-
gens worden de inzenders geholpen om hun
idee door te ontwikkelen. Een gerenommeerde
jury en het publiek kiezen de winnaar tijdens
de nale. Er zijn vier categorien waarbinnen
een idee kan worden ingezonden. Het zieken-
huis hoopt zo op het beste voedingsidee, het
beste zorgidee, het beste gastvrijheididee en
het beste beweeg- en/of sportidee. Een idee in-
zenden kan via: http://zgv.hetbesteideevan.nl.
De winnaar kan duizend euro verdienen.
6 Kliniek
Nummer 22
30 november 2011
Gastvrijheid. Om dat woord draait het bij de
dienstverlening rond de patintenvoeding
bij Rijndam revalidatiecentrum in Rotter-
dam. Om die dienstverlening op een hoger
peil te brengen, sloot Rijndam een contract
met ISS Cure & Care. Vorige week woensdag
werd het contract o cieel ondertekend
door beide partijen.
Guido van den Bogaert, Raad van Bestuur,
geeft aan dat Rijndam Revalidatiecentrum
al langere tijd de noodzaak voelde om dit
deel van de dienstverlening aan te pakken,
Rijndam scoorde op het gebied van hospitali-
ty en voeding onder het landelijk gemiddelde.
ISS kende men al van onder meer de schoon-
maakservice. Die contacten zijn uitgebreid.
Volgens ons moet het anders kunnen, zegt
Jan Kreeft, directeur ISS Cure & Care. Mensen
bepalen het verschil. De kroket is niet zo be-
langrijk, maar degenen die hem bakken en
uitserveren wel. De dienstverlening maakt het
verschil. Afgelopen juli is ISS op het gebied
van patintenvoeding van start gegaan bij
Rijndam revalidatiecentrum, een van de groot-
ste revalidatiecentra in Nederland. Hier is men
gespecialiseerd in de behandeling van kinde-
ren en volwassenen die te maken hebben met
de blijvende gevolgen van ziekte, aandoening
of ongeval. Anders dan in een gemiddeld zie-
kenhuis, is hier de verblijfduur niet slechts een
paar dagen, maar eerder een paar maanden.
In die tijd gebruiken de patinten uiteraard
heel wat maaltijden. Peter Zwaard, manager
Facilitair Bedrijf bij Rijndam, vertelt dat tot
voor kort de patinten de van tevoren klaar-
gemaakte maaltijden in maaltijdboxen kregen
aangeleverd. Als een partner ook in Rijndam
wilde eten, moest hij of zij dat doen in de
brasserie. Op die manier konden patint en
f amilie niet tegelijk de maaltijd gebruiken.
Dat is nu veranderd. Ook de familie kan tegen
een kleine vergoeding mee eten in het bezoe-
kersrestaurant. En eten in de brasserie kan ook
nog altijd. Inmiddels is er al veel veranderd.
Om te beginnen in het bedrijfs- en bezoekers-
restaurant. De patinten kunnen nu daar ter
plekke kiezen wat ze willen eten. Er worden
twee menus gemaakt. De medewerkers staan
nu achter een open buffet en kunnen oogcon-
tact hebben met de patinten. Dit is nog maar
de eerste stap, legt Peter Zwaard uit. De be-
doeling is dat er in de komende tijd nog meer
wordt aangepakt.
De hele entourage van het restaurant wordt
aangepast aan de eisen van de tijd en de logis-
tiek in het restaurant wordt aangepakt zodat
de wachtrijen verleden tijd zijn. In januari
start een pilot met het Meals-on-Wheels con-
cept voor de patinten die niet naar het restau-
rant kunnen komen. Meals on Wheels biedt
deze mensen de mogelijkheid om ter plaatse
hun maaltijd uit de verschillende aangeboden
componenten samen te stellen. Door het eten
op een aantrekkelijker manier aan te bieden
wil Rijndam de voedingstoestand van de klini-
sche patinten verbeteren, zegt Guido van den
Bogaert. Alles met als doel de klanttevreden-
heid op een hoger peil te brengen. De patin-
ten waarderen het meest de zachte factoren,
is de ervaring van Jan Kreeft van ISS. Je wordt
als instelling afgerekend op de attitude van
de medewerkers, op de beleving, de sfeer, de
maaltijden. Daar moet je op inspelen.
Samenwerking bij
bekkenbodemzorg
Digitale poli
over erfelijkheid
Gelderse Vallei
zoekt beste idee
Jan Kreeft (links) en Guido van den Bogaert.
Mensen bepalen
het verschil
Rijndam gaat voor
gastvrijheid
Nieuwe behandelmethode epilepsie
In het Maastricht Universitair Medisch
Centrum+ (Maastricht UMC+) heeft een
team van medisch specialisten, onder
leiding van prof. dr. Veerle Visser-Vande-
walle, voor het eerst en met succes een
nieuwe epilepsietherapie toegepast.
Het gaat om de toepassing van diepe hersen-
stimulatie (DBS) bij een zeer moeilijk te
behandelen vorm van epilepsie die bijna
dertigduizend Nederlanders treft. Bij een aan-
zienlijk deel van hen wordt de aandoening
als onbehandelbaar beschouwd. De nieuwe
DBS-therapie maakt gebruik van een neuro-
stimulator, een soort pacemaker, die gem-
planteerd wordt in het lichaam en vervolgens
onderhuids met geleidingsdraadjes wordt
verbonden met de hersenen. De operatie
heeft onlangs plaatsgevonden en de behan-
delde patint, een man van 41 jaar, maakt het
goed en is erg blij dat deze nieuwe therapie
nu beschikbaar is. Een maand na de operatie
zal de stimulator worden aangezet.
De nieuwe DBS-therapie maakt gebruik van een neuro-
stimulator, een soort pacemaker, die gemplanteerd
wordt in het lichaam en vervolgens onderhuids met
geleidingsdraadjes wordt verbonden met de hersenen.
Tergooi (Blaricum/Hilversum) heeft sinds
vorige week een nieuw Allergie- en Astma-
centrum. Kinderen tot achttien jaar kunnen
hier terecht met allergische en astmatische
klachten, zoals voedselallergie, eczeem,
hooikoorts en benauwdheid.
De al bestaande Astmapoli wordt ook onder-
gebracht in het Allergie- en Astmacentrum.
Astma bij kinderen heeft namelijk negen van
de tien keer een allergische achtergrond. Een
allergie kan bij kinderen een inke impact
hebben. Zeker als verschillende allergien
tegelijkertijd voorkomen. Strikt dieet, slaap-
problemen, verminderde schoolprestaties en
belemmeringen in sociale contacten zijn hier-
van bekende voorbeelden. Een juiste diagnose
is soms moeilijk vast te stellen. Zo blijkt de
diagnose koemelkallergie na nader onderzoek
in meer dan de helft van de gevallen niet te
kloppen. Ook komen vaak verschillende aller-
gien tegelijkertijd voor. Dan is een gecombi-
neerde aanpak nodig door diverse specialisten
die met allergie te maken hebben, zoals de
dermatoloog en de keel- neus- en oorarts.
Allergie- en
Astmacentrum
De Amsterdamse ziekenhuizen het Onze
Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG) en het
Sint Lucas Andreas Ziekenhuis hebben
hun samenwerking sinds deze maand
uitgebreid met de oprichting van het
Bekken bodemcentrum Amsterdam: een
specia listisch centrum op het gebied van
bekkenbodemzorg, voor zowel vrouwen als
mannen.
Binnen het Bekkenbodemcentrum Amster-
dam werken specialisten en andere profes-
sionals van verschillende disciplines zoals
Urologie, Gynaecologie, Maag-Darm-Lever en
Chirurgie van beide topklinische ziekenhuizen
intensief met elkaar samen bij de behandeling
van bekkenbodemklachten. Dit zijn klachten
als incontinentie voor urine of ontlasting,
verzakking van blaas, darmen of baarmoeder,
aambeien en erectiestoornissen. Mensen met
bekkenbodem problemen hebben vaak meer-
dere klachten, die een multidisciplinaire
aanpak vergen.
NAC bezoekt Kinderafdeling Amphia
Een handtekening scoren van een favoriete voetbalheld en even samen op de foto. Dat is wat de kinderen op de
Kinder afdeling van het Amphia Ziekenhuis (Breda/Oosterhout) onlangs deden samen met een selectie van NAC.
Het plezier spatte er letterlijk vanaf toen de spelers hun handen in de verf zetten om hun bezoek te vereeuwigen in
een mooi kunstwerk dat op de afdeling komt te hangen. Op de foto is de selectie van NAC te zien die op bezoek is bij
deKinderafdeling. Melle Maas verzamelt vol trots alle handtekeningen en is helemaal blij met de bal die hij krijgt
van Jim Vessem. Naast Jim staan Tim Coremans, Jordy Buijs en Donny Gorter. Een bezoekster kijkt geamuseerd toe.
De Nederlandse Moedermelkbank in VU
medisch centrum (Amsterdam) is afgelo-
pen donderdag o cieel geopend. Deze
moedermelkbank is uniek in Nederland en
werkt nauw samen met Sanquin Bloedvoor-
ziening, die alle donorkeuringen uitvoert.
Uit diverse onderzoeken komt naar voren
dat premature pasgeborenen die moeder-
melk van hun eigen moeder krijgen, zich
beter ontwikkelen dan kinderen die kunst-
voeding krijgen. Deze zuigelingen hebben
minder vaak een ernstige darmontsteking,
minder infecties en minder heropnames dan
de zuige lingen die kunstvoeding krijgen.
Vaak lukt het moeders van te vroeg geboren
babys niet om voldoende moedermelk te
produceren, of is hun melk ongeschikt door
bijvoorbeeld medicijn gebruik. Deze babys
kunnen moge lijk proteren van donormelk
die via de Moedermelkbank beschikbaar
komt. Doordat de donormelk gepasteuri-
seerd wordt, gaan sommige van de werkzame
stoffen in de moedermelk verloren. Uit onder-
zoek moet nu blijken of deze donormelk
ook beter is dan kunstvoeding. In mei 2011
is al gestart met het werven van moedermelk-
donoren en het opbouwen van een voorraad
waarmee het onderzoek van start kan gaan.
Kinderen op de neonatologieafdelingen van
VUmc, AMC, ErasmusMC, UMC Radboud en
UMC Groningen met een geboortegewicht
onder de 1500 gram, komen in aanmerking
om deel te nemen. In eerste instantie wordt
de ge doneerde moedermelk dan ook alleen
in studieverband gegeven. Wanneer dit on-
derzoek aangeeft dat donormelk beter is dan
kunstvoeding, hoopt de Moedermelkbank aan
alle prematuur geboren zuigelingen, waarvan
de moeder geen of onvoldoende moedermelk
kan leveren, donormelk beschikbaar te stel-
len. Naar verwachting duurt dit onderzoek
twee jaar.
De sectie pijngeneeskunde van de Neder-
landse Vereniging voor Anesthesiologie
(NVA) start, in samenspraak met het College
voor zorgverzekeringen (CVZ), een onder-
zoek naar de doelmatigheid van behandel-
methoden bij pijnklachten in de lage rug.
Tot op heden is er geen eenduidig bewijs
over het effect van de behandelingen die
door multidisciplinaire teams in pijnklinie-
ken worden toegepast. Het onderzoek wordt
grotendeels genancierd door ZonMw; het
dataregistratiesysteem wordt genancierd
door de sectie pijngeneeskunde. De start van
het doelmatigheidsonderzoek sluit aan bij
het rapport chronische pijn van de Regieraad
Kwaliteit van Zorg. Een van de aanbevelingen
in het rapport is het starten van onderzoek
naar verbetering van kennis en effectiviteit van
behandelmethoden. De sectie pijngeneeskun-
de van de Nederlandse Vereniging voor Anes-
thesiologie onderschrijft de conclusies en aan-
bevelingen uit het rapport en zal zich inzetten
deze in de praktijk te brengen.
De hoogte van de bloedspiegels van de
eiwitten BNP en NT-proBNP zijn sterke
voorspellers voor het optreden van compli-
caties als gevolg van hart- en vaatziekten
op langere termijn.
De biomarkers BNP en NT-proBNP worden
door de hartspier gemaakt onder invloed van
overbelasting en doorbloedingsstoornissen.
Deze bio markers zijn op eenvoudige manier
te meten in het bloed. Dit blijkt uit een onder-
zoek van cardioloog Gerard Linssen. Hij
maakte gebruik van gegevens van ruim 8000
deelnemers aan het PREVEND-onderzoek, dat
sinds 1997 loopt in het Universitair Medisch
Centrum Groningen (UMCG). Op 28 novem-
ber promoveerde Linssen op de resultaten
van zijn onderzoek aan de Rijksuniversiteit
Groningen. Hart- en vaatziekten kunnen ont-
staan als mensen lange tijd bloot staan aan
risicofactoren zoals roken, verhoogde bloed-
druk, verhoogd cholesterol en een verhoogd
bloedsuikergehalte. In samenhang met het
vrkomen van deze risicofactoren, blijkt de
hoogte van de biomarkers BNP en NT-proBNP
een sterke en onafhankelijke voorspeller voor
het optreden van de complicaties van hart- en
vaatziekten op lange termijn.
Onder het motto Onbezorgd op weg naar
nieuw leven gaat in Tilburg een nieuw
verloskundig totaalconcept van start. Het
initiatief is erop gericht om de tijd rondom
zwangerschap, bevalling en kraambed zo
veilig en zorgeloos mogelijk te laten ver-
lopen.
Daartoe wordt een geheel nieuw Centrum
voor Verloskunde geopend. Dit Centrum heet
Livive en is grotendeels gevestigd in het St.
Elisabeth Ziekenhuis in Tilburg. Livive is een
nieuw verloskundig concept met alle zorg
onder n dak. Alle betrokken professionals
zitten dicht bij elkaar en werken nauw met
elkaar samen. Moeder en kind kunnen dus
vertrouwen op gentegreerde zorg, waarbij
verloskundigen en gynaecologen samen de
zwangerschap begeleiden.
7
Onderzoek naar
lage rugpijn
Bloedtest bepaalt
risico hartziekten
Verloskundig
totaalconcept
Kliniek
Nummer 22
30 november 2011
Eerste Nederlandse Moedermelkbank o cieel open
Het Albert Schweitzer ziekenhuis in Dor-
drecht heeft op 17 november de Patint-
veiligheid Award 2011 gewonnen. Het
project Mortaliteit als motor voor kwali-
teitsverbetering kreeg de meeste stem-
men.
Dankzij het project is het aantal reanimaties
op verpleegafdelingen afgenomen met vijftig
procent en is de mortaliteit van patinten met
een ernstige sepsis afgenomen naar 13,6 pro-
cent ten opzicht van 31,7procent op landelijk
niveau. Medisch manager van het Albert
Schweitzer ziekenhuis Ralph So nam de Award
in ontvangst van Leon van Halder, directeur-
generaal Curatieve Zorg van het ministerie van
VWS. Het Albert Schweitzer ziekenhuis heeft
de opvallende verbete ringen bereikt door
patintendossiers en sterfte cijfers uit het ver-
leden diepgaand te analy seren en om te zetten
in verbeterpunten, zoals een Spoedinterven-
tieteam dat naar verpleeg afdelingen wordt
geroepen zodra een patint signalen vertoont
die kunnen duiden op naderende verslechte-
ring van zijn toestand.
De sterfte aan sepsis werd teruggebracht door
de in voering en strikte hantering van een check-
list om sepsis vroeg te herkennen, in combi-
natie met het verplicht binnen een half uur
starten met antibiotica- en vochttoediening.
De uitreiking van de Nationale Patintveilig-
heid Award 2011 was de afsluiting van de Week
van de patintveiligheid, die van 14 tot en met
18 november plaatsvond. De week is bedoeld
om in alle Nederlandse ziekenhuizen mede-
werkers en patinten nog meer bewust te
maken van de patintveiligheid. De jaarlijkse
Nationale Patintveiligheid Award wordt uit-
gereikt aan het initiatief dat een bewezen
concrete en meetbare bijdrage levert aan
het reduceren van vermijdbare onbedoelde
schade. Daarnaast wordt gekeken naar het
initiatief dat het beste is gemplementeerd en
geborgd in de dagelijkse ziekenhuispraktijk.
Een initiatief dat als een good practice kan
dienen voor andere ziekenhuizen.
Het aantal reanimaties
op de verpleegafdelin-
gen is met vijftig
procent afgenomen
Albert Schweitzer wint
Het Spoed Interventie Team van het Albert Schweitzer ziekenhuis laat zien dat het door middel van training de vaardigheden borgt. Het team is onderdeel van het project
Mortaliteit als motor voor kwaliteitsverbetering, waarmee het ziekenhuis de Nationale Patintveiligheid heeft gewonnen. Dankzij dit project is het aantal reanimaties op
verpleegafdelingen afgenomen met vijftig procent.
Uit diverse onderzoeken komt naar voren dat premature
pasgeborenen die moedermelk van hun eigen moeder
krijgen, zich beter ontwikkelen dan kinderen die kunst-
voeding krijgen.
8 Advertentie
Nummer 22
30 november 2011
Verpleegkundige/Verzorgende IG
Ben je gediplomeerd verpleegkundige niveau 4/5 of verzorgende IG?
En ben je op zoek naar een afwisselende baan in de zorg?
Neem dan eenseen kijkje op onze vernieuwde website:
www.care4care.nl
Wij zijn op zoek naar jou en wij bieden uitstekende arbeidsvoorwaarden!

Teken jij voor een nieuwe baan in de zorg?
Zelfde werk... ...andere zorg
Ben jij verpleegkundige of ziekenverzorgende en wil je langdurig zieken en gehandicapten
de vakantie van hun leven bezorgen? En doe je dat graag met tijd en ruimte voor persoon-
lijke aandacht? Sluit je dan aan bij ons supergemotiveerde team vakantievrijwilligers!
Verpleeg met passie en plezier
tijdens een Zonnebloemvakantie!
Bel (076) 564 63 65 of
kijk op www.zonnebloem.nl/verpleging
De afdeling Psychiatrie van het UMC St
Radboud (Nijmegen) viert op 2 december
het veertigjarig jubileum met een sympo-
sium in Concertgebouw de Vereeniging in
Nijmegen. Rond 1970 kreeg het Radboud-
ziekenhuis er meerdere nieuwe afdelin-
gen bij. En daarvan was, in 1971, de afde-
ling Psychiatrie met als hoofd de eerste
Nijmeegse hoogleraar psychiatrie, prof. dr.
S.J. Nijdam. Deze nam in 1984 afscheid en
is in 1997 overleden.
Op het symposium ter ere van het veertig-
jarig jubileum gaat het huidige hoofd, prof.
dr. Paul Hodiamont, in op de geschiedenis
van de (afdeling) Psychiatrie. Portretten van
zijn voorgangers worden onthuld door prof.
dr. Melvin Samsom, voorzitter van de Raad
van Bestuur van het UMC St Radboud. Prof.
dr. Nico Nelissen, emeritus hoogleraar socio-
logie, heeft een studie uitgevoerd naar de
wijze waarop dollen en dwazen in de loop
der tijd onderdak hebben gekregen. Op het
sympo sium houdt hij een voordracht over
de huisvesting van deze patinten door de
e euwen heen: van dolhuys naar droomhuis.
Hij betoogt, dat men steeds op zoek is geweest
naar de ideale huisvesting voor de psychia-
trische patint, maar omdat d psychiatrische
patint niet bestaat, is ook de ideale huisves-
ting niet gevonden. Veel aandacht is er op het
symposium voor de wijze waarop de afdeling
vandaag de dag invulling geeft aan onderwijs,
onderzoek en patintenzorg. Het onderwijs is
tegenwoordig niet alleen gericht op kennis-
overdracht en vaardigheidstraining, maar ook
op de attitudevorming van de student ten
opzichte van het vak en van de patint. Het
wetenschappelijk onderzoek heeft een sterke
ontwikkeling doorgemaakt en staat hoog aan-
geschreven. Met het onderzoek naar de achter-
gronden van ADHD, autisme, depressies en de
behandeling ervan loopt de afdeling landelijk
en internationaal voorop. De patintenzorg
proteert volop van de onderzoeksresultaten.
Een bijzonder initiatief van theater-
gezelschap Drieons in het Amphia Zieken-
huis (Breda/Oosterhout) is vorige week
donderdag in premire gegaan: een serie
luisterverhalen die polikliniekpatinten en
bezoekers op locatie Molengracht kunnen
beluisteren. Drie van de tien verhalen
werden live voorgelezen door Aad van den
Heuvel, oud-journalist en presentator van
het tv-programma Ook dat nog!, Annelies
Verbeke, schrijfster uit Vlaanderen en
directeur Service van het Amphia Zieken-
huis Mary Groenewoud.
Amphia vindt het als patintgericht en gast-
vrij ziekenhuis belangrijk dat patinten en
bezoekers zich even kunnen ontspannen,
aldus Mary Groenewoud. Wij waren dan ook
direct enthousiast toen wij de vraag kregen of
de centrale hal op onze locatie Molengracht
decor mocht zijn voor dit bijzondere initiatief.
Een ziekenhuis is voor veel mensen een span-
nende omgeving. En met name als je als
patint bijvoorbeeld meerdere onderzoeken
op n dag hebt, ben je langer aanwezig in het
ziekenhuis. Het luisteren naar ontspannende,
vermakelijke en soms ook ontroerende ver-
halen kan dan een welkome afwisseling en een
rustmoment zijn. De luisterverhalen, getiteld
VINK #2, zijn ontwikkeld door het Tilburgse
theatergezelschap Drieons in samenwerking
met uitgeverij De Geus en Fontys Academie
voor Theater. In totaal worden tien verhalen
aangeboden die speciaal voor een zieken-
huisomgeving zijn gemaakt. Genteresseerde
polikliniekpatinten en bezoekers kunnen bij
de receptie op locatie Molengracht gratis een
MP3-speler lenen.
9 Werken in de Zorg
Nummer 22
30 november 2011
Veertig jaar psychiatrie UMC St Radboud
Bent u net zo
veelzijdig als Vrian?
Voor de regio Gelderland zoeken wij:
Verzorgenden
(niveau 3)
www.verian.nl
Interesse? Kijk op
Ons doel is: bij volwassenen en kinderen
kwaliteit van leven toevoegen in een
complexe levensfase. Met specieke zorg.
Thuis, tot in de laatste levensfase.
Uitgevoerd door toegewijde professionals met
veel liefde voor hun vak.
Wie wij zijn... een thuiszorgorganisatie opgericht
door verpleegkundigen. Wij bieden
hoogcomplexe en ziekenhuisverplaatste
zorg in de thuissituatie.
Topzorg bieden in de thuissituatie?
Kom bij Zorg voor Zorg of KiZo!
We verwelkomen je graag op onze informatiebijeenkomst
2QWGHNKRHKHWLVRPELMRQVWHZHUNHQ
:HVFKHWVHQMHHHQHHUOLMNEHHOG
$OOHUXLPWHYRRUMRXZYUDJHQ
I
n
f
o
r
m
a
t
i
e
b
i
j
e
e
n
k
o
m
s
t
U
t
r
e
c
h
t

(
l
o
c
a
t
i
e
v
o
l
g
t
)

1
5

d
e
c
e
m
b
e
r

e
n

1
9

j
a
n
u
a
r
i


1
6
.
0
0

-

1
8
.
0
0

u
u
r
Schrijf je in op www.verpleegkundige-thuiszorg.nl
Bij ons staat de zorg centraal.
Mensen in de Zorg
De Raad van Bestuur van Atrium Medisch
Centrum Parkstad (Heerlen) is sinds maan-
dag 14 november tijdelijk uitgebreid met
Peter de Kubber (57) als derde lid. De Raad
van Toezicht van Atrium MC is van mening
dat in de komende hectische periode de
werklast van de Raad van Bestuur te zwaar is
voor twee personen. De Kubber versterkt de
directie van Atrium MC voor een periode van
achttien maanden.
Eric Janson heeft per 14 november zijn
taken als bestuurder van het BovenIJ zieken-
huis in Amsterdam neergelegd Dit is in
goed overleg tussen de Raad van Toezicht
en Janson overeengekomen. Beiden delen
de overtuiging dat het BovenIJ ziekenhuis in
een sterk veranderende omgeving voor grote
uitdagingen staat. Janson heeft de laatste drie
jaar het voortouw genomen in het daarmee
samenhangende veranderingsproces. In de
volgende fase van de veranderingsplannen
ziet hij echter voor zichzelf geen bestuurlijke
rol meer weggelegd.
Mr. Anton Westerlaken heeft aan de Raad
van Bestuur en de Raad van Toezicht van
Erasmus MC in Rotterdam te kennen ge-
geven dat hij met ingang van 1 januari 2012
is benoemd tot voorzitter van de Raad van
Bestuur van het Rotterdamse Maasstad Zie-
kenhuis. Hij zal daarom zijn lidmaatschap
van de Raad van Bestuur van Erasmus MC
vanaf dat moment beindigen. In een toe-
lichting hierop zegt Westerlaken: Het was
een onverwachte vraag vanuit het Maasstad
Ziekenhuis. Na twee intensieve besprek ingen
was mijn conclusie dat ik voor het Maas-
stad Ziekenhuis van betekenis kan zijn, juist
ook in deze fase. Ik heb de afgelopen jaren
met veel Erasmus MC medewerkers mooie
dingen kunnen doen. Het Erasmus MC gaat
een volgende fase in. Dit geldt ook voor het
Maasstad Ziekenhuis. Ik zal graag werken
aan nieuwe verhoudingen. Samen Rotter-
dam beter maken!
Ankie van Rossum heeft op 17 november
namens de Raad van Bestuur van het Zuwe
Hofpoort Ziekenhuis in Woerden de zilveren
veiligheidsspeld uitgereikt aan verpleegkun-
dige Phemy Bergsma. De uitreiking is een
onderdeel van de Nationale Week van de
Patintveiligheid. Bergsma kreeg de zilveren
veiligheidsspeld opgespeld voor haar idee
op het gebied van patintveiligheid, name-
lijk het laten klaarmaken van spuiten anti-
biotica en Chirocaine door de apotheek in
plaats van door de afdeling Recovery. Als
de apotheek voortaan de antibioticaspuiten
en Chirocaine klaarmaakt, kan de afdeling
Recovery meer tijd besteden aan de patin-
ten. Doordat de apotheek in een speciale
drukruimte werkt, kan de medicatie sterieler
bereid worden. Hierdoor is de gezondheids-
schade voor het personeel kleiner (ontwikke-
ling van resistentie voor antibiotica). Daar-
naast worden de medicijnen door dezelfde
persoon klaar gemaakt, waardoor de kans op
fouten minimaal is, aldus Phemy Bergsma.
Het luisteren naar ont-
spannende verhalen kan
een rustmoment zijn
Luisterverhalen in Amphia
Drie van de tien luisterverhalen werden live voorgelezen door van links naar rechts Aad van den Heuvel, oud-journa-
list en presentator, Mary Groenewoud, directeur Service Amphia Ziekenhuis en Annelies Verbeke, Vlaams schrijfster.
De patintenzorg voor kinderen is goed ge-
borgd in de samenwerking met Karakter, het
expertisecentrum voor zorg en kennis rond
complexe kinder- en jeugdpsychiatrie.
In Nederland lijden 315.000 mensen aan
het obstructief slaapapneusyndroom
(OSAS). Bij deze patinten stopt regel-
matig de adem tijdens hun slaap. Recent
onderzoek van onder andere Peter van
Maanen en Nico de Vries, KNO-artsen in
het Amsterdamse Sint Lucas Andreas Zie-
kenhuis, heeft uitgewezen dat een nieuwe
vorm van zogenaamde positietherapie het
overbodig maakt om attributen op de rug
van de patint te bevestigen die rugligging
voorkomen.
De artsen hebben een proto type ontwik-
keld van een klein nektril apparaat. Nico de
Vries: Het prototype trilt zodra de patint
op de rug draait zonder dat de patint uit zijn
slaap wordt gehaald. Meer dan de helft van
de slaapapneu-patinten heeft zogenaamd
positie afhankelijk OSAS en heeft baat bij net
op de rug slapen. Om te voorkomen dat een
patint toch op zijn rug gaat liggen, worden
er vaak attributen op de rug bevestigd. Nadeel
is dat de patint hierdoor wakker wordt als hij
van de ene op de andere zij draait. Dit is uit
onderzoek naar voren gekomen.
Het Beatrixziekenhuis in Gorinchem,
onderdeel van Rivas Zorggroep, biedt
sinds kort een vernieuwde behandel-
methode voor diabetespatinten. Deze
methode is met name geschikt voor mensen
met diabetes type 1 en diabetespatinten
met een zwangerschap(wens).
Zij hebben regelmatig problemen met hun
insuline-instelling. De grootte van de schom-
melingen tussen een hoge en een lage bloed-
suiker geven hen vervelende klachten. Beter
inspelen op een schommelende bloedsuiker
is mogelijk dankzij het continue glucose-
monitoringssysteem met insulinepomp. Deze
geeft 24 uur per dag de bloedsuikers weer,
waardoor men direct kan reageren op deze
bloed suikers. De methode wordt nog niet
door iedere zorgverzekeraar vergoed. Mensen
met diabetes type 1 die problemen hebben
met hun insuline-instelling kunnen zich be-
hoorlijk ziek voelen, zegt Sija Ritmeester,
dia betesverpleegkundige in het Beatrix-
ziekenhuis. Het was voorheen lastig om goed
in te spelen op de grote variatie in de glucose-
waarden, ook wel bloedsuikers genoemd.
10 Patintenzorg
Nummer 22
30 november 2011
Het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwe-
gein opende op 17 november een nieuw
Dialysecentrum in samenwerking met het
Ziekenhuis Rivierenland in Tiel. Bij haar
vestiging in Nieuwegein beschikt het St.
Antonius al over een Dialysecentrum met
29 behandelplaatsen, met het nieuwe cen-
trum in Tiel voegt het hier dertien behan-
delplaatsen aan toe.
Ruim 6200 nierpatinten in Nederland
zijn afhankelijk van dialyse: het zuiveren
van hun bloed via een kunstnier of via een
buik spoeling. De afgelopen tien jaar nam
dit aantal jaarlijks met 3,2 procent toe. De
patinten kunnen voor dialyse terecht in de
diverse centra verspreid door het land. Het is
een inten sieve en veel tijd vragende behande-
ling; veel patinten maken diverse keren per
week, urenlang gebruik van de dialyseappara-
tuur. Het St. Antonius Ziekenhuis start in het
Ziekenhuis Rivierenland een Dialysecentrum
omdat er in de regio Tiel veel vraag is naar
deze vorm van behandeling. Het centrum
in Nieuwegein zit aan de grenzen van zijn
capaciteit en onderzocht de mogelijkheden
tot uitbreiding. Daarbij viel op dat een aan-
zienlijk deel van de patinten in de buurt van
Tiel woont. Met de opening van het Dialyse-
centrum komen beide ziekenhuizen tegemoet
aan de behoefte van de patint om dicht bij
huis geholpen te kunnen worden.
Het nieuwe centrum is een tastbaar resultaat
van een groeiende samenwerking tussen het
St. Antonius Ziekenhuis en het Ziekenhuis
Rivierenland. Begin dit jaar tekenden de twee
ziekenhuizen al een overeenkomst om de
samenwerkingmogelijkheden verder te onder-
zoeken. Prof. dr. D.H. Biesma, voorzitter van
de Raad van Bestuur van het St. Antonius:
Een nauwe band maakt het mogelijk om
de krachten te bundelen en kennis te delen,
wat belangrijk is nu de medische zorg zo in
beweging is.
Nektrilapparaat
tegen slaapapneu
Behandelmethode
diabetespatinten
Met het nieuwe Dialysecentrum in Tiel beschikt het St. Antonius Ziekenhuis over 42 behandelplaatsen.
In de regio Tiel is veel
vraag naar deze vorm
van behandeling
Obesitas patinten waarbij operatief een
maagband wordt aangebracht, hebben
een grotere kans om duurzaam af te vallen
als zij voor de operatie neerslachtig zijn.
Tot dit opmerkelijke onderzoeksresultaat
kwam Hanna Zijlstra, docent aan de oplei-
ding Voeding en Ditetiek van de Hoge-
school van Amsterdam. Zijlstra voerde het
onderzoek uit bij 350 patinten van het
St. Antonius Ziekenhuis Utrecht/Nieuwe-
gein en promoveerde met de resultaten
aan de Universiteit Utrecht.
Een andere opmerkelijke conclusie is dat
mensen met een meer positieve instelling na
de operatie meer aanvullende zorg en thera-
pie nodig hebben om gedegen af te vallen.
Onderzoek werd gedaan naar welke factoren
voorspellen wie veel en wie weinig afvalt na
een maagbandoperatie. In de wetenschap is
al veel geschreven over een positieve levens-
instelling en de positieve effecten hiervan op
de gezondheid. Bij ernstige obesitas blijkt
nu precies het tegenovergestelde te gelden.
Zijlstra onderzocht 350 patinten die een
maagbandoperatie ondergingen in de perio-
de 2000 tot 2010. In tegenstelling tot wat
men dacht, blijken jezelf kunnen motiveren,
een positieve verwachting hebben en ook het
tevreden zijn over de ingreep, juist niet auto-
matisch te leiden tot goede resultaten. Terwijl
de patintengroep die voorafgaand aan de
ingreep somber gestemd was juist wel een
goed gewichtsverlies voor de langere termijn
behaalde. Zijlstra heeft meerdere verklaringen
voor de opvallende bevindingen. Neerslach-
tige obesitas patinten lijden meer. Dat lijden
is een signaal dat er een verandering nodig is
in hun toestand. Het kan zijn dat ze daardoor
sneller hulp zoeken. Daarnaast kan het ook
zo zijn dat sombere mensen eerder en inten-
sievere hulp krijgen aangeboden door hulp-
verleners. Hoe dan ook, juist als je vrolijk
bent, blijkt afvallen met een maagband geen
piece of cake.
Sombere obesitas patint valt meer af
Aangeklede diploma-uitreiking
Negentien medewerkers van het Albert Schweitzer ziekenhuis in Dordrecht ontvingen onlangs het diploma voor de
opleiding Helpende Zorg en Welzijn, niveau 2, aan het ROC Da Vinci College. Zij werken allemaal als assist aan het
ziekenhuisbed. De diploma-uitreiking werd van begin tot einde georganiseerd en verzorgd door negentien facilitaire
medewerkers uit hetzelfde ziekenhuis. Die groep volgt, ook aan het Da Vinci College, de opleiding Facilitaire Dienst-
verlening, niveau 2 (foto Victor van Breukelen/ASz).
Dialysecentrum
geopend in Betuwe
t Vacatureservice
t CV-bank
t &NBJMTFSWJDF
t 1FSTPPOMJKLFCFNJEEFMJOH
FOMPPQCBBOBEWJFT

www.care2care.nl
Zorgen voor werk,
werken voor zorg
Hanna Zijlstra
Op Wereld Diabetes Dag - maandag
14 november - hebben de Nederlandse
Diabetes Federatie (NDF), het Platform
Vitale Vaten en het Partnerschap Over-
gewicht Nederland (PON) een convenant
gesloten.
Het gaat om een inhoudelijke samenwerking;
door de bundeling van krachten wordt voor
circa vier miljoen mensen multidisciplinaire
zorg efcinter ingericht. Een belangrijk start-
punt hierbij is afstemming van de inhoud en
de implementatie van de zorgstandaarden van
de drie samenwerkende organisaties. De NDF,
het Platform Vitale Vaten en het PON hebben
de krachten gebundeld in lijn met de ambities
van het huidige kabinet. De drie organisa-
ties richten zich op goede zorg voor mensen
met (een hoog risico op) respectievelijk dia-
betes, hart- en vaatziekten en obesitas. De drie
aandoeningen hebben veel gemeenschappelij-
ke risicofactoren en hangen oorzakelijk sterk
met elkaar samen (comorbiditeit).
Koppenzetten
In de oude tijd onderscheidde Hippocrates
bij zijn patinten vier temperamenten:
sanguinisch, egmatisch, cholerisch en
melancholisch, samenhangend met de vier
lichaamssappen: bloed, slijm, gele gal en
zwarte gal. Deze indeling kwam overeen
met de vier elementen: vuur, water, lucht en
aarde. Zelfs is er ook een verband met de
seizoenen: zomer, herfst, lente en winter.
Wij kennen nog uitdrukkingen die aan deze
theorie zijn ontleend, zoals koelbloedig,
zwartgallig en een heethoofd. Deze opvat-
ting was vroeger de basis voor de ziekteleer;
men nam dan aan dat er een verstoring van
het evenwicht tussen de lichaamssappen was.
Aangezien bloed overal in het lichaam was
te vinden en bovendien via de huid gemak-
kelijk was te benaderen, probeerde men hier-
op invloed uit te oefenen met het aderlaten
en het zoge naamde koppenzetten. Hierbij
plaatste men een glazen bol op de huid nadat
te voren de lucht in de bol boven een kaars
was verwarmd, waardoor onderdruk in de
bol ontstond. Na korte tijd liet de kop van-
zelf los. Op de huid was dan een rode plek
zichtbaar, vergelijkbaar met een zuigzoen. Bij
een duurdere uitvoering was de bol voorzien
van een koperen nippel waarop met een spuit
de lucht werd weggezogen. Deze behande-
ling noemde men het droge koppenzetten
in tegenstelling tot het natte koppenzetten.
Daarbij werd eerst de huid ingekerfd met een
kopsnepper of men sloot een bloedzuiger in
de kop die daar zijn werk deed. Bloedzuigers
kon men vroeger bij de apotheker kopen.
Tegenwoordig zijn er schoonheidsspecialis-
ten die deze handgreep weer toepassen!
Door Bob K.P. Grifoen
Medisch Farmaceutisch Museum Delft
Depressie bij ouderen komt vaak voor en
is een ernstige aandoening. Volgens de
Wereldgezondheidsorganisatie is depres-
sie vanaf 2020 volksziekte nummer n
na hart- en vaatziekten. Ritsaert Lieverse
onderzocht de eecten van lichttherapie
bij oudere patinten met een depressieve
stoornis. Hierop promoveerde hij op vrijdag
18 november bij VUmc (Amsterdam).
Lichttherapie staat bekend als veilige, goed-
kope, goed getolereerde en effectieve eerste
keuze behandeling bij winterdepressies. In het
verleden is al aangetoond dat extra licht bij
genstitutionaliseerde ouderen de stemming
bij dementie, waarbij ook de biologische
klok verstoord is, gedeeltelijk normaliseert.
Opmerkelijk genoeg was het onbekend of
licht therapie bij de gewone, niet-seizoens-
gebonden depressieve stoornis bij ouderen
ook effectief is. Om dit te onderzoeken, ver-
richtte Lieverse de grootste dubbelblinde
gerandomiseerde klinische trial naar licht-
therapie bij ouderen met een depressie tot op
heden. Het resultaat was dat lichttherapie bij
deze groep patinten effectiever was dan een
placebo. Met drie weken lichttherapie kon een
effect bereikt worden vergelijkbaar met dat
van het gebruik van antidepressiva.
Hart- en vaatziekten zijn een van de meest
voorkomende oorzaken van sterfte in ge-
ndustrialiseerde landen. Promovenda
Annelieke Roest toont aan dat angst ge-
relateerd is aan een verhoogd risico op
het ontwikkelen van coronaire hartziek-
ten en een ongunstige hartprognose bij
hartinfarct patinten.
Deze associatie lijkt bovendien onafhankelijk
te zijn van de invloed van traditionele cardio-
vasculaire risicofactoren en depressie. In
Nederland veroorzaken hartziekten ongeveer
een derde van de sterfgevallen per jaar. Eerder
onderzoek heeft uitgewezen dat er een relatie
bestaat tussen psychologische factoren zoals
stress en depressie en de ontwikkeling van
hartziekten. Roest bekeek twintig wetenschap-
pelijke studies waarin 250.000 mensen gemid-
deld elf jaar werden gevolgd. Uit deze studies
samen bleek dat mensen die angstig waren bij
de start van het onderzoek, ruim een kwart
hoger risico hadden op het ontwikkelen van
een hartaandoening in vergelijking met niet
angstige mensen.
Kennis over borstkanker is niet altijd toe-
pasbaar op Aziatische vrouwen. Dat blijkt
uit het promotieonderzoek van Nirmala
Bhoo Pathy van het UMC Utrecht.
Bhoo Pathy constateert diverse verschillen
tussen westerse en Aziatische vrouwen. Bij
Azia tische vrouwen blijken borsttumoren
ongunstigere eigenschappen te vertonen en de
overlevingskansen zijn

anders. Bij de helft van
de Aziatische borstkankerpatinten wordt de
diagnose gesteld voor ze vijftig zijn, terwijl dat
bij westerse vrouwen slechts een kwart van de
gevallen betreft. Bij tien procent van de Azia-
tische vrouwen met borstkanker is de tumor
al uitgezaaid op het moment van de diagnose,
terwijl dat bij westerse vrouwen ongeveer drie
tot zes procent is. Hierbij spelen zowel bio-
logische als culturele verschillen een rol, denkt
Bhoo Pathy. Chinese vrouwen hebben bijvoor-
beeld meer last van bijwerkingen van sommi-
ge vormen van chemotherapie. Daarnaast kan
therapietrouw lager zijn in Aziatische vrouwen
vanwege een fatalistisch wereldbeeld.
11
Een onderzoeksteam uit Nederland heeft
meer zicht gekregen op het ontstaan van de
ziekte van Kawasaki. Dit is een zeldzame,
zeer ernstige afwijking van de hartvaten
bij jonge kinderen, die al in de puberteit
tot een hartinfarct kan leiden. Samen met
onderzoekers uit zes landen heeft het team
bij tweeduizend kinderen met de ziekte
identieke afwijkingen gevonden in de
genen.
Het onderzoek is onlangs online gepubli-
ceerd op de website van Nature Genetics. De
AMC-onderzoeker Taco Kuijpers, hoogleraar
kinder immunologie, is blij dat er eindelijk
meer duidelijkheid komt over deze raadsel-
achtige ziekte. Het is belangrijk dat we de
oorzaak van de ziekte weten te achterhalen.
Als je er op tijd bij bent, dan kun je de kinde-
ren veel ellende besparen. De ziekte van
Kawasaki is een niet-aangeboren hartafwijking
bij kinderen, voor het eerst in Japan beschre-
ven, vandaar de naam. De kinderen worden
gezond geboren, maar ergens in hun jonge
leven raken de hartvaten ontstoken. De ziekte
komt in Nederland bij n op de tienduizend
kinderen voor, in Japan tien keer zo vaak. Het
AMC is in Nederland het expertisecentrum
voor de ziekte. De meeste in Nederland ge-
boren kinderen, zijn dan ook bij Kuijpers en
zijn team bekend. In Amsterdam zijn nu 500
kinderen onder controle.
De symptomen bij de acute ziekte zijn niet al
te duidelijk en vaak wordt de ziekte afgedaan
als de kinderziekte roodvonk. De uiterlijke
symptomen (rode huid) gaan weer over, maar
bij een deel van de patinten raken de bloed-
vaten bij het hart beschadigd. Ze lopen dan
een groot risico op bloedstolsels en vermin-
derde doorbloeding. Als de artsen er op tijd
bij zijn, volstaat een infuus met antistoffen
om de kinderen te genezen en de schade aan
de bloedvaten te beperken. Als de ziekte niet
bijtijds wordt opgemerkt kan op jonge leeftijd
al een bypass operatie nodig blijken of krijgt
het kind onverwacht als jong volwassene een
hartinfarct. Kuijpers: We hebben gegevens
ver zameld van tweeduizend kinderen wereld-
wijd en we hebben twee genetische regios
gevonden die bij alle patinten beduidend
verschilt ten opzichte van gezonde kinderen.
De gebieden hebben te maken met de werking
van afweercellen. Maar we zijn er nog niet.
Niet alle kinderen met deze afwijking krijgen
de ziekte, er is een factor van buitenaf waar-
aan het kind wordt blootgesteld, die het falen
van het immuunsysteem bloot legt. De zieke
kinderen kunnen mogelijk de juiste antistof-
fen niet snel genoeg aanmaken. Daarom is
een infuus met antistoffen voldoende om de
kinderen erdoor heen te halen. Binnen 24 uur
zijn ze vaak opgeknapt. Naar de onbekende
factor die de kinderen met de afwijkende
genen ziek maakt, wordt nu gezocht.
De kinderen worden gezond geboren, maar ergens in hun jonge leven raken de hartvaten ontstoken.
Kopset met koperen spuit.
Multidisciplinair
zorgaanbod
Lichttherapie bij
ouderen eectief
Angst verhoogt
risico hartziekte
Borstkanker bij
Aziatische vrouw
Geschiedenis van de Gezondheidszorg
Als je er op tijd bent,
kun je kinderen veel
ellende besparen
Gezondheid
Nummer 22
30 november 2011
Raadselachtige hartziekte
12 Advertentie
Nummer 22
30 november 2011
PEROZIN
Medisch hulpmiddel bij spier- en gewrichtspijn
TC CuraSense BV, Oud-Beijerland | T 0186 - 622888 | E info@curasense.com
Chronische pijn aan gewrichten als knie, pols, elleboog of pijn in de rug wordt vaak
veroorzaakt door ontstekingen. Blessures veroorzaken meestal zwellingen en pijn-
lijke spieren. Bij beiden is het verstandig om de pijnlijke plek te koelen.
PEROZIN kent vele tevreden gebruikers en is onder andere verkrijgbaar via
gezondheidswinkels in een tube van 100 ml voor 16,95
VERKOELI NG BRENGT VERLI CHTI NG
PEROZIN werkt:
t snel, eectief en langdurig
t bij gevoelige, stijve en vermoeide spieren
t door cryotherapie (koudebehandeling)
t voor alle gewrichten
tNFU natuurlijke ingredinten

CRYOTHERAPIE
PEROZIN crme is een nieuw medisch hulpmiddel bij spier- en gewrichtspijn dat werkt
volgens het principe van cryotherapie (koudebehandeling). Door het verdampen van de
alcohol ontstaat een verkoelend eect en kan het de pijn verlichten. De crme is onder
andere te gebruiken bij acute pijn in gewrichten en spierweefsel, vermoeide en gevoelige
spieren n bij ochtendstijfheid.
SPECIALE EXTRACTIE
PEROZIN bevat de natuurlijke ingredinten pepermunt, rozemarijn, gember en arnica,
die met een speciale extractiemethode verkregen worden. Hierdoor ontstaat een goede
synergie.
G
Nieuwe crme op basis van cryotherapie helpt
bij acute pijn in gewrichten en bij gevoelige spieren
Complx uil cilrusvruchln n palmoli
hlpl hl cholslrolghall l vrlagn
Sytrlnol GT
Sylrinol GT is onlwikkld volgns d niuwsl
wlnschappli|k inzichln.
Oil naluurli|k supplmnl bslaal uil n com-
binali van ingrdinln uil d schil van cilrus-
vruchln (favonn) n locolrinoln (n vorm
van vilamin E) uil palmoli di god kunnn hl-
pn bi| d vrlaging van hl cholslrolghall.
Oz vodingssloffn zi|n lvns god voor hl
lriglycridnghall n kunnn hlpn d blod-
valn schoon l houdn.
O gpalnlrd combinali in Sylrinol is in oli
opglosl n wordl in soflgls gmaakl.
Oz wi|z van vrvaardign (GT = gl lchno-
logy) zorgl rvoor dal d acliv bslanddln
in Sylrinol lol dri kr blr biobschikbaar zi|n
dan andr vormn van Sylrinol.
Springfld Mulraculicals, Oud-Ei|rland
T oB6-6z6;, E infoGspringfldnulra.com
Aanbvoln gbruik: lw x daags n capsul.
En maandvrpakking ml 6o soflgls kosl zg,gg.
Ondr andr vrkri|gbaar bi| O Tuinn,
Vilaminslor, gzondhidswinkls n drogisln.
H E A L T H T H R O U G H N A T U R E , S C I E N C E & I N N O V A T I O N
Vitamine K2
Houdt de bloedvaten elastisch en
schoon en is goed voor sterke botten
Vitamine K is een relatief onbekende vitamine. Ons lichaam heeft vitamine K nodig voor
een goede bloedstolling. Recente inzichten tonen aan dat vitamine K meerdere belangrijke
functies heeft in het lichaam.
Het belang van vitamine K2
De laatste jaren wordt duidelijk dat vitamine K - en dan vooral vitamine K2 - meerdere func-
ties in het lichaam heeft. Vitamine K2 activeert verschillende enzymen die betrokken zijn bij
de opname van calcium.
Gezondheid hart en bloedvaten
Het behoud van een goede conditie van hart en bloedvaten is van veel factoren afhankelijk,
waaronder een goede bloeddruk en een goed cholesterolgehalte. Ook de elasticiteit van de
bloedvaten is bepalend. Bij het ouder worden kan deze elasticiteit veranderen. Vitamine K2
kan juist op dit proces een positieve invloed hebben.
Vitamine K2 is betrokken bij de opname van calcium in het lichaam. Het zorgt ervoor dat
calcium (kalk) op de juiste plek in het lichaam terecht komt, namelijk in de botten en niet in
de bloedvaten. MenaQ7 met vitamine K2 houdt de bloedvaten schoon.
Sterke botten
Samen met vitamine D zorgt vitamine K voor de opslag van calcium in de botten en voor
een goede botopbouw. Vitamine D zorgt voor de opname van calcium uit de voeding. Vi-
tamine K is juist nodig voor een goede opbouw van calcium in het bot. Samen zijn ze sterk
door een goede synergie.
Verschil vitamine K1 en K2
Vitamine K1 (fylochinonen) komt in de natuur voor in planten, zoals groene bladgroenten
en dan vooral in spinazie. De opname uit de voeding is slechts 5 tot 15%. Micro-organismen,
zoals onze darmora, maken verschillende vormen van vitamine K2 (menaquinonen).
De opname van vitamine K2 is vele malen (tot zelfs 10 x) beter dan vitamine K1. Gefermen-
teerde producten zoals kaas en kwark bevatten kleine hoeveelheden van een speciale vorm
van vitamine K2 ( menaquinone-8 en -9).
Natto
Natto is een traditioneel gerecht en wordt al meer dan 1000 jaar gegeten in de oostelijke
regionen van Japan. Natto wordt meestal gegeten bij het ontbijt samen met rijst. Natto
wordt gemaakt van sojabonen. Deze worden gefermenteerd met behulp van bacterin. Dit
fermentatieproces is vergelijkbaar met het maken van kaas en zorgt voor de typische smaak
en reuk van natto.
Natto is van nature een rijke bron van de vitamine K2-vorm menaquinone-7.
MenaQ7 vitamine K2
MenaQ7 [meenaku-zeven] is een bijzonder, gepatenteerd voedingssupplement en bevat
de goed opneembare vorm van vitamine K2: menaquinone--7. MenaQ7 heeft een gunstige
invloed op de botten en op hart en bloedvaten.
MenaQ7 actief
Vitamine K2 (MK-7) blijft gedurende langere tijd in het lichaam actief. Terwijl vitamine K1 al
na 8 uur uit het lichaam is, blijft vitamine K2 vier dagen in het lichaam actief.
MenaQ7 met vitamine D
Door toevoeging van vitamine D aan MenaQ7 ontstaat een synergie voor het behoud van
sterke botten en een verhoogde opname van kalk in de botten. Vooral voor senioren is het
advies om dagelijks een hogere hoeveelheid vitamine D in te nemen om stevige botten te
behouden.

MenaQ7 [meenaku-zeven] bevat per capsule 45 mcg vitamine K2 (56% ADH) en 5 mcg vita-
mine D (100% ADH = Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid).
MenaQ7 is vrij van gluten, melkeiwit en suiker. Aanbevolen gebruik is n tablet per dag.
Personen ouder dan 60 jaar 1 tot 3 tabletjes per dag.

Een verpakking van 60 tabletten kost 18,95 in de winkel en is onder andere verkrijgbaar bij
gezondheidswinkels, De Tuinen, Vitaminstore, dorgisten zoals DA en apotheken.
ADVERTORIAL
Voor meer informatie:
Springeld Nutraceuticals BV, Oud-Beijerland, Tel. 0186-626173 E-mail info@springeldnutra.com
13
Nummer 22
30 november 2011
Meer dan dertig ziekenhuisbedden zijn
door het St. Elisabeth Ziekenhuis in Tilburg
geschonken aan de Lionsclub op Aruba.
De bedden zijn bestemd voor gebruik bij
mensen thuis, zodat ze niet langer in het
ziekenhuis hoeven te verblijven, maar thuis
verzorgd kunnen worden.
Onlangs werden de 33 bedden met bijbeho-
rende matrassen in een grote zeecontainer ge-
reden, waarin ze naar Aruba worden vervoerd.
De bedoeling is dat het transport nog voor
Kerstmis op Aruba aankomt. Het verzoek voor
bedden en rolstoelen werd door de Lions-
club Aruba gesteld aan Marcel Boonen, hoofd
Orthopedie van het St. Elisabeth Ziekenhuis.
Ik heb het hier nagevraagd, en we bleken
33 bedden te hebben die afgeschreven zijn,
maar voor dit doel nog heel goed geschikt
zijn. De technische dienst heeft de elektrische
bedden helemaal nagekeken, daarna zijn ze
ook nog gestoomreinigd. Als ze op Aruba aan-
komen, kunnen ze dus onmiddellijk worden
gebruikt. Het transport van de container wordt
gesponsord door een bedrijf op Aruba, het
St. Elisabeth Ziekenhuis heeft de kosten van
het reinigen en nakijken voor de rekening
genomen. Een groot aantal medewerkers van
het ziekenhuis heeft belangeloos meegewerkt
om de bedden transportklaar te maken.
Het Maastricht Universitair Medisch Cen-
trum+ (Maastricht UMC+) heeft in samen-
werking met Philips onderzoek verricht
naar het eect van verlichting op het
slaap- en waakritme van hartpatinten.
Het onderzoek toont aan dat na zeven
dagen op een kamer met HealWell, een
nieuw verlichtingssysteem van Philips dat
de natuurlijke dag-nacht cyclus van buiten
nabootst, deze patinten gemiddeld zon
acht procent langer slapen. Na een week op
een kamer met standaardverlichting daar-
entegen, blijkt de slaapduur van patinten
juist iets verminderd te zijn ten opzichte
van de eerste nacht.
Bestaand wetenschappelijk onderzoek heeft
aangetoond dat hoge lichtniveaus overdag
helpen bij het reguleren van de menselijke
biologische klok en het slaap- en waakritme.
Indien het bioritme van mensen niet opti-
maal is, kan dit slaap verstoren en kunnen
er allerlei gezondheidsproblemen ontstaan.
Philips HealWell combineert de positieve
biologische effecten van natuurlijk daglicht
met het creren van een aangename sfeer in
de ziekenhuis kamer. Dit heeft positief effect
op de slaapregulering van de patint en
ondersteunt op deze manier het bioritme van
de patint, wat belangrijk is voor de gezond-
heid en het welzijn van de patint.
Signicante verbeteringen zijn aangetoond in
het onderzoek: de tijd om in slaap te vallen
wordt met circa dertig procent verkort gaande
van de eerste naar de zevende nacht en tege-
lijkertijd neemt de nachtelijke slaapduur toe
met gemiddeld acht procent. Dit houdt in
dat een patint gemiddeld dan in totaal zon
dertig minuten langer slaapt. Het Maastricht
UMC+,het Clinical Trial Center Maastricht en
de Universiteit Maastricht hebben ruim negen
maanden onderzoek gedaan naar de effecten
van Philips HealWell op slaap en welzijn van
patinten. Het dynamische lichtsysteem werd
geplaatst in een aantal ziekenhuiskamers op
de afdeling Cardiologie. Aan het onderzoek
namen meer dan honderd hartpatinten
deel, waarbij n groep werd verpleegd in
ziekenhuiskamers met het Philips HealWell-
systeem en de kamers van de controlegroep
waren voorzien van standaardverlichting.
Het is nog te vroeg om klinische uitspraken
te doen over de genezingseffecten van Heal-
Well. Wij kunnen nu met de onderzoeksre-
sultaten van de Philips HealWell zeggen dat
beter licht overdag, patinten s nachts langer
laat slapen, zegt dr Petra Kuijpers, cardio-
loog bij het Maastricht UMC+. De geeste-
lijke gesteldheid is een belangrijke factor die
de prognose van hartpatinten benvloedt, en
licht zou daarop een positieve invloed kunnen
hebben, evenals op de gezondheid op lange
termijn van de patint. Dit is echter nog een
gebied dat verder onderzoek vereist. De posi-
tieve uitkomsten van het validatieonderzoek
demonstreren in elk geval de waarde van de
HealWell lichtoplossing om ons te helpen bij
het ver beteren van de heilzame omgeving en
het ondersteunen van het herstel van onze
patinten.
Een kamer met gewone verlichting en dezelfde kamer met HealWell.
De patint slaapt
gemiddeld dertig
minuten langer
Licht verlengt slaapduur
Rntgenapparaat
voor Bangladesh
Metaal-op-metaal
heupprothese
Het Bengaalse ziekenhuis.
Wat te doen met een door digitalisering
overbodig geworden rntgenapparaat?
Deze vraag stelde de afdeling Radiologie
van het Rode Kruis Ziekenhuis (RKZ) in
Beverwijk zichzelf. Erik Kapteijns, longarts
in het RKZ, wist er wel raad mee. Samen met
zijn vader Ad Kapteijns werkt hij mee aan
het opnieuw opbouwen van een ziekenhuis
in Bangladesh. Afdeling Radiologie besloot
het apparaat te doneren aan dit goede doel.
Erik Kapteijns: In Bangladesh kunnen ze het
zeer goed gebruiken, want daar beschikken
ze nauwelijks over goed bruikbare appara-
tuur. Het Bengaalse ziekenhuis, Mediscan
Ltd. Hospital in Feni Bangladesh, dreigde ten
onder te gaan aan grote nancile problemen
en het ontbreken van kwalitatief goed bruik-
bare medische apparatuur. Ad Kapteijns
schoot het ziekenhuis te hulp vanuit zijn
hoedanigheid als vrijwilliger voor de PUM
(Programma Uitzending Managers). Toen
zoon Erik over het project hoorde, besloot
ook hij zijn mede werking te verlenen. De
bedoeling is de kliniek te laten groeien naar
een moeder- en kind centrum.
Een metaal-op-metaal heupprothese biedt
geen voordelen boven een metaal-op-
plastic heupprothese. Dat is opmerkelijk,
omdat de metaal-op-metaal heupprothese
juist is ontwikkeld als alternatief voor de
weinig slijtvaste metaal-op-plastic heup-
prothese.
Ook blijkt de metaal-op-metaal heupprothese
door afgifte van metaalionen de botkwaliteit
negatief te benvloeden. Orthopedisch chirurg
Wierd Zijlstra deed zijn bevindingen tijdens
onderzoek dat hij in het Martini Ziekenhuis
en het Universitair Medisch Centrum Gronin-
gen (UMCG) uitvoerde. Zijlstra promoveerde
op 23 november aan de Rijksuniversiteit
Groningen. Voor mensen die kampen met
ernstige slijtage van het heupgewricht, biedt
een totale heupprothese uitkomst. De oor-
spronkelijk ontwikkelde prothese bestaat uit
een metalen kop die beweegt in een plastic
(polyethyleen) heupkom. Door belasting en
gebruik slijt het plastic. De vrijkomende slij-
tagedeeltjes tasten het bot aan waardoor de
prothese uiteindelijk loslaat en er een revisie
operatie nodig is.
Bedden St. Elisabeth Ziekenhuis naar Aruba
Een palletwagen tilt de 33 bedden voor Aruba in een grote zeecontainer.
14
Nummer 21
16 november 2011
Anesthesiewagens, Computerwagens, Crashwagens, Dossierwagens, Medicijnwagens, Infuuswagens, Servicewagens, Transportwagens, Verbandwagens

Apotheekkasten, Combinatiekasten, Elektronische Uitgiftekasten, Kluisjes, Medische Koelkasten, Medicijnkasten, Opiatenkastjes, Verpleegmiddelenkasten

Medicijncupjes, Dispensers, Medicijn-etiketten, Medicijncassettes, Weeksystemen, Medicijnzakjes, Medicijnvermalers, Tabletsplijters, Verantwoordingskaarten

Bakken, Bladen, Manden, Ladeverdeling, Containers, Proelwanden, Uittrekbare Frames, Kantelbakken, Afvalbakken, Dossierbakken, Universele houders n, Manden, Ladeverdeling, Containers, Pro
www.logimedical.nl
Logimedical B.V.
Molenbaan 6
2908 LM
Capelle aan den IJssel
T: 010 - 258 2929
F: 010 - 442 3004
I: www.logimedical.nl
E: info@logimedical.nl
ecint
werken
veilige
zorg
Z
IE
K
E
N
H
U
IS
K
R
A
N
T
1
1
1
1
15
Nummer 22
30 november 2011
Lopital is d hygine- en transferspecialist.
In de zorg, waar kwaliteit en betrouwbaarheid
van het grootste belang zijn, is Lopital uit
Oisterwijk al jaren een ver-trouwde naam.
Al meer dan 30 jaar dragen wij eraan bij dat
mensen met een handicap en hun verzorgers
comfortabeler kunnen leven.
Lopital is fabrikant en leverancier
van sanitaire en medische
hulpmiddelen. Met onze
producten willen wij het leven
van zowel patinten als
zorgverleners prettiger en
gezonder maken. Onze kracht?
Ons complete aanbod en onze
constante betrok-kenheid.
Compleet aanbod
Tilbanden, plafondliften,
revalidatiehulpmiddelen, Lopital
biedt het allemaal. Om tegemoet
te komen aan specieke
zorgbehoeften ontwerpen of
herontwerpen wij ook producten
op maat. De import van
populaire productielijnen en
onze eigen thuiszorglijn maken
het aanbod compleet.
Betrokken adviseur
Wij houden ons niet alleen bezig
met ver-koop, maar zijn ook een
betrokken partner bij wie u
terecht kunt voor advies. Door
con-stant met u mee te denken,
kunnen onze producten perfect
worden gentegreerd in uw
werkwijze en uw zorgvoorzien-
ing. Als expert in de bouw streeft
u naar de optimale mix van
functionaliteit, veiligheid en
uitstraling. Wij van Lopital
begrijpen dit. Dankzij onze ruime
expertise op het gebied van
bouwkunde, elektra en
brand-veiligheid zijn wij in staat
om altijd met u mee te denken
over de meest praktische,
betrouwbare en niet te vergeten
mooiste implementatie van onze
hulpmiddelen.
Dat is onze kracht!
Bent u op zoek naar een
betrokken leverancier die meer
doet dan alleen het verkopen van
producten? Neem dan contact
met ons op of bezoek onze
website: www.lopital.nl.
In de spotlight:
Marina Douchebrancard De
Marina douchebrancard is een
hulpmid-del dat speciaal en met
zorg ontwikkeld is voor het
ergonomisch verantwoord
wassen van mensen met een
slechte zitbalans onder stromend
water. Het comfort is optimaal
voor zowel de bewoner als de
verzorger. De Marina bestaat uit
een mobiel basisframe en een in
hoogte verstelbaar ondersteun-
ingsvlak met een zachte matras.
De douchebrancard is multifunc-
tioneel te gebruiken en sluit aan
bij het gebruik van andere
hulpmiddelen zoals bedden,
rol- en douchestoelen, tilliften en
glijmaterialen zoals de EasySlide.
De Marina is zowel in een
hydraulische- als een elektrische
uitvoering verkrijgbaar.De Marina
is een product met CE markering.
Deze markering is conform de
richtlijn 93 / 42 / EEG voor
medische apparatuur.
Eigenschappen
- Grote stablele wlelbasls.
- Lrg llcht onderstel door gebrulk
van uitsluitend aluminium.
- Grote dlameter wlelen ( l25 mm).
- Hydraullsch of elektrlsch hoog/laag
verstelbaar.
- Lrgonomlsch verantwoorde
pompbediening voor hoogte-
verstelling.
- |ndlen elektrlsche verstelllng:
voorzien met nooddaalknop,
noodstop en gebruiksvriendelijke
oplader.
- Lenvoudlge en velllge bedlenlng
zijhekken met vergrendeling.
- |ncluslef matras, hoofdkussen en
afvoerslang
- Corroslebestendlg door gecoat
aluminium, RVS, kunststof en
verzinkte onderdelen.
- Strakke afwerklng voor optlmale
reiniging.
In Meander Medisch Centrum op locatie
Amersfoort Lichtenberg is voor de
duizendste keer een niersteenvergrui-
zing uitgevoerd. In januari 2009 werd de
ultra moderne niersteenvergruizer voor
het eerst gebruikt.
Iedereen, kind of volwassene, met last van
nierstenen of stenen in de urineleider kan
binnen 48 uur worden behandeld in Mean der
Medisch Centrum. Dat gebeurt op de func-
tieafdeling Urologie onder verantwoordelijk-
heid van de uroloog. Paul Dom: Patinten
met nierstenen hebben vaak heftige pijn in de
lendenstreek en onderbuik. Het is jn dat wij
patinten binnen 48 uur kunnen helpen. Wij
behandelen de patint met onze niersteenver-
gruizer waardoor een operatie in de meeste
gevallen niet nodig is. Onze moderne vaste
vergruizer kan de niersteen vaak sneller ver-
gruizen dan een mobiele niersteenvergruizer.
Dat betekent dat wij ook patinten helpen uit
andere ziekenhuizen.
Vergruizen heeft grote voordelen voor patin-
ten. Het is veel minder belastend dan ope-
reren. En aan vergruizen houd je ook geen
wond over. Na de behandeling loopt de
patint zo de deur weer uit. Gert Jan Dijk-
man, gespecialiseerd urologieverpleegkundi-
ge: De patint ligt op de behandeltafel. Met
behulp van rntgenstraling wordt de plaats
van de steen bepaald. Daarna wordt de steen
vergruisd door middel van schokgolven. Je
hoort iedere tel een luide tik; de steen wordt
als het ware stuk geschoten. Patinten krijgen
van te voren pijnstilling. Gemiddeld zijn n
tot twee behandelingen genoeg om de stenen
zo te vergruizen dat ze uitgeplast kunnen wor-
den. Als patinten veel drinken en onze dieet-
adviezen opvolgen kan in veel gevallen een
nieuwe niersteen voorkomen worden.
De steen wordt als het
ware stuk geschoten
Vergruizen minder belastend
RKZ stapt over
op EPD
Het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk is
vorige week overgestapt op een Elektro-
nisch Ziekenhuis Informatiesysteem. Dit
betekent onder meer dat op een ink aantal
afdelingen een nieuw Elektronisch Patin-
tendossier (EPD) in gebruik wordt ge-
nomen. Met dit EPD kunnenalle behande-
laars in het ziekenhuis 24 uur per dag en op
iedere plek in het ziekenhuis een volledig
overzicht van gegevens van deze patinten
oproepen.
Het nieuwe EPD is vanaf nu ingevoerd op alle
poliklinieken en een aantal gespecialiseerde
afdelingen als de Spoedeisende Hulp, de
Intensive Care en het Brandwonden centrum.
Volgend jaar volgen de verpleegafdelingen.
Met het invoeren van een het EPD maakt
het RKZ een grote stap voorwaarts richting
soepele informatie-uitwisseling en zorgvul-
dige dossier vorming. Informatie die eenmaal
door een medisch specialist is vastgelegd, is
altijd beschikbaar voor een eventuele andere
behandelaar. Niet in de laatste plaats heeft
ook de patint hier baat bij. Patinten hoeven
door de introductie van het systeem minder
vaak hetzelfde verhaal te vertellen, omdat de
informatie altijd en overal in het ziekenhuis
beschikbaar is. Uiteraard is alle informatie in
het systeem sterk beveiligd. De gegevens zijn
ook alleen in te zien door behandelaars, en
niemand anders. Nu het EPD is gentrodu-
ceerd, gaat het RKZ verder met het ontwik-
kelen van een zorgportaal. Hierin kunnen
patinten zelf hun patintengegevens digitaal
raadplegen en online afspraken inplannen.
Het is de bedoeling dat ook huisartsen uit de
regio hiervan gebruik gaan maken. Komend
jaar moet het bijvoorbeeld mogelijk worden
dat huisartsen op een veilige manier online
uitslagen kunnen inzien
Mevrouw Van der Wal ontvangt bloemen van gespecialiseerd urologieverpleegkundige Gert Jan Dijkman en uroloog Paul Dom vanwege de duizendste niersteenvergruizing in
Meander Medisch Centrum.
16
Nummer 21
16 november 2011
17
Patinten met een liesbreuk krijgen in het
Catharina Ziekenhuis in Eindhoven bij hun
eerste bezoek meteen de operatiedatum
te horen. Daarmee komt het ziekenhuis
tegemoet aan de wensen van de patint.
Een liesbreuk komt het meest voor bij
mannen van dertig jaar en ouder. Dat zijn
vaak werkende mannen, die graag deze niet
acute operatie plannen, aldus chirurg Simon
Nienhuijs, die gepromoveerd is op liesbreuk-
chirurgie. En op de vier mannen in Neder-
land krijgt een liesbreuk. De breuk hoeft
vaak niet acuut geopereerd te worden. Het kan
discomfort opleveren dat mogelijk verholpen
moet worden, aldus Nienhuijs. Veel patin-
ten willen graag ruim van te voren weten wan-
neer ze geopereerd worden, zodat ze daar met
hun werk rekening mee kunnen houden.
Voor een liesbreukoperatie wordt de patint
n dag opgenomen in het ziekenhuis. Het
herstel thuis duurt gemiddeld een week. We
hebben in ons ziekenhuis veel aandacht voor
liesbreuken. Het aantal kijkoperaties neemt
nog altijd toe en de operatietechniek wordt
continu verjnd door bijscholing.
Samen met anesthesiologen van het pijnteam
behandelen we ook even tueel blijvende pijn
na de liesbreukoperatie. Dat is een vaak ge-
hoorde klacht na de operatie, waar we extra
alert op zijn, aldus Nienhuijs. Een liesbreuk
is een zwelling in de lies of balzak, die ont-
staat door een uitpuiling van het buikvlies
door een opening in de liesstreek. Door die
opening komt een deel van de inhoud van de
buikholte in het uitstulpende zakje terecht.
Meestal verdwijnt het als de zwelling wordt
teruggeduwd of als de patint gaat liggen.
Een liesbreuk geeft soms een pijnlijk, soms
branderig gevoel. Niet in alle gevallen wordt
besloten tot een operatie. Het Catharina Zie-
kenhuis opereerde in 2009 en 2010 bijna 400
patinten per jaar aan een liesbreuk. In totaal
werden in die periode 1200 patinten met een
liesbreuk geconsulteerd.
Chirurg Simon Nienhuis (rechts) van het Catharina Ziekenhuis bezig met een liesbreukoperatie.
CT-scan populair
bij screening
Prijs voor onderzoek immuunstof
Marlies Ketelaar (Rijksuniversiteit Gronin-
gen) ontving op 23 november de Pzer
Prijs voor Life Sciences 2011 van 5000 euro
voor haar onderzoek naar een belangrijke
immuunstof in afweercellen. Haar ontdek-
king kan in de toekomst bijdragen aan de
bestrijding van ziektes als reuma waarbij
het afweersysteem ontregeld is. Deze Jong
Talent Afstudeerprijs werd uitgereikt in
Haarlem bij de Koninklijke Hollandsche
Maatschappij der Wetenschappen.
Marlies Ketelaar deed voor haar afstudeer-
scriptie onderzoek naar afweercellen en
vond dat een bepaalde vetstof (het lipide
sphingosine-1-fosfaat) een actieve signaalrol
vervult bij de groei, beweging en overleving
van deze cellen. Dit lipide benvloedt zijn
eigen aanmaak in de cel en of het uit de cel
wordt getransporteerd. Dit zelf regelen van
de eigen activiteit is van groot belang voor
een goede afweerfunctie. Met andere woor-
den: als deze vetstof haar werk goed doet,
beschermt ze mensen tegen bepaalde ziektes.
Zo wordt vermoed dat dit lipide bij reuma is
ontregeld. Marlies: Ik heb dit onderzoek in
het laboratorium op celniveau gedaan. Een
toekomstige stap is om te kijken hoe het in
het menselijk lichaam werkt onder gezonde
en afwijkende omstandigheden, bijvoorbeeld
bij reuma. Als blijkt dat dit lipide inderdaad
ontregeld is bij reumapatinten, dan kunnen
er medicijnen worden ontwikkeld die het
zelfregulerend vermogen herstellen. Ook bij
bijvoorbeeld orgaantransplantatie is het be-
langrijk om te weten of we het afweersysteem
op deze wijze effectief kunnen benvloeden.
Het aantal
kijkoperaties neemt
nog altijd toe
Patintenzorg
Nummer 22
30 november 2011
Extra service bij liesbreuk
WORDEN UW PATINTEN GASTEN?
,
12 5YEARS
o
n
d
e
r
n
e
m
e
r
s
p
r
ijs
r
o
t
t
e
r
d
a
m
2
0
1
0
G
e
n
o
m
i
n
e
e
r
d
e
Parkeerservice
Golfkarservice
Thuisbrengservice
Gastheren / vrouwen
Ontslagbegeleiding
met mantelzorg
t Jeeves BV t T 010 43 33 921
t Steupelstraat 40 t I www.jeeves.nl
t 3065 JE Rotterdam t E info@jeeves.nl

De zorg wordt steeds competitiever. Om
patinten loyaal aan uw ziekenhuis te laten
zijn, moet u hun verwachtingen overtreffen.
Jeeves is met haar unieke diensten reeds
veertien ziekenhuizen dagelijks van dienst.
Deze diensten worden geheel onder hun
eigen vlag aangeboden, zonder dat het
ziekenhuis er omkijken naar heeft. Wilt u
weten wat Jeeves voor uw ziekenhuis kan
betekenen? Ga naar Jeeves.nl of neem con-
tact met ons op: 010-4333921.
Marlies Ketelaar (foto Hilde de Wolf Fotograe).
Bij darmkankerscreening met een CT-scan
doen meer mensen mee dan bij screening
met een coloscopie. Het is echter de vraag
of deze vorm van screening daarmee eec-
tiever is.
Er zijn verschillende methoden om te
screenen op darmkanker, waaronder colosco-
pie, een CT-scan van de dikke darm (een
CT-colo grae) en de ontlastingstest, de
immuno chemische Fecale Occult Bloed Test
(iFOBT) die test of er bloed in de ontlasting
zit. Uit onderzoek, onlangs gepubliceerd in
het medische tijdschrift The Lancet Oncology,
blijkt dat als darmkankerscreening wordt uit-
gevoerd met een CT-scan meer mensen mee-
doen dan met een coloscopie (34 tegenover
22 procent). Het is echter de vraag of daarmee
deze vorm van screening effectiever is. Want
een van de na delen van de CT-colograe is
dat hiermee een deel van de afwijkingen in
de darm wordt gemist. De coloscopie, waar-
bij een slang met daarop een lichtje en een
camera in de dikke darm wordt ingebracht,
vindt meer grote poliepen (die kunnen uit-
groeien tot darm kanker), die bovendien direct
verwijderd kunnen worden. Aan een colos-
copie doen echter minder mensen mee. Door
de hogere participatie bij de CT-scan enerzijds
en de betere poliependetectie bij de colos-
copie anderzijds, schrijven de onderzoekers
in The Lancet, leveren beide methoden uit-
eindelijk hetzelfde nettoresultaat. Voor het
Neder landse bevolkingsonderzoek worden de
coloscopie en de CT-colograe pas gebruikt
als aanvullende opsporingsmethode na de
ontlastingstest. Deze ontlastingtest bestaat uit
een thuistest. Uit ander recent onderzoek van
dezelfde onderzoeksgroepen is bekend dat de
participatie hierbij in Nederland op meer dan
zestig procent ligt.
18 Advertentie
Nummer 22
30 november 2011
Naam: M / v
Straatnaam: Nr:
Postcode: Plaats:
Niet verplicht: Telefoon:
Niet verplicht: E-mail:
1 maand kuur (120 tablettenj
Normaal 69 euro NU 49 euro
+ Finitro Collagen type ll 6000 MG. (t.w.v. 29 euroj
Beste|formu||er Herfst- / w|nterboost Finitro Forte Plus + Finitro Collagen Type ll 6000 MG.
Finitro Forte Plus i.c.m. Finitro Collagen Type ll 6000 mg zal het behoud van
uw gewrichten in de wintermaanden extra versterken.
=+.
U betaa|t b|j F|n|tro op factuur.
Uw beste|||ng wordt grat|s
b|j u thu|sbezorgd
Stuur de bon zonder postzege| naar:
Cross Media Nederland,
Antwoordnummer 140, 3100 vB Schiedam
En ontvang uw bestelling snel thuis.
Finitro herfst- / winterboost is exclusief verkrijgbaar bij:
IncI.
Cratis
Verzending
Finitrc Fcrte PIus
met CcIIageen type II:
hcudt gewrichten scepeI
is gced vccr sterke bctten
aIs bcuwstcf vccr gewrichten
cndersteunt de smering
van gewrichten
heIpt vccr het behcud van
kraakbeen
vccr de aanmaak en cpbcuw
van kraakbeen
heeft een verzachtende
invIced
ln de aanmaak,
opbouw en
het behoud
van kraakbeen voor
nek, knie, handen
en andere
gewrichten en voor
het behoud
van soepele
gewrichten.
+669)9((2
1 maand kuur (120 tabIetten] NcrmaaI 69 eurc
5peciaIe actie 49 eurc
UW VDDDEEL 20 eurc
+ CATI5 winterbccst bestaande uit
CcIIagen type II 6000 mg
t.w.v. 29 eurc

CATI5
Wcensdag 28 december
In de ZIekenhuIskranI.
el voor meer InIormaIIe naar:
(U182} 322 /56
ICT
De parkeergarage bij ziekenhuis St Jans-
dal in Harderwijk is op maandagmorgen
14 november o cieel geopend. Dit be-
tekent dat er na lange tijd nu voldoende
parkeerplaatsen beschikbaar zijn rond het
ziekenhuis. Op dezelfde dag is de nieuwe
centrale hal van het ziekenhuis in gebruik
genomen.
Elke etage van de parkeergarage heeft een eigen
kleur. Door deze kleur en het etage nummer
te onthouden weten automobilisten op welke
etage zij hun auto geparkeerd hebben. In de
parkeergarage is ook plaats voor een kleine
zeshonderd etsen. Vorige week reed de voor-
zitter van de Raad van Bestuur, Wout Adema,
als eerste de parkeergarage in. Dat zal echter
niet vaak meer gebeuren, want het is de bedoe-
ling dat de parkeergarage uitsluitend wordt
gebruikt door patinten en bezoekers. Er is
ook een nieuwe service voor bezoekers. Voor
vijf euro per dagdeel of negen euro voor een
hele dag kunnen bezoekers hun auto laten
par keren door parkeerwachters. Zij parkeren
dan de auto en na betaling wordt de auto weer
door de parkeerwachter bij de hoofdingang
voorgereden.
Ziekenhuisbestuurders die actief zijn
met het verduurzamen van hun gebouw,
kunnen hiervoor nu een nationaal geldend
duurzaamheidscerticaat behalen: BREEAM
NL. Een certiceringsmethodiek, ontwik-
keld door de Dutch Green Building Coun-
cil (DGBC, een onafhankelijke stichting).
Diverse projectteams van verschillende
ziekenhuizen zijn sinds enkele maanden
aan de slag met deze beoordelingsmetho-
de.
Sinds januari van dit jaar is het mogelijk om
bijna elk gebouwtype onder BREEAM NL te
certiceren. Dus ook ziekenhuizen en andere
zorg huisvesting. Dit gebeurt met een maat-
werk aanpak, de BREEAM NL Bespoke proce-
dure.
Objectief
BREEAM NL Nieuwbouw is geschikt voor de
beoordeling van bepaalde gebouwtypen, en
wordt veel toegepast in de kantorenmarkt.
De motivatie voor een ziekenhuis om over
te gaan op certicering van haar vastgoed mag
dan wel anders zijn dan die van een ontwik-
kelaar, het instrument BREEAM blijkt in beide
gevallen net zo geschikt, vertelt DGBC-pro-
jectmanager Maarten Dansen. Ziekenhuizen
geven volgens Strom aan vooral meerwaarde
te zien in kwaliteitsborging, energie efciency
en kostenbesparing tijdens de exploitatie, het
meetbaar en zichtbaar maken van bestaande
duurzaamheidinitiatieven, het aansluiten
op (ziekenhuis-) MVO beleid en restwaarde-
creatie. En niet te vergeten in een gezon-
dere fysieke zorgomgeving voor patinten en
personeel. Omdat ziekenhuizen zich graag in
eerste instantie willen orinteren op de eisen,
alvorens een Bespoke procedure te starten, is
een generieke conceptlijst gemaakt van de te
verwachten criteria. Genteresseerden kunnen
contact opnemen met de DGBC.
Op de dag van Sint Maarten, 11 novem-
ber, vond de o cile aftrap plaats van de
nieuwbouw van de Sint Maartenskliniek in
Nijmegen. Het nieuwe gebouw komt boven
op de bestaande ondergrondse parkeer-
garage. Het gespecialiseerde ziekenhuis wil
het gebouw, dat veel duurzame elemen ten
krijgt, in het voorjaar van 2013 in gebruik
nemen.
De Sint Maartenskliniek kampt met ruimte-
gebrek op de locatie in Nijmegen. Het succes
van de kliniek heeft ertoe geleid dat nieuw-
bouw noodzakelijk is om al het huidige per-
soneel goed te kunnen huisvesten en het
groeiend aantal patinten goed te kunnen be-
handelen. Tot de nieuwbouw er is, maakt het
ziekenhuis gebruik van twee tijdelijke gebou-
wen op het eigen terrein. Deze gebouwen wor-
den afgebroken zodra de nieuwbouw klaar is.
De ondergrondse parkeergarage is een aantal
jaar geleden zo gebouwd dat er een gebouw
bovenop kan. De liften van de parkeergarage
komen straks uit in de nieuwe ontvangst-
hal. Verder biedt de nieuwbouw onder meer
onderdak aan het Reumacentrum.
19
De deuren van het oude Maasziekenhuis
werden op 21 november denitief geslo-
ten. Sinds die datum kunnen patinten
voor fysiotherapie, ergotherapie en logo-
pedie terecht in Pantein Plaza, het pand pal
naast het nieuwe Maasziekenhuis Pantein
in Boxmeer.
In april vond de grote verhuizing plaats van
medewerkers en patinten van het oude Maas-
ziekenhuis aan de Loerangelsestraat naar
de nieuwbouw aan de Dokter Kopstraat in
Beugen (Health Campus Boxmeer). Alleen de
dienstverlening van fysiotherapie, ergothera-
pie en logopedie bleef langer op de oude loca-
tie, omdat nog de laatste hand moest worden
gelegd aan de inrichting van het nieuwe pand.
De fysiotherapeuten, ergotherapeuten en
logopedisten bieden hulp aan mensen die in
het ziekenhuis zijn opgenomen, maar ook aan
poliklinische patinten. De aanwezigheid van
fysiotherapie, ergotherapie en logopedie in het
Maasziekenhuis brengt volgens het ziekenhuis
voordelen met zich mee voor de patint. Zo
is er een korte lijn tussen therapeuten en
medisch specialisten, zodat zij gemakkelijk
met elkaar kunnen overleggen over een aan-
doening. Er kan gebruik worden gemaakt van
alle expertise die binnen het Maasziekenhuis
Pantein aanwezig is en de patint kan op n
plek terecht voor behandeling. Ook wordt in
de avonduren (sport)fysiotherapie aangebo-
den.
Verder zullen onder meer de Revalidatie-
geneeskunde van het Maasziekenhuis Pantein
en de Poliklinische Revalidatie Behandeling
en Reumatologie van de Sint Maartenskliniek
hun intrek nemen in Pantein Plaza. De patin-
ten van fysiotherapie, ergotherapie en logo-
pedie hebben op bijzondere wijze stilgestaan
bij het afscheid van het oude ziekenhuis. Zij
mochten een laatste afscheidsboodschap of
-tekening op de muur achterlaten. Het oude
Maasziekenhuis Pantein sluit nu denitief zijn
deuren.
Pantein Plaza (foto Berry Poelen).
Parkeergarage en
nieuwe centrale
Duurzaamheidskeurmerk ziekenhuis
Duurzame bouw
Maartenskliniek
De patint kan op
n plek terecht voor
behandeling
Nieuwbouw
Nummer 22
30 november 2011
Laatste afdelingen
naar nieuwbouw
Ziekenhuizen zetten in op een gezonde omgeving.
Bussman is gespecialiseerd in het realiseren van tijdelijke
en semipermanente accommodatie.
Met name in de hoogwaardige marktsegmenten, zoals de
gezondheidszorg zijn wij heel actief.
Denkt u daarbij bijvoorbeeld aan:
- huisartsenpraktijken (Solo, HOED of AHOED);
- praktijkruimten voor fysiotherapie
- apotheken;
- consultatiebureaus;
- (poli-)klinieken;
- dialysecentra;
- woonvoorzieningen zoals verpleeg-
en verzorgingsinstellingen.
De tijd dat tijdelijke en semipermanente bouw synoniem
stond voor noodgebouwen ligt inmiddels ver achter ons.
Op basis van unitbouw wordt tegenwoordig zeer hoog-
waardige huisvesting gecreerd met als belangrijk
voordeel een zeer grote flexibiliteit. Door de toepassing
van voorzetgevels krijgt het gebouw het door u gewenste
design en een permanente uitstraling.
Wilt u snel aan de slag met een uitbreiding of nieuwe
vestigingslocatie, en wilt u niet wachten tot de tijdverslin-
dende bouwplannen voor nieuwbouw zijn afgerond? Dan
heeft Bussman voor u de oplossing. Met unitbouw kan
binnen enkele weken tijd uw ruimteprobleem opgelost
worden.
Bussman Verhuur BV
IJzerwerf 1
6641 TK Beuningen
T 024-6790100
F 024-6790101
E info@bussman.nl
www.bussman.nl
Thuis in tijdelijke accommodatie
De nieuwe centrale hal.
20 Advertentie
Nummer 22
30 november 2011
Een job als Wijkverpleegkundige
bij u in de buurt?
www.verian.nl
Vrian is een toonaangevende thuiszorgorganisatie.
Wij zijn regelmatig op zoek naar nieuwe collegas.
Mensen zoals u.
U werkt bij ons als
Wijkverpleegkundige
(HBO-V niveau 5)
uiterst zelfstandig met een grote mate van vrijheid.


Belangstelling?
Kijk dan voor deze en andere vacatures op
onze site www.verian.nl of bel 088 126 32 32.

vrijheid.
2.
21
De belangstelling voor het eerste Congres
Vrouwelijke Leiders in de Zorg was groot.
Zon 250 vrouwen kwamen afgelopen don-
derdag 17 november naar Zeist, waar het
congres werd gehouden. Er waren veel
meer aanmeldingen dan plaatsen. Daarom
hebben de organisatoren, Match&Mentor
en het Congresbureau van de KNMG, be-
sloten het congres op 19 juni 2012 te her-
halen.
Het doel van dit congres was desteeds groter
wordende groep vrouwelijke leidinggevenden
in de zorg (care, cure enhun leveranciers) te
inspireren,te motiveren en te verbinden. Het
ging er deze dag om dat de vrouwen vaardig-
heden konden ontwikkelen die hen succes-
vol maken in hun werk. De tools werden
door middel van lezingen en masterclasses
aangereikt. Het congres werd gehouden in
het Achmea Eureko Conference Centre in
Zeist. Gastvrouw Marjolein Verstappen, direc-
teur Zorginkoop en vice-voorzitter Zorg en
Gezond heid bij Achmea, startte de lezingen-
reeks. Zij ging onder meer in op de discussie
rond de stijgende zorgkosten en de bezuini-
gingen op de zorg. Wat hebben wij als zorg-
verzekeraars bij te dragen aan de beheersing
van de zorgkosten, met behoud van ons soli-
dair systeem? Ze noemde het voorbeeld van
de bemoeienis van Achmea met bewoners van
achterstandswijken. Achmea heeft veel ver-
zekerden in die zogeheten krachtwijken. Bij-
voorbeeld in het Utrechtse Overvecht. Door
de aanpak van die wijk en aandacht voor de
bewoners daalde de zorgconsumptie met vier
procent. Er is veel mogelijk, hield ze haar ge-
hoor voor.
Je moet daarvoor de drive hebben om iets te
willen bereiken. De drive voor het behoud van
een goede gezondheidszorg. Dagvoorzitter
was Elsemieke Havenga. Aan haar de taak om
een brief van minister Edith Schippers voor
te lezen, die wegens ziekte niet aanwezig kon
zijn. Daardoor was er extra ruimte voor Louise
Gunning, voorzitter van de Gezondheidsraad.
Zij maakte voor haar toespraak vooral gebruik
van haar ervaringen die zij had opgedaan in
de tien jaar dat ze deel uitmaakte van de Raad
van Bestuur van het AMC. Zij vroeg de vrou-
wen in de zaal waarvan een voorzitter van de
Raad van Bestuur wakker zou moeten liggen.
En gaf haar eigen antwoord: Weet ik of de
organisatie het vandaag goed heeft gedaan?
Het is belangrijk je af te vragen waar het beter
kan en vooral: wat merkt de patint ervan?
In een zaal vol vrouwen is het logisch om een
onderwerp als zwangerschap en kinderen aan
de orde te stellen. Zelf maakte ze dat ook mee.
Ze had het geluk jong kinderen te krijgen.
Voor veel aankomende vrouwelijke artsen
geldt dat ze tijdens hun opleiding tot specia-
list de leeftijd hebben waarop ze zwanger wor-
den en er mogelijk voor kiezen hun baan op te
zeggen. Wat is er nodig om deze mensen vast
te houden? Er is vaak maar een heel kleine
tegemoetkoming nodig. Je moet als organisa-
tie exibel zijn aan de randen van de dag en
bij bijzondere gebeurtenissen. De organisaties
die dat doen, behouden de goede mensen.
Het is de taak van de vrouwelijke leiding-
gevenden, vindt Louise Gunning, om het
onderwerp zwangerschap op tafel te leggen.
Wij als vrouwen kunnen het aansnijden. In
het Atrium van het conferentie centrum kon-
den de bezoekers niet alleen terecht voor goed
verzorgde consumpties, maar ook voor bij-
voorbeeld een kleurenanalyse, voor sieraden
van parels en stenen, gezonde sappen en voor
hand gemaakte leren tassen. Een belangrijk
deel van de dag werd besteed aan masterclasses
over onderwerpen als Dialoog met bestuur-
ders, verbale en non-verbale communicatie,
strategisch leiderschap, effectief netwerken, en
het politieke spel succesvol spelen. De master-
classes werden gegeven door toonaangevende
vrouwen in de zorg. De gesprekken na aoop
ervan waren geanimeerd. Voor mij was het
zeker een eyeopener, vertelde een deelneem-
ster na aoop van de masterclass Dialoog met
bestuurders, verzorgd door Paulien Assink
van Pioniers in Authentiek Leiderschap (PAL).
Tijdens de middaguren was er onder meer
een ronde tafelgesprek over Samenwerken
in de Zorg met Yvonne van Gilse, direc-
teur LOC, Pauline Terwijn, CEO Saxenburgh
Groep, Monique Philippens, directeur KPN
Zorg en Ivo Struik, directeur Corporate Affairs
GlaxoSmithKline. Het congres ondersteunde
de Stichting Vier het Leven. Deze stichting be-
strijdt de eenzaamheid door het organiseren
van sociaal-culturele uitjes voor ouderen. Het
is afgelopen donderdag gelukt 46 ouderen
een avond uit met een vrijwilliger van Vier het
Leven aan te bieden. Op 19 juni is er weer een
Congres voor Vrouwelijke Leiders in de Zorg.
Kijk voor meer informatie over het congres op
www.knmg.nl/congresbureau. Mailen voor
vragen kan ook: congresbureau@fed.knmg.nl.
Vivienne van Schelfhout (KNMG), Marjolein Verstappen (Achmea), Ariane Struyvenberg (Match&Mentor en initiatiefnemer), Louise Gunning (voorzitter Gezondheidsraad),
Elsemieke Havenga (dagvoorzitter) en Wilma de Bruijn (Eureko Academy Life & Pensions).
Voor mij was het zeker
een eyeopener
Terugblik Vrouwelijke leiders in de Zorg
Nummer 22
30 november 2011
Tools voor vrouwelijke leiders
Fotos Suzanne Hanekamp
Vrijdag 2 december
Congres voor de Cardio Vasculaire Zorg, thema: De patint als dirigent
Organisatie: Congress Company
Locatie: Utrecht
Informatie: www.congresscompany.com
Vrijdag 2 december
Oratie Urologie, op weg naar triple A
Door dr. R.J.A. van Moorselaar
Locatie: Amsterdam, aula Vrije Universiteit, om 15.45 uur
Informatie: www.vumc.nl
Vrijdag 2 december
Veertig jaar Psychiatrie
Locatie: Nijmegen, Concertgebouw De Vereeniging, vanaf 13.30 uur
Informatie en aanmelden: www.paoheyendael.nl
Vrijdag 9 december
Academisering van de ouderengeneeskunde
Afscheid prof. dr. M.W Ribbe
Locatie: Amsterdam, aula Vrije Universiteit, om 15.45 uur
Informatie: www.vumc.nl
Woensdag 14 december
Symposium Psychiatrie en Filosoe: Het debat
Locatie: Amsterdam, De Rode Hoed, Keizersgracht 102
Meer informatie en aanmelden: www.amcpsychiatrie.nl
Zaterdag 21 januari
Landelijke Slechtziendendag Ziende(r)ogen t!
Organisatie NVBS
Locatie: Deventer, Saxion Hogeschool, van 10.00 tot 16.00 uur
Kosten: 7,50 euro
Informatie en inschrijven: www.slechtziendendag.nl
Donderdag 26 en vrijdag 27 januari
Kinderobesitascongres 2012. Wie doet wat?
Locatie: Ede, de ReeHorst, vanaf 8.30 uur
Meer informatie: www.congreskinderobesitas.nl
Dinsdag 14 februari
Vijfde Nationale Voedingscongres
Bestemd voor: medisch specialisten, huisartsen, onderzoekers, ditisten en
(voedings)verpleegkundigen
Locatie: Ede, De Reehorst
Informatie en aanmelden: www.nationalevoedingscongres.nl
Importeur van
gespecialiseerde medische
kwaliteitsproducten
www.logimedical.nl
V E RS CHI J NT GRAT I S T WE E WE KE L I J KS OP WOE NS
Uw advertentie in
de Ziekenhuiskrant?
Anneke de Pater (0182) 322 451
Bram van Boven (0182) 322 456
Laura Fuykschot (0182) 322 456
www.deziekenhuiskrant.nl
Gratis proberen? Ga naar www.haccpelearning.nl
en vraag de proefcursus aan.
Online cursus HACCP
voor Zorg & Welzijn!
NIEUW!
2011 2011
Agenda
Overzicht
www.duinrell.nl
REGIONALE
HULPMIDDELENBEURS
De modernste hulpmiddelen voor slechtzienden en blinden gepresenteerd bij u in de buurt.
www.hulpmiddelenbeurs.nl
Wcensdag 14 december
In de ZIekenhuIskranI.
el voor meer InIormaIIe naar:
(U182} 322 /56
Wcensdag 14 december
I d I k h I k
22 Agenda
Nummer 22
30 november 2011
De tiende editie van de Kerstfair van de
Marinwaardt krijgt een extra feestelijk
tintje. Dit jaar is er een echte schaatsbaan,
kunnen bezoekers een ritje op een arren-
slee maken of culinair genieten van alle
producten die het landgoed voortbrengt.
Sfeervolle liederen van romantische kerst-
koren, en overal feerieke verlichting en
houtvuren maken de kersstemming com-
pleet.
Dit jaar zijn de ruim tachtig standhouders
geselecteerd op kwaliteit en originaliteit. Er
zijn ook nieuwe standhouders zoals buiten
koken in een ketel, Italiaanse herenkleding
en diverse culinaire standhouders. Daarnaast
komen een aantal goede doelen terug, zoals
Unicef en schaats je wezenloos. Bezoekers
kunnen een workshop volgen en een stijl-,
kleur-, en visagie-advies krijgen. Nieuw is een
wedstrijd onder alle standhouders: Creer de
mooiste kerstsfeer. Een deskundige jury, be-
staande uit Marieke Haafkens, hoofdredacteur
van Buitenleven, het publiek en Nathalie van
Verschuer, beoordeelt wie de uiteindelijke win-
naar is. Bezoekers kunnen tijdens de Kerstfair
hun voorkeur Twitteren voor de mooiste stand
via #kerstfair @marienwaerdt en maken kans
op een gratis jaarabonnement op Buitenleven
en een pakket landgoedproducten. De Kerst-
fair is van 8 tot en met 11 december geopend
van 11.00 uur tot 18.00 uur en op vrijdag en
zaterdag tot 21.00 uur. Toegang: tien euro per
persoon, na 17.00 uur en bij verkoop via de
website: acht euro per persoon. Kinderen tot
en met twaalf jaar gratis. Aangelijnde honden
zijn welkom. Parkeren is gratis en er rijdt een
gratis pendelbus vanaf station Beesd. Zie voor
meer informatie: www.kerstfair.nl.
Zijn de dieren niet in winterslaap? Zeker
niet! Diergaarde Blijdorp is deze winter
alle dagen open en vanaf 7 december tot en
met 29 februari 2012 omgetoverd tot een
MidwinterZOO. Diergaarde Blijdorp pre-
senteert de Winterjassencollectie en be-
zoekers komen alles te weten over winter-
en zomervachten van diverse winterdieren
zoals bizons, bosrendieren, wolven,
prairie hondjes, kamelen en andere dieren.
Deze winter is het dubbel feest want ook
ijsbeertje Vicks viert zijn eerste verjaardag.
Het is bijna niet meer voor te stellen, maar
bij geboorte woog hij nog geen 600 gram. Op
17 maart 2011 zette hij zijn eerste stapjes met
moeder Olinka in de buitenwereld. Inmiddels
is hij uitgegroeid tot een stoere ijsbeer. Hij
krijgt ook een eigen boek, gellustreerd en ge-
schreven door Mack van Gageldonk en uitge-
geven door Clavis Uitgeverij. Het boek is vanaf
6 december exclusief in Blijdorp verkrijgbaar
en vanaf 15 december bij de boekhandel. Op
dinsdagavond 6 december organi seert Blijdorp
in samenwerking met WNF een bijzondere
Vicks-fuif waar de ijsbeerverzorgers zullen
terugblikken op het eerste jaar van ijsbeertje
Vicks en WNF-onderzoeker Ger Polet vertelt
over het WNF-ijsbeerproject in Spitsbergen
dat Blijdorp ondersteunt. Mensen kunnen
hiervoor reserveren via de website. In de kerst-
vakantie viert Blijdorp uitgebreid Vicks eerste
verjaardag met allerlei verjaardagsactiviteiten.
Kinderen kunnen ook meekleuren aan een
Vicks reuzenkleurplaat.
MidwinterZOO-programmering
De hele MidwinterZOO zijn er extra activitei-
ten, maar vooral op woensdagen, in de week-
enden en de schoolvakanties is er van alles te
beleven. Kinderen kunnen onder meer winter-
jassen pimpen in de Rivirahal, slapen naast
de haaien op he MidwinterZOOcamp en mee-
lopen op een heuse catwalk en met de ont-
dekkaart Dieren in Winterjassen kunnen ze
op pad door de diergaarde en ontdekken hoe
bizons, bosrendieren, wolven, prairiehondjes,
kamelen en andere dieren zich beschermen
tegen de kou. Wildbreien is helemaal hot en
ook in Blijdorp wordt er deze MidwinterZOO
gebreid om de mooie platanen en andere
bomen in Blijdorp te voorzien van een winter-
jas. In Arctica is er een winterdorp gebouwd
en kunnen bezoekers opwarmen bij het
wintervuur onder het genot van warme choco-
lademelk of een glaasje glhwein. Slurf naar
www.diergaardeblijdorp.nl voor het uitge-
breide MidwinterZOOprogramma. Iedereen
die een nog een oude zomer- of winterjas in
de kast heeft hangen? Gooi hem niet weg,
maar geef deze een tweede leven. Diergaarde
Blijdorp is deze MidwinterZOO een tijdelijk
inzamelpunt voor Piekjn.
23
Service
Nummer 22
30 november 2011
Extra feestelijke Kerstfair Marinwaardt
Prijswinnaars
Modelspoordagen
Er zijn onder de lezers van de Ziekenhuis-
krant veel modelspoorliefhebbers. Dat bleek
wel uit het aantal reacties op de lezersactie
in de Ziekenhuiskrant. Opvallend veel opas
en omas reageerden. Zij gaven aan samen
met hun kleinkinderen naar de Nederlandse
Modelspoordagen te willen. De volgende per-
sonen kunnen hun kaartjes tegemoet zien:
Familie Verkley (Sassenheim), Sharona Post-
huma (Capelle aan den IJssel), Ton Klaverdijk
(Zoetermeer), Martijn Krab (Zevenaar), Hans
en Ria Horsting (Veenendaal), Lianne de Vries
(Voorhout), C. de Jong (Kockengen), Gerard
Visser (Zoetermeer), Sonja Walraven (Den
Haag) en G. Vos (Naaldwijk).
Feest in Diergaarde Blijdorp
IJsbeertje Vicks viert zijn eerste verjaardag.
Overal feerieke verlichting en houtvuren maken de kersstemming compleet.
Colofon
Uitgever, tevens redactie-adres:
Gouda Media Groep B.V.
Crabethstraat 38 D, 2801 AN Gouda
T (0182) 322 456
F (0182) 322 466
E redactie@ziekenhuiskrant.nl
Eindredactie:
Marja den Otter
Opmaak en fotograe:
Gouda Media Groep B.V.
Advertentieverkoop:
Gouda Media Groep B.V.
T (0182) 322 451
E info@ziekenhuiskrant.nl
Anneke de Pater
Bram van Boven
Laura Fuykschot
Alhoewel deze krant met de grootst mogelijke zorg is
samengesteld, kan geen van betrokken partijen aan-
sprakelijk worden gesteld voor eventueel voorkomende
fouten.
Algemene servicevragen:
Maandag tot en met vrijdag van 9.00-16.00 uur;
telefoon (0182) 322 456 of mail naar:
info@ziekenhuiskrant.nl
Abonnementen
Adres: Crabethstraat 38-D, 2801 AN Gouda
T (0182) 322 456
E info@ziekenhuiskrant.nl
Prijzen: per jaar 74,20 euro
Redactie/tips:
Tips, een tekst of een persbericht kunt u mailen naar
redactie@ziekenhuiskrant.nl
De redactie houdt zich het recht voor om artikelen
niet te plaatsen of in te korten.
Verspreiding:
De krant wordt tweewekelijks beschikbaar gesteld
in het personeelrestaurant van alle ziekenhuizen in
Nederland. Daarnaast wordt de krant toegestuurd aan
leidinggevenden onder wie de hoofden inkoop in de
ziekenhuizen.
De oplage bedraagt 30.000 exemplaren.
Webkrant:
De krant kan ook geraadpleegd worden via
www.ziekenhuiskrant.nl. Hierop staat dagelijks
actueel medisch nieuws.
Komende verschijningsdata 2011:
Tweewekelijks. Klik op:
www.ziekenhuiskrant.nl/verschijning
Bezorging:
Bezorgklachten kunt u mailen naar
info@ziekenhuiskrant.nl of bel (0182) 322 456
Gratis naar MidwinterZOO
Diergaarde Blijdorp stelt drie keer een dagje
MidwinterZOO beschikbaar voor vier per-
sonen. Lezers van de Ziekenhuiskrant
maken kans op dit dagje Mid winterZOO
als zij het antwoord weten op de vraag:
Hoeveel bezoekers ontvangt Diergaar-
de Blijdorp jaarlijks? en dat antwoord
mailen naar info@ziekenhuiskrant.nl.
Meedoen met deze actie kan tot woensdag
7 december. Vermeld in de mail ook naam
en adres. De winnaars krijgen de kaartjes
thuis gestuurd.
Win kaartjes Kerstfair
De Ziekenhuiskrant geeft toegangskaartjes
weg voor de Kerstfair Marinwaardt. Beant-
woord de volgende vraag: Wat betekent de
naam Marinwaardt? Mail het antwoord
voor 6 december naar info@ziekenhuis-
krant.nl onder vermelding van Kerstfair.
Vermeld hierbij naam en adresgegevens
en wie weet bent u een van de gelukkigen.
Prijswinnaars krijgen hun kaartjes toege-
stuurd.
de IIIusie
l f M w f k k
lange 1iendeweg 78
2801 kk 6euda
{0182J 51 15 74
www.iIIusiegeuda.nI
infe_iIIusiegeuda.nI
/M[XMKQITQ[MMZLQVM]ZQOM
IIVSTMLQVO^IV[aUXW[Q]U[
WV\^IVO[\MVZMKMX\QM[MV
LQZMK\QMZ]QU\M[
24 Advertentie
Nummer 22
30 november 2011
A
lle
r
e
c
o
n
s
t
r
u
c
t
ie
s
z
ijn

e
e
n
p
r
o
d
u
c
t
v
a
n
E
c
h
t
H
a
a
r
K
lin
ie
k
.
W
e
e
r
h
a
a
r
b
in
n
e
n
6
w
e
k
e
n
!
EchtHaar Kliniek
Nunspeet
F.A. Molijnlaan 145
8071 AE Nunspeet
Tel: 0341 42 41 30
EchtHaar Kliniek
Apeldoorn
Hoofdstraat 218
7311 BG Apeldoorn
Tel: 055 576 39 88
EchtHaar Kliniek
Utrecht-Vianen
Voorstraat 91
4132 AT Vianen
Tel: 0341 42 41 30
Hoewel veel mensen vroeg of laat te maken krijgen met haaruitval is dit een onderwerp waar niet gemakkelijk over
gesproken wordt. Begrijpelijk, want dit is immers een heel persoonlijke kwestie. Maar het is ook jammer, als dit betekent
dat mensen blijven tobben met een probleem waar vrij eenvoudig een oplossing voor gevonden kan worden.
Heeft u dun haar?
Bent u kalend?
Maar... u wilt geen pruik!
Kijk op www.echthaar.nl of bel 0341 - 42 41 30
De Kliniek voor Haarreconstructie
Uiterlijk is belangrijk!
Als je haar maar goed zit! Een bekende uitdrukking die
duidelijk weergeeft wat haar betekent voor mensen. We
hebben allemaal wel eens een dag dat ons haar niet zit zoals
we willen, maar het is een ander verhaal als u last heeft van
haarproblemen die blijvend zijn. Uw haar wordt bijvoorbeeld
steeds dunner of u heeft last van kale plekken op uw hoofd-
huid. Mannen krijgen vaak te maken met een terugtrekkende
haargrens, inhammen of een kalende kruin.
Bij het EchtHaar Kliniek weten we als geen ander dat haar-
problemen een grote impact op uw leven kunnen hebben.
Het uiterlijk is wl belangrijk, het hoort bij ons en zegt veel
over onze persoonlijkheid. We zien er graag goed uit, zodat
we ons ook goed kunnen velen.
Gelukkig zijn er tegenwoordig veel mogelijkheden die ons
helpen om er zo goed mogelijk uit te zien. We vinden het
allemaal normaal dat kinderen een beugel hebben om hun
tanden recht te zetten. In plaats van een bril kiezen mensen
steeds vaker voor contactlenzen of laten zelfs hun ogen laser-
en. Waarom zou u dan blijven rondlopen met een haarprobl-
eem, als u zich daarbij niet prettig voelt.
Het ziet er cht uit, het voelt cht en u kunt er cht alles mee
doen. Bij het EchtHaar Kliniek kunt u terecht voor innovatieve
haarvervangingssystemen, waarmee u zich weer prettiger
voelt over uw uiterlijk. Onze haarvervangingssystemen zijn
uniek in Nederland en vervaardigd van echt haar. Het Ech-
tHaar Kliniek heeft een zeer geavanceerde methode ontwik-
keld, waarmee het mogelijk is u weer echt haar terug te geven
dat er net zo uitziet en net zo aanvoelt als uw eigen haar.
En minstens zo belangrijk: u kunt met onze haarvervangings-
systemen ook gewoon alles doen!
Sporten, etsen, zwemmen, douchen het is allemaal mogelijk.
Waarom zou u langer wachten?
Het is niet nodig om alleen te blijven tobben met uw haar-
problemen. Veel mensen gingen u al voor en zijn zeer tevre-
den over hun nieuwe haar. Iedere keer weer horen wij hoeveel
prettiger en zelfverzekerder onze klanten door het leven gaan
met hun nieuwe haar.
Wilt u meer weten over haaruitval en de oplossingen die het
EchtHaar Kliniek u kan bieden? Brengt u dan eens een bezoek
aan onze website: www.echthaar.nl
Bel ons dan vandaag nog voor meer informatie op telefoon
(0341) 42 41 30.

Você também pode gostar