Você está na página 1de 83

EMC/EMI

Prof. Dr. Glbin Dural


ODT Elektrik Elektronik Mhendislii Blm Ankara gulbin@metu.edu.tr

Kapsam
Giri EMC/EMI Tarihe rnekler Elektronik Tasarm ve EMC Giri Devre Elemanlarndan Kaynaklanan Sorunlar Inm Yolu ile Etkileim letkenlik Yolu ile Etkileim Kuplaj Topraklama zolasyon Elektrostatik Dearj Test ve lmler Avrupa Birlii ve CE markas Avrupa Birlii Direktifler, Kurulular, Standartlar CE Sreci

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

G R

EMC: ElectroMagnetic Compatibility (Elektromagnetik Uyumluluk) EMI: ElectroMagnetic Interference (Elektromagnetik Giriim) RFI: Radio Frequency Interference
12 Kasm 2008 Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB 3

Elektromagnetik Giriim (EMI): Bir Elektromagnetik iaretin baka bir elektromagnetik iaretle etkileimi Her hangi bir elektronik sistemin elektromanyetik uyumlu olabilmesi iin, evredeki dier sistemlerle etkileime neden olmamas, Dier sistemlerin neden olduu elektromagnetik dalgalardan etkilenmemesi, Kendisinin neden olduu elektromagnetik dalgalalardan etkilenmemesi gerekir.
12 Kasm 2008 Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB 4

Tipik EMC Problemi


EMC: Elektromagnetik enerjinin yaratlmas, iletilmesi ve alnmas ile ilgilenir.

Kaynak

Transfer (etkileim ortam)

Alc

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

Giriimi engellemek,
Kaynan etkisini azaltarak, Transfer ortamn etkisiz hale getirerek, Alc duyarlln azaltarak,

mmkn olabilir. Bir sistemi Elektromagnetik Uyumlu hale getirmenin maliyeti, Elektromagnetik Uyumlu sistem tasarmnn en nemli parametrelerinden biridir.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

Elektromagnetik Enerji Transferi


Inm yolu ile
yaylma (radiated emissions) duyarllk (radiated susceptibility)

letim yolu ile


yaylma (conducted emissions) duyarllk (conducted susceptibility)

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

Elektromagnetik Enerji Transferi

a) Inm yolu ile yaylma

Grltl eleman

Elektromagnetik duyarl eleman

b) Inma duyarllk

c) letim yolu ile yaylma

d) letime duyarllk

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

10

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

11

EMI/EMC Kimleri lgilendirir?


Elektrik-Elektronik Cihaz reticilerini, tasarmclarn, ithalatlarn, perakende satclarn, kullanclarn.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

12

Tarihe
Marconinin deneyleri (1800 lerin sonlar) Marconi, kablo yardm ile atlantik tesi iletiim (1900`lerin balar, yalnzca az sayda radyo alc/vericisi bulunduu iin EMI probleminin zm oldukca basit) lk teknik makaleler (1920ler) Motorlar, demiryollar, gibi sistem ve cihazlarda RFI nemli bir sorun haline gelmeye balad (1930lar) II. Dnya sava, EMI nemli bir sorun haline geldi. Daha ok her sorun iin ayr zm aranmakta. 1950lerde transistrn, 1960larda tmleik devrelerin, 1970lerde mikroilemcilerin bulunuu ve hzl geliimi sorunu n plana kard.
12 Kasm 2008 Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB 13

Tarihe (2)
Frekans spektrumu kalabalklat. Frekans planlamas gerei ortaya kt. Saysal iaret ileme uygulamalarnn yaygnlamas ve tmleik devre teknolojisinin buna katklar nemli bir elektromagnetik grlt kayna yaratt. EMI problemleri hzla oald. International Electrotechnical Comission (EIC) 1933de Parisde yaplan toplantda International Spectral Committee on Radio Interference (CISPR)n oluarak EMI problemleri zerinde almas konusunda tavsiye karar ald CISPR 1946da II. Dnya Sava sonras yeniden yapland. ABDde Federal Communications Commission (FCC) 1979da elektronik cihazlardan yaylma ilikin limitlerle ilgili standartlar yaynlad.
12 Kasm 2008 Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB 14

Oluan standartlar sonucunda bir elektronik rnn pazarlanabilmesi asndan ELEKTROMAGNET K UYUMLULUK (EMC) ok nemli bir kriter haline gelmitir. Eer bir rn her hangi bir lkenin elektromagnetik uyumluluk koullarn salamyorsa o lkede satlamaz. Teknolojinin geliimi sonucunda, elektronik cihaz/sistem tasarmnda elektromagnetik uyumluluk, dier geleneksel tasarm kriterleri kadar nemli bir tasarm kriteri haline gelmitir.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

15

RNEKLER
Den bir yldrmn telefon sistemlerini, evlerdeki elektronik cihazlar alamaz duruma getirmesi. Evlerde elektrik sprgesi, sa kurutma makinesi vb. ev aletlerinin TV grntsnde karlanmaya neden olmas. Radyo dinlerken polis telsizlerinin araya girmesi. Havaalan radarlarnn dizst bilgisayarlarndan etkilenmesi. Cep telefonlarnn ara ABS fren sistemlerini etkilemesi. Bask devrelerde sznt. Cep telefonu ile konuurken bilgisayarda grlt olumas.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

16

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

17

Elektronik Tasarm ve EMC


Ocak 1996`dan itibaren EMC standartlar, Avrupa Topluluu lkelerinde salanmas zorunlu koullar arasnda yer almaktadr. Buna gre, hi bir elektrik/elektronik cihaz elektromagnetik giriim yolu ile dier cihazlarn almasn etkileyecek elektromagnetik yaylma neden olmamal ve kendisi de elektromagnetik giriimden etkilenmemelidir. Bunun sonucunda Avrupa Topluluu lkelerine rnlerini satmak isteyen sanayicilerin rnlerini gerekli testlerden geirerek rn zerinde CE iaretini tamalar gerekmektedir.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

18

Devre Elemanlarndan Kaynaklanan Sorunlar


Kablolar Inm yolu ile yaylma band (30 MHz-40 GHz) ve ksmen iletkenlik yolu ile yaylma band (150 KHz-30 MHz) iinde kablolarn karakteristii genellikle ideal karakteristiklerinden uzaktr. Bu frekanslarda kablo indktans nem kazanr. Paralel hatlarda kablolar aras kapasitans nem kazanr.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

19

Devre Elemanlarndan Kaynaklanan Sorunlar (2)


Bask devre elemanlar Hatlar arasnaki kuplaj nemli bir sorun kayna. Kuplaj modellemesi iin saysal ytemler kullanlmakta (MoM, FEM, FD, FDTD).

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

20

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

21

Devre Elemanlarndan Kaynaklanan Sorunlar (3)


Balant noktalar Direnler Yksek frekanslarda idealden uzaklaabilir, Frekansa bal karakteristii yapm tekniine bal (karbon, ince film, vb. ) Kondansatrler
Frekansa bal karakteristik. Seramik kondansatrler nm yolu ile yaylmann bastrlmasnda, Elektrolitik kondansatrler iletim yolu ile yaylmn bastrlmasnda kullanlabilir.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

22

Devre Elemanlarndan Kaynaklanan Sorunlar (4)


ndktrler,
grlt akmn bloke etmekte kullanlabilir, frekansa bal ideal olmayan karakteristik.

Eleman deikenlii,
oklu retimde kullanlan devre elemanlarnn deerlerindeki sapmann az olmas gerekli.

Elektromekanik cihazlar (AC/DC motorlar), Saysal devre elemanlar, Mekanik anahtarlar, Solenoidler.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

23

Inm Yolu ile Etkileim


Elektromagnetik uyumluluk testi iin bir elektronik cihazn neden olduu elektromagnetik alanlarn lm gereklidir. Bu amala bir test anteni kullanlr. Test anteninin , test edilen cihaza olan uzakl tanmlanmtr.
frekans aral CISPR FCC 30 MHz-1 GHz 30 MHz 40 GHz uzaklk 10 m (Class B) 30 m (Class A) 3 m (Class B) 10 m (Class A)

Class B: ev aletleri, class A: sanayi kullanm.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

24

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

25

Inm yolu ile giriim/yaylm lm

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

26

Inm yoluyla giriime duyarllk lm

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

27

letim Yolu ile Etkileim


Kablolar neden olmaktadr. Kablolar byk antenler gibi davranarak ma yolu ile yaylm ve alnmaya da neden olmaktadr. letim yolu ile etkileimin kontrolu nm yolu ile etkileime gre daha kolaydr.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

28

CISPIR letim yolu ile yaylm limitleri (Class B - Saysal Cihazlar)


Frekans (MHz) 0.15 0.5 0.5-5 5-30 V QP (AV) dB V (AV) 1995 (631) 631 (199.5) 631 (199.5) 1000(316) 66 56 56 60 (56) (46) (46) (50)

CISPIR letim yolu ile yaylm limitleri (Class A - Saysal Cihazlar)


Frekans (MHz) 0.15-0.5 0.5 V QP (AV) dB V (AV) 8912.5 (1995) 4467(1000) 79(6) 73(60)

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

29

Kuplaj
Birbirine yakn kablolar, mikroerit hatlar ve bask devre elemanlar arasnda istem d etkileim. Antenler aras etkileim problemine benzemekle birlikte burada yakn alan etkileimi sz konusudur. Alc ve verici ayn sistem iinde olduu iin sistem performansn etkiler. Kendisi ile etkileim yapmayan bir sistem tasarm Elektromagnetik Uyumluluk asndan son derece kritikdir.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

30

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

31

Topraklama
Topraklama elektrik/elektronik cihaz ile toprak arasnda dk direli bir yol oluturarak (istem d) oluan EMI akmlarnn sistemi etkilememesini salar. Topraklama cihazlarn EMI etkisinden korunmas ve kiilerin yldrm,ksa devre vb. nedenlerle oluacak yksek akmlarn oluturaca elektrik oku ve yanmaya kar korunmas iin en temel nlemlerden biridir.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

32

Topraklama
Elektrik okuna neden olan akm seviyeleri
AC Akm (mA) (60 Hz) 0.5-1.5 1-3 3-22 21-40 40-100 >100 DC Akm (mA) 0-4 4-15 15-88 80-160 160-300 >300 Etki hissetme irkilme refleks kaslma solunum sistemi lm

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

33

Topraklama

Yldrm nedeniyle oluan akm i


Radyo sistemi

VL

Elektronik cihaz

L di/dt

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

34

Topraklama

EKG monitor

0.08 ohm
80 mV potansiyel fark

0.08 ohm

15m AWG 12 Kablo

Basn gstergesi

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

35

Topraklama

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

36

Topraklama

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

37

zolasyon
Elektronik cihazn metal bir kutu iine yerletirilerek izolasyonu ki temel ama:
dardan gelen yaylm engellemek, darya yaylm engellemek,

letim yolu ile etkileim iin filtre kullanlabilir.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

38

zolasyon

Metal kutu

Anten

Metal kutu

Anten

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

39

Elektrostatik Dearj
ESD : ElectroStatic Discharge
Statik yklerin ayrlmasndan kaynaklanr. rnek: kuru bir havada halda yrdkten sonra kap kolunu tutunca oluan ark. (dielectric breakdown) Elektronik endstrisinde eskiden daha sk kullanlan tpler ESD asndan daha dayanklyd. Tmleik devreler ESD den kolay etkilenmekte. Tm eleman ya da iindeki veriyi kaybetmek mmkn.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

40

Elektrostatik Dearj (2)


Yklerin ayrlmas ncesi gl elektrik alan olumakta. Oluan yksek akml ark cihazlarn tamamen bozulmasna kadar varan etkiler yapabilir, bu:
elektronik devre elemanlar zerinde oluan akmla, oluan ikinci derece ark yada dearjlarla, elektronik devre elemanlar ile kapasitif kuplaj yaparak, elektronik devre elemanlar ile indktif kuplaj yaparak olabilir.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

41

Elektrostatik Dearj (3)


nlemler: ESD oluumunu engellemek,
Cihazn elektronik devrelerine olas kuplaj engellemek/azaltmak (donanm bakl - hardware immunity). Bakl yazlm yoluyla salamak (yazlm bakl software immunity).

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

42

TEST ve LMLER

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

43

Ak Alan lmleri
Inm yoluyla yaylm lm
Test Cihaz Alc anten

filtre

Alc/Alan ler

G kayna

G kayna

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

44

Ak Alan lmleri (2)


Inm Duyarll lm
Test cihaz

Verici Anten Verici

G Kayna

Filtre

G Kayna

G Kayna

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

45

Test antenleri

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

46

Anechoic chamber

Xerox 2801 copier measurement

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

47

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

48

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

49

Inm yoluyla yaylm lm

Radiated emissions

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

50

Inma duyarllk lm

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

51

TEM cell

Eeksenel balant

Yaltkan destekler (merkezi iletken iin)

Merkezi iletken

Eeksenel balant

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

52

Reverberating chamber
Mod kartrc

Mod kartrc

cihaz
Alaltc (attenuator)

TX Anten probe Alc


12 Kasm 2008 Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

Sinyal jeneratr

53

GHz TEM cell

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

54

Ima yoluyla Yaylm lm


Anechoic chamber + daryla yaklak 100 dB izolasyon + byk boy nesneler iin uygun + matematik yaklam ve modeller - pahal TEM cell + daha az pahal, tanabilir + hassas, dzlemsel dalga - lm alan kstl - test edilen cihaz boluktakinden farkl davranabilir

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

55

Ima yoluyla Yaylm lm (2)


Reverberating chambers + daha ucuz + alan deerleri yksek, alan dnm baarl + kapal bir alanda boluk benzetimi - polarizasyon zellikleri korunamaz - dk frekans limiti (> 200 MHz) GTEM cells + ayn boyuttaki TEM cell`den daha fazla lm alan + daha az yansma, daha iyi frekans karakteristii - daha karmak ve pahal

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

56

AVRUPA B RL VE CE MARKASI

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

57

Avrupa Birlii
Avrupa Birlii`nin olumas temel olarak,
ECSC (European Coal and Steel Community)-1951 EEC (European Economic Community) - 1957 Euratom (European Atomic Energy Commission) -1957

ile gerekleti. Ama: Ticari kst olmayan tek bir i pazar yaratmak.
rnlerin serbest dolam, kiilerin serbest dolam, hizmetlerin serbest dolam, parann serbest dolam.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

58

Avrupa Birlii (AB)


Kurallar (regulations) Direktifler (directives) Kararlar (decisions) Tavsiyeler (recommendations) Direktifler : ye lkelerin tmn kapsayan ve lkelerin kendi yasalarnn zererinde olan Avrupa Birlii yasalardr. ye lkeler bunlar kendi yasalarna aktarr. Teknik standartlar ifade edilmez, rn standartlarn gelitirecek olan kurululara grev verilir.
12 Kasm 2008 Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB 59

Standardizasyon kurulular ve grevleri


Haberleme ITU ETSI Elektrik Mhendislii IEC IEC-CISPR CENELEC Dier ISO CEN

Global Avrupa
ITU ETSI

IEC IEC-CISPR CENELEC ISO CEN

International Telecommunications Union European Telecommunication Standardization Institute International Electrotechnical Commision Comite International Special de Pertuberations Radiotechnique Comite Europeen de Normalisation Electrotechnique International Standart Organization Comite Europeen de Normalization

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

60

EMC Direktifi
EMC direktifi elektrik ve elektronik cihazlarn evredeki dier elektrik ve elektronik cihazlarla etkileime neden olmalar ya da dier cihazlarn etkileimine maruz kalmalarna ynelik temel koullar belirler. Avrupa birlii iinde elektrik/elektronik cihazlarn tm elektromagnetik uyumluluk konusunda bu direktifi esas almak zorundadr. Bir giri blm (preamble), on blm (articles) ve annexden olumaktadr.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

61

Annex I: AB Uyumluluk Deklerasyonu ve CE Markas


AB Uyumluluk Deklerasyonu:
rnn tanmlanmas, Uyumluluu kabul edilen zellikler ve referanslar, rn ilgilendiren direktiflerin salanmas iin gerekli yaplanma, Deklerasyon otoritesinin belirlenmesi, Vericiler iin gerekli AB tipi snama sertifikasnn atanm kurulularca verilmesi.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

62

Annex I: AB Uyumluluk Deklerasyonu ve CE Markas (2)


CE Markas
Boyutlar (ve oranlar) tanmlanmtr. CE arkas EMC uymluluk koullarnn salandn gsterir.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

63

Annex II: Atanacak Kurulularn Oluum Kriterleri

Kapasite: personel ve gerekli donanm mevcudiyeti. Yeterlik: teknik uzmanlk ve personelin profesyonel btnl. Bamszlk: test edilen rn ile herhangi bir organik ban bulunmamas. Gvenlik: personelin profesyonel gizlilii salamas. Sorumluluk:Birey haklarnn (ulusal yasann korumas durumunda bile) korunmas.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

64

Annex III: Temel Korunum Gereksinimlerinin Belirtilmesi


Cihazn oluturaca maksimum elektromagnetik alann aada verilen cihazlarn kullanmn olumsuz etkilememesi gerekmektedir .

Evlerde kullanlan radyo/TV alclar, Endstriyel retim cihazlar, Amatr radyo cihazlar, Mobil ve ticari radyo, telefon cihazlar, Tbbi ve bilimsel cihazlar, Bilgi teknolojilerine ynelik cihazlar, Evlerde kullanlan elektronik cihazlar, Havaclk ve denizcilikte kullanlan radyolar, Eitimle ilgili elektronik cihazlar, Haberlema alar ve ilgili cihazlar, Radyo/TV vericileri, Flamanl ve florasan lambal aydnlatma cihazlar. 12 Kasm 2008 Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

65

EMC Direktifinin Kapsam


EMC direktifi bnyesinde elektrik/elektronik elemanlar bulundurarak elektromagnetik etkileime neden olabilen ya da kendi ilevleri elektromagnetik alanlardan etkilenebilen tm elektrik/elektronik cihaz ve sistemleri kapsar. Elektrik/elektronik cihazlarn yaklak tm EMC direktifi kapsamna girer. stisnalar vardr. (rnek : standart ampul). EMC direktifi tam bir rn listesi vermez, rnlerin iinde yer alabilecei genel rn tiplerini verir.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

66

EMC Direktifi kapsam iinde; Otomatik olmayan tart cihazlar (duyarllk kapsamnda) Direktif No: 90/384/EEC, Tarmda kullanlan i makinalar ve traktrler (yaynm kapsamnda)Direktif No: 90/384/EEC, de yer almaktadr. Kapsam iinde yer alan cihazlarda herhangi bir g tketim kstas bulunmamaktadr. Byk entegre sistemler ve pille alan kk cihazlar bu kapsamda yer alabilir.
12 Kasm 2008 Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB 67

Direktif Kapsamnda Yer Alan Cihazlar


Evlerde kullanlan radyo/TV alclar, Endstriyel retim cihazlar, Amatr radyo cihazlar, Mobil ve ticari radyo, telefon cihazlar, Tbbi ve bilimsel cihazlar, Bilgi teknolojilerine ynelik cihazlar, Evlerde kullanlan elektronik cihazlar, Havaclk ve denizcilikte kullanlan radyolar, Eitimle ilgili elektronik cihazlar, Haberlema alar ve ilgili cihazlar, Radyo/TV vericileri Flamanl ve florasan lambal aydnlatma cihazlar.
12 Kasm 2008 Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB 68

AB EMC Direktifinin Kapsam: Yaynm ve Duyarllk


Avrupa iinde ya da dnda retilip pazarda ilk defa yer alacak rnleri kapsar. Avrupa Pazar: Avrupa Ekonomik Pazar. Pazarda yer almak: rnn cret karl veya cretsiz olarak tketiciye ulamas. 1 Ocak 1996 ve sonrasnda retilen tm rnler EMC direktifine uymak zorundadr. Bunu salamak iin gerekirse rnde baz deiikliklere gidilmelidir. 1 Ocak 1996 ncesi pazarda yer alan rnler EMC direktifine uymak zorunda deildir. Bunlar zaman iinde uyumlandrlabilir ya da pazardan ekilebilir.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

69

Kapsam D Cihazlar
Kendi bana giriim yaratma yetenei olmayan ya da giriimden etkilenmeyen cihazlar EMC direktifinin kapsam dnda kalrlar. (rnek: elektronik kontrollu olmayan fener .) Yaylma neden olup duyarl olmayan cihazlara yaylm standartlar uygulanr. (rnek: tek bir anahtar ya da komtatr motordan oluan cihazlar rnein elektronik kontrollu olmayan matkap). Yaylma neden olmayp duyarll olan cihazlara duyarllk standartlar uygulanr. (rnek: sensrler) Avrupa pazarnda yer almayacak cihazlar.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

70

EMC Direktifinin Uygulanmad zel Durumlar


Fuarlar, Askeri cihazlar, Kapal EMC ortamlar, Eitim (Elektromagnetik ya da EMC eitimi) Radyo amatrlerinin rettikleri cihazlar, EMC uyumluluk konusunda zel AB Direktifi olan rnler:

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

71

EMC Direktifinin Uygulanmad zel Durumlar (2)


EMC Uyumluluk konusunda zel AB Direktifi olan rnler: Tbbi cihazlar, ( Direktif No: 93/42/EC) Aktif implant tbbi cihazlar, ( Direktif No: 90/385/EC) Telekomnikasyon u birim cihazlar, ( Direktif No: 91/263/EC) Traktrler, ( Direktif No: 75/322/EEC) Otomatik olmayan tartlar, ( Direktif No: 90/384/EEC) Otomobiller (iten yanmal motor), ( Direktif No: 72/245/EEC) Makina direktifi kapsamnda olanlar. ( Direktif No: 89/392/EEC)
12 Kasm 2008 Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB 72

CE SREC

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

73

CE Markas Alnacak rne likin Sorular


Hangi direktif uygulanyor? rne ait yeni bir direktif ufukta grnyor mu? Uyumluluk iin hangi yollar geerli? Uyumlulua giden yollardan hangisi bu rne daha uygun? rnn kullanlaca ortam neresidir? rne hangi standartlar uygulanyor? rne zel standart var m? Pazar tarafndan talep edilen zel bir standart var m? rne ilkin olarak direktiflerin ve standartlarn aydnlatlmas gereken alt balklar var m?

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

74

CE Markas iin Uygunluk Takdiri (Conformity Assessment)


temel yol mevcuttur:

Kendi Bana Belgelenmek (Self Certification) genel elektrik/elektronik cihazlar

Teknik Yaplanma Dosyas (Technical Construction File) genel elektrik/elektronik cihazlar .

Atanm Kurumlarca (Notified body) radyo haberleme cihazlar .


Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB 75

12 Kasm 2008

Uygunluk Takdiri (Conformity Assessment)


Kendi Bana Belgelenmek: (Self Certification)
rne uygulanacak karma standart belirlenir, Bu standartlara gre rn test edilir, rne zel standart yoksa genel standartlar kullanlr, Uyumluluk deklere edilir,

CE markas baslr.
Testler mevcut merkezi ya da harici laboratuvarlarda yaplabilir, Basit ve ucuzdur, karmak cihazlara uygulanmayabilir, standartlar deitii taktirde test tekrarlanmaldr.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

76

Uygunluk Takdiri (Conformity Assessment)(2)


Teknik Yaplanma Dosyas: (Technical Construction File-TCF) Uzman Kurulula temasa geilir, Bir TCF dzenlenerek,
Cihazlarn tanm yaplr, Test Plan hazrlanr, rne zel standart mevcut deilse genel standartlar kullanlr,

TCFde belirlenen test planna uygun olarak testler gerekletirilir.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

77

Uygunluk Takdiri (Conformity Assessment)(3) Uzman Kurulu sonular kontrol eder, Uzman Kurulu yeterlik belgesi verir, retici ya da temsilcisi DEKLERASYONU imzalar

CE markas baslr.
Daha pahal ve karmaktr, karmak cihazlara uygulanr, standartlarn deimesi durumunda yeniden test edilmesi zorunluluu daha azdr.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

78

Uygunluk Takdiri (Conformity Assessment)(3)

Atanm Kurumlarca (Notified body): - radyo haberleme cihazlar


EMC Tipi Snama Belgesi (ABnce kabul edilen)

atanm kurumlarca dzenlenir, Onayl Laboratuvar tarafndan test edilir, Frekans tahsis otoritesi tarafndan dzenlenir (rnek: TGM)

RF Tipi Onay (Ulusal Otorite)


_ _

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

79

EMC Direktifi: Tanml Kurulular


Uzman Otorite: (Competent Authority): ye lkelerin ykmllklerini yerine getirmek iin oluturduklar mekanizmadr. Uzman Kurulu: (Competent Body):
EMC Direktifleri Annex II`yi salar. Uyumluluu denetler. Atanm kurulu olmasna gerek yoktur. Teknik raporlarn onaylanmas ve belgelenmesinden sorumludur. Yeterlii, uzman otorite, veya ye lke uzman otoritesini temsil eden akreditasyon kuruluunca tannr. Test merkezi olmas gerekli deildir.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

80

EMC Direktifi: Tanml Kurulular


Atanm Kurulu: (Notified Body) ye lkelerin uzman kurulular tarafndan seilir ve AB komisyonuna ve dier ye lkelere bildirilir.
AB tipi uygunluk belgelerini onaylar. Teknik raporlar onaylar. ye lkelerin Atanm kurulu oluturmalar zorunlu deildir.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

81

AKRED TASYON ve AKRED TE Laboratuvarlar

EN 45000 serisine uygun olarak oluturulmu yasal uzman kurululardr. Yalnzca AB lkelerinde yer alrlar. lme Laboratuvar ve Belge dzenleme kurululardr.

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

82

12 Kasm 2008

Prof.Dr. Glbin Dural, ODT EEMB

83

Você também pode gostar