1.

Contextualizacin: Este proxecto de animacin a lectura, forma parte fundamental do traballo que realicei en Prcticum II, no colexio CEIP Sto Estevo de Parga, no curso escolar 2011/2012, levado a cabo con 10 nenos e nenas de 5 anos. O centro, est situado nun pobo rural da provincia de Lugo, que vive fundamentalmente da actividade agrcola e gandeira. Ten unha matrcula moi baixa, posto que conta con 51 alumnos matriculados, 9 mestres entre especialistas e o de relixin, unha conserxe e unha cocieira. A aula, est ordenada por recunchos de xogo, entre os que se encontra a biblioteca, onde se poden atopar contos de diversa ndole: con letra ou sen letra, grandes e pequenos en canto a formato, de tela ou de cartn polo que os nenos e nenas desta aula, estn moi familiarizados cos contos.

2. Fundamentacin terica: 2.1. Importancia da lectura nas primeiras idades: Na sociedade actual, de mxima importancia o fomento da lectura, debido papel que xoga o texto escrito a partir das novas tecnoloxas, e a perda progresiva da cultura oral do noso pas. Por iso, necesario, levar a cabo dende as escolas, programas que, ademais de ensinar a ler s mis pequenos, propicien un hbito lector, que mellore as relacins co medio que o rodea. Polo tanto, deberanse conseguir lectores competentes, que sexan capaces de descodificar textos e emitir xuzos crticos sobre o tema lido, e poder adquirir coecementos a partir de toda esa informacin da que dispoemos a travs da rede, rexeitando todos os datos que non son de interese ou que consideramos que non son realmente fiables. As, a partir dos libros ou contos que lemos dentro da aula ou nos fogares, axudamos neno proporcionando gran cantidade de vocabulario, valores e por suposto, a capacidade de comezar a comprender e reflexionar, mediante d iversas historias

fantsticas, facendo xuzos sobre o que ocorre s personaxes reflectidos na narracin, ou mediante os contos ilustrados, a prestar atencin e crear eles mesmos a propia historia. De este xeito, debemos conseguir que o neno observe, analice o que estamos a ler, recorde o que se conta na historia, saque as sas propias conclusins e reflexione sobre o tema que se est a tratar no momento e a partir das conclusins que sacou previamente. Os contos, tamn abren para o neno, novas portas a mundos imaxinarios, polo que debemos familiarizalos cos libros, e polo tanto, no momento inicial, cos contos, e aportar momentos de deleite coa narracin ou, cando menos, coa lectura de contos adaptados e acordes idade do alumnado. De este xeito, axdase desenvolvemento da linguaxe, da intelixencia, da comprensin lectora, da creatividade, a sa personalidade e a promocin da sa autoestima. Polo tanto, de suma importancia que o conto debe fascinar neno, tocando o propio interior do neno, para motivalo a crear as sas propias historias, tanto escritas como narradas de forma oral, para espertar e fomentar a creatividade do neno. A pesar disto, a tradicin de contar historias no fogar, est en declive, inda que o conto oral exerce un influxo moi forte sobre o neno, debido misterio da palabra, que se substite pola televisin. 2.2. Os contos: Os contos, son principalmente unha obra de arte que nos permiten ensinar s nenos diversos temas de interese, e de forma que eles logren entendelo, sen necesidade de moito esforzo, xa que se poden crear historias para explicar, dende a creacin da terra ata a conversin dun verme nunha bolboreta, ou as diferentes culturas existentes no mundo. Antonio Ventura en La importancia de leer en casa deca as: Cuando una maestra de educacin infantil est contando un cuento a sus alumnos, no solo est relatando una historia divertida o triste, est enseando conceptos que tienen que ver con la lengua, procedimientos que atae n al proceso de comprensin y unos valores determinados contenidos en el libro.

Ademais, o conto serve como mtodo de alfabetizacin para o neno, a partir da lectura oral dentro do mbito familiar e escolar, apoiado pola idea de que cando o neno sabe cal a funcin dese aprendizaxe, ser mais accesible para el, de xeito que, si sabe que aprendendo a ler pode ler de forma autnoma, seralle mais fcil. Incluso, os contos, pdense empregar para difundir unha serie de valores e unha educacin integral, necesaria nas primeiras idades, para poder introducirse na sociedade na que vive. 2.2.1. A diferenza entre ler e contar un conto: Ler e contar un conto, son termos vencellados, pero que sen embargo, teen unhas caractersticas totalmente diferentes. A lectura dun conto, caracterzase por atar lector, dicir, est ligado historia que se est a narrar no libro, e polo tanto, est limitado. Mentres que o narrador, libre de interpretar o conto e de cambiar a historia para dar mis emocin que est a contar. Narrar, polo tanto, da liberdade para expresarse abertamente, podendo transformar a historia inda que non se semelle orixinal; expresividade que se aporta a partir da narracin e non da lectura, mediante os ollos, a boca, as mans, o corpo e a voz; recreacin que se persegue narrar; a atencin do neno, sempre se consegue de xeito mis sinxelo si se pode personalizar a maneira na que se conta a historia; espontaneidade para atopar o pracer do neno; emotividade e sensibilidade que se consegue coa presenza do narrador; a personalidade do narrador, facilita a espontaneidade e a expresin sonora pode apoiarse con outros soportes, como marionetas, imaxes, etc. 2.2.2. Que pautas se deben seguir para a eleccin de contos infants? En primeiro lugar, debemos coecer s nenos, xa que cada neno un mundo, incidindo nos seus intereses. Temos que coecer os libros, para mostrar neno moitas visins diferentes e mundos variados, lndolles dende idades tempers para que comecen a sentir os libros antes de saber ler. Fomentar a adquisicin de libros para a casa, para que se acostume a ter os libros como un obxecto comn na sa vida dende moi pequeno. importante, ademais, falarlles de libros en diferentes momentos, e transmitirlles a nosa emocin e gusto pola lectura. Debemos fiarnos das caractersticas estticas do

conto, xa que se nos gusta a primeira vista, pode ser un bo libro, pero tamn os libros austeros, poden ser boas lecturas. Os contos, non so serven para ler, senn tamn para observar as imaxes, sentir, pintar e escoitar, podendo xogar de diversas maneiras. Debemos inculcar a necesidade e a importancia de compartir libros e lecturas con compaeiros e amigos, para unha nova visin e novas expectativas dentro da gran variedade de libros. Finalmente, dbese aclarar que un libro infantil, sempre un bo libro, que gusta a calquera franxa de idade, e do que se pode disfrutar en calquera momento. 2.2.3. Cmo se debe contar un conto? Antes de comezar a contar un conto, o narrador, debe ter asimilado o conto, para poder transmitir s ontes o caracterstico de cada unha das obras, a sa esencia, e que poidan gozar dela dende principio a fin, e de certa maneira, poidamos transmitir o gusto pola lectura, aspecto moi importante sobre todo de cara alumnado. Dbese elixir sempre unha obra de interese propio, e non sarse nunca dos lmites permitidos para o narrador, creando unha relacin entre narrador e onte necesario para o disfrute da historia que se est a ler no momento. Dar un toque persoal, de gran axuda para o deleite de todos, e sobre todo, tomarse en serio o relato que se est a narrar. En canto narracin nunha aula, dbese dispoer s nenos en forma de semicrculo de maneira que exista un acercamento fsico entre alumnado e mestre. moi importante, silencio antes, durante e despois da narracin e manter esperto o interese do neno no que se est a narrar. 2.2.4. Mis al da lectura dun conto La Voz de Galicia, do mrcores 14 de decembro, publica un artigo sobre o fomento da lectura, baixo o titular Hablando de Libros, que se basea na importancia, dentro das actividades de hbito lector que se levan a cabo nas aulas, de falar sobre o que se acaba de ler, e reflexionar sobre o que ocorre na historia. Para iso, establcense unhas pautas para poder levar a cabo esta tarefa, tales como:

Comezar a conversacin con unha boa pregunta, obriga neno reflexin, e provoca un interese por saber mis sobre o tema a tratar, querendo indagar aqueles aspectos que non puideron quedar claros no momento ou que poden sar a raz da lectura. Buscar os puntos de interese dos nenos, xa que os libros poden tratar mis dun tema vez, entre os cales, pode haber algn interese persoal dalgn dos alumnos da aula, dos que podemos sacar proveito. Dirixe as preguntas para dar sentido historia, dicir, para que os nenos poidan aclarar todos aqueles puntos da trama e cheguen a entender o tema central da historia sen dificultades, debendo reformular as preguntas, se non se entenden, podendo engadir adxectivos. importante facer conexins persoais coa historia, a xudando neno a relacionar o que se leu coa propia experiencia e vida persoal; e ter paciencia sen esgotar neno con preguntas precipitadas, aclaracins ou correccins, senn deixando que o neno se exprese coas palabras axeitadas. Escoitar un factor necesario, dando tempo suficiente neno para que poida responder como mellor lle pareza e deixando que encontre as palabras que considere mis convenientes. Todas as respostas son boas e vlidas, xa que o importante dar p a conversar e comparar os diferentes puntos de vista, considerando diversas opinins. Dar p a que se poan de manifesto as propias opinins sobre o tema e sobre o libro en s, e sobre todo, non limitar a conversa, xa que o tempo ven dado polo transcurso do debate, e non se debe intentar chegar a un punto concreto, o importante expresarse e chegar reflexin. 3. Experimentacin: 3.1. Traballo mediante contos: Na mia proposta de traballo, ademais dos libros que estn expostos e sa disposicin na aula, intentei introducilos un pouco mis al no tema, acudindo un da semana biblioteca do centro, para que viran outros libros e contos, e que puideran vivir outra situacin de traballo, como o silencio dunha biblioteca.

Tamn tentei que mostraran interese, pedindo que cada un deles, trouxera o seu conto preferido, para poder presentarllo s seus compaeiros e lelo entre todos, para comentar un pouco o seu contido entre todos, e facer unha reflexin final, no caso de que nos estea mostrando un valor ou comportamento en concreto. Introducn contos que considerei interesantes para traballar na aula, en diversos formatos: papel, arquivos PDF, contos interactivos e videocontos. As, puiden dar a coecer diversas maneiras de poder traballar un conto, e que chegaran a gozar cunha actividade tan bsica e fundamental como a lectura. 3.1.1. Obxectivos: O obxectivo fundamental deste traballo, a introducin do alumnado na literatura infantil mediante a toma de contacto dos nenos con libros e contos variados, para poder lograr obxectivos mis especficos tales como a contribucin a unha mellora na expresin e enriquecemento do vocabulario, acercndolle a linguaxe escrita como medio de comunicacin. Debemos inculcar a importancia dos libros como fonte de informacin, e a posibilidade de ampliar a sa visin do mundo. Crear o hbito de interpretar s imaxes dos contos, e favorecer a organizacin e estruturacin de relacins espazo - temporais. Pero o mis importante, o fomento e enriquecemento do pensamento, da sa imaxinacin, da fantasa, da creatividade As pois, mediante a creacin dun conto, pretendo poer en prctica todo o que os nenos aprenderon a partir dos contos, dicir, que saiban cmo deben estruturar un conto, en canto que o texto se refire, e poidan crear unha propia historia coherente, o que implica que tean que pensar e crear unha trama imaxinaria, ademais de ter que crear os personaxes e poerlle nome. Mediante o emprego da biblioteca, pretendo non s espertar o gusto pola lectura, senn que o neno se dea de conta que forma parte das actividades relacionadas co mbito da expresin e da comunicacin, e que pose un carcter ldico, para que os nenos, non comecen a ver s libros como algo aburrido e que hai que acatar tal e como ven dado, senn todo o contrario, xa que podemos realizar diferentes actividades e xogos para disfrutar do conto.

3.1.2. Proxectos levados a cabo na aula: 3.1.2.1. A Lectura de contos. Recepcin textual e escoita activa

Dentro da lectura de contos, tratamos 3 linguas: o galego, o casteln e o ingls, para o que empregamos diferentes formatos de contos, e diferentes actividades para poder reflexionar sobre o que ocorre na historia. As pois, o alumnado, trouxo colexio cadanseu conto preferido, para poder traballar e presentrllelo s seus compaeiros, para ter diferentes formatos de contos, e motivalos en canto habito lector, para que poidan ver, que hai moitos tipos de libros e moitos mundos fantsticos e reais plasmados neles. A continuacin, farei unha pequena reflexin sobre cada unha das lecturas traballadas: Casteln: A maiora dos contos traballados na aula, estaban escritos en casteln, debido a que, tras a peticin de traer os libros de maior interese para os nenos, s un alumno trouxo un libro en galego. Os contos que trouxo o alumnado foron: Coco aprende a leer. Ricitos de oro. Mi libro dorado: animales del mundo. Pinocho. Hasta la lnea de meta: Cars. Da de lluvia: los cuentos de Gus y Ben. Cars. El len.

Ya llega Noddy: alerta en la ciudad de los juguetes. La pelcula de Tigger.

O principal fin de esta tarefa, que cada un dos nenos, de a coecer o seu libro preferido, e poida compartir cos seus compaeiros o gusto pola lectura, podendo favorecer o hbito lector. Contos propostos: La vaca que puso un huevo. Trtase dun conto en formato PDF, que pretende animar lector mediante unha historia fantstica e divertida, e contribur hbito lector do neno. El Arca de Lul. Mostra a historia dunha tartaruga que sae intemperie para rescatar s seus amigos dunha inundacin producida no monte. Serve para traballar o valor da amizade e compaeirismo. El cazador de Gallinas. Conta a historia do raposo, que rouba a unha galia, cal pensan que van comer, pero que finalmente se fan amigos. Tamn serve para traballar o valor da amizade, e das aparencias, xa que non todo sempre como parece. De que color son los besos?. Conta a historia dunha nai e o seu fillo que, tras a pregunta de que color son los besos?, desencadea unha serie de imaxes fantsticas, pero que mostran o cario e o apego dunha nai seu fillo. En forma. Narra a historia dun hipoptamo que o que mis lle gusta correr, e por iso, nunca se rende a pesar das crticas que recibe doutros animais da selva, nin tampoco tras as cadas. Serve para mostrar alumnado a importancia da perseverancia para alcanzar un determinado fin, e non darse por vencido. A que sabe la luna. Conta a historia dun grupo de animais, que intentan chegar la para saber a que sabe, e para iso, deben

traballar en equipo, para facer unha gran torre que chegue la. Serve para traballar o compaeirismo e a importancia do traballo en equipo ou grupo, para poder alcanzar certos fins. Galego: Contos do alumnado: O alumnado, s trouxo un nico conto en galego, Os Bolechas van en caravana. Contos propostos: Avoa, xa non ests soa. Trata a historia dun neno que pasa a sa primeira estancia fra da casa, xa que vai visitar sa avoa. Serve para falar sobre o tema dos avs e do cario cara as persoas maiores. O cazo de Lorenzo. Conta a historia de Lorenzo, un neno que arrastra un cazo, o cal o fai diferente s demais. Pareceume interesante e a vez importante introducir este conto, posto que, no colexio hai dous nenos con necesidades educativas especiais, unha nena con Sndrome de Down, da mesma idade que eles, e un neno con autismo. Por iso introducn este conto que ten como valor fundamental, o respecto e a axuda s demais. Os oficios de Xan. Narra a historia dun neno que indica a profesin que exerce en cada unha das accins da sa vida coti. un conto fantstico que xoga coa imaxinacin do neno, para que poida reflexionar sobre as sas accins diarias. Elmer, outra vez. Conta a historia dun elefante de cores. Serve para tratar as diferenzas entre as persoas, pero, do mesmo xeito, o trato por igual. Unha historia fantstica. Trata dunha serie de obxectos que chocan, e acudir a un taller, convrtense en un nico obxecto.

unha historia fantstica e imaxinaria, que mostra alumnado que non hai que seguir os estereotipos, senn que hai moitas formas de contar historias. A bruxa. unha historia da coleccin de Bal de monstruos, unha narracin de medo, para que poidan coecer outros estilos existentes, e poidan animarse a ler e indagar entre as diferentes opcins de lecturas. Thais e os reis magos. Trata a historia dunha nena, Thais, que vai por todo o mundo repartindo os regalos cos reis magos. un conto que me regalaron na mia infancia, moi apropiado para a poca na que estamos, e que pode motivar s nenos cara o hbito lector. Ingls: Dentro das obras que limos en ingls, est Nelly Paints a Monster, que vai explicando as caractersticas dun monstro que pinta unha nena. Para traballalo, realizamos unha fbrica de monstros, para que o alumnado, a partir das caractersticas que se van redactando no conto, poidan crear un monstro semellante de Nelly. Resultou ser unha actividade moi motivadora, que axudou s nenos a aclarar conceptos vez que xogaban cun libro. 3.1.2.2. Producin textual: a creacin dun conto propio

Como fo central, propuxen a creacin dun conto propio do alumnado, para poer en prctica todos os coecementos que se consolidaron a partir da lectura e do traballo con contos, e a maiores, que se poida fomentar a imaxinacin e a creacin por parte do neno. Para poder explicar con detalle o desenvolvemento deste proxecto, creo conveniente dividir o proceso en partes detalladas, para reflectir cada unha das partes que levamos a cabo. Cabe destacar que, todas as eleccins fixronse en consenso e por maiora absoluta.

10

 Tema central da historia: Para a eleccin do tema da historia, os nenos, deron varias opcins, pero en vista de que s un par delas se repetan, tivemos que facer unha votacin entre os animais do mar e a granxa, polo que, esta ltima sau elixida. Como reflexin persoal, creo que os nenos elixiron este tema pola proximidade vida no campo, vivencia de todas esas situacins que levaron alumnado a decidirse por un tema xa coecido, e por suposto, o seu gusto polos animais e as tarefas do campo (a matanza dos porcos, o traballo coa maquinaria agrcola). Personaxes: Para este apartado, decidn que cada un dos nenos, puidera escoller un animal que puidera haber nunha granxa, para poder crear mis tarde unha historia na que apareza a sa totalidade e, que dalgunha maneira, se vexan representados no conto. Debuxos: Cada un dos alumnos, fixo debuxos de animais, de granxas, de granxeiros/as e doutros temas relacionados co campo, para poder facer unha montaxe no conto. por isto, que nas pxinas do noso libro, podemos encontrar animais e obxectos de moi diversa ndole, vez que moi caracterizados pola imaxinacin de cada un dos nenos. Creacin do texto: Para a creacin do texto, con axuda da titora, apuntamos ideas dos nenos, para, mis tarde, redactar de forma axeitada, colocando por orden as ideas que temos, para chegar a crear unha historia coherente. Ademais, buscamos un ttulo acorde co tema que escollemos previamente, e que a vez fora caracterstico e nico para o noso conto. As pois, despois de varias opcins, sau elixido A granxa Pirulera.

11

 Montaxe: Para a montaxe, primeiro os nenos, copiaron o texto para que a letra fora deles, que tiveran o maior protagonismo posible no seu conto e para motivalos en gran medida. A partir deste momento, a titora e eu, fixemos a montaxe da s imaxes e do texto, debido pouco tempo que podemos dispoer para facer esta actividade, senn sera moi interesante que os nenos participaran neste ltimo paso. E finalmente, plastificamos e encadernamos o conto para que poida quedar a disposicin dos nenos na biblioteca do centro, pero antes, ir a cada unha das casas dos autores en forma de libro viaxeiro, para que poidan ensinar nas sas casas o seu traballo e creacin. 3.2. Outros traballos: nda que me centrei principalmente no campo da animacin lectora na aula de Educacin Infantil, traballei outros aspectos da tradicin e literatura oral, tales como os villancicos e as cancins, que forman parte da lrica. En primeiro lugar, contar un pouco cal foi a mia experiencia neste campo, xa que tiven a oportunidade de traballar en varios proxectos dentro dunha mesma aula. Con motivo do nadal, os nenos de educacin infantil, estiveron preparando un villancico Los colores vamos al portal, para o cal, tivemos que traballar arreo para poder sacalo adiante, xa que lles resulta demasiado complicado memorizar unha cancin, sobre todo s mis pequenos (de 3 e 4 anos). Para iso, tivemos que preparar un baile e, o mesmo tempo que sonaba a msica no proxector, an aparecendo imaxes do que haba que cantar, para que os nenos lles resultara mis doado, e mesmo tempo, as mestras amos bailando diante dos nenos os pasos que deban memorizar para o da do festival. Ademais, tivemos que crear un vestiario para que os nenos puideran actuar vestidos de maneira semellante. Para iso, con bolsas de cores, fixmoslles un traxe e unhas

12

bonequeiras de flecos, e na cabeza levaron unha cinta de nadal de cor plateado, para dar un toque de festa de nadal. Do mesmo xeito, na aula, traballei unha cancin sobre a granxa, para poder crear un vnculo de unin entre as actividades realizadas. Para ensinarlles esta cancin, creei un conto con imaxes moi rechamantes. Polo tanto, a medida que van pasando as imaxes, os nenos teen que ir cantando a cancin, e desta maneira, mais sinxelo aprender a meloda. Ademais, tentei introducir o concepto de ritmo, para o cal teen que facer un baile, que marca unha das partes centrais da peza. 4. Referencias Bibliogrficas: 4.1. Libros: CONE BRYANT, S. (1984). El arte de contar cuentos. FABREGAT, A.M. (1993). El encuentro gozoso con los libros. Dinmicas de animacin a la lectura. FUNDACIN GERMN SNCHEZ RUIPREZ (2008). Primeros contactos con la lectura sin saber leer. Descripcin y evaluacin del trabajo con nios y nias de 0 a 6 aos en la Fundacin Germn Snchez Ruiprez de Salamanca. GARDNER, J., MYES, L. (2007). La lectura es divertida. Diez sencillos mtodos para cultivar el hbito de la lectura en los nios. LPEZ, A., ENCABO, E. Y COORD. (2004). Didctica de la literatura. El cuento, la dramatizacin y la animacin a la lectura. 4.2. Presenza na rede: DAZ MARTN, A. (2009). La importancia del cuento en la escuela. Revista digital Innovacin y Experiencias Educativas. Granada, Espaa. Mayo n18. Disponible en:
www.csi-csif.es/andalucia/modules /mod_ense/revista/pdf/Numero_18/ADOLFO_DIAZ_ 2.pdf

FUNDACIN GERMN SNCHEZ RUIPREZ (2010). Lo ms 2010. Una seleccin de lecturas. Disponible en: www.sol-e.com/bancorecursos/guias/Lo2010.pdf

13

FUNDACIN GERMN SNCHEZ RUIPREZ (2006). Gua de recursos para leer en la escuela. Dirigida al profesorado de educacin infantil, primaria y secundaria. Disponible en: www.fundaciongsr.es/wfuns/activos/texto/wfuns_informacion_0328W8zolXnwdxz5jC7I.pdf FUNDACIN GERMN SNCHEZ RUIPREZ (2007). Lectura y familia. Disponible en: www.fundaciongsr.es/wfuns/activos/texto/wfuns_informacion_0329Q27sNuAb7pM8hcwZ QUINTANAL, J. (2005). El arte de contar cuentos en el aula de Infantil y Primaria. Disponible en: http://www.cesdonbosco.com/lectura/materiales.htm MORENO, V. Lectura, libros y aniamcin. Reflexiones y propuestas. Disponible en: http://dpto.educacin.navarra.es/publicaciones/pdf/Blitz_vede_II_cas.pdf VENTURA, A. La importancia de leer en casa. Disponible en: www.pactoandaluzporellibro.com/portal/media/guia_padres.pdf 4.3. Presenza nos xornais: JACK, A.T. (2011). El placer de que te lean un cuento. La Voz de Galicia. Dic. 7. JACK. A.T. (2011). Hablando de libros. Fomento de la lectura. La Voz de Galicia. Dic. 14.

14