MAT223 AYRIK MATEMATK

Aalar 8. Blm Do. Dr. Emrah Akyar

Anadolu niversitesi Fen Fakltesi Matematik Blm, ESKEHR

20112012 Gz Dnemi

Aalar

Aacn Tanm

Aacn Tanm Tanm Dngs olmayan tekpara G = (V , E ) izgesine aa denir. Bu tanma gre aadaki baz izgeleri aalara rnek olarak verebiliriz.

Dngs olmayan izgelere ise orman denir. Aktr ki, aa tekpara bir ormandr. Yukardaki aalarn tmn tek bir izge gibi dnrsek bu izge bir orman olur.
2/40 AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi Anadolu niversitesi

Aalar

Aacn Tanm

Aacn tanmndaki iki zellik yardmyla Aacn ok fazla sayda kenar bulundurmadn syleyebiliriz (dng iermiyor). Aacn ok az sayda kenar bulundurmadn da syleyebiliriz (tekpara). Aadaki teorem, aalarn minimal tekpara ya da maksimal dng iermeyen izge olarak karakterize edilebileceini ifade eder. Teorem Bir G izgesinin bir aa belirtmesi iin gerek ve yeter koul, G nin tekpara olmas ancak, herhangi bir kenar karldnda tekpara olmamasdr. Bir G izgesinin bir aa belirtmesi iin gerek ve yeter koul G nin dng iermemesi ancak, yeni bir kenar eklendiinde dng iermesidir.
3/40 AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi Anadolu niversitesi

Aalar

Aacn Tanm

Kant. Teoremin sadece ilk ksmn kantlayacaz. kinci ksm da benzer olarak kantlanr. () G izgesi bir aa olsun. Bu durumda aacn tanmndan G tekpara olur. Geriye G den bir kenar karldnda tekpara olmadn gstermek kalr. Tersine, kabul edelim ki G den bir uv kenar karldnda geriye kalan G alt izgesi tekpara olsun. Bu durumda G iinde u ve v noktalarn birletiren bir P yolu var demektir. Tekrar uv kenarn G izgesine eklersek, G de u ve v noktalarn birletiren P ve uv gibi iki farkl yol elde edileceinden, G bir dng ierir. Bu ise G nin aa olmas ile eliir. O halde varsaymmz hataldr, G izgesinden bir kenar karldnda tekpara olamaz.
4/40 AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi Anadolu niversitesi

Aalar

Aacn Tanm

() Koullar salansn G aa m? G tekpara olarak verildiinden geriye G nin bir dng bulundurmadn gstermek kalr. Yine tersine, kabul edelim ki G bir dng bulundursun. O zaman bu dngye ait kenarlardan birini silersek elde edilen izge hala tekpara olur. Bu ise verilen koul ile elieceinden G de bir dng olamaz.

5/40

AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi

Anadolu niversitesi

Aalar

Aacn Tanm

Nokta says n olan tekpara bir izge verilsin. Bu izgenin bir e kenar silindiinde geriye kalan izge tekpara olabilir de olmayabilir de. Eer tekpara deilse, bu ekildeki e kenarna ayran kenar (cut edge) denir. Yukardaki teoremden bir aacn her kenarnn ayran kenar olduunu syleyebiliriz. Verilen tekpara bir G izgesinin ayran kenar olmayan kenarlar silinerek bir aa elde edilebilir. Bu ekilde elde edilen aaca G izgesinin dourduu/rettii aa (spanning tree) denir.

G
6/40

G nin dourduu aalar

Anadolu niversitesi

AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi

Aalar

Aacn Tanm

ou zaman noktalarndan biri zel olan aalar allr. Bu zel olarak seilen noktaya kk (root) denir. Verilen bir aacn herhangi bir noktas kk olarak seilirse, bu aaca kkl aa denir. G kkl bir aa ve r noktas da G nin kk olsun. G aacnn r noktasndan farkl olan bir v noktasn ele alalm.v ile r noktasn birletiren yolda v noktasnn komusu olan noktaya v noktasnn babas denir. Not: Aktr ki, bir aata herhangi iki dm birletiren bir tek yol vardr (Altrma 8.1.3). v noktasnn dier komu noktalarna ise, v nin ocuklar denir. G izgesinin ocuu olmayan noktalarna G nin yapraklar denir. Bir baka ifadeyle, aacn derecesi 1 olan noktalarna aacn yapraklar denir. Aktr ki, r noktasnn babas yoktur. Ancak, r nin her komusu r nin ocuu olur.
7/40 AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi Anadolu niversitesi

Aalar

Aalar Nasl Byr?

Aalar Nasl Byr? Aadaki teorem aalarn en nemli zelliklerinin birinden sz etmektedir. Teorem En az iki noktas olan bir aacn, derecesi 1 olan en az iki noktas vardr. Bir baka ifadeyle en az iki noktas olan bir aacn en az iki yapra vardr. Kant. Aac G ile gsterelim. G aacndaki en uzun yollardan birini biri alalm (en uzun yol tek olmayabilir). Bu yol u noktasnda balayp v noktasnda bitsin. Bu durumda u ile v noktalarnn derecesi 1 olmak zorundadr (aksi halde seilen yol en uzun yol olmazd). Bylece kant biter.
8/40 AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi Anadolu niversitesi

Aalar

Aalar Nasl Byr?

Altrma (8.5.4) Noktalarndan birinin derecesi d olan bir aacn en az d tane yapra olduunu kantlaynz. Bir T aacnn derecesi d olan noktasn u ile gsterelim. Eer u noktasn silersek, d tane tekpara alt izge elde ederiz (tekpara bileeni). Bu bileenler ya tek noktadr ya da en az iki noktas olan aalardr. Eer bunlar en az iki noktas olan aalar ise biliyoruz ki, nokta says en az iki olan bir aata en az iki yaprak vardr (Teorem 8.2.1). Eer bunlar tek nokta ise o zaman bu noktalar zaten T aacnn yapraklar olur. O halde d tane bileenin her biri en az bir yaprak ierdiinden, T de en az d yaprak ierir.
9/40 AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi Anadolu niversitesi

Aalar

Aalar Nasl Byr?

Gerek hayatta aalar yeni srgnler vererek byrler. izgeaalar da aada anlatlan yntemle gerek aalara benzer ekilde byrler. TreeGrowing Procedure 1. Adm G izgesi tek nokta olsun. 2. Adm G izgesine yeni bir nokta ekle. Bu yeni noktay G nin herhangi bir noktas ile birletir. Elde edilen izgeyi yine G ile gsterelim. 2. Adm istenilen kadar tekrar edelim. Teorem Yukardaki yntem ile elde edilen her izge bir aa belirtir ve her aa bu ekilde elde edilebilir. Bu ekilde elde edilen bir izgenin aa olduunu gstermek kolaydr. Balangtaki tek noktadan oluan izge bir aatr. Bundan sonra izgeye her seferinde yeni bir nokta eklemekle elde edilen izge de bir aa olur. nk, yntem gerei elde edilen izgeler tekparadr ve dng iermez.
10/40 AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi Anadolu niversitesi

Aalar

Aalar Nasl Byr?

imdi her aacn bu yntemle elde edilebileceini kantlayalm. Kant tmevarm yntemi ile yapalm: Eer G nin nokta says 1 ise, 1. admla bu aa elde edilebilir. imdi G nin en az 2 noktasnn olduunu kabul edelim. Bu durumda G nin derecesi 1 olan en az iki noktas vardr. v noktas G nin derecesi 1 olan noktalarndan biri olsun. v noktasn ve bu noktann u nokta olduu kenar silelim ve elde edilen izgeyi G ile gsterelim. G nn herhangi iki noktas G deki bir yol ile birletirilebildiinden G tekparadr (v nin derecesi 1 olduundan bu yol v den gemez. Yani, v yi karmak bir sorun oluturmaz). Ayrca, G dng iermediinden G de dng iermez. O halde G izgesi bir aatr. Tmevarm hipotezi: G den daha az sayda noktas olan her izge bu yntemle elde edilebilsin. Dolaysyla G de bu yntemle elde edilebilsin. G izgesine 2. admda v noktasn ekleyerek, G izgesini elde edebileceimizden kant tamamlanr.
11/40 AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi Anadolu niversitesi

Aalar

Aalar Nasl Byr?

TreeGrowing Procedure ile aalarn birok zelliini elde etmek mmkndr. Aadaki teorem ile verilen zellik bunlar iinde belki de en nemlisidir. Teorem Nokta says n olan bir aacn n 1 tane kenar vardr. Kant. Yukardaki ynteme gre her aa tek noktadan (0 tane kenar) balanarak, her seferinde 1 nokta ve 1 kenar eklenerek elde edilebildiine gre n noktal bir aa n 1 kenar eklenerek elde edilebilir. Bylece kant biter.

12/40

AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi

Anadolu niversitesi

Aalar

Aalarn Says

Aalarn Says Bu dersin bandan beri her trl eyin saysn hesapladk. Bu durumda u soruyu sormak gayet doaldr: Soru Nokta says n olan ka tane aa vardr Cevap Duruma gre deiir!

Bu iki aa ayn m?
13/40 AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi Anadolu niversitesi

Aalar

Aalarn Says

Eer noktalar ehirler, kenarlar da bu ehirler arasndaki yollar eklinde dnrsek yukarda verilen iki aa birbirinden farkl olur (Birinde iki ehir arasnda yol varken dierinde ayn ehirler arasnda yol yok). Noktalar adlandrlm aa! Eer noktalar adlandrmadan tm noktalar ayn kabul edersek iki aa ayn olur (Noktalarn yerlerini deitirebiliriz). Noktalar adlandrlmam aa! Eer iki izgenin (aacn) noktalar arasnda birebir bir eleme varsa yle ki, iki noktay birletiren bir kenar varsa elenen noktalar arasnda da bir kenar olacak ve tersi de doru olacak. Bu durumda bu iki izgeye izomorf izgeler denir.

14/40

AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi

Anadolu niversitesi

Aalar

Aalarn Says

Altrma (8.3.2) Noktalar adlandrlm, n noktal ka farkl yldz aa vardr? Yol vardr? Yldz aata yaprak olan noktalarn kendi arasnda yer deitirmesi aac deitirmez. Sadece merkezdeki nokta deitiinde farkl aalar elde edilir. Merkezdeki nokta iin n tane seenek olduundan cevap n olur.
3 4 2 6 1 3 7 8 6

6 7

5 8

5 3

Ayn aa! Nokta says n olan yol zerindeki noktalar n! farkl ekilde sralanabilir. Ancak, u1 u2 u3 . . . un1 un yolu ile un un1 . . . u3 u2 u1 yolu ayn aac verir. O halde cevap n! olur. 2
Anadolu niversitesi

15/40

AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi

Aalar

Aalarn Says

Aadaki teorem noktalar adlandrlm aalarn saysn vermektedir. Teorem (Cayley Teoremi, 1889) Nokta says n olan nn2 tane noktalar adlandrlm aa vardr. Forml gayet basit gzkmesine karn, teoremin kant ok da kolay deildir. Teoremin anlalr bir kantn verebilmek iin nce aalarn bilgisayarn belleinde en az yer kaplayacak ekilde nasl saklanabileceini inceleyeceiz. Daha sonra buradan karacamz sonular ile teoremin kantn vereceiz.

16/40

AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi

Anadolu niversitesi

Aalar

Aalar Bilgisayarn Belleinde Nasl Saklarz?

Aalar Bilgisayarn Belleinde Nasl Saklarz? Soru Aadaki aac bilgisayarn belleinde nasl saklayabiliriz? 7 9 1 3 0 2 6 5 4 Elbette bu sorunun cevab aa ile ilgili hangi bilgileri saklayacamza ve bu bilgileri hangi sklkta kullanacamza gre deiir. Aalar bilgisayarn belleinde en az yer kaplayacak ekilde saklamak istiyoruz.
17/40 AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi Anadolu niversitesi

Aalar

Aalar Bilgisayarn Belleinde Nasl Saklarz?

1. Yntem: Nokta says n olan G izgesini ele alalm. lk akla gelen yntem n tane satr ve n tane stunu olan bir tablo yapmak ve eer izgenin i. ve j . noktalar arasnda bir kenar varsa tablonun (i, j ). bileenine 1, aksi taktirde 0 yazmaktr. rnein, az nceki aac aadaki tablo/matris ile gsterebiliriz. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 1. 0 0 0 0 0 1 0 0 7 8 2. 0 0 0 1 0 1 0 0 3. 0 0 0 0 0 0 0 0 4. 0 1 0 0 0 0 0 0 9 5. 0 0 0 0 0 1 0 0 1 6. 1 1 0 0 1 0 0 0 3 0 2 6 7. 0 0 0 0 0 0 0 0 5 8. 0 0 0 0 0 0 0 0 4 9. 0 1 0 0 0 0 1 1 0. 0 1 1 0 0 0 0 0 Bu yntemle n noktal bir aac bellekte saklamak iin n2 bit gerekir.
18/40 AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi Anadolu niversitesi

9. 0 1 0 0 0 0 1 1 0 0

0. 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0

Aalar

Aalar Bilgisayarn Belleinde Nasl Saklarz?

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 0.

1. 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0

2. 0 0 0 1 0 1 0 0 1 1

3. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1

4. 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0

5. 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0

6. 1 1 0 0 1 0 0 0 0 0

7. 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0

8. 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0

9. 0 1 0 0 0 0 1 1 0 0

0. 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0

(Adjacency Matrix)

Kegen zerindekiler daima 0 olacaktr. Bu nedenle bunlar saklamaya gerek yok. i. nokta ile j . nokta arasnda bir kenar varsa, j . nokta ile i. nokta arasnda da kenar vardr. Yani matris simetrik! O halde sadece kegenin altnda ya da stnde kalan para yeterlidir. Bylece bu ynteme gre n noktal bir aac saklamak iin, 1 + 2 + + (n 1) = bit yeterlidir.
19/40 AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi Anadolu niversitesi

(n 1)n n2 n = 2 2

Aalar

Aalar Bilgisayarn Belleinde Nasl Saklarz?

2. Yntem: Noktalar saklamayp, sadece kenarlar saklayabiliriz. rnein, 7 9 1 3 0 2 6 5 4 Bylece 1. yntemdeki gibi n satr kullanmak yerine sadece 2 satr kullandk. Nokta says n olan bir aacn kenar says n 1 olduundan n 1 tane stun gereklidir. Ancak, bu kez 0 ve 1 ler (bit) yerine 0 ile n 1 arasndaki tamsaylar kullandk.
20/40 AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi Anadolu niversitesi

8 7 8 9 6 3 0 2 6 6 9 9 2 2 0 2 4 1 5

Aalar

Aalar Bilgisayarn Belleinde Nasl Saklarz?

Hatrlatma Bir n pozitif tamsaysn ikilik sistemde yazmak iin log2 n + 1 bit gerekir. O halde bu ynteme gre n noktal bir aac bellekte saklamak iin 2 (n 1) ( log2 n + 1) bit gerekir. Yeterince byk n saylar iin 2 (n 1) ( log2 n + 1) < n2 n 2

olur. Bu yazm ekli tek deildir (nce hangi kenarn yazlaca ya da bir kenar yazlrken kenarn hangi u noktasnn stte hangisinin altta yazlaca belli deil). Ancak, belli kurallar ile bu yazm eklinde tek trl hale getirebiliriz (rnein, kkten bye sralama, vb).
21/40 AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi Anadolu niversitesi

Aalar

Aalar Bilgisayarn Belleinde Nasl Saklarz?

3. Yntem: (Father Code) Bu yntemde 0. noktay kk olarak kabul edeceiz. 2. Ynteme benzer olarak yine sadece kenarlar listeleyeceiz. Ancak, bu sefer bir kenar yazarken ste o kenarn kkten uzakta olan u noktasn, alta ise kenarn kke yakn olan u noktasn yazacaz. Yani, alt satrdakiler st satrdakilerin babas olacak. Kenarlar da kendi ierisinde st satrdaki saylara gre sralayacaz. rnein, 7 9 1 3 0 2 6 5 4
22/40 AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi Anadolu niversitesi

ocuk 1 2 3 4 5 6 7 8 9 6 0 0 2 6 2 9 9 2 Baba

Aalar

Aalar Bilgisayarn Belleinde Nasl Saklarz?

Bu ynteme gre, 0 st satrda bulunmaz (Kkn babas yok). 0 hari tm noktalar st satrda bulunmak zorundadr (Kk hari hepsinin babas var). st satrda hi bir rakam iki kez bulunmaz (Tm noktalarn bir tek babas var). Bylece, n noktal bir aata st satr 1, 2, 3, . . . , n 1 saylarndan olumak zorunda (yani sabit). O zaman aac saklamak iin sadece alttaki satr yeterli olur. Yani 0 ile (n 1) arasndaki n 1 tane tamsayy saklamak yeterlidir. Bunun iin ise (n 1) ( log2 n + 1) bit gereklidir. Ne yazk ki her aaca karlk byle bir kod yazabilmemize karn, byle her kod bir aa belirtmeyebilir.
23/40 AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi Anadolu niversitesi

Aalar

Aalar Bilgisayarn Belleinde Nasl Saklarz?

Altrma (8.4.1) Aada verilenlerden hangileri bir aa iin geerli bir father code olur? (0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7) 1 2 3 4 5 6 7 8 0 1 2 3 4 5 6 7
0 1 2 3 4 5 6

(ocuklar) (babalar)
7 8

(Yol!)
3

(0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0)
4 2

1 2 3 4 5 6 7 8 0 0 0 0 0 0 0 0

6 7

24/40

AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi

Anadolu niversitesi

Aalar

Aalar Bilgisayarn Belleinde Nasl Saklarz?

Altrma (8.4.1) (7, 6, 5, 4, 3, 2, 1, 0) 1 2 3 4 5 6 7 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Bir aa belirtmez! (2, 3, 1, 2, 3, 1, 2, 3) 1 2 3 4 5 6 7 8 2 3 1 2 3 1 2 3 Kk nerede? Aa belirtmez!

25/40

AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi

Anadolu niversitesi

Aalar

Aalar Bilgisayarn Belleinde Nasl Saklarz?

4. Yntem: (Prfer Code) Bu yntem 3. Yntemin iyiletirilmesidir. 0 yine kk olsun. Bu yntemle noktalar adlandrlm, n noktal aac n 1 yerine n 2 tane 0, 1, . . . , n 1 tamsaylarndan oluan dizilerle ilikilendireceiz. Bu yntemin en nemli yan bu tr diziler ile n noktal, noktalar adlandrlm aalar arasnda birebir bir eleme sunmasdr. Bu durumda n noktal noktalar adlandrlm aalarn says . . . = nn2 tane

n2

olur (Cayley Teoremi).

26/40

AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi

Anadolu niversitesi

Aalar

Aalar Bilgisayarn Belleinde Nasl Saklarz?

Yine aacn kenarlarn nceki yntemde olduu gibi st satrda ocuklar, alt satrda ise babalar olacak ekilde yazalm. Ancak, bu sefer kenarlar sralarken byklklerine gre sralamayacaz. Sralamay u kurala gre yapacaz: Derecesi 1 olan ve kkten farkl olan noktalardan en kk olann se ve babasyla birlikte yaz. Daha sonra bu noktay ve kenar silerek birinci adma geri dn.
7 9 1 3 0 2 6 5 4 7 9 0 2 6 5 8 8 7 9 8 7 9 8

1 6 4 2

6 5 4 7 8 9

1 6 1 6 3 0

3 0 4 2

6 5 4

1 6

3 0

4 2

1 6

3 0

5 6

5 6

6 2
Anadolu niversitesi

27/40

AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi

Aalar
7 9 0 2 8

Aalar Bilgisayarn Belleinde Nasl Saklarz?

8

1 6

3 0

4 2

5 6

6 2
9

7 9 1 6 3 0 4 2 5 6

9 0 2

1 6 8 9

3 0 9 2 2 0

4 2

5 6

6 2

7 9

8 9

6 2

7 9

1 6
0 2

3 4 5 6 7 8 9 0 2 6 2 9 9 2 (Extended Prfer Code)

En sona kk olan nokta kalaca iin alt satrn son terimi daima 0 olur. Lemma Prfer dizisinin ikinci satr birinci satrn belirler. Lemmann kantn yapmadan nce birka rnek ile sadece ikinci satr verildiinde extended Prfer code un nasl bulunacan grelim.
28/40 AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi Anadolu niversitesi

Aalar

Aalar Bilgisayarn Belleinde Nasl Saklarz?

Altrma (0, 1, 0, 3) Prfer dizisine karlk gelen aac iziniz. Prfer dizisi n 2 tane tamsaydan olutuuna gre, bu aa 6 noktaldr. Verilen diziye gre aacn noktalarnn dereceleri aadaki gibidir: Noktalar 0 1 2 3 4 5 Dereceleri 3 2 1 2 1 1 Yukardaki tabloya gre derecesi 1 olan en kk nokta 2 dir. Tersten gidersek, ilk silinen nokta 2 noktasdr. 2 4 0 1 0 3 0 imdi kalan noktalarn dereceleri aadaki gibi olur: Noktalar 0 1 2 3 4 5 Dereceleri 2 2 0 2 1 1 Bu ekilde devam edilirse. . .
29/40 AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi Anadolu niversitesi

Aalar

Aalar Bilgisayarn Belleinde Nasl Saklarz?

2 4 1 5 3 0 1 0 3 0 Noktalar Dereceleri Noktalar Dereceleri Noktalar Dereceleri 0 2 0 1 0 1 1 1 1 0 1 0 2 0 2 0 2 0 3 2 3 2 3 1 4 0 4 0 4 0 5 1 5 1 5 0

4 1 0 5 3

2 4 1 5 3 0 1 0 3 0

30/40

AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi

Anadolu niversitesi

Aalar

Aalar Bilgisayarn Belleinde Nasl Saklarz?

Kant (Lemma). Yukarda izlenen yntem genelletirilebilir. Yani, Extended Prfer kodun ilk satrndaki her bir terim ikinci satr yardmyla yukarda izlenen ynteme gre elde edilebilir. (lk satrdaki her bir terim kendinden nce yazlmam olan altndaki ve altnn sanda yer almayan en kk tamsaydr) O halde sadece ikinci satrdaki n 2 terimi saklamak yeterlidir (son terimin her zaman 0 olduunu biliyoruz).

31/40

AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi

Anadolu niversitesi

Aalar

Aalar Bilgisayarn Belleinde Nasl Saklarz?

kinci satrdaki bu n 2 terimin oluturduu diziye ise Prfer kodu denir. Prfer kodunun dier yntemlere gre nemi aada verilmitir: ddia n 2 tane 0 ile n 1 arasndaki saydan oluan her dizi n noktal bir aacn Prfer kodu olur. Bu iddiann doruluu aktr. nce verilen dizinin sonuna 0 ekler ve yukardaki ynteme gre extended Prfer kodu elde ederiz. Daha sonra bu koda gre aac elde ederiz.

32/40

AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi

Anadolu niversitesi

Aalar

Noktalar Adlandrlmam Aalarn Says

Noktalar Adlandrlmam Aalarn Says Noktalar adlandrlmam, n noktal aalarn says genellikle Tn ile gsterilir. Ne yazk ki Tn iin Cayley Teoremi gibi basit bir forml vermek mmkn deildir. Bu blmde sadece Tn saysnn hangi byklkte olduunu kestirmeye alacaz. Nokta Says (n) Noktalar Adlandrlm Aalarn Says Noktalar Adlandrlmam Aalarn Says (Tn ) 1 1 1 2 1 1 3 3 1 4 16 2 5 125 3

33/40

AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi

Anadolu niversitesi

Aalar

Noktalar Adlandrlmam Aalarn Says

Yukardaki tablodan Tn saylarnn ok daha kk olduu grlyor. Bu saylarn kk olmas normaldir nk noktalar adlandrlmam bir aa verildiinde bu aacn noktalarn ok farkl sayda adlandrabiliriz. rnein, n noktal ve noktalar adlandrlmam bir aacn noktalarn n! farkl biimde adlandrabiliriz. Ancak, bu durumda elde edilen aalarn bazlar ayn olabilir. Mesela aa bir yldz izge ise
2 3 4 4 3 2

5 8

6 7

merkezdeki nokta deimedike adlandrlan izgeler hep ayn olur.

34/40 AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi Anadolu niversitesi

Aalar

Noktalar Adlandrlmam Aalarn Says

Yine de en kt deerlendirme olarak n! deerini kullanabiliriz. Noktalar adlandrlm, n noktal aalarn says nn2 olduundan noktalar nn2 olur. adlandrlmam olanlarn says en azndan n! Bylece, nn2 Tn n! deerlendirmesini elde ederiz. Stirling Formln kullanacak olursak, Tn olur. Sonu olarak noktalar adlandrlmam, n noktal aalarn says iin bir alt snr bulmu olduk.
35/40 AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi Anadolu niversitesi

n e

nn2 = e n nn nn2 n1/2 2 = e n n5/2 2 n 2n

Aalar

Noktalar Adlandrlmam Aalarn Says

imdi de noktalar adlandrlmam, n noktal aalarn says iin bir st snr belirlemeye alalm. Acaba bir aac bilgisayarn belleinde noktalar nasl adlandrldndan ziyade eklini nasl saklayabiliriz? Aada bunun iin bir yntem sunulmutur: Nokta says n olan bir G aacn ele alalm. G aacnn yapraklarndan birini kk olarak seelim. G aacn dzlemde kenarlar birbiriyle kesimeyecek ekilde izelim. imdi G nin herbir kenarn dzleme dik olan duvarlar olarak dnp, kkten balayarak sa elimiz duvarda olacak ekilde bir turu dnelim. Belli bir adm sonra tekrar baladmz kk olan noktaya ularz. Aacn n 1 tane kenar olduundan ve herbir kenarn her iki yanndan da getiimizden bu turun uzunluu 2(n 1) olur. Bu tur esnasnda ulatmz nokta bir nceki noktann ocuu ise bunu 1 ile, babas ise 0 ile gsterelim.
36/40 AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi

Anadolu niversitesi

Aalar

Noktalar Adlandrlmam Aalarn Says

Kk olsun

1111001001110110100000

Bu diziye dzlemsel kod (planar code) denir.

37/40

AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi

Anadolu niversitesi

Aalar

Noktalar Adlandrlmam Aalarn Says

Acaba verilen koda karlk gelen aac nasl izebiliriz? Altrma (8.5.1) 1111111100000000 dzlemsel koduna karlk gelen aac iziniz.

1010101010101010 dzlemsel koduna karlk gelen aac iziniz.

1100011100 dzlemsel koduna karlk gelen aac iziniz. Bir aa belirtmez! Balangta 2 tane 1, 3 tane 0 var. Bu durum mmkn deildir!
38/40 AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi Anadolu niversitesi

Aalar

Noktalar Adlandrlmam Aalarn Says

Bylece yukardaki altrmadan 0 ve 1 lerden oluan her kodun bir aa belirtmeyebileceini grm olduk. Dier taraftan, 0 ve 1 lerden oluan 2(n 1) uzunluundaki farkl kodlarn says 22(n1) olur. yleyse, noktalar adlandrlmam, n noktal aalarn says en fazla 22(n1) = 4n1 olur. O halde aadaki teorem geerlidir. Teorem Noktalar adlandrlmam, n noktal aalarn says Tn , nn2 Tn 4n1 n! eitsizliini salar.
39/40 AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi Anadolu niversitesi

Aalar

Noktalar Adlandrlmam Aalarn Says

Dzlemsel kodun birok dezaavantaj da vardr. rnein, aacn hangi noktasnn kk olarak seildiine ya da aacn nasl izildiine bal olarak bir aacn birden fazla dzlemsel kodu olabilir. George Polya a = 0.5349 . . . ve b = 2.9557 . . . iin Tn an5/2 bn olduunu gstermitir.

40/40

AYRIK MATEMATK 20112012 Gz Dnemi

Anadolu niversitesi