Hp s t ng v b truyn ng ( phn 1)

Trong xe hi, bn cnh hp s thng kh ph bin, cc nh sn xut cn ch to hp s t ng vi nhng tnh nng v u im vt tri so vi loi hp s thng nh chuyn s m i nh nhng hn, tit kim nhin liu, ci thin kh nng tng tc Vi cc xe c hp s t ng th ngi li xe khng cn phi suy tnh khi no cn ln s hoc xung s. Cc bnh rng t ng chuyn s tu thuc vo tc xe v mc p bn p ga.

Trong hp s t ng, vic chuyn s hay n khp gia cc bnh rng c iu khin bng mt ECU (B iu khin in t) c gi l ECT (Hp s iu khin in t) v mt hp s khng s dng ECU c gi l hp s t ng thun thu lc.Hin nay hu ht cc xe u s dng ECT.ECU ng c & ECT iu khin thi im chuyn s v kho bin m (b chuyn i momen) bng cch iu khin cc van in t ca b iu khin thu lc duy tr iu kin li ti u thng qua cc tn hiu t cc cm bin v cc cng tc lp trn ng c v hp s t ng.

i vi mt s kiu xe th phng thc chuyn s c th c chn tu theo mun ca li xe v iu kin ng x. Cch ny gip cho vic tit kim nhin liu, tnh nng v vn hnh xe c tt hn. Cc loi hp s t ng. Cc hp s t ng c th c chia thnh 2 loi chnh, l cc hp s c s dng trong cc xe FF (ng c pha trc, dn ng bnh trc) v cc xe FR (ng c pha trc, dn ng bnh sau).Cc hp s ca xe FF c mt b dn ng cui cng c lp bn trong, cn cc hp s ca xe FR th c b dn ng cui cng lp bn ngoi. Loi hp s t ng dng trong xe FR c gi l hp truyn ng.

Trong hp s t ng t ngang, hp truyn ng v b dn ng cui cng c b tr trong cng mt v hp. B dn ng cui cng gm mt cp bnh rng gim tc (bnh rng dn v bnh rng b dn), v cc bnh rng vi sai. Mt hp s t ng iu khin in t (ECT) gm cc b phn sau:

- B bin m: truyn v khuych i mmen do ng c sinh ra. - B truyn ng bnh rng hnh tinh: iu khin vic chuyn s nh gim tc, o chiu, tng tc, v v tr s trung gian. - B iu khin thu lc: iu khin p sut thu lc sao cho b bin m v b truyn bnh rng hnh tinh hot ng m. - Cc ECU ng c v ECT: iu khin cc van in t v b iu khin thu lc nhm to ra iu kin chy xe ti u. Hp s ny s dng p sut thu lc t ng chuyn s theo cc tn hiu iu khin ca ECU. ECU iu khin cc van in t theo tnh trng ca ng c v ca xe do cc b cm bin xc nh, t iu khin p sut du thu lc.

Ngoi ra cn c loi hp s t ng thun thu lc. Kt cu ca mt hp s t ng thun thu lc v c bn cng tng t nh ca ECT. Tuy nhin, hp s ny iu khin chuyn s c hc bng cch pht hin tc xe bng thu lc thng qua van iu tc v pht hin m bn p ga t bm ga thng qua dch chuyn ca cp bm ga.

Cu to v nguyn l hot ng ca b truyn bnh rng hnh tinh. Trong cc xe lp hp s t ng, b truyn bnh rng hnh tinh iu khin vic gim tc, o chiu, ni trc tip v tng tc. B truyn bnh rng hnh tinh gm cc bnh rng hnh tinh, cc li hp v phanh. B truyn bnh rng hnh tinh trc v b truyn bnh rng hnh tinh sau c ni vi cc li hp v phanh. Cc ly hp v phanh ny ng vai tr l cc b phn ni v ngt cng sut. Nhng cm

bnh rng ny chuyn i v tr ca phn s cp v cc phn t c nh to ra cc t s truyn bnh rng khc nhau v v tr s trung gian. C1, C2 - Cc ly hp B1, B2, B3 - Cc phanh F1, F2 - Cc khp 1 chiu

Cu to. B truyn bnh rng hnh tinh c cc phn chnh: bnh rng bao, bnh rng hnh tinh, cn dn v bnh rng mt tri. Cn dn ni vi trc trung tm ca mi bnh rng hnh tinh v lm cho cc bnh rng hnh tinh xoay chung quanh.

Vi b cc bnh rng ni vi nhau kiu ny th cc bnh rng hnh tinh ging nh cc hnh tinh quay xung quanh mt tri, v do chng c gi l cc bnh rng hnh tinh. Thng thng nhiu bnh rng hnh tinh c phi hp vi nhau trong b truyn bnh rng hnh tinh. Nguyn l B truyn bnh rng hnh tinh thay i tc truyn ng v chiu quay bng cch thay i v tr u vo, u ra v cc phn t c nh gim tc, tng tc, o chiu hoc truyn trc tip n b phn chp hnh. Sau y ta c th din gii ln lt tng hot ng nh sau: Gim tc:

Khi bnh rng mt tri b c nh th ch c bnh rng hnh tinh quay v quay xung quanh bnh rng mt tri. Do trc u ra gim tc quay so vi

trc u vo bng chuyn ng quay ca bnh rng hnh tinh. Quan st hnh v trn di ca mi tn ch tc quay ln hay nh v chiu rng ca mi tn tng ng vi ln ca mmen. Tng tc:

Khi cn dn quay theo chiu kim ng h th bnh rng hnh tinh chuyn ng xung quanh bnh rng mt tri theo chiu kim ng h. Do bnh rng bao tng tc trn c s s rng trn bnh rng bao v trn bnh rng mt tri. di ca mi tn ch tc quay v chiu rng ca mi tn ch mmen. Mi tn cng di th tc quay cng ln, v mi tn cng rng th mmen cng ln. Dn ng trc tip:

Do bnh rng bao v bnh rng mt tri quay cng nhau vi cng mt tc nn cn dn (u ra) cng quay vi cng tc . Kt qu l ng lc c truyn trc tip n b phn chp hnh thng qua cn dn. Ta nhn thy y mmen khng thay i ln t u vo cho n u ra. o chiu quay:

Khi cn dn c c nh v tr v bnh rng mt tri quay th bnh rng bao nh cc bnh rng hnh tinh quay trn trc ca n v hng quay c o chiu. u ra ni trc tip vo bnh rng bao kt qu l b phn chp hnh quay ngc chiu so vi trc. Mmen u ra thay i ln hn so vi u vo. Theo CAL

Nguyn l hot ng ca bin m thy lc

Nu bn tng tm hiu v hp s thng, bn bit rng mt ng c c ni vi mt s bng mt ly hp. Nu khng c kt ni ny, chic xe s khng th hon ton dng li m khng ph hng ng c. Tuy nhin vi xe trang b hp s t ng, khng c li hp ngt ng c v hp s. Thay vo , ngi ta s dng mt thit b gi l bin m thy lc. bi ny, chng ta s tm hiu ti sao mt hp s t ng cn mt bin m, hot ng v nhng tin li ca mt bin m thy lc.

B bin m va truyn va khuych i m men t ng c vo hp s (B truyn bnh rng hnh tinh) bng vic s dng du hp s t ng (ATF) nh mt mi cht. B bin m gm bnh bm, bnh tuabin, khp mt chiu, stato v v bin m cha tt c cc b phn . B bin m c in y ATF do bm du cung cp. ng c quay v bnh bm quay, v du b y ra t bnh bm thnh mt dng mnh lm quay bnh tua bin. Bnh bm c b tr nm trong v b bin m v ni vi trc khuu qua a dn ng. Nhiu cnh hnh cong c lp bn trong bnh bm. Mt vng dn hng c lp trn mp trong ca cc cnh ng dn dng du c m.

Rt nhiu cnh c lp ln bnh tuabin ging nh trng hp bnh bm. Hng cong ca cc cnh ny ngc chiu vi hng cong ca cnh ca bnh bm. Bnh tua bin c lp trn trc s cp ca hp s sao cho cc cnh bn trong n nm i din vi cc cnh ca bnh bm vi mt khe h rt nh gia. Stato nm gia bnh bm v bnh tua bin. Qua khp mt chiu n c lp trn trc stato v trc ny c c nh trn v hp s. Dng du tr v t bnh tua bin vo bnh bm theo hng cn s quay ca bnh bm. Do , stato i chiu ca dng du sao cho n tc ng ln pha sau ca cc cnh trn bnh bm v b sung thm lc y cho bnh bm do lm tng mmen. Khp mt chiu cho php Stato quay theo chiu quay ca trc khuu ng c. Tuy nhin nu Stato nh bt u quay theo chiu ngc li th khp mt chiu s kho stato ngn khng cho n quay.

Khi tc ca bnh bm tng th lc li tm lm cho du bt u chy t tm bnh bm ra pha ngoi. Khi tc bnh bm tng ln na th du s b p vng ra khi bnh bm. Du va vo cnh ca bnh tua bin lm cho bnh tua bin bt u quay cng chiu vi bnh bm. Du chy vo trong dc theo cc cnh ca bnh tua bin. Khi n chui c vo bn trong bnh tua bin th mt cong trong ca cnh s i hng du ngc li v pha bnh bm, v chu k li bt u t u. Vic truyn m men c thc hin nh s tun hon du qua bnh bm v bnh tua bin. Vic khuych i mmen do b bin m thc hin bng cch dn du khi n vn cn nng lng sau khi i qua bnh tua bin tr v bnh bm qua cnh ca Stato. Ni cch khc, bnh bm c quay do m men t ng c m m men ny li c b sung du quay v t bnh tua bin. C th ni rng bnh bm khuych i m men ban u dn ng bnh tua bin. Di y l m t chung v hot ng ca b bin m khi cn s c chuyn vo D, "2", "L" hoc "R". Khi ng c chy khng ti th mmen do ng c sinh ra l nh nht. Nu gi phanh (phanh tay v/hoc phanh chn) th ti trn bnh tuabin rt ln v n khng th quay c. Tuy nhin, do xe b dng nn t s truyn tc ca bnh tuabin so vi cnh bm bng khng trong khi t s truyn m men tr s ln nht. Do , bnh tua bin lun sn sng quay vi mt mmen ln hn m men do ng c sinh ra.

Khi nh cc phanh th bnh tuabin c th quay cng vi trc s cp ca hp s. Do , bnh tuabin quay vi mt mmen ln hn m men do ng c sinh ra khi p bn p ga. Nh vy xe bt u chuyn ng. Khi tc xe tng ln, th tc quay ca bnh tua bin s nhanh chng tin gn ti tc quay ca bnh bm. V vy, t s truyn mmen nhanh chng tin gn ti 1.0. Khi t s truyn tc gia bnh tua-bin v bnh bm t ti im li hp th stato bt u quay. v s khuych i m men gim xung. Ni cch khc, b bin m bt u hot ng nh mt khp ni thu lc. Do , tc xe tng gn nh theo t l thun vi tc ng c. B bin m ch hot ng nh mt khp ni thu lc. Bnh tua bin quay tc gn ng tc ca bnh bm. C cu li hp kho bin m truyn cng sut ng c ti hp s t ng mt cch trc tip v c hc. Do b bin m s dng dng thu lc gin tip truyn cng sut nn c s tn hao cng sut. V vy, li hp c lp trong b bin m ni trc tip ng c vi hp s gim tn tht cng sut. Khi xe t c mt tc nht nh, th c cu li hp kho bin m c s dng nng cao hiu qu s dng cng sut v nhin liu. Li hp kho bin m c lp trong moay ca bnh tuabin, pha trc bnh tuabin. L xo gim chn s hp th lc xon khi n khp li hp ngn khng cho sinh ra va p. Mt vt liu ma st (cng dng vt liu s dng trong cc phanh v a li hp) c gn ln v bin m hoc pttng kho ca b bin m ngn s trt thi im n khp li hp.

Khi li hp kho bin m c kch hot th n s quay cng vi bnh bm v bnh tua-bin. Vic n khp v nh li hp kho bin m c xc nh t nhng thay i v hng ca dng thu lc trong b bin m khi xe t c mt tc nht nh. Khi xe chy tc thp th du b nn (p sut ca b bin m) s chy vo pha trc ca li hp kho bin m. Do , p sut trn mt trc v mt sau ca li hp kho bin m tr nn cn bng v do li hp kho bin m c c nh khp. Khi xe chy n nh tc trung bnh hoc cao (thng trn 60 km/h) th du b nn s chy vo pha sau ca li hp kho bin m. Do , v b bin m v li hp kho bin m s trc tip ni vi nhau. Do , li hp kho bin v v b bin m s quay cng nhau (v d, li hp kho bin c c n khp).