Você está na página 1de 6

AKILLI BESLENMENN MATEMAT Prof. Dr. Kenan DEMRKOL Damar tkayan kolesterol deil, eker!

Gazetelerden kesip buzdolabna astnz btn kibrit kutusu kadar reetelerini pe atn! Prof.Dr. Kenan Demirkol, Adan Zye akll beslenmenin matematiini anlatyor... eker, vcudumuzu, demir paslanr gibi paslandryor, eskitiyor; ocuklarmzn hcrelerini 12 yanda yalandryor. ekeri, gda sanayiinden skp atmak zor ama, ie evlerimizin kapsndan balayabiliriz! Prof. Dr. Kenan Demirkol genel cerrah. Muayenehanesinin kapsnda prof. yazmyor. Ben niversitede hocaym, burada hekim diyor. Sz bir ara kronometreli doktorlara geldiinde, yani 15 dakika muayene sresini anca ikinci vizite cretini alanlara ok ard. nk kendisi saat takmyor, dalgnlkla saatime bakar da hastay tedirgin ederim diye. Uzmanlk alan, beslenmeyle yakndan ilgili olan sindirim sistemi organlar. Ancak Demirkol bir akll beslenme uzman. Bunu bir insann tm bedenine ilikin olduu kadar, siyasi ve toplumsal boyutlaryla da ele alyor. Peki beslenme nedir? lk aklmza gelen, imanlk-zayflk. zellikle kadnlarda modasna gre sfr bedenle, 9060-90 arasnda deien llerde olmak ya da olmamak. Doru mudur? Kibrit kutusu kadar reetelerini bir yana brakp, Demirkola: Neden dmandr u nl beyaz? diye sorduk. O, ekerle balad. EKER TKETMYLE HASTALIK ARTI ERS PARALEL DEMRKOL- Ksmen ya da tmyle beslenme alkanlklar sonucu oluan kronik, aslnda nlenebilir hastalklar, ok byk bir toplum sal sorunu haline gelmitir. ABDde 20 ya st erikinlerin yzde 65i ya iman ya daha da ileri aamada. 64 milyon insann koroner kalp hastal, 11 milyon insann eker hastal, 37 milyonun kolesterol ykseklii vardr. lkemizde kalp hastal skl bu boyuta henz gelmemi gzkse bile, eker hastas saysnn drt milyon olduu gz nnde bulundurulursa, yakn zamanda vahim bir tablo ile kar karya kalacamz aktr. Ne zaman ki eker pancarndan eker retilmesi Avrupada ortaya kt, souk iklimlerde de ekere dnebilecek bir besin maddesi kefedildi, toplumlarn eker tketimi artt. Toplumlarn eker tketiminin art erisiyle, hastalklarn art erisi bire bir rtyor. nk; eker sadece kalorisiyle, imanlatc etkisiyle zarar vermiyor, dorudan kimyasal yapsyla da ok tehlikeli. eker yiyeyim oradan aldm kaloriyi baka yerden ksarm demek ok yanl. nsan vcudunun eker almasna gereksinim yoktur. 12 YAINDA YALANDIRIYOR - ocuklarn enerjiye ihtiyac var diye belli miktarlarda yemeleri doru deil mi? - Asla doru deil. - Peki enerji ihtiyacmz nasl karlayacaz? - Ta devri dneminde insanlar hayvan avlar ve bitki toplar. eker sadece meyvede var. Meyve esas olarak bir kltr bitkisi. Doal ortam sebze arlkldr. nsan eli ne kadar fazla demise bir gda maddesine, o oranda olumsuzlayor. O dnemde, insanlarn kan ekeri 60 dolayndaym. Bu devirlere geldike ekerle tanyor ve alkanlklar deiiyor. Dolaysyla ortalama kan ekeri de deiiyor. imdi 100lerdeyiz, 120de eker hastal. Biliyorsunuz imdi eker hastal iki trl. Bir doumsal genetik zelliklerle alakal tip 1 diabet. Bir de edimsel tip 2 diabet. Pankreas organnn artk yeterince inslin retememesiyle ortaya kar. Yalanma sreci olarak kabul edilir. 60l yalarda grlmesi beklenir. Ama u anda 12 yandaki ocuklarda tip 2 diabet var. Salkl beslenmede ekerin hi yeri yok. Tamamen bir damak alkanldr.

KANSER HCRES DE EKERLE BESLENYOR - Ama, beyin sadece glikozla beslenmiyor mu? - Doru. Ancak, bu glikozu her trl karbonhidrat ieren bitkiden vcut elde ediyor. Kanser hcresi de ekerle besleniyor. zellikle kemoterapi gren asla eker yememeli. eker pancarndan veya eker kamndan elde ettiimiz eker sakaroz, iki ayr moleklden oluan bir birleik molekldr. Sakarozu biz yer yemez vcudumuzda glikoz ve fruktoza ayrr. Glikoz kan ekerimizin de addr. Hemen kana karr ve kan ekerini ykseltir. Vcudumuz ekerin zararl olduunu bildii iin korkudan hemen inslin salglar. ok fazla miktarda eker yemisek, gereinden fazla inslin salglanr. nslin o ekeri hemen alr vcudun bir enerji a varsa ksmen enerjiye dntrr. Ama insan vcudu ok tasarruflu bir biyolojik bnye. ok az enerjiyle ok iler yapabilir. Mutlaka yediiniz ekerde bir fazlalk olacaktr. Bu fazla eker, inslin aracl ile ya kas ve karacierdeki eker depolarna gtrlecek ki, vcudumuzun eker deposu 120 gram kadardr. Oras da srekli doludur, hi bo kalmyoruz nk. nslin bu ekeri alacak ve yaa dntrecek. Dolaysyla sizin yediiniz eker vcudun deiik blgelerinde yalanmalara sebep olacak. nslin salgland iin bir de tokluk hormonu salglanr. Hi olmazsa ekerin glikoz blm bir derecede tokluk yaratt iin daha fazla eker yemenizin de nne gemi olur. ekerin ikinci blm olan fruktoz; ok az oranda inslin salglatr. Dolaysyla snrszca yiyebiliriz. Fruktoz gnde 15 gram kadar vcudumuzda metabolize edilebiliyor. Deiik kimyasal srelerin iine katlabiliyor. Bu da 30 gram ekerdir. Gnde bundan fazla yenirse karacierde trigliserite dnr. Trigliserit kan yadr. Bu hem karacier yalanmasna, hem damar sertliine, hem de vcudumuzun yalanmasna yol aar. Bugn Amerikada alkole bal sirozdan daha ok, karacier yalanmasna dayal sirozdan karacier nakli gereksinimi duyuluyor. MEYVE YYORSAN, EKER YEME - Yiyeceklere ve ieceklere bunu tercme edersek. - Bir kutu merubatta 35 gram; 200 gram meyvede 30 gram eker vardr. nsanolunun 200 gram meyve dnda hi eker yememesi gerekir. Diyelim ki ok aerdiniz, 2 para ikolata yediniz, o gn meyve yemeyin. Bir matematik yapmak zorundayz. Elbette, meyveden elde etmi olduumuz bir takm vitamin ve antioksidanlar da feda etmi oluyoruz. - Meyvelerin eker oranlar farkl deil mi? - ncir ve muz en ok eker ierenler. Ama onun dndaki meyveler aa yukar ayn. - Okuyucularmz syleimizden sonra bir reete kartabilirler mi? Bunu yemeyeceim, unu yemeliyim diyebilir mi? Bu sistemin iindeyken, nasl baaracaklar bunu? HAYVANLARA YAPTIIMIZ - Ben kendim yapmadm eyleri topluma anlatamam. Ben byle ve de ok keyifli yayorum. Sunulanlar iinde salkl beslenmeyi bir ekilde yapmak mmkn. - Aslnda hayvanlar yapabildiklerine gre. - Hayvanlar yapamyor bu ii, nk; hayvanlar biz besliyoruz. Tkyoruz ahrlara unu yiyeceksin diye hayvanlara hayvanlk yapyoruz. - Oysa tavuklar btn gn eelenir durur, ihtiyac olan seer yerdi. Filler rnein hastaland zaman belli aacn yapraklarn gider yermi ila niyetine. - Evet bu tm hayvan aleminde var. Kaliforniya Valisi btn o rambo grntsyle Amerikada en akl banda valilerden biri oldu. ki byk atlm oldu. Bir tanesi; okullarda merubat satn yasaklad. ki; patates cipsinin zerinde, ldrcdr yazs konuyor.

AMERKANIN MISIRINI TKETECEZ DYE - Cips deyince teki dmana m geiyoruz? - Yok, bir konu daha var. Son yllarda yeni akm msrdan eker elde etmek. 1920li yllarda Amerikan bakan benim kylm msrdan kalknacak fetvasnda bulundu. Gerekten de ok byk tevikler verildi. Gz alabildiince msr ekildi. Dnya msr ekiminin yzde 40 Amerikadadr. Bunu sadece hayvan yemi yaparak ya da baka yollarda tketemeyince deerlendirme yollar arand. Japonlar msrdan eker elde etmeyi kefetti. Amerika hemen balklama atlad bu yntemin zerine. Artk eker endstriyel. Sv olduu iin paketlenip satlamaz. Ama her trl dondurma, merubat, erbette kullanlyor. Bakyorsunuz imdi baklavac artk erbetini kendisi yapp dkmyor. Kartaldan fabrikadan hazr fruktoz erbeti geliyor. KOLESTEROL DMANLII - Ama bunun daha salkl olduu yazlp iziliyor. - Maalesef. imdi bilgi andayz ya! Bence bilgiye ulamann en zor olduu adayz. nk, ekonomik kazan kaygs her trl bilginin zerine binmi durumda. O kadar byk bir rant var ki, geree ulamann en zor olduu dnemi yayoruz. Biraz nce dediimiz gibi 15 gramdan fazla fruktoz yaa dnyor ve bizi hasta ediyor. Nasl demir paslannca eskir, bu paslanmann bilimsel ad oksitlenmedir. Vcudumuzdaki hcreler de oksitlenir ve yalanr. Birtakm gdalarla oksitleyici, bir de bunu engelleyici maddeler alrz. rnein, zm ekirdei. Gerekten bu sistem bizim organizmamzn yalanmasn belirleyen, hastalanmasn, kanser geliimini belirleyen ana faktr. Bakn bir kolesterol furyas ald gidiyor. Kolesterol anne stnde, yeni bir hayatn domas iin ana nesne olan yumurtada bolca var. Demek ki insan hayatnn gelime dneminde inanlmaz gereksinim var. Bakyorsunuz kolesterol dmanl sarm ortal. KOLESTEROL MASUM, BZ SULUYUZ - Kolesteroln ls de zaman zaman deiiyor. Bunun modas olur mu? - Bakyorsunuz LDL 130a kadar normalde. sene sonra 100, imdi de 60 olsun diyorlar. Yaknda sfra indirecekler. Aslnda, kolesterol masum. Bizler suluyuz. Fruktozu yani tatl ekeri yiyerek oluturduumuz trigliseritler, kolesteroln oksitlenmesine sebep oluyor. Yasz kuzu i yediinizi varsayalm, yannda da meyve suyu iiyorsunuz. Sadece kuzu ii yeseniz bir zarar yok, ama krmz etten aldnz kolesterol, merubattan aldnz eker trigliserite dnerek oksitlediiniz iin damar sertlii oluuyor. Biz insanlara kardeim kolesterol zararl deil. Ama oksitlenmesine izin verme diyeceimize, ila firmalar kolesterol drecek ila kefediyor. Biz masum olan indiriyoruz. Eer oksitleyici maddeleri dremiyorsak, oksitlenen maddeleri azaltalm. Ama esas insan mant ne diyor? Oksitleyen maddeleri azalt. Yine oksitleyici bir madde, damar sertlii yapan doymu ya asidi. Bu madde yapay beslenen hayvanlarn stnde var, depo yalarnda var. Ama bizim ineimiz merada otlasa, doru beslense doymu ya asidi stte ve hayvansal yada sfr olacak. Dolaysyla kolesterol oksitlenmemi olacak. ANTEP YUVALAMASININ FAYDALARI - Peki bu mmkn m? Merada otlayan inek, otlayacak da, st yapacak da ka kiiyi besleyecek? Fiyat ykseltmez mi tm bunlar? - ok gzel bir noktaya deindiniz. Yllardr hep byle aldatlyoruz. Dnya nfusu a. Dnyay besleyebilmemiz iin yapay gbreye, yapay yeme ihtiyacmz var. Hayvansal proteini, tek kaynak olarak grrseniz haklsnz. Ama insan ekmek yerken bile protein alm oluyor. Hububat, baklagillerde bile protein var. imdi doktorlar bunu okur okumaz itiraz ederler. Derler ki Esansiyel amino asitler vardr. Yani hayvansal gdada var olan, vcudun retemedii mutlaka dardan alnmas gereken baz protein yap talar, amino asitler vardr. rnein; mercimekli bulgur pilav yaptnzda bulgurda eksik olan mercimekten, mercimekte eksik olan bulgurdan alyorsunuz. Anakz diye bir yemek

varm, ben de yeni grdm, bulgurdan yaplan kk kftecikler nohutla birlikte piiriliyor. - Antep yresinin yuvalamas gibi.. - Bir baklagil ve bir hububat. Birbirinin eksiklerini tamamlyorlar. Tam ete edeer protein alm oluyorsunuz. Makro nutrientler ya, protein ve karbonhidrattr. Mikro nutrientler ise vitaminler, mineraller, enzimlerdir. Bizim ste kalsiyum asndan ihtiyacmz var. Eer merada otlayan bir hayvann styse iinde bulunan omega-3e ihtiyacmz var. Trkiyede biliyorsunuz genlerde inanlmaz bir demir eksiklii var. Krmz et doadaki en nemli demir kaynadr. Bitkiden demir ok daha az zmsenebilmektedir. Dana eti bir demir kaynadr, protein kayna deildir. Ben proteinimi bulgurdan, baklagilden alyorum zaten. Ama yapay yem reticileri biz dnyay nasl doyuracaz yalanyla kandrarak hayvancl katlettiler. Hayvanlar meralardan ahrlara ektiler ve bugn her ahr hayvan eker hastas. nk neyle besleniyor, pancar kspesiyle, yapay protein yemleriyle, patatesle ve msrla besleniyor. Hzla kan ekerini ykselten, hayvann yalanmasna yol aan ve hayvann eker hastas olmasna yol aan bir beslenme ekli. NEK NE YEMEL Doal beslenen inein stnde omega-3 vardr, yapay beslenende hi yoktur. Doal beslenen inein stnde damar sertlii yapc doymu ya asidi yoktur, yapayda vardr. Bu asitler fruktoz gibi kolesteroln oksitlenmesine yol aar. Doal beslenen inein stnde dnyann bugne kadar bildii en byk antioksidan olan alfaminolimik asit vardr. Bu maddeyi tketen kadnlarda meme kanseri yzde 40 daha az grlmektedir. Yapay beslenen inein stnde bu hi yoktur. Yine merada beslenen inein stnde insline benzer byme hormonu vardr. Bu genlik asdr, btn hcrelerin kendisini yenilemesini salayan maddedir. Duymusunuzdur krsal alanda 100 yan am baz insanlarda ikinci kalc diler der ve onun yerine nc diler kar. te bu doal stn eseridir. Doal stn maliyetinin ok pahal olduu sylenir ama batda ekolojik hayvancln sonucu elde edilen st ile konvansiyonel retilen stn maliyeti arasndaki fark yzde 10-15i gemiyor. Ne Trkiye yasalarnda ekolojik hayvanclkla barm, ne de ABdekiyle. Ekolojik hayvanclk denince akla ekolojik tarm sonucu elde edilmi rnlerle hayvann beslenmesi geliyor. Affedersiniz ama 2000 yl nce hayvan nerden patatesi buldu da yedi, ya da pancar. nein normal beslenmesinde pancarn, msrn ve patatesin yeri var m? Yok. - Demek Amerikadakilerin varm. Orada da yok. ster ekolojik tarmla, ister normal tarmla elde edilmi olsun hayvana pancar verilmesi yanl. Zaten hayvann stnn kt olmasnn sebebi hayvann, karbonhidrat zengin, onu yalandran tarzda, msrla beslenmi olmas. O yzden ekolojik hayvanclk dediimizde yasalarmzn buna gre organize olmas gerekiyor. Tanmlamamz gereken, tre zg beslenme. Bir inek nasl beslenir doada? yle beslersek inein salkl olmasn salarz. Dolaysyla verdii rnn de insanlara salkl olmasn salarz. Btn doada kendiliinden yetien yeillikler omega-3 arlkl ya ierir. nsanlarn eliyle ekilenler omega-6 ierir. HAMSY HANG YADA KIZARTACAIZ - Ne fark var arasnda? -. nsan vcudunun her hcresinde hcre zar vardr. Bu hcre zar lipo protein katmanla sarl. Yani bir ya bir de protein. Bu hcre zarndaki ya ana madde olarak omega-3tr. Tek tk omega-6 da ierir. Biz yeillikten uzaklatka ve hayvanmz da yeillikten uzaklatrdka elimizde tek bir omega-3 kayna kald. O da doal deniz bal; kltr bal deil. Halbuki insann her gn 1 gram omega-3 almas gerekiyor. Omega-6 ya asitleri ile omega-3 ya asitleri vcudumuzda ayn enzimlerle metabolize edilir. Biz ayiei ya, soya ya gibi yalarla beslenip ok omega-6 aldmz iin artk omega-3e enzim kalmyor. Diyelim ki hamsiyi ayiei yanda kzarttk, o hamsiden artk bize fayda gelmiyor.

Btn yalar, ya asitlerinin karmdr. Onlar da 3e ayrlr. Doymu ya asitleri, tekli doymam ya asitleri, oklu doymam ya asitleri. oklu doymam ya asitleri ikiye blnr, onlar da omega-3 ve omega-6dr. Bundan 40-45 yl ncesi omega-6 kolesterol dryor diye tm topluma syledik. Ayiei ve msrz yalarn tkettirdik. Fakat sonra anladk ki bu yalar iyi kolesterol de, kt kolesterol drd oranda dryor. Bizim kolesterol asndan salkl olmamzdaki unsur iyi ve kt arasndaki dengedir. kisini birden drrse denge bozulmam olduundan herhangi bir iyilik elde etmi olmuyoruz. DEPRESYONUN ARES - kisi arasnda denge mi, fark m nemli? - Oran nemli. Omega-6y o kadar fazla alyoruz ki, alm olduumuz azck omega-3 de deerlendirmeden vcuttan hemen atyoruz. Omega-3 olmaynca hcre duvarna veremiyorsunuz. Hcre duvar da omega-3ten oluuyor. Vcut da asl malzemeyi bulamad zaman gecekondu yapar gibi ne bulursa onla hcreyi onaryor. Omega-3 yerine, omega-6 ya asidi olan araidonik asidi kullanyor. Ama bu asit btn stres komalarnn hammaddesi. Gecekondunuzu el bombasyla rm oldunuz. Dardan biri ta atsa havaya uacak. - Ama o zaman da ben size stres ilalar satacam. - Tabii. Omega-3ten zengin beslenen toplumlarda depresyon ok az oranda grlyor. Zihinsel performans artyor. Beynimizdeki toplam ya asidinin yars omega-3 olmak zorunda. Ama biz vcudumuza bunu sunamyoruz. AY VE ZEKA - Beslenmeyle dorudan ilikili yle mi? - Ayn ey mesela demir iin de geerli. Zamannda Trkiyenin yars aptaldr laf ok tepki yaratt. Bunu bu ekilde ifade etmek ho olmad, ama Trkiyenin yarsnda demir eksiklii, kanszl var. Demir eksiklii zihinsel eksiklik yaratr. Sonuta demir stnden dnrsek Aziz Nesin haklyd. Trkiyede ay tketiminin de buna katks var. Demirin emilimini olumsuz ynde etkiliyor. Ama dier taraftan ay iyi bir anti oksidan. - Yemekten hemen sonra ay ime adetimiz var. Doru mu? - ekerle imediiniz takdirde hibir zarar yok. Yemekten hemen sonra ay iilebilir. - Demirin emilimini engelledii iin iki saat sonra imek gerektii syleniyor. AYI EKERSZ N! - saat. Ben tekrar omega-3e dnmek istiyorum. nk hayati bir olay. Omega-3n eksiklii insanlar eker hastalna itiyor. Damarlarn sertlemesine yol ayor. Phtlaabilirlik orann artmasna, dolaysyla kalp damarnn veya beyin damarnn phtyla tkanp inme veya enfarkts olmasna yol ayor. Bir yandan omega-3 kaynaklarmz ok azald Toplum olarak zaten bal ok az tketiyoruz. Omega-6y ok tkettiimiz iin omega-3n yolunu kesiyoruz. Artk kesin olarak biliyoruz ki, ayiei ve soya ya kansere sebep olabiliyor. Akcier kanseri, meme kanseri, kaln barsak kanseri, eker hastalnn oluumunu kolaylatryor. - Ayiei de bir bitki. Neden zararl? Kimyasal yapsndan dolay m, retim hatasndan m? - Kimyasal yapsndan. Kltr bitkisidir. Omega-6 ya asidi ierdii iin. Mesela zeytinya omega-9 yadr. Tekli doymam yadr ve omega-3 n emilimine hibir zarar yoktur. Ayrca ayiei yann bir olumsuzluu daha var. Piirme esnasnda maruz kald sdan sonra birtakm yapay ya asitlerine dnyor. Biz bunlara trans ya asitleri diyoruz. Bu ya asitleri de yine kolesterolu oksitleyerek damar sertlii yapyor. Dier taraftan trans ya asidi beyindeki sinir klflarna girerek beyindeki iletiyi bozuyor ve parkinson, alzheimer gibi hastalklara sebep oluyor.

ANNEMN YEMEKLER BAKAYDI - Acaba tad gzel dediklerimiz bize dardan dayatlan bir kavram m? Gzel nedir? - Einizle ilk evlendiinizde yemek yaptnz zaman size itiraz etmedi mi, benim annem byle yapyor diye? - Ben gzel yemek yaparm. - Ona ramen itiraz etti. nsan ocukluundan alt damak tadn aryor. Belki dnyann en kt as annesi, ama insan neye altysa onu aryor. - Eski alardan bu yana insana dair gzel-irkin kavram bile ne kadar ok deimi. Biz ona byle bir deer yklediimiz iin gzel oluyor. Toplumda da dayatlan deerler var. Kola ya da hamburger iin bak bu gzeldir deniyor ocuklara. - Ben o yzden niversitelerde konferans vermeyi tercih ediyorum. nk; onlar yakn zamanda anne baba adaylardr. SPOTLAR(NEML BLGLER) Bir kutu merubatta 35 gram; 200 gram meyvede 30 gram eker vardr. nsanolunun 200 gram meyve dnda hi eker yememesi gerekir. Diyelim ki ok aerdiniz, 2 para ikolata yediniz, o gn meyve yemeyin. Bir matematik yapmak zorundayz. Elbette, meyveden elde etmi olduumuz birtakm vitamin ve antioksidanlar da feda etmi oluyoruz. Trkiyede genlerde inanlmaz bir demir eksiklii var. Krmz et doadaki en nemli demir kaynadr. Bitkiden demir ok daha az zmsenebilmektedir. Dana eti bir demir kaynadr, protein kayna deildir. Ben proteinimi bulgurdan, baklagilden alyorum zaten. Yapay yem reticileri biz dnyay nasl doyuracaz yalanyla, hayvanlar meralardan ahrlara ektiler ve bugn her ahr hayvan eker hastas. nk, pancar kspesiyle, yapay protein yemleriyle, patatesle ve msrla besleniyor. Doal beslenen inein stnde omega-3 vardr, yapay beslenende hi yoktur. Doal beslenen inein stnde damar sertlii yapc donmu ya asidi yoktur, yapayda vardr. Bu asitler fruktoz gibi kolesteroln asitlenmesine yol aar. Doal beslenen inein stnde dnyann bugne kadar bildii en byk antioksidan olan alfaminolimik asit vardr. Bu maddeyi tketen kadnlarda meme kanseri yzde 40 daha az grlmektedir. Yapay beslenen inein stnde bu hi yoktur. Duymusunuzdur krsal alanda 100 yan am baz insanlarda ikinci kalc diler der ve onun yerine nc diler kar. te bu doal stn eseridir. Doal stn maliyetinin ok pahal olduu sylenir ama aradaki fark yzde 10-15i gemiyor. Elimizde tek bir omega-3 kayna kald. O da doal deniz bal; kltr bal deil. Halbuki insan her gn 1gram omega-3 almas gerekiyor. Diyelim ki hamsiyi ayiek yanda kzarttk, o hamsiden artk bize fayda gelmiyor. Zeytinya omega-9 yadr. Tekli doymam yadr ve omega-3 n emilimine hibir zarar yoktur. Ayrca ayiei yann bir olumsuzluu daha var. Piirme esnasnda maruz kald sdan sonra birtakm yapay ya asitlerine dnyor.

http://www.kenandemirkol.net/yayinlar.html

Você também pode gostar