Fazer download em pdf ou txt
Fazer download em pdf ou txt
Você está na página 1de 12

MARCELO MELLO Guia prtico de sonorizao de palco (para msicos) http://www.marcelomelloweb.cjb.

net



30
2 - EQUALIZADORES

2. FIItro c o nonc quc sc da a un circuiio clcirico quc dcia assar
ccrias frcqucncias c lloqucia ouiras. EquaIIzador c un aarclIo quc
alicra as caracicrsiicas dc frcqucncia dc un sinal (sinal vcr I.4;
frcqucncia vcr II.2}. Essc caiulo iraia dc suas caracicrsiicas fsicas
(scu uso aroriado c visio cn 6.1.6}.
A fig. eq01 nosira un ccnlo do quc faz un filiro c un
cqualizador. O cscciro dc un son (vcr II.4.1} c nodificado dc nanciras
difcrcnics. cn a}, un filiro assa laia (vcr 2.1} aicnua as frcqucncias
agudas; cn l}, un cqualizador nuda as inicnsidadcs das frcqucncias dc
acordo con a sua rcgulagcn. Cada una dcssas nudanas vai nudar o
cscciro do son, isio c vai nudar scu iinlrc.
2.1 Da dcfiniao dc filiro odc sc dcduzir quc clc funciona cono una
rcsisicncia clcirica quc so aiua cn dcicrninadas frcqucncias, scn fazc-lo
cn ouiras (isio c, cono un clcncnio rcaiivo vcr I.7c I.8}. Ha quairo
iios dc filiro lasicos. o filiro passa baIxa (quc dcia assar as frcqucncias
laias, lloqucando as alias}, o filiro passa aIta (quc dcia assar as
frcqucncias alias, lloqucando as laias}, o passa IaIxa (quc dcia assar
frcqucncias cnirc dois liniics, un gravc c ouiro agudo, rcjciiando as
frcqucncias fora dclcs} c o rejeIta IaIxa (quc rcjciia frcqucncias cnirc dois
liniics, un gravc c un agudo, dciando assar as frcqucncias fora dclcs}.
A fig. eq02 nosira as rcrcscniacs graficas do quc assa c do quc nao
assa cn cada un dos iios (isio c, dc suas csostus}.
2.2 Eisicn alguns icrnos quc sao inorianics no csiudo dc filiros.
Elcs csiao rcrcscniados na fig. eq03.
2.2.1 FreqncIas de corte sao as frcqucncias ondc os filiros
concan a funcionar. En filiros assa laia a frcqucncia dc coric gravc c,
logicancnic, zcro; cn filiros assa alia, a frcqucncia dc coric aguda c
infiniia.
Pclo grafico da fig. eq03 odc-sc vcr quc un filiro nao icn
una frcqucncia dc coric alsoluia. Elc nao coria a corrcnic dc una vcz. Ha
una rcgiao dc frcqucncias ondc clc conca a funcionar. Qual dcsias c
considcrada a frcqucncia dc coric? A frcqucncia dc coric c, or convcnao,
MARCELO MELLO Guia prtico de sonorizao de palco (para msicos) http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Captulo 2 Equalizadores



31
a frcqucncia ondc o nvcl dc sinal quc sai do filiro c 3 dD nais laio quc o
nvcl naino (dD vcr II.3.2}.
2.2.2 FreqncIa mdIa c a frcqucncia quc fica caiancnic no
ncio cnirc as duas frcqucncias dc coric.
2.2.3 Banda de passagem c a rcgiao dc frcqucncias na qual o
filiro dcia assar o sinal (ou nao dcia, sc iraiando dc un filiro rcjciia
faia}. Ela dcicrnina nao so a difcrcna cnirc as duas frcqucncias dc coric
(isio c, a "grossura" da rcsosia} cono ianlcn a rcgiao na qual o filiro
iralalIa (gravc, ncdia ou aguda}.
2.2.4 Queda c o angulo no qual o filiro coria o sinal. Cono ja foi
diio no 2.2.1, o filiro icn una ccria rcgiao dc frcqucncias na qual clc
conca a iralalIar. A qucda dcicrnina sc cssa rcgiao scra grandc ou
cqucna.
A qucda odc scr dcicrninada or dois icrnos difcrcnics, cada
un con scu uso csccfico. Un dclcs c o dBJS. Assin, suonIanos quc
cu icnIa dois filiros assa laia con una frcqucncia dc coric dc 500 Hz,
so quc un icn una qucda dc 24 dD/8 cnquanio quc o ouiro icn
6 dD/8. No rinciro filiro, a frcqucncia dc 800 Hz dificilncnic scra
audvcl. No ouiro, 800 Hz soara un ouco nais laio quc 500 Hz, nas
ainda assin audvcl (fig. eq04}.
O ouiro icrno c rcrcscniado cla sigla Q. Anlos sao
cquivalcnics, nas o Q c nais usado ara as qucdas dc cqualizadorcs,
cnquanio quc o dD/8
a
c usado ara filiros sinlcs. Convcn lcnlra quc
quanio ncno o Q, nais accniuada c a qucda. A fig. eq05 nosira
variacs dc Q ara un ncsno filiro assa faia.
2.3 Agora quc csianos inicirados na icrninologia lasica dc filiros
(csianos, nao csianos?}, asscnos clcirnica or iras dclcs. Ha dois
iios dc filiros, clcironicancnic falando. o assivo c o aiivo.
2.3.1 O filiro passIvo usa so clcncnios assivos (vcr I.10}. Isio
significa quc o sinal quc sair do filiro scra scnrc ncnor quc o quc cnirou.
Un ouco da cncrgia scnrc vai scr crdida cnquanio assa clo filiro.
Elcs gcralncnic icn una incdancia (vcr I.8, I.9} nuiio variavcl, nuiio
influcnciada cla incdancia do circuiio ao qual csia ligado.
2.3.1.1 Sc vocc lcu o apndice I (vcr}, salc quc os caaciiorcs c
as lolinas sao cn csscncia clcncnios quc crniicn a assagcn dc
corrcnic dc acordo con a frcqucncia. Por isso sao os clcncnios lasicos na
arquiiciura dc un filiro assivo. Sao as associacs cnirc caaciiorcs c
lolinas quc dcicrninarao as caracicrsiicas dc un filiro.
2.3.1.2 O iio nais sinlcs dc filiro assivo c o quc usa acnas
un caaciior ou un induior. Essc iio dc filiro, or usar un clcncnio quc
so coria frcqucncias dc una rcgiao (ou un caaciior ou un induior}, so
odc scr assa alia ou assa laia (vcr 2.1). Concccnos clo assa alia
con un so clcncnio. Elc odc icr ou un caaciior cn scric con o rcsio do
circuiio (lloqucando as frcqucncias gravcs} ou una lolina cn aralclo
MARCELO MELLO Guia prtico de sonorizao de palco (para msicos) http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Captulo 2 Equalizadores



32
con clc (curio-circuiiando as frcqucncias gravcs; no caso as frcqucncias
gravcs assan iodas cla lolina, scn cIcgar ao rcsio do circuiio}.
(ligacs cn scric c cn aralclo vcr I.12; curio-circuiio vcr I.7.1}.
Esic guia cviia caicgoricancnic o uso dc cquacs c icrnos
naicnaiicos dc qualqucr csccic. Mas no caso dcsics filiros c lon alrir
una cccao, clas inuncras alicacs quc clcs odcn icr (coric dc
inicrfcrcncias dc radio, roicao dc alio-falanics cic}. Nos filiros passa aIta
quc usan un caaciior cn scric, o valor dcsic caaciior scra dado or
C 10
6


/ 2 f Z,
ondc
C valor do caaciior cn nicrofaradays;
f frcqucncia dc coric do filiro;
Z incdancia do circuiio aondc csia ligado o filiro (fig. eq06}.

2.3.1.3 Nos filiros passa baIxa con uso dc una lolina cn scric
con o circuiio, a cquaao do valor dcsia lolina scra dc
L f Z,
ondc
L induiancia cn Icnrys;
f frcqucncia dc coric do filiro;
Z incdancia do circuiio (fig. eq07}.

2.3.1.4 Os filiros passa IaIxa sao o rcsuliado dc un dcicrninado
iio dc associaao cnirc caaciior c lolina, quc faz con quc cn
dcicrninadas frcqucncias nao scjan coriadas ncn or un, ncn or ouiro.
SuonIanos un filiro assa alia con una frcqucncia dc coric dc 550 Hz,
c un filiro assa laia con una frcqucncia dc coric dc 500 Hz. Sc clcs
forcn associados, as frcqucncias alaio dc 500 Hz scrao coriadas or un,
cnquanio quc as acina dc 550 Hz scrao coriadas or ouiro. Isio c, o
rcsuliado c un filiro assa faia. Ha varias fornas dc associar caaciiorcs
c lolinas dc forna a consiruir un filiro assa faia, das quais una das
nais sinlcs c a nosirada alaio (fig. eq08}.
L
1
Z / 2 (f
1
-f
2
}
L
2
(f
2
- f
1
} Z / 2 f
1
f
2

MARCELO MELLO Guia prtico de sonorizao de palco (para msicos) http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Captulo 2 Equalizadores



33
C
1
(f
2
- f
1
} / 2 f
1
f
2
Z
C
2
1 / 2 (f
2
- f
1
}Z,
ondc
f
1
frcqucncia dc coric gravc;
f
2
frcqucncia dc coric aguda;
Z incdancia do circuiio.

2.3.1.5 Os filiros rejeIta IaIxa scgucn nais ou ncnos o ncsno
raciocnio dos filiro assa faia, nas vao clo caninIo conirario. Elcs
funcionan cono dois filiros, un assa laia, ouiro assa alia, quc so
conscguirian larrar una rcgiao dc frcqucncias quando anlos csiivcsscn
funcionando. Quando un so csiivcssc funcionando, o ouiro funcionaria
cono un curio-circuiio (vcr I.7.1}, ou scja, quando as frcqucncias fosscn
larradas or un filiro clas assarian clo ouiro. O csqucna alaio
rcrcscnia un filiro rcjciia faia (fig. eq09}.
L
1
(f
2
- f
1
} Z / 2 f
2
f
1
;
C
1
1 / 2 Z (f
2
- f
1
};
L
2
Z / 2 (f
2
- f
1
};
C
2
(f
2
- f
1
} / 2 f
1
f
2
Z.
(os icrnos scgucn os ncsnos do vcrlcic 2.3.1.4}.

2.3.2 O filiro atIvo icn varias vaniagcns cn rclaao ao assivo. En
rinciro lugar, cono o nonc indica, clc agc aiivancnic solrc as
frcqucncias. Isio c, odc nao so lloqucar frcqucncias, nas ianlcn
anlifica-las (vcr I.10}. O uso dc clcncnios aiivos ianlcn dininui a
ncccssidadc dc varios caaciiorcs ou lolinas, quc sao ncccssarios cn
filiros assivos dc alia rccisao ara conirolar varias irrcgularidadcs
rorias dc scu funcionancnio (cono, or ccnlo, a incdancia variavcl
con a frcqucncia |vcr I.8|}. Isio c, os filiros aiivos ocuan ncnos csao
quc os assivos, c odcn cvcniualncnic cusiar nais laraio. A incdancia
ianlcn c nuiio ncnos aiingida clo circuiio ao qual c ligada; gcralncnic
c alia na cnirada c laia na sada (vcr 6.1.2}. Mas ianlcn icn la scus
dcfciios. O nais cvidcnic c a ncccssidadc dc una alincniaao, dc una
fonic dc cncrgia clcirica ara o cononcnic aiivo. Isio c, colocar un filiro
aiivo cono roicao dc un alio-falanic faz con quc clc icnIa quc icr una
laicria ou una ionada ara funcionar. Essa ncccssidadc dc alincniaao
MARCELO MELLO Guia prtico de sonorizao de palco (para msicos) http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Captulo 2 Equalizadores



34
ianlcn faz con quc cnirc un novo clcncnio clcirico no circuiio (circuiio
vcr I.6}, quc odc nao scr caiancnic cono dcvia. Ou scja, os filiros
aiivos sao nais rocnsos a causarcn "larulIos", cono cIiados ou coisas
do gcncro. Alcn disso, os cononcnics dcsic iio dc filiro icndcn a icr
una rcsosia dc dinanica ncnor (dininucn a faia dc inicnsidadc
acciiavcl dc sinal, ou scja, ignoran sons fracos ou disiorccn sons forics}, c
icrcn una ncnor duralilidadc.
2.3.2.1 Un iio ariicular dc filiro aiivo c o cIanado crossover.
Elc c un aarclIo usado csccialncnic ara dividir as frcqucncias
aroriadancnic dcniro dc un sisicna dc varios iananIos dc alio-
falanics. Ccralncnic os crossovcrs sao vcndidos ara sisicnas dc ircs ou
quairo frcqucncias, c funcionan cono varios filiros assa faia, ondc cada
faia rcrcscnia a rcgiao ondc dcicrninado iananIo dc alio-falanic
iralalIa. O sinal cnira iodo or una cnirada so, c dividido cn varios,
cada un ocuando una faia dc frcqucncia, c sai or varias sadas, una
ara cada iananIo dc alio-falanics. Un lon crossovcr icn conirolcs ara
dcicrninar as frcqucncias dc coric c s vczcs un conirolc dc volunc ara
cada sada (ara naior dcialIcs, vcr 5.5 c 6.1.7}.
2.4 Un equaIIzador c un aarclIo fornado or un conjunio dc filiros,
usado ara nudar as frcqucncias dc un sinal. Elc gcralncnic c cquiado
con varios coniroladorcs dc inicnsidadc, un ara cada frcqucncia. A
variaao dcsics conirolcs variara a inicnsidadc dc dcicrninadas
frcqucncias dcniro do sinal (vcr 2}.
2.4.1 Ha dois iios lasicos dc cqualizador (fig. eq10}. Un c o
arancirico, con varios otcnconctos (aquclcs conirolcs rcdondos dc
volunc}, un ara cada frcqucncia, c loics aondc vocc cscolIc a
frcqucncia c o Q (vcr 2.2.4} ondc cada un ira iralalIar. Isio c, a
frcqucncia ondc cada conirolc aiua c variavcl. gcralncnic o iio dc
cqualizaao cnconirada cn ncsas dc son. O ouiro iio c o cqualizador
grafico, ondc varios oicncinciros rciilncos (udcs} sao disosios un ao
lado do ouiro, cada un rcsonsavcl or una dcicrninada frcqucncia fia
(nao variavcl cono no arancirico}. Ncsic cqualizador a osiao dos varios
fadcrs forna una linIa quc scra igual ao grafico da onda do sinal dc sada
cn rclaao s frcqucncias. Assin, o cqualizador grafico crniic "visualizar"
o rcsuliado da cqualizaao, o cscciro rcsulianic (vcr II.4}.
2.4.2 Ouiro dcialIc inorianic c o aranciro rcfcrcnic ao csao
quc scara a frcqucncia dc un conirolc da ouira. Ha cqualizadorcs dc
una oiiava (sc un conirolc qualqucr iralalIa na frcqucncia dc 400 Hz, o
incdiaiancnic nais agudo iralalIara na frcqucncia dc 800 Hz. Isio c, un
conirolc scra scnrc o dolro dc frcqucncia nais agudo do quc o
incdiaiancnic nais gravc}, cqualizadorcs dc 2/3 dc oiiava cic.
rcconcndavcl ara un cqualizador dc alco, clo conirolc rigoroso cigido
cn assunios cono o conirolc dc nicrofonia, o uso da naior rccisao
MARCELO MELLO Guia prtico de sonorizao de palco (para msicos) http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Captulo 2 Equalizadores



35
ossvcl. Ccralncnic sao usados cqualizadorcs dc 1/3 dc oiiava na
sonorizaao dc alco.
2.4.3 Ainda Ia un icrcciro asccio inorianic no qual un
cqualizador odc variar. Elc odc scr un cqualizador assivo, caaz
acnas dc coriar frcqucncias ( do iio "cut"}, ou scr aiivo, odcndo nao so
coriar frcqucncias nas ianlcn anlifica-las (do iio "Ioost und cut"}
(vcr I.10}. Esics dois iios icn cada un una lcgiao dc dcfcnsorcs quc nao
cansan dc aoniar dcfciios no iio oosio. Os dcfcnsorcs do cqualizador
cui afirnan quc as vaniagcns dc una ossvcl anlificaao dc frcqucncia
sao ilusorias, c icndcn a iorar o funcionancnio dc un sisicna nais do
quc nclIora-lo. Essa anlificaao odc, or ccnlo, rcforar frcqucncias
quc irao solrccarrcgar os anlificadorcs, ou icniar corrigir dcfciios dos
alio-falanics, rcsuliando nuna rcsosia ncnos lincar c crda dc
qualidadc. Os dcfcnsorcs do loosi and cui rclaicn dizcndo quc un
cqualizador cui ligado a un os-anlificador dc scu sinal (vcr 4} odc
lcvar aos ncsnos rcsuliados, scn icr as vaniagcns do l-c. Mas a
caracicrsiica quc nais rcvalccc gcralncnic c quc os cqualizadorcs l-c
usan cononcnics aiivos, c or isso icn a icndcncia dc scrcn nais
larulIcnios (vcr 2.3.2}. Essc faior cn csccial icn favorccido a cscolIa dc
cqualizadorcs assivos ara alco. Alcn disso a naioria dos unusudocs
dc cqcncu usados ara a corrcao dc frcqucncias cn anlicnics
(vcr 6.2.3.1} lcvan cn conia o uso dcsic iio dc cqualizador.
2.4.4 Un cqualizador funciona cono a "ccrcja do lolo" dc un
sisicna. o aarclIo quc ossililiia icr o naior nuncro dc nuanccs
dcniro dc si, auncniando o grau dc dclicadcza dc scu ajusic. Por isso a
cscolIa dc un cqualizador dcvc rccair nun aarclIo dc alia qualidadc,
con laio nvcl dc rudo, laio nvcl dc disiorao c incdancias rorias
ara o circuiio ao qual clc vai scr ligado (ara naiorcs infornacs solrc
incdancias aroriadas vcr 6.1.2}. Procurc usar ianlcn, ara
sonorizaao, cqualizadorcs con conirolcs lcn rccisos, dc 1/3 dc oiiava c
un lon nvcl dc qucda (vcr 2.2.4, 2.4.2}.
2.4.5 Finalncnic, convcn lcnlrar quc un cqualizador nao assa
dc una scric dc filiros ligados cnirc si. A rcsosia dc cada un dos fadcrs
(vcr 2.4.1} orianio c igual a dc un filiro conun. Una caracicrsiica
lasica dcssa rcsosia c a forna cono sc conoria a variaao da landa dc
assagcn, ccnlificada na fig. eq11b. Cono sc odc vcr, a variaao na
inicnsidadc do coric no filiro nao varia a qucda (vcr 2.2.4). Dcvc-sc lcvar
isso cn conia na cqualizaao, ois un coric cn una frcqucncia odc
inicrfcrir dcsagradavclncnic nas vizinIas. A fig. eq11d nosira un coric
crrado da frcqucncia dc 550 Hz. A aicnuaao naina nas frcqucncias
500 Hz c 630 Hz fcz con quc suas landas dc assagcn (dcicrninadas na
figura eq11a} sc cruzasscn inroriancnic, causando un sinal
disiorcido (vcr 6.1.5} c nao coriando a frcqucncia dc 550 Hz. Essa forna
dc onda nao vai aarcccr na curva dc un cqualizador grafico, nas scra o
MARCELO MELLO Guia prtico de sonorizao de palco (para msicos) http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Captulo 2 Equalizadores



36
rcsuliado rcal. Por isso c lon lcvar isso cn conia nuna cqualizaao.
Ccralncnic os cqualizadorcs icn dcscnIadas no aincl as fornas da
landa dc assagcn dc cada frcqucncia (cono na fig. eq11a}. Elas dao
una idcia do rcsuliado dc cada variaao nos conirolcs; or clcs, odc-sc
salcr aic ondc vai a qucda dc cada fadcr, c assin aic ondc cada fadcr
influi nos dcnais. O rcsuliado dc una aicnuaao corrcia c nosirado na
fig. eq11e, con o filiro dc 500 Hz no nnino c os dc 400 Hz c 630 Hz
nais ou ncnos dininudos.



eq01. cono un filiro (A} c un cqualizador (D} nudan o iinlrc dc un son.






eq02. iios dc rcsosias ara filiros.




MARCELO MELLO Guia prtico de sonorizao de palco (para msicos) http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Captulo 2 Equalizadores



37


eq03. icrnos ara filiros.






eq04. grafico conaraiivo dc 2 filiros con qucdas difcrcnics. A linIa
cIcia rcrcscnia o filiro dc 24dD/8
a
; a oniilIada, o dc 6 dD/ 8
a
.




MARCELO MELLO Guia prtico de sonorizao de palco (para msicos) http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Captulo 2 Equalizadores



38


eq0S. grafico dc varios valorcs dc Q ara dois filiros, un auncniando as
frcqucncias, ouiro as dininuindo.






eq06. diagrana dc filiro assa alia sinlcs.




MARCELO MELLO Guia prtico de sonorizao de palco (para msicos) http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Captulo 2 Equalizadores



39


eq0?. diagrana dc filiro assa laia sinlcs.






eq0S. diagrana dc filiro assa faia sinlcs.






eq09. diagrana dc filiro rcjciia faia sinlcs.
MARCELO MELLO Guia prtico de sonorizao de palco (para msicos) http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Captulo 2 Equalizadores



40



eq10. ccnlos dc cqualizadorcs.




MARCELO MELLO Guia prtico de sonorizao de palco (para msicos) http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Captulo 2 Equalizadores



41


eq11. cqualizaao.

Você também pode gostar