Hong Anh Nguyn Hong Bo (**) on Kim Thnh Bi do tc gi gi cho vneconomist.

net T kha: Keynes, tng cu, suy thoi, by thanh khon, nghch l ca tit kim, lm pht mc tiu ti a, Vit Nam. Suy thoi kinh t ton cu tc ng trn vo (spillover effects) kinh t Vit Nam mi chiu kch khc nhau, r nht k t thng 10 nm 2008. Xut khu, u t trc tip nc ngoi, u t gin tip, khch du lch, cu trong nc, mng li kinh doanh xy dng v pht trin k t khi thnh lp doanh nghip v chuyn tin, tt c u gim mnh. Trong my thp nin qua, kinh t th trng vi quy lut cung cu v s o thi, ton cu ha vi u v nhc im v vai tr rt hn ch ca nh nc, theo trng phi ca Adam Smith (1723 1790) c cp hu ht trn vn n kinh t trong v ngoi nc. Vai tr ca nh nc ch lm cn tr qu trnh tin ha v chn lc t nhin ca cng ngh, trnh qun l, quy m sn xut v phn phi ca bn tay v hnh. Nhng k t khi suy thoi kinh t ton cu nm 2007 v cc mt cn i kinh t ln trn th gii, tht nghip leo thang, i sng ngi dn b nh hng nghim trng, sn xut nh n, thu nhp v phn phi xu i, th vai tr can thip ch ng v tch cc ca nh nc trong vic qun l nn kinh t, theo John Maynard Keynes (18831946), c nhn mnh hn bao gi ht. Chnh ph cc nc khng th b ng nhn tnh cnh nh vy, m phi hnh ng tc thi (1). Cc quc gia suy thoi cu, giu hay ngho cng vy, a ra ngn sch cho cc nhm gii php kch cu. Cc quc gia ngho th kh khn hn, v bn cnh nhng kh khn mang tnh thng trc ca nc ngho, th cn phi i mt thm vi kh khn do suy thoi. Chng hn nh vi ngun lc rt hn ch v vn ti chnh, vn vt th, thiu ht c v vn con ngi vi nhng t duy pht trin, thiu ht v s khng tng thch ca th ch (th ch cha thng minh), m cn dnh mt khon ngn qy hn hp kch cu (2). Dng nh cc quc gia ny buc phi la chn gia cc mc tiu v m: n nh hay pht trin, ngn hn hay di hn. Bi vit ny trnh by li l thuyt Keynes, nh mt li tri n n mt nh kinh t ca mi thi i, cc tranh ci xung quanh v vi hy vng tm kim gii php ngn chn suy thoi kinh t Vit Nam hin nay. L thuyt Keynes Keynes cho rng sn lng v mc nhn dng (di mc tim nng) trong nn kinh t do cu quyt nh. Cc thnh phn tng cu bao gm: AD = C + I + G + X M (eq 1) Trong : C, I, G, X v M ln lt l tiu dng, u t, chi tiu chnh ph, xut khu v nhp khu. Trong nhp khu M = Cf + If + Gf; vi Cf, If v Gf ln lt l tiu dng, u t v chi tiu ca chnh ph mua hng ha, dch v nc ngoi. Lun im 1: Tin lng ch nh hng n quyt nh la chn gia lao ng v t bn

ca doanh nghip (L/w = K/r) (3). Tht nghip khng th a n vic gim tin lng bi v ngi lao ng s t chi lm vic nu mc lng thp.

Lun im 2: u t ph thuc vo: (a) sc cu trong thc t v (b) d on ca cc doanh nghip v kh nng sinh li ca u t trong tng lai. Li sut ch nh hng n quyt nh la chn gia t bn v lao ng ca doanh nghip (tng t nh trn: K/r = L/w). V th vic c tnh ct gim li sut n mt mc no s khng lm tng u t, khng lm tng sn lng v tnh trng ny c gi l by thanh khon (xem ch thch 1).

Lun im 3: Tiu dng ph thuc vo thu nhp v khuynh hng tiu dng bin. Khuynh hng tiu dng bin gim xung khi thu nhp tng ln. Tiu dng ng vai tr quan trng trong vic a nn kinh t n trng thi cn bng ti sn lng tim nng v mc nhn dng ti a v gia tng tng cu thng qua hiu ng s nhn (k). S nhn (k) trong mt nn kinh t m chu nh hng trc tip ca khuynh hng tiu dng bin (c), khuynh hng xut khu bin (e) v khuynh hng nhp khu bin (m). k = 1/[(1 c)+(e m)] (eq 2)

lun im ny, c th thy hai chnh: (a) Tit kim qu mc trong iu kin suy thoi, lm nghim trng thm vn suy thoi v thm ch lm ngng tr nn kinh t (stageflation) (4). Vn ny gi l nghch l ca tit kim. Mi c gng tit kim (5) ca cc c nhn, s thu hp cu v thu hp sn lng quc gia. C th kho st tit kim hin ti v tng trng trong di hn v ngn hn (xem ch thch 2); (b) L thuyt Keynes theo ui mt x hi hi ha. Mt x hi c mc nhn dng cao, nhng khng gy ra lm pht v Keynes a ra khi nim t l tht nghip khng lm tng tc lm pht (nonaccelerating inflation rate of unemployment). Keynes ch trng cc bin php lm thay i phn phi thu nhp theo hng c li cho khuynh hng tiu dng bin, gim mt cch tng i thu nhp khu vc c khuynh hng tiu dng bin thp (khu vc ngi c thu nhp cao) v tng mt cch tng i thu nhp khu vc c khuynh hng tiu dng bin cao (khu vc ngi c thu nhp thp). Tranh ci xung quanh l thuyt Keynes Kinh t hc C in cho rng cu lao ng ph thuc vo tin lng. Trn th trng lao ng, khi cung lao ng ln hn cu lao ng, vic gim tin lng s kch thch thu mn, gim tht nghip v c th t mc nhn dng ti a (6). V th h ng h vic xa b cc quy nh v tin lng ti thiu v cc nghip on lao ng. Keynes tranh ci rng tin lng ph thuc vo nhiu yu t. Tin lng danh ngha, khng phi tin

lng thc, l i tng c tha thun trong cc hp ng lao ng gia ngi ch thu mn v nhn cng, hp ng ny ph thuc vo lut nh, sc mnh mc c v nghip on lao ng. Vic gim tin lng danh ngha tc thi l rt kh bi v cc rng buc ca hp ng lao ng thng c tnh di hn. Thm ch, nu khng c lut nh v nghip on lao ng, ngi lao ng vn u tranh chng li vic gim st tin lng. H ch chp nhn khi c mt s gim st tng ng ca mc gi chung. Theo Keynes, gim tin lng s lm gim tiu dng, dn n gim tng cu. iu ny s dn n s st gim trong doanh thu v li nhun k vng v cc doanh nghip s gim u t. Hn na, gim tin lng, dn n s gim st trong mc gi, ngi ta s khng chi tiu v k vng hng ha v dch v s cn gim gi na. Do , gim tin lng s lm cho vn cng tr nn ti t hn. Kinh t hc C in cho rng khi tit kim qu nhiu, to ra thng d cung ca cc khon cho vay, li sut phi gim xung a th trng cho vay v im cn bng. Keynes tranh lun rng u t v tiu dng trong ngn hn khng thay i nhiu khi li sut thay i (ng I v S c dc rt cao). Khi u t gim t I xung I, ng li sut c th m ti im cn bng mi l giao im ca I v S, nn kinh t ri vo by thanh khon. Keynes cho rng tit kim qu nhiu s gim tiu dng, gim tng cu v dn n gim sn lng cn bng v thu nhp. Tit kim, v th s gim tng ng t S xung S, th trng cho vay li t n im cn bng m khng cn phi iu chnh li sut, thay vo l mt s suy thoi. Theo Keynes, trong ngn hn, khng phi tit kim v u t, m l cung v cu tin s quyt nh li sut. Vng lp tip tc, khi thu nhp gim xung, chi tiu cng gim xung, dn n gim doanh thu v li nhun k vng, u t s tip tc gim. iu ny s lm cho ng I tip tc dich chuyn sang tri, ti to li tnh trng tit kim d tha v lm cho suy thoi cng ti t hn.

Trng phi o ph phn nhng nn tng l thuyt ca Keynes i hi phi c s qun l tp trung, iu ny s dn n s lm dng quyn. Trng phi C in v Tn C in cho rng s s dng chnh sch kch cu ny c th a n nguy c ca s hnh

thnh cc nhm li ch c dnh lu hay lin quan n chnh ph. Trng phi kinh t hc C in Mi, m i din l Robert Lucas, k vng hp l s nh bt ht bt k chnh sch tin t v ti chnh. Nhng nhng ngi ng h Keynes th cho rng k vng hp l ch vn hnh trong iu kin nn kinh t c mt im cn bng mc nhn dng ti a, m mc gi cng nhc a n nhiu im cn bng trong ngn hn. Ngn chn suy thoi Vit Nam Tt c quan im phn tch kch cu bn di phi bm vo quan im s tin hn hp phi c s dng thng minh: (1) Kch cu theo Keynes, v mt s ngi c quan im kch cu chung chung hay kch ln qua pha cung, (2) Sp xp theo th t u tin v tm quan trng (ch quan ca ngi vit) v ngun ti chnh s dng c hn, (3) Tin hnh trong ngn hn cho n khi nn kinh t i vo qy o n nh, lin tc v sng lc t nhin ca kinh t th trng, th can thip phi chm dt, nu tip tc th s l s cn tr cho pht trin. H tr li sut cho cc d n u t di hn, ca gi kch cu th hai, ca chnh ph vo u thng 4 nm 2009 (c thc hin h tr li sut t 1/4/2009 n 31/12/2011) l vi phm nguyn tc kch cu ca Keynes. Kch cu c s dng bng tin tri phiu chnh ph di hn m i ti tr li sut cho d n u t di hn? (4) Kch cu l a nn kinh t v qy o bnh qun c tnh n nhng vn nng cao nng lc cnh tranh ca nn kinh t, nng lc cnh tranh ca doanh nghip, nhng vn phi i mt trc v sau suy thoi cu. Kch cu m khng tnh n nng lc cnh tranh l kch cu tnh (tm gi nh vy). Nhng qu ch trng nng lc cnh tranh m i xa qy o kch cu ca Keynes cng khng c, v vn ca kch cu l vn ngn hn, cn vn nng lc cnh tranh l vn thng trc v lun tnh n trong di hn. Quan im i mi cng ngh trong thi im ny nng cao nng lc cnh tranh l i sai vi tinh thn kch cu ca Keynes, bi v my mc cng ngh u nhp t bn ngoi, cho nn thay i cng ngh ngay lc ny l kch cu cho bn ngoi, ch khng phi kch cu trong nc (xem phng trnh s nhn tng cu s 2). Kch cu xut khu

Tuy la chn pht trin kinh t da vo xut khu l ng n (xem ch thch 3), nhng xut khu ca Vit Nam ch yu sn phm th, hm lng gi tr gia tng trong sn phm khng cao, nm trong qu o gia cng, ch bin v lp rp v c bit l trong mt hng xut khu th hm lng nhp khu chim t trng ln (y l vn thng mi to thng mi) lm cho nhp khu ngy cng nhiu hn v l thuc vo hng nhp. Do nn kinh t da nhiu vo xut khu (nm 2007 chim 77% GDP) nn suy thoi t bn ngoi nh hng ngay n nn kinh qua knh ny, cha k hng cc nc khng bn c trn vo Vit Nam. Nh vy cu hi t ra, cho cc nh hoch nh chnh sch: Kch cu xut khu bt u t u? V ngun lc c hn cho nn chng ta ch c th bt u quan trng nht n vn t quan trng hn.

Th nht, tp trung h tr trc tip ngnh xut khu m c t l ni a ha (7) cao nht (ni lc), thng l nhng ngnh xut khu nng sn (thy sn, trng trt v chn nui). Trong cng thc (2) c th thy khuynh hng xut khu bin (e) v khuynh hng nhp khu bin (m) th hin trong s nhn ca tng cu (k). Hn na, chnh sch ny cng gii quyt vn i sng cho nhng ngi tht nghip th v tr v qu ha nhp vo cuc sng. Th hai, phi kho st nhy gia mc tng cung xut khu, mc gim cu nhp khu vi s ph gi ng Vit Nam, c th c c chnh sch ph gi tin ng trong phm vi c hiu qu. Chuyn gia kinh t V Quang Vit cho rng xut khu vo qy hai nm 2009 s gim mnh v hp ng xut khu c th khng c k tip v nguy c nh hng tiu cc ca kinh t th gii n Vit Nam s r nt nht. Th ba, h tr cc ngnh hay doanh nghip thay th hng nhp hay c khuynh hng thay th hng nhp, vic ny lm gim khuynh hng nhp khu bin trong s nhn ca tng cu. Kch cu bng chnh sch ti kha (1) S dng chnh sch ny phi a vo mc lm pht mc tiu ti a (maximum targeted inflation). V gia tng chi tiu v/hay gim thu u dn n lm pht, do phi khng ch lm pht mc cho php. Tng chi tiu/gim thu ngn sch, trong iu kin suy suy thoi, l phi ngh ngay n tc ng ca lm pht n an sinh x hi, u t trong nc v nc ngoi. Ch y khng phi s nh i gia tng trng kinh t v n nh kinh t (kch cu), m l s nh i gia s n nh kinh t ny (kch cu) v mt s n nh khc (mc lm pht ti a khng c vt qua). Phi iu chnh t l thm ht ngn sch (hay c th hn l ngun thu v chi) vi t l lm pht ti a cho php, hn l iu chnh t l thm ht ngn sch (khng ch 8% GDP cho nm 2009, bnh qun ch c 5%) vi tng trng kinh t c hiu chnh xung cn 5% nh mt s nh kinh t bn n. Tiu chun ny phng nga nguy c c th a n tnh trng ngng tr (stageflation) nh cp bn trn. Mc lm pht d kin 15% (ch khng phi mc lm pht mc tiu ti thiu) l cao trong nn kinh t suy thoi, nh hng mnh n an sinh x hi trn din rng v u t trong v ngoi nc; (2) V nguyn tc tc ng ca chi tiu chnh ph n s nhn ca tng cu phi ln c th vc dy hot ng kinh t t nc. Nu chnh ph tng chi tiu, ngi dn nhn thm tin v chi vo hng ha tiu dng thm v dnh li. Hng ha bn thm c do ngi dn chi tiu dng thm, cho php doanh nghip thu mn thm lao ng v tr lng cho h v nhng ngi ny, n lt h, h s dng tin lng chi tiu. Tin trnh ny tip tc. mi bc, tin trnh gia tng chi tiu nh hn so vi bc trc. Tin trnh ny tip tc cho n khi hi t v im cn bng v c gi l tin trnh s nhn ca chi tiu ca chnh ph; (3) Phi minh bch thu chi chnh ph v kim sot cc d n cng, c bit l ngn qy s dng vo kch cu, v nguy c lm quyn (nh trng phi ca o) hay nguy c hnh

thnh cc nhm li c lin quan n chnh ph (nh trng phi ca C in v Tn C in) l tnh hung c th xy ra v nu l nh th th chnh sch kch cu s khng cn hiu lc. Tin s dng kch cu, t tri phiu chnh ph (64 ngn t ng thay v 36 ngn t nh d kin cui nm 2008) phi c s dng c kim sot. Chng ta bn tng lai i m mua hin ti (8), m ngh n hin ti, th phi l hin ti c kim sot v phi vc dy hot ng kinh t. Vi nhng tiu chun nh vy, kch cu bng chnh sch ti kha bt u t u? Kch cu bng u t vo c s h tng, h tr tiu dng, h tr li sut v hon thu thu nhp c nhn. Th nht, u t vo c s h tng (c bit l c s h tng nng thn, vng m gii quyt vic lm t th tht nghip tr v) u t vo gio dc v y t. u t ny c ngha nh sau: Gia tng sn lng qua s nhn tng cu ca Keynes, tng mc nhn dng gii quyt vn an sinh x hi, gim thiu mt cng bng trong x hi bi v, do tnh khng loi tr ca hng ha cng, mi ngi trong x hi u c th tiu dng, v th s lm gia tng phc li x hi, c bit l cho nhng ngi ngho. Trong gia tng s nhn ca tng cu c hm cha l: u t chnh ph lm gim chi ph ca u t t nhn (v cc kha cnh c s h tng kinh t, k thut, th ch, thng tin, ngnh h tr v ngun nhn lc) v do kch thch u t t nhn (crowdin effects). Th hai, h tr tiu dng thit yu trong nc. H tr ny gip: Gia tng sn lng thng qua s nhn tiu dng ca Keynes; ni lng thi quen tiu dng m trc b tht cht thng qua chnh sch tht cht tin t; ch trng hn th trng ni a, b i quan im hng tt th xut khu, cn hng khng tt th tiu dng trong nc. Chnh sch m rng th trng nng thn phi i sau chnh sch tng thu nhp (xy dng c s h tng, to vic lm, gim thu, m rng c hi kinh t nng thn), bi v nng dn l thnh phn c thu nhp thp, khuynh hng tiu dng bin cao, nhng tiu dng tuyt i thp v l hng thit yu. Liu m rng th trng nng thn c hiu qu hay khng khi thu nhp ngi nng dn khng tng ln? y chng ta c th thy yu t trc sau ca chnh sch rt quan trng. Cn kch cu tiu dng ca ngi c thu nhp cao nh th no? Theo l thuyt ca Keynes, nhng ngi c thu nhp cao th khuynh hng tiu dng bin thp, mc d lng tiu dng tuyt i cao. Nhng ngi ny tiu dng hng ha v dch v khng thit yu m a phn l t nhp khu (Cf trong phng trnh s 1 l rt ln). Nh vy hiu s nhn khng cao khi kch cu tiu dng nhm c thu nhp cao ny. Th ba, h tr li sut cho cc doanh nghip. Mt s doanh nghip khng tp trung vo hot ng kinh doanh chnh, chy theo bong bng chng khon v bt ng sn trong nm 2007, hu qu l li nhun m v nhng khon n trong nm 2008. H tr li sut gip cho cc doanh nghip ny vay n mi, tr n c v thot khi ph sn. iu ny l bt cng, khng hiu qu v khng c lin quan g n chnh sch kch cu ca Keynes. Trong iu kin suy thoi v can thip ca chnh ph, th quy lut o thi vn phi chi phi. Hn na, trn th trng tn ti hai mc li sut u i 4% v li sut khng u i 10,5% song hnh, th s to khng gian sinh tn cho lm quyn v nhm li ch. y l cc cu hi khng lin quan n kch cu theo quan im Keynes: Liu vi mc li sut

thp doanh nghip gim chi ph v tng u t thm bao nhiu? Liu doanh nghip c u t thm hay khng khi cu khng c? Liu doanh nghip khng u t thm, th doanh nghip dng khon d ra ny kch tch ly bao nhiu hay kch tr n bao nhiu? Th t, kch cu bng chnh sch hon thu thu nhp c nhn l khng hiu qu v gy lng ph. Vic hon thu thu thu nhp c nhn ch nn p dng cho b phn c thu nhp di mt ngng nht nh. Kt lun Tc ng ca khng hong s l mt giao ng tt dn, ty thuc vo: (1) s phi hp cc nc trong vic khc phc v (2) chnh sch ca chnh ph mi nc. Khng phi suy thoi u mang li kt qu xu, y l cc nh hoch nh chnh sch v qun l v m c c hi hc hi t duy pht trin ca Keynes, ci cch mnh hn na v th ch chnh sch, nng cao nng lc iu hnh v m, nhn nhn li nhng ci lm c v lm khng c, bi v chnh sch mi nc c khc nhau (do ngn sch, c th kinh t mi nc, th ch hin hnh, tc ng ca khng hong, nng lc iu hnh, t duy pht trin); Cc doanh nghip c c hi ti cu trc li sn xut kinh doanh, ngun nhn lc, mng li kinh doanh, nh gi li nng lc cnh tranh, n khi nn kinh t thng bng tr li, th sn sng chu chi phi bi s sng lc t nhin kinh t th trng vi quy lut cung cu v s o thi khc nghit hn. Ch thch (1) By thanh khon (Liquidity trap): l chnh sch ni lng tin t, v nguyn tc, khng pht huy tc dng trong iu kin suy thoi. Li sut danh ngha gim xung xp x khng phn trm (chi ph c hi ca vic gi tin xp x bng khng), khin cho mi ngi mun nm gi tin mt thay v gi vo ngn hng do s a chung tnh thanh khon (liquidity preference). Phn nm ngang ca ng LM. V li sut danh ngha khng th m, nn tng cung tin khng lm cho ng LM dch chuyn xung pha di thm na v v th m sn lng khng thay i. y l trng hp Nht Bn nm 1997.

(2) Kho st gia tc ng ca tit kim hin ti i vi tng trng trong di hn v ngn hn (Ch : trong di hn th sn lng khng i, gi c linh hot, vn v lao ng c ton dng, cn trong ngn hn th sn lng thay i, gi c cng nhc, vn v lao ng cha c ton dng) c th thy: (a) Trong di hn, t l tit kim nh hng rt nh n thu nhp v tng trng. Do cc nguyn nhn sau: Tit kim chuyn thnh vn v c sut sinh li gim dn (iu ny minh ha bng dc gim dn ca f(k) trong m hnh Solow y = f(k), trong y l sn lng/ngi v k l vn/ngi); t l tit kim tng 10%, th sn lng bnh qun u ngi cn bng tng khong 3%; Tc hi t v trng thi cn bng rt chm. Ch c tit kim v tin b cng ngh mi tc ng mnh n tng trng di hn; (b) Trong ngn hn, t l tit kim lm gim sn lng. Tuy nhin, tit kim c th lm tng sn lng, nu ngun vn tit kim c chuyn sang u t thng qua h thng ti chnh (im cn bng mi mc sn lng cao hn, khi u t tng ln). (3) ng gp ca xut khu i vi nn kinh t nhn chung c th thy cc kha cnh nh sau: (1) C th gii phng c thng d cung hng ha v dch v trong sn xut mt ngnh c th; (2) M rng sn xut trn quy m ln, cho nn tn dng li th kinh t theo quy m; (3) Xut khu c th chng ta c ngoi t v tng kh nng nhp khu, thc y nhanh qu trnh CNH v HH; (4) Xut khu m ra cng n vic lm v thu nhp (ngi dn, doanh nghip v chnh ph); (5) Xut khu khai thc ti a li th so snh ca quc gia v v th m lm tng phc li x hi; (6) Xut khu a hnh nh, uy tn v thanh th Vit Nam ra nc ngoi; (7) Xut khu lm cho hng ha v dch v Vit Nam theo chun quc t v qu trnh xut khu l qu trnh hc hi qua cch lm; (8) Khuynh hng tit kim bin ca khu vc xut khu cao nht nn kinh t. Xut khu cn lm tng c khuynh hng tit kim bin ca cc ngnh c lin quan hay h tr cho xut khu; (9) Xut khu buc hng ha v dch v trong nc bn theo gi th gii, m gi th gii l gi m (shadow price) l mc gi c tnh chi ph t nhn v chi ph ngoi tc sn xut, phn phi v tiu dng, t s lm cho ngun lc trong nc ngy cng s dng c hiu qu hn. Ti liu tham kho: Bo co ca chnh ph Vit Nam (2008). Gii php nhm ngn chn suy gim kinh t, duy tr tng trng kinh t v m bo an sinh x hi , Bo co s 191/BC CP, Gi y Ban Thng V Quc Hi, H Ni. Maurice Basl v cc tc gi (1988). Histoire des penses esconomiques Les fondateurs. Dch bi Chu Tin nh & L Din (2000). H Ni: Nh xut bn Khoa Hc. N. Gregore Mankiw (1994). Macroeconomics Second edition. Dch bi Nguyn Vn Ngc v cc tc gi (1996). H Ni: Nh xut bn Thng K. Naoyuki Yoshino & Masaki Nakahigashi (2000). Economic effect on infrastructureJapans experience after Wolrd War II. JBIC Review. Special Issue (No.3), pp.3-19. Olivier Blanchar (1999). Macroeconomics. Second Edition. US: Prentice Hall Inc.

Paul Krugman (1999). Thinking about The Liquidity Trap. [online] Truy cp ti: Code:
http://web.mit.edu/krugman/www/trioshrt.html

[truy cp vo ngy 04/04/2009]. Wikipedia. The General Theory of Employment, Interest and Money. [online] (truy cp ngy 19/03/2009) Truy cp ti: Code:

http://en.wikipedia.org/wiki/The_Genera

... _and_Money [truy cp vo ngy 24/03/2009].

Footnote (**) Ph Trng Khoa Kinh T Pht Trin, i Hc Kinh T TP HCM; ging vin thnh ging i Hc Humboldt, Cng Ha Lin Bang c t thng 04 n thng 10 nm 2009, theo chng trnh Erasmus Mundus. (1) Kenyes cho rng khng th b ng ch i nn kinh t t hiu chnh c c sn lng tim nng v mc nhn dng ti a trong di hn, bi v trong di hn chng ta s cht ht. (2) Gii php kch cu c th s dng m hnh vo ra (Input Output model) ca Wassily Leontief. l mt bi vit khc ca nhm chng ti. (3) Trong K, L, r v w ln lt l chi ph v vn, chi ph v lao ng, gi ca mt n v vn v gi ca mt n v lao ng. (4) Ngng tr (stageflation) trong nn kinh t l tnh trng nn kinh t va c lm pht va c suy thoi, mt s nh kinh t gi tnh trng ny l lm suy. (5) Tit kim ph thuc rng buc gia kh nng tit kim (ability to save) (kh nng ny li ph thuc vo thu nhp, mc tng trng trong thu nhp v s phn phi trong thu nhp) v mun tit kim (willingness to save) ( mun ny li ph thuc vo li sut, h thng ti chnh). (6) Ngi vit bi ny bit hin nay Vit Nam hng lot cc doanh nghip gim tin lng v sa thi nhn vin. Mt s ln nhn vin phi lm vic trong tnh trng mc lng thp v h khng th tm kim cng vic mi trong thi im suy thoi, c th l ngnh ngn hng, bt ng sn, chng khon, xut nhp khu v mt s ngnh cng nghip khc. Tnh hnh ny lm cho vn suy thoi cu nghim trng hn. (7) T l ni a ha l mt ch tiu ca cc ngnh cng nghip Thi Lan, bn cnh cc ch tiu v gi tr tng sn lng, kim ngch xut khu (thnh phm v bn thnh phm). (8) Chng ti s dng nh vy bi v: D tr ngoi hi Vit Nam thuc loi thp, thm ht ngn sch, hiu qu nn kinh t thp (ICOR = 4,9 nm 2008), chi ph giao dch cao v n phi tr gia tng. [RIGHT]

Cm nang d hi tho dnh cho dn kinh t hc

y l quyn cm nang d hi tho dnh cho dn kinh t hc ca George Stigler ng trn Journal of Political Economy. N bao gm nhng cu bnh lun thng dng dng trong cc hi tho. Phn ln nhng bnh lun ny l lun lun ng v mnh nh gc hu ht cc din gi. Chuyn xa k rng c hai li bun cng i trn xe la. Ngi li bun gi ang hng dn ngi li bun tr ha nhp i sng li bun. C hai tin v phng ht thuc, ni c nhm li bun ang t tp tn dc. Mt ngi trong nhm ni 87, v c nhm ci ngt ngho. Ngi li bun gi gii thch rng h cng nhau phiu bt rt nhiu nn nh s cc truyn ci ca h. Ngi li bun tr mun nhp hi nn hi lu nh bo ni 36. Nhng tt c u im lng. Ngi li bun gi vi vng ko ngi tr ra ngoi v gii thch rng h nghe truyn ci ri. (Trong mt d bn khc, ngi li bun tr c bo rng anh ta k chuyn d qu.) Cc nh kinh t hc cng i y i tham d rt nhiu hi tho. V khng c l do g m h li khng s dng mt cm nang cho phn tho lun cc bo co ca din gi. Sau y l mt danh sch cc bnh lun c nh s, ging nh nhng truyn ci c nh s trong truyn ng ngn k trn. M U A Bi vit gii thiu rt y v l thuyt, nhng tht tic khng a ra c vn g mi. B Bi vit gii quyt xut sc vn n t t ra, nhng ng tic vn l hon ton sai lm. C Tht ng tic l s uyn bc v n lc ca tc gi i lc hng. D Ti khng chuyn v lnh vc ny, do nhng nhn xt ca ti s kh rt r. Tuy nhin ngay c mt ngi mi vo ngh cng c th tm thy rt nhiu im tranh ci vi bi vit ny. E Ti hon ton c th thng cm vi tc gi. Mi cho n hai nm trc y ti vn gi cch suy ngh ging nh anh ta. F Tht tt khi c nghe kin ca ngi ngoi ngnh. Lun lun c c hi cho nhng quan im ca ngi mi, mc d nhng quan im ny thng thng l, cng nh trng hp din gi ca chng ta, ti khng nh li ch ca phn cng lao ng. G Bi vit c nhiu im mi m v th v. H Ti ch mi nhn c bi vit khi n y, mc d tc gi ha gi cch y ba tun. BNH LUN 1 Adam Smith ni iu ny ri. (Ci ny t thi xa xa ngi ta bit, by gi ng mi bit sao?) 2 ng tic l identification problem vn cha c gii quyt tha ng trong bi vit ny. (C th a ra bnh lun ny ngay c khi khng r lm identification problem l g. Kh nng rt cao l din gi cng khng hiu, cho nn anh ta rt c th d dng tha nhn

vn cha gii quyt tha ng.) 3 R rng l phn d khng theo phn phi chun v dng hm sai. (Bi no s dng OLS u c th a ra bnh lun ny.) 4 Khi qut ha thnh l thuyt l cha cn thit giai on ny. Chng ta cn thm cc trng hp nghin cu c th. (D nhin. Khng ai quy nh bao nhiu l khi qut ha ht.) 5 Cc nghin cu tnh hung l manh mi, nhng nu khng xy dng c mt m hnh, chng ta s khng t c tin b tht s. 6 Nu nhng iu kin t c tnh trng ti u l khng th tha mn, th nhng lp lun trong bi vit khng cn gi tr g na. 7 y l index number problem. (Index number problem chc chng bao gi gii quyt c. Anh nh tr li sao y?) 8 ng th phng php two-stage least square cha? 9 Kt lun s khc i nu tnh n s khng chc chn. 10 Anh cha dng hm probit sao? 11 Ti chng minh nhng kt qu anh va trnh by trong mt cng trnh cng b nhiu nm trc y. 12 Nhng phn tch trong bi vit b lm hng v tc gi khng phn bit c cc yu t tm thi v cc yu t di hn. 13 - Th trng t do tt nhin l khng th gii quyt nhng ngoi tc mt cch hon ho c. 14 S nh th no nu chi ph giao dch khc khng? 15 y l h qu ca nh lut Coase. 16 D nhin nu ng tnh n u t vo yu t con ngi, th bc tranh s thay i hon ton. 17 D nhin l cu rt t co gin. 18 D nhin l cung rt co gin. 19 Tc gi dng dao m tru git mt con g. 20 Nhng kt qu nghin cu no mu thun vi l thuyt ca anh? 21 Lp lun then cht trong bi vit khng ch l mt li lp. N hon ton sai lm. 22 iu g s xy ra nu anh m rng phn tch cho giai on sau (hoc trc )? 23 L thuyt ny gi nh cc c nhn v k qu mc n ni n khng th gii thch hnh vi ca nhng con ngi tht. (Rt hu hiu phang nhng mn ca neoclassical economics.) 24 Nhng c nhn y m trong m hnh n tng ny nn c thay bng nhng c nhn ti a ha tha dng . (Mun lt trng phi chnh thng h? H?) 25 Bc c vp phi vn g khi nghch o singular matrix khng? ( hnh nh singlular matrix khng nghch o c th phi.) 26 Khng may l tc gi chn nhm gia M1 v M2. 27 iu ng trn l thuyt, nhng khng th p dng trn thc t. (Dng cu ny nhiu vo!) 28 Tc gi r rng vn cn tin rng c mt ba tra min ph. 29 Vn ny khng th gii quyt bng phng php cn bng ring phn. Phi gii quyt n bng m hnh cn bng tng th. 30 Bi vit b tri cht bi l thuyt tn c in, v v vy b qua nhiu kha cnh trn thc t.

31 Kt qu nghin cu da vo gi nh rng s thch khng thay i. Nhng ai cng bit l s thch chc chn s thay i. (y l la chn s 1 cho nhng bi dng hm utility.) 32 Vn y l quyn s hu cha c xc nh r rng. Stigler, G. 1977. The Conference Handbook. Journal of Political Economy 85(2): 441-3.

Nh kinh t hc no c tm nh hng ln nht?

Tp ch kinh t Eco Journal Watch (Volume 8, Number 2, May 2011) ng mt bi vit cho bit thng tin v cc nh kinh t hc no c tm nh hng nhiu nht, cc tp ch chuyn ngnh kinh t hc no c uy tn nht v cc blog kinh t hc no c quan tm nhiu nht. Bi vit ny c ta Economics Professors Favorite Economic Thinkers, Journals, and Blogs (along with Party and Policy Views) c thc hin bi William L. Davis (GS Kinh t hc ti University of Tennessee at Martin), Bob Figgins (GS Kinh t hc ti University of Tennessee at Martin), David Hedengren (Nghin cu sinh ti George Mason University), v Daniel B. Klein (GS Kinh t hc ti George Mason University). Mc tiu Bi vit ny nhm mc tiu tr li c cc cu hi ch yu sau: (1) Ai l nh t tng kinh t c ch nhiu nht, c th trong cc nhm sau? - Cc nh kinh t hc trc th k 20 - Cc nh kinh t hc t u th k 20 n nay nhng khng cn sng - Cc nh kinh t hc hin ti (ang sng): trn v di 60 tui (2) Tp ch (chuyn ngnh) kinh t hc no c uy tn nht? (3) Blog kinh t hc no c quan tm nhiu nht? Tin hnh kho st Thc ra, bi vit ny c thc hin da trn mt cuc kho st cc gio s dy kinh t hc ti Hoa K. Danh sch ngu nhin c nhm nghin cu to ra gm 2000 gio s kinh t hc (gm c gio s chnh, ph gio s, gio s ngh hu nhng vn nm trong danh sch ging dy danh d ca Trng/Khoa). S gio s c kho st t mt Trng/Khoa s c tnh ton theo t l quy m ca n vi quy m chung ca 300 Trng/Khoa (2000 gio s). Sau khi pht phiu kho st n cc i tng kho st ti 300 Trng/Khoa kinh t, s phiu hp l m nhm nghin cu nhn li c l 299 (chim khong 15.2%, t l c tnh sau khi loi tr nhng phiu b bu in tr li). L gii v sao t l tr li li thp nh vy, nhm tc gi a ra ba nguyn nhn sau: (i) bng kho st gm c 6 trang v cc cu hi mang tnh trit l v kh phc tp; (ii) hi v quan im v la chn chnh sch; v (iii) cc nh kinh t hc dng nh khng nhit tnh i vi vic tr li kho st. Kt qu kho st

(1) Ai l nh t tng kinh t c ch nhiu nht? (a) Cc nh kinh t hc trc th k 20 Th t cc nh kinh t hc trc th k 20 c tn vinh nhiu nht nh sau: Th nht: Adam Smith Th hai: David Ricardo Th ba: Alfred Marshall (b) Cc nh kinh t hc t u th k 20 n nay nhng khng cn sng Th t cc nh kinh t hc c vinh danh nhiu nht trong giai on ny l: Th nht: John Maynard Keynes Th hai: Milton Friedman Th ba: Paul Samuelson (c) Cc nh kinh t hc hin ti (ang sng) - i vi nhm cc nh kinh t hc trn 60 tui hin ti (ang sng) th th t bu chn nh sau: Th nht: Gary Becker Th hai: Kenneth Arrow Th ba: Robert Solow - i vi nhm cc nh kinh t hc di 60 tui hin ti (ang sng) th th t la chn nh sau: Th nht: Paul Krugman Th hai: Greg Mankiw Th ba: Daron Acemoglu (2) Tp ch (chuyn ngnh) kinh t hc no c uy tn nht? Th t cc tp ch c cc gio s dy kinh t hc ti Hoa K (theo mu kho st) c nhiu nht l: Th nht: American Economic Review Th hai: Journal of Economic Perspectives Th ba: Journal of Political Economy (3) Blog kinh t hc no c quan tm nhiu nht? Th t cc blog kinh t hc c quan tm nhiu nht l: Th nht: Greg Mankiw Th hai: Marginal Revolution Th ba: Paul Krugman Ti liu tham kho: Davis, W. L., Figgins, B., Hedengren, D., & Klein, D. B. (2011). Economics Professors Favorite Economic Thinkers, Journals, and Blogs (along with Party and Policy Views). Eco Journal Watch , 126-146.

Tp tin nh km DavisMay2011.pdf Favorite Economists, Economics Journals and Economics Blogs (393.6 KiB) ti v 65 ln.

Adam Smith l mt nh trit hc v l mt nh kinh t chnh tr hc ngi Scotlen. ng ni ting bi cun sch "Ngun gc ca ci ca cc quc gia" The wealth of nations (1776) y l mt trong nhng tc phm ra i sm nht v ni ting nht v thng mi v cng nghip, c cng nhn l c ng gp to ln cho cc nguyn l kinh t hc hin i. Adam Smith kch lit phn i ch ngha trng thng v ng h cho t do thng mi, v chnh iu ny l mt thch thc i vi nhng hng ro thu quan bo h ng thi. Adam Smith i khi cn c coi l cha ca thng mi hin i trong nn kinh t ton cu. Hy th tng tng xem cuc sng ny s t nht v nhp sng ny s chm ri bit bao nhiu nu hot ng ngoi thng b ngn cm. Vo giai on cui i, phn ln cc bn tho ca Smith b hy, ch cn li mt s tc phm, v th chng ta khng c c hi chm n cc tc phm cui cng ca ng. Dowload: