Hzr Orucu

Hazrlayan: Alevitische Kulturgemeinde Linz - Linz Alevi Kltr Birlii (LAKB) Kaynak: Aleviakademisi.de

Alevitische Kulturgemeinde Linz - Linz Alevi Kltr Birlii (LAKB)

Alevilikte Hzr
Hzr, bugn olduka geni bir corafyada dara denlerin, ezilenlerin, karda tipiye tutulanlarn, denizde boulmak zere olanlarn, ikence grenlerin, hastalarn, fakirlerin, yeti imdadma ya Hzr diyerek ardklar ortak bir isimdir. lmsz olduu bilinir.

Hzr; Alevilere gre, kimi zaman bir melek, kimi zaman kurtarc ve yaratcdr. Alevi kzlbalar misafiri Hzrla, Hzr da Hz. Ali ile zdeletirmilerdir. Alevi Kzlbalar. Hzr, Nebdir, (yani peygamberdir) Hzr, h- Merdan Alidir. Ya da Hz. Alinin insanlara annda yardmc olmas iin gnderdii yanbamzdaki temsilcisidir.

Hzr Kltnn izlerini Nuh Tufannda, Tevratta, Kuranda, Hz. Alinin kabrinin bulunduu Necefte, Hz. Hseyinin ehid olduu Kerbelda bulmak mmkndr. Yakn tarihimizde orta Asyada Ahmet Yesevide, Anadoluda da Hac Bekta Veli, Abdal Musa, ah Kulu, Seyyit Battal Gazi, Hamza Baba, Pir Sultan Abdal ve Dersimdeki Dzgn Babada olduu gibi Alevilerin ziyaret yerleri ve nderleri bnyeside yaatldn biliyoruz.

Bu arada Hzr inancnn Dersimden 400 yl nce g edenler araclyla Arnavutluka oradan da Makedonyann Tetova kentinde bulunan Harbti babaya kadar tadn, gelenek ve grenekleriyle balkanlarda yaatlmakta olduunu bilmekte fayda vardr. Trkiyeden 1960l yllarda igc olarak bata Almanya olmak zere, Avrupa lkelerine gnderilen Aleviler araclyla Hzrn Avrupaya ve htt Amerikaya tandn da yaamaktayz. Bugn Avrupada doup bymekte olan Alevi ocuklar Hzr yaadklar lkenin dili ile anlatyor ve yorumluyorlar. Artk Hzr bana yardm et yerine Hzr hilft mir demektedirler.

Takdir edilir ki, Hzr ad, somuttan soyuta geildiinde; koruyucu, kurtarc, yaratc, yardmc kimlii

Alevitische Kulturgemeinde Linz - Linz Alevi Kltr Birlii (LAKB)

nedeniyle; yar insan, yar melek, yar peygamber simgesi olarak karmza kabiliyor.

Hzr, toplumsal yaamda adalet ve gvencenin de sembol olmutur. Hakszla urayanlar Hzr belan - cezan - versin dediklerini ve burada hakszla urayanlarn Hzra sndklarn gryoruz.

Hzr Anadolu insan iin her zaman doru, alkan, her yerde hazr nazr, adaletli, yardmsever, dar gnde imdada annda yetien, Bilge, Ulu, Evliya veya Dervitir.

te yandan Hzrn yaad dnemle ilgili olarak eitli dnceler bulunmaktadr. Ancak, Hzrn Hz. brahim dneminde yaad Babilden g ettii tezleri ile birlikte, Sleyman peygamber dneminde de yaadn iddia edenler bulunmaktadr. Ancak, zerinde ciddiyetle durulan iddialardan biri de Hzrn Hz. Musadan ok nce, iran hkmdar Efridn dneminde yaad ve Zl-Karneynin nc kuvvetlerini ynettiidir. Bir baka iddia ise, kitabn ileriki sayfalarnda deineceimiz ve Hzrn Hz. Musa dneminde yaadn anlatan bir grmedir.

Hzra verilen deeri Fakir Edn u szlerle dile getirir: ok gnah iledim senin katnda Eri h- Merdan sen imdad eyle Kul daralmaynca Hzr yetimez Yeti Hzr Neb sen imdat eyle

Trkiyede ki Aleviler tarafndan cemlerde seslendirilen beyitlerde, Hzrn bir baka adnn da Behrz olarak dile getirildii grlmektedir. Yine ayn beyitlerde ad Behrz olan Hzrn Sryanice konutuu vurgulanmaktadr. Tanr tarafndan insanlara yardm etmek iin grevlendirilmitir. Kudste oturduuna inanlan Hzr, istedii anda istedii yerde grlebilir.

Alevitische Kulturgemeinde Linz - Linz Alevi Kltr Birlii (LAKB)

Aada Hzr hem h- Merdan Ali olarak gren, hem de dier adnn Behrz ve dilinin de Sryanice olduunu vurgulayan kr Metin Babann be ktadan oluan bir nefesini aktararak, konuya aklk getirmeye alacaz.

h- Merdan Ali Zulmet deryasn nur edip gelen Hzr-lyas h- Merdan Alidir Gariban mazlumun halini bilen Hzr-lyas h- Merdan Alidir Bir anda cevelan eder cihan Kalbi saf olann dest daman Bir ismi Behrzdur lisan Sryani Hzr-lyas h- Merdan Alidir Merdi meydan eylemektir iyi er Gafil olma karde eran sner Her grdn Hzr bilmektir hner Hzr-lyas h- Merdan Alidir Ehl-i iman eyler ikrar sebat Kendinde seyr eder sfat zat Hzr ile ien Ab- Hayat Hzr-lyas h- Merdan Alidir kr Metin baba bu demden ier Sk-i kevserle Srt geer Hzr ademde arayp seer Hzr-lyas h- Merdan Alidir kr Metin Baba

Alevitische Kulturgemeinde Linz - Linz Alevi Kltr Birlii (LAKB)

Hzr Portresi

Neb Hzr Yalvarmas boynumuza farzoldu Edeb erkn mminler arzoldu Mminin secdesi Hak niyaz oldu Yeti Hzr Neb sen imdad eyle Kim kaildir mahere kalan davaya ah Hasana au vedi Muaviye . Hseyin mrrvvet eyle canma Yeti Hzr Neb sen imdad eyle Musa Kazm ile salay veren mam Rza ile mescide giren Tak ile Nak canma gelen Yeti Hzr Neb sen imdad eyle Askerinin askerine katlan Kul olup Belh Buharada satlan l Kufe ehrinde nara atlan Yeti Hzr Neb sen imdad eyle Krklarn cemine beraber gelen Servet Muhammedin bacn alan Sancan ekip Zlfikr alan Yeti Hzr Neb sen imdad eyle Fakir Ednm der ki bu srra eren stadm Hatayi darna duran Tamuda yanar m nurunu gren Yeti Hzr Neb sen imdad eyle

Alevitische Kulturgemeinde Linz - Linz Alevi Kltr Birlii (LAKB)

Grld gibi Alevi insan Hzr her yerde yannda grmek istemitir. Yaradann temsilcisi olarak kabul etmitir. Yeti Ya Ali, Ya Nazr dr diyerek, Hz. Ali ile Hzr btnletirmitir. Hzr, Hazr ve Nazrdr diyerek, insanlarn yanl yapmalar nnde dikilmitir. Yine, Orta ve zellikle Dou Anadoluda insanlarmzn avlanmasnn gnah olarak kabul ettikleri, da keisine avclar tfeklerinin namlusunu evirdiklerinde karsnda ak sakal ile dimdik duran, hi konumadan asasn sallayarak dur diyen bilge/derviin de Hzr olduu anlatlr.

Bu blgemizde sylenen ve kulaktan kulaa aktarlarak gnmze gelen bir iirde yle denir.

Yeti Ya Hzr Hzr sen dert ve gamlarn melhemisin Denizlerin deryalarn Keleklerin gemilerin Gllerin rmaklarn Kpr ve etin geitlerin basn, klavuzusun Hzr beklenmedik ann misafiridir Dumanl-tufanl gnn kavuandr Hzr rn/izini kapatma tez yeti, sakn ge kalma

Yola kanlara Hzr Yoldan ola denilerek, Hzra elilik, rehberlik ve kollama misyonlarda yklenmitir. Htt, kore savana katlan baz Dersim askerlerin sava srasnda kar askeri gler tarafndan kuatma altna alndklarnda, Yeti Hzr dediklerinde ak sakall, asal. Bembeyaz giysiler ierisinde en nde koann, kar gleri bozguna uratan komutann, kendilerine yardmc olan bilgenin veya derviin de Hzr olduunu iddia ederler.

Htt bu blgemizde yani Dersim, Varto, Bingl, Erzincan, Elaz ve Sivasta Zazaca konuan Aleviler, zaman zaman Bizim Dilimiz Hzr Dilidir derler. Hzr iin niyaz-lokma (Hzr niyaz) piirip datrlar. Hzr yeni doan bebein, can ekien hastann baucundadr. Yola kan yolcu ona emanettir. Hzr emanetlerin bekisidir. nsanlarmz birine geici olarak bir ey teslim ettiklerinde Bu Hzr Emanetidir derler. Yine Dou Anadoluda en ar beddualarn banda Hzr kkn kazya

Alevitische Kulturgemeinde Linz - Linz Alevi Kltr Birlii (LAKB)

eklindeki bedduadr.

Hzr, Anadolu insanmz iin her zaman doru, alkan, her yerde hazr, adaletli bir bilge, Dervi, Ulu ve Evliyadr. rnein insanlarn darda olduu zaman imdada yetimediinde ise, yine insanlarmzn tepkisi ve sitemiyle de karlaabilmitir.

1937-38 Dersim olaylar srasnda zor koullarda kalan insanlarmz. annda tavr taknmayan, kendilerine yardm etmeyen Hzra ve Dzgn Babaya (Tunceli/Dersimin Nazimiye blgesinde her yl ziyaret edilen ve kutsal olduuna inanlan bir dadr) tepki gstermilerdir.

Aadaki msralarda grld gibi, kimi Alevi insan olaylar karsnda Hzrn sessiz kalmasna, tavr taknmamasna hemen tepki gstermitir. Hakszla Hzrn seyirci kalmasn hazmedemeyen Alevi insan, tepkisini en sert biimde aa vuruyor. Hzrn hep mazlumun yannda yer almasn istemitir. Hzra her yerde koruyucu ve kollayc bir misyon yklemitir.

Neredesiniz Hey gidi ulu Hzr, Baba Dzgn Bu ne hal, bu ne vaziyettir? Hzr, Hzr, Dzgn, Dzgn Neredeydiniz ? Hani Sizler Ulu kiilerdiniz ? Ayanza gelirdi niyazlarmz kurbanlarmz Kzl Elma lokmalarmz Niin dman srtnzda at oynatt? ocuklarmzn, kadnlarmzn kann aktt Derler di ki; Hzr ve Dzgn Dar gnde yetiirler Hani nerde kaldnz, niye gelmediniz?

Aleviler Hzr her zaman gnllerinde yaatmlardr. Bununla birlikte Hzr misafirleriyle btnletirmi olup, misafire Hzr misafiri diyerek hrmette kusur etmez. Misafir- Hzr ilikisini konu eden ah Hatayinin bir nefesini olduu gibi aktaryoruz.

Alevitische Kulturgemeinde Linz - Linz Alevi Kltr Birlii (LAKB)

Aleviler misafirlerini Hzrla, Hzrda Hz. Ali ile zdetirmilerdir. Konaa (eve) gelen misafir Hzr veya Hz. Ali gelmi gibi itibar ve hizmet grr. Htt Bektai babalarna verilen icatnamelerde ayende ve revendeye itam--taam (gelip gidenlere yemek yedirme) art konulmaktadr. Eskiden dergh ve tekkelerde misafirler iin zel olarak ayrlm bir miktar yiyecek bulundurulurdu. Anadolu Alevi kylerinde krsal alanda yaamakta olan, tarmla uraan Aleviler, evlerine miman (misafir) gtrmek iin birbirleriyle yarrlard. Bir eve misafir gitmedii zaman uursuzluk saylrd. nsanlarmz arasndaki inanca gre, gnein aydnlatmad, misafirin uramad evde dirlik ve birlik olmazd.

Mihman Hzrdr Misafir ak kapusunun dilidir Hzr sev kim sahibinin gldr Tanr misafiri pirim Alidir Mihmanlar siz bize sefa geldiniz Bir eve kahrola misafir gelmez alnsa rpnsa ektii bitmez arsa barsa bir yere yetmez Mihmanlar siz bize sefa geldiniz Hizmet eyle sen ki daima gele Yavan yak bizim yzmze gle Byk kk onu hep Hzr bile Mihmanlar siz bize sefa geldiniz Misafir gelir ki ksmeti bile Misafir Hzrdr zrn dile Hatayim uruyu tut ver gele ele Mihmanlar siz bize sefa geldiniz

Hzr inancnn olduka youn olarak yaatl Tunceli (Dersim)de

Hzr ad olduka sk kullanlr.

Hzr Gl (Gol Xzr), Hzr Kprs (Prde Xzri), Hzr geiti (Gavan Xzri), (Lng Xzri) ve Hzr Evi

Alevitische Kulturgemeinde Linz - Linz Alevi Kltr Birlii (LAKB)

veya mekn (Bone Xzri) vardr. Htt her ilenin bile Hzr vardr. Hozat Hzr (Xzr Xozati) veya Krmz Kpr Hzr (Xzre Prd Suri) gibi.

Alevi insan kendi inansal ihtiyalarn yine kendi karlamtr. Yukardaki rneklerde de grld gibi, her kyn, her mezrann, htt her airetin kendi Hzr vardr. Hzra verilen deer, biilen misyon aratrldka daha net ve arpc bir ekilde ortaya kmaktadr. yleki, Aleviler Allah veya Hz. Muhammet adndan ok Hzr adn kullanmaktadr.

Anadolu halk inanlarna gre, Hzr genellikle dilenci ve fakir dervi klnda ak sakall, nur yzl bir ihtiyar klnda dolamaktadr. Genel inanca gre Hzr kolay kolay tanmak mkn deildir. Ancak orta parmayla ehadet parmann ayn boyda olduu sylenmektedir. Htt parmaklarndan birinin kemiksiz olduu da idda edilmektedir. Hzr, karlat her kimseye Dile benden ne dilersen dediinden, bu sz nedeniyle gittii yerlerde tehis edilmektedir. Hzr sk sk grlm deildir. Grldnde de genellikle bozatnn zerindedir. Buna gre, Hac Bekta Vilayetnamesinde Hzrn Hac Bekta Velinin cenazesine geldii anlatlrken bir tarifi yaplmaktadr. Buna grer: Yznde yeil pee, altnda boz bir at, elinde bir mzrak bulunmaktadr.

Yine bu rnee benzer Otman Baba Velayetnemesinde ise zarada bir ifti, ift srerken aniden karda boz atl yeil cidal, yz nikapl bir server belirir.

Dede Korkut hikayelerinde ise Dirse Han olu Bua bozatl Hzr lmden kurtarr.

Karacaolan ise Hzr yle tarif eder: inancnn olduka youn olarak yaatl Tunceli (Dersim)de ad olduka sk kullanlr. (Gol Xzr),

(Prde Xzri), (Gavan Xzri), (Lng Xzri) ve veya (Bone Xzri) vardr. Htt her ilenin bile vardr. (Xzr Xozati) veya (Xzre Prd Suri) gibi. Alevi insan kendi inansal ihtiyalarn yine kendi karlamtr. Yukardaki rneklerde de grld gibi, her kyn, her mezrann, htt her airetin

Alevitische Kulturgemeinde Linz - Linz Alevi Kltr Birlii (LAKB)

kendi vardr. a verilen deer, biilen misyon aratrldka daha net ve arpc bir ekilde ortaya kmaktadr. yleki, Aleviler veya adndan ok adn kullanmaktadr. Anadolu halk inanlarna gre, genellikle dilenci ve fakir dervi klnda ak sakall, nur yzl bir ihtiyar klnda dolamaktadr. Genel inanca gre kolay kolay tanmak mkn deildir. Ancak orta parmayla ehadet parmann ayn boyda olduu sylenmektedir. Htt parmaklarndan birinin kemiksiz olduu da idda edilmektedir. , karlat her kimseye dediinden, bu sz nedeniyle gittii yerlerde tehis edilmektedir. sk sk grlm deildir. Grldnde de genellikle bozatnn zerindedir. Buna gre, nde n nin cenazesine geldii anlatlrken bir tarifi yaplmaktadr. Buna grer:

Deryalar stnde Bozatl Hzr Benli Boza binmi o da geliyor

Halk inanlarna gre Hzr, ok geni bir corafyada grlmtr. Bu nedenledir ki, grld her yerde: Hzr Evi, Hzr emesi ad verilmitir.

ran: irvan blgesinde Bacervan ehri yaknlarnda Hzr evi bulunmaktadr. Suriye: amda meyye Camisinde Hzr makam vardr. Lbnan: Cebel eteklerinde Hz. Hzr Aleyhisselm makam olduu biliniyor. Kuds: Mesciti Aksda bir Hzr kaps vardr. Fas: Fes ehrinde sidi Harazemde Hzriyye tarikat bulunmaktadr. Burada da Hzr makam vardr. Cezayir: Hz. Musa ile birliktelii yklmak zereyken dzelttii duvarn telemsende olduu anlatlmaktadr. Irak: Badatta Hzr makam vardr. Trkmenistan: Semerkandda Hzr makam vardr. Msr: skenderiye kalesinin sahil kapsnn ad Hzr kapsdr. Azerbaycan: irvanllar Hzr Zinde adnda ki bir trbeyi bugn de ziyaret etmektedirler. Sylenceye gre Hzr bu trbede yatmaktadr.

Ayrca Evliya elebi Kuds yaknlarnda Hzr-lyas makam olduunu yazar. Ona gre, lyas Peygamber burada bir kaya zerinde ibadet etmi olup balarnn ve dizlerinin izi kmtr. Evliya elebi Ayrca elik zerinde Mhr lyas ad ile bir mhrde bulunduunu yazmaktadr.

te yandan Trkiyede de Edirne, Ktahya, Sivas, Afyonkarahisar, Afyon, Merzifon, Samsun, orum, Denizli, Erzincan, zmir Foa, Amasya ve Tuncelide Hzra ait meknlar bulunmaktadr. Adn Binglden alan Bingl ehrinde ki bir gln Hzra ait olduu biliniyor. stanbulda bata Ayasofya

Alevitische Kulturgemeinde Linz - Linz Alevi Kltr Birlii (LAKB)

camisi olmak zere bir ok camide Hzr makam vardr. Hatayda ise olduka ok sayda Hzr mekn vardr. Asi nehrinin Kzlda, Musada ve Harbiyeden dklen kollar arasnda kubbeli, kapl ziyaret yerleri bulunmaktadr.

Yukardaki rneklerde de grld gibi Hzr, bir deil bir ok yerde farkl dillerde, farkl lkelerde yaam/yaatlmtr.

Alevitische Kulturgemeinde Linz - Linz Alevi Kltr Birlii (LAKB)

Hdrellez
Anadolu halk folklorunda Hzr veya Hzr-lyas kltr ok iyi bir ekilde yanstlmaktadr. Hdrellez ve Neb (Hzr-Neb) bayramdr. Hdrellez byk bir ounlukla Anadolu ve Balkanlarda yaamakta olan Aleviler arasnda biliniyor. Eskiden Roze Xzr (Hzr gn) de denilen Hdrellez, halk arasndaki yaygn inanca gre, Hzr ile lyasn bir araya ya da bulutuklar gndr. Hzr ile lyasn bulutuklar gnn ansna iki ismin birlemesinden doan Hdrellez kavramda bylece ortaya kmtr.

Hdrellez 6 Mays gn kutlanmaktadr. Bu tarihin bir baka zellii ise, Anadoluda 6 Maysta yaz mevsiminin balamas olarak kabul edilmesidir. Buna gre halk arasndaki inanca gre, 6 Maystan 8 Kasma kadar sren 186 gn Hzr gnleri 8 Kasmdan 6 Maysa kadar ise Kasm gnleri yani k gnleri olarak kabul grmektedir. Yine 6 Maysta blbln gle kavutuuna inanlr.

Hdrellezle ilgili inanlara gre: 1. Hdrellez gn ve gecesi havada hi bulut bulunmaz. 2. Hdrellez gn gne domadan yataktan kalkmayann ileri ters gider, veya hastalanr. 3. Hdrellez gn ie gidilmez, uursuzluk olur. 4. Hdrellez gn salncakta sallanmayann beli arr. 5. Hdrellez gn demir tutmak uursuzluk getirir. 6. Hdrellezde meyve vermeyen aalar balta ile korkutulursa meyve verir. 7. Hdrellezde ev ii gren hamile kadnlarn ocuklar sakat doar.

Yukarda belittiimiz konular Anadoluda geni halk kitleleri tarafndan kabul grmtr. Bir ok aratrmac ve etnograf Hzr ve Hdrellezin kkenlerini eski Mezopotamya ile Anadolu kltr ve inanlarna balarlar. Bugn bile Orta Asya, Suriye, Balkanlar, Irak, Msr ve ran gibi geni bir corafyada Hzr veya Hdrellez etkinlikleri blgenin gelenek ve grenek zenginlii olarak dzenlenen etkinliklerde kutlanmaktadr. Osmanl mparatorluu dneminde Hzr veya Hdrellez etkinlikleri yaygn bir ekilde gerekletirilmitir. Krm Trkleri 6 Mays dini bayram olarak kutlarlar. Makedonyada ki Alevi- Bektai Ederlez olarak, Kosovada yaayan Aleviler ise, Hedirles ad altnda 6 Mays kutlarlar. Ayn gn tekke ve derghlarda kurbanlar kesilir. Burada ilgin olan noktalardan bir tanesi de, rnein Hdrellez etkinliklerinin sre ierisinde Balkanlarda ki Hrstiyanlarn da katlmyla

Alevitische Kulturgemeinde Linz - Linz Alevi Kltr Birlii (LAKB)

ortak bir enlie, etkinlie dntdr.

Hzr ile ilgili olarak randa da eitli gelenekler vardr. Hzrn eve uramas ve uur getirmesi iin randaki Aleviler, Krk gn nceden sabah gn aarmadan kalkarak evin nn sprrler. (Bu gelenek Dou Anadoluda ki Alevi kylerinde de Hl devam etmektedir.) Yirmi gn boyunca yine erken saatlarda ibadet ederler. Krk gn sonra evin yaknlarnda, yolda, eme banda, tarlada veya ite dervi klnda yal, ak sakall herhangi birini grdklerinde Hzr grdklerine ve dileklirinin yerine geleceine inanrlar.

nl Fransz aratrmacs, L. Massignon bu gelenein Irakta ki iiler arasnda da uygulandna dikkati eker. Irakta da Trkiye ve randa olduu gibi Hzra adaklar adandn, evin batan bata sprlp temizlendikten sonra zerde ve stle piirilen yemekler datlmaktadr. Htt Iraktaki halk inanlarna gre Hzrn konuk geldii evde hazr bulundurulan knay ak sakalna srdne inanlr.

Azerbaycanda dile getirilen bir iirde Hzr yle anlatlr: Men Hzrn Guluyam Hzr Hzr hz getir Var dereden od getir Men Hzrn neyiyem Birce bele dayyam Ayann nalyam Bann torbasyam Hzra Hzr deyerler Hzra ra koyarlar Hzr Neb Hzr-lyas Bitdi iek oldu yaz Men Hzrn guluyam

Alevitische Kulturgemeinde Linz - Linz Alevi Kltr Birlii (LAKB)

Boz atnn uluyam Trkiyede geleneksel hale gelen Hdrellez atei, bugn lkemizin bir ok blgesinde yaklmaktadr. Uur getirdiine inanlarak atein zerinden atlayanlar vardr.

Bat Anodoluda yaamakta olan Tahtaclar, ebniler, Orta ve Dou Anadoluda Kzlbalar, Hdrellezi kutladklar gibi, Hzr orucu tutar ve Hzr kurban keserler.

Alevitische Kulturgemeinde Linz - Linz Alevi Kltr Birlii (LAKB)

Hzr Orucu
Hzr Orucu Anadoluda blgelere gre farkl olarak tutulmaktadr. rnein Tunceli (Dersim)de yaamakta olanlar, ocak aynn son haftas oru tutmaya balarlar. Ve hafta st ste gn (salaramba-perembe gnleri) tutarlar. Perembe gn ayn zamanda Alevilerde kutsal ibadet gn olarak bilinir. Perembe gn oru aldktan sonra eer, Pir gelmi ise, ayn gn akam evde cem tutulur ve dualar edilir.

Hz. Ali divannda gnlerle ilgili yaplan deerlendirmelerde perembe gn ibadet gn olarak kabul edilmi olup unlar yazlmaktadr: Pen-enbdir kaz-yi hcete Kim o gnde etti Hak emr-i du

Perembe gnnde ihtiya sahiplerinin istei yerine getirilir. Dular iiten Cenb- Hakk o gnde arzu ve temennileri kabul ederek cevap verir. Cuma gn iinde unlar yazlmaktadr: Cum ada ho ola tezvic-i ars Dhi lezzt-i ricl ile nis

Evlilik, dn yemekleri ve erkeklerle kadnlarn gerdee girmeleri cuma gnnde olmaktadr. Bu tr ilerin byle bir gnde olmas daha uygundur. Grld gibi perembe gn bizzat Hz. Ali tarafndan dua ve ibadet edilmesi iin kutsal bir gn olarak kabul edilmitir. Cuma gn ise, dn ve elence gn olarak uygun grlmtr.

Hzr orucu; ky ky, airet airet deimektedir. Bunun iki ana nedeni/sebebi bulunmaktadr.

Birincisi; inanca gre Hzrn yal olmas nedeniyle yorulmamas iindir. nk Hzr ky ky, ev ev

Alevitische Kulturgemeinde Linz - Linz Alevi Kltr Birlii (LAKB)

dolaarak ksknleri bartryor. Zorda kalanlarn yardmna kouyor.

kincisi; Anadoluda eskiden dedeler, pirler, rehberler, tm taliplerini genellikle yryerek dolamak zorunda kaldklarndan tm kylere, airetlere ayn gn veya hafta (oru tutulan gn) ulamalar mmkn olmad iindir ki, Hzr Orucu yrelere gre deimitir. nk, Hzr hangi kye, hangi eve giderse o kye uur getirdiine inanrlar.

Aleviler, k gn olmasna ramen Hzr Glne giderler. Bozatn ak kpkler arasnda glden kacana inanrlar. Hzr Orucu boyunca Aleviler niyaz ve kurban keserek dua ederler. Cemler tutarlar. Hzr Glnden getirilen su, evlere, insanlara, hayvanlara serpilerek uur ve bereket getirmesi iin dua ederler.

Anadoluda yaayan Aleviler, sabah gnei doar domaz yakndaki taa veya aaca Ya Hzr diyerek niyaz ederler. Bunun anlam, Hz. Ali ehit edildiinde gnee dnerek ge ykselmitir. Dersim / Tunceli blgesinde Hak-Muhammed-Ali lemesi birlikte ifade edilir. Dua edilirken HakMuhammed-Ali yardmcn olsun derler. Burada Hakkn yerini Hzr almaktadr. Yani bir baka deyimle Hzr Tanrlatrlmaktadr.

Hzr Orucu gece yarsndan itibaren hi yememek zere tutulur ve akam gne batp gn kararmaya balayncaya kadar devam eder.

Hzr Orucu; Diyanet ileri bakanl tarafndan n grld gibi, saat ve dakikalara bal olarak tutulmaz.

Hzr, Aleviler arasnda ok zel bir yere sahiptir. nk o, fakirin yannda zalimin karsndadr. Darda kalanlarn yanndadr. Ak sakall, bembeyaz elbiseleriyle Bozatna binip diyar diyar dolaarak insanlar koruyan, kollayan, kurtaran ve hogr ile sevgiyi harmanlayan Pirdir. Bilge, ulu, evliya ve dervi gibi bir deil birden fazla kiiliiyle insanlara doru yolu gsteren manevi gtr.

Buna gre Hzr orucu gn (sal-aramba-perembe) tutulduktan sonra, yani perembeyi cumaya balayan gece evin hatunu (hanm) tarafndan (en yals-kmili) genie bir tepsi ierisinde dibekte iyice kavrulmu olan Orta Anadoluda Kme veya Kmme, Dou Anadoluda ise Qawute veya Qawut (Kavut) olarak ifade edilen lokmann st kapatlarak bir odaya konulur. nanca gre perembeyi cumaya balayan gece Hzr gelerek Qawuteye bir iz veya iaret koyar. Daha sonra Qawute eer kesilmise kurban ile birlikte lokma olarak datlr.

Alevitische Kulturgemeinde Linz - Linz Alevi Kltr Birlii (LAKB)

Hzr kurban, sradan kurbanlar gibi deildir. Kurban edilecek hayvan en az iki ay ncesinden belirlenir. Bu sre ierisinde iyi beslenir. Tuzu, suyu ve yemi eksik edilmez. Kurban nce temizlenir. Kurban kesilirken, kanna kimsenin basmamasna dikkat edilir. Akan kan ya bir ukura aktlr st kapanr veya suyla kan ykanarak, kan izi ortada braklmaz. Kesilen kurban etinden bir ksm piirilerek ev halkna paylatrlr. Kalan byk bir ksmda kap komuya datlr. Kurban kemikleri gelii gzel pe atlmaz. Kurban kemikleri alan bir ukura zenle yerletirilerek st kapatlr. Bu ilemler bittikten sonra hazr bulunanlar bir birlerine niyaz olurlar.

Hakktr Allahm, Muhammed mhm Alidir ahm Allah eyvallah!

Olfahr-n nis, Hatce Kbr Nr-u Kibriy Allah eyvallah!

Sepper- pper, Abidin server, Bkr-u Cafer Allah eyvallah!

Ms-y Kzm, Rz mmn, Takiidir dim Allah eyvallah!

Nakiidir man,

Alevitische Kulturgemeinde Linz - Linz Alevi Kltr Birlii (LAKB)

Askerdir cn Mehd-i devrn Allah eyvallah!

ardeh-i masm, ehd-i mazlm, Cmlesi malum Allah eyvallah!

Aka bir cnm, Srr- Rahmnm, Derde dermnm, Allah eyvallah!

Kanber- Selmn, Pir Balm Sultan, Bunlara hsan, Allah eyvallah!

Yzmz yerde, Elimiz erde, Huzr-u prde Allah eyvallah!

Mnre kemter Sizden ey server stedii Kevser Allah eyvallah!

Mnre Bac

Alevitische Kulturgemeinde Linz - Linz Alevi Kltr Birlii (LAKB)

Alevitische Kulturgemeinde Linz - Linz Alevi Kltr Birlii (LAKB)

Paul-Hahn-Strae 1 | 4020 Linz Tel: +43 (732) 919750

Web: www.lakb.at

Social: Facebook | Twitter | Youtube | Flickr | Scribd | LAKB Zeitung