AUTOTROFNI PROTISTI (ALGE)

-sami stvaraju organske tvari -autotrofni protisti su sve alge -nekad su bile svrstavane u steljnjae -zeleni biai, svjetlei biai, zlatnouti biai, kremenjaice, zelene alge, smee alge, crvene alge ZELENI BIAI -jednostanini protisti, pokreu se pomou bieva (najee 2) Zelena EUGLENA: -glavni predstavnik -ivi u slatkim vodama, barama, lokvama i slinim vodama bogatim organskim tvarima -vretenasto tijelo, nema stanine stjenke, pelikula (vanjski proteinski dio citoplazme) -dva bia-dui i krai, njima se okree i poput svrdla prolazi kroz vodu -bi se sastoji od 11 pari tankih niti- mikrotubula- 2 para u sredini bia, 9 uokolo njih -velika jezgra s jezgricom -na povrini kloroplasta ima pirenoide (bjelanevinasta zrnca za stvaranje priuvnih tvari) -u unutranjosti kloroplasta-pigmenti (zelena-klorofil, naranasta-karoten, uta-ksantofil) -paramilum-produkt njihove fotosinteze- polimer glukoze koji se taloi u citoplazmi kao zrnca -ona pjega (stigma)-fotoreceptivni organel, prima svjetlosne podraaje -kotraktilna vakuola-osmoregulacija, izluivanje -razmnoavanje: vegetativno-uzduno dijeljenje SVJETLEI BIAI -protisti koji ive kao samostalni pojedinani organizmi, preteito u moru -fosforesciraju, odnosno svjetlucaju na povrini PERIDINEJA: -glavni predstavnik -tijelo obavijeno stjenkom nalik na ljuturu, na stjenci su dvije brazde- poprena i uzduna Poprena brazda- dijeli stjenku na dvije polovice- epivalnu (gornju) i hipovalnu (donju) Uzduna brazda- dijeli stjenku na lijevu i desnu polovicu -citoplazma s jezgrom i kloroplastima -ima vie ksantofila i karotena nego klorofila pa su peridineje utosmee boje -razmnoavaju se vegetativno- obinom diobom ZLATNOUTI BIAI -ive kao jednostanini samostalni, ali i kolonijalni organizmi -stjenka od pektina -dva bia na prednjem dijelu tijela (jedan dui i trepetljikav, drugi krai i gladak) -ona pjega, kontraktilna vakuola -ima najvie ksantofila pa su zlatnosmee boje -posebni produkti fotosinteze: krizolaminarin i ulje -ive preteito kao planktonski organizmi (stvaraju organske tvari i obogauju vodu kisikom) -tetni primnezij- uzrokuje cvjetanje vode i pomor riba -predstavnici: sinura, uroglena (kolonijski oblici) i kokolitine (obloene vapnenom ljuturom-stvaraju sedimentne stijene) KREMENJAICE -jednostanini protisti koji nemaju bieve -tijelo izvana obloeno stjenkom od kremena ili silicijevog dioksida (kremena ljuturica) -posebna graa: sastoji se od manje i vee polovice koje se odnose kao kutija i poklopac Epiteka- gornja polovica, poklopac Hipoteka- donja polovica, kutija -polovice se spajaju preko pleure tako da jedna polovica ide preko druge -na ljuturicama imaju skulpture kao tokice, prugice, mreice -razmnoavaju se vegetativno- obinom diobom- epiteka i hipoteka se razmaknu, protoplast se dijeli na dva dijela od kojih svakom pripadne jedna polovica majine ljuturice, dok drugu polovicu izgrauje sam -nakon nekog vremena jedinke se smanjuju, a da bi se ponovno postigla poetna veliina, odvija se spolno razmnoavanje koje ovisi o simetriji tijela

ZELENE ALGE -izrazito zelene boje (prevladava klorofil) -dijelimo ih na jednostanine, kolonijske i viestanine oblike -razmnoavaju se spolno i nespolno -veina ivi u slatkim vodama -vane su kao proizvoai organskih tvari i kisika Jednostanini oblici -kina alga-jednostanina alga u kori drvea i prevlaci na vlanim zidovima -razmnoava se samo vegetativno- obinom diobom -klamidomonas- dva nejednaka bia, vrasti kloroplast, kontraktilna vakuola, ona pjega -razmnoava se nespolno putem zoospora i spolno putem izogamije (izmjena generacija) Kolonijski oblici -Volvoks- sloena kolonija jednostaninih zelenih algi, meusobno su povezane citoplazmatskim nitima, a unutranjost kolonije je ispunjena sluzavom masom -podjela rada- vee jedinke slue razmnoavanju, a manje slue fotosintezi, odnosno prehrani Viestanini oblici -oblik razgranatih ili nerazgranatih niti -Spirogyra- u stijenci ima celulozu i pektin, ima vrpasti kloroplast u obliku spirale -razmnoava se konjugacijom -Paroina- tijelo razlueno u rizoide, privrena je za podlogu, ima kauloid koji se sastoji od naizmjence poredanih duih i kraih stanica -razliku je se po tome to su njezini spolni organi (oogoniji i anteridiji) viestanini, jer su izvana obavijeni ovojem stanica -Kladofora-mreasti kloroplast, mnogobrojne jezgre, steljka -Kaulerpa- morska alga, ima steljku razluenu na rizoide, kauloid i velike poput listova filoide -Kaulerpa taksifolija- veoma se brzo razmnoava stvarajui zelene livade koje potiskuju i unitavaju ostale organizme u moru, uoena u Jadranu -Klobui- sifonalna alga esta u Jadranu, njenu steljku ine kratki kauloidi koji na vrhu imaju tvorevinu slinu klobuiu, sa sporama. Ugibanjem takvih algi nastaju organogene stijene -Morska salata- brojna u oneienom moru, tijekom razvoja ona razvija tri steljke, oblikom potpuno jednake, no dvije od njih su haploidne i predstavljaju muki i enski gametofit, a trea je diploidna i predstavlja sporofitIzomorfna izmjena generacija (kad se gametofit vanjskim izgledom ne razlikuje od sporofita) je svojstvena zelenim algama. SMEE ALGE -redovito viestanini organizmi -zbog velike koliine vitamina A, B i C hrana, zain (istok); proizvode se gnojiva i izdvajaju alginske kiseline koje se koriste u industriji -danas najvee ivue alge- makrofitske alge Graa: steljka (listasta, vrpasta, nerazgranata), rizoidi, kauloidi, filoidi -stjenka- izgraena od celuloze, obloena alginskim kiselinama -njihovi plastidi- feoplasti- sadre klorofil, karoten i ksantofil (osobito fukoksantin) -razmnoavanje- vegetativno, trganjem talusa, nespolno i spolno (izmjena generacija, sporofita i gametofita) -Heteromorfna izmjena generacija- gametofit i sporofit razlikuju se i po vanjskim obiljejima (morfoloki) a sporofit je najee i razvijeniji od gametofita -Jadranski brai- endem Jadrana, ima aerociste- mjehurie napunjene zrakom koji omoguuju odravanje steljke u vodi, razmnoava se spolno- oogamijom(ima oogonije i anteridije) -Diktiota, Taonija, Padina, Obina bobiarka, Cistozira CRVENE ALGE -morske alge, uglavnom viestanini organizmi -graa: steljka (nitasta, lankovita, krpasta; srastanje i prepletanje steljki- iluzija tkiva) -stjenka- iznutra od celuloze, izvana od pektina -fikoeritrin-pigment crvene boje

-floridejski krob- produkt njihove fotosinteze- ugljikohidrat slian glikogenu -razmnoavanje- nespolno (vegetativno) i spolno- imaju nepokretne rasplodne stanice -Dasija, Botriokladija, Halaraknion, Kilokladija -vrste iz roda litotamnij-poznate po taloenju vapnenaca u svojim stjenkama, a tijekom geoloke prolosti Zemlje njihovim su ugibanjem i taloenjem nastale naslage organogenih stijena, tzv. Litotamnijskog vapnenca.