Agencje prasowe, instytucje gromadzce, opracowujce oraz udostpniajce prasie, radiu i telewizji informacje oraz publicystyk.

Gromadzony przez agencje materia prasowy pochodzi od wasnych korespondentw krajowych i zagranicznych, rnych instytucji (np. rzdowych) oraz z innych agencji prasowych. Opracowane teksty przesyane s redakcjom prasowym, radiowym i telewizyjnym, a take innym agencjom prasowym, gwnie w formie serwisw informacyjnych lub biuletynw informacyjno-publicystycznych. Niektre agencje prasowe zbieraj materia bez ograniczenia jego tematyki, charakteru i rodka wyrazu (obok informacji sownej, take fotograficzna i filmowa). Inne maj sprecyzowany profil, ktry okrela rodzaj gromadzonego i rozpowszechnianego materiau (np. agencje informacyjne, publicystyczne, fotograficzne, reklamowe) i jego tematyk (np. agencje ekonomiczne, finansowe, artystyczne, sportowe, turystyczne), bd reprezentowan przez agencj prasow spoeczno (robotnicy, modzie, katolicy itp.). Ze wzgldu na zasig terytorialny rozrnia si agencje prasowe: wiatowe, regionalne, krajowe i lokalne. Pod wzgldem politycznym krajowe agencje prasowe to instytucje: oficjalne (reprezentujce stanowisko rzdu), na og o statusie organw pastwowych, poficjalne (reprezentujce stanowisko k zblionych do rzdu) oraz tzw. niezalene (powizane z rnymi opcjami politycznymi i gospodarczymi). Pod wzgldem prawno-ekonomicznym agencje prasowe nale do instytucji pastwowych, midzypastwowych, prywatnych i publicznych (o statusie spdzielni, spki akcyjnej lub towarzystwa akcyjnego). Pocztki dziaalnoci typowej dla agencji prasowych sigaj XVII w., ich rozwj jest jednak cile zwizany z doskonaleniem techniki cznoci (wynalezienie telegrafu). Pierwsz na wiecie nowoczesn agencj prasow zaoy 1835 w Paryu Ch. Havas. 1849 powstaa pierwsza agencja prasowa w Niemczech Wolffsche Telegraphenbro (od nazwiska zaoyciela B. Wolffa). 1851 kabel telegraficzny poczy Pary z Londynem, a J. Reuter (byy wsppracownik Havasa) zaoy w Londynie wasn agencj. 1870 agencje Havasa, Reutera i Wolffa zawary umow okrelajc ich strefy wpyww (Havas europejskie kraje romaskie oraz cz pnocn i poudniow Afryki, Reuter Wielka Brytania oraz posiadoci brytyjskie w Afryce i Azji, Wolff rodkowa i pnocna Europa). 1881 powstao Wiedeskie Biuro Korespondencyjne, a 1902 Petersburska Agencja Telegraficzna, ktre a do I wojny wiatowej byy waciwie podporzdkowane agencji prasowej Wolffa. W kocu XIX w. na aren midzynarodow wkroczya amerykaska agencja Associated Press (AP, zaoona 1848, zreorganizowana 1892). Po 1918 znacznie rozszerzya si strefa wpyww AP oraz spado znaczenie WoIffa, gwnie na skutek powstania narodowych agencji w krajach rodkowej i wschodniej Europy (m.in. Polska Agencja Telegraficzna, Tielegrafnoje Agientstwo Sowietskogo Sojuza TASS). Dominacja Reutera, Havasa i Wolffa (od 1934 Niemieckie Biuro Informacyjne, DNB) zostaa wzmocniona przez powsta 1923 Lig Agencji Sprzymierzonych. Rozwj agencji prasowych w okresie midzywojennym zwizany by z zastosowaniem radiotelegrafu (1919) i dalekopisw (1929). Po ll wojnie wiatowej wzroso znaczenie agencji prasowych ZSRR (TASS staa si agencj wiatow) oraz USA (AP, United Press International, UPI). We Francji miejsce zamknitej 1940 agencji Havasa zaja Agence France Presse, ktra znalaza si obok AP, UPI, TASS i Reutera w gronie agencji wiatowych. 1944 w Polsce powstaa Polska Agencja Prasowa (PAP). Po upadku III Rzeszy przestao istnie hitlerowskie DNB. 1946 w radzieckiej strefie okupacyjnej utworzono agencj ADN (od 1953 oficjalna agencja prasowa NRD). 1949 z poczenia trzech agencji funkcjonujcych w 3 zachodnich strefach okupacyjnych powstaa Deutsche Presse-Agentur (DPA), najwaniejsza agencja prasowa RFN. ADN i DPA nale obok woskiej Agenzia Nazionale Stampa Associata (ANSA) i hiszpaskiej Agencia Editorial Falange Espaola (EFE) do najbardziej liczcych si na wiatowym rynku agencji

informacyjnych. Liczba agencji prasowych po II wojnie wiatowej znacznie wzrosa (1945 istniao ich 55 w 30 krajach, 1951 96 w 54 krajach, 1962 130 w 85 krajach, 1972 146 w 87 krajach, 1978 173, 1991 ok. 220 w 140 krajach). Wizao si to z powstawaniem nowych pastw (np. 19551964 w Afryce powstao 21 agencji prasowych). Na skutek rozpadu Jugosawii i ZSRR utworzono nowe agencje republik i narodw znajdujcych si na obszarze tych pastw. 1992 agencja TASS zostaa, dekretem prezydenta Rosji, przeksztacona w Informacyonnoje Tielegrafnoje Agientstwo Rossiji-Tielegrafnoje Agientstwo Suwieriennych Stran, ITAR-TASS, obsugujce Rosj i WNP, a Agientstwo Pieczati "Nowosti" w RIA-Nowosti. Powstay rwnie agencje niezalene (m.in. Interfaks i Postfactum w Moskwie), a take agencje prasowe w niepodlegej Litwie (ELTA), Estonii (ETA), otwie (LETTA), na Ukrainie (Ukrinform), Biaorusi (BETA), w Gruzji (Sakartwelo i Sakinform), Armenii (Armenpress), Azerbejdanie (Azerinform) i Kazachstanie (Kazag). Duym uatwieniem dla rozwoju wsppracy sieci agencji prasowych stao si zastpienie konwencjonalnych metod przekazu informacji (dalekopis, radiotelegraf) rodkami elektronicznymi (zdalny skad, gazeta elektroniczna, system automatycznego kierowania i przetwarzania informacji). Od 1970 agencje prasowe wykorzystuj czno satelitarn. Prowadzi si ponadto dowiadczenia w zakresie zastosowania wizki laserowej do przesyania i gromadzenia informacji.