Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
FUNKCIJOS RIBA
Apibrimas. Funkcijos y=f(x) riba vadiname tok pastov skaii b, prie kurio be galo artja
funkcijos reikms, kai argumento reikms be galo artja prie kito kokio nors
pastovaus skaiiaus a.
lim f ( x ) = b
xa
Funkcija gali turti rib arba jos neturti. Jei riba egzistuoja, tai ji vienintel.
Rib savybs
1. lim ( f ( x ) g ( x )) = lim f ( x ) lim g ( x )
xa
xa
xa
2.
3.
lim cf ( x ) = c lim f ( x )
4.
5.
xa
xa
xa
lim
xa
xa
xa
f(x)
=
g( x )
lim f ( x )
xa
lim g ( x )
, jei lim g ( x ) 0.
xa
xa
lim ( f ( x )) = lim f ( x )
xa
xa
RIB SKAIIAVIMAS
Galimos rib reikms
0
=0
a
a
=
0
=
a
a
=0
0
=0
a0 = 0
a =
a+0 =a
a+=
=
0
PAVYZDIAI:
2
2
lim (x x + 8 ) = 4 4 + 8 = 20.
x4
2 x x 3 4 2 ( 2 ) ( 2 ) 3 4 4 + 8 4
0
= 0.
=
=
=
lim
x2
22
4
4
x 2
VILMA JAKUBAUSKIEN
KVK, TF
MATEMATIKA
lim
8
x6
8
= 0.
0
0
00
PAVYZDIAI:
x2
2
lim
x 2x + 5
1 + 3x2
lim
x 8 x + 55
x + 9 9x4
2x
x2 x2 =
= = lim x
lim
1
3x2
x
x
+ 2
2
x
x
x
3
= =
lim
x4
x
x4
8x3
x4
9
x4
55
x4 =
9x4
x4
2
5
+ 2
10 +0 1
x x
=
= .
1
0+3
3
+3
2
x
lim
55
x 3 x 4 = 0 0 + 0 = 0.
9
0+09
+
9
3
4
x
x
x3
1
IIII.. Jei skaitiklyje ir vardiklyje yra daugianariai, sira x reikm, gauname neapibrtum ,
0
tai daugianarius iskaidome daugikliais ir bendruosius daugiklius suprastiname. Skaidymui
daniausiai naudojamos ios formuls:
Greitosios daugybos formuls
( a + b )( a + b ) = ( a + b ) 2 = a 2 + 2 ab + b 2 ,
( a + b )( a b ) = a 2 b 2 ,
( a b )( a b ) = ( a b ) 2 = a 2 2ab + b 2 ,
( a b ) 3 = a 3 3a 2 b + 3ab 2 b 3 ,
( a b )( a 2 m ab + b 2 ) = a 3 b 3 .
VILMA JAKUBAUSKIEN
KVK, TF
MATEMATIKA
Skaidymas dauginamaisiais
ab ac = a( b c ) ,
a 2 2ab + b 2 = ( a b ) 2 ,
a 2 b 2 = ( a + b )( a b )
2
PAVYZDIAI:
lim
x 2 + 2 x 15
x2 9
x 3
lim
x 0
( x 3 )( x + 5 ) =
(x + 5 ) = 3 + 5 = 8 = 4 = 1 1 .
0
= = lim
lim
3
0 x 3 ( x 3 )( x + 3 ) x 3 ( x + 3 ) 3 + 3 6 3
x (3 x )
3 x
30 3
0
=
=
=
=
= .
lim
lim
2
5+0 5
5 x + x 3 0 x0 x 5 + x 2
x0 5 + x
3x x2
(x 3) x 2 + 3 x + 9 =
x 2 + 3 x + 9 3 2 + 3 3 + 9 27
1
0
=
=
=4 .
=
=
lim 2
lim
0 lim
( x 3 )( x + 3 )
x+3
3+ 3
6
2
x 3
x 3 x 9
x 3
x 3 27
0
, tai naikiname iracionalum tame reikinyje, kuris lygus 0. Analogikai
0
PAVYZDIAI:
lim
x 0
4 + x 4 x 0
= = lim
x
0 x 0
( 4 + x) ( 4 x)
= lim
x( 4 + x + 4 x )
2
x 0
( 4+ x +
4x
)=
= lim
)( 4 + x +
x( 4 + x + 4 x )
4+ x 4x
(4 + x ) (4 x )
x 0
= lim
4+ x + 4x
1
= .
2
4+0 + 40
x 0
x
2
VILMA JAKUBAUSKIEN
KVK, TF
= lim
x 0
4x
)=
2x
( 4+x +
4x
)=
MATEMATIKA
x1
0
= = lim
x 1 0 x 1
lim
x1
= lim
x1
lim
= lim
( x 1)(
x1
x1
x +1
= 1 + 1 = 2.
1
x + 2 x = [ ] = lim
x+2 x
) = lim (
x
)(
x+2 + x
x+2 +
2
2
= = 0.
x+2 + x
x
x+2 x
x+2 +
)=
lim x = 1
x 0
Trigonometrini funkcij rib skaiiavimui naudojamos formuls:
sin 2 + cos 2 = 1
sin 2 = 2 sin cos
cos 2 = cos 2 sin 2
sin = sin 2
cos = cos 2
= 2 sin
= cos 2
cos
sin 2
PAVYZDIAI:
sin 5 x
lim sin 2 x = [daliname skaitikl ir vardikl i x] = lim
x 0
x 0
lim
x 0
sin 5 x
x =
sin 2 x [dauginame
x
5 sin 5 x
1
5
5x
= =2 .
2 sin 2 x 2
2
2x
VILMA JAKUBAUSKIEN
KVK, TF
MATEMATIKA
tgx
sin x
sin x
1 cos 2 sin 2
1 cos 2 + sin 2
1 cos x
2
2
2
2 =
= lim
= lim
lim
2
2
2
sin 2
= lim
+ sin 2
2 sin 2
= lim
2 sin
sin
2 = 2 = 1.
22 2
2 2
2
2
= lim
0
sin 8 x + 4 x
sin 8 x
4x
8 sin 8 x
= lim
+ lim
= lim
+ lim 4 = 8 + 4 = 2.
x
x
8x
x0
x 0 x
x 0
x 0
lim
x0
1 + sin x 1 sin x
= lim
x
x0
lim
x0
= lim
x 0
1 + sin x 1 + sin x
= 2 lim
x 0
lim
=
( 1 + sin x +
sin x
( 1 + sin x +
cos x sin x
=
cos 2 x
1 sin x
1
lim
x
)( 1 + sin x +
x ( 1 + sin x + 1 sin x )
x0
1 sin x
1 sin x
2 sin x
= lim
( 1 + sin x +
cos x sin x
cos 2 x sin 2 x
1 sin x
= 2
x
4
( 1 + sin x
1+ 0 + 10
1 sin x
)=
2
= 0.
1+ 1
cos x sin x
x
4
cos + sin
4
4
1
2
2
+
2
2
VILMA JAKUBAUSKIEN
KVK, TF
1
2
2
.
2
)=
MATEMATIKA
PAVYZDIAI:
lim (1 + 3 x )
1
x
x 0
x 0
3x 1
lim
1
x
x 0
1
x
lim 1 4
x 0
= lim (1 + 3 x )
1
4
3x
= lim (1 + 3 x )
x 0
3x 1
1 x =
e3 .
x
= lim 1 +
x 0
4
x 1
lim
4
x
x0
1 3x 1
3x 1 x
4 x 1
x 4 x
= lim 1 +
x0
4
x 1
4 x
x
x
x
2
x+1
x + 1 ( x 1)
= lim 1 +
1 = lim 1 +
= lim 1 +
=
x 1
x1
x1
x
x
x
x1 2
2x
lim
x
2 x1
x1
2
2
2
=e .
== e
= lim 1 +
1 +
lim
x 1
x 1 x
x + 1
lim x 1
x
VILMA JAKUBAUSKIEN
KVK, TF